Μαρία Πολύζου - Μην τα παρατάς!

ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΖΟΥ

MHΝ ΤΑ ΠΑΡΑΤΑΣ!

06 Η ΜΙΚΡΉ ΈΧΕΙ ΘΡΆΣΟΣ

«ΚΎΡΙΕ, ΝΑ ΑΝΟΊΞΩ ΛΊΓΟ;» ΚΑΙ ΞΑΝΆ «κύριε, να ανοίξω λίγο;».

Στο 20ό χιλιόμετρο «κύριε, να ανοίξω λίγο;». Στο 30ό χιλιόμετρο πάλι «κύριε, να ανοίξω λίγο;». Αυτή ήταν η φράση που σφράγισε στη μνήμη μου τον πρώτο αγώνα μαραθωνίου που έτρεξα στη ζωή μου. «Κύριε, να ανοίξω λίγο;» Ακούγεται σαν επίκληση σε μια ανώτερη δύναμη, αλλά φυσικά δεν ήταν τίποτα τέτοιο. Ήταν απλώς η δική μου, η επίμονη, η σχεδόν απελπισμένη παράκληση προς τον προπονητή μου τον Γιώργο Μιχαλόπουλο να με αφήσει να πάω πιο γρήγορα, να επιταχύνω, να «ανοίξω». Δεν είχα καμία εμπειρία, ήμουν μόλις 18 και κάτι χρονών και ο κόουτς είχε κάθε λόγο να φοβάται ότι θα καιγόμουν και δεν θα έφτανα ως το τέρμα εάν μου επέτρεπε να ανεβάσω ρυθμό. Αυτό το «καιγόμουν», αν μη τι άλλο, είχε μια κυριολεκτική σημασία στον συγκεκριμένο αγώνα, καθώς γινόταν σε συνθήκες αφόρητης ζέστης. Αν και το καλοκαίρι δεν είχε έρθει ακόμη σύμφωνα με το ημερολόγιο, στις 23 Μαΐου

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

79

του 1987 στις Σέρρες η θερμοκρασία θα πρέπει να ήταν γύρω στους 40 βαθμούς Κελσίου. Καύσωνας. Δηλαδή, αυτό μου είπαν και αυτό συνειδητοποίησα εκ των υστέρων. Γιατί εγώ από εκείνο τον πρώτο μου μαραθώνιο δεν έχω κρατήσει καμία ανάμνηση που να περιλαμβάνει τις καιρικές συνθήκες. Περίμενα την ημέρα που θα έπαιρνα θέση στη γραμμή εκκίνησης για τον πρώτο μου μαραθώνιο με τη λαχτάρα και την αγωνία μιας εμπειρίας που θα μου άλλαζε τη ζωή. Ήμουν σίγουρη γι’ αυτό. Και είναι πολύ παράξενο, αλλά ολόκληρη η ύπαρξή μου προετοιμάστηκε για το ραντεβού με τον μαραθώνιο, με έναν τρόπο αυθόρμητο και αυτόματο. Συνέβη κάτι που ποτέ δεν θα μάθω τι και πώς έγινε – αλλά που από τότε θα με συντρόφευε για πάντα, και όχι μόνο στην αγωνιστική μου σταδιοδρομία. Πριν γνωριστώ με τον μαραθώνιο, γνωρίστηκα με αυτό που εγώ έχω βαφτίσει «το σύννεφό μου». Είναι η κατάσταση όπου η βαθιά, η απόλυτη αυτοσυγκέντρωση τυλίγει το μυαλό και τις αισθήσεις σε μια ομίχλη, σε ένα νέφος, εντελώς αόρατο για οποιονδήποτε άλλον, αλλά συγκλονιστικά παρόν για μένα. Καθώς πλησίαζαν οι ημέρες για τον μαραθώνιο των Σερρών, ειδικά την εβδομάδα πριν από τον αγώνα, εγώ ένιωθα να βυθίζομαι όλο και περισσότερο σε μια πνευματική θολούρα. Είχα μπει ασυναίσθητα σε μια διαδικασία ολοκληρωτικού συντονισμού με τον μαραθώνιο. Δεν είχα ιδέα πώς θα ήταν η διαδρομή – κι όμως την έτρεχα με το μυαλό μου. Ήμουν εντελώς αφοσιωμένη, απορροφημένη στον αγώνα. Μπορεί, π.χ., να μιλούσα με κάποιον (όσο μιλούσα τότε, δηλαδή ελάχιστα), ταυτόχρονα όμως εγώ έτρεχα στον μαραθώνιο του Πανελληνίου Πρωταθλήματος 1987 στις Σέρρες. Από τότε που άρχισα να ασχολούμαι με τον αθλητισμό, περίπου από 12 ετών, έως τα 18 μου, είχε φανεί ξεκάθαρα πλέον

80

|

Μ Η Ν Τ A ΠAΡ AΤ AΣ!

η νοοτροπία που είχα ως δρομέας. Εάν ο προπονητής μου, με βάση την προπόνηση και τις επιδόσεις που είχα στα πόδια μου, θεωρούσε ότι θα μπορούσα να διεκδικήσω, π.χ., μια θέση στην πρώτη πεντάδα σε έναν αγώνα 1.000 μέτρων, εγώ συνήθως ξεπερνούσα την πρόβλεψή του και τερμάτιζα πρώτη. Αυτό ήταν το μοντέλο που είχε παγιωθεί τα 6 χρόνια που είχαν προηγηθεί της πρώτης συμμετοχής μου σε μαραθώνιο. Έτσι, για τις Σέρρες ο Γιώργος Μιχαλόπουλος με υπολόγιζε για μια επίδοση κοντά στις 4 ώρες. Αν κατάφερνα να ολοκληρώσω τον αγώνα περίπου στις 3μισι ώρες, θα ήταν ένα πολύ μεγάλο ατομικό ρεκόρ. Τελικά διένυσα τα 42.195 μέτρα σε 3 ώρες, 4 λεπτά και 16 δευτερόλεπτα. Αφού τερμάτισα, δεν είχα κουράγιο να ανέβω ούτε στο δεύτερο σκαλί του βάθρου για να παραλάβω το έπαθλό μου. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι είμαι απόλυτα πεπεισμένη πως, εάν ο προπονητής μου δεν προσπαθούσε να με συγκρατήσει, θα μπορούσα να έχω πάει ακόμη καλύτερα. Στις Σέρρες ταξιδέψαμε οδικώς, με το αυτοκίνητο του Γιώργου Μιχαλόπουλου. Επιβάτες εκείνος, ένας συναθλητής μου από τον Έσπερο Πατρών, ο Φοίβος, επίσης μαραθωνοδρόμος, και εγώ. Όταν φτάσαμε στις Σέρρες, ο προπονητής μου άρχισε να ανησυχεί για την πολύ υψηλή θερμοκρασία και πώς θα αντεπεξέρχονταν οι αθλητές. Όπως ήταν φυσικό, έχοντας αναλάβει καθήκοντα κηδεμόνα μου, ο Γιώργος Μιχαλόπουλος με είχε ακόμη περισσότερη έγνοια. Και με το δίκιο του, καθώς τότε ήμουν ακόμη υπερβολικά μικρή για να συμμετάσχω σε μαραθώνιο, οπότε από την πλευρά του έπαιρνε ένα τεράστιο ρίσκο: Ποια θα ήταν η θέση του εάν πάθαινα οτιδήποτε στη διάρκεια του αγώνα; Και τι θα έλεγε στον πατέρα μου, τον οποίο είχε καταφέρει να πείσει πριν από 6 χρόνια με το επιχείρημα ότι θα ήταν εκείνος που θα με πρόσεχε στο στάδιο σαν να ήμουν δικό του παιδί;

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

81

Αντικειμενικά, εκείνη την εποχή αλλά και για αρκετά χρόνια αργότερα η συμμετοχή μιας 18χρονης σε μαραθώνιο ήταν κάτι εξαιρετικά σπάνιο παγκοσμίως. Θεωρούνταν έως και αφύσικο – και σίγουρα πολύ επικίνδυνο για την υγεία της εκάστοτε αθλήτριας. Σε ό,τι με αφορά, είμαι βέβαιη ότι εάν κάποιος μου έλεγε πως η 23η Μαΐου του 1987 ήταν η πιο κρύα ημέρα του χρόνου για τα δεδομένα των Σερρών θα τον πίστευα άνετα. Ήμουν τόσο συνεπαρμένη από το ταξίδι που είχα ξεκινήσει μέσα μου, στο σύννεφό μου, ώστε οι καιρικές συνθήκες, όπως και οτιδήποτε έξω από τα στενά όρια του ίδιου του μαραθωνίου, για μένα απλώς δεν υπήρχαν. Θυμάμαι ότι την ημέρα του αγώνα, πριν ξεκινήσουμε για το Ρούπελ όπου θα δινόταν η εκκίνηση, είχαμε μαζευτεί όλοι στην είσοδο του ξενοδοχείου. Αθλητές, πρωταθλητές, προπονητές ήταν όλοι στο φουαγιέ. Παρακολουθούσα την όλη κινητικότητα σαν να βρισκόμουν πολύ μακριά, τόσο ώστε από τη βαβούρα και τις ομιλίες να φτάνει σε μένα μια απόμακρη βοή. Ξαφνικά, διέκρινα τον Μιχάλη Κούση. Το μεγαλύτερο αστέρι των Ελλήνων μαραθωνοδρόμων, ένα ίνδαλμα για πολλούς δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Μπορεί να φανταστεί κανείς πώς ένιωσα όταν τον είδα από κοντά για πρώτη φορά και τι σκέφτηκα όταν συνειδητοποίησα ότι στον πρώτο μου μαραθώνιο, στον ίδιο αγώνα και στην ίδια διαδρομή με εμένα την πρωτάρα θα τρέχει και ο μέγας Μιχάλης Κούσης. Τη μορφή του τη συναντούσα κάθε μέρα στο Εθνικό Στάδιο Πατρών. Σε μια κολόνα, ακριβώς απέναντι από την πόρτα των αποδυτηρίων, υπήρχε κρεμασμένη μια πολύ μεγάλη, ολόσωμη φωτογραφία του Κούση. Ήταν διαφήμιση της εταιρείας αθλητικών ειδών που ήταν χορηγός του. Και, μάλιστα, ήταν η μάρκα των παπουτσιών που φορούσα κι εγώ, αφότου μου είχαν κλέψει τα πρώτα μου αθλητικά.

82

|

Μ Η Ν Τ A ΠAΡ AΤ AΣ!

Κάπως βρέθηκα μπροστά στον Κούση, κι εκείνος με κοίταξε από πάνω μέχρι κάτω, σαν να με περνούσε από ακτινογραφία. Μου είπε «τι κάνεις εσύ εδώ; Πόσω χρονών είσαι;». Προφανώς είχε καταλάβει ότι ήμουν εκεί για να τρέξω στον μαραθώνιο. «Είμαι 18, κύριε Κούση. Θα τρέξω στον μαραθώνιο». «Τι; Άιντε, μωρέ. Τι θέλεις στα χωράφια μας, μικρή; Αποκλείεται. Με δουλεύεις;» Και γυρίζοντας στον προπονητή μου, τον οποίον ήξερε, ο Κούσης είπε σε έντονο ύφος, τύπου κατσάδας στον κ. Μιχαλόπουλο «ρε συ, τι είναι αυτά που κάνεις; Θες να το σκοτώσεις το παιδί; Πού ακούστηκε να τρέξει μαραθώνιο 18 χρονών κορίτσι;». Καθ’ οδόν προς την αφετηρία, ενώ ακολουθούσαμε τη φάλαγγα των οχημάτων, ξαφνικά είδα τον Κούση να σταματά το αυτοκίνητό του και να κάνει κάτι με το χέρι του και ένα κομμάτι χαρτί. Ρώτησα τον προπονητή μου τι έκανε και εκείνος μου απάντησε ότι ο Κούσης δεν άφηνε τίποτα στην τύχη και ότι τσέκαρε τη φορά και την ένταση του ανέμου. Αυτό ήταν κάτι που μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση. Λίγο πριν δοθεί η εκκίνηση, ένας συναθλητής μου από τον Έσπερο Πατρών τραυματίστηκε στην προθέρμανση. Έπαθε διάστρεμμα και δεν ήταν πλέον σε θέση να αγωνιστεί. Ο κ. Μιχαλόπουλος τον ρώτησε τι θα ήθελε να κάνει, διότι, αν πήγαινε μαζί του στο αυτοκίνητο, θα έπρεπε να υποστεί τη βαρετή διαδικασία των συνεχών στάσεων ανά 5 χιλιόμετρα. Κι αυτό διότι ο Γιώργος Μιχαλόπουλος είχε αποφασίσει να με παρακολουθεί στενά. Ο αθλητής απάντησε ότι δεν είχε τίποτα καλύτερο να κάνει, οπότε θα ερχόταν μαζί του στο αυτοκίνητο. Εγώ μέσα στο κεφάλι μου άκουγα δύο φωνές: Η μία που έλεγε να ξαμοληθώ και να τρέξω όπως εγώ πίστευα, για να διεκ­δικήσω τη διάκριση όπως την είχα ονειρευτεί στις αμέτρητες νοερές αναπαραστάσεις του μαραθωνίου που είχα κάνει τις

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

83

προηγούμενες ημέρες. Η άλλη φωνή μού έλεγε να είμαι φρόνιμη και να τηρώ κατά γράμμα τις οδηγίες του προπονητή μου. Αφού δόθηκε η εκκίνηση, εφαρμόζοντας την τακτική που μου είχε επιβάλει ο Γιώργος Μιχαλόπουλος, στο 5ο χιλιόμετρο της διαδρομής ήμουν τελευταία από όλους τους αθλητές. Έτρεχαν άντρες και γυναίκες μαζί, συνολικά κάπου 60-70 δρομείς, από ό,τι θυμάμαι. Καθώς εγώ ήμουν η τελευταία, πίσω μου είχα μόνο ένα περιπολικό και ένα ασθενοφόρο. Αυτό όμως με βοήθησε, γιατί ένιωσα ασφαλής και ήρεμη. Διότι, ασχέτως εάν με το μυαλό μου είχα κατακτήσει την απόσταση, κάπου μέσα μου υπήρχε η ανησυχία για το άγνωστο και το τι θα μπορούσε να μου συμβεί, ιδιαίτερα μετά από όσα είχα ακούσει γύρω από τις πολύ νεαρές μαραθωνοδρόμους. Έτρεχα με πολύ συγκρατημένο ρυθμό. Και παρ’ όλ’ αυτά, στο 7ο-8ο χιλιόμετρο έφτασα μια άλλη αθλήτρια, πράγμα που σήμαινε ότι ανέβαινα. Η συγκεκριμένη δρομέας ανήκε στην ίδια ομάδα με τη Γεωργία Παπαναστασίου, την κορυφαία μαραθωνοδρόμο εκείνης της εποχής. Η Γεωργία ήταν η πρώτη Ελληνίδα που έσπασε το φράγμα των 3 ωρών στον μαραθώνιο και από το 1984 κατείχε το πανελλήνιο ρεκόρ με 2:58΄:25˝. Γι’ αυτό και ο προπονητής τους πήγαινε μία στη Γεωργία που ήταν ήδη στην κορυφή της κούρσας και μία στην κοπέλα που μόλις είχα φτάσει εγώ. Αυτός ο προπονητής, μόλις με είδε δίπλα στην αθλήτριά του, έδειξε να χάρηκε και άρχισε να μου φωνάζει «μπράβο, Μαράκι, μπράβο, μπράβο, κοριτσάκι μου. Μπράβο, άντε, να τερματίσεις» σε ύφος νηπιαγωγού που απευθύνεται σε πεντάχρονο. Εκνευρίστηκα, αλλά δεν είπα τίποτα. Στο 10ο χιλιόμετρο επαναλήφθηκε η ίδια σκηνή, η οποία με χάλασε ακόμη περισσότερο. Ο δικός μου προπονητής με ακολουθούσε και αυτός, ανήσυχος για τον ρυθμό μου, παρ’ ότι έβλεπε ότι έτρεχα με μεγάλη άνεση. Όποτε έφευγε από δίπλα

84 |

Μ Η Ν Τ A ΠAΡ AΤ AΣ!

μου, εγώ ένιωθα ανακούφιση. Δεν ήθελα να με παρακολουθεί και να μου μιλάει κανείς. Στο 15ο, στο 20ό χιλιόμετρο, ο Γιώργος Μιχαλόπουλος επαναλάμβανε το ίδιο τροπάριο: «Κόψε, πήγαινε πιο αργά, πας πολύ γρήγορα. Πρόσεχε» κ.λπ. Κάθε φορά έχανα για λίγο την αυτοσυγκέντρωσή μου και ήταν κουραστικό μέχρι να καταφέρω να ξαναμπώ στο σύννεφό μου. Θυμάμαι, πάντως, ότι γύρω στο 20ό χιλιόμετρο ένας δρομέας από την ομάδα μας δεν άντεξε άλλο στη ζέστη και εγκατέλειψε. Ο κ. Μιχαλόπουλος τον μάζεψε και αυτόν μέσα στο αυτοκίνητο. Παρακάτω θα μάζευε άλλους τρεις, με τον ίδιο τρόπο. Ο προπονητής με ακολουθούσε από κοντά, αλλά εγώ, μόλις έφευγε από δίπλα μου, έτρεχα πιο γρήγορα. Νόμιζα ότι ήμουν πονηρή και θα τον κορόιδευα, επειδή τότε δεν ήξερα ότι εκείνος, ακόμη και όταν δεν με έβλεπε, μπορούσε να ελέγχει τον ρυθμό μου βάσει του χρονομέτρου. Με παραξένευε κάπως το πώς ήξερε ότι εγώ είχα ανοίξει ενώ δεν ήταν δίπλα μου και όταν μου έβαζε τις φωνές να επιβραδύνω παρίστανα την καλή μαθήτρια και συμμορφωνόμουν. Αλλά μόνο για λίγο. Είχαμε φτάσει στο 25ο χιλιόμετρο και δεν ένιωθα την παραμικρή κούραση. Από μέσα μου τραγουδούσα, όπως θα έκανα πάντα, σε κάθε μαραθώνιο. Στις Σέρρες θα πρέπει να ήταν ένα τραγούδι του Μανώλη Αγγελόπουλου, για πίκρες και καημούς. Το κομμάτι δεν είχε σημασία, αρκεί που είχα κάτι να μου κρατάει τον ρυθμό. Περνούσα ωραία – όσο τουλάχιστον με άφηναν στον δικό μου κόσμο. Από την άποψη της φυσικής κατάστασης, με βάση τις προπονήσεις που είχα κάνει έως τότε, δεν ήμουν έτοιμη για τον μαραθώνιο. Αυτό ήταν κάτι που το ήξερα, γι’ αυτό και προσπαθούσα να εξοικονομήσω δυνάμεις με κάθε τρόπο, ώστε να βγάλω την απόσταση ως το τέρμα. Περιόρισα στο ελάχιστο

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

85

την κίνηση των χεριών μου και είχα αποφασίσει να μην σπαταλήσω ενέργεια σε οτιδήποτε περιττό – ούτε καν σε ένα χαμόγελο ή σε ένα βλέμμα προς τα πλάγια της διαδρομής. Αυτό ήταν κάτι που έκανα μόνη μου, σαν να είχα έμφυτη την ικανότητα να διαχειρίζομαι τις δυνάμεις μου. Γύρω στο 27ο-28ο χιλιόμετρο, ο κ. Μιχαλόπουλος μου έδωσε να πιω ένα διάλυμα ηλεκτρολυτών. Μου το έδωσε με το ζόρι, γιατί εγώ δεν το ήθελα. Ήξερα ότι θα με χάλαγε. Και όντως, ήταν μια αηδία, αλλά ο προπονητής μου επέμενε, λόγω καύσωνα. «Πιες το όλο, πιες το όλο» μου είπε και αναγκάστηκα να το καταπιώ με μεγάλες γουλιές γιατί αλλιώς δεν το άντεχα, θα έκανα εμετό. Αφού του έκανα τη χάρη με το almora ή ό,τι άλλο ήταν εκείνο το ζουμί, ρώτησα τον προπονητή μου «κύριε, ν’ ανοίξω λίγο;» γιατί ένιωθα ότι τα πόδια μου είχαν πιαστεί επειδή κρατιόμουν και πήγαινα πιο αργά από ό,τι μπορούσα. «Όχι ακόμα, όχι ακόμα» μου φώναζε ο κ. Μιχαλόπουλος. Το ίδιο συνέβη και στο 30ό χιλιόμετρο. Αφού τον είχα ρωτήσει ήδη 3-4 φορές, στο τέλος απηύδησε μαζί μου και στην τελευταία ερώτηση «κύριε, ν’ ανοίξω λίγο;» παραιτήθηκε από την προσπάθειά του να με συγκρατήσει και μου είπε «κάνε ό,τι θέλεις τώρα». Απελευθερώθηκα. Μόλις ο κ. Μιχαλόπουλος έφυγε από δίπλα μου, ξαμολήθηκα, ένιωσα να ανεβάζω ταχύτητα, να πατάω γκάζι. Στο 38ο χιλιόμετρο και ενώ κάλπαζα εντελώς ελεύθερη πλέον, έφτασα τη Γεωργία Παπαναστασίου, τη δρομέα-θρύλο που κυριαρχούσε στις μεγάλες αποστάσεις εκείνη την περίοδο. Την είχα συναντήσει αρκετές φορές προηγουμένως, σε αγώνες 10 χιλιομέτρων στην Αθήνα και αλλού για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, όπου η Γεωργία είχε ση­μειώσει και ρεκόρ. Εγώ ανέκαθεν σεβόμουν πολύ τους άλλους αθλητές και ιδιαίτερα τους παλαιότερους. Ήταν κάτι που είχα πάντα σαν αρχή.

86 |

Μ Η Ν Τ A ΠAΡ AΤ AΣ!

Το 1987 η Γεωργία ήταν 32 ετών, δηλαδή κατά 14 χρόνια μεγαλύτερή μου. Ο Κούσης ήταν 34, δηλαδή στην ιδανική ηλικία για μαραθωνοδρόμο. Εγώ ήμουν μόλις 18, προπονητικά ανέτοιμη και εντελώς άπειρη. Δίπλα στη Γεωργία ήταν και ο προπονητής της, αυτός που μου φερόταν σαν νιάνιαρο. Μόνο που τώρα είχε αλλάξει ύφος. Με κοίταζε με μισό μάτι, γιατί σε μένα τώρα δεν έβλεπε πια ένα κοριτσάκι που έπρεπε να ενθαρρύνει, αλλά ένα 18χρονο βλαμμένο που είχε το θράσος να απειλεί την πρωταθλήτρια. Μόλις έφτασα δίπλα της, εγώ όλο χαρά τής είπα με ενθουσια­σμό «γεια σου, Γιωργία», γιατί στ’ αλήθεια ήμουν πολύ χαρούμενη που τη συναντούσα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα που μου έριξε όταν γύρισε προς το μέρος μου. Είχε κούραση και θυμό – και ίσως μια απορία για το πώς ήταν δυνατόν να την έχω φτάσει. Με κοίταξε και γύρισε το κεφάλι της, χωρίς να μου μιλήσει. Η Γεωργία έκανε αμέσως μια αλλαγή για να φύγει μπροστά – και να μου ξεφύγει. Την ακολούθησα, ανεβάζοντας κι εγώ ρυθμό. Ήμασταν πια στο 40ό χιλιόμετρο και πλέον είχα αρχίσει να διψάω πολύ. Για την ακρίβεια, πέθαινα από δίψα, αλλά αποφάσισα ότι δεν θα σταματούσα να πάρω το μουλιασμένο σφουγγάρι από τη λεκάνη, όπως είχαμε τότε, για να πιω νερό. Σκέφτηκα ότι έτσι θα κέρδιζα κάποια δευτερόλεπτα και θα μπορούσα ακόμη και να περάσω την Παπαναστασίου. Πράγματι, στον τελευταίο σταθμό ανεφοδιασμού η Γεωργία έκοψε λίγο ρυθμό για να πάρει το σφουγγάρι. Εγώ δεν την ακολούθησα. Συνέχισα να τρέχω και πέρασα μπροστά της. Μέχρι να με φτάσει, είχα κάνει μια διαφορά 50-60 μέτρων. Η Γεωργία με έφτασε όμως, και προσπάθησε να ανοίξει λίγο τον ρυθμό της. Αλλά, ξέροντας ότι απέμεναν μόνο 2 χιλιόμετρα ως τον τερματισμό, έκανα ένα άνοιγμα και εξαφανίστηκα. Άφησα

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

87

τη Γεωργία Παπαναστασίου πίσω μου. Με τις δυνάμεις που είχα θα ήταν αδύνατον να με πιάσει ξανά και να με περάσει. Ένιωθα υπέροχα, όχι όμως επειδή στον πρώτο μου μαραθώνιο είχα αφήσει πίσω μου τη μόνιμη πρωταθλήτρια, αλλά επειδή είχα αρχίσει να πραγματοποιώ το όνειρό μου. Επαλήθευσα στην πράξη τις προσομοιώσεις που είχα κάνει με το μυαλό μου όλες τις προηγούμενες ημέρες και απέδειξα –στον εαυτό μου και σε οποιονδήποτε άλλον– ότι ήμουν μαραθωνοδρόμος αξιώσεων, παρ’ όλο που ήμουν μόλις 18 ετών. Το μόνο που με στεναχωρούσε καθώς διένυα τα τελευταία μέτρα της διαδρομής ήταν ότι όλη αυτή η εμπειρία τελείωνε. Εγώ θα ήθελα να τρέξω κι άλλο, πέρα από τα 42.195 μέτρα της διαδρομής. Στην τελική ευθεία, περίπου 200 μέτρα πριν από το τέλος, διέκρινα τη μορφή του Μιχάλη Κούση. Είχε εγκαταλείψει τον αγώνα εξαιτίας της ζέστης, αλλά ήταν εκεί, στον τερματισμό, για να χειροκροτήσει και να δώσει κουράγιο στους δρομείς που τερμάτιζαν. Μόλις με είδε, ο Κούσης άρχισε να χοροπη­δάει και να ουρλιάζει. Πανηγύριζε για αυτό που είχα καταφέρει, να τερματίσω δεύτερη σε μαραθώνιο του Πανελληνίου Πρωταθλήματος για το 1987. Συνεκτιμώντας όλους τους παράγοντες και τις ειδικές συνθήκες, η 2η θέση στον συγκεκριμένο αγώνα ισοδυναμούσε με θρίαμβο. Ο χρόνος μου ήταν μερικά λεπτά χειρότερος από της νικήτριας, της Μάγδας Πουλημένου, η οποία στις Σέρρες έκανε νέο πανελλήνιο ρεκόρ με 2:55´43˝. Η δική μου επίδοση, όμως, ήταν πολύ καλύτερη από ό,τι περίμενε ο προπονητής μου – ο οποίος θα ήταν ικανοποιημένος ακόμη κι αν απλώς κατάφερνα να φτάσω έως τη γραμμή του τερματισμού. Εξάλλου, ήταν μόλις ο πρώτος μου μαραθώνιος. Ο Κούσης παραληρούσε λες και ήμουν κόρη του, εγώ όμως, αμέσως μόλις τερμάτισα, έπεσα κάτω. Κάποιοι έτρεξαν να με βοηθήσουν και με πήραν κυριολεκτικά σηκωτή. Με μετέφεραν

88 |

Μ Η Ν Τ A ΠAΡ AΤ AΣ!

στον χώρο της οργάνωσης σε κάποια μεγάλα ανοιχτά αντίσκηνα. Θα πρέπει να ήταν στρατιωτικά, γιατί και οι κουβέρτες που υπήρχαν εκεί ήταν του Ελληνικού Στρατού. Άγριες στην επαφή σαν γυαλόχαρτο, άκαμπτες σαν ξύλο, παμπάλαιες και βρόμικες. Με τύλιξαν σε μία από αυτές καθώς εγώ έκανα συνέχεια εμετό. Η κούραση που ένιωθα ήταν πέρα από οτιδήποτε είχα νιώσει έως τότε, πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσα να περιγράψω. Αλλά δεν μπορούσα να μείνω ξαπλωμένη στο κρεβάτι εκστρατείας, γιατί έπρεπε να σηκωθώ για την απονομή. Προσπάθησα να σηκωθώ, όμως ζαλιζόμουν πολύ και ανακατευόμουν. Τελικά, με τα χίλια ζόρια, έφτασα στο βάθρο υποβασταζόμενη από δύο συναθλητές μου. Ήταν δύο από τα παιδιά του Έσπερου που είχαν εγκαταλείψει. Μολονότι ήταν αδύνατον να λυγίσω τα πόδια μου και να ανέβω στο δεύτερο σκαλί, μου έδωσαν το έπαθλο και μου πέρασαν στο κεφάλι ένα δάφνινο στεφάνι. Σαν επιβράβευση για την προσπάθεια και την επίδοσή μου. Ο πρώτος μου μαραθώνιος θα μπορούσε να τελειώνει εκεί, στο βάθρο των νικητών και στην τρομερή εξάντληση. Μόνο που υπήρχε συνέχεια – και καθόλου ευχάριστη. Το βράδυ της Κυριακής στο ξενοδοχείο όπου μέναμε θα δινόταν μια δεξίωση προς τιμήν των αγωνιζομένων και όλων όσοι συνέβαλαν στην επιτυχία του αγώνα. Ο Γιώργος Μιχαλόπουλος επέμενε ότι έπρεπε να παραστώ, ενώ εγώ το μόνο που ήθελα ήταν να μείνω ξαπλωμένη. Εντέλει κατέβηκα στην αίθουσα εκδηλώσεων, μόνο και μόνο για να μη δυσαρεστήσω τον προπονητή μου. Δεν έβλεπα την ώρα να γυρίσω στο δωμάτιό μου και να ξαπλώσω, καθώς μόλις και μετά βίας στεκόμουν όρθια. Κάποιοι μου χαμογελούσαν, μου έδιναν συγχαρητήρια κ.λπ., αλλά σε μια στιγμή, σαν απόηχο από το βάθος, το αυτί μου έπιασε κάτι σαν ειρωνεία, φράσεις του τύπου

Μ ΆΡ ΙΆ ΠΟΛ ΥΖΟΥ |

89

«εντάξει τώρα, κι εγώ θα τερμάτιζα δεύτερος αν με πηγαίνανε με το αυτοκίνητο...». Μόλις συνειδητοποίησα τι ήταν αυτό που έλεγαν για μένα πίσω από την πλάτη μου, ξέχασα την εξάντληση, τα ξέχασα όλα. Έγινα έξαλλη. Πιάνω τον Μιχαλόπουλο και του λέω «τι λένε αυτοί για μένα; Εσύ δεν ήσουν μέσα στο αυτοκίνητο, μαζί με τους άλλους που εγκατέλειψαν και με ακολουθούσατε; Μπήκα εγώ στο αμάξι έστω και για ένα δευτερόλεπτο; Σταμάτησα ποτέ να τρέχω;». Ο κ. Μιχαλόπουλος δεν έδειξε έκπληξη. Την είχε ακούσει τη συκοφαντία, του το είχαν πει κατευθείαν, ότι με είχε βάλει στο αυτοκίνητο και με πήγε στο τέρμα. Η προσβολή ήταν αδιανόητη. Ασήκωτη. Το ίδιο και η κακία και ο φθόνος. Με έλεγαν ψεύτρα και κλέφτρα, μια απατεώνισσα. Και μαζί με εμένα έριχναν λάσπη στον προπονητή μου. Η λογική ήταν ότι δεν θα μπορούσα ποτέ να κερδίσω, εγώ μια 18χρονη από το πουθενά, τη Γεωργία Παπαναστασίου, την καταξιωμένη πρωταθλήτρια. Δυστυχώς, όμως, για εκείνους που είχαν εφεύρει και διέδιδαν αυτό το σενάριο υπήρχαν μάρτυρες οι οποίοι μπορούσαν να πιστοποιήσουν ότι τα περί κλεψίματος στη διαδρομή υπήρχαν μόνο στη φαντασία όσων με αμφισβητούσαν. Τυπικά, κανείς δεν κάλεσε τους αθλητές που είχαν εγκαταλείψει και βρίσκονταν στο ίδιο αυτοκίνητο με τον προπονητή μου να καταθέσουν. Τυπικά επίσης, η επίδοσή μου στον μαραθώνιο των Σερρών δεν αμφισβητήθηκε ποτέ. Στην πράξη, όμως, είχε κυκλοφορήσει παντού –δηλαδή στον κύκλο του αθλητισμού– ότι «η Πολύζου, αυτή η μικρή από την Πάτρα, κλέβει». Εντελώς άδικα, μου είχε βγει το όνομα, κάτι που με γέμιζε με θυμό, αλλά και ταυτόχρονα με πώρωνε να αποδείξω σε όλους ποια πραγματικά ήμουν. Και ότι δεν είχα καμία ανάγκη να κλέψω για να κερδίσω. Είχα κιόλας αποφασίσει να τους κάνω να καταπιούν το φαρμάκι τους με την πρώτη ευκαιρία, στον επόμενο μαραθώνιο που θα έτρεχα.

Η αυτοβιογραφία της Μαρίας Πολύζου είναι η ιστορία μιας γυναίκας που δεν τα παρατάει ποτέ. Η κορυφαία Ελληνίδα μαραθωνοδρόμος όλων των εποχών είδε τη σκοτεινή πλευρά της ζωής στα παιδικά της χρόνια όταν βίω­ σε την κακοποίηση στον στενό οικογενειακό κύκλο της. Ήταν το ταλέντο της στους δρόμους μεγάλων αποστάσεων που τη βοήθησε να τρέξει μακριά από το σκοτάδι προς το φως, από τις κοιλάδες στις κορυφές. Ανταποκρίθηκε σε κάθε πρόκληση, ξεπέρασε κάθε εμπόδιο, πέτυχε σπουδαίες νίκες και έγραψε ιστορία, στηριζόμενη αποκλειστικά στις δυνάμεις της. Το 2008 έκανε ακόμα και το αδιανόητο: έγινε η πρώτη γυναίκα που αναβίωσε τον Φειδιππίδειο Άθλο, τρέχοντας 524 χμ. από την Αθήνα έως τη Σπάρτη και από εκεί στον Μαραθώνα, ξεπερνώντας τα όρια του σώματος και της λογικής. Ο σημαντικότερος αγώνας της ζωής της, όμως, ήρθε πριν μερικά χρόνια και το όνομά του ήταν καρκίνος. Η Μαρία δεν σταμάτησε ούτε σε αυτό το εμπόδιο. Έκανε χημειοθεραπείες με χαμόγελο στα χείλη και αθλητικά παπούτσια στα πόδια, έτοιμη να κάνει ένα ακόμα βήμα. Η ιστορία της Μαρίας Πολύζου θα σας εμπνεύσει να ζείτε με πάθος, να αντιμετωπίζετε με θάρρος κάθε δυσκολία, να ονειρεύστε το ακατόρθωτο και να μην τα παρατάτε ποτέ.

ISBN 978-618-5265-58-8

9 786185 265588