Rijnstreek Business, nummer 4 mei 2017 by Rijnstreek Business

RIJNSTREEK

REGIONAAL ZAKENMAGAZINE | JAARGANG 24 | NUMMER 4 | MEI 2017

Officieel orgaan

STERKSTE SCHAKEL KRING RIJNLAND

Heb je het goed geregeld? Thema familiebedrijven en bedrijfsoverdracht De Sterkste Schakel editie 2018 De eerste genomineerde bedrijven worden gepresenteerd

Van bollenschuur naar ‘De Kloosterschuur’ Nieuwbouw op bedrijventerrein Klei-Oost-Zuid in Rijnsburg

Actie

Al voor:

â&#x201A;Ź 11.990,-

of â&#x201A;Ź 319,- p/mnd.*

* Informeer naar de voorwaarden.

De Citan. Compacte klasse van Mercedes-Benz. Veel comfort, uitstekende rijeigenschappen, zeer wendbaar en bijna 4 m3 laadvolume: dat is de Citan. Ook op het gebied van veiligheid maakt de Citan indruk met standaard een zeer compleet pakket met innovatieve veiligheidssystemen zoals ADAPTIVE ESP en remassistent BAS PRO. De krachtige motoren met BlueEFFICIENCY-technologie zorgen bovendien voor een uniek laag verbruik en een verdere reductie van de CO2-emissie. Overtuig uzelf met een proefrit bij Mercedes-Benz Dealer Bedrijven.

Mercedes-Benz Alphen a/d Rijn De Schans 25 2405 XX Alphen a/d Rijn Tel. 0172 47 51 55.

Mercedes-Benz Leiden Vondellaan 45 2332 AA Leiden Tel. 071 576 93 03.

www.mbdb.nl, info@mbdb.nl

VOORWOORD

Bedrijfsopvolging in een familiebedrijf: een gevoelige kwestie •

‘Weet uw zoon of dochter wat het betekent om eigenaar en manager te zijn?’

•

‘Een externe koper in een bedrijf met veel betrokken familieleden kan best lastig zijn.’

•

‘Bij een overdracht van een familiebedrijf belanden partijen helaas vaak in de loopgraven.’

Bovenstaande citaten komen uit artikelen over bedrijfsopvolging in familiebedrijven, een belangrijk thema in dit nummer van Rijnstreek Business. Tien specialisten van diverse bedrijven laten verderop in deze uitgave hun licht schijnen over wat er allemaal bij komt kijken als de eigenaar van een familiebedrijf zijn onderneming wil overdragen aan de volgende generatie. Dit kan een zoon of een dochter zijn (tegenwoordig staat naar schatting in dertig procent van de familiebedrijven een vrouw aan het roer). En als er geen familielid is, wordt er gezocht naar een externe koper. Maar wie het (familie)bedrijf ook overneemt, altijd gaat dit gepaard met veel gevoeligheden en extra sentimenten, die het nodig maken om een (financieel) adviseur of mediator in de arm te nemen. Dit laatste is meer dan een verkooppraatje van specialisten die willen verdienen aan dit soort kwesties, zo is mij de afgelopen jaren wel gebleken tijdens interviews met eigenaren van bedrijven. Vaak komt tijdens deze gesprekken het onderwerp bedrijfsopvolging op tafel. Zelfs als het goed geregeld is en de overdracht in goede harmonie is verlopen, blijkt het een lastige en vaak langdurige kwestie. Heel kenmerkend in dit verband, inmiddels een klein jaar geleden, was een interview dat ik had met een ondernemer van een goed lopend bedrijf waar inmiddels de tweede generatie de leiding had. Tijdens het interview bekende de man openhartig dat hij zijn bedrijf binnenkort ging overdragen aan enkele van zijn medewerkers. Ik maakte er een mooi bedrijfsprofiel van inclusief een alinea over de overdracht. Maar na lezing van de concepttekst verzocht de man vriendelijk doch dwingend om de passage over zijn opvolging toch maar te schrappen. De reden: hij was emotioneel nog niet toe aan het loslaten van zijn kindje… Henk Hogewoning Freelance redacteur

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

T 071 40 84 842 E info@vanderburghoveniers.nl I www.vanderburghoveniers.nl

Is uw tuin klaar voor de zomer?!

Kwaliteit in beeld B E D R I J F S F OTO G R A F I E E V E N T F OTO G R A F I E R E DAC T I O N E L E F OTO G R A F I E Van der Burg Hoveniers is een allround en veelzijdig hoveniersbedrijf, met zeven vaste medewerkers die passie hebben voor hun vak en die begrijpen wat uw wensen zijn. Wij onderscheiden ons al bijna een eeuw lang door kwaliteit en duurzaamheid. Wij bieden een totaalpakket op hoveniersgebied en aanverwante terreinen.

ict voor mkb

WWW.ROBLAMPINGFOTOGRAFIE.NL

17016 RLA ADV RB 92x128.indd 1

Effect ICT Solutions ontzorgt Light & Living

â&#x20AC;&#x153;Effect ICT is al tientallen jaren onze partner. Wij groeiden en zij groeiden met ons mee. Ook het internationale karakter van ons bedrijf schrikt hen niet af.â&#x20AC;? Renger Willms | Light & Living

effect-ict.nl

effect

ICT solutions

10-02-17 14:39

RIJNSTREEK

REGIONAAL ZAKENMAGAZINE | JAARGANG 24 | NUMMER 4 | MEI 2017

Officieel orgaan

INHOUD

STERKSTE SCHAKEL KRING RIJNLAND

Heb je het goed geregeld?| Thema familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht De Sterkste Schakel, editie 2018 De eerste genomineerde bedrijven worden gepresenteerd

Van bollenschuur naar ‘De Kloosterschuur’ Nieuwbouw op bedrijventerrein Klei-Oost-Zuid in Rijnsburg

Zakenmagazine voor ondernemers en managers in de regio Rijnstreek JAARGANG 24 Mei 2017, editie 4 Een uitgave van: De Reus media Burgemeester Koomansplein 1 2231 DA Rijnsburg

7 Column Jan Versteegh: Set them free

Postbus 74 2230 AB Rijnsburg Telefoon: 071 - 4080557

E-mail: info@rijnstreekbusiness.nl

Column Menno Smitsloo: Vechten tegen windmolens

www.rijnstreekbusiness.nl Uitgever

10 Coverstory: Van bollenschuur naar ‘Kloosterschuur’

Harry de Reus Bladmanager Paul Schelvis Redactiemedewerkers Henk Hogewoning

12 Column Henk Nachtegaal: Katsjing! Opvolging in familiebedrijven, heb je het goed geregeld?

Regionale specialisten adviseren bij (familie)bedrijfsoverdracht

John Vroom Redactie bijdragen Jan Versteegh Menno Smitsloo Jolanda van der Maden Pieter van den Oord Fotografie Rob Lamping Fay Voskuil

Hans van Dalen

28 De Sterkste Schakel: Creeër meer ambassadeurs 30

De nieuwe Sterkste Schakel genomineerden presenteren zich

Boesboes Vormgeving

43 Franchise verdient gedegen wetgeving

Studio De Reus media Advertentie-exploitatie Paul Schelvis

44 Business op wielen: de nieuwe Honda Civic

Telefoon: 071 - 4080557 paul@rijnstreekbusiness.nl www.rijnstreekbusiness.nl Advertentietarieven op aanvraag

Heeren aan Tafel: See you in Koert

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

WAT ONZE REDACTIE OPVIEL OP DE REDACTIE VAN RIJNSTREEK BUSINESS VERZAMELDE DE MEEST OPVALLENDE LINKEDIN BERICHTEN DEZE MAAND

ARMBAND VERVANGT VISITEKAARTJE TIJDENS NETWERKEN

GROEI BOUWPRODUCTIE ZWAKT AF

Drie uitvinders van het bedrijf Shake-on hebben een sieraad bedacht voor techliefhebbers: de ‘Smart bracelet’. Een slimme armband waarmee dragers, door elkaars handen te schudden, automatisch gegevens uitwisselen.

In 2017 groeit de bouwproductie naar verwachting met vier procent. De dynamiek op de woningmarkt zorgt voor een verdere toename. Het aantal nieuw af te geven vergunningen voor nieuwbouwwoningen groeit na een krimp in 2016 weer. De infrasector groeit dit jaar gematigd en ziet in 2018 het volume verder aantrekken doordat er enkele grote projecten op stapel staan.

EERBETOON AAN PAUL BROUWER Op vrijdag 21 april jl. is de nieuwste touringcar van Brouwer Tours geleverd. Op Linkedin schreef Joke Brouwer het volgende: ‘Proost op het leven en treur niet om mij…’. Dat waren de laatste woorden op Facebook van onze Paul die op 10 februari op 41-jarige leeftijd overleed. Echtgenoot, vader, zoon, broer, neef, oom, zwager, collega, vriend, kennis; Paul was geliefd bij velen. Dat bleek ook wel uit de vele warme reacties en steunbetuigingen die wij hebben ontvangen. Met het advies van Paul in gedachten moeten wij allen zonder hem door. En dat geldt ook voor Brouwer Company. Dit 206e exemplaar is in het bijzijn van Mariël, Guido, Dexter, vader Peter Brouwer, verdere familie en medewerkers als bijzonder eerbetoon vernoemd naar Paul en voorzien van zijn afbeelding en naam. De afbeelding is gemaakt door één van onze taxichauffeurs van dochterbedrijf Taxi Brouwer. Het was een bijzonder moment voor ons allen, met een lach en een traan. En we zijn trots dat Paul zo iedere dag samen met ons de weg op blijft gaan. Langs deze weg willen wij eenieder die wij als familie Brouwer niet persoonlijk hebben kunnen benaderen hartelijk danken voor het medeleven en de vele welgemeende woorden. Weet dat ons dat in deze moeilijke tijd heeft gesteund, getroost en verwarmd. Geplaatst door Joke Brouwer, Brouwer Tours Noordwijk

Het drietal is ‘enorm trots’ en wil Nederland gaan veroveren. Het bandje is tegelijkertijd bedoeld voor organisatoren van evenementen en standhouders. Zij kunnen door de data die voortkomt uit de armband precies zien waar bezoekers hebben gelopen en op welke informatiekraampjes zij afstappen.

Bouwers blijven optimistisch In februari van 2017 groeide de bouwproductie met bijna vijf procent ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. De verwachting is dat de groei voor geheel 2017 uitkomt op vier procent. Aannemers zijn begin 2017 zeer optimistisch gestemd al was er in januari wel een kleine terugval in de productie. Dit kwam waarschijnlijk vooral door het koude weer. Het is de nieuwbouw, maar vooral ook de verbouw, van woningen die door de aangetrokken woningmarkt de kar trekt.

Geplaatst door ACE Group Katwijk

Geplaatst door ING Bank NV

MAAK JE WEBSITE TOEGANKELIJK EN KRIJG MEER KLANTEN 25 procent van de Nederlanders is op enigerlei manier beperkt in hun gebruik van internet. Je kunt misschien denken dat jouw bedrijf en/of website en/of app geen bezoekers met een beperking heeft, maar het tegendeel is het geval. Er zijn namelijk 4 miljoen mensen in Nederland met een – ernstige of minder ernstige – beperking, en uiteraard maken zij onderdeel uit van iedere denkbare doelgroep.

EILAND BESCHOEID

www.communicatietrends.nl

Hoe gaaf is dit... Middels de door ons geplaatste beschoeiing voor KWS infra krijgt het ovale eiland van het project Volgerlanden te Hendrik-Ido Ambacht vorm.

Geplaatst door Leendert Bedijn, Multicopy Den Haag Forepark

Geplaatst door Ruud Glas, GlasGroen Noordwijkerhout

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

COLUMN

Set them free JAN VERSTEEGH, VOORZITTER VNO/NCW RIJNLAND

De dag dat ik deze column schrijf is de dag dat over de hele wereld, in meer dan zeshonderd steden wetenschappers de straat op gaan. Waarom? De borden die ze tijdens hun vreedzaam protest omhoog houden zeggen genoeg. Weg met alternatieve feiten, weg met ontkenning. Het gaat daarbij om grote thema’s zoals klimaatverandering, financiering, vrijheid.

Ik ben blij dat ze van zich laten horen, die wetenschappers. Wij mensen kunnen niet toveren dus hebben we wetenschap nodig om magische dingen te laten gebeuren. En dat is hard werken, kennis vergaren, nieuwe kennis ontdekken, dingen uitvinden. Met vallen en opstaan nuttige toepassingen ontdekken. Willie Wortel doet dat in een handomdraai – uitvindingen klaar terwijl u wacht! – maar in onze werkelijkheid zijn vele stappen nodig om tot iets te komen. Mijn zoon studeert aan de TU Delft. Nou, dat gaat niet vanzelf. Ik moet straks deze column naar Rijnstreek Business Magazine mailen. De deadline nadert. Snel type ik mijn eerste letter. Onder de toets zit iets van een contactje dat een signaal stuurt naar de processor in het ondoorgrondelijke binnenste van mijn computer. Die vertelt pixels op mijn scherm om zwart te worden en weer andere pixels om wit te blijven. En jawel: ik kan nu de letter “S” waarnemen, de eerste letter van de titel van mijn column.

veel meer soorten wetenschappers. Zij doorgrondden nog niet eens altijd waar hun ontdekkingen en inzichten toe zouden gaan leiden. Het apparaat kromp tot mijn MacBookje, mijn telefoon, de chips in mijn auto en in het apparaatje dat mijn buurman insuline toedient waardoor hij met diabetes een normaal leven leidt. Zo. Klaar. Snel mailen nu. Een serie enen en nullen gaat de ether in. Een router pikt ze op, stuurt ze verder door kabels en via servers. Ergens worden ze opgemerkt door een computer. Die is precies van degene die ik heb opgegeven in een serie tekens waar een apenstaartje tussen staat. Ik snap er niks van, maar het werkt. Laat ze maar schuiven, die wetenschappers. Geef ze maar tijd, geld en ruimte. Vertrouw ze. Set them free! n

Hoe komt dat kleine wonder tot stand? Ooit was er een groep mensen bezig met het in elkaar knutselen van een apparaat dat een fabriekshal in beslag nam. Het kostte miljoenen dollars, of ponden. Manjaren gingen er in zitten. Het gigantische apparaat dat een eigen generator had die brandstof slurpte, kon dingen uitrekenen zoals de baan die een kanonskogel aflegt. “Onzin!” riepen de typistes die met typemachines en carbonnetjes dagelijks hun documenten maakten en meegaven met de postbode om te zorgen dat die de volgende dag al bij de geadresseerde terecht kwamen. “Wat een tijdverspilling!” “Zonde van ons geld!” riepen boekhouders die in brede schriften hun grootboekadministratie invulden. Maar liefst elke maand opnieuw gaven zij de hele directie inzicht in de stand van zaken. Als je maar op tijd de kolommenbalansen kon laten overtypen zodat elk directielid een exemplaar per post toegestuurd kon krijgen. Het gigantische apparaat slonk en slonk door ontdekkingen en uitvindingen van wiskundigen, sterrenkundigen, lucht- en ruimtevaarttechnici, filosofen, biologen en nog RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

IBUSINESSFLITSEN I OOK VOORHOUT KENT ZIJN EIGEN BIERTJE Deze maand is de website van het eigen biermerk van Voorhouter Robin Schrijer online gegaan. Op Linkedin schrijft hij: “Wat begon als een grapje op de bucket list is uitgegroeid tot een waardig product in de streek. Best trots op het resultaat al zeg ik het zelf :) Het biertje de Dwarsdrijver is sinds september 2016 hét bier van Voorhout en is reeds op de tap in diverse horecagelegenheden in de regio als ook in diverse winkels zoals Drinkland te verkrijgen. www.dwarsdrijverbier.nl

De deuren van Holiday Inn Leiden werden officieel in 1968 geopend, als eerste Holiday Inn hotel op het Europese continent. Sindsdien heeft het hotel zich continue ontwikkeld en al vele renovaties ondergaan. Hierdoor is Holiday Inn Leiden uitgegroeid tot het succesvolste viersterren hotel- en congrescentrum in de regio. Holiday Inn Leiden bestaat uit 200 kamers, 14 vergaderzalen, een groot Event & Convention Center (ECC), restaurant, bar, lounge, fitness center en verschillende recreatieve faciliteiten met onder andere zwembad, sauna en Jungle club voor de kinderen.

Ace Group is begin mei 2017 verhuist naar De Maessloot 3 te Klei-Oost in Rijnsburg. Nadat Ace Group in februari 2017 haar 20-jarige bestaan vierde, staat nu een ander belangrijk moment in de geschiedenis van het bedrijf te wachten. Ace Group bewijst zo een echt Katwijks bedrijf te zijn. We begonnen in Katwijk, verhuisde in 2005 naar Valkenburg en nu gaan ze dus hun opdrachtgevers bedienen vanuit Rijnsburg. Op De Maessloot 3 te Klei-Oost in Rijnsburg gaat het team van Ace Group door met het ontwikkelen van krachtige internetoplossingen, die naadloos aansluiten op de (bedrijfs)strategie van de opdrachtgever.

OPENING VERNIEUWDE SHOWROOM MAAS AUTOGROEP GROOTS GEVIERD

NIEUWE INVESTEERDERS VOOR HOLIDAY INN LEIDEN Chinese investeerders hebben het grootste hotel in Leiden overgenomen. Het is de eerste investering van deze groep in Nederland. Holei Holding verkocht het 200kamers tellende hotel samen met het naastgelegen ECC (Event & Convention Center Leiden).

ACE GROUP VERHUIST

ONLINE MARKETING VOOR ZZP’ERS EN MKB’ERS Onderzoek toont aan dat veel ‘kleinere’ ondernemers worstelen met het verhogen van hun online bereik. Dit is de reden dat de Kamer van Koophandel een bijeenkomst organiseert waar deskundigen van Google, Facebook en LinkedIn ZZP en MKB’ers middels workshops ondersteuning willen verlenen. Datum: dinsdag 23 mei aanstaande. Locatie: Ondernemersplein Amsterdam. Thema’s: Welk social media-kanaal moet ik als ondernemer gebruiken? Welke kansen liggen er voor mijn activiteit? Wat levert het op? www.kvk.nl/evenementen/434972/

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Na een grondige verbouwing wordt de showroom van Maas Autogroep in Alphen aan den Rijn heropend. Maas Autogroep, dé dealer van respectievelijk merken als Audi, Volkswagen, Seat en Skoda is uiteraard hartstikke trots op deze vernieuwde showroom en zij willen dit graag samen met u vieren! Op vrijdagavond 19 mei vanaf 19:00 uur en zaterdag 20 mei overdag zijn er in en om de showroom allerlei leuke activiteiten gepland voor het hele gezin. Ook organiseert Maas Autogroep dan de 24 uur van Maas. In de vernieuwde showroom willen zij minimaal 10 spinningfietsen 24 uur actief bezet houden om zoveel mogelijk geld op te halen voor het goede doel Alphen d’HuZes. Maas Autogroep zoekt hierbij hulp. Doet u mee? www.maasautogroep.nl/24vanmaas

COLUMN

Vechten tegen windmolens MENNO SMITSLOO REACTIES: MENNOSMITSLOO@GMAIL.COM

Regioverpestend, dat is waar AkzoNobel vanuit Teylingen nu al sinds 1939 mee bezig is. Dit keer met de plaatsing van windmolens, onder het mom van duurzaamheid en een beter milieu. Daarnaast worden we ruim een halve eeuw op chemische stank getrakteerd. Zo ook nog de risico’s van brand en opvolgend explosiegevaar. De nieuwe dreiging bestaat uit het het plan turbines van 175 meter te plaatsen, die bijna even hoog zijn als de Euromast. De lengte van twee voetbalvelden de hemel in. Een vreselijk panorama van dikke stammen, bewegende giga-wieken, waarop rood knipperende lampen, en bewegende slagschaduwen, die bij laagstaande zon tot aan de Kaagtoren kunnen reiken. Minstens zo erg wordt de geluidshinder, die vooral ‘s nachts over een afstand van kilometers waarneembaar zal zijn. Kortom, grove aantastingen van het leefklimaat die een groot deel van de regio Holland Rijnland bedreigen. De procedure om de windmolens er door te drukken, is frustrerend voor de burger, die er langzamerhand steeds vaker aan moet wennen dat aan zijn bezwaren geen gehoor wordt gegeven. Deze worden namelijk steeds meer genegeerd. Zo werd er afgelopen april halsoverkop een inspreekavond in het gemeentehuis van Teylingen georganiseerd. De bewoners van de omliggende gebieden waren namelijk niet geïnformeerd en gingen, toen zij er achter kwamen, tegen de plannen ageren. Vanuit meerdere belangen werden toen, ten overstaan van de gemeenteraadsleden van de commissie Ruimtelijke Ordening, bezwaren tegen het infame voornemen uitgesproken. Ondanks het verzoek daartoe van de voorzitter, stelden de dames en heren volksvertegenwoordigers geen vragen. De gemeente geeft er de voorkeur aan goede sier te maken bij de Provincie en het pleasen van AkzoNobel, één van de grootste ondernemingen binnen Holland Rijnland. Een chemische tijdbom die telkens weer een nieuwe hinderwetvergunning nodig heeft. Het zal Akzo dus wel heel wat waard zijn om die te krijgen. Zo kocht het concern in 1992 het oude gemeentehuis van Sassenheim en richtte daar een museum in dat nu ‘Experience Center’ heet. Mogelijk is daar, onder het genot van een rijke borrel, de medewerking aan de molens toegezegd. Immers, de Provincie streeft naar een omgevingsvergunning al per half juli aanstaande. Oegstgeest doet daar direct aan mee, door vooralsnog niet voor de belangen van het hele dorp, en vooral die van de dichtst bij het plan gesitueerde wijken De Morsebel en Clinckenburgh op te komen.

Teylingen klungelt zo vrolijk verder en publiceert, niet gehinderd door democratie, dat het de burgers op de hoogte zal houden over de procedure van uitvoering, dus gewoon de plaatsing. Het Rijk sluist de komende jaren een budget van miljarden euro’s aan subsidies naar de Provincies door en die moeten op. Het past namelijk in de Europese doelstelling zoveel mogelijk windmolens neer te zetten, en Nederland wil natuurlijk weer het braafste jongetje van de klas zijn. AkzoNobel gaat daar uitsluitend uit PR-overwegingen toe over en doet zo zijn naamgever Alfred Nobel geen eer aan. Deze wetenschapper beoogde met het stichten van de gelijknamige prijs, ethische doelen, waaronder de volksgezondheid. De huidige topman, president commissaris Antony Burgmans, trekt zich weinig van anderen aan. Dat bewijs werd ook al geleverd, toen hij, zonder enig overleg met zijn aandeelhouders, een overnamebod van de Amerikanen (PPG) als ‘vijandig’ afwees. Als noodmaatregel wordt de multinational dit jaar versneld opgesplitst. De kans lijkt groot dat het verf-onderdeel toch in internationale handen overgaat en uiteindelijk over de landsgrenzen trekt, naar een locatie met meer mogelijkheden op het gebied van milieu en arbeidskrachten. Die molens blijven dan fijn voor ons achter. Premier Mark Rutte zei het enige jaren geleden al: ‘windmolens leveren in ieder geval geen economische voordelen op en kunnen alleen bestaan door de subsidies’. Het fenomeen wordt dan ook schandalig misbruikt. Boeren bouwen ze en slopen en verkopen na 9 jaar, want dan eindigt de subsidie. Vaak gaan ze echter tot revitalisering over, behouden een turbine die een vijfde van een nieuwe kost, en vangen dan weer de volledige subsidie. Met het milieu als excuus worden wij opgenaaid. Gelijk de kostbare millennium-maatregelen in 1999, om ‘grote rampen’ tijdens de eeuwwisseling te voorkomen. Nu betreft het een klimaatbesluit. Vele geleerden lachen daarom en verklaren dat we nog tijd genoeg hebben om een de CO2-stijging tegen te gaan. Een mildere opwarming van de aarde is niet problematisch en biedt zelfs hogere landbouwopbrengsten. Duurzame energie is kostbaar. Beter is een transmissie naar nieuwe CO2-producten. De overheid moet daartoe gewoon de markt zijn werk laten doen. n RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

COVERSTORY

Op bedrijventerrein Klei-Oost-Zuid in Rijnsburg

Van bollenschuur naar ‘De Kloosterschuur’ Dertig jaar geleden begon hovenier Leo van der Valk, met 1 medewerker, in de oude bollenschuur van zijn vader aan de Rijnstraat in Katwijk-Binnen. Nu wordt Boomverzorging en Hoveniersbedrijf Leo van der Valk onderdeel van zijn initiatief ‘De Kloosterschuur’, een nieuw bedrijventerrein op Klei-Oost in Rijnsburg. De bouw van het bedrijfsverzamelgebouw ‘De Kloosterschuur’ met vijftien bedrijfsunits start na de zomer. In 2018 volgt een tweede fase met nog eens dertien units.

De grootte van de bedrijfsunits, varieert van 156 m2 tot 252 m2 en de koopsom van 162.500 tot 252.000 euro. Het gehele complex waar het Boomverzorging en

Vlnr: Joey de Rooij (Basis Bedrijfshuisvesting), Rob Grimbergen (Grimbergen Noordermeer), hovenier Leo van der Valk en architect Chris Warmenhoven.

Hoveniersbedrijf onderdeel van is, is ontworpen door STOL architecten uit Lisse. Van der Valk is op dit moment gevestigd aan de Roysloot in Rijnsburg, maar het bedrijf groeide uit zijn voegen. Het bedrijf besloot daarom op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden. Architect Chris Warmenhoven is in de hand genomen voor het ontwerp van het nieuwe bedrijfspand en de bedrijfsunits daar omheen. ‘De opdrachtgever heeft thema’s als duurzaamheid en toekomstbestendigheid hoog in het vaandel staan, hier hebben wij als architectenbureau de thema’s logistiek en herkenbaarheid aan toegevoegd’, vertelt Warmenhoven. ‘Voor ondernemers is het belangrijk om een thuisbasis te hebben die aansluit op de eisen van nu.’ De units zijn multifunctioneel en geschikt als werkplaats, opslagplaats, showroom of kantoor. De verkoop van die units is in handen van Basis Bedrijfshuisvesting. ‘De markt

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

COVERSTORY

IN HET KORT

De units zijn multifunctioneel en geschikt als werkplaats, opslagplaats, showroom of kantoor voor bedrijfspanden trekt aan’, zegt makelaar-taxateur Joey de Rooij. ‘Dat hebben we gemerkt bij soortgelijke projecten in Leiden op de Rooseveltstraat en in Katwijk op bedrijventerrein ’t Heen (Scheepmakerstraat). De 23 bedrijfsunits in deze twee bedrijfsverzamelgebouwen waren allemaal binnen enkele maanden verkocht.’ Als de voortekenen niet bedriegen, zullen ook de units in het nieuw te bouwen bedrijfsverzamelgebouw aan de zuidkant van bedrijventerrein Klei-Oost snel een koper vinden. Nog voordat de initiatiefnemers de nieuwbouw hebben gepresenteerd, zijn er al zes units verkocht. Onder andere aan een aannemer, een stukadoorsbedrijf en een strandtenthouder. Ook diverse beleggers hebben hun belangstelling al getoond. De bedrijfsunits worden casco opgeleverd, waarbij het ook mogelijk is om meerdere units aan elkaar te schakelen. Extra voorzieningen zijn in overleg mogelijk, bijvoorbeeld een tussenvloer of de aanleg van krachtstroom. Het onderhoud gebeurt gezamenlijk door een Vereniging van Eigenaren. Het bedrijfsverzamelgebouw heeft voldoende

Boomverzorging en Hoveniersbedrijf Leo van der Valk Leo van der Valk is blij met het ontwerp en de samenwerking met STOL architecten en Basis Huisvesting. Het nieuwe pand krijgt de beschikking over alle faciliteiten die een modern hoveniersbedrijf nodig heeft, met op het terras een grote olijfboom. ‘Een eye-catcher’, volgens Van der Valk die als bomenliefhebber de boom al bij het eerste ontwerp liet intekenen. De uitstraling van het door STOL architecten ontworpen bedrijfspand is waar het boomverzorging- en hoveniersbedrijf voor staat: duurzaam, robuust en met oog voor materiaal en detail. Die punten komen ook terug in de werkzaamheden die Van der Valk verricht bij de aanleg van tuinen. Iedere medewerker heeft zijn eigen specialisatie wat varieert van snoeien, kappen, bestraten, tot de aanleg en onderhoud van een tuin. Enkele medewerkers zijn speciaal opgeleid voor het snoeien zaagwerk van bomen op lastig bereikbare plaatsen. Samen met een 30 jaar lange ervaring, is daarom geen opdracht te hoog gegrepen.

parkeergelegenheid en heeft door zijn ligging 2 gevels aan een straatzijde waarvan één zelfs aan een 4 meter brede watergang met groene oevers.

Zonne-energie

Bijzonder aan de units op het 11 hectare tellende bedrijventerrein aan de rand van tuinbouwgebied Kloosterschuur zijn de ligging en het weidse uitzicht, met voldoende parkeergelegenheid. De daken van het pand worden door GrimbergenNoordermeer uitgerust met zonnepanelen die de energie leveren voor de vloerverwarming en de elektrische apparaten, inclusief opslag en de mogelijkheid om de energie door te verkopen. Hierdoor en door het gebruik van duurzame materialen zijn de energiekosten laag, waardoor kopers in aanmerking komen voor aantrekkelijk financieringsmogelijkheden van banken. Mede hierdoor hebben de units een aantrekkelijke prijs-kwaliteitverhouding. n

Naast het groenwerk heeft het bedrijf dit jaar twee nieuwe ‘takken’ ontwikkeld. Dochter Leonie van der Valk zit ook in het bedrijf, net als schoonzoon Kees van Duijvenbode, en heeft zich onder andere gericht op het duurzaam gebruik van gekapt hout. Van verschillende soorten hout en bomen worden nu onder andere tafelbladen gemaakt. Vanwege deze activiteit komt er een showroom in het nieuwe pand van het hoveniersbedrijf. Daarnaast is het bedrijf nu ook inzetbaar bij ongediertebestrijding, een groeiend probleem in veel gemeenten. Met een speciale ‘ongediertebus’ gaat een van de medewerkers dagelijks op pad om al het ongedierte aan te pakken. Het bedrijf wil in maart 2018 verhuizen. Van der Valk: ‘We zijn echt aan verhuizing toe. Het is een groot project, maar we zijn er helemaal klaar voor’. n Hoveniersbedrijf Leo van der Valk De Roysloot 4E, 2231 NZ Rijnsburg T 071 - 408 10 51 E info@leovandervalk.nl I www.leovandervalk.nl

Meer informatie Meer informatie over de bedrijfsunits, die desgewenst ook gehuurd kunnen worden, is verkrijgbaar bij Basis Bedrijfshuisvesting

Vlnr Kees van Duijvenbode, Leonie van der Valk en Leo van der Valk.

Basis Bedrijfshuisvesting Vrijheidslaan 35 2321 JR Leiden T 071 - 523 32 77 E leiden@basis.nl I www.basis.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

COLUMN

De meivakantie ligt inmiddels weer enige tijd achter ons en massaal trokken we er met z’n allen in binnen- en buitenland op uit. Lekker op vakantie yeah of een dagje weg lees je dan weer volop op social media. Leuk denken de meeste mensen. YES Katsjing!! denken inbrekers als u op vakantie bent.

Katsjing! Laatst zag ik ook een foto op social media van een stel dat een ondertekend koopcontract met, heel leuk, de sleutels erbij had gepost. Vandaag de dag kun je dat maar beter niet meer doen. Met de opkomst van goede en betaalbare 3D printer kun je op eenvoudige wijze van een foto een sleutel namaken. Als we eenmaal in vakantiemodus staan zijn we laks. We gebruiken massaal openbare hotspots op luchthavens, internetcafés, hotels, bungalowparken, etc etc. Voor kwaadwillende is het echt heel eenvoudig om dan uw privacygevoelig data zoals wachtwoorden, e-mails, burgerservicenummer (BSN), bankgegevens te hacken en of te stelen.

Gebruik 3G of 4G in plaats van Hotspot Wifi. Voor een klein bedrag per maand extra kun je tegenwoordig bijna onbeperkt internetten. Deze netwerken zijn voor criminelen nog moeilijk te hacken en probeer zoveel mogelijk sites via https: in plaats van http: te benaderen omdat hiermee de gegevens tussen de website en uw browser worden versleuteld. Ook geven we wel heel eenvoudig ons paspoort of rijbewijs af om een kopietje te maken voor de administratie van het desbetreffende bedrijf. En voor je het weet ben je slachtoffer van identiteitsfraude. Want een crimineel kan met deze gegevens bijvoorbeeld een lening of een telefoonabonnement op jouw naam afsluiten. Het dievengilde gaat ervandoor met de buit en u zit nog jarenlang met de gevolgen. Zorg er dus voor dat je zelf kopietjes

bij je hebt waarop het BSN-nummer onleesbaar is en doorkruis je foto en vermeldt datum en de (bedrijfs)naam op de kopie. Er is ook een speciale app van de rijksoverheid KopieID waarmee je eenvoudig en snel een foto maakt van je ID-bewijs, je BSN kunt doorstrepen en er kan een watermerk overheen worden gezet met datum en wat het is doel van de kopie. Gebruik uw gezonde verstand en wees u ervan bewust wat u op social media zet en met wie u uw informatie deelt. Waarheen de reis u dan ook heeft mogen brengen, ik hoop natuurlijk dat u een heerlijke zorgeloze vakantie heeft gehad. n

Henk Nachtegaal

Proef de sfeer en gezelligheid van uit & eten Rogstraat 1, Katwijk aan ZeeT

071 – 529 49 22

Openingstijden Maandag Gesloten Dinsdag van 10.00 tot 23.00 uur Woensdag van 10.00 tot 23.00 uur Donderdag van 10.00 tot 23.00 uur Vrijdag van 10.00 tot 23.00 uur Zaterdag van 10.00 tot 23.00 uur Zondag Gesloten

www.brasserie-havenkwartier.nl

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Opvolging in familiebedrijven

Heb je het goed geregeld? De naar schatting 270.000 familiebedrijven in Nederland zijn een belangrijke kurk van het economisch leven. De betrokkenheid is groot en de prestaties van deze bedrijven zijn vaak goed. Tegelijkertijd kan deze grote betrokkenheid ook een achilleshiel zijn als het gaat om het zoeken van een geschikte opvolger. Want zijn zonen en dochters wel capabel genoeg en neemt de pater familias na vertrek wel daadwerkelijk afstand van zijn zaak? Dit soort elementen, gevoegd bij de persoonlijke betrokkenheid, vaak verweven met nauwe familiebanden, kan voor heftige en intense emoties zorgen. Bedrijfsopvolging is dus een serieuze zaak. Per jaar vinden er ongeveer 15.000 bedrijfsoverdrachten plaats, waarbij van alles fout kan gaan. In deze editie van Rijnstreek Business belicht een tiental specialisten diverse aspecten van bedrijfsopvolging en de voetangels en klemmen op dit traject.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Itâ&#x20AC;&#x2122;s a Family

Affair

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Familiebedrijven zijn door de eeuwen heen de dominante vorm van ondernemerschap in Nederland. Ook in deze 21ste eeuw blijkt dat het belang van familiebedrijven moeilijk kan worden overschat. In Nederland zijn er minimaal 270.000 familiebedrijven die verantwoordelijk zijn voor ruim 49% van de werkgelegenheid en bijna 53% van het Bruto Nationaal Product. Het familiebedrijf dat de ruggengraat van de Nederlandse economie vormt, blijkt ook in tijden van economische teruggang een stabiele werkgever en een betrouwbare relatie. Het exacte percentage familiebedrijven in Nederland is afhankelijk van de gekozen definitie van het familiebedrijf. Schattingen variëren van 26 procent tot 90 procent. Een bedrijf is een familiebedrijf als het aan minstens twee van de volgende drie criteria voldoet: • meer dan 50% van de eigendom is in handen van één familie; • één familie heeft beslissende invloed op de bedrijfsstrategie of op opvolgingsbeslissingen; • een meerderheid of ten minste twee leden van de ondernemingsleiding zijn afkomstig uit één familie. Echter indien het bedrijf minder dan tien jaar geleden is opgericht, dient in het bedrijf ten minste één familielid van de directeur werkzaam te zijn of eigendom te hebben.

271.790 aantal familiebedrijven in Nederland

49%

verenigen om de doelstellingen van de organisatie - zo efficiënt mogelijk werken om opbrengsten en winst te genereren te verwezenlijken. Op één belangrijk punt echter, is het familiebedrijf uniek: de directeuren, managers en werknemers werken in familieverband. De ethiek en gedragspatronen van dit familieverband vinden hun weerslag in de werkomgeving.

Nederlanders in dienst van een familiebedrijf

53% van ons bruto nationaal product wordt verdiend door familiebedrijven

Familiebedrijven bestaan in feite uit elkaar overlappende systemen: de familie en het bedrijf. De familieleden zijn met elkaar verbonden door diepe emotionele banden, die zowel de drijvende kracht voor het bedrijf kunnen vormen als de teloorgang van het bedrijf kunnen veroorzaken.

7% is een familiebedrijf gemiddeld meer waard dan een vergelijkbaar niet-familiebedrijf

2/3 van de familiebedrijven sneuvelt tijdens de generatie-overdracht

Bron: Nyenrode Business Universiteit

De kracht van een familiebedrijf

Familiebedrijven zijn zeer krachtige bedrijven die zich onderscheiden van niet-familiebedrijven door de interactie tussen het bedrijfs-, eigendoms- en familiesysteem. Hierin is het familiebedrijf uniek vergeleken met niet-familiebedrijven. Net als bij alle andere bedrijven is het doel van een familiebedrijf het vinden van een balans tussen het waarborgen van de continuïteit van het bedrijf en het creëren van welvaart door het produceren van goederen of het leveren van diensten. Om dit doel te bereiken, heeft het bedrijf mensen in dienst die allen verschillende achtergronden, capaciteiten en persoonlijke doelstellingen hebben, maar die zich RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Het bedrijfssysteem echter, is gebaseerd op het realiseren van taken. Het gedrag wordt voor het grootste deel bewust bepaald. Het is tevens extern georiënteerd met de bedoeling goederen of diensten te produceren voor de markt, de nadruk leggend op prestatie en resultaten - dat wil zeggen, de vaardigheden en productiviteit van de werknemers. Om te overleven probeert het bedrijfssysteem zo actief mogelijk in te spelen op verandering en deze effectief te benutten.

Familieleden zijn met elkaar verbonden door diepe emotionele banden, die zowel de drijvende kracht voor het bedrijf kunnen vormen als de teloorgang van het bedrijf kunnen veroorzaken conservatieve structuur die gericht is op het beperken van verandering en het in stand houden van een evenwicht binnen de familie.

Het familiesysteem is ook meer intern georiënteerd, waarbij grote waarde wordt gehecht aan langdurige loyaliteit en de zorg voor familieleden. Daarbij is het een

Overlappende systemen bij familiebedrijven Familie

Eigendom

2 7 4

Bedrijf 3

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

In niet-familiebedrijven opereren deze twee in essentie onverenigbare systemen onafhankelijk van elkaar, maar in het familiebedrijf overlappen ze elkaar niet alleen, ze zijn ook nog eens onderling afhankelijk. De verschillende doelstellingen en prioriteiten van de systemen kunnen specifieke spanningen binnen familiebedrijven veroorzaken. Een derde systeem dat een belangrijke rol speelt bij familiebedrijven is de eigendom. Vooral in familiebedrijven die al een opvolgingsproces hebben meegemaakt, is de mogelijkheid reëel aanwezig dat verschillende aandeelhouders niet in het bedrijf werkzaam zijn. Zo ontstaat een model met drie cirkels dat het familiebedrijf schetst als drie onafhankelijke maar elkaar overlappende systemen: bedrijf, eigendom en familie. Ieder individu in een familiebedrijf kan in een van de zeven sectoren worden geplaatst, die ontstaan door het overlappen van de cirkels van de systemen (zie kader onderaan de pagina). n Bron: Nyenrode Business Universiteit

Ter verduidelijking wordt een mogelijk voorbeeld van iedere sector uit het figuur gegeven. 1 Een zoon die niet in het bedrijf werkt en geen aandelen bezit. 2 Een vriend die niet in het bedrijf werkt, maar wel aandelen bezit. 3 Een werknemer die niet tot de familie behoort en geen aandelen bezit. 4 Een dochter die in het bedrijf werkt, maar geen aandelen bezit. 5 De echtgenoot van de directeur die niet in het bedrijf werkt, maar wel aandelen bezit. 6 Een mededirecteur die niet tot de familie behoort, maar wel aandelen bezit. 7 De directeur-eigenaar die lid is van de familie.

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Overname familiebedrijf... meer dan zakelijke transactie MAIKO VAN DAM ARENA FINANCE

De bedrijfsoverdracht van een familiebedrijf is veel meer dan een puur zakelijke transactie. De persoonlijke betrokkenheid is hoog, er komt vaak meer emotie bij kijken. En de grens tussen familie- en bedrijfsbelang is bij opvolging niet altijd duidelijk. Een onafhankelijk adviseur kan in deze situatie zowel koper als verkoper behoeden voor misstappen. Het overnemen van een familiebedrijf kan een goede strategische zet zijn, vindt Maiko van Dam van Arena Finance. “Familiebedrijven zijn doorgaans heel degelijk gefinancierd, er zijn voldoende middelen om ook bij tegenslag te blijven draaien. Daarnaast zie je vaak een grote loyaliteit tussen directie en personeel.”

Goede afspraken

Bij overnames in het MKB is de koper vaak een ander familielid. Juist dan is het belangrijk om goede afspraken te maken. Werken er nog meer familieleden in het

Arena Finance Arena Finance treedt als onafhankelijk adviseur en sparringpartner op voor zowel kopers als verkopers bij bedrijfsovernames. Zonder emotie, maar wel met gevoel, begeleidt Maiko van Dam ondernemers in dit proces. Wie met Maiko samenwerkt, weet altijd waar hij aan toe is. Hij zegt waar het op staat, is doortastend en betrokken en kan zich goed verplaatsen in de situaties van zijn klanten. Hij weet ook wanneer hij bij een overnameproces op de rem moet trappen, om zijn klant te behoeden voor misstappen. Zo bereikt hij altijd het optimale resultaat voor de ondernemer.

Wanneer er geen overnamekandidaten binnen de familie zijn, maar wel familieleden in het bedrijf werken, kan dit voor een externe koper best lastig zijn bedrijf en gaan zij mee in de verkoop? Dit kan een heet hangijzer worden, wanneer een familielid van collega opeens leidinggevende wordt. Maar het kan juist ook een voordeel zijn om de steun van meewerkende familieleden bij de overname te hebben. Wanneer er geen overnamekandidaten binnen de familie zijn, maar wel familieleden in het bedrijf werken, kan dit voor een externe koper best lastig zijn. Andere vragen die bij de overname van een familiebedrijf spelen, zijn: hoe afhankelijk is het bedrijf van de ondernemer? Is hij het gezicht van het bedrijf en bezoekt hij zelf nog alle belangrijke klanten? Is het bedrijf afhankelijk van een of enkele klanten en wat kan je van hen verwachten bij een overname?

Proces belangrijk

Regelmatig blijft een verkopende directeur-

eigenaar in het bedrijf als adviseur. Maiko: “In de praktijk zie je vaak dat hij na een half jaar tot een jaar toch vertrekt. Het is niet meer zijn bedrijf. Op het moment dat je de aandelen overdraagt, heb je niks meer te zeggen.” Toch kan het handig zijn om een periode af te spreken van voor een praktische overdracht. “Het proces is hierbij heel belangrijk. Waarom verkoop je? Aan wie en onder welke voorwaarden? De voorwaarden zijn vaak bepalender dan de prijs.” Een onafhankelijk adviseur kan een ondernemer behoeden voor miskopen. Hij begeleidt het proces en de onderhandelingen, maar weet ook wanneer het tijd is om de onderhandelingen te staken. Hij zorgt dat de verkoper zich niet laat verblinden door een grote zak geld, maar met een goed gevoel op zijn bedrijf en de overdracht kan terugkijken. n

Arena Finance Johan de Wittstraat 32, 2334 AR Leiden M 06-4660 7930 E mvandam@arenafinance.nl RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

We richten onze bedrijven fiscaal uiteraard graag zo voordelig mogelijk in. Daar zijn we goed in, men weet ons in binnen- en buitenland te vinden. Maar als ons bedrijf meerdere eigenaren heeft, is het wel opletten. Met name in familieverband.

Fiscaal optimaal, maar van wie is het nu allemaal? GERARD GORT GEELKERKEN LINSKENS ADVOCATEN

Een bedrijf bestaat al snel uit enkele BV’s, al dan niet gecombineerd met een stichting, v.o.f. of CV. Als er aan het hoofd van de groep uiteindelijk één eigenaar staat, kan het geheel vrij eenvoudig fiscaal optimaal worden ingericht. Als het bedrijf echter meerdere eigenaren heeft, is het verstandig om de eigendomsverhoudingen goed in de gaten te blijven houden. Het wordt ronduit spannend als er meerdere eigenaars zijn in familieverband, verspreid over meerdere generaties. Waarom wordt het dan spannend? Omdat men binnen familieverband doorgaans bereid is veel verder te gaan om fiscaal voordeel te behalen, los van de eigendomsverhoudingen. We zijn tenslotte écht één familie. En omdat àls er fricties ontstaan, partijen in familieverband er vaak niet zakelijk in staan maar handelen op basis van de (verstoorde) persoonlijke verhoudingen en emoties. Een aantal jaren geleden deed zich zo’n geval voor. Het betrof een ondernemersfamilie met een bedrijf bestaande uit zo’n 15 vennootschappen in Nederland en enkele vennootschappen in het buitenland. Alhoewel de aandelen in de meeste vennootschappen uiteindelijk in handen waren van één persoon (de pater familias), hadden diverse familieleden 100% of meerderheidsbelangen in een klein aantal groepsvennootschappen. Binnen de groep werd vervolgens met onroerend goed geschoven, werden ondernemingen van de ene BV naar de andere BV overgeheveld en werd een kasrondje tussen Nederlandse en buitenlandse groepsvennootschappen opgezet om fiscaal voordeel te behalen. Bij al die fiscaal ingegeven transacties

werd nauwelijks gelet op de civielrechtelijke eigendomsverhoudingen: van wie ‘is’ het nu eigenlijk allemaal?

In familieverband belanden partijen dan helaas vaker in de loopgraven. Hoe voorkom je dit soort risico’s in familieverband? Het antwoord zal u niet verbazen: door de afspraken goed schriftelijk vast te leggen Dat kan natuurlijk prima verlopen. Zolang alle neuzen dezelfde kant op staan, is er niets aan de hand. In dit geval liepen de meningen uiteen. Er ontstond een conflict en partijen wilden uit elkaar. De vennootschappen moesten worden ontvlochten en dat leidde tot de onvermijdelijke vraag: wat is nu van mij en wat is van jou? Op dat moment realiseerden partijen zich dat zij niet voldoende stil hadden gestaan bij de civielrechtelijke gevolgen van alle fiscaal ingegeven transacties binnen de groep: Mijn pand zit in jouw BV omdat dit fiscaal beter was, maar het is toch gewoon van mij? Ik heb het geld van mijn Ltd. niet naar mijn Nederlandse BV gehaald, maar in het

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

kasrondje aan jouw Ltd. overgemaakt. Dat zouden we in Nederlands oplossen, maar daar beroep je je nu op verrekening… Ik heb op jouw bedrijf met mijn geld extra loodsen en voorzieningen gebouwd, jij beroept je nu op natrekking en zegt eigenaar te zijn. In ‘normale’ zakelijke verhoudingen is er een goede kans dat zo’n conflict – ondanks deze civielrechtelijke verrassingen – eerlijk of in ieder geval pragmatisch wordt opgelost. In familieverband belanden partijen helaas vaak in de loopgraven. Hoe voorkom je dit soort risico’s in familieverband? Het antwoord zal u niet verbazen: door de afspraken goed schriftelijk vast te leggen. Al voelt dat binnen familieverband en tussen de verschillende generaties niet altijd even gemakkelijk, maar juist dan! n Geelkerken Linskens Advocaten Noordeinde 2A, 2311 CD Leiden T 071 - 512 44 43 M 06 57 31 12 00 I www.gl-advocaten.nl

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Bedrijfsoverdracht... wat zijn de valkuilen? ARIE VAN GEEN ACCOUNTANTSKANTOOR VAN GEEN - HEXAGEEN CONSULTANTS

Een telefoontje van Rijnstreek BUSINESS is vaak verrassend. Ooit mocht ik trots deelnemen aan de Sterkste Schakel Verkiezing en ik werd ook eens uitgenodigd voor de Rijnstreek BUSINESS Autotestdag. Deze keer had men de vólgende verrassing voor mij in petto: “Arie, jij bent met Accountantskantoor Van Geen en Hexageen Consultants als geen ander bekend met bedrijfsoverdrachten en de lezer is, zo meent de redactie, met name benieuwd naar de valkuilen bij die overdracht.” Een interessante maar gecompliceerde materie, waarvoor de mij beschikbare pagina eigenlijk niet toereikend is. Afhankelijk van de levensfase van u en uw bedrijf zijn er namelijk verschillende valkuilen te benoemen. Met de zoekterm Valkuilen bij bedrijfsoverdracht treft u op het internet zomaar meer dan duizend hits. Voor de volledigheid is een pagina over dit onderwerp niet genoeg en ik zal mij derhalve beperken tot de, volgens mij, drie belangrijkste valkuilen: Uzelf, Uw organisatie en Uw adviseur.

U, de ondernemer

Als u geen concrete plannen hebt voor de overgang van uw ‘kindje’ (zo mag u uw onderneming toch noemen) maar ook geen visie hebt voor de komende vijf jaar, hoe kan een bedrijf dan overdraagbaar zijn? Hoe kunt u aan een gemiddelde koper duidelijk maken waarom uw bedrijf waarde heeft? Bij veel bedrijven in het MKB ontbreekt deze meerjarenplanning.

Uw organisatie

Diezelfde potentiële koper zal zich afvragen hoe uw onderneming zich zal ontwikkelen nadat u uw waarde hebt verzilverd. En dan maakt het geen verschil of dit een externe koper dan wel een interne koper is. Immers, uw zoon of dochter zal zich ervan willen vergewissen dat zij zónder

“Ons product heeft al veertig jaar zijn waarde bewezen dus waarom de komende veertig jaar niet?”

Maak dan een wandeling langs een V&D pand in uw stad.

Uw adviseur

papa dezelfde boterham kunnen verdienen. Dit betekent dat u al lang moet vaststellen dat de kwaliteit van uw management deugt en in hoeverre zij nu al invloed hebben op de stempel die u drukt. Een ander kenmerk van een dynamische organisatie is het zich voortdurend bezighouden met de vraag of het product of de dienst die wordt geleverd wel zo onderscheidend is en, wat voor de waardecreatie van groter belang is, onderscheidend blíjft. Welk onderzoek is hiernaar gedaan? De valkuil is dus dat de organisatie steunt op de ondernemer die zijn management niet stimuleert om kritisch de organisatie te beoordelen en om, daar waar nodig, correcties voor te stellen.Tevens is dan de gedachte ‘killing’: “Ons product heeft al veertig jaar zijn waarde bewezen dus waarom de komende veertig jaar niet?”

Als uw accountant, boekhouder, administratiekantoor en/of belastingadviseur bovenstaande valkuilen niet naar voren brengt dan adviseer ik u hem hierop aan te spreken. Volgens de Kamer van Koophandel zijn er jaarlijks 15.000 bedrijfsoverdrachten, dus de kans dat u daar binnen vijf tot tien jaar ook mee te maken heeft is aanwezig. Als de adviseur, bij de vraag wat uw bedrijf waard is, dan ook nog het lef heeft maar één bedrag te noemen dan moet hij zijn huiswerk nog eens overdoen. De uitleg hiervan is iets te technisch voor deze pagina alleen, maar graag doe ik dat persoonlijk, al dan niet samen met uw adviseur, onder het motto verse koffie staat altijd klaar! n

Accountantskantoor Van Geen Hexageen Consultants Wilhelminalaan 16, 2405 ED Alphen aan den Rijn T 0172-494548 E arie@vangeen.nl I www.vangeen.nl I www.hexageen.nl RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Hub Heeren hub Als presentator houd ik ervan om te praten. Stiekem vind ik het nog mooier als ik mensen kan laten praten. Waardoor ze nog beter te weten komen wat hen écht bezighoudt. BOB HEEREN RWV ADVOCATEN

Ook verwachtingen spelen een belangrijke rol. De vader die ervan uitgaat dat de zoon hem zal opvolgen terwijl de zoon liever de muziek in gaat. De schoonzoon die eigenlijk meer capaciteiten heeft dan de eigen kinderen

Als advocaat bij RWV in Leiden doe ik niet anders. Voordat je optimaal voor iemand kunt opkomen moet je immers weten wat de feiten zijn, wat de wet en de rechter leren en vooral: wat de werkelijke belangen en zorgen van de cliënt zijn.

Ik vind dus dat een raadsman nieuwsgierig moet zijn. Door moet kunnen vragen. Out of the box moet kunnen denken. En vooral: oog, oor en gevoel moet hebben voor het hoofd en het hart. Voor feiten en emoties. Voor psychologie en strategie.

Wie oppervlakkig kijkt en luistert mist relevante informatie en komt daardoor op achterstand in het spel van het conflict of de zakelijke discussie.

Helemaal als het om een familiebedrijf gaat. Familieleden die samenwerken doen dat vaak met maximaal vertrouwen, maar veronderstellen daarbij meestal ook

dat de een precies weet wat de ander denkt en voelt. Als dat laatste zou kloppen zou ik mijn advocatenpraktijk kunnen opdoeken. Ook verwachtingen spelen een belangrijke rol. De vader die ervan uitgaat dat de zoon hem zal opvolgen terwijl de zoon liever de muziek in gaat. De schoonzoon die eigenlijk meer capaciteiten heeft dan de eigen kinderen. De broers die prettig samenwerken, tot een van hun kinderen in het bedrijf komt die de oom niet kan uitstaan. Of als de kinderen niet dezelfde chemie in de samenwerking als hun vaders ervaren. En wat te denken van de partners van de kinderen, die hun invloed uitoefenen? Wie wat met een familiebedrijf wil, heeft baat bij een hub van een adviseur. Iemand met aansluiting op meerdere informatiebronnen die naar een gewenste uitkomst leiden. Naar een economisch, juridisch, financieel, fiscaal, mentaal én emotioneel perfecte overeenkomst. In een perfecte samenwerking met de accountant, fiscalist, notaris en andere deskundigen. De beste aanpak is om eerst bestaande onderstromen en conflicten te signaleren en te bekijken of die, al dan niet met behulp van een advocaat of mediator, op te lossen zijn. Familieleden kunnen hierdoor uitspreken wat hen écht bezighoudt. Waarna concrete, individuele en collectieve belangen en zorgen in kaart kunnen worden gebracht. En daarna het gezamenlijk onderhandelen kan beginnen. Wie van zichzelf én van de ander weet wat werkelijk van belang is, ervaart die onderhandelingen als gemakkelijk. Als ik daar als hub bij mag zijn, ga ik bijna zingen. Want niemand wil toch de leeuw in zichzelf in zijn hempie laten staan? n

RWV Advocaten Haagweg 149, 2321 AA Leiden T 071 750 2273 M 06 51 55 77 17 E r.heeren@rwv.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Keuze juiste leider cruciaal voor succes op lange termijn Waarom plannen zoveel familiebedrijven de opvolging dan niet beter? Opvolgingsplanning en het introduceren van jonge dynamische leiders zijn essentieel voor de groei van uw bedrijf en zorgen vaak voor innovatieve inzichten. Het kan echter een gevoelig onderwerp zijn. Daarom moet u dit zorgvuldig benaderen. Ron Hogenboom, adviseur Familiebedrijven bij Grant Thornton, laat u inzien welke voordelen een goede opvolgingsplanning met zich meebrengt. RON HOGENBOOM GRANT THORNTON

In de voetsporen treden van de oprichters is voor de nieuwe jonge leiders niet meer voldoende. Zij proberen het bedrijf juist vooruit te brengen in een tijd van toenemende concurrentie en wijzigingen in de regelgeving. Ron Hogenboom: “De nieuwe generatie komt met frisse ideeën en een nieuwe bedrijfsaanpak welke de gebruikelijke gang van zaken binnen uw bedrijf best wel eens op zijn kop kan zetten. Nieuwe groeistrategieën van uw bedrijf moeten nauwkeurig worden afgestemd op de marktvraag en kansen. Ook de inpassing van het oude management vereist een zorgvuldige aanpak. Verandermanagement moet ervoor zorgen dat de traditionele bedrijfsvoering intern wordt ondersteund en u problemen of een verkeerde aanpak voorkomt.”

Zorg voor een gestructureerde aanpak

Familiebedrijven beschikken vaak niet over formele procedures en processen om de toekomst op een gestructureerde ma-

Familiebedrijven hebben een belangrijke rol in onze economie: ze zijn goed voor twee derde van alle ondernemingen ter wereld en nemen ieder jaar 70 tot 90% van het wereldwijde bbp voor hun rekening (Amerikaanse Family Firm Institute). Toch heeft een derde van alle bedrijfseigenaren niet eens nagedacht over de vraag wie hen opvolgt (International Business Report van Grant Thornton).

nier te plannen. Hoe maakt u wél een overwogen keuze voor de toekomstige leider? Ron Hogenboom adviseert: “Step back, Focus and Act!” Step back Bekijk uw bedrijf eens van een afstand en vraag uzelf af: • In welke fase bevindt het bedrijf zich? • Wat moeten we doen om het bedrijf te ontwikkelen? • Wat voor soort leider hebben we nodig om dat te realiseren? • Hebben we binnen de familie iemand die aan dat profiel beantwoordt of moeten we buiten het bedrijf op zoek gaan? • Voordat u uw kinderen erbij betrekt: als ikzelf én geen van mijn kinderen aanwezig zijn, welke structuur is er dan nodig voor een efficiënte bedrijfsvoering? Focus Houd oog voor de juiste competenties bij uw kinderen. Ga met uw kinderen een open en eerlijk gesprek aan over hún visie op de toekomst van het bedrijf en de rol die zij daarin spelen. Weten ze wat het betekent om eigenaar en manager te zijn? Een neutrale adviseur kan uw familie helpen gevoelige onderwerpen makkelijker aan te snijden. Bepaal vervolgens de posities van al uw kinderen en start van daaruit de planning.

Grant Thornton Grant Thornton adviseert op het gebied van accountancy, belastingen en (financiële) adviesvraagstukken en gaat graag tijdens ‘Het Groeigesprek’ samen met u op zoek naar de beste oplossing voor uw bedrijf. Zo spelen we sneller, slimmer en pro-actiever in op belangrijke ontwikkelingen in uw organisatie of markt. We vergroten uw bewegingsruimte, het verandervermogen en de groeikansen van uw onderneming. Zo staat u sterker in veranderende tijden.

goede wisseling van de wacht en is direct een goede strategische planning. U denkt nog steeds mee over de koers van het bedrijf op de korte, middellange en lange termijn en welke managementcompetenties daarvoor nodig zijn. “Neem opvolgingsplanning serieus en niet als iets wat gewoon moet gebeuren. Een goede opvolgingsplanning met een krachtige structuur bevordert de groei van uw bedrijf en zorgt ervoor dat het nog generaties lang blijft bestaan,” aldus Ron Hogenboom. n Grant Thornton Schipholweg 68d, 2316 XE Leiden T 088 676 9174 E ron.hogenboom@nl.gt.com

Act Ben ervan bewust dat opvolgingsplanning niet betekent dat u zelf het bedrijf moet verlaten. Een goede opvolgingsplanning draagt namelijk juist bij aan een RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Evert, al jaren ondernemer, en een trouwe klant van ABIN spreekt medio 2016 af met Cees van Wijk en Harald Verbeek, accountant respectievelijk belastingadviseur bij ABIN. Het moest er maar eens van komen; Evert wil nu echt zijn onderneming verkopen. Gelet op de leeftijd en de voorafgaande gesprekken met Evert was deze uitspraak geen verrassing.

De waarde van waardering CEES VAN WIJK/HARALD VERBEEK ABIN ACCOUNTANTS EN ADVISEURS

ABIN accountants en adviseurs ABIN accountants en adviseurs is een all-round financiële dienstverlener die gespecialiseerde financiële en fiscale adviezen verzorgt. Vanuit kantoren in Noordwijk en Voorburg adviseren wij klanten over de vraagstukken die bij bedrijfsopvolging komen kijken. Zowel bij overdracht aan een derde als bij overdacht binnen de familie. Vraagstukken die geregeld bij ABIN aan de orde komen en worden opgelost, liggen op gebied van waardering en prijsbepaling, fiscale optimalisatie en de wijze van samenwerken met nieuwe partners van een onderneming kan in dit geval tot een besparing van wel 40% schenkbelasting leiden.

Harald Verbeek

Cees van Wijk

Wel aan wie hij de onderneming wilde verkopen en hoe hij dat vorm zou willen geven. Hij wilde de onderneming in een paar stappen overdragen aan zijn neef die na het afronden van zijn HBO-opleiding bij Evert was komen werken. Een deel van de koopprijs zou hij daarna aan zijn neef schenken, maar er moest wel voor een deel cash worden afgerekend. Evert had namelijk nog wat cash nodig voor zijn oude dag. En de waardering van de onderneming kon bij een overdracht binnen familieverband toch ook wel achterwege blijven? Dat scheelde weer kosten. De prijs had hij namelijk al in zijn hoofd: 4x de winst van vorig jaar leek Evert een goede prijs.

“als je je huis verkoopt, laat je het toch ook taxeren! Anders krijg je nooit de beste prijs”, had Evert er van overtuigd om zijn onderneming bij een verkoop eerst te laten waarderen.

Het waarderen van zijn onderneming had ABIN in vorige gesprekken met Evert dringend geadviseerd. Het argument:

“Als je je huis verkoopt, laat je het toch ook taxeren” In het gesprek met Evert, hebben we zijn ideeën verder uitgewerkt. Hij zou de onderneming in drie stappen overdragen. Een eerste deel van 20% nu, daarna nog een eens 40% als hij 63 jaar werd en de resterende 40% als hij 67 werd. Bij iedere overdracht zou hij direct een deel van de aandelen aan zijn neef schenken. Fiscaal wel zo voordelig, want het schenken

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

En de waardering hebben we ook gedaan. Die is sowieso nodig voor de bank om de financieringsaanvraag van neef te onderbouwen en om de Belastingdienst te overtuigen van de juistheid van de hoogte van de schenking. Zeker zo belangrijk was de waardering om de neef van Evert te overtuigen van de juistheid van de koopprijs. De door de neef ingeschakelde onafhankelijke deskundige kon zich vinden in de gebruikte waarderingsmethoden en de uitkomsten. En Evert tot slot, die was verrast over de waarde van zijn onderneming. Het was meer dan Evert dacht. Besloten werd om dan maar wat meer aan neef te schenken. De neef wist dat te waarderen. n ABIN accountants en adviseurs Keyserswey 89, 2201 CX Noordwijk T 071 - 361 93 18 E info@abin.nl

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

Family matters:

continuïteit in uw familiebedrijf NOTARIS ERNA KORTLANG TEEKENSKARSTENS NOTARISSEN B.V.

Eén van de belangrijkste kenmerken van familiebedrijven is het streven naar continuïteit. Hoe kun je die continuïteit borgen als het bedrijf wordt overgedragen? Welke rol heeft de notaris in het proces voorafgaande aan én tijdens de bedrijfsopvolging? En, misschien nog interessanter, welke rol kán nu juist een notaris bij uitstek op zich nemen? Erna Kortlang, notaris familierecht/estate planning en partner bij TeekensKarstens: “Familiebedrijven zijn bijzondere bedrijven. Als notaris ben ik regelmatig betrokken bij familiebedrijven waar opvolging binnen de familie aan de orde is. Mijn collega notaris Rik Kamps, eveneens partner bij TK en gespecialiseerd in ondernemingsrecht, begeleidt ook opvolgings- en overnametrajecten. Wij werken nauw met elkaar samen. Een bedrijfsovername binnen de familie is een proces waarbij emoties, familietradities, juridische-, financiële-, economischeen continuïteitsaspecten een even belang-

TeekensKarstens Notarissen B.V.

Bij het notariaat van TK is een gespecialiseerd team, bestaande uit 5 (kandidaat-)notarissen, werkzaam op het gebied van bedrijfsovernames en estate planning. Mede dankzij deze focus hebben onze specialisten ruime ervaring met ingewikkelde vraagstukken die kunnen spelen bij bedrijfsopvolging. Zij adviseren en begeleiden u graag bij bedrijfsopvolging bij leven, maar ook na overlijden. Daarbij vragen ze verder en kijken soms eigenzinnig in de breedte naar uw vraagstuk. Omdat zaken vaak net iets anders liggen dan in eerste instantie verondersteld.

rijke rol spelen. Naast de notaris als familieadviseur, is er een belangrijke rol weggelegd voor de accountant en de fiscalist. In sommige situaties worden mediators aangesteld. Kortlang: “Als notaris heb je naast het geven van juridische adviezen en het opstellen van documenten vaak een coördinerende rol tussen alle betrokkenen. Dit is afhankelijk van de band met de cliënt, de familiebanden en de kwesties die spelen. De notaris is neutraal en kan zaken benoemen die lastig zijn om op tafel te leggen. Deze rol bevordert een soepel lopend proces, want er komen vaak veel aspecten bij kijken.

vraag wie welke zeggenschap heeft of krijgt. Want wat gebeurt er als diegene die zeggenschap ineens niet meer kan uitoefenen? Deze zeggenschap heeft niet alleen betrekking op de continuïteit van de onderneming zelf, maar ook op het beheer van het vermogen in andere vennootschappen en in privé situaties zoals:

Wat is de familiecultuur? Is er één kind of zijn meerdere kinderen de opvolgers? Wat is de positie van de overige kinderen en van de schoonkinderen? Wat als het kind graag de opvolger wil zijn, maar eigenlijk niet over de benodigde competenties beschikt om het bedrijf op een goede wijze te continueren? Hoe ga je om met de eigendom van het bedrijf? En met het bestuur? Vaak ligt de zeggenschap binnen een familiebedrijf bij de directeur/groot aandeelhouder of bij een beperkt aantal familieleden. Zeggenschap wordt veelal gekoppeld aan functies zoals: directeur, bestuurder, aandeelhouder en houder van prioriteitsaandelen. Met het oog op plotselinge onverhoopte veranderingen, is het van groot belang stil te staan bij de

• • • • • •

Overlijden Echtscheiding Wilsonbekwaamheid Faillissement Surseance van betaling Schuldsanering

Om zowel de continuïteit van de onderneming als het familievermogen in haar totaliteit te waarborgen, moeten zaken goed vastgelegd worden. Zowel bij leven als na overlijden. n

TeekensKarstens Notarissen B.V. Vondellaan 51, 2332 AA Leiden T 071 535 8000 I www.tk.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Helaas leiden bedrijfsovernames vaak tot grote conflicten, zo vertelt mr. Jacco van Lint. Hij is alweer bijna twintig jaar advocaat, en onder meer actief op het gebied van ondernemingsrecht. Bij het kantoor De Groen & Van Lint Advocaten in Sassenheim worden regelmatig problemen voorgelegd die voortkomen uit bedrijfsverkoop/aankoop.

Vertrouw op God, maar zet je fiets goed op slot! JACCO VAN LINT DE GROEN & VAN LINT ADVOCATEN

Veelal is vooraf te voorspellen welke conflicten er gaan ontstaan. Earn-outconstructies, waarbij een gedeelte van de verkoopprijs afhankelijk wordt van toekomstige resultaten van het verkochte/ aangekochte bedrijf, zijn zo’n bron van conflicten. De koper meent namelijk vaak achteraf dat hij teveel heeft betaald. Menig koper raakt dan in de verleiding om parameters als omzet en winst in de earn-outperiode te beïnvloeden, met alle gevolgen van dien. In de praktijk zien we dat partijen bij het opstellen van een contract onvoldoende aandacht besteden aan een goede formulering van een earn-outregeling. Dan kunnen er sneller conflicten ontstaan over de juiste uitleg en toepassing van die regeling.

De Groen & Van Lint Advocaten De Groen & Van Lint Advocaten te Sassenheim is een advocatenkantoor dat zich richt op MKB-ondernemingen en particulieren, in het bijzonder op de gebieden ondernemingsrecht (van incasso tot overnamegeschillen), arbeidsrecht (met name ontslagrecht en concurrentiegeschillen) en onroerendgoedrecht (aanneming, verhuur, et cetera). Naast Jacco van Lint zijn daarbij ook werkzaam mr. Paul de Groen en mr. Frank Boelhouwer als advocaten. Tezamen totaal omstreeks zestig jaar ervaring. Op het gebied van bedrijfsovernames en bedrijfsgeschillen hebben de advocaten ruime ervaring, zowel in advisering als in procederen. Men staat altijd open voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Veel bedrijven worden niet uit luxe verkocht door de verkoper, maar een koper kijkt liever door een roze bril naar de positieve kanten, Bij bedrijfsovernames is er ook nog wel eens sprake van een teveel aan vertrouwen zijdens de kopende partij. Veel bedrijven worden niet uit luxe verkocht door de verkoper, maar een koper kijkt liever door een roze bril naar de positieve kanten, zo vervolgt Jacco van Lint zijn verhaal. Tijdens het overnameproces is er vaak ook sprake van een goede sfeer en daardoor neemt men (te) vaak genoegen met mondelinge toezeggingen en uitlatingen van de verkoper, zonder dat goed vast te leggen. Dat goede vertrouwen zien we ook terugkomen in gevallen waarin de verkoper nog een tijd in dienst blijft bij de koper én de leidinggevende blijft in het overgenomen bedrijf. De koper is dan sneller geneigd om weinig controle te houden. De verkopende partij kan echter uit eigen belang allerlei benadelende handelingen verrichten. Vaak houdt de verkopende partij ook nog grip op de administratie. De verkoper kan dan makkelijker zijn gang gaan. Uiteraard is dat zeer kwalijk, maar de problemen zijn dan wel al ontstaan, aldus Jacco van Lint.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Het kantoor De Groen & Van Lint Advocaten wordt vaak pas achteraf (via accountants of andere adviseurs) betrokken indien er een conflict is ontstaan. Dat is jammer, want als conflictbehandelaars weten wij juist heel goed op welke onderdelen van een contract conflicten kunnen ontstaan. Uren kan hij nog over zijn ervaringen praten, maar als er één advies is dat Van Lint in zijn algemeenheid kan meegeven aan partijen, betrokken in een verkoopproces, dan is dat wel het volgende, vrij vertaald uit een oud Arabisch spreekwoord: Vertrouw op God, maar zet je fiets goed op slot! n De Groen & Van Lint Advocaten Hoofdstraat 345, Sassenheim T 0252-240780 E info@dgvl.nl I www.dgvl.nl

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT BUSINESS OP WIELEN

In Nederland zijn MKB ondernemingen vaak familiebedrijven. De meeste ondernemers zijn zo druk met ondernemen dat te laat wordt begonnen met nadenken over stoppen met de onderneming en het overdragen ervan. Toch is het van groot belang om tijdig te beginnen met de planning hiervan vanwege de fiscale en emotionele gevolgen.

Begin tijdig met de planning van uw bedrijfsoverdracht MIEKE VAN DIJKE ADMINISTRATIEKANTOOR ZODIAC

Als het voor de ondernemer tijd wordt om rustiger aan te gaan doen, is het fijn als er opvolgers zijn in de familiesfeer, natuurlijk het liefst de kinderen die al meewerken in de onderneming. Maar kan hij of zij de onderneming met een gerust hart overlaten aan de opvolgers? En hoe pak je dat dan aan?

Administratiekantoor Zodiac Zodiac is op financieel gebied de huisarts van de ondernemer. Zodiac wordt ondersteund door een netwerk van specialisten, juridisch, fiscaal, personeelszaken. Persoonlijke betrokkenheid en kleinschaligheid. Grote flexibiliteit, informeel contact, altijd een vast aanspreekpunt. Startersadviezen, voeren van financiële en salarisadministraties, verzorgen belastingaangiften (vennootschapsbelasting, omzetbelasting, inkomstenbelasting) en wegwerken administratieve achterstanden, ook bij ondernemer op kantoor. Persoonlijke aandacht voor onze zakelijke en particuliere cliënten, ook ‘s avonds. Zodiac denkt proactief mee met de ondernemer op vele gebieden in de verschillende levensfasen van ondernemers en ondernemingen, zoals de gevolgen voor de gezinssituatie van het beginnen of stoppen en overdragen van een eigen bedrijf.

Vanwege de grote persoonlijke betrokkenheid van de ondernemer en van de opvolger(s) zijn er veel meer zaken om rekening mee te houden dan bij de verkoop van een onderneming aan een derde. De fiscale gevolgen kunnen groot zijn als zaken niet goed geregeld worden. Maar er kunnen ook gevolgen zijn voor de erfenis als een van de kinderen de onderneming overneemt en de andere kinderen niet. Daarnaast moet er goed worden nagedacht over de feitelijke overdracht. Blijft de ondernemer nog (tijdelijk) meewerken in de onderneming en krijgt hij daar nog een vergoeding voor? Wat heeft dat voor fiscale gevolgen? Wat heeft dat voor gevolgen voor de familieverhoudingen? Welke gevolgen zijn er voor de werknemers van de onderneming? Bij overdracht van de onderneming aan kinderen of andere familieleden is het belangrijk om de juiste waarde van de onderneming goed te laten bepalen door een specialist. Er zijn meerdere adviseurs die ingeschakeld moeten worden bij een overdracht, zoals een notaris en een jurist. Voor de ondernemer is het fijn om één aanspreekpunt te hebben in de persoon van een betrokken financieel adviseur. Een die niet alleen onafhankelijk financieel specialist is, maar die de overdracht van de onderneming van begin tot einde ondersteunt en oog heeft voor familieverhoudingen en emoties van zowel

ondernemer als opvolgers. Verder dient de financieel adviseur als sparring partner voor de ondernemer en diens opvolgers. De financieel adviseur helpt met een stappenplan en kan op tijd andere specialisten inschakelen. Ook kan de financieel adviseur zonodig een derde inschakelen voor een second opinion. Zo worden de ondernemer en zijn opvolgers volledig ontzorgd in het woud van complexe juridische en fiscale regelgeving rondom bedrijfsopvolging. n

Administratiekantoor Zodiac Zuiderkeerkring 318, Alphen aan den Rijn T 0172 41 93 23 I www.zodiacaa.nl E info@zodiacaa.nl RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

THEMA FAMILIEBEDRIJVEN & BEDRIJFSOVERDRACHT

Veel ondernemers vinden het lastig om het onderwerp bedrijfsoverdracht ter tafel te brengen MICHEL DUIJM BOUWER & OFFICIER ACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS

Als ik met een ondernemer om de tafel zit om de daadwerkelijke overdracht van zijn bedrijf te bespreken dan heeft het onderwerp al jaren op de agenda gestaan (en besproken) en zijn er geen obstakels meer te verwachten. Een goede voorbereiding is namelijk van essentieel belang en voor een goede bedrijfsoverdracht moet de tijd worden genomen. Maar ook als ondernemer moet je hier naartoe groeien en er klaar voor zijn. Een vuistregel is om hier 5 jaar van tevoren mee te beginnen. Vooral als er in de fiscale/juridische structuur zaken anders vorm moeten worden gegeven is het zaak dit tijdig te onderkennen. Dit kan ook gelden voor zaken als arbeids- en financieringsovereenkomsten, vergunningen en lopende (huur)contracten. In het eerste gesprek heb ik altijd 3 vragen op mijn vizier staan:

Het bedrijf is zo verbonden met de ondernemer dat hij of zij zich geen leven zonder zijn onderneming kan voorstellen

• Is de onderneming bedrijfseconomisch overdraagbaar? • Hoe hoog is de afrekening met de fiscus? • Hoe hoog is het inkomen voor de oude dag?

Mijn ervaring is dat ondernemers het al lastig vinden om hun testament te bespreken maar het in de regel nog veel lastiger vinden om het onderwerp bedrijfsoverdracht ter tafel te brengen. Het bedrijf is zo verbonden met de ondernemer dat hij of zij zich geen leven zonder zijn onderneming kan voorstellen. Maar al te vaak spelen er emotionele factoren mee waardoor beslissingen worden uitgesteld. Door het onderwerp bespreekbaar te maken (zowel thuis als met uw accountant) hoor je vaak achteraf dat dat het moment was om hier gericht mee aan de gang te gaan. Het maken van toekomstplannen om naar iets moois toe te leven maakt hiervan een belangrijk onderdeel uit. Als de eerste stappen zijn gezet is het tijd

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

om samen met u een overdrachtsplan te maken waarbij de positie van het bedrijf en de ondernemer centraal staat met als belangrijkste thema’s: • Hoe ontwikkelt het bedrijf zich de komende 5 jaar? • Wat moet er gebeuren om het bedrijf verkoopklaar te maken? • Wat is de waardeindicatie van het bedrijf? • Hoe en aan wie presenteren we het bedrijf? Uiteraard kan ik in dit artikel niet ingaan op alle ins en outs van het verkoopproces. Bent u nieuwsgierig geworden naar onze aanpak? Graag nodigen wij u uit op ons kantoor voor een kop koffie en een goed gesprek. n

Bouwer & Officier Accountants en Belastingadviseurs Rijndijk 139, Hazerswoude T 071 - 341 90 00 I www.bouwer-officier.nl.

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

GENOMINEERDEN 2018 per 11 mei 2017 De nominatieronde voor De Sterkste Schakel 2018 is van start gegaan. De volgende mooie bedrijven zijn door hun eigen klanten voorgedragen:

Toerisme, Horeca & Catering Aan den Rijn, Leiden Baaij Catering, Lisse Dufais catering & events, Hazerswoude Partycentrum ‘t Trefpunt, Zevenhoven

Detailhandel < 5 medewerkers Dames Dietz (delicatessen), Oegstgeest De Kaaswereld, Roelofarendsveen

Detailhandel > 5 medewerkers Versspecialist Van der Poel, Roelofarendsveen

Groothandel Rojé Bonbons, Leimuiden

Bouw, Installatie & Techniek Van Schaik Kozijnen, Woerdense Verlaat

Dienstverlening Vinkenbosch Makelaardij, Oegstgeest Vivre (Verloskunde), Alphen aan den Rijn

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Zoek en deel complimenten uit

Creeër meer ambass De grootste uitdaging voor ondernemers uit onze regio blijft vanzelfsprekend het blijven groeien en de winstgevendheid vasthouden of verbeteren. Met andere woorden, nieuwe klanten vinden en oude klanten behouden en winstgevender maken. Onderaan de streep weet u als lezer van Rijnstreek Business dat klantgerichtheid hieraan bijdraagt. TEKST GERDIEN DALMULDER - CARAMELBUSINESS.NL

Ambassadeurs dragen substantieel meer bij aan uw omzet

Legt u de rode loper uit voor uw klant en besteedt u samen met uw medewerkers aandacht aan klantgerichtheid? Dan beschikt uw organisatie zeker over ambassadeurs. Uit de ambassadeursmeting die ik regelmatig uitvoer onder de klanten van mijn klanten blijkt elke keer weer dat ambassadeurs twee tot zelfs vier keer zoveel jaaromzet genereren als klanten die minder enthousiast zijn. Ambassadeurs zijn klanten die u aanbevelen en op de vraag “Hoe waarschijnlijk is het, op een schaal van 0 tot 10, dat u bedrijf X aanbeveelt aan anderen?”, antwoorden met een 9 of een 10. De business case voor klantgerichtheid is daarmee snel gemaakt. Waarom is het dan toch zo lastig om van meer klanten ambassadeurs te maken?

Verborgen goud

Waarom moet u complimenten delen?

Omdat complimenten niet alleen voor meer plezier in het werk zorgen, maar ook voor betere prestaties. Uit tal van onderzoeken blijkt dat het complimenteren van en aandacht besteden aan goed gedrag leidt tot herhaling van dat goede gedrag. Uit nieuw onderzoek uit Japan van Norihiro Sadato van het National Institute for Physiological Sciences blijkt bovendien dat het aanleren van vaardigheden beter gaat wanneer men tijdens het leerproces een compliment krijgt. Dat heeft te maken met het vrijkomen van dopamine in onze hersenen als we een complimentje krijgen. Dopamine zorgt voor een goed gevoel, maar heeft ook een positief effect op ons geheugen (zie o.a. “Van complimentjes gaan we beter presteren”, gepubliceerd op Elsevier.nl, 12 november 2012).

Ambassadeurs lichten hun antwoord in het onderzoek vaak toe met opmerkingen als: “Ik heb X al aanbevolen, mijn halve vriendenkring is ondertussen klant”. Af en toe schrijft een klant een verhaal over die keer dat een medewerker voor hem door het vuur is gegaan, soms jaren geleden. De klant voelt zich daarom nog steeds emotioneel verbonden aan het bedrijf. Deze verhalen zijn Goud waard.

Positieve, waargebeurde verhalen bevestigen bovendien uw klantgerichte cultuur. Ze laten zien wat voorbeeldig gedrag is en hoe dat beloond wordt. Het leert uw medewerkers honderd keer meer over uw manier van werken dan richtlijnen, procedures of klantgerichtheidstrainingen doen. Door deze verhalen vast te leggen en te blijven vertellen bouwt u elke dag opnieuw aan een klantgerichte cultuur.

Mijn advies: leg zo’n verhaal vast, op welke manier het ook tot u komt. Geef het een mooie plek in het zicht op de werkvloer en ga langs bij de klant met een teken van waardering.

Koester uw ambassadeurs

Als u dan ook nog de klanten in kwestie beloont voor hun ambassadeurschap, slaat u wederom een aantal vliegen in één klap. U versterkt de relatie met de klant.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Het niet nakomen van afspraken, of meer beloven dan je kan waarmaken is de nummer één reden voor klanten om af te haken en vormt daarmee de grootste uitdaging voor echt klantgericht werken U bevestigt uw medewerkers in hun goede gedrag. En u geeft uw ambassadeur meer ammunitie voor het vertellen van mooie verhalen op feesten, partijen of de sociale media. Winst voor iedereen, die ook leidt tot winst onderaan de streep.

Meer beloven dan waarmaken

Die klantgerichte cultuur heeft u bovendien hard nodig om de grootste uitdaging op het gebied van klantgerichtheid het hoofd te bieden. Want wat zeggen klanten die niet tevreden zijn in zo’n ambassadeursmeting? Ik deel de belangrijkste uitspraken met u: “Ze komen hun afspraken niet na”, en altijd: “Te duur voor te weinig”. Wat blijkt? Klanten die ontevreden zijn vinden de prijs een veel belangrijker element om een organisatie op te beoordelen dan enthousiaste klanten. Ontevreden klanten zijn veel sneller geneigd om naar een ander te gaan voor een betere prijs. Voor loyale klanten is prijs juist

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

sadeurs! veel minder van belang en vrijwel nooit de reden om weg te gaan. Het niet nakomen van afspraken, of meer beloven dan je kan waarmaken is de nummer één reden voor klanten om af te haken en vormt daarmee de grootste uitdaging voor echt klantgericht werken. Natuurlijk hebben we allemaal het beste met onze klanten voor. En uiteraard willen we graag dat de ervaring van een klant die naar kantoor belt net zo goed is als de ervaring van degene die via Twitter een vraag stelt.

Een kleine rel

Maar hoe zorgt u voor een consistente beleving tijdens alle contactmomenten, via alle kanalen? Daar moet u over nadenken en vervolgens processen, (meet)systemen en de juiste KPI’s voor inrichten, zullen organisatieadviseurs u vertellen. Want wat gebeurt er als blijkt dat een klacht via social media wel wordt opgelost, terwijl diezelfde klacht via het callcenter niet kan worden opgelost? Joep van Deudekom, cabaretier, stuurde ooit via Twitter naar bijna 21.500 volgers het volgende bericht: ”@KPNwebcare Mijn vriend R.Urgert (bekend van kwis bij P de Leeuw op zaterdagavond) is ondanks 5x bellen/ beloftes toch mailadres kwijt (en boos)”. Er ontstond een kleine rel op Twitter en uiteindelijk lukte het Joep om KPN in 1 dag het probleem op te laten lossen. Urgert zelf had al 5 keer KPN klantenservice gebeld en na een week nog steeds geen resultaat bereikt. Helaas voor KPN was daarmee de kous niet af, want de volgende ochtend vertelde van Deudekom op 3FM dat het van de zotte is dat zijn tweet binnen een dag voor een oplossing zorgde, terwijl de normale kanalen niets opleverden. Of zoals Deudekom het formuleert:

“Webcare is bij de uitgang van de eerste hulp een dokter neerzetten voor het geval je niet goed geholpen wordt. Slaat nergens op.”

De gebeten hond

Dit voorbeeld waarin KPN de gebeten hond is, kan ons allemaal overkomen. Denkt u dat organisaties als KPN niet hebben nagedacht over processen, (meet) systemen en KPI’s? Natuurlijk is het belangrijk dat processen en systemen goed werken en medewerkers goed opgeleid zijn. Maar waar het hier misgaat is dat de Webcare afdeling meer voor elkaar krijgt dan de mensen in het callcenter. Binnen grote organisaties als KPN leidt een aanstaande PR ramp ertoe dat het incident uiteindelijk bij een manager met voldoende mandaat terechtkomt die zegt: “Dit kan niet, los het op en wel nu!” . Dan mag er opeens wel handmatig een vinkje in een database gezet worden om een email adres te behouden, terwijl dat normaal gesproken onbespreekbaar is.

bijna niet aan een oerwoud van systemen en ingewikkelde processen. Als KPN er echter in slaagt om medewerkers door voorbeeldgedrag en de juiste verhalen een klantgerichte houding te laten aannemen, dan zou ook iemand in het callcenter het probleem van Urgert belangrijk genoeg gevonden hebben om het ‘te escaleren’. Die persoon zou zijn teamleider, diens manager, en het hele organogram doorgefietst zijn totdat er iemand goedkeuring gaf om een vinkje in een database te zetten. Als dat soort verhalen verteld en gevierd worden, ontstaat er een cultuur waarin mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor het welzijn van de klant en de juiste dingen doen, in plaats van alleen maar de voorgeschreven dingen doen. Aan de slag dus. Zoek en deel complimenten uit en creëer nog meer ambassadeurs, zowel binnen als buiten uw organisatie. Dat komt uw resultaat onder de streep ten goede. n

Deel complimenten en creëer ambassadeurs

Hier komen de Gouden Verhalen en de klantgerichte cultuur om de hoek kijken. Een grote organisatie als KPN ontkomt

Geweldig! Zeer goed Goed Matig Slecht RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Van Schaik Kozijnen door volledige automatisering enorm wendbaar

High tech houtbewerking in de polder De BMH Windowmaster 100 volautomatische CNC houtbewerkingsmachine wisselt feilloos zijn eigen gereedschap terwijl hij heel rustigjes zijn programma afwerkt. Dit is serieus speelgoed voor mannen. Bijna achttien meter lang en zó veelzijdig dat Van Schaik Kozijnen met slechts vijf medewerkers ruim 100 aannemers in de wijde omtrek blij kan houden. Eigenaren Patrick van der Vlugt en Frank Post zijn er duidelijk hartstikke trots op. werk: “Wij hebben van onze hobby ons werk kunnen maken. Met een klein team kunnen wij heel veel werk verzetten in een geweldige sfeer. Onze klanten betrekken wij in die sfeer wanneer zij het werk komen halen. Gezellig samen hun vrachtwagen inladen en dan praten over hun lopende en toekomstige projecten.” Door het kleine team zijn de lijntjes met de klanten erg kort. Net als Van Schaik het vroeger bij Patrick en Frank deed, laten zij hun teamgenoten ruim meedoen met het klantcontact.

Klant serieus nemen

Van der Vlugt en Post zijn allebei zo’n twintig jaar geleden, direct uit de schoolbanken, bij het bedrijf komen werken. “Vanaf het begin af aan heeft Henri van Schaik – naamgever en vorig eigenaar van het bedrijf – ons alle vrijheid gegeven. Alle vrijheid om zelf relaties met klanten op te bouwen, om zelf een rol te pakken in het teamwerk en dus zelf verantwoordelijkheid te ontwikkelen. Dat heeft onze overname in 2016 enorm makkelijk gemaakt.” Rond de fenomenale Windowmaster – die het bedrijf als eerste in Nederland had – is een klein, maar geolied bedrijf neergezet. Aan één kant worden (hard)houten balken aangeleverd, de Windowmaster zaagt en freest, één man monteert, één man spuit en aan de andere kant komen de klanten hun kant-en-klare kozijnen,

ramen, deuren, dorpels, trapleuningen, luifelsteunen enzovoort ophalen.

Specialisatie en snelheid

“Het bedrijf is ooit begonnen als aannemer, maar wij zijn nu helemaal gespecialiseerd in houtbewerking. Voor een eigen vaste klantenkring verzorgen wij vaak al het houtwerk van een opdracht. Dat betekent van glaslat tot en met dakrand. Juist door die enorme specialisatie komt het werk uit de hele regio naar ons toe. En niet alleen voor die hele huizen, maar ook voor moeilijke, haastige, losse klussen. Die ene glaslat gaan wij ook met plezier leveren. Wij hebben dus niet alleen aannemers als klant, maar ook particulieren kunnen direct bij ons terecht.”

Hobby is werk geworden De mannen hebben zichtbaar lol in hun

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

De prijsdruk in de bouw is groot. Aannemers vragen altijd calculaties op bij verschillende leveranciers. “Dat betekent dat wij meer calculaties maken dan uitvoeren. Tóch nemen wij iedere offerteaanvraag serieus. Want ónze klant – de aannemer – is degene die ervoor kiest om ons aanbod aan zijn klant voor te leggen. Wij leggen er eer in om dat zo transparant en compleet mogelijk te doen.” De Windowmaster gaat nog wel even mee en de mannen verwachten daar geen spectaculaire innovaties. “Wij houden het wel scherp in de gaten, want innovatie loont.” n

Van Schaik Kozijnen Amstelkade 7, Woerdense Verlaat T 0172 - 408 243 E info@vanschaikkozijnen.nl W www.vanschaikkozijnen.nl

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Van der Poel versspecialist van echte winkelwagen naar digitale winkelwagen

Een rondje Kaageiland met een fonkelnieuwe winkelwagen Rick van der Poel rijdt minstens één dag in de week zelf een rondje op de winkelwagen. “Met mijn vader Leo en oom Goof leid ik een bedrijf met ruim dertig medewerkers, een winkel, drie winkelwagens en catering. Met een dag op de wagen houd ik het contact met de klanten.” Daarnaast heeft hij het druk genoeg, want al ruim tien jaar kijken zijn vader en oom naar hem wanneer er voor de zaak nieuwe dingen uitgewerkt en uitgevoerd moeten worden. Van der Poel pikt mij in Buitenkaag op met de gloednieuwe ‘Poelkar 2.0’, een winkelwagen op DAF-chassis van 11 ton. “De wagen is op maat voor ons opgebouwd. De opbouw is demonteerbaar en voorzien van de nieuwste technische snufjes, met zonnepanelen op het dak en aparte elektrische systemen om de vier meter lange koeling te laten draaien.” De wagen past net op de pont naar Kaagdorp. “’s Ochtends rijd ik langs bedrijven om hun kantines te bevoorraden en lunchbroodjes te bezorgen, dan terug naar de verswinkel in Roelofarendsveen om het assortiment aan te vullen voor de middagrit over het eiland.”

Vers, bezorging en catering

Ook Van der Poel is een familiebedrijf dat zich in de loop der jaren ontwikkeld heeft: “Mijn opa had een melkwijk met de melk van de koeien van zijn vader. Dat werd een kruidenierswagen. Toen daar ook het vlees van zwager Overdevest bij kwam groeide het bedrijf naar een winkel met zeven bijbehorende wagens.” De wagens reden door de dorpen tussen Kagerplas en Braassemmermeer en het zuiden van de Haarlemmermeer. “Daar kwam de vraag naar catering bij, en dan niet alleen voedsel en drank, maar

ook alle bijbehorende spullen als glaswerk, bestek en tafels. Ook al hebben wij nu minder wagens, het bedrijf is fors gegroeid.”

Contact met de klanten

De wekelijkse dag op de wagen vindt Van der Poel essentieel: “Zo houd ik contact met wat er leeft en wat er wordt gevraagd.” Tijdens het interview hoor ik hoe dat uitpakt. Zo legt hij één klant uit andijviestamppot op smaak te maken, terwijl hij van een ander te horen krijgt dat die is overgestapt op een ander biermerk. De derde vraagt hij naar het verloop van een feest. “Het mooiste vind ik de afwisseling. Mijn vader en oom zijn van de continuïteit, maar het uitvoeren van nieuwe zaken komen op mijn bordje. Dat gaat over investeringen en over het organiseren van de catering van een Whiskeyfestival van honderden gasten. Al sinds mijn zestiende leer ik het bedrijf zo van voor tot achter kennen.”

één webshop te kunnen aanbieden. Maar dat heeft nog wat voeten in de aarde. In de tussentijd denken wij ook na over een nieuwe winkel. n

Spannende ontwikkelingen

De winkelwagen is uitgerust met een scannerkassa en pinautomaat, “En klanten hebben mijn mobiele nummer, dus ze vragen mij via Whatsapp om spullen apart te houden of speciaal mee te nemen. De volgende stap is om al ons aanbod in

Van der Poel versspecialist Westeinde 13, Roelofarendsveen T 071 - 331 2550 E info@poelvers.nl I www.poelvers.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Baaij Catering: catering en kwaliteit in verse vis en vlees

‘Wij geven meer dan men verwacht’ “Een feest is pas geslaagd wanneer de gasten zeggen dat ze meer hebben gekregen dan verwacht.” Het is het korte maar krachtige uitgangspunt van het bedrijf van Ad en Kees Baaij. “Dat is niet alleen ons uitgangspunt, al onze vaste en losse krachten dragen dat uit.” Op die basis groeide Baaij Vis naar Baaij catering en komt er binnenkort Baaij Vlees bij. “Komt er daarna nog meer? Je weet nooit wat er op je pad komt, maar het hoeft niet.”

Eén uur praten met Ad Baaij over de nominatie van zijn bedrijf wordt onderbroken door zo’n tien telefoontjes. Dat komt ongetwijfeld omdat het Baaij voor de wind gaat, maar zal ook wel komen omdat hij en zijn broer met foto en mobiele telefoonnummer op de homepage van hun site staan. “Wij zijn er altijd voor onze klanten en gasten, behalve op zondag, want dan gaat de telefoon uit.” Baaij’s achtergrond – hun familie kwam drie generaties terug uit Tholen naar Lisse – is een sterke pijler onder het bedrijf. “Ook dat uitgangspunt delen wij met onze medewerkers. Door op zondag onze rust te nemen kunnen wij zes dagen in de week scherp zijn voor onze klanten. En omdat iedereen dezelfde achtergrond deelt staan wij ook onderling voor elkaar klaar. De collega’s werken in een hecht teamverband.”

Vis, feest en vlees

Ad Baaij staat al zesentwintig jaar in de viswinkel van Baaij aan de Kanaalstraat in Lisse. De viswinkel die door zijn grootvader is gesticht. Naast die viswinkel begon hij zo’n vijftien jaar geleden met het oppakken van cateringopdrachten. “Wat ik het mooiste vind is de organisatie.

Het zorgen dat alles op rolletjes loopt met aanvoer van spullen en verswaren. Het is mooi om samen met klanten de wensen zo goed mogelijk af te stemmen en dan te zorgen dat het uitkomt. Ook als dat betekent dat ik een medewerker naar de supermarkt moet sturen voor dat ene gewenste glas karnemelk.”

De toekomst

Catering volgde op vis, zakelijke evenementen volgden op familiefeesten, de eigen feestlocatie kwam voort uit contact met het kerkbestuur. Zo brengt het een het ander. “Het is een feest om dit te mogen doen en ik weet niet wat er verder op ons pad komt.” n

En terwijl de viswinkel gestaag doorliep, ging de catering flink groeien. Omdat steeds meer (evenementen-)locaties hun eigen catering gingen oppakken ging Baaij op zoek naar een eigen locatie. “Die vonden wij twee jaar geleden aan de Bondstraat, tegenover de St. Agathakerk. In dit gebouw kunnen wij alles doen dat nodig is voor familie- en bedrijfsfeesten, voor presentaties en zakelijke meetings.” Gevraagd of daarmee de ambities van Ad en Kees zijn vervuld kondigt Ad de overname van de slagerij naast de viswinkel aan. “Het pand is al van ons, maar de slager zelf gaat er mee stoppen. Dat kan een prachtige gelegenheid worden om daar ooit één grote vlees- en visverswinkel van te maken. Uiteindelijk gaat het om de kwaliteit en variatie van het hoofdgerecht van de maaltijd.”

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Baaij catering Bondstraat 1, Lisse T 0252-413 475 E info@baaijcatering.nl I www.baaijcatering.nl

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Omdat steeds meer (evenementen-)locaties hun eigen catering gingen oppakken ging Baaij op zoek naar een eigen locatie. “Die vonden wij twee jaar geleden aan de Bondstraat, tegenover de St. Agathakerk. In dit gebouw kunnen wij alles doen datnodig is voor familie- en bedrijfsfeesten, voor presentaties en zakelijke meetings”

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Verloskundigen Vivre geven zwangeren het vertrouwen om goed te bevallen

‘Als je gestrest bent, dan beval je niet’ Wat doet een praktijk voor verloskundigen in de competitie voor de Sterkste Schakel? Ze kunnen niet commercieel handelen, ze hebben niet geleerd om ondernemer te zijn en hun klanten zien ze na één, twee, misschien drie keer, succesvol werk nooit meer terug. Na één gesprek over verzekeringen, echo’s, nachtelijke autoritten, anticonceptie en zo staat het vast: deze vrouwen doen er alles aan om ongerustheid bij zwangeren - en hun mannen - weg te nemen. Zónder klantgerichtheid zijn zij nergens. vergoeding voor dezelfde set handelingen van de verzekeraars in Nederland. Wij kunnen niet concurreren in de traditionele manier van spreken: extra werk wordt gewoonweg niet betaald. Wij proberen natuurlijk wel zó ons best te doen dat mensen graag naar ons toe komen.”

Rust en vertrouwen

Annemieke Huising, Marjolijn van Houwelingen en Leonie Daniel proberen mij beleefd duidelijk te maken hoe de verloskundige praktijk in elkaar steekt (partner nummer vier – Marieke Hoogendoorn – was bezig met spreekuur en kon niet bij het gesprek zijn). “Alle verloskundigen in Nederland krijgen dezelfde

Maar zelfs dat lijkt maar bijzaak bij waar het volgens Huising, Van Houwelingen en Daniel werkelijk om draait: “Dé dienst, hét product zo je wilt, dat wij leveren is de rust die voortvloeit uit vertrouwen. Bevallen is – zeker de eerste keer – een letterlijk onvoorstelbare gebeurtenis waar ál onze zwangeren anders mee omgaan. Naast onze kennis en ervaring die erop gericht is de natuurlijke gebeurtenis goed te laten plaatsvinden, zijn wij alleen maar bezig om de gevoelens van onze klant te doorgronden. Zij bepaalt hoe onze begeleiding vanaf het eerste contact plaatsvindt. Het is essentieel dat zij zich volkomen senang voelt bij het gehele verloop. Want als je gestrest bent, dan beval je niet. Stress belemmert en dan verloopt het niet prettig. Dat leidt dan tot frustraties en dat kan je hele welbevinden, en dat van je kind en je gezin beïnvloeden.” Deze vrouwen voelen een enorme verantwoordelijkheid om bij iedere zwangere precies datgene te doen waarmee die volledig rustig negen maanden en een bevalling kunnen doorkomen.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Zorg en ondernemerschap

Zorg en ondernemerschap gaan niet helemaal samen. “Wij zijn weloverwogen zelfstandig, maar wij zijn nooit opgeleid voor ondernemerschap. Laat staan voor ambtenaar, terwijl het aantal regels, protocollen en administratieve verplichtingen in de loop der jaren flink gestegen is.” Het laten draaien van het bedrijf – een maatschap – staat mijlenver af van de zorgtaak. Maar zij nemen het er graag bij. En ook dat het zwaar werk is, met de noodzakelijke 24-uurs diensten.

Ontwikkelingen

Verloskundigen hebben verstand van vrouwen in de vruchtbare leeftijd. “Onder die paraplu valt ook seksuele voorlichting, advies en bijstand bij de kinderwens, bij ‘zwangerschapskwalen’, maar ook anticonceptie en natuurlijk borstvoeding. Misschien gaat ons beroep zich nog eens in die algemenere richting ontwikkelen. Voor nu zouden wij er al blij mee zijn wanneer iedere zwangere direct bij ons komt.” n

Vivre, Praktijk voor verloskunde Euromarkt 11, Alphen aan den Rijn T 0172 - 42 52 18 E info@vivre-voorverloskunde.nl i www.vivre-voorverloskunde.nl

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

RoJé Bonbons in Leimuiden

Bonbons en andere lekkere geschenken In rustige weken levert RoJé Bonbons tachtig kilo bonbons aan de betere patisserieën in het westen van ons land, maar in drukke weken loopt dat op tot 200 kilo. Het geheim achter deze grote aantallen? Eigenaar Ronald van der Velde bedenkt steeds weer nieuwe soorten en gebruikt als enige in Nederland exclusieve Belgische chocola. Het is een drukte van belang in de winkel van RoJé Bonbons als de verslaggever en de fotograaf eind april langskomen voor het artikel. Want behalve bonbons verkoopt Ronald van der Velde van 1 mei tot 1 oktober ook ijs. Het ijsseizoen staat dus voor de deur en het complete team van parttime ijsverkopers gaat daarom op de foto voor een campagne op Facebook.

Vloeibare chocolade

Het ijs is populair in Leimuiden en verre omstreken en zorgt voor veel aanloop van klanten in de winkel, die vervolgens ook weer regelmatig bonbons kopen, legt Ronald van der Velde uit. Maar de hoofdmoot van de activiteiten van RoJé Bonbons, dat in 2003 werd opgericht, bestaat uit het maken van bonbons, likeurkogels en chocoladewerk. Dat gebeurt in de werkplaats achter de winkel, waar machines de uit België aangevoerde cacaobonen tot vloeibare chocola verwerken in meerdere kleuren en smaken. “Ik houd het assortiment bewust beperkt tot 37 soorten,” vertelt Ronald. “Dat betekent dus dat er soorten moeten afvallen als ik nieuwe ontwikkel. Dat is nog best lastig want klanten blijven ook vragen naar soorten die al langer bestaan. De nieuwe soorten die ik bedenk, laat ik proeven door de medewerkers in de winkel. Die kun je als mijn testpanel beschouwen. Verder hoor ik uit de eerste hand van mijn klanten wat ze ervan vinden. Het productieproces duurt een

week. Aan het eind van die week lever ik de bonbons zelf af bij de patisserieën. Dan maak je een praatje en hoor je of klanten tevreden zijn en waar ze behoefte aan hebben.”

Glimmende bonbons

“Het mooiste van mijn vak? Dat is als de bonbons klaar zijn en liggen te glimmen op de bakplaat.” En om dat te onderstrepen loopt Ronald naar de kast voorin de werkplaats en toont vol trots de bonbons die klaar zijn voor de verkoop. “Dit is wat ik wekelijks maak. Maar op verzoek maak ik voor bedrijven ook speciale dingen zoals chocoladeletters, sneeuwpoppen, marsepein en andere lekkere relatiegeschenken. Laatst bijvoorbeeld twee biljarttafels met lakens van chocola voor een biljartliefhebber. Dit chocoladewerk doe ik hoofdzakelijk voor bedrijven uit de regio, maar ook landelijke organisaties als de politie hebben mij dankzij mondtot-mondreclame gevonden.” n

RoJé Bonbons Dorpsstraat 70 2451 AS Leimuiden T 0172 - 50 00 30 E info@rojebonbons.nl I www.rojebonbons.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

wat ze toch al gekocht hebben. Nee, ik laat ze iets anders proeven. Iets dat past bij wat ze al gekocht hebben, of daar juist sterk van afwijkt. Kaas waar ze nieuwsgierig naar zijn, of kaas die past bij een recept waar ze mee komen. Het spel met de klant is altijd om op basis van vragen iets te laten proeven waar hij niet eerder aan had gedacht.” De kaas wordt gemaakt door de boer, maar rijpt bij de handelaar. Het is de handelaar die ervoor zorgt dat de kaas bij De Kaaswereld terechtkomt. “Soms heeft die partijen die afwijken van het gebruikelijk van een bepaalde boer. Ook dat koop ik dan graag in, omdat ik voor iedere smaak wel afnemers kan vinden.”

Tussen de koeien van regionale boeren en de klanten in en om Roelofarendsveen heeft Richard van Klink een speciaal plekje ingenomen. In zijn kaaswinkel legt hij zich toe op “mooie kazen uit de buurt”. Hollandse kazen dus, met Hollandse namen. “Maar achter die bekende namen gaan hele aparte smaken schuil. Je moet dus proeven.”

Wereldse kaas uit de nabije omgeving

‘De schakel tussen koe en consument’ Richard ontvangt mij samen met zijn vrouw Olga en hun dochter Ilja in de winkel. Een winkel die voor tweederde gevuld is met kazen, grote kazen en hele grote kazen. “Ik heb hier stukken liggen van wel zestig kilo. Als je daarvan verkoopt, dan smaakt het eerste stukje al anders dan het laatste, omdat de rijping hier gewoon verder gaat.” En de ene partij kaas is nooit gelijk aan de andere. Het geheim van de boerenkazen uit de regio is de ongepasteuriseerde

melk waar ze van gemaakt zijn. “Daardoor krijg je smaakverschillen aan de hand van het gras, de grond en de koeien. Dat maakt kazen van de ‘zelfkazende’ boeren uit de buurt nog aparter dan bijvoorbeeld Franse kazen, die veelal van een coöperatie afkomstig zijn.

Proeven

Schijn bedriegt dus, maar smaak niet. Van Klink: “Je moet proeven. Ik nodig iedere klant uit om érgens een stukje van te proeven. En dan niet vóórproeven van

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

“Wat we deze week verkopen, bestaat volgende week niet meer” En dat betekent meteen dat het nooit saai wordt in de winkel van de Van Klink’s. “Wat we deze week verkopen, bestaat volgende week niet meer.” Reden genoeg om er te blijven komen en te blijven proeven.

Groei

Richard’s vader kweekte chrysantenstekken, maar die wist dat zijn bedrijf niet verder kon ontwikkelen. Van Klink koos bewust voor kaas. Eerst zestien jaar bij een groothandel en toen hij hoorde dat de eigenaar van deze winkel niet doorging heeft hij niet geaarzeld. “Er zijn in Nederland zo’n zeshonderd zaken waar je terecht kunt voor de betere kaas. Tegelijkertijd worden de kaasmakers beter, zowel in kwaliteit als in de ontwikkeling van smaken. In combinatie met extra’s als eerlijke wijnen, verse noten en – een hobby – speciaalbieren is er heel veel toekomst voor deze kaas.” n

De Kaaswereld Noordplein 9, Roelofarendsveen T 071-331 6760 E info@dekaaswereld.nl W www.dekaaswereld.nl

DE STERKSTE SCHAKEL 2018

Restaurant Aan de Rijn biedt een originele ervaring bij lunch, borrel en diner

Rust in de bediening, variatie op tafel De avond vóór het interview over de nominatie heb ik gegeten bij het Restaurant Aan de Rijn van Rosanne en David Zock. De originele aanpak van het menu werd mij keurig uitgelegd, ik heb genoten van de gerechten en ervaren hoe het personeel met de gasten omgaat. De volgende ochtend laat ik mij bij een kopje thee in alle rust uitleggen wat de bedoeling is: “Wij willen onze gasten een goede tijd geven, met een gevarieerd aanbod en perfecte bediening.” Het is een ambitieus uitgangspunt voor het jonge stel, dat pas twee jaar eigenaar is van het restaurant. Maar met een gezamenlijke horeca ervaring van pakweg twintig jaar is het ze zeer toevertrouwd. “Wij hebben beide in Leiden gestudeerd en tegelijkertijd in de horeca gewerkt. Als studenten gestart in de bediening en allebei opgeklommen tot bedrijfsleider.” Rosanne was jaren bedrijfsleider van het grootste terras in Leiden en David bij drie verschillende zaken. “Dé truc van een goede zaak is het durven inzetten van genoeg mensen in de bediening. Meer bediening betekent meer aandacht voor de gast en dat verdient zich altijd terug. Vervolgens is het zaak de teamleden aan hun eigen taak te houden. Van nature wil iedereen altijd helpen, en tóch moet je mensen aan het systeem houden.”

Zien doet eten

Met 120 zitplaatsen op het terras (aan de zonzijde van de Nieuwe Rijn) en 45 plaatsen binnen lukt het de Zock’s het restaurant op rolletjes te laten lopen. Daar komt dan bij dat het bijzondere menu bestaat uit vele kleine gerechten. “Zo is er voor gasten veel meer te kiezen en zij kunnen makkelijker bepalen hoeveel zij eten. Vervolgens serveren wij de selectie van de gasten op een grote plank, wat een heel feestelijk beeld is. Dat maakt ook andere gasten weer nieuwsgierig – ‘Doe mij maar wat zij nemen.’ En mocht er onverhoopt iets niet naar wens zijn, dan zoeken wij altijd naar een passende oplossing.”

“In twee jaar tijd hebben wij al een vaste gastenkring opgebouwd. Voor velen kunnen wij al bij binnenkomst een glas wijn van hun keuze klaarzetten” Deze unieke menu indeling geldt zowel voor de lunch als het diner, maar werkt ook bijzonder goed in de tussentijd. “In Leiden wordt vooral veel geborreld na de studie of het werk. Bij die borrel kan men dan een serie kleine hapjes bestellen. Zo loopt het einde van de middag vanzelf door in de avond.”

Succesvolle groei leidt tot aanschaf café

“In twee jaar tijd hebben wij al een vaste gastenkring opgebouwd. Voor velen kunnen wij al bij binnenkomst een glas wijn van hun keuze klaarzetten. Ook onze medewerkers trainen wij erop om bezoekers te herkennen.” Het bedrijf aan de Nieuwe Rijn heeft volgens David en Rosanne de juiste maat. “Hier hoeven wij niet uit te breiden; en de gemeente heeft het bestemmingsplan voor horeca bevroren.” Maar het horecabloed kruipt toch wel verder, het stel kocht Café Roebels, bekend onder hele generaties Leidse studenten. Daar starten zij op 1 juni mee. n

Restaurant Aan de Rijn Nieuwe Rijn 37, Leiden T 071-512 6668 E info@aanderijnleiden.nl I www.aanderijnleiden.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

BEDRIJFSPROFIEL

Brasserie Havenkwartier in Katwijk

“Je moet geloven in Op 12 januari van dit jaar opende Brasserie Havenkwartier in Katwijk haar deuren. Vanaf dag één zit het restaurant vol. Een gesprek met Robin van Klaveren van de gelijknamige Katwijkse horecafamilie, die ook eigenaar is van Eeterij Het Wapen van Kattuk en strandpaviljoen D(e)ining 19. Wassenaar en bij KW106 in Katwijk. “Daar heb ik geleerd om hard en gedisciplineerd te werken en hoe belangrijk de presentatie van de gerechten is.” En nu dus Brasserie Havenkwartier, het derde restaurant van de familie Van Klaveren na Eeterij Het Wapen van Kattuk, geleid door broer Pieter van Klaveren, en D(e)ining 19, gerund door vader Jaap van Klaveren (in de keuken) en moeder Lies van Klaveren (als gastvrouw). Zij springen ook regelmatig bij in Brasserie Havenkwartier bij zoon Robin. De bedoeling is dat Robin deze zaak op termijn overneemt.

Hard werken Toegankelijk. Als je Brasserie Havenkwartier in één woord zou moeten omschrijven dan is het met dat woord. Het geldt voor de inrichting: in de Franse stijl uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Het geldt voor de menukaart waarop Frans-klassieke gerechten staan als steak, eendenborst, zalm, tong, kreeft en oesters plus een wisselende dagschotel van € 15,75. En het geldt bovenal voor de bereikbaarheid, net buiten het centrum naast de jachthaven, met volop gratis parkeergelegenheid.

Ideaal concept

“Voordat we deze zaak openden, hebben we het land doorkruist op zoek naar het ideale concept,” legt chef-kok Robin van Klaveren uit. “Waar we op uitkwamen, is een snelle aanrijroute en gratis parkeergelegenheid. Vooral voor zakelijke gasten die snel willen lunchen of dineren, is dat ideaal. Op verzoek regelen wij dat het eten klaar staat als de gasten arriveren.”

De medewerkers van Brasserie Havenkwartier combineren dit met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding, een mooie menu- en wijnkaart, een prima service en een gezellige sfeer. Robin: “De ambiance bepaalt voor zeventig procent het succes. Maar het is het complete plaatje dat ervoor zorgt dat het hier vanaf de eerste dag gigantisch druk is. En dan te bedenken dat het vaarseizoen nog moet beginnen. Mensen kunnen hier de hele dag doorlopend terecht. ’s Morgens serveren we een ontbijt met diverse eiergerechten en koffie met gebak en dat loopt over in de lunch en het diner.”

Ervaring

Robin van Klaveren is inmiddels ruim tien jaar werkzaam in het horecavak. Voordat hij de leiding kreeg in de keuken van strandpaviljoen D(e)ining 19, deed hij ervaring op bij sterrenrestaurant De Zwethheul van chef-kok Mario Ridder in Schipluiden, bij Auberge De Kieviet in

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Robin afsluitend: “Al onze restaurants lopen goed. Iemand heeft weleens tegen ons gezegd: ‘Het lijkt erop of alles wat jullie aanraken in goud verandert’. Maar of een restaurant slaagt, heeft te maken met hard werken, goede mensen, kwaliteit en vooral een goed concept. Als je een goed concept hebt en daarin gelooft, dan lukt het.” n

Brasserie Havenkwartier Rogstraat 1 2224 TW Katwijk T 071 - 529 49 22 E info@brasserie-havenkwartier.nl I www.brasserie-havenkwartier.nl Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 23.00 uur

BUSINESS BEDRIJFSPROFIEL OP WIELEN

een goed concept”

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

BEDRIJFSPROFIEL

Brasserie La Terrasse in Grand Hotel Huis ter Duin

Genieten tot ver na Met een compleet vernieuwde keuken en een terras met prachtig uitzicht over de Noordzee, is Brasserie La Terrasse in Grand Hotel Huis ter Duin klaar voor het zomerseizoen. “We proberen een wauw-effect bij de gast op te roepen.” Hans Sprengers: “Op een informele manier kun je hier overleggen met een zakenpartner of een collega, onder het genot van koffie, wijn en een lunch of een diner.”

“Er zijn veel restaurants in de regio, maar La Terrasse is dé brasserie van de Bollenstreek,” zegt Jeroen Zuidberg, sinds 2002 chef-kok van Brasserie La Terrasse. En dat is dankzij een veelvoud aan pluspunten: eigen parkeerfaciliteiten pal voor de deur, de mooie ligging van de brasserie met binnen en buiten op het terras uitzicht op de Noordzee, het uitstekende service-

niveau en de kwaliteit van de gerechten en de wijn.

Clubsandwich

“Onze keuken is Frans-klassiek met onder andere salades en – hoe kan het anders aan zee – vis,” legt Jeroen Zuidberg uit. “Door een spannende manier van presenteren, proberen we een wauw-effect bij

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

de gast op te roepen. Blikvangers op de kaart zijn de Huis ter Duin-salade, kreeft, oesters en fish & chips, maar waar onze gasten vooral voor terugkomen is de clubsandwich. Een internationaal gerecht dat je overal ter wereld kunt krijgen, maar bij ons is de clubsandwich het lekkerst, mede dankzij de verse ingrediënten, zeker in combinatie met een bijpassende wijn.”

BUSINESS BEDRIJFSPROFIEL OP WIELEN

zonsondergang

Ook zakelijke gasten zijn regelmatig te vinden in La Terrasse, ook vanwege de goede bereikbaarheid midden in de Bollenstreek. De meeste van hen komen er op doordeweekse dagen. Er wordt geluncht, geborreld en gedineerd. En verder is er voor gasten die overnachten in het hotel doorlopend roomservice, wat door de keuken van La Terrasse wordt geserveerd.

Domein

In het restaurant en het terras van de brasserie is plek voor zo’n honderd gasten. Bij de lager gelegen Terrace Bar kunnen nog eens driehonderd gasten een plek vinden. De Terrace Bar – met buitenkeuken, ligbedden en de karakteristieke stoelen met overkapping – is het domein van Hans Sprengers, supervisor Food & Beverage. Hij begon in Huis ter Duin als flexmedewerker tijdens zijn studie. Inmiddels is hij vijf jaar in dienst van het Noordwijkse hotel. Ook Hans Sprengers verwelkomt, net als chef-kok Jeroen Zuidberg, zakelijke gasten, onder andere deelnemers aan

congressen die zeer regelmatig in het Noordwijkse hotel plaatsvinden. “Zij kiezen voor de Terrace Bar vanwege de plek,” legt Hans Sprengers uit. “Op een informele manier kun je hier overleggen met een zakenpartner of een collega, onder het genot van koffie, wijn en een lunch of een diner. Het is een rustgevende plek met een prachtig uitzicht op zee. Een ideale locatie dus. En zit het zakelijke gedeelte erop dan hebben we voor de liefhebber een prachtige kaart met gin-tonics inclusief bijpassende bites. Onze intentie is dat gasten hier kunnen genieten tot na zonsondergang. Iedereen op het terras en in de brasserie zet zich daarvoor in.” n

Chef-kok Jeroen Zuidberg: “Er zijn veel restaurants in de regio, maar La Terrasse is dé brasserie van de Bollenstreek.”

Brasserie La Terrasse/ Grand Hotel Huis ter Duin Koningin Astrid Boulevard 5 2202 BK Noordwijk T 071 - 365 1273 I www.restaurantlaterrasse.nl E info@restaurantlaterrasse.nl

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

LEGAL & FINANCE

In de rubriek Legal & Finance informeert en adviseert een vast panel van gerenommeerde regionale specialisten u als ondernemer over de laatste trends, ontwikkelingen en actualiteiten op financieel/juridisch gebied.

Familiebedrijven zijn sterk! maar mogen juist om advies vragen

Het CBS meld dat Nederland 271.790 familiebedrijven telt. Dit komt neer op 70 procent van alle bedrijven met meer dan één werkzame persoon. Van de bedrijven in de horeca is 81 procent een familiebedrijf en in de landbouw zelfs 92 procent. Ook in de industrie is 70 procent een familiebedrijf.

JOLANDA VAN DER MADEN Belastingadviseur JAN Accountants & Belastingadviseurs www.jan.nl

Een familiebedrijf staat bekend als sterke ondernemingen door met name een sterke betrokkenheid van de ondernemer(s), zijn beter in slagkracht, risicobeheersing en eigen identiteit waardoor haar financiële prestaties vaak beter zijn in vergelijking met andere bedrijven.

Betrokkenheid van de ondernemer(s)

Slagkracht

Bij een familiebedrijf worden belangrijke beslissingen sneller genomen. Geen lange vergaderingen tussen verschillende beslissers, maar een duidelijke visie waar de macht bij de familie ligt.

Risicobeheersing

Familiebedrijven lopen niet in zeven sloten tegelijk. Ze zijn niet happig op grote risico’s en gaan minder snel schulden aan. Door minder te investeren en minder te innoveren kan dit overigens ook een valkuil zijn!

De ondernemers blijven langer aan, dus kennis verdwijnt niet snel. Door deze gedegen kennis en kunde anticipeert een familiebedrijf beter op veranderingen in de markt. De kennis wordt uiteindelijk overgedragen aan de opvolger. Familiebedrijven hebben vaak een duidelijke identiteit. Dit komt doordat ze familiewaarden hebben die ze uitstralen.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Eigen identiteit

Familiebedrijven hebben vaak een duidelijke identiteit. Dit komt doordat ze familiewaarden hebben die ze uitstralen. Dat creëert weer loyale klanten en veel vertrouwen van leveranciers. De solide identiteit zorgt voor meer betrokkenheid van de medewerkers. Dat kan leiden tot een betere persoonlijke ontwikkeling en een hechte bedrijfscultuur. Alles overziende gaat het dus om het op een juiste manier beheren van het financiële- en het menselijk kapitaal binnen het familiebedrijf. Familiebedrijven spannen op dit gebied de kroon. n

LEGAL & FINANCE

Franchise verdient gedegen wetgeving Nederland telt zo’n 750 franchiseformules - winkels, horeca en dienstverleners - met 30.000 franchisezaken en 280.000 werknemers die tezamen goed zijn voor een jaaromzet van 31 miljard euro. Franchise wordt in diverse branches aangetroffen; van detailhandel tot motorbrandstoffen. De franchisesector draait goed (en groeit), maar de wetgever heeft het toch noodzakelijk geacht om franchise wettelijk te reguleren. Een goede lobby vanuit franchisenemers-land heeft geleid tot eerst een poging van minister Kamp om via zelfregulering een oplossing te creëren voor gesignaleerde knelpunten. Een schrijfcommissie, ingesteld door Economische Zaken, heeft vervolgens een ‘Nederlandse Franchise Code’ (NFC) opgesteld, die draagvlak heeft bij franchisenemers (althans zo lijkt het), maar door franchisegevers niet wordt toegepast. Dat is aanleiding geweest voor minister Kamp om een wetsvoorstel tot wettelijke verankering van de NFC ter consultatie voor te leggen. De eerste reacties op de consultatie zijn met name van franchisenemers, die de wet ‘toejuichen’. Dit enthousiasme lijkt meer te zijn gebaseerd op de gedachte ‘er gebeurt eindelijk wat’, dan dat deze op de inhoud van de wet of de NFC is geba-

seerd. De ‘franchisewet’ die voorligt gaat geen einde maken aan het feit dat franchisegever en franchisenemer zelfstandige ondernemingen zijn en ook dat in veel gevallen sprake is van een bepaalde mate van onevenwichtigheid tussen de positie van franchisenemer en -gever. Mijn inschatting is dat het wetsvoorstel eerder aanleiding zal geven tot meer, dan tot minder geschillen, gelet op de vele open en onduidelijke normen in de NFC. Franchisenemers moeten daarbij niet vergeten dat de NFC (ook) verplichtingen bevat specifiek voor franchisenemers, zodat zij er niet enkel op vooruit gaan met de ‘franchisewet’.

Kritiek wetsvoorstel

Vanuit La Gro Advocaten is ook een kritische reactie geplaatst (toegankelijk via de internetconsultatie) op het voorliggende wetsvoorstel. Een (gedegen) impactanalyse van het wetsvoorstel ontbreekt. Dit wetsvoorstel komt niet tegemoet aan de gesignaleerde knelpunten. Betekent dit

PIETER VAN DEN OORD Advocaat La Gro Advocaten www.lagrolaw.nl

dat er geen franchisewetgeving zou moeten komen? Zeer zeker niet. De Franchisesector verdient gedegen wetgeving, rekening houdend met de veelvoud aan en diversiteit van formules. Hoe moet het dan wel?

Knelpunt

Persoonlijk meen ik dat het belangrijkste knelpunt in de sector is dat (vaak) sprake is van onevenwichtigheid in de relatie tussen franchisenemer en -gever en een grote mate van afhankelijkheid van de franchisenemer. Een dergelijke verhouding zie je ook bij een bank en een onderneming. In de rechtspraak is vervolgens een ‘zorgplicht’ gecreëerd vanuit de specifieke positie die de bank inneemt ten opzichte van zijn contractspartij. Een dergelijke zorgplicht zou voor franchise, wettelijk, kunnen worden vastgelegd. Gelijk bij agentuur voor de principaal een zorgplicht geldt. Als een dergelijke zorgplicht van de franchisegever dan vervolgens ook van toepassing is op een de fase voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst, dan zijn de belangrijkste knelpunten verholpen. Daar zou de franchise-sector meer mee zijn geholpen dan het huidige wetsvoorstel. n RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

BUSINESS OP WIELEN

TEST FACTS

De nieuwe Honda Civic

Stabiel en veilig weggedrag

Motoren Benzine i-VTEC 1.5 i-VTEC

“Wat vind je van de nieuwe Honda Civic?”, vroeg verkoopadviseur Erwin Dahler van Abswoude Autopromenade mij toen ik de showroom bezocht. En eerlijk gezegd kon ik hem niet direct antwoord geven. Amerikaans, dat was het eerste dat in mij opkwam.

Afmetingen Lengte 4.518 mm Breedte 2.076 mm Hoogte 1.434 mm Draaicirkel 11.6 m

DEALER

‘Uniek’ “De nieuwe Civic verschaft een unieke rijervaring dankzij zijn ergonomisch verantwoorde en tegelijk sportieve rijstijl. Om de nieuwe Civic prestaties te verlenen die beantwoorden aan zijn sportieve stijl heeft Honda twee nieuwe innovatieve turbomotoren op benzine ontwikkeld”, volgens Erwin Dahler van Abswoude Autopromenade. n

En Honda eigen, vallen mij veel eigenzinnige details op. Mooi? Laten we zeggen niet alledaags en dat is een verademing in het toch redelijk saaie zakenauto-landschap. Het interieur is wat minder futuristisch geworden in vergelijking met zijn voorganger en dat lijkt mij een goede zaak. De vormgeving geeft mij een ook wat Amerikaans gevoel, waarbij de ergonomie prima is. Deze nieuwe Civic is weer wat ruimer geworden. Motorisch gezien is deze Civic duidelijk verbeterd. Twee eigen turbobenzinemotoren. Een 1.0-liter driecilinder met 129 pk en een 1.5-liter viercilinder met 182 pk. Beide in combinatie met een prettig schakelende handgeschakelde zesbak. Een automaat is

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Inhoud Brandstoftank 46 l Bagageruimte 478 - 1267

ook mogelijk. De nieuwe Civic heeft een prettiger rijgedrag dan zijn voorganger. Hij heeft een stabiel en veilig weggedrag, zeker in bochten en op slecht wegdek. Bijzonder is de optie Honda Sensing, waarbij de Civic zich keurig binnen de lijntjes en op afstand van zijn voorganger houdt en keurig zelf door bochten stuurt. En natuurlijk ook adaptieve cruisecontrol, verkeersbordherkenning, dodehoeksensor en een sensor die kruisend verkeer bij achteruitrijden in de gaten houdt. n

BUSINESS OP WIELEN

MENINGEN Als nu al veiligheids-sensorfuncties uitvallen bij sneeuwval, dan maakt dat zelfrijdende auto’s levensgevaarlijk en dus onrealistisch

ONDER REDACTIE VAN JOHN VROOM ONAFHANKELIJK AUTOJOURNALIST

PREVIEW

Renault Trafic

‘Vijf redenen’

Wouter Senf, Abswoude Autopromenade (Nissan, Fiat, Honda) Noordwijk 100% veiligheid zullen we, net als nu, nooit bereiken, maar op termijn zal de zelfrijdende auto de verkeersveiligheid doen versterken. Of dit over 10 of 25 jaar is zullen we nog moeten zien.

Een bedrijfsauto koop je niet op emotionele gronden, maar op puur zakelijke. Vandaar dat ik binnenliep bij Ed van Weel, vestigingsmanager van Renault dealer AutoHaag Zeeuw in Noordwijk om te horen waarom je als ondernemer nu zou moeten kiezen voor een Renault Trafic. “Om vijf duidelijke redenen”, volgens Ed. “Allereerst is de Trafic één van de zuinigste bedrijfswagens in zijn klasse. Ten tweede biedt deze Renault een breed gamma; van L1H1 tot en met platform cabine en conversies. Ten derde de multifunctionele cabine en laadruimte. Ten vierde staat hij in zijn klasse aan de top voor wat betreft actieve en passieve veiligheid en last but not least, is de Trafic een ‘merk’ geworden. Op de punten die wezenlijk belangrijk zijn voor de ondernemer, zoals kosten per

kilometer en bedrijfszekerheid scoort de Trafic hoge punten. Het grote voordeel van onze organisatie is dat wij grote ervaring hebben met bedrijfswagens en dat onze werkplaats daarop is ingericht en wij kunnen inspelen op speciale vervoerseisen van de individuele ondernemer. Bijkomend voordeel is dat wij direct uit voorraad kunnen leveren, zodat er snel kan worden gereden en waarbij wij de ondernemer kunnen ontzorgen voor wat betreft individuele conversies, zoals betimmering, laadruimte-layout en bestickering” Ed, een helder verhaal! n

Nils Bakker, AutoBakker (Suzuki) Sassenheim Door middel van zelfdiagnose worden minieme risico’s al vermeden door een fabrikant indien systemen niet naar behoren werken. Het zal dus wel loslopen met dit gevaar.

Michel Heus, Van Poelgeest (BMW/MINI) Noordwijk Ik geloof wel dat autonoom autorijden een toekomst heeft, maar er zal nog veel aan moeten gebeuren. Uiteindelijk blijft de bestuurder verantwoordelijk, dus hij mag zelf nooit op de automatische piloot gaan.

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

TRAFIC Uw succesbooster

VANAF

€18.490

NOORDWIJK

Keyserswey 75

(071) 36 40 540

De vanafprijs is een consumentenadviesprijs inclusief onvermijdbare kosten

Van Poelgeest

BMW maakt rijden geweldig

ELEKTRISCH IN HART EN NIEREN. Het BMW i mobiliteitsconcept maakt 100% elektrisch rijden in de dagelijkse praktijk mogelijk. Zodanig, dat u niet alleen tijdens, maar ook vóór en na de rit enthousiast blijft. Ontdek de BMW i3 en de BMW i8 bij Van Poelgeest.

VAN POELGEEST Amersfoort Ruimtevaart 2 3824 MX Amersfoort T (033) 462 15 00

Amstelveen Burg. A. Colijnweg 6-8 1182 AL Amstelveen T (020) 503 23 00

Heemstede Cruquiusweg 25 2102 LS Heemstede T (023) 528 52 84

Hilversum Bussumergrintweg 12 1217 BP Hilversum T (035) 624 11 56

Noordwijk Keyserswey 91 2201 CX Noordwijk T (071) 409 09 10

I www.van-poelgeest.nl E info@van-poelgeest.nl

BUSINESS OP WIELEN

DROOMAUTO

MINI Cooper Countryman

Trendy en stijlvol

MINI groeit mee met haar doelgroep. Het BeauMonde meisje van destijds met haar MINI 3deurs, met zijn eigen trendy karakter, is getrouwd en heeft jonge kinderen en heeft dus meer ruimte nodig. En voilÃ , de nieuwe MINI Cooper Countryman S, zodat zij haar favo merk kan blijven rijden en nog steeds op een trendy en stijlvolle wijze. Een typering die naar mijn idee ook op Julka van toepassing is. Trendy en stijlvol. n RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

Voor het meest uitgebreide assortiment sierbestrating, tuinhout en blokhutten. Scherpe prijzen, vakkundig advies en plezierige service. Bezoek onze 1000 m2 showtuinen en onze nieuwe online catalogus. Tegel Antraciet 60x60x6 cm

Voor het meest uitgebreide assortiment sierbestrating, tuinhout en blokhutten. € 19,90 / m2 Scherpe prijzen, vakkundig advies en plezierige service. Bezoek onze 1000 m2 showtuinen en onze nieuwe online catalogus. 2e Paasdag geopend: - Noviteiten - Tuinworkshops - Springkussen

Lek Tuinmaterialen Harsweg 24 2461 EZ Ter Aar

Tegel Antraciet Tuinscherm Hardhout 180x180 cm

60x60x6 RVS cm geschroefd € 119,95 € 19,90 / m2

Paasdag geopend: 01722e 602185 - Noviteiten www.lektuinmaterialen.nl

Tuinscherm Hardhout 180x180 cm RVS geschroefd

- Tuinworkshops - Springkussen

Lek Tuinmaterialen Harsweg 24 2461 EZ Ter Aar

€ 119,95

0172 602185 www.lektuinmaterialen.nl

T U I N M AT E R I A L E N

Jaguar XE De meest efficiente en verfijnde Jaguar ooit sanders fritom Kimman - Jaguar & Land Rover Dealer

the best logistic solution! www.sandersfritom.nl

Benelux 24-uurs Distributie, Warehousing, Internationaal groupage transport 335329 Sanders Fritom A4 adv Motorblad.indd 1

24-02-2014 09:28:26

BUSINESS OP WIELEN RIJIMPRESSIE

Jaguar XE

‘Heerlijke zakenauto’ Recentelijk heeft Jaguar twee nieuwe benzinemotoren voor de XE met 200 pk en 250 pk aan het gamma toegevoegd en heeft de XE 3.0 S motor versterkt van 340 pk naar 380 pk. Persoonlijk vind ik de XE een mooie elegante sedan. De buitenkant ziet er goed uit met het herkenbare familiefrontje en ook de achterkant is stoer en strak. Ook het interieur geeft je het weldadige Jaguar gevoel en straalt een zekere rust uit. Riante stoelen en een mooie brede middentunnel. Een lekker dik leren stuur met daarachter fraaie klokken onder een mooie leren boog. Veel knoppen zijn verwerkt in het eenvoudig werkende touchscreen. Het brede infotainmentsysteem boven het

middenconsole ziet er imposant uit en dat geldt ook voor de rest van het middenconsole. Mooie hoogwaardige materialen met her en der een subtiel chroomrandje. Hij heeft een heerlijk sportief rijgedrag, vooral in snel bochtenwerk in combinatie met de elektrische stuurbekrachtiging. Heerlijk neutraal en haarscherp. Hij hangt lekker aan het gas. Zijn hele rijgedrag is dynamisch. Wat ruimte betreft en zeker achterin is het allemaal

wat beperkt, maar ach, de meeste zakelijke rijders rijden toch meestal alleen. Kortom een heerlijke zakenauto! Nu de bijtelling voor alle auto’s gelijk is, kan er weer met het hart gekozen worden, dus ga eens genieten bij Jaguar dealer Kimman in Haarlem. n

PREVIEW

Mercedes-Benz Citan

‘Multifunctioneel’ Voor die ondernemers die personen willen vervoeren en toch veel laadruimte wensen is de Mercedes-Benz Citan een ideale optie. Een bedrijfsauto in een personenauto outfit. Als u vindt dat hij erg lijkt op de Renault Kangoo, dan heeft u gelijk, want het is een co-productie tussen Daimler en Renault. Hij ziet er leuk en compact uit. Deze Citan vervoert met het grootste gemak een vijfpersoons gezin met hun bagage, maar ook voor zakelijk gebruik heb je een zee van ruimte. De bagageruimte is minstens 685 liter en met de achterste zitplaatsen neergeklapt is daar 3000 liter beschikbaar. Ook voor lange personen is dit een prima auto, want als je 2.50 meter bent heb je nog hoofdruimte over. Als trekauto zit je eveneens goed met deze

lichten regensensoren, halfautomatische airconditioning en een panoramadak beschikbaar komen. Ja, en met een fraaie metallic lak en lichtmetalen velgen denk je niet eens meer aan een bestelauto. Leuke multifunctionele gezins- en bedrijfsauto. n

Citan, want je kan er een geremde aanhanger van 1350 kilo achter hangen. Het rijgedrag van deze Mercedes-Benz is comfortabel en hij schakelt soepel. De algehele kwaliteit is typisch MercedesBenz, dus dat is prima voor elkaar. Het prettige is ook dat je deze Citan royaal kunt uitrusten met Luxe Exterieur-, Prestige- en Comfort pakketten, zodat er een navigatiesysteem, een achteruitrijcamera,

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 4 | MEI 2017

COLUMN BOB HEEREN

Heeren aan Tafel Ich bin wie du. Als ik Koert spreek denk ik aan die oude, bijna vergeten discohit van Marianne Rosenberg. Koert Witteman. Bijna 30 jaar oud. Singer-songwriter. Ik weet zeker dat hij een bijzondere en eigentijdse versie van dat lied zou maken.

See you in Koert Ik denk dat ik op Koert lijk. Nou ja, ik hoop het. Als kind wilde ik later ‘bij de tv’. Presenteren, zingen. Liedjes maken, teksten schrijven. Ik werd advocaat met mijn kinderdroom als hobby. Zingen en presenteren doe ik ‘erbij’. Koert draait het om. Toen Koert nog een Koertje was leerde hij te spelen op de gitaar van zijn vader. Via de schoolband en de voorrondes van The Voice of Holland (met een glimlachende Marco Borsato naar hem toegekeerd) deed hij wat ik nooit echt heb gedurfd: van mijn hobby mijn werk te maken. Had ik maar geen vak moeten leren.

Koert doet dat laatste ‘erbij’. Hij is onderwijsassistent en vermaakt - nu nog enkele dagen per week - tientallen kinderen op de Buitenschoolse Opvang. Samen uiteraard met zijn gitaar. De taal van muziek is grenzeloos. Als ik Koert spreek is hij altijd enthousiast. Dan zie ik blosjes op zijn kenmerkende wangen verschijnen. En duurt het maar even tot hij zijn gitaar weer heeft gepakt. Als zijn vingers de snaren beroeren is het alsof hij daarmee versmelt. Ik voel een rilling als hij begint te zingen. Van verbazing en bewondering. Want: zijn stemt past niet bij zijn open en vriendelijke gezicht. Het geluid is diep en doorleefd. Een tikkeltje rauw.

Gemaakt voor blues, country en indringende ballads. Waardoor het ‘verhaal’ van de tekst diep bij me binnenkomt. Mijn favoriete Koert-song: Another man falls. Te zien en te horen op zijn eigen YouTube-kanaal, tijdens een live sessie bij 3FM. De volwassen Koert ligt op koers. Zijn website, Facebookpagina en Spotifylijst zijn op orde. Zijn schare volgers groeit iedere dag. Hij is de trotse eigenaar van een muziekschool en van een geluidsstudio. Waarin hij jingles, commercials en opnames voor muzikanten maakt. Ik mocht al een keer met hem optreden. We zongen You’ve got a friend. “Moeilijk hoor, dat gitaarspel van James Taylor”, zei Koert vooraf opgewekt. Om de melodie daarna moeiteloos te spelen. Ik droom over meer. Simon & Garfunkel. De Everly Brothers. Koert en ik. Maar gitaar spelen, dat vind ik een brug te ver. Koert lijkt mijn gedachten te raden. “Je kunt altijd les bij me nemen”, grijnst hij. “Ik denk er in de auto over na”, zeg ik, op weg naar de rechtbank. n KOERT WITTEMAN ONLINE: GROWSTUDIO.JIMDO.COM KOERTWITTEMAN.JIMDO.COM

RIJNSTREEK BUSINESS | NUMMER 3 | APRIL 2017

DE STERKSTE SCHAKEL

AUTOTESTDAGEN

NETWERKBIJEENKOMSTEN

RIJNSTREEK

ALTIJD OVERAL.... PRINT

ONLINE

EVENTS

FORUMDISCUSSIES

WWW.RIJNSTREEKBUSINESS.NL

Al uw bestanden weg door een computercrash? Overleeft uw bedrijf dat?

Online back-up

Zorg dat uw back-up goed geregeld is. Auton helpt u graag.

Cloud oplossingen Server- en netwerkbeheer Monitoring 24/7 storingsdienst Hard- en software (voorradig)

Ga voor zekerheid

Auton

Tel:

Heerenweg 7

E-mail: info@auton.nl

2222 AM Katwijk

Web:

071-4033199 www.auton.nl