Round and round 12

Round & Round ΙΟΥΛΙΟΣ 2 0 1 6

MAGAZINE JULY 2016

ISSN 2301 - 2730

ΤΕΥΧΟΣ 12

Το Στρουµπί

σας Καλωσορίζει!

Stroumbi Village Welcomes You!

Round&Round magazine Website: www.roundandroundmag.com

Olive Oil

Ελαιόλαδο

The Crown Jewel of the Mediterranean Diet Tο Kαμάρι της Mεσογειακής Διατροφής

Round & Round MAGAZINE

Ηρακλείου 22, Τ.Κ. 3027, Λεμεσός, Κύπρος, Τηλ. 99 674 891 • 96 888 417 • Φαξ. 25 352 220 Email: roundmag1@hotmail.com • Web: www.roundandroundmag.com

Ταυτότητα Εκδότρια:

Ιωάννα Παπαπέτρου Τηλ. 96 888 417 Αρχισυντάκτρια:

Παναγιώτα Μίτα Μεταφράσεις:

Θεοδώρα Αντωνίου Layout / Σελίδωση:

Steve James Εκτύπωση:

Lithostar Ltd

100% ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ, ΚΑΛΑΜΑΤΑ, ΕΛΛΑ∆Α 100% EXTRA VIRGIN OLIVE OIL, KALAMATA, GREECE

100% ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ, ΠΑΦΟΣ, ΚΥΠΡΟΣ 100% EXTRA VIRGIN OLIVE OIL, PAPHOS, CYPRUS

Hello ladies and gentlemen, I would like to present to you olive oil, the crown jewel of the Mediterranean diet which we are lucky to have in abundance in this part of the world.

The oil is derived from the olive fruit. Since ancient times the Greeks appreciated the value of olives and olive oil. According to mythology the olive tree was the sacred tree of Athena, while in ancient Greece olive oil was used to treat various diseases.

Modern research has also shown that olive oil is undoubtedly one of the most nutritional treasures that we have available to us in our kitchen. It is rich in vitamin E and natural antioxidants, polyphenols and flavonoids that shield our body from premature aging and make us resistant to many diseases. It is also rich in monounsaturated fatty acids and is closely linked to the maintenance of cardiovascular health. Another very important property of this jewel is that it is best absorbed by the body and contributes to the proper functioning of various organs, such as bile. For all these reasons it is essential to use extra virgin olive oil, either raw or in cooking and to avoid other artificially produced oils on the market that can potentially be harmful to your health.

Γεια σας κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα να σας παρουσιάσω το ελαιόλαδο, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής διατροφής που έχουμε

την τύχη να γευόμαστε με αφθονία στη χώρα μας.

Το ελαιόλαδο προέρχεται από τον καρπό της ελιάς. Από τα αρχαία ήδη χρόνια οι Έλληνες εκτίμησαν την αξία της ελιάς και του ελαιόλαδου. Σύμφωνα με τη μυθολογία το δέντρο της ελιάς αποτελούσε το ιερό δέντρο της Αθηνάς, ενώ στην αρχαία Ελλάδα το ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων. Οι σύγχρονες έρευνες έδειξαν επίσης ότι το ελαιόλαδο είναι αναμφισβήτητα ένας από τους διατροφικούς θησαυρούς που έχουμε την ευκαιρία να έχουμε στο τραπέζι και την κουζίνα μας. Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε καθώς και σε φυσικά αντιοξειδωτικά, σε πολυφαινόλες και φλαβονοειδή που θωρακίζουν τον οργανισμό μας από την πρόωρη γήρανση και τον κάνουν ανθεκτικό σε πολλές ασθένειες. Επίσης, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και συνδέεται στενά με τη διατήρηση της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος. Μια άλλη πολύ σημαντική ιδιότητα του θησαυρού αυτού είναι ότι αφομοιώνεται καλύτερα από τον οργανισμό και συμβάλλει στην καλή λειτουργία διαφόρων οργάνων, όπως της χολής. Για όλους αυτούς τους λόγους πρέπει οπωσδήποτε να χρησιμοποιούμε αγνό παρθένο ελαιόλαδο, είτε ωμό είτε στο μαγείρεμα και να αποφεύγουμε τα άλλα έλαια που κυκλοφορούν στην αγορά που είναι ιδιαίτερα τοξικά και βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας.

Little Pete Foods Ltd. 19-21 Thessalonikis Street, 3025 Limassol, Cyprus. Tel.: +357 25363838, Fax.: +357 25212710. Email: sales@littlepetefoods.com

Περιεχόμενα Στρουμπί (επ. Πάφου) Κελοκέδαρα (επ. Πάφου) Πλάτρες (επ. Λεμεσού) Φοινί (επ. Λεμεσού) Άγιος Θεράπων (επ. Λεμεσού) Άγιος Αμβρόσιος (επ. Λεμεσού) Τριμήκληνη (επ. Λεμεσού) Άγιος Κωνσταντίνος (επ. Λεμεσού) Άγιος Παύλος (επ. Λεμεσού) Σανίδα (επ. Λεμεσού) Λαζανιάς (επ. Λευκωσίας) Οίκος (επ. Λευκωσίας) Κοράκου (επ. Λευκωσίας)

6 10 16 24 26 30 34 38 40 42 44 48 52

Το περιοδικό Round & Round μπορείτε να το βρείτε στα εξής σημεία: ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΣΥΚΑΜΙΕΣ - ΑΡΓΑΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ - ΠΑΓΩΤΑΡΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΟΥΚΑ - ΜΟΥΤΑΓΙΑΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟ ΡΟΔΟΝ - ΔΡΟΜΟΣ ΨΙΜΟΛΟΦΟΥ - ΚΑΠΕΔΕΣ ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΟ ΣΤΕ - ΜΑ ΑΣΤΡΟΜΕΡΙΤΗ ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ - SUPERMARKET ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ - ΚΑΤΩ ΠΛΑΤΡΕΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΡΟΟΔΟΣ - ΤΡΟΟΔΟΣ ΚΩΣΤΑΣ SUPERMARKET - ΤΡΙΜΙΚΛΙΝΗ ΣΤΕΑΣΑ ΦΡΟΥΤΑΡΙΑ - ΑΘΗΑΙΝΙΤΗΣ Το Round & Round μπορείτε να το βρείτε και σε άλλα περίπτερα, τα οποία δεν αναφέρονται εδώ.

Μετά από παράκληση αρκετών αναγνωστών, όσοι φίλοι του περιοδικού Round&Round magazine επιθυμούν, μπορούν να εγγραφούν συνδρομητές έναντι μικρής χρέωσης, ώστε να λαμβάνουν τα τεύχη μας. Για πληροφορίες και εγγραφές παρακαλώ επικοινωνείτε με την κ. Ιωάννα Παπαπέτρου, τηλ. επικοινωνίας: 96888417, e-mail: roundmag1@hotmail.com, για να δώσετε τα στοιχεία επικοινωνίας σας. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Η διεύθυνση του Round&Round Magazine - 1 -

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ Οι Επαρχιακές Διοικήσεις αποτελούν το κύριο Συντονιστικό Όργανο όλων των Κυβερνητικών Υπηρεσιών για την προώθηση και υλοποίηση με επιτυχία της Κυβερνητικής Πολιτικής για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της υπαίθρου. Όραμα κάθε Επαρχιακής Διοίκησης είναι η γρήγορη, αποτελεσματική και αντικειμενική εξυπηρέτηση και επίλυση των διαφόρων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι πολίτες, καθώς και η εκτέλεση των κατάλληλων αναπτυξιακών έργων και άλλων προγραμμάτων που στόχο έχουν την βελτίωση και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της υπαίθρου και δημιουργία συνθηκών αναβίωσης των κοινοτήτων. Η Επαρχιακή Διοίκηση στηρίζει την αξιέπαινη προσπάθεια του Round&Round Magazine, το οποίο συμβάλλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη και την προβολή των Κοινοτήτων μας και στην ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας. Θα θέλαμε να δώσουμε τα συγχαρητήριά μας στην εκδότρια, κα Ιωάννα Παπαπέτρου, και στη συντακτική ομάδα του περιοδικού και να τους ευχηθούμε ό, τι καλύτερο στο έργο τους. Μάριος Παναγίδης Έπαρχος Λευκωσίας

Φτάσαμε αισίως στο τέλος της φετινής σεζόν, μιας σεζόν κατά την οποία παρουσιάσαμε και προβάλαμε μέσω του καναλιού ΣΙΓΜΑ στο ευρύ τηλεοπτικό κοινό πολλά και διάφορα χωριά της Κύπρου μας. Θα ήθελα κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω το κανάλι ΣΙΓΜΑ που μάς φιλοξένησε και φυσικά τον πολυαγαπημένο μου φίλο Ανδρέα Δημητρόπουλο ο οποίος απέδειξε ότι, εκτός από άριστος επαγγελματίας στο είδος του, είναι και ένας υπέροχος άνθρωπος που αγκάλιασε με αγάπη, σεβασμό και εκτίμηση αυτό το μεγάλο κεφάλαιο που ονομάζεται «χωριό». Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω και την πολυαγαπημένη μου φίλη Γαβριέλλα Ζάρτηλα, δημοσιογράφο του ΣΙΓΜΑ, με την οποία ταξιδέψαμε στα χωριά. Με την ευαισθησία και τον επαγγελματισμό της, όπως λένε και οι φίλοι τηλεθεατές, «κάναμε θαύματα». Θα ήταν παράλειψή μου αν δεν ευχαριστούσα και τα παιδιά με τις κάμερες οι οποίοι μάς ακολουθούσαν με κατανόηση και υπομονή παρόλες τις αντίξοες συνθήκες που περάσαμε όλοι μαζί. Σας ευχαριστώ όλους και όπως είπε και ο Ανδρέας Δημητρόπουλος ξανά μαζί τέλη του Αυγούστου!

Σε μια εποχή που η κυπριακή ύπαιθρος ταλανίζεται από την αστυφιλία, το περιοδικό Round&Round, το μοναδικό περιοδικό στο είδος του παγκύπρια, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για να γνωρίσει κανείς την κυπριακή ύπαιθρο, τα χωριά και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτήν. Αυτό που αντιλαμβάνεται όποιος ανατρέξει στις σελίδες του είναι ότι πρόκειται για προϊόν επίπονης και σοβαρής εργασίας, η οποία πηγάζει αναμφίβολα από την αγάπη για την πλούσια κυπριακή παράδοση. Στις σελίδες του, ο αναγνώστης μαθαίνει για τα όμορφα χωριά μας, την ιστορία, τους μύθους και τους θρύλους τους και επιθυμεί να τα επισκεφτεί και να τα γνωρίσει. Ταυτόχρονα, σε μια εποχή επιδεικτικής ξενομανίας, δίδεται η ευκαιρία στον Κύπριο καταναλωτή να γνωρίσει τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα χωριά, να μάθει τα προϊόντα που παράγονται από αυτές, να τα δοκιμάσει και να τα προμηθευτεί, δίνοντας ανάσα ζωής στην κυπριακή οικονομία και την ύπαιθρο. Η Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου, η οποία έχει ως στόχο της την προβολή και την ανάδειξη των δραστηριοτήτων των Κοινοτήτων και το σημαντικό έργο που αυτές επιτελούν, δε θα μπορούσε να μην στηρίζει την προσπάθεια του προσωπικού του Round&Round, το οποίο με τον άρτιο επαγγελματισμό που το χαρακτηρίζει συμβάλλει στην προβολή και ανάδειξη των κοινοτήτων και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτά. Θα θέλαμε ιδιαιτέρως να δώσουμε τα συγχαρητήριά μας στην εκδότρια του περιοδικού, κα Ιωάννα Παπαπέτρου, της οποίας η συμβολή σ’ αυτό το έργο είναι τεράστια και να της ευχηθούμε καλή συνέχεια στο πολύτιμο αυτό έργο της. Παναγιώτης Δαμιανού Εκτελεστικός Γραμματέας Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου

- 2 -

- 3 -

Iωάννα Παπαπέτρου Εκδότρια (96888417) roundmag1@hotmail.com

Φίλες και φίλοι, Με μεγάλη χαρά σας παρουσιάζω το τρέχον τεύχος του περιοδικού μας το οποίο φιλοξενεί πολλά πανέμορφα χωριά από όλη την Κύπρο που είναι ιδανικά για επίσκεψη όλες τις εποχές του χρόνου αλλά ιδιαίτερα τώρα που είναι καλοκαίρι.

Χωριά από όλες τις επαρχίες της Κύπρου με μαγευτική ομορφιά, με πλούσια παράδοση, ιστορία, αξιοθέατα, χωριά που προσφέρονται τόσο για ξεκούραση όσο και για προσκύνημα, μελέτη της παράδοσης καθώς και για περιδιάβαση στα πολλά μονοπάτια της φύσης. Χωριά που διατηρούν ακόμα με ζήλο την παράδοσή μας, παλεύουν για να μείνουν ζωντανά και το καταφέρνουν με τον καλύτερο τρόπο. Δε θα μπορούσαμε φυσικά να παραλείψουμε και τις κυπριακές επιχειρήσεις που επιλέγουν να δραστηριοποιούνται στα χωριά κρατώντας τα ζωντανά μπροστά στον κίνδυνο της αστυφιλίας και της ξενομανίας που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Ελπίζω να βρείτε ενδιαφέρουσα την περιήγηση στις σελίδες του περιοδικού μας.

Το περιοδικό Round&Round αποτελεί ένα αξιόλογο ενημερωτικό έντυπο για τα χωριά της Κυπριακής υπαίθρου. Πέραν του γεγονότος ότι προβάλλονται μέσω του, διάφορα παραδοσιακά προϊόντα αλλά και στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράδοσης, αποτελεί και ένα μέσο γνωριμίας άγνωστων για τους πιο πολλούς Κυπρίους αλλά σημαντικών χωριών της ορεινής κυρίως υπαίθρου τα οποία λόγω της αστυφιλίας έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί και ερημωθεί. Η προβολή των χωριών και τοποθεσιών της κυπριακής υπαίθρου συμβάλλει και στην ανάπτυξη του εσωτερικού τουρισμού, ένα σημαντικό στοιχείο για την οικονομική και κοινωνική αναβάθμιση της υπαίθρου κάτι που όλοι θέλουμε, για να αναπτυχθεί και να ξαναζωντανεύσει η ύπαιθρος και ο πρωτογενής τομέας της παραγωγής, ένας ουσιαστικός παράγοντας οικονομικής αναβάθμισης ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση που περνά η πατρίδα μας. Η πρωτότυπη προσπάθεια και πρωτοβουλία της εκδότριας κ. Ιωάννας Παπαπέτρου αποτελεί μια συνειδητή ιστορική προσπάθεια διαφύλαξης της παράδοσης, της ιστορίας αλλά και του ρόλου της υπαίθρου στην διαμόρφωση της κοινωνικοοικονομικής ζωής του τόπου μας, γιαυτό την συγχαίρουμε και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία στο έργο της. Μιχάλης Λύτρας, Γ.Γ. ΠΕΚ

Theodora Antoniou Translator

Round & Round Magazine was honored to take part in the festival Mount Athos Area Kouzina 2016 on the Athos peninsula in Halkidiki, a beautiful Greek corner with rich natural beauty, tradition, history and culture. The festival is annual and this year was held from May 15-June 15, 2016. This year’s festival mainly focused on

local tradition and was divided into five weekly themes that included: ancient cuisine, marine cuisine, monastic cuisine, Asia Minor / Pontic and Mediterranean cuisine.

Our magazine participated in this festival at the invitation of the Larnaca Women Association.

The editor, Mr. Joanna Papapetros traveled in Halkidiki with the president of the Association Mr. Anna Kosmas, while the rest of the delegation included the chef Christos Christodoulou and a number of notable journalists.

The Cypriot delegation during its participation in the festival enjoyed many of the interesting events of the festival, visited local restaurants and cheese production workshops, wineries, followed closely the production of honey.

- 4 -

Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι πίστεψαν σε εμένα και μου εμπιστεύτηκαν την παρουσίαση των χωριών και των επιχειρήσεών τους. Αυτή η εμπιστοσύνη αποκτά μέγιστη βαρύτητα, διότι προέρχεται από εσάς που επιθυμείτε την ανάπτυξη και την πρόοδο των χωριών σας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εξαιρετικούς συνεργάτες μου με τους οποίους συμμετείχαμε και συνεχίζουμε να συμμετέχουμε στην παρουσίαση και προβολή των χωριών μας. Έχουμε την εμπειρία, τη θέληση, την ικανότητα, τη γνώση και το μεράκι για να συνεχίσουμε την προβολή του τόπου μας που και δικαιούται και αξίζει. Σας ευχαριστώ - 5- - 5

Επαρχία Πάφου

Εκκλησία Της Του Θεού Σοφίας

Σ

τρουμπί

Το Στρουμπί είναι χωριό της επαρχίας Πάφου. Βρίσκεται σε απόσταση 15 χιλιομέτρων περίπου βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου, σε υψόμετρο 450 μέτρων. Το Στρουμπί υπήρχε και κατά τα μεσαιωνικά χρόνια όπως αποδεικνύουν μεσαιωνικοί χάρτες. Ήταν σημειωμένο σ’ αυτούς με το όνομα Stronbi. Σύμφωνα με τον Μας Λατρί, αποτελούσε ιδιωτικό φέουδο της περιόδου της Φραγκοκρατίας. Στο Μας Λατρί το Στρουμπί βρίσκεται σημειωμένο ως Strombi. Ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αι.) μνημονεύει το Στρουμπί επίσης ως φέουδο σημειώνοντάς το με την ονομασία Strumbi. Δίνει, επιπλέον, την πληροφορία ότι το χωριό μαζί με το Πολέμι παραχωρήθηκαν στον Ιωάννη Μιστακιέλ από το βασιλιά της Κύπρου Ιάκωβο Β’.

Ι

διαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ονομασία του χωριού για την οποία υπάρχουν

Πετρόκτιστα σπίτια

διάφορες εκδοχές. Μια από αυτές αναφέρει ότι το όνομα Στρουμπί προέρχεται ετυμολογικά από το θάμνο θρουμπί με μετατροπή του θρ- σε στρ- για λόγους κυρίως ευφωνίας. Άλλη εκδοχή συνδέει το χωριό με τη μορφολογία του εδάφους του, καθώς βρίσκεται σε μια κυκλική περιοχή. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, το Στρουμπί προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «Στρομβί» που έχει τη σημασία του κυκλοτερούς σώματος. Μερικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι το χωριό ίσως είχε την ονομασία «Στρόμβιον». Στην κυπριακή διάλεκτο μάλιστα η λέξη «στρουμπί» έχει τη σημασία του εδαφικού καμπυλώματος. Μια άλλη εκδοχή εξηγεί πως το όνομα του χωριού προήλθε από κάποιον Στρουμπή, ο οποίος ήταν ο πρώτος ιδιο-

- 6 -

κτήτης γης στο χωριό ή ο πρώτος οικιστής του. Το επίθετο Στρουμπής είναι σκωπτικό και σημαίνει τον κοντό και χοντρό άνθρωπο, ο οποίος μοιάζει με «στρόμβον», δηλαδή με καμπύλωμα. Το χωριό θεωρείται πως κατοικήθηκε από πολύ παλιά. Αν και δεν έχουν διεξαχθεί συστηματικές ανασκαφές, εντούτοις σε διάφορες περιοχές του έχουν βρεθεί αρχαία κατάλοιπα. Ο Hogarth στις αρχές του 20ού αι.μάλιστα κάνει λόγο για αρχαιότητες που βρέθηκαν στα χωριά Αρόδες, Κάθηκα και Πολέμι, ενώ εκτενή αναφορά κάνει σε μια σαρκοφάγο που βρέθηκε στο Στρουμπί. Η αρχική θέση του χωριού ήταν ένα χιλιόμετρο βορειότερα του σημερινού οικισμού. Ισχυροί σεισμοί που έπληξαν την επαρχία της Πάφου το 1953 το κατέστρεψαν ολοσχερώς και οι κάτοικοι μετακινήθηκαν στο νέο οικισμό, σε ασφαλέστερο μέρος. Αργότερα, ορισμένοι κάτοικοι επανήλθαν στην παλιά θέση. Σήμερα ο παλιός οικισμός είναι γνωστός με το όνομα Πάνω Στρουμπί. Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Εκκλησία Της Του Θεού Σοφίας. Βρίσκεται στο κέντρο του σημερινού χωριού και είναι κτίσμα του 1953. Μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο χώρο του παλιού χωριού καταστράφηκε. Έτσι, κτίστηκε η εκκλησία αυτή στο χώρο του σημερινού χωριού. Είναι μια βυζαντινού ρυθμού εκκλησία πετρόκτι-

στη με μαρμάρινο εικονοστάσι. Σ’ αυτή την εκκλησία βρίσκεται και η εικόνα του Αγίου Πνεύματος, μια εικόνα που ανάγεται στον 15ο αι. Στο κέντρο του παλαιού χωριού βρισκόταν η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 1914, η οποία όμως καταστράφηκε από το σεισμό του 1953. Επισκευάστηκε το 1958 και καταστράφηκε από άλλο σεισμό το 1996. Επισκευάστηκε εκ νέου και σήμερα λειτουργεί. Λίγο έξω από το σημερινό χωριό βρίσκεται το μικρό παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας, ένα μικρό εκκλησάκι βυζαντινού ρυθμού. Κι αυτό καταστράφηκε από το σεισμό του 1953 και στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε. Στο χωριό υπάρχει και μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή. Το Στρουμπί ήταν από παλιά γνωστό για τα καλής ποιότητας κρασιά του. Αυτά μνημονεύονται άλλωστε και στο βιβλίο του Άγγλου συγγραφέα Λώρενς Ντάρρελ «Πικρολέμονα» (“BitterLemons”). Σήμερα το χωριό στηρίζεται κατά βάση στην αμπελοκαλλιέργεια. Κάθε χρόνο την τελευταία Παρασκευή και Σάββατο του Αυγούστου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο κοντά στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού διοργανώνεται φεστιβάλ με την ονομασία «Διονύσια», μια γιορτή του σταφυλιού και του κρασιού. Μια βόλτα στο κέντρο του χωριού θα προσφέρει στον επισκέπτη την ευχαρίστηση της επαφής με την παράδοση. Τα όμορφα σπίτια κτισμένα με πέτρα της περιοχής με

Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου

- 7 -

Χώρος φεστιβάλ «Διονύσια»

Εκκλησία Αγίας Παρασκευής

ολάνθιστους κήπους, μια παραδοσιακή βρύση μέσα στο χωριό, ένας ελιόμυλος και ένα πατητήρι κοντά στο χώρο που διοργανώνεται το ετήσιο φεστιβάλ παρασύρουν τους επισκέπτες στα μονοπάτια της μακραίωνης παράδοσής μας. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Στρουμπιού είναι ο κ. Μήρος Γιάγκου. Μαζί με τους συνεργάτες του εργάζονται για την ανάπτυξη του χωριού και την προβολή του. Το χωριό συνεχίζει με τη βοήθεια του Κοινο-

Παραδοσιακή Βρύση

τικού Συμβουλίου και φυσικά με τη συμβολή των δραστήριων και εργατικών κατοίκων του να μένει ζωντανό, να προσφέρει και να διατηρεί αναλλοίωτη την παράδοσή του. Το Στρουμπί βρίσκεται σε μικρή σχετικά απόσταση από την Πάφο και είναι εύκολα προσβάσιμο. Η όμορφη τοποθεσία του, τα στενά δρομάκια με τα παραδοσιακά πανέμορφα σπίτια και η παράδοση που είναι παρούσα σε κάθε γωνιά του πραγματικά θα σας μαγέψουν.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΟΝΙΩΝ Το Πολιτισμικό Λαογραφικό Εργαστήρι Κονιών (ΠΟ.ΛΑ.Ε.Κ.) ιδρύθηκε το 2006 και έχει ως απώτερο στόχο του την ανάδειξη και τη διαφύλαξη της παράδοσης της Κύπρου και της Ελλάδας μέσα από το χορό, τη μουσική, την ενδυμασία, τα ήθη και τα έθιμα. Σήμερα αριθμεί 250 μέλη και συμμετέχει με επιτυχία σε παρουσιάσεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό κυρίως με το Χορευτικό Τμήμα αλλά και με το Μουσικό Σχήμα του σωματείου παρουσιάζοντας χορούς, μουσική και ενδυμασίες από την Κύπρο, την Κρήτη, το Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος, τη Δυτική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία, τη Μακεδονία, τον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τη σύγχρονη Ελλάδα καθώς και παραδοσιακούς ευρωπαϊκούς χορούς. Τα τελευταία χρόνια θεσμοθέτησε το φεστιβάλ παραδοσιακών χορών με συμμετοχές χορευτών και μουσικών από Κύπρο και Ελλάδα. Το Μουσικό Τμήμα παρουσιάζεται και ξεχωριστά με την επωνυμία «Τέσσερα τζαι Τέσσερα», με ένα πρόγραμμα πέντε και πλέον ωρών με καθαρά κυπριακά ακούσματα, ενώ έχει κάνει κατά καιρούς και αφιερώματα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Τέλος, τα μέλη του ΠΟ.ΛΑ.Ε.Κ. μπορούν να διδαχθούν παραδοσιακό χορό, μουσικά όργανα, φωνητικά, γυμναστική, τέχνη και χειροτεχνίες, ηλεκτρονικούς υπολογιστές και Πολιτική Οικονομία. Το ΠΟ.ΛΑ.Ε.Κ. αναπτύσσει και άλλες δραστηριότητες όπως αιμοδοσίες, σεμινάρια επιμόρφωσης κάθε ηλικίας, επιμορφωτικές και ψυχαγωγικές εκδρομές στην ελεύθερη Κύπρο, παραδοσιακά κυπριακά και ελληνικά γλέντια, φεστιβάλ χορού, θεατρικές παραστάσεις, συμμετοχές σε φεστιβάλ οργανωμένων συνόλων κ.ά.

Paphos District

Facebook: ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΟΝΙΩΝ

Stroumpi (Stroumbi) has a population of about 480 and so is quite a large village.

It is ideally located, being about 17kms from Paphos and 20kms from Polis.

Stroumpi has been renowned for its wines since ancient times and even today, most of the villagers are employed in winemaking activities.

Stroumpi is a village of two halves. Pano (upper) Stroumpi is an old settlement, possibly going back to medieval times. In the center of the village one can find the church of the Holy spirit and the church of saint George while just outside the village one can find the chapel of saint Marina.

- 8 -

- 9 -

Κελοκέδαρα

Το χωριό Κελοκέδαρα βρίσκεται στην επαρχία Πάφου, τριάντα χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου. Είναι κτισμένο σε πλαγιά του βουνού Παούρα, ανατολικά του ποταμού Ξερού σε υψόμετρο 490 μέτρων. Δεν είναι σίγουρη η ετυμολογία του ονόματος του. Σύμφωνα με τους κατοίκους, το χωριό πήρε το όνομά του γιατί κτίστηκε αρχικά σε κοιλάδα κέδρων. Έτσι, η ονομασία Κελοκέδαρα προήλθε από τη φράση «καλά κέδρα».

Η

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια υποστηρίζει ότι το όνομα του χωριού είναι ετυμολογικά συγγενικό με το όνομα του χωριού Κέδαρες, το οποίο προέρχεται, επίσης, από το δέντρο του κέδρου. Η ίδια πηγή μάλιστα δίνει την πληροφορία ότι η σημερινή ονομασία είναι παραφθορά του αρχικού ονόματος του χωριού, κάτι που συνέβη την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Σε άλλες πηγές, το όνομα του χωριού παραδίδεται στο θηλυκό τύπο: η Κελοκέδαρα. Παλαιότερα πάντως χρησιμοποιούνταν και το όνομα «Τζιελοτζιάρα». Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι το όνο-

Μοναστήρι της Παναγίας του Σίντη

μα αυτό προήλθε από το θάμνο της ξισταρκάς που υπήρχε στην πλαγιά της Παούρας. Δεν υπάρχουν αναφορές για το χωριό σε μεσαιωνικές πηγές ίσως επειδή τότε δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστό. Κατά τον 14ο αιώνα μάλλον αποτελούσε κτήμα του ευγενούς Gautier de Moine, ο οποίος ήταν κάτοχος και της περιοχής του Σίντη, παλαιού μεσαιωνικού οικισμού που σήμερα εντάσσεται στα διοικητικά σύνορα του χωριού. Στα τέλη του 19ου αιώνα, τα λεγόμενα «Χασαμπουλιά», διαβόητοι ληστές και εγκληματίες μετακινούνταν στην περιοχή του χωριού και της γύρω περιοχής κατευθυνόμενοι στους βράχους τους, στη γη της Τραχυπέδουλα και του Πραστιού. Κατά την Αγγλοκρατία, τα Κελοκέδαρα αποτελούσαν κύριο διοικητικό κέντρο της περιοχής με κωμοδικείο, αστυνομικό σταθμό και διάφορες άλλες υπηρεσίες. Κύρια εκκλησία των Κελοκεδάρων είναι η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία άρχισε να κτίζεται 1903 ή το 1904 και τελείωσε το 1916. Πρόκειται για μια βασιλικού ρυθμού εκκλησία που κτίστηκε από πέτρες της περιοχής. Οι μαστόροι που έκτισαν την εκκλησία ήταν πέντε και κατάγονταν από το Καϊμακλί. Στο κτίσιμο της εκκλησίας βοήθησαν και οι κάτοικοι του χωριού επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ζήλο. Αργότερα κτίστηκε το πανέμορφο μαρμάρινο τέμπλο του ναού με τη συμβολή των χωριανών. Στις όχθες

- 10 -

του ποταμού Ξερού, απέναντι από το αργάκι του Σίντη βρίσκουμε το Μοναστήρι της Παναγίας του Σίντη. Το επώνυμο «Σίντης» φαίνεται πως έχει ομηρικές καταβολές και ετυμολογείται από το ρήμα «σίνομαι» που σημαίνει «βλάπτω/καταστρέφω». Το μοναστήρι είναι εγκαταλελειμμένο, ενώ σώζεται ακέραιο μόνο το καθολικό του. Σ’ αυτό βρίσκουμε μια πέτρινη πλάκα στην οποία είναι χαραγμένη η χρονολογία ΑΦΜΒ που παραπέμπει στα 1542. Η πιο παλιά αναφορά στο Μοναστήρι εντοπίζεται σε ένα ενετικό έγγραφο, μια έκθεση για την Κύπρο, στην οποία αναφέρεται και ο Sindi ως ένα χωριό της Πάφου. Το 1735 το μοναστήρι επισκέφθηκε και ο Ρώσος μοναχός Μπάρσκυ και εντυπωσιάστηκε από αυτό. Το 1927 το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε και αφέθηκε στη φθορά του χρόνου. To 1966 κηρύχθηκε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων σε Αρχαίο Μνημείο Β’ πίνακα. Στην άλλη όχθη του ποταμού υπήρχε παλαιότερα μια πολύ μικρή εκκλησία, η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που καταστράφηκε και στα ερείπιά της κτίστηκε μικρό ξωκλήσι. Τα Κελοκέδαρα ήταν αμπελοχώρι. Τα αμπέλια βρίσκονταν στην πλαγιά της Παούρας και στην περιοχή του Ζυριπιλλή. Το 1988 εκριζώθηκαν όλα τα αμπέλια και οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την ενασχόλησή τους με την αμπελουργία. Στο χωριό υπάρχει ελαιοτριβείο, πέντε καζάνια για την παραγωγή ζιβανίας ενώ η παραγωγή γκρέιπφρουτ είναι σχετικά μεγάλη. Η βρύση του Βαΐλη, ξακουστή για το δροσερό νερό της, καλωσορίζει τον επισκέπτη στην εί-

Αγροτουριστικά διαμερίσματα Κελοκεδάρων

Paphos District

Επαρχία Πάφου

σοδο του χωριού. Στη βρύση αυτή σταματούσαν για να ξαποστάσουν και να ξεδιψάσουν οι κάτοικοι του χωριού, να γεμίσουν το σταμνί τους και να ποτίσουν τα ζώα τους. Μέσα στο χωριό βρίσκουμε παραδοσιακά σπίτια που ξεπροβάλλουν μέσα στο πράσινο των δέντρων συνθέτοντας ένα πραγματικά πανέμορφο τοπίο. Το χωριό διαθέτει Πολιτιστικό Κέντρο που εγκαινιάστηκε το 2007 και είναι εμπλουτισμένο με στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς του χωριού. Όταν βρεθείτε στο χωριό πρέπει να επισκεφτείτε οπωσδήποτε το δάσος του Ζιριπιλλή με τις αγριελιές, τις περνιές, τις τρομιθιές, τις στερατζιές και άλλη μικρότερη βλάστηση. Απέναντι από αυτό βρίσκονται οι επιβλητικοί γκρεμοί του Ζιριπιλλή που αποτελούσαν παλαιότερα καταφύγιο γυπαετών. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Κελοκεδάρων είναι ο κύριος Μάριος Ζαχαριάδης. Το Κοινοτικό Συμβούλιο των Κελοκεδάρων, έχοντας επίγνωση του σοβαρού έργου που έχει αναλάβει με την εκλογή του, έχει ως απώτερο στόχο τη βελτίωση της εικόνας της κοινότητας και την ευημερία των κατοίκων του χωριού προχωρώντας σε μια σειρά έργων για την επίτευξη του σκοπού αυτού. Τα Κελοκέδαρα είναι ίσως ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Κύπρου με φυσική ομορφιά και πλούσια παράδοση. Προσφέρει στον επισκέπτη την επιλογή να περάσει όμορφα το χρόνο του σε ένα άκρως παραδοσιακό χωριό, να κάνει περιπάτους στη φύση και να νιώσει από κοντά την εγκάρδια φιλοξενία των κατοίκων του.

Δρομάκια του χωριού

Η βρύση του Βαϊλη

Kelokedara is a village of the Paphos district.just 30 minutes outside the city. In the village there is the church of Saint George built in 1916 and also the churches of saint Anargiroi and the chape; of the archangel Michael. In the village there is also the entertainment center with elements of the heritage of the village.

- 11 -

Το 1993 μια μικρή ομάδα απόδημων Κελοκεδαριτών από όλες τις επαρχίες αποφάσισε την ίδρυση του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Κελοκεδάρων με απώτερο στόχο να συμβάλει με τη σειρά του στην προσπάθεια των μόνιμων κατοίκων να κρατήσουν τα Κελοκέδαρα ζωντανά. Αντρέας Νεοφύτου, Άντρη Επιφανίου και Έλενα Παναγιώτου είναι οι τρεις πρόεδροι του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Κελοκεδάρων που διετέλεσαν κατά σειρά από ιδρύσεως του Συνδέσμου μέχρι σήμερα. Ο Σύνδεσμος Αποδήμων Κελοκεδάρων συνεργάζεται άψογα με τα εκάστοτε Κοινοτικά Συμβούλια και συμβάλλει τα μέγιστα για την προβολή και την ανάπτυξη του χωριού μέσα από πολλές και διάφορες δράσεις: πρωτοστάτησε στην κατασκευή του δρόμου προς τα ορεινά θέρετρα το 1993-2000, καθιέρωσε χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, διοργανώνει πασχαλινές εκδηλώσεις στις οποίες αναβιώνουν πασχαλινά έθιμα και παιχνίδια, διεξάγει διαγωνισμούς πιλόττας, ταβλιού, τόμπολας καθώς και τουρνουά, καθιέρωσε μαζί με την Κοινότητα την ετήσια χοροεσπερίδα προβάλλοντας με αυτό τον τρόπο το χωριό και συνέβαλε στην αναπαλαίωση των γερόβρυσων του χωριού. Έλαβε μέρος, ακόμη, σε άλλες δράσεις όπως δεντροφυτεύσεις, εισηγήθηκε την τέλεση Εθνικού Μνημοσύνου από την Κοινότητα και την ανέγερση μνημείου, η οποία υλοποιήθηκε το 2013 με τη συμβολή του Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών του Κυπριακού Στρατού, καθιέρωσε ημέρα αιμοδοσίας και αθλητική ημερίδα στην οποία συμμετέχουν αθλητικά σωματεία και ποδηλατικές ομάδες. Επιπλέον, μέσω χορηγίας των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, έφερε στο χωριό μουσικά και θεατρικά σχήματα, ενώ τίμησε όσους υπηρέτησαν τα Κελοκέδαρα από διάφορες θέσεις (δασκάλους, γραμματείς της ΣΠΕ, ιερείς, ψάλτες και Κοινοτάρχες). Από το 2011 καθιέρωσε τη βράβευση άριστων τελειοφοίτων Λυκείων με καταγωγή από τα Κελοκέδαρα και εμπλούτισε το Πολιτιστικό Κέντρο με ποδήλατα, τραπέζι επιτραπέζιας αντισφαίρισης και μια μπασκέτα. Τελευταία κοινή προσπάθεια είναι η δημιουργία δύο αγροτόσπιτων πάνω από το Πολιτιστικό Κέντρο που μπορούν να φιλοξενήσουν άνετα 2 πενταμελείς οικογένειες. Τέλος, ο Σύνδεσμος με την συλλογή φωτογραφιών, ιστορικές και σύγχρονες, καθώς και με οπτικοακουστικό υλικό συμμετέχει στο Εργαστήριο Ψηφιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Ο Σύνδεσμος Αποδήμων θα ήθελε να ευχαριστήσει όλους όσοι τον τιμούν με την παρουσία τους σε όλες του τις εκδηλώσεις δίνοντάς του δύναμη για να συνεχίσει την προσπάθειά του να κρατήσει το χωριό ζωντανό. Σας περιμένουμε το Σάββατο 13 Αυγούστου στην ετήσια χοροεσπερίδα.

- 12 -

Η Argonaftis Donkey Farm βρίσκεται στο χωριό Κελοκέδαρα της Πάφου, σε μια πραγματικά όμορφη τοποθεσία με πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Η φάρμα ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1998 με στόχο αφενός τη δημιουργία καταφυγίου και κτηνιατρικής βοήθειας για τα κυπριακά γαϊδουράκια που ήταν υπό εξαφάνιση και αφετέρου να καταστήσει την περιοχή γνωστή και να την κάνει επιλογή για τους τουρίστες, ντόπιους και ξένους. Στη φάρμα αυτή θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τα γαϊδουράκια στο δικό τους περιβάλλον και να κάνετε βόλτα με ένα από αυτά από την κοίτη του ποταμού, κατά μήκος του και να φτάσετε στη Μονή του Σίντη πάντοτε υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου επαγγελματικού προσωπικού. Το Argonaftis Donkey Farm προσφέρει την ευκαιρία στους επισκέπτες του να ζήσουν, επίσης, μια αξέχαστη εμπειρία με καλό φαγητό με παραδοσιακά κυπριακά πιάτα φτιαγμένα από αγνά και αυθεντικά υλικά σε λογικές τιμές και να διασκεδάσουν με ελληνική και κυπριακή μουσική σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι 160 άτομα για μεσημεριανό γεύμα ή δείπνο κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών και 300 άτομα ή περισσότερα το καλοκαίρι. Στην Argonaftis Donkey Farm θα ζήσετε αξέχαστες στιγμές χαλάρωσης και περιπέτειας σε ένα πανέμορφο περιβάλλον.

Argonaftis Donkey Farm is located in the village of Kelokedara of Paphos. It is a shelter for Cypriot donkeys who were formely an endangered species. It is open to all who wish to experience the area and see the donkeys in their natural environment. You can ride on one of them and get to see Sinti Monastery, always under the supervision of qualified personnel. In the tavern you can enjoy Cypriot dishes and have fun with Greek and Cypriot music.

- 13 Kelokedara village, Limassol, Cyprus • Tel. 25 586333 • Email: info@argonaft.com.cy • Web: www.argonaftis.com

«Ανάμεσα σε δύο μάνες»

Πανίκος Παναγιώτου

Έ

χουμε την τιμή να παρουσιάσουμε ένα εξαιρετικό βιβλίο γεμάτο συναισθήματα, ένα βιβλίο της ζωής και των παιχνιδιών που παίζει η μοίρα στη ζωή ενός ανθρώπου, μια πραγματική ιστορία που υμνεί την αξία της οικογένειας. Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο «Ανάμεσα σε δύο μάνες» του Πανίκου Παναγιώτου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Εν Τύποις». Η ιστορία του βιβλίου έχει ως επίκεντρο τη ζωή της συζύγου του συγγραφέα, Έλενας Παναγιώτου, η οποία μεγάλωσε στο χωριό Κελοκέδαρα της Πάφου με τους θετούς της γονείς. Με γλαφυρό τρόπο ο συγγραφέας φέρνει μπροστά μας τη ζωή, τις δυσκολίες και τα παιχνίδια που έπαιξε η μοίρα στη ζωή της μικρής Έλενας, που βρισκόταν ανάμεσα σε δύο μητέρες, και αποτυπώνονται με εξαιρετικά όμορφο τρόπο οι σκέψεις και τα συναισθήματά της καθώς και η απανθρωπιά πολλών ανθρώπων από τον περίγυρό της. Η ιστορία συνεπαίρνει τον αναγνώστη που έρχεται αντιμέτωπος με αντιφατικά συναισθήματα, με την αγνή και ανιδιοτελή αγάπη, τη χαρά, την απογοήτευση, την κακία και τη λύπη. Αξίζει ανεπιφύλακτα να διαβάσετε το βιβλίο και να ταξιδέψετε σε μια άλλη εποχή. Συγχαίρουμε το συγγραφέα του βιβλίου για την αξιέπαινη προσπάθειά του.

- 14 -

Ο Σύλλογος Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας αποδέχθηκε την πρόσκληση του Mount Athos Area Kouzina και συμμετείχε στο κορυφαίο γαστρονομικό γεγονός της χρονιάς που διοργανώθηκε στην πανέμορφη και γνωστή για τη γαστρονομική της ποικιλία και ποιότητα Χερσόνησο του Άθω στη Χαλκιδική από τις 15 Μαΐου μέχρι τις 15 Ιουνίου. Στο πλαίσιο της ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών γύρω από τα τοπικά προϊόντα άλλων χωρών και με στόχο την προώθηση των εγχώριων προϊόντων, ο Σύνδεσμος Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας συμμετείχε στη διοργάνωση με δική του αποστολή δίνοντας το στίγμα της πλούσιας κυπριακής κουζίνας και παράδοσης. Επικεφαλής της αποστολής ήταν η πρόεδρος του Συλλόγου, κ. Άννα Κοσμά, ενώ την υπόλοιπη αποστολή αποτελούσαν ο Chef Χρίστος Χριστοδούλου, η Ιωάννα Παπαπέτρου, δημοσιογράφος και εκδότρια του περιοδικού Round&Round, η Χρύσω Λέφου, αρχισυντάκτρια του περιοδικού Taste, ο Μιχάλης Χριστοδούλου, αρχισυντάκτης του Time Out και Cyprus Portal και ο Πιερής Παναγή, δημοσιογράφος στα περιοδικά ΟΜΙΚΡΟΝ, DOWN TOWN και Χρυσές Συνταγές. Το φεστιβάλ, που τελούσε υπό την αιγίδα του Κυπριακού Οργανισμού Κύπρου και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, ήταν χωρισμένο σε πέντε θεματικές εβδομαδιαίες θεματικές ενότητες που περιλάμβαναν: αρχαιοελληνική κουζίνα, θαλασσινή κου-

ζίνα, μοναστηριακή κουζίνα, μικρασιατική/ποντιακή κουζίνα, καθώς και μεσογειακή κουζίνα αφιερωμένη στην Κύπρο. Η κυπριακή αποστολή συμμετείχε στην πρώτη εβδομάδα που ήταν αφιερωμένη στην αρχαιοελληνική κουζίνα. Από την πρώτη στιγμή της άφιξής της και κατά τη διάρκεια της τριήμερης παραμονής της στην περιοχή η κυπριακή αποστολή είχε την ευκαιρία να γνωρίσει ένα μικρό δείγμα από τον πολιτισμό, την κουλτούρα, τη γαστρονομία του τόπου αλλά και να νιώσει τη ζεστασιά και την απερίγραπτη φιλοξενία των ανθρώπων που κατοικούν στην περιοχή. Η εμπειρία μας στη διοργάνωση αυτή ήταν πραγματικά μοναδική. Ευχαριστούμε το Σύλλογο Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας, ο οποίος μάς εμπιστεύτηκε και μάς συμπεριέλαβε στην κυπριακή αποστολή. Θεωρούμε την πρόσκλησή τους ιδιαίτερη τιμή για εμάς, καθώς μάς έδωσε την ευκαιρία να συμμετάσχουμε στην προσπάθεια προώθησης των παραδοσιακών προϊόντων του τόπου μας και να συμβάλουμε με τη σειρά μας στην ανάδειξη της παράδοσης. Ευχαριστούμε, επίσης, και τους συντελεστές του Mount Athos Area KOUZINA 2016, το Πράσινο Χωριό στην περιοχή της Αρναίας που μας φιλοξένησε, τα εστιατόρια Βίραγγας στις παρυφές του κατάφυτου δάσους του Χολομώντα, το παραδοσιακό εστιατόριο Μύγδος στη Βαρβάρα, το εστιατόριο Μπακατσιάνος στην Αγία Παρασκευή Αρναίας για τα υπέροχα πιάτα που μας πρόσφεραν καθώς και τους τοπικούς συλλόγους για την άψογη, εγκάρδια και αυθεντικά ελληνική φιλοξενία τους.

- 15 -

Π

λάτρες

Οι Πλάτρες είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού. Υπήρξαν το αριστοκρατικό θέρετρο της Κύπρου, το θέρετρο που φιλοξενούσε Βασιλιάδες και Πριγκίπισσες, ζωγράφους και ποιητές. Τις βρίσκουμε καταγραμμένες ανάμεσα στα 113 Μεσαιωνικά χωριά. Αποτελούσε αρχικά καλοκαιρινό προορισμό των βοσκών και των κοπαδιών τους, ενώ το χωριό όπως το γνωρίζουμε σήμερα δημιουργήθηκε κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, εποχή κατά την οποία, σύμφωνα με πηγές, οι Πλάτρες αναπτύχθηκαν ως εξοχικό θέρετρο.

Τ

ην περίοδο εκείνη οι Πλάτρες έγιναν κέντρο διοίκησης της περιοχής του Τροόδους, γεγονός που έθεσε τις βάσεις για την τουριστική ανάπτυξή τους: κατασκευάστηκε ο πρώτος ασφαλτοστρωμένος δρόμος, σύστημα υδροδότησης, εγκαταστάθηκε η πρώτη ηλεκτρογεννήτρια, τηλεπικοινωνιακό δίκτυο καθώς και ταχυδρομικό δίκτυο. Όλα αυτά αποτέλεσαν την υποδομή που αξιοποίησαν οι πρώτοι Έλληνες της Αιγύπτου, οι οικογένειες Σκυριανίδη και Κυπριώτη, οι οποίες στις αρχές του 20ου αιώνα έθεσαν τις βάσεις για ένα αριστοκρατικό μοντέλο ανάπτυξης. Η οικογένεια Σκυριανίδη δημιουργεί το ΠΑΥΣΙΛΥΠΟΝ, η οικογένεια Κυπριώτη δημιουργεί το ΓΚΡΑΝΤ ΕΛΒΕΤΙΑ και έπειτα ακολουθεί το επιστέγασμα της τότε εποχής, το ΦΟΡΕΣΤ ΠΑΡΚ. Οι Πλάτρες κατά τη δεκαετία του 1930-1940 ήταν ήδη γνωστό και φημισμένο εξοχικό θέρετρο που επισκέπτονταν πλήθος πλούσιων ξένων. Άρχισαν να κτίζονται κατοικίες επηρεασμένες από την αρχιτεκτονική της χώρας προέλευσης του ιδιοκτήτη ή του αρχιτέκτονα, δίνοντας στο χωριό έναν ιδιαίτερο πολιτισμικό χαρακτήρα. Σήμερα, σε μια απόσταση 2

Εκκλησία Παναγίας της Φανερωμένης

χιλιομέτρων βλέπει κανείς χαρακτηριστικά έξι διαφορετικών αρχιτεκτονικών τεχνοτροπιών, κάτι που προσπαθεί να αναδείξει το Κοινοτικό Συμβούλιο. Η αγγλική λεβάντα κοσμούσε τα ξεχωριστής αρχιτεκτονικής αρχοντικά του χωριού προσφέροντας μια ξεχωριστή μυρωδιά και εικόνα στο θέρετρο των Πλατρών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το Κοινοτικό Συμβούλιο, στην προσπάθειά του να καταστήσει τη λεβάντα ως εργαλείο δημιουργίας ταυτότητας προορισμού, φύτεψε 2000 λεβάντες και ανέδειξε τη λεβάντα σε όλες της τες μορφές, καλλιτεχνικά, γαστρονομικά και σε προϊόντα ομορφιάς. Την ανοδική πορεία των Πλατρών διέκοψε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κατά τον οποίο κατασχέθηκαν τα περισσότερα ξενοδοχεία και χρησιμοποιήθηκαν από τους Άγγλους αποικιοκράτες σαν νοσοκομεία. Τα χρόνια 1946-1950 ήταν η «χρυσή εποχή» για τις Πλάτρες που καθιερώθηκαν ως το κατεξοχήν ορεινό θέρετρο της Κύπρου. Άρχισαν τότε να διοργανώνονται τα πρώτα φεστιβάλ Πλατρών, ιδέα του κ. Γιώργου Σκυριανίδη, ο οποίος επέστρεψε από την Ελβετία με μια ομάδα ξεχωριστών νέων της εποχής, και συνέβαλε στην πολιτιστική ανάπτυξη των Πλατρών που έφερε πολλούς ξένους πολιτικούς, καλλιτέχνες, μέλη βασιλικών οικογενειών, ποιητές κ.ά. στις Πλάτρες. Τη δεκαετία του 1950 επισκέφτηκε τις Πλάτρες ο Έλληνας νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, ο οποίος στο ποίημα του Ελένη χρησιμοποίησε παραβολικά το όνομα των Πλατρών: «Τα αηδόνια δεν σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες». Οι Πλάτρες αποτελούσαν πλέον διαπολιτισμικό κέντρο με φήμη που ξεπερνούσε τα όρια της Μεσογείου. Μπάντες από την Αίγυπτο, την Ελλάδα και την Ιταλία έδιναν ένα αμάλγαμα μουσικό ξεχωριστό για την εποχή, που σε συνδυασμό με τη αγγλική διασκέδαση και τα περίφημα Afternoon Tea Dancing,

- 16 -

αποτελούσαν ξεχωριστή ψυχαγωγία. Σήμερα, οι Πλάτρες συνεργάζονται σε μόνιμη βάση με το Ριάλτο διοργανώνοντας το ΕΘΝΙΚ ΦΕΣΤΙΒΑΛ και με την INTERNATIONAL ACADEMY OF CLASSICAL MUSIC με το Wolfgang Schroider. Επίσης, το Κοινοτικό Συμβούλιο αναπτύσσει και άλλες μουσικές συνεργασίες σε μια προσπάθειά του να αναδείξει και αυτή την πλευρά των Πλατρών. Πρώτη εκκλησία των Πλατρών υπήρξε το παρεκκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης, ανάμεσα στα χωριά Πλάτρες και Κάτω Πλάτρες-Τορνάρηδες. Το μικρό πετρόκτιστο αυτό παρεκκλήσι σώζεται μέχρι σήμερα. Το 1880 κτίστηκε σε άλλη τοποθεσία πιο κοντά στις Πλάτρες μια πιο μεγάλη εκκλησία αφιερωμένη επίσης στην Παναγία Φανερωμένη η οποία κατεδαφίστηκε και στη θέση της κτίστηκε μια μεγαλύτερη εκκλησία που αποτελεί στολίδι για την Κοινότητα Πλατρών. Σε μια πραγματικά ειδυλλιακή τοποθεσία βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας Ιαματικής (Σαματζιώτισσας) στην τοποθεσία Σαμάτζια. Άρχισε να κτίζεται το 1940 πάνω στα ερείπια παλαιού Μοναστηριού. Σύμφωνα με διάφορες πληροφορίες, στις Πλάτρες υπήρχε παλαιότερα ένα μικρό μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο το οποίο διαλύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Σήμερα στην ίδια τοποθεσία βρίσκουμε το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου το οποίο ολοκληρώθηκε το 1995. Οι Πλάτρες είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον χωριό. Παλαιά κτίρια που βρίσκονται μέσα σ’ αυτό υπογραμμίζουν την πορεία του κατά τη διάρκεια των χρόνων. Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο παλαιός αστυνομικός σταθμός των Πλατρών, ένα μικρό πετρόκτιστο οικοδόμημα, κτίσμα των Άγγλων. Ένα πραγματικά πανέμορφο αξιοθέατο είναι η μαρμάρινη βρύση της Ρωξάνης Π. Κουδουνάρη, κατασκευασμέ-

νη το 1936. Αρχοντικά σπίτια, δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, βρίσκονται ανάμεσα σε πλατάνια, πεύκα και άλλα δέντρα, ενώ όμορφα και γραφικά ξενοδοχεία προσφέρουν τη φιλοξενία τους σε όσους επιθυμούν να περάσουν μέρες στο χωριό, να θαυμάσουν τις ομορφιές του και να ακούσουν τα γλυκόλαλα αηδόνια του. Το τοπίο των Πλατρών είναι διαμελισμένο από μικρούς παραπόταμους του Κρυού που δίνουν δροσιά και χαρίζουν το γαλήνιο κελάρυσμά τους. Οι Πλάτρες είναι ένας πανέμορφος τόπος για υπέροχους περιπάτους στη φύση. Μια από τις πιο γνωστές περιοχές της Κοινότητας είναι το «Ψηλό Δεντρό», περιοχή με πανύψηλα πλατάνια και καρυδιές δίπλα από την οποία ρέουν τα γάργαρα νερά του ποταμού. Τρία μονοπάτια της φύσης ξεκινούν από τις Πλάτρες: το μονοπάτι του Πουζιάρη βόρεια από το «Ψηλό Δεντρό», μήκους τριών χιλιομέτρων που οδηγεί στη νότια πλαγιά του Τροόδους ή στην κορυφή του καταρράκτη των Καληδονίων, το μονοπάτι της φύσης των Καληδονίων, μήκους 2 χιλιομέτρων που οδηγεί στον υπέροχο καταρράκτη των Καληδονίων, έναν από τους πιο ψηλούς καταρράκτες της Κύπρου και το μονοπάτι της φύσης του Μιλλομέρη, μήκους ενός χιλιομέτρου που οδηγεί στον Καταρράκτη του Μιλλομέρη. Όποιο μονοπάτι και να ακολουθήσετε είναι σίγουρο ότι θα το απολαύσετε. Οι Πλάτρες προσφέρονται και για ποδηλατικές διαδρομές. Κοινοτάρχης των Πλατρών είναι ο κ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος ο οποίος ηγείται μιας ομάδας αξιόλογων ανθρώπων με όραμα, οι οποίοι αγωνίζονται για την προβολή του χωριού τους. Αν επιθυμείτε να περάσετε όμορφες ανέμελες και γαλήνιες στιγμές σε ένα υπέροχο καταπράσινο τοπίο με γραφικά σπιτάκια και φιλόξενους κατοίκους, τότε επισκεφτείτε τις Πλάτρες.

Καταρράχτης του Μιλλομέρη

Limassol District

Επαρχία Λεμεσού

Κεντρικό πάρκο

Αρχοντικά σπίτια

Platres is a village in the Limassol district. In old times Platres was considered a vacation spot for all the upper class citizens. Old buildings located therein underline this trend over the years. Mansions, samples of traditional architecture, situated between trees, pines and other trees while beautiful picturesque hotels offer hospitality to those who want to spend days in the village. Platres is a beautiful place for beautiful nature walks. One of the most famous regions of the Community is the «Psilo dentro» region with towering walnut trees beside the gurgling flowing waters of the river. There are three nature trail paths in the village “To monopati tou Poujiari” The “Kalidonia” natural trail and the “Millomeris” nature trail.

- 17 -

ly Restaurant Fami

ΤΟ ΑΝΩΪ

Μια ξέγνοιαστη περιήγηση στο καταπράσινο χωριό των Πλατρών πρέπει οπωσδήποτε να συνοδευτεί από νόστιμο εκλεκτό φαγητό σε ένα φιλικό και ζεστό περιβάλλον. Το εστιατόριο «Το Ανώι», που βρίσκεται σε μια από τις πιο δροσερές περιοχές των Πλατρών, αποτελεί ιδανική επιλογή. Προσφέρει απολαυστικούς εκλεκτούς μεζέδες, κυπριακά πιάτα, όλα τα είδη σχάρας, ψάρια, ζυμαρικά και σνακς, όλα με ανώτερης ποιότητας υλικά και ετοιμασμένα από τους σεφ και ιδιοκτήτες Αντώνη και Μαίρη Αναστασιάδου. Μπορείτε να συνοδεύσετε το υπέροχο γεύμα σας με γλυκόπιοτο κρασί από τον τόπο μας και να ολοκληρώσετε το γαστρονομικό ταξίδι σας με παραδοσιακά γλυκά, γλυκίσματα και φρούτα εποχής εντελώς δωρεάν! Το εστιατόριο χωρητικότητας 250 ατόμων αναλαμβάνει πάρτι, δεξιώσεις, βαφτίσεις. Στο εστιατόριο «Το Ανώι» θα ταξιδέψετε στον μαγικό κόσμο της γεύσης!

The restaurant "The Anoi" is located in Platres. It offers delightful delicacies, Cypriot dishes, all kinds of grilled fish, pasta and snacks, all made with superior quality materials and prepared by the chefs and owners Anthony and Mary Anastasiadou. You can accompany your delicious meal with delectable wine and enjoy traditional sweets, cakes and seasonal fruits for free!

Σε μια υπέροχη τοποθεσία, σε απόσταση 800 μέτρων από το κέντρο του χωριού των Πλατρών, βρίσκουμε το ξενοδοχείο Καλλιθέα, ένα ορεινό καταφύγιο για όσους επιθυμούν να περάσουν κάποιες μέρες ξεκούρασης σε ένα πανέμορφο μέρος και να εκμεταλλευτούν τον καθαρό αέρα. Πρόκειται για ένα μικρό ξενοδοχείο με 10 άνετα και καθαρά δωμάτια με μπαλκόνι που προσφέρουν θέα στο ποτάμι ή τον κήπο. Οι υπόλοιποι χώροι του, διακοσμημένοι με γούστο, προσφέρουν άνεση στους επισκέπτες που θα τους χρησιμοποιήσουν. Το ξενοδοχείο διαθέτει μπαρ και προσφέρει δωρεάν wi-fi σε όλους τους χώρους του.

In a great location, 800 meters from the center of the village of Platres, we can find Kallithea Hotel. It is a small hotel with 10 comfortable and clean rooms with a balcony overlooking the river or garden. The hotel has a bar and offers free wi-fi in all areas. Φανερωμένης 89, Πάνω Πλάτρες, Limassol. Tel: 25 421746

Εστιατόριο «Το Ανώι» / Αντώνης και Μαίρη Αναστασιάδου. Ολύμπου 37, 4820 Πάνω Πλάτρες, Τηλ.: 25422900/25423939

Σε απόσταση περίπου 100 μέτρων από το ξενοδοχείο Kallithea, βρίσκεται και το John’s Restaurant, το εστιατόριο του ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, το οποίο σερβίρει πλούσιες τοπικές σπεσιαλιτέ σε λογικές τιμές προσφέροντας ειδικές τιμές στους ενοίκους του ξενοδοχείου που επιθυμούν να απολαύσουν το γεύμα τους στο εστιατόριο.

Located about 100 meters away from Kallithea Hotel is John’s Restaurant, run by the hotel’s owner, offering hearty regional specialties at reasonable prices. There is extra discount for hotel guests.

Forest Park Hotel Platres Σπύρου Κυπριανού 62, Πάνω Πλάτρες, 4820 , Τηλ: 25 421751 www.forestparkhotelcy.com

- 18 -

Το Forest Park Hotel στις πανέμορφες Πλάτρες είναι αναμφισβήτητα ένα ξενοδοχείο με μεγάλη ιστορία. Ιδρύθηκε το 1936 από τον Γεώργιο Η. Σκυριανίδη και φέτος γιορτάζει 80 χρόνια λειτουργίας και προσφοράς στην ξενοδοχειακή βιομηχανία και φιλοξενία. Είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που κρατά με υπευθυνότητα την παλιά αίγλη και ιστορία της. Κτισμένο σε πευκοδάσος στις πλαγιές της οροσειράς του Τροόδους, το Forest Park Hotel πάντοτε αποτελούσε και αποτελεί αγαπημένη επιλογή. Φιλοξένησε μεγάλες προσωπικότητες του 20ού αι., όπως βασιλείς, συγγραφείς, προέδρους, υπουργούς, ηθοποιούς και άλλες γνωστές προσωπικότητες. Σήμερα αποτελεί ακόμη το μεγαλύτερο και πληρέστερο ξενοδοχείο των ορεινών θερέτρων με 137 δωμάτια συμπεριλαμβανομένων και 7 σουιτών. Τα δωμάτια διαθέτουν όλες τις ανέσεις και θέα στην καταπράσινη περιοχή. Επίσης, το ξενοδοχείο διαθέτει πισίνα, σάουνα, υδρομασάζ, γήπεδο τένις, κήπους, μεγάλες αίθουσες, σαλόνια, εστιατόρια, μπαρ και γενικά όσα χρειάζεστε για ήσυχες, ξέγνοιαστες και αξέχαστες διακοπές. Αποτελεί κορυφαία επιλογή για διακοπές όλες τις εποχές του χρόνου, για όλες τις ηλικίες και περιστάσεις. Τα τελευταία χρόνια φιλοξενεί ποδοσφαιρικές ομάδες από την Κύπρο και το εξωτερικό καθώς και events όπως γάμους, βαφτίσεις, εταιρικά πάρτι και σεμινάρια.

Forest Park Hotel in Platres is a beautiful hotel with a great history. The hotel celebrates its 80th birthday this year. It is built in the pine forest on the slopes of the Troodos mountains and has hosted great personalities of the 20th century, Kings, writers, presidents, ministers etc. Today it is still the largest and most complete hotel mountain resort with 137 rooms and 7 suites. All rooms have all the comforts and offer views of the green surroundings. The hotel also has a pool, sauna, jacuzzi, tennis courts, gardens, halls, lounges, restaurants, bars, a library, everything you need for a quiet, relaxing and stylish holiday. It is a top choice for holidays all year round.

- 19 -

Το Petit Palais Hotel είναι μια επιχείρηση που διακρίνεται για την οικογενειακή φιλοξενία που προσφέρει στους επισκέπτες. Είναι κτισμένο σε ειδυλλιακή τοποθεσία στην καρδιά των Πλατρών. Κτίστηκε για πρώτη φορά το 1930 αλλά αργότερα το κτήριο κατεδαφίστηκε. Το 1996 κτίστηκε εκ νέου και μέχρι σήμερα ολόχρονα προσφέρει με ζήλο και σεβασμό τις υπηρεσίες του σε όποιους επιθυμούν να περάσουν λίγες μέρες σε αυτό. Το ξενοδοχείο διαθέτει 32 πλήρως εξοπλισμένα δωμάτια με θέα το καταπράσινο χωριό. Στο εστιατόριο του ξενοδοχείου απολαύστε μενού α-λα-καρτ και δοκιμάστε οπωσδήποτε λουκουμάδες από λεβάντα καθώς και τα γλυκά της Δημούλας.

The Petit Palais Hotel is situated in an idyllic location in the heart of Platres. It operates all year round. It has 32 fully equipped rooms overlooking the village green. In the hotel's restaurant there is a-la-carte menu and for dessert we definetly reccomend levander honey balls and the traditional sweets made by Dimoula.

Τ.Θ. 59002, Λεμεσός. Τηλ: +357 25421723, Φαξ: +357 25421065. E-Mail: petitpalais@spidernet.com.cy. Web: www.petitpalaishotel.com

Το Platres restaurant café bar βρίσκεται σε μια όμορφη τοποθεσία στο πανέμορφο χωριό των Πλατρών, δίπλα από τον παλιό αστυνομικό σταθμό. Σε έναν πραγματικά ζεστό χώρο, στον πρώτο όροφο, μπορείτε να απολαύσετε την ανοιχτοσύνη του κάμπου. Στα πόδια σας απλώνεται το καταπράσινο χωριό των Πλατρών, ενώ το μάτι σας φτάνει μέχρι και την πόλη της Λεμεσού. Στην καφετέρια μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το ρόφημά σας καθώς και υπέροχα σνακ και γλυκά. Το a la carte εστιατόριο σερβίρει κυπριακή κουζίνα, μπριζόλες, κοτόπουλο φιλέτο, μουσακά, αφέλια κλπ. Στο Platres Restaurant café bar, σε ένα πραγματικά όμορφο και φιλικό περιβάλλον, μπορείτε να περάσετε όμορφες στιγμές όλες τις ώρες της ημέρας.

- 20 -

The Platres restaurant and café bar is located in a beautiful location in the charming village of Platres, near the old police station. In the cafeteria you can enjoy your coffee or drink with delicious snacks and desserts. The à la carte restaurant serves Cypriot cuisine, steaks, chicken fillet, moussaka, afelia and many more! Πάνω Πλάτρες / Pano Platres. Τηλ/Tel.99 692676

Το εστιατόριο-καφετέρια Πήγασος βρίσκεται στην κεντρική πλατεία των Πλατρών. Είναι ανοιχτό καθημερινά όλες τις ώρες της ημέρας τόσο κατά τους χειμερινούς όσο και κατά τους θερινούς μήνες. Το καλοκαίρι προτείνουμε να καθίσετε στον εξωτερικό χώρο του και να δοκιμάσετε τις νοστιμιές του εστιατορίου που περιλαμβάνουν πλούσια ορεκτικά, ζεστά και κρύα, καθώς και μαγειρευτά αλλά και χορτοφαγικά πιάτα ημέρας, όλα συνοδευμένα με καλό ντόπιο κρασί. Κάθε Κυριακή σερβίρεται κλέφτικο στο φούρνο. Στο καφεστιατόριο απολαύστε όλες τις ώρες της ημέρας ζεστά και κρύα ροφήματα καθώς και ελαφριά σνακς, παγωτά, τις υπέροχες κρέπες και βάφλες από λεβάντα και σε άλλες γεύσεις. Τέλος, μπορείτε να προμηθευτείτε όμορφες κατασκευές από λεβάντα, το φυτό που κυριαρχεί στις Πλάτρες.

Pegasus cafe-restaurant is located in the central square of Platres. It is open every day at all hours of the day both during the winter and the summer months. In the summer we recommend you sit outdoors and taste the delicacies of the restaurant which include rich appetizers and main dishes as well as vegeterian options, all accompanied by good local wine. Every Sunday the restaurant serves kleftiko. In the cafe one can enjoy hot and cold beverages and light snacks, ice cream, wonderful levander flavored crepes and waffles at all hours of the day. Finally, you can buy beautiful crafts made of lavender, the plant that dominates in Platres. Οδός Ολύμπου, Π. Πλάτρες. Τηλ: 25421744 / 99296363

Το κέντρο «Ψηλόδεντρο» βρίσκεται σε μια από τις πιο γνωστές και πιο ωραίες περιοχές των Πλατρών, στην τοποθεσία «Ψηλό Δεντρό», μια τοποθεσία στην οποία κυριαρχούν τα ψηλά πλατάνια και οι καρυδιές ενώ ακούγεται το κελάρυσμα του ποταμιού στο βάθος και το γλυκό κελάηδισμα του αηδονιού. Το «Ψηλόδεντρο» λειτουργεί εδώ και χρόνια ως εστιατόριο και καφενείο προσφέροντας στον καταναλωτή νόστιμα κυπριακά πιάτα από αγνά υλικά καθώς και καφέ ή ρόφημα σε λογικές τιμές. Δίπλα από το εστιατόριο υπάρχει ιχθυοτροφείο πέστροφας που αποτελεί αναμφισβήτητα πόλο έλξης για τους τουρίστες και επισκέπτες των Πλατρών.

‘Psilodendro’ restaurant is situated in one of the best known and most beautiful regions of Platres, offering consumers delicious Cypriot dishes from fresh ingredients as well as coffees or drinks at reasonable prices. -Next 2 1to -the restaurant there is a trout farm and is undoubtedly an attraction for the tourists and visitors of Platres.

OSIMO R O Café Bar

Pano Platres, Tel. 25422150 & 99312418

Το Orosimo Café-Bar στις Πλάτρες αποτελεί μια από τις πιο ιδανικές επιλογές που έχει ο επισκέπτης της περιοχής όλες τις ώρες της ημέρας. Μπορείτε να ξεκινήσετε τη μέρα σας δυναμικά με πρόγευμα, καφέ, ρόφημα, ποτό και λιχουδιές ή να απολαύσετε ένα ελαφρύ ποιοτικό γεύμα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας σε έναν εξαιρετικά όμορφο χώρο διακοσμημένο με γούστο που αμέσως θα λατρέψετε. Το ζεστό περιβάλλον και η άψογη εξυπηρέτηση σε συνδυασμό με την ποιότητα των προιόντων του, θα σας καταπλήξουν. Απέναντι από το καφέ δημιουργήθηκε πρόσφατα ένα πάρκο-παιχνιδότοπος για τα παιδιά εξοπλισμένο με καινούρια παιχνίδια που εγγυώνται την ασφάλεια των παιδιών σας που θα παίζουν ανέμελα όση ώρα εσείς απολαμβάνετε την ηρεμία του τοπίου και τον καφέ σας με την παρέα σας.

Orosimo Café-Bar in Platres offers breakfast, coffee, drinks and snacks. You can also enjoy a light quality meal at all hours of the day. There is also a children’s play ground.

- 22 -

- 23 -

Φοινί

Το Φοινί είναι χωριό της επαρχίας Λεμεσού και απέχει περίπου 44 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης. Στενές βαθιές κοιλάδες, απότομες πλαγιές και ψηλές βουνοκορφές μέσα στο πράσινο συνθέτουν το μοναδικό τοπίο του χωριού που διαμελίζεται από μικρούς παραπόταμους του Διαρίζου.

Τ

ο χωριό σημειώνεται από ορισμένους ως Φινί, αντί Φοινί, γιατί υποστηρίζεται πως η ονομασία του προέρχεται από το Φράγκο φεουδάρχη Τζουάν τε Φενίου ή Φινίου. O Νέαρχος Κληρίδης αναφέρει πως ο Τζουάν τε Φινίου είχε κτισμένη την έπαυλή του στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το χωριό, το οποίο σχηματίστηκε στη συνέχεια από τους σκλάβους που δούλευαν στα χωράφια του και πήρε το όνομά του. Υπάρχει, όμως, και η άποψη πως το Φοινί προϋπήρχε και ο Φράγκος ευγενής -αν ήταν πράγματι κάτοχος του χωριούυιοθέτησε ως οικογενειακό του επώνυμο το όνομα του χωριού, πράγμα πολύ συχνό την εποχή εκείνη. Σύμφωνα με άλλους μελετητές, η ονομασία Φοινί θα πρέπει να αναζητηθεί στον φοίνικα, το γνωστό σε όλους δέντρο, ή τον καρπό του, το «φοινίκι». Ο μελετητής Άντρος Παυλίδης βρίσκει στο όνομα αρχαιοελληνικές καταβολές: το όνομα Φοινί προέρχεται είτε από το ρήμα «φαίνω» που έχει τη σημασία του «φανερώνω», κατ’ αντιδιαστολή προς το ότι το χωριό δεν είναι εύκολο να φανεί, αφού βρίσκεται περιστοιχισμένο από βουνά, είτε από το αρχαιοελληνικό «φοινός» που σημαίνει αυτόν που

Η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων

έχει χρώμα κόκκινο, ονομασία που θεωρείται και πιθανότατη λόγω του κόκκινου εδάφους του χωριού. Στο κέντρο του Φοινιού βρίσκεται η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, κτίσμα πιθανόν του 18ου19ου αιώνα. Εσωτερικά, περίφημο είναι το χειροποίητο σκαλιστό τέμπλο του ναού, δημιούργημα του 19ου αιώνα, το οποίο συγκαταλέγεται στα ομορφότερα τέμπλα της Κύπρου. Δύο χιλιόμετρα περίπου έξω από το Φοινί, βρίσκεται το Μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων του οποίου μοναδικό κατάλοιπο είναι η εκκλησία που κτίστηκε στα θεμέλια παλαιότερης εκκλησίας του 18ου αιώνα. Σύμφωνα με πηγές, το Μοναστήρι αυτό ήταν ενωμένο με το ξακουστό Μοναστήρι της Παναγίας Τροοδίτισσας και ίσως ιδρύθηκε κατά τα βυζαντινά χρόνια. Στα διοικητικά όρια του χωριού, ανάμεσα στο πράσινο των πεύκων, βρίσκεται η περίφημη Μονή της Παναγίας Τροοδίτισσας. Η παράδοση την τοποθετεί στα χρόνια μετά την εικονομαχία ή στον 11ο12ο αιώνα. Ιδρύθηκε πιθανόν κατά τα χρόνια που ιδρύθηκαν και τα Μοναστήρια του Κύκκου και του Μαχαιρά. Το καθολικό της Μονής είναι κτίσμα του 19ου αιώνα. Η εκκλησία αυτή αντικατέστησε άλλη μικρότερη εκκλησία μονόκλιτη ξυλόστεγη και αγιογραφημένη, η οποία καταστράφηκε από πυρκαγιά. Δίπλα από το Μοναστήρι βρίσκουμε και τη μικρή εκκλησία του Αγίου Νεοφύτου, κτίσμα του 2000. Το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας βρίσκεται στα δυτικά του χωριού σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία και σε κοντινή απόσταση από το ποτάμι. Είναι κτίσμα του 1999. Νότια του χωριού, στην πλευρά μιας βουνοπλαγιάς, βρίσκουμε το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας, το οποίο κτίστηκε το 1993 με έξοδα των κατοίκων του Φοινιού. Ανάμεσα στα καταπράσινα πεύκα, έξω από το χωριό, θα βρούμε το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 2001-2002.

- 24 -

Στο εσωτερικό του χωριού μπορείτε να επισκεφτείτε το πλούσιο και εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, στο οποίο εκτίθενται πολλά είδη λαϊκής τέχνης του χωριού και της περιοχής γενικότερα. Το Φοινί αποτελεί μέχρι σήμερα το κυριότερο κέντρο αγγειοπλαστικής τέχνης της επαρχίας Λεμεσού. Ενώ παλαιότερα η κεραμική αποτελούσε την κυριότερη ασχολία των κατοίκων, σήμερα, δυστυχώς, λίγοι είναι αυτοί που ασχολούνται με αυτήν. Μια κάτοικος του χωριού ασχολείται σήμερα με τα παραδοσιακά πλουμιστά πήλινα αγγεία κρατώντας έτσι ζωντανή την παράδοση. Το χωριό είναι φημισμένο ιδιαίτερα για τα φοινιώτικα λουκούμια με την υπέροχη γεύση και το άρωμα. Η τέχνη της παρασκευής του φοινιώτικου λουκουμιού εισήχθη από το Φυλαχτή Πηλαβάκη, ο οποίος έζησε χρόνια στην Αίγυπτο. Σήμερα, η τελευταία απόγονος της οικογένειας Πηλαβάκη, Ουρανία Πίσσουρου ασχολείται με την παρασκευή λουκουμιών σε τρεις γεύσεις, τριαντάφυλλο, περγαμόντο και αμύγδαλο. Το Φοινί φημίζεται, επίσης, για την κατασκευή της φοινιώτικης βούρκας του βοσκού, δισάκι που χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί κατασκευασμένο από δέρμα ζώου καθώς και για την κατασκευή τόνενων καρεκλών. Το Φοινί προσφέρεται και για ανακάλυψη της πανέμορφης κυπριακής φύσης. Από το σημείο θέας, λίγο πριν την είσοδο του χωριού, απλώνεται μπροστά στα πόδια του επισκέπτη το γραφικό χωριό και ολόκληρη η κοιλάδα του ποταμού Διαρίζου. Από το χωριό ξεκινά ένα πανέμορφο μονοπάτι της φύσης, μήκους 4,3 χιλιομέτρων, που καταλήγει στο μοναστήρι της Τροοδίτισσας. Εξαίσιο δημιούργημα της φύσης αποτελεί αναμφισβήτητα ο κα-

Η βρύση της Πελλομαρούς

ταρράκτης της Χαντάρας που είναι προσβάσιμος μέσω μονοπατιού. Κοντά στον καταρράκτη βρίσκονται τα θεμέλια ενός παλιού νερόμυλου που λειτουργούσε πιθανότατα ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Ιδιαίτερη εντύπωση θα σας προκαλέσουν οι υπέροχοι σταλακτίτες με έντονο κόκκινο χρώμα, οι οποίοι βρίσκονται σε σπηλιές στην περιοχή «Ρέξιμο». Σε περιοχή που συνεπαίρνει τους λάτρεις της φύσης, βρίσκονται δύο πανέμορφα μεσαιωνικά γεφύρια, το γεφύρι του Πισκόπου και της Ελιάς. Στο εσωτερικό του χωριού, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το Πάρκο «Στέλιου Περικλέους», αγνοούμενου της Κοινότητας και να ξεδιψάσει στη βρύση της Πελλομαρούς. Η παράδοση λέει ότι, όποιος πιει από το νερό της, μένει για πάντα στο χωριό. Στην πλατεία του χωριού μπορεί κανείς να επισκεφτεί το μνημείο Ηρώων για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Το Κοινοτικό Συμβούλιο του Φοινιού αποτελείται από δραστήριους ανθρώπους με Πρόεδρο τον κ. Χριστάκη Μεσαρίτη. Εργάζονται με σοβαρότητα έχοντας επίγνωση της ευθύνης που τους ανατέθηκε από τους κατοίκους του χωριού. Το Φοινί είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χωριά στα οποία ο επισκέπτης μπορεί να μάθει πολλά. Φημίζεται για τη φιλοξενία των κατοίκων του. Επισκεφτείτε το χωριό, καθίστε σε ένα από τα εστιατόρια ή τα καφενεία του, περπατήστε στα δρομάκια του και μάθετε τα πάντα γι’ αυτό.

Παραδοσιακές Τέχνες - Bούρκα, αγγειοπλαστική τέχνη, καρέκλες τόνενες

Limassol District

Επαρχία Λεμεσού

Παρασκευή του λουκουμιού

Phini is a village situated in the Limassol district 44 km away from the city center. In the village there are the churches of the Holy Cross and the church of Saint Anargiroi, the chapel of Saint Marina the chapel of Saint Anna and the chapel of Saint George. In the center of the village one can find the folk museum. Extremely famous are the “Phiniotika loukoumia” (delights) that are produced exclusively in the village. For our nature lovers we recommend a sightseeing spot just outside the village and the nature trail of 4.3 km where you will see the beautiful waterfall Hantara. Lastly in the caves in the Reximo region, you can see beautiful red stalactites, and the medieval bridges of Pistokopos and Elia.

- 25 -

Επαρχία Λεμεσού

Ά γιος Θεράπων

O Άγιος Θεράπων είναι ένα όμορφο χωριό της επαρχίας Λεμεσού κτισμένο στην οροσειρά του Τροόδους στην περιφέρεια των κρασοχωριών. Είναι κτισμένο σε λοφώδες και έντονα διαμελισμένο από βαθιά ρυάκια τοπίο. Υπάρχουν σ’ αυτό καλλιεργήμενες και ακαλλιέργητες άγονες εκτάσεις με πλούσια φυσική βλάστηση, τρεμιθιές, θυμάρι, πεύκα, κυπαρίσσια κ.ά. Στο χωριό ασχολούνταν παλαιότερα με την αμπελουργία.

Τ

ο χωριό μνημονεύεται από το Μας Λατρί ως φέουδο που ανήκε στον Πέτρο Ποδοκατόρο το 1461. Τοπικός θρύλος αναφέρει ότι ήταν κτισμένο σε μια άλλη περιοχή που ονομαζόταν «Φοίνικας». Οι κάτοικοι όμως ήθελαν να το μετακινήσουν και να το κτίσουν σε μια περιοχή που ονομαζόταν «Λιάντρος», δυτικά του σημερινού χωριού. Μετά από αυτή την απόφαση και μόλις ξεκίνησε το κτίσιμο του νέου χωριού, καθετί που έκτιζαν τη μέρα χαλούσε το βράδυ χωρίς οι χωρικοί να γνωρίζουν το γιατί. Το βλέμμα τους έπεφτε τότε σε έναν ασκητή που ζούσε στο βουνό απέναντι και έβλεπε από μακριά τις εργασίες

Σπηλιά-καταφύγιο ασκητών

ανοικοδόμησης. Σκέφτηκαν ότι ήταν Θεού θέλημα να μην κτιστεί το χωριό εκεί που ήθελαν και το έκτισαν στο βουνό όπου ζούσε ο ασκητής ο οποίος δεν ήταν άλλος από τον Άγιο Θεράποντα. Αργότερα, όταν ανακηρύχθηκε Άγιος, έδωσαν την κύρια εκκλησία του χωριού το όνομά του. Η εκκλησία του Αγίου Θεράποντα, σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε σε σημείο όπου κάθε βράδυ άναβε ένα καντήλι. Η οικοδόμησή της άρχισε το 1816 και ολοκληρώθηκε το 1880. Στο εσωτερικό της υπάρχει περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, δημιούργημα του γλύπτη Γιαβόπουλου. Περίφημο είναι και το ξωκλήσι της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας που είναι κτισμένο στα νότια του χωριού, ένα μικρό ξωκλήσι βυζαντινού ρυθμού, κτίσμα του 1928. Κάτω από το εκκλησάκι υπάρχουν εντυπωσιακές σπηλιές, οι οποίες αποτελούσαν καταφύγιο ασκητών κατά την περίοδο των διωγμών. Πιο κάτω υπάρχει μια μεγάλη βρύση το νερό της οποίας έβγαινε μέσα από έναν βράχο και παλιά γύριζε νερόμυλο, το λεγόμενο «μυλάρι» που άλεθε σιτάρι και κριθάρι. Το ξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων βρίσκεται κοντά στο ποτάμι. Πριν από σαράντα περίπου χρόνια κάηκε και ανακαινίστηκε εκ νέου. Βορειοανατολικά του χωριού, σε απόσταση περίπου δύο χιλιομέτρων, βρίσκουμε το παρεκκλήσι των Αγίων Σαράντα, το οποίο κτίστηκε πριν από 35 χρόνια περίπου. Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται ανατολικά του χωριού και κτίστηκε με έξο-

- 26 -

δα του Κύπρου Λοϊζίδη, ο οποίος κατάγεται από το χωριό και ζει στη Λευκωσία. Παλαιότερα στο χωριό υπήρχε παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αρχιστρατήγους Μιχαήλ και Γαβριήλ δυτικά του χωριού. Λίγο πιο πάνω από αυτό και προς το χωριό βρίσκεται το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού, το οποίο κτίστηκε στα θεμέλια ενός άλλου ξωκλησιού. Σ’ αυτή την εκκλησία εκκλησιάζονταν οι Παλαιοημερολογίτες του χωριού. Στο χωριό, επίσης, υπάρχει ένα ξωκλήσι βασιλικού ρυθμού, αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή. Ο Άγιος Θεράπων είναι ένα πραγματικά παραδοσιακό χωριό με παραδοσιακά πανέμορφα σπίτια. Σώζονται στο χωριό περίπου 12-14 βότες, ένα είδος οικοδομής πρωτότυπης που απαντά σε πολύ λίγα χωριά της Κύπρου. Η οικοδομή αυτή περιλαμβάνει ισόγειο, καμαροσκέπαστη αίθουσα που χρησιμοποιείται ως αποθήκη καθώς και ανώγι για τη διαμονή των ιδιοκτητών. Μέσα στο χωριό υπήρχαν παλαιότερα πολλά παραδοσιακά καφενεία. Σήμερα λειτουργούν μόνο δύο στα οποία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας και να συνομιλήσετε με τους φιλόξενους κατοίκους. Στο χωριό παλαιότερα λειτουργούσαν νερόμυλοι που γύριζαν με τη δύναμη του νερού και άλεθαν το σιτάρι. Πολλοί εγκαταλείφθηκαν, ενώ ένας από αυτούς, ο μύλος του Ττοουλή του Μυλωνά, ο οποίος βρίσκεται στο δρόμο προς το Βουνί, σώζεται μέχρι σήμερα. Παλαιότερα λειτουργούσε ένας ελιόμυλος που αρχικά αποτελούσε ιδιοκτησία της εκκλησίας. Υπολογίζεται ότι κτίστηκε στις αρχές του 19ου αι. και εξυπηρετούσε τις ανάγκες των χωριανών μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘70. Ήδη από το 2005 υποβλήθηκαν σχέδια από την εκκλησιαστική επιτροπή για ανακατασκευή του ελαιόμυλου, ενώ το 2014 ξεκίνησε η ανακατασκευή του με ευρωπαϊκό κονδύλι και με την οικονομική συνεισφορά του Κοινοτικού Συμβουλίου. Το όλο έργο ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2015. Ο ελιόμυλος σήμερα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της κοινότητας, κοντά στη χαβούζα σε ένα πετρόκτιστο κτήριο με στέγη από ξύλο και κεραμίδια. Σαν βρεθείτε στον Άγιο Θεράποντα οπωσδήποτε περπατήστε και στο μονοπάτι της φύσης «Το μονοπάτι της Παναγίας», ένα μονοπάτι που εντάσσεται στο «Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, 2007-2013» του Τμήματος Δασών. Το μονοπάτι καταλήγει στην εκκλησία της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας. Ένα δεύτερο μονοπάτι από το σημείο της εκκλησίας της Χρυσοσπηλιώτισ-

Χαβούζα

σας κατηφορίζει προς τις σπηλιές της Παναγίας. Κατασκευάστηκε με την εθελοντική συνεισφορά των κατοίκων του χωριού. Το μονοπάτι αυτό προσφέρει μαγευτική θέα των απότομων βράχων και του Κρυού ποταμού που ρέει στο βάθος. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου του Αγίου Θεράποντα είναι ο κ. Χαράλαμπος Χαραλάμπους ο οποίος με την πολύτιμη συνδρομή των συνεργατών του εργάζεται σκληρά για την προβολή του χωριού και κυρίως για την ευημερία των κατοίκων του. Μεγάλη είναι και η βοήθεια που παρέχουν και οι απόδημοι του χωριού, αφού μεγάλο μέρος της δαπάνης για την ανέγερση του Κοινοτικού Συμβουλίου και του Πολιτιστικού Κέντρου που υπάρχει στο χωριό έγινε από τους Αποδήμους που κατάγονται από τον Άγιο Θεράποντα και ζουν σήμερα στην Αυστραλία. Ο Άγιος Θεράπων είναι ένα όμορφο παραδοσιακό χωριό που προσφέρει στον επισκέπτη αξέχαστες ώρες ανεμελιάς.

Limassol District Agios Therapontas, a small picturesque village built on the Troodos mountain region, emerging predominately and proudly for centuries. It is a village of the Limassol District, on an altitude of 640 metres and it is subsumed in the geographical region of Krasochoria. In the village there are eight churches with the church of Saint Therapontas as the village’s main church. The village has a unique landscaping. Most of the roads are still covered with chesil stones, whereas some of them, mainly in the periphery of the settlement, have been paved with slabs. Attention is particularly drawn by the approximately twelve traditional buildings called “votes”. Karouzis describes “votes” as “a kind of original building, which is the ground floor of a house and which is only found in few villages of Cyprus.

- 27 -

Η εταιρεία Little Pete Foods δραστηριοποιείται στη Λεμεσό. Ο κ. Peter Theo Vasiliou, διευθυντής της εταιρείας, κατάγεται από τα χωριά Άγιος Ιωάννης και Αγρός και είναι ένας άνθρωπος που αγαπά βαθιά την παράδοση και όλους τους θησαυρούς που παράγει η κυπριακή κουζίνα. Η εταιρεία Little Pete σεβόμενη πάντοτε τις αυθεντικές συνταγές και τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής προμηθεύεται προϊόντα από την περιοχή της Πιτσιλιάς αλλά και από όλη την Κύπρο και τα εξάγει στο εξωτερικό σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης όπου υπάρχουν Κύπριοι συμβάλλοντας έτσι με τη σειρά της στο να μη χαθεί η μνήμη των προϊόντων και της παράδοσής μας και να γνωρίσει ο υπόλοιπος κόσμος τους θησαυρούς που παράγει η γη μας. Η Little Pete Foods βρίσκεται κοντά στους Κύπριους παραγωγούς. Πρόσφατα ο κ. Peter επισκέφτηκε το χωριό Κάμπος Τσακίστρας σε ένδειξη της αγάπης του για τα χωριά και την παράδοσή μας και συναντήθηκε με το Σύνδεσμο Γυναικών του Κάμπου Τσακίστρας μαθαίνοντας από κοντά το έργο τους και συζήτησε μαζί τους τρόπους που θα μπορούσε και ο ίδιος να συμβάλει στην προώθηση των προϊόντων που παράγουν.

Little Pete Foods, is a company based in Limassol, which has an extensive network of clients both locally and abroad. Mr. Peter Theo Vasiliou, the Company Director, originally from the villages Agios Ioannis Agrou and Agros, is a man who deeply loves tradition and all the treasures that the local Cypriot cuisine has to offer.

Little Pete Foods respects original recipes and traditional production methods, promoting products from the Pitsilia region, as well as from many other regions of Cyprus, and exporting them abroad, to all corners of the world.

Little Pete Foods works closely with Cypriot food producers. Recently, Mr. Peter visited the village of Campos Tsakistras and as a token of his love and support, met up with the local Womens Association there, to find out more about the excellent traditional foods they produce and to discuss ways in which Little Pete Foods could help them in promoting their products to a wider audience, not just on the island, but to many other countries worldwide.

- 28 -

Little Pete Foods Ltd. 19-21 Thessalonikis Street, 3025 Limassol, Cyprus. Tel.: +357 25363838, Fax.: +357 25212710. Email: sales@littlepetefoods.com

- 29 -

Επαρχία Λεμεσού

Ά Α γιος

μβρόσιος

Ο Άγιος Αμβρόσιος βρίσκεται στην επαρχία της Λεμεσού. Απέχει περίπου 27 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης. Εντάσσεται στη γεωγραφική περιφέρεια των Κρασοχωριών. Η περιοχή της Κοινότητας τοποθετείται σε υψόμετρο 550 μέτρων περίπου και χαρακτηρίζεται για το ορεινό της τοπίο. Το κλίμα του χωριού είναι ήπιο το χειμώνα και δροσερό το καλοκαίρι. Το όνομά του προήλθε από τον Άγιο Αμβρόσιο, Επίσκοπο των Μεδιολάνων, του σημερινού Μιλάνου της Ιταλίας. Το χωριό κτίστηκε περίπου το 1400 μ.Χ. από γεωργούς και κτηνοτρόφους, κοντά σε οικισμό της νεολιθικής περιόδου.

Υ

πάρχουν τέσσερις εκκλησίες σήμερα στον Άγιο Αμβρόσιο. Η κυρίως εκκλησία του είναι η εκκλησία του Αγίου Αμβροσίου στο κέντρο του χωριού, κτίσμα του 14ου αι. Είναι μικρή σε μέγεθος εκκλησία, πετρόκτιστη ρυθμού βασιλικής. Κηρύχθηκε ως αρχαίο μνημείο. Στο εσωτερικό της υπάρχουν τοιχογραφίες και εικόνες του 1853. Το ξωκλήσι της Αγίας Ελισάβετ κτίστηκε το 1400 και είναι εικονογραφημένο. Κηρύχθηκε ως αρχαίο μνημείο. Παλαιότερα ήταν παλαιό

Ξωκλήσι Αγίας Ελισάβετ

μοναστήρι της Μονής Τροοδιτίσσης. Είναι η μοναδική εκκλησία της Αγίας Ελισάβετ στην Κύπρο. Το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου του Σπόρου είναι μερικώς εικονογραφημένο με σπάνια Αγία Τράπεζα του 1300 περίπου. Κηρύχθηκε, επίσης, αρχαίο μνημείο. Εορτάζεται στις 3 Νοεμβρίου. Η νέα εκκλησία του Οσίου Εφραίμ της Νέας Μάκρης αποτελεί θρησκευτικό μνημείο της Κοινότητας. Κτίστηκε το 2006 και λειτουργείται κάθε Κυριακή. Διαθέτει εξαιρετικούς χώρους φιλοξενίας, μεγάλο χώρο στάθμευσης, άλλους χώρους που χρησιμοποιούνται στις διάφορες εκδηλώσεις της Κοινότητας καθώς και πάρκο. Το χωριό είναι ανεπτυγμένο στον εκκλησιαστικό τομέα με τη στήριξη της Μητρόπολης Πάφου και συμβάλλει σοβαρά στη Χριστιανική και Κοινοτική Ζωή με κατηχητικά, εκδρομές κλπ. Ο Άγιος Αμβρόσιος είναι ένα από τα ομορφότερα κρασοχώρια της Λεμεσού. Κυριότερη ασχολία των κατοίκων του ήταν η αμπελοκαλλιέργεια και η κατασκευή των παραγώγων του σταφυλιού, η σπορά, η κτηνοτροφία και η λατόμευση πέτρας. Επίσης, στο χωριό υπήρχαν παλαιότερα πολλές ελιές και χαρουπιές. Δυστυχώς, η αμπελουργία και η γεωργία φθίνουν συνεχώς και ως εκ τούτου οι κάτοικοι στρέφονται προς τουριστικές ασχολίες. Στο χωριό υπάρχουν δύο οινοποιεία και δύο

- 30 -

εξαιρετικές ταβέρνες. Το χωριό διαθέτει, επίσης, και μικρό αριθμό αγροτουριστικών καταλυμάτων που μπορούν να φιλοξενήσουν μικρό αριθμό τουριστών καθώς και παντοπωλείο. Βρίσκεται υπό ανέγερση Κέντρο Πληροφόρησης μέσω του προγράμματος LEADER και της Αναπτυξιακής εταιρείας Τροόδους. Το Κοινοτικό Συμβούλιο εξωράισε και ανάπλασε την πλατεία προς τιμή του Ηγουμένου Επιφανίου Τροοδιτίσσης, ο οποίος καταγόταν από τον Άγιο Αμβρόσιο και σε δική του γη και δικά του έξοδα έκτισε το πρώτο Δημοτικό Σχολείο του χωριού στα 1909. Στο κέντρο του χωριού, σε συνάρτηση με την πλατεία Ηγουμένου Επιφανίου, υπάρχει η πλατεία συκαμνιάς όπου ξεκουράζονται οι χωριανοί, απόδημοι και ξένοι περιηγητές. Η καθαριότητα και η φιλοξενία των ξένων επισκεπτών είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Αγίου Αμβροσίου. Η πολύ καλή γεωγραφική θέση του χωριού, η εύκολη προσβασιμότητα καθώς και το φυσικό περιβάλλον της Κοινότητας αποτελούν τους κύριους παράγοντες που ώθησαν πολλούς από τους χωριανούς να παραμείνουν στο χωριό και άλλους να εγκατασταθούν μόνιμα. Πολλοί είναι οι ξένοι υπήκοοι, κυρίως Άγγλοι, που διαμένουν είτε σε αναπαλαιωμένες παραδοσιακές κατοικίες εντός του πυρήνα, είτε σε μονοκατοικίες εκτός του πυρήνα. Επίσης, πολλοί απόδημοι και νέα ζευγάρια έκτισαν τις κατοικίες τους στο χωριό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναπτυξιακή δυναμική της Κοινότητας Αγίου Αμβροσίου αναμένεται να διευρυνθεί με τη δημιουργία δύο οργανωμένων γηπέδων γκολφ σε τμήμα της διοικητικής περιοχής της Κοινότητας (Νότια). Για τη μία εκ των δύο αναπτύξεων έχει εξασφαλιστεί Πολεοδομική Άδεια, ενώ η άλλη βρίσκεται στο τελικό στάδιο εξασφάλισης της αδειοδότησης. Η λειτουργία και των δύο γηπέδων θα επιφέρει πολλά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για την περιοχή, κυρίως μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας που θα συμβάλουν στην αποφυγή της αστυφιλίας, αφού πολλοί θα είναι οι νέοι που θα παραμείνουν στο χωριό. Επιπλέον, η περιοχή της Κοινότητας θα γίνει πιο ελκυστική για πολλούς ντόπιους και ξένους. Το χωριό διοικείται από επταμελές Κοινοτικό Συμβούλιο με βάση την τοπική αυτοδιοίκηση, σε συνεργασία με την Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού και κυρίως με το Υπουργείο Εσωτερικών. Κοινοτάρχης είναι ο κ. Βύρων Παναγιώτου. Το Κτήριο του Κοινοτικού Συμβουλίου αποτελείται από ένα συγκρότημα κτηρίων που περιλαμβάνει τα Γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου, Γραφεία Ξένων Υπηρεσιών, Βιβλιοθήκη, Κέντρο Νεότητας, Ιατρείο, ένα μεγάλο Πολιτιστικό Κέντρο για τις

Ξωκλήσι Αγίου Γεωργίου του Σπόρου εκδηλώσεις του χωριού χωρητικότητας 300 θέσεων και αίθουσα συνεδριάσεων. Το Κοινοτικό Συμβούλιο του Αγίου Αμβροσίου εργάζεται για τη δημιουργία υποδομής τουριστικής ανάπτυξης στον Άγιο Αμβρόσιο με σκοπό τη δημιουργία θέσεων εργασίας προς όφελος της ευρύτερης περιοχής των Κρασοχωριών που μαστίζεται από την ανεργία. Η τουριστική ανάπτυξη στην περιοχή θα την καταστήσει πόλο έλξης των τουριστών. Μια επίσκεψη στο μικρό χωριό του Αγίου Αμβροσίου θα σας κάνει να ξεφύγετε από τους γρήγορους και αγχώδεις ρυθμούς της καθημερινότητας και θα σας προσφέρει την ευκαιρία μιας όμορφης επαφής με την πλούσια πολιτιστική μας παράδοση και την περίφημη κυπριακή φιλοξενία.

Εκκλησία του Αγίου Αμβροσίου

Limassol District Agios Ambrosios is situated on the northwest side of Limassol, just 27 kilometers away.

The village is known for its wine culture due to its ecological winery which produces high quality wines. The stone wall houses situated at the edge of the hilly expanse and the vineyards surrounded all over the area illustrates the uniqueness and beauty of the village. Agios Ambrosios is considered as one of “The Limassol Wine Villages” and is known all over Europe. There are four churches in the village.

The church of Agios Amvrosios, the chapel of saint Elisavet which is the only one in Cyprus, the chapel of saint George and the churchs of saint Ephrem and Neas Makris.

- 31 -

Στο περίφημο κρασοχώρι του Αγίου Αμβροσίου, στις νότιες πλαγιές του Τροόδους, βρίσκουμε το Οινοποιείο Ζαμπάρτας, ένα οικογενειακό οινοποιείο. Ιδρύθηκε το 2006 από τον Δρ. Άκη Ζαμπάρτα και από το 2014 τη διεύθυνση του οινοποιείου ανέλαβαν ο γιος του ο Μάρκος μαζί με τη σύζυγό του Marleen, οι οποίοι με σκληρή δουλειά και αγάπη για το κρασί κατάφεραν να επεκτείνουν το οινοποιείο και να φτάσουν το 2015 στην παραγωγή 75,000 μπουκαλιών κρασιού διεθνούς τάξης. Τα υπέροχα κρασιά παράγονται από ποικιλίες σταφυλιών που προέρχονται από τους ιδιόκτητους αμπελώνες και συνεργαζόμενους παραγωγούς. Το οινοποιείο είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες δίδοντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την παραγωγή του κρασιού και να δοκιμάσουν κρασί στο φιλόξενο χώρο γευσιγνωσίας. Παρακαλείστε όπως επικοινωνείτε με το οινοποιείο για να διευθετήσετε την επίσκεψη σας.

Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ

In the famous wine-producing village of Saint Ambrosios, the Zambartas Winery can be found. It is a family winery founded in 2006 by Dr. Akis Zambartas. Since 2014 it has been managed by Dr. Zambartas’s son Marco and his wife Marleen. The couple, through hard work and a love for wine making, manged to expand the business, reaching a production of 75,000 wine bottles by 2015. The winery is open to visitors, giving them the opportunity to become acquainted with the process of wine production. Please contact the winery to arrange your visit.

Γρηγόρη Αυξεντίου 39, 4710 Άγιος Αμβρόσιος, Λεμεσός. Τηλ. 25 94 24 24, Φαξ: 25 94 34 24. email: marleen@zambartaswineries.com, www.zambartaswineries.com

Η εφημερίδα «Παροικιακό Βήμα» της ελληνικής παροικιακής κοινότητας Νοτίου Αυστραλίας, που συνεργάζεται με το περιοδικό μας, παρουσίασε στο τεύχος Ιουλίου 2016 το όμορφο χωριό της Επαρχίας Λεμεσού, Άγιος Θεράπων, με κείμενο της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Round&Round.

Τ Α Β Ε Ρ Ν Α

ΟΧΥΡΟ OCHEIRO TAVERN

Νόστιμο φαγητό, καλό κρασί και καλή παρέα είναι τα τρία συστατικά για να περάσετε όμορφα στη γραφική ταβέρνα Οχυρό στον Άγιο Αμβρόσιο. Η ταβέρνα αποτελεί οικογενειακή επιχείρηση που ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2008. Σ’ ένα εξαιρετικά φιλόξενο και ζεστό περιβάλλον θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε μια μεγάλη ποικιλία από εκλεκτούς μεζέδες φτιαγμένους από αγνά και φρέσκα υλικά με μεράκι και αγάπη. Για σπιτικό φαγητό, άψογη εξυπηρέτηση και λογικές τιμές μια είναι η επιλογή… η ταβέρνα Οχυρό!

- 32 Άγιος Αμβρόσιος, Τηλ. 25 945055 / 99 614602

Delicious food, good wine and good company are the three ingredients to make your time in the picturesque Ochiro tavern in the village Agios Amvrosios. The tavern is a family business that began operating in 2008. In a very welcoming and warm environment you will have the opportunity to enjoy a wide variety of special delicacies made of fresh ingredients with care and love for homemade food, excellent service and reasonable prices.

- 33 -

Τ

ριμήκληνη

Η Τριμήκληνη ή Τριμίκλινη είναι ένα γραφικό χωριό της επαρχίας Λεμεσού. Είναι κτισμένη κατά μήκος της κοιλάδας του Κούρη και περιτριγυρισμένη από ψηλές βουνοκορφές. Βρίσκεται σε υψόμετρο 570 μέτρων σε ένα πραγματικά ειδυλλιακό τοπίο.

Τ

ο χωριό είναι σημειωμένο με δύο γραφές, Τριμήκληνη και Τριμίκλινη. Για κάθε γραφή υπάρχει και διαφορετική εκδοχή. Όσον αφορά τη γραφή Τριμίκλινη, αυτή σύμφωνα με μια εκδοχή προέρχεται από το «θερμό κλίνη», που στα αρχαία χρόνια σήμαινε το σταθερό κλίμα τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι. Λόγω του σταθερού του κλίματος το χωριό φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα προσφιλές και το επισκέπτονταν ασθενείς για θεραπεία. Όσον αφορά τη γραφή Τριμήκληνη, αυτή προέρχεται πιθανότατα από τη φράση «θερμή κρήνη» και συνδέεται με μια πηγή που βρίσκεται στο χωριό, τη λεγόμενη «πηγή

Εκκλησία Παναγίας Ελεούσας (σύγχρονη)

του Ζήνωνα», της οποίας το νερό έχει σταθερή θερμοκρασία τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι. Η εκδοχή αυτή είναι και η επικρατέστερη. Τέλος, μια τρίτη εκδοχή συνδέει την ονομασία του χωριού με το φυτό τριμιθιά. Σύμφωνα με αυτήν, η αρχική ονομασία ήταν Τριμιθινή που σημαίνει την περιοχή που είναι κατάφυτη από τριμιθιές. Η εκδοχή αυτή στηρίζεται στη μεσαιωνική ονομασία του χωριού σε παλαιούς χάρτες ως Trimichini. Κοντά στον κεντρικό δρόμο του χωριού βρίσκονται οι δύο εκκλησίες της κοινότητας που είναι αφιερωμένες στην Παναγία Ελεούσα. Η αρχαιότερη είναι μεσαιωνική εκκλησία, βασιλική ξυλόστεγη. Ο Άγγλος μελετητής Gunnis κάνει αναφορά στη συγκεκριμένη εκκλησία και την τοποθετεί στα 1744, πληροφορία που επιβεβαιώνεται και από επιγραφή πάνω από τη βόρεια είσοδο του ναού. Εσωτερικά, εντυπωσιακό είναι το χρυσοποίκιλτο τέμπλο και οι εικόνες που υπάρχουν πάνω σε αυτό. Στη ξύλινη στέγη διακρίνονται διακοσμητικά στοιχεία, ενώ τα δοκάρια που τη στηρίζουν φέρουν ξυλόγλυπτες και χρωματιστές διακοσμήσεις με γεωμετρικά σχήματα και φυτικά μοτίβα. Η μεσαιωνική εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας κηρύχθηκε αρχαίο μνημείο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το οποίο ανέλαβε τη συντήρησή της. Δίπλα από τη μεσαιωνική εκκλησία του χωριού βρίσκουμε τη σύγχρονη εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας, μια τρίκλιτη εκκλησία. Το τέμπλο της εκκλησίας ήταν αρχικά μαρμάρινο αλλά αντικαταστάθηκε με αξιόλογο ξύλινο σκαλιστό τέμπλο. Στην Τριμήκληνη υπάρχουν δύο γεφύρια που αποτελούν μέρος της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του χωριού και αξίζει να τα επισκεφτείτε.

- 34 -

Το ενετικό γεφύρι ενώνει τις όχθες του ποταμού Κούρη και τοποθετείται στην περίοδο της Ενετοκρατίας. Είναι κτισμένο με κροκάλες από την κοίτη του ποταμού και αποτελείται από τρία άνισα τόξα. Το γεφύρι αυτό χρησίμευε για τη σύνδεση της Επαρχίας Πάφου προς το Καλό Χωριό, τα Λεύκαρα και τη Λευκωσία. Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Ελένη πέρασε από το γεφύρι αυτό και μετέφερε τον Τίμιο Σταυρό και τον Άγιο Σχοίνο στο Μοναστήρι του Σταυρού στο χωριό Κουκά και στο Όμοδος. Το ενετικό γεφύρι κηρύχθηκε αρχαίο μνημείο και πρόκειται σύντομα να προχωρήσουν σε έργα για την ανάδειξη του τοπίου. Κοντά στον παλιό δρόμο προς τις Πλάτρες βρίσκεται το «διπλογέφυρο», το μοναδικό διπλό γεφύρι σε ολόκληρη την Κύπρο. Οφείλει την ονομασία του στο γεγονός ότι η μία αψίδα του που κτίστηκε αρχικά αντικαταστάθηκε με άλλη πιο ψηλά αργότερα. Κτίστηκε σε δύο φάσεις: το 1901 ξεκίνησε η πρώτη φάση της ανέγερσής του και το γεφύρι χρησιμοποιούνταν για τη διακίνηση των κάρων. Επεκτάθηκε και ολοκληρώθηκε το 1917 με την εμφάνιση των πρώτων μηχανοκίνητων οχημάτων στο νησί. Είναι κτισμένο με ασβεστολιθικές πελεκητές πέτρες. Κοντά στο διπλογέφυρο υπάρχουν δύο νερόμυλοι. Ο ένας από αυτούς κηρύχθηκε αρχαίο μνημείο και πρόκειται να προχωρήσουν σε έργα ανάδειξής του. Τέλος, στο χωριό υπάρχει και ένα φράγμα που κτίστηκε το 1958 από τους Βρετανούς. Η πλούσια φυσική βλάστηση γύρω από το φράγμα παρασύρει τον επισκέπτη που αγαπά τη φύση και τις ομορφιές της.

Διπλογέφυρο

Limassol District

Επαρχία Λεμεσού

Το χωριό εντυπωσιάζει για τον παραδοσιακό χαρακτήρα που διατηρεί μέχρι σήμερα με απόλυτο σεβασμό. Σ’ αυτό συναντάμε παραδοσιακά σπίτια κτισμένα με ασβεστολιθική πελεκητή πέτρα της περιοχής και σύγχρονα σπίτια με κάτασπρους τοίχους και κεραμιδένιες στέγες. Οι ολάνθιστοι κήποι σκορπίζουν παντού τα μαγευτικά χρώματα και αρώματά τους, ενώ τα παραδοσιακά ανώγια και τα ξύλινα μπαλκόνια που ξεπροβάλλουν σε κάθε στενό παρασύρουν τον επισκέπτη στα χνάρια της παράδοσης. Στον κύριο δρόμο του χωριού υπάρχουν καφενεία και εστιατόρια στα οποία ο επισκέπτης μπορεί να ξαποστάσει και να ανακτήσει δυνάμεις για περαιτέρω εξερεύνηση του όμορφου παραδοσιακού αυτού χωριού. Από διάφορα σημεία μπορείτε να προμηθευτείτε παραδοσιακά αυθεντικά κυπριακά προϊόντα και, καθώς περπατάτε στα στενά δρομάκια του, θα έχετε την ευκαιρία να γνωρίσετε τους φιλόξενους και χαμογελαστούς κατοίκους του. Το Κοινοτικό Συμβούλιο Τριμήκληνης, με πρόεδρο τον κ. Ανδρέα Ορφανό, εργάζεται σκληρά με ζήλο και αποφασιστικότητα αλλά πάνω από όλα με σεβασμό προς την πλούσια παράδοση του χωριού. Στόχος του είναι η ανάπτυξη του χωριού, η διατήρηση και η προβολή της παράδοσής του και η βελτίωση των όρων ζωής των κατοίκων του. Στην Τριμήκληνη η παράδοση συναντά τη φυσική ομορφιά, το παλιό συνδέεται αρμονικά και με χάρη με το σύγχρονο. Αξίζει να επισκεφτείτε αυτό το χωριό, να το γνωρίσετε από κοντά και να το αγαπήσετε.

Γραφικά δρομάκια του χωριού

Υδατοφράκτης Τριμίκλινης

The village of Trimiklini is built in the largest valley of Cyprus and is located 27 km from Limassol, between Limassol and Troodos Mountain. Many years ago it was a necessary stop-over for a much needed rest. Near the main road of the village are two churches in the community dedicated to the Virgin Eleousa, the one is medieval and the other one is recent. In Trimiklini we can find two bridges, the Venetian bridge that connects the banks of the Kouris and another bridge, called «diplogefyro», (double bridge). In the village there are many cafes and restaurants, while at various locations you can buy authentic traditional Cypriot products.

- 35 -

ΣΥΝΤΑΓΗ

Κοτόπουλο στο φούρνο με κρέμα γάλακτος & μανιτάρια Υλικά

Το JR Café Restaurant βρίσκεται στο χωριό Τριμήκληνη. Σε έναν πλήρως ανακαινισμένο χώρο διακοσμημένο με γούστο μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ σας ή το φαγητό σας, νόστιμα κυπριακά πιάτα. Είναι μια οικογενειακή επιχείρηση με χρόνια εμπειρίας στο χώρο, η οποία απαρτίζεται από ανθρώπους που αγαπούν την παράδοση και σέβονται τον πελάτη προσφέροντάς του τα καλύτερα με άψογη εξυπηρέτηση και σε λογικές τιμές. Αναλαμβάνονται με υπευθυνότητα όλες οι σημαντικές στιγμές της ζωής σας, αρραβώνες, γάμοι, βαφτίσεις, ενώ μπορεί να φιλοξενήσει γκρουπ εκδρομών.

JR Café Restaurant is located in the village of Trimiklini. It is a family company with years of experience in the field, made by people who love the tradition and respect the client offering them the best, with excellent service and always at reasonable prices. The restaurant undertakes all kinds of special events and can accommodate large tour groups. Τριμήκληνη / Trimiklini. Τηλ. / Tel: 25 432212

Costas Supermarket

3 κομμάτια κοτόπουλου της αρεσκείας σας 1/3 φλιτζ. αλεύρι 3 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο 2 κουταλιές της σούπας βούτυρο 1 πακέτο μανιτάρια κομμένα σε φέτες ½ φλιτζ. κόκκινο κρασί ½ φλιτζ. πλήρες γάλα 6 φέτες τυρί της αρεσκείας σας 1 κρέμα γάλακτος Αλάτι & πιπέρι

Διαδικασία

Πασπαλίζουμε το κοτόπουλο με αλάτι και πιπέρι και το βάζουμε σε ένα πιάτο με αλεύρι. Το βουτάμε στο αλεύρι και από τις δύο πλευρές. Τα τινάζουμε καλά έτσι ώστε να φύγει το περιττό αλεύρι. Προσθέτουμε σε ένα τηγάνι λίγο λάδι και τα βάζουμε να τηγανιστούν. Μόλις γίνουν, σε ένα άλλο τηγάνι προσθέτουμε το βούτυρο και το αφήνουμε να λιώσει. Προσθέτουμε τα μανιτάρια, αλάτι και πιπέρι και αφήνουμε να ροδίσουν. Στη συνέχεια βάζουμε το κρασί και μαγειρεύουμε 1-2 λεπτά για να φύγει και το αλκοόλ. Προσθέτουμε την κρέμα γάλακτος και το γάλα και ανακατεύουμε καλά. Βάζουμε το κοτόπουλο σε ένα πυρέξ και από πάνω ρίχνουμε την κρέμα με τα μανιτάρια. Σκεπάζουμε με αλουμινόχαρτο και ψήνουμε στον φούρνο για 30 λεπτά. Μόλις το βγάλουμε από τον φούρνο, ρίχνουμε από πάνω τις φέτες με το τυρί. Τοποθετούμε το πυρέξ ξανά στον φούρνο και ψήνουμε μια 1-2 λεπτά μέχρι να λιώσει το τυράκι.

Ά Κ γιος

Στο Κώστας Supermarket στο χωριό Τριμήκληνη προσφέρουμε όλα τα αγαθά που χρειάζεστε εσείς και η οικογένειά σας για το τραπέζι σας και όχι μόνο, αγαθά που ξεχωρίζουν για τη φρεσκάδα και την ποιότητά τους. Με πείρα 23 χρόνων, σε ένα καινούριο, μεγάλο και όμορφο κτήριο με άνετους χώρους θα βρείτε μεγάλη ποικιλία προϊόντων, ολόφρεσκα φρούτα και λαχανικά από παραγωγούς της περιοχής καθώς και ολόφρεσκα κρέατα, όλα σε λογικές τιμές και άψογη εξυπηρέτηση. Για τα ψώνια μας επιλέγουμε την εγγυημένη ποιότητα και φρεσκάδα των προϊόντων του Κώστας Supermarket!

Costas Supermarket in Trimiklini village offers all the goods you need for you and your family marked by freshness and quality.

With 23 years of experience, in a new, large and beautiful building, with spacious rooms, Costas Supermarket offers a wide variety of products, fresh fruits and vegetables from local producers as well as fresh meat, all at reasonable prices and with excellent service. Choose us for guaranteed quality and freshness!

ωνσταντίνος

Εκκλησία Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης (Παλαιά)

Costas Supermarket

Τριμήκληνη, Λεμεσός / Trimiklini, Limassol. Τηλ./Tel: 25 432735 - 36 -

Καφεστιατόριο του χωριού - - 3377 - -

Η Προτομή του Γιαννάκη Χριστοφόρου

Επαρχία Λεμεσού

Ά Κ γιος

ωνσταντίνος

Ο Άγιος Κωνσταντίνος είναι ένα πανέμορφο και καταπράσινο χωριό της Λεμεσού, στην περιοχή Πιτσιλιάς. Βρίσκεται κτισμένο στη νότια πλαγιά της Παπούτσας, πάνω σε σκληρά και ανθεκτικά ηφαιστειογενή πετρώματα διαμελισμένα από τους παραποτάμους του ποταμού της Γερμασόγειας. Στο τοπίο του κυριαρχεί η άγρια βλάστηση και οι αμπελώνες με τη λευκή ποικιλία σταφυλιού, το ξινιστέρι, για την παραγωγή της κουμανταρίας.

Τ

ο χωριό, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, υπήρχε ήδη από τα βυζαντινά χρόνια. Εμφανίζεται σε ενετικούς χάρτες και υπήρξε ένας από τους οικισμούς που ανήκαν στη Μεγάλη Κουμανδαρία. Εκτιμάται ότι η περιοχή του χωριού έχει κατοικηθεί από πολύ παλιά. Όπως μαρτυρούν κατάλοιπα οικισμών, οι κάτοικοί του κατοικούσαν βορειότερα του σημερινού οικισμού, στις τοποθεσίες Τσίντιες, Λαρμαρκά και Κλειδονέρατα. Ασχο-

Εκκλησία Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης

λούνταν κυρίως με την καλλιέργεια αμπελιών και την εξόρυξη χαλκού. Στην τοποθεσία Φουντάνα ή Φοντάνα μάλιστα υπάρχουν απομεινάρια χαλκού σε καμίνια, ενώ σε άλλη τοποθεσία βρέθηκε ένα ρωμαϊκό υδραγωγείο. Ο σημερινός οικισμός βρίσκεται νότια των αρχικών οικισμών. Η μετακίνηση αυτή πρέπει να έγινε κατά την περίοδο των αραβικών επιδρομών. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το χωριό αποτέλεσε φέουδο των Ναϊτών Ιπποτών, ενώ αργότερα παραχωρήθηκε στους Ιωαννίτες ιππότες και αποτέλεσε ένα από τα 47 χωριά που εξουσίαζε το τάγμα της Μεγάλης Κουμανδαρίας. Ιδιαίτερα δύσκολη ήταν η περίοδος της Τουρκοκρατίας (1571-1878), καθώς οι Τούρκοι επιδίδονταν συχνά σε σφαγές και λεηλασίες σε ολόκληρο το νησί. Κατά την περίοδο αυτή ο πληθυσμός του χωριού μειώθηκε και συρρικνώθηκε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα. Πληθυσμιακή αύξηση γνώρισε το χωριό στα χρόνια της Αγγλοκρατίας κατά την οποία κατασκευάστηκαν διάφορα έργα που διευκόλυναν τη ζωή των κατοίκων. Στο χωριό υπάρχουν τρεις εκκλησίες. Η παλιά εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης είναι κτίσμα των τελών του 17ου αιώνα. Πρόκειται για αμφικλινή, καμαροσκέπαστη μονόκλιτη εκκλησία με κεραμίδια, δείγμα των ορεινών εκκλησιών της Κύπρου. Σε περίοπτη θέση στην περιοχή του παλιού χωριού δεσπόζει το ξωκλήσι

- 38 -

της Παναγίας της Ελεούσας, μια μονόκλιτη βασιλική με κεραμίδια. Πρόκειται για πετρόκτιστη εκκλησία που ανακαινίστηκε, αφού καταστράφηκε από πυρκαγιά. Αν και δεν είναι σίγουρο πότε κτίστηκε ακριβώς το ξωκλήσι, κάποιοι το τοποθετούν στον 16ο αι. Στο κέντρο του σημερινού πυρήνα του χωριού βρίσκεται η νέα εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Πρόκειται για νέο ναό βυζαντινού τύπου, σταυροειδή με τρούλο, ο οποίος κτίστηκε το 2006. Στο χώρο της εκκλησίας υπάρχει μικρό πάρκο και το οίκημα του Κέντρου Νεότητας του χωριού, το οποίο στεγάζεται στο Δημοτικό Σχολείο. Στενοί δρόμοι, μικρές αυλές, κληματαριές μπροστά στις οικοδομές, παραδοσιακά σπίτια κτισμένα με τοπική πέτρα ταξιδεύουν τον επισκέπτη στα μονοπάτια της παράδοσης. Οι φιλόξενοι και πρόσχαροι κάτοικοί του υποδέχονται καλόκαρδα τον επισκέπτη, κάνοντάς τον να νιώθει από την πρώτη στιγμή άνετα και οικεία. Ο Άγιος Κωνσταντίνος ήταν παλαιότερα αμπελουργικό χωριό. Στις αυλές των σπιτιών βρίσκουμε ακόμα πιθάρια που μαρτυρούν την παραγωγή κρασιού σε παλαιότερους χρόνους Υπάρχει επίσης το Μουσείο του Ελαιόμυλου, μια αναπαλαιωμένη οικοδομή στην οποία βρίσκεται ο ελαιόμυλος, το ελαιοπιεστήριο και ο υπόλοιπος εξοπλισμός για το άλεσμα των ελιών και την παραγωγή λαδιού. Πρόκειται για ένα πραγματικά ενδιαφέρον πολιτιστικό μνημείο, όπου ο επισκέπτης μαθαίνει τα μυστικά της παραγωγής του ελαιόλαδου, που είναι βασικό στοιχείο στην κυπριακή και γενικότερα τη μεσογειακή κουζίνα-διατροφή. Δίπλα από το μουσείο του Ελαιόμυλου, υπάρχει η Κάβα Κουμανταρίας όπου ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει και να απολαύσει κουμανταρία από το βαρέλι. Επίσης, σε έναν ανώγειο χώρο έχει οργανωθεί το Μουσείο Αμπέλου με όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για την καλλιέργεια του αμπελιού, καθώς και επεξηγηματικές αναφορές που θα ταξιδέψουν τον επισκέπτη στα χνάρια της αμπελοοινικής παράδοσης του τόπου. Οι κάτοικοι του Αγίου Κωνσταντίνου συνέβαλαν με τη σειρά τους στους αγώνες της πατρίδας για ελευθερία. Σημαντική ήταν η συμβολή τους στον αγώνα της ΕΟΚΑ κατά των Άγγλων αποικιοκρατών αλλά και σε άλλους αγώνες της πατρίδας. Στην κεντρική πλατεία του χωριού, «Ευάγγελος Μουλλωτός», υψώνεται ο ανδριάντας του καταδρομέα Ευάγγελου Μουλλωτού, ο οποίος έπεσε μαχόμενος κατά την τουρκική εισβολή. Στην πλατεία «Φουντάνα», υπάρχει η προτομή του Γιαννάκη Χριστοφόρου, ο οποίος υπήρξε αντάρτης της ΕΟΚΑ με πλούσια δράση κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1955-59. Όταν βρεθείτε στο χωριό, επισκεφτείτε επίσης τα δύο κρησφύγετα της ΕΟΚΑ, τα οποία βρίσκονται σε μια

Ανδριάντας καταδρομέα Ευάγγελου Μουλλωτού καταπράσινη και κατάσπαρτη με δέντρα και άγρια βλάστηση περιοχή, βόρεια όπου καταλήγει το μονοπάτι μελέτης της φύσης, Παπούτσα-Αετοφωλιά. Στο καλωσόρισμα του χωριού υπάρχει ένα καφέ με υπέροχη θέα και στην κεντρική πλατεία «Ευάγγελος Μουλλωτός» ένα μικρό θεατράκι. Επίσης, υπάρχει οινοποιείο όπου παράγεται το παραδοσιακό νάμα, το γλυκόποτο κρασί της Κύπρου, η κουμανταρία. Αξέχαστη εμπειρία προσφέρει το μονοπάτι της φύσης που υπάρχει στο χωριό, το οποίο περνάει μέσα από καταπράσινες εκτάσεις άγριας βλάστησης, όπου η θέα προς όλες τις πλευρές του ορίζοντα είναι μαγευτική. Το μοναδικά όμορφο αυτό μονοπάτι οδηγεί στις Αετοφωλιές της Παπούτσας. Κοινοτάρχης του χωριού είναι ο κ. Χριστάκης Λεοντίου, ο οποίος ηγείται μιας ιδιαίτερα δραστήριας ομάδας ανθρώπων που χαρακτηρίζονται από την αγάπη και το πάθος για το χωριό και την παράδοση γενικότερα. Ο Άγιος Κωνσταντίνος είναι ένα πανέμορφο χωριό που βρίσκεται μέσα σε ένα κλοιό πρασίνου. Επισκεφτείτε το για να γνωρίσετε την παράδοσή του, τους ανθρώπους του και να θαυμάσετε τη φυσική του ομορφιά.

Limassol District Agios Constantinos, a beautiful village of the Lemesos District, is built on the south slope of mount “Papoutsa” and on an altitude of 767 metres, something which makes the view simply breathtaking. At the village of Agios Constantinos, apart from the imposing new church of Agios Constantinos, stands as older 18th century church also dedicated to Agios Constantinos. Moreover, there is the chapel of Panagia Eleousa, as well as the ruins of the chapel of Agios Georgios. In the past, there were more churches in the village, which are unfortunately not preserved today.

These churches were dedicated to Apostle Lukas, to Agia Eirini, to Agios Nikolaos and to Archangel Michael. In the village there is also the Olive mill museum, a restored building where the old olive mill formerly used for oil extraction is housed. Next to the museum is the Commandaria cellar where visitors can experience and enjoy Commandaria from the barrel. Also in the village there is a Vine Museum with all the tools used in the past for viticulture. Also in the village there is a nature trail.

- 39 -

Επαρχία Λεμεσού

Ά Π γιος

αύλος

Ο Άγιος Παύλος είναι ένα γραφικό χωριό της επαρχίας Λεμεσού, στην περιοχή της Πιτσιλιάς, στη νότια πλαγιά του βουνού Παπούτσα. Το τοπίο του είναι τραχύ, πετρώδες και διαμελισμένο από τους παραπόταμους της Γερμασόγειας. Το όνομά του προέρχεται από τον Απόστολο Παύλο, ο οποίος μαζί με τον Απόστολο Βαρνάβα έφτασαν στο νησί το 45 μ.Χ. για να διαδώσουν το Χριστιανισμό και είναι οι ιδρυτές της Εκκλησίας της Κύπρου. Οι δύο Απόστολοι κατά τη διάρκεια της περιοδείας τους πέρασαν και από το χωριό και, σύμφωνα με την παράδοση, στις όχθες του ποταμού ο Απόστολος Παύλος θεράπευσε μια τυφλή κοπέλα. Όπως αποδεικνύουν ερείπια που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές του χωριού, η αρχική θέση του χωριού ήταν βορειότερα του σημερινού οικισμού.

Ο

ι μαρτυρίες που έχουμε στη διάθεσή μας αποδεικνύουν πως η ανθρώπινη παρουσία στον Άγιο Παύλο μαρτυρείται κατά τη ρωμαϊκή εποχή. Κατά την βυζαντινή εποχή παρατηρήθηκε ανάπτυξη και ιδιαίτερα κατά την περίοδο των αραβικών επιδρομών οπότε πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν, προκειμένου να αποφύγουν τις κτηνωδίες των Αράβων, να μετακινηθούν προς την ενδοχώρα. Κατά τη Φραγκοκρατία και τη Βενετοκρατία το χωριό πήρε τη σημερινή οικιστική του μορφή με τα πλακόστρωτα και τα πετρόκτιστα σπίτια. Το χωριό αποτελούσε μέρος της Μεγάλης Κομανταρίας που ανήκε στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών. Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας γνώρισε ιδιαίτερη πληθυσμιακή αύξηση. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, οι κάτοικοι του Αγίου Παύλου, οι οποίοι ήταν δεινοί τεχνίτες του ξύλου γνωστοί σε όλη την Κύπρο, ανέπτυξαν επαφές τόσο με τη Λεμεσό όσο και με ολόκληρη την Κύπρο γεγονός που τους έδωσε την ευκαιρία να έρχονται σε επαφή με όλες τις εκδηλώσεις και τα γεγονότα που σχετί-

ζονταν με εθνικά θέματα και να συμβάλουν και οι ίδιοι με τη σειρά τους στους εθνικούς αγώνες. Αρκετοί ήταν οι κάτοικοι του Αγίου Παύλου που υπηρέτησαν εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμου, στη Μικρασιατική Εκστρατεία και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ μαζική ήταν η συμμετοχή τους στα δημοψηφίσματα για την ένωση με την Ελλάδα και στους αγώνες που έδωσαν οι Κύπριοι για την επίτευξη του εθνικού σκοπού τους. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στους Απόστολους Πέτρο και Παύλο. Πρόκειται για μια μικρή μονόκλιτη ξυλόστεγη εκκλησία, κτίσμα του 17ου αιώνα. Στον ίδιο χώρο ήταν κτισμένη στα παλιά χρόνια μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στους δύο Αποστόλους. Σε χάρτη του 1367 μ.Χ. σημειώνεται ότι ο Άγιος Παύλος υπάγεται εκκλησιαστικά στην περιφέρεια Λεμεσού κάτι που αποδεικνύει ότι υπήρχε το χωριό κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Στο τέμπλο του ναού βρίσκουμε τη χρονολογία 1682, χρονιά κατά την οποία έγινε ανακαίνιση του

- 40 -

ναού. Τη σημερινή της μορφή η εκκλησία την πήρε γύρω στο 1850 μ.Χ. Το σημερινό τέμπλο της κατασκευάστηκε το 1868 και είναι χειροποίητο. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν παλαιότερα κυρίως με την κτηνοτροφία και την αμπελοκαλλιέργεια. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, πολλοί ασχολήθηκαν με την κατεργασία του ξύλου με ιδιαίτερη μαστοριά και σύντομα έγιναν γνωστοί τόσο στην Κύπρο όσο και στις γύρω χώρες. Σήμερα μεγάλο μέρος του χωριού είναι καλυμμένο με αμπέλια με κυριότερη την ποικιλία ξυνιστέρι για την παραγωγή του γνωστού κρασιού κουμανταρία, το οποίο καλλιεργούνταν από τα παλαιότερα χρόνια, την εποχή που το χωριό ήταν μέρος της Μεγάλης Κουμανταρίας. Εκτάσεις με ελιές, αμυγδαλιές και λίγα εσπεριδοειδή, οπωροφόρα και εποχιακά λαχανικά χαρίζουν στο χωριό απλόχερα τα χρώματα και τα αρώματά τους. Το χωριό, όπως θα διαπιστώσει κανείς όταν το επισκεφτεί, δε δέχτηκε πολλές σημαντικές αλλοιώσεις στον πυρήνα του. Διατηρεί ακόμα τον παραδοσιακό του χαρακτήρα και τη λαϊκή του αρχιτεκτονική. Τα σπίτια του ξεπροβάλλουν στην πλαγιά. Είναι κτισμένα με τοπικό πέτρωμα και αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στην πλατεία του χωριού θα βρείτε την παραδοσιακή βρύση που αναπαλαιώθηκε, ένα κτίσμα που πραγματικά κάνει εντύπωση. Στην περιοχή του Στύρακα, μια πανέμορφη περιοχή, θα ακούσετε το θρόισμα των φύλλων των καρυδιών και των ψηλών πλατανιών, σαν καθίσετε σε ένα από τα παγκάκια που βρίσκονται εκεί.

Η πλατεία του χωριού

Εκκλησία Αγίων Πέτρου και Παύλου

Κοινοτάρχης του Αγίου Παύλου είναι ο κ. Αχιλλέας Αντωνίου, ο οποίος σε στενή συνεργασία με τους συνεργάτες του και τους φορείς της Κοινότητας, συμβάλλουν τα μέγιστα για την προβολή και τη βελτίωση των όρων ζωής των κατοίκων του. Ο Άγιος Παύλος είναι ένα χωριό που ασκεί ιδιαίτερη γοητεία σε όσους λατρεύουν τη φύση αλλά και σε όσους αγαπούν την παράδοση και επιθυμούν να τη γνωρίσουν σε ένα τόσο όμορφο και ειδυλλιακό μέρος.

Limassol District This small village is built on the southern slops of the Papoutsa peak and has abundant water which gushes out of the rocks at an area called Styrakas which is surrounded by walnut and plane trees. Agios Pavlos (St. Paul) is the only village in Cyprus that bears the name of disciple Paul. The houses are built according to traditional architecture. In the center of the village we can find the church of Apostoles Paul and Peter built in the 17th century. When you visit the village go see ” Petra tou Rkou” in the yard of the church; the stone was found at a location above the village among the ruins of old temples and is believed to have been an Aphrodite Cult Stone.

The stone is believed to have healing properties.

- 41 -

Επαρχία Λεμεσού

Σ

ανίδα

Η Σανίδα είναι μικρό ημιορεινό χωριό της επαρχίας Λεμεσού κτισμένο στη νοτιοανατολική πλευρά του Τροόδους σε υψόμετρο 700 μέτρων περίπου. Απέχει περίπου 25 χιλιόμετρα από την πόλη της Λεμεσού. Το τοπίο του χωριού είναι διαμελισμένο από μικρούς παραπόταμους του Βασιλικού και Αργάκι του Πύργου. Καλλιεργημένες εκτάσεις εσπεριδοειδών, ελιών, αμυγδαλιών, χαρουπιών και διάφορων φρουτόδεντρων διαδέχονται μεγάλες εκτάσεις ακαλλιέργητης γης με πλούσια φυσική βλάστηση σε αποχρώσεις του πράσινου και σε χρωματισμούς των κάθε λογής αγριολούλουδων που στολίζουν τις πλευρές του. Μέρος του κρατικού δάσους της Λεμεσού εντάσσεται στα όρια του χωριού και αποτελεί πυρήνα πρασίνου και οξυγόνου.

Τ

ο χωριό μνημονεύεται σε μεσαιωνικούς χάρτες. Σε χάρτες της Βενετοκρατίας το χωριό είναι σημειωμένο ως Sanida, ενώ με την ίδια γραφή είναι σημειωμένο και σε παλαιότερους χάρτες. Αναφορές στο χωριό κάνει και ο ιστορικός Φλώριος Βουστρώνιος τον 16ο αιώνα. Σύμφωνα με τον ιστορικό, η Σανίδα αποτελούσε μέχρι το 1313 μ.Χ. μέρος του Τάγματος των Ναϊτών Ιπποτών, ενώ μετά από τη διάλυση του τάγματος αυτού το χωριό, όπως και άλλα χωριά της Κύπρου, παραχωρήθηκε στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών που είχαν έδρα τους το Κολόσσι. Το χωριό, σύμφωνα με την Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, μνημονεύεται και ως Λανίδα (Lanida), γραφή που μάλλον είναι λανθασμένη. Το όνομα Σανίδα προέρχεται, σύμφωνα με ντόπια παράδοση που διασώζει ο Νέαρχος Κληρίδης, από τις σανίδες που έφτιαχναν παλαιότερα οι κάτοικοί του για την κατασκευή ψωμιών. Ο Αντώνης Παπαγεωργίου στο βιβλίο του «Ετυμολογικά Περί Κύπρου» εξηγεί πως το όνομα προήλθε από το επάγγελμα του σανιδά, αυτού που κατασκεύαζε σανίδες. Πάντως στο παρελθόν οι κάτοικοι του χωριού ασχολού-

νταν με την υλοτομία. Σύμφωνα με τοπική παράδοση, παλαιότερα ο οικισμός της Σανίδας βρισκόταν κάτω στην κοιλάδα και όχι στη θέση που βρίσκεται σήμερα. Μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση μάλλον λόγω της χολέρας που αποδεκάτισε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του χωριού. Οι κάτοικοι του παλαιού χωριού έβλεπαν ένα κερί κάθε βράδυ στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η εκκλησία του νέου χωριού. Όταν πλησίαζαν στο σημείο που φαινόταν το κερί, εκείνο έσβηνε, μέχρι που αντιλήφθηκαν πως επρόκειτο για σημάδι. Μετακινήθηκαν, έτσι, στο χώρο του σημερινού χωριού. Κύρια εκκλησία της Σανίδας είναι η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα. Κτίστηκε το 1840 και ανακαινίστηκε και επεκτάθηκε το 1913. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική, πετρόκτιστη εκκλησία. Η εκκλησία του χωριού λειτουργεί κάθε 15 μέρες και στις γιορτές. Όταν κανείς επισκεφτεί το χωριό και επιθυμεί να δει την εκκλησία, υπάρχει πάντοτε κάποιος χωριανός που μπορεί να ανοίξει την εκκλησία για να τη δει. Αρχαιολογική έρευνα που έγινε το 1990

- 42 -

στην τοποθεσία «Μούττη του Άη Τζιερκού» έφερε στο φως σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος προκαταρκτικά χρονολογήθηκε στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού (γύρω στα 1300 π.Χ.). Συγκεκριμένα, στο χώρο βρέθηκε μεγάλος αριθμός πλιθαριών με επίμηκες αποστρογγυλωμένο σχήμα, τα οποία θεωρείται πως χρησιμοποιούνταν για κτίσιμο καμινιών για ψήσιμο αγγείων. Στην περιοχή βρέθηκαν και πολλά όστρακα από αγγεία με λευκό επίχρισμα και πέτρινα εργαλεία. Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν, επίσης, και μοναδικά στο είδος τους δισκόσχημα αντικείμενα από πηλό, τα οποία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στην περιοχή λειτουργούσαν κατά τα Προϊστορικά χρόνια εργαστήρια αγγειοπλαστικής. Η Σανίδα είναι ένα όμορφο χωριό που διατηρεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό στοιχεία της παραδοσιακής τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Το χωριό όμως ταλανίζεται από την αστυφιλία, αφού πολλοί κάτοικοί του είτε μετανάστευσαν στο εξωτερικό είτε μετακινήθηκαν προς τις πόλεις. Οι λιγοστοί κάτοικοί του πάντως βρίσκονται καθημερινά αντιμέτωποι με τεράστιες δυσκολίες που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την ευημερία τους και οι οποίες οφείλονται κυρίως στην έλλειψη υποδομών και στοιχειωδών δημόσιων υπηρεσιών αλλά και εξαιτίας της αδιαφορίας των δημόσιων φορέων, όπως οι ίδιοι αναφέρουν. Ο Πρόεδρος του χωριού, κ. Κώστας Χριστοφή, και τα Μέλη του Κοινοτικού ΣυμβουΕκκλησία Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

Άποψη του οικισμού

λίου Σανίδας παλεύουν καθημερινά στο μέτρο του δυνατού και παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, ώστε το χωριό τους να καταστεί ένα σύγχρονο χωριό που θα προσφέρει στους κατοίκους του καλή και αξιοπρεπή ζωή. Εργάζονται, επίσης, σκληρά και για την προβολή του χωριού τους που θα το κάνει ελκυστικό προς τους επισκέπτες. Η Σανίδα είναι ένα από τα χωριά που όλοι θα πρέπει να γνωρίσουμε. Το όμορφο τοπίο της, η γαλήνη του περιβάλλοντός της και ο καθαρός αέρας της είναι μερικοί από τους λόγους που αξίζει να την επισκεφτούμε.

Limassol District Sanida is a small semi - mountainous village 30 kilometers east of Limassol, It is built on the southeastern side of Troodos and has an altitude of 700 meters. The landscape of Sanida is penetrated by small streams of Vasilikos and Argaki tou Pirgou rivers, flowing within the region.

In the area ​​citrus, olive, almond and carob trees, but also many fruit trees such as cherries, peaches, nectarines and generally deciduous crops are grown.

The villages main church is the one of Metamorfoseos tou Sotira built in 1840.

- 43 -

Λαζανιάς

Ο Λαζανιάς (ή η Λαζανιά) είναι ένα από τα γραφικότερα χωριά της ορεινής επαρχίας Λευκωσίας. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 900 μέτρων, σε ένα πραγματικά πανέμορφο τοπίο διαμελισμένο από μικρούς παραπόταμους του Πεδιαίου και του Γιαλιά, οι οποίοι το στολίζουν με πλήθος χρώματα και αρώματα. Το χωριό περιβάλλεται από ψηλές βουνοκορφές και στενές βαθιές και απότομες κοιλάδες.

Υ

πάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με την ίδρυση και την ονομασία του χωριού. Μερικοί μελετητές το τοποθετούν στα Ύστερα Βυζαντινά χρόνια και το συνδέουν με την ίδρυση της Ιεράς Μονής του Μαχαιρά το 1160 μ.Χ. Σύμφωνα με τους μελετητές, οι κάτοικοι της περιοχής που βρίσκεται σήμερα το χωριό κατοικούσαν σε μικρότερους οικισμούς, οι οποίοι συνενώθηκαν μετά από πρωτοβουλία δύο μοναχών της Μονής του Μαχαιρά. Κατά τη Δυναστεία των Κομνηνών, ο Λαζανιάς μαζί με άλλα χωριά της περιοχής δόθηκαν ως προνόμιο στο Μοναστήρι του Μαχαιρά. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας που ακολούθησε τα προνόμια της Μονής καταργήθηκαν και έτσι τα χωριά που αποτελούσαν μέρος της παραχωρήθηκαν σε Φράγκους φεουδάρχες. To όνομα Λαζανιάς διατηρείται από τον Μεσαίωνα και μάλλον αποτελεί παραφθορά του ονόματος «Λουζινιάν» (“Lusignan”) που παραπέμπει στη φραγκική βασιλική οικογένεια των ντε Λουζινιάν. Η ονομασία αυτή οδήγησε ορισμένους μελετητές να θεωρήσουν ότι το χωριό αποτέλεσε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας φέουδο της οικογένειας των ντε Λουζινιάν, οι οποίοι και έδωσαν το όνομά τους σε αυτό. Το γεγονός όμως ότι το χωριό δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των φράγκικων φέουδων μάλλον δείχνει ότι ο Λαζανιάς δεν ανήκε στη βασιλική οικογένεια αλλά σε άλλη οικογένεια με το επίθετο «Λουζινιάν» ή «Λαζανιά». Αποτελού-

σε δηλαδή κτήμα ενός «Λαζανιά», ο οποίος έδωσε και το όνομά του στο χωριό. Σύμφωνα όμως με άλλους μελετητές το χωριό δεν πρέπει να τοποθετηθεί νωρίτερα της περιόδου της Ύστερης Τουρκοκρατίας, δηλαδή στις αρχές του 19ου αιώνα. Το χωριό φαίνεται πως επισκέφτηκαν οι Άγγλοι μελετητές Τζέφρυ και Γκάννις, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν από την ομορφιά του. Στον Τζέφρυ ιδιαίτερη εντύπωση έκανε η πολύχρωμη διακόσμηση της ξύλινης οροφής της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, η οποία εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα τους επισκέπτες. Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Πρόκειται για ξυλόγλυπτη εκκλησία, κτίσμα πιθανόν του 1855. Σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, η εκκλησία είναι παλαιότερη και το 1855 ανακαινίστηκε. Το 1865 το εικονοστάσι της εκκλησίας χρυσώθηκε με έξοδα ενός ιερομόναχου. Έργο τέχνης αποτελεί και ο σκαλιστός γυναικωνίτης της εκκλησίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τρία πιθάρια που βρίσκονται φυτεμένα στο πάτωμα της εκκλησίας, τα οποία λέγεται πως χρησίμευαν παλαιότερα για καλύτερη ακουστική της λειτουργίας. Το χωριό βρίσκεται κοντά στο Μοναστήρι της Παναγίας του Μαχαιρά με το οποίο το συνέδεαν στενοί θρησκευτικοί, πνευματικοί και οικονομικοί δεσμοί. Αρκετοί ήταν οι μοναχοί του Μοναστηριού που κατάγονταν από το χωριό, ενώ κατά τη δύσκολη για την Κύπρο περίοδο της Τουρκοκρα-

- 44 -

τίας πολλοί ήταν οι κάτοικοι που κατέφευγαν σ’ αυτό για να βρουν βοήθεια ή να διδαχθούν τα ελληνικά γράμματα. Σήμερα στο όμορφο αυτό χωριό κατοικούν μόνιμα μόνο επτά κάτοικοι, οι οποίοι παλεύουν να το κρατήσουν ζωντανό και υποδέχονται τους επισκέπτες με ένα ζεστό χαμόγελο, χαρακτηριστικό της αυθεντικής κυπριακής φιλοξενίας. Όταν επισκεφτείτε τον Λαζανιά οπωσδήποτε πρέπει να προμηθευτείτε παραδοσιακά προϊόντα που παράγουν οι κάτοικοί του. Περίφημα είναι τα αποξηραμένα φρούτα που παράγονται καθώς και η κυδωνόπαστα. Τα τελευταία χρόνια πολλοί είναι αυτοί που αναπαλαιώνουν σπίτια του χωριού συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη και την προβολή του. Βρίσκονται υπό ανέγερση ξενώνες, οι οποίοι θα φιλοξενήσουν όσους επισκέπτες του χωριού επιθυμούν να περάσουν λίγες μέρες ξεγνοιασιάς στο χωριό και να απολαύσουν τις ομορφιές και τον καθαρό του αέρα. Ο Λαζανιάς αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα χωριά που διατηρούν το αυθεντικό παραδοσιακό στοιχείο. Πλακόστρωτα δρομάκια που οδηγούν σε πανέμορφα πλινθόκτιστα παραδοσιακά σπίτια αυθεντικής κυπριακής αρχιτεκτονικής με κεραμιδένιες στέγες παρασύρουν τον επισκέπτη στα χνάρια της μακραίωνης παράδοσής μας. Ένα ταξίδι στην παράδοση υπόσχεται να δώσει στον επισκέπτη και το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης που προσεχώς θα λειτουργήσει στο χωριό στο οποίο ο επισκέπτης θα μπορεί να θαυμάσει εκθέματα από την καθημερινή ζωή των Λαζανιάδων των προηγούμενων αιώνων. Το χωριό προσφέρεται για όμορφους περιπάτους στην αγκαλιά της φύσης. Δύο είναι τα μονοπάτια της φύσης που ξεκινούν από αυτό και προσφέρουν στους λάτρεις της φύσης αξέχαστες ώρες περιδιάβασης στην όμορφη φύση. Το πρώτο μονοπάτι της φύσης συνδέει τον Λαζανιά με τη Μονή του Μαχαιρά. Έχει μήκος 3 χιλιομέτρων. Σ’ αυτό ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να απολαύσει την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του τόπου γύρω από τον Πεδιαίο ποταμό, ο οποίος το διασχίζει. Το δεύτερο μονοπάτι συνδέει το χωριό με το γειτο-

Nicosia District

Επαρχία Λευκωσίας

Παραδοσιακά σπίτια του χωριού

νικό χωριό Φικάρδου. Έχει μήκος 2 χιλιομέτρων. Προσφέρει πανοραμική θέα της γύρω περιοχής. Κοινοτάρχης του χωριού είναι ο κ. Μιχάλης Ζανέττος, ο οποίος ηγείται μιας ομάδας αξιόλογων ανθρώπων. Όλοι μαζί έχουν ως απώτερο στόχο τους την προβολή και την ανάπτυξη του όμορφου αυτού χωριού. Ο Λαζανιάς είναι ένα χωριό περιστοιχισμένο από πράσινο, με καθαρό αέρα. Αποτελεί αναμφισβήτητα μια όμορφη επιλογή για όσους επιθυμούν να γνωρίσουν τις ομορφιές της ορεινής Λευκωσίας.

Άποψη του οικισμού

Lazanias is one of the most picturesque villages of the mountainous province of Nicosia. It is located near the Monastery of Panagia of Machairas. Today in the beautiful village are residing only seven residents who welcome visitors with a warm smile. When you visit Lazanias you definitely need to purchase traditional products produced by its inhabitants. Inside the village you will walk through the cobbled streets with brick houses. Soon in the village a Folk Art museum will be operating where visitors can admire exhibits from the everyday life of the older inhabitants of the village.

- 45 -

Στη «Μαγεία Λαζανιά» απολαύστε τη μαγεία της κυπριακής παραδοσιακής κουζίνας! Μετά από την περιήγησή σας στο όμορφο χωριό Λαζανιάς, αξίζει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε τους παραδοσιακούς κυπριακούς μεζέδες στο εστιατόριο «Μαγεία Λαζανιά». Σε ένα όμορφο περιβάλλον μέσα στο πράσινο και με πινελιές παράδοσης, θα ζήσετε την απόλυτη γαστρονομική εμπειρία με πιάτα της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας, μαγειρεμένα με μεράκι και αγάπη. Κατά τους θερινούς μήνες το εστιατόριο είναι ανοιχτό από το πρωί μέχρι το βράδυ, έτοιμο να υποδεχθεί τους επισκέπτες που θα κάνουν στάση για να ξεκουραστούν και να απολαύσουν το γεύμα τους. Κατά τους χειμερινούς μήνες, το εστιατόριο είναι ανοιχτό από το πρωί μέχρι το απόγευμα. Το μενού περιλαμβάνει όλα τα αγαπημένα παραδοσιακά φαγητά, ενώ περίφημο είναι το «αρκατζίτικον» οφτό. Κάθε Κυριακή μπορείτε να απολαύσετε πλούσιο μπουφέ που περιλαμβάνει ποικιλία παραδοσιακών πιάτων που θα ικανοποιήσουν ακόμα και τον πιο απαιτητικό καλοφαγά. Αναλαμβάνονται, επίσης, πάρτι, βαφτίσεις ενώ είναι ιδανικό και για οργανωμένες εκδρομές.

Μοναστήρι Μαχαιρά

After your tour in the beautiful village of Lazanias it is certainly worth trying traditional Cypriot meze at 'Magia Lazanias’ restaurant. In the summer months it is open from morning until evening ready to welcome guests who want to rest and taste wonderful appetizers. During the winter months, the restaurant is open from morning till evening. The menu includes all your favorite traditional dishes while famous is the "arkatzitikon" ofto. Every Sunday you can enjoy a rich buffet that includes a variety of traditional dishes that will satisfy even the most demanding gourmand. The restaurant also undertakes , parties, christenings and is ideal for organized excursions.

- 46 Λαζανιάς / Lazania. Τηλ./Tel. 96 530129

Η Μονή του Μαχαιρά βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της οροσειράς του Τροόδους κοντά στην κορυφή Κιόνια (1423 μ.). Βρίσκεται σε υψόμετρο 870 μέτρων, σε μια πανέμορφη, καταπράσινη και πευκόφυτη περιοχή. Αρχικά λειτούργησε ως μικρό ασκητήριο. Ιδρύθηκε στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ. με βοήθεια του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού (1143-1180 μ.Χ.) ο οποίος την επιχορήγησε και της παραχώρησε προνόμια που διατηρήθηκαν και κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Αγγέλων που ακολούθησε. Τα προνόμια αυτά καταργήθηκαν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, μια δύσκολη περίοδο για την Εκκλησία της Κύπρου και την Ορθοδοξία γενικότερα. Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Παναγία και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου, στα Εισόδια της Θεοτόκου.

- 47 -

Επαρχία Λευκωσίας

Ανελίκου απόστασης 7 χιλιομέτρων στο οποίο μπορεί να δει κανείς την πλούσια βλάστηση και από διάφορα σημεία να αγναντέψει ολόκληρη την κοιλάδα της Μαραθάσας. Το μονοπάτι οδηγεί στο σημείο θέας που βρίσκεται σε ύψος 1200 μέτρων. Προσφέρει μαγευτική πανοραμική θέα προς την κοιλάδα της Μαραθάσας, το θρονί της Παναγιάς του Κύκκου, τον κόλπο της Μόρφου, την κοιλάδα της Σολέας και τον Όλυμπο. Το μονοπάτι και το σημείο θέας συγχρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης τον Οκτώβριο του 2015. Στο χωριό ο θρύλος συναντά την ιστορία. Σε χάρτη του 1542 διακρίνουμε στη βουνοκορφή πάνω από το χωριό την ένδειξη «pirgo». Εκεί μάλλον υπήρχε ένας από τους πολλούς πύργουςπαρατηρητήρια που βρίσκονταν στο Τρόοδος και συνδέονταν στενά με την αιματηρή για το νησί περίοδο των αραβικών επιδρομών, ο «Πύργος του Διγενή Ακρίτα». Η στρατηγική σημασία του πύργου αυτού, όπως και των υπόλοιπων πύργων, ήταν τεράστια, καθώς έλεγχαν την περιοχή από τους Άραβες και συνέβαλλαν στην ασφάλεια των κατοίκων. Ο συγκεκριμένος πύργος επιτηρούσε τον κόλπο Μόρφου-Πεντάγυας-Σόλων. Επίσης, ήταν ιδιαίτερα σημαντικός και για τη φύλαξη των παλαιότερων οικισμών Τρουλλινού και Μαράθου στην πίσω πλευρά του όρους στους οποίους κατέφευγαν πολλοί πρόσφυγες. Ο πύργος μετονο-

Ο

ίκος

Ο Οίκος είναι ένα μικρό και γραφικότατο χωριό της Μαραθάσας στο οποίο η φύση χάρισε απλόχερα τις ομορφιές της. Βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μέτρων και απέχει από την Λευκωσία 60 χιλιόμετρα. πάρχουν τρεις εκδοχές όσον αφορά το όνομα Οίκος. Η πρώτη υποστηρίζει ότι τρία αδέλφια, ο Νίκος, ο Παναγιώτης και ο Πέτρος ήταν οι πρώτοι που κατοίκησαν στην περιοχή. Ο Νίκος επέλεξε να κατοικήσει στην περιοχή όπου βρίσκεται το χωριό, ο Παναγιώτης στην περιοχή του Καλοπαναγιώτη, ο οποίος πήρε το όνομά του από τον καλό του χαρακτήρα, ενώ ο Πέτρος στην περιοχή της Κακοπετριάς, η οποία ονομάστηκε έτσι λόγω του κακού του χαρακτήρα. Η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι το όνομα προέρχεται από τον πρώτο οικιστή του χωριού, ο οποίος έκτισε εκεί το σπίτι του, τον «οίκο» του. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, στο χώρο του χωριού βρισκόταν το πρώτο σπίτι (οίκος) του έξαρχου, ο οποίος είχε το ιερατικό αξίωμα στο μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη Λαμπαδιστή. Φεύγοντας από το μοναστήρι ο έξαρχος έλεγε «θα πάω στον οίκο μου» εννοώντας ότι θα πάει στο σπίτι του. Στο χωριό υπάρχει τοποθεσία με την ονομασία ο «τόπος του Εξάρχου», κάτι που επιβεβαιώνει αυτή την παράδοση. Σύμφωνα τον κ. Σωφρόνιο Μάντη, στον Οίκο κατοίκησε ο αναστηθείς υπό τον Κύριο Άγιος Λάζαρος φεύγοντας από τη Βιθυνία. Ήρθε στην Κύπρο και χειροτονήθηκε πρώτος επίσκοπος Κιτίου από τους Απόστολους Βαρνάβα και Παύλο. Έμεινε για λίγο στο Κίτιο και έπειτα κατέφυγε στην περιοχή του Οίκου. Έτσι οι κάτοικοι του Κιτίου, όταν ήθελαν να επισκεφθούν τον ποιμενάρχη τους για πνευματική τροφοδοσία, έλεγαν θα «πάμε στον Οίκον του Πατρός μας». Στο μικρό αυτό χωριό υπάρχουν τέσσερις εκκλησίες. Η πετρόκτιστη εκκλησία της Αγίας Βαρ-

βάρας κτίστηκε πάνω στα θεμέλια μιας άλλης εκκλησίας. Στο εσωτερικό της κοσμείται από εικόνες βυζαντινής τεχνοτροπίας. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου ανάγεται στον 11ο-12ο αι. και βρίσκεται στα βόρεια του χωριού. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας κάηκε ολοσχερώς. Εντύπωση προκαλεί μια μορφή που διακρίνεται πάνω από την είσοδο της εκκλησίας, η οποία κατά κάποιους είναι η Παναγία ενώ άλλοι εικάζουν ότι είναι το σκυλάκι του Αγίου Νικολάου. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι κτίσμα του 1990 και κτίστηκε πάνω στα θεμέλια ομώνυμης εκκλησίας. Στην περιοχή «Άγνης», τέσσερα χιλιόμετρα βόρεια του χωριού, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας Αγνιώτισσας, κτίσμα του 20ού αι. Κτίστηκε πάνω στα θεμέλια παλαιότερης εκκλησίας, στο χώρο όπου βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας το 1900 από έναν γεωργό. Είναι μονόχωρη ξυλόστεγη πετρόκτιστη εκκλησία. Η εικόνα της Παναγίας βρίσκεται σήμερα στην εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας και, σύμφωνα με τους κατοίκους, συνδέεται με πολλά θαύματα που έκανε η Θεοτόκος σε πολλούς πιστούς. Λίγο πιο πάνω από το χωριό βρίσκεται το Αγίασμα του Αγίου Λαζάρου, καθώς και η πηγή Του, η οποία σήμερα υδρεύει την κοινότητα. Στο ίδιο σημείο, επίσης, βρίσκονται τα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου. Δυστυχώς, δεν έγινε εφικτό ακόμα να κτιστεί καινούρια εκκλησία προς τιμή του Αγίου, αλλά γίνονται προσπάθειες προς επίτευξη αυτού του σκοπού. Το χωριό είναι ιδανικό για τους λάτρεις της φύσης. Περπατήστε στο μονοπάτι της φύσης

- 48 -

Μνημείο του ήρωα Χαράλαμπου Κασπαρή

Nicosia District

Υ

μάστηκε αργότερα σε «Πύργο της Ρήγαινας», που παραπέμπει στη θρυλική ρήγαινα της Κύπρου, ενώ το μονοπάτι που ένωνε το σημείο αυτό με τους δύο αρχαίους οικισμούς του Τρουλλινού και του Μαράθου ονομάστηκε «στράτα της Ρήγαινας». Η σημασία της ανάδειξης αυτού του χώρου και η δημιουργία μονοπατιού της φύσης αποτελεί αίτημα του Κοινοτικού Συμβουλίου του Οίκου, καθώς θα αποτελέσει πόλο έλξης και θα συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Εντός του χωριού θα βρείτε σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής. Περπατώντας στα δρομάκια του θα αγναντέψετε μεγάλο μέρος της κοιλάδας του ποταμού Σέτραχου. Στην είσοδο του χωριού υποδέχεται τον επισκέπτη το μνημείο και η προτομή του ήρωα της Κοινότητας, Χαράλαμπου Κασπαρή, ο οποίος έπεσε μαχόμενος κατά την τουρκική εισβολή. Πίσω από το μνημείο υπάρχει ένα όμορφο μικρό πάρκο που προσφέρει γαλήνη στον επισκέπτη. Κοινοτάρχης του Οίκου Μαραθάσας είναι ο κ. Χριστόδουλος Χριστοδούλου. Ανάμεσα στους στόχους του Κοινοτικού Συμβουλίου του Οίκου είναι η ανάπτυξη του χωριού, η ανάδειξη της ιστορίας του και της παράδοσής του, καθώς και η τουριστική του ανάπτυξη. Ο Οίκος είναι ένα χωριό κυριολεκτικά κλεισμένο μέσα στο πράσινο. Αποτελεί αναμφισβήτητα έναν πανέμορφο προορισμό για όλες τις εποχές του χρόνου.

Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας

Σημείο θέας Πύργος

Oikos is a beautiful small village of the Nicosia District which is built in the valley of Marathasa, on an altitude of 650 meters. While strolling along Oikos, one gets to meet streams flowing from the mountain slopes, the old Primary School and houses of popular architecture while observing that each house is built on top of the other, this way creating a distinctive housing building pattern. There are 4 churches in the village. The church of Saint Varvara which is the village’s main church and was lastly renovated in 1906, the church of Ioannis Prodromos which is located within the community and has been built in 1990, the church of Panayia Agniotissa which was built in 2000 and is located northeast of the village and last but not least the church of Ayios Nicolaos which was built around the 12th or 13th century. Visit Oikos and experience the natural wealth, that this small village has to offer!

- 49 -

ί Μ ο π αραθάσα ρ α Κ ί ο ρ ς Ξη Χριστάκης Χ’’ Νικολάου και ΣΙΑ ΛΤΔ

Φυσικό Νερό Πηγής από την κοιλάδα της Μαραθάσας

Natural Spring Water 5L Natural Spring Water 10L Natural Spring Water 18,9L

Το νερό είναι πηγή ζωής και απαραίτητο στοιχείο για τη διατήρηση της ζωής, της υγείας και της ευεξίας. Στην εταιρεία Aquanova, σεβόμενοι τον κάθε καταναλωτή ξεχωριστά, εμφιαλώνουμε και φέρνουμε στο σπίτι σας φυσικό νερό πηγής με κρυστάλλινη εμφάνιση, ευχάριστη γεύση και εξαιρετική ποιότητα από την καταπράσινη κοιλάδα της Μαραθάσας και το όμορφο χωριό του Οίκου. Το νερό εμφιαλώνεται στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μας δίπλα από την πηγή με αυστηρούς ελέγχους, ακολουθώντας το σύστημα ασφαλείας HACCP και τις προδιαγραφές και οδηγίες της Ε.Ε. Θα βρείτε το νερό Μερσίνι στην αγορά σε συσκευασίες των 5L, των 10L, των 15 L και των 20L, ενώ στα μελλοντικά σχέδια ανάπτυξης της εταιρείας είναι και η εμφιάλωση νερού σε άλλες συσκευασίες. Με σεβασμό και φροντίδα στον καθένα από εσάς ξεχωριστά, εμείς στην εταιρεία Aquanova φροντίζουμε καθημερινά για την καλύτερη ποιότητα του νερού, ώστε εσείς να το απολαμβάνετε αγνό και καθαρό, μέχρι την τελευταία σταγόνα!

The Aquanova Company produces high quality water from the green valley of Marathasa. The water is bottled in our modern facilities adjacent to the source with stringent controls, following the HACCP safety system and EU specifications and instructions system. You will find the Mersini water in 5L, 10L, 15L and 20L packaging.

Φυσικό Νερό Πηγής Μερσίνι - 50 Εμφιαλώνεται στην Πηγή Οίκος WE 41/01 από την εταιρεία Aquanova Ltd . Οίκος Μαραθάσας. Τηλ: 24847777

Η εταιρεία Ξηροί Καρποί Κοιλάδας Μαραθάσας έχει την έδρα της στο πανέμορφο και γραφικότατο χωριό του Οίκου της Μαραθάσας. Ιδρύθηκε το 1992 και αποτελεί συνέχεια μιας μακρόχρονης οικογενειακής παράδοσης που μάς πάει χρόνια πίσω. Συγκεκριμένα, η ιστορία των Ξηρών Καρπών Κοιλάδας Μαραθάσας ξεκινά το 1920 από τον παππού Χρυσόστομο και τη γιαγιά Ανδρονίκη, κατοίκους του Οίκου, οι οποίοι παρήγαγαν κρασί και ζιβανία και τα πωλούσαν αρχικά σε πανηγύρια. Την οικογενειακή παράδοση διατηρεί με απόλυτο σεβασμό σήμερα η εγγονή τους, Χρύσω, μαζί με την οικογένειά της. Η εταιρεία Χριστάκης Χ’’ Νικολάου και ΣΙΑ ΛΤΔ / Ξηροί Καρποί Κοιλάδας Μαραθάσας είναι μια πλήρως εξοπλισμένη εταιρεία με άρτιο εξοπλισμό και μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας. Η εταιρεία, ακολουθώντας όλους τους υγειονομικούς ελέγχους, δραστηριοποιείται στην επεξεργασία, συσκευασία και εμπορία ξηρών καρπών, αποξηραμένων φρούτων και διάφορων κυπριακών προϊόντων όπως παστελάκι, λουκούμι, σιουσιούκκο, μάντολες και πολλά άλλα. Τα προϊόντα των Ξηρών Καρπών Μαραθάσας θα βρείτε στο κατάστημά τους στον Οίκο, στο κατάστημα που διατηρούν εδώ και είκοσι χρόνια στο Μοναστήρι του Κύκκου καθώς και σε κάθε πανηγύρι που διοργανώνεται σε όλες τις επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου. Στην εταιρεία Ξηροί Καρποί Κοιλάδας Μαραθάσας με αγάπη για την πλούσια κυπριακή παράδοση εργάζονται σκληρά ώστε να απολαμβάνουμε φρέσκα και ποιοτικά προϊόντα.

A true traditional gastronomical experience awaits whoever chooses to eat Marathasas Nuts. Since 1992 Christakis X' Nikolaou & SIA is involved in the processing, packaging and marketing of nuts and Cypriot products like sesame bars, loukoumi, siousiouko, mandoles and many more.

Αμμοχώστου 3, Οίκος, 2867 Λευκωσία, Κύπρος 51 Τ: +35722952976 / +35799456327, Φ:- +35722953382, E: info@marathasanuts.com

Κοράκου

Η Κοράκου είναι χωριό της επαρχίας Λευκωσίας και είναι κτισμένη κοντά στη δυτική όχθη του ποταμού Καρκώτη. Βρίσκεται στην καρδιά της Σολιάς και απέχει περίπου 51 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα. Το τοπίο της είναι στο μεγαλύτερο μέρος του βουνίσιο, διαμελισμένο από ρυάκια που ρέουν προς την κοιλάδα. Το χωριό μέχρι το 1964 ήταν μεικτό με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους κατοίκους. Τη χρονιά εκείνη όμως, οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί του μετακινήθηκαν σε γειτονικά τουρκοκυπριακά χωριά, ως αποτέλεσμα των ενδοκοινοτικών ταραχών.

Μ

ετά την Τουρκική εισβολή, πολλοί ήταν οι πρόσφυγες από τη Μόρφου που κατέφυγαν στο χωριό και εργοδοτήθηκαν στο μεταλλείο της Σκουριώτισσας, το οποίο βρίσκεται κοντά από το χωριό. Στα βόρεια της Κοράκου βρίσκουμε το εγκαταλελειμμένο τουρκοκυπριακό χωριό Αγρολάδου. Σχετικά με την ονομασία του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με τοπική παράδοση, το χωριό πήρε την ονομασία του από το όνομα κάποιου αρχαίου βασιλιά που ονομαζόταν Κόρακας, ο οποίος ζούσε στην περιοχή. Ο Νέαρχος Κληρίδης θεωρεί ότι το χωριό πήρε την ονομασία του από τον πρώτο του οικιστή, τον Κόρακα. Άλλη εκδοχή θέλει το χωριό να πήρε την ονομασία του από τα πολλά κοράκια που υπήρχαν την περιοχή. Αξίζει να αναφερθεί μάλιστα ότι ομώνυμος οικισμός βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη της Κορίνθου στην Ελλάδα και, σύμφωνα με ανασκαφές που έγιναν, αποτελεί τον πρώτο προϊστορικό οικισμό που κατοικήθηκε στην περιοχή. Αυτή η πληροφορία, σύμφωνα με τον Ανδρέα Χρυσάνθου στο βιβλίο του «Σολιά, παρελθόν, παρόν και μέλλον», ίσως αποτελεί ένδειξη για την καταγωγή των κατοίκων της Σολιάς. Την Κοράκου βρίσκουμε και σε πολλούς παλαιούς χάρτες με ποικίλες

ονομασίες όπως: Coracu, Coraco και Coraci. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας αποτελούσε φέουδο, ενώ πριν από το 1307, σύμφωνα με τον Μας Λατρί, παραχωρήθηκε στον βασιλιά της Κύπρου, Ερρίκο. Στην πανέμορφη Κοράκου λειτουργούν τέσσερις ξυλόστεγες εκκλησίες, οι οποίες τονίζουν το έντονο θρησκευτικό αίσθημα που ανέκαθεν χαρακτηρίζει τους κατοίκους της. Και οι τέσσερις αυτές εκκλησίες κηρύχθηκαν ως αρχαία μνημεία και βρίσκονται υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων. Η πρώτη εκκλησία που αντικρίζει κανείς, όταν επισκεφτεί το χωριό, είναι η εκκλησία του Αγίου Λουκά, η οποία βρίσκεται πάνω σ’ ένα ύψωμα. Πρόκειται για ναό μονόχωρο και καμαροσκέπαστο, κτίσμα του 17ου αιώνα. Πληροφορίες για την ανέγερσή του παίρνουμε από την πέτρινη λαξευτή πλάκα στη βόρεια είσοδο του ναού στην οποία αναγράφεται ως έτος ανέγερσης το 1697. Στο κέντρο του χωριού, σε περίοπτη θέση, βρίσκουμε την εκκλησία του Αγίου Μάμα, η οποία ανάγεται βάσει της τυπολογίας της και των μαρτυριών στον 18ο αιώνα. Σ’ αυτή την εκκλησία υπήρχε παλαιότερα η περίφημη σκαφωτή εικόνα του προσκυνηταρίου του Αγίου Μάμα, έργο Κωνσταντινοπολίτη ζωγράφου του 15ου αιώνα, η οποία

- 52 -

σήμερα βρίσκεται στη Μητρόπολη Μόρφου στην Ευρύχου. Στο κέντρο της Κοράκου δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας, κτίσμα του 18ου αιώνα, μια από τις μεγαλύτερες τρίκλιτες εκκλησίες της Κύπρου με κιονοστοιχία και οξυκόρυφα τόξα. Αρχικά ήταν μονόκλιτη και αργότερα επεκτάθηκε σε τρίκλιτη. Στην εκκλησία βρίσκεται μια φορητή εικόνα αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ που αποδίδεται στο λαϊκό ζωγράφο Μηνά από τη Μυριανθούσα που έζησε τον 15ο αιώνα. Περίφημη είναι η αμφιπρόσωπη εικόνα της Θεοτόκου Αριστεροκρατούσας Οδηγήτριας στο πίσω μέρος της οποίας εικονίζεται η Σταύρωση. Η εικόνα αυτή είναι δημιούργημα του 17ου αιώνα. Κάθε γωνιά του χωριού αυτού αποδεικνύει πως πρόκειται για ένα χωριό γεμάτο παράδοση. Τρεις νερόμυλοι, του Παλιομυλίτη, του Ζωγράφου και του Κούμνα, και δύο ελιόμυλοι μαρτυρούν μεγάλη αγροτική δραστηριότητα και αφθονία νερού. Μια περιδιάβαση, επίσης, στο εσωτερικό του χωριού θα σας εκπλήξει, καθώς θα θαυμάσετε τα υπέροχα κυπριακά σπίτια, δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής. Στολίδι της κοινότητας είναι το Κοινοτικό Γήπεδο, μια άριστη εγκατάσταση με φυσικό γρασίδι που χρησιμοποιείται ως χώρος προετοιμασίας ομάδων πρώτης κατηγορίας του κυπριακού ποδοσφαίρου καθώς και ακαδημιών. Η κοινότητα διαθέτει, επίσης, και δική της ομάδα, την ΑΕΚ Κοράκου. Στην Κοράκου καλλιεργούνται οπωροφόρα δέντρα, ελιές, όσπρια, κριθάρι, ενώ μεγάλο μέρος της είναι ακαλλιέργητο. Στο χωριό θα βρούμε και

Σημείο Θέας

πολλά άγρια πεύκα, αφού ένα μέρος του δάσους του Τροόδους εμπίπτει στα διοικητικά του όρια. Η περιοχή, επίσης, είναι γνωστή και για την καλλιέργεια αρωματικών τοπικών βοτάνων και την παραγωγή αιθέριων ελαίων. Κοινοτάρχης της Κοράκου είναι ο κ. Άγγελος Καραμανής, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του πράττουν τα καλύτερα για το χωριό τους. Το χωριό διαθέτει Κέντρο Νεότητας για την υγιή δραστηριοποίηση των νέων του χωριού καθώς και Πολιτιστικό Κέντρο με στεγασμένο αμφιθέατρο που χρησιμοποιείται για πολλές εκδηλώσεις της Κοινότητας. Η Κοράκου έχει πολλά να προσφέρει στον επισκέπτη: όμορφο φυσικό περιβάλλον, καθαρό αέρα, πλούσια παράδοση και ζεστή εγκάρδια φιλοξενία. Το χωριό βρίσκεται πολύ κοντά σε διάφορα θέρετρα του Τροόδους και προσφέρεται για μικρές εκδρομές γεμάτες διασκέδαση.

Κοινοτικό Γήπεδο Κοράκου

Nicosia District

Επαρχία Λευκωσίας

Δημόσιο Νηπιαγωγείο Κοράκου

Korakou is a village in the Nicosia district, 51 km away from the capital.

The village is famous for the wooden roofed churches: such as the church of St. Luke, St. Mamas, Panagia Eleousa. Every corner of the village shows that it is a village with tradition, there are traditional watermills, olive mills, and of course wonderful Cypriot houses, built according to folk architecture.

- 53 -

ΟΚΟΜΕΙΟ ΓΗΡ

Íçéï÷ °îôñîéï÷ Κέντρο Αποκατάστασης, Αποθεραπείας και Διαβίωσης Rehabilitation and Care Home Centre

Από τις αγελάδες μας... με αγάπη!

Το μοναδικό φρέσκο παστεριωμένο γάλα που συσκευάζεται εντός 8 ωρών από το άρμεγμα

Η εταιρεία Άχναγαλ είναι οικογενειακή επιχείρηση με έδρα το Δασάκι της Άχνας. Ξεκίνησε ως μικρή βιοτεχνία το 1977 από τον κ. Λευτέρη Ελευθερίου, απόφοιτο της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, ο οποίος δημιούργησε ένα μικρό εργαστήριο στην αυλή του σπιτιού του και άρχισε να παράγει παραδοσιακό χαλούμι και κεφαλοτύρι από αιγοπρόβειο γάλα. Σταδιακά, η μικρή βιοτεχνία επεκτάθηκε και άρχισε να παράγει χαλλούμι και από πρόβειο γάλα ενώ το 2004 δημιουργήθηκε ιδιόκτητη φάρμα με αγελάδες, μια από τις πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις για την εποχή και τότε ξεκίνησε η παραγωγή προϊόντων και από αγελαδινό γάλα. Σήμερα, το έργο του κ. Λευτέρη συνεχίζουν επάξια τα παιδιά του. Η Άχναγαλ αποτελεί πλέον μια σύγχρονη οικογενειακή επιχείρηση με έμπειρο και πλήρως εξειδικευμένο προσωπικό. Στεγάζεται σε ευρωπαϊκών προδιαγραφών εγκαταστάσεις και παράγει υψηλής ποιότητας προϊόντα: φρέσκο παστεριωμένο γάλα από την ιδιόκτητη φάρμα της εταιρείας, το οποίο συλλέγεται, παστεριώνεται και εμφιαλώνεται την ίδια μέρα, εξαιρετικής ποιότητας χαλλούμι, κεφαλοτύρι, γιαούρτι και αναρή ξερή, όλα ελεγμένα και πιστοποιημένα με το πιστοποιητικό HACCP και με βάση τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην Άχναγαλ απώτερος στόχος είναι να απολαμβάνετε πάντοτε αγνά και υγιεινά προϊόντα σε λογικές τιμές.

From our cows... with love!

Achnagal Company is a family business based in Dasaki Achnas with a tremendous history. The company began with Mr. Lefteris Eleftheriou, who initially was making dairy products from sheep milk. In 2004 he created his farm, one of the most modern facilities of the time. Since then, the company began to produce dairy products and cow's milk. Achnagal today is a modern family business with qualified personnel.

It brings us fresh pasteurized milk, high quality halloumi cheese, Parmesan, yoghurt and dry Anari , all tested and certified based on EU requirements.

Το SAINT ANTONIOS DESTALO CARE HOME βρίσκεται στην Ορόκλινη και είναι μια άριστα εξειδικευμένη στέγη φροντίδας η οποία παρέχει όλες τις ανέσεις για τη συνέχεια μιας υψηλής ποιοτικά διαβίωσης, καθώς και την κάλυψη των αναγκών κάθε επιπέδου των ατόμων που διαμένουν σε αυτό. Στο πλήρως ανακαινισμένο οίκημά μας παρέχεται ειδική φροντίδα που αφορά ιατρικές και υγειονομικές υπηρεσίες για την καλύτερη διατήρηση, αποκατάσταση και αποθεραπεία της υγείας των ενοίκων μας. Ακόμα, μέλημα μας είναι η ευχάριστη διαμονή στον πολυχώρο μας μέσω ευρύχωρων πλήρως εξοπλισμένων δωματίων, πισίνας, εκκλησίας, αυλής με γρασίδι και πρωτίστως χώρων αναψυχής έτοιμων να υποδεχθούν τις ποικίλες διασκεδαστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Το εργατικό δυναμικό της στέγης μας στελεχώνεται από άρτια εκπαιδευμένους νοσηλευτές, φροντιστές, φυσιοθεραπευτή και ιατρό, έτοιμους να προσφέρουν εξιδεικευμένη φροντίδα ανά πάσα στιγμή με γνώση και χαμόγελο γιατί...

At Achnagal our ultimate goal is for you to always enjoy fresh and healthy products at reasonable prices. Χαλλούμι / Halloumi

Αναρή / Ricotta

Γιαούρτι / Yoghurt

Εδώ δεν σταματά η ζωή. Μαζεύουμε τις ζωές όλων και τις κάνουμε μία, γεμάτες χαμόγελο, χαρά και αξιοπρέπεια. Κάνουμε τους γονείς σας να νιώθουν πολύτιμοι , γιατί αξίζουν πολλά. ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΑΡΙΣΤΑ. ΑΞΙΖΟΥΝ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΤΟ ΧΡΥΣΟ ΜΕΤΑΛΛΙΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΜΑΣ.

The SAINT ANTONIOS DESTALO CARE HOME can be found in Oroklini village and is a highly specialized care house that provides all the facilities for the welfare of people living in it. We provide fully equipped rooms, a swimming pool a courtyard and recreation areas for a variety of events organized at regular intervals. The workforce of our shelter is staffed by highly trained nurses, caregivers, physical therapists and physicians, ready to offer at all times.

- 54 Βαχαμών 9, 41108 Λάρνακα, Τηλ. 24646501. Email: st.antwnios@gmail.com

Δημητρίου Φανή, Β’ βιομηχανική περιοχή, Δασάκι Άχνας, 5523, Αμμόχωστος, Κύπρος Τηλ.: 24721033/ 24720002, Φαξ: 24722 590 Email: info@achnagal.com www.achnagal.com - 5 5 Web: -

Παναγιώτα Μίτα

Αρχισυντάκτρια Round&Round Magazine

Η ποίηση στην Κύπρο

Η ποίηση έχει ως κύριο χαρακτηριστικό της το ρυθμό και το μέτρο. Αποτελεί ίσως την πρώτη μορφή λόγου που αναπτύχθηκε, αφού τα πρώτα σωζόμενα γραπτά μνημεία στην ελληνική γλώσσα είναι τα ομηρικά έπη. Η ποίηση στην Κύπρο αναπτύχθηκε από τα πανάρχαια ήδη χρόνια, αν και ελάχιστα είναι τα σωζόμενα έργα που έχουμε. Το αρχαιότερο γνωστό κυπριακό έργο είναι τα «Κύπρια Έπη» που ανήκουν στον «Τρωικό Κύκλο» και αποδίδονται στον Κύπριο ποιητή Στασίνο. Κατά τη βυζαντινή εποχή και με την επικράτηση του Χριστιανισμού στο νησί καλλιεργείται ιδιαίτερα η θρησκευτική ποίηση. Ένα μεγάλο μέρος της ποιητικής παραγωγής ανήκει φυσικά στη λεγόμενη ακριτική ποίηση, δηλαδή στην ποίηση που εξυμνεί τα κατορθώματα των ακριτών οι οποίοι προστάτευαν τα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια εμφανίζονται Κελοκέδαρα

Τριμήκληνη

Στρουμπί

τα ερωτικά ποιήματα, βαθύτατα επηρεασμένα από τη Δύση. Η Άλωση της Πόλης το 1453 και το τέλος της λαμπρής βυζαντινής περιόδου που διήρκεσε για 10 περίπου αιώνες δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον κόσμο της Κύπρου. Την εποχή αυτή και καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας εμφανίζονται στο νησί μακροσκελή κείμενα με θέμα την Άλωση της Πόλης. Κατά την ίδια περίοδο ακμάζουν και οι ποιητάρηδες, λαϊκοί στιχουργοί και ποιητές, επαγγελματίες και μη, που διαδραμάτισαν σημαντικότατο ρόλο στην έντεχνη κυπριακή πνευματική παραγωγή. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας συντελούνται σημαντικές αλλαγές στο νησί ιδιαίτερα στο χώρο των γραμμάτων. Κοντά στους ποιητάρηδες, που συνέχιζαν απρόσκοπτα το έργο τους, και πολλοί λόγιοι ποιητές άρχισαν να δημοσιεύουν τα έργα τους. Ένας από τους κορυφαίους Κύπριους ποιητές της περιόδου αυτής ήταν ο Βασίλης Μιχαηλίδης, ο οποίος χρησιμοποίησε το τοπικό ιδίωμα αλλά και πολλοί άλλοι που έδωσαν το στίγμα τους στην κυπριακή ποίηση. Ένα μεγάλο μέρος της νεότερης κυπριακής ποίησης του 20ου αι. συνδέθηκε αδιαμφισβήτητα με τους αγώνες της Πατρίδας, τον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα 1955-59 αλλά και με το διπλό έγκλημα του καλοκαιριού του 1974. Η ποίηση είναι συνδεδεμένη με τα βιώματα του λαού της Κύπρου. Κατείχε, κατέχει και θα κατέχει πάντοτε σημαντική θέση στον πολιτισμό της Κύπρου.

Λαζανιάς

Οίκος Πλάτρες

Κοράκου

Φοινί

Welcome Στην ταβέρνα Octagon μπορεί κανείς να ζήσει την παράδοση σε όλο της το μεγαλείο! Νόστιμα πιάτα με βάση κυπριακές σπιτικές συνταγές, συνοδευόμενα με κουμανταρία ή ζιβανία παραγωγής του οινοποιείου της ταβέρνας, οδηγούν σε μια ανεπανάληπτη γαστρονομική εμπειρία. Στο μουσείο που διαθέτει η ταβέρνα θα ταξιδέψετε για λίγο πίσω στο χρόνο και θα γνωρίσετε την πλούσια παράδοση και λαογραφία του τόπου, ενώ μια βόλτα στον κήπο με τα αρωματικά φυτά, τα μπαχαρικά και τον πορτοκαλεώνα θα ξυπνήσει τις αισθήσεις σας και θα σας γαληνέψει. Στον κήπο θα έχετε την ευκαιρία, επίσης, να ταΐσετε τα όμορφα ελαφάκια, τις κότες, τα κατσίκια ή να κάνετε βόλτα με γαϊδουράκια, πόνι ή με το τρενάκι. Η ταβέρνα διαθέτει παιχνιδότοπο για τα παιδιά. Για ένα ταξίδι στην παράδοση σε συνδυασμό με υπέροχες γεύσεις, επισκεφτείτε την ταβέρνα Octagon.

At the Octagon tavern one can live the tradition in all its glory! Delicious dishes based on Cypriot homemade recipes, accompanied with homemade Commandaria or zivania. The tavern also has a museum where you can experience the rich Cypriot tradition and a garden with aromatic plants, trees and animals. You can ride the donkeys or ponies available or stroll around with the little train. There is also a children’s play ground. Βρυσούλες, Αμμόχωστος / Vrisoulles, Famagusta. Τηλ/Tel. 99 695675

Σανίδα Άγιος Κωνσταντίνος Άγιος Αμβρόσιος Άγιος Θεράπων

Άγιος Παύλος

- 56 -

- 57 -

- 58 -