Oppervlaktetechnieken 0818

12

OT december 2018 def.indd 1

Organische deklagen

Efficiëntere productielijnen dankzij verhuizing

“Branche moet aan de bak om klaar te zijn voor de toekomst”

Digitale fabriek: hoger rendement en meer rust

Veel kennisuitwisseling en hoogwaardige gesprekken op WOT 2018

jaargang 62 nummer 8 december 2018

Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

26

28

16

Thema Bedrijfsinrichting en Apparatuur

05-12-18 11:21

GLOBAL SPECIALIST IN METAL SURFACE TREATMENT

Al 65 jaar toonaangevend

Bedankt voor

Vecom viert haar 65 jarig jubileum. Omdat wij van oorsprong bestaan uit chemici, lossen wij dagelijks de meest complexe vraagstukken op waar het gaat om verontreiniging en corrosie van metalen. En Vecom blijft vernieuwen. De vernieuwingen van Vecom zijn gericht op kwaliteit, milieu en veiligheid en meer specifiek op de handheld Metal Analyzer, het beschikbaar maken van de ONO-installatie en het SUBLIMOTION-process®.

alle jubileum felicitaties.

In het bijzonder tijdens de afgelopen beurs in de Brabanthallen.

Maximale hygiëne én chemievrij? Dat is mogelijk

Actie: Uitproberen voor een beitstarief

In industrieën zoals de levensmiddelenindustrie en de medische sector, vereisen RVS-onderdelen of -producten die maximale hygiëne voor ingebruikname vereisen, en die na de procesvervuiling snel en 100% reinigbaar moeten zijn. Dan is een chemievrije behandeling, het Sublimotion–process® de oplossing. Deze behandeling bereikt als enige oppervlaktebehandelingproces bewijsbaar de EHEDGnormering.

Ervaar een homogeen RVS oppervlak met een ra-waarde van onder de 0.8 μm voor het kennismakingstarief.

Metaaloppervlaktebehandeling

On-site Diensten

Neem contact met ons op voor het meer informatie over het Sublimotion–process® met Vecom België: +32 34701050.

Metaal behandelingsproducten

Afvalwater verwerking

Vecom Group Mozartlaan 3 3144 NA Maassluis 010 59 30 299 info@vecom.nl Vecom-group.com OT december 2018 def.indd 2

05-12-18 11:21

g

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Een themanummer over bedrijfsinrichting en apparatuur laat zien dat er binnen onze branche voldoende vernieuwingen zijn om de productieprocessen nog beter onder controle te krijgen en daarmee de constante kwaliteit van de producten te verbeteren. Het is een voortgaande weg die geen einde kent. Zaak is wel om de vernieuwingen als een uitdaging te zien en de tijd te nemen om je daarin te verdiepen. Stilstand is achteruitgang. Met andere woorden: laat u inspireren om toepassing van vernieuwing in uw bedrijf te onderzoeken.

Dat kon op de Week van de Oppervlaktetechnologie, maar dat kan zeker ook via deze editie van dit vakblad. Als u daar anders over denkt, hoort de redactie dat graag.

We besteden aandacht aan de digitale fabriek die de afgelopen jaren is ingevoerd bij de Kamp Coating Groep. We laten u zien wat dat precies betekent en met name wat de voordelen daarvan zijn.

Verder staan we natuurlijk uitgebreid stil bij de winnaar van de ION Borghardt Award 2018. Voor welke innovatie precies is deze Award toegekend? Ook deze innovatie valt onder het thema van dit nummer.

Natuurlijk kijken we terug op de Week van de Oppervlakte Technologie, maar we kijken ook vooruit. Waar moeten we in de toekomst rekening mee houden als het gaat om bedrijfsinrichting en apparatuur? We vroegen het Emiel Drent, directeur van Drent Techniek, die al heel wat jaartjes bij veel bedrijven op bezoek komt waar nieuwe installaties ter sprake zijn gekomen. Hij houdt sommige bedrijven een spiegel voor over hun omgang met installaties en een tijdige oriëntatie op vernieuwing in de markt.

Ook geven we uitgebreid aandacht aan de opleidingen die compleet anders aangeboden gaan worden. Klassikaal onderwijs ’s avonds in zaaltjes wordt vervangen door een online leeromgeving waar cursisten in eigen tempo leren. Een begeleider houdt een oogje in het zeil en er komen praktijkdagen. En we houden een pleidooi voor capaciteitsdeling. Denken buiten de eigen bedrijfsmuren kan soms ook heel efficiënt zijn.

En we hebben zoals altijd vier pagina’s Kort Nieuws met actuele en relevante berichten voor de branche. Ik wens u veel inspiratie toe bij lezing van deze OT, maar ook fijne feestdagen en een Gelukkig Nieuwjaar! ●

Een verhuizing leidt ook vaak tot innovaties. Dat zien we inderdaad bij GTB Finish waar de productielijnen helemaal werden vernieuwd zodat ze pasten bij een verbeterde bedrijfsinrichting, efficiënter werken en betere procescontrole.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 3

OT december 2018 def.indd 3

05-12-18 11:21

Column De vrimibo is het moment om uw toekomst te overdenken

T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl

De naam Timothy M. Amstrong zal mogelijk niet direct bellen doen rinkelen. Toch is deze CEO een business leader in de USA. Hij begeleidde Google naar zijn dominante positie en is nu ook bij AOL buitengewoon succesvol. Zo succesvol dat ook Nederlandse CEO’s bij deze strateeg stage gaan lopen. Zijn geheim is overigens geen hogere wiskunde of een toverformule. Hij stelt dat een zaakvoerder ongeveer tien procent van zijn tijd niet bezig moet zijn met operationele zaken, maar moet nadenken over de toekomst. Kort door de bocht: “waar verdien ik straks mijn geld mee?”

Vereniging ION heeft ook als taak de leden te informeren over relevante ontwikkelingen en daar waar mogelijk deze ontwikkelingen in positieve zin te beïnvloeden. Denk daarbij aan wet- en regelgeving, nieuwe technologieën en nieuwe business-modellen. Daar waar mogelijk worden instrumenten ontwikkeld zoals de webtool Metaal & Milieu, cursussen, kwaliteitslabels, evenementen en zelfs een eigen vakblad.

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

Nu is het zo dat de meeste informatie pas relevant wordt op het moment dat er een behoefte ontstaat. Vaak is het dan al te laat, omdat er een acuut probleem opgelost moet worden. Door gebrek aan overzicht worden dan (meestal niet de meest optimale) besluiten genomen. Binnen vereniging ION hebben we er zelfs een uitdrukking voor: leden willen wel geïnformeerd zijn, maar hebben geen tijd om geïnformeerd te worden. En dus maken we informatie op uw (latente) vraag toegankelijk op ons web-based platform. Daarnaast blijven we evenementen organiseren. Want om op het juiste moment informatie op te vragen, moet je nog steeds wel weten dat die informatie te vinden is.

Echter, als je echt het verschil wil maken, dan moet je informatie niet zoeken als er een acuut probleem is, maar moet je een route bepalen waarlangs je het bedrijf wil leiden. Gewoon op basis van relevante informatie elke vrijdagmiddag even de benen op tafel.

Op pagina 28 van uw vakblad kunt u lezen wat het u kan opleveren. ●

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 4

05-12-18 11:21

Inhoud op vele problemen een antwoord zijn. Een verkenning.

Vereniging ION

24 Veel kennisuitwisseling en

hoogwaardige gesprekken op WOT 2018 Belangrijke onderdelen van de Week van de Oppervlakte Technologie waren de Surface Campus met 140 exposanten en de ION CONGRES Campus met meer dan zestig presentaties en masterclasses. De organisatie kijkt terug op een geslaagd evenement met veel kennisuitwisseling en hoogwaardige gesprekken.

Toeleveranciers en Geassocieerden

32 “Branche moet aan de bak om

klaar te zijn voor de toekomst” Om de productieprocessen van de toekomst uit te kunnen voeren, hebben we maatwerk-installaties nodig.

Regelmatig preventief onderhouden hoort hier uiteraard bij of evenals vernieuwing na de technische of economische levensduur. Het bedrijf Drent Techniek leeft daarvan. Zo’n bedrijf komt bij veel bedrijven binnen de branche, maar ook daarbuiten over de vloer. Wat valt op?

Welke uitdagingen zien zij voor de branche? Een betrokken blik vanaf de zijlijn.

16 Efficiëntere productielijnen

Digitale fabriek: hoger rendement en meer rust De Kamp Coating Groep heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de overstap naar de digitale fabriek. Wat houdt dat in? Wat betekent die overstap voor de werkprocessen en medewerkers? Zeker is dat het een grote verandering omvat voor het werk op de werkvloer en het contact met de klant. Een beschrijving van een grote stap met veel positieve gevolgen.

Buitenlandse Media

Mavom Chemie winnaar ION Borghardt Award 2018 Mavom Chemie heeft de prijs voor vooruitstrevende innovaties in de oppervlaktebehandelende industrie gekregen voor het MavomMate platform. Dit is een op elektroforese gebaseerde technologie om op locatie snel en betrouwbaar de gehaltes aan metalen in de baden te meten.

Dit komt ten goede aan een hoge en continue kwaliteit van de producten die een chemische voorbehandeling hebben ondergaan. Hoe werkt dat precies?

32 Opleidingen gaan compleet

op de schop Vereniging ION heeft onlangs de Beleidsvisie Vakgericht Opleiden 2018 – 2019 uitgebracht. Dit luidt een heel andere opzet van de cursussen in. Klassikaal onderwijs ’s avonds in zaaltjes wordt vervangen door een online leeromgeving waar cursisten in eigen tempo leren onder supervisie van een begeleider (docent).

Leren gaat z’n beslag krijgen in een combinatie van leervormen waaronder e-learning. Een uitgebreide beschrijving.

Elektrochemie en metallieke deklagen

dankzij verhuizing Een verhuizing naar een nieuw pand is altijd een goede gelegenheid om eens kritisch naar de bestaande productielijnen te kijken. Bij GTB Finish heeft dat ertoe geleid dat alle productielijnen zijn vernieuwd. En dat was ook hard nodig als je kijkt in het oude pand, waar de oude productielijnen nog staan. Het bedrijf merkt duidelijk dat nieuwe klanten makkelijker naar een modern pand komen.

Algemeen

36 Capaciteitsdeling: legio voordelen,

maar veel koudwatervrees Onder meer via de bedrijfsinrichting willen we aan de marktvraag beantwoorden door de inzet van de eigen bedrijfscapaciteit. Maar in vele opzichten is het handig om ook buiten de eigen bedrijfsmuren te kijken als het gaat om productieplanning, inkoop, efficiënte benutting van capaciteit, voorraadbeheer, duurzaamheid, gebrek aan arbeidskrachten, enzovoorts. Capaciteitsdeling kan

12

31

40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Bij Kamp Coating is onlangs een nieuwe spuitrobot geïnstalleerd die als eerste in Nederland beschikt over dynamische contourherkenning door middel van lasersensoren. Deze sensoren lezen de geometrie van de producten, waarna de spuitpistolen die geometrie gaan volgen en daarbij afzonderlijk van elkaar bewegen. Iedere 400 milliseconde doen de sensoren een meting. Ook is er software die op basis van de gemeten geometrie de pistolen aanstuurt. Het is een volautomatisch systeem waarbij geen menselijk ingrijpen vereist is.

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 5

OT december 2018 def.indd 5

05-12-18 11:21

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging ION Zoals ieder jaar organiseert ION aan het begin van het jaar een Nieuwjaarsbijeenkomst, dè gelegenheid om elkaar in een vertrouwde ambiance te ontmoeten, bij te praten, te netwerken en terugen vooruit te blikken. Er zal onder meer worden stilgestaan bij zaken als automatisering, robotisering en drones. Ook zal worden vooruitgeblikt op enkele veranderingen die in het verschiet liggen.

Er worden twee gastsprekers verwacht die op basis van hun expertise inzoomen op bepaalde relevante ontwikkelingen in 2019.

DECEMBER

● (Her)examenmoment 20 december, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl ● Cursus Robotveiligheid volgens de Machinerichtlijn 20 december, Veldhoven www.mikrocentrum.nl

JANUARI

● Nieuwjaarsbijeenkomst Vereniging ION 16 januari, Nieuwegein www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Poedercoaten niveau 1 24 januari www.vereniging-ion.nl ● Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 29 januari www.vereniging-ion.nl

FEBRUARI

● Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 4 februari www.vereniging-ion.nl ● Opleiding Lijmspecialist (EAS) 4 februari, Rijen www.mikrocentrum.nl

● Bijeenkomst Club Young SURFACE 21 februari, Nederweert www.vereniging-ion.nl ● Opleiding Lijmoperator (EAB) 18 februari, Rijen www.mikrocentrum.nl

MAART

● Start klassikale cursus Spuiter 6 februari www.vereniging-ion.nl

● Opleiding QHSE Manager 5 maart, Utrecht www.sbo.nl/veiligheid/opleiding-qhsemanager

● Start klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken 12 februari www.vereniging-ion.nl

● Start klassikale cursus Constructieschilder 6 maart www.vereniging-ion.nl

● Start klassikale cursus Inhouse Control Medewerker 20 februari www.vereniging-ion.nl

● Start klassikale cursus Anodiseren niveau 1 7 maart www.vereniging-ion.nl

Club Young SURFACE Club Young SURFACE is in onze branche de club voor jonge professionals in leidinggevende functies. Zij hebben met veel onderwerpen te maken, zoals automatisering, robotisering, flexibele klantorders, kwaliteit en arbeidsomstandigheden.

Wat als al deze jonge beslissers nu eens hun kennis en ervaringen én hun ideeën en plannen uitwisselen? Dat kan in de Club Young SURFACE van ION. Hiervan lid worden kan door je aan te melden via Egbert Stremmelaar (stremmelaar@ vereniging-ion.nl) of Yvette Henraat (henraat@vereniging-ion. nl). Doe je dat vóór 1 januari, dan kun je direct deelnemen aan de eerste sessie op 21 februari bij Verzinkerij van Aert.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 6

05-12-18 11:21

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

HEEFT U BEHOEFTE AAN EEN PGS15-REGELHULP? VNO-NCW/MKB Nederland heeft van haar leden signalen ontvangen dat er behoefte is aan een PGS15-regelhulp.

Die organisatie wil graag een Subsidieaanvraag Versterking Omgevingsveiligheid (SVO) indienen voor het ontwikkelen en implementeren van zo’n regelhulp. De haalbaarheid van een SVO hangt af van de deelname van brancheverenigingen met ledenbedrijven die gevaarlijke stoffen opslaan. Op de ION-website is een informatieblad beschikbaar om de brancheverenigingen, die voor deelname aan het project in aanmerking komen, nadere informatie te verschaffen voor het maken van een keuze. Vereniging ION wil onder haar achterban inventariseren of er animo is om mee te doen.

Vindt u dat er een regelhulp PGS15 moet komen? Laat het Vereniging ION even weten door een e-mail te sturen aan secretariaat@vereniging-ion.nl. ●

QUALISTEELCOAT NEEMT BESLUIT OVER TWEELAAGS POEDERCOATSYSTEEM VAN VERSCHILLENDE FABRIKANTEN Eind november zijn tijdens vergaderingen van de Technical Committee/Executive Committee/General Assembly van Qualisteelcoat veel besluiten genomen die van invloed zijn voor ION-leden. Van de 16 besluiten van de Technical Committee kwamen de belangrijkste technische voorstellen uit de werkgroepen Powders en Pre-treatment. Die besluiten zijn voorgelegd aan en overgenomen door de Executive Committee. Die Committee heeft daarnaast nog 11 besluiten genomen over de organisatie. Alle besluiten zullen uiteindelijk in de nieuwe Technische Specificatie 4.1 (eerste versie verwacht vanaf 1 januari 2019) worden doorgevoerd. Hoewel Qualisteelcoat streeft naar een stabiel systeem, wordt het kwaliteitssysteem steeds aangepast aan de nieuwste mogelijkheden en verplichtingen.

Voor Nederland was het punt van het tweelaags poedercoatsysteem, waarbij primer en topcoat van verschillende fabrikanten zijn, een belangrijk issue. Dit geeft de coater de mogelijkheid om met zo min

mogelijk poederwisselingen een maximaal resultaat te halen. Het besluit, zoals dat nu bij de schrijvers van de Technische Specificatie ligt, gaat uit van de volgende criteria (de letterlijke tekst volgt later in de specificatie): - Zowel de primer alsook de topcoat moeten uit een Qualisteelcoat goedgekeurd systeem komen.

- De laagste corrosieklasse van de twee keuzecomponenten is de gerealiseerde corrosieklasse.

- Om de goede hechting van de twee lagen aan te tonen, dient van elke batch een sample (testplaat) te worden genomen en getest, met een minimum van twee samples per shift.

- De coater is verantwoordelijk voor het eindresultaat.

Met dit besluit wordt een periode van enkele jaren discussiëren en testen afgesloten. Andere belangrijke punten die aan de orde zijn geweest: - Goedkeuring van voorbehandelingssystemen en poeders.

- Het elektronische inspectierapport.

- De ontwikkeling van de database en de website.

- De verplichte inhouse control medewerker training en updatemiddag. ● PRESENTATIES ION CONGRES CAMPUS BESCHIKBAAR De ION CONGRES Campus was een belangrijk onderdeel van de Week van de Oppervlakte Technologie. Er werden meer dan 60 presentaties en masterclasses gegeven. Met de sprekers is afgesproken dat ION hun presentatie als pdf-bestand, voor zover hier toestemming voor gegeven is, beschikbaar zou stellen op onze website.

Bent u om welke reden dan ook tijdens de WOT2018 niet aanwezig geweest op de ION CONGRES Campus en/of wilt u één van de vele presentaties of masterclasses nog eens rustig nalezen? Dan kunt u die terugvinden op www.vereniging-ion.nl/ ion-congres-campus. ● Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 7

OT december 2018 def.indd 7

05-12-18 11:21

Kort nieuws ION Borghardt Award 2018 voor MAVOM Chemie Tijdens de opening van de Week van de Oppervlakte Technologie in ’s-Hertogenbosch is de ION Borghardt Award 2018 uitgereikt. Dit is de prijs voor vooruitstrevende innovaties in de oppervlaktebehandelende industrie.

MAVOM Chemie heeft deze editie van de award gewonnen met haar inzending het MAVOMmate platform. Dat is een volledig nieuwe manier van kwaliteitsbewaking van procesbaden.

Deze prestigieuze prijs is door de jury, onder leiding van juryvoorzitter prof. dr.ir. Arjan Mol (TU Delft), uitgereikt aan MAVOM Chemie omdat zij over de gehele breedte van de gestelde criteria op het gebied van ‘people-planet-profit’ bijzonder hoog scoort. “De inzending beantwoordt direct een grote marktvraag, ontzorgt de klant en is een lichtend voorbeeld van ketenoptimalisatie en innovatie. Tevens de criteria kostenreductie, marktbelang en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn nadrukkelijk meegewogen in het oordeel van de jury”, aldus Arjan Mol. Arjan Mol: “Het was voor de jury wederom

geen eenvoudige maar wel een fantastische uitdaging om de inzendingen tot in detail te evalueren en te beoordelen. We ontvingen beschrijvingen van innovaties, nieuwe producten en -diensten die de innovatiekracht van de branche in haar volle breedte demonstreren. Het geeft aan hoezeer de Nederlandse oppervlaktebehandelende industrie, nationaal en internationaal, een niet te onderschatten voorloper is in het uitdagende en steeds veranderende vakgebied van oppervlaktebehandelingen van materialen. Zowel

op het gebied van steeds uitdagender technische eisen maar ook op het gebied van de bijbehorende dynamische wet- en regelgeving. Soms zit de beoordeling van de inzendingen dan ook in de details, soms bijna in de marge. Toch is de jury zeker de mening toegedaan tot een rechtvaardige en weloverwogen uitslag te hebben kunnen komen.” ●

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl

Gezondheidsrisico’s door blootstelling aan asbest-straalgrit zeer klein Het risico dat werknemers en omwonenden hebben gelopen door het gebruik van met asbest verontreinigend straalgrit, is zeer klein. Dit blijkt uit onderzoek van TNO en RIVM dat begin november aan de Tweede Kamer is gestuurd.

In oktober 2017 bleek dat er straalgrit is gebruikt dat met asbest vervuild was.

Deze partij verontreinigde straalgrit is ongeveer drie maanden in de handel geweest. Gedurende die drie maanden zijn werknemers blootgesteld aan asbest. Ook omwonenden van straalprojecten kunnen gedurende een bepaalde periode hieraan blootgesteld zijn. Hoe groot de kans is dat blootstelling aan asbest schade brengt aan

de gezondheid, is afhankelijk van de duur en de hoogte van de blootstelling. TNO is daarom in zijn onderzoek uitgegaan van een mogelijke blootstelling in die periode.

Om een inschatting te kunnen maken hoe risicovol de blootstelling aan het verontreinigde straalgrit is geweest, is RIVM gevraagd om op basis van de blootstellingsgegevens van TNO de gezondheidsrisico’s in kaart te brengen.

Zo heeft TNO onderzocht hoe het verontreinigde straalgrit is gebruikt en hoeveel vezels daarbij ingeademd zouden kunnen zijn. Dit is gedaan met taakgerichte metingen in praktijksituaties. Vervolgens zijn blootstellingsprofielen opgesteld voor werknemers in zes verschillende functies (werkzaamheden) en voor omwonenden

van straalprojecten.

Uit het onderzoek blijkt dat de dagelijkse grenswaarde voor asbest voor sommige werknemersgroepen is overschreden.

Door de korte periode waarin voor werknemers de blootstelling heeft plaatsgevonden, blijft het totale gezondheidsrisico echter beperkt. Voor omwonenden betekent het dat door de korte duur van de blootstelling het gezondheidsrisico zelfs zeer beperkt is. ●

MEER INFORMATIE www.nieuwsszw.nl/gezondheidsrisicosdoor-blootstelling-aan-asbest-straalgritzeer-klein/

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 8

05-12-18 11:21

SMART SOLUTIONS FOR INDUSTRIAL COATING

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten.

Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

Voor iedere toepassing…

• Truck- en Carrosseriebouw • Speciale Voertuigen • Tankwagenbouw • Kipperbouw

• Landbouwmachines • Machinebouw • Restauratie • Enz. Enz.

… het ultieme applicatiesysteem Utrechtsestraatweg 224 • 3911 TX Rhenen • Holland • Tel. +31(0)318-472020 Fax +31(0)318-471911 • E-mail: info@mol-coatings.com • www.mol-coatings.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 9

OT december 2018 def.indd 9

05-12-18 11:21

Kort nieuws Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen GALVANISEREN DEEL 1 D. de Jong (Rogal)

POEDERCOATEN NIVEAU 1 A.P. Zaluska (PI Almere)

GALVANISEREN DEEL 2 R. Michaux (Jansen Chroom)

POEDERCOATEN NIVEAU 3 M.H.M. Bezuijen (IJdema Poedercoating)

IN-HOUSE CONTROL MEDEWERKER J. Gloudemans, S.J.H. van Houtum, J.P.M. van Kasteren, G.H.J. van de Vorstenbosch (Legrand Nederland) We feliciteren de geslaagden van harte met het behalen van hun diploma! ●

Printen van nanogestructureerde materialen VSPARTICLE uit Delft is erin geslaagd een goedkope technologie te ontwikkelen waarmee sensoren geprint kunnen worden die toegepast kunnen worden in slimme contactlenzen.

Deze aankondiging komt op het moment dat Google bekend maakte te stoppen met het project om slimme lenzen te ontwikkelen.

De technologie van VSPARTICLE is gericht op het printen van nanogestructureerde materialen die toepassingen als slimme contactlenzen mogelijk maken. Het gaat om een additive manufacturing-technologie die bruikbaar is voor vele toepassingen zoals het produceren van real-time medische sensoren (glucose detectie, bio-marker detectie enzovoorts), en voor accurate gas sensoren.

VSPARTICLE is in staat om extreem gevoelige materialen te produceren die opgebouwd zijn uit pure metalen en oxides die geprint kunnen worden op flexibele substraten zoals polymeren. De technologie voorziet in de gewenste accuraatheid voor het testen van glucose bijvoorbeeld en kan snel gereproduceerd worden.

De voornaamste markten zijn sensoren, semiconductors, microbatterijen, micro-LED’s en bio-elektronica. ● MEER INFORMATIE www.vsparticle.com

Coating vermindert wrijvingsweerstand op vervoersmiddelen ASN Bank Wereldprijs is de grootste wedstrijd voor Nederlandse start-ups met een slim idee voor een betere wereld. Tijdens de finale in de Rotterdamse Kunsthal won Qlayers in de categorie Klimaatbescherming. Geïnspireerd op de natuur, het zogenoemde biomimicry, hebben zij weerstand verminderende microstructuren ontwikkeld die aangebracht worden op onder andere vliegtuigen en schepen.

Qlayers wil elk oppervlak functioneel maken. Geïnspireerd op de natuur heeft de start-up een technologie uitgevonden om microstructuren te printen, zoals de haaienhuidstructuur. Het aanbrengen van deze coating op een vliegtuig, trein of

schip vermindert de wrijvingsweerstand, bespaart brandstof en verkleint de CO2uitstoot. Als deze coating op een groot schip wordt aangebracht wordt volgens de ondernemer zo’n 8000 ton CO2 per jaar bespaard. Qlayers heeft een technologie ontwikkeld waarmee microstructuren, zoals de ‘haaienhuid riblets’, kunnen worden geprint. Bij windturbinebladen leidt het aanbrengen van haaienhuid riblets tot een hoger rendement. Voor een 2MW windturbine leidt dit tot een extra energi-output van 264.000 kWh per jaar.

Momenteel is Qlayers als enige ter wereld in staat om microstructuren goedkoop en snel te printen. Het bedrijf wil met deze technologie elke oppervlakte functioneel te maken. Beginnend met de weerstand

verminderende coating, maar later ook self-healing, self-cleaning, anti-icing, sensing en alle andere soorten coatings die de natuur allang gebruikt om oppervlakten functioneel te maken. Voor het geautomatiseerde printsysteem voorziet het bedrijf oneindige markt, te beginnen bij windturbines, vliegtuigen, grote schepen, jachten, hogesnelheidstreinen, buizen enzovoorts. ● MEER INFORMATIE www.qlayers.com

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 10

05-12-18 11:21

Meedoen aan Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2019 De uiterste inschrijfdatum om mee te doen aan de wedstrijd voor Benelux Trofee voor Thermisch Verzinken 2019 komt steeds dichterbij. Die datum is namelijk 21 december. Zinkinfo Benelux nodigt u van harte uit om uw project in te schrijven voor de BTTV Trofee 2019.

Met deze wedstrijd wil Zinkinfo een staalkaart aan toepassingen van thermisch

verzinken tonen. Naar aanleiding van de campagne ZEKER ZINK maakt de BTTV Trofee vanaf deze editie een onderscheid tussen drie categorieën: functioneel verzinken, ethetisch verzinken en duplex. De jury reikt daarnaast over de drie categorieën heen een prijs Circulair Bouwen uit voor een project waarin de principes van circulair bouwen zo consequent mogelijk werden toegepast.

Zinkinfo Benelux zal een boek uitgeven waarin alle projecten die aan de Trofee deelnemen, zullen worden opgenomen.

Op die manier ontstaat een mooi naslagwerk dat voor alle betrokkenen als een marketingtool kan worden gebruikt. ● MEER INFORMATIE www.zinkinfobenelux.com

Theo Wemmers nieuwe voorzitter VVVF De VVVF heeft op de ledenvergadering vorige maand unaniem Theo Wemmers (Sherwin-Williams) gekozen tot voorzitter van de VVVF, de brancheorganisatie voor de verf- en drukinktindustrie. Hij volgt in deze functie Guus Duray op wiens voorzitterstermijn na drie jaar afliep. Wemmers was hiervoor al lange tijd actief in het bestuur van de VVVF.

“Mijn voorganger heeft een goed draaiende brancheorganisatie neergezet die gerund wordt door een bureau met enthousiaste professionals”, zegt Theo Wemmers. “Als VVVF maken wij ons sterk voor twee kerntaken: wet- en regelgeving en veilig en gezond werken. Daar gaan we onverminderd mee door. We blijven ook intensief optrekken met onze partners in

de keten, gelieerde brancheorganisaties en met andere betrokkenen.”

Met de 75 leden en 30 buitengewone leden vertegenwoordigt de VVVF circa 90% van de Nederlandse verf- en drukinktindustrie. ● MEER INFORMATIE www.vvvf.nl

Eerste 3D-betongeprinte gebouw van Europa in Teuge Onlangs is het fundament gelegd voor het eerste commercieel 3Dbetongeprinte gebouw van Europa: De Vergaderfabriek in Teuge. Eerdaags is deze fundering zover uitgehard dat de 3dPrinter van Cybe Construction er op kan staan en het printen kan beginnen.

Er is niet voor gekozen om ook de fundering te gaan 3D-printen. De toegevoegde waarde van 3D-betonprinten zit in zonder bekisting unieke vormen bouwen die veelal hol zijn waardoor er beduidend minder materiaal nodig is. Dan gaat de bouw sneller, met minder arbeid en het is goedkoper en duurzamer dan traditionele bouwmethoden. Het gebouw van architect Pim van Wylick wordt een bijzondere ruimte voor vergaderingen en trainingen bij ontbijthotel De Slaapfabriek. Er worden daarin de nieuwste technieken toegepast

om met beeld, geluid en geur een virtual reality te creëren zodat de vergadering of training een belevenis wordt. Volgens de initiatiefnemers wordt met de realisatie van De Vergaderfabriek aangetoond dat 3D-betonprinten volwassen is geworden.

Zie ook het artikel Het eerste 3D-geprinte gebouw komt eraan in OT van oktober 2016. ● MEER INFORMATIE www.revelating.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 11

OT december 2018 def.indd 11

05-12-18 11:21

Algemeen

Thema Bedrijfsinrichting en apparatuur

Digitale fabriek: hoger rendement en meer rust De Kamp Coating Groep heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de overstap naar de digitale fabriek. Wat houdt dat in? Wat betekent die overstap voor de werkprocessen en medewerkers? Zeker is dat het een grote verandering omvat voor het werk op de werkvloer en het contact met de klant. De Kamp Coating Groep beschouwt die overstap als een grote stap met veel positieve gevolgen.

De Kamp Coating Groep bestaat uit zes bedrijven waaronder Duropanel (bedrukken van panelen) en Anopanel (panelen voor elektrotechnische systemen) met in totaal 150 medewerkers over zes vestigingen.

In 2013 is besloten dat de bedrijfsvoering radicaal anders zou moeten. Er werd niet efficiënt genoeg gewerkt, er was geen goede en adequate sturingsinformatie voor de bedrijfsprocessen en de informatieoverdracht kostte te veel tijd en was foutgevoelig. Daarbij nam de variatie in artikelen en voorbehandelingen toe, werd er met verschillende software gewerkt, was er onvoldoende structuur in het orderproces, waren repeat-oplossingen onmogelijk omdat informatie niet teruggevonden kon worden en was er geen direct inzicht in levertijden naar de klanten. Informatie vergaren betekende veel lopen door de fabriek. Kortom: als er niets veranderde zouden de problemen alleen maar groter worden.

Na studie, inventarisatie, navraag bij de medewerkers en een marktverkenning werd in 2013 een bureau ingehuurd (A.B. Software & Consultancy) om de overstap naar de digitale fabriek in gang te zetten

door middel van het project LEAN en Digitaal. Door de voorbereiding was duidelijk uit welke elementen zo’n fabriek moest bestaan. Alle losse systemen moesten vervangen worden door één overkoepelend systeem (ERP) dat onder meer een geïntegreerde oplossing bood voor het proces calculatie-offerte-orderinvoervoorraadbeheer-werkvoorbereiding en planning. Andere elementen waren: - De keuze voor Exact (Deze keuze was in het verleden al gemaakt en bleef in het nieuwe systeem de leidraad voor de toekomst.)

- Digitale aansturing bewerkingen (startstop) - MRP inkoop - Foutloos in- en uitboeken goederen door middel van een scanoplossing - Automatische nacalculatie - Eenmalig aanmaak artikelen met structuren, geschikt voor hergebruik - Schaalbaarheid en doorgroeimogelijkheden - Webapplicatie zodat klanten kunnen inloggen om de voortgang van hun producten te zien. (Op dit moment nog in een testfase.)

STEVIG ERP-PAKKET “Je moet zo’n overstap niet zien als de invoering van een nieuw automatiseringssysteem. Het is geen IT-project pur sang”, zegt André Zuidam, ICT- en inkoopmanager/projectleider ERP bij de Kamp Coating Groep. “Als je zo’n project als zodanig zou zien, krijg je meer van hetzelfde. Je moet het zien als een veranderproject. Het heeft veel meer te maken met processen en de bedrijfscultuur. Het haalt de werkprocessen overhoop en het heeft meer impact dan je denkt. Je moet het dus grondig aanpakken. Het personeel moet erbij betrokken worden, maar je moet ook niet bang zijn voor weerstand. Mensen zeggen al gauw: ik doe het al twintig jaar zo. Dat klopt, maar we willen een hogere kwaliteit, efficiency en leverbetrouwbaarheid met minder fouten en meer inzicht in het bedrijfsproces. Groei dus, maar met behoud van flexibiliteit. Een continue verbetering volgens de cyclus plan-do-check-act.”

De ruggengraat van de digitale fabriek bestaat uit een stevig ERP-pakket van Exact. Met zo’n systeem bestuur je onder meer de inkoop & planning, de receptuur, de productie, capaciteitsplanning, Shop Floor Control, kwaliteitsmanagement en

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 12

05-12-18 11:21

De nieuwe spuitrobot met spuitpistolen die onafhankelijk van elkaar bewegen. traceerbaarheid. Voor de planning bracht dit onder meer een real time statusinzicht in het verloop van een productieorder met zich mee, een automatische berekening van productietijd en poederverbruik en een automatische gereedmelding naar de klant. Voor de productie betekende dit een identificatie van goederen met te scannen etiketten, de ontvangst van goederen op artikelniveau met registratie van het aantal verpakkingseenheden, digitale tijdsregistratie aan de baan, beschikbaarheid van tekeningen van de producten met eventuele maskeerinstructie en continu inzicht in alle orderinformatie. De afdeling verkoop kan hiermee beschikken over gedifferentieerde tarieven per coatlijn, aparte beprijzing voor ophangen, afhalen en bewerkingen, een kostprijssysteem met marge en automatische datum, versie en persoonskoppeling.

Medewerker bedient het start-stopsysteem.

Aan de baan de actuele bewerkingen zien en het traverse-overzicht.

TEVEEL EN TE WEINIG INFORMATIE Maarten Waaijenberg, directeur van de Kamp Coating Groep: “We kregen hierdoor veel meer inzicht en overzicht, zoals aantallen producten en verpakkingseenheden per klant en efficiënte planmogelijkheden per afdeling en bewerkingen dankzij automatisch gegenereerde productietijden door het systeem. Alle medewerkers hebben directe toegang tot de planning en de wijzigingen, de levertijden worden beter bewaakt en de werkdruk bij de administratie is flink gedaald ondanks de groei in de productie. We geven nu sneller, accurater en een beter antwoord aan de klant. Allerlei handelingen en orderstatussen worden digitaal geregistreerd, zoals werkopdrachten, scanning in het magazijn, het verbruik van grondstoffen, kwaliteitsregistraties enzovoort. Dat is allemaal niet vanzelf gegaan. Er is een goed projectteam uit alle

lagen van de organisatie actief geweest en een duidelijke communicatie naar alle betrokkenen.”

André Zuidam: “In 2012 waren we al tot het besef gekomen dat we ontzettend veel informatie de fabriek induwden terwijl we nauwelijks wisten of het wel op de goede plek terecht kwam en welke rol het speelde op de werkvloer. En tegelijkertijd hadden we het gevoel dat we te weinig informatie hadden. Dit komt ook doordat het aantal werkprocessen, met name in de voorbehandeling, enorm is uitgebreid. Bij de start in 2013 hebben we de vragen en wensen van de medewerkers geïnventariseerd, hen gevraagd met ideeën te komen voor de beste oplossingen met z’n allen een richting bepaald. Daarna hebben we een gedetailleerd plan van aanpak opgesteld. Met dit plan van aanpak zijn we een fase van ontwikkelen en testen ingegaan.

We zijn eigenlijk vanaf 2013 bezig om te

Scada-systeem van de KTL lijn.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 13

OT december 2018 def.indd 13

05-12-18 11:22

De installatie die de energie van de zonnepanelen bundelt, de 2 kabels linksonder sturen de stroom de fabriek in.

Zonnepanelen op het dak.

kijken of het werkt. In 2015 zijn we met de testfase gestart. Drie jaar later constateer je dat je nog steeds alert moet blijven om te voorkomen dat wordt teruggevallen in oude gewoonten. Er moet niet harder gewerkt worden, maar slimmer.”

PROCESOPTIMALISATIE Ook werd duidelijk dat alles met elkaar samenhangt; je kunt geen enkele afdeling los zien van de rest. Daarnaast wijst Kamp op de drie-eenheid van organisatie, software en processen die elkaar voortdurend beïnvloeden. Het ERP-systeem moet dit ondersteunen. Verder was bij de overgang het begrip NICE de leidraad. NICE staat voor: • Noodzakelijk: alleen datgene invoeren wat ook waarde toevoegt • Inzichtelijk: denk na over welk inzicht je wilt krijgen over het proces • Consistent: niet alleen binnen een proces, maar voor het hele ERP-systeem • Eenvoudig: iedereen moet het snappen, anders gaat het verkeerd.

Maarten Waaijenberg: “Het was niet de vraag of we moeten digitaliseren, maar wanneer. Maar met alleen goede software zoals Animo, ons digitale personeelsregistratiesysteem en e-Synergy ben je er

nog niet. Het gaat om een investering in procesoptimalisatie wat tot een hoger rendement leidt dan alleen het geval zou zijn bij verbeterde automatisering en nieuwe software. Nu hebben we altijd accurate informatie van de orderstatus. En het systeem laat bijvoorbeeld altijd de flowsnelheid zien, de bezetting van de baan en hoeveel capaciteit we daar nog hebben.

Ook de wijze van ophangen wordt door het systeem afgedwongen. Als na KTL een poedercoatbehandeling volgt, moet er anders opgehangen worden. Als er veel moeilijke hoeken aan de producten zitten, kunnen we minder snel poedercoaten. We hebben gradaties gemaakt van de tijd die nodig is om het product te behandelen.

Via de automatische nacalculatie krijgen we inzicht in de prijs zoals door de verkoper is gecommuniceerd en wat we feitelijk hebben gedaan.”

ANDERS KIJKEN Wat opvalt in Apeldoorn, is de grotere flexibiliteit in de drie productielijnen, vijftien procesbaden en twintig voorbehandelingsprogramma’s. Bij het poedercoaten krijgt elke traverse zijn eigen programma mee met de baden die aangedaan dan wel overgeslagen moeten worden en de verblijftijden. Het programma van iedere

traverse kan dus afwijken van die ervoor en daarna. Ook berekent het programma hoeveel poeder er nodig is, de benodigde ophangtijd en laat het zien welke traverses voor hoeveel capaciteit beladen zijn.

Door de inzichtelijke planning kun je bijvoorbeeld aan een klant vragen of hij werk voor de kleur geel een dag eerder kan aanleveren, zodat het meteen kan worden meegenomen. Anders moet er gewacht worden op de volgende keer dat deze kleur gedraaid wordt. De manager moet evenwel blijven kijken wat de medewerkers hebben gedaan. Via een druk op de knop kun je in één keer zien wat er gisteren is opgehangen, wat daarmee is gebeurd en real time zien wat er nu loopt.

André Zuidam: “Het gaat om anders kijken naar de productie en naar data. De overstap heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar het is nu op de werkvloer wel rustiger dan voorheen. De planner hoeft niet meer de fabriek in om te achterhalen hoe het met een order staat. Alles is nu veel meer gestroomlijnd, terwijl een grotere flexibiliteit en capaciteit makkelijker gerealiseerd wordt.”

ZONNEPANELEN Behalve op het gebied van de digitale fabriek, heeft Kamp Coating Groep on-

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 14

05-12-18 11:22

langs ook op drie andere gebieden investeringen gedaan. Zo zijn er afgelopen zomer 1202 zonnepalen op het dak van de vestiging in Apeldoorn aangebracht. Deze leveren ruim 300.000 kilowattuur stroom waarmee in ongeveer 20 procent van het elektraverbruik ter plaatse wordt voorzien.

De stroom van de zonnepalen wordt in de regel helemaal in de vestiging zelf gebruikt, slechts zelden wordt er teruggeleverd. Het gaat om panelen met een vermogen van 285 Wp (wattpiek) wat een relatief hoog rendement betekent. Het maximaal vermogen van de zonnepanelen bedraagt 342.000 Wp. De zonnestroom komt ook goed van pas voor de pompen van de KTL-installatie die 24/7 moeten draaien. De zonnepanelen hebben een verwachte levensduur van 25 tot 30 jaar, de berekende terugverdientijd is zeven tot acht jaar. Ieder jaar is er voor de panelen een reinigingsbeurt met water gepland.

De installatie is gerealiseerd door 12MNDN Duurzaam en Hollander Techniek uit Apeldoorn.

DYNAMISCHE CONTOURHERKENNING Daarnaast is er onlangs in Apeldoorn een compleet nieuwe Gema spuitrobot geïnstalleerd. Deze beschikt als eerste in Nederland over dynamische contourherkenning door middel van lasersensoren.

Deze sensoren lezen de geometrie van de producten, waarna de spuitpistolen afzonderlijk van elkaar bewegen. Iedere 400 milliseconde doen de sensoren een meting.

Ook is er software die op basis van de gemeten geometrie de pistolen aanstuurt.

Sensoren en software kijken ook naar de

Contourherkenning.

Ook hier wordt soms met de hand gepoedercoat. baansnelheid. Het is een volautomatisch systeem waarbij dus geen menselijk ingrijpen meer nodig is, oftewel een flinke stap naar vergaande robotisering.

NIEUWE POMPTECHNOLOGIE Ten slotte is er dit jaar in twee vestigingen een nieuwe pomptechnologie toegepast in snelkleurwissel spuitcabines bij Kamp Coating Emmen en Vianen. Deze technologie verschilt behoorlijk van de vertrouwde injectoren met venturi-systeem. Bij die systemen slijten de binnenste onderdelen vaak, waardoor de diameters veranderen.

Dit heeft een onregelmatige toevoer van poeder tot gevolg en leidt tot een onnauwkeurige laagdikte. De nieuwe pomptechnologie bestaat voornamelijk uit twee klepjes oftewel membraantjes (kunststof cilindertjes) met daartussen een mixkamer waar drie keer per seconde lucht en poeder bij elkaar worden gemengd en vervolgens via de klepjes doorgepompt.

Die klepjes gaan constant open en dicht en bouwen druk op in een vacuüm. Dit re-

sulteert in een beter regelbare toevoer van poeder die stabieler wordt opgespoten.

Ook de laagdikte blijft zo constant. Echter, ook de klepjes slijten en moeten na 600 uur vervangen worden, maar deze nieuwe technologie is een grote stap vooruit in vergelijking met de injector-systemen.

Al deze vernieuwingen zijn gerealiseerd in samenwerking met MSP Systems uit Enschede en Gema Switzerland. ●

MEER INFORMATIE www.kampcoating.nl www.mspsystems.nl www.12mndn.nl www.hollandertechniek.nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 15

OT december 2018 def.indd 15

05-12-18 11:22

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Thema Bedrijfsinrichting en apparatuur

Efficiëntere productielijnen dankzij verhuizing Een verhuizing naar een nieuw pand is altijd een goede gelegenheid om eens kritisch naar de bestaande productielijnen te kijken. Bij GTB Finish heeft dat ertoe geleid dat alle productielijnen zijn vernieuwd. En dat was ook hard nodig als je kijkt in het oude pand, waar de oude productielijnen nog staan.

De medewerkers hebben de dag na de verhuizing niet hoeven zoeken naar de nieuwe locatie, want die is pal naast het oude pand. “Beide panden zijn in ons bezit”, zegt directeur Maarten van de Manakker, “maar dit pand werd verhuurd. We hadden al een bouwvergunning om het oude pand te slopen en opnieuw te gaan bouwen, maar toen is de huurder vertrokken en kwam dit pand vrij. In september 2016 is gestart met de verbouwing en op 1 januari van dit jaar zijn we overgegaan.

Op onze nieuwe locatie hebben we alles vernieuwd en één voor één de verschillende productielijnen opgestart. Die lijnen hebben we zelf ontworpen, samen met een technisch ingenieur die alles heeft uitgewerkt en de elektrotechnische aansluitingen heeft verzorgd.”

Bij binnenkomst oogt het allemaal heel modern. Er is veel ruimte en licht, het is schoon en wat meteen opvalt, is dat er veel efficiënter gewerkt kan worden dan in het oude pand. “Daar hadden we beperkte ruimte en iedere keer zetten we er een klein badje bij. Ook logistiek gaf het de nodige problemen, want je hebt altijd de achterste pallet nodig waardoor je alles iedere keer moest verzetten. Dat was totaal niet efficiënt meer. Nu kunnen we veel efficiënter werken in een doorgaande lijn zonder obstakels. Alle baden hebben nu dezelfde afmetingen, waardoor je veel

makkelijker met rekken en dergelijke kunt werken. Door de ingevoerde procesbeheersing is de kwaliteit gestegen. Ook wat betreft de logistieke processen is het makkelijker geworden. We hadden al een ERP-pakket, maar dat hebben we nu uitgebreid. Niemand hoeft meer heen en weer te lopen voor de planning. Via een scherm bij de productielijn voorziet het systeem in een planningslijst per dag, zodat de medewerkers precies kunnen zien wat ze die dag moeten maken en digitaal kunnen afvinken wat ze gemaakt hebben.”

CHROOM VI GTB Finish heeft geen automatische lijnen, alleen handlijnen. Het bedrijf doet geen grote series, alleen maar enkel stuks of kleine series. Bij het ontwerpen en ontwikkelen van de lijnen is hier natuurlijk rekening mee gehouden, evenals met de strengere milieueisen. Dat betekende onder meer dat de afzuigingen met daarbij de gaswassers extra sterk moesten zijn, de geluidsoverlast meer beperkt moest worden, evenals de uitstoot van diverse stoffen en dat er hogere eisen aan de vloer werden gesteld.

In de loop van dit jaar zijn de diverse productielijnen achtereenvolgens opgestart. Aanvankelijk bleef het bedrijf voor sommige behandelingen nog in het oude pand werken, zodat klanten geen hinder ondervonden van de verhuizing. Eerst

werd de zinklijn opgestart, vervolgens de lijn voor chemisch vernikkelen, daarna de lijnen voor polijsten, beitsen en passiveren en tot slot de lijn voor het hardverchromen.

Met de overgang naar het nieuwe pand is men, in verband met milieueisen, gestopt met het groen passiveren en het chemisch zwarten. Een ander (milieu)aandachtspunt is hardverchromen, wat op dit moment nog gebeurt met chroom VI. “Onze chemicaliënleverancier is hard bezig met het ontwikkelen en testen van een alternatief op basis van chroom III. Ik verwacht dat wij binnen enkele jaren zullen overstappen op dit alternatief. Dit zal een andere werkwijze vereisen, die onze medewerkers zich nog eigen moeten maken. Ik denk dat het alternatief op dit moment nog niet voor alle gebieden toepasbaar is, maar als we overgaan zal dit wel het geval moeten zijn.

Daarnaast was de verhuizing voor ons ook een goed moment om over te gaan op een nieuw chemisch nikkelproces dat vrij is van lood en cadmium die onder de RoHSrichtlijn van de EU vallen (Restriction of Hazardous Substances, gevaarlijke stoffen).

Ook zijn we in het zinkproces overgegaan op passiveringen die vrij zijn van kobalt.”

PROCESBEHEERSING De productielijnen zijn weliswaar niet automatisch, maar de sturing en beheersing van de processen gaat wél automatisch.

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 16

05-12-18 11:22

Voorgevel van het nieuwe pand van GTB Finish.

Op de juiste plekken zijn druksensoren aangebracht, waardoor de baden meteen uitgeschakeld worden als ze beneden een bepaald niveau komen. Als de temperatuur in de baden niet klopt, gaat er een alarm af. Als de afzuiging ineens uitvalt, stopt de hele lijn.

Het voordeel van het handmatig werken aan kleine orders is de grote flexibiliteit.

Het bedrijf heeft daar bewust voor gekozen. “Bij nikkel bijvoorbeeld, kunnen we verschillende materialen en verschillende

laagdiktes door elkaar behandelen. Ik ben ervan overtuigd dat wij met ons handmatige nikkelproces er veel meer door kunnen krijgen dan met een automatische lijn, maar dat is natuurlijk wel afhankelijk van de producten en series die wij maken. Als een klant belt met iets wat even tussendoor moet, dan is dat vaak wel mogelijk.

Wij hebben onze processen dan ook zo aangepast dat we op deze flexibele manier kunnen werken.�

Het bedrijf heeft alleen handlijnen voor enkel stuks of kleine series

GTB Finish richt zich op het hogere segment van de technische industrie en levert vooral aan toeleveranciers van ASML, Philips, OCE en dergelijke. Het gaat dan vooral om machinefabrieken en plaatwerkers. Bij de verbouwing van het pand heeft men ook een grotere cleanroom laten bouwen die voldoet aan ISO-klasse 6. De combinatie van grote flexibiliteit, kleine series en het marktsegment waarop men zich richt, pakt gunstig uit voor het werk in de cleanroom. Zowel nieuwe als bestaande

Voorbeeld van onder handen genomen werk.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 17

OT december 2018 def.indd 17

05-12-18 11:22

klanten weten deze te vinden. Had het bedrijf eerst één parttimer in de cleanroom, inmiddels werken daar twee fulltimers en er zou er nog wel één bij kunnen.

CERTIFICERING “Net als veel andere bedrijven in de branche hebben ook wij moeite om aan voldoende vakkrachten te komen. We zijn dit jaar begonnen met 13 medewerkers, nu zijn we met 16 medewerkers en nog steeds zijn we op zoek naar nieuwe vakkrachten. Verder zitten we nu in het eindstadium van het behalen van het certificaat ISO 9001-2015. Een consultancybureau begeleidt ons daarin. Ik verwacht dat we begin 2019 ISO9001-2015 gecertificeerd zullen zijn. We zijn dit traject ingegaan, omdat dit veel gevraagd wordt in onze markt. Daarnaast brengt het certificeringstraject ook wel wat meer structuur binnen het bedrijf. Door het traject zijn we anders naar onze processen gaan kijken en nieuwe dingen gaan doen waar we zelf ook profijt van hebben.”

Al met al is de uitstraling van het bedrijf enorm verbeterd door de verbouwing en verhuizing. Het bedrijf merkt duidelijk dat nieuwe klanten makkelijker naar zo’n modern pand komen dan naar een gedateerd pand. Dat de klanten ook meer tevreden zijn, komt doordat de kwaliteit beter is, er veel meer structuur in de werkwijze zit en de doorlooptijden in de regel maximaal vijf werkdagen zijn. Klanten hoeven niet meer te bellen of te mailen om te vragen

Overzicht van de procesbaden met afzuiging naar de gaswasser. of iets al klaar is.

De verbeteringen aan en in het pand zelf, zoals de ramen in de zijwanden en het dak, evenals de dampbestendige ledlampen in het plafond, zorgen er onder andere voor dat het veel lichter is binnen. Daarnaast is er extra aandacht besteed aan energiebesparende maatregelen, zoals extra isolatie en verwarmingsinstallaties. Door de logische inrichting van de productielijnen is niet alleen het werk makkelijker geworden, maar ontstaat ook minder rommel en oogt de hele werkvloer schoon en opgeruimd.

Maarten van de Manakker is blij met de totaal vernieuwde hal en productielijnen.

“Vroeger ben ik hier begonnen als vakan-

OPEN DAG Op 12 januari 2019 is het open dag bij GTB Finish. Belangstellenden kunnen dan een kijkje in de keuken nemen: volgens het bedrijf een unieke kans om de in dit artikel beschreven inrichting en techniek eens van dichtbij te zien.

tiewerker, nu ben ik directeur. Maar vanwege de drukte spring ik zelf nog regelmatig bij op de werkvloer. Dat is wel het voordeel van mijn lange staat van dienst: dat ik zelf ook alle werkzaamheden kan uitvoeren.

Voor de nabije toekomst verwacht ik dat de kwaliteitseisen steeds hoger zullen worden, en de gevraagde levertijden nog korter. De procesbeheersing zorgt ervoor dat wij aan deze kwaliteitseisen en levertijden kunnen blijven voldoen.” ●

MEER INFORMATIE Meer informatie www.gtbfinish.com Lees verder of reageer

Medewerkster in de clean room.

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 18

05-12-18 11:22

Glans- en Kleurmeters

    

 

Tel: 0031(0)743490022 | www.naumetrics.nl www.naumetrics.nl | E: sales@naumetrics.nl sales@naumetrics.nl

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

Fahrenheitstraat 45-2 ~ 3846CC Harderwijk ~ +31 (0)341-429059 ~ www.amitech.nl ~ info@amitech.nl

HĂŠt vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

Beste lezer, Inmiddels zijn alle thema’s en events voor 2019 bekend.

Interesse? Vraag de mediakaart aan. Bel met Arthur Middendorp (070) 399 00 00 of stuur een e-mail naar arthur@jetvertising.nl.

Van hangbaansystemen tot turn-key installaties, inclusief alle behandelingsapparatuur.

Orga

ieerd en

dekl agen

Dekl agen nisch e

Meta llieke emie en

Gea ssoc ncie rs en n

Elekt roch

g ION

g 62 jaargan 7 nummer er 2018 novemb r blad voo de HĂŠt vak l in essiona prof de nologie aktetech oppervl

Toele vera

Vere nigin

Alge mee

dekl agen

Orga

ieerd en n

Dekl agen nisch e

Meta llieke emie en

Gea ssoc ncie rs en

Elekt roch

g ION

Toele vera

Vere nigin

g 62 jaargan 5 nummer s 2018 augustu r blad voo de HĂŠt vak l in essiona prof de nologie aktetech oppervl

r blad voo de HĂŠt vak onal in de professi technologie akte oppervl

Alge mee

e Dekl agen Orga nisch

ieerd en n

Toele vera

Alge mee

Elekt roch

Gea ssoc ncie rs en

Meta llieke emie en

dekl agen

g 62 jaargan 4 nummer 8 juni 201

Nie

uw

!

nemers uw werk dheid van llaties de gezon Verbeter Afzuiginsta RUPES

met spec

Thema amheid Duurza en Visie

32

24

14

E Campus SURFAC 1 Stand 7.D.0

ief lus Inc tern de ka van te ek lak We perv logie Op hno Tec 2018

eklagen

!

van

uw

en ssen cess roce iepro osiep ros corro

Nie

aten, poederco eren, Thema nis en, galva natlakk n e.d. re ise anod

der Weij

de

atbedrijf

ars ge opm et een stevi

heidamb

G

jft duurzaam

RIAL COATIN FOR INDUST gon.co www.han

Zie

ice are serv bare uwb trouw b betro r be : 50 jaar n 2019 nken zinke erzi Verz misch V e voor Ther lluxx TTrofe elu or de Bene

ialisaties

30

t poederco

el Nob ities Akzo

lopen�

rd 2018

decorere

18

SMART ON S ng ndeli haUTI BeSOL Thema n smiddele vervoer ngen di & Oplei hardt Awa

hrom

binaties 00 com

t hardverc

Wagner

ten van

d maken nd

m eter480.co www.elcom n deel 2 ren

20

11

ION Borg

n n en lakke

etere en te verb

n

tExpo

!

Railtechniek levert o.a. :

iddelen.nl straalm s.nl stallatie straalinook pagina 23

listeelcoa

uw

26

r Glansmete

op de Pain

re eisen

aan

tegen zwa

Zie

Nie

8 36

komt er

iddelen.nl12 straalm s.nl stallatie straalinook9pagina 4

vooraan iekk altijd hnie echn

Zie

m

eter480.co

www.elcom

www.wsb-b

iddelen.nl straalm s.nl stallatie straalinook pagina 35 30 14

r

Glansmete

enelux.eu

enelux.eu

www.wsb-b

Hans van 18 mett H

rs werkneme van uw gezondheidginstallaties eter de Afzui RUPES

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 19

OT december 2018 def.indd 19

05-12-18 11:22

Toeleveranciers en Geassocieerden

Thema Bedrijfsinrichting en apparatuur

Snelle meetmethode voor metaalgehalten in procesbaden

Mavom Chemie winnaar ION Borghardt Award 2018 Mavom Chemie is de winnaar geworden van de ION Borghardt Award 2018. Dit bedrijf heeft de prijs voor vooruitstrevende innovaties in de oppervlaktebehandelende industrie gekregen voor het MavomMate platform. Dit is een op elektroforese gebaseerde technologie om op locatie snel en betrouwbaar de gehaltes aan metalen in de baden te meten. Dit komt ten goede aan een hoge en continue kwaliteit van de producten die een chemische voorbehandeling hebben ondergaan.

Een eerste werkend prototype van het MavomMate platform zal in het eerste kwartaal van 2019 beschikbaar zijn voor het meten van chroom en zink in de baden. In een later stadium zal de meting van ijzer, aluminium en zirkonium eraan worden toegevoegd. Met het platform is het mogelijk de gehaltes van metalen in de baden binnen vijf tot tien minuten vast te stellen. Je hoeft daarvoor niet naar een laboratorium. Door slechts één druppel badvloeistof te nemen en te laten analyseren door het systeem heb je ter plekke de uitslag van de meting. Groot voordeel hiervan is dat je makkelijk vaker kunt meten en veel beter de samenstelling van de baden kunt sturen, omdat je vaker weet hoe die samenstelling is. Het heeft wat onderzoek en ontwikkeling gevergd om tot een betrouwbaar en werkend systeem te komen, maar de verwachting is dat hiermee in een grote behoefte wordt voorzien.

Dit verhaal begon ongeveer twee jaar geleden met een vraag van de buitendienst van Mavom naar een methode om Chroom (III) eenvoudig op locatie te meten. Chemisch ingenieur Silke Hofstra koppelde deze vraag aan elektroforese met behulp van lab on a chip en infor-

Leo Sliedregt, Douwe van der Zee en Silke Hofstra met de oorkonde en kunstwerk in verband met de eerste prijs. meerde hiernaar in een app-groep van ex-studiegenoten van de studierichting Nanotechnologie aan de Saxion Hogeschool in Enschede. Twee groepsleden antwoordden dat zij bij hun werkgever CE-Mate met een elektroforese-techniek werkten die daarvoor wellicht goed zou kunnen dienen. CE-Mate is een bedrijf dat een zogenoemd Medimate Minilab®

op de markt heeft gebracht waarmee patiënten zelf de gehalten lithium in bloed en natrium in urine kunnen meten. Voor bepaalde patiënten is het heel belangrijk om die gehalten goed in de gaten te houden. Deze zelftest is niet alleen eenvoudig en gebruiksvriendelijk, maar beantwoordt ook aan hoge kwaliteitseisen door betrouwbare resultaten te leveren.

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 20

05-12-18 11:22

Onderzoek in het laboratorium.

DRAAGBAAR SYSTEEM Leo Sliedregt, hoofd laboratorium bij Mavom, legt uit dat de reactie van CE-Mate bemoedigend was, maar nog niet meteen betekende dat hun in de medische wereld toegepaste systeem ook zomaar te vertalen was naar de markt van oppervlaktebehandelingen. “We hebben dat goed bestudeerd en de vraag wat we hier mee konden van alle kanten bekeken. Besloten is om een project op te starten om te zoeken naar een soortgelijk hulpmiddel dat voor onze branche geschikt is. De techniek elektroforese bestaat al heel erg lang. Wat CE-Mate heeft gedaan, is die techniek terugbrengen naar een chip waardoor je de meting en analyse ter plaatse kunt doen. Het is een draagbaar systeem wat je dus ook bij de procesbaden van klanten moet kunnen toepassen. Waar we dus wel even aan hebben moeten sleutelen, was het ontwikkelen van een betrouwbare techniek die geschikt is voor het meten van metalen in procesbaden.”

Op YouTube is een filmpje van het Medimate Minilab® te zien waarop je ziet hoe iemand een druppel bloed uit een vingertop haalt en in een cartridge brengt waarin

een bepaalde chip zit (lab on a chip) die vervolgens geplaatst wordt in een kastje (de Multireader). Dan wordt binnen enkele minuten het lithiumgehalte vastgesteld.

De maker van het Medimate Minilab®, CE-Mate, heeft speciaal voor Mavom het platform op maat aangepast om ook andere metaalionen te kunnen meten. Een druppel badvloeistof wordt in de cartridge gebracht en binnen enkele minuten na het starten van de meting verschijnen de concentraties van diverse metaalionen op het scherm. Leo Sliedregt: “De chip speelt een essentiële rol. Daarin zijn kanaaltjes aangebracht. Op de chip wordt een spanning aangelegd waardoor de negatieve ionen de ene kant opgaan en de positieve ionen (de metaalionen) de andere kant op.

Ze gaan zo snel mogelijk naar de uitgang.

Hoe snel ze gaan, is een functie van de lading. Chroom (VI) heeft bijvoorbeeld een andere snelheid dan Chroom (III). Ook de grootte van het ion is belangrijk. Op basis van kalibraties die je eerder hebt gedaan, kun je een piek toekennen aan een bepaalde stof, bijvoorbeeld natrium of magnesium, maar wij zijn juist op zoek naar bepaalde metalen in procesbaden.”

INZICHTELIJKE KWALITEIT Als je de kalibraties goed hebt gedaan, kun je vaststellen of een bepaalde stof aanwezig is in de vloeistof, maar veel belangrijker is dat je het gehalte ervan kun vaststellen. Dit kun je aflezen aan de grootte van het oppervlak van de piek. En op basis daarvan kun je zeggen of er een bepaalde stof toegevoegd moet worden aan het procesbad of dat er juist verdund moet worden met water. Het is een universeel toepasbare techniek zowel bij bijvoorbeeld lithium, chroom of zirkonium. Op de langere termijn zou het waarschijnlijk ook geschikt gemaakt kunnen worden voor het meten van de anionen: bijvoorbeeld de fosfaten en sulfaten. De vastgestelde meting moet nu nog met een usb-stick of snoer naar een computer worden overgebracht, maar in een later stadium zal dat waarschijnlijk ook mogelijk zijn via een blue tooth-verbinding of naar de mobiele telefoon. Door data digitaal vast te leggen voor latere raadpleging verdubbel je de waarde van de meting.

Douwe van der Zee, directeur van Mavom Chemie: “Vaak weet men op enig moment niet wat de juiste samenstelling van een OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 21

OT december 2018 def.indd 21

05-12-18 11:22

De benodigde set voor meting aan het bad (Medimate).

bad is, wat dus een bepaalde onzekerheid met zich mee brengt die ongewenst is voor de hoge kwaliteit die je continu wilt leveren. En steeds meer klanten vragen er ook om dat je de kwaliteit inzichtelijk maakt. De chemische voorbehandeling bestaat uit een aantal procesbaden. De juiste werking ervan is van grote betekenis voor de uiteindelijke kwaliteit. Wat je dus bijvoorbeeld helemaal niet wilt, is onthechting. De kans erop kun je sterk terugbrengen door de samenstelling van de baden in de tijd in de gaten te houden.

En als het dan fout gaat, kun je met dit systeem makkelijker vaststellen waar en wanneer het fout is gegaan en hoe dat is veroorzaakt. Daarop kun je maatregelen nemen om herhaling te voorkomen. Al deze overwegingen speelden een rol om met de vinding van CE-Mate verder te gaan.”

SNELHEID EN BETROUWBAARHEID Momenteel zijn er verschillende methoden om een uitspraak te kunnen doen over de kwaliteit van een bad. Die methoden lopen uiteen van een simpele pH-meting of meting van de geleidbaarheid, maar die snelle metingen zeggen niets over de hoe-

veelheid chroom of zirkonium in een bad.

Dat kan wel met een zogenoemde Labbox waarin monsterflessen zitten om badmonsters te nemen en die op te sturen naar het laboratorium van Mavom. Dan kom je de samenstelling wel te weten, maar dit proces duurt inclusief transport doorgaans meerdere werkdagen. Ook kan Mavom bij klanten die dat willen verschillende parameters van de procesbaden continu online in de gaten houden via sensoren, maar deze metingen beperken zich vooralsnog tot pH, geleidbaarheid en temperatuur.

Met het MavomMate platform wil men dit gat opvullen.

Leo Sliedregt: “Allerlei meetmethoden kun je in een matrix plaatsen waarbij de ene zijde staat voor snelheid en de andere zijde voor betrouwbaarheid. De Labbox scoort hoog op betrouwbaarheid, maar relatief laag op snelheid. Wat je wilt, is een methode die op beide punten hoog scoort. We denken dat nu met het MavomMate platform gevonden te hebben voor de metalen. We willen dit nu stapsgewijs op de markt brengen voor chroom en zink met een werkend prototype dat gevalideerd en gekalibreerd is. Wij denken dat het in een enorme behoefte voorziet,

maar het is wel een nichemarkt. Hiermee denken wij de service naar onze klanten nog beter te kunnen maken.”

NOG MAAR HET BEGIN Douwe van der Zee: “Eén van de sterke punten van deze techniek is dat je meerdere metalen met één chip kunt meten.

We hebben echt voor de keuze gestaan of we dit voor de volle breedte van het spectrum, dus alle voor alle metalen in de branche, in de markt zetten of niet. We hebben zo lang mogelijk vastgehouden aan zo breed mogelijk, maar in de loop van dit jaar werd duidelijk dat voor chroom en zink waarschijnlijk al heel snel een versie in de markt getest zou kunnen worden die ook meteen in een behoefte voorziet. Voor de andere metalen die we in gedachten hadden, zou dat wat langer duren. Daar werken we aan door, maar ik kan nog niet zeggen wanneer de techniek ook voor die metalen geschikt is. We hebben goed met CE-Mate samengewerkt en beide partijen hebben er veel in geïnvesteerd.”

De Award wordt als een beloning voor de inspanningen gezien, maar betekent in het geheel niet dat men nu op de lauweren gaat rusten. “Dit is nog maar het begin”,

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 22

05-12-18 11:22

Een meting aan een bad.

vervolgt Douwe van der Zee. “We willen een heel breed spectrum aan servicemogelijkheden aanbieden, waarin de Labbox, de Legiobox (online, in the cloud) en het MavomMate platform enkele belangrijke elementen vormen. De uitdaging is dat men altijd binnen de grenswaarden werkt en dat men dat ook kan aantonen. En dus ook meer zeker is over de kwaliteit van de geleverde producten. Ook willen we meetmethodes die snel werken, betrouwbaar zijn en niet foutgevoelig. En waarbij de mensen die die methodes uitvoeren over de juiste en actuele kennis beschikken.

Als je het goed wilt doen, vraagt het aandacht op heel veel niveaus: kennisniveau, bewustwording, motivatie, training, systematische dataverzameling en vastlegging, adequate taakoverdracht, doordachte start- en stopprocedures en ga zo maar door. Er is nog wel een weg te gaan.”

VOORSPELLINGEN DOEN Leo Sliedregt: “Dat klinkt misschien als een lange weg, maar de voordelen zijn legio.

Als je elke dag aan je klanten kunt laten zien dat je kwaliteit goed is, dat je die onder controle hebt en dat je de samenstelling van de baden weet, voorkom je een

hoop problemen. Dus zo goed als geen onvoorziene stops in de productie, geen vragen waar je geen antwoord op weet, geen misverstanden bij onvoorziene stops en herstarts enzovoorts. Dit alles bespaart ook kosten en bevordert de efficiency.

Meting aan het bad betekent dat je geen of minder monsterflessen voor dat bad naar een laboratorium hoeft op te sturen.

Alles bij elkaar leidt het ertoe dat je in de loop der tijd trends gaat zien in de ontwikkeling van je bad en aan de hand daarvan voorspellingen kunt doen. Dan weet je wanneer je een deel van het bad moet vervangen om problemen te voorkomen. En dat dus met een simpele meetmethode.”

Douwe van der Zee: “Als de chroomconcentratie in het bad terugliep, werd er vaak met lange tijdsintervallen zwaar gecorrigeerd met een tijdelijk te hoge concentratie als gevolg. Dan liep het weer terug en werd er opnieuw zwaar gecorrigeerd.

Het kan best zijn dat in de tijd gezien het gemiddelde keurig op zijn plaats zat, maar dat je enorme uitschieters aan beide kanten hebt gehad. Grote zaagtanden dus.

Wat wij propageren, is dat er altijd wel een zaagtandje zal zijn, maar laat dat alsjeblieft een klein zaagtandje zijn, een smallere

bandbreedte dus. Monitoring van de badsamenstelling voorkomt escalatie in grove maatregelen of in ad hoc maatregelen. Dit is allemaal geen luxe, steeds meer klanten eisen ook dat je laat zien dat je niet alleen een meting hebt gedaan, maar ook wat de waarde daarvan was. Daarnaast worden de specificaties steeds nauwer. Als je die goed beantwoordt, ga je ook efficiënter om met menskracht en middelen. Daarom zeggen wij als Mavom Chemie tegen onze klanten: Master your process.” ●

MEER INFORMATIE www.mavom.nl www.medimate.com/website/nl Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 23

OT december 2018 def.indd 23

05-12-18 11:22

OT december 2018 def.indd 24

05-12-18 11:22

Trots op het werk Eerdaags wordt het gebouw New Atrium in Amsterdam opgeleverd. Wat in het oog springt, is de bijzondere gevel en kleur. Het betreft hier een volledig op maat gemaakt tweelaagssysteem waarbij nauwkeurig is gekeken naar de roze-bruine tint van het natuursteen in het gebouw. De eerste laag betreft een, speciaal voor de architect en dit project ontwikkelde bronzen-metallic polyesterlak. De kleur en het metallic-effect dienden exact gematcht te worden met de kleuren die reeds in het bestaande Atrium aanwezig waren. Daarna is deze metallicbrons overlakt door een eveneens speciaal ontwikkelde hoogglans blanke lak, die uiteraard voor extra bescherming zorgt, maar er ook voor zorgt dat de metallic van de kleur er extra briljant uitziet en uit blijft zien de komende jaren.

De architect van dit gebouw is MVSA Architects, Aldowa uit Rotterdam heeft aan Dijkman Coating de opdracht gegeven om de ongeveer 20.000 vierkante meter aluminium gevelpanelen te poedercoaten in de zorgvuldig afgewogen kleur en ProtechOxyplast heeft de speciale poedercoating geleverd voor het project.

OT december 2018 def.indd 25

05-12-18 11:22

Vereniging ION

Veel kennisuitwisseling en hoogwaardige gesprekken op WOT 2018 Van 13 tot en met 15 november 2018 vond de Week van de Oppervlakte Technologie plaats in ‘s-Hertogenbosch. Onderdelen daarvan waren de Surface Campus met 140 exposanten en de ION CONGRES Campus met meer dan zestig presentaties en masterclasses. Ook werd de ION Borghardt Award 2018 uitgereikt, de intentieverklaring voor het 3D Consortium ondertekend en vele andere activiteiten uitgevoerd. De organisatie kijkt terug op een geslaagd evenement met veel kennisuitwisseling en hoogwaardige gesprekken.

De openingstoespraak was van Marc Kuipers, inspecteur-generaal van de Inspectie SZW. Hij verklaarde dat de Inspectie graag samenwerkt met de branche vanuit de overtuiging dat samenwerking de sleutel is tot resultaat. “We willen steun geven aan bedrijven die willen investeren in veilige werkwijzen en gezondheid op de werkvloer. Samen met brancheorganisaties willen we de multiplier vinden om dit te versterken. Maar bedrijven die niet willen meewerken, kunnen geconfronteerd worden met handhaving die soms hard en duidelijk is. Wij toetsen of bedrijven zich houden aan afspraken; we kijken zeker naar gevaarlijke stoffen. Deze vormen een onderschat onderwerp in de bedrijven. De blootstelling daaraan kun je zien als een sluipmoordenaar waar mensen sluipenderwijs gedurende 30 tot 40 jaar ernstig ziek van kunnen worden of er zelfs aan overlijden.”

De Inspectie SZW vindt dat werkgevers op dat punt een grote verantwoordelijkheid hebben. “Waken over de gezondheid van de medewerkers is echt topsport. Het RIVM heeft berekend dat er jaarlijks in Nederland 4100 werknemers overlijden door beroepsziekten, waarvan een belangrijk deel wordt veroorzaakt door (vroegere) blootstelling aan gevaarlijke stoffen.

Het gaat dus om serieuze getallen waar

Marc Kuipers inspecteur-generaal van de Inspectie SZW. ook een serieuze verantwoordelijkheid bij hoort. Wij als Inspectie SZW moeten actiever controleren op blootstelling aan gevaarlijke stoffen en van bedrijven wordt verwacht dat zij het vierstappenmodel uitvoeren om de blootstelling te beëindigen. Dat model bestaat uit de stappen het inventariseren van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen, de beoordeling daarvan, passende maatregelen nemen en dan de borging. Daarmee breng je een cyclus op gang die continu door moet gaan.”

GEVAARLIJKE STOFFEN Maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig te zijn. Uit een inventarisatie van de Inspectie vorig jaar bleek dat driekwart van de bedrijven wel de eerste twee stappen doet en hier en daar wel maatregelen neemt, maar dat het daarbij blijft. “Dat moet echt beter. Het lijkt erop dat het gebruik van CMR-stoffen als een vaststaand feit wordt gezien, maar zoeken naar alternatieven is cruciaal. Innovatie zou niet alleen gericht moeten zijn op de productie, maar ook op gezondheid en veiligheid op de werkvloer met de focus op de blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Op het gebied van Chroom VI zien we dat sommige bedrijven in uw branche goed bezig zijn, maar andere bedrijven zijn minder innovatief bezig. Wij zien graag dat Chroom VI vervangen wordt. Daar waar het niet kan, moeten goede maatregelen genomen worden: afzuiging bijvoorbeeld in plaats van het inpakken van de medewerkers.

Nog te vaak wordt er meteen naar PBM’s gegrepen zonder eerst na te gaan of er ook bronmaatregelen mogelijk zijn.”

Daarna was het de beurt aan David Elliott, president van de CETS, om de Henk de Man Memorial Award uit te reiken aan Veronique Steukers, directeur gezondheid, milieu en overheidsbeleid van het Nickel Institute. Voordat hij dat deed, haalde hij

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 26

05-12-18 11:22

Tweede plaats ION Borghardt Award 2018.

Kluthe derde plaats.

persoonlijke herinneringen op aan Henk de Man. Hij omschreef De Man als altijd hulpvaardig, optimistisch, altijd op zoek naar verbeteringen en een man met veel energie en humor. Veronique Steukers verklaarde in haar dankwoord zich vereerd te voelen met de Award en wees op het grote belang van oppervlaktebehandelingen voor de maakindustrie. “Alle producten hebben een oppervlaktebehandeling nodig om goed te kunnen functioneren.”

tenbesparend. De tweede prijs was voor HaTwee en Molcon voor hun inzending Agripol: buitenbestendige éénlaags poedercoating die duizend uur zoutneveltest haalt op gestraald staal. De ION Borghardt Award 2018 is gewonnen door MAVOM Chemie voor hun inzending het MAVOMmate platform. Dat is een volledig nieuwe manier van kwaliteitsbewaking van de procesbaden. Zie ook pagina 20 voor een uitgebreid artikel over deze vinding.

ION BORGHARDT AWARD Vervolgens steeg de spanning in de zaal, omdat de winnaar van de ION Borghardt Award 2018 bekend gemaakt ging worden. Voorzitter/jurylid prof.dr.ir. Arjan Mol, hoogleraar Corrosietechnologie en Elektrochemie aan de TU Delft, wees erop dat Nederland één van de voorlopers in Europa is bij het verbeteren van de technische kwaliteit van oppervlaktebehandeling. De acht inzendingen voor de Award zijn door de jury zorgvuldig gewogen op de hoofdthema’s duurzaamheid, ketenoptimalisatie en innovatief bij markintroductie. “De kwaliteit van de inzendingen was hoog, de jury is eensgezind gekomen tot de top drie.”

De derde prijs ging naar Kluthe Benelux voor de lage temperatuur zinkfosfateren met de Decorrdal LT-serie; energie- en kos-

NIEUWSTE KENNIS De WOT 2018 bestond hoofdzakelijk uit een SURFACE Campus en de ION CONGRES Campus die op dezelfde eventvloer plaatsvonden. Op de SURFACE Campus deelden exposanten de laatste ontwikkelingen op het gebied van oppervlaktetechnologie met de bezoekers. Het aantal bezoekers was ongeveer gelijk aan de vorige editie, exposanten verklaarden na afloop wel kwalitatief goede gesprekken te hebben gevoerd. Op de ION CONGRES Campus werd in meer dan zestig presentaties en masterclasses de nieuwste kennis gedeeld die relevant is voor een vooruitstrevende branche als de onze. Tijdens de WOT 2018 waren ook de update-vergaderingen van de kwaliteitslabels Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod die deze keer openbaar waren. Ook was er een ALV van

de Vereniging ION en de ondertekening van de intentieverklaring voor deelname van ION aan het 3D-Consortium: een onderzoeksproject dat moet leiden tot world class 3D metaalprinten.

Met de sprekers op het congres is afgesproken dat zij hun presentatie als pdf-bestand, voor zover hier toestemming voor gegeven is, beschikbaar stellen voor onze website. Presentaties kunt u nalezen via www.vereniging-ion.nl/ion-congrescampus. De Week van de Oppervlakte Technologie was de laatste in de huidige vorm. Het volgende gelijksoortige evenement vindt plaats samen met de Eurofinish en Materials in het voorjaar van 2021. ●

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl www.inspectieszw.nl www.inspectie-publicaties.nl/inspectiefocus/page/on-the-road-to-zero Lees verder of reageer

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 27

OT december 2018 def.indd 27

05-12-18 11:22

Toeleveranciers en Geassocieerden

“Branche moet aan de bak om klaar te zijn voor de toekomst” Om de productieprocessen van de toekomst uit te kunnen voeren, hebben we maatwerk- installaties nodig, die niet alleen nu goed functioneren, maar ook in de toekomst. Regelmatig preventief onderhouden hoort hier uiteraard ook bij of evenals vernieuwing na de technische- of economische levensduur.

Het bedrijf Drent Techniek bv leeft daarvan. Zo’n bedrijf komt bij veel bedrijven binnen de branche, maar ook daarbuiten over de vloer. Wat valt op? Welke uitdagingen zien zij voor de branche. Een betrokken blik vanaf de zijlijn.

Emiel Drent, directeur van Drent Techniek, draait al heel wat jaartjes mee in de branche. En dat terwijl hij ooit gezworen heeft nooit in de zaak van zijn vader te gaan werken. Maar in 2004 is hij daar toch part time, als een soort snuffelstage, begonnen en sinds begin 2007 werkt hij er fulltime.

En in oktober 2017 is hij zijn vader opgevolgd als directeur. “Je kunt zeggen dat we met die opvolging ruim op tijd zijn gestart, namelijk al in 2010. We zouden het toen twee jaar later laten ingaan, maar door de crisis hebben we dat een aantal jaar in de koelkast gezet. In 2016 is het opnieuw besloten en toen deed zich een unieke kans voor waarbij het fiscaal heel goed uitkwam om in oktober vorig jaar de zaak over te nemen. Totdat ik hier fulltime kwam, had ik een organisatieadviesbureau.”

“Mijn eerste project was de realisatie van een grote motoronderdelenwasserij in 2004 voor KLM op Schiphol-Oost. Die wasserij, zo groot als een voetbalveld, bestaat uit een groot aantal baden van twee bij twee bij twee meter gevuld met alkalische reinigers, zuren en dergelijke. In de loop der jaren hebben we een behoorlijk aantal installaties gebouwd. Van groot tot klein, van kleine lab-opstellingen tot baden van 18 meter. Een ander grootschalig project hebben we bij Galvano Hengelo in 2012 gebouwd waarbij in totaal zo’n 200 baden

geplaatst zijn. Daarbij hebben wij als één van de eersten de push-pull-methode van Theo van Oossanen (To improve) toegepast.”

BENEN OMHOOG In plaats van het klassieke systeem van hard afzuigen en hard toeblazen, is het push-pull-systeem meer gebaseerd op een langzaam lopend, gedoseerde, laminaire luchtstroom boven de vloeistoffen met een koude en een warme zijde. Die twee luchtstromen over het vloeistofoppervlak zorgen bij warme vloeistoffen voor een optimaal luchtafzuigsysteem met een goede dampafvoer en een zo klein mogelijk luchtafzuigdebiet (de hoeveelheid af te zuigen lucht) waarbij er zo min mogelijk (schone) omgevingslucht wordt meegezogen. Voordeel hiervan is een meer geconcentreerde afvoer met zo min mogelijk lucht tegen sterk verminderde energiekosten.

“In de jaren voorafgaand aan de opvolging heb ik regelmatig met de benen omhoog gezeten op vrijdagmiddag. Pa heeft een hartstikke mooi bedrijf gebouwd, maar wij waren in het algemeen te afhankelijk van de grillen van de markt. Heel lang werkten wij acyclisch: als het goed ging met de economie hadden wij het relatief rustig en andersom, zeker als je kijkt naar

Emiel Drent. loongalvaniseurs. Als zij het heel druk hebben, is er amper aandacht voor onderhoud of vervanging, alleen voor het hoognodige correctief onderhoud. Er wordt in veel gevallen “roofbouw” gepleegd op de installaties. Op het moment dat het economisch tij dan keert en het wat rustiger wordt, is er ineens tijd en moeten de installaties allemaal aangepast worden. Ik wil daar niet afhankelijk van zijn.”

SPECIALISME EN UITBREIDING Dus werd het tijd om de specialismen van het bedrijf te inventariseren. Daaruit bleek dat Drent Techniek de baden en apparatuur van kunststof kan maken,

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 28

05-12-18 11:22

Vliegtuigmotor, foto Pratt & Whitney

maar ook goed overweg kan met staal en rvs. Daarnaast doen ze luchtafzuiging en -behandeling, waterzuivering, leidingwerk, voorraadtanks en draaien ze hun hand niet om voor industriële automatisering.

In dit voorjaar is daar een specialisme bijgekomen door de overname van het bedrijf Servicing Europe NDT (Sendt).

Hier ontstond DreNDT Industries BV. Dit bedrijf is gespecialiseerd in niet-destructief onderzoek van materialen. Een mooi

Push-pull afzuiging Galvano Hengelo.

voorbeeld hiervan is de controle van vliegtuigtuigmotoronderdelen door middel van fluorescentie haarscheurcontrole.

“Dat is complementair aan wat wij leveren.

Naast het chemisch en ultrasoon reinigen leveren wij nu machines en equipment voor diverse soorten niet-destructief onderzoek. Al met al zijn we een veel breder georiënteerd bedrijf geworden dan alleen maar galvanolijnen bouwen en ter plaatse installeren. De naam DreNDT Industries is

natuurlijk met een hele vette knipoog ontstaan en zal tot in lengte van dagen aanleiding zijn voor een nadere toelichting.”

In totaal tellen Drent Techniek en DreNDT Industries nu 20 personeelsleden. De ultrasoon reinigingsbaden van Sendt worden onder meer toegepast voor de reiniging van bijvoorbeeld vliegtuigonderdelen, maar ook voor de ontvetting en extreme reiniging van vervuilde producten tot aan het ultrasoon vlekvrij spoelen. De farma-

Anodiseerlijn - Aeronamic EE, Sibiu.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 29

OT december 2018 def.indd 29

05-12-18 11:22

ceutische en medische industrie gebruiken dit vaak in combinatie met het cleanroom verpakken van producten. Ook Galvano Hengelo past ultrasoon reinigen toe, evenals een bedrijf dat aerospace hightech equipment levert als laatste stap in een rvs beits-passiveerlijn.

DOORLOOPTIJDEN TE LANG Emiel Drent: “Binnen de markt oppervlaktetechnieken zie ik voor mijn bedrijf drie takken van sport: lucht- en ruimtevaart, loongalvaniseurs en de zogenaamde inhouse klanten die steeds vaker aangeven zelf oppervlaktebehandelingen te willen gaan uitvoeren. Ze willen bijvoorbeeld zelf een elektrolytische polijstlijn hebben of onlangs heb ik van vier aluminiumverwerkers onafhankelijk van elkaar aanvragen gehad over de kosten van een eigen anodiseerstraat. Het gaat dus om aluminium verspaners die een flink bedrag aan anodiseerwerk uitbesteden. Zorgelijk hierbij is dat zij de doorlooptijden van de anodiseurs te lang vinden, of de prijs te hoog, of de kwaliteit niet constant genoeg.

Uit onze berekeningen blijkt dat een geautomatiseerde anodiseerlijn vaak een te lange return on investment betekent voor de aluminium verspaners, maar dat de kosten van een handlijn in drie tot vijf jaar zijn terugverdiend.”

STANDAARDISEREN Nu het goed gaat met de economie ziet Drent de loongalvaniseurs weer met hun installaties omgaan zoals ze altijd doen in hoogtijdagen, dat de luchtvaartindustrie gewoon doorgaat met investeren omdat die markt dankzij hun langere termijnvisie weet dat luchtvaartcapaciteit tot 2030 alleen maar zal uitbreiden en dat de aluminium maakindustrie duidelijk vlees op de botten heeft, maar geconfronteerd wordt met een levertijd van drie tot zes weken van hun anodiseur. Een antwoord van Drent op deze ontwikkelingen is dat hij anodiseerlijnen wil standaardiseren in plaats van maatwerk leveren.

“We zijn nu een standaard anodiseerconcept aan het uitwerken, waarbij we een lijn maken met baden van 900 liter inhoud.

Als ik vier keer een lijn moet bouwen, vind ik dat natuurlijk helemaal niet erg, maar

Combilijn Galvano.

met een standaard concept hoef ik maar één keer te engineeren wat vervolgens via copy-paste kan worden toegepast. In het verleden kon dit nooit, we leverden altijd maatwerk. Maar naar de toekomst toe, moeten wij slim werken en dat betekent standaardiseren waarbij ik alleen maar variatie aanbreng in lengte-, breedte- en hoogtematen van een bad. Dat is gewoon nodig om te voorkomen dat de levertijd van mijn offerte twintig weken wordt.”

UITDAGINGEN Als hij breder naar de toekomst kijkt, ziet hij doorgaande ontwikkelingen op het gebied van de vervanging van Chroom VI, de opslag van PGS 15-stoffen in gecertificeerde tanks en installaties en de transitie naar zelflerende en zelfsturende programma’s als het gaat om de automatisering van de badenlijn. Defensie, aerospace en hightech zullen voorlopig een belangrijke markt blijven. Momenteel wordt op de luchtmachtbasis in Woensdrecht een onderhoudswerkplaats gebouwd voor de nieuwe JSF-motoren. Drent levert de lijn om in 2019 de motoronderdelen te reinigen.

Welke uitdagingen ziet hij voor onze branche naar de toekomst toe? “Kennisoverdracht. Momenteel zit de chemische kennis in de branche meestal bij mensen die ouder zijn dan 50. Ik zie heel weinig jonge mensen die dit oppakken. De beschikbaarheid van specialistische che-

mische kennis om galvano- of anodiseerlijnen goed draaiende te houden, wordt een groot aandachtspunt. Dat geldt ook voor de voortgaande automatisering van een aantal processen. De markt zal daar steeds meer om vragen, omdat je de kwaliteitsparameters steeds meer moet aantonen.

Maar een automaatlijn die automatisch doseert, registreert en data logt, is voor veel loonanodiseurs te duur. Je moet het dan organisatorisch regelen. Automatiseren zal een steeds grotere rol spelen gaan spelen, maar uiteindelijk ook goedkoper worden. Ik denk dat in de markt drastische veranderingen komen of vanuit wet- en regelgeving of vanuit de mogelijkheden die automatiseren biedt. Wij blijven dit natuurlijk op de voet volgen en proberen daar waar mogelijk de eis steeds een stap voor te zijn.” ●

MEER INFORMATIE www.drenttechniek.nl www.drendt.com Lees verder of reageer

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 30

05-12-18 11:22

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Buitenlandse media”. Deze keer de novembernummers van het European Coatings Journal en het Journal für Oberflächentechnik:

gepast in de woningbouw, maar ook in automotive, jachtbouw, hout, verpakking, meubels, plastic en drukinkt.

Consumentendruk en EU-richtlijnen zijn de grootste drijvers voor technologische vernieuwing. Iedereen is bezig met biociden als oplossing voor microbiologische stabiliteit. Er zijn diverse functionele moleculen die nagebootst of gemodelleerd kunnen worden. Adhesie, filmvorming, voorkóming van vlekken en kleuracceptatie zijn enkele gebieden waar onderzoekers aan werken. ●

UIT DE BRANCHE Het Portugese CIN investeerde zeven miljoen euro in de ombouw van haar Maia-vestiging. De capaciteit groeide naar vier miljoen liter per jaar.

BASF opende een nieuw laboratorium voor automotive OEM-coatings in haar fabriek in Münster (Duitsland). Het modulaire “Lean Lab” concept heeft als doel optimale, gedigitaliseerde en transparante processen en het efficiënt gebruik van resources in de Europese laboratoria.

AkzoNobel (€ 9,6 miljard omzet) kocht Xylazel in Porriño, een 100% dochter van Pharma Mar. Die overname versterkt haar positie op de Spaanse markt voor decoratieve lakken. Verder verwierf zij Fabryo, gevestigd in Roemenië.

PPG acquireerde Hodij Coatings, een distributeur van performance coatings in eigen land, met haar vestiging in Hoogeveen. Verder voegde zij SEM toe aan haar portefeuille, een Amerikaanse producent van automotive herstel-lakken. ●

ONTLAKKEN Bij het lakken worden niet alleen de producten gelakt, maar helaas ook de haken, klemmen en roosters waarmee de producten worden opgehangen. Dat kan later leiden tot storingen in het proces en beperkte stroomopname bij de elektrische contacten. Een goede elektrische verbinding is immers de sleutel voor een gelijkmatige laagdikte op het product. Daarom moeten de onderdelen van de installatie regelmatig ontlakt worden; dat kan chemisch via pyrolyse of mechanisch door middel van stralen, borstelen of slijpen.

Chemisch ontlakken is een prima methode. De gebruikelijke waterige oplossing van butylglycol en azijnzuur geeft echter

problemen op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieu. Een verbetering is het ontlakkingssyteem Gardostrip van Chemetall, dat snelle omstellingen van de ontlakkingsbaden mogelijk maakt in combinatie met een VOC-niveau (volatile organic compound) van minder dan 10%.

Een continue schone installatie en het VOC-arme ontlakkingsmiddel geven als gevolg een hoge “First-Run-OK-Rate”. ● www.chemetall.com NATLAKKEN Het persluchtsysteem SE-ApplicationManager van Sehon zorgt voor een betere verstuiving van de lak, betere oppervlakten, minder stof en vuil en minder materiaalverbruik, waardoor de kwaliteit en efficiency bij het lakken omhoog gaan.

Daarvoor wordt de perslucht verwarmd en daarna zo veranderd, dat de kooi van Faraday voor het te lakken object geïoniseerd wordt. De installatie kan een additief via de perslucht in de verstuiving brengen, dat het reactieproces van het lakken al bij het sprayen activeert. ● www.sehon-lackieranlagen.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

WATERGEDRAGEN COATINGS De wereldwijde markt voor watergedragen coatings stijgt tot 2022 met 5,7%, en zal dan een volume bereiken van 82,7 miljard euro. Asia-Pacific zorgt voor de grootste groei, tegen de achtergrond van een mondiale economische neergang.

Watergedragen coatings worden toeOPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 31

OT december 2018 def.indd 31

05-12-18 11:22

Vereniging ION

Nieuwe opzet sluit aan bij moderne leermethode praktijkonderwijs

Opleidingen gaan compleet op de schop Vereniging ION heeft onlangs de Beleidsvisie Vakgericht Opleiden 2018 – 2019 uitgebracht. Dit luidt een heel andere opzet van de cursussen in. Klassikaal onderwijs ’s avonds in zaaltjes wordt vervangen door een online leeromgeving waar cursisten in eigen tempo leren onder supervisie van een begeleider (docent). Leren gaat z’n beslag krijgen in een combinatie van leervormen (blended learning) waaronder e-learning.

De afgelopen jaren is er hard gewerkt om de omslag naar deze nieuwe vorm van leren in praktijk te kunnen brengen. Doel is dat er efficiënter wordt geleerd met een inhoud die goed aansluit op de praktijk en met een grotere flexibiliteit bij de cursist en de begeleider. De online leeromgeving is een heel belangrijk onderdeel daarvan.

Het boek zal worden vervangen door e-learning, ondersteund door filmpjes en andere werkvormen die beter aansluiten bij hoe jongeren tegenwoordig leren.

De cursusopzet streeft naar een goede verbinding tussen theorie en leren in de praktijk. Cursisten moeten onder meer praktijkopdrachten uitvoeren in hun eigen werkomgeving.

Opleidingscoördinator Jacques Schreuder beschrijft de verandering. “Mensen die zich aanmeldden voor een cursus moesten regelmatig wachten totdat we voldoende deelnemers hadden om de cursus te

starten op een locatie. Als nu iemand zich aanmeldt voor een cursus, krijgt die een welkomstmailtje van ION met een paar instructies en inlogcodes om in te loggen in de online leeromgeving. Op de welkomstpagina ziet hij het hoofmenu dat onder meer bestaat uit Mijn opleiding, Prikbord, Handleiding en Mijn profiel. In de handleiding staat hoe de cursist met deze leeromgeving moet omgaan. Op de welkomstpagina ziet de cursist ook wie zijn begeleider is en diens contactgegevens. De begeleider krijgt automatisch een berichtje dat er een nieuwe cursist is en kan hem een welkomstberichtje sturen en aangeven dat die bij vragen contact met hem kan opnemen. Als de cursist Mijn opleiding aanklikt, komt hij in de cursus waarvoor hij zich heeft aangemeld. Hij ziet uit welke hoofdstukken de cursus bestaat en kan gewoon bij het begin beginnen.

Het gaat voornamelijk om leesstof en praktijkopdrachten uitvoeren. Als de cur-

sist klaar is met een onderdeel kan hij op Afronden klikken en dan gaat de teller qua voortgang lopen.”

GROTE FLEXIBILITEIT In de nieuwe leeromgeving ziet de cursist hoe ver hij gevorderd is en welke opdrachten nog gedaan moeten worden.

Bij sommige opdrachten staat een filmpje dat het een en ander uitlegt. ION heeft daarvoor een eigen YouTube-kanaal.

Als de opdracht bijvoorbeeld gaat over pipetteren of titreren, dan wordt eerst in een filmpje uitgelegd hoe je dat moet doen. Daarna volgt een praktijkopdracht waarvan de leerling de resultaten online moet invullen en ook moet aangeven wat hij heeft geleerd. Met de begeleider kan gecommuniceerd worden om dingen te verhelderen. En zo biedt het systeem nog veel meer mogelijkheden. Het biedt een grote flexibiliteit, cursisten worden niet meer op een wachtlijst geplaatst en de

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 32

05-12-18 11:22

Cursus Thermisch spuiten

kwaliteit en het rendement van de cursussen wordt verhoogd.

Door deze opzet kan iedere cursist op een willekeurig moment starten en in zijn eigen tempo leren. Als de cursist een cursusonderdeel afrondt, krijgt de begeleider daar een melding van. Ook kan ingesteld worden dat de begeleider een melding krijgt zodra een cursist een bepaalde periode geen voortgang laat zien, waarna hij dus contact met de cursist kan opnemen. Daarnaast organiseert ION praktijkdagen doordeweeks of op een zaterdag. Afhankelijk van het aantal mensen dat zich heeft aangemeld, zijn daar één of meer docenten die praktijkonderwijs en praktijkopdrachten geven. Maar ook loopt er op zo’n dag een assessor rond met competentieprofielen onder z’n arm.

GECERTIFICEERD DOOR ION Jacques Schreuder: “De assessor bekijkt wat de cursisten doen op zo’n praktijkdag en gaat vaststellen welke competenties hij ziet bij de cursisten. Op zo’n dag is er een duidelijke scheiding tussen de docent en de assessor. Het doel hiervan is dat de cursisten zich veilig voelen, maar ook vrijuit

vragen durven te stellen. De docent geeft les, maar de assessor loopt rond, bekijkt wat de cursisten doen en beoordeelt ze.

Soms kan hij een vraag stellen aan een cursist. De assessor kan tegen een cursist zeggen: ‘ik zie dat je al voldoende competenties hebt om het predicaat ‘Gecertificeerd door ION’ te krijgen.’ Hierdoor zijn er geen praktijkexamens meer nodig. De praktijkdagen vinden bij voorkeur plaats bij een bedrijf uit de branche dat zich hiervoor heeft aangemeld. Het voordeel hiervan is dat de cursisten ook langere praktijkopdrachten kunnen doen in een echte praktijkomgeving.”

Hij vervolgt: “Deze omslag is niet zomaar uit de lucht komen vallen, maar is onder meer gebaseerd op een rondje langs de onderwijsvelden waarbij je kijkt naar de huidige ontwikkelingen. Klassikaal onderwijs met boeken is een verouderde structuur. We merkten dat leerlingen grote moeite hebben hun aandacht erbij te houden als ze ’s avonds in een warm zaaltje drie uur theorieles krijgen. Nu kan een leerling op ieder moment en op iedere plaats ter wereld waar internet is via zijn telefoon aan de slag met de cursus, een opdracht doen of een filmpje terugkijken.

Dat kun je zo vaak terugzien als je wilt.

Ook kunnen ze er met elkaar in de groep over praten en contact opnemen met hun begeleider.”

GROTE BAK MET KRALEN De digitale leeromgeving betekent ook dat al het cursusmateriaal op een andere manier gegroepeerd en toegankelijk wordt gemaakt. Er is een content-bibliotheek met al het cursusmateriaal. Daarnaast zijn er cursustemplates gericht op een cursus.

Iedere cursus bestaat uit een aantal onderwerpen waarvan sommige in meerdere cursussen terugkomen. Een specifiek onderwerp wordt een leerinterventie genoemd en staat meestal gelijk aan een paragraaf uit een boek. Een leerinterventie kan bijvoorbeeld gaan over proceskwaliteit, productkwaliteit of over kwaliteit in het algemeen. Ook hoe je bijvoorbeeld een pH-meting doet, is een leerinterventie.

Er is een tabel te maken met enerzijds cursustemplates (poedercoaten, natlakken, anodiseren e.d. op diverse niveaus) en anderzijds leerinterventies. Dan kun je zien welke leerinterventies in welke cursustemplates zitten. Jacques Schreuder: “De pH-meting zit bij kwaliteitszorg, onder OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 33

OT december 2018 def.indd 33

05-12-18 11:22

procescontrole, en komt ook voor bij anodiseren, galvaniseren en bij inhouse control. In de nieuwe leeromgeving wordt iedere leerinterventie gekoppeld aan één of meerdere templates en zodoende wordt het hele curriculum opgebouwd. Dat betekent dat als een leerinterventie wijzigt door bijvoorbeeld een aanvulling of een leuke foto, ik dat in één keer in alle cursussen tegelijk kan aanpassen. Ik heb eigenlijk een heel grote bak met kralen en die kan ik aan kettingen rijgen zoals ik wil.”

DIVERSITEIT IN WERKVORMEN Er is dus sprake van een grote flexibiliteit, wat weer tot meer mogelijkheden leidt.

Voor een bepaald bedrijf dat specifieke processen heeft en een bepaalde cursus wil, kan vrij eenvoudig een maatwerkcursus worden gemaakt door bepaalde kralen uit de bak te pakken. Of als een cursist aangeeft dat die op niveau 2 al heel veel kennis heeft, maar bij een bepaald onderwerp op niveau 1 iets mist, kan dat er voor die cursist bijgezet worden inclusief extra opdrachten. Of een begeleider kan vaststellen dat een cursist moeite heeft met een bepaald onderwerp en die persoon daarom extra opdrachten geven.

Dan worden er weer andere kralen uit de bak gepakt.

Volgend jaar zal deze opzet nog verder worden uitgewerkt waarbij vooral wordt gekeken naar grotere diversiteit in werk-

vormen. Meer filmpjes bijvoorbeeld, of vraag- en antwoordspellen. Dit moet vanuit het vakgebied ontwikkeld worden met de kennis van de vakdocenten. Bij ieder leerdoel moet de vraag gesteld worden welke werkvorm daar het beste bij past.

Het antwoord wordt van de onderwijskundige verwacht, het uitwerken van de werkvorm ligt weer bij de docent. Die gaat ook meer een auteursfunctie krijgen onder regie van ION. De wens is dat er meer praktijkvoorbeelden en praktijkopdrachten in de cursussen komen. Een cursist krijgt bijvoorbeeld proefplaatjes opgestuurd die hij moet beitsen, wegen, coaten en waarop hij testen moet doen. Vervolgens moet hij daarover rapporteren met een fotootje erbij om te laten zien hoe het is gegaan.

Als het fout is gegaan, moet de leerling zelf analyseren hoe dat zo gekomen is. Een cursus volgen wordt dus veel persoonlijker en intensiever.

REGULIER DAGONDERWIJS Ook de examens veranderen. Een leerling die examen wil doen, meldt zich daarvoor aan. Hij wordt dan uitgenodigd om naar een examenlocatie in zijn regio te komen.

Daar komen examenkandidaten van allerlei opleidingen. Van iedere kandidaat staat vast achter welke computer hij of zij moet gaan zitten. Bij het startsignaal mag iedereen op de startknop drukken en als je klaar bent, vertrek je weer. Spieken bij

je buurman heeft geen zin, want die volgt een heel andere opleiding. De examens worden uitgevoerd door een onafhankelijk instituut.

Tot slot: “Wij denken dat wanneer wij dit systeem helemaal hebben ingericht we hiermee keuzedelen kunnen aanbieden aan het mbo reguliere dagonderwijs. Bijvoorbeeld bij de opleiding metaalbewerking zouden we het keuzedeel organische deklagen of metallieke deklagen kunnen aanbieden. De onderwijsinstelling kan aangeven welke onderwerpen men daarin wil hebben en wij pakken dan weer de gewenste kralen om de cursus samen te stellen. In onze branche zelf is het uiteindelijke doel dat we volledig gepersonaliseerde opleidingstrajecten hebben die op de specifieke kennis en vaardigheden van de betreffende persoon zijn afgestemd.” ●

MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl Lees verder of reageer

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 34

05-12-18 11:22

ORGANISCHE DEKLAGEN Chemisch voorbehandelen Niveau 1

Poedercoaten Niveau 1

Natlakken Niveau 1

Chemisch voorbehandelen Niveau 2

Poedercoaten Niveau 2

Natlakken Niveau 2

Poedercoaten Niveau 3

Natlakken Niveau 3

ELEKTROCHEMISCHE EN METALLIEKE DEKLAGEN Galvaniseren Deel 1

Anodiseren Niveau 1

Thermisch verzinken Niveau 1

Galvaniseren Deel 2

Anodiseren Niveau 2

Thermisch verzinken Niveau 2

Anodiseren Niveau 3

Thermisch verzinken Niveau 3

VAKBEKWAAMHEID METAALCONSERVERING Straler

Constructieschilder

Verfspuiter

Metalliseerder

ALGEMEEN IndustriĂŤle oppervlaktetechnieken

Inspectie staalconservering

Afvalwaterbehandeling en zuiveringstechnieken

Medewerker In-House Control

OT december 2018 def.indd 35

05-12-18 11:22

Algemeen

Thema Bedrijfsinrichting en apparatuur

Capaciteitsdeling: legio voordelen, maar veel koudwatervrees Bij de bedrijfsinrichting kijken we natuurlijk naar de markt, naar onze eigen expertise en onze financiële mogelijkheden. We beantwoorden aan de marktvraag door inzet van de eigen bedrijfscapaciteit. Maar in vele opzichten is het handig om ook buiten de eigen bedrijfsmuren te kijken als het gaat om productieplanning, inkoop, efficiënte benutting van capaciteit, voorraadbeheer, duurzaamheid, gebrek aan arbeidskrachten, enzovoorts.

Capaciteitsdeling kan op vele problemen een antwoord zijn. Een verkenning.

Aan de ene kant heb je de eindige capaciteit van machines en mankracht. Aan de andere kant de marktvraag die geheel zijn eigen gang gaat. De twee sluiten lang niet altijd goed op elkaar aan, met aan beide kanten inefficiënties tot gevolg. Regelmatig moeten ondernemers dat zien op te lossen. De toenemende druk vanuit de markt, zowel in kwantitatief als in kwalitatief opzicht, roept allereerst de vraag op of er bottlenecks zijn in de productie die een optimale benutting van de capaciteit verhinderen en, zo ja, hoe je die bottlenecks kunt opruimen. Als de capaciteit optimaal benut wordt, en er ontstaan tóch capaciteitsproblemen, kan ook gezocht worden naar onbenutte productiecapaciteit bij een concullega. Maar dat doen bedrijven niet gauw, want ze willen de concurrent niet wijzer maken dan hij al is. Financieel kan het echter wel aantrekkelijk zijn, want de klant wordt behouden en er wordt toch iets verdiend.

Ter illustratie even een uitstapje naar de transportsector. In deze branche neemt het getransporteerde volume in Europa ieder jaar licht toe, terwijl het

aantal transportbewegingen veel sneller toeneemt. Oftewel, er rijden steeds vaker half of nauwelijks gevulde vrachtwagens over onze wegen, waardoor de filedruk toeneemt. Een lading-overstijgende coordinatie (carpooling voor cargo) zou die druk kunnen verlichten, maar zal niet zo snel georganiseerd worden omdat iedere probleemeigenaar op zichzelf te klein is.

Met uitzondering van de rijksoverheid dan, maar die schrikt er al voor terug om rekeningrijden in te voeren, terwijl dat heel effectief zou kunnen zijn.

VERTROUWEN In onze industrie kan het zeker nuttig zijn om capaciteitsdeling te onderzoeken of op z’n minst enige vorm van samenwerking tussen bedrijven. Zo vraagt de markt steeds meer om totaaloplossingen, die via samenwerkingsovereenkomsten geleverd kunnen worden. De concurrentie tussen individuele ondernemingen wordt langzaamaan vervangen door een competitie tussen ketens van producent en toeleveranciers. Daarbij wordt door de druk op de prijzen tijdelijke onder- en overcapaciteit duurder, wat tegengegaan zou kunnen

worden door buiten de eigen bedrijfsmuren te kijken. Kortom, genoeg argumenten voor capaciteitsdeling, maar in de praktijk zien we er nog weinig van.

Een bedrijf dat op dit terrein wél actief is, is Aldor. Directeur Michael Baas licht het hoe en waarom toe: “Tijdelijke ondercapaciteit doet zich regelmatig onverwacht voor. Als je dan nog buiten de deur een oplossing wilt vinden, begin je eigenlijk al te laat.

Je moet daarvóór al even bij elkaar in de keuken hebben gekeken en afspraken hebben gemaakt. Het gaat om terugkerende orders die tijdelijke ondercapaciteit veroorzaken. Het bij elkaar in de keuken kijken is nodig om de kwaliteit vast te stellen; die moet minimaal gelijk zijn aan jouw eigen kwaliteit. Maar het allerbelangrijkste is dat je vertrouwen hebt in elkaar. Je moet elkaar echt in de ogen hebben gekeken.

Je kunt het niet even over de telefoon regelen. Dat vertrouwen moet er zijn, niet alleen wat betreft de kwaliteit, maar ook omdat ik als uitbesteder niet wil dat de ander mijn klant overneemt. Dat zouden ze immers kunnen doen.”

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 36

05-12-18 11:22

Kunstwerk buitenzijde gebouw Philharmonie in Parijs, een samenwerking tussen Alumet en Aldor.

GOEDE AFSPRAKEN Dit betekent in de praktijk dat de uitbesteding niet aan de grote klok gehangen wordt. Daarom moeten er goede afspraken worden gemaakt over het verpakken van de producten en levering naar de eindklant. Michael Baas: “Daar hebben we goede afspraken over, bijvoorbeeld dat het verpakken in mijn kwaliteit en stijl gebeurt. Daarom laat ik de levering aan de eindklant altijd via mij lopen en nooit rechtstreeks vanuit mijn capaciteitsuitbreider. En als je het over kwaliteit hebt, praat je over de anodiseerkwaliteit, de kleur, enzovoorts. Dat zit ook allemaal binnen Qualanod, dus de ander moet wel dat kwaliteitscertificaat hebben. Dat is echt belangrijk, want stel dat de kwaliteit niet goed is, dan ben ik daar verantwoordelijk voor. Voor de geringe marge die ik bij dergelijke opdrachten heb, moet ik het dan wel voor 100 procent opnieuw doen. Dus vertrouwen is het kernwoord als het gaat om capaciteitsdeling.”

Ook moet uitbesteding financieel mogelijk zijn. Degene die het werk tijdelijk overneemt, krijgt een lagere prijs dan de prijs

die aan de klant berekend wordt. De prijsstructuur in onze markt is overal hetzelfde, plus of min tien procent. Je zult niemand vinden die het werk twintig procent goedkoper doet. “Je moet voldoende van je concullega afweten, zodat je werk uitbesteedt dat in zijn kracht en competenties ligt. Anodiseren heeft ongeveer vijftien tot twintig verschillende verrichtingen waarin men sterk kan zijn. Je besteedt alleen dat werk uit, waarvan je weet dat de ander de verrichtingen juist en kostenefficiënt doet.

Dan is de uitbesteder ook in staat mij een prijs te geven die voor mij een – kleine – marge overlaat. Zij hebben dan een marge en ik ook. Daarnaast moet ook de levertijd passen bij mijn levertijden, dus er moet voldoende vrije capaciteit zijn.”

INTERNETPLATFORM Een bedrijf dat zich volledig richt op capaciteitsdeling, is het platform i.Revitalise in België. Dit bedrijf wijst op een studie van PwC uit 2016, die laat zien dat in 2015 de deeleconomie in Europa goed was voor 28 miljard euro aan transacties. Tegen 2025 groeit de economische waarde van die transacties naar schatting tot 580 miljard

euro in Europa. I.Revitalise wil daaraan bijdragen door in de Benelux een platform aan te bieden waar capaciteitsvragers en -aanbieders elkaar kunnen vinden. Het bedrijf wil hierin vooral een rol spelen in de maakindustrie, de onderhouds- en revisiesector en voor onderzoeks- en ontwikkelingsinstituten. ION is partner van i.Revitalise – en daarmee ook alle IONleden.

Stefan Verreyken, directeur van i.Revitalise, vertelt dat het platform in juni 2017 is opgestart. In het eerste jaar is men voornamelijk bezig geweest met het bouwen van een adequaat platform op internet, waar vragers en aanbieders van capaciteit elkaar makkelijk kunnen vinden en gestructureerd zaken met elkaar kunnen doen. Het internetplatform lijkt echter haaks te staan op de opmerking van Michael Baas dat je elkaar in de ogen moet kunnen kijken.

Of ligt dat toch anders? Stefan Verreyken: “Aan dat aspect willen we zeker ook aandacht besteden. Vertrouwen is belangrijk en we bekijken een samenwerking met partner Agoria die deelnemers offline laat kennismaken met elkaar, maar tegelijk de OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 37

OT december 2018 def.indd 37

05-12-18 11:22

Michael Baas, directeur van Aldor. Foto Désirée Driesenaar.

mogelijkheden van het digitale platform laat zien. We hebben eveneens een partnership met de open manufacturing campus in Turnhout. Daar willen wij ons concept toelichten en bedrijven attent maken op de mogelijkheid van capaciteitsdeling. Er ontstaan dan al gauw vragen over hoe het nu precies werkt, wat de kosten zijn en hoe die berekend worden. Door samen te werken, willen we die vragen beantwoorden.”

BESCHIKBARE CAPACITEIT Verreyken is acht jaar officier geweest bij de Belgische luchtmacht waar hij verantwoordelijk was voor het onderhoud.

Daarna heeft hij gewerkt bij een toeleverancier van Airbus en in die functie is hij vaak in contact gekomen met leveranciers van materialen, machines en apparatuur.

In die tijd heeft hij regelmatig gezien dat vraag en aanbod niet goed op elkaar

aansloten, wegens gebrek aan kennis over beschikbare capaciteit. “Wij bieden de mogelijkheid om beschikbare capaciteit in de eigen regio te vinden en met andere bedrijven te gaan samenwerken. Inmiddels hebben zich binnen de Benelux vijftig bedrijven aangemeld die soms capaciteit ter beschikking hebben. In totaal zijn er 150 bedrijven met concrete belangstelling. We zijn nog maar net begonnen en verwachten een sterke groei. Daarin moeten wij nog verder investeren om het potentieel te benutten.”

Voor de branche oppervlaktetechnieken kan i.Revitalise zelfs een mobiele thermische spuitinstallatie aanbieden, vanuit het bedrijf Durallco uit Zuid-Brabant. Die installatie kan met een vrachtwagen bij de klant worden gebracht. Daarnaast wijst Verreyken erop dat zijn platform ook geschikt is voor bedrijven die bezig zijn met innovatie, onderzoek en ontwikkeling

en graag willen beschikken over hooggekwalificeerde machines, apparatuur en infrastructuur, zonder daarvoor diep in de buidel te moeten tasten. Ook bedrijven die door omstandigheden te maken krijgen met een productiestop of -problemen kunnen via het platform wellicht toch snel een manier vinden om de productie voort te zetten. ● Tekst Jaap van Peperstraten MEER INFORMATIE www.irevitalise.eu Lees verder of reageer

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 38

05-12-18 11:22

Toeleveranciers en Geassocieerden

Thema Bedrijfsinrichting en apparatuur

Hulpmiddelen voor monitoring procesbaden Bij het inrichten van een productiebedrijf komen vele aspecten om de hoek kijken. Het kunnen monitoren van de samenstelling van de procesbaden en daar snel op kunnen reageren bij afwijkingen, vormt in veel bedrijven een permanente uitdaging. Het op de juiste wijze meten is belangrijk evenals tijdige en juiste aanpassingen. De juiste samenstelling van de procesbaden is heel belangrijk voor de eindkwaliteit van de producten.

Kluthe Benelux ontwikkelt, produceert en levert producten en procedés voor onder andere de metaalbewerkende- en lakverwerkende industrie. Chemische voorbehandelingssystemen zijn in relatief korte tijd geëvalueerd waarbij regulering van Chroom VI, robuuste zinkfosfaatsystemen en dunnelaagtechnologie op basis van zirkonium, titanium een rol bij spelen.

Waar vroeger door middel van een titratie de concentratie werd bepaald en aan de hand daarvan de diverse procesparameters werden bijgesteld, veelal door manuele toevoegingen, is het nu mogelijk om procesparameters digitaal te kunnen opvolgen en automatisch te doseren aan de hand van vooraf ingestelde grenswaarden.

Dit kan niet alleen de gebruiker aan de baden doen, maar inmiddels ook via internet de productspecialisten vanaf diverse laboratoria. Bijkomend voordeel is dat de gemeten waarden en doorgevoerde correcties, meteen worden vastgelegd.

MINI SCUID XL De Mini Scuid XL verzekert de gebruiker van een constante handhaving van gemeten procesparameters door automatische sturing. Het biedt een real-time inzicht van de procesbaden. Aanpassing van de badparameters kunnen op afstand worden gedaan of onder begeleiding van de

De Mini Scuid XL expert. Alarmering vindt plaats via email, audio en visueel op basis van gestelde grenswaarden. Er is een dagelijkse rapportage van gemeten parameters en er vindt “logging” plaats van alle parameters voor controle en verbetertrajecten. Door constante kleine doseringen in plaats van dagelijkse grotere correcties blijft het bad stabieler. Door directe melding van afwijkingen kan hier eerder op gereageerd worden waardoor de handmatige handelingen sterk afnemen.

MOVE 100 Van oudsher werd vaak zeswaardig chroom toegepast voor de voorbehandeling van aluminium en verzinkt staal. Ook

als passivering na een (zink-)fosfatering op staal heeft het zeswaardig chroom zijn sporen verdiend. Door nieuwe wet- en regelgeving is het toepassen van zeswaardig chroom sterk gelimiteerd en moet er gezocht worden naar alternatieven. Deze zijn vaak op basis van transitiemetalen zoals zirkonium, titanium of vanadium, waaraan al dan niet organische polymeren zijn toegevoegd. Ook worden processen op basis van het beduidend minder giftige driewaardig chroom toegepast. Daar waar zeswaardig chroom in een procesbad via een eenvoudige titratie goed te meten is, ligt dat met de alternatieven een stuk lastiger. De concentratiebepaling voor zirkonium is bijvoorbeeld behoorlijk complex en tijdrovend.

Een methode die daarom steeds meer aan populariteit wint, is het meten van het zirkoniumgehalte met behulp van de Move 100 spectrofotometer. Daarmee kan de gebruiker snel en accuraat het zirkoniumgehalte van onder meer het passiveerbad bepalen. Ook kunnen met de Move 100 andere metaalionen worden gemeten, zoals zink, ijzer en aluminium. ●

MEER INFORMATIE www.kluthe.nl OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 39

OT december 2018 def.indd 39

05-12-18 11:22

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

‘S WERELDS ENIGE COATINGTECHNOLOGIE DIE OP BIJNA ELK OPPERVLAK MICRO-EN NANOLAGEN KAN AANBRENGEN VOOR TOEPASSINGEN IN AUTO’S, ELEKTRONICA EN NOG VEEL MEER Een Oostenrijkse mkb-onderneming heeft een unieke plasmacoatingtechnologie onder atmosferische druk ontwikkeld voor gemakkelijke en snelle depositie van volledig nieuwe, compacte coatings. Alle maten, vormen en soorten materiaal (zelfs papier, kunststoffen, textiel) kunnen worden gecoat met bijvoorbeeld geleidende, anticorrosieve, biocidale, adhesieve / nietadhesieve lagen enzovoorts. De plug and play-oplossing bespaart kosten en tijd.

PVD- of CVD-systemen (fysische of chemische dampafzetting) voor coating met nanolagen vereisen dure vacuümkamers.

Alleen kleine substraten kunnen met een zeer lage snelheid worden gecoat. Het Oostenrijkse bedrijf is erin geslaagd een nieuwe plasmacoatingtechnologie te ontwikkelen die het mogelijk maakt om bij atmosferische druk (zonder vacuüm, zonder schadelijke oplosmiddelen en met ongekende snelheid) extreem dichte en compacte coatings te verkrijgen. Het atmosferische proces kan inline worden geïmplementeerd, zodat substraten met alle afmetingen kunnen worden gecoat.

De coatings zijn nog steeds extreem klevend, zelfs met een dikte van enkele micrometers of enkele nanometers.

De kern van de technologie is de gerichte toevoer van poeder of precursor naar de plasmastraal, die tot enkele 10.000 °C heet is. Dientengevolge kan bijna elk coatingmateriaal met een smeltpunt tot 2000 °C worden verwerkt (afhankelijk van deeltjesgrootte, vorm en algemene waarschuwingen). Zeer hoge coatingkwaliteit wordt bereikt door de lage warmteinvoer in het substraat door de gerichte plasmastraal en door het gebruik van het

coatingmateriaal als een speciaal poeder of als precursordamp.

In vergelijking met andere (plasma)coatingprocessen onder atmosferische druk maakt deze innovatieve technologie materiaalcombinaties mogelijk die voorheen niet bestonden. In het bijzonder kunnen hoogsmeltende poeders of glasachtige coatings worden aangebracht op gevoelige oppervlakken (papier, hout, kunststoffen, films, enzovorts) zonder dat de substraten thermisch worden beschadigd.

De technologie kan worden geleverd als een plug and play-oplossing, speciaal ontworpen om snelle en betrouwbare ontwikkelingsprocessen of om een efficiente en onderhoudsvriendelijke productie te bevorderen. Door modulair ontwerp, open interfaces en maatwerkopties kan het worden aangepast aan alle mogelijke coatings. In de coatingkamer kunnen substraten tweedimensionaal (zelfs roll-to-roll-

verwerking is mogelijk) en op een driedimensionale manier worden verplaatst. De opties voor substraatverwerking variëren van handmatig laden tot volledige integratie in een productielijn.

Enkele technische details: - vermogen: 0,5 kW - 17 kW traploos regelbaar - coatingsnelheid: tot 500 mm / s - spuitbreedte: 10 - 90 mm - microlagen in het bereik van 10 - 500 μm mogelijk - nanolagen in het bereik van 10 - 300 nm mogelijk - substraatmaterialen: staal, aluminium, verschillende kunststoffen, glas, papier, textiel, enzovoorts.

- gebruikelijke coatingmaterialen: poeders op basis van koper, tin en zink en op silicium gebaseerde precursoren - procesgas: argon (gelijkstroomplasma).

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 40

05-12-18 11:22

bewegingspatronen; open interfaces zorgen voor de invoer / uitvoer van gegevens en documentatie.

Met het nieuwe plasmacoatingproces zijn geleidende, anticorrosieve, biocidale, tribologische lagen evenals lagen in nanometerbereik met adhesieverbeteringen, niet-hechtende eigenschappen en barrière-eigenschappen mogelijk. De toepassingsgebieden reiken van automotive, elektronica en ICT tot biotechnologie, chemische toepassingen en nog veel meer. Een paar voorbeelden: - sporen van gedrukte schakelingen van bijvoorbeeld koper op verschillende materialen voor elektronische componenten - lagen ter bevordering van hechting op glas, kunststof enzovoorts voor druk-, inkt- en lijmtoepassingen - antibacteriële of waterafstotende wattenstaafjes.

Voordelen en innovaties De nieuwe technologie is wereldwijd de enige apparatuur die op bijna elk oppervlak micro- en nanolagen kan aanbrengen.

Er zijn talloze materiaalconfiguraties voor nieuwe of geoptimaliseerde toepassingen mogelijk in één machine. Bovendien zijn partiële kostenbesparende coatings haalbaar, wat leidt tot nieuwe productiemogelijkheden. Het is speciaal ontworpen voor: - eenvoudige en snelle ontwikkeling van volledig nieuwe coatings (hoge flexibiliteit in het combineren van verschillende substraten met verschillende coatingmaterialen) - efficiënte en onderhoudsvriendelijke seriële productie of zelfs massaproductie - depositie van hoogsmeltende poeders of precursors op temperatuurgevoelige substraten zoals papier, hout, textiel of elke vorm van kunststof - eenvoudig en snel overschakelen van micro- naar nanolagen en omgekeerd - toepassing bij complexe substraatvormen - plug and play-oplossing: eenvoudige bediening via consoleterminal en software; eenvoudige programmering van

Verdere voordelen zijn: - geen vacuüminstallatie nodig => zeer flexibele en eenvoudige inline-integratie - ongeveer 60% besparing op bedrijfskosten in vergelijking met andere (plasma) coatingprocessen onder atmosferische druk (bij toepassing van hetzelfde poedermateriaal) - essentiële besparingen in gebruikstijd, kosten en ruimte in vergelijking met PVD, CVD en galvanische baden - milieuvriendelijk proces (er worden geen schadelijke chemicaliën gebruikt) - elke coatingmachine is CE-gecertificeerd - het bedrijf is winnaar van de innovatieprijs en heeft uitgebreide ervaring met voorschriften en normen op het gebied van machinebouw in verschillende industriële sectoren.

Het Oostenrijkse bedrijf is op zoek naar R&D-afdelingen, onderzoeksinstituten en industriële partners die actief zijn in bovengenoemde gebieden en de nieuwe technologie willen kopen voor hun product- of procesinnovaties. Het biedt technische assistentie bij installatie en gebruik (commerciële overeenkomst met technische assistentie), gezamenlijke ontwikkeling van nieuwe coatingtoepassingen via R&D-projecten (samenwerking op het gebied van onderzoek) en technische samenwerking op het gebied van interne laagontwikkeling en aanpassingen op basis van specifieke vereisten van potentiële partijen (productie van werkorders is niet mogelijk). ● Aanbieding uit: Oostenrijk Referentie: TOAT20180314001 Geldig tot: 20-03-2019

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.enterpriseeuropenetwork.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 41

OT december 2018 def.indd 41

05-12-18 11:22

Nieuwe leden

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

GRÜNBECK WATERBEHANDELING BV Retentieweg 44 7572 PH Oldenzaal Tel. 0541 - 82 09 03 info@gruenbeck.nl www.gruenbeck.nl De waterbehandelingsinstallaties van Grünbeck kenmerken zich door een zeer hoog afwerkings- en kwaliteitsniveau, de turn-key oplevering en de altijd op maat gemaakte oplossing.

Met name voor het produceren van demiwater voor bijvoorbeeld poedercoatbedrijven heeft Grünbeck compacte en stateof-the-art oplossingen. Door zich aan te sluiten bij ION kan men met kennis een bijdrage leveren aan de opleidingen en leert men de markt beter kennen.

REALISATIE Desiree Driesenaar (journalistiek binnenland), Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

BAKKER POEDERCOATING Papaverweg 18 1032 KJ Amsterdam Tel. 020 – 636 19 86 info@jbakker.nl www.bakkerpoedercoating.nl

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl

Spuit- en Moffelbedrijf Bakker bv bestaat sinds 1950 en is gespecialiseerd in poedercoating van metalen objecten voor zowel de zakelijke als de particuliere markt. Ieder object wordt met de hand gespoten waardoor kleine wijzigingen of persoonlijke wensen te realiseren zijn. Om goed bij te blijven met alle veranderingen in de markt en in de wet- en regelgeving hebben zij zich aangesloten bij Vereniging ION.

DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl

Wij heten deze leden van harte welkom binnen de vereniging!

OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl

UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2018 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 42

05-12-18 11:22

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

CERTIFICERING

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

B & B Coating Techniek T. 053-4357707 www.bb-coating-techniek.nl WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

ANODEMANDEN (TITAAN)

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

ANODEN (TITAAN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Official Benelux dealer

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

CHEMICALIËN/ OPP. BEHANDELING

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN) Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

CHEMISCH NIKKEL

BEITSEN/PASSIVEREN Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

AFZUIGINSTALLATIES

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 43

OT december 2018 def.indd 43

05-12-18 11:22

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

HAKEN

Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 / F. 0513-632233 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 / F. 0497-381593 info@hendor.com / www.hendor.com

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

INDUSTRIร LE REINIGING

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

KUNSTSTOFLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

LAAGDIKTEMETERS Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES)

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Filter Service Heerenveen T. 0513-633900 / F. 0513-633888 info@filterservice.nl / www.filterservice.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF)

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 / F.0162-322907 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

FILTERS & POMPEN

Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / F. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

HANGBAANSYSTEMEN

GLASPARELSTRAALCABINES

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

FILTERS (OVERSPRAY)

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 44

05-12-18 11:22

MARINE COATINGS / SCHEEPVAARTLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

METALLISEREN/SCHOOPEREN

NATLAKSPUITAPPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

ONTLAKKEN (IN LOON) HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO EN LAKTECHNIEK

ONTVETTINGSINSTALLATIES

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OVENS M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

ONTVETTINGSMIDDELEN

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

MOFFELOVENS

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 / F. (077) 476 20 33 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 / F. +31 (0)351 641852 info@unifour.nl / www.unifour.nl

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, slijpen en afronden T. 0497-581018 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

Alards Masking Solutions Lochtstraat 14 5962 AK MELDERSLO T. 06-48222181 info@alards-masking.nl / www.alards-masking.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Official Benelux dealer

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 epsi@ct-technics.nl / www.ct-technics.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 45

OT december 2018 def.indd 45

05-12-18 11:22

REINIGINGSINSTALLATIES

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 / F.030-2410765 info@wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 / F. +31(0)591-632398 www.indufinish.com / info@indufinish.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 / F. 0344-617079 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

SPUITCABINES

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

STRAALINSTALLATIES

POLIJSTEN T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Corode b.v.

T. +31 (0)411-685500 / F. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

PROTECTIVE COATINGS TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

SHOTPEENEN

MBS Ophangsystemen T. 040-2931663 / F. 040-2932262 info@mbs-online.nl / www.mbs-online.nl

POEDERCOATINSTALLATIES

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

STRAALCABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com www.elacoatings.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 46

05-12-18 11:22

STRAALMIDDELEN

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

BETROUWBAAR EN SNEL

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 / F. 072-5714340 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Rotocoaten betrouwbaar en snel • one-stop-shopping • automatische orderverwerking • eigen transportdienst • één aanspreekpunt verkoop@rotocoat.nl / www.rotocoat.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

TRANSPORTSYSTEMEN

VERFSPUITAPPARATUUR

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl Rösler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

UV EN EBC LAK Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 / F. 0570-634336 www.hollandmineraal.nl

Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / F. 0341-494114 info@wabrasives.nl www.wabrasives.nl / www.winoagroup.com

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 e.lagerweij@elacoatings.com

VERDUURZAMEN VAN METAAL

TECHNISCH ONDERZOEK

TÜV Rheinland Nederland b.v.

T. 088-8887888 / F. 088-8887879 info@nl.tuv.com / www.tuv.com/coatings

Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 / F.+32 9 3370159 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K M?B

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 / F. 0413-244499 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018 47

OT december 2018 def.indd 47

05-12-18 11:22

VERWERKING AFVALSTROMEN

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 / F. 053-430 49 81 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

WATERBEHANDELING

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Suez Water n.v.

T. 077-3231231 / F. 077-3231230 contact.water.nl@suez.com / www.suez.com www.water-benelux.com www.suez-afvalwaterverwerking.nl

Leering Hengelo b.v.

T. 074-2558281 / F. 074-2422373 info@leering.nl / www.leering.nl

Rรถsler Benelux b.v.

T. 0412-646600 / F. 0412-646046 rosler-nl@rosler.com / www.rosler.nl

WERPSTRALERS Straaltechniek Int. b.v. www.straaltechniek.net

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Brancheregister Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor het volledige bedrijvenregister op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN DECEMBER 2018

OT december 2018 def.indd 48

05-12-18 11:22