4.3. Rodzenie się niepokoju. Wersja 2000

jąco. W kwestii bezpieczeństwa uniknięto co prawda ewentualnych zagrożeń z kierunku mołdawskiego, środkowoazjatyckiego czy kaukaskiego, lecz w sferze bytowej mimo makroekonomicznej stabilizacji doszło do zubożenia społeczeństwa, załamania sfery usług publicznych, stagnacji w przemyśle. W kontekście międzynarodowym można natomiast mówić o uzależnieniu od zachodnich pożyczkodawców i strategii bezpieczeństwa. Rosyjska duma została zraniona, co nie mogło pozostawać bez wpływu na postrzeganie kierunku polityki zagranicznej351 .

Rezultatem tych czynników stały się modyfikacje zarówno oficjalnego dokumentu, jak i realnego kształtu polityki w sensie behawioralnym. Jaskółką zmian była już Koncepcja bezpieczeństwa narodowego z roku 1997, gdzie odnajdujemy przede wszystkim jasno określone interesy państwa, sprowadzające się głównie do wszechstronnego rozwoju, oraz zdefiniowanie źródeł zagrożenia, wśród których na pierwszym miejscu wymieniony jest kryzys gospodarczy i ograniczenie możliwości produkcyjnych352. Na tym etapie zaczęła już być odczuwalna irytacja zaistniałą sytuacją gospodarczą i postępującą marginalizacją państwa.

Kolejna wersja Koncepcji polityki zagranicznej FR, powstała w 2000 roku, niosła już zatem pewne zmiany, choć trudno nazwać je zasadniczymi. Niewątpliwie jednak już w przedstawionych we wstępie Ogólnych założeniach (Общие положения) zwraca się uwagę, że nie sprawdziły się niektóre oczekiwania dotyczące nowych, równoprawnych i partnerskich stosunków Rosji ze środowiskiem międzynarodowym. Wzmocniony zostaje także zapis o konieczności obrony rosyjskich obywateli i rodaków za granicą. W rozdziale drugim pt. Współczesny świat i polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej (Современный мир и внешняя политика Российской Федерации) warto zwrócić uwagę na krytyczny akcent w postaci potępienia działań jednostronnych, w szczególności przy użyciu siły353. Co najważniejsze, w rozdziale tym znajdziemy kluczowy zapis o wielobiegunowym ładzie międzynarodowym jako przedmiocie działań FR, stanowiący odzwierciedlenie wpływu doktryny Primakowa354 .

351 Tsygankov A.P., Russia’s Foreign Policy…, s. 86 nn. 352 Концепция национальной безопасности Российской Федерации, утверждена Указом Президента Российской Федерации от 17 декабря 1997 г. № 1300, „Дипломатический Вестник” 1998, nr 2, s. 3–18. 353 Por. komentarz: Wyciszkiewicz Е., Cele i kierunki polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, PISM, Dokumenty robocze, Seria Z, nr 92, s. 664. 354 Концепция внешней политики Российской Федерации, утверждена Президентом Российской Федерации В. Путиным 28 июня 2000, I. Общие положения, http://www.scrf. gov.ru/documents/25.html (dostęp: 15.08.2015).