ARNAS APARATUA

ARNAS APARATUA OINARRI BIOLOGIKOAK TAFYD 1. Maila 09/10 Ikasturtea Juan Arbulu

1

Arnas aparatua Aurkibidea 1.

2.

3.

2

Arnas aparatuaren anatomia Arnas aparatuaren fisiologia PatologĂ­a. Higiene eta prebentzio arauak

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatua Aurrezagutzak 1. Ondoko organo hauetan markatu arnas aparatuko zati direnak: Birikak, Sudur-hodiak, Faringea, Bronkioak,

Bentrikuluak, Zintzurrestea, Albeoloak, Ahoa, Laringea, Hestegorria, Bihotza eta Bronkioloak.

2. Airearen ibilbidea kontuan hartuz, ordenatu

aurreko ariketan markatu dituzun organoak: a) Ahoa; ‌ 3

Arnas aparatuaren anatomia Zelula guztiak energia produzitzeko O2-a ingurunetik hartu

behar dute. Ondoren sortutako CO2-a ere kanporatu egin behar dute.

Zelulanitzeko izakiak zelula guztiak ingurunearekin kontaktuan ez daudenez trukaketa egiteko garraiobide bat behar dute Arnas aparatua Gizakian airea sartzeaz eta odolarekin kontaktuan jartzeaz arduratzen da.

Zirkulazio sistemak O2-a garaiatu eta banatzen du giza gorputzean zehar eta zelula barnean sortzen den CO2-a kanporatzeko gai izango da.

4

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatuaren anatomia

1.

2.

5

Arnasaren bi funtzio: Arnasketa zelularra: gai organikoak oxidatzea (erretzea) ATPa (energia) sortzeko. Hau mitokondrioetan gertatzen den prozesua da.

Gasen sarrera eta irteera ahalbidetzea.

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatuaren anatomia

Arnas aparatuaren helburua gasen elkartrukea da, hau da, O2 hornitzea gorputzeko zelulak eta CO2a iraiztea edo kanporatzea.

6

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatuaren anatomia Arnas aparatuko egiturak 1.

Sudurra 2.

Faringea 3.

Laringea 4.

Trakea 5.

Bronkio nagusiak 6.

Bronkio lobarrak eta segmentarioak 7.

Bronkioloak 8.

Albeoloen hodiak eta albeoloak 9.

Birikak

7

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatuaren anatomia 1. SUDURRA

Sudurretik arnasa hartzeak airea berotu eta hauts partikulak kendu.

• Barnean muki-epitelio ziliatua: Ileak eta mukosak hauts-partikulak eta gorputz arrotzen sarrera eragozten du.

• Sudur-zuloen goialdean nerbio-bukaerak: usain mukosa.

• Sinu paranasalak: muki sorrera eta soinuaren erresonantzi-kaxa •

8

09/10 Ikasturtea TAFYD 1. Maila

Juan Arbulu

Arnas aparatuaren anatomia FARINGEA

2.

12 cm-ko hodia da.

Aurrealdean laringearekin eta atzealdean hestegorriarekin komunikatzen da.

Horma: muskulu eskeletikoz eta mukosaz.

Hiru atal:

9

Nasofaringea: sudur barrunbearen atzean kokatzen da. Ehun linfoide plakak daude (amigdala). Alboan Eustakioren tronparen zuloa kokatzen da erdiko belarriarekin komunikatuz.

Orofaringea: ahoaren atzealdean eta ahosabaia bigunaren azpian kokatzen da.

Alboko hormetan ehun linfoide plaka amigdala osatzen dute. Arnas eta digestio ap. zatia da bietarako bidea kontrolatuz.

Laringofaringea: faringearen beheko atala da.

Arnas aparatuaren anatomia

10

Arnas aparatuaren anatomia LARINGEA

3.

Faringea eta trakea lotzen dituen hodia da.

Mihipean kokatutako hioide hezurrarekin lotutako harmazoi kartilaginosoa da.

Kanpotik begiratuta, lepoaren aurrealdean gorgoil izeneko konkor baten modura nabari da.

Soinua eta ahotsa ekoizten du (ahots-kordak) Laringean aurkituko ditugun kartilagoak:

1.

2.

3.

4.

5.

Tiroide-kartilagoa: Gorgoila eratzen du. Gizonengan emakumeengan baino handiagoa da. b) Krikoide-kartilagoa: Aurrekoaren azpian kokatzen da. Eraztun forma, zabalena atzekaldean du c) Epiglotisa: Hosto egitura duen kartilagoa da.Oinarrizko funtzioa janariari laringerako igarobidea ixtea da. d) Aritenoide-kartilagoak: Krikoidearen goikaldean kokatzen da. a)

6.

11

Muki-epitelio ziliatua dauka.

Arnas aparatuaren anatomia

12

Arnas aparatuaren anatomia 4.

TRAKEA (ZINTZUR HESTEA)

13 cm-ko luzera eta 2 cm-ko diametroa duen hodia da.

Laringea bronkioekin lotzen du.

Hestegorriaren aurrealdean kokatzen da.

D4-5 ornoen azpian bitan banatzen da, bronkio nagusiak eratuz banaketa honi karina trakeala deritzo.

Horma C forma duten eraztun kartilaginosoz dago eratua, atzealdean laua eta malgua izanik.

Muki-epitelio ziliatu eta guruin muki-jariatzailez estalirik dago barnealdetik.

13

Arnas aparatuaren anatomia

14

Arnas aparatuaren anatomia 5.

BRONKIOAK

•

Torax aldean, trakea bitan banatzen da: ezkerreko eta eskuineko bronkio nagusiak.

Trakean bezala, bronkio nagusiek ere erdiko geruzan C forma eta eraztun kartilaginosoak dituzte.

Barne geruza muki-epitelio ziliatuaz osatuta dago.

• •

15

Arnas aparatuaren anatomia 6.

BIRIKAK

Torax aldean kokaturiko bi organo dira, elastikoatsun eta sendotasun handikoak, pleura izeneko mintz batez inguratuak.

Mediastino izeneko espazioak banatzen ditu.

Azpialdean diafragma mintz muskularra dago, toraxa eta abdomena mugatuz.

Eskuineko birikak hiru lobulu ditu, ezkerrekoak berriz bi.

Birika bakoitzean alde mediastinikoan hilioa kokatzen da, bertatik sartu eta irten egiten dira: bronkio nagusiak, birika-arteria eta birika-bena.

16

Arnas aparatuaren anatomia

17

Arnas aparatuaren anatomia

18

Arnas aparatuaren anatomia

19

Arnas aparatuaren anatomia 10 birika bakoitzean

Bronkio

1 mm Kartilagorik ez

Bronkio

Bronkioak

Bronkioloak lobarrak

Segment.

BIRIKA 20

Birika albeoloak

Arnas aparatuaren anatomia 7.

ALBEOLOAK

14 milioi hodi albeolar eta 700 milioi albeolo daude.

Arnas-geruzaren azalera 50-100 m2.

Pneumozitoek albeoloen geruza eratzen dute.

Albeoloen barrunbean makrofago aldeolarrak ere badaude.

Albeoloetan arnas geruza birika-kapilarrekin oso estuki lotuta dago mintz albeolo-kapilarra eratuz.

21

Arnas aparatuaren anatomia

22

Arnas aparatuaren anatomia 8.

BIRIKA-ZIRKULAZIOA

Birikara birika-arteria heltzen da, bihotzeko eskuineko bentrikulotik ateratzen den odol-emaria eramanez.

Birika-arteria bihotzetik atera bezain pronto bi adarretan banatzen da (eskuinekoa eta ezkerrekoa).

Adar bakoitza hiliotik sartzen da eta adar askotan adarkatzen da zuhaitz bronkialri jarraituz albeoloetara heldurarte.

Birika-arteriak odol oxigenatua eramaten du.

23

Arnas aparatuaren anatomia

Gas hartuztea gertatu ondoren kapilarrak batu egiten dira

birika-bena sortu arte.

Hilio bakoitzetik bi birika-bena irteten dira ezkerreko aurikulara abiatuz.

Birika-benek kapilarretatik odol oxigenatua eramaten dute bihotzeraino.

Birika zirkulazioaren helburua odola oxigenatzea da.

24

Arnas aparatuaren anatomia 9.

PLEURA

Bi mintz seroso: parietala eta biszerala Geruza biszerala: biriketara lotuta. Birika osoa estaltzen du hilioa izan ezik.

Geruza parietala: toraxeko hormara eta diafragmaren goiko aurpegira itsatsita dago.

Bi geruzen artean barrunbe pleurala dago, likido pleuralez beterik.

25

Arnas aparatuaren anatomia

26

Arnas aparatuaren anatomia 10. ARNAS-MUSKULUAK

Inspirazioa parte hartzen duten muskuluak: diafragma eta kanpo saihetsarteko muskuluak.

DIAFRAGMA:

27

Aurrealdean esternoiaren gorputzari lotzen zaio, atzealdean bizkarrezurrari eta alboetan saihetsezurrei.

Muskuloz eta ehun fibrososz osaturik.

Zenbait zulo ditu: aorta, beheko kaba bena, hestegorria.

Inspirazioan diafragma uzkurtu eta beherantz egiten du.

Arnas botatzean alderantziz egiten du.

Arnas aparatuaren anatomia KANPO SAIHETSARTEKO MUSKULUAK Saietsezurren artean kokatzen dira.

Inspirazioan saietsezurrak hurbildu egiten dira.

28

Arnas aparatuaren anatomia

29