Round&Round 8

Round & Round ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014

MAGAZINE DECEMBER 2014

ISSN 2301 - 2730

Γνωρίστε τα Παραδοσιακά Χωριά της Κύπρου

ΤΕΥΧΟΣ 8

Καλωσορίσατε στη

Βάσα (Κοιλανίου) Welcome to Vasa Kilaniou village

Το Μουσείο

Ζιβανίας

Το σπήλαιο του Αγίου Τίµωνα

Explore our Island!

σείο Το Μου

υσης

Εκπαίδε

Round&Round magazine Website: www.roundandroundmag.com

Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσοι πίστεψαν σε εμένα και μου εμπιστεύτηκαν την παρουσίαση των χωριών και των επιχειρήσεων τους. Αυτή η εμπιστοσύνη αποκτά μέγιστη βαρύτητα, διότι προέρχεται από εσάς που επιθυμείτε την ανάπτυξη και την πρόοδο των χωριών σας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους εξαιρετικούς συνεργάτες μου, παλαιούς και νέους, με τους οποίους συμμετείχαμε και συνεχίζουμε να συμμετέχουμε στην παρουσίαση και προβολή των χωριών μας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στον κύριο Μιχάλη Δημοσθένους, σύμβουλο του περιοδικού, για τη σωστή καθοδήγησή του. Έχουμε την εμπειρία, τη θέληση, την ικανότητα, τη γνώση και το μεράκι, για να συνεχίσουμε την προβολή του τόπου μας που και δικαιούται και αξίζει. Σας ευχαριστώ

Round & Round MAGAZINE

Ηρακλείου 22, Τ.Κ. 3027, Λεμεσός, Κύπρος, Τηλ. 99 674 891 • 96 888 417 • 25 352 220 Email: roundmag1@hotmail.com • Web: www.roundandroundmag.com

Ταυτότητα Εκδότρια:

Ιωάννα Παπαπέτρου Τηλ. 96 888 417 Συντάκτρια:

Παναγιώτα Μίτα Μεταφράσεις:

Θεοδώρα Αντωνίου Layout / Σελίδωση:

Alert Advertising Ltd Εκτύπωση:

Lithostar Ltd

Περιεχόμενα Βάσα Κοιλανίου (περ. Λεμεσού) Δορά (περ. Λεμεσού) Αψιού (περ. Λεμεσού) Ζωοπηγή (περ. Λεμεσού) Αμίαντος (περ. Λεμεσού) Φοινικάρια (περ. Λεμεσού) Κάτω Λεύκαρα (περ. Λάρνακας) Οδού (περ. Λάρνακας) Βάβλα (περ. Λάρνακας) Γαλάτα (περ. Τροόδους) Μηλικούρι (περ. Λευκωσίας) Αγροκηπιά (περ. Λευκωσίας) Άγιος Ιωάννης (περ. Λευκωσίας) Γαλαταριά (περ. Πάφου) Κοιλίνια (περ. Πάφου) Κρήτου Μαρόττου (περ. Πάφου) Αναδιού (περ. Πάφου)

4 8 10 14 16 20 23 26 30 32 34 38 40 44 48 52 54

Το περιοδικό Round & Round μπορείτε να το βρείτε στα εξής σημεία: ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΣΤΟΚΚΟΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ, ΠΑΦΟΣ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ PELECAN - ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΑΝΑΚΙ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΣΥΚΑΜΙΕΣ - ΑΡΓΑΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ - ΠΑΓΩΤΑΡΙΑ ΓΙΩΡΟΣ ΛΟΥΚΑ - ΜΟΥΤΑΓΙΑΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΣΙΑΛΛΑΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓ ΦΥΛΑΞΕΩΣ ΛΕΜΕΣΟΣ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΑΓ ΝΙΚΟΛΑΣ - ΠΕΡΙΟΧΗ ΓΡΙΒΑ ΔΙΓΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΟ ΡΟΔΟΝ - ΔΡΟΜΟΣ ΨΙΜΟΛΟΦΟΥ - ΚΑΠΕΔΕΣ ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΟ ΣΤΕ - ΜΑ ΑΣΤΡΟΜΕΡΙΤΗ ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ - SUPERMARKET ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ - ΚΑΤΩ ΠΛΑΤΡΕΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΡΟΟΔΟΣ - ΤΡΟΟΔΟΣ ΚΩΣΤΑΣ SUPERMARKET - ΤΡΙΜΙΚΛΙΝΗ ΣΤΕΑΣΑ ΦΡΟΥΤΑΡΙΑ - ΑΘΗΑΙΝΙΤΗΣ Το Round & Round μπορείτε να το βρείτε και σε άλλα περίπτερα, τα οποία δεν αναφέρονται εδώ.

Μετά από παράκληση αρκετών αναγνωστών, όσοι φίλοι του περιοδικού Round&Round magazine επιθυμούν, μπορούν να εγγραφούν συνδρομητές έναντι μικρής χρέωσης, ώστε να λαμβάνουν τα τεύχη μας. Για πληροφορίες και εγγραφές παρακαλώ επικοινωνείτε με την κ. Ιωάννα Παπαπέτρου, τηλ. επικοινωνίας: 96888417, e-mail: roundmag1@hotmail.com, για να δώσετε τα στοιχεία επικοινωνίας σας.

Η διεύθυνση και το προσωπικό του Round&Round magazine εύχονται σε όλους Καλά Χριστούγεννα και ένα ευτυχισμένο και δημιουργικό έτος.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Η διεύθυνση του Round&Round Magazine

- 1 -

Μιχάλης Δημοσθένους

Σύμβουλος Τουρισμού και επιμόρφωσης (99657037) elpisseminars@cytanet.com.cy

Άμεση προτεραιότητα η συνεχής επιμόρφωση του προσωπικού της Τουριστικής Βιομηχανίας

Η

τουριστική βιομηχανία της Κύπρου τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα, για τα οποία πρέπει να πάρουμε μέτρα διόρθωσης, ώστε να είναι ελκυστική και ανταγωνιστική με τους γειτονικούς τουριστικούς προορισμούς. Η τουριστική βιομηχανία για να έχει τα προσδοκώμενα οικονομικά αποτελέσματα και ικανοποιημένους επισκέπτες, είναι απαραίτητο το προσωπικό στις διάφορες επιχειρήσεις που την υπηρετούν, να διακατέχεται από επαγγελματικότητα και να ακολουθούνται οι ενδεδειγμένοι επαγγελματικοί κανόνες των εκάστοτε προσφερομένων υπηρεσιών. Η εντατική επιμόρφωση είναι η λύση για να την επιτυχία και τη διατήρηση της ποιοτικής εξυπηρέτησης και της σωστής φροντίδας του επισκέπτη τουρίστα στο τόπο μας. Η Κύπρος σαν τουριστικός προορισμός δεν προσφέρεται μόνο για τον ήλιο και τη θάλασσα. Έχει μια μακρόχρονη ιστορία και πολιτισμό 10.000 χρόνων και μια πλούσια πολιτιστική κληρονομιά με πλούσιες παραδόσεις, που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ώστε να είμαστε σε θέση, να ενημερώνουμε σωστά τους επισκέπτες του τόπου μας. Έχοντας μια πλούσια ιστορία και πολιτισμό, όμορφο φυσικό περιβάλλον, ήλιο και θάλασσα, κατάφερε να αναπτύξει μια τουριστική βιομηχανία, που είναι ο αιμοδότης της σημερινής μας οικονομίας. Το τουριστικό μας προϊόν για να παραμένει ελκυστικό, οι προσφερόμενες υπηρεσίες μας πρέπει να διεξάγονται επαγγελματικά, με τη πατροπαράδοτη φιλοξενία και ευγένεια. Ο τουρισμός είναι ένα πολύ ευαίσθητο και σύνθετο

προϊόν υπηρεσιών και χρειάζεται προσοχή από τον ανθρώπινο παράγοντα, που έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στην εξυπηρέτηση του επισκέπτη. Φτάνοντας οι επισκέπτες στη Κύπρο, αναμένουν και προσδοκούν ότι όλες οι προσφερόμενες υπηρεσίες που προσφέρονται πρέπει να είναι ποιοτικές με πλήρη επαγγελματικότητα διότι γνωρίζουν ότι η Κύπρος, ως ελκυστικός τουριστικός προορισμός θα πρέπει να είχε ήδη αποκτήσει πλήρη οργάνωση στις προσφερόμενες υπηρεσίες. Οι παράγοντες του τουρισμού Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, Επαγγελματικοί Σύνδεσμοι, Συντεχνίες, και όλοι οι ιδιωτικοί επιχειρηματίες που ασχολούνται με το τουρισμό να συνεχίσουν να συμβάλουν με μέτρα διορθωτικά για την βελτίωση της τουριστικής βιομηχανίας. Να επενδύσουν στην επιμόρφωση του προσωπικού, να εργοδοτούν έμπειρους επαγγελματίες υπαλλήλους οι οποίοι δεν θα είναι μόνο για το τώρα αλλά και το για ευρύ μέλλον. Έτσι αυξάνουμε τους επαναλαμβανόμενους πελάτες και τα εισοδήματα στη χώρα μας. Η κατάρτιση των υπαλλήλων του τουρισμού θα ήταν προτιμότερο να είναι υποχρεωτική και να θεωρείται αναγκαία για την ανανέωση της άδειας των επιπέδων της επιχείρησης, είτε είναι ξενοδοχείο η εστιατόριο. Οι τουριστικοί πράκτορες πάντοτε επιζητούν πετυχημένους τουριστικούς προορισμούς. Έτσι εμείς έχουμε υποχρέωση την συνεχή αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος όπου θα μας διατηρήσουν στο τουριστικό χάρτη και θα παροτρύνουν τους πελάτες τους προς την χώρα μας. Πιστεύω ότι εάν παρουσιάσουμε υψηλά επίπεδα εξυπηρέτησης, θα ενδιαφερθούν και άλλοι τουριστικοί πράκτορες από νέες αγορές, να μας έλθουν και να συνεργαστούν μαζί μας, εάν παραμείνουμε συνεπείς επαγγελματίες και φροντίζουμε την λεπτομέρεια τότε θα εχουμε επιτυχίες. Οι ποιοτικοί πελάτες επιζητούν ποιοτικούς προορισμούς και όταν βρουν την ποιοτική επαγγελματική εξυπηρέτηση απολαμβάνουν ευχαριστημένοι τις διακοπές τους, ξαναέρχονται και μιλούν για μας στους φίλους και γνωστούς τους. Τότε ο τουριστικός προορισμός Κύπρος θα είναι ελκυστικός, ανταγωνιστικός, ξεχωριστός, διατηρώντας ψηλά επίπεδα εξυπηρέτησης και θα υπόσχεται ένα λαμπρό μέλλον...

- 2 -

Iωάννα Παπαπέτρου Εκδότρια (96888417) roundmag1@hotmail.com

Νερό, τροφή, οξυγόνο, ενέργεια και τόσα άλλα... Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το περιβάλλον με πολλούς τρόπους. Οφείλει, όμως, να το διαφυλάσσει και να το εκμεταλλεύεται με σύνεση. Η υπερκατανάλωση ρεύματος σε συνδυασμό με την υπερκατανάλωση καυσίμων, που ξεκινά απ’ τον κάθε απλό πολίτη, ο οποίος για τις καθημερινές του ανάγκες χρησιμοποιεί ασύστολα όλες τις ηλεκτρικές συσκευές και δύο-τρία οχήματα για τις μετακινήσεις της οικογένειας, συμβάλλουν στην καταστροφή του πλανήτη. Ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος τρόπος προστασίας του περιβάλλοντος είναι η ανακύκλωση. Όμως, εκτός από αυτήν, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι για τους οποίους όλοι πρέπει να ενημερωθούμε, ώστε να συμβάλουμε σε έναν πιο πράσι-

νο πλανήτη και ένα υγιές περιβάλλον. Κάποιους από αυτούς τους τρόπους παραθέτω πιο κάτω: μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις κοινές λάμπες με λαμπτήρες νέας τεχνολογίας, δηλαδή με τους συμπαγείς λαμπτήρες φωτισμού χαμηλής κατανάλωσης που καταναλώνουν τέσσερις έως πέντε φορές λιγότερη ενέργεια και διαρκούν οκτώ έως δεκαπέντε φορές περισσότερο. Επίσης, ζώντας σε μια χώρα με ιδιαίτερο πρόβλημα στο νερό, επιβάλλεται να κάνουμε οικονομία σ’ αυτό το τόσο απαραίτητο για τη διατήρηση της ζωής συστατικό. Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που απασχολεί τον πλανήτη μας τα τελευταία χρόνια είναι η μείωση της χλωρίδας και της πανίδας, ως απόρροια της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Πολλά φυτά και ζώα γίνονται πλέον «είδη υπό εξαφάνιση». Οι άνθρωποι, οι ένοικοι του πλανήτη αυτού, πρέπει να κατανοήσουμε πως δεν κληρονομήσαμε τη γη από τους προγόνους μας, αλλά τη δανειστήκαμε από τα παιδιά μας. Γι’ αυτό το λόγο, θα πρέπει να αφήσουμε στην άκρη τα συμφέροντά μας και να βρούμε λύσεις στα προβλήματα της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Επιβάλλεται να κατανοήσουμε ότι συμφέρον μας είναι η προστασία του πλανήτη, γιατί όλα αυτά θα ήταν ανώφελα χωρίς την ύπαρξή του.

The history of wine in Cyprus goes back centuries. The results of recent archaeological researches showed that wine production in Cyprus began 5500 years ago! References to the Cyprus wine have

been recorded early in ancient Greek texts. The reputation of the Cyprus wine was known in later years, since, as we are informed by famous English poet and playwright, William Shakespeare, Romeo Mark Antony gave the island of Cyprus to his beloved Cleopatra, queen of Egypt, calling it as sweet as the Cyprus Nama known as the old Cypriot wine. Twelve centuries later, the Englishman Richard Lionheart departed from Cyprus saying: «We need to go back to Cyprus just to re-taste the wine.» Traditionally, Cypriots produce wine from different varieties of grapes with a preponderance of «black» or red and «Xynisteri» or white. A Special mention deserves the famous, sweet Cypriot wine «komandaria» (or «Commandaria»), which is produced on the island for centuries.

Production commandaria documented in Cyprus from 800 BC but intensified and systematized with its current name during the Frankish period

Theodora Antoniou Translator

when the production area belonged to the Order of the Knights of Ioannina. The reputation of this wine with distinctive red color and velvety taste soon became so great that the King of France Philip-August named it the «Apostle of wines» Today, many centuries later, on the southern slopes of the Troodos mountain range, in some beautiful wine villages still the Commandaria is still produced Nowadays, Cypriots, faithful to its long tradition, produce more wine per person than any other country in the world but consume less of any other country in Europe. The quality of Cypriot grapes and therefore the Cyprus wine, is known worldwide, so many are those who prefer the Cyprus wine.

- 3 -

Περιοχή Λεμεσού

Το Μουσείο Ζιβανίας

Β

άσα Κοιλανίου

Μικρό, αλλά εξαιρετικά γραφικό, το χωριό Βάσα Κοιλανίου βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Λεμεσού. Ενδιαφέρουσα είναι η προέλευση της ονομασίας του, εφόσον συνδέεται με την μορφολογία του εδάφους του: ονομάστηκε Βάσα από την αρχαία ελληνική λέξη «βάσσα» ή «βήσσα» που έχει τη σημασία της δασώδους κοιλάδας. Πολύ πιθανόν η ονομασία του χωριού να σχετίζεται, επίσης, και με την εποίκιση της Κύπρου από τους Αρκάδες της Πελοποννήσου. Στην Αρκαδία της Πελοποννήσου υπήρχε κατά την αρχαιότητα οικισμός με την ονομασία Βάσσαι στον οποίο βρισκόταν ο περίφημος ναός του Επικούρου Απόλλωνα.

Σ

το χωριό μάλιστα υπήρχε ιερό του Απόλλωνα, το οποίο υπολογίζεται ότι βρισκόταν στο χώρο που σήμερα είναι το παλιό δημοτικό σχολείο της Βάσας. Κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, η Βάσα υπήρξε φέουδο των σταυροφόρων βαρόνων Ιβελίων της Γιάφφας. Ο Gunnis μάλιστα κάνει λόγο για απομεινάρια θεμελίων πύργου σε λόφο στο κέντρο του χωριού. Ο εν λόγω πύργος υπολογίζεται ότι βρισκόταν στο λόφο πίσω από την εκκλησία του Ευαγγελισμού, καθώς το 1993 ανακαλύφθηκαν εκεί συλλογές από ενετικά ξίφη. Στο κέντρο του χωριού ορθώνεται περήφανα η κεντρική εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Παναγία του Ευαγγελισμού. Οι εργασίες ανέγερσής της ξεκίνησαν το 1896-1900, ενώ τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το 1903. Είναι γοτθικού ρυθμού με τρούλο, ενώ εξωτερικά είναι κτισμένη από πελεκητή πέτρα. Το εικονοστάσι της είναι κα-

τασκευασμένο από μικρό τούβλο, ενώ οι εικόνες είναι φυτευτές. Μέσα στο χώρο του Εκκλησιαστικού Μουσείου βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Τιμίου Προδρόμου. Εξωτερικά είναι πετρόκτιστο, μονόκλιτης κατασκευής. Εσωτερικά είναι ασπρισμένο και διακοσμημένο. Περίφημο είναι το παλαιάς κατασκευής τέμπλο του. Η εκκλησία γιορτάζει στις 29 Αυγούστου με λιτάνευση της Αγίας Εικόνας του Ιωάννη Προδρόμου. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκουμε το μικρό ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, κτίσμα του 14ου αιώνα. Το ξωκλήσι είναι κτισμένο σε βυζαντινό ρυθμό, είναι μονόκλιτο και σταυροειδές. Εσωτερικά ξεχωρίζουν οι παλιές τοιχογραφίες της Αγίας Πολυχρονίας, μητέρας του Αγίου Γεωργίου, η μεγάλη τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου, καθώς και η αγιογραφία της Αποκαθήλωσης του Κυρίου, τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 15ο αιώνα. Λειτουργεί τη

- 4 -

Δευτέρα του Πάσχα και στις 3 Νοεμβρίου, ενώ στις 23 Απριλίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου, γιορτάζεται πανηγυρικά. Λίγο έξω από το χωριό, βρίσκουμε τα σπήλαια του Οσίου Βαρνάβα και του Αποστόλου Τίμωνα. Πρώτα, βρίσκουμε το σπήλαιο του Οσίου Βαρνάβα, το χώρο όπου ασκήτεψε ο Άγιος και βρέθηκαν τα λείψανά του. Δίπλα από αυτό είναι και το ξωκλήσι του, μικρό, πετρόκτιστο και μονόκλιτο. Εσωτερικά η εκκλησία κοσμείται από εικονοστάσι με φορητές εικόνες. Η Αγία Κάρα του Οσίου Βαρνάβα, καθώς και μέρος των λειψάνων του βρίσκονται στον κύριο ναό του χωριού, της Παναγίας του Ευαγγελισμού. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι υπήρχε παλαιότερα στο χωριό ένας υπόγειος ναός του Οσίου δίπλα από το σημείο που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία της Παναγίας. Η Αγία εικόνα του Οσίου (15ου αιώνα) και τα βημόθυρα της ωραίας πύλης από τον παλιό υπόγειο ναό βρίσκονται στο εκκλησιαστικό μουσείο της κοινότητας. Το ξωκλήσι του Οσίου Βαρνάβα λειτουργεί κάθε Τρίτη του Πάσχα και στις 11 Ιουνίου, ανήμερα της εορτής του Οσίου Βαρνάβα, ημέρα κατά την οποία μεταφέρονται τα ιερά λείψανά του στο ξωκλήσι για λιτάνευση και προσκύνημα. Αφού περάσουμε το σπήλαιο του Οσίου Βαρνάβα, βρίσκουμε το σπήλαιο του Αποστόλου Τίμωνα που χρονολογείται στον 1ο αιώνα. Είναι λαξευμένο σταυροειδώς. Ο Απόστολος Τίμων ο Κύπριος γιορτάζει στις 28 Ιουλίου. Στο χωριό λειτουργεί και το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Όταν βρεθείτε στη Βάσα, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε τα τέσσερα μουσεία της: το Εκκλησιαστικό Μουσείο, το Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης, το Μουσείο Εκπαίδευσης

Το Μουσείο Εκπαίδευσης

και το Μουσείο Ζιβανίας. Το Εκκλησιαστικό Μουσείο στεγάζει και διαφυλάττει την εκκλησιαστική κληρονομιά του χωριού και ανάμεσα στα εκθέματά του περιλαμβάνονται ιερές εικόνες εξαιρετικής τέχνης του 14ου-16ου αιώνα, καθώς και άλλα κειμήλια, εκκλησιαστικά λειτουργικά σκεύη, λειψανοθήκες του Αγίου Παντελεήμονα, του Αγίου Φιλίππου και της τίμιας κάρας του Οσίου Βαρνάβα. Από τα πιο ενδιαφέροντα εκθέματα είναι και μία μικρή καμπάνα που ανήκε στο στόλο του Μ. Ναπολέοντα, η οποία πωλήθηκε στον επίσκοπο Πάφου μαζί με ένα χαλί από πειρατές που κούρσεψαν το στόλο του Ναπολέοντα στο Λιβυκό πέλαγος. Στον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου και στο παρεκκλήσιο του Τιμίου Προδρόμου παρουσιάζονται χρυσοκεντήματα, ιερατικές ζώνες κεντημένες με σύρμα και χάντρες, ποτηροκαλύμματα και άμφια παλαιών επώνυμων ιερέων της Βάσας. Στο Μουσείο, επίσης, μπορεί να δει κανείς έγγραφα όπως μερικά από τα περιουσιακά της εκκλησίας του Οσίου Βαρνάβα, τα οποία μεταφέρθηκαν από τον παλαιό υπόγειο ναό του, καθώς και μια σημαντική συλλογή νεότερων εγγράφων, επιστολών και εγκυκλίων που παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία και τις περιπέτειες του έθνους από την περίοδο της Αγγλοκρατίας. Στο Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης εκτίθενται αγροτικά εργαλεία, καθώς και εργαλεία της καθημερινής ζωής που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι του χωριού. Το Μουσείο Εκπαίδευσης της Βάσας με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Το σχολείο στη Βάσα θυμάται», στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού. Πρόκειται για το πρώτο Μουσείο Ιστορίας της Δημοτικής Εκπαίδευσης

Το Μουσείο Λαϊκής Παράδοσης

- 5 -

Εκδρομή: Καλλιάνα-Ευρύχου-Γαλάτα-Αμίαντος Πρώτος σταθμός μας τα πανέμορφα Καλλιάνα, ένα χωριό με πλούσια ιστορία και μνημεία. Θα επισκεφτούμε το Χάνι Καλλιάνων, ένα διώροφο κτίριο με καμάρες, κτίσμα του 18ου αιώνα, αυθεντικό δείγμα της λαϊκής Κυπριακής Αρχιτεκτονικής. Στο Χάνι των Καλλιάνων θα μας υποδεχτούν οι φιλόξενοι κάτοικοι, οι οποίοι θα μας ξεναγήσουν στο ιστορικό αυτό μνημείο, καθώς και στο υπέροχο χωριό προσφέροντάς μας παραδοσιακά εδέσματα ντόπιας παραγωγής. Θα επισκεφτούμε την εκκλησία των Αγίων Ιωακείμ και Άννης, το καμάρι των κατοίκων των Καλλιάνων, κτίσμα του 12ου αιώνα, ρυθμού βασιλικής, η οποία αποτελεί πόλο έλξης πολλών επισκεπτών. Θα επισκεφτούμε, επίσης, και την εκκλησία της Παναγίας Ιαματικής στην οποία βρίσκεται η περίφημη εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας. Εξώκλησι Οσίου Βαρνάβα

Το σπήλαιο του Οσίου Βαρνάβα

Limassol District

και πραγματικό στολίδι που φιλοξενεί την ιστορία της μάθησης από πολύ παλιά. Καλύπτει μέσα από την ιστορία του ίδιου του σχολείου, τόσο την ιστορία της κοινότητας και του χωριού, όσο και αυτήν της Δημοτικής Εκπαίδευσης στην κυπριακή ύπαιθρο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και της Αγγλοκρατίας. Τέλος, το μουσείο Ζιβανίας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες στον επισκέπτη για τα κυπριακά προϊόντα του σταφυλιού. Η Βάσα είναι ένα χωριό με τεράστια ιστορία, αλλά και πλούσια φυσική ομορφιά. Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί το Μονοπάτι της Φύσης που ξεκινά και καταλήγει στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, το οποίο υπόσχεται έναν ευχάριστο περίπατο στη φύση. Βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρων και έχει μήκος 3.9 χιλιόμετρα. Το πλούσιο φυσικό περιβάλλον του περιλαμβάνει εκτάσεις άγριας βλάστησης, κατά μήκος του ποταμού και πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Μια βόλτα, επίσης, στον πυρήνα του χωριού είναι εξαιρετική. Η Βάσα είναι το πέμπτο αμπελοχώρι της Λεμεσού με βάση την καλλιεργήσιμη έκταση με αμπέλια. Είναι δε μεταξύ των πρώτων χωριών που η καλλιεργούμενη με αμπέλια έκταση ξεπερνά το 40% της ολικής του έκτασης. Φημίζεται ιδιαίτε-

ρα για το κρασί καθώς και για τα παράγωγα του σταφυλιού (σουτζούκος, ππαλουζές, κιοφτέρκα), τα οποία μπορεί να προμηθευτεί κανείς από τους κατοίκους. Κάθε Σεπτέμβρη διοργανώνεται στο χωριό η γιορτή του αμπελιού, η οποία διαρκεί μία βδομάδα. Συγχαρητήρια αξίζουν στο Κοινοτικό Συμβούλιο της Βάσας του οποίου πρόεδρος είναι η κ. Ανδρούλα Ιωάννου. Το έργο τους είναι πραγματικά δύσκολο και επίπονο, παρόλα αυτά συνεχίζουν με ζήλο στοχεύοντας με διάφορα έργα να προβάλουν το πανέμορφο αυτό χωριό και να το καταστήσουν προσφιλή προορισμό για τον καθένα. Η Βάσα, ένα εξαιρετικής ομορφιάς αμπελοχώρι της Λεμεσού, αποτελεί μοναδικό προορισμό. Είναι ένα όμορφο χωριό με πλούσια ιστορία, το οποίο προσφέρει στον επισκέπτη πολλές επιλογές. Η περιδιάβαση στο εσωτερικό του θα σας μείνει αξέχαστη. Περπατήστε στα λιθόστρωτα δρομάκια του, θαυμάστε τα σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής από τα οποία τα περισσότερα έχουν ως διακόσμηση μεγάλα πήλινα πιθάρια ή άλλα χρήσιμα εργαλεία για την παραγωγή του κρασιού και της ζιβανίας και μάθετε την πλούσια ιστορία που κρύβει σε κάθε στενό του.

Vasa is a village situated in the Limassol district. It is only thirty five kilometers far from the city of Limassol and it is situated at an average altitude of 790 meters. It is interesting how the village’s name is being associated with its topography; it has been named Vasa by the ancient Greek word «Vassa» or «Vessa» which means wooded valley. Thus, the famous wine village Vasa Kilaniou or Krasoxorion has traditionally contributed in the production of high quality Cypriot wine. Despite its size , Vasa has a rich ecclesiastical history. The village’s main church is the one of Panayia tou Evagelismou built in 1896-1900 .Also there are three chapels of Timios prodromos and Prohphet Helias and just outside the village the one of Saint Geeorgios built in the 14th century .Additionally one can find the caves of the Apostle Barnabas and St. Timon, places where they lived as ascetics Saints, and just next to the cave there is the chapel dedicated to saint Barnabas.

While in Vasa, we highly recommend a visit to the following museums. The ecclesiastical museum which was built in order to house and preserve the Greek and Orthodox treasures,. The museum of education which is the first museum of Elementary Education History in Cyprus and also the museum of Zivania which offers to its visitors valuable information about the Cypriot grape products. Worth mentioning is the fact that Vasa is notorious for the vine production and grape products.

Of immense beauty is the nature trail which starts and ends in the chapel of Saint Geroge just next to the river. Lastly a tour around the village with the gobled streets and folkor architecture is an experience worth living. All in all Vasa is a village that remains unforgettable to each and every visitor.

- 6 -

Η διαδρομή μας συνεχίζεται στο κεφαλοχώρι της περιοχής, την αρχόντισσα της Σολιάς, την Ευρύχου. Στον περίφημο σιδηροδρομικό σταθμό της Ευρύχου θα μας υποδεχτεί ο Κοινοτάρχης του χωριού και κάτοικοι, οι οποίοι θα μας ξεναγήσουν πληροφορώντας μας για την ιστορία του. Επίσης, θα επισκεφτούμε τον πιο γραφικό από όλους τους μύλους, ο οποίος κτίστηκε το 1878, από τον Χατζηστυλλή Χατζηχριστοφή και λειτουργούσε ως αλευρόμυλος. Έπειτα, θα επισκεφτούμε τις δύο περίφημες εκκλησίες του χωριού, της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Γεωργίου, ενώ θα περάσουμε έξω από τη Μητρόπολη Μόρφου. Επόμενος σταθμός μας το χωριό της Γαλάτας, το οποίο είναι «ντυμένο» με τα ομορφότερα χρώματα της φύσης. Στη Γαλάτα θα περπατήσουμε και θα ξεναγηθούμε στο Μονοπάτι της Φύσης που ξεκινά από το εκκλησάκι του Αρχαγγέλου και καταλήγει στον Παλιόμυλο της Ροδούς, καλύπτοντας μια απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου. Πριν φτάσουμε στον υπέροχο Μύλο της Ροδούς, θα κάνουμε σταθμό για να προσκυνήσουμε στα βυζαντινά ξωκλήσια του Αρχαγγέλου και της Παναγίας Ποδίθου. Στο Μύλο της Ροδούς, θα θαυμάσουμε τις δύο επιβλητικές αψίδες με το αυλάκι στην κορυφή τους που μεταφερόταν το νερό που έπεφτε από ψηλά για να έχει δύναμη, ώστε να γυρίζουν οι μυλόπετρες για το άλεσμα δημητριακών. Στη συνέχεια, θα καταλήξουμε στην πλατεία του χωριού εκεί όπου θα γευματίσουμε. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, το χορευτικό συγκρότημα της Ευρύχου θα μας διασκεδάζει με κυπριακούς χορούς. Τελευταίος σταθμός μας το υπέροχο χωριό του Αμιάντου, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς του Τροόδους. Θα επισκεφτούμε τον περίφημο βοτανικό κήπο, ένα αληθινό στολίδι της περιοχής και σημαντικό κέντρο έρευνας. Συγκεκριμένα, θα περιηγηθούμε στο κέντρο επισκεπτών και το βοτανολόγιο, το οποίο στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο κτίριο, γνωστό ως «Τηλεφωνείο», στο Τμήμα Ενδημικών Φυτών στο οποίο θα δούμε διάφορα ενδημικά είδη της οροσειράς του Τροόδους, στο Τμήμα Παρόχθιας Βλάστησης και στον πανέμορφο δενδρώνα όπου θα συναντήσουμε τη μεγάλη πλειοψηφία των δέντρων της Κύπρου. Η περιήγησή μας θα συνεχιστεί στο Τμήμα Αρωματικών και Παραδοσιακών Φυτών Κήπου και θα καταλήξει στο Σημείο Θέας, σε ένα καταπληκτικό χώρο. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το 96888417

- 7 -

Περιοχή Λεμεσού

Δορά, «το πέτρινο κρασοχώρι»

φερε, κοιμήθηκε στην εκκλησία και από την πρώτη κιόλας μέρα άρχισε σταδιακά να βλέπει καλύτερα μέχρι που ανάρρωσε τελείως. Η Παναγία της Δοράς γιορτάζει σε όλες τις Θεομητορικές εορτές και τότε πάρα πολύς κόσμος επισκέπτεται την εκκλησία. Στο χωριό, επίσης, λειτουργεί και η μικρή εκκλησία του Αγίου Σάββα. Στο Μονοπάτι Μελέτης της Φύσης του Τμήματος Δασών, το οποίο κατασκευάζεται αυτή την περίοδο στο χωριό, ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να δει την Πέτρα της Παναγίας και να απολαύσει την πανοραμική θέα της περιοχής από το σημείο θέας που θα γίνει εκεί. Συνεχίζοντας θα φτάσει στις Αετόπετρες, στο σημείο όπου κτίζουν τις φωλιές τους οι αετοί, με την επίσης υπέροχη θέα. Πιο πέρα βρί-

Δ

ορά

Η Δορά, γνωστή ως «το πέτρινο κρασοχώρι», είναι ένα από τα γραφικότερα κρασοχώρια της επαρχίας Λεμεσού. Απέχει από την πόλη 40 περίπου χιλιόμετρα και είναι κτισμένη στις πλαγιές του βουνού Κορδυλάς. Για την προέλευση του ονόματος «Δορά» υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με την πρώτη, το χωριό πήρε το όνομά του από τη λέξη «δορά» που σημαίνει δέρμα. Αυτή η εκδοχή ίσως να προέρχεται από το γεγονός ότι στην παλιά εποχή έπαιρναν τα δέρματα από τα άγρια ζώα που υπήρχαν στην περιοχή. Επίσης, σύμφωνα με άλλη εκδοχή το όνομα προέρχεται από τις λέξεις «δωρά» ή «δορά» που έχουν τη σημασία της δασώδους περιοχής. Τέλος, η τρίτη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα της Δοράς προέρχεται από τα «Δώρος» και «Δωρίς». Με το όνομα «Δωρίς» υπήρχαν κατά τα αρχαία χρόνια στον ελλαδικό χώρο δύο άλλες περιοχές, η μια στην κυρίως Ελλάδα, μεταξύ Φωκίδας, Λοκρίδας Αιτωλίας και Θεσσαλίας και η άλλη στα παράλια της Καρίας, στη Μ. Ασία στις οποίες κατοικούσαν Δωριείς και γι’ αυτό εικάζεται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της Δοράς ήταν Δωριείς άποικοι. εντρική εκκλησία της Δοράς είναι αυτή της Αγίας Μαρίνας, η οποία βρίσκεται κοντά στην πλατεία. Κτίστηκε στη θέση μιας παλαιότερης ομώνυμης εκκλησίας, κτίσματος πιθανόν του 1598 και είναι ένας από τους μαγαλύτερους ναούς της υπαίθρου. Στη νέα εκκλησία υπάρχουν πολύ παλιές εικόνες με παλαιότερη εκείνη του Χριστού που είχε δίπλα του τον Ιωάννη Βαπτιστή και τον Ιωάννη Θεολόγο. Περίφημη είναι η εκκλησία της Παναγίας Φωτολάμπουσας, η οποία είναι κτισμένη ανάμεσα στο σημερινό χωριό και το παλιό χωριό της Δοράς, το οποίο καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς. Στη θέση που βρίσκεται σήμερα η εκκλησία, υπήρχαν χαλάσματα μιας άλλης εκκλησίας της Παναγίας. Μετά από την καταστροφή του παλιού χωριού, οι κάτοικοι του νέου χωριού σκέφτηκαν να κτίσουν τη νέα εκκλησία της Παναγίας μέσα στο νέο χωριό. Κάποιοι κάτοικοι ισχυρίζονταν ότι κάθε βράδυ έβλεπαν ένα κερί αναμμένο να πηγαίνει προς τα χαλάσματα της παλιάς εκκλησίας. Άλλοι έλεγαν ότι τη νύχτα έβλε-

παν ένα φως να ξεκινά από μια περιοχή που ονομάζεται «Τα αγιάσματα της Παναγίας» να περνά πάνω από τα ερείπια της παλιάς εκκλησίας, να ανεβαίνει πιο πάνω στην κορυφή του βουνού και να σταματά, εκεί που βρίσκεται η Πέτρα ή η Καρέκλα της Παναγίας. Τότε, οι κάτοικοι αποφάσισαν να κτίσουν τη νέα εκκλησία στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα πάνω στα ερείπια της παλαιότερης εκκλησίας. Σ’ αυτήν βρίσκεται και η αρχαία θαυματουργή εικόνα της Παναγίας την οποία, σύμφωνα με την παράδοση, ζωγράφισε ο Απόστολος Λουκάς. Η Παναγία της Δοράς ονομάστηκε Φωτολάμπουσα, γιατί, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, η θαυματουργή εικόνα της έκανε πάρα πολλά θαύματα σε ανθρώπους που είχαν κάποιο πρόβλημα με τα μάτια τους και έσπευσαν στην Παναγία να την παρακαλέσουν να τους θεραπεύσει. Πραγματικά συγκινητική ήταν η μαρτυρία της κ. Αθηνούλας Κύπρου την οποία η χάρη της Παναγίας της Φωτολάμπουσας ευλόγησε το 1977, όταν είχε πρόβλημα με τα μάτια της. Όπως μας ανέ-

- 8 -

H Παναγία Φωτολάμπουσα

Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας

σκεται η Τρυπητή Πέτρα και τα σπήλαια του Αγίου Ανδρονίκου. Περιδιαβαίνοντας στο χωριό ο επισκέπτης μπορεί να δει τις παλιές βρύσες του χωριού, και τα παραδοσιακά σπίτια της Δοράς, τα οποία είναι κτισμένα από πέτρα και στην πλειοψηφία τους έχουν αναπαλαιωθεί και διατηρηθεί από τους ιδιοκτήτες τους. Αξίζει να επισκεφτείτε τη λιθόστρωτη πλατεία με τις συκαμιές και τα παραδοσιακά καφενεία. Στην περιοχή ανατολικά του χωριού, στο Χα Ποτάμι, ξεπροβάλλει ο παλιός Νερόμυλος. Στην είσοδο του χωριού υποδέχεται τον επισκέπτη ο ανδριάντας του Ντίνου Παύλου, ο οποίος κα-

Limassol District

Κ

ταγόταν από την Δορά και δολοφονήθηκε εν ψυχρώ την ημέρα του πραξικοπήματος. Επίσης, υπάρχει και ένα μνημείο του μέχρι πρόσφατα αγνοούμενου Ανδρέα Ζαχαρία Σάββα, ο οποίος συνελήφθη και φονεύθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα στις 14-08-1974. Ο Ανδρέας ήταν μόλις 17 χρόνων και κατατάγηκε εθελοντικά στην Εθνική Φρουρά, θέλοντας να προσφέρει στην πατρίδα. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Δοράς είναι ο κ. Νεόφυτος Παναγή, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη έχουν ως στόχο την ποιοτική αναβάθμιση και ανάπτυξη της Κοινότητας. Για να πετύχουν το στόχο τους, έφεραν ήδη σε πέρας έργα όπως η λιθόστρωση και ο εξωραϊσμός της κεντρικής πλατείας, η λιθόστρωση σε διάφορα στενά δρο-

μάκια του χωριού, η επιδιόρθωση των δρόμων και η ανέγερση νέου κοινοτικού κοιμητηρίου, ενώ προγραμματίζουν για εξέλιξη έργα όπως η μετατροπή του οικήματος του Δημοτικού Σχολείου σε Πολυδύναμο Κέντρο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων, καθώς και διάφορα εξωραϊστικά έργα εντός της κοινότητας. Η Δορά, το πέτρινο κρασοχώρι της Λεμεσού, οποιαδήποτε εποχή του χρόνου μαγεύει τον επισκέπτη πείθοντάς τον να επιστρέψει σύντομα και να περπατήσει ξανά στα στενά ειδυλλιακά δρομάκια, να θαυμάσει τα παραδοσιακά πετρόκτιστα σπιτάκια και να χαρεί τις φυσικές ομορφιές της.

The village Dora is located 40 kilometres north-west of the city of Limassol, in the area of the wineproducing villages. The village’s main church is Agia Marina where one can find antique pictures. Another famous church is the one of Panayia Flambousa which cured any eye diseases. Panayia of Dora celebrates three times a year, on March 25, August 15 and September 8.

In the village there is also a chapel dedicated to saint Savas. To the nature trails of the Forest Department in the village, you will have the opportunity to see the Stone of Panayia and enjoy the panoramic views of the area. Continuing you will encounter aetopetra the place where eagles built their nests. A little bit further you can find the Tripiti Stone (tripiti petra) and the caves of St. Andronicus. Additionally in the area east of the village in Ha River, rises the old watermill. Dora, the small wine-producing village of Limassol, enchants the visitor convincing him to return soon and walk back through the narrow streets, admire the stone houses and enjoy the natural beauty.

- 9 -

Περιοχή Λεμεσού

Το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης Αμιρούς

Α

μένης γίνεται αγρυπνία. Στην Πάνω Αψιού βρίσκεται το μικρό ξωκλήσι της Παναγίας Χρυσογαλούσας ή Γαλακτούσας, κτίσμα του 1700-1711. Είναι μικρό και απέριττο εκκλησάκι, ανάμεσα σε βουνό και ποτάμι, λιθόκτιστο εξωτερικά, μονόκλιτο, με τριγωνική στέγη. Σ’ αυτό βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας Χρυσογαλούσας, η οποία χρονολογείται τον 15ο αιώνα. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου. Στο χωριό υπάρχουν και τα ερείπια του ξωκλησιού του Αγίου Μάμα. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκονται τα θεμέλια ενός παλιού ξωκλησιού αφιερωμένου στην Αγία Μαρίνα. Σήμερα, γίνεται αναστήλωση του ξωκλησιού αυτού από το Μοναστήρι της Αμιρούς. Η Αψιού παλαιότερα αποτελούσε πηγή μεταλλευμάτων και πετρωμάτων. Λειτούργησαν σ’ αυτήν μεταλλεία χαλκοπυρίτη, σιδηροπυρίτη, καθώς και λατομείο παραγωγής κεραμιδιών και τούβλων. Τα μεταλλεία σιδηροπυρίτη και χαλκοπυρίτη λειτούργησαν στις αρχές του 20ου αιώνα και σταμάτησαν τη λειτουργία τους στα μέσα του ίδιου αιώνα. Στις μέρες μας την παρουσία των δύο μεταλλείων μαρτυρούν μερικές γαλαρίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην Αψιού υπάρχει τεράστια ποικιλία πετρωμάτων για τη μελέτη των οποίων ενδιαφέρεται ομάδα γεωλόγων. Οι επιστήμονες στηριζόμενοι σε δείγματα πετρωμάτων προσπαθούν να εξηγήσουν την ιδιαιτερότητα του εδάφους της περιοχής. Επιπρόσθετα, στην Αψιού υπήρχε χημείο ανάλυσης πετρωμάτων, το οποίο στεγαζόταν στην οικία του Λάμπρου Αντωνιάδη και είχε χημικό το Γιάγκο Κόκκινο. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Αψιούς είναι ο κ. Παντελής Παντελίδης, ο οποίος μαζί με τα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και τους άλλους φορείς που λειτουργούν στο χωριό εργάζονται σκληρά με στόχο να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής των κατοίκων του χωριού. Για την επίτευξη των στόχων του, το Κοινοτικό Συμβούλιο, ολοκλήρωσε έργα όπως η ασφαλτόστρωση των δρόμων,

ψιού

Π

ολιούχος Άγιος της Αψιούς είναι ο Άγιος Επιφάνιος. Στις 12 Μαΐου κάθε χρόνου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου, γίνεται μεγάλη εκδήλωση στην Αψιού με λιτανεία, η οποία ξεκινά από την εκκλησία του. Την ίδια μέρα πραγματοποιούνται στο χωριό καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Aνατολικά της Αψιούς βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμέ-

Κοινοτικό πάρκο με αμφιθέατρο

νης Αμιρούς. Το Μοναστήρι είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Κακομάλλη με υπέροχη θέα μέχρι τη θάλασσα του Ζυγίου. Για την επωνυμία «Αμιρού» υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με την επικρατέστερη, ένας εμίρης είχε μια κόρη που ήταν τυφλή εκ γενετής. Θέλησε να την πάρει στο εξωτερικό για να γιατρευτεί. Όταν έπλεαν κοντά στις ακτές της Αμαθούντας, η τυφλή κόρη είδε για πρώτη φορά φως σε κάποιο σημείο. Ακολουθώντας αυτό το φως οδηγήθηκαν στο χώρο όπου ακόμη και σήμερα υπάρχει το ιαματικό αγίασμα της Μονής, το οποίο αναβλύζει από ένα βράχο. Στο σημείο αυτό βρέθηκε και η μικρή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, η οποία ανάγεται στην εποχή της Εικονομαχίας. Η εικόνα αυτή είναι σήμερα ενσωματωμένη σε μεγαλύτερη εικόνα της Θεοτόκου, η οποία χρονολογείται στον 16ο αιώνα και είναι τοποθετημένη στο τέμπλο της Μονής. Η κόρη του εμίρη έβαλε στο πρόσωπό της λίγο από το αγίασμα και βρήκε το φως της. Ο εμίρης τότε έκτισε τον πρώτο ναό της Παναγίας, ο οποίος σώζεται σήμερα ανακαινισμένος. Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι χτίστηκε τον 12ο αι. Η Μονή ανακαινίστηκε και είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Εορτάζει κάθε Παρασκευή της Διακαινησίμου κατά την οποία τελείται αγρυπνία. Επίσης, γιορτάζει κάθε Κυριακή του Θωμά όπου γίνεται πανήγυρη. Στις 23 Αυγούστου, ανήμερα της γιορτής της Παναγίας Φανερω-

- 10 -

Limassol District

Ένα καταπράσινο πέπλο καλύπτει την Αψιού, χωριό της επαρχίας Λεμεσού, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά μικρών βουνοκορφών του Τροόδους. Εκτάσεις άγριας βλάστησης διαδέχονται καλλιεργημένες εκτάσεις και ο ποταμός Γαρύλλης που διαπερνά το χωριό το κάνει έναν αληθινά ευλογημένο τόπο. Σύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, η Αψιού πήρε το όνομά της από το γειτονικό χωριό της Απαισιάς. Από την Απαισιά μετακόμισαν οι κάτοικοι και ήρθαν στην περιοχή που είναι σήμερα κτισμένο το χωριό και έτσι η Αψιού πήρε την ονομασία από την Απαισιά, Απαισιού και κατέληξε να λέγεται Αψιού. Η κατάληξη –ού είναι υποκοριστική, άρα η Αψιού είναι ίσως η μικρή Απαισιού. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η Αψιού πήρε το όνομά της από τους πρώτους μεταλλουργούς που ήρθαν και δούλεψαν σε αυτήν, οι οποίοι ήρθαν από τη Νάξο, ήταν δηλαδή Ναξιώτες, Αξιώτες, Αψιώτες και έτσι το χωριό ονομάστηκε Αψιού. Το χωριό αποτελούσε ένα από τα χωριά της Μεγάλης Κουμανταρίας και αναφέρεται από τον Μας Λατρί ως Apsiu ή Apsius.

Ιερός Ναός Αγίου Επιφανίου

η δημιουργία κοινοτικού πάρκου ανατολικά με αμφιθέατρο που μπορεί να προγραμματίσει θεατρικές παραστάσεις, η ανοικοδόμηση καινούριου υπερσύγχρονου δημοτικού σχολείου που είναι το καμάρι του χωριού, η λειτουργία πολυδύναμου πολιτιστικού κέντρου που περιλαμβάνει ιατρικό γραφείο, τα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου και μεγάλη αίθουσα για πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.ά. Επιπλέον, προγραμματίζονται για εκτέλεση έργα όπως η δημιουργία μεγάλου πάρκου βόρεια της οικιστικής περιοχής της κοινότητας με παιχνιδότοπο, η κατασκευή μνημείου του Θωμά Παπαδόπουλου που ίδρυσε το δημοτικό σχολείο Αψιούς κ.ά. Η Αψιού βρίσκεται κοντά στην πόλη της Λεμεσού και προσφέρει στον επισκέπτη μια ωραία επιλογή απόδρασης από την πόλη. Σ’ αυτήν μπορεί κανείς να θαυμάσει το καταπράσινο φυσικό τοπίο και την παραδοσιακή κυπριακή φιλοξενία.

About twenty kilometres north of the city of Limassol, at an altitude of 410 meters above sea level, stands Apsiou. The river Garyllis flows at the foot of the village. The gardens that surround the village, with the vines across, mixed with the olive and locust trees as well as the forest that’s north-east, compose a unique picturesque landscape. At a distance of a few kilometres east of the village Apsiou and north of the village Mathikoloni of the Limassol district, stands the Monastery of «Panagia Faneromeni Amirous The Monastery is built at the foothill of «Kakomallis» and in such position that allows one to have a great view, up to the sea of Zygi. Within a very beautiful landscape and a -one of a kind -panoramic openness of the ground, you are given the chance of enjoying the Lord’s miraculous deeds.

The tranquillity of the region and also the intense presence of the Virgin Mary in this «garden» of hers make the Holy Monastery an oasis for every distressed and tired traveller. Not far from the village to the east, there is a small chapel of Virgin Mary of Hrysogalousas.It Was built in 1700 - 1711 and the temple can take in up to 150 people. It is a Small and plain chapel, between the mountain and the river. It is made of stone externally, monokliti type architectural and constructed with triangular roof. The dedicated picture of Hrysogalousas is dated since the 15th century and is saved in the chapel. In the centre of the village Apsiou you will meet the central church that is dedicated to Saint Epifanios. It was built in 1866 and its architectural construction is in monokliti type. The geographical location of the village, its «origin» in the Troodos Mountain, makes it a «source» of minerals and rocks. There were iron-pyrites and copper-pyrites mines in the village as well as a pit producing tiles and bricks. A unique natural phenomenon that can be observed in the region of Apsiou is the great variety of types of rocks that exist here. Because of the peculiarity of the ground, various scientists show great geological interest and visit the region so as to study the rocks.

- 11 -

Εκδρομή: Ξυλιάτου-Σαράντι-Πλατανιστάσα Πρώτος σταθμός μας το όμορφο χωριό της Ξυλιάτου στο οποίο άγρια και ήμερη βλάστηση εναλλάσσονται αρμονικά δημιουργώντας ένα υπέροχο τοπίο. Θα προσκυνήσουμε στην κύρια εκκλησία του χωριού, η οποία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Μάμα. Θα έχουμε, επίσης, την ευκαιρία να μάθουμε για την ιστορία της εκκλησίας και του χωριού από άτομο της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού θα μας υποδεχτεί το ΜουσικοΧορευτικό Συγκρότημα «Άγιος Μάμας», το οποίο θα μας παρουσιάσει κυπριακούς χορούς. Οι φιλόξενοι και ζεστοί κάτοικοι θα μας κεράσουν κρασί και ζιβανία.

Επόμενος σταθμός μας θα είναι το χωριό Σαράντι. Στο Σαράντι θα κατέβουμε για καφέ και θα θαυμάσουμε το υπέροχο πάρκο με τις φουντουκιές. Έπειτα, θα προσκυνήσουμε στην εκκλησία του χωριού που είναι αφιερωμένη στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Πρόκειται για μια ξυλόστεγη εκκλησία του 16ου αιώνα, κτισμένη από πέτρα της περιοχής. Ακολουθεί η επίσκεψή μας στην όμορφη Πλατανιστάσα στην οποία θα κάνουμε σταθμό για φαγητό. Θα υπάρχουν στρωμένα τραπέζια στην πλατεία, έτοιμα για φαγητό για όσους θα φέρουν μαζί τους φαγητό. Θα μπορείτε, επίσης, να παραγγείλετε φαγητό από το χωριό σε πολύ καλές τιμές και εγγυημένη ποιότητα. Όσοι επιθυμούν, θα μπορούν να προσκυνήσουν στην Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, εκεί όπου θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν για την ιστορία του ναού από τον ιερέα του χωριού και να κάνουν παράκληση. Φεύγοντας από το χωριό, θα περάσουμε από το υπέροχο μοναστήρι του Σταυρού του Αγιασμάτι. Ο ναός είναι κατάλοιπο της ομώνυμης Μονής, όπως μαρτυρεί επιγραφή που βρίσκεται στο εσωτερικό του ναού, πάνω από τη νότια πόρτα. Εσωτερικά ολόκληρος καλύπτεται από τοιχογραφίες. Είναι ένα αρχαιότατο μοναστήρι, με τεράστια ιστορία, ένα εκτεταμένο θέαμα που ξεκουράζει τα μάτια. Γύρω του ορθώνονται λόφοι καταπράσινοι, απλώνονται μικρές κοιλάδες με αμπέλια, με αμυγδαλιές και άλλα καρποφόρα δέντρα. Όπου δεν υπάρχουν αμπέλια και καρποφόρα δέντρα, φυτρώνουν πεύκα και άλλη άγρια βλάστηση. Πιο πέρα τις απότομες και άγριες βουνοπλαγιές καλύπτουν πεύκα που το χρώμα τους αλλάζει ανάλογα από την απόσταση που τα βλέπεις. Αυτά που βρίσκονται πιο κοντά είναι πράσινα και αυτά που βρίσκονται στο βάθος έχουν μια γαλάζια όψη. Στο βάθος, πέρα μακριά, εκτείνονται οι καρπεροί κάμποι της Μόρφου και της Μεσαορίας και πέρα, απόμακρα στον ορίζοντα διακρίνεται ο σκούρος όγκος του Πενταδακτύλου. Στη συνέχεια, θα επισκεφτούμε ένα πολύ παλιό μοναστήρι, αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, το οποίο βρίσκεται στα δυτικά του ποταμού Σερράχη. Η ίδρυσή του ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το 96888417

- 12 -

∆ίπλα στο µικρό και απέριττο εκκλησάκι της Παναγίας Χρυσογαλούσας ή Γαλακτούσας, ανάµεσα σε βουνό και ποτάµι, θα βρείτε την παραδοσιακή ταβέρνα της Αψιούς, έναν χώρο εµπνευσµένο από τα παραδοσιακά πρότυπα του τόπου µας. Με παραδοσιακά πιάτα και εποχιακά ορεκτικά, όλα φτιαγµένα µε ντόπια και φρέσκα υλικά, είµαστε σε θέση να ικανοποιήσουµε και τον πιο απαιτητικό πελάτη. Τα νόστιµα πιάτα µας και η άψογη εξυπηρέτηση, καθιστούν την ταβέρνα µας µια τέλεια επιλογή, όταν επισκεφτείτε το όµορφο χωριό µας.

Next to the small church of Panagia Chrysogalousas between mountain and river, you will find the traditional tavern Apsiou, a space inspired by the traditional standards of our country.

With traditional dishes and seasonal appetizers, all made with local and fresh ingredients, we are able to satisfy the most demanding customer. Our delicious food and impeccable service make our restaurant a perfect choice when visiting our beautiful village.

Πρώτο µέληµα µας είναι να σας βλέπουµε να φεύγετε ευχαριστηµένοι ανανεώνοντας το ραντεβού µας για µια νέα σας επίσκεψη!

Tip: Ανοικτό Παρασκευή, Σάββατο & Κυριακή µεσηµέρι / Open Friday, Saturday & Sunday midday

1 3 - - Τηλ/Tel: 99645198 Παραδοσιακή Ταβέρνα- Αψιούς

Περιοχή Λεμεσού

Zωοπηγή

σιάζει το Ιστορικό Μουσείο Κουμανδαρίας Ζωοπηγής, το οποίο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2010. Συγχρηματοδοτήθηκε κατά 50% από εθνικούς πόρους και κατά 50% από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ε.Ε. Στεγάζεται σε ένα μοντέρνο κτίριο, το οποίο αναπτύχθηκε γύρω από το Συνεργατικό Οινοποιείο Κουμανδαρίας Ζωοπηγής, το οποίο λειτουργεί απρόσκοπτα από το 1934 μέχρι σήμερα παράγοντας το φημισμένο αυτό κρασί. Είναι, πραγματικά, ένα μοναδικό στο είδος του μουσείο, το οποίο έχει ως απώτερο στόχο του να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιβίωση της Κουμανδαρίας και στη διαφώτιση των επόμενων γενεών. Η ιδέα για την ανέγερση του Μουσείου ξεκίνησε ήδη από το 1993 και κύριος εμπνευστής ήταν ο κοινοτάρχης του χωριού κ. Νίκος Καλλής. Στο στήσιμο της έκθεσης του Μουσείου συνέβαλαν ο Μουσειολόγος Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο οινολόγος/συγγραφέας Κυριάκος Παπαδόπουλος, ενώ το κτίριο σχεδιάστηκε για αναπαλαίωση από τον αρχιτέκτονα Γιάννη Αρμεύτη. Η μόνιμη έκθεση του μουσείου είναι βασισμένη σε έναν χρονολογικό και θεματικό άξονα που αναπτύσσεται σε τέσσερεις αίθουσες. Μέσα από αντίγραφα αρχαίων κυπριακών αγγείων του κρασιού και εποπτικά μέσα, παρουσιάζεται η ιστορία της κουμανταρίας στην Κύπρο και οι όψεις της καθημερινής ζωής, της τέχνης και του πολιτισμού του κυπριώτικου οίνου. Το μουσείο χωρίζεται στο ισόγειο όπου ο επισκέπτης θα δει την ιστορία του οίνου του νησιού, αλλά και τις δεξαμενές της κουμανταρίας. Έπειτα υπάρχει ο χώρος «Πατάρι I», όπου διευρύνονται τα στοιχεία της παράδοσης της κουμανταρίας. Επίσης εκεί υπάρχει και μια παλαιότερη γραμμή με μηχανήματα για τη σύνθλιψη των σταφυλιών, που κατασκευάστηκαν στη Γαλλία το 1960. Στο «Πατάρι II» υπάρχει αίθουσα πολλαπλής χρήσης, αίθουσα συνεδριάσεων και η βιβλιοθήκη «Οινόραμα». Εκεί υπάρχουν η αίθουσα γευσιγνωσίας και το εστιατόριο, με υπέροχη θέα. Τέλος, ένας ακόμη χώρος του μουσείου, το «Ανώγειο», φιλοξενεί έκθεση με παλαιότερα μηχανήματα παραγωγής κουμανταρίας, σε παράλληλη έκθεση με τα σύγχρο-

Το μουσείο Κουμανδαρίας

Η Ζωοπηγή, ένα καταπράσινο χωριό, ξεπροβάλλει σε απόσταση 24 χιλιομέτρων βόρεια της πόλης της Λεμεσού. Εντάσσεται στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς. Είναι ένα χωριό με τραχύ βουνίσιο τοπίο, το οποίο διαμελίζεται από παραπόταμους του ποταμού της Γερμασόγειας και του Λιμνάτη, με στενές και βαθιές κοιλάδες και απότομες πλαγιές. σης, το λιθόκτιστο παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας και αυτό του Αγίου Νεκταρίου. Στη Ζωοπηγή έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο ήρωας της ΕΟΚΑ Μιχαήλ Γεωργάλλας, ένας από τους συντρόφους του Γρηγόρη Αυξεντίου. Στο χωριό υπάρχουν δύο μνημεία προς τιμήν του ήρωα, καθώς και ένα μουσείο στο κρησφύγετο του στο σπίτι της οικογένειας Μηνά Μηνά με πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Πρόσφατα στην πλατεία του χωριού κτίστηκε ένα άλλο μνημείο αφιερωμένο στον Αντώνη Αντωνίου, ο οποίος καταγόταν από την Ζωοπηγή, και έπεσε ηρωικά μαχόμενος στις μάχες του αεροδρομίου Λευκωσίας. Την ανέγερση του Μνημείου ανέλαβε ο Σύνδεσμος Αποδήμων. Η Ζωοπηγή είναι ξακουστή για την κουμανταρία της, η οποία παράγεται μέχρι σήμερα στο χωριό. Η κουμανταρία είναι ένα γνήσιο κυπριακό γλυκό κρασί, το οποίο ξεχωρίζει για την εξαιρετική γεύση και το θαυμάσιο άρωμά του. Τεράστιο ενδιαφέρον παρου-

Το Ιστορικό Μουσείο Κουμανδαρίας Ζωοπηγής

- 14 -

Limassol District

Σ

ύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, το χωριό είναι από τα νεότερα κυπριακά χωριά και χτίστηκε πιθανόν κατά τα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας. Φαίνεται ότι δημιουργήθηκε από κατοίκους ενός προγενέστερου γειτονικού οικισμού, της Ορόγγου, οι οποίοι μετακινήθηκαν στο σημερινό χωριό πιθανόν λόγω της εύφορης γης. Σε ένα χάρτη του 1573, στο χώρο που βρίσκεται σήμερα το χωριό είναι σημειωμένο το όνομα Zopy. Η ονομασία της Ζωοπηγής φαίνεται ότι προήλθε από τον κύριο ναό του χωριού, ο οποίος είναι αφιερωμένος στη Ζωοδόχο Πηγή και έτσι το όνομα Ζωοπηγή αποτελεί την ένωση των δύο αυτών λέξεων σε μία, χάριν συντομίας. Η κύρια εκκλησία της Ζωοπηγής είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Είναι κτίσμα πιθανόν των τελών του 13ου αιώνα και στο εσωτερικό της σώζονται κομμάτια τοιχογραφιών που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα. Πρόκειται για μονόκλιτη, λιθόκτιστη, ξυλόστεγη εκκλησία. Στο χωριό λειτουργεί, επί-

Εκκλησία Ζωοδόχου Πηγής

να, όπου θα γίνεται επί τόπου παραγωγή κουμανταρίας. Στο κτήριο κυριαρχεί η πέτρα και το ξύλο, που προσδίδουν μια ζεστασιά και γλύκα, όπως ακριβώς αυτήν της κουμανταρίας. Κοινοτάρχης της Ζωοπηγής είναι ο κ. Νίκος Καλλής, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και τους άλλους φορείς του χωριού έχουν ως βασικό τους στόχο τη μετατροπή του χωριού σε μια σύγχρονη και ανθρώπινη κοινότητα, η οποία θα μπορεί να προσφέρει στους κατοίκους της όλες τις ανέσεις που προσφέρουν οι σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινότητες. Τα έργα υποδομής και εξωραϊσμού που ήδη έχουν ολοκληρωθεί μαρτυρούν ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δραστήριο Κοινοτικό Συμβούλιο, το οποίο κατάφερε να υλοποιήσει σε μεγάλο βαθμό τους στόχους του. Η Ζωοπηγή αποτελεί έναν εξαιρετικά ελκυστικό προορισμό που συνδυάζει την ομορφιά του τοπίου και την πλούσια ιστορία. Απολαύστε τη βόλτα σας στο χωριό και πιείτε ένα ποτήρι υπέροχης κουμανταρίας, αφού πρώτα μάθετε για την ιστορία και την παραγωγή της.

Zoopiyi is located within the geographical region «Pitsilia» of the Limassol district, 24 kilometres north of the city of Limassol. It is built at an average altitude of 885 meters. The rough, mountainous landscape of the region, fragmented by the tributaries of the Germasogeia and Limnatis (Xylourikos) rivers, the narrow and deep valleys, and the steep slope of the surrounding mountains provide a unique spectacle. The church of «Zoodochou Pigis» was constructed near the end of the 13th century, as it is made obvious by the frescoes that decorate the church’s walls, though today they are covered by a layer of plaster. The church’s long walls seem to have been covered by frescoes, depicting upright saints but without any evangelical scenes.

In the village there is also a monument in memory of of the hero Georgalla Michael by constructing a museum and raising statues. Hero Georgallas Michael died while fighting in Zoopigi, during the 1955-1959 liberation fight. It is strongly recommended to visit the Historical Museum of Koumandaria in Zoopigi, housed in a modern building, which has been developed around the old winery of the village operating since 1940. In permanent exhibition through copies vessels, tools and visual material you can learn the history of the production of this sweet wine. Zoopigi is an extremely attractive destination that combines beauty and rich history.

- 15 -

Περιοχή Λεμεσού

Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Α.Γ. Λεβέντης»

Α

μίαντος

Το χωριό Αμίαντος βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς του Τροόδους και ανήκει στο σύμπλεγμα της Πιτσιλιάς. Πρόκειται για ένα χωριό με όμορφο φυσικό περιβάλλον, το οποίο αποτελείται από απότομες βουνοπλαγιές, στολισμένες με πλούσια φυσική βλάστηση και καλλιεργημένες εκτάσεις. Εξαίρεση, ωστόσο, αποτελεί η περιοχή του μεταλλείου την οποία χαρακτηρίζει έντονα η διάβρωση του εδάφους και η έλλειψη βλάστησης. Η ονομασία του χωριού φαίνεται πως συνδέεται με την εξόρυξη αμιάντου που ήταν άφθονος στην περιοχή.

Υ

πάρχουν τρεις εκκλησίες στον Αμίαντο. Η κύρια εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Απόστολο Ανδρέα και βρίσκεται στην είσοδο της κοινότητας. Κτίστηκε το 1974-1975 στον ίδιο χώρο που βρισκόταν παλαιότερα ομώνυμη εκκλησία. Στη νέα εκκλησία σώζονται παλιές εικόνες και ιερά κειμήλια. Αξιοσημείωτο είναι πως το εσωτερικό της κοσμείται κατά το ήμισυ της με τοιχογραφίες των τελευταίων χρόνων. Το ξωκλήσι της Παναγίας βρίσκεται στα σύνορα με το Πελένδρι και είναι κτίσμα του 1990. Είναι ξυλόστεγος ναός. Σύμφωνα με μία ιστορία, η Παναγία παρουσιάστηκε σε μια λεχώνα της κοινότητας Πελενδρίου και της υπέδειξε το σημείο που ήταν η εικόνα της. Πράγματι, η εικόνα βρέθηκε στο συγκεκριμένο σημείο και τότε ανεγέρθηκε το ξωκλήσι, το οποίο αφιερώθηκε στη Θεοτόκο. Το ξωκλήσι λειτουργεί κάθε Κυριακή του Θωμά και τη μέρα εκείνη μεταφέρεται με πομπή η παλιά εικόνα της Παναγίας από την εκκλησία του Πελενδρίου στην οποία φυλάγεται. Το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής κτίστηκε πρόσφατα στον κύριο δρόμο Σαϊττά-Καρβουνά, στην περιοχή Κάρδαμα. Βρίσκεται κοντά στα ερείπια ενός μικρού ξωκλησιού που ήταν αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή, το οποίο κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Πρόκειται για ένα ξυλόστεγο εκκλησάκι, επενδυμένο με πέτρα της

περιοχής, κτίσμα του 2001. Σταθμό στην ιστορία του Αμιάντου αποτέλεσε η λειτουργία του μεταλλείου, το οποίο ξεκίνησε τις εργασίες του στο χωριό το 1904, χρονιά κατά την οποία δόθηκε σε ορισμένα χωριά το προνόμιο εκμετάλλευσης χρυσοτιλικού αμιάντου που ήταν άφθονος στις πλαγιές του Τροόδους. Ακολούθως, το δικαίωμα εκμετάλλευσης του μεταλλείου μεταβιβάστηκε σε διάφορες ξένες εταιρείες και το 1934 παραχωρήθηκε στην εταιρεία «Κυπριακά Αμιαντωρυχεία ΛΤΔ», με μεταλλευτική μίσθωση 99 χρόνων. Μέχρι το 1950 η εξόρυξη του μεταλλεύματος γινόταν χειρωνακτικά και χιλιάδες εργάτες δούλευαν στο μεταλλείο για την εξόρυξη. Η επεξεργασία γινόταν σε μια σειρά από μύλους, χωρίς τη λήψη αυστηρών μέτρων προστασίας του περιβάλλοντος. Οι περισσότεροι από τους εργαζόμενους διέμεναν σε πρόχειρα ή προσωρινά καταλύματα γύρω από το χώρο του μεταλλείου, που σταδιακά μετεξελίχθηκαν σε μόνιμες κατοικίες αναπτύσσοντας έτσι μια κοινότητα με σχολεία, νοσοκομείο και καταστήματα. Μετά το 1950 άρχισε η μηχανοποίηση του μεταλλείου με τη χρήση μεγάλων μηχανημάτων εξόρυξης, ενώ από το 1963 λειτουργούσε το εργοστάσιο εμπλουτισμού εννέα ορόφων. Αυτό είχε ως επακόλουθο τη μείωση του εργατικού δυναμικού και τη σταδιακή

- 16 -

εγκατάλειψη και ερήμωση της κοινότητας που είχε αναπτυχθεί στον ευρύτερο χώρο του μεταλλείου. Το μεταλλείο σταμάτησε τη λειτουργία του το 1988. Την ύπαρξη του στις μέρες μας μαρτυρούν οι γκρι χρωματισμοί του εδάφους, τα εγκαταλειμμένα μηχανήματα και οι οικοδομές που φιλοξενούσαν τους εργάτες. Η σημασία της λειτουργίας του μεταλλείου ήταν τεράστια, επειδή απασχολούσε πολλούς εργάτες. Η εξόρυξη όμως ενός τόσο βλαβερού για την υγεία μετάλλου έφερε αρκετές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων και κυρίως αυτών που εργάζονταν στο μεταλλείο, καθώς και περιβαλλοντική ρύπανση. Στις μέρες μας, δεν υπάρχει οποιαδήποτε επίπτωση. Σήμερα, μέρος του μεταλλείου του Αμιάντου μετατράπηκε σε βοτανικό κήπο με την ονομασία «Α. Γ. Λεβέντης» και βρίσκεται εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους. Αποτελεί μέρος του δικτύου “Natura 2000” και βρίσκεται σε υψόμετρο 1400 μέτρων, κοντά στον κύριο δρόμο ΚαρβουνάΤροόδους. Πήρε την ονομασία του από το Ίδρυμα Αναστάσιος Γ. Λεβέντης, το οποίο διέθεσε σημαντικό χρηματικό ποσό για την κατασκευή του. Σκοπός του Βοτανικού Κήπου είναι η προστασία, η διατήρηση, η παρουσίαση και η ανάδειξη της πλούσιας βοτανικής κληρονομιάς της Κύπρου με μεγαλύτερη έμφαση στη χλωρίδα της περιοχής του Τροόδους. Λειτουργεί παράλληλα ως χώρος έρευνας, επιμόρφωσης, αναψυχής και ως μέσο αποκατάστασης ενός σημαντικού μέρους του μεταλλείου Αμιάντου που σήμερα δεν χρησιμοποιείται. Οι εργασίες δημιουργίας του κήπου ξεκίνησαν το 2004 από το Τμήμα Δασών και συνεχίζονται εμπλουτίζοντας τον κήπο με διάφορα είδη χλωρίδας, με νέα τμήματα και υπηρεσίες. Ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους «Αναστάσιος Λεβέντης» περιλαμβάνει σήμερα κέντρο επισκεπτών και βοτανολόγιο, το οποίο στεγάζεται σε ένα αναπαλαι-

Αναπαλαίωση Δημοτικού Σχολείου

ωμένο κτίριο που ήταν γνωστό ως «Τηλεφωνείο». Περιλαμβάνει χώρο υποδοχής, αίθουσα εκθεμάτων, αίθουσα προβολών και διαλέξεων, βοτανολόγιο με δείγματα φυτών του Τροόδους, μικρό κατάστημα με βιβλία για τη χλωρίδα, καθώς και χώρο εκπαίδευσης μαθητών. Το Τμήμα Ενδημικών Φυτών περιλαμβάνει ενδημικά είδη της οροσειράς του Τροόδους. Στο Τμήμα Παρόχθιας Βλάστησης περιλαμβάνεται ένα τεχνητό ρυάκι και δύο λίμνες. Στο τμήμα αυτό ο επισκέπτης θα θαυμάσει παρόχθια βλάστηση που αποτελείται από ιθαγενή και ενδημικά είδη, αλλά και από μερικά ξενικά είδη. Στον πανέμορφο δενδρώνα του Κήπου θα συναντήσει κανείς τη μεγάλη πλειοψηφία των δέντρων της Κύπρου. Το Τμήμα Αρωματικών και Παραδοσιακών Φυτών Κήπου εκτείνεται περιμετρικά του Κέντρου Επισκεπτών και περιλαμβάνει αρωματικά είδη που χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή φαρμακευτική, την αρωματική, καθώς και τη μαγειρική της πλούσιας κυπριακής κουζίνας. Στο Υπαίθριο Εκπαιδευτήριο, σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο επιτυγχάνεται η εκπαίδευση του κοινού και ιδιαίτερα των μαθητών και των φοιτητών. Ο χώρος είναι στη διάθεση του κοινού με την προϋπόθεση να γίνει προηγουμένως κράτηση για καλύτερο προγραμματισμό. Καταπληκτική είναι η θέα από το Σημείο Θέας που βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο του Κήπου. Σ’ αυτό το σημείο ο επισκέπτης μπορεί να ξεκουραστεί κάτω από το στέγαστρο και να θαυμάσει το μοναδικό τοπίο που εκτείνεται μπροστά του. Υπάρχει στο χώρο τηλεσκόπιο για πιο λεπτομερή παρατήρηση. Ο Βοτανικός Κήπος Τροόδους είναι ένα αληθινό στολίδι της περιοχής και σημαντικό κέντρο έρευνας. Τεράστιας ομορφιάς είναι και το Μονοπάτι της Φύσης που ξεκινά από τα αναπαυτήρια της Σ.Ε.Κ. και καταλήγει στο Κοινοτικό Πάρκο. Έχει μήκος 2 χιλιομέτρων και βρίσκεται σε υψόμετρο 1150 μέ-

Βρύση στη μνήμη του Σάββα Σάββα

- 17 -

Χοροεσπερίδα Λινού-Φλάσου

Εκκλησία Αποστόλου Ανδρέα

Κοινοτικό πάρκο Μιχάλη Α. Ανδρέου

Limassol District

τρων. Το μονοπάτι δίνει στον επισκέπτη την ευκαιρία να συναντήσει πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Επιπρόσθετα, όταν το ακολουθήσετε, θα περάσετε από τη Βρύση του Σάββα Σάββα, ένα μνημείο που κτίστηκε προς τιμήν του ήρωα της Ε.Ο.Κ.Α. από το Κοινοτικό Συμβούλιο. Στην είσοδο της Κοινότητας με κατεύθυνση από τον Καρβουνά στο Σαϊττά βρίσκεται το Μνημείο Ηρώων που είναι αφιερωμένο στον ήρωα Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου, το «γεράκι της Πιτσιλιάς», όπως ήταν γνωστός. Καταγόταν από τον Αμίαντο και υπήρξε ένας ξεχωριστός άνθρωπος, ο οποίος θυσίασε τη ζωή του για τη δημοκρατία και την ελευθερία της Κύπρου στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ. Συμμετείχε στην επίθεση εναντίον της φρουράς των δυναμιτών του μεταλλείου Αμιάντου το Νοέμβριο του 1955, στην ενέδρα του Πεύκου κοντά στην Κυπερούντα, στην ενέδρα του «Κόκκινου Φαναριού» και στις μάχες των λημεριών της ΕΟΚΑ. Τον Ιανουάριο του 1956 συνελήφθη και μεταφέρθηκε στα ανακριτήρια των Πλατρών και έπειτα στα Κρατητήρια Κοκκινοτριμυθιάς από όπου και δραπέτευσε. Ενώθηκε αρχικά με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου και έπειτα με την ομάδα του Στυλιανού Λένα στον Κάτω Αμίαντο. Τον Οκτώβριο

του 1957 δολοφονήθηκε. Το Κοινοτικό Συμβούλιο Αμιάντου, πρόεδρος του οποίου είναι ο κ. Κρίτων Κυριακίδης, με μια σειρά από σημαντικότατα έργα που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, κατάφεραν να δώσουν στην κοινότητά ομορφιά, ανάπτυξη και πρόοδο. Συγκεκριμένα, προχώρησαν στη δημιουργία της παιδικής χαράς του Χατζηκτωρή, στη δημιουργία του Κοινοτικού Πάρκου Αμιάντου, στην ανάπλαση του κοιμητηρίου, στη δημιουργία γέφυρας πεζών δίπλα από το γεφύρι του Σαϊττά κ.ά. Προγραμματίζουν, επιπλέον, έργα όπως είναι η αναπαλαίωση του Δημοτικού Σχολείου και η μετατροπή του σε Πολιτιστικό Κέντρο, η δημιουργία γηπέδου, η δημιουργία Μονοπατιού της Φύσης που αρχίζει από τη «Χρυσόβρυση» και καταλήγει στην κοινότητα κ.ά. Όλα αυτά τα έργα έχουν ως απώτερο στόχο να αναπτύξουν τον Αμίαντο και να τον κατατάξουν στα αγαπημένα χωριά των επισκεπτών. Ο Αμίαντος, ένα χωριό προικισμένο από τη φύση υπόσχεται στον επισκέπτη αξέχαστες στιγμές μέσα στην πλούσια φυσική ομορφιά του. Επισκεφτείτε το, ανακαλύψτε την τεράστια ιστορία του και αισθανθείτε τη μαγεία του. Καλή διαμονή.

Amiantos is located about 48 km northwest of the city of Limassol at an average altitude of 990 m above sea level. It is a village with a rich natural environment located near the Troodos Mountains. It is most famous for its mine among older generations, although now it is for the most part known for its picturesque nature, following the forestation, which began in the mid 90s. The name of the village probably goes back to the mining of amiantos (= asbestos), which was the reason why the region was actually inhabited in the first place. It is however worth noting that the village was originally named after its first settler (1918), Chatziktoris, thus called the village of Chatziktoris. One should definitely visit the Troodos Botanical Garden «A.G. Leventis» at the top of the asbestos mine, i.e. where Ano Amiantos used to lie. In the garden, visitors can inspect some of the rarest species on the island, learn about their history and see relevant pictures, as well as films about the mine or get information about everything concerning the flora of the area and the particular garden. Heading downhill towards the village from Karvounas, travelers will come across the Monument of Heroes of the community at the entrance of the main village, dedicated to the war hero Evagoras Papachristoforou.

Continuing towards the village just a bit further below to the left lies the largest of the several community parks of the village, the Amiantos Community Park «Chatziktoris». Opposite the park stands the very first house of the village, which is in fact in excellent condition. On the same spot one can see the bridge, underneath which flows the river that runs next to the village. Definitely worth seeing are the stone-built retaining walls with inlaid designs on carved stones. These walls can be found all over the village. Amiandos is a village endowed by nature which promises unforgettable moments in the lush natural beauty. Visit, discover the vast history and feel the magic of this unique village.

- 18 -

Στις 29 Αυγούστου 2014, διοργανώθηκε από κοινού στα όμορφα χωριά Λινού και Φλάσου μια επίσης όμορφη παραδοσιακή χοροεσπερίδα, η οποία ζωντάνεψε τα ήθη και τα έθιμα που επιβάλλεται σαν κόρη οφθαλμού να κρατήσουμε. Στην ετήσια χοροεσπερίδα συμμετείχαν σωματεία των χωριών και οι Απόδημοι. Εκλεκτός προσκεκλημένος ήταν ο έπαρχος Λευκωσίας κ. Μάριος Παναγίδης. Στη Χοροεσπερίδα έλαβε μέρος και το Μουσικοχορευτικό Συγκρότημα Άγιος Μάμας, το οποίο έδωσε στην εκδήλωση κέφι και παραδοσιακό χρώμα. Οι χορευτές του πραγματικά μας συγκίνησαν με τη λεβεντιά και τη χάρη τους. «Αφοσιωμένοι πιστά στην ιδέα ότι ο χορός ομορφαίνει τη ζωή όλων μας και μας κάνει καλύτερους, αγωνιζόμαστε συνεχώς για τη διάδοσή του, για να κρατήσουμε τις ρίζες των γονιών μας», τόνισε ο κ. Ανδρέας Χοιρομεράς, ιδρυτής του Μουσικοχορευτικού συγκροτήματος Άγιος Μάμας.

Εκδήλωση στο Μηλικούρι

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στις 9 Νοεμβρίου, ο Σύνδεσμος Αποδήμων αναβιώνει το πανηγύρι του Αγίου Μηνά. Επίσημοι καλεσμένοι ήταν ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Γιώργος Λακκοτρύπης, ο πρόεδρος και βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, κ. Γιώργος Περδίκης και ο Αρχιμανδρίτης Κύκκου Αγαθόνικος. Ήταν μια ωραία εκδήλωση με παραδοσιακή μουσική και τραγούδια, η οποία είχε στόχο να συσφίξει τις σχέσεις των κατοίκων του χωριού.

- 19 -

Περιοχή Λεμεσού

Το φράγμα της Γερμασόγειας

Φ

οινικάρια

Το χωριό Φοινικάρια βρίσκεται βορειοανατολικά της πόλης της Λεμεσού από την οποία απέχει περίπου 14 χιλιόμετρα. Είναι ένα χωριό που χαρίζει απλόχερα στον επισκέπτη πλούσιες και όμορφες εικόνες. Υπήρχε πιθανότατα κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια και πολύ πιθανόν ήταν ιδρυμένο από τα Βυζαντινά χρόνια. Σε παλιούς χάρτες είναι σημειωμένο ως Phinica, ως Einicaria και ως Emicaria. Βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη της Αμαθούντας και πιθανόν η περιοχή να ανήκε κατά την αρχαιότητα στο βασίλειο αυτό.

Τ

ο χωριό μέχρι το 1946 ήταν μεικτό και στη συνέχεια αμιγές ελληνικό. Σε παλιούς χάρτες, δίπλα από το χωριό υπήρχε μια περιοχή που ήταν σημειωμένη ως «Καμένο Χωρκό». Πιστεύεται ότι εκεί ήταν κτισμένο και το παλιό χωριό «Φοινικάρια», το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς από μεγάλη πυρκαγιά. Αναφέρεται επίσης ότι αυτό το χωριό υπέφερε συχνά από ληστρικές επιδρομές. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, η ονομασία του χωριού προέρχεται από το αρχαίο πουλί φοίνικας, το οποίο αναγεννιέται από τις στάχτες του. Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία του χωριού προέρχεται προφανώς από το δέντρο φοινικιά, οπότε «Φοινικάρια» είναι τα μικρά δέντρα του φοίνικα. Εξαίρετης φυσικής ομορφιάς είναι το φράγμα της Γερμασόγειας του οποίου το μεγαλύτερο μέρος ανήκει στα Φοινικάρια. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του ’70 πάνω από τον ποταμό της Γερμασόγειας. Προσφέρεται για άθληση με κανό και ψάρεμα με άδεια από το Τμήμα Αλιείας. Εντός του φράγματος υπάρχει και ένα μικρό νησάκι (χερσόνησος), το οποίο μπορεί να προσεγγίσει κανείς μόνο με το αυτοκίνητο, μέσω μιας μοναδικής διαδρομής στην όχθη κυριολεκτικά του υδατοφράκτη. Το νερό του φράγματος χρησιμοποιείται για άρδευση των καλλιεργειών των

Φοινικαριών. Στην καρδιά αυτού του χωριού βρίσκεται η κύρια εκκλησία του που είναι αφιερωμένη στην Παναγία Χρυσελεούσα. Ανάγεται στις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι μια λιθόκτιστη εκκλησία φτιαγμένη από πέτρα της περιοχής. Είναι γοτθικού ρυθμού. Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζει το επίχρυσο τέμπλο της, το οποίο φέρει αρχαίες εικόνες μοναδικής τεχνοτροπίας. Σημαντική θέση στο τέμπλο κατέχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία φυλάγεται σε ειδικό εικονοστάσι. Κατασκευάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, σαφέστερα στα 1819. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η Εκκλησία κατατάσσεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων στα Μνημεία Τύπου Β’. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 21 Νοεμβρίου, ανήμερα της γιορτής των Εισοδίων της Υπεραγίας Θεοτόκου. Κοντά στον ποταμό της Γερμασόγειας θα βρείτε αρχικά τα ερείπια ενός παλιού νερόμυλου και στη συνέχεια το αγίασμα του Αγίου Λουκά που ρέει από ένα βράχο. Σύμφωνα με μαρτυρίες χωριανών, παλαιότερα κοντά στο χώρο που βρίσκεται το αγίασμα, υπήρχε εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Λουκά. Στο χώρο αυτό, επίσης, οι πιστοί κρεμούσαν ρούχα ως αφιερώματα στον Άγιο. Πρόκειται για έναν χώρο με πλούσια και άγρια βλάστηση.

- 20 -

Από το χωριό ξεκινούν δύο ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια της φύσης για όλους όσοι αγαπούν τη φύση και αναζητούν κάτι διαφορετικό. Το ένα μονοπάτι της φύσης είναι το Μονοπάτι του Υδατοφράκτη Γερμασόγειας, το οποίο καταλήγει στο Πραστειό, ενώ το δεύτερο έχει την ονομασία «Κυπαρισσία» και οδηγεί στον κύριο δρόμο Παρεκκλησιάς-Κελλάκι. Και τα δύο μονοπάτια είναι τεράστιας φυσικής ομορφιάς και δίνουν την ευκαιρία στον επισκέπτη να περπατήσει, να μελετήσει τη φύση και να θαυμάσει τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα πεζοπορίας και ορειβασίας γύρω από το φράκτη και στα καταπράσινα βουνά. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται το Κοινοτικό Πάρκο Φοινικαριών. Στο πάρκο αυτό υπάρχει καφεστιατόριο, παιδική χαρά, τα γραφεία του Κοινοτικού Συμβουλίου και αμφιθέατρο. Είναι ο χώρος που το Κοινοτικό Συμβούλιο πραγματοποιεί όλες του τις εκδηλώσεις, η κυριότερη από τις οποίες είναι η Κοινοτική Χοροεσπερίδα που διοργανώνεται κάθε πρώτο Σάββατο του Σεπτέμβρη. Υπάρχει επίσης και μία κοινοτική βιβλιοθήκη, η οποία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, απέναντι από την εκκλησία του χωριού. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Φοινικαριών είναι ο κ. Πανίκος Χαραλάμπους, ο οποίος ηγείται μιας εξαιρετικά δραστήριας ομάδας, η οποία με τη βοήθεια του Συνδέσμου Αποδήμων και Φίλων Φοινικαριών, την Εκκλησιαστική Επιτροπή και τον Κυνηγετικό Σύλλογο Φοινικαριών, έχει θέσει ως κορυφαία προτεραιότητα να διατηρήσει και να δυναμώσει ακόμα περισσότερο εκείνα τα χαρακτηριστικά που κάνουν την κοινότητα των Φοινικαριών να ξεχωρίζει. Διοργανώνουν κάθε χρόνο γύρω στις 15 εκδηλώσεις με βασικό στόχο την προβολή της κοινότητας και την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Κοινοτική Βιβλιοθήκη

Δρόμος προς τον Ιερό ναό Παναγίας Χρυσελεούσης

Τα Φοινικάρια είναι μια κοινότητα που βρίσκεται κοντά στην πόλη, αλλά διατηρεί την ομορφιά και τη γαλήνη της. Κατοικείται από δραστήριους και φιλόξενους κατοίκους, οι οποίοι αγαπούν το χωριό τους και εργάζονται από κοινού για να το δουν να αναπτύσσεται και να ξεχωρίζει. Είναι ένα εξαιρετικό χωριό που προσφέρει πολλές επιλογές στον επισκέπτη, ο οποίος μπορεί να το επισκεφτεί και να περιπλανηθεί στα δρομάκια του, να επισκεφτεί το κοινοτικό πάρκο, να περπατήσει σε ένα από τα μονοπάτια της φύσης ή να πάει για ψάρεμα και κανό στον εξαιρετικής ομορφιάς υδατοφράκτη.

Limassol District The Foinikaria village located in the province of Limassol. Of Outstanding Natural Beauty is the dam of Germasogeia whose majority belongs to Foinikaria. Which is ideal for sports with canoes and fishing with permission from the Fisheries Department. In the heart of the village is the main church dedicated to the Virgin Chryseleousa, built in the 19th century, Near the river of Germasoyia is the sanctification of St. Luke flowing from a rock.

From the village begin two specially designed nature trails. Both are of huge natural beauty and give visitors the opportunity to walk, to study the nature and to admire the flora and fauna of the area. In the center of the village is the Community Park Foinikaria including a cafe-restaurant, a playground,the offices of the Community Council and an amphitheater.

There is also a community library, which is located in the center of the village The Foinikaria is a community located near the city, but it still retains the beauty and serenity. It is an excellent village that offers many options to the visitor, who might wander to the streets, visit the community park, walk to one of the nature trails or go fishing and canoeing in the dam.

- 21 -

Περιοχή Λάρνακας

Στενά δρομάκια του χωριού

Κ

άτω Λεύκαρα

Εκκλησάκι Αγίας Μαρίνας

Τριάντα τέσσερα χιλιόμετρα περίπου από την πόλη της Λάρνακας βρίσκουμε τη μικρή κοινότητα των Κάτω Λευκάρων. Πρόκειται για ένα γραφικό χωριό, βυθισμένο στο πράσινο. Υπάρχουν τρεις εκδοχές όσον αφορά την ονομασία του χωριού Λεύκαρα: σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το όνομα προέρχεται από το λευκό χρώμα των ασβεστολιθικών πετρωμάτων των γύρω βουνών. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, τα Λεύκαρα πήραν την ονομασία τους από τις μικρές λεύκες που φύτρωναν στην περιοχή, ενώ η τρίτη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα ίσως προήλθε από κάποιον οικιστή με το όνομα Λεύκαλος.

Α Όταν βρεθείτε στα πανέµορφα Φοινικάρια, κοπιάστε µαζί µε τους φίλους και την οικογένειά σας, θα χαρούµε να σας περιποιηθούµε! Το οικογενειακό περιβάλλον, η άψογη ποιότητα και οι φιλικές τιµές αποτελούν κάποιους από τους λόγους που αξίζει να µας επισκεφτείτε. Σας περιµένουµε µε ένα µπολ γεµάτο µε κοτόπουλο και σως κάρυ, ένα βουνό από steamed rice και πολλές άλλες νόστιµες εκπλήξεις, µοναδικές και πολύ πικάντικες. Κάθε Τρίτη σερβίρουµε ίσως το καλύτερο κάρυ που θα έχετε γευτεί µέχρι τώρα. Απλά δοκιµάστε το! Επίσης, κοντά µας µπορείτε να απολαύσετε νόστιµο µουσακά, καλοψηµένα φαγητά στη σχάρα, σαλάτες και απολαυστικά σνακ ή να περάσετε το απόγευµά σας πίνοντας το καφεδάκι σας µαζί µε φίλους σε ένα ζεστό και φιλικό

περιβάλλον. ∆ιαθέτουµε πάρκο στο οποίο τα παιδιά σας µπορούν να παίζουν ανέµελα µε ασφάλεια.

Whilst in the beautiful village of Foinikaria, why not visit our restaurant! We offer a family atmosphere, excellent quality and reasonable prices. As well as serving traditional Cypriot dishes such as our delicious moussaka, roasted grilled food, salads and snacks we also offer a fantastic spicy Indian cuisine every Tuesday, probably the best curry you've tasted so far. Just try it! Spend your evening sipping your coffee with friends in a warm and friendly environment. We also have a playground where your children can play safely.

Η όµορφη ατµόσφαιρα, το νόστιµο και ποιοτικό φαγητό, οι λογικές τιµές και η άψογη εξυπηρέτηση µάς καθιστούν ίσως την καλύτερη επιλογή στο όµορφο χωριό Φοινικάρια.

Σας περιµένουµε!

- 22 -

Τηλ. Επικοινωνίας: 25312514 / 99116981

ναφορά στα Λεύκαρα γίνεται ήδη στο έργο του ξακουστού χρονογράφου Λεόντιου Μαχαιρά, ο οποίος υποστηρίζει ότι είναι ο τόπος καταγωγής του Αγίου Νεοφύτου, κάτι που φαίνεται να επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο Άγιος σε δικό του κείμενο. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, τα Λεύκαρα αποτελούσαν ισχυρό φέουδο και ο Μας Λατρί το περιλαμβάνει στον κατάλογο των βασιλικών κτημάτων. Σε μεσαιωνικούς χάρτες, το χωριό σημειώνεται ως Lefcara ή Lescara. Στην είσοδο του χωριού βρίσκουμε το ξωκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, κτίσμα του 12ου αιώνα. Είναι βυζαντινού ρυθμού με τρούλο, μικρό εκκλησάκι, πετρόκτιστο, χωρίς καμπαναριό, το οποίο εσωτερικά κοσμείται με περίφημες αγιογραφίες. Στο ξωκλήσι αυτό βρίσκεται η πολύ παλιά εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η οποία

φυλάγεται σε ειδικό εικονοστάσι. Λειτουργεί κάθε χρόνο στις 8 Νοεμβρίου, ανήμερα της γιορτής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και στις 13 Ιουλίου, ημέρα της γιορτής του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και Μιχαήλ. Το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας είναι κτίσμα του 18ου αιώνα και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, κοντά στο καφενείο. Είναι βυζαντινού ρυθμού και αγιογραφημένο. Έχει ανακαινιστεί το 1998 και στο εξωτερικό του υπάρχουν ξενώνες που φιλοξενούσαν παλαιότερα τους δασκάλους που έφταναν από τις γύρω περιοχές για να διδάξουν τα παιδιά της Κοινότητας. Η εικόνα της Αγίας Μαρίνας, μοιρασμένη στα δύο από την κατασκευή της, βρίσκεται σε ειδικό προσκυνητάρι σε σχήμα καμάρας στον τοίχο. Το εκκλησάκι λειτουργεί την ημέρα της γιορτής της Αγίας Μαρίνας, στις 17 Ιουλίου και τη Δευτέρα ή Τρίτη της

- 23 -

Λαμπρής. Στο χωριό, επίσης, υπάρχουν νεότερα παρεκκλήσια αφιερωμένα το ένα στον Προφήτη Ηλία και το άλλο στον Αγ. Ραφαήλ. Το ξωκλήσι του Αγίου Τιμόθεου είναι κτισμένο στη δυτική άκρη του χωριού, κοντά στο σχολείο της κοινότητας. Είναι κτίσμα του 15ου αιώνα. Πρόκειται για μικρό ξωκλήσι, πετρόκτιστο, βυζαντινού ρυθμού με τρούλο. Εσωτερικά υπάρχουν αγιογραφίες, οι οποίες όμως με το πέρασμα των χρόνων έχουν αλλοιωθεί. Η πολύ παλιά εικόνα του Αγίου Τιμόθεου βρίσκεται στην εκκλησία της Παναγίας της Ελεούσας. Λειτουργεί μία φορά το χρόνο, στις 22 Ιανουαρίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου. Τότε, μεταφέρεται η Άγια εικόνα του για λιτάνευση. Στα Κάτω Λεύκαρα επίσης υπάρχει και το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, το οποίο βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, ανατολικά του χωριού. Είναι μικρό ξωκλήσι, πετρόκτιστο και δεν διαθέτει καμπαναριό. Εσωτερικά είναι ασπρισμένο με απλό ξύλινο εικονοστάσι, σκαλιστό. Σε ειδικό προσκυνητάρι θα βρούμε την πολύ παλιά εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Το εκκλησάκι λειτουργεί μία φορά το χρόνο, κάθε 23 Απριλίου, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου. Η κύρια εκκλησία των Κάτω Λευκάρων είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Ελεούσα και βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού. Είναι ρυθμού βυζαντινού με τρούλο, πετρόκτιστη. Κτίστηκε το 1847. Εξωτερικά έχει μεγάλο προαύλιο από το οποίο η θέα είναι μοναδική. Εσωτερικά, η εκκλησία είναι ασπρισμένη χωρίς αγιογραφίες. Μοναδικό στο είδος του είναι το ξύλινο σκαλιστό εικονοστάσι της, διακοσμημένο με παραστάσεις αγγέλων και λιονταριών. Πάνω από το εικονοστάσι υπάρχουν άλλες δύο σειρές εικόνων, το λεγόμενο δωδεκάορτο με τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής του Χριστού. Πανηγυρίζει στις 21 Νοεμβρίου. Τα Λεύκαρα είναι παγκοσμίως γνωστά για τα περίτεχνα χειροποίητα Λευκαρίτικα Κεντήματα και την τέχνη της Αργυροχοΐας, η οποία ανθεί

Φράγμα του Διπόταμου

μερα, δυστυχώς, στα Κάτω Λεύκαρα εργάζεται μόνο ένας τεχνίτης-αργυροχόος, ο οποίος επεξεργάζεται το ασήμι με τον παραδοσιακό τρόπο κατασκευάζοντας παραδοσιακά κυπριακά τελετουργικά αντικείμενα, όπως καπνιστήρι, μερρέχα και άλλα είδη λαϊκής τέχνης. Το 1988 μια δραστήρια ομάδα νέων των Κάτω Λευκάρων ιδρύει τον Αθλητικό Μορφωτικό Σύλλογο Αναγέννησης Κάτω Λευκάρων με απώτερο στόχο την ψυχαγωγία, την άθληση των νέων και τη σύσφιξη των σχέσεων των μόνιμων κατοίκων με τους φίλους και αποδήμους του χωριού. Ο Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος βρίσκεται σε στενή συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο Κάτω Λευκάρων και διοργανώνει κάθε χρόνο, το πρώτο Σάββατο μετά τις 15 Αυγούστου, την χοροεσπερίδα Φίλων και Αποδήμων Κάτω Λευκάρων. Την 1η Ιανουαρίου διοργανώνεται τόμπολα και το Κοινοτικό Συμβούλιο μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά. Επίσης, κάθε Κυριακή και Δευτέρα του Πάσχα διοργανώνονται παιχνίδια με έπαθλα. Τα Κάτω Λεύκαρα είναι ένα χωριό με πλούσια ιστορία και πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και πλούσια φυσική ομορφιά. Μην παραλείψετε να

Larnaca District

Πανοραμική θέα του χωριού

στην περιοχή. Τα λευκαρίτικα κεντήματα είναι το χαρακτηριστικότερο είδος κεντητικής τέχνης της Κύπρου και λέγεται ότι έχουν την καταγωγή τους από τις κοινότητες Πάνω και Κάτω Λευκάρων. Σύμφωνα με την παράδοση, οι γυναίκες των Λευκάρων ασχολούνταν με το κέντημα από πολύ παλιά δίνοντας στα κεντήματά τους ένα νέο τοπικό χαρακτήρα πιο σύνθετο και λεπτοδουλεμένο, εμπλουτισμένο με νέα διακοσμητικά μοτίβα, εμπνευσμένα από τη φύση και το περιβάλλον. Δεκάδες νέοι, οι «κεντητάρηδες» ταξίδευαν σε διάφορες περιοχές για να τα πωλήσουν κάνοντας την παραγωγή του κεντήματος μια σοβαρή πηγή εισοδήματος για κάθε οικογένεια. Σύντομα έγιναν γνωστά σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον θρύλο, όταν ο Λεονάρντο ντα Βίτσι επισκέφτηκε την Κύπρο το 1481, αγόρασε κεντήματα, τα οποία στη συνέχεια στόλισαν τον καθεδρικό ναό του Μιλάνου. Παρόμοιο κέντημα δόθηκε στον Καθεδρικό Ναό στις 19 του Οκτώβρη 1986, όταν γιόρταζε τα 600 χρόνια της ύπαρξης του. Δυστυχώς, στα Λεύκαρα η παράδοση του λευκαρίτικου κεντήματος κινδυνεύει να χαθεί, καθώς οι νεότερες κοπέλες δεν μαθαίνουν πλέον την τέχνη αυτή. Φιλοδοξία ωστόσο του Κοινοτικού Συμβουλίου Κάτω Λευκάρων είναι να εκπαιδευτούν και να δημιουργηθούν τέλειες κεντήτριες, οι οποίες θα συνεχίσουν την πλούσια παράδοση που άφησαν οι πρόγονοί μας. Τα Λεύκαρα ήταν ιδιαίτερα ξακουστά, επίσης, και για την αργυροχοΐα, η οποία, σύμφωνα με την χρονολόγηση συλλογής ασημικών που προέρχονταν από τα Λεύκαρα, πιθανόν εμφανίστηκε στο χωριό στις αρχές του 18ου αιώνα. Σή-

επισκεφτείτε τον κάμπο με τις αιωνόβιες φραγκοελιές οι κορμοί των οποίων είναι τόσο χοντροί που υπολογίζεται ότι χρειάζονται περίπου 6-7 άτομα για να τους αγκαλιάσουν. Επίσης, θα λατρέψετε το πανέμορφο τοπίο στον φράχτη του Διπόταμου με την πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το Κοινοτικό Συμβούλιο Κάτω Λευκάρων εργάζεται σκληρά έχοντας ως στόχο τη μετατροπή των Κάτω Λευκάρων σε μια γραφική, αλλά σύγχρονη και ανθρώπινη κοινότητα που προσφέρει στους κατοίκους της όλες τις ανέσεις. Έχει ήδη υλοποιηθεί μια σειρά έργων που στόχο έχουν τον εξωραϊσμό της Κοινότητας, όπως είναι η ανακαίνιση και η συντήρηση της παλιάς σταφυλομηχανής που χρησιμοποιούνταν τα παλιά χρόνια για την κατασκευή κρασιού, η επιδιόρθωση του παλιού δημοτικού σχολείου δίπλα από το ξωκλήσι του Αγίου Τιμόθεου και η μετατροπή του σε κοινοτικά κτίρια, η κατασκευή ενός νέου κτιρίου στον ίδιο χώρο, το οποίο χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο πολλαπλών χρήσεων καθώς και η δημιουργία χώρων στάθμευσης και κοινοτικών αποχωρητηρίων στην πλατεία της κοινότητας. Βρίσκεται σε εξέλιξη η αναπαλαίωση των «λαγουμιών», ενός πανάρχαιου υπόγειου αρδευτικού συστήματος στα περβόλια του Αντζέλου. Τα Κάτω Λεύκαρα είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Λάρνακας και γενικότερα της Κύπρου. Σ’ αυτό το χωριό μπορείτε να απολαύσετε περιπάτους στα στενά δρομάκια με τα σπίτια λαϊκής αρχιτεκτονικής, στολισμένα με λουλούδια και να θαυμάσετε τα πλούσια λευκαρίτικα κεντήματα και τα μικρά αριστουργήματα αργυροχοΐας.

Kato (Lower) Lefkara is a village of the Larnaca district and it is located about 34 kilometres south-west of the city of Larnaca. The community is built on an average altitude of 480 metres.

The terrain is hilly and the altitude in the north-east of the settlement reaches up to 417 metres. The landscape is fragmented by the rivers Syrkatis and Argaki, and of St. Minas, all tributaries of the Pentaschoinos river. In the past the village was a strong and rich feud during the years of Frank domination and de Mas Latri includes it in the list of royal estates. Notable to mention is the fact that Kato Lefkara is worldwide famous for the art of embroidery. In the village a large variety of «lefkaritika» embroideries is manufactured, which are characterized by the affluence and the diversity of their designs. The “lefkaritiko” is the finest specimen that the needlecraft and the folklore tradition of Cyprus have to show.

Moreover, in the village there are 4 churches. The first and main church of the village is dedicated to Panayia Eleousa, It is of the Byzantine style with a dome. The second church is dedicated to Archangel Michael and dates back to the 12th century. The third church is dedicated to Saint Timoth and it is a 15th century structure. Lastly the chapel of “Agia Marina” which was constructed around the 18th century.

Through this short tour we have tried to give you a little taste of the Kato Lefkara community. It is up to you to make a visit to the village so as to see from up close what a beautiful village Kato Lefkara is.

Εξωκλήσι Αγίου Τιμόθεου

- 24 -

- 25 -

Περιοχή Λάρνακας

Ο

δού

ται το Κέντρο Νεότητας, ένας χώρος όπου οι νέοι και τα παιδιά περνούν το χρόνο τους δημιουργικά ακούγοντας μουσική, παίζοντας διάφορα παιχνίδια και λαμβάνοντας μέρος σε διάφορες εκδηλώσεις. Επίσης, στην πλατεία υπάρχουν παραδοσιακά καφενεία στα οποία μπορείτε να καθίσετε και να απολαύσετε τον καφέ σας νιώθοντας τον παλμό του χωριού με τους φιλόξενους κατοίκους. Δίπλα από την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας βρίσκεται το παλιό σχολείο του χωριού, το οποίο σήμερα δεν λειτουργεί και τα λιγοστά παιδιά της Κοινότητας φοιτούν πλέον στο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο «Ιαματική». Το κτίριο είναι μικρό και πετρόκτιστο. Διαθέτει δύο αίθουσες, οι οποίες παλαιότερα έσφυζαν από ζωή και αντηχούσαν από τα παιδικά γέλια και τις φωνές. Σήμερα χρησιμοποιείται για τη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων, όπως θέατρα και συνεδριάσεις. Τα σπίτια του χωριού έχουν κεραμιδένιες στέγες και ορισμένα από αυτά είναι κτισμένα από πέτρα. Οι πολύχρωμοι κήποι τους μαγεύουν το χωριό με τις μυρωδιές και τα χρώματά τους. Κυριότερη ασχολία των δραστήριων κατοίκων της Οδούς είναι η γεωργία. Κάποιοι ασχολούνται και με τη μελισσοκομία. Παράγουν φρούτα και λαχανικά που λόγω της ποιότητας τους γίνονται περιζήτητα στην αγορά. Περίφημες είναι οι ντομάτες της Οδούς. Κοινοτάρχης του χωριού είναι κ. Νίκος Αναστασίου. Μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου, το Κέντρο Νεότητος και το Σύνδεσμο Αποδήμων και Φίλων Οδούς συνεργάζονται στενά και βοηθούν σε διάφορες εκδηλώσεις που γίνονται στην Κοινότητα. Σκοπός αυτών των εκδηλώσεων είναι η σύσφιξη των σχέσεων των κατοίκων του χωριού, η διατήρηση των παραδοσιακών ηθών και εθίμων που χάνονται με το πέρασμα του χρόνου. Η Οδού, ένα χωριό που σκαρφαλώνει στις καταπράσινες πλαγιές του βουνού, αποτελεί μια σύντομη απόδραση από την πόλη. Χαρακτηριστικό

Το χωριό είναι φημισμένο για τις ντομάτες του

Η Οδού είναι χωριό της επαρχίας Λάρνακας. Βρίσκεται σκαρφαλωμένη στις πλαγιές του βουνού, μέσα στο πράσινο που της προσφέρει ομορφιά και χάρη. Βρίσκεται σε υψόμετρο 800-900 μέτρων και είναι ένα από τα ψηλότερα σημεία του νησιού.

Τ

που είναι σήμερα κτισμένη υπήρχε μια μεγάλη βάτος και ένας βοσκός που περπατούσε εκεί, είδε να λαμπυρίζει κάτι μέσα. Ανακάλυψε, τότε, την ιστορική εικόνα της Αγίας Μαρίνας, έργο του 16ου αιώνα. Έτσι, αποφασίστηκε να κτιστεί εκεί μία εκκλησία προς τιμή της Αγίας Μαρίνας και το χωριό να κτιστεί γύρω από το ναό. Η εκκλησία χρονολογείται από το 1678 και εγκαινιάστηκε το 1777. Είναι μονόκλιτος βασιλικού ρυθμού ναός. Γιορτάζει στις 17 Ιουλίου, ανήμερα της γιορτής της Αγίας Μαρίνας. Επίσης, στην τοποθεσία Πευκωτό είναι κτισμένο ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Προφήτη Ηλία. Τόσο η εκκλησία, όσο και το ξωκλήσι είναι πετρόχτιστα, ενώ στον περίβολό τους γίνονται διάφορες εκδηλώσεις. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η μεγάλη πλατεία του, περιποιημένη και καθαρή. Σ’ αυτήν βρίσκε-

Larnaca District

ο όνομά της, σύμφωνα με μια εκδοχή, προήλθε από τη γενική του ουσιαστικού «οδός» και έχει σχέση με το γεγονός ότι το χωριό βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών επαρχιών, της Λάρνακας, της Λεμεσού και της Λευκωσίας. Η Οδού ήταν ο δρόμος που ένωνε το βασίλειο της Αμαθούντας με το βασίλειο της Ταμασού. Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή που υποστηρίζει ότι το χωριό πήρε την ονομασία του από τα πολλά αηδόνια που είχε το καλοκαίρι. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η Οδού κτίστηκε από το 1300 και βρισκόταν τρία χιλιόμετρα πιο κάτω από την περιοχή που είναι κτισμένη σήμερα. Στους χάρτες συναντάμε το χωριό από το 1576. Κύριος ναός της Οδούς είναι αυτός της Αγίας Μαρίνας. Όσον αφορά το κτίσιμο της εκκλησίας υπάρχει μια παράδοση που αναφέρει ότι στο χώρο

Στενά του χωριού

Εκκλησάκι Προφήτη Ηλία

του είναι η ησυχία και η ηρεμία που εκπέμπει και οι δραστήριοι και ζεστοί κάτοικοι που υποδέχονται τον επισκέπτη με χαμόγελο.

Odou is a village in Larnaca. Located onthe mountain slopes, surrounded by greenery which gives it beauty and grace. The main temple of Odou is that of Agia Marina. It was built on the spot where the historical figure of the saint was discovered ,whoch is a work of the 16th century. This single basilica church was Inaugurated in 1777 . Moreover in in Pefkoto site there is a church dedicated to the Prophet Elijah. In the center of the village is a large square. In this are the Youth Center and cafes where you can enjoy your coffee.

Next to the church of Agia Marina is the old village school, which currently does not opperate. The building is small and stonebuilt, and today is used for organizing events. The houses have tiled roofs and some of them are built of stone. Their colorful gardens enchant the village with the scents and colors. Odou is ideal for a short getaway from the city.

Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας

- 26 -

Εκδρομικός χώρος του χωριού

- 27 -

Νερό… πηγή ζωής, το απαραίτητο συστατικό για τη διατήρηση της ζωής, της υγείας και της ευεξίας. Γέννημα της φύσης που διατηρεί τη ζωή σε όλη την πλάση. Το νερό είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό στοιχείο του οργανισμού, καθώς κυριαρχεί στα βασικότερα όργανα του σώματος όπως η καρδιά και οι μύες. Είναι ένα συστατικό που παίζει σημαντικότατο ρόλο στη σωστή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά την ποιότητά του. Η εταιρεία P.A.PASTELLAS BROTHERS L.T.D., από το 2009 εμφιαλώνει για εσάς νερό υψηλής ποιότητας με την επωνυμία «ΦΥΣΙΚΑ ΝΕΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΖΥΡΑ». Το Φυσικό Μεταλλικό Νερό «ΤΖΥΡΑ» συγκεντρώνεται κάτω από την επιφάνεια της γης του χωριού Λουβαρά, στις βουνοκορφές του Κακομάλλη, σε υψόμετρο 1000 μέτρων. Εμφιαλώνεται με τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα που υπάρχουν, κατευθείαν από την γάργαρη πηγή, με σχεδόν μηδενική παρεμβολή του ανθρώπινου παράγοντα, σε πλήρως αποστειρωμένο περιβάλλον, ώστε να έρχεται σε εσάς αγνό και υγιεινό. Το νερό ελέγχεται από αρμόδιους φορείς και η εταιρεία είναι πιστοποιημένη με τα διεθνή λογότυπα HACCP& EN ISO 22000-2005.

Tip: Μην ξεχνάμε ότι ο κύκλος του νερού και ο κύκλος της ζωής είναι ένα! Jacques Cousteau.

Το εργοστάσιό μας είναι εξοπλισμένο με μηχανήματα σύγχρονης τεχνολογίας - 28 -

Το νερό «ΤΖΥΡΑ» θα βρείτε στην αγορά σε συσκευασίες των 0,5λ., 1λ., 1,5λ., 2.5λ., 5λ., 13λ. (10+3 free), 15 λ (13+2 free) και 18,9 λ. για την καλύτερη εξυπηρέτησή σας. Η ιδανική σύστασή του το κάνει να ξεχωρίζει. Είναι ΦΤΩΧΟ ΣΕ ΝΑΤΡΙΟ (12 mg), γεγονός που το καθιστά ιδανικό για την πρόληψη και την αντιμετώπιση προβλημάτων υπέρτασης ή των νεφρών. Είναι, επίσης, ΠΛΟΥΣΙΟ ΣΕ ΜΑΓΝΗΣΙΟ. Κάθε λίτρο του φυσικού νερού «ΤΖΥΡΑ» περιέχει 101 mg μαγνησίου και καλύπτει το € της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης σε μαγνήσιο. Το μαγνήσιο ένα μέταλλο που ενεργοποιεί περισσότερες από 300 λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό. Άρα, σε ένα λίτρο φυσικού νερού «ΤΖΥΡΑ» περιέχεται όλη η υγεία και η ευεξία του ανθρώπινου οργανισμού. Με σεβασμό και φροντίδα στον καθένα από εσάς ξεχωριστά, στην εταιρεία P.A. PASTELLAS BROTHERS LTD. καθημερινά εργάζονται για την καλύτερη ποιότητα του νερού, ώστε να απολαμβάνετε αγνό και καθαρό νερό, μέχρι την τελευταία σταγόνα!

PAPASTELLAS BROTHERS LTD, have provided high quality bottled water under the name «NATURAL WATERS PANAGIA TZYRA», since 2009. Using state-of-the-art modern equipment we ensure that our water comes to you, from source to bottle in it’s most pure and healthy form. The water is controlled by competent bodies and the company is certified internationally with HACCP & EN ISO 22000-2005. Water is poor in sodium and rich in magnesium, a very important mineral that activates more than 300 functions in the human body. Each litre contains 101mg of magnesium and covers € of the recommended daily intake. With respect and care for each one of you, PA PASTELLAS BROTHERS LTD. work daily to improve water quality, so you can enjoy pure and clean water, until the last drop!

Λουβαράς, Λεμεσός, Κύπρος. Τηλ. 99 724440

- 29 -

Περιοχή Λάρνακας

Στοά του χωριού

Β

Μνημείο Ανάμνησεις μεγάλης πυρκαγιάς του 2000

άβλα

Είσοδος του χωριού

Η Βάβλα είναι ένα ημιορεινό χωριό της επαρχίας Λάρνακας. Είναι μικρό παραδοσιακό χωριό με πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Τα σπίτια της, κτισμένα από άσπρη πέτρα, σκαρφαλώνουν στο βουνό και της προσφέρουν μια σπάνια παραδοσιακή αρχιτεκτονική ομορφιά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το χωριό κηρύχθηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως ως χωριό ειδικού χαρακτήρα. Η τοποθεσία του προσφέρει απέραντη θέα προς τις περιοχές της Λεμεσού, της Λάρνακας και τα βουνά του Τροόδους.

Σ

ύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, η Βάβλα έχει χτιστεί το 1450 μ.Χ. Υπάρχουν δύο εκδοχές όσον αφορά την ονομασία του χωριού. Σύμφωνα με την πρώτη, πήρε την ονομασία του από το φεουδάρχη Βαβυλά, τον τότε φεουδάρχη της ευρύτερης περιοχής της Βάβλας, του Κάτω Δρυ και των Λευκάρων. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, η Βάβλα πήρε το όνομά της από ένα φυτό που φύτρωνε στις όχθες του Νείλου στην Αίγυπτο, το οποίο έφεραν στο χωριό οι κάτοικοι. Στο χωριό υπάρχουν τρεις εκκλησίες και ένα μοναστήρι. Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αυτή του Αγίου Γεωργίου. Η δεύτερη εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Έχει πρόσφατα ανακαινιστεί. Τρία χιλιόμετρα έξω από το χωριό, στην όχθη του ποταμού του Αγίου Μηνά, ο οποίος διασχίζει τη Βάβλα, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, βρίσκεται το ξωκλήσι της Παναγίας της Αγάπης. Είναι η μοναδική εκκλησία που υπάρχει στην Κύπρο, αλλά και σε όλο τον κόσμο με αυτή την ονομασία. Κτίστηκε το 1934 πάνω στα θεμέλια μιας παλιάς εκκλησίας. Περίφημη είναι η εικόνα της Παναγίας της Αγάπης, η οποία χρονολογείται τον 16ο αιώνα. Δύο χιλιόμετρα έξω από τη Βά-

βλα υπάρχει επίσης και ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Κύπρου, το οποίο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Μηνά. Είναι μοναστήρι καλογριών. Πριν το 1964 ήταν εγκαταλειμμένο για πολλά χρόνια και είχε μετατραπεί σε μάντρα. Το 1964 κατοικήθηκε από καλογριές που ήρθαν από τον Άγιο Γεώργιο της Αλαμάνου. Οι καλογριές κατάφεραν να το αναστηλώσουν και να το συντηρήσουν. Ο Άγιος Μηνάς γιορτάζει στις 11 Νοεμβρίου, μέρα κατά την οποία πολλοί πιστοί σπεύδουν να προσκυνήσουν και να λάβουν τη χάρη Του. Εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς είναι το παλιό πηγάδι και η Χαβούζα. Το 2012 πραγματοποιήθηκε ανάπλαση και αναπαλαίωση του χώρου με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Κυπριακού Κράτους κάτω από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 για ανάδειξη στοιχείων της δασικής Κληρονομιάς. Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί και να περιηγηθεί το χώρο απολαμβάνοντας ένα σπάνιο δημιούργημα των παλαιών χρόνων μέσα σε ένα ήσυχο και μαγευτικό περιβάλλον. Κατά τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, κάποιοι κάτοικοι της Βάβλας ήταν μέλη της Οργάνωσης. Επίσης, από το χωριό είχαν περάσει

- 30 -

πολλοί αγωνιστές. Ένας από τους πιο σημαντικούς ήταν ο Μιχαλάκης Παρίδης, ο οποίος ήταν τομεάρχης της ΕΟΚΑ στην επαρχία Λάρνακας. Κρυβόταν στο σπίτι του τότε δασκάλου του χωριού, του Χριστάκη Καραγιώργη. Ο Παρίδης σκοτώθηκε από τους Άγγλους τον Αύγουστο του 1958 σε μάχη που έγινε στον τόπο όπου κρυβόταν. Σήμερα, μετά από πρωτοβουλία των Αγωνιστών της ΕΟΚΑ, το χωριό διαθέτει Μουσείο Αγώνος στο οποίο εκτίθενται όλα τα προσωπικά αντικείμενα του Τομεάρχη. Στο Μουσείο υπάρχουν, επίσης, αγροτικά εργαλεία του προηγούμενου αιώνα που χρησιμοποιούνταν από τους αγρότες της Βάβλας. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Βάβλας είναι ο κ. Γιώργος Παττίχης, ο οποίος με τη βοήθεια των υπόλοιπων μελών του Κοινοτικού Συμβουλίου εργάζονται σκληρά για τη βελτίωση της εικόνας του χωριού και των όρων ζωής των λιγοστών κατοίκων του. Στόχος τους είναι η Βάβλα να καταστεί ένας όμορφος προορισμός για τους επισκέπτες. Για την υλοποίηση των στόχων τους έφεραν ήδη σε πέρας έργα όπως ο εξωραϊσμός της κεντρικής πλατείας του χωριού, η ανέγερση της αίθουσας συνεδριάσεων του Κοινοτικού Συμβουλίου, η λιθόστρωση δρόμων εντός του χωριού και η ανάπλαση και αναπαλαίωση του παλιού πηγαδιού και της χαβούζας για τα οποίο κάναμε λόγο παραπάνω. Προγραμματίζονται, επίσης, τα εξής έργα: η δημιουργία τόπου εκδηλώσεων στο πάρκο, η αναπαλαίωση, ανάπλαση και ανάδειξη ενός παλαιού ελιόμυλου που αγοράστηκε από την Κοινότητα, καθώς και μικρότερα εξωραϊστικά έργα όπως η πλακόστρωση δρόμων και η επένδυση τοίχων με παραδοσιακή πέτρα κ.ά.

Λιθόστρωτος δρόμος του χωριού

Η πλατεία του χωριού με το Κοινοτικό Συμβούλιο

Η Βάβλα είναι ένα χωριό με έντονα παραδοσιακά χαρακτηριστικά. Το περιβάλλον του, η φιλοξενία των κατοίκων του και η πλούσια παραδοσιακή αρχιτεκτονική ομορφιά του το κάνουν ιδανικό προορισμό για κάθε επισκέπτη.

Larnaca District Vavla is a small mountain village in the Larnaca district, built with white stone (Lefkara stone) combined with traditional features. It has been declared by Town Planning and Housing Department as a «preserved» village. The architecture is very similar to that of neighbouring villages (Kato Drys) and (Lefkara). The natural environment of the village as well as the hospitality and kindness of its few residents make Vavla an ideal destination for any visitor. There are three churches and a monastery in Vavla. The largest church of the village is dedicated to St George. The second largest church is dedicated to Archangel Michael and located at the entrance of the village. It has recently been renovated. There was an old «iconostat», a true work of art, but it was almost destroyed because of negligence. The «iconostat» was replaced with a new one, but several authentic pieces were restored and now exhibited in several locations in the church. The third church is a chapel, called Our Lady of Love, which is located 3 kilometers north of the village on the banks of the St. Minas stream, which crosses Vavla in an idyllic landscape. It is the only church in Cyprus and around the world with this name. The church operates once a year, on the Friday of Galilee (one week after Holy Friday), however it is open daily for pilgrims. One of the largest operating convents in Cyprus is located in the Vavla vicinity. This is the convent of Agios Minas and it is located just 2 km east of Vavla along the road leading to the village of Kato Drys. It was abandoned for many years and had become a stable.

In 1964 it was inhabited by nuns who came from St. George of Alamanos. The nuns managed to restore it with the help of the public and St.Minas himself according to their belief. During the liberation struggle of EOKA the years 1955-1959, a number of Vavla residents were members of the Organization. Other fighters had been through the village. One of the most important, Michalakis Parides, who was a Section Head of EOKA in Larnaca, was hiding in the house of the teacher of the village, Christakis Karagiorgis. Parides was killed by the British in August 1958 at a battle at his hiding place. By initiative of the EOKA fighters, today the village has a museum exhibiting Parides’ personal belongings.

Agricultural tools of the last century, used by farmers in Vavla are also exhibited in the museum.

- 31 -

Περιοχή Τροόδους

Γ

κατά μήκος της παραποτάμιας όχθης. Βλέπεις τα ασταμάτητα νερά του Κλάριου Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Γαλάτας είναι το κόσμημα του χωριού μας. Στεγάζεται σε ένα απαράμυλλης τεχνικής και ομορφιάς αναπαλαιομένο κτίριο, δίπλα απο το Πολιτιστικό Κέντρο Φιλοξενεί πέραν των πεντακοσίων εκθεμάτων από την ζωή και την δράση των κατοίκων, οι οποίοι τα δώρισαν σαν κληρονομιά στις ερχόμενες γενιές. Η Ηρωοτόκος Γαλάτα θέλοντας να εκφράσει τον θαυμασμό, την αγάπη και την περηφάνεια της προς τα έξι ηρωϊκά παιδιά της έχει ανεγείρει προς τιμή τους ένα απέριττο μνημείο.Κάθε χρόνο τελείται κοινό εθνικό μνημόσυνο Το ΗΡΩΟ βρίσκεται απέναντι από την είσοδο του ναού της Παναγίας της Οδηγήτριας, στη μέση του χωριού. Η Κοινότητα της Γαλάτας έχει να περηφανεύεται για τον πολιτισμό της, τα ήθη και τα έθιμα της, την πλούσια παράδοση και την κληρονομιά της. Όλα αυτά τα διαφυλάσσει σαν κόρη οφθαλμού και τα προβάλλει μέσα από διάφορες εκδηλώσεις, διαλέξεις, επιμορφωτικές αθλητικές και ψυχαγωγικές συγκεντρώσεις, αιμοδοσίες και δραστηριότητες, που λαμβάνουν χώρα, καθ΄όλη την διάρκεια του έτους. Ανήμερα των Χριστουγέννων, την Λαμπρή, την πρώτη Κυριακή του Σεπτέμβρη στη γιορτή της Παναγίας μας η όμορφη Πλατεία του χωριού γεμίζει από ζωή. Για τις ανάγκες αυτές έχει προσπαθήσει και έχει πετύχει την κατασκευή Πολιτιστικού Κέντρου , Κέντρου Νεότητος, Αθλητικού Κέντρου Πολλαπλής Χρήσεως, ανοικτού Κοινοτικού Γηπέδου Ποδοσφαίρου Σάλας, μια όμορφη Πλατεία στο κέντρο του χωριού κ.α. Το αθλητικό σωματείο «ΑΕΤΟΣ» Σολέας «Φοίβος Ιωάννου» που εδρεύει στη Γαλάτα συμμετέχει στο πρωτάθλημα Α΄Κατηγορίας Ανδρών ποδοσφαίρου Σάλας και φιλοξενεί ομάδες και φιλάθλους απ΄όλη την Κύπρο. Το χωριό διαθέτει καφενεία, εστιατόρια με παραδοσιακή κουζίνα και απίστευτα γλυκά του κουταλιού, μπακάλικο, φούρνο, ζαχαροπλαστείο, αγροτουριστικά καταλύμματα, αλλαντοποιείο, και άλλα διάφορα καταστήματα και υπηρεσίες. Ο Πρόεδρος και τα Μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου σας απευθύνουν ανοικτή πρόσκληση στην

Το χωριό των Βυζαντινών Εκκλησιών και των Παραδοσιακών Μπαλκονιών! Μια πρόσκληση και μια πρόκληση για τον καθένα!

αλάτα

Η

κοινότητα της Γαλάτας, βρίσκεται σε προνομιούχα θέση μόλις 60 χιλιόμετρα δυτικά της Λευκωσίας, 50 χιλιόμετρα από την Λεμεσό και 18 χιλιόμετρα από το χιονοδρομικό κέντρο του Τροόδους. Έχει υψόμετρο 620 μέτρα πάνω από την θάλασσα. Αναδυόμενη από τις όχθες του ποταμού Κλάριου, λουσμένη κυριολεκτικά στο πράσινο, με ζηλευτή δροσιά το καλοκαίρι και με ήπιο χειμώνα, αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες ολόχρονα. Σ΄αυτό το γραφικό χωριό των εξακόσιων πενήντα μόνιμων κατοίκων, ο επισκέπτης, μπορεί να περιηγηθεί σε αλησμόνητες διαδρομές φυσικού και αρχιτεκτονικού κάλλους. Τα σπίτια της Γαλάτας, σύγχρονα και παραδοσιακά, έχουν μια χάρη και ομορφιά. Εντυπωσιάζεσαι, ιδιαίτερα από τα ξύλινα μπαλκόνια, τις ξύλινες σκάλες, τα ξωπόρτια, τα μαντάλια και τα ρομανίσια, όλα αψευδείς μάρτυρες μιας σπουδαίας Λαϊκής Κληρονομιάς. Η έντονη θρησκευτική ζωή των κατοίκων και η λατρεία τους προς τα Θεία, τους οδήγησε στο κτίσιμο πολλών εκκλησιών. Κτισμένη το 1502 η εκκλησία της Παναγίας της Ποδύθου, με τις σπουδαίες ζωηρόχρωμες τοιχογραφίες της, και την αρχιτεκτονική της, συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ και αποτελεί το Βυζαντινό διαμάντι της Γαλάτας και ολόκληρης της περιοχής. Διάσπαρτα σε όλο το χωριό βρίσκονται τα εκκλη-

σάκια: Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Αγίου Σωζομένου, Αγίου Νικολάου, Αγίου Γεωργίου, Αγίας Παρασκευής, Αγίου Τυχικού, τα οποία λειτουργούνται πανυγηρικά τις μέρες που γιορτάζουν οι Αγίοι, αλλά και καθ ΄όλη την διάρκεια του έτους ανά τακτά διαστήματα. Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει, ο μεγαλοπρεπής, εικονογραφημένος ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας, Αρχαιολογικής σημασίας είναι και οι βρύσες που κοσμούν την Κοινότητά μας. Η βρύση του Πογιατζιή και η Βρύση του Μάστρε Φίλιππου. Η Γαλάτα είχε τέσσερεις νερόμυλους από τους οποίους μόνο οι δύο σώζονται. Επιγραμματικά ήταν ο νερόμυλος της Τροοδίτισσας, της Παύλαινας, της Ροδούς και του Κύριλλου. Ο ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥΣ έχει αναπαλαιωθεί το 2002 και τον διατηρεί η κοινότητα σαν μουσείο. Είναι δίπλα από τις όχθες του ποταμού Κλάριου και είναι μαγευτικής ομορφιάς και ανεκτίμητης αρχιτεκτονικής αξίας. Τον βρίσκει κάποιος κατηφορίζοντας το πέτρινο δρομάκι, κάτω από το Πολιτιστικό Κέντρο Γαλάτας, και είναι η απαρχή για ένα ξεχωριστό περίπατο στο πανέμορφο μονοπάτι της φύσης. Επίσης ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ έχει αναπαλαιωθεί και λειτουργεί κανονικά. Το μονοπάτι της Φύσης: ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ – ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΟΔΥΘΟΥ μέχρι τον ΜΥΛΟ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥΣ. Το μονοπάτι αυτό, το οποίο μπορείς να περπατήσεις με δυό αφετηρίες, καλύπτει μια απόσταση, ενός χιλιομέτρου περίπου.Είναι ένα μονοπάτι εξαιρετικής ομορφιάς,

- 32 -

Troodos District

Η Γαλάτα πήρε το όνομα της, από τους πρώτους οικιστές της, οι οποίοι ήρθαν από την Γαλατία της Μικράς Ασίας και ονομάζονταν Γαλάτες. Μια δεύτερη εκδοχή λέει, σε πολύ παλιούς καιρούς, εκεί που ο θρύλος σμίγει με την ιστορία, στα δυτικά του σημερινού χωριού, στη τοποθεσία Έσσω-Γαλάτα, ζούσαν μερικοί βοσκοί με τα κοπάδια τους. Οι άνθρωποι που ζούσαν στα χαμηλότερα μέρη, οι κατωχωρίτες, πήγαιναν εκεί και αγόραζαν γάλα. Με το πέρασμα του χρόνου αυτοί οι βοσκοί δημιούργησαν το πρώτο χωριό. Έτσι, λέει η παράδοση, από τους «γαλατάες» προήλθε η ονομασία Γαλάτα. Η Γαλάτα ανήκε στο φέουδο του Ρηγός από το 1196.

Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Κοινοτικό Συμβούλιο

Παραδοσιακά μπαλκόνια

όμορφη Γαλάτα, με την μαγευτική ομορφιά, την μακραίωνη ιστορία και παράδοση, την απαράμυλλη αρχιτεκτονική κληρονομιά και τον πολιτισμό της. Πάνω απ΄όλα όμως ο επισκέπτης θα νοιώσει την ηρεμία και τη γαλήνη και θα μαγευτεί από την ασύγκριτη φιλοξενία, και αγάπη των κατοίκων της, που τόσο πολύ έχει ανάγκη στην σημερινή εποχή που ζούμε. Κείμενο του Κοινοτικού Συμβουλίου Γαλάτας

The village of Galata, one of the prettiest villages in the Nicosia district,is located in the beautiful valley of Solea, on the river Klarios. The lush greenery, fresh air and the scents of the mountain give it special beauty. The village has a huge ecclesiastic tradition. The church of Panayia Eleousa, also known as Lady Podithou, was built in 1502 and is included in the List of World Heritage of UNESCO. The chapel of the Virgin or the Archangel is near the church of Our Lady of Podithou. The walls are covered with frescoes of 1514. In the middle of the village is the church of Panagia Odigitria. It was built in 1930. The small church of St. Sozomenos built in 1513 and decorated with frescoes . South of Galata is the church of Agia Paraskevi, an aisled church with frescoes. The small church of St. George dates from the 16th century and the church of St. Nicholas was built in the 15th century which is an aisled rectangular church. In the village there is also the chapel of St. Irakleidios and the chapel of St. John Lampadistis. As you are in Galata, it unreservedly to visit the nature trail, which begins at the church of the Archangel and ends at Mill Rhodes covering a distance of approximately one kilometer. It is a trail of outstanding natural beauty, along the river Klarios where you will particularly admire the lush vegetation. Of Immense beauty are also the fountains of the village, the fountain of Poyiatzi and tap Mastre Filipou located near the village square. The Galata Folk Art Museum was established in 1990 and contains more than five hundred objects, sorted by professions. All the above make Galata an ideal destination for each and every traveler.

- 33 -

Περιοχή Λευκωσίας

Το χωριό

τους κατοίκους σε κατ’ οίκον περιορισμό για 54 ημέρες. Στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στους ήρωες του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ. Υπάρχει, επίσης, και ένα μνημείο αγνοουμένων, το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνες της Ιεράς Μονής Κύκκου με προτομές των αγνοούμενων χωριανών. Η θέση του χωριού το κάνει προσβάσιμο από πολλές περιοχές. Προσφέρει στον επισκέπτη την ευκαιρία έχοντας το χωριό ως βάση να επισκεφτεί πολλά γειτονικά χωριά και τοποθεσίες, οι οποίες θα του προσφέρουν εξαιρετικές συγκινήσεις. Αξίζει οπωσδήποτε να πάτε για προσκύνημα στην Παναγία του Κύκκου ή το Θρονί. Εξαιρετικής ομορφιάς είναι το μονοπάτι μελέτης της φύσης «Καττούδια» που βρίσκεται στο δρόμο Πεδουλά - Κύκκου / Γερακιές - Κύκκου, το οποίο προσφέρει στον επισκέπτη την εμπειρία να περπατήσει κοντά στη φύση και να απολαύσει μια καταπράσινη διαδρομή. Έχει μήκος περίπου τριών χιλιομέτρων. Σ’ αυτό μπορεί κανείς να συναντήσει άγρια φυτά, πτηνά και ζώα και -αν είναι τυχερός- να θαυμάσει τα υπέροχα αγρινά. Επίσης, μπορείτε να επισκεφτείτε τη «Λετριά», έναν εντυπωσιακό καταρράκτη που εμφανίζεται, όταν η βροχόπτωση είναι ικανοποιητική. Από το Μηλικούρι, επίσης, μπορείτε να επισκεφτείτε την κοιλάδα του Διαρίζου, μια σπάνιας ομορφιάς τοποθεσία, καθώς και το γεφύρι του Τζελεφού, το οποίο βρίσκεται κοντά από το χωριό. Την Άνοιξη στις πλαγιές των βουνών ξεχωρίζουμε τις μυρωδάτες αγριοτριανταφυλλιές και τις αμυγδαλιές που σκορπίζουν τα χρώματα και τα αρώματά τους. Στο χωριό υπάρχει ξενώνας που λειτουργεί χειμώνα-καλοκαίρι, ο οποίος μπορεί να φιλοξενήσει τους επισκέπτες σε πολύ ειδικές τιμές. Μια περιήγηση στο εσωτερικό του χωριού θα σας μείνει επίσης αξέχαστη. Μπορείτε να περπατήσετε στο χωριό και να απολαύσετε κυπριακό καφέ και γλυκό του κουταλιού στα παραδοσιακά καφενεία, καθώς και να επισκεφτείτε την άπειρου κάλλους κοιλάδα του Διαρίζου και τον εκδρομικό χώρο Κομιτιτζή. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Μηλικουρίου είναι ο κ. Ηλίας Αβρααμίδης, γέννημα θρέμμα του χωριού. Με γνώμονα την αγάπη του για τον

Μ

ηλικούρι

Σ

ύμφωνα με μαρτυρίες, το Μηλικούρι υπήρχε ήδη κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους. Για την ονομασία του υπάρχουν διάφορες ενδιαφέρουσες εκδοχές: η πρώτη εκδοχή υποστηρίζει ότι η ονομασία Μηλικούρι προέρχεται από το φυτό μυρίκη που αφθονούσε στην περιοχή που χτίστηκε το χωριό. Σύμφωνα με την εκδοχή αυτή, το όνομα προήλθε αφού το «ρ» του «μυρίκη» αντικαταστάθηκε με το γράμμα «λ». Ωστόσο, η συγκεκριμένη ερμηνεία φαίνεται να μην πείθει, καθώς το φυτό μυρίκη δεν υπάρχει στην περιοχή. Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή, το Μηλικούρι κτίστηκε από τους εναπομείναντες κατοίκους των χωριών «Μήλον» και «Κούριον», των οποίων οι περισσότεροι κάτοικοί τους, σύμφωνα με την παράδοση, σφαγιάστηκαν μέσα σε

Πλατεία του χωριού

μια νύχτα από τους Καραμάνους Τούρκους. Ούτε η δεύτερη εκδοχή φαίνεται να ευσταθεί, γιατί οι Μεσαιωνικοί χρονογράφοι της Κύπρου μνημονεύουν στα έργα τους το χωριό, ενώ ιστορικά η δημιουργία του τοποθετείται στα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Σύμφωνα με την τρίτη εκδοχή, το Μηλικούρι προήλθε από τη συνένωση των δύο χωριών «Μήλον» και «Κούριον», τα οποία βρίσκονταν στην περιοχή της κοιλάδας Πλατύ και το πρώτο πλήγηκε από θανατικό, ενώ το δεύτερο από σεισμούς. Τότε, οι εναπομείναντες κάτοικοι των δύο χωριών συνεννοήθηκαν και δημιούργησαν ένα νέο χωριό, το Μηλικούρι. Στο χωριό υπάρχουν δύο εκκλησίες, η μία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και η άλλη στον Άγιο Ανδρόνικο και Αθανασία. Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου είναι κτίσμα του 1726 και είναι τρίκλιτος βασιλικού ρυθμού ναός. Το δεξί κλίτος της είναι αφιερωμένο στον Άγιο Μηνά, το μεσαίο είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Ελεούσα και το αριστερό στον Άγιο Γεώργιο. Στο περίφημο εικονοστάσι της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου υπάρχουν ιστορικές εικόνες, ανάμεσα στις οποίες βρίσκεται και παλαιά εικόνα της Παναγίας της Αγριώτισσας, του έτους 1523, η οποία μεταφέρθηκε στο ναό από το μοναστήρι της Παναγίας Αγρίας ή Αρκάς που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Το Μοναστήρι της Παναγίας Αρκάς εγκαταλείφθηκε και ερημώθηκε μάλλον στα τέλη του 18ου αιώνα. Μεγάλη ήταν η προσφορά των κατοίκων στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Οι πιο στενοί συνεργάτες του Γεώργιου Γρίβα Διγενή, του αρχηγού της οργάνωσης κατάγονταν από το Μηλικούρι. Τα αγγλικά στρατεύματα στην προσπάθειά τους να συλλάβουν το Διγενή και την ομάδα του υπέβαλαν

- 34 -

Nicosia District

Στην ορεινή περιοχή του καταπράσινου Τροόδους, σε υψόμετρο 800 μέτρων ξεπροβάλλει περήφανα το Μηλικούρι. Εντάσσεται στην επαρχία Λευκωσίας και συγκεκριμένα στο διαμέρισμα της κοιλάδας της Μαραθάσας. Κοντά στο χωριό βρίσκεται το γνωστό Μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου, το οποίο δίνει την ευλογία του στον υπέροχο αυτό τόπο.

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου

τόπο του, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου, το Σύνδεσμο Αποδήμων και το Χριστιανικό Σύνδεσμο εργάζονται μεθοδικά για την εκτέλεση διαφόρων έργων στο χωριό, τα οποία θα το βοηθήσουν να αναπτυχθεί. Όταν επισκεφτείτε το Μηλικούρι ένα είναι σίγουρο, ότι θα το λατρέψετε. Η όμορφη τοποθεσία του, η ιστορία του και οι επιλογές που δίνει στον επισκέπτη αποτελούν τα τέλεια συστατικά για να περάσετε όμορφες και ανέμελες στιγμές.

Στενά του χωριού

Milikouri is a village of the Nicosia district and it is located near Kikos monastery. Worth visiting is the church of saint George built in 1726. In the precincts of the temple there is a monument dedicated to the missing persons of the war and also a memorial dedicated to the liberation struggle of EOKA in honor of the villagers who fought against the British. One can also visit the temple of saints Andronikos and Athanasia.

Additionally a walk in the nature trail “katouthkia” it is highly recommended in which one can encounter wild vegetation birds and animals and even the Cypriot mouflon. Moreover the waterfall of Letria is spectacular and its worth a visit. Milikouri is the ideal destination for each and every visitor.

- 35 -

Σύνδεσμος Αποδήμων και Φίλων Μηλικουρίου

Ο

Σύνδεσμος Αποδήμων και Φίλων Μηλικουρίου είναι μια δραστήρια ομάδα ανθρώπων που μοιράζονται την κοινή αγάπη τους για το χωριό και έχουν ως απώτερο στόχο τους να το αναπτύξουν και να το προβάλουν. Πρόεδρος του Συνδέσμου εδώ και 4 χρόνια είναι η κα Μάρω Γαβριηλίδου, μια δραστήρια γυναίκα, η οποία είναι μέλος σε αρκετούς συνδέσμους. Οι σχέσεις του Συνδέσμου Αποδήμων Μηλικουρίου με το Κοινοτικό Συμβούλιο και τον Χριστιανικό Σύνδεσμο είναι άριστες. Κάθε καλοκαίρι, την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου ο Σύνδεσμος Αποδήμων σε συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις που διαρκούν περίπου 10 ημέρες, οι οποίες σημειώνουν τεράστια επιτυχία. Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνονται μουσικές βραδιές για τη νεολαία, βραδιές τόμπολας, δραστηριότητες για παιδιά, περιδιαβάσεις στο μονοπάτι της φύσης, εθελοντικές δεντροφυτεύσεις, καθώς και η διοργάνωση της ετήσιας χοροεσπερίδας. Αξίζει να αναφέρουμε, επίσης, ότι κατά την διάρκεια των 10ημερων εκδηλώσεων λειτουργεί καλοκαιρινό σχολείο στο

οποίο τα παιδιά γνωρίζονται μεταξύ τους, δραστηριοποιούνται δημιουργικά, συνεργάζονται και καλλιεργούν το αίσθημα του εθελοντισμού. Ο Σύνδεσμος Αποδήμων και Φίλων Μηλικουρίου μαζί με τη βοήθεια του Μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας, Νικηφόρου, ο οποίος έκανε πάρα πολλά έργα στο χωριό, προχώρησαν στην ανακαίνιση του παλιού σχολείου και έφτιαξαν ξενώνες, οι οποίοι ενοικιάζονται όλη τη διάρκεια του έτους. Στους προσκόπους παραχωρείται δωρεάν κάθε καλοκαίρι η υπέροχη αυλή, για τις διακοπές τους. Επιπλέον, ο Σύνδεσμος Αποδήμων πρωτοστατεί σε εθελοντικές δραστηριότητες, όπως το καθάρισμα του χωριού την Παγκόσμια Ημέρα Καθαριότητας. Με όλη την αγάπη και το σεβασμό για το χωριό, ο Σύνδεσμος Αποδήμων Μηλικουρίου με τις σωστές κινήσεις και ενέργειές του έχει καταφέρει να ξαναγυρίσουν οι συγχωριανοί στις ρίζες τους σε ένα χωριό με πλούσια ιστορία και παράδοση.

Το εστιατόριο Πλάτανος είναι μια οικογενειακή επιχείρηση, η οποία δραστηριοποιείται από το 1972. Σήμερα, η Μαρία Κεβεζέ και ο σύζυγός της, Πάμπος, διατηρούν την παράδοση που κληρονόμησαν από τη μητέρα του Πάμπου και συνεχίζουν να ετοιμάζουν για εμάς νόστιμα παραδοσιακά κυπριακά φαγητά, με αγνά υλικά, με αγάπη και μεράκι.

- 36 -

The restaurant Platanos, is a family business operating since 1972. Today, Mary Keveze together with her husband maintain the tradition and continue to prepare delicious traditional Cypriot food for us with love! In the green and beautiful village of Milikouri enjoy our fantastic food in the beautiful square below the Platanos tree, during the summer or beside the fireplace in winter, taste our mouth-watering traditional dishes such as ofto kleftiko and spit, all made with fresh local products of the region.

Σε ένα καταπράσινο και πανέμορφο χωριό, το οποίο διατηρεί τη δική του ταυτότητα αναλλοίωτη στο πέρασμα του χρόνου, στην όμορφη πλατεία κάτω από τον Πλάτανο το καλοκαίρι ή δίπλα από το αναμμένο τζάκι το χειμώνα, Every Sunday enjoy traditional resi (meat and wheat porridge dish). Savour απολαμβάνετε υπέροχα παραδοσιακά πιάτα, οφτό κλέφτικο και σούβλα, όλα your meal in amazing surroundings, as the location of the tavern will surely φτιαγμένα με ντόπια αγνά προϊόντα της περιοχής. Κάθε Κυριακή enchant you. απολαμβάνετε παραδοσιακό ρέσι. Το κάθε γεύμα σας μετατρέπεται εύκολα σε Σας περιμένουμε / We are waiting for you! διπλή απόλαυση, καθώς η τοποθεσία της ταβέρνας σίγουρα θα σας μαγέψει. Αναλαμβάνονται βαφτίσεις.

- 3 7 -Open during winter & summer, 7 days-a-week.

Περιοχή Λευκωσίας

Εκκλησία Παναγίας Χρυσοπαντάνασσας

Α

γροκηπιά

Κ

εντρική εκκλησία της Αγροκηπιάς είναι η Παναγία η Χρυσοπαντάνασσα. Κτίστηκε το 1990. Πρόκειται για μεγάλο ναό με έναν πανέμορφο περιποιημένο κήπο στο προαύλιό του, ο οποίος αποτελεί στολίδι για την κοινότητα της οποίας κάθε γωνιά στολίζεται με γούστο και καλαισθησία. Υπάρχει, επίσης, στο χωριό και η παλιά εκκλησία της Παναγίας Χρυσοπαντάνασσας, η οποία παλαιότερα ήταν η κύρια εκκλησία του χωριού. Είναι μικρή εκκλησία, κτίσμα πιθανόν του 1700-1750 μ.Χ. Το 1918 η εκκλησία ανακαινίστηκε και πήρε νέα μορφή. Παλαιότερα, στην αυλή της βρισκόταν το κοιμητήριο της κοινότητας, το οποίο στις μέρες μας μεταφέρθηκε ακριβώς έξω από την αυλή. Στα βόρεια της Αγροκηπιάς και συγκεκριμένα στην περιοχή «Αχεράς» ανεγέρθηκε πρόσφατα από τους κατοίκους του χωριού ένα παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Κουρνούτα. Ο Άγιος Κουρνούτας έφτασε στην Κύπρο μαζί με άλλους Αγίους από την Παλαιστίνη, τη Συρία και το Λίβανο μεταξύ του 7ου και του 8ου αιώνα, εκδιωγμένοι από τους εχθρούς του Χριστιανισμού. Δίδασκε σε διάφορα μέρη της Κύπρου το Χρι-

στιανισμό και είναι αρκετά γνωστός στην Πάφο, στην οποία συναντάμε αρκετά τοπωνύμια που φέρουν την ονομασία του. Ο Άγιος Κουρνούτας ασκήτευσε σε μια ερημική περιοχή κοντά στο χωριό της Αγροκηπιάς και έγινε σύντομα γνωστός στα γύρω χωριά για θαύματα που έκανε. Θεωρείται πως παλαιότερα στην περιοχή που ασκήτευσε ήταν κτισμένο μικρό εκκλησάκι για τα θεμέλια του οποίου πρόκειται να γίνουν ανασκαφές σε συνεννόηση του Κοινοτικού Συμβουλίου με το Αρχαιολογικό Μουσείο. Το εκκλησάκι του Αγίου Κουρνούτα στην Αγροκηπιά είναι ο μοναδικός ναός στην Κύπρο που είναι αφιερωμένος στον Άγιο. Η Εκκλησία μας τιμά τον Άγιο Κουρνούτα κάθε χρόνο στις 12 Σεπτεμβρίου. Στην Κοιλάδα «Τ’ Αχερά», βόρεια του βουνού Κρεάτη, στα όρια Αγροκηπιάς και Μιτσερού, βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα. Σύμφωνα με διάφορα έγγραφα που βρέθηκαν, καθώς και έρευνες που έγιναν, ο ναός της Μονής φαίνεται πως είναι παλαιότερος του 18ου αιώνα. Ανακαινίστηκε το 1770. Παλαιότερα ήταν αντρικό μοναστήρι, ενώ σήμερα είναι μοναστήρι καλογραιών. Σήμερα, εξωτερικά κοσμείται με

- 38 -

Nicosia District

Η Αγροκηπιά, χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, απέχει μόλις 25 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ανήκε αρχικά στο Τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών και αργότερα στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών. Το χωριό ήταν γνωστό με το όνομα “Agrochipia” ήδη από την εποχή που ήταν φέουδο των Ιπποτών του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη. Σύμφωνα με μία εκδοχή, η οποία φαίνεται ότι είναι η επικρατέστερη, η Αγροκηπιά πήρε το όνομά της από την ευφορία της περιοχής της. Συγκεκριμένα, το πρώτο συνθετικό του ονόματός της παραπέμπει στους πολλούς αγρούς, ενώ το δεύτερο στους πολλούς κήπους της. Σύμφωνα με μία δεύτερη εκδοχή, η Αγροκηπιά πήρε το όνομά της από το δέντρο αγριοσυκιά, το οποίο ευδοκιμεί στην περιοχή.

σκαλισμένες οξυγώνιες καμαρωτές πόρτες, ενώ στο εσωτερικό του κοσμείται με επίχρυσο εικονοστάσι. Κάθε χρόνο, στις 27 Ιουλίου γίνεται πανήγυρη στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα και πλήθος πιστών σπεύδουν να προσκυνήσουν τη χάρη Του. Η Αγροκηπιά παλαιότερα υπήρξε σημαντικό κέντρο εξόρυξης ορυκτού πλούτου, χαλκούχου πυρίτη και χρυσού. Βόρεια του χωριού λειτουργούσε το πρώτο μεταλλείο χρυσού και χαλκού, το οποίο αποτελούσε πηγή ζωής για τους κατοίκους του χωριού και των γύρω περιοχών. Υπάρχουν σήμερα στην περιοχή απομεινάρια της εξόρυξης χαλκοπυρίτη. Επίσης, στην ίδια περιοχή σώζεται μια σήραγγα μήκους 1500 μέτρων. Επιπλέον, σύμφωνα με τη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια, ένα κιτρινοκαφετί χρώμα μαρτυρεί ότι στην περιοχή υπήρχαν κοιτάσματα χρυσού που ανάγεται στα φοινικικά και τα ρωμαϊκά χρόνια και συνδέεται με το αρχαίο βασίλειο της Ταμασού. Μεταξύ Αγροκηπιάς και Μιτσερού βρίσκεται σήμερα ο συνοικισμός της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας στον οποίο λειτουργεί η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των μεταλλωρύχων. Το Κοινοτικό Συμβούλιο Αγροκηπιάς καταβάλλει πολύτιμες προσπάθειες που αποσκοπούν στην ανάπτυξη, την πρόοδο και την ευημερία της Κοινότητας. Για την υλοποίηση των στόχων του έχει προβεί στο σχεδιασμό, τον προγραμμα-

τισμό, καθώς και την ολοκλήρωση μιας σειράς έργων. Μερικά από τα έργα που ολοκληρώθηκαν είναι τα εξής: η κατασκευή δύο κοινοτικών πάρκων, το ένα ανάμεσα στο νέο οικισμό που ανεγέρθηκε ανατολικά της κοινότητας και το άλλο στην εκκλησία της Παναγίας Χρυσοπαντάνασσας, ο εξωραϊσμός της πλατείας και η δεντροφύτευση της, η επέκταση του οδικού φωτισμού, η αναβάθμιση του Δημοτικού σχολείου και η ανάπλαση της αυλής, ο εμπλουτισμός του με παιχνίδια, η δημιουργία αίθουσας πολλαπλής χρήσεως, η δημιουργία κοινοτικού γηπέδου κ.ά. Η Αγροκηπιά είναι μια γρήγορα αναπτυσσόμενη κοινότητα που συνδυάζει σύγχρονα με παραδοσιακά στοιχεία. Από τη μια θαυμάζει κανείς τον παλαιό οικισμό με τα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και από την άλλη τις γειτονιές με καινούριες κατοικίες. Πραγματικά, θα λατρέψετε την όμορφη πλατεία στην οποία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ και τα υπέροχα φαγητά που σερβίρονται στις ταβέρνες. Είναι ένα όμορφο και εξαιρετικά καθαρό χωριό, στολισμένο σε κάθε γωνιά του με λουλούδια και δέντρα, ένας όμορφος προορισμός, ο οποίος προσφέρεται για προσκύνημα και δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη για μια σύντομη απόδραση από τους γρήγορους και αγχώδεις ρυθμούς της καθημερινότητας.

Ξωκλήσι Αγίου Κουρνούτα

Κοινοτικό πάρκο Αγροκηπιάς

Agrokipia village it is just 25 km away from the Nicosia district. It is a fast developing community of great beauty and ecclesiastic tradition. The old church of Panayia Pantanasa was the village’s main church up to 1990 where the new church of Panayia Pantanasa was built. On a hill there are the ruins of the chapel of St. Kournoutas, a saint who lived as an ascetic in the region. Recently the constraction of this chapel was completed by the community council. In the village there is also the famous monastery of Saint Panteleimonas which was built even before the 18th century, and the chape of saint Andreas. Agrokipia was also considered as a mining copper pyrite and gold centre Until today in the area there are still remnants of copper-pyrite and gold, and a tunnel of 500 meters. Agropia makes the ideal destination for a brief escape from the fast pace of the city.

- 39 -

Περιοχή Λευκωσίας

Ξωκλήσι Αγίου Μάρκου Ευγενικού

Ά

γιος Ιωάννης

συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξή του. Γι’ αυτό το λόγο, στο χωριό λειτουργεί Δημοτικό Σχολείο. Δημοτικό σχολείο υπήρχε στην κοινότητα ήδη από το 1897 και στεγαζόταν στα κτίρια που βρίσκεται σήμερα το καφενείο του χωριού, κοντά από το σημερινό δημοτικό σχολείο. Στον Άγιο Ιωάννη Λευκωσίας έχασε τη ζωή του για την απελευθέρωση της Πατρίδας ο ήρωας του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα 1955-59, Παντελής Θεοδούλου Κατελάρης από το Επισκοπειό Λευκωσίας, ο οποίος έδρασε κυρίως στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη. Στις 18 Ιανουαρίου 1958 μετά από την ανατίναξη του κρησφύγετου του στον Άγιο Ιωάννη έγραψε το όνομά του στη λίστα των αθάνατων παλικαριών της Κύπρου. Θάφτηκε την ίδια μέρα από

ανέγερση μνημείου με τον ανδριάντα του στον πυρήνα της κοινότητας, κοντά στο Δημοτικό Σχολείο. Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Αγίου Ιωάννη είναι ο κ. Ανδρέας Τσαγγαρίδης, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη Κώστα Προκοπίου, Κωνσταντίνα Σκούρου, Πανίκκο Σπανό και Στέλιο Στυλιανού με όραμα και εργατικότητα εργάζονται για την βελτίωση των συνθηκών ζωής των κατοίκων και την ανάπτυξη του χωριού προγραμματίζοντας μία σειρά από σημαντικά έργα. Συγκεκριμένα, μερικά από τα προγραμματιζόμενα έργα είναι η κατασκευή νέου κοιμητηρίου, η ανάπλαση της κεντρικής πλατείας, η ανέγερση κτιρίων του Κοινοτικού Συμβουλίου που θα περιλαμβάνουν το γραφείο του Κοινοτάρχη και του γραμματειακού προσωπικού, αίθουσα πολλα-

Το πάρκο στο κέντρο του χωριού

Εκκλησία Αγίου Ιωάννη

τους δασκάλους του χωριού Αλέξανδρο Βιολάρη και Χρίστο Χειμωνίδη, ο οποίος αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας. Ο θάνατός του παρέμεινε μυστικός μέχρι το τέλος του Αγώνα. Στις 24 Ιανουαρίου 1965 έγινε η μετακομιδή των λειψάνων του. Ο χώρος ταφής του εξωραΐστηκε από το Κοινοτικό Συμβούλιο με την οικονομική στήριξη του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγωνιστών ΕΟΚΑ (ΣΙΜΑΕ). Στους στόχους του Κοινοτικού Συμβουλίου είναι η κατασκευή προτομής του ήρωα στο νέο μνημείο του, καθώς και η

πλής χρήσης και ιατρείο, ο εξωραϊσμός του πάρκου κ.ά. Στα στενά δρομάκια του χωριού το παρόν συναντά το παρελθόν. Πλινθόκτιστα σπίτια, με πλακόστρωτες κλειστές αυλές δένουν αρμονικά με σπίτια σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Η γεωγραφική του θέση, η πλούσια ιστορία του και το φυσικό του περιβάλλον καθιστούν τον Άγιο Ιωάννη Λευκωσίας έναν προσφιλή προορισμό στον επισκέπτη που επιθυμεί να χαλαρώσει για λίγο μακριά από την πρωτεύουσα.

Σ

το κέντρο του Αγίου Ιωάννη θα βρείτε την κύρια εκκλησία που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, κτίσμα του 1857. Στη δυτική εξωτερική πλευρά της εκκλησίας υπάρχει μια εντοιχισμένη κεφαλή λιονταριού του 14ου αιώνα που προέρχεται από την περιοχή «Αχερά», ενώ στο εσωτερικό της περίφημη είναι η εικόνα του Χριστού, η οποία χρονολογείται στον 16ο αιώνα. Στο νότιο άκρο του Αγίου Ιωάννη και συγκεκριμένα στα σύνορα με το γειτονικό χωριό Μαλούντα, βρίσκεται ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Μάρκο Ευγενικό, ο οποίος υπήρξε Μητροπολίτης Εφέσου και μία από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές και θεολογικές προσωπικότητες της εποχής του (1393-1445). Υπήρξε ο κύριος παράγοντας της αποτυχίας της ένωσης της Δυτικής και της Ανατολικής Εκκλησίας στη σύνοδο της Φλωρεντίας, καθώς ήταν ο μόνος που αρνήθηκε να υπογράψει. Το ξωκλήσι κτίστηκε από τον πατέρα Χρίστο Χειμωνίδη και τη σύζυγό του και είναι το πρώτο ξωκλήσι στην Κύπρο αφιερωμένο στον Άγιο τον οποίο η Εκκλησία μας τιμά κάθε χρόνο στις 19 Ιανουαρίου. Πρόκειται για ένα χωριό με αρκετά αξιοθέατα. Πλησίον του χωριού υπάρχει αρχαία νεκρόπολη, η οποία ανακαλύφθηκε το 1883. Στην εν λόγω νεκρόπολη βρέθηκαν αγγεία και κοσμήματα της ελληνιστικής εποχής. Χαρακτηριστικός είναι ο νερόμυλος «του Βαρταλή», ο οποίος βρίσκεται στις όχθες του ποταμού και έχει ανακηρυχθεί σε μνημείο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Χτίστηκε από την Αρχιεπισκοπή και σύμφωνα την παράδοση πήρε το όνομά του από το εξής γεγονός: όταν ήρθε στο χωριό ο Επί-

σκοπος για να εγκαινιάσει το νερόμυλο είχε καλέσει και τον Πασά. Ο Πασάς παραπάτησε και ο Επίσκοπος του είπε χαρακτηριστικά: "Βάρτα, Αλή, βάρτα" που σημαίνει στα τούρκικα «κράτα». Από αυτό το γεγονός, ο νερόμυλος πήρε την ονομασία «Βαρταλή». Στη συνέχεια, ο νερόμυλος αγοράστηκε από τους κατοίκους. Ανακαλύψτε, επίσης, και τα περίφημα «λαούμια», τα υπόγεια κανάλια που με κόπο έφτιαξαν πριν χρόνια οι χωρικοί, για να διευκολύνεται η μεταφορά του νερού από τον ποταμό στα χωράφια τους. Στον Άγιο Ιωάννη θα έχετε, επίσης, την ευκαιρία να απολαύσετε πανέμορφες εικόνες φυσικής ομορφιάς. Ακαλλιέργητες εκτάσεις με πυκνή βλάστηση διαδέχονται καλλιεργημένες εκτάσεις με σιτηρά, εποχιακά και ελαιόδεντρα. Το χωριό διασχίζει ο ποταμός του Ακακίου, ένας παραπόταμος του Σερράχη, ο οποίος τού προσδίδει πλούσιο πράσινο και πυκνή άγρια βλάστηση. Δύο εξαιρετικά όμορφοι χώροι πρασίνου είναι το Πάρκο με παιχνιδότοπο στα δυτικά της Κοινότητας και ο πευκόφυτος χώρος σε κρατική γη, έργα του δραστήριου Κοινοτικού Συμβουλίου. Όταν βρεθείτε στο χωριό, μην παραλείψετε, επίσης, να περπατήσετε στο φυσικό περιβάλλον της κοίτης του ποταμού. Η μικρή απόσταση που χωρίζει το χωριό από την πρωτεύουσα, το ήρεμο περιβάλλον μακριά από την φασαρία της μεγαλούπολης και η βελτίωση του οδικού δικτύου είναι μερικοί από τους παράγοντες που σήμερα το χωριό παρουσιάζει μια σταθερά αυξανόμενη πληθυσμιακή πορεία. Πολλές νέες οικογένειες επιλέγουν να ζήσουν μόνιμα στον Άγιο Ιωάννη

- 40 -

Nicosia District

Ο Άγιος Ιωάννης Λευκωσίας βρίσκεται στην επαρχία Λευκωσίας και απέχει μόλις 18 χιλιόμετρα από το κέντρο της πρωτεύουσας. Σύμφωνα με τη Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, το χωριό ήταν ήδη γνωστό σε παλιούς χάρτες με το όνομα Saint Jean. Σήμερα είναι γνωστό και με το όνομα Άγιος Ιωάννης Μαλούντας, λόγω της γειτνίασής του με το χωριό Μαλούντα.

Situated southwest of the capital city, at a distance of just 18 kilometres, is the beautiful village of Agios Ioannis Lefkosias. It is a village with idyllic and peaceful view, the splendour of which is highlighted on the tall hill of “Korakas”.

According to the Great Cyprus Encyclopaedia, the village is marked on old maps by the naming S. Jean, while four other villages bear the naming Agios Ioannis. The addition of the word Malounta to the name of the community is linked to the location of the village and more specifically to the fact that Malounta is a village neighbouring the community of Agios Ioannis.

At the heart of the village stands imposingly the main church of the village which is dedicated to Agios Ioannis Prodromos. It is a 19th century church, the interior of which is adorned by a 16th century icon of Christ, while a built-in lion’s head of the 14th century adorns its exterior on the west.Worth Around the end of the 19th century, an ancient necropolis was discovered near the village. Further research at the site brought to light Hellenic ceramics and various pieces of jewellery., a visit is highly recommended. Furthermore also worth visiting is the imposing bridge which was built to facilitate the residents mainly during the winter months when the river of Akaki, a side-river of Serrachis, was flooded and split the village in two. Another must see is the Watermill which located on the banks of the river, at the location Vartali, and it is one of the most distinctive watermills of Cyprus and has been declared a Monument by the Department of Antiquities. Up until World War II, the watermill operated and served both the residents of the village and the ones of the neighbouring villages.

- 41 -

Χοροεσπερίδα Οίκου

Μια υπέροχη χοροεσπερίδα διοργάνωσε το χωριό Οίκος στις 16 Αυγούστου με επίσημους προσκεκλημένους τον Έπαρχο Λευκωσίας κ. Μάριο Παναγίδη, τον Πρώτο Λειτουργό του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Μάκη Αντωνιάδη, τον κ. Νέστορα Πενταλιώτη, εκπρόσωπο του Νικόλα Παπαδόπουλου και τον εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του ΑΚΕΛ, κ. Πανίκο Χάμπα. Όσοι παρευρέθηκαν στην χοροεσπερίδα είχαν την χαρά να απολαύσουν κυπριακούς παραδοσιακούς χορούς από τα μικρά παιδιά του Οίκου, το Κέντρο Νεότητας «Μάραθος» και τον χορευτικό όμιλο του Συλλόγου Γυναικών του Οίκου. Επίσης, στην εκδήλωση αυτή τιμήθηκε για τις επιδόσεις του στη σκοποβολή ο Νικόλας Βασιλείου. Μόλις 17 χρόνων, σήμερα ο Νικόλας αποτελεί πλέον βασικό στέλεχος της σκοπευτικής ομάδας. Συγχαρητήρια στον Οίκο για την υπέροχη εκδήλωση που διοργάνωσε και έδωσε την ευκαιρία στους κατοίκους, τους απόδημους και τους φίλους του Οίκου να συναντηθούν και να περάσουν στιγμές ξεγνοιασιάς και διασκέδασης και να συσφίξουν περισσότερο τις σχέσεις τους.

Καφεστιατόριο ΤΑΚΚΟΣ Íçéï÷ ¹öÀîîè÷ ¤åùëöóÝá÷. Æèì. 22632156-99698619

Αναλαµβάνουµε βαφτίσεις και αρραβώνες σε πολύ λογικές τιµές °ðÞ ôï 1985 íÛøòé óÜíåòá óôï ëáæåóôéáôÞòéï Æ°ººÃª óôïî Íçéï ¹öÀîîè ¤åùëöóÝá÷ ðòïóæÛòïùíå óå Þìïù÷ åóÀ÷ îÞóôéíå÷ åëðìÜêåé÷. ºáõèíåòéîÀ óÀ÷ óåòâÝòïùíå áðïìáùóôéëÀ åÝäè óøÀòá÷, ëáæÛäå÷, ìáøôáòéóôÀ óÀîôïùéô÷ ëáé øÀíðïùòçëåò, ëáõñ÷ ëáé îÞóôéíå÷ íáëáòïîÀäå÷, Þìá æôéáçíÛîá íå áùõåîôéëÀ, çîÜóéá ðòïûÞîôá, óå ìïçéëÛ÷ ôéíÛ÷, íå óåâáóíÞ óôïî ëáôáîáìöôÜ ðïù íÀ÷ ðòïôéíÀ ëáé íÀ÷ óôèòÝúåé.

Γάμος στην Πλατανιστάσα

Στο χωριό Πλατανιστάσα η καμπάνα ήχησε χαρμόσυνα για να τελέσει τον γάμο της Μαρίας και του Μιχάλη. Ο γάμος του αγαπημένου ζευγαριού ήταν ο πρώτος που τελέστηκε στο χωριό μετά από 25 χρόνια. Ήταν ένας ωραίος γάμος που μας πήρε πολλές δεκαετίες πίσω θυμίζοντάς μας παλιές καλές εποχές. Ευχόμαστε με τη σειρά μας στα παιδιά να ζήσουν και να ευτυχίσουν και τους ευχαριστούμε θερμά που μας κάλεσαν.

Since 1985 and until today TAKKOS café-restaurant in Agios Ioannis village offers daily delicious grill foods, coffees, tasty sandwiches, hamburgers and pasta.

All homemade with the most natural ingredients.

- 42 -

- 43 -

Since 1985, up until today, TAKKOS caf -restaurant in Agios Ioannis village offers daily delicious grilled foods, coffees, tasty sandwiches, hamburgers and pasta.

All homemade with the most natural ingredients.

Περιοχή Πάφος

Πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου (1550)

Γ

αλαταριά

Η Γαλαταριά είναι χωριό της επαρχίας Πάφου. Ήταν μικτό χωριό στο οποίο ζούσαν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί μέχρι το 1963. Σύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη, το όνομα του χωριού προέρχεται από μια γυναίκα που ήταν γνωστή με το επώνυμο «Γαλαταρκά». Φαίνεται πως η γυναίκα αυτή ζούσε στην περιοχή του χωριού εκεί όπου είχε τη μάντρα και το κοπάδι της από το οποίο έπαιρνε πολύ γάλα, το οποίο εμπορευόταν. Έτσι, έμεινε γνωστή ως η «Γαλαταρκά». Οι άνθρωποι έλεγαν τότε: «Πάω στην Γαλαταρκά» και εννοούσαν τη γυναίκα που είχε τη μάντρα και το κοπάδι της στην περιοχή. Το όνομα διατηρήθηκε και όταν άλλοι κάτοικοι έκτισαν τα σπίτια τους στην περιοχή σχηματίζοντας το χωριό. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, το χωριό πήρε το όνομά του από την Παναγία της Γαλαταριάς που είναι γνωστή για τη θεραπεία των μαστών των γυναικών που στερούνται γάλακτος για το θηλασμό των βρεφών τους.

Γαλαταριά αναφέρεται σε κατάλογο λουζινιανο-βενετικών φέουδων του Μας Λατρί. Από ερείπια παλαιού οικισμού, πιστεύεται ότι η Γαλαταριά υπήρχε στους μεσαιωνικούς χάρτες με το όνομα «Γαλατίν» στα λατινικά. Με αυτή την άποψη συνηγορούν τα ερείπια ενός παλιού ναού του 1768, καθώς και το πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, το οποίο χρονολογείται το 1550.

Αρχαία εικόνα του Αγίου Νικολάου

Περίφημη είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται 5 χιλιόμετρα περίπου νότια του χωριού. Είναι μικρή καμαροσκέπαστη εκκλησία με δύο εισόδους, μια στο μέσο περίπου του νότιου τοίχου και μια στο μέσο του δυτικού τοίχου. Η αψίδα, ο ανατολικός τοίχος και μέρος του δυτικού τοίχου αυτής της μικρής αψιδωτής εκκλησίας είναι διακοσμημένα με τοιχογραφίες.

Στενά του χωριού

- 44 -

Paphos District

Η

Είναι καλυμμένες με ένα παχύ στρώμα καπνιάς, το οποίο αλλοιώνει τα χρώματα και καθιστά δύσκολη τη χρονολόγηση. Σύμφωνα με επιγραφές, η εκκλησία κτίστηκε το 1550. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Νικόλαος είχε οραματίσει έναν κάτοικο του χωριού να του κτίσουν ένα εκκλησάκι κάτω στη ρεματιά. Πράγματι, οι χωριανοί, άνδρες και γυναίκες, έσπευσαν με ζήλο να πραγματοποιήσουν το θέλημα του Αγίου. Με έκπληξη όμως έβλεπαν ότι ό, τι έκτιζαν το πρωί, το βράδυ γκρεμιζόταν και οι πέτρες μεταφέρονταν στην πλαγιά ενός βράχου που βρισκόταν κοντά. Αρχικά, νόμιζαν ότι κάποιος μετακινούσε τις πέτρες και αποφάσισαν ένα βράδυ να παραμονεύ-

πολιτισμούς. Το ηλιακό ωρολόγιο που ανευρέθηκε στην περιοχή φυλάσσεται μέχρι σήμερα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Η Γαλαταριά γέννησε και ανέθρεψε πολλούς και αξιόλογους ανθρώπους, οι οποίοι πρόσφεραν με το έργο τους στην Κύπρο μας. Ένας από αυτούς ήταν ο Ιωάννης Παυλίδης, ο οποίος γεννήθηκε στη Γαλαταριά περί τα 1800 μ.Χ. Φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή το 1817 και έπειτα σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στα χρόνια 1845-1853 ανέλαβε τη διεύθυνση της Ελληνικής Σχολής Λευκωσίας. Διέπρεψε στο λειτούργημά του και αποτελεί σημαντική μορφή των γραμμάτων.

Κοινοτικά κτίρια

Αγωγός νερού

σουν. Όμως, δεν κατάφεραν να δουν κανένα. Ο ιερέας του χωριού τους συμβούλευσε ότι ήταν θέλημα του Αγίου να κτιστεί το εκκλησάκι του στην πλαγιά του βράχου. Πράγματι, το εκκλησάκι κτίστηκε στον τόπο που ο Άγιος υπέδειξε, σε μια όμορφη τοποθεσία, ανάμεσα στους αμπελώνες. Πριν χρόνια οι κάτοικοι της Γαλαταριάς βρήκαν στα ερείπια της παλιάς εκκλησίας ένα ηλιακό ωρολόγιο και ένα κιονόκρανο που μαρτυρούν ότι υπήρχε αρχαίος οικισμός στην περιοχή. Το ηλιακό ωρολόγιο είναι ένας πέτρινος κυκλικός δίσκος με τις υποδιαιρέσεις ρολογιού. Οι πρώτοι που κατασκεύασαν ηλιακό ωρολόγιο ήταν οι Βαβυλώνιοι και το διέδωσαν και στους άλλους

Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Γαλαταριάς είναι ο κ. Ανδρέας Αρέστη, ένας άνθρωπος εξαιρετικά δραστήριος, με όραμα. Ο κ. Αρέστη σχεδιάζει με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων τη χρήση του νερού που υπάρχει στην περιοχή για την παραγωγή ενέργειας. Στη Γαλαταριά είναι σίγουρο ότι θα χορτάσετε από την ομορφιά του καταπράσινου τοπίου. Είναι ένα χωριό που προσφέρεται για όμορφες και ξέγνοιαστες αποδράσεις. Στα στενά του θα ανακαλύψετε την πλούσια ιστορία του και θα έρθετε σε επαφή με τους καλοσυνάτους και φιλόξενους κατοίκους του.

Galataria is a village situated in Paphos district. Widely known is the village’s church dedicated to Saint Nickolas and its situated just 5km outside the village. It is a small church built in 1550.

The church is built in a beautiful location surrounded by vineyards. A part of the church is decorated with frescoes. In Galataria its certain that you will enjoy the breathtaking green landscapes and you will discover the magic that this village has to offer.

- 45 -

ÇΟίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπουÈ ~ Βίβλος

Η εταιρεία, Παραδοσιακά Προϊόντα Α.Φ.Χ. (Κατσουράς) ΛΤΔ, είναι μια μικρή βιοτεχνία με οικογενειακή παράδοση πολλών χρόνων στην παραγωγή κυπριακών παραδοσιακών προϊόντων. Îøåé ôèî Ûäòá ôè÷ óôï ðáîÛíïòæï çòáæéëÞ øöòéÞ ¡áìáôáòéÀ, óå íéá ðáòáäïóéáëÀ ëôèîïôòïæéëÜ ëáé áíðåìïùòçéëÜ ðåòéïøÜ, óôèî ïòåéîÜ ðåòéïøÜ ôè÷ åðáòøÝá÷ ¦Àæïù. ¦åòéìáíâÀîåé äàï êåøöòéóôÛ÷ íïîÀäå÷ íåôáðïÝèóè÷: íÝá çéá ôèî ðáòáçöçÜ çáìáëôïëïíéëñî ðòïûÞîôöî, Þðö÷ øáìïàíé, áîáòÜ æòÛóëá, áîáòÜ êåòÜ, ôùòÝ æìáïàîá÷ ëáé ôòáøáîÀ ëáé íÝá çéá ôèî ðáòáçöçÜ ëùðòéáëñî ðáòáäïóéáëñî ðòïûÞîôöî áðÞ óôáæàìé ëáé øùíÞ óôáæùìéïà Þðö÷ óïùóéïàëï, ððáìïùúÛ, ëéïæôÛòé, Ûãèíá ëáé óôáæÝäá. °ðÞ ôï 2008, è âéïôåøîÝá íåôáæÛòõèëå óå îÛå÷ åçëáôáóôÀóåé÷ åùòöðáûëñî ðòïäéáçòáæñî äéáôèòñîôá÷ áîáììïÝöôè ôèî ðáòáäïóéáëÜ óùîôáçÜ, ôïî ôòÞðï ðáòáóëåùÜ÷ ôöî ðòïûÞîôöî ëáõñ÷ ëáé ôè äéáäéëáóÝá ðïù áëïìïùõåÝôáé, óå øñòïù÷ ëáôáììÜìïù÷ ëáé áðïäåëôïà÷ áðÞ ôé÷ °òíÞäéå÷ °òøÛ÷ çéá ðïéïôéëÜ ëáé ùçéåéîÜ ðáòáçöçÜ øåéòïðïÝèôöî áçîñî ðáòáäïóéáëñî ðòïûÞîôöî, øöòÝ÷ ôè øòÜóè íèøáîèíÀôöî. ªùîäùÀúïîôá÷ ôèî ðìïàóéá ðáòÀäïóè ëáé ôèî ôåøîïçîöóÝá ôïù øõå÷ íå ôèî ôåøîïìïçÝá ôïù óÜíåòá, æÛòîïùî óôï ðéÀôï íá÷ åàçåóôá ëáé õòåðôéëÀ ðòïûÞîôá, æôéáçíÛîá íå ôï íïîáäéëÞ ëùðòéáëÞ ôòÞðï, áðïëìåéóôéëÀ áðÞ áçîÛ÷ ðòñôå÷ àìå÷, øöòÝ÷ óùîôèòèôéëÀ, ôåøîèôÀ ðòÞóõåôá Ü øòñíáôá. Æá çáìáëôïëïíéëÀ ðòïûÞîôá ðáòÀçïîôáé áðïëìåéóôéëÀ áðÞ Àòéóôè÷ ðïéÞôèôá÷ îôÞðéï áéçéîÞ çÀìá, áðÞ ëáôóÝëå÷ ðïù âòÝóëïîôáé óôïù÷ âéïôÞðïù÷ ôöî

ïòåéîñî øöòéñî ôè÷ åðáòøÝá÷ ¦Àæïù, çéá îá áðïìáíâÀîåôå ôï ëáõåôÝ æòÛóëï, áçîÞ ëáé ùçéåéîÞ.

Οίνος: αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού πολιτισμού με παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ανέκαθεν το κρασί αποτελούσε σημαντικό στοιχείο στη ζωή του ανθρώπου και πρωταγωνιστούσε σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής: στην καθημερινή ζωή, τη διατροφή, την ιατρική και τη θρησκευτική ζωή.

Μπορείτε, επίσης, να δοκιμάσετε την ποικιλία των κρασιών του οινοποιείου κατόπιν συνεννόησης και να μάθετε την ιστορία του τόσο σημαντικού αυτού ποτού. Αφεθείτε στην ευχάριστη γεύση και το άρωμα των κρασιών του οινοποιείου AVACAS και είναι σίγουρο ότι θα τα λατρέψετε.

Στον κύριο δρόμο Γαλαταριάς-Στατού Αγίου Φωτίου βρίσκουμε ένα υπέροχο οινοποιείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1988 από τον Γιαννάκη Ευσταθίου. Ο κ. Ευσταθίου, καταγόμενος από οικογένεια με μακρά οικογενειακή παράδοση στο κρασί, καθώς οι προπάπποι και οι παππούδες της οικογένειας είχαν δικό τους λινό και δικό τους πατητήρι για την παρασκευή κρασιού, κατάφερε με την πολύτιμη βοήθεια της οικογένειας του να δημιουργήσει ένα σύγχρονο οινοποιείο.

On the main road, Galataria-Statos St. Photios, you will find a beautiful winery, which was founded in 1988 by Mr. Yiannakis Efstathiou. Mr. Efstathiou, comes from a family with a long tradition in wine production and with the valuable help of his brother, created this modern winery. Beginning with 3 types of wine, he now offers and distributes 10 different kinds of wines (dry, semi-dry and semi-sweet) all over Cyprus. You can visit the winery, with itÕs modern machinery and see the process which creates the natural, pure and flavoursome wines enjoy by many today. You can also try a variety of wines at the winery following an appointment.

Ξεκινώντας με 3 είδη κρασιού και διαθέτοντας σήμερα ένα από τα πλέον σύγχρονα οινοποιεία κατασκευής κρασιού, προσφέρει και διανέμει σε ολόκληρη την Κύπρο πάνω από 10 είδη κρασιών, ξηρά, ημίξηρα και ημίγλυκα σε συσκευασίες των 750ml, 375ml και 187ml επίσης και σε ασκούς. Μπορείτε να επισκεφτείτε το οινοποιείο και να δείτε από κοντά τη διαδικασία που ακολουθείται ώστε το κρασί να φτάνει αγνό και ευωδιαστό στα σπίτια μας.

KATSOURAS Ltd is a small, traditional, family-run factory that produces traditional Cypriot products and is located in the beautiful picturesque village of Galataria. The factory is compliant to all European specifications but still retains the traditional authentic methods in the production of Halloumi, Anari fresh, dry Anari, Flaounas cheese and Trachana, as well as grape products like sousouko, palouze, kiofteri, epsima and raisins. All ingredients are pure, with no preservatives, artificial additives or colours.

Δοκιμάστε τα προϊόντα της εταιρείας Κατσουράς και ταξιδέψτε στην πλούσια κυπριακή παράδοση!

¦°Ä°¢Ãª¹°º° ¦ÄëÃÁÆ° °.¼.Ì. (º°ÆªÃËÄ°ª) ¤Æ¢ - 46 ¡°¤°Æ°Ä¹°, 8645, ¦°¼Ãª. Æèì.: (+357) 26 722 392, Fax: (+357) 26 722 016 E-mail: info@katsouras.com

- 47 -

Οινοποιείο AVACAS (δρόμος Γαλαταριάς-Στατού Αγίου Φωτίου προς Πάφο) Τηλ.: 99632562, fax: 26220909 e-mail: avacasw@cytanet.com.cy

Περιοχή Πάφου

Το γεφύρι της Ρουθκιάς

ναι θαυματουργή για τις παθήσεις των ματιών. Η εκκλησία της στην Κοιλίνια κτίστηκε σε τοποθεσία που ανακαλύφθηκε αρχαίο σπήλαιο, το οποίο φαίνεται πως ήταν κρυφή χριστιανική εκκλησία της περιόδου της Τουρκοκρατίας. Στο σπήλαιο αυτό βρέθηκε μια πέτρινη πλάκα με σκαλισμένο το όνομα της Αγίας. Μια άλλη εκκλησία του χωριού είναι αυτή της Αγίας Παρασκευής, ενώ στο κοιμητήριο του χωριού βρίσκεται ένα μικρό ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Επιφάνιο. Στη θέση του παλιού χωριού τα τελευταία χρόνια αναστηλώθηκαν δύο παρεκκλήσια, του Αγίου Ευλογίου, το μοναδικό στην Κύπρο, και του Αγίου Γεωργίου. Τα παρεκκλήσια κτίστηκαν πάνω στα ερείπια παλαιότερων εκκλησιών της βυζαντινής περιόδου. Μια βόλτα στο εσωτερικό του χωριού θα σας εκπλήξει. Περιηγηθείτε στα δρομάκια του χωριού και θαυμάστε την όμορφη λιτή και παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών του. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο χωριό μένουν λίγοι μόνιμοι κάτοικοι, ενώ τα περισσότερα σπίτια αναπαλαιώθηκαν διατηρώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και χρησιμοποιούνται ως εξοχικά. Οι τοίχοι των σπιτιών είναι επενδυμένοι με πέτρα, οι δίκλινες ξύλινες στέγες με κεραμίδι και τα κρεμαστά, ξύλινα μπαλκόνια βλέπουν προς τη μεριά του δρόμου. Μοναδικής ομορφιάς είναι το γεφύρι της Ρουθκιάς, το οποίο βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κοιλίνια προς το δάσος της Πάφου. Είναι πέτρινο, κτίστηκε από τους Ενετούς (1489-1571) και είναι ένα από τα λιγοστά πέτρινα ενετικά γεφύρια που σώζονται μέχρι τις μέρες μας. Είναι κτισμένο πάνω στον ποταμό Ξερό και αποτελεί ιστορικό μνημείο σε μια τοποθεσία πλούσιας φυσικής ομορφιάς που θα σας συνεπάρει. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Στην Κοιλίνια μπορείτε να προμηθευτείτε γνήσια σπιτικά κυπριακά προϊόντα, χαλούμια, τραχανά, σουσιούκο, όπως επίσης και φρούτα. Στην Κοιλίνια, επίσης, παράγεται ζιβανία και αν βρεθείτε

Κ

οιλίνια

Η Κοιλίνια (γράφεται και Κοιλίνεια) είναι ένα από τα μικρότερα χωριά της Πάφου, είναι κτισμένη σε μια κοιλάδα που περιβάλλεται από λόφους και απέχει περίπου 36 χιλιόμετρα από την πόλη της Πάφου. Το χωριό ήταν κτισμένο αρχικά σε βουνό, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη σημερινή του θέση. Ο παλιός αυτός οικισμός καταστράφηκε τον 18ο αιώνα από καταρρακτώδεις βροχές που προκάλεσαν κατολισθήσεις και έπειτα κτίστηκε σε κοιλάδα στη σημερινή του θέση. ονομασία του χωριού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, η ονομασία Κοιλίνια ή Κοιλίνεια προέρχεται από τις ονομασίες δύο άλλων χωριών της επαρχίας Πάφου, της Κοίλης και της Ίνιας ή Ίνειας. Είναι βέβαιο ότι η Κοίλη πήρε την ονομασία της από τα κοιλώματα του εδάφους, ενώ η προέλευση του ονόματος της Ίνιας φαίνεται να είναι αρχαιοελληνική χωρίς να είναι όμως βέβαιο από πού προήλθε, γιατί ίσως αλλοιώθηκε κατά την Φραγκοκρατία. Σύμφωνα με μια άλλη

Αγία Αναστασία Φαρμακολύτρια

εκδοχή, η Κοιλίνια φαίνεται ότι πήρε την ονομασία της από την Κυλλήνη, αρχαία πόλη στην Ήλιδα της Πελοποννήσου, γι’ αυτό και κάποιοι υιοθετούν τη γραφή Κυλλήνεια. Αν δεχτούμε αυτή την εκδοχή, τότε ίσως πρέπει να συνδέσουμε την Κοιλίνια με τον ελληνικό αποικισμό κατά τα αρχαιότατα χρόνια. Η κύρια εκκλησία του νέου χωριού της Κοιλίνιας είναι αφιερωμένη στην Αγία Αναστασία τη Φαρμακολύτρια. Η Αγία Αναστασία έφτιαχνε φάρμακα με τα οποία γιάτρευε τον κόσμο και εί-

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική

- 48 -

Paphos District

Η

Στενά του χωριού

κάποια στιγμή εκεί, μπορεί να δείτε τη διαδικασία απόσταξης και να δοκιμάσετε το περίφημο αυτό κυπριακό ποτό. Η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια του εξωραϊσμού του χωριού και είναι ένας όμορφος χώρος με πλούσια θέα. Κοντά στην πλατεία θα βρείτε την πέτρινη βρύση με παγωμένο, καθαρό νερό που πηγάζει από το δάσος της Πάφου. Μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ, το τσάι, το κρασί ή τη ζιβανία σας σε ένα από τα παραδοσιακά καφενεία του χωριού και να ζήσετε τον παλμό του. Κοινοτάρχης της όμορφης Κοιλίνιας είναι ο κ. Νικόλας Νικολάου, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου παλεύουν για την ανάπτυξη του χωριού που μαστίζεται από την αστυφιλία. Με ζήλο και αποφασιστικότητα μάχονται για την βελτίωση της εικόνας του και την προβολή του στο κοινό που επιθυμεί να επισκεφτεί ένα πανέμορφο και αμιγώς παραδοσιακό χωριό της Πάφου. Το μικρό χωριό της Κοιλίνιας με τα όμορφα σπιτάκια, τα γραφικά δρομάκια, την πλούσια φυσική ομορφιά και την πανέμορφη θέα περιμένει τον καθένα από εμάς να το επισκεφτούμε και να γνωρίσουμε από κοντά τις ομορφιές, την ιστορία του και τους ανοιχτόκαρδους κατοίκους του.

The Koilinia is one of the smallest villages of Pafos, is built in a valley surrounded by hills and is about 36 km from the town of Paphos. The main church of the new village of Koilinia is dedicated to Saint Anastasia Farmakolytria. Around the church an ancient cave which was a stone slab engraved with the name of the Holy was discovered. Another church is that of Agia Paraskevi. In place of the old village two chapels of St. Evlogios, and St. George. The chapels were built on the ruins of earlier churches of the Byzantine period. We strictly recommend navigating the streets of the village and admiring the beautiful, simple and traditional architecture of the houses..

Uniquely beauty is the stone Venetian bridge Routhkias, located a few kilometers outside the Koilinia to Paphos forest, and the beautiful park is which is near the square In the park you will find the stone fountain with cold, clean water that springs from Paphos forest. The small village of Koilinia with beautiful houses, picturesque streets, its natural beauty and beautiful view awaits each of us to visit and meet the beauties, history and open-hearted inhabitants.

- 49 -

«Τα σάκχαρα του μελιού, ιδίως η γλυκόζη, είναι απαραίτητα για τις συστολές του καρδιακού μυ και αποτελούν πηγή ενέργειας για την καρδιά.»

«The sugars of honey, in particular glucose, is necessary for the contractions of the heart muscle and are a source of energy for the heart.» Ο κ. Δώρος Παναγίδης, παραγωγός γύρης και μελιού από τον Οίκο Μαραθάσας. Τηλ. 99574077

ªôèî ðáîÛíïòæè ºïéìÝîåéá, ôòéÀîôá ìåðôÀ áðÞ ôèî ¦Àæï, óå Ûîá áðÞ ôá óèíáîôéëÞôåòá ðáòáäïóéáëÀ ëòáóïøñòéá, õá âòåÝôå ôï ÃéîïðïéåÝï Shoufas. »å ïéëïçåîåéáëÜ ðáòÀäïóè ðïììñî äåëÀäöî øòÞîöî, ôï ÃéîïðïéåÝï Shoufas ðáòÀçåé óÜíåòá ëòáóÝ øòèóéíïðïéñîôá÷ ôá ðìÛïî åêåìéçíÛîá íèøáîÜíáôá. ¸ ôÛøîè ôïù ëòáóéïà êåëÝîèóå ðòéî áðÞ ðïììÛ÷ äåëÀäå÷ øòÞîéá, Þôáî ï ðáððïà÷ ôè÷ ïéëïçÛîåéá÷, ÌòéóôÞäïùìï÷ °îôöîÝïù ªéïàæá÷, çîöóôÞ÷ çéá ôé÷ ëáéîïôÞíå÷ íåõÞäïù÷ ëáé ôèî åîôéíÞôèôÀ ôïù, êåëÝîèóå îá ðáòÀçåé ëòáóÝ. Æèî ðáòÀäïóè óùîÛøéóå íå ôï Ýäéï íåòÀëé ëáé úÜìï ï çáíðòÞ÷ ôïù, ºöîóôáîôÜ÷ ¼éìÝððïù, ï ïðïÝï÷ åðÛëôåéîå ôé÷ åëôÀóåé÷ ôöî áíðåìéñî ôè÷ ïéëïçÛîåéá÷. °òøéëÀ, ôï ëòáóÝ ðòïïòÝúïîôáî íÞîï çéá ïéëïçåîåéáëÜ øòÜóè, óå ïéëïçåîåéáëÛ÷ çéïòôÛ÷ ëáé óùçëåîôòñóåé÷. °ðÞ ôï 2000, ôè óëùôÀìè ðÜòáî ôá ðáéäéÀ ôïù ºöîóôáîôÜ ëáé åççÞîéá ôïù ÌòéóôÞäïùìïù, ôá ïðïÝá Ûøïîôá÷ ðÝóö ôïù÷ íéá ðìïàóéá ðáòÀäïóè óôï ëòáóÝ, Ûøôéóáî Ûîá ÃéîïðïéåÝï åêïðìéóíÛîï íå ôïî ðìÛïî óàçøòïîï åêïðìéóíÞ, ôï ïðïÝï êåëÝîèóå áòøéëÀ áðÞ äàï ôàðïù÷ ëòáóéñî, ôï Shoufas Red Dry ëáé ôï Shoufas Dry White. °ðïìáàóôå ëáìïæôéáçíÛîï, áòöíáôéëÞ, åùøÀòéóôï ëáé äòïóéóôéëÞ ìåùëÞ

ëòáóÝ, æôéáçíÛîï áðÞ êéîéóôÛòé, íéá ìåùëÜ ðïéëéìÝá óôáæùìéïà. »å Ûîá Þíïòæï ìåíïîïðòÀóéîï øòñíá, íå Ûîôïîá áòñíáôá æòïàôöî Þðö÷ åóðåòéäïåéäÜ ëáé íðáîÀîá, ôï ìåùëÞ áùôÞ ëòáóÝ õá óá÷ óùîáòðÀóåé. Æï ëÞëëéîï, áòöíáôéëÞ ëòáóÝ æôéÀøîåôáé áðÞ ôé÷ åòùõòÛ÷ ðïéëéìÝå÷ óôáæùìéïà, »áòáõåàôéëï, Cabernet Sauvignon, Merlot ëáé Shiraz. Æï áòöíáôéëÞ òïúÛ íå ôè õåóðÛóéá çåàóè ëáé ôï Àòöíá æôéÀøîåôáé áðÞ åòùõòÛ÷ ðïéëéìÝå÷ óôáæùìéïà, ëùòÝö÷ áðÞ ôé÷ ðïéëéìÝå÷ Grenache Noir ëáé Ofthalmo.

In the beautiful village of Koilineia, thirty minutes away from Paphos, in one of the most traditional wine villages, you will find Shoufas Winery. With a family tradition of many decades, the Shoufas Winery has been producing wine, using the most modern machinery since 2000. Enjoy a well made aromatic white wine, made from xinisteri, a white grape variety, a red, aromatic wine made from red grape varieties, Maratheftiko, Cabernet Sauvignon, Merlot and Shiraz and the aromatic rose, with exquisite taste and aroma, made from red grape varieties, mainly from the varieties Grenache Noir and Ofthalmo.

Στην κάβα µας, θα βρείτε µια µεγάλη ποικιλία από κρασιά, τα οποία µπορούν να πλαισιώσουν µε τον καλύτερο τρόπο τις όµορφες στιγµές σας και θα σας χαρίσουν στιγµές απόλαυσης.

- 50 -

Οινοποιείο Shoufas Πάφος - 5 1- Κοιλίνια, Στοιχεία επικοινωνίας: +357 99 435436, +357 26 935846. email: shoufas@shoufas.com

Περιοχή Πάφου

Εκκλησία Αγίας Μαρίνας

Κ Μ ρήτου

αρόττου

Σε έναν ασφυκτικό κλοιό πρασίνου ξεπροβάλλει το χωριό Κρήτου Μαρόττου. Πρόκειται για ένα από τα πιο γραφικά χωριά της Πάφου. Σύμφωνα με τον Κύπριο ιστορικό, Νέαρχο Κληρίδη, η λέξη Κρήτου προέρχεται από το όνομα Ερωτόκριτος, το όνομα του πρώτου οικιστή του χωριού. Προκειμένου, λοιπόν, να αναφερθούν στο σπίτι του πρώτου οικιστή του τόπου έλεγαν «Στου Ερωτοκρίτου». Με τον καιρό αφαιρέθηκε το πρώτο συνθετικό του ονόματος και για χάρη συντομίας έμεινε το όνομα «Κρίτου». Το όνομα Μαρόττου, σύμφωνα με την εκδοχή του Νέαρχου Κληρίδη, είναι φράγκικο και δόθηκε από το Φράγκο φεουδάρχη που κατείχε το χωριό επί Φραγκοκρατίας. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η προσθήκη του ονόματος «Μαρόττου» εξηγείται από την επέκταση του χωριού που ήταν αποτέλεσμα της συνένωσης ενός χωριού με το όνομα «Κρίτου» με γειτονικό χωριό που έφερε το όνομα Μαρόττου.

Κ

ύριος ναός της Κρήτου Μαρόττου είναι αυτός της Αγίας Μαρίνας. Η εκκλησία είναι κτίσμα του 18ου αιώνα περίπου. Στο χωριό λειτουργεί, επίσης, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, η οποία είναι κτίσμα του 1990. Σε ένα όμορφο περιβάλλον, εντός του δάσους, βρίσκεται το ξωκλήσι του Σταυρού των Κρεμασμάτων.

Κάτοικος του χωριού

Ανασκαφικές έρευνες του Πανεπιστημίου της Νεβάδα-Λας Βέγκας με χορηγούς το National Science Foundation, το National Geographic Society και το Wenner-Gren Foundation στη θέση Κρήτου Μαρόττου-Άης Γιώρκης έφεραν στο φως πρόσφατα μια ανθρώπινη ταφή, η οποία εκτιμάται να είναι η πρωϊμότερη που έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής στο νησί. Η θέση Κρήτου Μαρόττου-Άης Γιώρκης χρονολογείται στην Ακεραμική Νεολιθική Β, ενώ η βασική περίοδος κατοίκησης χρονολογείται γύρω στο 7800 π.Χ. Ενώ οι περισσότερες θέσεις της Νεολιθικής περιόδου στην Κύπρου έχουν εντοπιστεί στα παράλια, η θέση αυτή βρίσκεται στους πρόποδες της οροσειράς του Τροόδους. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως χαρακτηριστικά ιδιαίτερα σπάνια για τη θέση αυτή όπως, επιχρισμένες κυκλικές πλατφόρμες, τεράστιες ποσότητες απολεπισμένων εργαλείων και ένα ιδιαίτερα καλά διατηρημένο σύνολο παλαιοπεριβαλλοντικών δεδομένων, όπως οστά βοοειδών, τα οποία πρώτη φορά τεκμηριώνονται σε θέση που χρονολογείται πριν από την εποχή του Χαλκού. Ο ανθρώπινος σκελετός βρέθηκε σε συνεσταλμένη στάση μέσα σε τάφο, ο οποίος έχει

- 52 -

λαξευτεί μέσα σε μεγαλύτερο και κάπως πρωϊμότερο λάκκο. Πρόκειται για σκελετό ενήλικα, πιθανόν άνδρα και η ταφή φαίνεται να είναι διαταραγμένη. Το γέμισμα του τάφου περιείχε πέτρες, ζωικά οστά και απολεπίσματα. Δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα κτερίσματα, παρόλο που βρέθηκε λεπίδα οψιανού στην περιοχή της λεκάνης. Στη θέση Κρήτου ΜαρόττουΆης Γιώρκης έχουν προηγουμένως βρεθεί τμήματα βρεφικής ταφής, ενώ κάποια οστά που ανήκουν σε αριθμό ενηλίκων έχουν καταγραφεί στα Νεολιθικά πηγάδια στη θέση Κισσόνεργα-Μυλούθκια. Μάλιστα, στη θέση Παρεκκλησιά-Σιηλλουρόκαμπος, τη μεγαλύτερη σε έκταση θέση της Ακεραμικής Νεολιθικής Β περιόδου που έχει ανασκαφεί μέχρι στιγμής στην Κύπρο, έχει βρεθεί μεγάλος αριθμός ανθρώπινων οστών, καθώς και ένας ανθρώπινος σκελετός σε συνεσταλμένη στάση συνοδευόμενος από ταφή γάτου. Οι ταφές αυτές όμως δε φαίνεται να είναι τόσο πρώιμες όσο αυτή της Κρήτου Μαρόττου-Άης Γιώρκης, παρόλο που η ακριβής χρονολόγηση θα προκύψει από τις προγραμματισμένες ραδιοχρονολογήσεις. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική θέση, καθώς συμβάλλει στην κατανόηση της πρώιμης κατοίκησης του νησιού. Περιδιαβαίνοντας τα στενά δρομάκια του χωριού θα μαγευτείτε από τα πλούσια χρώματα και τα αρώματά του. Οι κήποι των παραδοσιακών σπιτιών, ολάνθιστοι με κάθε λογής λουλούδια, δένουν αρμονικά κάνοντας το τοπίο εξαιρετικά όμορφο. Στο χωριό αυτό διαμένουν μόνο 70 μόνιμοι κάτοικοι, γι’ αυτό πολλά σπίτια της κοινότητας είναι εγκαταλειμμένα, παραπέμποντας σε μια εποχή που το χωριό έσφυζε από ζωή και ηχούσαν σε κάθε στενό του ανέμελα γέλια παιδιών και νέων. Πολύτιμη ήταν η προσφορά της Κρήτου Μαρόττου στους αγώνες για την ελευθερία και τη δημοκρατία της Κύπρου. Το κρησφύγετο αγωνιστών της ΕΟΚΑ που υπάρχει στο χωριό πρόσφατα έχει αναδειχθεί σε μνημείο

Δρόμος του χωριού

από το Κοινοτικό Συμβούλιο. Πρόεδρος της Κοινότητας Κρήτου Μαρόττου είναι ο κ. Λεωνίδας Παπασπύρου, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και τους άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται στο χωριό, μάχονται για την διαρκή ανάπτυξη και προβολή του. Κάθε χρόνο, την εβδομάδα του δεκαπενταύγουστου, διοργανώνεται από το Σύνδεσμο Αποδήμων της Κοινότητας το ετήσιο καλοκαιρινό Φεστιβάλ με σκοπό τη σύσφιξη των σχέσεων των κατοίκων του χωριού και την προβολή της πλούσιας κυπριακής παράδοσης. Η όμορφη Κρήτου Μαρόττου περιμένει τον καθένα από εμάς να την επισκεφτεί και να θαυμάσει τις ομορφιές και την πλούσια ιστορία της.

Paphos District The Kritou Marottou is one of the most picturesque villages of Paphos. There are two churches operating in this small village, the stone church of Agia Marina and the Church of Our Lady Perispomeni which is of excellent ecclesiastical architecture. Excavations of the University of Nevada-Las Vegas sponsored by the National Science Foundation, the National Geographic Society and the Wenner-Gren Foundation in place Kritou Marottou-Ais Giorkas unearthed recently a human burial, which is estimated to be the earliest set recorded so far on the island. Wandering the narrow streets of the village you will be charmed by its rich colors and aromas. In this village live only 70 residents, so many community houses are abandoned, referring to a time when the village was full of life and sounded in every narrow carefree laughter of children and youth. The beautiful Kritou Marottou awaits each of us to visit and admire the beauty and rich history.

- 53 -

Περιοχή Πάφος

Η Αναδιού σας καλωσορίζει

του χωριού. Προχωρώντας μέσα στο δάσος της Αναδιού συναντάμε όμορφα ποτάμια και μικρούς καταρράκτες. Επίσης, θα δούμε το παλιό γεφύρι του ποταμού Σκάρφου που περνά πάνω από το ποτάμι. Η εκκλησία του μικρού αυτού χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ζήνωνα και Ζηνά. Ο Άγιος Ζήνων έζησε τον 4ο αι. μ.Χ. και γεννήθηκε στην αραβική πόλη της Φιλαδέλφιας. Ήταν από πλούσια οικογένεια, υπηρετούσε ως αξιωματικός στο ρωμαϊκό στρατό. Στη συνέχεια διένειμε όλα τα υπάρχοντά του στους φτωχούς και έδωσε ελευθερία σε όλους τους δούλους του. Ένας από τους δούλους του, ο Ζήνας, αρνήθηκε να αφήσει τον πρώην κύριό του και έτσι έμεινε κοντά του. Όταν άρχισε η δίωξη των Χριστιανών επί αυτοκράτορα Μαξιμιανού, ο Ζήνων υπερασπίστηκε την πίστη του με αποτέλεσμα να συλληφθεί και να πάει στη φυλακή. Υπέστη φρικτά βασανιστήρια και αποκεφαλίστηκε το 303 μ.Χ. Η εκκλησία κτίστηκε πρόσφατα. Ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου είχε μελετήσει τα τοπογραφικά του χωριού και λίγο έξω από αυτό φαινόταν ότι υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Ζήνωνα. Ρώτησαν τότε γέροντες από τα άλλα χωριά και τους ανέφεραν ότι πράγματι υπήρχε η εκκλησία σ’ εκείνο το σημείο, έκαναν ανασκαφές και τότε βρήκαν χαλάσματα και πέτρες της παλιάς εκκλησίας. Για το κτίσιμο της εκκλησίας χρησιμοποίησαν πέτρες από την παλιά. Η εκκλησία κτίστηκε από εισφορές πιστών, από κονδύλι του Υπουργείου Εσωτερικών του οποίου Υπουργός διατελούσε τότε ο κ. Χρίστος Πατσαλίδης, καθώς και από κονδύλι του Επισκόπου Τηλλυρίας Νικηφόρου. Η μνήμη των Αγίων Ζήνωνα και Ζηνά εορτάζεται από την Εκκλησία μας στις 22 Ιουνίου. Κάθε Αύγουστο στο καταπράσινο χωριό της Αναδιού διοργανώνεται το μεγάλο φεστιβάλ «Φάσας και Κυνηγιού». Πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου είναι ο κ. Σάββας Χατζησάββας, ο οποίος ανέλαβε από το 2006 την κοινότητα και με τη βοήθεια των υπόλοι-

Α

ναδιού

Η Αναδιού είναι ένα πανέμορφο χωριό της επαρχίας Πάφου, το οποίο αναδύεται από το πράσινο και τα πεύκα. Βρίσκεται στην άκρη του δάσους του Τροόδους. Ήταν τουρκοκυπριακό χωριό, το οποίο εγκαταλείφθηκε το 1974, όταν οι κάτοικοί του μετακινήθηκαν προς τη βόρεια πλευρά της Κύπρου λόγω της τουρκικής εισβολής.

Φ

ονομασία του χωριού, δυστυχώς, δεν καταφέραμε να βρούμε κάποια εξήγηση. Ωστόσο, συνομιλώντας με τον Κοινοτάρχη της Αναδιού, κ. Σάββα Χατζησάββα, και μαθαίνοντας την ιστορία αυτού του χωριού, μπορούμε να πούμε ότι η Αναδιού αναδύεται μέσα από το πλούσιο πράσινο, από τα νερά, αναδύεται μέσα από τους κατοίκους της, οι οποίοι με αγάπη και κόπους κατάφεραν να την αναβιώσουν, να βελτιώσουν την εικόνα της δημιουργώντας ένα υπέροχο χωριό που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτε κανένα άλλο χωριό και δε θυμίζει καθόλου πλέον το εγκαταλειμμένο χωριό του παρελθόντος. Φτάνοντας στην Αναδιού ο επισκέπτης θα δει τα πετρόκτιστα σπίτια, τις βρύσες και τις πλατείες

Paphos District

αίνεται, μάλιστα, ότι παλαιότερα ήταν ελληνικό και χριστιανικό χωριό του οποίου οι κάτοικοι κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αναγκάστηκαν να προσηλυτιστούν στο Ισλάμ. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 κατοικήθηκε από Ελληνοκύπριους πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από τις περιουσίες τους. Στη συνέχεια, οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε άλλες περιοχές και το χωριό εγκαταλείφθηκε για δεκαετίες. Μετά το 2000 η κυπριακή πολιτεία ενθάρρυνε την κατοίκηση του χωριού και σήμερα κατοικούν μόνιμα σε αυτό 50-60 άτομα, ενώ άλλα άτομα έχουν τις εξοχικές τους κατοικίες και έρχονται τα Σαββατοκύριακα και τις γιορτές. Παρ’ όλες τις προσπάθειές μας να εντοπίσουμε από πού προέρχεται η

Καφενείο Αναδιού

Εκκλησία Αγίου Ζήνωνα και Ζηνά

πων μελών του Κοινοτικού Συμβουλίου εργάζονται για να αναδείξουν το χωριό και να το καταστήσουν μια συνεχώς αναπτυσσόμενη κοινότητα, η οποία θα αποτελεί επιλογή για μόνιμη κατοικία. Πρόκειται για ένα χωριό με φιλόξενους κατοίκους, οι οποίοι είναι δεμένοι μεταξύ τους. Όπως μάς ανέφερε ο αντιπρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου, κ. Ανδρέας Ευθυμίου, τα Χριστούγεννα οι μόνιμοι κάτοικοι και όσοι έχουν τα εξοχικά τους στο χωριό συναντιούνται στο καφενείο του χωριού, φτιάχνουν σούπα και τρώνε όλοι μαζί. Το Πάσχα μαγειρεύουν κλέφτικο και διοργανώνουν «γαουροδρομίες», προσπαθώντας έτσι να κρατήσουν τα έθιμα και την παράδοση. Η Αναδιού αποτελεί ανεπιφύλακτα την ιδανική επιλογή για μια όμορφη εκδρομή. Η φυσική ομορφιά και η γαλήνη της θα σας συνεπάρει και η φιλοξενία των κατοίκων της που την αγαπάνε τόσο πολύ και που με κόπους προσπάθησαν να την αναστήσουν θα σας μείνει αξέχαστη.

Anadiou is a beautiful village in the district of Paphos, which emerges from the greenery and pine. Located, on the edge of Troodos. It was a Turkish Cypriot village which was abandoned in 1974, when the inhabitants moved to the northern part of Cyprus due to the Turkish invasion. Currently the village has only 50-60 inhabitants.

Reaching Anadiou one can see thebeutiful stone houses the fountains and squares.

Moreover while entering Anadiou’s forrest one can see the old bridge river Skarfos passing over the river. The church of this small village is dedicated to St. Zeno and Zena. The church was recently built on the foundations of an older church. Anadiou is highly ideal choice for a beautiful trip.

Κέντρο του χωριού

- 54 -

- 55 -

Παναγιώτα Μίτα

Συντάκτρια Round&Round Magazine

Κυπρίων Οίνος Κύπρος… το νησί του κρασιού. Η ιστορία του κρασιού στην Κύπρο χάνεται στα βάθη των αιώνων. Τα αποτελέσματα πρόσφατων αρχαιολογικών ερευνών κατέδειξαν ότι η παραγωγή κρασιού στην Κύπρο άρχισε πριν από 5500 περίπου χρόνια!

Αναφορές στο κυπριακό κρασί έχουμε ήδη από πολύ νωρίς σε πολλά κείμενα. Ο Όμηρος στα έπη του επαινεί τα κυπριακά κρασιά, ενώ σε πολλούς άλλους αρχαίους συγγραφείς η Κύπρος αναφέρεται ως «εύοινος». Η φήμη, μάλιστα του κυπριακού κρασιού ήταν γνωστή και στα μεταγενέστερα χρόνια, αφού, όπως μάς πληροφορεί ο περίφημος Άγγλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, ο Ρωμαίος Μάρκος Αντώνιος παραχώρησε το νησί της Κύπρου στην αγαπημένη του Κλεοπάτρα, βασίλισσα της Αιγύπτου, χαρακτηρίζοντάς την τόσο γλυκιά όσο το κυπριακό νάμα, γνωστό παλιό κυπριακό κρασί. Δώδεκα αιώνες αργότερα, ο Άγγλος Ριχάρδος Λεοντόκαρδος αναχωρούσε από την Κύπρο λέγοντας χαρακτηριστικά: «Πρέπει να επιστρέψω

στην Κύπρο μόνο και μόνο, για να ξαναγευτώ το κρασί της». Παραδοσιακά, οι Κύπριοι παράγουν κρασί από διάφορες ποικιλίες σταφυλιών με επικρατέστερες το «μαύρο» ή κόκκινο και το «ξυνιστέρι» ή άσπρο. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο φημισμένο, γλυκό, κυπριακό κρασί «κομανδαρία» (ή «κουμανταρία»), το οποίο παράγεται στο νησί εδώ και αιώνες. Η παραγωγή κουμανδαρίας τεκμηριώνεται στην Κύπρο από το 800 π.Χ. αλλά εντατικοποιήθηκε και συστηματοποιήθηκε με τη σημερινή της ονομασία κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όταν η περιοχή παραγωγής της ανήκε στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών. Η φήμη του κρασιού αυτού με το ξεχωριστό κόκκινο χρώμα και τη βελούδινη γεύση έγινε σύντομα μεγάλη, ώστε ο βασιλιάς της Γαλλίας Φίλιππος-Αύγουστος να το ονομάσει «Απόστολο των κρασιών», το 13ο αιώνα. Σήμερα, πολλούς αιώνες μετά, στις νότιες πλαγιές της οροσειράς του Τροόδους, σε μερικά όμορφα κρασοχώρια παράγεται ακόμα η κουμανδαρία. Στις μέρες μας, οι Κύπριοι, πιστοί στην μακραίωνη παράδοση, παράγουν περισσότερο κρασί κατ’ άτομο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, αλλά καταναλώνουν και το λιγότερο κρασί από τις χώρες της Ευρώπης. Η ποιότητα των κυπριακών σταφυλιών και κατ’ επέκταση του κυπριακού οίνου, είναι γνώστη παγκόσμια, ώστε πολλοί να είναι αυτοί που προτιμούν το κυπριακό κρασί. Στις φετινές γιορτές των Χριστουγέννων επιλέγουμε κυπριακό κρασί από τοπικά κυπριακά οινοποιεία, για να συνοδεύσουμε με τον καλύτερο τρόπο τις όμορφες οικογενειακές μας στιγμές.

Ιδιωτικό γραφείο εξευρέσεως εργασίας Private employment office

Γ. ΠΑΦΙΟΣ / G. PAPHIOS (αρ. άδειας 85) Τηλ. επικοινωνίας: 99101917, Fax: 25581187 Email: G.paphios@hotmail.com

Διαθέτουμε άριστα επιλεγμένο προσωπικό για: - Οικιακές βοηθούς - Φροντίδα ηλικιωμένων ανθρώπων - Προσωπικό για εστιατόρια, ταβέρνες και ξενοδοχεία - Εργάτες Εδώ και πολλά χρόνια, αξιολογούμε και επιλέγουμε για τους εκλεκτούς μας πελάτες προσωπικό όλων των ειδικοτήτων που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους, με σεβασμό πάντοτε στον καθένα ξεχωριστά. Επιλέγουμε και προτείνουμε πρόσωπα άμεμπτου ηθικής, με καλοσύνη, πρόθυμα να φροντίζουν το σπίτι, την οικογένεια, ηλικιωμένα πρόσωπα, την επιχείρησή σας. Στόχος μας είναι η μακροπρόθεσμη συνεργασία ανάμεσα στον εργοδότη και τον εργαζόμενο. Η πολύχρονη πείρα μας αποτελεί εγγύηση, για να επιλέξετε το γραφείο μας για την εύρεση προσωπικού που πρόκειται να αναλάβει τη φροντίδα του σπιτιού και των αγαπημένων σας προσώπων!

We can provide excellent housekeeping staff, housekeeping care of elderly people, staff for restaurants, taverns, hotels and workers. With years of experience, we evaluate and select for our valued customers staff of all disciplines to meet their requirements while respecting each one separately. We propose morality unimpaired persons, kind, willing to take care of the home, family, elderly persons, or your business.

Tip: Ειδική προσφορά στα χωριά μας!

Special offer in our villages!

- 56 -

- 57 -

Μείνετε στα υπέροχα διακοσμημένα δωμάτια του ξενοδοχείου μας, στο κέντρο της πλατείας Τροόδους και μόλις 5χλμ από την κορυφή του Ολύμπου, εκεί που συναντιέται η πολυτέλεια με την φυσική ομορφιά. Το κάθε δωμάτιο μας είναι εξοπλισμένο για κάθε γούστο και συνοδεύεται από υπηρεσίες υψηλού επιπέδου.

At the Troodos Hotel we aim to offer accommodation services that combine a welcoming family atmosphere with high standards of service. Taking full advantage of the beauty of the surrounding area and of our central position in Troodos Square, we offer an experience that combines relaxation with adventure!

Hotel Troodos, Troodos Square. 4800 Troodos, Cyprus Tel.: (+357) 25 420000, Fax: (+357) 25 420020 Email: info@troodoshotel.com

- 58 -