KARB CRAFT

ขาบคราฟต์

วั ต ถุ ดิ บ อาหาร ล้ ว นมี ชี วิ ต ทั้ ง สไตล์ แ ละรู ป แบบ ไปค้ น หาความหมายที่ พิพิธ ภั ณฑ์ ชุ มชนมี ชี วิ ต จั ง หวั ด บึ ง กาฬ Life Community museum Buengkan

99 เรื่ อ งเล่ า

วั ต ถุ ดิ บ อาหาร ที่ จ ะท� าให้ คุ ณ อมยิ้ ม แก้ ม ปริ เบิ ก บานใจทั้ ง วั น

“

ความมั่งคั่งทางความคิด ส่งต่องานด้านจิตอาสา ด้วยความมั่นคงด้านอาหารพื้นถิ่น เป้าหมายการพัฒนาชุมชนที่ยั่งยืน LOCAL สู่ เลอค่า

“

สุทธิพงษ์ สุริยะ ผู้ก่อตั้ง พิพิธภัณฑ์ชุมชนมีชีวิต จังหวัดบึงกาฬ

ขอขอบคุ ณ

ผศ.ณธทั ย จั น เสน อาจารย์ ภ าควิ ช าครุ ศ าสตร์ ส ถาปั ตยกรรมและการออกแบบ สถาบั น เทคโนโลยี พ ระจอมเกล้ า เจ้ า คุ ณ ทหารลาดกระบั ง น้ อ งๆ นั ก ศึ ก ษาจิ ต อาสาทุ ก ๆ ท่ า น ่ที มี ส่ ว นสนั บ สนุ น วาดภาพประกอบและเขี ย นเรื่ อ งราว

01 EGGPLANT มะเขือเป็นผักที่สามารถน�าผลสดมาทานกับน�้าพริก หรือน�าไปปรุงอาหาร เช่น ท�าเป็นซุปมะเขือก็ ได้

สาวน้อยตื่นขึ้นมาในวันอาทิตย์ จึงแต่งตัวสวยใส่ชุดที่มีสีสัน สวมรองเท้าบูทสีเหลือง และหมวกใบโปรด สีชมพู เธอเลือกตะกร้าสานใบขนาดพอเหมาะเพื่อที่จะไปเดินจ่ายตลาด ซึ่งสิ่งที่เธอเล็งไว้คือมะเขือ เพราะคุณแม่ของเธอชอบทานมะเขือ ไม่รอช้าเธอจึงมุ่งไปที่ตลาด เลือกมะเขือใบสีเขียวสดไม่มีหนอนเจาะ เธอมีความสุขที่จะได้น�ามาท�าอาหารให้คุณแม่รับประทาน ความฝันของเธอคือ เป็นแม่ค้าร้านอาหารเล็กๆ ที่มีคุณแม่เป็นผู้จัดการร้าน 4

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ มชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

02 STRING BEAN ถั่วลันเตาเป็นไม้เถาเลื้อย มีรสชาติหวาน กรอบ สามารถน�ามาประกอบอาหาร ได้ตั้งแต่ฝักอ่อน หรือจะน�าเมล็ดมารับประทานอย่างเดียวก็ ได้เช่นกัน

อลิซตื่นเช้าด้วยความรีบร้อน เพราะต้องเข้าครัวปรุงอาหารให้เสร็จ เมนูของเช้านี้คือ ข้าวผัดหมู ใส่ถั่ว ลันเตา ส�าหรับน�าไปเยี่ยมพี่สาวแสนสวยของเธอที่เพิ่งคลอดลูก เพราะในถั่วลันเตามีสารต้านอนุมูลอิสระ ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และยังมีโปรตีนสูงช่วยเพิ่มปริมาณน�้านมให้กับคุณแม่ได้อีกด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

7

03 SESBANIA โสนเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีดอกสีเหลือง

สามารถน�ามาปรุงอาหารเป็นของคาวและของหวานก็ ได้

หมู่บ้านจัดสรรในเมืองหลวง รายล้อมไปด้วยบ้านทรงคล้ายๆ กัน พื้นที่สีเขียวในรั้วบ้านของหนู โรสเต็มไป ด้วยดอกโสนที่คุณพ่อของเธอปลูกไว้ ขณะยืนรดน�้าต้นไม้อยู่พลางคิดในใจว่าวันนี้จะท�าอะไรให้คุณพ่อ รับประทานทานหลังกลับจากท�างาน หนู โรสมองไปยังดอกโสนที่เหลืองอร่ามอยู่เต็มต้น จึงคิดได้ว่าจะท�า เมนูโปรดของคุณพ่อนั่นคือ แกงส้มดอกโสน หนู โรสจึงคัดสรรดอกโสนอย่างดี เพื่อเมนูสุดพิเศษในวันนี้

8

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ มชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

04 MEKONG GIANT CATFISH ปลาบึกเป็นปลาน�้าจืด ไม่มีเกล็ด ขนาดใหญ่ที่สุดในโลก เป็นปลาเนื้อแน่น รสชาติหวาน น�ามาปรุงอาหารได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นต้มย�า ผัดฉ่า หรือลาบปลาบึกก็อร่อยถูกใจ

แอนตันเติบโตมาในลุ่มแม่น�้าโขงและมีอาชีพเป็นชาวประมง ทุกวันเขาจะออกเรือไปจับปลาตั้งแต่เช้าตรู่ เพื่อน�ามาขายให้กับแม่ค้าที่ตลาดสด วันนี้เป็นโชคดีของแอนตันจับได้ปลาบึกยักษ์ตัวใหญ่น�้าหนักเกือบ 50 กิโลกรัม เขารีบน�ากลับมาที่บ้านเพื่อช�าแหละแล้วน�าไปส่งให้แม่ค้า ส่วนที่เหลือจึงน�ามาท�าอาหาร เป็นมื้อเย็น เนื่องจากแอนตันนั้นชื่นชอบรสชาติของเนื้อปลาบึกเป็นอย่างมาก

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

11

05 SHALLOT หอมแดงเป็นพืชขนาดเล็ก มีลักษณะเป็นหัว มีเยื่อสีแดงอมม่วง

บางๆ หุ้มอยู่ เนื้อภายในจะมีสีม่วงอ่อน โดยที่ใน 1 หัวจะมี 1-2 กลีบ มีรสชาติเผ็ดร้อนและมีกลิ่นฉุน

ดีน่าชอบกินอาหารที่มีรสชาติเผ็ดจัด เพื่อลดความเผ็ดจากอาหารเธอชอบท�าไข่เจียวหอมแดงที่หนานุ่ม น่ารับประทานร่วมด้วย เพราะเป็นอาหารที่ท�าง่ายและเข้ากับอาหารที่มีรสจัดได้เป็นอย่างดี หากวันใดที่ อาหารรสชาติอ่อนเกินไป เธอมักจะท�าน�้าปลาพริกหอมซอยเป็นน�้าจิ้มร่วมด้วยเพื่อเพิ่มรสชาติให้กับอาหาร

12

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

06 POMEGRANATE ทับทิมเป็นไม้ผลขนาดเล็ก มีรสชาติหวานอมเปรี้ยว

มีวิตามินซีสูง มีประโยชน์ต่อสุขภาพ นิยมรับประทานผลสด หรือน�าไปแปรรูปเป็นน�้าทับทิม

เย็นวันอาทิตย์ที่ตะวันใกล้จะลับขอบฟ้า คีร่าสาวน้อยวัยใสน�าทับทิมที่ปลูกไว้ในสวนหลังบ้าน ผลสีแดงเข้ม อวบ กลม ใส่ตะกร้าหวาย เพื่อเอาไปเป็นของขวัญแก่เพื่อนบ้านที่ก�าลังแต่งงาน เพราะทับทิมถือเป็นผลไม้ มงคลของจีน เนื่องจากมีเมล็ดมากจึงสื่อความหมายถึงการอวยพรให้มีลูกชายมากๆ ด้วยนั่นเอง

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

15

07 APPLE แอปเปิ้ลผลสีแดง ลูกกลม กรอบ ฉ�่าน�้า สามารถทานได้ทั้งเปลือก

ซูซี่ตื่นเช้าออกมาสูดอากาศที่เย็นสดชื่นท่ามกลางทะเลหมอก เธอตกใจเมื่อเห็นผลแอปเปิ้ลที่สุกแดง เต็มสวน จึงหยิบตะกร้าใบโปรดแล้วมุ่งตรงไปยังสวนแอปเปิ้ล ซูซี่เก็บผลแอปเปิ้ลจนเต็มตะกร้า น�าไป ปลอกใส่จานไว้ให้คุณพ่อทาน ส่วนที่เหลือเธอยังน�าไปปั่นท�าเป็นน�้าแอบเปิ้ลเก็บใส่ตู้เย็นไว้ดื่มอีกด้วย

16

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

08 LOTUS บัวได้รับฉายาเป็น “ราชินีแห่งไม้น�้า” สามารถน�ามา ประกอบอาหารได้หลากหลายทั้งคาวและหวาน

จีจี้ตื่นขึ้นมาในเช้าวันอาทิตย์พร้อมกับใบหน้าที่ยิ้มแย้มแจ่มใส เธอหยิบกรรไกรเดินเข้าไปที่สระบัว เพื่อที่จะตัดดอกบัวไปไหว้พระ เนื่องจากวันนี้เป็นวันพระ เธอยังจะท�าแกงสายบัวปลาทูเตรียมไว้ใส่บาตร และเป็นอาหารเช้าให้กับสามีของเธอรับประทานด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

19

09 CHICKEN ไก่เป็นสัตว์ปีกชนิดหนึ่ง ที่มีหลายประเภท ทั้งไก่เนื้อ ไก่บ้าน และไก่ ไข่

บ้านกลางนารายล้อมไปด้วยต้นข้าวที่ก�าลังเหลืองอร่าม ยิปซีตื่นขึ้นมาพร้อมเสียงไก่ขันแต่เช้าตรู่ เช้านี้ เธอจะต้องไปช่วยคุณพ่อเก็บไข่ไก่ที่เล้า เมื่อยิปซีกับคุณพ่อไปถึงที่หน้าเล้าไก่ เธอจึงหยิบตะกร้าเพื่อที่จะ เข้าไปเก็บไข่ในเล้า แต่เมื่อไปหยุดที่หน้าแม่ไก่ตัวหนึ่ง ยิปซีมองด้วยสายตาที่อบอุ่น เพราะแม่ไก่ตัวนั้น ก�าลังจะออกไข่ เธอจึงขอแม่ไก่อย่างสุภาพว่า “ยิปซีขอไข่ไปนะแม่ไก่” คุณพ่อเห็นยิปซีพูดกับไก่ จึงยิ้ม ให้กับความน่ารักของเธอ 20

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

10 CORN ข้าวโพดเป็นธัญพืชมีรสหวาน อุดมไปด้วยวิตามินเอ

และสารต้านอนุมูลอิสระ มีประโยชน์ต่อร่างกายหลายประการ เช่น ช่วยบ�ารุงสายตา ช่วยให้ระบบขับถ่ายท�างานได้ดีขึ้นอีกด้วย

มินนี่รีบตื่นแต่เช้าเพราะอีก 1 สัปดาห์ โรงเรียนจะเปิดเทอม เธอทุ่มเทดูแลไร่ข้าวโพดของเธออย่างหนัก เนื่องจากช่วงนี้ฝนไม่ตกมาหลายวัน มินนี่เครียดมากจึงอ้อนวอนขอฟ้าให้ฝนตกลงมาบ้าง ก่อนที่ข้าวโพด ของเธอจะเหี่ยวตาย เย็นวันนั้นฝนก็ตกลงมา เธอถึงกับกระโดดกอดต้นข้าวโพดด้วยความดีใจ

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

23

11 DRAGON FRUIT แก้วมังกร ผลไม้เพื่อสุขภาพ รสชาติหวานเย็น ทานง่าย คุณประโยชน์เยอะจึงท�าให้เป็นที่ต้องการของตลาด

เจนนี่ตื่นขึ้นมาพร้อมเจ้าลีโอแมวแสนซน เธอเปิดหน้าต่างรับบรรยากาศท้องทุ่งนา พลันเหลือบมองเห็น แก้วมังกรสีชมพูสดที่เด่นสะดุดตาอยู่ในสวนผลไม้หลังบ้าน เจนนี่รีบแต่งตัวด้วยชุดเอี๊ยมสีส้ม สวมหมวก ใบโปรดมุ่งหน้าไปที่สวนผลไม้ เธอเก็บแก้วมังกรผลที่โตเต็มที่ บริเวณหัวจุกเปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีแดง ปลายเหลือง ลักษณะเช่นนี้แสดงว่าแก้วมังกรสุกเต็มที่แล้ว

24

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

12 CABBAGE กะหล�่าปลี มีรสชาติที่หวานอร่อยและมีความกรอบ ให้รสสัมผัสที่ดีเวลาเคี้ยว น�าไปปรุงสุกหรือจะทานสดเป็นผักแกล้มอาหารต่างๆ ก็เข้ากันได้ดี

คาร่าอาศัยอยู่ในหมู่บ้านแห่งหนึ่งในต่างจังหวัด เธอท�าสวนกะหล�่าปลีเพื่อส่งออกไปขายประเทศเพื่อนบ้าน ทุกๆ วันเธอจะออกไปดูแลผลผลิตของเธอ แต่วันนี้เป็นวันพิเศษที่คาร่าจะต้องน�ากะหล�่าปลีไปฝากแม่ของ แฟนเธอ คาร่าจึงคัดเลือกกะหล�่าปลีที่สวยเป็นพิเศษ มีลักษณะกลมและแบนเล็กน้อย แต่ละใบจะมีรูปรีอวบ ห่อหุ้มซ้อนกันดี ผิวใบเกลี้ยง มีลักษณะเป็นคลื่น คาร่าเห็นกะหล�่าปลีที่เธอดู ไว้ จึงเก็บและน�าไปฝากแม่ ของแฟนเธอ พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

27

13 BAMBOO SHOOT หน่อไม้ ใช้ประกอบอาหารจานเด็ดได้หลากหลายเมนู เช่น แกงอ่อม

แกงหน่อไม้ หน่อไม้ดอง ซุบหน่อไม้ หรือแม้แต่ต้มจิ้มน�้าพริกก็แสนอร่อย

ท่ามกลางแดดร้อนตอนบ่าย มาร์กี้นั่งครุ่นคิดว่าเย็นนี้จะท�าอะไรให้ญาติผู้ใหญ่ที่มาเยี่ยมคุณปู่ทานเป็นมื้อค�่า เนื่องจากของในตู้เย็นเหลือแต่เพียงเนื้อสัตว์ ซึ่งคุณปู่และญาติของเธอไม่ค่อยชอบรับประทาน ขณะที่ก�าลัง คิดหาเมนูอาหารอยู่นั้น คุณป้าข้างบ้านก็ตะโกนเรียกเธอที่หน้าบ้าน พร้อมกับแบ่งหน่อไม้ที่เพิ่งเก็บมาจาก ในป่าให้เธอ มาร์กี้จึงนึกเมนูขึ้นได้ว่าจะท�าแกงหน่อไม้ใบย่านาง และหน่อไม้ต้มจิ้มน�้าพริก พร้อมกับรีบ ขอบคุณคุณป้าผู้ใจดีอย่างรวดเร็ว 28

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

14 GINGER ขิงจัดเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีประโยชน์ต่อร่างกายในหลายๆ ด้าน อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ สามารถน�ามาใช้ ได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นราก เหง้า ต้น ดอกและใบ

เช้าที่อากาศปลอดโปร่ง ญาญ่าตื่นขึ้นมาพร้อมกับอาการเจ็บคอ เขาอาบน�้าแต่งตัวด้วยความรีบร้อน จากนั้นจึงออกไปตลาด เพื่อที่จะหาซื้อขิงมาท�าน�้าขิงดื่มแก้อาการเจ็บคอ และน�้าขิงยังเป็นของโปรดของ เธออีกด้วย ขณะที่เดินอยู่ในตลาด เธอเจอร้านขายผักที่มีขิงมากมายให้เลือก ญาญ่าจึงเลือกขิงที่สดใหม่ สีสันสวยงาม และน�ากลับมาท�าน�้าขิงดื่มลดอาการเจ็บคอ

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

31

15 PUMPKIN ฟักทองเป็นไม้เถา เลื้อยไปตามดิน มีดอกสีเหลืองทอง ผลมีผิวขรุขระ เนื้อแข็ง ด้านในมีสีเหลือง ใช้ท�าได้ทั้งอาหารคาว และขนมหวาน

บ้านไม้เก่าท่ามกลางทุ่งหญ้าบนเนินเขา ไกอาอาศัยอยู่กับพ่อแม่ที่เป็นชาวสวน เธอชอบออกมาวิ่งเล่น เพื่อมาชื่นชมดอกไม้หลากสีสันในยามเย็น ขณะที่เธอวิ่งเล่นอยู่นั้นได้ไปเจอกับต้นฟักทองที่มีดอกบาน สวยงามและมีผลสีเหลืองทองขนาดใหญ่อยู่บริเวณนั้น เธอจึงน�าฟักทองกลับมาปรุงอาหารให้พ่อแม่ ที่พึ่งกลับมาจากการท�าสวน รับประทานร่วมกันอย่างมีความสุข

32

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

16 AUBERGINE มะเขือม่วงมีเนื้อสัมผัสกรอบ รสชาติหวาน คล้ายกับมะเขือเปราะ แต่ต่างกันที่มะเขือชนิดนี้มีผลสีม่วง สามารถรับประทานได้ ทั้งผลสดและน�าไปประกอบอาหาร

ลิลลี่เป็นลูกชาวสวนในต่างจังหวัด ทุกๆ เช้าเธอจะออกไปช่วยพ่อแม่เก็บมะเขือม่วง วันนี้เป็นวันที่พิเศษ กว่าทุกๆ วัน เพราะเธอเจอมะเขือม่วงลูกใหญ่กว่าปกติ ผลมีสีม่วงเข้ม ไม่มีร่องรอยของการถูกกัดกิน จากหนอน ลิลลี่จึงน�ามะเขือม่วงไปขายที่ตลาดและน�าเงินที่ได้มาหยอดกระปุกออมสิน

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

35

17 BELL PEPPER พริกหวานมีหลากหลายสี ได้แก่ สีเขียว สีเหลือง สีส้ม และสีแดง เมื่อน�าไปปรุงอาหารจะมีรสชาติที่เผ็ดเล็กน้อยและหวาน

เด็กสาวหน้าตาน่ารักอย่างซันเดย์ มีของโปรดอย่างหนึ่งที่เธอชอบกินมากคือ พริกหวาน วันหนึ่งพ่อกับแม่ ของเธอจะพาไปเก็บผักในสวน ซันเดย์รู้สึกดีใจเป็นอย่างมาก เธอเลือกใส่ชุดที่มีสีสันสดใสเหมือนกับสีของ พริกหวาน เมื่อถึงสวนผักซันเดย์รีบวิ่งตรงไปเก็บพริกหวานอย่างมีความสุข

36

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

18 CARROT แครอทเป็นพืชกินหัวชนิดหนึ่ง มีรูปร่างยาว แครอทมีหลายสี ได้แก่ สีเหลือง สีม่วง สีส้ม แต่ที่นิยมรับประทานกันในปัจจุบัน คือ สีส้ม มีประโยชน์ ในการช่วยบ�ารุงสายตา

ซาร่าเป็นแม่ค้าในตลาดสด ทุกเช้าเธอจะเอาผักสวนครัวจากบ้านมาขายที่ตลาด ตอนเย็นซาร่าจะกลับมา ดูแลผักในสวนหลังบ้าน เย็นวันนี้ในขณะที่เธอก�าลังจะรดน�้าผัก สายตาก็เหลือบไปเห็นแครอทที่โตพร้อม น�าไปขาย ซาร่าดึงขึ้นมาจากใต้ดิน สิ่งที่เห็นคือ แครอทหัวสีส้ม ขนาดใหญ่ เนื้อแน่น ซาร่าจึงน�าไปเก็บไว้ เพื่อขายในวันรุ่งขึ้น

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

39

19 BEETROOT บีทรูทเป็นหัวพืชหรือรากที่สะสมอาหารที่อยู่ใต้ดิน เป็นพืชเมืองหนาว และเป็นผักเพื่อสุขภาพ มีวิตามินและสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิด

พอลล่าเป็นเด็กที่มีนิสัยร่าเริง ช่วงปิดเทอมนี้พ่อกับแม่จะพาเธอไปเยี่ยมคุณปู่และคุณย่าที่บ้านต่างจังหวัด เธอเลือกใส่ชุดสีฟ้าตัวโปรด ระหว่างเดินทาง ได้ผ่านสวนบีทรูทที่เป็นของโปรดของคุณย่า พอลล่ามองไป เห็นบีทรูทในตะกร้า ที่มีหัวสีแดงเลือดหมูกับใบสีเขียวสด เธอจึงเลือกซื้อเพื่อจะน�าไปเป็นของฝากให้คุณย่า

40

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

20 MUSHROOM เห็ดเป็นแหล่งโปรตีนจากธรรมชาติที่ปราศจากไขมัน จึงเหมาะแก่การน�ามาปรุงเป็นอาหารลดน�้าหนัก

ในเช้าวันหยุดสุดสัปดาห์ ปารีสรีบตื่นแต่เช้า แต่งตัวด้วยชุดสีเหลืองสดใสเตรียมตัวไปจ่ายตลาดกับคุณแม่ ระหว่างทางไปตลาด คุณแม่พูดกับปารีสว่าจะท�าอาหารที่คุณพ่อชอบกินนั่นคือ แกงเห็ด ปารีสจึงไม่รอช้า รีบตอบคุณแม่ไปว่า “ปารีสจะไปซื้อเห็ดให้คุณพ่อเองค่ะ” เมื่อถึงตลาดปารีสรีบจูงมือคุณแม่ไปที่ร้านขาย เห็ด ปารีสและคุณแม่ช่วยกันเลือกเห็ดที่อวบอ้วนน่ากิน เมื่อกลับถึงบ้านปารีสก็เป็นลูกมือตัวน้อยช่วย คุณแม่น�าเห็ดที่ซื้อมาเตรียมท�าแกงที่คุณพ่อชอบอย่างมีความสุข พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

43

21 TORCH GINGER ดาหลาเป็นไม้ดอกไม้ที่สามารถน�ามาประกอบอาหารได้ ผลและต้นหยวก ดาหลาสามารถน�ามาแกงส้มได้ น�้าดอกดาหลาเป็นเครื่องดื่มสีแดง รสหวานอมเปรี้ยว มีกลิ่นหอม ใช้ดื่มแก้กระหายคลายร้อน

เย็นวันศุกร์ ลูกหยีกลับจากโรงเรียนพร้อมการบ้านวันนี้ที่จะต้องคิดค้นว่า งานวันจันทร์ที่จะถึงนี้จะเอาอะไร ไปขายในงานนิทรรศการดอกไม้ ลูกหยีเห็นคุณแม่ก�าลังจะเด็ดดอกดาหลา เธอตะโกนถามคุณแม่ว่าจะท�า อะไรกับดอกดาหลา แม่ของเธอรีบตอบอย่างไวว่าเก็บดอกดาหลาไปท�าเครื่องดื่มคลายร้อน ลูกหยีจึงเกิด ไอเดียว่าวันจันทร์นี้ที่งานโรงเรียนเธอจะท�าน�้าดอกดาหลาไปขาย

44

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

22 MANGOSTEEN มังคุดมีผลสดค่อนข้างกลม เปลือกนอกค่อนข้างแข็ง แก่เต็มที่มีสีม่วงแดง เนื้อในสีขาวสะอาด รสชาติหวาน อุดมไปด้วยสารอาหารและวิตามิน มีประโยชน์ ในการช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ

เช้าวันที่อากาศสดชื่น ลูกชิดเป็นลูกชาวสวนในต่างจังหวัด ทุกวันเธอจะเลือกตะกร้าคู่ใจออกไปเก็บผลไม้ ในสวนเพื่อที่จะน�าไปขายที่ตลาด ขณะที่อยู่ในสวน เธอเดินไปเจอต้นมังคุดที่มีผลสีม่วงสดน่ารับประทาน จึงเก็บมังคุดใส่ตะกร้าคู่ใจด้วยความรู้สึกสนุกสนานและมีความสุขมาก

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

47

23 BANANA กล้วยเป็นผลไม้มากคุณค่า ที่อุดมไปด้วยวิตามิน และแร่ธาตุต่างๆ ที่ส�าคัญและจ�าเป็นต่อร่างกาย

เช้าวันหนึ่งในช่วงปิดเทอม นามิตื่นแต่เช้าเพื่อจะไปเดินส�ารวจสวนกล้วยของเธอ แต่วันนี้พิเศษกว่าทุกวัน เธอได้เดินไปเห็นกล้วยออกผลมากมายทั้งสุกและดิบ เธอจึงเอากล้วยพวกนี้ไปท�าเมนูขนมมากมาย ไม่ว่าจะเป็น กล้วยบวชชี กล้วยทอด กล้วยตาก เพื่อเก็บไว้กินและฝากเพื่อนบ้านของเธอ

48

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

24 LONG CUCUMBER แตงร้านเป็นพืชที่นิยมน�ามารับประทานสด หรือเป็นผักเครื่องเคียง ทานคู่กับน�้าพริก มีคุณสมบัติแก้กระหาย เพิ่มความชุ่มชื้น และช่วยก�าจัดของเสียตกค้างในร่างกาย

ท่ามกลางทะเลสาบล้อมรอบด้วยภูเขาสีเขียวขจี เอสเม่อาศัยอยู่กับครอบครัวที่มีอาชีพท�าสวนแตงร้าน ทุกๆ เช้า เธอจะตื่นเพื่อช่วยครอบครัวไปท�าสวน วันนี้เอสเม่ช่วยพ่อเก็บแตงร้านเพื่อน�าไปท�าเมนูแกงจืด แตงร้านยัดไส้ที่ครอบครัวของเธอโปรดปราน และจะน�าไปฝากคุณยายอันนาเพื่อนบ้านของเธอด้วย เธอรู้สึกมีความสุขทุกครั้งที่เป็นผู้ให้

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

51

25 ROSE APPLE ชมพู่มีผลลักษณะทรงกลมรี คล้ายระฆังคว�่า ผิวเปลือกนอกเรียบ

ภายในผลมีเยื่อใยฟูนิ่ม เนื้อนุ่มฉ�่าน�้า รสชาติหวานกรอบ มีกลิ่นหอม

บ้านไม้เก่าท่ามกลางทุ่งหญ้าต่างจังหวัด เด็กหญิงลัคกี้ชอบออกมาวิ่งเล่นในสวนผลไม้ของเธอในยามเย็น ในขณะที่วิ่งเล่นอยู่นั้นเธอได้พบต้นชมพู่ที่มีดอกบานฝอยฟู และมีผลขนาดใหญ่สีชมพูออกสีแดงอยู่บริเวณ นั้นด้วย เธอจึงเก็บผลชมพู่กลับมาให้คุณพ่อคุณแม่ และน�าไปฝากเพื่อนบ้าน

52

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

26 PAPAYA มะละกอเป็นผลไม้ที่สามารถทานได้ทั้งดิบและสุก รสชาติหวานอร่อย ไม่ว่าจะ ทานผลสุก หรือน�ามาท�าส้มต�า มะละกอก็ยังมีประโยชน์อีกมากมายที่จะช่วย บ�ารุงสุขภาพให้แข็งแรงและต้านโรคร้ายได้อีกด้วย

ในวันที่อากาศเย็นสบาย มาลีตื่นขึ้นแล้วรีบอาบน�้าแต่งตัวออกไปจ่ายตลาด ในขณะที่ก�าลังมองหาวัตถุดิบ มาท�าอาหาร เธอเดินไปเจอร้านขายผักสด ซึ่งมีมะละกอมากมายหลายขนาดให้เลือกทั้งสุกและดิบ เธอจึง เลือกซื้อมะละกอดิบ สีเขียวสด เพื่อน�ามาท�าส้มต�าเป็นเมนูมื้อเที่ยง และเลือกมะละกอสุกสีเหลือง ลูกโต กลับมาปลอกเปลือกแช่ตู้เย็นไว้รับประทานพร้อมครอบครัว

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

55

27 SALAK สละเป็นพืชตระกูลปาล์มที่มีขนเล็กๆ อยู่ทั่วผล

มีรสชาติเปรี้ยวๆ หวานๆ และกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์

ในเช้าที่อากาศสดใส ปาปี้เด็กสาวลูกชาวสวนจะตื่นแต่เช้าออกไปเก็บผลไม้ในสวนหลังหมู่บ้าน วันนี้เธอ เลือกตะกร้าคู่ใจใบใหญ่ออกไปเก็บผลไม้เพื่อน�าไปขายที่ตลาด ขณะที่เดินอยู่ในสวนเธอได้เจอต้นสละที่ มีผลสีส้มอมแดง น่ารับประทาน ปาปี้จึงเก็บสละทั้งหมดใส่ตะกร้าใบใหญ่ น�าไปส่งแม่ค้าด้วยความรู้สึก สนุกสนานและมีความสุขมาก

56

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

28 SHOE FLOWER ชบาเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง มีเกสรอยู่ตรงกลางดอก กลีบดอกใหญ่ มีหลายสี ได้แก่ ขาว แดง แสด เหลือง ม่วง และชมพู

เย็นวันศุกร์ ลิซ่ากลับมาจากโรงเรียน รีบเปลี่ยนเสื้อผ้าอย่างเร็วไว เพื่อจะขอคุณแม่ไปบ้านป้าที่อยู่ถัดจาก สวนดอกไม้ไปไม่ไกลนัก ระหว่างทางไปสวนดอกไม้ ลิซ่าเห็นเด็กหญิงคนหนึ่งนั่งร้องไห้อยู่ เธอจึงเข้าไป หาเด็กหญิงพร้อมเด็ดชบาดอกใหญ่สีแดงสด ที่อยู่ใกล้ๆ บริเวณนั้น เอาให้เด็กหญิงพร้อมถามด้วยความ เป็นห่วง เธอจึงได้รู้ว่าเด็กหญิงหลงเข้ามาในสวนดอกไม้ ลิซ่าไม่รอช้าจึงรีบพาเด็กหญิงคนนั้นออกจาก สวนและเดินไปส่งกลับบ้าน พร้อมถือช่อดอกชบาไว้ส�าหรับตกแต่งชามสลัดใบใหญ่ พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

59

29 BITTER GOURD มะระเป็นพืชผักพื้นบ้านพันธุ์ ไม้เลื้อย ผิวเปลือกขรุขระ ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จะมีสีเหลืองอมแดง มีรสขม จึงนิยมน�ามาลวกหรือต้มให้สุกก่อน รับประทานเป็นผักจิ้มคู่กับน�้าพริก

เชลซีหญิงสาวมัธยมที่ไม่ชอบกินผักเป็นชีวิตจิตใจ แต่วันนี้เธอจะต้องจ�าเป็นต้องกินผักเป็นมื้อเย็น เพราะ คุณแม่ได้ท�าเมนู โปรดของคุณพ่อเนื่องในวันเกิด เธอจึงต้องกินข้าวกับต้มจืดมะระยัดไส้ ผัดไข่มะระ เพื่อที่ จะให้คุณพ่อสบายใจที่เห็นเชลซีกินผักได้ เมื่อเธอกินข้าวเสร็จจึงเปลี่ยนความคิดว่ามะระของคุณแม่ไม่ได้ ขมเหมือนอย่างที่คิด เมนูวันนี้จึงท�าให้เชลซีเปลี่ยนความคิดมาชอบกินผักได้ตั้งแต่นั้นมา

60

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

30 LETTUCE ผักกาดหอมหรือผักสลัด เป็นผักที่มีลักษณะและสีสันสวยงาม

มีใบขนาดใหญ่ ขอบหยิกสวย เนื้อใบกรอบ รสหวานปนฝาดเล็กน้อย กินได้ทั้งแบบสด หรือน�าไปตกแต่งจานอาหารให้น่าทานยิ่งขึ้น

เซล่าสาวน้อยน่ารักผมสีทอง บ้านของเธอเปิดเป็นร้านสเต็กอยู่ชานเมืองแห่งหนึ่ง กิจกรรมยามว่างของ ครอบครัวนี้คือการจัดสวนปลูกต้นไม้ เธอจึงชอบใช้เวลาว่างอยู่กับต้นไม้ที่เธอรัก นอกจากใบไม้สีเขียว สดใสกับดอกไม้หลากหลายสีสันแล้ว เธอยังปลูกผักกาดหอมเพื่อขายในร้านสเต็กของเธอในราคาถูก เพื่อเป็นค่าขนมเพิ่มเติมอีกด้วย เธอเป็นทั้งเด็กเสิร์ฟ เกษตรกรตัวน้อย และยังเป็นที่รักของลูกค้ามากมาย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

63

31 THAI MELON แตงไทยมีผลทรงรียาวหรือกลม เมื่อสุกเปลือกจะมีสีน�้าตาลอมเหลือง เนื้อในที่ติดกับเปลือกจะมีสีเขียว ค่อยๆ ไล่ระดับมาจนเป็นสีเหลือง รสชาติหวาน มีกลิ่นหอม นิยมน�ามาท�าเป็นของหวาน

ไอด้าออกเดินทางแต่เช้าตรู่ ในวันที่ท่องฟ้าปลอดโปร่ง เธอขับรถพาคุณแม่มารับประทานอาหารที่ร้านแห่ง หนึ่ง ระหว่างรออาหารเธอได้มีโอกาสเดินเข้าไปชมไร่ที่อยู่ด้านหลังตามค�าแนะน�าเจ้าของร้าน เธอพบว่า ที่นี่มีผลไม้มากมายหลายสายพันธุ์ ที่มีไว้ส�าหรับขายและรับรองลูกค้า เธอได้ซื้อแตงไทยจ�านวนหนึ่งเพื่อ น�ากลับไปท�าแตงไทยน�้ากะทิ และส่วนหนึ่งส�าหรับแจกจ่ายให้กับเพื่อนๆ ที่รักของเธอ ก่อนกลับเธอได้ รับปากกับเจ้าของร้านว่าถ้ามีโอกาสจะมาที่นี่อีกครั้ง 64

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

32 CHILLI พริกเป็นผักสวนครัวที่อยู่คู่คนไทยมายาวนาน เนื่องจากคนไทย

นิยมรับประทานอาหารที่มีรสชาติค่อนข้างเผ็ด จึงมักปลูกพริกไว้เพื่อบริโภค ในครัวเรือน รวมถึงแปรรูปเป็นพริกแห้ง พริกป่น และส่วนประกอบของน�้าพริก

เซียตื่นขึ้นมาในตอนสายของวันหนึ่งด้วยความหิว พ่อและแม่ของเธอออกไปท�างานตั้งแต่เช้า เธอเดิน เข้าครัวและพบว่าในตู้มีเพียงหมูสับกับไข่ไก่เท่านั้น ทันใดนั้นเองเธอก็นึกขึ้นได้ว่าในสวนหลังบ้านของเธอ มีพริกและใบกะเพราอยู่ เธอจึงน�าหมูสับออกจากตู้เย็นและเดินไปเก็บใบกะเพรา และเด็ดพริกเพื่อมาต�ากับ กระเทียม ตอนนี้เธอก็พร้อมส�าหรับท�ากะเพราหมูสับกับไข่ดาวแล้ว

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

67

33 LEMON เลมอนเป็นผลไม้มีรสเปรี้ยว สีเหลืองสด เนื้อฉ�่าน�้า

และมีกลิ่นหอม น�ามาใช้เป็นส่วนประกอบของขนมหวาน หรือใช้ปรุงรสชาติอาหารได้เช่นเดียวกับมะนาว

แคลร์คือแม่ครัวตัวน้อยที่หลงรักเสียงดนตรีและการท�าอาหาร 2 สิ่งนี้ท�าให้เธอเพลิดเพลินและมีความสุข ไปกับมันเสมอ เธอท�าอาหารได้หลากหลายทั้งอาหารคาว อาหารหวาน เลม่อนเป็นสิ่งที่เธอหลงใหลอย่าง มาก เพราะสามารถประยุกต์เข้ากับอาหารต่างๆ ได้เป็นอย่างดีเธอสามารถพลิกแพงสูตรการท�าอาหารให้ ออกมาสวยงามมีกลิ่นและรสชาติที่เข้ากันได้อย่างลงตัว เพราะว่าเธอเป็นคนช่างสังเกตและชอบทดลอง สิ่งนี้ได้ช่วยให้เธอมีความเข้าใจในลักษณะของวัตถุดิบได้เป็นอย่างดี 68

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

34 JASMINE มะลิเป็นดอกไม้ที่ส่งกลิ่นหอมไปไกลและหอมได้นาน

อีกทั้งยังออกดอกได้ตลอดทั้งปี นิยมน�ามาร้อยมาลัยเพื่อบูชาพระ เป็นดอกไม้ที่มีสีขาวบริสุทธิ์ เปรียบได้กับความรักของแม่ที่มีต่อลูก

เคทตื่นขึ้นมาในตอนสายของวันเสาร์ที่แสนสบาย เพราะไม่ต้องออกไปท�างาน วันนี้เธออยากจัดสวนเล็กๆ ที่ข้างบ้านของเธอ เธอโทรสั่งทรายจ�านวนหนึ่งน�ามาปรับระดับเพื่อปลูกหญ้า จากนั้นจึงขับรถไปยังร้าน ขายต้นไม้และอุปกรณ์จัดสวน ขณะที่เธอก�าลังเลือกซื้อต้นไม้อยู่ก็ได้กลิ่นหอมอ่อนๆ ของดอกมะลิ เธอ ชะงักและเดินหันกลับไปหยิบกระถางมะลิมา 5 ต้น และตอนนี้เธอก็พร้อมส�าหรับการจัดสวนข้างบ้านให้ สวยงาม และมีกลิ่นหอมของดอกมะลิที่จะคอยต้อนรับเธอเมื่อกลับจากการท�างานในทุกๆ วัน พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

71

35 CUSTARD APPLE น้อยหน่ามีลักษณะกลมรี เปลือกหนาเป็นตานูนๆ มีสีเขียวอมเหลือง มีเนื้อสีขาว เมล็ดสีด�า เมื่อสุกผลจะมีรสชาติหวานหอม เนื้อนุ่ม นอกจากนั้น ใบยังมีสรรพคุณเป็นสมุนไพรใช้ก�าจัดเหาและแมลง

เจสซี่สาวน้อยผู้ร่าเริงแจ่มใส เธอออกเดินทางขึ้นไปเล่นบนภูเขาที่เขียวชอุ่มพร้อมกับเพื่อนๆ ระหว่างทาง มีผีเสื้อมากมายบินวนแสงแดดอ่อนๆ ที่ลอดผ่านกิ่งไม้ ไม่นานนักพวกเธอก็มาถึงแอ่งน�้าตกสถานที่พักผ่อน ของวันนี้ เจสซี่ค่อยๆ เดินลงไปแช่ในน�้าที่แสนเย็นสบาย เสียงน�้าไหลและเสียงนกร้องท�าให้เธอมีความสุข จนเวลาผ่านไปเธอเริ่มรู้สึกหิว จึงตัดสินใจเก็บของเดินกลับบ้าน ระหว่างทางเธอผ่านร้านขายผลไม้เจ้า ประจ�า เจสซี่กวาดสายตามองดูผลไม้มากมายและพบน้อยหน่าที่เหลืออยู่เพียงกองเดียว ก่อนตัดสินใจซื้อ แล้วแบ่งให้เพื่อนกลับไปรับประทานที่บ้าน 72

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

36 ASIAN PEAR สาลี่ มีผิวเปลือกสีเหลืองทอง เนื้อสัมผัสกรอบ รสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย เป็นผลไม้ฉ�่าน�้า จึงเหมาะส�าหรับผู้ที่ต้องการลดน�้าหนัก

ในช่วงสายของวันหยุด นามิได้ยินเสียงคนมากมายคุยกันอยู่ในสวนข้างบ้าน ด้วยความแปลกใจเธอจึง ลุกขึ้นไปแหวกม่านที่หน้าต่างดู และพบว่าพ่อกับคนงานก�าลังช่วยกันเก็บสาลี่อยู่ในสวน เธอดีใจมาก รีบอาบน�้าแต่งตัวเพื่อที่จะได้เข้าเมืองไปส่งสาลี่ให้กับพ่อค้าผลไม้ และพ่อของเธอจะพาไปซื้อขนมและ เสื้อผ้าสวยๆ ให้

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

75

37 OKRA กระเจี๊ยบเขียว มีลักษณะเป็นฝักรูปทรงเรียวยาว ปกคลุมด้วยขนอ่อนๆ มีรสชาติค่อนข้างหวานกรอบ ฝักอ่อนนิยมน�ามาเป็นผักจิ้มรับประทาน โดยน�ามาต้มให้สุกหรือน�ามาใช้ท�าแกงต่างๆ เช่น แกงส้ม แกงเลียง

ในทุกๆ วันหยุดสุดสัปดาห์ ไมร่าจะชวนเพื่อนๆ มาท�าอาหารรับประทานร่วมกับคนในครอบครัวเสมอ อาทิตย์นี้เธออยากจัดปาร์ตี้บาร์บีคิวในสวนหน้าบ้าน ดังนั้นในตอนสายเธอจึงโทรนัดเพื่อนมาช่วยจ่ายตลาด และเตรียมข้าวของต่างๆ ส�าหรับงานปาร์ตี้แสนสุขนี้ แม้ว่าเธอจะไม่ชอบทานผักมากนัก แต่กระเจี๊ยบเขียว ย่างกลับเป็นสิ่งที่เธอชื่นชอบและขาดไม่ได้หากจัดปาร์ตี้ขึ้น ด้วยเพราะฝักกระเจี๊ยบเขียวมีเส้นใยอยู่มาก จึงช่วยลดไขมันและคอเลสเตอรอลได้เมื่อทานคู่กับบาร์บีคิว 76

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

38 YAM BEAN มันแกวมีหัวสีน�้าตาล ผิวขรุขระ เมื่อปลอกเปลือกออกจะพบเนื้อสีขาวนวล เนื้อสัมผัสกรอบและฉ�่าน�้า น�ามาแช่เย็นแล้วทานสดๆ เหมือนผลไม้ ให้รสชาติหวาน อร่อยชื่นใจ

วิเวียนรักในการเล่นกีฬาและชื่นชอบการว่ายน�้าเป็นที่สุด ใน 1 สัปดาห์เธอจะว่ายน�้าไม่น้อยกว่า 4 วัน ภายหลังจากการเล่นกีฬามาอย่างหนักหน่วง เธอมักจะทานผลไม้หรือน�้าผลไม้เพื่อให้ร่างกายสดชื่นและ หายเหนื่อยล้า เย็นวันนี้เธอว่ายน�้าเพื่อซ้อมท่ากรรเชียงมาหลายชั่วโมง หลังจากนั่งพักครู่หนึ่งเธอจึงเดินไป ร้านขายผลไม้เจ้าประจ�า และซื้อมันแกวถุงใหญ่เย็นฉ�่าทานอย่างมีความสุข เนื่องจากในหัวมันแกวมีน�้า เป็นส่วนประกอบมากจึงท�าให้ช่วยแก้กระหายได้ดี พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

79

39 PINEAPPLE สับปะรดเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหาร นิยมบริโภค

เป็นผลไม้สดและใช้เป็นส่วนประกอบในอาหารและขนมต่างๆ อีกทั้งยังสามารถ น�ามาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น สับปะรดอบแห้ง น�้าสับปะรด เป็นต้น

ฟาเดียเป็นหญิงสาวที่หลงรักการเที่ยวทะเล เธอมีกระเป๋าใบใหญ่ที่เต็มไปด้วยอุปกรณ์ด�าน�้ามากมาย ทุกครั้งที่ไปทะเลเธอมักจะนั่งเรือออกไปด�าน�้าดูปะการังจนตัวด�ากลับมา เธอชอบรับประทานอาหารทะเล มาก โดยเฉพาะข้าวผัดสับปะรดใส่กุ้ง และมีเครื่องดื่มประจ�าตัวคือ น�้าสับปะรดปั่นนมสดที่มีทั้งรสชาติ หวานมัน มีกลิ่นหอมและเย็นชื่นใจ ที่มาพร้อมกับคุณประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพอีกด้วย

80

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

40 STAR FRUIT มะเฟืองเป็นผลไม้ที่หารับประทานได้ง่าย ราคาถูก เมื่อสุกจะมีสีเหลืองอ่อน

หรือสีส้ม หากผ่าตามแนวขวางจะมีลักษณะคล้ายกับดาว 5 แฉก รสชาติหวาน อมเปรี้ยว น�าผลสุกมารับประทาน หรือใช้ประกอบเมี่ยงและแหนม

จีน่าก�าลังอยู่ในช่วงสอบปลายภาค ท�าให้ต้องอ่านหนังสือตั้งแต่เช้าตรู่ เวลาล่วงเลยไปจนถึงเที่ยงวัน เธอเริ่มรู้สึกหิวจึงเดินออกมาสั่งอาหารที่ร้านค้าในหมู่บ้าน ระหว่างที่เดินผ่านบ้านคุณลุงเธอสังเกตเห็น ผลมะเฟืองสุกร่วงหล่นอยู่เต็มพื้นดินจึงได้แวะเข้าไปถาม คุณลุงบอกกับเธอว่าปีนี้มะเฟืองออกผลดกมาก จนกินไม่ทัน จึงได้บอกให้เธอเก็บกลับบ้านด้วย จีน่าจึงได้เก็บมะเฟืองกลับมาเต็มตะกร้าใบใหญ่น�ามาแช่ ตู้เย็นไว้รับประทาน ส่วนที่เหลือก็น�ามาปั่นเป็นน�้ามะเฟืองและให้คุณแม่ท�ามะเฟืองแช่อิ่ม พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

83

41 GRAPE องุ่นเป็นไม้เลื้อย ผลทรงกลมหรือรี เมื่อสุกผลจะเป็นสีม่วงอมแดง มีรสชาติหวาน หอม กรอบและฉ�่าน�้า รับประทานได้ทั้งผลสด หรือน�ามาเป็นส่วนประกอบของเบเกอรี่และเครื่องดื่ม

โพลี่ชื่นชอบการรับประทานผลไม้และขนมหวานเป็นชีวิตจิตใจ ทุกวันหยุดสุดสัปดาห์เธอมักจะใช้เวลาว่าง ไปกับการท�าขนมเค้ก หนึ่งในเค้กที่เธอหลงรักมากที่สุดก็คือฟรุตเค้ก เพราะนอกจากจะได้ลิ้มรสหวานหอม ละมุนจากเค้กเนยสดแล้ว ยังได้รสชาติหวานฉ�่าสดชื่นจากผลไม้สด โดยเฉพาะองุ่นที่เธอจะใส่ในเค้กมาก เป็นพิเศษ และเธอยังชอบท�าแยมองุ่นโฮมเมดไว้ทานกับขนมปังอีกด้วย

84

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

42ดอกแคเป็ SESBANIA GRANIFLORA นผักพื้นบ้าน นิยมปลูกเป็นรั้วบ้าน หรือตามริมถนน สามารถน�าไปปรุงอาหารได้หลายอย่าง อาทิ แกงส้มดอกแค แกงเหลืองดอกแค ยอดอ่อนน�ามาลวกจิ้มน�้าพริกได้

เคทหนูน้อยที่กินผักได้เกือบทุกชนิด อาหารทุกๆ มื้อของเธอจะต้องมีผักเป็นส่วนประกอบ โดยเฉพาะ อาหารจานโปรดที่เธอชอบมากก็คือ แกงส้มดอกแคกุ้งสด และน�้าพริกกับผักลวก ซึ่งผักทั้งหมดล้วนเป็น ผักสวนครัวที่เธอและพ่อช่วยกันปลูกไว้ที่สวนหลังบ้าน ครอบครัวของเคทจึงมีผักปลอดสารพิษรับประทาน ตลอดทั้งปี เป็นอาหารที่มีคุณค่าและให้ประโยชน์ทั้งสิ้น

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

87

43 NONI ลูกยอเป็นพืชสมุนไพรที่พบได้ทั่วทุกภาค ผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อสุก

จะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง มีรสเปรี้ยวและกลิ่นฉุน นอกจากน�าไปปรุงอาหารได้ มากมายแล้ว ยังน�ามาท�าเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพได้อีกด้วย

เฮเลนพยาบาลสาวแสนสวย เธอเป็นคนที่ดูแลเอาใจใส่คนไข้เป็นอย่างดี ท�าให้เป็นที่รักของทุกคน วันหนึ่งคุณป้าซึ่งเป็นคนไข้ที่สุขภาพไม่ค่อยดีนักได้มาปรึกษาเกี่ยวกับอาการป่วย เธอจึงได้แนะน�าให้ลอง ดื่มน�้าลูกยอเป็นประจ�า เพราะจะช่วยปรับสภาพร่างกายให้มีความสมดุลและแข็งแรง และช่วยเสริมสร้าง ภูมิต้านทานได้เป็นอย่างดี หลังจากที่คุณป้าดื่มน�้าลูกยอเป็นเวลา 2 อาทิตย์ ร่างกายของเธอก็ดีขึ้นมาก เช่นในทุกๆ วันเธอตื่นนอนอย่างสดใส และพร้อมจะท�างานได้ตลอดทั้งวัน 88

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

44 MANILA TAMARIND มะขามเทศเป็นผลไม้สมุนไพรที่มีฝักโค้งเป็นวงกลม ฝักอ่อนมีสีเขียว เมื่อสุกฝักจะนูนโป่งเป็นปล้องๆ มีสีชมพูหรือแดงเข้ม เนื้อในเป็นสีขาวปนชมพู รสชาติหวานอมฝาด

ราเชลสาวน้อยที่มีความซุกซนเป็นเอกลักษณ์ประจ�าตัว เธอชอบกิจกรรมโลดโผนคล้ายๆ กับเด็กผู้ชาย โดยเฉพาะการปีนป่ายขึ้นไปเล่นบนต้นไม้จนถูกคุณครูตักเตือนเป็นประจ�า วันนี้หลังเลิกเรียนเธอและ เพื่อนๆ นัดกันมาเล่นที่สนามเด็กเล่นของโรงเรียนใต้ต้นมะขามเทศขนาดใหญ่ที่ออกผลเต็มต้น พวกเขา ช่วยกันเก็บฝักมะขามเทศสุกที่ร่วงอยู่บนพื้นแล้วน�ามาแบ่งกันกิน นอกจากรสชาติหวานมันและเนื้อนุ่มแล้ว มะขามเทศยังเป็นยาระบายช่วยในการขับถ่าย แก้ท้องผูกได้อีกด้วย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

91

45 COCONUT มะพร้าวสามารถน�าส่วนต่างๆ มาใช้ประโยชน์ ได้เกือบทั้งหมด

ไม่ว่าจะเป็นล�าต้น ก้าน ใบ ส่วนยอดอ่อนและผลยังน�าไปรับประทานสดๆ หรือประกอบอาหารได้มากมายทั้งคาวและหวาน

ดารินเป็นเด็กสาวที่รักการผจญภัยและหลงใหลธรรมชาติเป็นอย่างมาก วันหนึ่งขณะที่เดินส�ารวจเข้าไปใน ป่าใกล้ๆ กับบ้านพัก เธอรู้สึกกระหายน�้ามาก ด้วยความบังเอิญเธอได้พบมะพร้าวต้นหนึ่งที่ไม่สูงมากนัก ท�าให้เธอสามารถขึ้นไปยืนบนเนินดินแล้วใช้มีดที่พกติดตัวมาตัดลูกมะพร้าวลงมาได้อย่างง่ายดาย เมื่อเธอ ปลอกเปลือกเพื่อรับประทานเนื้อและน�้ามะพร้าวที่หวานฉ�่าจนอิ่มเต็มที่แล้ว เธอจึงหิ้วลูกมะพร้าวที่เหลือ กลับมาที่บ้านเพื่อให้แม่ท�าวุ้นมะพร้าวและขนมต้ม 92

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

46 MULBERRY มัลเบอร์รี่หรือลูกหม่อน ผลจะโตเป็นช่อ เมื่อสุกผลจะเป็นสีแดงจนเกือบด�า รสชาติหวานอมเปรี้ยว นิยมน�ามารับประทานสด หรือน�าไปแปรรูป เป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น น�้ามัลเบอร์รี่ มัลเบอร์รี่อบแห้ง

แครี่เติบโตขึ้นมาในพื้นที่ตอนเหนือกลางหุบเขา อากาศเย็นสบาย ครอบครัวของเธอปลูกชา กาแฟ และ พืชผักอีกมากมาย รวมทั้งสวนหม่อนที่มีผลตลอดทั้งปี ในตอนเช้าของฤดูเก็บเกี่ยว แครี่เดินถือตะกร้า อยู่ท่ามกลางใบหม่อนสีเขียวและลูกหม่อนสีแดงดกเต็มต้น บรรยากาศยามเช้าท�าให้ร่างกายรู้สึกสดชื่น ปลอดโปร่ง นั่นเพราะเธอมักจะดื่มน�้าลูกหม่อนที่ท�าเองเป็นประจ�า เธอจึงมีพลังในการท�ากิจกรรมต่างๆ ในเช้าวันใหม่อย่างกระฉับกระเฉง พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

95

47 BROKEN BONES TREE เพกาเป็นผักพื้นบ้านดั้งเดิมของไทย นิยมน�าฝักอ่อน ซึ่งมีรสขมเล็กน้อย มาย่างให้เปลือกไหม้ แล้วขูดเปลือกออก ทานคู่กับลาบหรือน�้าพริก ท�าให้เจริญอาหาร ช่วยในการขับลม แก้ร้อนในกระหายน�้า

ลูเซียก�าลังเก็บกระเป๋าเพื่อเดินทางไปเยี่ยมเพื่อนทางภาคอีสาน ก่อนออกจากบ้านคุณแม่ได้ช่วยจัดเตรียม สัมภาระและพืชผักจากสวนไว้เป็นของฝาก เธอต้องประหลาดใจเมื่อเห็นผักชนิดหนึ่งรูปร่างแปลกตา มีผล เป็นฝักยาว แบนโค้งคล้ายดาบ คุณแม่จึงอธิบายให้ฟังว่าผักชนิดนี้ทางภาคอีสานเรียกว่า ลิ้นฟ้าหรือลิ้นไม้ นิยมน�าฝักอ่อนมาเผาไฟให้เปลือกพองไหม้แล้วขูดผิวที่ด�าออก หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ น�ามาปรุงเป็นอาหาร เครื่องเคียงลาบหรือผักจิ้มน�้าพริก ซึ่งคุณแม่ได้เตรียมไว้ให้เธอน�าไปท�าอาหารให้เพื่อนรับประทานด้วย 96

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

48 LYCHEE ลิ้นจี่มีผลทรงกลมรี เมื่อสุกเปลือกจะมีสีแดง เนื้อข้างในสีขาวขุ่น เนื้อนุ่มฉ�่าน�้า รสชาติหวานอมเปรี้ยว รับประทานได้ทั้งผลสด น�ามาท�าเป็นน�้าผลไม้ หรือผสมในเครื่องดื่ม

เจสซี่เพิ่งแต่งงานและย้ายตามสามีซึ่งเป็นชาวสวนมาอยู่ที่ภาคเหนือ เมื่อถึงฤดูหนาวอากาศเย็นสบาย สวนลิ้นจี่ที่บ้านจะเริ่มออกดอกและติดผล เธอและสามีต้องช่วยกันเตรียมการดูแลต้นลิ้นจี่ตั้งแต่รดน�้า ใส่ปุ๋ย และตัดแต่งกิ่ง เพื่อให้ผลผลิตออกมามากที่สุด เพียงพอต่อความต้องการของตลาด เพราะเมื่อ ถึงฤดูเก็บเกี่ยวจะมีพ่อค้ามารับซื้อถึงที่สวนเพื่อส่งขายไปยังประเทศจีน น�าไปแปรรูปเป็นลิ้นจี่กระป๋องและ ลิ้นจี่อบแห้ง ท�ารายได้เลี้ยงดูครอบครัวเธอตลอดทั้งปี พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

99

49 ORANGE ผลส้มมีลักษณะเป็นทรงกลม เมื่อสุกจัดจะมีสีเหลืองหรือสีส้ม

รสชาติหวานอมเปรี้ยว สามารถกินได้ทุกเพศทุกวัย เป็นผลไม้ที่มี กากใยอาหารสูง อุดมไปด้วยวิตามินต่างๆ ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกาย

จินเป็นเด็กน้อยรูปร่างสมส่วน ผิวขาวใสเป็นธรรมชาติ ร่างกายแข็งแรงและอารมณ์ดีอยู่เสมอ แต่ก่อนหน้า นั้นไม่กี่ปีเขาเคยเป็นเด็กรูปร่างผอมบาง ผิวแห้งกร้าน และป่วยเป็นหวัดอยู่บ่อยๆ คุณหมอวินิจฉัยว่าจิน เป็นโรคขาดวิตามินซี เนื่องจากเขาไม่ชอบรับประทานผักและผลไม้ ตั้งแต่นั้นมาคุณแม่จึงพยายามบังคับ ให้เขารับประทานผักผลไม้มากขึ้นในแต่ละมื้ออาหาร โดยเฉพาะส้มซึ่งสามารถหาซื้อได้ง่ายทั้งผลสดและ น�้าส้มคั้นเพื่อให้จินได้รับประทานทุกๆ เช้า 100

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

50 CLIMBING WATTLE ชะอมเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ล�าต้นมีหนาม ใบมีกลิ่นฉุน นิยมปลูกตามรั้วบ้าน หารับประทานได้ง่าย ราคาไม่แพง ส่วนยอดสามารถน�ามาปรุงอาหารได้ ไม่ว่าจะเป็นไข่เจียวชะอม แกงส้มชะอมไข่ หรือน�ามาลวกจิ้มกับน�้าพริก

ลุงพลมีลูกสาวแสนสวยซึ่งชอบท�าอาหารมาก เธอเปิดร้านขายข้าวแกงเล็กๆ ที่หน้าบ้าน มีลูกค้าแวะเวียน มาอุดหนุนอยู่ตลอดทั้งวัน ช่วงนี้ชะอมที่ลุงพลปลูกไว้ก�าลังแตกยอดอ่อนเขียวสะพรั่ง ลุงพลจึงถือโอกาส เก็บยอดชะอมมามัดขายเพิ่มรายได้อีกทางหนึ่ง ส่วนที่เหลือก็ให้ลูกสาวน�ามาท�าเป็นเมนูอาหารขายที่ร้าน ทั้งแกงส้มชะอมกุ้ง แกงคั่วชะอม ไข่เจียวชะอมน�้าพริกกะปิ แม้ชะอมจะเป็นผักกลิ่นแรง แต่เมื่อผ่านการ ปรุงด้วยฝีมือลูกสาวลุงพลแล้วลูกค้าต่างติดอกติดใจในความอร่อยกันอย่างมาก พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

103

51 PRAWN กุ้งจัดเป็นวัตถุดิบอาหารยอดนิยมของคนไทย ทั้งกุ้งน�้าจืดและกุ้งทะเล มีเนื้อแน่น รสชาติหวานนุ่ม เป็นแหล่งโปรตีนชั้นดี น�ามาปรุงอาหารได้ สารพัดเมนู ทั้งเป็นอาหารจานหลัก หรืออาหารทานเล่น

บิลลี่อาศัยอยู่กับครอบครัวที่บ้านริมแม่น�้า ในวัยเด็กเขามักจะออกเรือไปจับปลาและตกกุ้งกับพ่อมาขายอยู่ เสมอ แม้ว่าปัจจุบันปริมาณกุ้งในแม่น�้าจะลดลงไปมาก แต่บิลลี่ก็ยังเลือกที่จะวางตาข่ายดักปลาและตกกุ้ง น�ามาขายเลี้ยงครอบครัว เนื่องจากกุ้งแม่น�้าตามธรรมชาติมีราคาแพงกว่ากุ้งเลี้ยง ท�าให้ขายได้ราคาดีกว่า นอกจากนั้นลูกๆ ของเขายังชื่นชอบกุ้งเผาและต้มย�ากุ้งแม่น�้า เมนูยอดนิยมของร้านอาหารที่หารับ ประทานไม่ได้ง่ายๆ หากบิลลี่ไม่ได้เป็นชาวประมง 104

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

52 CLAMS หอยกาบเป็นหอยน�้าจืดขนาดใหญ่แบบสองฝาประกบกัน ตัวค่อนข้างใหญ่ ด้านในมีเนื้อมาก นิยมน�ามาต้มจิ้มน�้าจิ้ม หรือแกะเนื้อไปผัดเป็นอาหาร รับประทานกับข้าวสวยร้อนๆ

เบนนี่ตื่นเช้าขึ้นมาอย่างสดใสเพื่อเตรียมตัวออกไปท�าไร่กับพ่อแม่ในช่วงปิดเทอม หลังจากเหน็ดเหนื่อย กับงานมาทั้งวัน เย็นนี้เขาจึงนัดกับเพื่อนๆ ลูกชาวไร่ด้วยกันว่าจะแวะเล่นน�้าเพื่อคลายร้อน ในแม่น�้าที่อยู่ ระหว่างทางกลับบ้าน ขณะที่เขาก�าลังด�าน�้าเล่นอย่างเพลิดเพลิน เท้าของเขาได้สัมผัสกับบางอย่างที่มี ลักษณะแบน และแข็งเหมือนกับหิน เมื่อเขาใช้มือดึงมันขึ้นมาจากโคลนแล้วล้างน�้าออก จึงพบว่ามันคือ หอยกาบขนาดใหญ่ ซึ่งฝังตัวอยู่ใต้โคลนเป็นจ�านวนมากในบริเวณนั้น เขาและเพื่อนๆ จึงช่วยกันงมหอย กาบมาล้างโคลนออกจนเต็มตะกร้า ก่อนกลับบ้านเขาไม่ลืมที่จะแวะเก็บใบกะเพราและโหระพา เพื่อน�ามา ให้แม่ผัดเผ็ดหอยกาบเป็นอาหารเย็นวันนี้ พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

107

53 SNAKEHEAD FISH ปลาช่อนเป็นปลาน�้าจืดที่อาศัยอยู่ทั่วไปตามแม่น�้า ล�าคลอง เป็นปลามีเกล็ด

ล�าตัวทรงกระบอก และเรียวยาว เนื้อปลาช่อนน�ามาปรุงอาหารได้หลากหลาย เมนู หรือจะท�าเป็นปลาเค็มใส่เกลือ ตากแดด เก็บไว้รับประทานก็อร่อยไม่แพ้กัน

เกรสันชื่นชอบการท่องเที่ยวแนวผจญภัยเป็นชีวิตจิตใจ วันหนึ่งขณะเดินส�ารวจจุดกางเต้นท์นอนในป่า เขาได้พบกับหนองน�้าที่ใสเย็นและเงียบสงบ ห่างไกลจากหมู่บ้าน ซึ่งมีปลาชุกชุม เขาตัดสินใจที่จะพักค้าง แรมที่ริมหนองน�้าในคืนนี้ หลังจากจัดการที่พักเรียบร้อย เขาจึงน�าเบ็ดที่ติดตัวมาด้วยเกี่ยวเหยื่อที่ตะขอ แล้วนั่งตกปลาใกล้จุดที่เขากางเต้นท์ กระทั่งเผลอหลับไปจนพลบค�่า เขาต้องสะดุ้งตื่นขึ้นเมื่อคันเบ็ดถูก กระชากอย่างแรง ปลาตัวใหญ่ติดเบ็ด เขายื้อยุดจนมันหมดแรงและถูกลากขึ้นจากน�้าท�าให้เห็นว่ามันคือ ปลาช่อนตัวเขื่อง เขาปลดมันน�าไปขังใส่ในกระชัง พลันนึกถึงเมนูแกงส้มแป๊ะซะปลาช่อน บนหม้อไฟ ร้อนๆ พร้อมผักแน่นๆ ฝีมือภรรยาที่เธอชอบรับประทาน 108

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

54 GOLDEN APPLE SNAIL หอยเชอรี่ลักษณะคล้ายหอยโข่ง เป็นหอยฝาเดียว รูปร่างค่อนข้างกลม

เปลือกมีสีน�้าตาล เนื้อและหนวดมีสีเหลือง ถือเป็นศัตรูพืชส�าคัญของชาวนา เพราะชอบกัดกินต้นอ่อนของข้าว และขยายพันธุ์ ได้รวดเร็ว ปัจจุบันนิยมน�ามา เป็นส่วนผสมของส้มต�าป่า หรือน�ามาลาบเป็นอาหาร

โตโต้เป็นลูกชายคนโตของครอบครัวชาวนา ฤดูฝนปีนี้มีน�้าค่อนข้างมาก ท�าให้ข้าวในนาของเขาเขียวชอุ่ม เจริญงอกงามเป็นพิเศษ เช่นเดียวกับหอยเชอรี่ในแปลงนาที่แพร่พันธุ์อย่างรวดเร็ว เขาต้องคอยเก็บตัว หอยและไข่ของมันไปท�าลายทิ้งอยู่เรื่อยๆ เพื่อไม่ให้กัดกินต้นข้าวจนเสียหาย และหากพบหอยเชอรี่ตัว ใหญ่ๆ เขาจะคัดแยกใส่ตะกร้า น�ามาให้แม่แกะเปลือกแล้วต้มสุกน�าไปขายให้แม่ค้าส้มต�าในตลาด เพื่อเป็น ค่าขนมไปโรงเรียน พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

111

55 TAMARIND มะขามมีลักษณะเป็นฝักยาว โค้ง ผลอ่อนมีสีเขียวอมน�้าตาล เมื่อแก่

ฝักจะเปลี่ยนเป็นสีน�้าตาล มีทั้งรสชาติหวานและเปรี้ยว มีวิตามินซีสูง ช่วยในการขับถ่าย สามารถน�าส่วนต่างๆ มาปรุงอาหารได้หลากหลาย ทั้งใบอ่อน ดอก และฝักมะขาม เมื่อต้องการรสเปรี้ยว

จอห์นเพิ่งได้มีโอกาสกลับมาเยี่ยมบ้านเกิด หลังจากที่ต้องย้ายไปเรียนหนังสือในตัวเมืองหลายปี ข้างบ้าน ของเขามีมะขามต้นใหญ่ที่ให้ร่มเงาตลอดทั้งปี ช่วงนี้ฝักมะขามสีน�้าตาลก�าลังสุกเต็มต้น เขานึกถึงสมัยเด็ก ที่คุณยายมักจะใช้ให้ปีนขึ้นไปเก็บฝักมะขามสุกมาแกะเปลือกและเมล็ดออกน�ามาท�ามะขามเปียก เก็บไว้ใช้ ในครัว บางครั้งก็น�ามาใช้ขัดตัวให้เขาเวลาอาบน�้า นอกจากนั้น เขายังนึกถึงต้มย�าไก่บ้านใบมะขามอ่อน ฝีมือคุณยาย ที่ได้กินทีไรเขาต้องขอตักข้าวเพิ่มตลอด แม่ว่าท่านจะจากเขาไปหลายปีแล้ว 112

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

56 WATER MELON แตงโมเป็นพืชล้มลุก ผลทรงกลมรี เปลือกแตงโมจะมีสีเขียว ภายในผลมีเนื้อ

เป็นสีแดง มีเมล็ดสีด�ามากมายแทรกอยู่ และยังประกอบด้วยน�้าจ�านวนมาก จึงท�าให้แตงโมเป็นผลไม้ยอดฮิตที่เหมาะกับการรับประทานเพื่อแก้กระหาย ในวันที่มีอากาศร้อน ที่ส�าคัญพืชชนิดนี้ยังสามารถปลูกได้ทุกฤดูกาลอีกด้วย

ลุงเล็ก ชาวไร่ซึ่งปลูกแตงโมเป็นจ�านวนมาก ทุกๆ วันในตอนเช้าลุงเล็กจะต้องเข้าไร่เพื่อไปดูแลต้นแตงโม โดยมีเพื่อนรักแสนรู้คือเจ้าลัคกี้ที่มักจะตามลุงเล็กไปทุกหนทุกแห่ง เจ้าลัคกี้โตมาพร้อมกับไร่แตงโมของ ลุงเล็กและยังเป็นสุนัขที่ชอบกินแตงโมเป็นอย่างมากอีกด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

115

57 CHINESE RADISH หัวไชเท้าเป็นรากแก้วของต้นท�าหน้าที่ในการสะสมอาหาร

ลักษณะทรงกรวยยาว มีหลากหลายสีแต่ส่วนมากนิยมบริโภค พันธุ์ที่มีสีขาวนวล เนื้อฉ�่าน�้า

เฉิน เด็กน้อยน่ารักวัยซุกซน เขามักจะออกไปเตะบอลเล่นกับเพื่อนๆ ในหมู่บ้านจนมืดค�่า เพื่อรอคุณพ่อ ของเขากลับมาทานข้าวพร้อมกันทั้งครอบครัว สิ่งที่เด็กน้อยและพ่อของเขาชอบเหมือนกันคือการทานซุป หัวไชเท้าหลังจากเล่นหรือท�างานมาอย่างเหน็ดเหนื่อย

116

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

58 TOMATO มะเขือเทศส่วนมากมีรูปร่างค่อนข้างกลมหรือแป้น เปลือกหรือผิวเป็นมัน

ส่วนที่ท�าให้เห็นเป็นสีคือสีของเนื้อด้านใน ผลอ่อนมีสีเขียว หรือเขียวอมเทา เมื่อสุกผลจะมีสีแดงหรือส้ม เนื้อฉ�่าน�้า มีรสชาติเปรี้ยวหมาน เนื้อสัมผัสนิ่ม หรือกรอบ ทั้งนี้ลักษณะที่กล่าวไปทั้งหมดจะขึ้นอยู่กับสายพันธุ์

Carlo เด็กหนุ่มที่มีผิวพรรณขาวอมชมพูและมีแววตาสดใส ตอนเด็กแม่เขามักจะบอกเสมอว่า กินมะเขือเทศเยอะๆ จะท�าให้เธอสุขภาพดีและแข็งแรง ซึ่งเขาก็พยายามกินมาตลอดจนชอบกินเป็นนิสัย เขาสามารถกินได้ตลอดเวลากินคู่ได้กับอาหารได้เกือบทุกจาน จนเพื่อนๆ เรียกเขาว่ามนุษย์มะเขือเทศ เลยทีเดียว

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

119

59 PIG หมูเป็นสัตว์ที่อุดมด้วยสารอาหารต่างๆ ที่เป็นประโยชน์และจ�าเป็นต่อร่างกาย มนุษย์สามารถน�าเนื้อหมูไปประกอบอาหารได้ทุกส่วน นอกจากนี้น�้ามันหมู ยังถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มอาหารเพื่อสุขภาพอีกด้วย

สตีฟเป็นพ่อครัวที่มีร้านอาหารเป็นของตัวเอง สิ่งหนึ่งที่สตีฟชอบท�าคือสตีฟจะต้องออกไปโรงช�าแหละหมู แต่เช้าเพื่อเลือกซื้อวัตถุดิบที่ใช้ส�าหรับปรุงอาหารให้ลูกค้าด้วยตัวเองเสมอ ซึ่งเมนูที่ได้รับความนิยมของ ร้านอาหารของสตีฟคือแพนงหมู ซึ่งนอกจากการปรุงรสอาหารที่อร่อยแล้วการเลือกวัตถุดิบส�าหรับการปรุง อาหารถือเป็นสิ่งที่มีความส�าคัญอย่างหนึ่ง สตีฟจะเลือกซื้อเนื้อหมูที่มีความสดใหม่ สีแดงฉ�่า เนื้อหมูเด้ง เมื่อเอานิ้วจิ้มลงไป จึงท�าให้ร้านของสตีฟเป็นที่นิยมเป็นอย่างมาก 120

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

60 SPRING ONIONS ต้นหอมเป็นพืชล้มลุก มีหัวสีขาวอยู่ใต้ดิน ซึ่งท�าหน้าที่สะสมอาหารให้กับต้น ใบมีลักษณะกลวงยาวปลายแหลม มีดอกสีขาวที่มีก้านช่อยาว ต้นหอมมีกลุ่นฉุน รสชาติเผ็ดร้อน สามารถบริโภคได้ทั้งล�าต้น

Luca เป็นเด็กน่ารักที่มักชอบอยู่บ้านมากกว่าออกไปเที่ยวเล่นนอกบ้าน พ่อ แม่และพี่สาวเปรียบเสมือน เพื่อนที่ดีที่สุดของเธอ เธอสามารถเล่าทุกๆ เรื่องให้พวกเขาฟังได้อย่างสนิทใจ เธอชอบทานอาหารที่บ้า นมากๆ พ่อและแม่ของเธอมักจะเข้าครัวเพื่อท�าอาหารด้วยกัน อาจเพราะแบบนั้นอาหารที่ท�าออกมาจึง อร่อยทั้งรสชาติและท�าให้อิ่มใจ นอกจากรสชาติผีมือพ่อและแม่แล้ว อาหารง่าย ๆ ส่วนใหญ่มักโรยด้วย ต้นหอมเพื่อเพิ่มกลิ่นให้น่าทานมากขึ้นอีกด้วย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

123

61 BROCCOLI บร็อคโคลี่ที่เราบริโภคกันคือส่วนที่เป็นดอกอ่อน ล�าต้น และก้านของดอก

ส่วนที่เราเห็นเป็น 1 ดอกนั้นเกิดจากช่อหลายช่อ ซึ่งแต่ละช่อประกอบด้วย ดอกหลายดอก เนื้อแน่นฉ�่าน�้า รสชาติหวาน เนื้อสัมผัสกรอบ

Neo คุณลุงพุงพุ้ย น่ารักใจดี เขาท�าอาชีพปลูกบร็อคโคลี่ขายเป็นอาชีพหลักเพื่อหาเลี้ยงตัวเองและ ครอบครัว ส่วนอาชีพรองของเขาคือการน�าผลผลิตที่เหลือจากการส่งออกน�าไปประกอบอาหารแจกจ่าย ให้กับคนยากไร้หรือตามสถานสงเคราะห์ต่างๆ เพื่อหาความสุขแท้จริงที่เขาค้นพบเมื่อยังล�าบาก

124

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

62 COW วัวเป็นสัตว์เลี้ยงขนาดใหญ่ชนิดที่สามัญที่สุด

ถูกเลี้ยงเป็นปศุสัตว์เพื่อเอาเนื้อและนมจากวัว

เช้าวันนี้ ปาแมน ได้รับหน้าที่จากคุณพ่อให้พาวัวไปกินหญ้าที่ทุ่งหญ้าริมคลองข้างบ้านป้า ปาแมนรีบแต่ง ตัวออกจากบ้านพร้อมที่จะพาวัวของเขาไปกินหญ้า ปาแมนเดินลัดไปตามริมคลอง ตลอดสองข้างทางเต็ม ไปด้วยดอกไม้สีสันสวยงาม เมื่อถึงทุ่งหญ้าที่บ้านป้าๆ ได้เดินเข้ามาพูดคุยกับปาแมนที่ก�าลังเลี้ยงวัวอยู่ จนถึงเที่ยงวันปาแมนจึงบอกลาป้าเพื่อพาวัวกลับบ้าน

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

127

63 RADISH แรดิชเป็นพืชเมืองหนาวที่มีต้นก�าเนิดแถบประเทศอียิปต์ หัวแรดิช คือรากใต้ดิน ท�าหน้าที่ในการสะสมอาหาร หัวหรือรากส่วนที่น�ามาทานจะมีผิวสีแดง ลักษณะของหัวค่อนข้างกลม เนื้อในมีสีขาว และมีกลิ่นฉุนเล็กน้อย

Kim วันหนึ่งเขาไปตลาดสดตอนเช้า เพื่อซื้อกับข้าวมาตุนในตู้เย็นเนื่องจากโรคโควิดที่ก�าลังระบาดอยู่ ท�าให้เขาไม่อยากออกไปจากบ้านบ่อยนักเพราะต้องกักตัวป้องกันการแพร่ระบาด เขาเลือกซื้อเนื้อสัตว์และ ผลไม้มากมายที่สามารถเก็บไว้ได้หลายๆ วัน นอกจากนี้เขายังซื้อเมล็ดพันธุ์พืชผักมากมาย เช่น แรดิช เพราะว่าเป็นพืชที่มีระยะเวลาการเก็บเกี่ยวในช่วงสั้นๆ ซึ่งเหมาะส�าหรับช่วงการกักตัวเป็นอย่างดี

128

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

64 CATFISH ปลาดุกเป็นปลาที่มีลักษณะล�าตัวยาว ไม่มีเกล็ด หัวแข็ง แบน

และมีหนวดอยู่ 4 คู่ คนเอเชียบางประเทศมักนิยมบริโภคปลาชนิดนี้

Carlos หนุ่มผิวสี ที่ชื่นชอบการตกปลาเป็นชีวิตจิตใจ วันนี้เป็นอีกหนึ่งวันที่เขาออกไปยังบึงใหญ่เพื่อตก ปลา เขาใช้เวลากว่า 3 ชม. เพื่อตกปลาและปลาที่เขาได้ คือปลาดุก 3 ตัว แต่ระหว่างทางกลับบ้านด้วย ความหิว ท�าให้เขาแวะข้างทางเพื่อก่อไฟ ย่างปลาดุกกินข้างทางด้วยความหิว

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

131

65 AVOCADO อะโวคาโด้ผลมีรูปทรงค่อนข้างกลมหรือรูปทรงรี ผิวเปลือกมีลักษณะขรุขระ

และหนา มีสีเขียวเข้ม เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีด�าหรือม่วง มีเมล็ดขนาดใหญ่ อยู่กึ่งกลางผล เนื้อสัมผัสเนียนละเอียด นุ่ม และหอม

Martin ชอบทานอะโวคาโด้มาก เขามักจะประยุกต์อโวคาโด้เป็นส่วนผสมกับอาหารหลายๆ ประเภท ทั้งคาวและหวาน หรือด้วยวิธีง่ายๆ โดยน�าอโวคาโด้มาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่ลงในโยเกิร์ต หรือทานร่วมกับ น�้าผึ้งก็เข้ากันได้อย่างลงตัว นอกจากนี้อโวคาโด้ยังเป็นผลไม้ที่ให้พลังงานสูง มีประโยชน์มากมาย และยัง เหมาะกับผู้ที่รักสุขภาพหรือก�าลังลดความอ้วนอีกด้วย

132

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

66 FINGER ROOT กระชายมีเหง้าอยู่ใต้ดิน มีลักษณะเรียวยาว อวบน�้า บริเวณกึ่งกลางของราก โดยปกติแล้วมักพองออก ผิวของเหง้าจะมีสีน�้าตาล เนื้อข้างในมีสีเหลือง มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์

Tony พ่อแม่ของเขามีร้านอาหารป่าบรรยากาศดีอยู่ติดริมแม่น�้า ท�าให้ในทุกๆ วันนักท่องเที่ยวและผู้คน ท้องถิ่นจะมาทานอาหารที่ร้านของครัวครอบเขามากมาย ท�าให้ร้านของเขาต้องการวัตถุดิบจ�านวนมาก เพื่อให้เพียงพอต่อการขาย เขาจึงช่วยลดต้นทุนให้กับร้านโดยการปลูกพืชที่ดูแลง่ายๆ ส่งให้กับร้าน ของเขา เช่น พริกและกระชาย เป็นต้น เพราะเป็นวัตถุดิบที่ส�าคัญรองจากเนื้อสัตว์เลยก็ว่าได้

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

135

67 RICE ข้าวเป็นธัญพืชซึ่งประชากรโลกบริโภคเป็นอาหารส�าคัญและยังเป็นธัญพืช ที่ส�าคัญที่สุดในด้านโภชนาการและการได้รับแคลอรี่ของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทวีปเอเชีย

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ลุงอาชิ ได้รับข่าวดีว่านาข้าวของเขาจะได้เวลาเก็บเกี่ยวแล้ว เพราะฉะนั้นเช้าวันนี้ ลุงอาชิจึงพาหลานชายสุดที่รักออกไปชมทุ่งข้าว ราวข้าวมีลักษณะพวงใหญ่สีเหลืองทองอร่ามเต็มไปทั่วทุ่ง ตัดกับบรรยากาศท้องฟ้าที่สดใสยามเช้า ลุงอาชิได้สอนหลานชายในการท�านาข้าวและเล่าถึงสมัยตอนที่ ลุงอาชิยังหนุ่มๆ หลานชายตาลุกวาวสนใจในเรื่องที่ลุงเล่า พอได้เวลาทั้งสองจึงช่วยกันลงมือเก็บเกี่ยวข้าว อย่างสนุกสนาน 136

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

68 SQUID ปลาหมึกเป็นสัตว์ ไม่มีกระดูสันหลัง พวกมันมีหลายสายพันธุ์ท�าให้มีลักษณะ

ทางกายภาพที่แตกต่างกัน แต่ส่วนมากปลาหมึกจะมีหนวดติดกับส่วนหัวซึ่ง หนวดแต่ละเส้นจะมีปุ่มมากมายเพื่อช่วยในการยึดเกาะ มีเปลือกอยู่กลางล�าตัว หรือที่เรียกว่าลิ้นทะเลซึ่งจะช่วยในการลอยตัว

Miki ชอบเข้าครัวเพราะว่าจะได้ช่วยคนในครอบครัวท�าอาหาร วันหนึ่งเขาได้มีโอกาสไปเยี่ยมคุณยายที่ บ้านซึ่งอยู่ห่างไกลออกไปจากเมือง พ่อและแม่ของเขาซื้อต้นไม้สวยๆ และเป็นพันธุ์ที่หายากไปมากมาย เพราะว่าคุณยายเป็นคนชอบปลูกต้นไม้ เมื่อไปถึงคุณยายพา Miki เข้าครัวสอนสูตรท�าห่อหมกปลาหมึกที่ สืบทอดกันมาตั้งแต่รุ่นพ่อและแม่ของคุณยาย นอกจากนี้ยังมีทอดมันปลากรายเนื้อเด้งที่ใครๆ ได้ชิมก็ต้อง ติดใจอีกด้วย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

139

69 CELERY ขึ้นฉ่ายเป็นผักที่มีใบคล้ายกับผักชี แต่ใบใหญ่กว่า มีกลิ่นฉุน นิยมน�ามาใช้ ในการปรุงอาหารเพื่อช่วยดับกลิ่นคาวต่างๆ หรือน�ามาใช้เพิ่มความหอมให้น�้าซุป

แมนยู เด็กน้อยหัวโล้น จิ๊กโก๋ประจ�าซอย เขาเดินไปแกล้งชาวบ้านจนชาวบ้านไม่พอใจ วันนี้พ่อแม่ได้วาน ให้แมนยูเฝ้าสวนขึ้นฉ่าย เพราะพ่อแม่ต้องไปท�าธุระ อยู่ๆ มีโจรมาขโมยขึ้นฉ่ายในสวน แมนยูจึงรีบไปตาม ชาวบ้านให้มาช่วยแต่ชาวบ้านไม่ยอมมาช่วย เพราะแมนยูเป็นเด็กเกเรท�าให้ชาวบ้านเดือดร้อน แมนยูยืน ร้องไห้ข้างสวนขึ้นฉ่าย จนพ่อแม่กลับมาแมนยูสารภาพผิดกับพ่อแม่ว่าเขาเป็นเด็กเกเรท�าให้ชาวบ้าน เดือดร้อนจึงไม่มีใครมาช่วยต่อจากนี้แมนยูจะกลับตัวเป็นเด็กดี และคอยช่วยเหลือชาวบ้าน 140

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

70 EGG ไข่ ไก่เป็นอาหารที่อยู่คู่กับมนุษย์มาอย่างยาวนาน ใช้ประกอบอาหาร ได้ทั้งคาวและหวาน หรือรับประทานเปล่าๆ คู่กับโชยุก็ ได้

หนูน้อยเอมิ (Ami) เธอเป็นลูกสาวชาวไร่ บ้านของหนูเอมิมีเล้าไก่ ในทุกๆ เช้า หนูเอมิจะตื่นแต่เช้าไปเก็บ ไข่ไก่จากเล้า น�ามาล้าง เช็ด และผึ่งให้แห้ง ส�าหรับการประกอบอาหารต่อไป เมนู โปรดของหนูน้อยเอมิ คือไข่ม้วนที่มีรสชาติออกหวานนิดๆ

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

143

71 MANGO มะม่วงมีลักษณะรูปทรงรีที่ปลายของผลจะงอน ผลอ่อนมีสีเขียวรสชาติเปรี้ยว

แต่เมื่อสุกจะเป็นสีเหลือง มีรสชาติหวานฉ�่าน�้า มะม่วงมีมากมายหลายสายพันธุ์ เช่น สีของเปลือก รสชาติ เนื้อสัมผัส ฯ มีความแตกต่างกัน

อเล็กซ์ เป็นนักท่องเที่ยวชาวฝรั่งเศสที่เดินทางมาท่องเที่ยวประเทศไทยครั้งแรก เมื่อออกจากสนามบิน สิ่งแรกที่เขามีโอกาสได้ทานคือมะม่วงเขียวเสวยจากร้านอาหารแห่งหนึ่ง ด้วยเนื้อสัมผัสที่กรอบและมี ความหวานมันท�าให้เขาประทับใจมะม่วงพันธุ์นี้เป็นอย่างมาก

144

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

72 CAULIFLOWER กะหล�่าดอก เกิดจากดอกขนาดเล็กมากมายอัดรวมกันแน่น กระหล�่าดอกมีสีขาว เหลือง ตามสายพันธุ์ เนื้อแน่นฉ�่าน�้า และกรอบ รสชาติหวาน

Johan สุดสัปดาห์นี้เขาต้องอยู่บ้านคนเดียว เพราะคนอื่นๆ ในครอบครัวไปเที่ยวกันหมดและเขาต้องอ่าน หนังสือเพื่อสอบปลายภาคด้วย เขาจึงนัดเพื่อนๆ มาอ่านหนังสือที่บ้าน เมื่อตกดึกเพื่อน ๆ ของเขาหิว เขา จึงเข้าครอบไปดูว่ามีอะไรพอจะท�าให้เพื่อนทานได้บ้าง เขาพบว่ามีกระหล�่าดอก เส้นใหญ่ และเนื้อหมูอยู่ นิดหน่อย เขาจึงเนตรมิตรเมนูสุดโปรดของเขาคือ ราดหน้าหมูหมักให้เพื่อนๆ ทาน

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

147

73 BITTER BEAN สะตอมีลักษณะเป็นฝักยาวและขนาดใหญ่ มีเปลือกหนาห่อหุ้มเมล็ดที่มีลักษณะ

กลมและแบนไว้ภายใน ซึ่งเมล็ดดังกล่าวคือส่วนที่เราน�ามารับประทาน มีรสชาติ หวานมัน เนื้อสัมผัสกรอบที่เมื่อปรุงสุกแล้วจะนิ่ม มีกลิ่นเฉพาะตัวแรง

วันนี้ผมจะมาแนะน�าสะตอผัดกะปิแบบง่ายๆ ครับ วัตถุดิบที่ต้องการคือ 1. เนื้อสัตวที่เราชอบ 2. สะตอที่ แกะเปลือกหุ้มฝักแล้ว (หากผ่าครึ่งเมล็ดจะท�าให้สุกง่ายมากขึ้น) 3. พริกขี้หนู กระเทียม หัวหอมแดงและ กะปิ ต�ารวมกันในสัดส่วนที่ชอบ ขั้นตอนการผัดมีดังนี้ เทน�้ามันลงในกระทะ เมื่อน�้ามันร้อน (แต่อย่าให้ ควันขึ้นเพราะกระเทียมจะไหม้) น�าพริกขี้หนู กระเทียม และหัวหอมแดงที่ต�าแล้วผัดกับน�้ามันจนกระเทียม เริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลืองจึงใส่เนื้อสัตว์ลงไป ผัดจนเนื้อสัตว์สุก จากนั้นใส่สตอลงไปผัด เปิดไฟแรงขึ้นและ เติมน�้าพอประมาณ (ช่วยให้สตอสุกทั่วถึงขึ้น) จากนั้นปรุงรสด้วยน�้าตาลมะพร้าวและน�้าปลาตามรสชาติที่ ชอบ ผัดสักครู่ให้น�้าลด ก็จะได้สะตอผัดกะปิง่ายๆ ที่ใครก็สามารถท�าได้ 148

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

74 KAFFIR LIME LEAF ใบมะกรูดมีลักษณะหนา เรียบ ผิวมัน ลักษณะเด่นคือบริเวณกลางใบจะคอด

แบ่งออกเป็น 2 ตอน คล้ายกับใบไม้ต่อกัน 2 ใบ มีต่อมน�้ามันมากมายจึงท�าให้ ใบมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

Marwin ชอบกินปีกไก่ทอดมาก แต่วันหนึ่งเขานึกเบื่อไก่ทอดรสชาติเดิมๆ ที่แม่ของเขาท�าให้ทาน เขาจึง เสิร์ซอินเตอร์เน็ตหาสูตรไก่ทอดที่แปลกใหม่ แล้วเขาก็พบกับเมนูน่าทานคือไก่ทอดพริกแกง ด้วยความน่า กินและตัวเขาเองก็คิดว่ามันน่าจะเข้ากันได้ดีเขาจึงตัดสินใจเลือกสูตรอาหารจานนี้ เขาเข้าครัวน�าปีกไก่ทีมี ออกมาเทใส่กะละมังสแตนเลสใบโปรดแล้วล้างปีกไก่อย่างสะอาด จากนั้นเขาก็คลุกพริกแกง เกลือ ผงชูรส และแป้งส�าหรับทอดกรอบเข้าด้วยกันแล้วหมักไว้ 5 นาที จากนั้นเขาก็เดินไปเด็ดใบมะกรูดหลังบ้านน�า มาทอดร่วมกับปีกไก่ พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

151

75 GRAPEFRUIT ส้มโอ ผลมีขนาดค่อนข้างใหญ่ เปลือกของส้มโอสามารถแบ่งได้เป็น 3 ชั้น ซึ่งชั้นนอกสุดมีผิวเรียบ สีเขียวและมีต่อมน�้ามันจ�านวนมาก ชั้นถัดมา มีเปลือกหนานุ่มสีขาว และชั้นท้ายสุดคือเปลือกบางๆ ที่ห่อหุ้มเนื้อส้มโอ ที่แบ่งกันเป็นกลีบคล้ายกับส้มที่เราคุ้นเคย

Thomson คุณลุงวัยกลางคนที่ชอบเข้าวัดท�าบุญเป็นประจ�า ในวันพระใหญ่วันหนึ่งคุณลุงก�าลังเตรียมของ ส�าหรับท�าบุญกับครอบครัว พวกเขาช่วยกันเตรียมของท�าบุญตั้งแต่เช้าตรู่แต่ยังขาดของหวาน เขานึกขึ้น ได้ว่าในสวนของเขามีต้นส้มโอที่ก�าลังออกลูกอยู่ เขาจึงเดินไปดูว่ามีลูกไหนที่สุกพอจะน�าไปท�าบุญได้หรือ ไม่ เมื่อไปถึงต้นส้มโอคุณลุงมีวิธีการสังเกตุว่าส้มโอลูกใดที่สุกแล้วโดยให้ดูที่ต่อมน�้ามันที่อยู่บริเวณผิวของ เปลือกว่าขยายตัวเต็มที่หรือไม่ หรือดูความห่างของต่อมแต่ละอันโดยต่อมดังกล่าวจะต้องห่างกันและมี ความแห้ง และสีของเปลือกจะต้องเปลี่ยนจากผลดิบที่มีสีเขียวเป็นสีเขียวอ่อน คุณลุงเดินกลับมาที่บ้าน พร้อมกับส้มโอลูกใหญ่ 2 ลูก เขาจึงน�าไปท�าบุญ 1 ลูกและเก็บไว้ทานเองอีก 1 ลูก 152

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

76 PASSION FRUIT เสาวรสผลมีลักษณะทรงกลม ผิวเปลือกหนา ผลสุกมีสีม่วงเหลือง

ภายในมีเมล็ดสีด�าเล็กมากมาย ๆ มีรชาติเปรี้ยวอมหวาน หรือเปรี้ยวจัด และมีกลิ่นหอมคล้ายกับฝรั่งสุก

Smith ก�าลังเดินท่องเที่ยวอยู่เมืองโบราณที่กว้างใหญ่ แสงแดดแผดเผาตัวเขาในตอนเที่ยงท�าให้รู้สึก กระหายน�้าอย่างมาก เขาจึงเดินหาร้านขายน�้าและได้พบกับร้านขายน�้าผลไม้ปั่น เขารู้สึกสดชื่นทันทีที่เห็น ร้านดังกล่าว เขาไปถึงร้านและยืนดูผลไม้ ซึ่งมีผลไม้ชนิดหนึ่งที่เขาไม่เคยเห็นมาก่อน เมื่อได้น�้ามาเขาดูด มันอย่างไม่ทันระวังด้วยความกระหาย รสชาติที่เปรี้ยวและเย็นท�าให้เขาหลับตาทันที แต่กลิ่นที่หอมอ่อนๆ ของมันท�าให้เขาอยากลิ่มรสอีกครั้ง และในครั้งที่ 2 เขาพบว่ารสชาติและกลิ่นของมันเขากันได้อย่างลงตัว เขาจึงถามแม่ค้าและทราบว่ามันคือน�้าเสาวรสนั้นเอง พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

155

77 DURIAN ทุเรียน ผลไม้ขนาดใหญ่ มีผลทรงกลมหรือรี มีหนามแหลมคมล้อมรอบ

เป็นเปลือก ซึ่งมีสีเขียวไปจนถึงน�้าตาล เนื้อโดยส่วนมากเป็นสีเหลืองอ่อน เนื้อสัมผัสหากรับประทานตอนสุกจัดจะเนียนนุ่ม มีรสชาติหวาน และมีกลิ่นแรง

George ชื่นชอบทานทุเรียนเป็นอย่างมาก เมื่อถึงฤดูกาลของทุเรียน ร้านขายผลในตลาดเกือบทุกแห่งจะ เต็มไปด้วยทุเรียน ท�าให้มันหาทานได้อย่างง่ายดาย และในช่วงแห่งทุเรียน เขามักจะทานทุเรียนเป็นลูก ราวกับมันเป็นอาหารจานหลักมื้อหนึ่งของเลย เขารู้ว่าหากทานทุเรียนครั้งละมากๆ อาจไม่เป็นผลดีกับ ร่างกาย ดังนั้นหลังจากทานทุเรียนจานหลักเรียบร้อยแล้วเขาจะดื่มน�้าเกลืออุ่นๆ ตามลงไปเสมอเพื่อ ป้องกันอาการร้อนในที่อาจเกิดขึ้น 156

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

78 SUGAR CANE อ้อย ส่วนที่น�ามาบริโภคคือ ล�าต้นที่ท�าหน้าที่ในการสะสมน�้าตาล จึงท�าให้อ้อย มีความหวาน เหมาะส�าหรับน�ามาแปรรูปเป็นน�้าตาลทรายที่เราบริโภคกัน ลักษณะของต้นอ้อยคือล�าต้นจะแบ่งเป็นข้อหรือปล้อง นอกจากนี้แต่ละข้อยังมี ปุ่มรากมากมาย จึงท�าให้สามารถขยายพันธุ์ ได้อย่างง่ายดาย

Brown ก�าลังเดินทางไปยอดเขาด้วยรถยนต์ส่วนตัวของพ่อเขา เส้นทางที่สูงและขดเคี้ยวท�าให้เขาตื่นเต้น อย่างมาก เมื่อขับขึ้นไปได้ประมาณครึ่งชั่วโมง หูของ Brown ก็เริ่มไม่ได้ยินเสียงหรือหูอื้อนั้นเอง เขาบอก อาการดังกล่าวกับพ่อของเขาจากนั้นพ่อของเขาก็ยื่นถุงอ้อยที่ซื้อมาก่อนขึ้นเขาให้ เขากัดอ้อยอย่างมัน เคี้ยวและกลืนน�้าที่ได้จากการเคี้ยวซึ่งมันท�าให้หูเขาเป็นปกติทันที แต่หลังจากนั้นอีกไม่นานอาการดังกล่าว ก็กลับมาเป็นเหมือนเดิม พ่อของเขาบอกว่าอาการดังกล่าวจะเกิดขึ้นเมื่อเราขึ้นที่สูงๆ เนื่องจากการ เปลี่ยนแปลงของความดันอากาศ พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

159

79 LONGAN ล�าไย ผลมีลักษณะทรงกลมเล็ก ผิวเปลือกบางและมีความสาก ผลอ่อนมีสี น�้าตาลปนเขียว เมื่อสุกผลจะเปลี่ยนเป็นสีน�้าตาล ภายในกึ่งกลางผล มีเมล็ดกลมๆ สีด�าที่มีผิวมัน ส่วนมากล�าไยสายพันธุ์ที่นิยมบริโภค มีเนื้อสีขาว รสชาติหวาน เนื้อสัมผัสกรอบ

Johnson กลับมาจากโรงเรียนด้วยความหิว เมื่อมาถึงบ้านเขากินข้าวอย่างเอร็ดอร่อย พร้อมกับกินล�าไย ไป 1 พวงใหญ่ๆ ท�าให้ในคืนนั้นเขานอนหลับอย่างสบายจนถึงเช้า แต่เมื่อตื่นขึ้นมาเขารู้สึกเจ็บกระพุ้งแก้ม อย่างมากและเมื่อส่องกระจกดูก็พบว่าเขามีแผลเล็กภายในช่องปาก เขาจึงลองเสริชอินเตอร์เน็ตเพื่อหา สาเหตุของอาการดังกล่าวและได้ทราบว่าเขาเป็นร้อนในเนื่องกินล�าไยเข้าไปจ�านวนมาก

160

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

80 RAMBUTAN เงาะส่วนมากผลมีลักษณะกลมหรือรี เปลือกอ่อนมีสีเขียวซึ่งปกคลุมด้วยขนที่มี ขนาดใหญ่เป็นจ�านวนมาก เมื่อแก่ขนและเปลือกของเงาะจะเปลี่ยนเป็นสีแดง เนื้อด้านในเป็นสีขาว และมีเมล็ดทรงรีและแบนอยู่กึ่งกลางผล

Martin คุณยายของเขาเป็นเกษตรกรปลูกทุเรียนอยู่ต่างจังหวัด ทุกๆ ปีคุณยายจะชวนครอบครัวเขาไป เที่ยวที่บ้าน เพื่อเก็บทุเรียนกินก่อนที่คุณยายจะขายส่งให้กับล้ง (สถานที่ส�าหรับคัดบรรจุผลไม้) นอกจากนี้ คุณยายยังปลูกต้นเงาะไว้ 9 ต้น ตามจ�านวนหลานทั้งหมดของคุณยาย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

163

81 STRAWBERRY สตรอว์เบอร์รี่เป็นพืชล้มลุก แตกกิ่งก้านแผ่ปกคลุมดิน ใบจะรวมกันอยู่ 3 ใบ

ใน 1 ก้าน ขอบใบมีรอยหยัก มีดอกสีขาว ผลมีก้านยาวเชื่อมกับต้น มีเสี้ยน เล็กๆ บาง ๆ กระจายอยู่ทั่วผล มีกลีบเลี้ยงบนขั้วของผล เมื่ออ่อนมีสีขาว เหลือง เมื่อสุกจะเป็นสีส้ม หรือแดง รสชาติอมเปรี้ยวถึงหวาน ขึ้นอยู่กับผลที่สุก

ศรรามเป็นเด็กน้อยผู้มีน�้าใจแก่คนในชุมชน ศรรามเดินทางไปเที่ยวกับครอบครัวที่ภาคเหนือจึงเลือกซื้อ ของฝากให้คุณยายข้างบ้าน สิ่งที่ได้คือผลสตรอว์เบอร์รีลูกสีแดงฉ�่า เมื่อมาถึงบ้านศรรามรีบวิ่งเอา สตรอว์เบอร์รี่ที่เลือกซื้อมาไปให้คุณยาย เมื่อคุณยายเห็นถึงหับดีใจและตกใจในเวลาเดียวกัน เพราะ คุณยายไม่เคยทานสตรอว์เบอรีเลยในชีวิต ศรรามรู้สึกดีและมีความสุขมากๆ ที่เห็นคุณยายมีความสุข

164

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

82 FIELD RAT หนูนาเป็นหนูที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่จึงเหมาะส�าหรับการน�ามาบริโภค

ลักษณะที่ส�าคัญคือ มีใบหน้าสั้น ขนที่ขึ้นบริเวณหลังมีสีด�าปนเทาหรือ สีด�าสนิท ขนที่หน้าท้องมีสีเทา หางมีสีด�า ความยาวของหาง จะยาวกว่าส่วนของล�าตัวและหัวรวมกัน

Lee ก�าลังขับรถเดินทางท่องเที่ยวไปกับเพื่อนๆ เขาแวะจอดรถพักที่ปั้มน�้ามันแห่งหนึ่ง เมื่อขึ้นมาบนรถ ทุกๆ คนต่างแชร์อาหารที่พวกเขาไปซื้อมา แต่ Lee กลับรู้สึกอยากทานอาหารของเพื่อนคนหนึ่งซึ่งมันมี กลิ่นคล้ายๆ กับไก่ย่าง เมื่อเขาทานเข้าไปพบว่ามันอร่อยถูกใจเขามาก เขาจึงได้ถามเพื่อนของเขาว่าสิ่งที่ เขาเพิ่งกินเขาไปคืออะไร ค�าตอบที่เขาได้กลับท�าให้เขาและเพื่อนๆ ตกใจจนร้องลั่นรถ เพราะว่ามันคือ หนูนาย่างนั่นเอง แต่ไม่นานหลังจากตั้งสติได้เขาก็เริ่มท�าใจยอมรับและกินมันอีกครั้งด้วยความอร่อย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

167

83 STAR GOOSEBERRY มะยมผลมีลักษณะกลม มีส่วนพูเว้าและนูนรอบๆ ผล ผลมีขนาดเล็ก

ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมเขียว มีรสชาติเปรี้ยว ภายในผลมีเมล็ดสีน�้าตาลที่มีความแข็งมาก

Kelly ก�าลังตั้งใจอ่านหนังสืออย่างเคร่งเครียดเพราะว่าอีกไม่กี่วันจะถึงวันสอบคัดตัวเข้าเรียนต่อ เขารู้สึก ง่วงนอนมากและอยากทานอาหารสักอย่างเพื่อให้สมองของเขาตื่นตัว เขาจึงเดินไปยังต้นมะยมหน้าบ้าน และค่อยๆ เขย่าต้นของมัน ทันใดนั้นลูกมะยมมากมายก็ล่วงลงมาที่พื้น เขาก้มเก็บมะยมมากมายจน ปวดหลัง และน�ามะยมไปล้างน�้าเพื่อน�ามาทานแก้ง่วงระหว่างที่เขาอ่านหนังสือ

168

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

84 BILIMBI ตะลิงปลิง ผลมีลักษณะกลมยาวและมีผลปลายมน มีส่วนนูนและเว้าเป็นพู ผิวเปลือกเรียบ ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เนื้อสัมผัส ค่อนข้างกรอบ มีรสชาติเปรี้ยว มีเมล็ดแบนและยาวอยู่กึ่งกลางของผล

Jackson ก�าลังนั่งอ่านหนังสือในห้องเรียนเพราะบ่ายวันนี้เขาจะต้องสอบเก็บคะแนน เพื่อนๆ ของเขา เดินขึ้นมาบนห้องพร้อมกับน�าตะลิงปลิงมากมายมาให้ ซึ่งเพื่อน ๆ ของเขาเก็บตะลิงปลิงเหล่านี้จากต้น ที่อยู่หลังโรงเรียน รสชาติที่เปรี้ยวจนต้องหลับตาของมันท�าให้เขาตื่นจากอาการง่วงทันที

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

171

85 FROG กบลักษณะผิวด้านหลังมีสีน�้าตาลจุดด�า ผิวหนังขรุขระมีรอยย่น ที่ริมฝีปาก

มีแถบด�า ใต้คางมีจุดด�า หรือแถบลายด�า เมื่อโตเต็มที่มีน�้าหนัก 200–400 กรัม กบนาตัวเมีย มีขนาดโตกว่าตัวผู้ ตัวเมียพร้อมที่จะผสมพันธุ์ท้องจะมีลักษณะ อูมเคลื่อนไหวช้าและข้างล�าตัวจะมีตุ่มเมื่อคล�าดูมีลักษณะ สากมือ ตุ่มที่ด้านข้างล�าตัวแสดงถึงความพร้อมของตัวเมีย

โทนนี่เห็นกบที่ขายในตลาดสดจึงเกิดความสงสัยว่าท�าไมเขาถึงขายกบ ด้วยความสงสัยโทนนี่จึงถามแม่ค้า “กบสามารถเอาไปท�าเมนูอาหารอะไรได้บ้างครับ” แม่ค้าจึงตอบโทนนี่สั้นๆว่า ผัดเผ็ดกบจ๊ะ เมื่อโทนนี่ ได้ยินแบบนี้แล้วจึงไม่รอช้าถามสูตรจากแม่ค้าแล้วเดินซื้อของในตลาดเพื่อไปท�าผัดเผ็ดกบให้คุณพ่อทาน

172

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

86 GIANT WATER BUG แมงดาเป็นแมลงที่นิยมบริโภคกันในหลายวัฒนธรรมของชนชาติในแถบ เอเชียอาคเนย์ ในอาหารไทยสามารถน�าไปย่างและปรุงเป็นน�้าพริกได้ โดยเฉพาะตัวผู้ที่มีกลิ่นหอม เรียก “น�้าพริกแมงดา” ปัจจุบันเป็นแมลง ที่มีการส่งเสริมให้เลี้ยงกันเป็นสัตว์เศรษฐกิจ

หมู่บ้านเกษตรพอเพียงเห็นหนึ่ง มีคุณลุงชัยผู้ใจดีและเป็นวิทยากรในชุมชน ลุงชัยได้ให้ความรู้กับเด็กๆ เกี่ยวกับหมู่บ้านพอเพียง จึงถึงเวลาพักกลางวันมีเมนูอาหารหลายหลายเพื่อเลี้ยงเด็กๆ แต่มี 1 เมนูที่เด็กๆ ชอบคือน�้าพริกแมงดา และมีเด็กสงสัยเกี่ยวกับเรื่องแมงดานา ลุงชัยจึงได้ให้ความรู้กับเด็กๆ และสอนวิธี การเลือกแมงดามาต�าน�้าพริกอีกด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

175

87 BUTTERFLY PEA อัญชันเป็นดอกไม้อีกหนึ่งประเภทที่นิยมน�าไปท�าอาหาร โดยปกติจะใช้สี

จากการต้มและคั้นน�้าของดอกเพื่อมาผสมกับแป้งต่างๆ ท�าเป็น ขนมชั้น ทับทิมกรอบ บัวลอย ฯลฯ นอกจากนั้นดอกก็สามารถน�ามาชุบแป้งทอด ใส่สลัดต่างๆ เพื่อตกแต่งจาน หรือท�าไข่เจียวหรือชาอัญชันก็ ได้

สตีฟได้นัดเพื่อนมาติวหนังสือที่บ้านเพื่อเตรียมสอบ หลังจากการติวที่เมื่อยล้า เพื่อนๆ จึงถามว่าที่บ้าน ของนายมีเมนูที่สามารถท�าให้สดชื่นหรือเปล่า สตีฟจึงนั่งคิดสักครู่ แล้วเขาก็คิดได้ว่ารั่วบ้านของเพื่อนบ้าน มีต้นอัญชันอยู่ เขาจึงไปขอดอกอัญชันเพื่อมาท�าเมนู น�้าอัญชันมะนาวโซดา จากนั้นเขาก็ลงมือท�าแล้วน�า ไปให้เพื่อนๆ ดื่ม เพื่อนๆ ของเขาพูดเป็นเสียงเดียวกันว่าสดชื่นสุดๆ

176

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

88 BULLFROG อึ่งอ่างใช้ชีวิตส่วนใหญ่ด้วยการขุดดินลึกลงไปซ่อนตัวอยู่ เมื่อฝนตกจึงจะออก มาหากิน มักพบในช่วงฤดูฝน เมื่อถูกรบกวนจะพองตัวออกจนกลมป่องคล้าย ลูกบอล เสียงร้องจะเรียกเสียงว่า “อึ่งๆ” อันเป็นที่มาของชื่อเรียก ในช่วงชุกชุม มักถูกจับกินเป็นอาหารส�าหรับบางพื้นที่โดยเฉพาะกินในตัวที่มี ไข่อยู่เต็มท้อง

“ต้มอะไรท�าไมอร่อยจังเลยครับป้า” เสียงนุ๊กพูด กับป้าในกระท่อมปลายนาที่ป้าของเขาใช้ชีวิตหลังออก จากงานประจ�า นุ๊กเดินทางไปเยี่ยมป้าด้วยความคิดถึง ป้าของนุ๊กใช้ชีวิตแบบวิถีชาวบ้านหาของพื้นบ้าน ไว้ท�าอาหารกินในแต่ละมื้อ ในช่วงหน้าฝนแบบนี้ป้าของนุ๊กก็ได้จับอึ่งไว้ท�าอาหาร เมื่อนุ๊กได้ลองกินแล้ว ถึงกับติดใจแล้วอยู่ค้างบ้านป้าเพื่อไปจับอึ่ง ป้าและหลานก็ช่วยกันหาอึ่งอย่างสนุกสนาน แล้วยังได้อึ่งไว้กิน เป็นเมนูที่บ้านอีกด้วย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

179

89 BENGAL CURRANT มะม่วงหาวมะนาวโห่เป็นพืชสมุนไพรไทยชื่อแปลกที่มีประโยชน์และสรรพคุณที่ หลากหลาย จัดเป็นผลไม้ประเภทรับประทานผลสุก มีรสชาติเปรี้ยวเฉพาะตัว ผลสุกสีแดงขนาดเล็ก เป็นแหล่งส�าคัญของธาตุเหล็ก วิตามินซี และยังมี ปริมาณเพคตินซึ่งเป็นใยอาหารที่ละลายน�้าได้ ในปริมาณสูง

ลุงป้อมชอบปลูกผักและผลไม้หลากหลายชนิด เมื่อถึงฤดูการที่ผลผลิตออก ลุงป้อมเก็บไปขายไม่ทัน จึงปรึกษาน้องชู ใจ ในการถนอมผลผลิตคือมะม่วงหาวมะนาวโห่ น้องชู ใจจึงอธิบายให้ลุงป้อมฟังว่า มะม่วงหาวมะนาวโห่นั้นเป็นผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวฝาด พอมาท�าแช่อิ่มอร่อยมากค่ะ เมนูนี้นอกจากกินเนื้อ ผลไม้แล้ว น�้าแช่อิ่มทุบน�้าแข็งใส่เติมโซดา มะนาว อีกหน่อย ดื่มเย็นๆ ชื่นใจค่ะ หลายๆ คนบ่นแกะเม็ด ออกยากแต่มีเคล็ดลับคือ ให้แช่น�้าเกลือก่อนจะบีบเม็ดออกง่ายหรือใช้ด้ามช้อนงัดออกก็ง่ายค่ะ น้องชู ใจ อธิบายให้ลุงป้อมฟังอย่างละเอียด ลุงป้อมได้ขอบคุณชู ใจและให้ขนมน้องชู ใจเป็นรางวัล 180

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

90 JAMBOLAN PLUM ลูกหว้าเป็นผลไม้ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงเพราะลูกหว้านั้นอุดมไปด้วย วิตามินและแร่ธาตุอย่างวิตามินซี ฟอสฟอรัส แคลเซียม และคาร์โบไฮเดรต ซึ่งถือว่ามีประโยชน์อย่างมากต่อสุขภาพ ผลสุกจะมีลักษณะสีม่วงและด�า มีรสออกเปรี้ยวอมหวานและอมฝาด ใช้ท�าเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ

ต้นกล้าเด็กชายแสนสนที่ชอบแอบไปเที่ยวเล่นในสวนคุณแม่ ต้นกล้าไปเจอต้นไม้ใหญ่แต่ต้นนี้แปลกกว่า ต้นอื่นเพราะมีผลสีม่วง ด้วยความที่ต้นกล้าไม่เคยเห็นจึงเก็บผลไม้สีม่วงไปถามคุณแม่ว่า ผลสีม่วงๆ นี้ เป็นผลของอะไร คุณแม่ก็ข�าพร้อมกับถามต้นกล้าว่าแอบไปสวนคนเดียวอีกแล้วใช่ไหม แล้วแม่ก็ตอบ ต้นกล้าว่านี้คือผลหว้า พร้อมกับท�าพริกเกลือให้ต้นกล้าลองชิม หลังจากนั้นต้นกล้าก็ให้คุณแม่พาเข้า สวนไปเก็บลูกหว้าเป็นประจ�า พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

183

91 SPONGE TREE กระถินนั้นจัดว่าเป็นพืชตระกูลถั่ว เป็นไม้พุ่มยืนต้น มีความสูงประมาณ 1.5-5 เมตร ใบลักษณะคล้ายขนนก มีลักษณะเล็ก ดอกจะมีสีขาวนวล รูปร่างกลม และออกเป็นช่อแถวๆ ปลายกิ่งตามซอก ส่วนฝักนั้นจะออก เป็นพวง ถ้าฝักอ่อนจะมีสีเขียว เมื่อเริ่มแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน�้าตาล

ลุงพงชายวัยกลางคนท�าอาชีพขายส้มต�ากับคู่ใจคือป้าดา ช่วงหลังร้านส้มต�าขายไม่ดีลุงพลกับป้าดาจึง ปรึกษากันเพื่อปรับสูตรส้มต�า ลุงพงจึงเกิดไอเดียน�าฝักกระถินแก่มาแกะเอาเม็ดไปใส่ในส้มต�าของป้าดา ท�าให้ยอดขายสูงขึ้น ลุงพงกับป้าดาจึงน�ายอดกระถินมาเป็นผักแกล้ม ท�าให้ลูกค้าติดใจและชอบรสชาติ ส้มต�าของลุงพงมากๆ

184

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

92 PACO FERN ผักกูด ใบใช้ต้มน�้าดื่ม ช่วยแก้ ไข้ตัวร้อน แก้พิษอักเสบ บ�ารุงสายตา บ�ารุงโลหิต แก้โลหิตจาง มีสารเบตาแคโรทีน และธาตุเหล็กสูง นิยมน�าใบอ่อน ช่ออ่อน มาแกงกับปลาเนื้ออ่อน ปลาช่อน ย�าผักกูด หรือลวกจิ้มน�้าพริกชนิดต่างๆ แต่ ไม่นิยมกินสดๆ เพราะจะมียางเป็นเมือกอยู่ที่ก้าน

ลุงบิน มีอาชีพค้าขาย ซึ่งลุงบินจะเก็บผัก หาปลาเพื่อไปขายในตลาดนัด วันนี้ลุงบินเก็บผักกูดที่ขึ้น ริมคลองซึ่งยอดอวบและขาวมาก ลุงบินจึงเก็บมาขาย จนดึกแล้วลุงบินขายได้เพียงเล็กน้อย ลุงบิน จึงน�ากลับบ้านแจกจ่ายคนในชุมชน หลังจากนั้นคนในชุมชนก็แบ่งปันอาหารให้ลุงบินเช่นเดียวกัน

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

187

93 SNAKESKIN GOURAMI ปลาสลิด มีล�าตัวที่หนาและยาว หัวโต ตัวมีสีเขียวมะกอกหรือสีน�้าตาลคล�้า เป็นปลาน�้าจืดเศรษฐกิจที่ส�าคัญอีกชนิดหนึ่งของไทย นิยมแปรรูปเป็นปลาแห้งหรือปลาเค็มที่รู้จักกันดี

ชายไปเที่ยวแม่น�้ากับครอบครัว เขานั่งเรือไปเรื่อยๆ ชมวิวและบรรยากาศริมน�้า เขามองเห็นฝูงปลาว่ายใน น�้า เขาจึงถามคุณป้าที่ขึ้นมาบนเรือด้วยกันว่าเป็นปลาชนิดไหน ป้าจึงตอบว่า “คล้ายๆ ปลาสลิดนะลูก” คุณป้าตอบด้วยสีหน้ายิ้มแย้มที่เต็มอิ่มกับธรรมชาติ เมื่อถึงท่าเรือมีร้านขายปลาและของฝากหลายร้าน ชายจึงซื้อปลาสลิดเพื่อไปลองชิมรสชาติ และฝากเพื่อนๆ เขาอีกด้วย

188

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

94 TURMERIC ขมิ้นชัน เป็นพืชล้มลุกที่จัดอยู่ในตระกูลขิง มีเหง้าอยู่ใต้ดิน เนื้อในของเหง้า

จะเป็นสีเหลือง มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีตั้งแต่สีเหลืองเข้มจนถึงสีแสดจัด อุดมไป ด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิด เช่น วิตามินเอ วิตามินบี1 วิตามินบี2 วิตามินบี 3 วิตามินซี วิตามินอี ธาตุแคลเซียมธาตุฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก

Boss เด็กขี้สงสัยเดินทางกลับไปเยี่ยมคุณย่าที่ต่างจังหวัด ด้วยความที่คุณย่าคิดถึงลูกๆ และหลานมากๆ จึงเตรียมอาหารรอทั้งคาวและหวาน แต่เมนูที่สะดุดตา Boss นั่นก็คือลาบปลาและผักแกล้มเพราะมัน มีดอกไม้อยู่ด้วย ตามนิสัยของ Boss เอ่ยปากถามคุณย่าโดยทันทีว่าดอกไม้เอามากินกับลาบได้ด้วยหรอ ครับย่า จากนั้นย่าถึงกับจูงมือ Boss ลงไปดูที่ต้นขมิ้นเลย บอสถึงกับงงเพราะไม่เคยเห็นต้นขมิ้น ดอก มันสวยมากๆ เลยครับคุณย่าแถมยังมีประโยชน์อีกด้วย พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

191

95 PANSY FLOWER ดอกแพนซี่ เป็นไม้ล้มลุก เมืองหนาว มีสีสัน สดใส กลิ่นหอมอ่อน นิยมปลูกเพื่อประดับทางเดิน และน�าไปจัดสวน

เช้าของวันหยุด อีวา (Eva) ตื่นขึ้นมาพร้อมกับเดินไปยังระเบียงหน้าบ้าน เพื่อเปิดหน้าต่างห้อง ทันที ที่เปิดหน้าต่างออกมาเธอก็ได้กลิ่นหอมอ่อนๆ ของดอกไม้ และเมื่อเหลือบตามองลงมาเธอก็พบกับ ดอกแพนซี่สีม่วงที่ก�าลังบานอยู่ในสวนหน้าบ้านของเธอ เธอจึงปิ้งไอเดียท�าบลูเบอรี่ชีสเค้กที่ตกแต่งด้วย ดอกแพนซี่สีม่วงให้กับคุณยายของเธอ ได้รับประทานกับน�้าชาในตอนสาย

192

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

96 BOUGAINVILLEA เฟื่องฟ้า เป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ดอกเป็นรูปหัวใจ มีสีสันสดใส

เช้าวันนี้พิเศษกว่าทุกวัน ทรอย (Troy) แต่งตัวด้วยชุดเอี๊ยม พร้อมกับหมวกใบเก่ง เขามุ่งหน้าเข้าไปใน สวนดอกไม้เพื่อหาดอกไม้ที่สวยถูกใจที่ก�าลังบานสะพรั่งอยู่ เพื่อน�าไปมอบให้หญิงสาวที่เขาชอบ และเขา ก็ได้สะดุดตากับพุ่มดอกไม้ชนิดหนึ่งที่สวยงามถูกใจเขามากๆ มีทั้งสีขาว สีชมพู และสีม่วง เขาจึงไม่รอช้า และเดินไปที่ทุ่งเฟื่องฟ้านั้น นอกจากสวยแล้วยังไปท�าเมนูอาหารย�าดอกเฟื่องฟ้าได้อีกด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

195

97 MARIGOLD ดาวเรืองเป็นไม้ดอกสีเหลืองสด ปลูกง่าย โตเร็ว และแข็งแรง

ไม่ค่อยมีโรคหรือแมลงรบกวน นิยมน�ามาประดับตกแต่งอาคารสถานที่ เมื่อถึงเทศกาลส�าคัญ และมีสรรพคุณทางยามากมาย

ไนทินเป็นเกษตรกรเจ้าของไร่ดอกดาวเรืองที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัด ในตอนเช้าและเย็นของทุกๆ วัน เขาจะ ขับรถบรรทุกออกไปรับคนงานมารดน�้าและดูแลต้นดาวเรือง เมื่อต้นดาวเรืองออกดอกเขาจะจ้างคนไปตัด ดอกดาวเรืองส่งขายให้กับร้านดอกไม้ในเมือง เพื่อน�าไปประดับตกแต่งอาคารบ้านเรือน และขายให้กับ นักท่องเที่ยวน�าไปกราบไว้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ นอกจากนี้ยังน�ามาท�าเมนูดอกดาวเรืองทอดกรอบได้อีกด้วย

196

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

98 ROSE กุหลาบ เป็นตัวแทนแห่งสัญลักษณ์แห่งความรัก มีอยู่หลากหลายสายพันธุ์ ท�าให้มีลักษณะที่แตกต่างกันมากมาย เช่น สี ลักษณะของกลีบดอก เป็นต้น ซึ่งจะแบ่งออกเป็น 3 ชนิดใหญ่ๆ คือ กุหลาบที่มีเพียง 4 กลีบ กุหลาบกึ่งซ้อนซึ่งมี 6-20 กลีบ และกุหลาบซ้อนซึ่งมีถึง 20-60 กลีบ

Xandra ผู้หลงใหลในความงามของดอกกุหลาบ ห้องนอนของเธอมีพื้นหลังสีขาวที่ตกแต่งรูปวาดดอก กุหลาบมากมาย ซึ่งส่วนใหญ่เธอเป็นคนวาดมันขึ้นเอง นอกจากนี้เธอยังน�ามาใส่แจกันเพื่อตกแต่งห้องให้ สวยงาม และกุหลาบประเภทเกษตรอินทรีย์ยังสามารถน�ามาท�าย�าดอกกุหลาบ หรือชาดอกกุหลาบได้ด้วย

พิพิธ ภัณฑ์ชุม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

199

99 SUN FLOWER ดอกทานตะวัน มีลักษณะเป็นรูปจานกลมแบน เป็นดอกเดี่ยวขนาดเส้นผ่าน

ศูนย์กลางประมาณ 25-30 เซนติเมตรและมีกลีบดอกเป็นจ�านวนมากเรียงซ้อน กันเป็นชั้นๆ เป็นดอกไม้ที่จัดเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยา

เช้าวันนี้อากาศสดใสแดดจ้ากว่าทุกวัน รอยแต่งตัวด้วยชุดเอี๊ยม พร้อมกับหมวกใบเก่ง เขามุ่งหน้าเข้าไป ในสวนดอกไม้เพื่อเก็บดอกไม้ที่สวยถูกใจและก�าลังบานสะพรั่งอยู่ เขาก็ได้สะดุดตาดอกทานตะวันสีเหลือง ขนาดใหญ่กว่าดอกไม้ทุกชนิดในสวน เขาค่อยๆ ตัดดอกทานตะวันใส่ตะกร้า เพื่อน�ามาตากแดดให้แห้ง แล้วแกะเมล็ดมาเพาะเป็นต้นอ่อน ใช้น�าไปประกอบอาหารต่อไป

200

พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมีชีวิต จ.บึงกาฬ

FB : LIFE COMMUNITY MUSEUM BUENGKAN

สุ ท ธิ พ งษ์ สุ ริ ย ะ ในนามผู ้ ก่ อ ตั้ ง พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ชุ ม ชนมี ชี วิ ต จ.บึ ง กาฬ ขอขอบคุ ณ อาจารย์ แ ละนั ก ศึ ก ษาทุ ก ท่ า น ที่ มี ส่ ว นสนั บ สนุ น สร้ า งคุ ณ ค่ า และเรื่ อ งราว ให้ กั บ พิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ผ่ า นวั ต ถุ ดิ บ อาหาร

LOCAL สู่ เลอค่ า

LOCAL สู่ เลอค่ า

a fresh taste of museum buengkan