In Casu mei 2010 by Joost van Sloten

Themanummer: Juridisch Magazine

In Casu - jaargang 17, nummer 4, mei 2010 – In Casu is een uitgave van de Juridische Faculteitsverening Groningen – www.jfvgroningen.nl

In Casu

Themanummer: Herstructurering @ De Google Map van de rechterlijke macht @ Spiegeltje, spiegeltje aan de wand... Kantoorspecials @ Boekel De Nerée @ Clifford Chance @ Freshfields Bruckhaus Deringer @ Houthoff Buruma @ Stibbe Personae @ Mr. J.P.H. Donner Herbesproken @ Wie niet waagt, wie niet wint? A01993_InCasu_mei10.indd 1

19-04-2010 13:59:25

winnen is het behouden van de voorsprong

De kunst van

Boekel De Nerée zoekt fanatieke advocaat-stagiaires en kandidaat-notarissen De ambitie om te winnen is ook in ons vak onontbeerlijk. Boekel De Nerée is daarom voortdurend op zoek naar talentvolle mensen die hun voorsprong nóg verder willen vergroten. Wil jij ook op het hoogste niveau presteren, dan zorgen wij voor de juiste faciliteiten en de beste coaches. Klaar om in te stappen? Kijk voor meer informatie op www.boekeldeneree.com

Gustav Mahlerplein 2 1082 MA Amsterdam T 020 795 39 53

A01993_InCasu_mei10.indd 2 60.0985 Stud.adv_A4 FC VK.indd 2

19-04-201014:00:22 13:59:26 25-02-2010

0:22

Wie gaat dat betalen? Goed onderwijs is belangrijk in onze kenniseconomie. Daar is iedereen het over eens. Maar niemand wil er voor betalen. Voorwoord Voorwoord Toen ik een kleine tien jaar geleden samen met Kees de Vey Mestdagh de opleiding Recht & ICT heb opgezet, zijn we de arbeidsmarkt gaan verkennen. Onze opleiding zou juristen afleveren met kennis van het informaticarecht. We wilden daarom van de grote advocatenkantoren weten hoe zij de opleiding beoordeelden. Bovendien wilden we de toekomstig werkgevers van onze studenten voorstellen om de opleiding te sponsoren. De kantoorbezoeken waren uiterst leerzaam. Volgens de advocaten was er grote behoefte aan een informaticarechtopleiding. Het gebruik van internet roept nieuwe juridische vragen op waarvoor specialisten nodig zijn. Het zou mooi zijn als in Groningen dergelijke specialisten worden opgeleid. Maar geen enkel kantoor was bereid om in de opleiding te investeren. Deze reactie uit de advocatuur heeft mij indertijd verbaasd. Advocatenkantoren hebben toch belang bij goedgeschoolde juristen? Maar bij nader inzien kon ik hun opstelling begrijpen. Onze opleidingen zijn waardevol voor de advocatuur in het algemeen, maar we kunnen sponsoren geen enkel exclusief voordeel bieden. We zouden sponsoren hooguit in contact kunnen brengen met onze studenten, maar we kunnen (en willen) een investeerder niet garanderen dat de goede afstudeerders bij een bepaald bedrijf of advocatenkantoor gaan werken. En voor het leggen van contacten met potentiële nieuwe werknemers kunnen de advocatenkantoren veel beter de studenten zelf benaderen. Om die reden worden de studieverenigingen (of bijvoorbeeld een juridisch magazine van een studievereniging) juist wel door de advocatenkantoren gesponsord.

deerden) aan de haal gaan? Bedrijven in Nederland zijn soms bereid om in onderzoek te investeren maar niet in onderwijs. En ook zal een bedrijf niet overgaan tot het investeren in de studie van een individuele student. Die investering levert immers hooguit een recht op terugbetaling van de investering op, maar verder niets. Wat dat betreft is het uitgangspunt in ons arbeidsrecht dat de ‘zwakke arbeider’ moet worden beschermd tegen de ‘sterke werkgever’ misschien aan herziening toe. Waarom zou op basis van contractsvrijheid het recht op vrije arbeidskeuze niet iets minder absoluut kunnen worden toegepast? Met een bedrijf dat in een

JFV In Casu - mei 2010 -

bedrijf in onderwijs investeren als het de kans loopt dat straks de concurrenten met de vruchten (de afgestu-

Het betrekken van het bedrijfsleven bij de financiering van het onderwijs is een probleem. Waarom zou een

werknemer (of een student) wil investeren zou toch kunnen worden afgesproken dat daar een toekomstige arbeidsrelatie tegenover staat? En eventueel zou een dergelijk contract door een andere werkgever kunnen worden afgekocht. Transfersommen in het bedrijfsleven zouden werknemers letterlijk waarde geven. Want hoe belangrijk men goed opgeleide werknemers in de kenniseconomie ook lijkt te vinden, op de bedrijfsbalans zijn ze uitsluitend als kostenpost terug te vinden. Voor de accountant is iedere werknemer waardeloos. En dat is een reden temeer om vooral niet in ze te investeren. Onze kenniseconomie vraagt om goed opgeleide werknemers en zeker ook om goed opgeleide juristen. Maar wie gaat dit betalen? Het bedrijfsleven gaat het niet doen omdat die investering het individuele bedrijf geen enkele garantie biedt dat het er de vruchten van zal plukken. Studenten doen het ook niet omdat ze huiverig zijn om grote studieschulden te maken (zoals ook weer blijkt uit de discussie over het eventueel omzetten van de basisbeurs in een lening). En ook de overheid investeert te weinig in onderwijs. Bovendien heeft de manier van overheidsfinanciering (op aantallen studenten en diploma’s) een prikkel in zich om vooral veel studenten in een hoog tempo op te leiden, hetgeen ten koste kan gaan van de kwaliteit van de opleidingen en de opgeleiden. Misschien kunnen bedrijven bij het kwaliteitsoordeel over het onderwijs betrokken worden door ze een deel van hun vennootschapsbelasting in het universitaire en beroepsonderwijs te laten investeren. In welke opleiding mag een bedrijf zelf weten. Bedrijven zullen dan gaan investeren in de opleidingen waarvan ze verwachten dat daar hun toekomstig werknemers worden opgeleid. Ook zou de hoogte van de overheidsbijdrage voor een onderwijsinstelling kunnen worden gekoppeld aan het succes van de afgestudeerden op de arbeidsmarkt (bijvoorbeeld te meten door de belastingdienst). Zo krijgt marktwerking daadwerkelijk invloed op de kwaliteit van onderwijs. Want de mate waarin bijvoorbeeld de advocatuur verwacht dat een rechtenopleiding de beste juristen aflevert, zegt mij meer over de kwaliteit van die opleiding dan bijvoorbeeld het onderwijsrendement of de studenttevredenheid. Jaap Dijkstra Directeur Onderwijs (deze tekst is gedeeltelijk gebaseerd op een column die ik in 2006 heb geschreven voor het kenniseconomisch magazine Intellectueel kapitaal)

A01993_InCasu_mei10.indd 3

19-04-2010 13:59:26

Ben jij degene die wij zoeken? Onze notariële masterclass voor getalenteerde studenten: 3&4 juni 2010 Op 3&4 juni kun je je als 3de of 4de jaars student Notarieel Recht verdiepen in de praktijk. Zowel op het gebied van Ondernemingsrecht als Vastgoedrecht ga je serieus meewerken aan de totstandkoming van een transactie. Als volwaardig lid van het team. Het échte werk dus. Kandidaat-notarissen bij Allen & Overy zijn juristen. Samen met advocaten en fiscalisten doe je de deal. Je hebt alleen nog iets extra’s toe te voegen: het notariële aspect. Geen stempel op je voorhoofd dus, enkel op je akte. Wil je intensief beleven hoe het er in onze dynamische praktijk aan toe gaat, schrijf je dan voor 7 mei 2010 in voor de notariële masterclass van Allen & Overy. Informatie en inschrijven Neem voor meer informatie contact op met Paula ter Beek, 020 674 1708. Stuur je gemotiveerde inschrijving met cv, cijferlijst, eventuele stagebeoordeling en digitale pasfoto naar paula.terbeek@allenovery.com.

Allen & Overy Amsterdam telt 40 partners en 180 medewerkers, en maakt deel uit van een internationaal netwerk met wereldwijd 31 vestigingen en ruim 5000 collega’s.

www.werkenbijallenovery.nl

A01993_InCasu_mei10.indd 4

19-04-2010 13:59:26

VanVoorwoord de redactie

Lectori Salutem, In deze mooie dagen van het voorjaar van 2010 heb ik voor de tweede maar ook laatste keer de eer om juridisch magazine In Casu te openen met een voorwoord. Nu alles om het JFV Hok heen weer groeit en bloeit om een nieuw jaar aan te kondigen is dit ook een periode van afsluiting. De In Casu redactie 2009 - 2010 presenteert hierbij namelijk haar laatste nummer van deze zeventiende jaargang. Het afgelopen jaar heeft deze groep mensen het mogelijk gemaakt dat elk JFV-lid inhoudelijk juridische artikelen kon lezen over verschillende onderwerpen en zijn in de rubriek Personae diverse interessante mensen onder de loep genomen. Ook in dit laatste nummer zal je deze vertrouwde rubrieken weer terugvinden. Toch sluiten wij als redactie dit jaar naar onze mening in stijl af door een Themanummer te presenteren. Het thema is gekozen naar aanleiding van het Internationaal Studieproject dat de JFV elk jaar organiseert. Dit jaar was de bestemming New York en het thema ‘Herstructurering’. Dit onderwerp is in de inhoudelijke stukken en de rubrieken van deze In Casu zoveel mogelijk doorgevoerd om alle kanten te belichten. Verder zal je in het katern Inhoudelijke bijdragen ook thema-gerelateerde stukken van kantoren

over dit project, lees dan ook zeker het eerste nummer van jaargang 18 in september, want daar zullen een kantoorbezoekverslag aan een nationaal kantoor worden geplaatst en twee kantoorbezoekverslagen aan internationale kantoren op locatie. In mijn voorwoord in september citeerde ik de Griekse filosoof Heraclitus, ‘Niets duurt voort, behalve verandering’. Na een jaar van goede samenwerking om tot een zo goed en mooi mogelijke In Casu te komen, zal

JFV In Casu - mei 2010 -

aan verschillende kantoren, welke je kan vinden in het katern Kantoorbezoekverslagen. Wil je alles weten

vinden. Daarnaast hebben de deelnemers aan het Studieproject verslagen geschreven over hun bezoeken

volgend jaar een nieuwe redactie het stokje overnemen. Ik wil hen vanaf deze plaats ontzettend veel succes wensen. Verder wil ik graag de redacteuren en eindredacteuren van dit jaar bedanken voor de samenwerking. Jullie waren een leuke redactie om mee samen te werken en ik ben ontzettend trots op jullie en jullie resultaten. Marthe Riewald Hoofdredacteur

A01993_InCasu_mei10.indd 5

Anneloes Schouten Eveline van Rhijn Fieke Jonkman

Frederieke Guljé

Jorien Piël

Jorrit de Haan

Leonie Ettema

Luuk Wieringh

Martha Bulthuis

Marthe Riewald

Michaël Dol

Paula Kemp

Pieter Kruijt

Saskia Fikkers

Stijn de Jong

Tetske Welling

Wiert Jan Berghuis

19-04-2010 13:59:31

Inhoudsopgave

Colofon en adverteerders Juridisch magazine ‘In Casu’ Jaargang 17, nummer 4, mei 2010

Voorwoorden

Hoofdredactie Marthe Riewald Eindredactie Jorien Piël Luuk Wieringh

@ Van de redactie

Redactioneel @ Spiegeltje, spiegeltje aan de wand...

Redactie Wiert Jan Berghuis Martha Bulthuis Michaël Dol Leonie Ettema Saskia Fikkers Frederieke Guljé Jorrit de Haan Stijn de Jong Fieke Jonkman Paula Kemp Pieter Kruijt Eveline van Rhijn Anneloes Schouten Tetske Welling

In 2009 vonden weer veel collectieve ontslagen plaats. De vraag blijft altijd wie er ontslagen gaat worden. De werkgever is echter niet vrij in zijn keuze wie hij gaat ontslaan. Hij is daarbij gebonden aan het afspiegelingsbeginsel. Om onmisbare werknemers makkelijker te kunnen behouden, is het wetsartikel daarover geherformuleerd. Maar was dat wel nodig? @ Het sociaal plan als vangnet bij reorganisatie

Wanneer een onderneming in de problemen komt en de werknemers moeten vrezen voor hun baan en inkomsten, kan men te maken krijgen met het sociaal plan en de daarin getroffen afvloeiingsregelingen. In deze bijdrage zal aandacht worden besteed aan de totstandkoming en de inhoud van het sociaal plan. @ De rol van de Ondernemingsraad in reorganisatie

ISSN 3388-8803 Copyright In Casu Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Oplage 3000

In deze bijdrage komt als eerste aan de orde welke wettelijke differentiaties er van een ondernemingsraad zijn. Vervolgens wordt besproken in hoeverre de ondernemingsraden invloed kunnen uitoefenen op voorgenomen reorganisatiebesluiten van de onderneming. Daarnaast zal er in het kort aandacht worden besteed aan de invloed op dergelijke besluiten van de Europese ondernemingsraad alsmede de medezeggenschap van de werknemers in de Societas Europaea.

Uitgever Juridische Faculteitsvereniging Groningen Bezoekadres: Turftorenstraat 17 Postadres: Oude Kijk in ’t Jatstraat 26 9712 EK Groningen Tel: 050-363583 Fax: 050-3636947 E-mail: jfv@jfvgroningen.nl Websites: www.jfvgroningen.nl www.jfvcarriereboard.nl

@ De sterfhuisconstructie

Indien een concern in financiële moeilijkheden raakt, heeft het bestuur een aantal mogelijkheden om het bedrijf winstgevend te maken. Eén van die mogelijkheden is het herstructureren van de organisatie middels een sterfhuisconstructie. In dit artikel wordt kort uiteengezet wat de sterfhuisconstructie inhoudt en wanneer deze mogelijk paulianeus is. @ De Google Map van de rechterlijke macht

Sinds de vastlegging van de indeling in 1838 wordt de rechterlijke macht nu ook geconfronteerd met

Vormgeving en druk OCC dehoog media partners, Oosterhout www.occ-dehoog.nl

herstructurering. Hoe gaat dit in z’n werk en welke gevolgen heeft dit voor de rechtspraak in Nederland?

Foto omslag iStock

Column

Abonnementen Abonnementenprijs inclusief portokosten per jaar: €25,–. Voor meer informatie kunt u e-mailen naar Lonni Westland: vicevoorzitter@jfvgroningen.nl Adventeerdersindex Boekel De Nerée Allen & Overy De Brauw Blackstone Westbroek Dirkzwager advocaten & notarissen DLA Piper Erasmus School of Law AKD Bird & Bird Clifford Chance Freshfields Bruckhaus Deringer LLP Houthoff Buruma Stibbe Universiteit van Tilburg Loyens & Loeff Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn Linklaters

@ Voorwoord

@ Herstructureren

Student and the city @ Student in a different city

Een semester studeren in het buitenland veel geregel? Dat valt best mee! Dankzij de Europese regelgeving 2 4 8 13 17 21 34 52 56 60 62 64 70 72 75 76

wordt studeren in ander Europees land je een stuk makkelijker gemaakt. Personae @ Mr. J.P.H. Donner

Zoals onder velen van jullie bekend, is minister Donner in de kabinetten Balkenende I, II en III Minister van Justitie geweest en in voormalig kabinet Balkenende IV Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Rechtenstudenten kennen de heer Donner echter niet alleen als Minister, maar ook als zoon van A.M. Donner, de schrijver van het lievelingsstudieboek van elke eerstejaars rechtenstudent: de Van der Pot, Donner: Inleiding in het Nederlandse Staatsrecht. Reden te meer om minister Donner eens onder de loep te nemen bij dit In Casu themanummer over herstructurering.

Advertenties Tarieven zijn schriftelijk en/of telefonisch aan te vragen bij Lonni Westland. Tel: 050-3635783 Fax: 050-3636947 E-mail: vicevoorzitter@jfvgroningen.nl Standpunten zoals weergegeven in juridisch magazine In Casu zijn uitingen van de auteurs en daarbij niet eveneens standpunten van de Juridische Faculteitsvereniging Groningen.

A01993_InCasu_mei10.indd 6

20-04-2010 08:35:59

Herbesproken @ Wie niet waagt, wie niet wint?

Het arrest Eurocommerce/Kloosterbrink behandelt de onrechtmatige daad van de vennootschapsbestuurder. Vennootschapsbestuurders nemen vaak grote financiële risico’s om hun onderneming in stand te houden. Dat hier ook persoonlijke risico’s aan kleven, is vaak niet te vermijden. In dit arrest oordeelt de Hoge Raad aan de hand van de verruimde interpretatie van de Beklamel-norm over de bestuurdersaansprakelijkheid. In Casu Rogat @ “Wanneer een lidstaat de regels van de Europese Unie met voeten treedt, moeten harde maatregelen

genomen worden” Dit keer wordt de stelling “Wanneer een lidstaat de regels van de Europese Unie met voeten treedt, moeten harde maatregelen genomen worden” onder de loep genomen. Voorzitter van de Commissie Europese Zaken Harm Waalkens en professor René Smits geven hun mening over en visie op deze stelling. Achter de deur van 35

@ Het onhoudbaar gebleken juridische kaartenhuis van Koopstudio Nederland B.V.

Juridisch actueel 37

Niet lang geleden leek Koopstudio het ei van Columbus te hebben gevonden. Met de door haar aangeboden koopkamers werd een alternatief geboden voor de exorbitante huurprijzen van studentenkamers en een oplossing voor de woningnood onder studenten. Echter, recentelijk is de droom van de student als eigenaar van onroerend goed verworden tot een regelrechte nachtmerrie. De eigenaars van een koopkamer, afgenomen van Koopstudio Nederland B.V., zijn de afgelopen maanden geconfronteerd met de realiteit en

JFV In Casu - mei 2010 -

@ Mr. F.R. Vermeer

de onhoudbaarheid van een wankele juridische constructie: het faillissement van Koopstudio Nederland B.V. is een feit. JFV Katern @ Voorwoord voorzitter JFV Groningen

@ Fotopagina

@ Activiteitenoverzicht

JFV CarrièreBoard Katern @ Voorwoord commissaris JFV CarrièreBoard

@ Studeren in het buitenland in elf vragen

@ Solliciteren? Internetprofielen maken meer kapot dan je lief is!

Inhoudelijke bijdragen @ Bird & Bird

Kantoorspecials @ Boekel De Nerée

@ Clifford Chance

@ Freshfields Bruckhaus Deringer LLP

@ Houthoff Buruma

@ Stibbe

Kantoorbezoekverslagen

A01993_InCasu_mei10.indd 7

@ Bird & Bird

@ Boekel De Nerée

@ Freshfields Bruckhaus Deringer LLP

@ Houthoff Buruma

@ Loyens & Loeff

19-04-2010 13:59:43

Solliciteren is niet eng. Ja, De Brauw is de top. Nee, je hebt geen cijferlijst met tienen nodig. (En in schedelmeting hebben we nooit geloofd.) Natuurlijk zoeken we kennis. Maar ook creativiteit. Sociale vaardigheden. Kleine glinsteringen in een zee van grijs. Kijk op werkenbijdebrauw.nl.

BRAINS IN BUSINESS A01993_InCasu_mei10.indd 8

19-04-2010 13:59:47

Overzicht

Redactioneel Redactioneel @ Spiegeltje, spiegeltje aan de wand... @ Het sociaal plan als vangnet bij reorganisatie @ De rol van de Ondernemingsraad in reorganisatie @ De sterfhuisconstructie @ De Google Map van de rechterlijke macht Column @ @ Herstructureren

JFV In Casu - mei 2010 -

Student and the city

@ Student in a different city Personae @ Mr. J.P.H. Donner Herbesproken @ Wie niet waagt, wie niet wint? In Casu Rogat @ Europese Unie geloofwaardig met harde maatregelen Achter de deur vanâ&#x20AC;Ś @ Mr. F.R. Vermeer Juridisch Actueel @ Het onhoudbaar gebleken juridische kaartenhuis van Koopstudio Nederland B.V.

A01993_InCasu_mei10.indd 9

19-04-2010 13:59:51

Redactioneel Door Eveline van Rhijn

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand... In 2009, een jaar van diepe financiële crisis, stonden de kranten vol met berichten over reorganisaties om bedrijfseconomische redenen. Het gevolg was dat er veel collectieve ontslagen vielen. Hoe bepaalt een werkgever in zo’n situatie wie hij gaat ontslaan en wie niet? Of beter gezegd: wie mág hij ontslaan en wie niet? Het afspiegelingsbeginsel vormt daar de grondslag voor. Om onmisbare werknemers in deze tijd van crisis makkelijker te kunnen behouden, is het artikel daarover geherformuleerd. Maar was dat wel nodig? Of heeft de wetgever de trukendoos overbodig tevoorschijn gehaald?

Een belangrijk doel bij reorganisaties is het efficiënter

Uitwisselbare functies

gebruik maken van arbeidskrachten. Op deze manier

Dan rijst natuurlijk de vraag wat precies die uitwissel-

worden vaak bepaalde functies overbodig. Het onvermij-

bare functies inhouden. Het moet gaan om functies die

delijke gevolg daarvan is dat er ontslagen vallen binnen

naar functie-inhoud, vereiste kennis, vaardigheden en

de onderneming. Hierbij is een werkgever niet geheel

competenties vergelijkbaar en naar niveau en beloning

vrij in de keuze wie hij gaat ontslaan omdat hij rekening

gelijkwaardig zijn. De werkgever maakt zelf de indeling

dient te houden met het afspiegelingsbeginsel. Met dit

naar wat volgens hem uitwisselbare functies zijn en het

beginsel wordt de ontslagvolgorde bij collectief ontslag

Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna:

bepaald. Er is sprake van collectief ontslag wanneer een

UWV) beoordeelt of de werkgever de categorieën juist

werkgever de dienstbetrekkingen van ten minste twintig

heeft ingedeeld. Het gaat hierbij om de uitwisselbaar-

werknemers, werkzaam in één werkgebied, op een of

heid van de functies en niet van de personen.4 Het UWV

meer binnen een tijdvak van drie maanden gelegen tijd-

heeft beleidsregels waarin staat welke voorwaarden er

stippen doet eindigen.1

worden gesteld aan de vergelijkbaarheid en gelijkwaardigheid van de functies. De grens tussen wel en niet

Het afspiegelingsbeginsel

uitwisselbare functies is soms echter zeer onduidelijk.

De afspiegeling bij collectief ontslag houdt in dat aan

Het blijft een beoordeling die voor meerdere opvattingen

de hand van een indeling in leeftijdsgroepen bepaald

vatbaar is. Het is dus ook zeker niet gezegd dat het UWV

wordt in welke volgorde werknemers in aanmerking

altijd de juiste afwegingen maakt.

moeten komen voor ontslag. Dit beginsel is alleen van

A01993_InCasu_mei10.indd 10

toepassing bij het vervallen van uitwisselbare functies.2

Tijdelijke wijziging onmisbaarheidscriterium

De werknemers binnen de categorie van uitwisselbare

De kredietcrisis die in 2007 in de Verenigde Staten begon,

functies worden ingedeeld in vijf leeftijdsgroepen. Dit

heeft ook in Nederland zijn sporen achtergelaten. Om de

zijn de groepen van 15 tot en met 25 jaar, van 25 tot en

gevolgen van de crisis voor de arbeidsmarkt te beperken,

met 35 jaar, van 35 tot en met 45 jaar, van 45 tot en met

heeft de overheid enkele maatregelen genomen zoals

55 jaar en van 55 jaar en ouder. De ontslagen die vallen,

werktijdverkorting en deeltijd-WW. Ook de wijziging van

dienen zo verdeeld te worden over de leeftijdscatego-

lid 4 van art. 4:2 Ontslagbesluit met betrekking tot het

rieën dat de leeftijdsopbouw na de inkrimping verhou-

afspiegelingsbeginsel is een maatregel om de effecten

dingsgewijs zo veel mogelijk hetzelfde blijft in vergelij-

van de crisis te reduceren.5 Per 1 augustus 2009 is de

king met de situatie van vóór de inkrimping. Binnen de

wijziging van kracht gegaan en ruim twee jaar later, op

leeftijdsgroepen worden vervolgens de werknemers met

1 september 2011, zal deze weer worden teruggedraaid.

het kortste dienstverband als eerste voorgedragen voor

Na evaluaties over de omgang met de feitelijke moge-

ontslag.3

lijkheid van afwijking, wat de effecten daarvan zijn en

19-04-2010 13:59:51

aan werknemers eisen worden gesteld wat betreft het verwerven van kennis en bekwaamheden voor het verrichten van de categorie uitwisselbare functies waarbinnen arbeidsplaatsen komen te vervallen. Dit is redelijk objectief bepaalbaar aan de hand van bijvoorbeeld de beleidsregels van een onderneming. Het tweede vereiste is echter veel minder controleerbaar, namelijk dat de werkgever aannemelijk maakt dat de werknemer op wie het verzoek betrekking heeft daadwerkelijk over die kennis en bekwaamheden beschikt die voor het functioneren van de onderneming van zodanig belang zijn dat in zijn plaats een andere werknemer voor ontslag wordt voorgedragen. Hier komt de term ‘aannemelijk maken’ weer naar voren. En hoe bepaalt het UWV of een werknemer daadwerkelijk over bepaalde kennis en bekwaamheden beschikt? Wederom is dit een opsomming van termen die zowel in de wet en de toelichting daarop als in de jurisprudentie nauwelijks nader uitgelegd worden. Het derde vereiste is in tegenstelling tot het tweede wél weer helder geformuleerd. De werkgever mag maximaal 10% meer werknemers, met een minimum van één werknemer, in de leeftijdsgroepen van 15 tot 25 jaar en van 55 jaar en ouder voor ontslag

in aanmerking brengen dan op grond van het afspiegelingsbeginsel JFV In Casu - mei 2010 -

het geval zou zijn. Een afwijking van het aantal ontslagen van meer dan 10% in de leeftijdsgroepen van 25 tot 55 jaar is dus wel mogein welke mate hieraan nog behoefte bestaat, kan dat uiteindelijk ook

lijk. Het motief van deze bepaling is het voorkomen dat de toepas-

eerder of later zijn.6 Het ‘oude’ art. 4:2 lid 4 luidde:

sing van de mogelijkheid tot afwijken van het afspiegelingsbeginsel ertoe leidt dat de werkgever in kwestie bovenmatig meer jongere en/

“Indien de werkgever aannemelijk maakt dat een werknemer over

of oudere werknemers, die in de regel een zwakkere arbeidsmarktpo-

zodanige bijzondere kennis of bekwaamheden beschikt, dat zijn

sitie hebben, voor ontslag voordraagt.9

ontslag voor het functioneren van de onderneming te bezwaarlijk zou zijn, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen deze werk-

In de rechtspraktijk blijkt dat rechters de bepaling, met inachtne-

nemer bij de toepassing van het eerste en tweede lid buiten beschou-

ming van de bedoeling van de wetgever, inderdaad minder restrictief

wing laten.” Deze bepaling is, net als veel andere wetsartikelen, op vele manieren te interpreteren. Immers, over de betekenis van termen als ‘aannemelijk maken’, ‘bijzondere kennis of bekwaamheden’, ‘functioneren van de onderneming’ en ‘te bezwaarlijk ontslag’, zijn veel discussies te voeren. Uit de wetsgeschiedenis blijkt echter dat art. 4:2 Ontslagbesluit restrictief werd uitgelegd in de rechtspraktijk.7 Hierdoor werd er zelden een succesvol beroep op de bepaling gedaan. Er werden strenge eisen gesteld aan de werkgever om aannemelijk te maken dat

“De grens tussen

zijn werknemer onmisbaar was binnen de onderneming. Onze inmiddels ex-minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Donner achtte het van belang dat ondernemingen ten tijde van de economische crisis en de periode daarna meer ruimte kregen om

wel en niet uitwisselbare functies

de voor de continuïteit van de onderneming essentiële vakkennis te behouden.8 Daarom werd lid 4 van art. 4:2 Ontslagbesluit geherformuleerd tot wat nu het geldende lid 4 is. Hierin staat dat indien de

is soms erg

werkgever meent dat de betreffende werknemer over zodanig kennis en bekwaamheden beschikt dat zijn ontslag voor het functioneren van de onderneming bezwaarlijk zou zijn, het UWV die werknemer

onduidelijk.”

bij de toepassing van het afspiegelingsbeginsel buiten beschouwing laat, mits is voldaan aan een aantal eisen. Met deze bepaling hoeft de werkgever dus alleen te menen dat zijn werknemer onmisbaar is. Er worden echter wel nadere eisen gesteld voordat een werknemer uitgezonderd wordt van het afspiegelingsbeginsel. Ten eerste moet de werkgever een duidelijk en bestendig beleid voeren waaruit blijkt dat

A01993_InCasu_mei10.indd 11

19-04-2010 13:59:52

uitleggen.10 Met de extra eisen in art. 4:2 lid 4 Ontslagbesluit heeft de wetgever waarschijnlijk getracht om de minder restrictieve uitleg die

“Spiegeltje, spiegeltje

JFV In Casu - mei 2010 -

rechters aan de bepaling geven te omlijnen en in de politiek gewenste banen te leiden.

aan de wand. Wie wordt

Conclusie Het groeperen van werknemers naar uitwisselbare functies en leef-

ontslagen naderhand?”

tijdscategorieën en het ontslaan van de werknemers met het kortste dienstverband lijkt niet erg ingewikkeld. Toch blijken er wel degelijk addertjes onder het gras te zitten. Vooral nu tijdelijk een ander art. 4:2 lid 4 Ontslagbesluit geldt, waardoor de vereisten anders zijn geworden om van de ontslagvolgorde volgens het afspiegelingsbeginsel af te

aan te geven. De extra eisen zijn echter ook weer voor meerdere inter-

wijken. Het doel van het nieuwe artikel is om het voor ondernemers

pretaties vatbaar, dus in potentie zou de bepaling zeker niet minder

makkelijker te maken om onmisbare werknemers te behouden. Echter,

restrictief uitgelegd hoeven worden. In de rechtspraktijk blijkt echter

bij het analyseren van de wetteksten lijkt het nieuwe artikel juist meer

dat rechters wel degelijk rekening houden met de bedoeling van de

eisen te stellen aan de werkgever om aan te tonen dat een werknemer

wetgever. Die bedoeling is in de kamerstukken duidelijk: versoepe-

onmisbaar is. Met die extra eisen probeert de wetgever waarschijnlijk

ling van de oude bepaling. In dat opzicht heeft het artikel uiteindelijk

de grenzen met betrekking tot de verwachte minder restrictieve uitleg

wel het gewenste effect. Of er echter een hele nieuwe formulering met extra eisen voor nodig was, betwijfel ik. Voor elke werknemer blijft het collectief ontslag een onzekere situatie. Dus ‘Spiegeltje, spiegeltje aan de wand. Wie wordt ontslagen naderhand?’ blijft een reële vraag. @

1 2

Artikel 3, eerste lid, van de Wet melding collectief ontslag. <www.overheidsloket.overheid.nl>, zoekterm: ‘afspiegelingsbeginsel’.

<www.werk.nl>, zoekterm: ‘afspiegelingsbeginsel’.

Beleidsregels Ontslagtaak UWV, p. 12-1.

Kamerstukken II 2008/09, 31 700 XV, nr. 71, p. 1.

Kamerstukken II 2008/09, 31 700 XV, n. 71, p. 2.

Nicole Weidema, ‘Ontslagbesluit doorbroken’, 18 augustus 2009, <www.intermediairpw.nl>, zoekterm: ‘ontslagbesluit doorbroken’.

Kamerstukken II 2008/09, 31 700 XV, nr. 60, p. 1.

Kamerstukken II 2008/09, 31 700 XV, nr. 71, p. 2.

10 Nicole Weidema, ‘Ontslagbesluit doorbroken’, 18 augustus 2009, <www.intermediairpw.nl>, zoekterm: ‘ontslagbesluit doorbroken’.

Wie moet er weg als er straks ontslagen gaan vallen?

A01993_InCasu_mei10.indd 12

19-04-2010 13:59:58

“dirkzwager weet dat kleine lettertjes voor mij grote gevolgen kunnen hebben.” jij ook? Dirkzwager is een veelzijdig, landelijk top-20 kantoor met een klinkende reputatie, een uitstekende opleiding, mooie cliënten en uitdagende (ook internationale) projecten. Ons kantoor heeft vestigingen in Arnhem en Nijmegen en telt ruim 260 medewerkers die zich thuis voelen in een professionele, nuchtere en collegiale werkomgeving. Dirkzwager werkt op hoog juridisch niveau voor grote en middelgrote bedrijven, overheden, instellingen en particulieren, met een fijngevoelige antenne voor de persoonlijke aspecten van een zaak; voor de mens achter de cliënt. Jouw professionaliteit, ambitie, sociale intelligentie én gevoel voor kwaliteit vinden bij ons dan ook een vruchtbare voedingsbodem.

Kijk voor meer informatie over ons kantoor of actuele vacatures en/of studentstages op www.dirkzwager.nl

www.dirkzwager.nl A01993_InCasu_mei10.indd 13

Dirkzwager advocaten & notarissen

19-04-2010 14:00:03

Redactioneel Door Wiert Jan Berghuis

Het sociaal plan als vangnet bij reorganisatie Nederland wordt anno 2010 nog altijd geconfronteerd met de gevolgen van de aanhoudende economische crisis. Dat deze tijden voor de werkgevers niet altijd even gemakkelijk zijn behoeft geen betoog. Maar, ook de werknemer kan leven tussen hoop en vrees. Wanneer een onderneming in de problemen komt en de werknemers moeten vrezen voor hun baan en inkomsten, kan men te maken krijgen met het sociaal plan en de daarin getroffen afvloeiingsregelingen. Tijd om eens te kijken naar dit welbekende, maar inhoudelijk veelal onbekende, middel om de ingrijpende gevolgen van reorganisatie enigszins op te vangen en te compenseren.

Het sociaal plan

ling bevattende de herplaatsings-, overplaatsings- en

Reeds enige decennia is het sociaal plan als zodanig

gedwongen ontslagvoorwaarden en de in samenhang

niet meer weg te denken uit het arbeidsrecht. In situ-

daarmee getroffen collectieve afvloeiingsvoorwaarden

aties waarbij als gevolg van reorganisaties (groepen)

en -criteria, welke naar het oordeel van de werkgever,

werknemers dienen af te vloeien, vindt vaak onderhan-

al dan niet in overeenstemming met de vakbonden en/

deling plaats over het afsluiten van een sociaal plan. Het

of akkoordbevinding door de OR, op deze groepen van

sociaal plan is te zien als

sing zijn.4 Hierbij wordt

tussen een werkgever en

gepoogd enig inzicht te

veelal

wordt

geven in de wijze waarop

gesloten om middels een

een sociaal plan tot stand

afvloeiingsregeling de in

komt. Daarnaast zal enige

grijpende

een

aandacht worden besteed

verzachten.1

aan de inhoud van het

vakbonden

ontslag Voor er

gevolgen te

werknemer

wanneer

hij

sociaal plan.

wordt

op zijn WW-uitkering of een

Drieledige totstandkoming

directe vergoeding ineens,

Een sociaal plan kan op

ontslagen een aanvulling

waarbij het niet enkel gaat

A01993_InCasu_mei10.indd 14

werknemers van toepas-

een overeenkomst welke

een aantal manieren tot

om financiële belangen. Ook andere, op geld waardeer-

stand komen, we onderscheiden in deze bijdrage een

bare, zaken kunnen voorkomen in een sociaal plan.

drietal mogelijkheden. Allereerst kan er sprake zijn van

Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan afspraken over

een besluit van de werkgever tot vaststelling van een

loopbaanbegeleiding of outplacement.2 Als zodanig is

sociaal plan. Daarnaast kan een werkgever het sociaal

het sociaal plan niet terug te vinden in enige regel van

plan in samenspraak met de ondernemingsraad vorm

materieel recht. Evenwel wordt het in sommige wetten

geven. Tot slot kan een sociaal plan tot stand komen als

met andere woorden omschreven.3 In deze bijdrage

resultaat van onderhandelingen tussen werkgever ener-

wordt uitgegaan van een sociaal plan als een rege-

zijds en een of meerdere vakbonden anderzijds.5

19-04-2010 14:00:04

onderwerp zoals genoemd in art. 25 lid 1 WOR.6 Na afloop van het

bij de kleine(re) bedrijven. Samenspraak met de ondernemingsraad

overleg over het voorgenomen besluit (inclusief het sociaal plan), dient

(hierna: OR) als gesprekspartner kan hier vanwege het ontbreken

de OR hierover nog positief te adviseren. Op basis van dit advies neemt

van de wettelijke plicht tot het instellen van een OR veelal geen plaats

de ondernemer het besluit tot de vaststelling van het sociaal plan. Tot

hebben nu het aantal werknemers dat vereist is voor het instellen van

slot dient de ondernemer vervolgens ex art. 27 WOR, ten aanzien van

een OR niet toereikend is. Tevens is het bij deze kleine(re) bedrijven

het voorgenomen besluit tot vaststelling van het sociaal plan, instem-

vaak zo dat de werknemers niet georganiseerd zijn, danwel dat er

ming te vragen aan de OR. Deze instemming is vereist wanneer enkele,

geen CAO-verplichting bestaat tot het inschakelen van de betreffende

of alle, in het plan behandelde onderwerpen betrekking hebben op de

vakbonden.

onderwerpen zoals opgesomd in art. 27 lid 1 WOR. Na afloop van deze

gevallen dus voortvloeit uit en in combinatie met een adviesplichtig

Het eenzijdig besluit tot vaststelling van een sociaal plan speelt vaak

JFV In Casu - mei 2010 -

Eenzijdig besluit tot vaststelling van een sociaal plan

fase dient de OR, na eventuele wijzigingen instemming te verlenen en

In samenspraak met de OR

neemt de ondernemer daaropvolgend het besluit tot vaststelling van

Bij een sociaal plan welke in samenspraak tussen de werkgever en

het sociaal plan.

de ondernemingsraad tot stand komt, onderscheiden we een drietal situaties. Allereerst kan de ondernemer de inhoud van het sociaal

Met een of meerdere vakbonden

plan in het kader van een voorgenomen besluit ex art. 25 Wet op de

De laatste optie behelst de mogelijkheid om een sociaal plan vast te

Ondernemingsraden (hierna: WOR) vanwege de uiteenzetting van

stellen als resultaat van gevoerde onderhandelingen tussen de werk-

de gevolgen van dat besluit aan de OR voorleggen. Wat in de meeste

gever en de toepasselijke vakbonden. In dit soort situaties dient het sociaal plan gezien te worden als een overeenkomst die al dan niet kan worden aangemerkt als een CAO.7 Hierbij vindt vaak overleg plaats met de OR en heeft zij advies gegeven dan wel instemming verleend.

Inhoud van het sociaal plan Verschillende ingrijpende veranderingen in de organisatie, met als doel het reorganiseren van de onderneming, kunnen aanleiding geven tot het opstellen van een sociaal plan. Ingrijpende reorganisatie

“(...) niet meer

trajecten zijn bijvoorbeeld de afslanking, bedrijfssluiting, verhuizing en de organisatiewijziging. In de dagelijkse praktijk komen veelal meerdere van deze trajecten tezamen voor om daarmee het doel van

weg te denken

de reorganisatie te bereiken. De instrumenten van een sociaal plan geven aan hoe de sociale gevolgen van een reorganisatie voor de werknemers worden opgevangen, daarmee zijn ze te zien als de kern

uit het arbeidsrecht.”

van het sociaal plan.8 De keuze voor een bepaald instrumentarium is afhankelijk van de specifieke situatie waarmee men te maken krijgt bij reorganisatie, het reorganisatietraject en de terreinen waarop de reorganisatie gevolgen zal hebben voor de werknemers. Mogelijke reorganisatietrajecten zijn ondermeer de afslanking, bedrijfssluiting, verhuizing en de organisatiewijziging. Ten aanzien van de mogelijke instrumenten welke toepasbaar zijn op deze trajecten valt te denken aan ondermeer de financiele afscheidsregelingen, begeleidingsregelingen naar nieuwe functies intern/extern, verhuis- en reiskostenregelingen en arbeidsvoorwaardelijke regelingen.9 Deze instrumenten kunnen in verschillende variaties voorkomen en vormen derhalve geen

A01993_InCasu_mei10.indd 15

19-04-2010 14:00:04

16 JFV In Casu - mei 2010 -

uitputtende opsomming. Wanneer een sociaal plan het levenslicht moet zien is het belangrijk een afweging te maken in de keuze voor

P.M.H.J. van Grinsven & H.C. Geugjes, ‘Arbeidsrecht

het mogelijke instrumentarium. Hierbij is het ondermeer van belang

begrepen’, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2006,

wat bijvoorbeeld de aanleiding is voor de reorganisatie, wat de doel-

p. 31.

stellingen zijn waarmee men rekening moet houden, de hoeveelheid

Idem.

beschikbare tijd en in welke markt of sector de situatie speelt.10

Zoals bijvoorbeeld in art. 3, lid 3 en art. 4, lid 2 Wet

Concluderend slotwoord

F.B.J. Grapperhaus, C.J. Loonstra & C.G. Scholtens,

Melding Collectief Ontslag.

Met deze bijdrage werd gepoogd beknopt inzicht te geven in de

‘Monografieën sociaal recht. Afvloeiingsregelingen in het

totstandkoming en de inhoud van het sociaal plan. Gezien de complexheid van het onderwerp en de lengte van deze bijdrage is dit stuk niet

arbeidsrecht’, Deventer: Kluwer 2004, p. 224. 5

als uitputtend te beschouwen. Evenwel kan geconcludeerd worden

F.B.J. Grapperhaus, C.J. Loonstra & C.G. Scholtens, ‘Monografieën sociaal recht. Afvloeiingsregelingen in het

dat het sociaal plan te zien is als een vangnet voor elk die te maken

arbeidsrecht’, Deventer: Kluwer 2004, p. 220.

krijgt met de veelal ingrijpende gevolgen van reorganisaties bij zijn

Idem.

werkgever. In dit soort situaties dient het sociaal plan met de daarin

P.M.H.J. van Grinsven & H.C. Geugjes, ‘Arbeidsrecht

getroffen afvloeiingsregelingen de ingrijpende gevolgen van reorgani-

begrepen’, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2006,

satie enigszins op te vangen en te compenseren. @

p. 31. 8

J. Van der Hulst & I. Lendering, ‘Themakatern Reorganisaties’, Alphen aan den Rijn: Kluwer 2005, p. 46 e.v.

J. van der Hulst & I. Lendering, ‘Themakatern Reorganisaties’, Alphen aan den Rijn: Kluwer 2005, p. 47.

10 J. van der Hulst & I. Lendering, ‘Themakatern Reorganisaties’, Alphen aan den Rijn: Kluwer 2005, p. 48.

A01993_InCasu_mei10.indd 16

19-04-2010 14:00:07

BE LOCAL - GO GLOBAL

DLA Piper is een internationaal full service kantoor gevestigd in Amsterdam. Bij DLA Piper werken in Nederland 250 mensen, onder wie ruim 130 advocaten, (kandidaat-)notarissen en belastingadviseurs. DLA Piper maakt wereldwijd een sterke groei door en is één van de grootste en meest toonaangevende kantoren.

Interesse? Kijk voor meer informatie op www.werkenbijdlapiper.nl of neem contact op met Liselotte Bosch (recruiter): 020-5419993 liselotte.bosch@dlapiper.com.

Ben jij (bijna) afgestudeerd en wil je werken in een internationale werkomgeving? Ben je ambitieus, flexibel en een echte teamplayer? Start dan je carrière bij DLA Piper! Wij zijn constant op zoek naar enthousiaste en gedreven mensen die zich willen blijven ontwikkelen. Bij DLA Piper bieden we jou uitstekende (internationale) opleidingsmogelijkheden.

DLA Piper Nederland N.V. is onderdeel van DLA Piper, een wereldwijd opererende juridische dienstverlener met ruim 3500 juristen, werkzaam in 29 landen. DLA Piper is gevestigd in 67 belangrijke steden in Europa, Azië, het Midden-Oosten en de Verenigde Staten

www.dlapiper.com

A01993_InCasu_mei10.indd 17

EVERYTHING MATTERS

19-04-2010 14:00:08

Redactioneel Door Paula Kemp

De rol van de Ondernemingsraad in reorganisatie Voor velen is raadpleging van de ondernemingsraad omtrent een voorgenomen reorganisatie van enige omvang vanzelfsprekend. In deze tijd van nationale en Europese rechtsvormen is het lastiger om te bepalen in welke mate de diverse ondernemingsraden invloed hebben op besluiten in het reorganisatietraject.1 Gelet op de complexiteit van het onderwerp is deze bijdrage beperkt tot de wettelijke differentiaties en de mate van invloed.

De wettelijke differentiaties

nemingsraad instellen. De ondernemer kan voorts een

In artikel 2 lid 1 van de Wet op de Ondernemingsraden

‘personeelsvertegenwoordiging’ instellen.7 Zijn bij de

(hierna: WOR) is bepaald dat een ondernemer die een

onderneming in de regel ten minste 10 maar minder

onderneming in stand houdt waarin in de regel ten

dan 50 personen werkzaam, dan is de ondernemer op

minste 50 personen werkzaam zijn, het in het belang van

grond van artikel 35c lid 1 en 2 WOR tot het instellen van

het goed functioneren van die onderneming in al haar

een personeelsvertegenwoordiging verplicht wanneer

doelstellingen verplicht is om een ondernemingsraad

de meerderheid van de in de onderneming werkzame

in te stellen.2 Voorts is het van belang dat in het eerste

personen daarom vraagt. Naast de reguliere onder-

lid van artikel 33 WOR is bepaald dat indien een onder-

nemingsraad, een centrale ondernemingsraad en een

nemer twee of meer ondernemingsraden heeft ingesteld

groepsondernemingsraad kan er sprake zijn van een

een centrale ondernemingsraad is vereist. Het instellen

Europese ondernemingsraad die invloed kan uitoe-

van een centrale ondernemingsraad door de onder-

fenen op besluiten van de ondernemer ten aanzien van

nemer is op grond van artikel 33 lid 3 WOR tevens vereist

mogelijke reorganisatie. De Europese ondernemings-

in het geval dat twee of meer ondernemers in een groep

raad komt voort uit een door de Raad van de Europese

(concern) verbonden zijn.3 Overigens bestaat de verplich-

Unie op 22 september 1994 vastgestelde richtlijn.8 Deze

ting tot het instellen van een centrale ondernemingsraad

richtlijn is in Nederland geïmplementeerd door de Wet

pas indien instelling van de centrale ondernemingsraad

op de Europese ondernemingsraden.9 De verplichting

bevorderlijk is voor een goede toepassing van de WOR

om een Europese ondernemingsraad op te richten geldt

ten aanzien van deze ondernemingen.4 In een centrale

louter voor communautaire ondernemingen. Daarvan is

ondernemingsraad zijn in beginsel alle ondernemings-

sprake indien voldaan is aan de volgende criteria: de

raden, die door de onderneming of ondernemers zijn

onderneming heeft sinds twee jaar in ten minste twee

ingesteld, vertegenwoordigd. Daarnaast opent artikel 33

lidstaten elk gemiddeld ten minste 150 werknemers en

lid 2 WOR de mogelijkheid om voor een aantal van de

in de lidstaten samen ten minste 1000 werknemers.10 In

betrokken ondernemingen een groepsondernemings-

de SE-verordening en de bijbehorende SE-richtlijn is de

raad in te stellen. Overigens is het van belang dat de

medezeggenschap van de werknemers in een Societas

bevoegdheden van de ondernemingsraad uit hoofde

Europaea vastgelegd.11

van de structuurregeling alleen over gaat op een centrale ondernemingsraad en niet op een groepsondernemings-

De (centrale) ondernemingsraad

raad. 5 De term groepsondernemingsraad kan enigszins

Uitgangspunt van de WOR is dat de ondernemings-

verwarrend zijn. Slechts in het geval van het derde lid

raad in de gelegenheid wordt gesteld een substantiële

worden immers de betrokken ondernemingen in stand

bijdrage te leveren aan de totstandkoming van belang-

gehouden door een groep verbonden ondernemers. En

rijk besluiten. Om deze doelstelling vorm te geven is in

ook in dat geval gaat het enkel om een ‘aantal’, niet om

artikel 23 WOR bepaald dat de ondernemingsraad het

alle tot de groep behorende ondernemingen want daar-

recht van initiatief heeft. Deze bevoegdheid houdt in

voor is juist de centrale ondernemingsraad.6

dat de ondernemingsraad alle aangelegenheden aan de orde kan stellen. Ingeval de ondernemer niet met

A01993_InCasu_mei10.indd 18

De WOR geeft in hoofdstuk VA regelingen voor medezeg-

het voorstel meegaat is er geen beroepsrecht. Voorts is

genschap in kleine ondernemingen. Krachtens artikel

in artikel 25 WOR het recht van advies neergelegd ten

5a lid 2 kan de ondernemer steeds vrijwillig een onder-

aanzien van de in dit artikel opgesomde categorieën van

19-04-2010 14:00:08

de ondernemer het advies niet, dan zal hij op grond van artikel 25

26 WOR beroep open bij de Ondernemingskamer. Op het gebied van

lid 5, tweede volzin WOR in zijn besluit moeten uitleggen waarom hij

secundaire arbeidsvoorwaarden en privacy verleent artikel 27 WOR

het advies van de ondernemingsraad niet volgt. De ondernemings-

een instemmingsrecht. Inzake een besluit tot benoeming of ontslag

raad heeft vervolgens vijf maanden de tijd om tegen het besluit in

van een bestuurder heeft de ondernemingsraad op grond van artikel

beroep te gaan bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te

27 WOR een recht van advies. Het recht op inlichtingen en gegevens is

Amsterdam.13 Indien de Ondernemingskamer tot de conclusie komt

vervat in artikel 31-31e WOR.12 Op de centrale ondernemingsraad zijn

dat de ondernemer bij de afweging van de betrokken belangen niet

de meeste bepalingen die de bevoegdheden van de ondernemings-

in redelijkheid tot zijn besluit had kunnen komen en ten faveure van

raad regelen van overeenkomstige toepassing. In het eerste lid van

de ondernemingsraad beslist, dan kan de Ondernemingskamer de

artikel 35 WOR is bepaald dat de centrale ondernemingsraad louter

ondernemer verplichten het besluit geheel of ten dele in te trekken

aangelegenheden behandelt die van gemeenschappelijk belang zijn

en reeds ingetreden gevolgen ongedaan maken en voorts de onder-

voor alle of voor de meerderheid van de ondernemingen waarvoor

nemer op grond van artikel 25 lid 5 WOR verbieden om handelingen

zij zijn ingesteld. Uit voormelde artikelen kan worden afgeleid dat

te verrichten ter uitvoering van het reorganisatiebesluit.14 Naast de

de (centrale) ondernemingsraad adviesrecht heeft ingeval van een

wettelijke mogelijkheden kan er op grond van artikel 32 lid 2 WOR

reorganisatie van ‘belangrijke’ omvang. Dit adviesrecht geeft ook

een schriftelijke overeenkomst wordt gesloten tussen de ondernemer

daadwerkelijk invloed op voorgenomen reorganisatiebesluiten. Volgt

nisatiebesluiten. Bij afwijking van het advies staat ingevolge artikel

JFV In Casu - mei 2010 -

besluiten. Deze besluiten hebben onder andere betrekking op reorga-

en de ondernemingsraad waarbij aan de ondernemingsraad verdergaande rechten zijn toegekend dan de WOR geeft.15 Kortgezegd kan uit voorgaande worden afgeleid dat aan de (centrale) ondernemingsraad voldoende bevoegdheden zijn toegekend om invloed uit te oefen op voorgenomen reorganisatiebesluiten.

“In beginsel is

Personeelsvertegenwoordiging

de bevoegdheid

Ten aanzien van een voorgenomen reorganisatiebesluit heeft de

van een Europese

30 WOR. Wel rust op de ondernemer de verplichting om de perso-

ondernemingsraad beperkt tot

personeelsvertegenwoordiging niet het adviesrecht van artikel 25 en neelsvertegenwoordiging in de gelegenheid te stellen in een vergadering advies uit te brengen over alle voorgenomen besluiten van de ondernemer.16 Artikel 25 WOR heeft alleen betrekking op besluiten die kunnen leiden tot verlies van arbeidsplaatsen of een belangrijke verandering van de arbeid of de arbeidsvoorwaarden van ten minste een vierde van de in de onderneming werkzame personen. In het

informatieverschaffing

derde lid van artikel 33 WOR is met betrekking tot het instemmings-

en raadpleging.”

heeft voor zover het betreft een arbeids- en rusttijdenregeling alsmede

recht bepaald dat de personeelsvertegenwoordiging dit recht alleen regelingen omtrent arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim en re-integratiebeleid. 17 Uit voorgaande kan worden afgeleid dat de personeelsvertegenwoordiging geen instemmingsrecht heeft ten aanzien van voorgenomen reorganisatiebesluiten.

A01993_InCasu_mei10.indd 19

19-04-2010 14:00:17

Medezeggenschap van de werknemers in de Societas Europaea

“De WOR blijft

De medezeggenschap heeft betrekking op de benoeming of verkiezing van leden van het toezichthoudend- of bestuursorgaan en het recht om ten aanzien van die leden aanbevelingen te doen of bezwaar te

van toepassing op de

maken. De WOR blijft van toepassing op de Societas Europaea die in

Societas Europaea die in

WOR gestelde criteria is voldaan. Het gevolg daarvan is dat voorge-

Nederland

nemingsraad als aan de Societas Europaea-ondernemingsraad dienen

een onderneming in stand houdt.”

nomen reorganisatiebesluiten ex artikel 25 WOR zowel aan de onderte worden voorgelegd.21

Conclusie Of een ondernemingsraad ten aanzien van zich in een onderneming voorgenomen reorganisatie zijn ‘tanden’ kan laten zien, is afhankelijk van de vraag welk vorm door wetgever aan de ondernemer is opgelegd

20 JFV In Casu - mei 2010 -

Nederland een onderneming in stand houdt, indien daarvoor in de

of voor welke vorm de ondernemer vrijwillig heeft gekozen. Ingeval het gaat om een (centrale)ondernemingsraad kan worden geconcludeerd dat er voldoende wettelijke bevoegdheden zijn toegekend om invloed

Europese ondernemingsraad

uit te oefenen op voorgenomen reorganisatiebesluiten. De facto geldt

In beginsel is de bevoegdheid van een Europese ondernemingsraad

voorgaande tevens voor de Societas Europaea. Wat betreft de perso-

beperkt tot informatieverschaffing en raadpleging over vraagstukken

neelsvertegenwoordiging volgt uit het bovenstaande dat er enerzijds

die van belang zijn voor de hele onderneming of groep of voor ten

een volledige adviesbevoegdheid is toegekend en anderzijds geen

minste twee vestigingen of ondernemingen van de groep in verschil-

instemmingsrecht is. De Europese ondernemingsraad heeft voor-

lende lidstaten.18 De richtlijn inzake de instelling van een Europese

alsnog louter recht op informatie en raadpleging derhalve kan worden

ondernemingsraad is op 6 mei 2009 gewijzigd.19 De aanpassing

gesteld dat de invloed van een Europese ondernemingsraad op een

hebben onder ander betrekking op een herschikking teneinde de

voorgenomen reorganisatiebesluit nihil is. @

effectiviteit van het recht van de werknemers op transnationale informatie en raadpleging te waarborgen.20

L.G. Verburg, Arbeidsrechtelijke aspecten van reorganisatie.

Editie 31 van Monografieën sociaal recht, Deventer: Kluwer

2008, p. 6.

2008, p. 7.

Wet van 28 januari 1971, Stb. 54, laatstelijk gewijzigd bij de Wet

Artikel 26 lid 4 Wet op de ondernemingsraden.

van 30 november 2006, Stb. 632 en 673.

J.H.M. Willems, ‘Vorm en inhoud: enige opmerkingen

Artikel 24b Wet op de ondernemingsraden.

Artikel 33 lid 1 Wet op de ondernemingsraden.

P. van Schilfgaarde, Van de BV en de NV, Deventer: Kluwer 2009,

over medezeggenschap in de rechtspraak van de Ondernemingskamer’, Arbeidsrecht 2000/2 15, p. 12. 16

P. van Schilfgaarde, Van de BV en de NV, Deventer: Kluwer 2009,

Zie Ktr. Hilversum 19 december 2003, JAR 2004, 19 voor

Artikel 27 lid 1, sub b en d, Wet op de ondernemingsraden.

een geval waarin een verzoek tot instelling van een

P. van Schilfgaarde, Van de BV en de NV, Deventer: Kluwer 2009, Richtlijn 2009/38/EG.

p. 277.

groepsondernemingsraad werd afgewezen.

p. 283.

Artikel 35c en artikel 35d Wet op de ondernemingsraden.

20 L.G. Verburg, ‘De herschikking van de EOR-Richtlijn, TRA 2009,

Richtlijn 94/95/EG (Pb nr. L 254/64).

Wet van 23 januari 1997, Stb. 1997, 32.

F. Koning, ‘De Europese Ondernemingsraad’, NV 1995, nr. 5, 100-104.

ondernemingsraad in het internationale bedrijfsleven, Deventer:

Verordening nr. 2157/2001 & Richtlijn 2001/86/EG.

Kluwer 2007, p. 280.

P. van Schilfgaarde, Van de BV en de NV, Deventer: Kluwer 2009,

afl. 5, p. 5-10. 21

L.G. Verburg, Het territoir van de (Nederlandse)

p. 261.

A01993_InCasu_mei10.indd 20

19-04-2010 14:00:18

Erasmus School of Law Bestemming bereikt.

MASTER Aansprakelijkheid en Verzekering

prof. mr. Willem van Boom Meer weten? Ontvang het informatiepakket! Stuur een mail naar masterav@frg.eur.nl

prof. mr. Siewert Lindenbergh prof. mr. Mop van Tiggele prof. mr. Han Wansink

www.masteraansprakelijkheidenverzekering.nl A01993_InCasu_mei10.indd 21

E R A S M U S S C H O O L O F L AW ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

19-04-2010 14:00:25

Redactioneel

De sterfhuisconstructie

Door Pieter Kruijt

In het geval dat een concern in ernstige financiële moeilijkheden raakt, heeft het bestuur een aantal mogelijkheden om het bedrijf deels in leven te houden. Eén van die mogelijkheden is het herstructureren van de organisatie middels een sterfhuisconstructie. Dit houdt in dat de rendabele en gezonde dochtermaatschappijen van het concern worden ondergebracht in een nieuwe (bestaande) maatschappij. De niet levensvatbare onderdelen blijven achter in het sterfhuis. Voordelen hiervan zijn onder andere dat gezonde onderdelen niet failliet gaan en werknemers vaak hun banen kunnen behouden.

Eveneens geldt het behoud van kapitaal van de

Een doorstart is het voortzetten van (een deel

onderneming als een belangrijk argument. Ander-

van) de activiteiten van een failliete onderneming

zijds moeten de schuldeisers soms hun vorderingen

doordat bijvoorbeeld (bepaalde) activa gezamenlijk

verhalen op de failliete boedel waarin geen gezond

worden overgedragen aan een andere juridische

onderdeel meer aanwezig is. De gevolgen van een

entiteit.1 Tevens kan een doorstart ook plaatsvinden

sterfhuisconstructie zijn vaak zo ingrijpend dat of

door een aandelenoverdracht. Afgezien van het

de algemene vergadering van aandeelhouders van

voordeel dat de gezonde onderdelen niet failliet

de moedermaatschappij of de raad van commissa-

gaan en dat mogelijk veel werknemers hun banen

rissen goedkeuring moeten verlenen aan een derge-

kunnen behouden, zijn er ook nadelen. Eén van de

lijk besluit In dit artikel wordt kort uiteengezet wat de

nadelen is dat schuldeisers mogelijk worden bena-

sterfhuisconstructie inhoudt en wanneer deze moge-

deeld ten aanzien van hun vorderingen bij de oude

lijk paulianeus is.

dochtermaatschappijen. Om hier iets aan te doen heeft de wetgever de curator en de schuldeisers een instrument aangereikt, namelijk de actio pauliana.

“In geval een bedrijf kampt met ernstige financiële problemen,

A01993_InCasu_mei10.indd 22

De actio pauliana is de bevoegdheid om op te komen tegen rechtshandelingen van een debiteur waardoor de schuldeisers worden benadeeld. Om een geslaagd beroep te doen op de actio pauliana moet aan drie vereisten zijn voldaan. Ten eerste moet het gaan om benadeling van de schuldeisers.

waarbij een

Een tweede vereiste is dat voor een beroep op de

faillissement dreigt,

handeling (binnen één jaar voor faillietverklaring)

kan ‘de moeder’

handeling verricht is zonder een enig daartoe strek-

de gezonde dochters

laatste vereiste is dat de debiteur en degene tot wie

verkopen.”

of wisten dat één of meer schuldeisers door deze

actio pauliana het bestuur een onverplichte rechtsmoet hebben verricht. Dit impliceert dat de rechtskende verplichting uit de wet of overeenkomst. Het de rechtshandeling gericht is behoorden te weten handeling benadeeld zouden worden.

19-04-2010 14:00:25

Een actueel voorbeeld van een sterfhuisconstructie betreft de huidige gang van zaken rond het concern van auto-importeur Kroymans. Kort

“Typisch is dat

uitgelegd was Kroymans Nederland BV houder van de aandelen van

bij een geslaagde

de aandelen van Kroymans Nederland BV. Op het moment vóór de

reddingsoperatie geen aandeelhouder of

verscheidene BV’s. Kroymans Corporation BV was daarbij houder van herstructurering bedroeg de totale bankschuld 210 miljoen euro en daarnaast waren er nog andere schuldeisers. Een aantal goedlopende BV’s, die onder Kroymans Nederland BV stonden, werd overgedragen aan Citadel Enterprises BV voor het symbolische bedrag van één euro.

crediteur zich tegen

Daarbij nam Citadel Enterprises BV wel 150 miljoen van de bank-

de gang van zaken zal

nomen vennootschappen. Hierdoor werd de totale schuld verminderd

verzetten.”

ten opzichte van de bank. De bank is in dit geval de enige schuld-

schulden over, welk bedrag gelijkstond aan de waarde van de overgemet 150 miljoen euro, maar werden de overige schuldeisers benadeeld eiser van Citadel Enterprises BV en de overige schuldeisers moeten hun vorderingen verhalen op de vennootschappen die zijn achterge-

is afgenomen als gevolg van de onverplichte uitvaart van de overge-

de actio pauliana ex artikel 3:45 e.v. Burgerlijk Wetboek. Is het fail-

nomen BV’s waarvan één of meer crediteuren is/zijn benadeeld en

lissement reeds uitgesproken dan kan alleen de curator ex artikel

er bovendien sprake is van een verstoring van de verhaalsorde.3 De

42 e.v. faillissementswet een beroep doen op pauliana tegen zowel

rechter zal hier echter uitsluitsel over moeten geven.

verplichte als onverplichte rechtshandelingen van de schuldenaar. De schuldeisers moeten echter kunnen aantonen dat zij in hun verhaals-

Conclusie

mogelijkheden worden benadeeld. Een voorbeeld van benadeling is

De sterfhuisconstructie is radicaal en soms hard voor partijen. Voor-

wanneer de schuldeisers geen mogelijkheden meer hebben om hun

delen van de sterfhuisconstructie zijn onder andere dat gezonde

JFV In Casu - mei 2010 -

uitvaart paulianeus is omdat de omvang van het verhaalbaar actief

iedere schuldeiser buiten het faillissement een beroep doen op

bleven in het sterfhuis. De curatoren zijn daarom van mening dat deze Indien schuldeisers buiten evenredigheid worden benadeeld, kan

onderdelen niet failliet gaan en werknemers daardoor vaak hun banen kunnen behouden. Anderzijds kunnen schuldeisers buiten evenredigheid worden benadeeld. De vraag die naar boven komt is welk belang zwaarder weegt: het behoud van het kapitaal van de onderneming waarbij de schuldeisers hun vorderingen uit de leeg getrokken failliete boedel moeten halen, of zouden de schuldeisers moeten worden beschermd, waardoor de verkoop van de gezonde onderdelen moet worden teruggedraaid? In het geval van Kroymans Nederland BV lijkt het mij logisch dat een beroep op vernietiging van de gewraakte rechtshandelingen slaagt, zodat de benadeling van de schuldeisers ongedaan wordt gemaakt; het zal echter de rechter zijn die op dit vlak uitsluitsel geeft. @

vorderingen te verhalen op de moedermaatschappij doordat er beslag gelegd is op de aandelen van de gezonde dochters.2 Een andere

mogelijkheid is dat de aandelen van de gezonde dochters tegen een te

faillissement (diss. Tilburg), Deventer: W.E.J. Tjeenk

lage prijs worden verkocht waardoor niet de werkelijke waarde van de aandelen in geld bij de moedermaatschappij terecht komt. De verkoop

Willink, 1998. 2

T.J. Mellema - Kranenburg, De actio Pauliana, Zwolle:

Mr. C. de Jong, mr F. Kemp, ‘Eerste geconsolideerde

hoeft echter niet altijd nadelig te zijn voor de schuldeisers. Indien een bedrijf kampt met ernstige financiële problemen waarbij een faillissement dreigt, kan ‘de moeder’ de gezonde dochters verkopen. Typisch

E.P.M. Joosen, Overdracht van ondernemingen uit

W.E.J. Tjeenk Willink, 1996, p. 33. openbare faillissementsverslag ex artikel 73A FW in de

is dat bij een geslaagde reddingsoperatie geen aandeelhouder of

faillissementen van de Kroymans Group’, 25-09-2009,

crediteur zich tegen de gang van zaken zal verzetten. Dit vanwege

p. 33.

het feit zij de uitstaande gelden terug gekregen hebben of nog zullen krijgen.

A01993_InCasu_mei10.indd 23

19-04-2010 14:00:26

Redactioneel

De Google Map van de rechterlijke macht

Door Leonie Ettema

Net als veel andere bedrijfstakken krijgt ook de rechterlijke macht zoals we die in Nederland kennen te maken met herstructurering. Naar aanleiding van de rapporten van twee commissies1 is het balletje gaan rollen en vormden zich plannen om de rechtspraak onder handen te nemen. Na een reeks van visies, adviezen en standpunten van de verschillende betrokken instellingen is inmiddels een wetsvoorstel met de uitgewerkte plannen in afwachting van een plenaire behandeling door de Tweede Kamer. Wat houdt dit wetsvoorstel in en wat is er aan dit eindresultaat vooraf gegaan?

tigingsplaatsen en nevenlocaties van rechtbanken. Er kan worden gesteld dat het hier gaat om ingrijpende veranderingen, die indirect maar ook direct

“Kwaliteit van rechtspraak is het leidende principe bij de inrichting van

betekenis zullen hebben voor de rechtzoekende burger. Mede met het oog hierop kan met recht de vraag worden gesteld waarom deze stappen nodig geacht werden.

Waarom herstructurering De motieven die door de Minister van Justitie alsook die van de kant van de Raad van de Rechtspraak worden aangevoerd, hebben betrekking op een viertal knelpunten: 1. gebrek aan continuïteit in het primaire proces; 2. onder druk staande kwaliteit waar het gaat om onderwerpen die specialistische kennis vereisen; 3. inefficiënte bedrijfsvoering en

de rechterlijke macht.”

4. tekortschietende bestuurskracht.3 Bij het onder 2 genoemde bijvoorbeeld wordt betoogd dat rechters per jaar een minimaal aantal zaken op een bepaald terrein moeten afdoen om de kennis daarvan op peil te houden. Dit probleem speelt vooral op het gebied van het bestuursrecht waar het aantal zaken afneemt. Daarnaast neemt de verscheidenheid aan zaken toe, wat vraagt om steeds meer specialisti-

A01993_InCasu_mei10.indd 24

Het hiervoor genoemde wetsvoorstel van de Evalu-

sche kennis op deelterreinen. Verder zullen er blij-

atiewet modernisering rechterlijke organisatie2

kens het derde en het vierde punt ook aanpassingen

brengt een aantal wijzigingen met zich mee. Die

op bestuurlijk niveau moeten plaatsvinden wil de

wijzigingen zullen onder andere betrekking hebben

kwaliteit van de rechtspraak gewaarborgd blijven.

op regels over samenwerking tussen de gerechten

Over het geheel genomen is de herstructure-

en over overdracht van aanhangig gemaakte zaken,

ring van de rechterlijke macht dus gericht op het

de verruiming van de bevoegdheden van de kanton-

waarborgen van de kwaliteit door specialistische

rechter, het afschaffen van de wettelijke verplich-

kennis van rechters op peil te houden en door de

ting om bij elke rechtbank een afzonderlijke sector

randvoorwaarden van rechtspraak zo gunstig en

kanton te hebben en het aanwijzen van hoofdves-

zo efficiënt mogelijk te krijgen, met name door een

19-04-2010 14:00:26

intensieve(re) samenwerking tussen rechters en gerechten. Oftewel: kwaliteit van rechtspraak is het leidende principe bij de inrichting ervan. De organisatie moet zo zijn ingericht dat deze de kwaliteit optimaal ondersteunt.4

Het opnieuw tekenen van de gerechtelijke kaart Nadat de knelpunten van de huidige indeling en de doelen van de herstructurering van de rechterlijke macht duidelijk waren vastgesteld, bleek dat eerst de huidige kaart opnieuw op de tekentafel moest. Er moet voor worden gezorgd dat verschillende zittingslocaties binnen één regio en onder één gerechtsbestuur komen, zodat de schaal van

elk gerecht voldoende kan zijn om de kwaliteit te blijven waarborgen.

JFV In Casu - mei 2010 -

Dit heeft ertoe geleid dat er wat de rechtbanken betreft van negentien arrondissementen naar elf regio’s wordt gegaan. Wat betreft de gerechtshoven worden Leeuwarden en Arnhem onder één bestuur geplaatst. In de toekomst blijven alle huidige zittingslocaties bestaan, maar wordt er dus op deze wijze door middel van intensievere samenwerking tussen de gerechten en bestuurlijke optimalisering op termijn een schaalvergroting gerealiseerd. In de ogen van de Raad voor de Rechtspraak is bestuurlijke schaalvergroting de beste manier voor autonome gerechtsbesturen om in de toekomst kwaliteit van de rechtspraak in de regio te garanderen en de organisatie optimaal in te richten.5 Met het blijven bestaan van de huidige zittingslocaties blijft de rechter zichtbaar en toegankelijk voor de rechtzoekende burger.

Tot slot Zoals uit het voorgaande is gebleken, kan er niet worden gezegd dat het verschijnsel van herstructurering is voorbehouden aan het bedrijfsleven. Ook de rechterlijke macht zal hieraan moeten geloven

De commissies Van der Winkel en Deetman. Commissie

om zo efficiënt mogelijk te kunnen blijven functioneren en de kwaliteit

Van der Winkel: een door de Raad voor de Rechtspraak

van rechtspraak te kunnen waarborgen.

en de presidentenvergadering ingestelde commissie

Nadat de betrokken instellingen tot overeenstemming waren gekomen

voor onderzoek naar samenwerkingsvormen met als

over de te bereiken resultaten en de daarmee samenhangende veran-

eindrapport: Goede rechtspraak door sterke regio’s, Den

deringen, werd er een nieuwe indeling van gerechten uitgetekend.

Haag 2006. Commissie Deetman: een door de Minister

Het idee achter de herindeling van de gerechtelijke kaart is dat het

van Justitie ingestelde commissie voor de evaluatie

volume van kleine gerechten wordt vergroot door de bestuurlijke

van de modernisering rechterlijke organisatie met als

schaal ervan te vergroten. Uit het bij elkaar brengen in één regio volgt

eindrapport “Rechtspraak is kwaliteit”, Den Haag 2006.

dat elk gerecht een voldoende aantal zaken krijgt voorgelegd, zodat

Kamerstukken II 2008/09, 32021, nr. 2.

rechters hun kennis op peil kunnen houden en eventueel nog verder

<www.rechtspraak.nl> Themadossiers – herziening

kunnen specialiseren op een bepaald (deel)terrein. Alle gerechtsbe-

gerechtelijke kaart – ‘Adviesaanvraag herziening

sturen krijgen op deze wijze de beschikking over voldoende zaken, mensen en middelen om de kwaliteit van de rechtspraak optimaal te

gerechtelijke kaart’, Minister van Justitie, 25 april 2008. 4

waarborgen.

<www.rechtspraak.nl> Themadossiers – herziening gerechtelijke kaart – ‘Advies herziening gerechtelijke kaart’, Raad voor de Rechtspraak, 13 juli 2009.

De keuze of het er in de praktijk ook zo uit zal gaan zien, is nu aan de

<www.rechtspraak.nl> Themadossiers – herziening

Tweede Kamer. Het aanhangig gemaakte wetsvoorstel van de Evalua-

gerechtelijke kaart – ‘Advies herziening gerechtelijke

tiewet modernisering rechterlijke organisatie moet eerst nog een heel

kaart’, Raad voor de Rechtspraak, 13 juli 2009.

wetgevingstraject doorlopen alvorens tot doorvoering van de plannen kan worden overgegaan. @

A01993_InCasu_mei10.indd 25

19-04-2010 14:00:27

Column Door Jorrit de Haan

Herstructureren Logischerwijze kun je van alles herstructureren, een aantal juri dische varianten worden door mederedacteuren hier in de In Casu behandeld. Bij het lezen van het onderwerp moest ik echter meteen denken aan de manier waarop ik momenteel mijn eigen leven aan het herstructureren ben. Als je begint met studeren lijkt het einde nog ver weg, je hoopt dat alles goed gaat en je er vanzelf komt. Vijf jaar geleden ben ik met hetzelfde gevoel aan mijn rechtenstudie begonnen en hoewel ik nog niet klaar ben, scriptie en een tentamen, is de finishlijn in zicht.

Met een dergelijk vooruitzicht moet je keuzes maken.

Ik ben nu op Tasmanië en hoewel het veel groter is

Waar ga je wonen? Ik ben afgelopen februari gaan

dan Nederland wonen er maar 500.000 mensen.

samenwonen in Den Haag en ga daar binnenkort

In de voetsporen van de Nederlander waarnaar het

stage lopen bij een middelgroot advocatenkantoor.

eiland is vernoemd trek ik hier rond en zie de prach-

Van te voren verwachtte ik weinig ontwennings

tige natuur en de eindeloze oceaan. Een mooie plek

verschijnselen, voor mijn gevoel was ik uitgekeken

om te mijmeren over mijn tijd in Groningen en te

op Groningen en toe aan een nieuwe omgeving.

fantaseren over wat de toekomst me kan brengen.

Maar ik heb gemerkt dat je niet alleen een stad, maar

een hele levenswijze achterlaat. Den Haag is een erg

Tot nu toe ben ik, hoewel sommige dingen wel even

leuke stad om te wonen en ik vermaak me er prima,

wennen zijn, erg tevreden over mijn herstructurering.

maar als ik door de stad fiets zie ik amper bekende

Verandering van spijs doet eten, dus verandering

gezichten. Ik weet soms nog niet goed waar ik ben

van levenswijze doet leven? @

en in de Koninklijke Bibliotheek is er niemand om koffie mee te doen. Het zal wel even duren voordat het net zo vertrouwd is als Grun al die jaren was. Wat ga je doen? Ik wacht met het maken van deze keuze tot na mijn stage. Hopelijk bevalt het me en is de advocatuur mijn ideale carrièrepad, maar ik heb wel andere ideeën mocht mijn stage tegenvallen. Er zijn zoveel verschillende mogelijkheden en voordat je kiest weet je nooit zeker dat je de juiste keuze maakt. Naast je ideale baan moet je ook nadenken over je ideale werkweek. Wil je de eerste tijd vol voor je carrière gaan en keihard werken, of kies je voor een andere werk-privé balans? Mijn eerste column voor de In Casu schreef ik twee jaar geleden in Oekraïne, ik was daar toen een zomer om vrijwilligerswerk te doen. Momenteel ben ik aan het rondreizen door Australië, mede om mijn broer te bezoeken. Er is in de tussentijd voor mij veel veranderd en er gaat ook nog veel veranderen.

A01993_InCasu_mei10.indd 26

19-04-2010 14:00:27

Student and the city Door Martha Bulthuis

Student in a different city Het is al weer vijf weken geleden dat ik voet zette

menten en gebouwen. De Moorse en Katholieke

op Spaanse bodem. Het nieuwe semester is al enige

invloeden zijn overal in de stad terug te vinden.

tijd geleden aangebroken en ik heb reeds kunnen

Ideaal voor de cultuursnuivers onder ons. De grotten

ervaren dat colleges volgen in het Andalusisch

van Sacromonte, het Moorse Alhambra en de prach-

behoorlijk pittig kan zijn. De docenten praten snel

tige wijk Albayzín hebben een blijvende indruk op

en spreken slechts de helft van een woord uit. De

mij achtergelaten. Ook de rechtenfaculteit is gehuis-

vele Latijnse termen die er bij rechtsgeschiedenis in

vest in een prachtig historisch gebouw. Een groot

zijn geramd, komen nu uitermate goed van pas. Ook

contrast met ons Groningse Harmoniegebouw.

in Spanje vormt het Romeinse recht een belangrijk

Ik had verwacht dat ik voor mijn vertrek veel zou

fundament van het huidige recht. Het Spaanse recht

moeten regelen, maar dankzij Europese regelgeving

barst dan ook van de juridische Latijnse termen,

viel dit heel erg mee. Hoewel ik bij het vak Europees

die voor mij vaak makkelijker thuis te brengen zijn

recht meerdere malen op de voordelen ben gewezen

dan de Spaanstalige. Dit maakt het studeren in een

van harmonisatie, was dit één van de eerste keren

vreemde taal net iets eenvoudiger.

dat ik dit in de praktijk daadwerkelijk heb ervaren.

en het recht om je als burger van de Europese Unie

vakantie te zijn. Granada is de studentenstad bij

vrij te bewegen en te verblijven op het grondgebied

uitstek. Het is de meest populaire studentenstad

van andere EU-landen.

van heel Andalusië. Dit blijkt ook uit het feit dat er zo’n 60.000 studenten aan de Universidad de

Voor mijn verblijf was geen visum nodig. Voor een

Granada studeren waarvan 4.800 buitenlandse

verblijf van langer dan drie maanden is inschrijving

studenten. Er is dan ook altijd wat te beleven. De

bij een door het gastland erkende onderwijsinstel-

vele barretjes, discotheken en huisfeesten zorgen

ling nodig. Daarnaast moet je kunnen aantonen dat

ervoor dat je je nooit hoeft te vervelen.

je tijdens je verblijf niet ten laste van het sociale

Voor de rokers onder ons is het hier helemaal een

zekerheidsstelsel zult komen en een uitgebreide

paradijs, want er geldt slechts een beperkt rook-

dekking tegen ziektekosten hebt. Een Spaanse

verbod. Een sigaretje roken onder het genot van

ziektekostenverzekering is niet noodzakelijk, want

een drankje en een tapa, is hier geen probleem.

de Nederlandse ziektekostenverzekering dekt ook

In bars en restaurants die een oppervlakte van

onverwachte medische zorg in een ander EU-land,

minder dan 100 vierkante meter beslaan, bepaalt

ongeacht de duur van het verblijf.

de eigenaar zelf of roken wel of niet is toegestaan.

Dankzij de verlaging van de mobiele beltarieven

Hij is verplicht bij de ingang een duidelijk zichtbaar

binnen de EU hoef ik geen torenhoge telefoonre-

bordje te plaatsen met daarop aangegeven of er wel

kening te verwachten als ik met mijn vrienden en

of niet gerookt mag worden. Zo kunnen gasten zelf

familie in Nederland bel.

JFV In Casu - mei 2010 -

de binnengrenzen dank zij het Schengen-akkoord

maken dat ik nog steeds het gevoel heb hier op

Geen gehannes met valuta, geen grenscontroles aan De gratis tapas, het klimaat, de siësta’s en fiësta’s

bepalen of ze de bar willen bezoeken. Ik ben tot nu toe alleen maar barretjes tegengekomen waarin wel

Het “European Credit Transfer and Accumulation

gerookt mocht worden. De grotere restaurants en

System” (ECTS) zorgt ervoor dat ik geen ingewik-

bars zijn verplicht een speciaal aangepaste ruimte

kelde berekeningen hoef uit te voeren om er achter

in te richten met een aparte afzuiginstallatie.

te komen hoeveel studiepunten er per vak behaald kunnen worden. Om de samenwerking tussen Euro-

Dit jaar wil de Spaanse regering het rookverbod

pese landen op het gebied van onderwijs nog meer

uitbreiden tot een algeheel rookverbod in de horeca.

te stimuleren, heeft de Europese Commissie een

Het was de bedoeling dat dit vanaf 1 juni 2010 in

Leven Lang Leren Programma (LLLP) in het leven

zou gaan, maar minister-president Zapatero heeft

geroepen. In het kader hiervan kunnen uitwisse-

besloten dit voorlopig uit te stellen. Hij vindt het nu

lingsstudenten een Erasmusbeurs verkrijgen van

niet het juiste moment om een algeheel rookverbod

zo’n € 250,- per maand bovenop hun studiefinan-

door te voeren. De financiële crisis heeft Spanje

ciering.

hard getroffen en door het algehele verbod zouden er naar verwachting duizenden arbeidsplaatsen

Dit is slechts een greep uit de Europese voordelen

verloren gaan. Mijn rokende Spaanse vrienden

die de drempel om in een andere Europese stad te

hoeven zich dus voorlopig nog geen zorgen te

gaan studeren bijzonder laag maakt. Daarbij zal het

maken.

ten goede komen aan je cultureel inzicht, taalont-

Naast een hip en modern uitgaansleven biedt

wikkeling en zelfontplooiing. Kortom een onvergetelijke ervaring die je je hele leven bij zal blijven. @

Granada een schat aan prachtige historische monu-

A01993_InCasu_mei10.indd 27

19-04-2010 14:00:27

Personae Door Anneloes Schouten

Mr. J.P.H. Donner Zoals onder velen van jullie bekend, is minister Donner in de kabinetten Balkenende I, II en III Minister van Justitie geweest en in het voormalig kabinet Balkenende IV Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Rechtenstudenten kennen de heer Donner echter niet alleen als minister, maar ook als zoon van A.M. Donner, de schrijver van het lievelingsstudieboek van elke eerstejaars rechtenstudent: de van de Pot, Donner: Inleiding in het Nederlandse Staatsrecht. Reden te meer om minister Donner eens onder de loep te nemen bij dit In Casu themanummer over Herstructurering. Jan Pieter Hendrik (Piet Hein) Donner stamt uit een

Vanaf 2007 is Donner Minister van Sociale Zaken en

gerenommeerde juristenfamilie. Zijn grootvader

Werkgelegenheid. Tijdens dit ministerschap is hij

was van 1946 tot 1961 president van de Hoge Raad

zeer actief geweest. Zo heeft hij in 2008 een regeling

en is minister van Justitie geweest voor de Anti-

geïntroduceerd, waardoor bedrijven een tijdelijke

revolutionaire partij en zijn vader was onder andere

werktijdverkorting konden krijgen voor hun werkne-

rechter in het Europees Hof van Justitie.1 Toen op

mers als zij door de kredietcrisis acuut omzetverlies

20 oktober 1948 Piet Hein Donner geboren werd,

leden, om te voorkomen dat werkgevers overhaast

was te verwachten dat ook hij het ver zou schoppen

werknemers zouden ontslaan.3 Daarnaast diende

in de juristenwereld. Om de familietraditie in ere

hij in 2009 samen met staatssecretaris Klijnsma

te houden, ging ook hij rechten studeren aan de

een wetsvoorstel in om de AOW-leeftijd te verhogen

Vrije Universiteit van Amsterdam om vervolgens

naar 67 jaar. Dit wetsvoorstel heeft in de Tweede

zijn loopbaan te starten als ambtenaar bij het

Kamer voor veel opschudding gezorgd en men is het

directoraat-generaal Buitenlandse

over de pensioengerechtigde leeftijd tot op heden

Economische

Betrekkingen van het ministerie van Economische

niet eens.

Zaken. Vervolgens is hij onder andere werkzaam

De heer Donner heeft naast zijn loopbaan ook een

geweest als raadadviseur Stafafdeling Wetgeving

aantal nevenfuncties bekleed. Hij was onder meer

publiek recht van het ministerie van Justitie, lid van

voorzitter van het Centre for European Security

de Tweede Kamer en lid van de Raad van State. In

Studies te Groningen, lid en/of voorzitter van

2002 werd hij in kabinet Balkenende I gekozen als

de commissie Toekomst Openbaar Ministerie,

minister van Justitie. Die functie heeft hij bekleed tot

Commissie Toekomst Onderzoek Publieke Omroep

2007. In die periode heeft hij zowel beleidsmatig als

en de Commissie grondrechten in het digitale tijd-

wetmatig veel tot stand gebracht. Minister Donner

perk.

is verantwoordelijk voor de aanscherping van het beleid inzake terrorismebestrijding na de aanslagen

Bovenstaande in ogenschouw genomen, kan gecon-

in Madrid en heeft hij in 2006 de Wet OM-afdoening

cludeerd worden dat minister Donner de goede

tot stand gebracht. Voor zijn werkzaamheden werd

naam van zijn familie niet teniet heeft doen gaan.

hij in 2005 bekroond tot ‘minister van het jaar’.

Hij staat bekend als een briljant jurist en heeft een

Toen in 2006 de Schiphol-brand uitbrak en op 21

precieze en nuchtere kijk op complexe zaken. Laten

september 2006 het rapport van de Onderzoeks-

we hopen dat zijn drie kinderen ook net zo succesvol

raad voor Veiligheid, waarin de brand die elf dode-

mogen zijn in juristenland en waar we misschien tot

lijke slachtoffers tot gevolg had in het Detentie- en

hun 67e van mogen profiteren. @

Uitzettingscentrum

A01993_InCasu_mei10.indd 28

Schiphol-Oost

mede

werd

verweten aan de Dienst Justitiële Inrichtingen, trad

< www.novatv.nl>.

Donner af als Minister van Justitie en heeft hij weer

< www.parlement.com>.

plaats genomen in de Tweede Kamer.2

< www.parlement.com>.

19-04-2010 14:00:28

www.jfvcarrie

reboard.nl

JFV CarrièreBoard

Studeren, oriënteren en solliciteren Hoe graag je misschien ook student zou willen blijven, eens komt toch het moment dat het einde van je rechtenstudie nadert. De wereld ligt aan je voeten. Maar wat heeft die wereld jou eigenlijk te bieden? De arbeidsmarkt biedt een groot aantal werkgevers. Maar welke werkgever past het best bij jouw proﬁel? Wat zijn je mogelijkheden als starter binnen en buiten de advocatuur? Hoe kom je ermee in contact? Met dit soort vragen ben je bij JFV CarrièreBoard aan het juiste adres. Een kosteloze service van de Juridische Faculteitsvereniging Groningen die jou informeert over je loopbaanmogelijkheden. JFV CarrièreBoard biedt jou als rechtenstudent verschillende oriëntatiemogelijkheden. Op de website www.jfvcarriereboard.nl vind je onder meer: - Proﬁelen van kantoren, bedrijven en instellingen - Stages (nationaal en internationaal) - Vacatures - Recruitmentagenda

- Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt - Informatie over solliciteren - Studeren in het buitenland - Ervaringen van studenten

Daarnaast organiseert JFV CarrièreBoard regelmatig recruitmentactiviteiten en kantoor- en bedrijfsbezoeken. Kortom, als jij na je studie zonder zorgen in het diepe wilt duiken, is JFV CarrièreBoard je ideale springplank.

Juridische Faculteitsvereniging Groningen

Oude Kijk in ‘t Jatstraat 26 - 9712 EK Groningen Telefoon 050-3635783 - Fax: 050-3636947 - E-mail: jfv@jfvgroningen.nl - www.jfvcarriereboard.nl A01993_InCasu_mei10.indd 29

19-04-2010 14:00:28

Herbesproken Door Saskia Fikkers

Wie niet waagt, wie niet wint? In tijden van financiële crisis zijn bestuurders van ondernemingen vaak gedwongen om grote financiële risico’s te nemen. De kernvraag van het arrest Eurocommerce/Kloosterbrink is of de bestuurder van Kloosterbrink BV, de heer Kloosterbrink, aansprakelijk kan worden gesteld voor onrechtmatig handelen jegens Eurocommerce BV.1 De persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders van een vennootschap wordt in het hieronder behandelde arrest uitgebreid door een nieuwe, ruimere interpretatie van de Beklamel-norm. Ook het Haviltex-criterium, betreffende de uitleg van een schriftelijk contract, komt in dit arrest aan de orde. brief aan Fortis, met de verzekering dat zij bereid

“De toepassing van

zijn om aan de solvabiliteitswens van Fortis te voldoen. In november 2001 reageert Fortis hierop door een kredietofferte aan Vista uit te brengen,

de Beklamel-norm op de onderhavige

zodat Vista beschikking krijgt over een kredietfaciliteit tot 1.350.000 euro. Hier staat onder andere tegenover dat als zekerheid voor Fortis een kapitaalinstandhoudingsverklaring (hierna: KIV) door zowel Eurocommerce als Kloosterbrink wordt onderte-

situatie vraagt echter wel om een soepele

kend. In deze KIV wordt onder andere bepaald dat ‘het risicodragend vermogen van de debiteur intact zal blijven en nimmer zal dalen beneden voormeld percentage van het gecorrigeerde balanstotaal’.2 Eurocommerce en Kloosterbrink verplichten zichzelf

interpretatie.”

ertoe het vermogen van Vista met eigen middelen op een bepaald peil te houden. Kloosterbrink is voor het nakomen van de verplichting uit de KIV afhankelijk van de heer K. Brink, de

A01993_InCasu_mei10.indd 30

In september 2000 richten Kloosterbrink BV (Kloos-

vader van een van de bestuurders, die optreedt als

terbrink) en Eurocommerce III BV (Eurocommerce)

externe financier.3 De heer Brink wil echter alleen

tezamen Vista Office Solutions BV (hierna: Vista) op.

financieren als het kapitaal van Vista zich volgens

Kloosterbrink en Eurocommerce houden beide 50%

een in juni 2001 gestelde prognose zal blijven

van de aandelen in Vista en zijn beide bestuurders

ontwikkelen. Voor de bestuurders van Kloosterbrink

van Vista.

BV is het op dat moment echter duidelijk dat Vista

Vista wordt gefinancierd door Fortis Bank N.V.

zich niet volgens de prognose zal kunnen blijven

(hierna: Fortis). In augustus 2001 treedt Vista met

ontwikkelen. Ook stelt Kloosterbrink Eurocommerce

Fortis in overleg over uitbreiding van de financie-

er niet van op de hoogte dat zij afhankelijk is van

ring. In september 2001 schrijft Fortis aan Vista

een externe financier. Toch gaat Kloosterbrink BV

dat Vista de overeengekomen solvabiliteitsratio

over tot de ondertekening van de KIV.

van 30% op peil moet brengen. Als Vista hiertoe

In de daarop volgende maanden kan Kloosterbrink

in staat is, zal Fortis de kredietfaciliteit verhogen,

niet aan de stortingsverplichtingen jegens Vista

onder de voorwaarde dat de aandeelhouders het

voldoen. Eurocommerce stelt Kloosterbrink vervol-

vermogen van Vista op peil houden. Kloosterbrink

gens aansprakelijk voor alle schade die zijzelf en

stuurt hierop mede namens Eurocommerce een

Vista hierdoor oplopen.

19-04-2010 14:00:28

matig handelen van de bestuurder van Kloosterbrink eruit dat hij Eurocommerce ‘ertoe heeft gebracht een risico voor aansprakelijkheid tegenover een derde (Fortis) op zich te nemen dat wezenlijk groter was dan Eurocommerce wist of kon begrijpen’.7 Ook had de bestuurder van Kloosterbrink redelijkerwijs moeten begrijpen dat Kloosterbrink niet tijdig aan haar verplichtingen uit de KIV zou kunnen voldoen en dat Kloosterbrink geen verhaal zou kunnen bieden voor de schade die Eurocommerce als gevolg hiervan zou lijden.8 De financier van Kloosterbrink wilde immers alleen financieren als Vista zich volgens de eerder genoemde prognose zou ontwikkelen. Als Eurocommerce bovendien had geweten dat Kloosterbrink niet aan de verplichtingen van de KIV kon voldoen en afhankelijk was van een externe financier, Als Vista in april 2002 op eigen verzoek failliet wordt verklaard, sluit

had Eurocommerce de KIV nooit ondertekend.

Eurocommerce een vaststellingsovereenkomst met Fortis, waarna

Het hof vernietigt het vonnis van de rechtbank en veroordeelt Klooster-

Eurocommerce noodgedwongen het verschuldigde bedrag aan Fortis

brink tot het betalen van schadevergoeding aan Eurocommerce.

betaalt. Maar zo gemakkelijk komt Kloosterbrink BV er niet vanaf…

het Hof terecht heeft geoordeeld dat de bestuurder van Kloosterbrink

omdat Kloosterbrink onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld. Het

onrechtmatig handelde jegens Eurocommerce door aan Fortis een

onrechtmatig handelen van Kloosterbrink bestaat volgens Eurocom-

ongeclausuleerde KIV af te geven zonder Eurocommerce naar behoren

merce uit het aangaan van de eerder genoemde KIV, terwijl Klooster-

over de situatie van Vista te informeren. Hoewel de Hoge Raad enigs-

brink wist of behoorde te weten dat zij niet in staat was de verplich-

zins in haar maag zit met de door het Hof gebezigde toepassing van

tingen uit deze KIV na te komen. Kloosterbrink brengt hier tegenin dat

het Haviltex-criterium, is ook zij van mening dat de KIV ongeclausu-

zij niet aan de verplichtingen uit de KIV hoefde te voldoen omdat de

leerd gold. Door Eurocommerce aan te zetten tot ondertekening van de

KIV geclausuleerd zou gelden. Zij stelt dat ‘deze garantie slechts werd

KIV hoewel het risico voor Eurocommerce veel groter was dan zij kon

afgegeven voor het geval dat de situatie van Vista zich zou ontwik-

begrijpen, heeft de bestuurder van Kloosterbrink onrechtmatig gehan-

kelen conform de prognose van 19 juni 2001’4

deld. 9 De Beklamel-norm is door het Hof op juiste wijze toegepast.

De rechtbank concludeert dat Kloosterbrink op moment van tekenen

Kloosterbrink wordt uiteindelijk veroordeeld tot het vergoeden van

van de KIV niet behoefde te weten dat zij niet aan haar verplichting

het negatieve contractsbelang van Eurocommerce, hetgeen inhoudt

jegens Fortis zou kunnen voldoen. De rechtbank wijst de vordering van

dat Kloosterbrink Eurocommerce in die staat zou moeten brengen

Eurocommerce af.

waarin Eurocommerce zich zou hebben bevonden als zij de KIV niet

JFV In Casu - mei 2010 -

van het Hof blijft bij de Hoge Raad in stand. De Hoge Raad stelt dat

Eurocommerce dagvaart zowel Kloosterbrink BV als haar bestuurder

Kloosterbrink stelt hierop cassatie in bij de Hoge Raad. Het oordeel

Toepassing van Haviltex-criterium en Beklamel-norm

had ondertekend.10 Vervolgens stelt Eurocommerce hoger beroep in bij het Gerechtshof in Arnhem.

Conclusie

Bij de interpretatie van de KIV wordt door het Hof gebruik gemaakt van

In het hierboven besproken arrest heeft de Hoge Raad door middel

het Haviltex-criterium, dat stelt dat de interpretatie van een contract

van een ruimere interpretatie van de Beklamel-norm de persoonlijke

wordt bepaald door ‘de zin die partijen in de gegeven omstandigheden

aansprakelijkheid van bestuurders van een onderneming uitgebreid.

over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen

Voorheen kon alleen het onrechtmatig schulden laten maken van de

en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten

eigen onderneming ten koste van de schuldeisers leiden tot persoon-

verwachten’.5 Het Hof oordeelt dat Eurocommerce, op grond van het

lijke aansprakelijkheid. Door middel van deze nieuwe interpretatie

Haviltex-criterium, mocht aannemen dat de KIV ongeclausuleerd gold.

kan een bestuurder ook aansprakelijk gehouden worden als hij een

Ook is niet gebleken dat Fortis enige voorwaarde bij de KIV heeft geac-

andere onderneming aanzet tot het op zich nemen van aansprakelijk-

cepteerd. De KIV is ongeclausuleerd ondertekend en Kloosterbrink

heid ten opzichte van een derde, terwijl die aansprakelijkheid groter

had haar verplichtingen uit de KIV moeten nakomen.

is dan deze andere onderneming kan vermoeden. @

De kernvraag van dit arrest wordt door het Hof behandeld in r.o. 4.4. Is de bestuurder van Kloosterbrink persoonlijk aansprakelijk

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418 m. nt. P. van Schilfgaarde

aansprakelijkheid van de bestuurder van Kloosterbrink voor de door

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, r.o. 3.1.

Eurocommerce geleden schade op een verruimde interpretatie van de

wegens onrechtmatig handelen? Het Hof meent van wel en baseert de

(Eurocommerce/Kloosterbrink).

Beklamel-norm.

N. Kuijer, ‘Bestuurdersaansprakelijkheid: de gevarenzone’, <www.rechtennieuws.nl> ( zoekterm:

In het Beklamel-arrest uit 1989 is voor het eerst bepaald dat een

‘bestuurdersaansprakelijkheid’).

bestuurder persoonlijk aansprakelijk is wanneer hij onrechtmatig

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, r.o. 2.3.

handelt tegenover de schuldeiser van die vennootschap ‘als hij ten

HR 13 maart 1981, NJ 1981, 635 (Haviltex).

tijde van het aangaan van een transactie al wist of moest weten dat

HR 6 oktober 1989, NJ 1990, 286, m. nt. Ma (Beklamel).

de vennootschap de transactie niet kon nakomen en geen verhaal

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, r.o. 4.5.

zou bieden voor de door die wanprestatie veroorzaakte schade’.6 De

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, r.o. 3.2.3.

toepassing van de Beklamel-norm op de onderhavige situatie vraagt

HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, noot P. van Schilfgaarde,

echter wel om een soepele interpretatie. De Beklamel-norm ziet normaliter op een bestuurder die de door hemzelf bestuurde vennoot-

nr. 5. 10 HR 26 juni 2009, NJ 2009, 418, r.o. 4.10.

schap onrechtmatig schulden laat maken. In casu bestaat het onrecht-

A01993_InCasu_mei10.indd 31

19-04-2010 14:00:29

In Casu Rogat Door Frederieke Guljé en Tetske Welling

Europese Unie geloofwaardig met harde maatregelen In de kranten werd het breed uitgemeten: Griekenland verkeert in een schuldencrisis die de stabiliteit van de euro bedreigt. In februari bleek dat het land niet altijd even eerlijk is geweest over de financiële situatie; door middel van obscure financiële constructies werd het Griekse begrotingstekort opgepoetst. Uiteindelijk bleek het begrotingtekort opgelopen tot 12,7 procent van het bruto binnenlands product. In dit kader leggen wij de stelling “Wanneer een lidstaat de regels van de Europese Unie met voeten treedt, moeten harde maatregelen genomen worden” voor aan twee deskundigen op het gebied.

Volgens de bindende regels die gelden voor alle EU-lid

2. De landen moeten een goed draaiende markteco-

staten is slechts een begrotingstekort van 3 procent

nomie hebben en opgewassen zijn tegen de concur-

toegestaan onder het Stabiliteits- en Groeipact.1 Na de

rentie van de EU;

bekendmaking van het enorme begrotingstekort van

3. Nieuwe lidstaten moeten de verplichtingen van het

Griekenland daalde de koers van de euro naar 1,36 dollar,

lidmaatschap op zich nemen, de gemeenschappe-

de laagste stand in acht maanden. Deze bedreiging voor

lijke weten regelgeving van de EU implementeren en

de euro moet natuurlijk aangepakt worden, maar hoe?

de verschillende doelstellingen van de Europese Unie

Naar aanleiding van al deze commotie over het tekort

ondersteunen.

van Griekenland en de sancties die daarop gelegd zouden moeten worden, leek het ons interessant om de

Daarnaast is er met het in werking treden van het Verdrag

genoemde stelling onder de loep te nemen en hebben

van Lissabon nog een vierde element bij gekomen en dat

we deze voorgelegd aan dhr. Waalkens en Prof. dr.

is de absorptiecapaciteit. Dit is een voorwaarde dat de

Smits. Dhr. Waalkens is lid van de PvdA fractie in de

Unie zelf ook klaar moet zijn om nieuwe toetreders toe te

Tweede Kamer en voorzitter van de Commissie Europese

laten. Deze laatste toetsing is gekomen na de “big bang”

zaken. Prof. Dr. Smits is hoogleraar in het recht van de

van de 10 nieuwe lidstaten. Acht daarvan zijn in een keer

Economische en Monetaire Unie aan de Universiteit van

bij de EU gekomen en voor Roemenië en Bulgarije is nog

Amsterdam en verbonden aan de Jean Monnet Leer-

enige respijt gegeven om zich beter voor te bereiden op

stoel.

de toetreding. In meerdere opzichten is het voor de Unie en de Europese burgers moeilijk geweest om deze grote

“Europa geloofwaardig met harde maatregelen” – door dhr. Waalkens

uitbreiding te “verteren”.

Het nakomen van afspraken is belangrijk voor de geloof-

Bij wanprestatie van een lidstaat kan de Europese

waardigheid van Europa naar haar burgers. De stelling

Commissie maatregelen nemen om het betreffende

doet echter vermoeden dat er geen enkele mogelijkheid

lidstaat tot de orde te roepen. Dit kan door bijvoorbeeld

is om tegen de leden van de Europese Unie harde maat-

door het budget te bevriezen van de structuurfondsen of

regelen te treffen. Dat is maar ten dele waar.

de gelden uit het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid niet uit te keren. De Europese Commissie houdt via het

Allereerst is er bij de toetreding van nieuwe lidstaten

monitoren scherp in de gaten of de lidstaten de Euro-

vastgelegd dat ze moeten voldoen aan de zogenaamde

pese Richtlijnen omzet in nationale wetgeving. Mocht

Kopenhagen criteria. Dit zijn de volgende drie criteria

dat niet het geval zijn, dan kan de Europese Commissie

waaraan landen moeten voldoen:

de lidstaat aanklagen en voor het Hof slepen. Bovendien

1. De landen moeten stabiele instellingen hebben die

heeft de Commissie als stok achter de deur de moge-

de democratie, de rechtstaat, de eerbiediging van de

lijkheid om boete clausules in te roepen en die kunnen

mensenrechten en respect voor minderheden waar-

behoorlijk stevig zijn.

borgen;

A01993_InCasu_mei10.indd 32

19-04-2010 14:00:29

Europa kent niet alleen de Europese Unie, maar ook een monetaire unie. Binnen deze monetaire unie zijn er afspraken gemaakt over de deelname aan de euro, de hoogte van de schuld en het tekort op de betalingbalans. Daarover is nu veel te doen bijvoorbeeld als we kijken naar de grote tekorten van Griekenland, Spanje en Portugal en het gevaar daarvan voor de euro. We zullen veel beter toezicht moeten gaan instellen. Door de economische crisis is ons zicht op de vele ontwikkelingen in de verschillende landen vertroebeld. Ook wordt hier en daar getwijfeld of we wel de juiste gegevens tot onze beschikking hebben. Dit kan toch niet waar zijn! Kortom: als lidstaten de Europese regels willens en wetens met voeten treden moeten er harde maatregelen genomen worden. Dan alleen zal Europa geloofwaardig zijn naar haar burgers en op internationaal vlak. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

“Maatregelen alleen in het kader van het Verdrag” – door prof. Dr. Smits Het Europese recht kent sancties op niet naleving van de regels. Daartoe blijkt de Griekse regering ook afdoende bereid. Daarnaast

worden, tot betaling van een boete of een last onder dwangsom

is het evident dat de onderlinge verwevenheid van de lidstaten door

(artikel 260 Verdrag betreffende wet werking van de Europese Unie

het hanteren van de eenheidsmunt onvoldoende tot uitdrukking komt

(hierna: VWEU)). De Commissie of een andere lidstaat kan een lidstaat

in de regels aangaande het economisch beleid. Anders gezegd: de

voor het Hof dagen wegens niet naleving van de verdragsregels: artikel

Monetaire Unie is stevig federaal geregeld; de Economische Unie is

258 en 259 VWEU. Voor niet-naleving van de begrotingsregels geldt

onvoldoende opgetuigd in het Verdrag van Maastricht waarvan de

een andere procedure. De lidstaten hebben ervoor gekozen de Raad,

bepalingen zo goed als ongewijzigd zijn blijven gelden na de inwer-

en niet het Hof, te laten beslissen of sprake is van buitensporig begro-

kingtreding van het Verdrag van Lissabon. Het is hoog tijd de econo-

tingstekort. Daarom sluit artikel 126 VWEU, dat over de begrotingsdis-

mische beleidscoördinatie en het communautaire toezicht op de

cipline van de lidstaten gaat, de toepasselijkheid van artikelen 258

begrotingsdiscipline van de individuele lidstaten te versterken. Of dat

en 259 VWEU uit.

moet door de oprichting van een “Europees Monetair Fonds” dan wel door uitputting van de mogelijkheden die het VWEU al biedt en verster-

Situatie in andere lidstaten

king van de economische unie door wijziging van dit verdrag, of door

Als gevolg van de kredietcrisis hebben vrijwel alle lidstaten de grenzen

een combinatie van dit alles, staat nu ter discussie. Inmiddels dient

bereikt of ver overschreden die artikel 126 VWEU aan de begrotingen

aan de Griekse (en Portugese, Spaanse en Italiaanse) begrotingsper-

van de nationale overheden stelt. De Commissie en de Raad dienen

ikelen het hoofd te worden geboden. Naast eventuele financiële hulp,

vast te stellen of sprake is van een buitensporig tekort. Ook dienen

die mogelijk is onder artikel 122 lid 2 VWEU mits sprake is van “buiten-

zijhet tijdpad goed te keuren waarlangs de lidstaten hebben aange-

gewone gebeurtenissen die deze lidstaat niet kan beheersen” (wat

geven de begrotingsdiscipline weer te zullen handhaven. Lidstaten

natuurlijk de vraag is omdat het gat in de Griekse begroting weliswaar

moeten daartoe jaarlijks stabiliteits- of convergentieprogramma’s

door de crisis is vergroot maar door de vorige regeringen is ontstaan),

indienen.

valt te denken aan maatregelen om de cohesie van de eurozone te

JFV In Casu - mei 2010 -

niet-naleving van die rechterlijke uitspraak opnieuw veroordeeld

Lidstaten kunnen door het Europese Hof veroordeeld worden en bij

vergroten. Al veel eerder is gesuggereerd dat de lidstaten (een deel

Griekse situatie

van) hun staatsobligaties gezamenlijk op de markt brengen, hetgeen

In Griekenland is de situatie in zoverre verschillend van die van de

ook de markt in euro staatsobligaties meer liquide maakt. Strikte

meeste andere lidstaten dat deze staat, voor de tweede maal, moest

toepassing van de begrotingsdiscipline die vastligt in het Verdrag en

bekennen dat de begrotingssituatie veel ernstiger was dan de vorige

in het Stabiliteits- en Groeipact dat de verdragsregels nader uitwerkt,

regering had aangegeven. Net zoals in 2004 trof in 2009 de nieuw

is eveneens vereist. Harde maatregelen zijn dus nodig, zoals de stel-

aangetreden regering een schatkist aan die veel leger was dan haar

ling luidt, maar niet buiten het verdragskader of pas na aanpassing

voorgangers hadden doen voorkomen. Deze statistische valsheid in

van het verdrag. Zo voorziet het verdrag niet in uittreden uit de euro-

geschrifte wordt door de Commissie hoog opgenomen en leidt vermoe-

zone, en al helemaal niet in het uitstoten van lidstaten. Een staat kan

delijk weer tot een procedure voor het Europese Hof. Griekenland dat,

zich via een bepaalde procedure terugtrekken uit de gehele Europese

samen met Duitsland, de enige lidstaat is waaraan al eens eerder door

Unie, maar niet afzonderlijk uit een van de beleidsterreinen van de

de Raad een laatste waarschuwing is gegeven voordat eventuele sanc-

Unie (artikel 50 EU). Met de stelling ben ik het dan ook eens. @

ties uit hoofde van artikel 104 EG (thans: artikel 126 VWEU) kunnen worden opgelegd, staat nu in de schijnwerpers. Beleggers eisten een behoorlijke opslag boven de rente die de Duitse overheid betaalt op staatsobligaties om Griekse staatsschuld te kopen en speculeren op een koersverlaging van de euro.

Het stabiliteits- en groeipact maakt deel uit van de derde fase van de Economische en Monetaire Unie (EMU), die op 1 januari 1999 is begonnen. Het moet ervoor zorgen

Oplossingen

dat de begrotingsdiscipline van de lidstaten ook na de

Hoewel de Griekse economie relatief onbelangrijk is in het geheel

invoering van de euro wordt voortgezet. (www.europa.eu).

van de eurozone, vergt het begrotingstekort een stevige aanpak.

A01993_InCasu_mei10.indd 33

19-04-2010 14:00:30

Wat neem jij mee?

Wat je elke dag bij je hebt, zegt veel over wie je bent. Over wat je bezighoudt, de dingen die je meemaakt en wat je motiveert. Bij AKD zijn we benieuwd naar wat mensen â&#x20AC;&#x2DC;meenemenâ&#x20AC;&#x2122;. Naar hun interesses en ambitie. Wat deed jou besluiten rechten te gaan studeren? En wat wil je bereiken? AKD bestaat uit een hecht team van bevlogen advocaten en notarissen. Professionals met een eigen stijl. Vastbesloten alles eruit te halen wat erin zit. We investeren dan ook veel in de ontwikkeling van jong talent. Spreekt onze werkwijze jou aan? Laat het ons weten. We zijn benieuwd naar wat jij meeneemt. Kijk op watneemjijmee.nl.

A01993_InCasu_mei10.indd 34

20-04-2010 08:33:37

6:00:34

Achter de deur van Door Stijn de Jong

Mr. F.R. Vermeer Velen van de studenten zullen de heer Vermeer kennen van zijn colleges en werkgroepen bij Bestuursrecht of zijn optreden als coördinator van de Togamaster. Weinigen zullen echter op de hoogte zijn van zijn jarenlange loopbaan als advocaat, zijn passie voor strafrecht en zijn proefschrift dat hij september dit jaar zal verdedi-

de advocatuur en zijn nog studerende vriendin,

dige keuze om in Utrecht te gaan studeren. Wat

keerde hij anderhalf jaar later op rasse schreden

wellicht wel opmerkelijk is, is dat de heer Vermeer

terug naar Groningen, waar hij wederom werkzaam

als privatist begonnen is. Als student-assistent bij

werd bij Vos, Seidel en van der Minne, het kantoor

Handelsrecht met een scriptie over emissies van

dat tegenwoordig Plas|Bossinade heet.

JFV In Casu - mei 2010 -

Opgegroeid in Bilthoven, was het geen eigenaar-

gen. In deze versie van Achter de deur van: de heer Frank Vermeer!

aandelen, leek zijn interessegebied gefocust te zijn op geld, eigendom en goederen. Gevraagd

In het Noorden werkte hij zich binnen het kantoor

naar zijn redenen voor de overstap naar bestuurs-

omhoog, met als resultaat dat Vermeer in 1986 lid

recht in zijn verdere carrière, antwoordt hij dat het

van de maatschap werd. Met een praktijk van straf-

vooral te maken heeft met emotie, de mensen waar

en bestuursrecht, stond hem niets in de weg om

je mee samenwerkt en het gevoel dat je bij een

tot het eind van zijn carrière van een comfortabel

rechtsgebied hebt; ‘Ik vond privaatrecht prachtig,

inkomen, een leuke baan en kundige collega’s

ik heb het ook een beetje gekozen omdat het min

verzekerd te zijn. Toch besloot hij in 1999, op

of meer de meeste mogelijkheden biedt, maar ik

vijftigjarige leeftijd, zijn werk op te geven en aan

kwam er in de praktijk al erg snel achter dat mijn

de universiteit te komen onderwijzen en onder-

hart veel meer bij straf- en bestuursrecht ligt. Ik

zoeken. Deze opmerkelijke carrièrestap kwam

ben iemand die iets meer aandacht wil besteden

niet geheel uit de lucht vallen; ‘De advocatuur is

aan immateriële kwesties dan aan materiële kwes-

prachtig, ik ben met hart en ziel advocaat geweest,

ties. Natuurlijk vind ik het fijn dat ik eigendom heb,

maar het is wel ad hoc werk. Op een gegeven ogen-

maar op de een of andere manier word ik daar

blik verlangde ik er naar meer beschouwend met

minder door gedreven. De vele aspecten van het

het recht bezig te zijn. Ook het commerciële aspect

bestuurs- en strafrecht, de juridische techniek en

van de advocatuur werd mij af en toe te dominant.

ook wat er áchter zit, zijn voor mij interessant.’

Het altijd maar vliegen en rennen begon mij tegen te staan, ik wilde ook iets rustigers, meer rust om

Na het behalen van zijn bul Nederlands recht in

na te denken.’

1974, vertrok de jonge Vermeer naar Groningen om

A01993_InCasu_mei10.indd 35

zijn droom te verwezenlijken: advocaat worden. In

Aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft de heer

zijn traditionele stageperiode van drie jaar werden

Vermeer nu in ruim elf jaar tijd al vele studenten

zijn verwachtingen niet gelogenstraft; ‘De dyna-

onderwezen en getentamineerd. Toch beslaat het

miek die de advocatuur biedt, de bewegelijkheid,

onderwijs slechts 60% van zijn werkzaamheden.

de afwisseling, dat leek mij leuk. Dat kwam ook wel

Minder bekend is dat hij ook veel onderzoek doet

uit in mijn geval, door het contact met de cliënten

en dit jaar zijn proefschrift zal afronden, met als

en de afwisselende zaken.’

onderwerp ‘Het gedogen door bestuursorganen’;

Toch besloot Vermeer na drie jaar zijn geluk ergens

‘Bij he gedogen door bestuursorganen komen

anders te beproeven en nam hij de wijk naar Den

zeer veel interessante bestuursrechtelijke vraag-

Haag , waar hij bij het juridisch bureau van de Raad

stukken samen. Rechtszekerheid, rechtsgelijkheid,

van State werkzaam was. Het voorbereiden van

vertrouwen, noem de hele santenkraam maar op.

zaken, het werken aan concept uitspraken en het

Daarnaast zit er een duidelijke maatschappelijk

bijwonen van zittingen als griffier was zeer leer-

probleem in, het uitgangspunt is natuurlijk dat er

zaam, doch ietwat statisch. Terugverlangend naar

gehandhaafd wordt.’

19-04-2010 14:00:32

Mr. (Frank) F.R. Vermeer 1974: Doctoraal examen Nederlands Recht Rijksuniversiteit Utrecht. 1975: Advocaat-stagair Vos, Seidel en van der Minne.

1978: Medewerker Juridisch Bureau Raad van State.

JFV In Casu - mei 2010 -

1979: Advocaat, later partner, Vos, Seidel en van der Minne. 1999: Verbonden aan vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde RUG.

Een van de concretere problemen die spelen binnen het gedoogbe-

in de bijstand. Macro gezien zijn dat niet bijster grote zaken, maar

leid door bestuursorganen is de verantwoordelijkheid voor schade

daarom zijn ze niet minder interessant. Ik denk dat het voor iemand

van derden; ‘Stel, er is een vuurwerkopslag in een drukke woonwijk.

die zichzelf wel kan redden heel goed is om te zien dat voor bepaalde

Wegens moeilijkheden voor de ondernemer om geheel aan de wette-

mensen het leven niet zo makkelijk gaat.’

lijke voorschriften voor opslag te voldoen, gedoogt het college van burgemeester en wethouders dat er tijdelijk overtredingen plaats-

Terugkijkend op zijn loopbaan, is Vermeer ‘ontzettend tevreden’

vinden. In het geval van een ongeluk, met gevolg dat het huis van de

met zijn stap uit de commerciële advocatuur. Ook zijn keuze voor

buurman is weggevaagd, is het de vraag of het bestuursorgaan óók

een aanstelling aan onze universiteit betreurt hij absoluut niet. Vrij-

verantwoordelijk is.’

heid, blijheid en genietend van zijn onderzoek, met een promotie in het verschiet, heeft hij geen enkele reden om terug te keren. Deze

Op dit moment wordt het gedoogbeleid in bestuursrechtelijke zin

sociale rasjurist, met een diepgaande interesse voor het straf- én

volgens Vermeer nog onvoldoende geregeld. Enkele aanbevelingen

bestuursrecht, die rechter, advocaat én onderzoeker is (geweest), zit

die hij in zijn proefschrift doet zijn onder meer dat er duidelijker

goed op kamer 1314/215. @

geregeld moet worden wanneer men tegen een gedoogbeslissing in rechte op kan komen en een wettelijke verplichting voor bestuursorganen om handhavingsbeleid te formuleren. Het proefschrift, dat ook in boekvorm zal uitkomen, bevat daarnaast andere aanbevelingen

aan de overheid op deelgebieden als coffeeshops en de Europese

Belangrijkste nevenfuncties:

dimensie van gedoogbeleid.

Secretaris van de Raad van Toezicht der Orde van Advocaten in het arrondissement Groningen.

Naast zijn langdurige carrière in de advocatuur en zijn academische avontuur is Vermeer ook zeer te spreken over de meest geliefde

Huidig:

van zijn meerdere nevenfuncties, het voorzitterschap van de AWB

Raadsheer-plaatsvervanger in het Gerechtshof te Leeuwarden.

bezwaarschriftencommissie van de gemeente Eemsmond; ‘Allerlei

Voorzitter van de Kamer voor bezwaar- en beroepschriften van de

soorten burgers trekken daar aan je voorbij, mensen die thuiszorg

gemeente Eemsmond.

nodig hebben, mensen die fysieke beperkingen hebben, mensen

A01993_InCasu_mei10.indd 36

19-04-2010 14:00:33

Juridisch Actueel Door Michaël Dol

Het onhoudbaar gebleken juridische kaartenhuis van Koopstudio Nederland B.V. Niet lang geleden leek Koopstudio het ei van Columbus te hebben gevonden. Met de door haar aangeboden koopkamers werd een alternatief geboden voor de exorbitante huurprijzen van studentenkamers en een oplossing voor de woningnood onder studenten. Echter, recentelijk is de droom van de student als eigenaar van onroerend goed verworden tot een regelrechte nachtmerrie. De eigenaars van een koopkamer, afgenomen van Koopstudio Nederland B.V., zijn de afgelopen maanden geconfronteerd met de

JFV In Casu - mei 2010 -

tie: het faillissement van Koopstudio Nederland B.V. is een feit.

Toen de lucht nog helder was en de horizon veelbelovend, heb ik ook een bijdrage geschreven over het fenomeen koopkamers en in het bijzonder over de initiatieven van Koopstudio Nederland B.V. (hierna: ‘Koopstudio’).1 Hoewel het initiatief ook mij aansprak, hetgeen destijds de reden was van mijn schrijven, kwam ik al schrijvende tot de conclusie dat de juridische constructie niet deugde. Koopstudio had blijkens haar statuten zichzelf ten doel gesteld om betaalbare huisvesting te realiseren voor studenten en starters.2 Daartoe kocht Koopstudio onroerend goed en maakte daarin kamers en studio’s gereed voor bewoning als afzonderlijke eenheden. De eenheden werden separaat getaxeerd en verkocht, waardoor met het nobele streven

realiteit en de onhoudbaarheid van een wankele juridische construc-

“Het aantal gedupeerden beloopt bij benadering rond de driehonderd.”

enorme winsten werden gerealiseerd. Destijds bevatte de bijdrage een rekenvoorbeeld waarbij aan de hand van gegevens ontleend aan het kadaster de winst werd geduid. Zo heeft Koopstudio bij benade-

A01993_InCasu_mei10.indd 37

ring met het pand aan het Boterdiep te Groningen

Het faillissement van Koopstudio

een dikke tweehonderdduizend euro verdiend,

Op 8 oktober 2009 werden de gevolgen van de

te betalen door de studenten die tezamen voor

door Koopstudio gebezigde constructie voor de

de vijf kamers of studio’s € 670.608,– aan ‘inleg-

studenten en starters goed voelbaar. Aan Koop-

geld’ betaalden. Voor een kamer van 22 m2 werd

studio was surseance van betaling verleend waar-

een bedrag van € 129.172,– betaald. Een enorm

door de zogeheten lastendemper, de faciliteit welke

bedrag voor de armlastige student, waarvoor hij

de constructie voor studenten en starters betaal-

niets dan juridische en financiële onzekerheid terug

baar moest houden, werd opgeschort.3 Studenten

zou verkrijgen. Koopstudio heeft bemiddeld in de

en starters zagen de maandlasten soms met meer

aankoop van ongeveer honderd panden. De meeste

dan € 500,– toenemen. Op 19 oktober bleek de

gelegen in Amsterdam, Utrecht en Groningen. Het

verleende uitstel van betaling slechts uitstel van

aantal gedupeerden beloopt bij benadering rond de

executie. Koopstudio werd door de rechtbank te

driehonderd.

Amsterdam failliet verklaard en de studenten en @

19-04-2010 14:00:33

starters bleven zitten met schulden die niet in verhouding stonden tot hetgeen werd verkregen,4 zeker gezien de huidige economische crisis en de stagnerende huizenmarkt. Als curator van Koopstudio werd benoemd mr. S.D.M. Gratema van Certa Legal advocaten. Zij zal de boedel moeten vereffenen heeft daartoe de crediteuren uitgenodigd de vorderingen ter verificatie in te dienen. In het faillissement zullen de studenten en starters, welke de dupe waren van de constructie, slechts kwalificeren als concurrenten bij gebreke aan een voorrangsrecht (3:277 lid 1 BW). Van de vereffening hoeven de starters en studenten dan ook niet veel te verwachten. Gedupeerden worden door ESQ Serraris advocaten gevestigd te Amsterdam opgeroepen om zich te melden. Genoemd advocatenkantoor lijkt een massaclaim voor te bereiden om de schade op de ‘boeven’ achter de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid in privé te verhalen. Mr. S.D.M. Gratema heeft te kennen gegeven de mogelijkheid van een doorstart te zullen onderzoeken.

JFV In Casu - mei 2010 -

aansprakelijkheid’. Vooreerst is het zaak de bestuursstructuur van

Het juridische kaartenhuis en de gevolgen

Koopstudio te duiden. De bestuursstructuur is ingewikkeld te achter-

Sinds jaar en dag worstelt te praktijk met het verkrijgen van de

halen nu Koopstudio met tal van andere rechtspersonen blijkt te zijn

eigendom van onzelfstandige zaaksdelen zoals een kamer of studio

vervlochten. Enige naspeuring brengt mij tot de bestuursstructuur

in een huis dat is. De regels vervat in het Burgerlijk wetboek (BW)

als weergegeven in figuur 1. De natuurlijke personen blijken zich te

omtrent bestanddeelvorming (3:4 jo. 5:3 BW) en verticale natrek-

hebben verscholen achter tal van rechtspersonen. Voor de bestuur-

king (3:3 jo. 5:20 BW) staan aan een gemakkelijke constructie in de

dersaansprakelijkheid behoeft een en ander geen beletsel te vormen

weg. Met de komst van de appartementswet in 1952 leek de wetgever

gelet op de ‘matroesjka-bepaling’ van 2:11 BW. Opgemerkt moet

dan eindelijk een solide constructie te hebben gevonden in de zoge-

nog dat Koopstudio verweven is met zijdelingse rechtspersonen als

naamde appartementsrechten.5 Echter, de regeling is niet exclusief,

Koopstudio Finance & Investments B.V., Q-Domus B.V. en een stich-

zij bestaat naast andere veelal oudere en minder solide constructies.

ting administratiekantoor. Eerstgenoemde is in ieder geval ook reeds

Hoewel Koopstudio had kunnen besluiten tot het splitsen in apparte-

failliet verklaard. In het faillissementsverslag wijt enig bestuurder

mentsrechten heeft Koopstudio van deze mogelijkheid geen gebruik

Pouwels de teloorgang van zijn onderneming aan de neergang in de

gemaakt. Het splitsen is een kostbare aangelegenheid en vereist

woningmarkt en de negatieve publiciteit in de pers ten aanzien van

vergunningen. De ondernemer belust op het snelle rendement, zoekt

zijn product. Of een en ander privéaansprakelijkheid zal kunnen recht-

zijn heil in de oudere constructies en neemt de juridische gevolgen

vaardigen valt nog te bezien. Mogelijk vinden alsdan de gedupeerden

voor de kopers daarbij voor lief. Zo ook Koopstudio, zij maakten

in een actie uit onrechtmatige daad een alternatief.

gebruik van de constructie van de coöperatieve flatexploitatiever eniging. Anders dan bij een appartementsrecht, waarbij men daad-

Tot slot

werkelijk eigenaar wordt van het onzelfstandig zaaksdeel, wordt de

Met de nijpende woningmarkt, de verwende attitude van de heden-

student of starter lid van een rechtspersoon welke juridisch eigenaar is

daagse student en de exorbitante huurprijzen in het achterhoofd,

van dat pand. Hoewel Koopstudio suggereert dat de student of starter

hebben ondernemers gepoogd alternatieven te ontwikkelen voor

eigenaar wordt van zijn kamer, wordt hij lid van een rechtspersoon

studenten en starters. Op zichzelf is de voorman van Koopkamers,

en komt hem uitsluitend de economische eigendom ten aanzien van

dhr. Pouwels, inventief geweest maar het ontbeerde de ontwikkelde

zijn kamer of studio toe. Een juridische nuance met enorme juridische

constructie aan juridische soliditeit. Met het faillissement van Koopka-

consequenties, zo wordt de hypotheek niet verstrekt aan de studenten

mers, en daarmee het wegvallen van de lastendemper, zijn de eens zo

of starters afzonderlijk maar aan de rechtspersoon. Op het moment

trotse woningbezitters simpelweg de pineut. Niet alleen zijn de lasten

zijn tal van studenten en starters, als gevolg van het wegvallen van

enorm, als gevolg van de juridische constructie kunnen zij ook worden

de lastendemper van Koopstudio, in financiële problemen geraakt.

aangesproken voor het tekortschieten van een huisgenoot. Hoe het

De bank zal wanpresteren ten aanzien van de hypotheek van een

faillissement zal worden vereffend, of een doorstart tot de mogelijk-

mede-eigenaar gelet op de constructie kunnen verhalen op de andere

heden behoort en in hoeverre bestuurder Pouwels in privé kan worden

leden van de rechtspersoon. De starters en studenten hebben dus niet

aangesproken is vooralsnog koffiedik kijken. @

alleen te ‘handelen’ met hun eigen sores: een lidmaatschap met een wanverhouding tussen de waarde van het verkregene en het betaalde bedrag temmer indachtig een drukkende huizenmarkt, zij kunnen ook nog eens worden aangesproken ter zake van wanpresterende huisge-

M. Ph. Dol, ‘Eigen haard, Goud waard? Het fenomeen

Kamer van Koophandel inschrijfnummer: 32110497,

Als gezegd was de rechtsvorm van Koopstudio een besloten vennoot-

Staatscourant 2009, 15362.

schap. Bij wijze van uitgangspunt is de rechtspersoon zelfstandig

Staatscourant 2009, 16197.

drager van rechten en plichten en kunnen de bestuurders daarachter

A.A. van Velten, Privaatrechtelijke aspecten van

noten.

koopkamer nader belicht’, In Casu (16) 2008-1, p. 48-52.

De bestuursstructuur en bestuurdersaansprakelijkheid

in beginsel niet voor schulden worden aangesproken (2:175 BW). Niet-

statutair gevestigd te Hilversum.

onroerend goed, Deventer: Kluwer 2006, p. 368-370.

temin kent de wet uitzonderingen in de vorm van de ‘doorbraak van

A01993_InCasu_mei10.indd 38

19-04-2010 14:00:34

Overzicht

JFV Katern @ Voorwoord voorzitter JFV Groningen @ Fotopagina @ Activiteitenoverzicht

JFV In Casu - mei 2010 -

Juridische Faculteitsvereniging Groningen

A01993_InCasu_mei10.indd 39

19-04-2010 14:00:34

The key to succes… De tijd vliegt echt. Dat realiseer ik me nu ik alweer voor de laatste keer een voorwoord voor de In Casu schrijf. Wanneer je dit leest zal over een JFV Katern

aantal dagen de Algemene Ledenvergadering plaatsvinden. Een moment van afsluiten, maar ook van een nieuw begin. Wij als bestuur zullen dan de sleutels van het JFV Hok overdragen aan een nieuwe groep enthousiaste mensen die een jaar lang de Groningse rechtenstudent zal voorzien van inhoudelijke, maar ook ontspannende activiteiten. Op dit moment kan het zonnescherm van het Hok weer

Dit jaar werd voor de 20ste keer het Groninger Juristen

naar beneden. De zon schijnt! Ook zijn de sollicitaties

Congres georganiseerd. In de Gasunie en Martiniplaza

voor de commissies van volgend jaar in volle gang. Het

werden de deelnemers op de hoogte gesteld van alles

is een drukke, maar ook zeker leuke periode in het jaar

wat een werkgever wel en niet is toegestaan. Mag deze

bij de JFV. De afgelopen tijd hebben er vele activiteiten

telefoontaps doen of een recherchebureau inschakelen

plaatsgevonden en houdt het voorlopig ook nog niet op.

om zijn werknemers goed in de gaten te houden? Spre-

Eind februari vond de Almanakuitreiking plaats. Heb

kers, elk op een andere manier gespecialiseerd op dit

jij dit boekwerk met de titel ‘Droom of rEcht’ nog niet in

gebied, gingen tijdens het plenair gedeelte in op deze

huis, dan kan je deze bij het JFV Hok of de JFV Studie-

vragen en tijdens de workshops werd het thema ‘The key

winkel komen halen.

to privacy’ nog verder uitgediept.

In samenwerking met de faculteit Rechtsgeleerdheid

Van 25 april tot en met 4 mei liepen dertig rechtenstu-

organiseert de JFV jaarlijks het Eerstejaars- en Master-

denten rond in New York! Na een aantal kantoorbezoeken

symposium. Tijdens het symposium wordt voorlichting

in Nederland was het tijd voor de grote reis. Bezoekjes

gegeven over de bachelor- en masteropleidingen die

werden gebracht aan het Consulaat, de Columbia Univer-

te volgen zijn aan de faculteit. Op 1 maart waren vele

sity, een Amerikaans advocatenkantoor, Loyens & Loeff,

studenten aanwezig om informatie te vergaren over de

Stibbe, verschillende musea en nog véél meer. Tenslotte

verschillende mogelijkheden.

hebben we het hier ook over The City That Never Sleeps. Deze gehele In Casu is gewijd aan het thema van het

Speciaal voor de eerstejaars rechtenstudenten organi-

Internationaal Studieproject. Blader ’m dus eens lekker

seert de eerstejaarscommissie een aantal keer in het jaar

door!

een dagexcursie. Wat is er nu leuker om in je eerste jaar al eens te kijken waar je na je studie terecht kan komen?

Nu de tentamens weer voor de deur staan en dit het

Daarom werd op 29 maart een bezoekje gebracht aan De

laatste moment van dit collegejaar is om nog even een

Haan Advocaten & Notarissen.

aantal punten in de wacht te slepen, is het natuurlijk

Na de tentamens was het tijd voor een feestje. Dinsdag

goed om te weten dat je bij de JFV Studiewinkel weer

30 maart werd de Great Piano’s bevolkt door hippies in

terecht kunt voor uittreksels en collegeaantekeningen.

alle soorten en maten. Onder het motto: ‘Don’t worry, be

Wanneer je JFV-lid bent betaal je slechts €3,- voor een

hippie! gingen de voetjes van de vloer. Het Voorjaars-

exemplaar. Ga naar www.jfvgroningen.nl en kijk onder

feest was zeker een succes!

het kopje Studiefaciliteiten of je uittreksel te verkrijgen

Almana

is aan de Uurwerkersgang 8A! Tijdens het Hof van Groningen op 1 april was het mogelijk je juridische kennis te testen. Het onderwerp van

Tot slot wil ik je graag bedanken. De Juridische Faculteits-

de middag was ‘Valse aangifte’. Na het bekijken van

vereniging Groningen blijft bestaan door de inzet van

een filmpje met daarin de casus, werd een aantal stel-

rechtenstudenten. Of het nou is door een bezoek aan

lingen voorgelegd aan het publiek. Door gebruik van

een van de activiteiten of het kopen van een uittreksel…

een stemkastje was het vervolgens mogelijk je mening

zonder studenten, geen JFV.

te laten blijken. Een advocaat en een officier van justitie

Rest mij niets dan te zeggen dat het een grote eer was de

verdedigden elk een partij en konden zo het publiek

JFV een jaartje te mogen besturen!

beïnvloeden. Met vriendelijke groet, De excursiecommissie organiseerde van 7 t/m 9 april de Den Haag-reis. Onder andere werd er een bezoek gebracht aan het Joegoslavië Tribunaal en BarentsKrans.

Namens het 102e bestuur der Juridische Faculteitsvereniging Groningen,

Als klapper op de vuurpeil konden de deelnemers de

A01993_InCasu_mei10.indd 40

uitspraak in de SGP-zaak bijwonen tijdens hun bezoek

Marieke van der Veen

aan de Hoge Raad der Nederlanden.

Voorzitter

19-04-2010 16:21:35

Bedrijven- en Instellingendag

Excursie gevangenis Veenhuizen

Bedrijven- en Instellingendag

JFV In Casu - mei 2010 -

Voorjaarsfeest

Excursie gevangenis Veenhuizen Voorjaarsfeest

Almanakuitreiking

A01993_InCasu_mei10.indd 41

Almanakuitreiking

19-04-2010 14:01:07

Kantoorbezoek Eerstejaarscommissie

Algemene ledenborrel maart

Voorjaarsfeest

JFV In Casu - mei 2010 -

Algemene ledenborrel maart

Eerstejaars- en Mastersymposium

Wintersport

A01993_InCasu_mei10.indd 42

19-04-2010 14:01:33

JFV Katern

Activiteitenoverzicht Bedrijven- en Instellingendag Afgelopen februari heeft de Bedrijven- en Instellingendag plaatsgevonden. Dit is dé dag om je te oriënteren op je toekomst in de juridische wereld. Tientallen kantoren, bedrijven en instellingen zijn aanwezig om je alles te vertellen over bijvoorbeeld de sfeer binnen hun kantoor, specialisaties die zij beoefenen en de stages die aangeboden worden. Dit wordt gedaan op de banenmarkt of in de vorm van een workshop. Rond de 300 studenten hebben van deze mogelijkheden gebruik gemaakt en het was zeker een geslaagde dag, voor zowel organisatie als student.

Tijdens een zeer plezierig feestje in de Great Piano’s werd de JFV Almanak uitgereikt. Onder toeziend oog van een groot aantal rechtenstudenten werd dan eindelijk ook het thema duidelijk: ‘Jurisfuctie, droom of rEcht?’ Na de uitreiking nam iedereen uitgebreid de tijd om het schitterende boekwerk te bekijken. Mocht je de almanak nog niet opgehaald hebben, dan kan dit op de Studiewinkel of het Hok!

JFV In Casu - mei 2010 -

Almanakuitreiking

Excursie gevangenis Veenhuizen De excursiecommissie organiseert door het jaar heen verschillende activiteiten voor de rechtenstudent. Deze excursie naar de gevangenis van Veenhuizen belicht eens een kant van het rechtsysteem, welke voor sommigen misschien nog onbekend was. Er werd bovendien een zeer interessante rondleiding gegeven door een ex-gedetineerde waardoor de studenten veel hebben kunnen leren over het gevangeniswezen.

Eerstejaars- en Mastersymposium Op enkele momenten in je studie maak je belangrijke keuzes. Hier vallen bijvoorbeeld de keuze voor je bachelor en de keuze voor een master onder. Op het Eerstejaars- en Mastersymposium kan je informatie krijgen die je met deze keuzes kunnen helpen. Er werd op deze dag in maart informatie gegeven over de opleidingen en er was een informatiemarkt met stands van de verschillende vakgroepen waar nog dieper op bepaalde vragen ingegaan kon worden. Deze educatieve middag werd uiteindelijk afgesloten met de Algemene Ledenborrel in Café de Keyzer, welke zoals altijd zeer geslaagd was.

A01993_InCasu_mei10.indd 43

19-04-2010 14:01:46

Wintersport Zodra de sneeuw in Nederland begint te vallen, smaakt dit voor sommige studenten alleen maar naar meer. Daarom organiseerde de introductiecommissie dit jaar wederom een reis naar de bergen van Frankrijk om daar op de latten te gaan staan. Een gezellige groep studenten hebben deze reis tot een waar succes gemaakt.

Open Dag Je kan natuurlijk elke dag binnenlopen op het JFV Hok, maar één keer per jaar stellen we onze deuren open om je nog meer te vertellen over de vereniging en de verschillende

JFV In Casu - mei 2010 -

commissies. Deze dag werd druk bezocht en was heel gezellig.

Kantoorbezoek Eerstejaarscommissie De eerstejaarscommissie van de JFV probeert het gehele jaar door de eerstejaars rechtenstudenten zoveel mogelijk extra activiteiten te bieden om hun studie te ondersteunen of voor wat ontspanning te zorgen. Het is als eerstejaars absoluut nog niet te vroeg om eens een kijkje te nemen op een advocatenkantoor. Daarom is de commissie met een enthousiaste groep van twaalf studenten op bezoek gegaan bij De Haan Advocaten & Notarissen. Dit was een informatieve en gezellige dag voor de studenten welke werd afgesloten met een borrel op het kantoor.

Voorjaarsfeest Wanneer de vogels weer begonnen te fluiten en de bloemetjes het Noorderplantsoen nog meer kleur gaven, organiseerde de galacommissie het Voorjaarsfeest. Dit jaar was het thema ‘Don’t worry, be hippie!’ Felgekleurde outfits en dito zonnebrillen vulden de Great Piano’s voor een gezellig feestje.

A01993_InCasu_mei10.indd 44

19-04-2010 14:01:53

Overzicht

JFV CarriĂ¨reBoard Katern @ Voorwoord commissaris JFV CarriĂ¨reBoard

Redactioneel @ Studeren in het buitenland in elf vragen

JFV In Casu - mei 2010 -

@ Solliciteren? Internetprofielen maken meer kapot dan je lief is!

A01993_InCasu_mei10.indd 45

19-04-2010 14:01:54

JFV CarrièreBoard Katern

Beste Student, Op moment van schrijven is het buiten heerlijk weer, iedereen maakt gebruik van de eerste zonnestralen en vele uurtjes worden niet langer in de UB kantine, maar op de terrasjes “verSOGt”. De recruitmenttijd is weer in volle gang, vele kantoren, bedrijven en instellingen bieden rond deze tijd verschillende masterclasses, talentdays en business courses aan. We hopen dat een hoop Groningse studenten deze kansen aangrijpen om zichzelf te ontplooien en om zich eventueel in de kijker te spelen van deze werkgevers.

Er zijn echter op dit moment nog maar enkele

Voor de Legal English Course was dit jaar wederom

activiteiten waarop je jezelf kan inschrijven. Om die

veel animo. We vinden het fantastisch dat onze

reden is er deze maand geen recruitmentagenda

hoofdsponsor Linklaters ook dit jaar weer heeft

opgenomen in dit katern. Mocht je deze zomer

aangeboden om een selecte groep studenten

dus nog iets willen doen, kijk dan snel op de JFV

gedurende vier middagen kennis te laten maken

CarrièreBoard website voor een overzicht. Vanaf

met een pittige doch zeer leerzame cursus juridisch

volgend collegejaar zal de recruitmentagenda weer

Engels. De laatste middag is afgesloten met een

als vanouds worden opgenomen in dit katern.

borrel op het kantoor van Linklaters in de WTC-toren in Amsterdam Zuid.

We hebben wel twee inhoudelijke bijdragen in het JFV CarrièreBoard katern staan. Veel studenten

Mij rest nog om jullie succes te wensen bij het

hebben namelijk tegenwoordig Hyves of Facebook.

leren en maken van de aankomende tentamens

De commissie JFV CarrièreBoard heeft zich inge

en hopelijk zie ik je ook volgend jaar terug bij de

spannen om jou de gevaren en kansen van deze

diverse activiteiten van JFV CarrièreBoard!

digitale profielen uiteen te zetten. Daarnaast gaat de commissie verder in op het studeren in het

Met vriendelijke groet,

buitenland en wat hierin mogelijk is. Mocht je dit graag willen doen en willen weten waar je terecht

Joost van Sloten

kan, dan raad ik je zeker aan dit interview te lezen.

Commissaris JFV CarrièreBoard

We hebben op de website een aantal nieuwe stageverslagen geplaatst van studenten die bij verschillende soorten kantoren een kijkje in de keuken hebben kunnen nemen. Als je geïnteresseerd bent in het lopen van een stage is het leuk om te lezen hoe deze studenten dit hebben ervaren. Mocht je inmiddels zelf al stage hebben gelopen en je wilt deze ervaringen delen, dan kan je een mailtje sturen naar onze commissie JFV CarrièreBoard en dan zullen we je een vragenlijst toesturen!

A01993_InCasu_mei10.indd 46

19-04-2010 14:01:55

JFV CarrièreBoard Katern Door Sophie Leloux en Ivo Hilgeholt

Studeren in het buitenland in elf vragen Hoe ben jij op het idee gekomen om in het buitenland te gaan studeren en waarom heb je Engeland gekozen?

ik dat kon doen moest ik echter eerst toestemming

Ik doe naast Rechten ook International Business &

hoop heen en weer gemaild. Verder was het voor mij

Management (IB&M), daarvoor is studeren in het

een enorm gedoe om duidelijkheid te krijgen over

buitenland verplicht. Ik ben een tijdje met IB&M

of ik de vakken in het buitenland mag gebruiken

gestopt geweest, maar de wens om naar het buiten-

voor beide opleidingen, hier hebben ook de nodige

land te gaan voor een wat langere tijd is nooit wegge-

uren ingezeten. Ik heb niks gedaan aan taalvoorbe-

gaan. Het leek me heel leuk om eens met mensen in

reiding, ik vertrouwde erop dat ik met IB&M genoeg

aanraking te komen waarvan je niet alles begrijpt,

kennis van het Engels had opgedaan omdat die

doordat de cultuur anders is. De reden dat ik voor

studie volledig in het Engels wordt gegeven. Het lijkt

Engeland heb gekozen is een hele slechte: ik was

nu alsof het heel veel werk is, maar eigenlijk valt het

laat met aanmelden en de enige landen die over

best mee.

krijgen van de gastuniversiteit om ook vakken bij de Managementfaculteit te voldoen, dus dit was een

waren Engeland en Ierland. Het liefste zou ik naar Azië gegaan zijn vanwege de heel andere cultuur en de lage prijzen, maar dat was nu helaas geen optie.

Hoe zit het er financieel uit als je gaat studeren in het buitenland? Vaak drankjes doen, veel tripjes naar Londen. Je

Ik kon kiezen tussen Galway (Ierland) en de Univer-

hoef je zelf niets voor te regelen, dat doet het Inter-

sity of Surrey in Guildford (Engeland). Van een

national Office. Verder kun je dus OV-vergoeding

collega die in Galway gestudeerd heeft hoorde ik dat

aanvragen, dat is dit jaar ongeveer 85 euro per

ik daar vooral niet heen moest gaan omdat het echt

maand. Ik heb nog een beurs gekregen van 300 euro

alleen maar om drinken ging… Toen heb ik besloten

in totaal van het Groninger Universiteitsfonds, maar

om voor de University of Surrey te kiezen, ook omdat

dit is niet standaard. Sommigen krijgen de beurs

het dicht bij Londen ligt. Wederom niet de meest

wel en anderen niet terwijl onduidelijk is waarom,

gefundeerde keuze die je je kunt voorstellen.

en nieuw beleid is nu dat de beurs niet meer toege-

Studeren in Engeland is duurder dan in Nederland.

Waarom heb jij gekozen om aan deze universiteit te gaan studeren?

JFV In Casu - mei 2010 -

krijgt 250 euro per maand als Erasmusbeurs, daar

kend wordt aan studenten in de Bachelorfase. Ik

Welke stappen moest jij ondernemen om te kunnen studeren in het buitenland?

heb dus nog geluk gehad omdat ik dit semester

Allereerst heb ik bij het International Office gevraagd

ik van paps en mams wat geld, maar ik zou willen

bij welke universiteiten er nog plek was omdat ik

dat ik van tevoren gespaard had. Ik moet nog twee

gesolliciteerd heb buiten de normale periode die

en een halve maand, en er is nog heel weinig geld

hiervoor geldt om. Vervolgens heb ik deelnemers-

over, terwijl ik nog niet eens gereisd heb. Ik ga nu

verslagen gelezen die ter inzage liggen bij de Info-

over op een lening bij mijn ouders.

ging, want ik ben nog Bachelorstudent. Verder kreeg

balie. Toen heb ik een motivatiebrief geschreven, en daarna heel lang gewacht op de uitslag.

Hoe is jouw huisvesting in Guildford en hoe heb je dit geregeld?

Welke voorbereidingen heb jij genomen om te gaan studeren in Engeland, aan de University of Surrey?

Ik heb een kamer van ongeveer 10m2 op de campus

Ik moest voor een aantal dingen zorgen. Ik moest

aanvraagformulier van de universiteit. Ik betaal 82

regelen dat ik een kamer kreeg, dit ging vrij makke-

pond per week, wat ongeveer 400 euro per maand

lijk: omdat ik in het tweede semester studeer wordt

is. Voor Groningse begrippen dus redelijk duur. Ik

er een kamer van de universiteit gegarandeerd dus

deel 1 keuken, 3 douches en 3 toiletten met 14 man,

ik hoefde alleen een formulier in te vullen met mijn

maar we hebben wel schoonmakers! Verder staat

voorkeur. Mijn eigen kamer heb ik gemeubileerd

mijn huis midden op de campus, dus ik zit lekker

onderverhuurd, zodat ik niet al mijn spullen hoefde

centraal.

van de universiteit in Guildford, een stadje 40 minuten buiten Londen. Ik heb dit geregeld via een

te verhuizen. Ook moest ik natuurlijk een vlieg-

aangevraagd worden. Ook heb ik een subsidie

Welke vakken volg jij aan deze universiteit en hoe ervaar jij dat om (juridische) vakken te volgen in het buitenland?

aangevraagd bij het Groninger Universiteitsfonds.

Ik volg vakken voor zowel IB&M als voor Rechten,

Ik moest al een Learning Agreement opsturen, een

namelijk de mastervakken International Human

papier waarop je je keuze van vakken invult. Voordat

Resoure Management (IHRM) en EU Employment

ticket boeken. Omdat je je OV-kaart niet gebruikt, heb je recht op OV-vergoeding, dus dat moest ook

A01993_InCasu_mei10.indd 47

19-04-2010 14:01:55

De University of Surrey is met 14400 studenten veel kleiner dan de RuG, die 27600 studenten heeft. Dat is nu heel leuk, want het is lekker overzichtelijk. Maar om hier nou vier jaar te zitten lijkt me niks, ook omdat Guildford vrij klein is. Er is absoluut genoeg te doen qua uitgaan en winkelen, maar toch… klein! De grote supermarkt hier is een kwartier lopen in plaats van 5 minuten naar de Appie, dus ik doe zo 1 keer in de 5 dagen boodschappen in enorme hoeveelheden. Verder is natuurlijk het grote verschil dat er hier weinig fietsers zijn, dus ik loop bijna alles. Je kunt op zich overal wel met de bus heen, maar die komt vaak te laat of gewoon niet opdagen, waardoor je eigenlijk altijd langer onderweg bent dan als je loopt! Op zich is dat ook wel goed, want door het gebrek aan fietsen kom je hier aan. Het aankomen is een algemeen verschijnsel onder de Erasmusstudenten. Dat kan ook komen door de drankjes natuurlijk… Sophie Leloux voor het British Museum

Wat is de meerwaarde volgens jou om als Nederlands rechten student te gaan studeren in het buitenland?

JFV In Casu - mei 2010 -

Het is heel erg leuk om mensen te ontmoeten met een andere cultuur, Law and Social Policy en het eerstejaarsvak Introduction to the English

je merkt vaak duidelijk de verschillen! Soms snap je even niet wat

Legal System (IELS). Het niveau is verschillend. Voor IHRM is het niveau

je ermee moet, maar dat komt vanzelf. Bovendien merk ik hier ook

niet erg hoog, maar de colleges zijn heel erg leuk, het gaat vooral om

hoe leuk ik het in Groningen heb, ik mis bijvoorbeeld het ouderwets

culturele verschillen en hoe je met expatriates om moet gaan als

drinken in de stad. Dat is natuurlijk op zich heel positief. Ik heb zelf

personeelsafdeling. Voor dit vak heb ik ook groepswerk moeten doen

nog niet veel van het land gezien op Londen na, maar dat gaat als het

met alleen maar internationals, een geheel nieuwe ervaring: met een

goed is nog veranderen deze vakantie! Reizen is natuurlijk wel een van

Franse, een Nigeriaanse, een Indiase en een Turkse. Ik zal het maar

de redenen om ook naar het buitenland te gaan. Het gaat mij erom dat

aan de culturele verschillen wijten, maar het was een kleine ramp: 1

je verder kijkt dan je neus lang is, en dat gaat beter als je even in een

meisje deed niets en 1 meisje snapte gewoon niet hoe je een goed stuk

andere omgeving neergezet wordt, zonder je vrienden en familie van

moet schrijven, terwijl ze in haar Master zit. Uiteindelijk is de opdracht

thuis. Daarom zou ik iedereen studeren in het buitenland aanraden!!

ingeleverd, en nu maar afwachten! In juni heb ik nog een tentamen. Voor EU Employment Law is het niveau aardig hoog, en we zijn maar

Hoe is het studenten cultuur in Engeland?

met ongeveer 15 studenten dus de colleges zijn redelijk interactief. Het

Het is heel anders dan in Nederland: er is hier een Student Union, dat

is ook echt een interessant vak. Ik moet hiervoor een essay schrijven

is de algemene studentenorganisatie. Elke week organiseert de Union

van 5000 woorden, wat lastig wordt omdat ik zoiets nog nooit gedaan

feesten en tripjes, voor iedereen toegankelijk. Het is ook het orgaan

heb in mijn eentje. Het niveau van IELS is echt om je rot te lachen, ze

dat de studenten vertegenwoordigt bij de universiteit, zoals bij ons

proberen een heel rechtsgebied te proppen in 2 uur. Een van de twee

bijvoorbeeld de SOG. Je hoeft er geen lid van te worden, dat gaat auto-

docenten spreekt belabberd Engels en is altijd heel nerveus, dus we

matisch. Er is geen cultuur met verschillende studentenverenigingen

vallen bijna in slaap als we les van haar hebben.

zoals in Nederland, er is sowieso niet echt een studentikoos gebeuren.

De vakken hebben zeker een meerwaarde voor mijn studies, maar

Ik vind dat ergens wel jammer, omdat ik dat in Groningen juist zo leuk

hebben meer het karakter van keuzevakken dan de verplichte vakken

vind. Verkleden vinden de Engelsen wel heel mooi. Dat komt erop neer

in Groningen. Ik ben wel blij dat ik deze vakken gekozen heb, ze zijn

dat de vrouwen in veeeeeel te korte themarokjes rondwandelen - daar

absoluut interessant.

is overigens geen verkleedpartij voor nodig. Er zijn veel sportverenigingen, maar ik heb er geen zicht op wat voor rol die spelen.

Als je de universiteit nu vergelijkt met de RUG, welke verschillen zijn jij dan? En hoe ervaar jij die verschillen?

Hoe is de begleiding vanuit de universiteit daar?

Deze universiteit heeft een campus waar alles van de universiteit is,

Je kunt allerlei cursussen krijgen om je Engels te verbeteren, zoals

terwijl de RuG verspreid is over de hele stad. Op campus hebben we

pronounciation, grammar, legal English en essay writing courses.

collegezalen, woningen, een discotheek, twee Starbucks, een pub,

Ik doe zelf de essay writing class, die is erg handig. Over de andere

een UB, een bank, een supermarktje en een sportschool. Verder is

classes heb ik over het algemeen niet heel positieve reacties hierop

het onderwijs veel kleinschaliger, het grootste hoorcollege is met 50

gehoord, de andere studenten vinden het saai en nutteloos... Als je

man. Het is leuk om met wat minder mensen college te hebben. Het

in het eerste semester gaat, kun je hier gratis allerlei taalcursussen

aantal uren college is ook bijzonder: ik heb 7 uur college per week,

volgen, zoals Engels of bijvoorbeeld Italiaans. Ik weet niet of er bijvoor-

terwijl ik wel 30 EC volg! En op dit moment hebben we Spring Break,

beeld een stoomcursus is voor het semester begint, maar ik vermoed

die duurt 4 weken! Nadeel hiervan is dat ik niet vooruit te branden

dat ervan uit wordt gegaan dat je niveau in Engels hoog genoeg is om

ben, ik ben gewend aan wat druk omdat ik normaal gesproken meer

vakken te kunnen volgen.

college heb en ook werk en een commissie doe, maar hier ontbreekt

We hebben binnen de rechtenfaculteit een vrouw die alles regelt, en

de stress totaal!

als je iets voor elkaar wil krijgen is ze altijd welwillend helpt ze snel.

Je kunt hier gratis allerlei cursussen volgen om je Engels en ‘academic

Ze weet ook prima wie ik ben, we zijn maar met 12 rechtenstudenten

skills’ te verbeteren, ik doe bijvoorbeeld een essay writing class,

die nieuw zijn in het tweede semester. Ik ben erg te spreken over de

superhandig.

begeleiding, maar zoals altijd moet je er zelf om vragen. @

A01993_InCasu_mei10.indd 48

19-04-2010 14:01:59

JFV CarrièreBoard Katern Door Wouter Helthuis

Solliciteren? Internetprofielen maken meer kapot dan je lief is! Wanneer je als pas afgestudeerde rechtenstudent solliciteert naar een interessante juridische functie stuur je je cv bij voorkeur niet naar een mogelijke toekomstige werkgever via het e-mailadres breezerchick@hotmail.com. Ook verwijder je de foto’s van dat o zo gezellige feest waar je met veel drank en weinig kleding op staat van tevoren van je Facebook-profiel. Tenminste, dat zou je denken. Toch komen bedrijven en instellingen dit soort faux pas veel vaker tegen dan ze lief is. Voor deze In Casu de do’s and don’ts van inter-

Het zal een grondige zoektocht vergen om een

informatie open en bloot op hun internetprofiel te

student te vinden die anno 2010 nog niet in het

lezen was. Ook bij minder extreme gevallen levert

bezit is van ten minste één profiel op een sociale

het een negatief beeld op van de werkzoekende:

netwerksite. Het komt zelfs regelmatig voor dat er

foto’s en filmpjes van beschonken mensen, talloze

twee of meer profielen worden aangemaakt. De in

spelfouten op het profiel, ongepaste berichten of

Nederland meest gebruikte sites hiervoor zijn Hyves

simpelweg een openbaar gesprek waaruit blijkt dat

en MySpace, het wereldwijd actieve Facebook is

de sollicitant de volgende dag bij de grote concur-

echter de afgelopen maanden aan een gestage

rent op gesprek gaat, het heeft allemaal geleid

opmars bezig. Uit een onderzoek uit 2007, gedaan

tot afwijzingen bij voorbaat of desastreuze eerste

door accountant Ernst & Young blijkt dat minimaal

indrukken. In totaal pakt voor slechts dertien

81% van de jongeren in de leeftijdscatagorie 16

procent van de onderzochte kandidaten het bezoek

t/m 24 jaar in het bezit is van een dergelijk online

aan hun internetprofiel gunstig uit en versterkt dit

profiel.

hun sollicitatie. Ook het gebruiken van kinderach-

JFV In Casu - mei 2010 -

netprofielen tijdens een sollicitatieprocedure op een rij.

tige of ronduit ranzige mailadressen leidt in voorko-

De gevaren

mende gevallen tot een alleszeggend ‘u hoort nog

Het ophalen en aanhouden van vriendschappen is

van ons’. Zo blijkt uit gegevens van de Amerikaanse

nog altijd veruit het belangrijkste motief voor het

Universiteit van Ohio.

aanmaken van een internetprofiel, maar ook het

A01993_InCasu_mei10.indd 49

laten zien van jezelf en zakelijk netwerken worden

In de juridische sector verschillen de meningen over

door een aantal deelnemers als belangrijke moti-

het online natrekken van werkzoekenden duide-

vatie genoemd. Feit is dat in de huidige tijd een wille-

lijk; er zijn recruiters van advocatenkantoren die

keurige personeelsfunctionaris door middel van een

aangeven altijd hun sollicitant even te ‘googlen’

paar muisklikken alle informatie kan inzien die er

voordat hij of zij wordt uitgenodigd voor een gesprek

op het internet beschikbaar is over de sollicitant. Dit

om zo een duidelijke eerste indruk te krijgen van de

gebeurt dan ook regelmatig. Uit een ander onder-

persoonlijkheid van de werkzoekende in kwestie.

zoek, uitgevoerd in opdracht van de Franse zake-

Ook zijn er echter werkgevers die stellen dat derge-

lijke netwerksite Viadeo, blijkt namelijk dat zeker

lijke sites puur voor privé-doeleinden zijn en daarom

een op de vijf werkgevers online gegevens opzoekt

voor zakelijke doeleinden niet geschikt. Verder

over haar sollicitanten. Dit heeft er onder andere

wordt aangegeven dat men te zeer afhankelijk is van

toe geleid dat een werkgever erachter kwam dat de

de mate van gebruik van het profiel door de eige-

sollicitant in kwestie gezocht werd door de politie

naar om een gedegen oordeel over hem of haar te

en in het geval van een andere werkzoekende bleek

kunnen vormen. Een ander argument voor het niet

dat deze al jaren met een ernstige alcoholversla-

afgaan op internetgegevens is de onbetrouwbaar-

ving kampte, eenvoudigweg door het feit dat deze

heid van aldaar gevonden informatie en de rela-

19-04-2010 14:01:59

tief eenvoudige wijze van manipuleren hiervan. Het is bijvoorbeeld

Het internetprofiel in je voordeel gebruiken

buitengewoon lastig om een bericht op een website geplaatst door

Naast de negatieve kanten die het gebruik van een onlineprofiel met

een derde over de sollicitant op waarde en waarheid te schatten.

zich meebrengt zijn er ook een aantal kansen, die de mogelijkheid bieden er tijdens sollicitatieprocedures positiever uit naar voren te

Hoe voorkom je een negatieve uitstraling van je profiel?

komen dan eventuele andere werkzoekenden.

JFV In Casu - mei 2010 -

Wanneer je wilt voorkomen dat je door internetprofielen in een negatief daglicht komt te staan tijdens een sollicitatieprocedure is het hele-

Bedenk bijvoorbeeld van tevoren wat voor eigenschappen een toekom-

maal niet direct nodig om rigoureus digitale zelfmoord te plegen (dit

stige werkgever in een sollicitant zoekt en pas hier je profiel op aan

staat voor het volledig verwijderen van alle onlineprofielen, foto’s op

door alleen relevante interesses en vorige werkgevers te vermelden.

internet en eventuele You Tube-filmpjes, zodat je niet meer te vinden

Een andere mogelijkheid is het opbouwen van je vriendennetwerk

bent op het net) maar een aantal voorzorgsmaatregelen zijn onont-

op een wijze die de werkgever duidelijk maakt dat je veel verschil-

beerlijk.

lende en zakelijk interes-

Zo is het aan te raden op

sante mensen kent. Geef je

gezette tijden op je voor-

profiel verder een zakelijke

en achternaam te zoeken

uitstraling met mooie foto’s

bij enkele van de veelge-

en een rustige achtergrond

bruikte

zoekmachines,

en meld je in plaats van bij

hierdoor kom je eenvoudig

de ‘ik haat maandagoch-

te weten op wat voor gege-

tenden’-Hyve aan bij rele-

vens mogelijke werkge-

vante beroepsorganisaties

vers op internet kunnen

of belangengroepen. Een

stuiten en heb je de kans

laatste advies is om met

deze informatie te (laten)

vrienden en kennissen af

verwijderen. Een andere

te spreken dat ze alleen

beschermende maatregel

positieve en inhoudelijke

is het gebruiken van een

berichten achterlaten in

zakelijke profielfoto, deze

het openbare deel van het

is immers altijd zicht-

profiel.

baar, en vervolgens het afschermen van de rest van het profiel voor een ieder behalve expliciet toegevoegde personen. Zowel Hyves als

Conclusie

Facebook bieden deze mogelijkheid. Hierdoor kan je het profiel toch

Hiervoor hebben we gezien dat er wel degelijk een aantal haken en

privé blijven gebruiken zonder dat de werkgever er ongevraagd op kan

ogen zitten aan het gebruik van online-profielen maar dat het hele-

rondkijken.

maal niet per definitie schadelijk om een Hyves-profiel of een Face-

Uit onderzoek blijkt verder dat van ongeveer de helft van de gebruikers

book-account te gebruiken. Soms zijn er zelfs een aantal kansen te

foto’s worden gebruikt op profielen van vrienden en kennissen, waar-

benutten door vindingrijk gebruik te maken van de mogelijkheden

voor slechts in incidentele gevallen toestemming wordt gevraagd. Om

die sociale netwerksites te bieden hebben. Belangrijk is vooral dat

dit te voorkomen moet duidelijk aangegeven worden dat niet wordt

je bij het aanmaken van een account goed nadenkt over wat er op

toegestaan dat foto’s waar je op voorkomt ongevraagd op profielen

de profielen komt te staan, wie er toegang hebben tot de gegevens

van anderen worden gebruikt of moet je, wanneer je dit te ver vindt

op internet en vooral wat voor indruk de gevonden gegevens zullen

gaan, ten minste goed in de gaten houden om wat voor foto’s het gaat

maken op een eventuele toekomstige werkgever. Immers, zoals de

en de ongewenste exemplaren laten verwijderen. Dit geldt uiteraard

reclame-slogan van een bekend shampoomerk begin jaren 90 luidde:

ook voor berichten die openbaar op het profiel van anderen te lezen

‘You never get a second chance to make a first impression.’ @

zijn.

A01993_InCasu_mei10.indd 50

19-04-2010 14:02:01

Overzicht

Inhoudelijke bijdragen

JFV In Casu - mei 2010 -

@ Bird & Bird

A01993_InCasu_mei10.indd 51

19-04-2010 14:02:02

Inhoudelijke bijdrage *Mr. Drs. P.M. Vos

Restructurings and the actio Pauliana As a result of the economie downturn, many companies face the need to reorganize their business operations to avoid bankruptcy, e.g. by closing down the unprofitable parts of the company or group, taking extensive cost-reducing measures and by refinancing current debt in order to improve balance sheet ratios (striking examples are the refinancing of Versatel, UPC and Getronics and more recently Hagemeijer and the Kroymans Group). Recent times have clearly shown that restructuring may not always be successful and that formal insolvency proceedings such as bankruptcy are unavoidable. In such case, a trustee (curator) may challenge and nullify actions taken within the reorganisation on the basis of the so called actio Pauliana.

The actio Pauliana The actio Pauliana exists to annul legal acts which (in short) are detrimental to one or more creditors. The actio Pauliana outside a bankruptcy will remain undiscussed here and I will focus on the actio Pauliana in bankruptcy. Pursuant to article 42 and further of the Dutch Bankruptcy Act (Faillissementswet) (“Fw”), transactions carried out by a debtor prior to a bankruptcy order can be invalidated by the trustee, by means ofan extra-judicial statement (buitengerechtelijke verklaring), if the requirements for a valid actio Pauliana are met.

Mr. Drs. P.M. Vos

Requirements actio Pauliana Voluntary legal acts Pursuant to article 42 Fw, the following requirements should be met for a valid actio Pauliana:

whereas paying the purchase price is an obligatory act, provided that an obligation which is not yet due and payable is considered to be voluntary;

1. The debtor has performed a legal act (i.e. an act with the intention to bring about legal consequences

3. As a consequence of the legal act, the creditors of

(rechtsgevolg). Therefore, the actio Pauliana is not

the bankrupt debtor must be prejudiced (benadeeld);

applicable to factual acts or omissions to act;

and

2. Such legal act was voluntarily (vrijwillig) entered

4. The debtor and (if the legal act has been for consi-

into prior to the bankruptcy, therefore without a

deration (om baat) the counter party knew or should

pre-existing statutory or contractual legal obligation

have known about this prejudice.

(under circumstances, also obligatory legal acts may

A01993_InCasu_mei10.indd 52

be challenged though; see below). For example, the

In case of a valid actio Pauliana, the legal act in question

signing of a purchase agreement is a voluntary act,

will be annulled with retrospective effect (terugwerkende

19-04-2010 14:02:03

53 to be exhaustive) may, depending on the actual situation, be help-

parties involved need to restore the original situation and all assets

full to avoid or restrict as much possible the risk that in the end, a

that have been removed from the property of the debtor have to be

trustee nullifies one or more of the actions taken in the reorganization

returned to the trustee. The rules of undue payment (onverschuldigde

process:

betaling) are applicable though and third party rights are honoured if the third parties concerned acquired the rights for consideration and in good faith.

• carefully review (and document), at the beginning of the reorgani-

JFV In Casu - mei 2010 -

kracht) and is considered to be never performed. This means that the

zation process, the financial position of the distressed company, identify the risks and assess the chances of success;

Conclusion: points of attention when restructuring companies in financial distress

• check with the trade register, competent court and insolvency regis-

All parties involved in a reorganization of a distressed company need

ters whether the company is not bankrupt when completing the

to be aware of the possibility that a reorganization may not be succes-

restructuring and ensure (e.g. by a written statement to that effect

sful and that a trustee in bankruptcy may invalidate the transaction

by management) that no insolvency proceedings are initiated with

and reclaim assets by invoking the actio Pauliana. This means that it

respect to the company;

is of great importance to carefully review (where appropriate assisted by legal and financial experts) the reorganization process at the begin-

• with a view to the presumption of knowledge of prejudice laid

ning thereof, to analyze the chances of success, to consider the posi-

down in article 43 Fw, pay particular attention to transactions: (a)

tion of the various creditors and to identify risks and potential claims.

where the distressed company incurs an obligation considerably in excess of fair market value, transfers an asset considerably below

Interesting in this respect is a recent judgement of the Supreme

fair market value, or pays or grants security for a debt which is not

Court of 22 December 2009 (ABN AMRO/Van Dooren III) in which the

yet due and payable; (b) between the distressed company and its

Supreme Court (inter alia) ruled that banks have a duty, prior to provi-

managing directors, supervisory directors or direct/indirect control-

ding additional financing against additional security, to investigate

ling shareholders; and (c) within a group of companies.

and analyze the financial position of the company with a view to the question whether a bankruptcy and a deficit in such bankruptcy (and

• as mandatory legal acts are less likely to be successfully annulled

therefore a prejudice to the creditors) are to a reasonable extent of

by a trustee, structure, where possible, the reorganization in such

probability (met een redelijke mate van waarschijnlijkheid) foresee-

a way that it is based on already existing obligations, for exarnple

able. If at the time of the legal act the bankruptcy and the deficit in

obligations pursuant to an already existing credit facility; and

such bankruptcy were to a reasonabie extent of probability foreseeable, then knowledge of prejudice is presumed and the bank may not be able to refute such presumption.

• ascertain that a purchase price payable for assets of the distressed company is a fair market price and available for recourse for all creditors. @

With a view to the pauliana requirements Iaid in articles 42 and 47 Fw and Dutch case law, the following ‘do’s and don’t’s’ (not intended * Pauline Vos is a partner with Bird & Bird since 2003 and specialises in Corporate/M&A transactions.

A01993_InCasu_mei10.indd 53

19-04-2010 14:02:04

Hoogvliegers gezocht! www.werkenbijbirdenbird.nl

‘ Werken bij Bird & Bird betekent werken op topniveau, met z’n allen iets moois opbouwen en tegelijkertijd samen een hebben! leuke tijd hebben!’ Linda Brouwer | advocaat Intellectuele Eigendom

Bird & Bird is een snelgroeiend internationaal advocaten-

Werken bij Bird & Bird doe je in teamverband, zowel

kantoor dat verschillende disciplines – variërend van

binnen kantoor als internationaal. Vaak is het aanpakken,

fiscaal tot intellectueel eigendomsrecht – verenigt onder

maar we hechten veel waarde aan een goede onderlinge

één dak. Wij zijn actief in hightech en gereguleerde

sfeer waarin ook tijd is voor ontspanning. In de praktijk

markten als: telecom, IT, life sciences, media, energy,

betekent dit een unieke werken leeromgeving, die je

internet en electronics.

loopbaan een vliegende start kan geven. Zo’n begin is het

Net als onze cliënten ontwikkelen we ons voortdurend en

halve werk. De rest is aan jou.

is onze blik altijd op de toekomst gericht. Daarom zijn we

Meer weten? Ga dan naar www.werkenbijbirdenbird.nl of

op zoek naar talenten (m/v) die hogerop willen en voor

neem contact op met onze recruiter, tel. 070 35 38 800

wie zelfs the sky geen limit is.

of per e-mail: recruitment@twobirds.com.

International law firm

A01993_InCasu_mei10.indd 54

19-04-2010 14:02:08

Overzicht

Kantoorspecials @ Boekel De NerĂŠe @ Clifford Chance @ Freshfields Bruckhaus Deringer @ Houthoff Buruma

JFV In Casu - mei 2010 -

@ Stibbe

A01993_InCasu_mei10.indd 55

19-04-2010 14:02:08

Kantoorspecial

Boekel De Nerée Boekel De Nerée is een Nederlands kantoor met een lange historie. Het kantoor is ontstaan uit verschillende advocatenpraktijken en notariskantoren die in de afgelopen jaren zijn gefuseerd. De naam Boekel De Nerée ontstond op 1 januari 1990 uit een fusie van Boekel Van Empel & Drilling advocaten met Mekking & De Nerée notarissen. Boekel De Nerée telt 300 medewerkers, waarvan circa 160 juristen. Daarnaast werkt het kantoor samen met gezaghebbende Europese en Amerikaanse advocatenkantoren. Door Heleen Biesheuvel

De structuur en cultuur van het kantoor kenmerken zich door korte communicatielijnen, een grote mate van specialisatie en een hoog niveau van juridische dienstverlening. Boekel De Nerée is een ambitieus kantoor met een open en informele werksfeer dat staat voor het beste resultaat.

Praktijkgroepen en sectorgroepen Boekel De Nerée kent een achttal praktijkgroepen die onderling nauw samenwerken. De praktijkgroepen zijn globaal te verdelen in Arbeidsrecht, Ondernemingsrecht, Vastgoed en het Notariaat. Om cliënten zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn, heeft Boekel De Nerée een aantal sectorgroepen samengesteld uit advocaten en notarissen van verschillende praktijkgroepen die naast de juridische kennis ook weten wat er in de verschillende sectoren speelt. Een belangrijke sectorgroep betreft de Zorggroep. Daarnaast kent Boekel De Nerée ook de sectorgroepen Financiële Instellingen, Overheid, Retail, Sport & Recht, Toezicht, Vastgoed & Vastgoedfinancieringen en Woning corporaties. Heleen Biesheuvel

Top Employer 2010 Boekel De Nerée heeft dit jaar voor de tweede keer de Top Employer Award uitgereikt gekregen die jaarlijks door onderzoeksbureau CRF

vindt plaats met twee leden van de sollicitatiecommissie. Tijdens

wordt uitgereikt aan de beste werkgevers van Nederland. Een uitge-

dat gesprek worden onder meer je CV en je persoonlijke interesses

breid onderzoek geeft inzicht in hoe een bedrijf scoort op het gebied

besproken. Als dat gesprek goed gaat volgt een e-assessment op

van arbeidsvoorwaarden ten opzichte van collega-topwerkgevers.

kantoor. Voor studenten uit Groningen wordt hiervoor een uitzonde-

Boekel De Nerée scoort op alle punten het maximale resultaat en wordt

ring gemaakt: zij kunnen het e-assessment ook in Groningen doen. Op

speciaal geroemd op de punten Opleiding & Training en Bedrijfscul-

het e-assessment volgt een tweede gespreksronde met twee partners,

tuur.

waaronder de partner voor wie je eventueel gaat werken. Tot slot volgt een informele lunch om alvast kennis te maken met je toekomstige

Student-stage

collega’s.

Een goede manier om kennis te maken met de advocatuur is een student-stage te lopen. Een student-stage bij Boekel De Nerée duurt

Opleiding

normaal gesproken twee maanden, maar het is mogelijk om daarvan af te wijken. Als student-stagiair loop je als volwaardig team-lid mee

Law Firm School

in de praktijk op een sectie naar jouw keuze.

Alle advocaat-stagiaires bij Boekel De Nerée volgen tijdens het eerste jaar van hun stage de juridische beroepsopleiding bij de Law Firm

A01993_InCasu_mei10.indd 56

Advocaat-stage

School (LFS) als aanvulling en verdieping op de beroepsopleiding van

Als je solliciteert voor een plek als advocaat-stagiair moet je een solli-

de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA). De LFS is een initiatief

citatieprocedure doorlopen die – als je wordt uitgenodigd – bestaat

van 14 grote advocatenkantoren met een internationale commerciële

uit drie ronden, gevolgd door een informele lunch. Het eerste gesprek

praktijk, waaronder Boekel De Nerée, die tot de conclusie waren

19-04-2010 14:02:13

de ontwikkeling van zijn medewerkers heel belangrijk vindt en ernaar

de drie weken samen met 50 tot 100 andere beginnend advocaten

streeft een goede werk/privé balans te creëren voor haar medewer-

twee dagen in een hotel in Scheveningen om cursussen te volgen. Ter

kers. Op verschillende evenementen, waaronder de BID, had ik al

voorbereiding op die colleges moeten opdrachten worden ingeleverd

kennisgemaakt met een aantal advocaten van Boekel De Nerée en het

zodat een bepaald niveau gewaarborgd kan worden. De vakken die

enthousiasme waarmee zij vertelden en de prettige sfeer die onder-

je bij de LFS volgt, sluit je af met tentamens. Een deel van de vakken

ling heerste hebben mij overtuigd.

wordt getentamineerd door de LFS zelf en een deel door de NOvA. Ik werk op dit moment op de praktijkgroep Arbeidsrecht, een zeer TOP-J

dynamische praktijk waar ik het erg naar mijn zin heb. Daarvoor heb ik

Het TOP-J (Talent Ontwikkel Programma Juristen) is een exclusief voor

anderhalf jaar gewerkt bij de praktijkgroep EU & Competition en heb ik

Boekel De Nerée ontwikkeld programma dat is gericht op het ontwik-

een half jaar proceservaring opgedaan bij Corporate Litigation.

De Nerée was heel bewust: ik zocht een groot Nederlands kantoor dat

praktijk. De LFS is een intensieve opleiding. Gemiddeld zit je eens in

JFV In Casu - mei 2010 -

gekomen dat de opleiding van de NOvA niet altijd aansloot bij die

kelen van de competenties die een jurist in een commerciële praktijk nodig heeft. Bij deze cursussen, die veelal intern worden gevolgd, kan

Als advocaat-stagiair draai je volledig mee in de praktijk. Er wordt een

worden gedacht aan Legal English, Effectief Presenteren, Commerciële

grote mate van zelfstandigheid van je verwacht, maar dat betekent

Ontwikkeling en Snellezen.

zeker niet dat je in het diepe wordt gegooid. Er is vanuit de partners en senior medewerkers een hoge mate van begeleiding en oplei-

Boekelgerecht

ding. Zij vinden het erg belangrijk dat je je als advocaat-stagiair zo

Het Boekelgerecht is een leuk onderdeel van je stageperiode bij Boekel

goed mogelijk ontwikkelt tot een zelfstandig opererend advocaat. Bij

De Nerée. Elke twee maanden bepleiten twee beginnend advocaat-

Boekel De Nerée hangt een informele sfeer. Wat erg prettig werkt is

stagiaires een casus. Voor het Boekelgerecht wordt het hele kantoor

dat je altijd overal kan binnenlopen en de communicatie open is. Voor

uitgenodigd. Twee partners zijn cliënt en een oud-partner treedt op

hiërarchie is weinig plaats. Daarnaast is het sociale aspect op kantoor

als rechter. Natuurlijk is het spannend om voor al je kantoorgenoten te

erg belangrijk. Zo wordt er elke vrijdag geborreld, zijn er verschillende

pleiten, maar het is een goede gelegenheid om je pleitvaardigheden

sportteams, wordt jaarlijks een stagiaire/medewerkers-weekend geor-

te testen en te verbeteren.

ganiseerd en is er elke twee jaar een groot bedrijfsfeest.

Heleen Biesheuvel

Het advies dat ik alle rechtenstudenten wil meegeven is: ga stage

Voordat ik in april 2008 begon als advocaat bij Boekel De Nerée heb ik

lopen! Een student-stage is een uitgelezen kans om te kijken of de

Nederlands recht gestudeerd in Groningen. In de master Bedrijfsrecht

advocatuur (of bedrijfsleven/overheid) iets voor jou is en wat voor

heb ik de nadruk gelegd op het ondernemingsrecht en arbeidsrecht.

soort kantoor het beste bij je past. @

Tijdens mijn studie was ik actief bij de JFV als redacteur van dit blad, heb ik voor SGOR ondermeer het ISP naar Sjanghai georganiseerd en heb ik een commissie gedaan bij mijn studentenvereniging R.K.S.V. Albertus Magnus. Ook heb ik tijdens mijn studie een aantal maanden in het buitenland gewerkt als skilerares. Na twee stages in de advocatuur, één op een kleine vestiging van een middelgroot kantoor en één op een groot, internationaal kantoor, was ik er zeker van dat ik advocaat wilde worden. De keuze voor Boekel

A01993_InCasu_mei10.indd 57

19-04-2010 14:02:14

NEW YORK - SÃO PAULO - WASHINGTON D.C. - AMSTERDAM - BARCELONA - BRUSSEL - BOEKAREST - DÜSSELDORF - FRANKFURT - KIEV - LONDEN - LUXEMBURG - MADRID MILAAN - MOSKOU - MÜNCHEN - PARIJS - PRAAG - ROME - WARSCHAU - ABU DHABI - DUBAI - RIYAD - BANGKOK - PEKING - DELHI - HONG KONG - SJANGHAI - SINGAPORE - TOKIO

Rondje van de zaak?

Opleiding van de zaak?

Fiets van de zaak? Word advocaat-stagiair bij Clifford Chance Wil jij ook bij de top van de internationale advocatuur horen? Word dan advocaat-stagiair bij Clifford Chance, één van de meest toonaangevende advocatenkantoren ter wereld. Je vindt Clifford Chance in hartje Amsterdam, waar we je in drie jaar tijd klaarstomen tot een advocaat van wereldniveau. Ook vanuit deze toplocatie werken in de internationale advocatuur? Solliciteer nu op wordadvocaatstagiair.nl en begin je eerste werkdag op een ﬁets van de zaak!

wordadvocaatstagiair.nl A01993_InCasu_mei10.indd 58

19-04-2010 14:02:27

Kantoorspecial

Clifford Chance Clifford Chance is één van de grootste en meest vooruitstrevende advocatenkantoren ter wereld. Op ons kantoor in Amsterdam, gevestigd in een monumentaal pand uit 1882 in het hart van Amsterdam, werken advocaten en belastingadviseurs voor grote opdrachtgevers aan veelal internationale transacties en opdrachten. Door Annebeth Bleeker

Clifford Chance Academy

genschaprechtelijke aspecten van een fusie of overname. Een ander

De persoonlijke ontwikkeling van

aspect dat veel aan de orde komt is het pensioenrecht. De sectie Litigation & Intellectual Property behandelt Nederlandse

Wij hebben daarom in 2000 ons

en internationale civiele procedures, alsmede Nederlandse en inter

eigen internationale opleidingscen

nationale arbitrages. Speerpunten zijn Corporate & Commercial

trum, The Academy, opgericht. The

Litigation, insolventie en herstructureringen, IE en telecommunicatie-

Academy verzorgt een groot aantal

en energierecht. Tevens behandelt deze sectie administratieve proce

inhoudelijke en competentiegerichte

dures, waaronder procedures bij de Opta, het Commissariaat voor de

trainingen op een aantal locaties

Media, de NMa en de AFM.

JFV In Casu - mei 2010 -

Annebeth Bleeker

binnen onze wereldwijde organisatie.

onze medewerkers staat centraal

in Europa, de VS en Azië. Voor elk ervaringsniveau van advocaten zijn

Wat verwachten wij van jou?

er cursussen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld de Hoogtestage. De

Werken bij Clifford Chance betekent intensief samenwerken met

Hoogtestage is onderdeel van een exclusief onderwijsprogramma dat

advocaten uit meerdere vakgebieden en verschillende Clifford Chance

geheel op de praktijk en cliënten van Clifford Chance is gericht. Een

kantoren. Als beginnend advocaat maak je deel uit van teams die,

bijkomend voordeel van het volgen van trainingen bij The Academy

afhankelijk van de zaak, steeds wisselend zijn van samenstelling.

is dat je vaak enkele dagen in het buitenland verblijft en tijdens de

De werkzaamheden zijn gevarieerd en bestrijken vaak meerdere

cursussen kennismaakt met kantoorgenoten uit andere landen. Je

rechtsgebieden. Doordat er veel aan grensoverschrijdende transacties

leert zo al snel collega’s kennen met wie je zult gaan samenwerken.

wordt gewerkt, heb je vanaf het begin intensief contact met je collega’s in het buitenland. Je deelt een kamer met een (senior) advocaat of

Specialismen

partner, wat samenwerking en kennisuitwisseling ten goede komt.

Op ons kantoor in Amsterdam hebben we een vijftal secties. De sectie Corporate richt zich op fusies en overnames, joint ventures

Advocaat-stagiair Annebeth Bleeker vertelt

en ondernemingsrechtelijke advisering in brede zin. Binnen deze

“Ik ben sinds 1 december 2009 werkzaam als advocaat-stagiaire bij

praktijkgroep vallen onder andere mededingingsrecht, effectenrecht,

Clifford Chance op de sectie Corporate – ECR, waar ik mij voornamelijk

milieurecht, vastgoedrecht, telecommunicatie- en mediarecht. Het

bezig houd met het mededingingsrecht.Gedurende mijn Bachelor

Notariaat, dat gespecialiseerd is in internationaal ondernemingsrecht

Internationaal en Europees recht aan de Rijksuniversiteit Groningen

en commercieel vastgoed, valt ook binnen de sectie Corporate.

heb ik eigenlijk steeds het idee gehad dat ik graag als jurist binnen het bedrijfsleven aan de slag wilde. Toen ik mij in de Masterfase

De sectie Finance & Capital Markets legt zich toe op de algemene

van mijn studie begon te beseffen dat bedrijven voor de complexere

bankzaken waaronder bankleningen, asset finance en project finance,

juridische vraagstukken eigenlijk steeds een advocatenkantoor in

alsmede op het effectenrecht. Onder dat laatste vallen bijvoorbeeld

de arm nemen en ik via het Internationaal Studieproject (ISP) van de

het begeleiden van de uitgifte van effecten voor multinationale

Juridische Faculteitsvereniging in contact kwam met een aantal grote,

ondernemingen, het verzekeringsrecht en derivatentransacties.

gerenommeerde advocatenkantoren, was ik snel ‘om’ en ben ik mij meer op de advocatuur gaan richten. Van de 7 advocatenkantoren die

De sectie Tax adviseert over fiscale constructies bij fusies en over

ik in het kader van ISP heb bezocht, was ik over Clifford Chance meteen

names, beursgangen en andere kapitaalmarktuitgiftes, securitisa

heel erg enthousiast. Om meer te weten te komen over het kantoor,

tions, repackagings en andere financieringsstructuren, en ook bij het

hun praktijk en de sfeer binnen kantoor, heb ik mij opgegeven voor de

opzetten van beleggingsfondsen, alternative investment structuren en

business course van Clifford Chance: de Select Class. Een hele goede

financiële derivaten.

en leuke manier om te bekijken of het kantoor echt bij jou past! De deal waaraan in teams wordt gewerkt loopt als een rode draad door

De sectie Employment & Pensions heeft een brede praktijk. De

de 4 dagen heen en geeft een aardig beeld van het werk wat je als

advocaten van Employment adviseren in bijvoorbeeld de medezeg

advocaat bij Clifford Chance dagelijks doet. Daarnaast bezoek je ook

A01993_InCasu_mei10.indd 59

19-04-2010 14:02:33

Word advocaat-stagiair bij Clifford Chance

Wil jij ook bij de top van de internationale advocatuur ho meest toonaangevende advocatenkantoren ter wereld. J tijd klaarstomen tot een advocaat van wereldniveau.

Ook vanuit deze toplocatie werken in de internationale a Solliciteer nu op wordadvocaatstagiair.nl en begin je eers

JFV In Casu - mei 2010 -

Al met al kan ik iedere student die nadenkt over de advocatuur van harte aanbevelen een business course en een student-stage te lopen, vooral bij Clifford Chance!”

Loopbaanmogelijkheden Om succesvol te blijven in de top van de advocatuur zoekt Clifford Chance doorlopend advocaat-stagiairs en student-stagiairs die willen winnen, succes koesteren en zich optimaal willen ontwikkelen.

Student-stage Als student-stagiair heb je de mogelijkheid om in 8 weken de inter nationale advocatuur te ervaren in al haar facetten. Je zit op de kamer bij een ervaren advocaat of partner en je hebt een mentor en een buddy.

Select Class het kantoor in Londen en is er naast hard werken zeker tijd voor leuke

Onze 4-daagse masterclass ieder jaar in mei, biedt je niet alleen de

dingen. Op die manier is er ruim gelegenheid om kennis te maken

kans om kennis te maken met onze Amsterdamse praktijk. Je bezoekt

met de mensen die er werken en krijg je een goed beeld van de sfeer

ook ons kantoor in Londen en ontmoet vele collega’s.

binnen kantoor.

European Summer Scheme Na een zeer positieve ervaring met de Select Class wilde ik ook graag

Ieder jaar selecteert Clifford Chance getalenteerde studenten die

één van mijn twee student-stages lopen bij Clifford Chance. In de 8

samen met studenten uit andere Europese landen deelnemen aan

weken waarin ik heb meegedraaid in de teams en heb meegewerkt

ons internationale zomerprogramma: de European Summer Scheme.

aan verschillende zaken, heb ik ontdekt dat niet alleen het werken in

Je draait mee in de internationale praktijk van ons kantoor in Londen

de advocatuur, maar ook het werken bij Clifford Chance goed bij mij

en neemt deel aan de vele activiteiten die voor dit internationale

past. Het werken aan zowel Nederlandse alsook grensoverschrijdende

gezelschap worden georganiseerd. Een onvergetelijke ervaring waar

zaken, geeft het werk wat mij betreft een extra dimensie. De open en

bij je niet alleen iets leert, maar ook interessante internationale

vriendschappelijke sfeer die op kantoor heerst en de leuke activiteiten

contacten opdoet!

die worden georganiseerd dragen er ook aan bij dat ik elke dag met plezier naar mijn werk ga. Daarnaast wordt er binnen Clifford Chance

Kennismaken

veel aandacht besteed aan opleiding. Het interne opleidingsinstituut,

Wil je meer weten over je mogelijkheden binnen ons kantoor of je

de Clifford Chance Academy, heeft een hoogstaand programma en

opgeven voor één van onze evenementen? Kijk dan op onze website

biedt bijvoorbeeld cursusonderdelen die je in Amsterdam of in een

www.wordadvocaatstagiair.nl of neem contact op met een van onze

buitenlandse vestiging van Clifford Chance volgt met een groep

recruiters op telefoonnummer 020 - 711 9700 of stuur een mail naar

buitenlandse collega’s. Een goede manier om ook je collega’s van de

recruitment.amsterdam@cliffordchance.com. @

andere kantoren te leren kennen!

A01993_InCasu_mei10.indd 60

19-04-2010 14:02:36

Kantoorspecial

Freshfields Bruckhaus Deringer LLP Freshfields Bruckhaus Deringer heeft zich op basis van een bewuste strategie ontwikkeld tot een toonaangevend en succesvol internationaal kantoor, met 26 kantoren in alle belangrijke jurisdicties.

De standaardduur van een studentstage is twee maanden. Overigens

Wereldwijd hebben we meer dan 2.500 advocaten, fiscalisten en

geldt dat wij bij de invulling van studentstages streven naar maatwerk.

(kandidaat-)notarissen. In Amsterdam zijn we met meer dan 90

Ook een scriptiestage behoort tot de mogelijkheden. Naast de regu-

juristen een internationaal, maar toch ook een overzichtelijk kantoor.

liere stages organiseren wij ieder jaar een internationaal stagepro-

We willen niet per se de grootste zijn, maar wel tot de allerbeste

gramma: Freshfields Connect.

behoren. Onderscheidend is verder dat vrijwel alle stagiaires na hun beroepsWe richten ons op de advies-, transactie- en procespraktijk ten

opleiding medewerker worden. Daarom investeren wij vanaf dag één

behoeve van Nederlandse buitenlandse ondernemingen, financiële

in een intensieve interne opleiding en begeleiding. Naast het oplei-

instellingen, investeerders en overheden. Daarbij hebben we een

dingsprogramma van kantoor Amsterdam neem je ook deel aan de

duidelijke focus op de meer complexe en uitdagende zaken en zijn

internationale opleiding.

daarin selectief om een overzichtelijke omvang te behouden.

JFV In Casu - mei 2010 -

Amsterdam: groot en klein tegelijk

Contact Onze praktijkgroepen:

T: +31 20 485 7574

• ondernemingsrecht, inclusief notariaat en arbeidsrecht

E: amsterdam.recruitment@freshfields.com

• financieringspraktijk

W: www.werkenbijfreshfields.nl @

• fiscale praktijk, met een nadruk op International Tax Planning • mededingings- en economisch ordeningsrecht • intellectuele eigendom en ICT • internationale arbitrage en procespraktijk

Excellent, and not too serious Cliënten schakelen ons kantoor in voor juridische dienstverlening op het allerhoogste niveau. Op het gebied van vakkennis en professionaliteit worden dus hoge eisen aan onze medewerkers gesteld. Daarom is het essentieel dat je tijdens je studie een solide juridische basis hebt opgebouwd. Dit betekent dat je een dienstverlenende instelling hebt, hoge eisen aan jezelf maar ook aan anderen stelt, stevig flexibel en stressbestendig bent, in je schoenen staat en over een gezonde dosis creativiteit beschikt. Tegelijkertijd hechten we echter veel waarde aan een plezierige, informele werksfeer. Sense of humour en relativeringsvermogen vinden we daarom bijna net zo belangrijk als vakkennis en professionaliteit. Ons favoriete selectiecriterium is dan ook: “Excellent, and not too serious”.

Studentstages Gedurende het gehele jaar zijn in Amsterdam studentstageplaatsen beschikbaar in alle praktijkgebieden. Als studentstagiaire zit je bij een ervaren medewerker op de kamer en draai je volledig mee in de dagelijkse praktijk. Op deze manier krijg je een goed beeld van de aard en inhoud van onze praktijk.

A01993_InCasu_mei10.indd 61

19-04-2010 14:02:37

Dare to take a ride Freshfields Bruckhaus Deringer LLP Strawinskylaan 10 1077 XZ Amsterdam Voor vragen: Amsterdam Recruitment T: 020 485 7574 E: amsterdam.recruitment@freshfields.com Voor meer informatie: www.werkenbijfreshfields.com

Freshfields Connect 2010/2011 Internationale studentstage Dé kans voor talentvolle en

Verenigde Staten. Zo ervaar je

ambiteuze rechtenstudenten

hoe het is om te werken voor

met een focus op de advocatuur,

een kantoor dat behoort tot de

de fiscaliteit of het notariaat

internationale top.

om kennis te maken met de internationale juridische praktijk.

De Connect-stage kan op ieder gewenst moment in studiejaar

Als Connect-stagiair loop je eerst

2010/2011 worden gelopen, op elk

zes weken stage op ons kantoor

van onze secties.

in Amsterdam, en vervolgens

A01993_InCasu_mei10.indd 62

vier weken op één van onze

Ben jij ‘excellent, and not too serious’?

andere kantoren in Europa,

Solliciteer dan voor 7 juni 2010 via

Azië, het Midden-Oosten of de

www.werkenbijfreshfields.com.

19-04-2010 14:02:42

Kantoorspecial

Houthoff Buruma Houthoff Buruma is één van de grootste kantoren van advocaten, notarissen en belastingadviseurs in Nederland. Circa driehonderd hooggekwalificeerde specialisten leveren maatwerk aan ondernemingen en organisaties die streven naar excellente prestaties. Wij richten ons op het topsegment binnen het bedrijfsleven en de publieke sector; organisaties waar de belangen groot zijn. Voor deze doelgroep vormen wij een full-service kantoor, met specialisten die thuis zijn binnen vrijwel alle bedrijfsmatige vraagstukken. Niet alleen voor binnen de advocatuur, maar ook notarieel en fiscaal. Als één van de weinige topkantoren, beschikken wij bovendien, naast een uiterst sterke transactie/adviespraktijk,

JFV In Casu - mei 2010 -

over een grote procespraktijk.

Binnen Houthoff Buruma onderscheiden we o.a. de volgende prak-

bezoeken en een studentstage lopen. Een studentstage is bij uitstek

tijkgroepen: M&A, Banking, Insolvency, Restructering & Recovery,

de manier om de advocatuur in het algemeen en ons kantoor in het

Corporate & Commercial, Real Estate, Insurance & Reinsurance en EU

bijzonder te leren kennen. Gedurende twee maanden loop je mee in

& Competition.

de dagelijkse praktijk van een van onze vestigingen. Je gaat mee naar rechtszittingen, een kort geding of een comparitie. Verder maak je

Internationaal

korte opdrachten, schrijft notities en doet zoekopdrachten in de bibli-

Houthoff Buruma heeft vestigingen in Amsterdam, Den Haag,

otheek. Uiteraard krijg je kans om aan te sluiten bij de ‘social events’

Rotterdam, Brussel en Londen. Als onafhankelijk Nederlands kantoor

van kantoor.

staat Houthoff Buruma zowel Nederlandse als internationale cliënten bij. Ons werk houdt daarom niet op bij de landsgrenzen. In de praktijk

Contact

werken wij regelmatig samen met collega’s en cliënten van vooraan-

W www.houthoff.com of www.werkenbijhouthoff.nl

staande kantoren in De Verenigde Staten, Engeland, Duitsland, Frank-

T Florine Keijzer / Hester Swane 020 6056260 / 6253

rijk en andere landen.

M recruitment@houthoff.com @

Vliegende start Bij ons werk je in teamverband aan interessante zaken. Als stagiaire heb je direct een eigen, volwaardige rol in het team, de praktijk is immers de beste leermeester. Je begint bij een bepaalde sectie en deelt een kamer met een jonge kantoorgenoot, die je wegwijs maakt in de dagelijkse gang van zaken. Een ervaren advocaat, notaris of belastingadviseur leidt je verder op. In de loop van de tijd krijg je steeds meer verantwoordelijkheid en ga je steeds zelfstandiger werken. Na anderhalf jaar wissel je van sectie, waardoor je aan het einde van je driejarige opleiding, goed kunt aangeven in welke richting je jezelf wilt specialiseren.

Nadere kennismaking Wij bieden verschillende mogelijkheden om nader kennis te maken met ons kantoor. Zo kun je een kennismakingslunch aanvragen, een advocatuurlijk of notarieel ontbijt bijwonen, een (STEP) In-housedag

A01993_InCasu_mei10.indd 63

19-04-2010 14:02:44

VOOR ECHT JURIDISCH TALENT ZIJN WE BEREID OM VER TE GAAN. Echt juridisch talent is zeldzaam, en talent dat bij ons past nog zeldzamer. Dus als we zo iemand leren kennen, zijn we bereid om ver te gaan. Kennen we jou eigenlijk al?

www.werkenbijhouthoff.nl

A01993_InCasu_mei10.indd 64

19-04-2010 14:02:45

Kantoorspecial

Stibbe Stibbe is een vooraanstaand internationaal advocaten- en notarissenkantoor met circa 300 juristen en vestigingen in Amsterdam, Brussel, Londen en New York. Tot onze cliënten behoren overheidsinstellingen en toonaangevende, internationaal opererende ondernemingen in binnen- en buitenland. Stibbe geeft haar cliënten deskundige juridische begeleiding op alle rechtsgebieden: van ondernemingsrecht, arbeids- en administratief recht tot fiscaal en notarieel recht. Omdat Stibbe haar cliënten adviseert en begeleidt in de landen waar zij actief zijn vormt ons kantoor al sinds 2002 een succesvolle alliantie met het Engelse advocatenkantoor Herbert Smith en het Duitse Gleiss Lutz. Voor

van mensen en kennis is de kracht van de alliantie. Met ruim 1500 advocaten en 29 vestigingen wereldwijd is de alliantie vertegenwoordigd in de belangrijkste politieke en economische centra van Europa, de Verenigde Staten en Azië.

(Internationale) student-stage en scriptiestage

Juridisch-assistentschap: werken naast studeren

Derde- en vierdejaarsstudenten krijgen de kans om bij Stibbe de advo

Wanneer je als derde- of vierdejaarsstudent meer wilt dan een student-

catuur, het notariaat of de fiscale advocatuur te verkennen. Een stage

stage biedt Stibbe je de mogelijkheid te werken naast het studeren,

bij ons kantoor duurt doorgaans twee maanden. In overleg kan dat

namelijk door middel van het juridisch-assistentschap. Jaarlijks

korter zijn.

hebben we plaats voor juridisch-assistenten die voor minimaal

Je kunt bij Stibbe ook kiezen voor een ander type stage. Denk aan een

vier maanden één, twee of drie dagen bij ons in dienst treden. De

scriptiestage, waarin je een stage combineert met het schrijven van

werkzaamheden van een juridisch-assistent zijn te vergelijken met die

een scriptie.

van een student-stagiaire of beginnend junior-medewerker. Zo leer je

Tijdens de stage doe je veel praktische ervaring op. Je woont zittingen en

in de laatste fase van je studie de praktijk van de advocatuur of het

praktijkgroepbesprekingen bij. Verder help je bij het voorbereiden van

notariaat nog beter kennen.

JFV In Casu - mei 2010 -

projectteams intensief met elkaar samen. Deze samenwerking en de continue uitwisseling

verscheidene internationale cliënten werken Nederlandse, Duitse en Engelse juristen in

processtukken, het beantwoorden van rechtsvragen, het vervaardigen van conceptbrieven aan cliënten, advocaten en wederpartijen. Ook

Interesse in werken bij Stibbe?

doe je literatuur- en jurisprudentieonderzoek. En vanzelfsprekend ben

Ben je geïnteresseerd in een baan bij Stibbe als junior-medewerker,

je van de partij bij kantooruitjes, stagiaireweekenden en lezingen.

fiscalist of kandidaat-notaris? Of wil je meer weten over de moge lijkheden voor een (internationale) student-stage, een juridisch-

Tevens is het mogelijk om een internationale student-stage te lopen.

assistentschap of deelname aan de masterclass STBB2NY of

Gedurende circa twee maanden loop je eerst een maand stage op ons

STBB2MBA? Solliciteer dan via een van de sollicitatieformulieren op

kantoor in Amsterdam en vervolgens een maand in Brussel, Londen

www.werkenbijstibbe.nl of neem contact op met Robertine van der

of New York.

Werff, Campusrecruiter (telefoonnummer 020 5460 640). @

Voor een beperkt aantal studenten, dat ver van Amsterdam woont, is een kantoorappartement beschikbaar. De reis- en huisvestingskosten in Brussel, Londen en New York worden voor je geregeld en betaald. Daarnaast ontvang je de Nederlandse stagevergoeding à 800 euro bruto per maand, vermeerderd met een cost of living factor.

A01993_InCasu_mei10.indd 65

19-04-2010 14:02:46

A01993_InCasu_mei10.indd 66

19-04-2010 14:02:47

Overzicht

Kantoorbezoekverslagen @ Bird & Bird @ Boekel De NerĂŠe @ Freshfields Bruckhaus Deringer LLP

A01993_InCasu_mei10.indd 67

JFV In Casu - mei 2010 -

@ Loyens & Loeff

@ Houthoff Buruma

19-04-2010 14:02:47

Kantoorbezoekverslag

Bird & Bird Den Haag, vrijdag 5 februari 2010 Geschreven door: Caroline van der Kwaak, Eva Kleyweg en Wiert Jan Berghuis

Op vrijdag vijf februari begaven wij ons naar Den Haag voor een kantoorbezoek aan Bird & Bird. Na een lange treinreis waren we dan eindelijk ter plaatse. Vriendelijk werden we ontvangen met een verse kop koffie en de nodige muffins. Na een tijdje gezellig met elkaar gepraat te hebben en de nodige handjes te hebben geschud werd het tijd voor het meer officiële gedeelte. We werden een koele ruimte binnen gebracht, waar we plaats mochten nemen in heerlijke stoelen. Vervolgens nam de recruiter het woord om ons officieel welkom te heten. Aansluitend refereerde zij aan de brand in een studentenpand in Groningen en nam hier een moment stilte voor in acht. Otto gaf ons een korte introductie over Bird & Bird en daarna gingen we inhoudelijk in op het thema herstructurering.

Kantoorcultuur

hebben we het gehad over de faillissementpauliana als bedoeld in art

Bird & Bird is van oorsprong een Angelsaksisch kantoor en gevestigd

42 faillissementswet (hierna: Fw). In ruim 80% van de faillissementen

in Den Haag. Deze vestiging telt circa 85 juristen en is slechts een van

probeert de schuldenaar een deel van het resterende vermogen weg

de vele vestigingen. Wereldwijd zijn er eenentwintig kantoren met

te sluizen. In de praktijk is het soms lastig om achter de vermeende

ruim 850 advocaten in totaal. Het karakter van het kantoor is dan

pauliana aan te gaan.

ook te omschrijven als zeer internationaal, wat niet enkel en alleen blijkt uit de diverse vestigingsplaatsen welke te lezen zijn op de

De casus betrof het faillissement van Nederlands grootste importeur van

receptiebalie. Bird & Bird is een full service kantoor met een duidelijke

luxe auto’s, Kroymans. Kort voorafgaand aan het faillissement werd (in

sectorfocus op het gebied van telecommunicatie, (multi)media,

samenwerking met een aantal banken tevens schuldeisers) besloten

e-commerce, intellectuele eigendom, IT, farmaceutica, biotechnologie

tot een herstructurering van enkele levensvatbare vennootschappen

en aviation & aerospace. Haar clientèle bestaat, waar het Den Haag

die hangen in de ‘kerstboom’ van Kroymans Nederland B.V.

betreft, onder andere uit de grotere telecombedrijven. Bird & Bird Den Haag biedt onderdak aan de meest uiteenlopende secties,

Informeel

waaronder intellectueel eigendom, arbeidsrecht, ondernemingsrecht,

Na het officiële gedeelte worden wij uitgenodigd voor de wekelijkse

het notariaat, fiscaal recht en T.I.M: Telecommunicatie, IT en Media.

kantoorborrel. Voor het echter zover is krijgen we een wijnproeverij

Door zich te vestigen in Den Haag zit Bird & Bird dicht bij de plaats

aangeboden. Bird & Bird had hierbij leuk uitgepakt en bood ons de

waar “het” voor hun clientèle allemaal besloten wordt; het hart van

kans om onze wijnkennis grondig te beproeven en uit te breiden.

de Nederlandse politiek en de toezichthouders. Ook bevindt zij zich

Aansluitend konden we de proef op de som nemen door middel

dicht bij de bedrijven die in de telecom- en multimediasector actief

van een quiz, waarbij de vrouwen het tegen de heren moesten

zijn. Bird & Bird procedeert, adviseert en begeleidt het lobbywerk.

opnemen. Uiteindelijk bleken de mannen over de meeste wijnkennis te beschikken.

Het kantoor in Den Haag is gevestigd in een groot pand met kenmerkende trekken van de Amsterdamse School. Dit is een hele

Na de wijnproeverij bezoeken wij de kantoorborrel in de top van

verademing in vergelijking met de hoogbouw van de, welbekende,

het gebouw met een fraai uitzicht over Den Haag. Enkele mede

Amsterdamse Zuid-as. Deze uiterlijkheden kenmerken zich ook in het

werkers staan ons welwillend te woord in het beantwoorden van

karakter van het kantoor, dat volgens ons informeel en gezellig is.

de nodige vragen over kantoor, medewerkers, studie en andere aangelegenheden. De sfeer zit er goed in en uiteindelijk blijkt het

Casus

een zeer geslaagde dag. Een afscheid van Bird & Bird wordt luister

De onderwerpen die Otto vandaag heeft behandeld met ons zijn de

bijgezet door het overhandigen van een groot boekwerk met allerlei

(faillissements)pauliana en het bankbreukrecht. In het bijzonder

luchtfoto’s van de aarde, ons eigen Bird’s-eye view is een feit. @

A01993_InCasu_mei10.indd 68

19-04-2010 14:02:48

Kantoorbezoekverslag

Boekel De Nerée Amsterdam, vrijdag 11 december 2009 Geschreven door: Joost Bekink, Jelte Westra en Maaike van der Zee

Na de eerste kennismaking tijdens de borrel, stond al snel het eerste serieuze punt op het ISP-programma: een bezoek aan Boekel De Nerée. Vrijdagmiddag 11 december werden wij op het mooie pand van Boekel verwelkomd met heerlijke muffins, sandwiches en koffie of

Kennismaken en solliciteren bij Boekel De Nerée

in met een praatje over het kantoor. Zij werd bijgestaan door een

Er zijn verschillende manieren om nader kennis te maken met Boekel

advocaat-stagiair en student-stagiair. Daarna werd inhoudelijk

De Nerée. Je kunt natuurlijk een studentstage lopen. Deze duurt

ingegaan op de mogelijkheden voor werkgevers bij ontslag door Sanne

ongeveer twee maanden. Je wordt goed begeleid en natuurlijk krijg

Braam en Epke Spijkerman. Na dit praatje kregen wij een rondleiding

je een eigen stagecoördinator. Ook staat er een vergoeding tegenover

door het pand van Boekel. De dag werd afgesloten met een speeddate

deze stage. Boekel De Nerée probeert zoveel mogelijk tegemoet te

en een borrel.

komen aan jouw wensen voor wat betreft periode en praktijkgroep. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om bij Boekel De Nerée je scriptie

Sanne Braam en Epke Spijkerman vertelden ons welke mogelijkheden

te schrijven.

een werkgever heeft bij een collectief ontslag wegens economische redenen. In Nederland bestaat een duaal ontslagstelsel, waardoor

Ook kun je bij Boekel aan de slag als werkstudent. Dit moet dan wel

de werkgever twee wegen kan bewandelen. De ene weg loopt via

voor minimaal twee dagen per week. De maximale duur hiervan is

opzegging met toestemming van het UWV en de andere via ontbinding

ongeveer drie maanden. Voor het werk dat je levert, krijg je gewoon

door de kantonrechter. Er werd ingegaan op hoe een collectief ontslag

salaris.

JFV In Casu - mei 2010 -

Nynke Waller, recruiter van het kantoor, leidde het middagprogramma

thee. Na bijgekomen te zijn van de lange treinreis, begon het programma.

werkt en met welke ontslagverboden rekening moet worden gehouden. Als laatste kwam het Sociaal Plan aan de orde. De advocaten vertelden

Wanneer je aan de slag gaat als advocaat-stagiair of kandidaat-notaris,

in anderhalf uur tijd een heleboel belangrijke informatie over dit

kom je terecht bij de Law Firm School of de notariële beroepsopleiding.

zeer interessante onderwerp. Wij zijn in ieder geval een stuk wijzer

De Law Firm School is opgericht door de grote(re) advocatenkantoren

weggegaan dan dat wij er aankwamen.

in Nederland en is uitgebreider en meer gericht op internationaal werken dan de opleiding van de Orde. Er worden lezingen en

Boekel De Nerée

cursussen gegeven door de beste advocaten van de deelnemende

Boekel De Nerée is een kantoor waar zowel advocaten als notarissen

kantoren. Daarnaast word je begeleid door ervaren medewerkers van

werken. De enige vestiging van het kantoor staat in Amsterdam. Het

Boekel De Nerée.

kantoor heeft 300 medewerkers, waarvan 160 juristen. Boekel De Nerée streeft ernaar hoge kwaliteit te leveren, waarbij gebruik wordt

Afsluiting

gemaakt van specialistische kennis. Het kantoor is vooral gericht op

Voor ons is het een zeer geslaagde dag geweest. Het kantoor kwam

de zakelijke markt, met zowel nationale als internationale cliënten.

enthousiast en dynamisch op ons over. Het programma dat geboden

Boekel De Nerée kenmerkt zich door een ondernemende, no-nonsense

werd, was zowel inhoudelijk als informeel. Het speeddaten was

cultuur. Uit de manier waarop het kantoor zich presenteerde sprak een

een originele manier om in contact te komen met het kantoor. Aan

groot enthousiasme voor het vak. Er is sprake van een hoge mate van

verschillende advocaten konden vragen gesteld worden over het

professionaliteit, maar een goede balans tussen werk en privé wordt

werken bij Boekel De Nerée in de praktijk. Op de borrel achteraf

niet uit het oog verloren.

hebben wij tevens goed kunnen integreren met de medewerkers.

Het kantoor heeft zich gespecialiseerd in de volgende praktijkge

Voor meer informatie over het kantoor, stagemogelijkheden of de

bieden:

sollicitatieprocedure kun je contact opnemen met een van de recruiters

• Banking, Finance & Insurance

of kijken op www.boekeldeneree.com.

• Corporate, Commercial & litigation • Corporate/M&A

Marjorie Claushuis

• EU & Competition

T 020 795 37 22

• Vastgoed

E marjorie.claushuis@boekeldeneree.com

• Arbeidsrecht Het notariaat werkt voornamelijk binnen de praktijkgroepen Vastgoed,

Nynke Waller

Corporate, Commercial & Litigation en Corporate/M&A. Daarnaast is er

T 020 795 37 18

een praktijk Familierecht.

E nynke.waller@boekeldeneree.com @

A01993_InCasu_mei10.indd 69

19-04-2010 14:02:49

Master Law and Technology - Juridisch en multidisciplinair - Internationaal - Engelstalig - Interactief - Nauw contact met onderwijsteam - Goede stagemogelijkheden - Koppeling aan state-of-the-art onderzoeksinstituut TILT - Uitstekende specialisatiemogelijkheden - Uitstekend carriĂ¨reperspectief

Bezoek de mastervoorlichtingsavond op 27 mei Meer informatie: www.tilburguniversity.nl/masters/programmes/frw/lt Of mail naar: anton.vedder@uvt.nl A01993_InCasu_mei10.indd 70

19-04-2010 14:02:51

Kantoorbezoekverslag

Freshfields Bruckhaus Deringer LLP Amsterdam, donderdag 11 februari 2010 Geschreven door: Joost van Sloten, Hans Remerie en Else van Nievelt

Op een koude, maar zonnige donderdagmiddag komen we aan bij het kantoor van Freshfields Bruckhaus Deringer in Amsterdam-Zuid. We worden vriendelijk ontvangen en op de eerste verdieping staat koffie en thee op ons te wachten. Nadat Annuschka Hartman, recruitment manager, David Wakkie, associate Corporate, Marlies de Wilde, associate Corporate – notariaat, en Floor Milar, recruiter, zich aan ons hebben voorgesteld, is het onze beurt om kort te vertellen wie we zijn, welke studierichting we volgen en wat onze ideeën

Freshfields Bruckhaus Deringer

gebracht om de casus uit te werken. Deze casus had betrekking op

Nadat wij ons hebben voorgesteld vertellen David Wakkie, Marlies de

het aan de Amsterdamse effectenbeurs genoteerde bedrijf MediaCom

Wilde en Floor Milar vervolgens het één en ander over het kantoor.

Group N.V. Het bestuur kreeg te maken met de situatie waarin een

Freshfields is met 2700 advocaten verdeeld over 15 landen een

Amerikaans hedgefund erop aan drong om een gedeelte van de acti-

leading global law firm. In Amsterdam is het kantoor gevestigd in het

viteiten af te stoten. De vragen hadden voornamelijk betrekking op de

pand van de voormalige assurantiebeurs op de Amsterdamse zuidas.

middelen die de partijen ter beschikking stonden om zich tegen dit

Doordat het pand een aantal jaar geleden onder handen is genomen

hedgefund te verzetten. De casus werd op een leuke en goede manier

door architect David Chipperfield heeft het pand een zeer moderne

begeleid door de medewerkers terwijl de groepen de mogelijkheden

uitstraling gekregen. Er werken ongeveer 80 advocaten in Amsterdam

aan het uitzoeken waren.

JFV In Casu - mei 2010 -

zijn bij Freshfields Bruckhaus Deringer.

en daardoor lijkt de sfeer bij Freshfields meer op dat van een kleiner kantoor. Met vestigingen over de gehele wereld heeft Freshfields

Secondment New York - Quirijn Biesheuvel

echter de expertise, het netwerk en de uitdagende zaken van een

Quirijn Biesheuvel gaf een presentatie over zijn tijd in New York in het

groot kantoor. Freshfields behandelt vrijwel alle rechtsgebieden en

kader van zijn secondment. Het was erg leuk om te horen hoe het is

staat cliënten bij in zowel internationale als nationale transacties,

om een jaar in een andere stad en cultuur je beroep uit te oefenen en

procedures en adviezen. Er bestaan genoeg mogelijkheden om een

te zien hoe het er in andere landen aan toe gaat. Het blijkt dat je erg

tijd in het buitenland aan de slag te gaan en voor studenten wordt

veel opsteekt tijdens een dergelijk secondment. Zo bleek dat men in

er een internationaal stageprogramma aangeboden. Freshfields is

NY veel meer globaal georiënteerd is, en er sprake is van een veel ster-

bovendien aangesloten bij de Law Firm School en biedt advocaat-

kere hiërarchische structuur dan op het kantoor in Nederland. Ook ligt

stagaires een goede begeleiding.

de werkdruk op kantoor New York hoger dan op kantoor Amsterdam. Het grootste verschil betreft echter het Amerikaanse Common Law.

Speeddaten

Hoewel onderhandelen over contracten in New York vergelijkbaar is

Vervolgens stond er ‘speeddating’ op het programma. We kregen

met hoe dat in Nederland gaat, moet je goed rekening houden met de

de gelegenheid om ongeveer tien minuten met verscheidene jonge

juridische verschillen. Zo zijn de regels betreffende aansprakelijkheid

enthousiaste associates te praten en vragen aan hen te stellen over

bijvoorbeeld afwijkend. Het kwam erop neer dat NY een geweldige

hun studie, eventuele stages, hun vakgebied en uiteraard over het

stad is met hard werkende mensen en zeker een bezoek waard!

werken bij Freshfields Bruckhaus Deringer. Door alle associates werd aangeraden om één of meerdere stages te lopen, zodat je goed kunt

Borrel

bepalen of de advocatuur echt iets voor jou is en welk kantoor goed

Na de rondleiding was het tijd voor de borrel. Vanwege het feit dat de

bij je past.

borrelruimte al bezet is, vond deze plaats in café ‘De Blauwe Engel’, vlakbij het kantoor. Er was volop gelegenheid om met de aanwezige

Casus

kantoormedewerkers te praten en de borrel was dan ook erg gezellig.

Natuurlijk wilden we ook nog juridisch inhoudelijk een aspect van de

Al met al kunnen we terugkijken op een zeer geslaagd kantoorbezoek,

herstructurering behandelen. Daarom werd er een casus behandeld

waarbij we veel te weten zijn gekomen over het kantoor Freshfields

door Hanneke Rothbarth en Maarten Schellingerhout. Nadat iedereen

Bruckhaus Deringer en over de ondernemingsrechtelijke aspecten van

was verdeeld in groepen en subgroepen voor het grondig behandelen

het thema van het Internationaal Studieproject. @

van de casus, werden de verschillende groepen naar een eigen locatie

A01993_InCasu_mei10.indd 71

19-04-2010 14:02:51

Kantoorbezoekverslag

Houthoff Buruma Amsterdam, donderdag 18 februari 2010 Geschreven door: Hugo Atzema, Karianne Baumann en Janne-Marije Oosterhaven

Het is donderdag 18 februari 2010, de trein stopt wederom bij station Amsterdam Zuid. We komen aan bij Houthoff Buruma, ons vijfde kantoorbezoek sinds december en het derde bezoek in twee weken. Tegenwoordig lijkt het wel alsof de ISP-deelnemers meer zien van Amsterdam dan van Groningen. Dit vele reizen mag de pret echter niet drukken en zo dus zeker ook niet vandaag.

Zoals gezegd bezoeken we Houthoff Buruma en we worden, na

Na Bart Hoyng’s interessante ervaringen met DSB, verzorgden Céline

het testen van de prachtige loungestoelen in de lobby, vriendelijk

Estourgie en Leonie Kloos het inhoudelijke deel voor ons. Voorzien

verwelkomd door recruiter Floor Tordoir. Onder het genot van koffie en

van kennis over arbeidsrechtelijke aspecten in faillissement, werd het

thee en na een kort voorstelrondje, introduceert zij het kantoor. Hout

tijd om onze kennis in praktijk te brengen. Céline en Leonie hadden

hoff is met driehonderd advocaten, notarissen en belastingadviseurs

een pleitcasus voorbereid, waar wij in groepjes onze hoofden over

één van de grootste juridische dienstverleners van Nederland. Cliënten

konden breken. In de casus stond een ontslaggeschil in faillissement

van Houthoff Buruma zijn veelal grote beursgenoteerde bedrijven en

centraal. We kregen genoeg tijd om ons in de materie te verdiepen en

financiële instellingen. Dit betekent dat het kantoor wat betreft de

de belangen van de door ons te verdedigen partij te inventariseren.

praktijkgebieden – zoals Corporate Transactions en Real Estate –

Ook ontkwamen we er niet aan om per groepje te beslissen wie mocht

hierop duidelijk is ingericht. Beginnende advocaat-stagiaires starten

gaan pleiten. Zo gezegd, zo gedaan. Vier pleiters deden hun verhaal

met een interne opleiding, het 3-jarige Houthoff Trainee Programme.

voor de meervoudige kamer van de ‘Houthoff Buruma-rechtbank’ die,

Onderdeel van deze opleiding is de Law Firm School (waarbij Houthoff

zoals het hoort, gevormd werd door drie rechters: Céline, Leonie en

Buruma samen met enkele andere grote kantoren in Nederland is

Floor. Daarna kregen alle partijen de kans om in re- en dupliek op

aangesloten). Ook na dit intensieve opleidingstraject zijn er genoeg

elkaar te reageren. Na afloop gaf de rechtbank vakkundig commentaar

mogelijkheden voor advocaten om zich te blijven ontwikkelen, door

en goede tips op zowel inhoudelijk als procedureel vlak.

deel te nemen aan onder meer verschillende vaardigheidstrainingen. Volgens Floor is werken bij Houthoff Buruma uitdagend, bestaan er

Moe maar voldaan van onze prestaties van die dag worden we naar

genoeg mogelijkheden voor individuele ontplooiing en is het de open

de bar geleid. Luttele momenten later voegen ook de medewerkers

sfeer die Houthoff Buruma bijzonder maakt. Na deze inleiding werden

zich bij ons. Onder het genot van een hapje en een drankje wordt de

we meegenomen voor een rondleiding door het gebouw. Aangezien

dag besproken. Deze happen verdienen zeker ook een plekje in dit

vrijwel alle deuren openstonden, mochten we een kijkje nemen in de

verslag want ze waren er in overvloed en waren erg lekker. De tijd

kamers van de advocaten en konden we zelf de open sfeer proeven.

vloog voorbij en moeiteloos ging de groep studenten over in die van de medewerkers. Nadat ook de barman naar huis was mochten we

Dan is het tijd voor de lunch. Velen zaten al bij binnenkomst

zelf tappen en dat is aan ons Groningers zeker besteed. We konden

verlekkerd te kijken naar de overdaad aan broodjes, jus en vers fruit.

ons allemaal even voorstellen hoe het was om bij Houthoff Buruma te

We hebben een staande lunch waardoor we al een beetje kunnen

werken en die gedachte schrok de meesten van ons niet af. De borrel

mengen met enkele medewerkers die zich inmiddels bij ons hebben

begon om 17.15 uur en de laatste verlieten het pand om 21.30 uur. Al

gevoegd. Toen alles dan echt tot de laatste kruimel verorberd was

met al was de dag een groot succes!

hadden we het genoegen om te luisteren naar Bart Hoyng, advocaatstagiaire van Banking Finance & Restructing. Hij had zijn kostbare tijd

Dit is zo’n bezoek waarbij vrijwel alle deelnemers enthousiast over

vrijgemaakt om ons iets te vertellen over zijn huidige project, namelijk

het kantoor naar huis vertrekken. Het was een leerzame en goed

de afwikkeling van het DSB-faillissement. Hij gaf ons een kijkje in de

georganiseerde dag waarbij het juridisch inhoudelijk en het gezellig

wereld van een curator in een groot faillissement als DSB. Hij deed

sociale goed met elkaar werd verweven. Mochten geïnteresseerden

de zakelijke maar ook de persoonlijke kant van het verhaal uit de

contact op willen nemen met Houthoff, dan kan dat met Hester

doeken. Het is erg interessant om te horen hoe zo’n afwikkeling in zijn

Swane of Florine Keijzer via de mail (recruitment@houthoff.com) of

werk gaat. Er moet bijvoorbeeld een geheel nieuwe structuur opgezet

telefonisch (020 6056253 of 020 6056260). @

worden binnen zo’n bedrijf, zodat een goede doorstart mogelijk is. Enerzijds erg interessant en uitdagend werk maar aan de andere kant wordt het werk dat je als curator levert je niet altijd in dank afgenomen door de resterende medewerkers in het bedrijf.

A01993_InCasu_mei10.indd 72

19-04-2010 14:02:53

OEFF L & S N E Y LO

R E M M SU 0 1 0 2 E S R U CO ren r onze kanto a a n je e w en ederlands t 9 juli breng N e je m r e n e e d t tu to n. S Van 5 m en Londe a rd e tt o R , conomie? m a e rd le a te c s s m fi A f o in ht t, fiscaal rec h c re l e e ri ta recht, no mei aan. 5 1 r o o v n a Meld je d

www.loyensloeffacademy.com A01993_InCasu_mei10.indd 73

19-04-2010 14:02:53

Kantoorbezoekverslag

Loyens & Loeff Amsterdam, vrijdag 12 februari 2010 Geschreven door: Alexander van Eyck, Pieter Kruijt en Marieke van der Veen

Vrijdag twaalf februari stond er een kantoorbezoek op de planning. ‘s Ochtends vertrok de groep rechtenstudenten, deelnemend aan het Internationaal Studieproject, met de trein richting Amsterdam-Zuid voor een bezoek aan het kantoor Loyens & Loeff. In dit verslag vertellen we iets over Loyens & Loeff in het algemeen, beschrijven we wat we gedaan hebben tijdens het kantoorbezoek en wat er in het kader van het thema van het Internationaal Studieproject is besproken. Loyens & Loeff

terugloop van de verkoop van auto’s van exclusieve merken door de

Loyens & Loeff is een kantoor waar advocaten, notarissen en belasting

financiële crisis. De Bank heeft gedreigd de lening op te zeggen en

adviseurs zich bezig houden met het geven van juridisch en fiscaal

daardoor ziet Erik Hoff, bestuurder en enig aandeelhouder van JM

advies. Je kan Loyens & Loeff op veel plekken in de wereld vinden.

B.V., zich genoodzaakt een herstructurering door te voeren om zo een

Zo zijn er onder andere kantoren in Nederland, Londen, de Verenigde

faillissement te voorkomen.

Staten en Japan. De ruim 1600 medewerkers opereren wereldwijd op

Wij moesten de Bank adviseren hoe te handelen in een dergelijke

diverse rechtsgebieden waaronder ondernemingsrecht, intellectuele

situatie. Daarbij moesten we ook advies geven omtrent het vestigen en

eigendomsrecht, bestuursrecht, insolventierecht, fiscaal recht en

uitwinnen van zekerheidsrechten en welke risico’s verbonden zijn in

arbeidsrecht.

geval van verkoop van voorraden door de BV om snel liquide middelen

Enkele kenmerken van de cultuur die binnen het kantoor heerst zijn het

te krijgen. Tevens speelden de Fiscus en derden die aandelen wilden

streven naar een hoge kwaliteit bij het verlenen van advies in samenhang

kopen ook een rol. Aan de hand van vragen werd er telkens door elk

met open communicatie. Het kantoor biedt veel leermogelijkheden op

groepje een advies geformuleerd en scoorde het groepje met het beste

de Loyens & Loeff Academy, waar startende medewerkers op de juiste

advies een punt. Aan wat voor vragen moet je denken? Een tweetal

manier voorbereid worden op de praktijk en snel thuis zullen zijn in de

voorbeelden.

bedrijfscultuur. Ook bestaat er de mogelijkheid stage te lopen bij een

Een van de zekerheden die de Bank vraagt, is verpanding van de

kantoor van Loyens & Loeff in Nederland, maar ook in het buitenland.

aandelen die JM B.V. houdt in Jaguar. Hoff vraagt u te beoordelen

Loyens & Loeff besteedt veel aandacht aan opleiding en scholing, iets

in hoeverre een dergelijke verpanding mogelijk is op grond van de

wat voor aankomende juristen natuurlijk zeer welkom is. Goed om te

statuten van JM en Jaguar. Hierbij was de vraag waar je in dit geval

weten is dat Loyens & Loeff wederom als Beste Werkgever en tevens

op let.

favoriet advocatenkantoor uit de bus is gekomen.

Jaguar B.V. heeft nog een voorraad zeer exclusieve autobanden, die een behoorlijke waarde vertegenwoordigen. Detroit wil deze kopen

Het kantoorbezoek

tegen betaling van een bedrag van €10.000,–. Hoff wil graag op dit

De groep studenten arriveerde bij het kantoor. Meteen na binnenkomst

aanbod ingaan om op zeer korte termijn liquide middelen te krijgen.

was iedereen onder de indruk. Het prijswinnende interieur maakte

In het advies verwerkten we vervolgens welke risico’s we zagen en hoe

grote indruk. We stapten in de lift en werden naar een zaal geleid waar

deze geminimaliseerd konden worden.

vier advocaten ons opwachtten. Onder het genot van een kopje koffie, dan wel iets fris, werden we welkom geheten. Vervolgens kregen we

Tot slot

een korte uitleg over het kantoor zelf door Stephanie de Hoop Scheffer

Na het behandelen van de casus kregen we een rondleiding door het

en gingen we aan de slag met het thema van het Internationaal

kantoor. Naast de werkplekken voor de vaste werknemers werd ons

Studieproject: Herstructurering.

ook de Loyens & Loeff Academy getoond. Na de rondleiding was het tijd voor een hapje en een drankje bij de bedrijfsborrel die in een gezellige

Casus

ruimte plaatsvond. Hierna vertrok de groep met een nieuwe muts en

Na de korte uiteenzetting van de theorie door Vincent Vroom over

handschoenen in het bezit weer naar Groningen. Ze kon terugkijken

de gevolgen van het faillissement, Pauliana en uitwinning van

op een interessant bezoek aan een mooi en indrukwekkend kantoor

zekerheden werd ons een uitgebreide casus voorgeschoteld. Deze

met een eigen cultuur en aardige werknemers. @

casus bestond uit acht vragen en werd in groepjes behandeld. Het beste groepje zou een fles champagne ontvangen en daardoor vierde

Gegevens recruiter:

het competitiegevoel natuurlijk hoogtij. Elk groepje verdedigde haar

Stephanie de Hoop Scheffer

antwoorden met verve. De casus ging over het bedrijf Jaguar Nederland

Recruiter advocatuur/notariaat

B.V. (Jaguar) waarvan JM B.V. bestuurder en enig aandeelhouder

Telefoon: +31 (0) 10 224 61 86 / +31 (0) 20 578 50 59

is. Jaguar dreigt in financiële moeilijkheden te geraken wegens de

Stephanie.de.hoop.scheffer@loyensloeff.com

A01993_InCasu_mei10.indd 74

19-04-2010 14:02:53

30 juni, 1 en 2 juli 2010

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn advocaten en notarissen

mr.

De masterclass van Pels Rijcken

Meld je nu aan op pelsrijcken.nl/mrz

A01993_InCasu_mei10.indd 75

19-04-2010 14:02:54

Become complete.

Become one of the best legal minds.

By advising the worldâ&#x20AC;&#x2122;s most important clients on their most complex and high-profile deals, we are becoming the leading premium global law firm. In Amsterdam, we are thriving in a dynamic office with the backing of impressive global resources. You will work closely with some of the most outstanding legal minds in the Netherlands on deals for a variety of prominent Dutch and global clients.

We will give you real responsibility early in your career as you work on innovative, cross-jurisdictional transactions. Alongside a commitment to world-class training that supports and develops you throughout your career, we can provide you with the global experience that will help fulfil your ambitions to become a complete lawyer. To find out more about designing your own internship or working as an advocaat â&#x20AC;&#x201C; stagiair, visit our website.

www.linklaters.com/nlgraduates A01993_InCasu_mei10.indd 76

19-04-2010 14:03:26