για την ελληνική
Προς την ελληνική μου οικογένεια
Το Συμβόλαιο μίας ημέρας γράφτηκε μετά την πανηγυρική
κατάκτηση του κολεγιακού πρωταθλήματος το 2013 από το
Λούισβιλ.
Σκοπός μου ήταν να κατανοήσουμε την επιτυχία ή την
αποτυχία και τους παράγοντες που μας οδηγούν εκεί.
Φανταστείτε έναν αθλητή, έναν επιχειρηματία ή έναν πο-
λιτικό, που έχουν μία και μόνο ημέρα για να διατηρήσουν τη
δουλειά τους.
Αυτή είναι η ουσία του βιβλίου. Τι θα κάνατε αν μόνο μία
ημέρα ήταν εγγυημένη. Πώς θα κάνατε τον προγραμματισμό
σας, πώς θα αντιμετωπίζατε τους συναδέλφους σας και πώς θα
ολοκληρώνατε την ημέρα σας;
Το Συμβόλαιο μίας ημέρας σάς προετοιμάζει για την επιτυχία
και σας εγγυάται ότι θα κερδίσετε άλλη μία ημέρα δουλειάς. Δεν μπορώ να σκεφτώ καλύτερους αναγνώστες από εσάς για να μοιραστώ τα αποτελέσματα της μεθόδου μου. Εύχομαι σε όλους σας καλή επιτυχία και καλή τύχη. – Ρικ Πιτίνο
Η ΩΡΑΙΌΤΕΡΗ ΒΔΌΜ ΑΔΑ της ζωής σου.
Αυτές ήταν οι λέξεις που άκουγα ξανά και ξανά, στην τηλεόραση και σε συνεντεύξεις, αλλά και από φιλάθλους και φίλους μου, ακόμα και πριν η ομάδα μου, η ομάδα μπάσκετ του Πανεπιστημίου του Λούισβιλ, νικήσει το Μίσιγκαν και κατακτήσει το πρωτάθλημα του NCAA. Η αλήθεια είναι πως είχα περάσει μια φανταστική βδομάδα. Η ομάδα είχε προκριθεί στο Φάιναλ Φορ και, ενώ πληροφορήθηκαν τηλεφωνικά ότι είχα εκλεγεί νέο μέλος του Νέισμιθ Μεμόριαλ Μπάσκετμπολ Χολ οβ Φέιμ, με πήρε
και ο γιος μου ο Ρίτσαρντ να μου πει ότι είχε προσληφθεί από το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα και είχε γίνει έτσι ο νεαρότερος επικεφαλής προπονητής στην περιφέρεια Μπιγκ Τεν. Το κερασάκι
στην τούρτα ήταν ότι ένα άλογο, του οποίου ήμουν συνιδιοκτήτης, είχε νικήσει στο ντέρμπι της Σάντα Ανίτα, σφραγίζοντας έτσι το
πληκτική βδομάδα. Ήμουν απίστευτα ευγνώμων γι’ αυτό, αφού
ήταν παραπάνω απ’ ό,τι άξιζα. Μετά τη νίκη μας στον τελικό, μου ζητήθηκε πολλές φορές να σχολιάσω τη βδομάδα που είχε
προηγηθεί, και πώς ένιωθα που είχα περάσει την «ωραιότερη
βδομάδα της ζωής μου». Τώρα που τα ξαναθυμάμαι όλα αυτά, τα γεγονότα που όλοι ανέφεραν δεν ήταν στ’ αλήθεια αυτά που
είχαν κάνει τη συγκεκριμένη βδομάδα υπέροχη. Εδώ που τα
λέμε, δεν είχε περάσει και πολύς καιρός από τότε που τα μέσα
ενημέρωσης ανέφεραν ότι περνούσα τη «χειρότερη βδομάδα
της ζωής μου». Όσα συνέβησαν ανάμεσα στις χειρότερες μέρες
και σε αυτές που εξελίχθηκαν στις καλύτερες –και πρώτα απ’
όλα όσα κατέστησαν εφικτή την πορεία μας προς τον τίτλο–
έχουν σχέση με την ουσία αυτού του βιβλίου.
Αυτό το βιβλίο είναι διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο έχω
γράψει. Το ξεκίνησα το καλοκαίρι πριν τη σεζόν όπου στεφθή-
καμε πρωταθλητές, ενώ ήδη το συναρμολογούσα στο μυαλό μου
για πολύ καιρό. Παρ’ ότι άλλα βιβλία μου επικεντρώνονταν στην
καριέρα, στο μπάσκετ και στην επιτυχία, αυτό ξεκίνησε με έναν
και μοναδικό στόχο. Πολύ απλά, ξεκίνησε ως ένα εργαλείο, με
σκοπό να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν την πιο δύ-
σκολη περίοδο της ζωής τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ζούμε
σε καιρούς που μας δοκιμάζουν όλους – απλώς ρίξτε μια ματιά σε
μια εφημερίδα ή παρακολουθήστε το βραδινό δελτίο ειδήσεων.
Ωστόσο, οι περισσότεροι από εμάς δεν χρειάζεται να το κάνουμε αυτό. Βλέπουμε τις αποδείξεις μέσα στην ίδια μας τη ζωή. Όλοι
ξέρουμε από ζόρια. Σ’ αυτό το βιβλίο θα σας πω για τα δικά μου. Καθώς το βιβλίο αποκτούσε μορφή, συνέβη κάτι αξιοσημείωτο. Ενώ έγραφα για την υπερπήδηση
αυτό, η ομάδα μου εφάρμοζε όλες αυτές τις αρχές. Οι καταπληκτικοί νεαροί που προπονούσα έκαναν πράξη πολλούς
από τους κανόνες που θα μοιραστώ μαζί σας εδώ. Ουσιαστι-
κά, αυτοί έγραψαν τον επίλογο και πρόσφεραν το αίσιο τέλος.
Απέδειξαν ότι αυτές οι αρχές λειτουργούν.
Υπάρχουν θεμελιώδεις έννοιες τις οποίες όλοι μας σήμερα
έχουμε τρομακτική ανάγκη. Μια αγωνιστική περίοδος στην κορυ-
φή του μπάσκετ για μένα δεν αλλάζει καθόλου το γεγονός ότι για
κάποιους ανθρώπους οι μέρες που διανύουμε παραμένουν οι πιο
δύσκολες, και μάλιστα σε βαθμό απόγνωσης. Και οι αναμνήσεις
από τις αναποδιές στη δική μου ζωή δεν είναι ποτέ πολύ μακρινές.
Ζούμε σε μια εποχή διαστραβλωμένη από την αγωνία. Δεν έχει σημασία αν αυτό συνέβη εξαιτίας κατασχέσεων, χρηματιστηριακών δυσκολιών ή ύφεσης στην αγορά κατοικίας ή εργασίας, αλλά άνθρωποι που ποτέ δεν διανοούνταν ότι θα υποχρεώνονταν να υποστούν το συντριπτικό βάρος της οικονομικής αβεβαιότητας βρέθηκαν αντιμέτωποι με αυτό ακριβώς το πρόβλημα. Οι πτωχεύσεις είναι πλέον στην ημερήσια διάταξη. Άλλοι παίρνουν σύνταξη και καταντούν να παλεύουν να επιβιώσουν με τους τόκους των καταθέσεών τους. Πολλοί άνθρωποι που φτάνουν στην ηλικία της συνταξιοδότησης δεν είναι βέβαιοι αν πρέπει να σταματήσουν να δουλεύουν. Οι συντηρητικές επενδύσεις δεν αποτελούν πια αξιόπιστες πηγές εισοδήματος. Εγγυήσεις δεν υπάρχουν πια. Τόσοι και τόσοι άνθρωποι κάθε ηλικίας και πολλών επαγγελμάτων νιώθουν πως δεν
έχουν πού να βρουν αποκούμπι. Μια έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης το 2011 ανέδειξε το χρήμα ως κορυφαία πηγή στρες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η εθνική οικονομία βρέθηκε στο νούμερο 3 και
Ζούμε σε μια εποχή που ταλανίζεται από τραγωδίες όπως
η ομαδική εκτέλεση μαθητών στο δημοτικό σχολείο του Σάντι
Χουκ ή η έκρηξη βόμβας στη διάρκεια του Μαραθωνίου της
Βοστόνης. Τόποι που ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν συνδεθεί
με πράξεις βίας τώρα ζουν κάτω από μια σκιά που πέφτει πάνω
σε όλους μας. Η τυφλή βία εξαπλώνεται όλο και περισσότερο.
Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχθηκαν τρομοκρατική επίθεση
στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, κάτι άλλαξε στον εθνικό μας ψυχι-
σμό. Η αίσθηση ασφάλειας που είχαμε έγινε συντρίμμια. Για
όσους από εμάς είχαν προσωπικές απώλειες εκείνη τη μέρα,
η ζωή από κει κι έπειτα δεν ήταν ποτέ όπως πριν, και ο αντίκτυπός της θα υπάρχει για πάντα. Η δική μου στάση απέναντι στη ζωή άλλαξε μετά την 11η Σεπτεμβρίου και τον θάνατο του
κουνιάδου μου Μπίλι Μινάρντι. Το έχω πει πολλές φορές: η
οικογενειακή μας ζωή, και ιδιαίτερα η δική μου και της γυναί-
κας μου, δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Δεν υπάρχει τίποτα που
να μας έχει επηρεάσει περισσότερο. Άλλαξε τον τρόπο σκέ-
ψης μας, τον τρόπο που βλέπουμε το παρελθόν και το μέλλον.
Ακόμα και σ’ αυτούς που δεν έχασαν δικούς τους ανθρώπους,
τέτοιες παράλογες πράξεις κάνουν μεγάλη ζημιά.
Είμαστε μια κοινωνία που την κατατρώει το άγχος. Κοιμόμα-
στε λίγο και τρώμε πολύ. Το βλέπουμε κάθε μέρα: οι άνθρωποι
έχουν φτάσει στα όριά τους, βγάζουν θυμό, απογοήτευση, κα-
τάθλιψη, ακόμα και απελπισία. Οι περισσότεροι έχουμε κάποια
ιδέα πώς να διαχειριζόμαστε τις αντιξοότητες. Όμως το άγχος
είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι σαν ένα δηλητηριασμένο
χάπι που παίρνεις σε καθημερινές δόσεις. Και καθώς το άγχος
της ζωής αυξάνεται διαρκώς, έχουμε καταντήσει ένα όλο και πιο υπέρβαρο και άρρωστο έθνος. Πρέπει λοιπόν να εστιάσουμε αμέσως στην καταπολέμηση του άγχους για να μην υποφέρουμε
από τις εξουθενωτικές παρενέργειές του. Η υγεία και οι υπηρε-
σίες υγείας έχουν γίνει σημαντικότατες πηγές ανησυχίας, όπως
και ένα από τα πιο φλέγοντα θέματα συζήτησης εντός της χώρας.
Και πάνω απ’ όλα, εξαιτίας όλων αυτών που αντιμετωπίζουμε, έχουμε αποσυντονιστεί. Τα παιδιά μας δεν μπορούν να συγκεντρωθούν σε τίποτα. Οι ενήλικες ψάχνουν δρόμους διαφυγής.
Όλα αυτά στραγγίζουν την ενέργειά μας, μας κλέβουν την ικανότητά μας να ξαναστεκόμαστε στα πόδια μας και μας παρασέρνουν μακριά από τη συγκέντρωση, η οποία είναι ίσως
το μόνο σωσίβιο που μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε
τις δυσκολίες και να ξαναβρούμε τον δρόμο για την εκπλήρω-
ση των στόχων μας. Πάρα πολλές φορές, είτε στον δημόσιο
βίο είτε σε μικρότερη κλίμακα, έχω δει ανθρώπους να πνίγονται όταν οι συνθήκες αποδεικνύονται πάνω από τις δυνάμεις τους. Το έχω νιώσει άλλωστε και στη δική μου ζωή.
Το θέμα αυτού του βιβλίου δεν είναι πώς να αποφεύγουμε
τις δυσκολίες, αν και πολλά από τα κεφάλαιά του ίσως να σας
βοηθήσουν να το κατορθώσετε και αυτό. Αντίθετα, το θέμα
αυτού του βιβλίου είναι τι πρέπει να κάνουμε όταν βρισκό -
μαστε καταμεσής στη θύελλα. Τι πρέπει να κάνουμε όταν τα
λάθη έχουν πια γίνει, όταν αντιμετωπίζουμε πίεση σ’ όλο το
γήπεδο, όταν οι απλήρωτοι λογαριασμοί συσσωρεύονται, όταν
δεν μας καλούν για συνέντευξη για δουλειά πουθενά, όταν
οι επενδύσεις πέφτουν έξω, όταν γινόμαστε δημόσια ρεζίλι.
Το θέμα του βιβλίου είναι πώς να κρατάμε όρθια τη ζωή μας όταν μοιάζει να καταρρέει, όποιος κι αν είναι ο λόγος, και να
βγαίνουμε στην αντίπερα όχθη νικητές.
Ο σκοπός που έγραψα αυτό το βιβλίο είναι να μοιραστώ μαζί σας κάτι από την εμπειρία μου σε αυτούς τους τομείς. Όταν έγραψα το βιβλίο Η επιτυχία είναι επιλογή* το 1998, έλαβα πάνω
* Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος (2015), μτφ. Γ. Φαλδαμής. (Σ.τ.Ε.)
από χίλια γράμματα από ανθρώπους που μου έγραφαν ότι το
διάβασαν και άλλαξε η ζωή τους. Το θέμα του βιβλίου ήταν να καταφέρνεις περισσότερα από όσα μπορείς, ενώ αυτού που
κρατάτε στα χέρια σας είναι να ξεπερνάς τα εμπόδια. Είναι ένα
μήνυμα που το έχει ανάγκη ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων σε πολλούς τομείς της ζωής. Έχω περάσει περιόδους μεγάλου προσω-
πικού πένθους, επαγγελματικής και προσωπικής αποτυχίας
και απογοήτευσης, όπως και μεγάλης ευημερίας και επιτευγμάτων καριέρας. Στο Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ αντιμετώ -
πισα αντιξοότητες που προέρχονταν είτε από εξωτερικούς
παράγοντες είτε από εμένα τον ίδιο, και βίωσα την ανταμοιβή
που προσφέρουν οι δυνατές φιλίες και η μεγάλη επιτυχία.
Καθώς θα αρχίσετε να διαβάζετε αυτές τις σελίδες, να έχετε
υπόψη ότι η ιδέα για αυτό το βιβλίο γεννήθηκε από κάποιες πολύ
επώδυνες εμπειρίες, αλλά τον καιρό περίπου που ολοκληρώθη-
κε όλοι έλεγαν ότι είχα ζήσει την «ωραιότερη βδομάδα της ζωής
μου». Στις δύσκολες στιγμές υπάρχει και ελπίδα και βοήθεια.
Πράγματι, κάποιες φορές η δύναμη που πρέπει να μαζέψουμε
για να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες είναι αυτή που μας σπρώχνει
για να ανεβούμε την ανηφόρα και να φτάσουμε στην κορυφή.
Ένα πρόβλημα σήμερα είναι ότι τα εμπόδια μοιάζουν τόσο
ανυπέρβλητα, που αδυνατούμε να δούμε ρεαλιστικά το καλύ-
τερο μέλλον που θα μπορούσε να γίνει δικό μας. Αυτός είναι ο
λόγος που μοιράζομαι μαζί σας τη δική μου μέθοδο: το εργαλείο που χρησιμοποίησα για να ξεπεράσω κάποιες από τις πιο
δύσκολες περιόδους της ζωής μου – το ίδιο που χρησιμοποιώ
εδώ και κάμποσα χρόνια. Η ουσία του είναι ότι κάθε, μα κάθε
μέρα που περνάει υπογράφω ένα συμβόλαιο μίας μέρας με τον
εαυτό μου. Θα σας εξηγήσω στις σελίδες που ακολουθούν τι
σημαίνει αυτό και γιατί λειτουργεί.
Όταν σε τιμά ως μέλος του το Χολ οβ Φέιμ ή όταν στέκεσαι
στο βάθρο του πρωταθλητή του NCAA ενώ προβάλλεται το βίντεο με το τραγούδι One Shining Moment, μιλάμε για εμπειρίες
που μένουν για μια ζωή. Υπάρχει αλήθεια σ’ αυτό το «η ωραιότε-
ρη βδομάδα της ζωής σου» που έλεγαν και ξανάλεγαν τα μίντια.
Όμως, μια από τις ωραιότερες στιγμές που ζήσαμε δεν ήταν
εκεί που κόβαμε τα διχτάκια και έπεφτε πάνω μας ο χαρτοπόλε-
μος. Όταν ο Κέβιν Γουέαρ έσπασε το πόδι του στον περιφερειακό
τελικό απέναντι στους Ντιουκ, ήταν κάτι τρομερό, ίσως ο πιο
επώδυνος αθλητικός τραυματισμός που έχω δει με τα μάτια μου.
Αλλά ό,τι προέκυψε από αυτόν ήταν πράγματι πανέμορφο: ο τρόπος που οι συμπαίκτες του ανταποκρίθηκαν, με αληθινό, ανεπιτήδευτο ενδιαφέρον και αγάπη, ο τρόπος που ο αρχηγός μας ο Λουκ Χάνκοκ γονάτισε δίπλα του και προσευχήθηκε, ο τρόπος που ο φυσιοθεραπευτής μας ο Φρεντ Χάινα έτρεξε κοντά του να σκεπάσει το κόκαλο που εξείχε με μια πετσέτα και προσπάθησε να τον σταθεροποιήσει, ο τρόπος που ο φροντιστής μας ο Βίνι Τέιταμ και ο γυμναστής μας ο Ρέι Γκανόνγκ έτρεξαν κι αυτοί να τον παρηγορήσουν, και τέλος ο τρόπος που ο ίδιος ο Κέβιν έδειξε ψυχραιμία και χαρακτήρα σε μια τέτοια στιγμή ώστε να μη σκεφτεί τον εαυτό του αλλά εμάς τους υπόλοιπους, και να μας ζητήσει επιτακτικά να νικήσουμε. Πολύ σπάνια στη ζωή βλέπεις τόσο
βαθιά αντίδραση σε μια αντιξοότητα που έχει συμβεί μπροστά
σε τόσο κόσμο. Η γενναιότητα, η αγάπη, η ψυχική αντοχή που
περιείχαν όλες αυτές οι συμπεριφορές ήταν αξέχαστες. Κι όταν
μπήκα στον θάλαμο του Κέβιν στο νοσοκομείο και οι γιατροί μού
είπαν ότι θα γινόταν καλά, ήταν μια από τις πιο υπέροχες στιγμές
της ζωής μου. Η ικανότητά του να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο, να
πει σε όλους
ήταν: «Μπορεί να τελειώσετε τη χρονιά με 31 νίκες και 2 ήττες, αλλά, καλώς ή κακώς, θα κριθείτε στο τελευταίο διαγώνισμα, πώς
δηλαδή θα παίξετε στο τελικό τουρνουά. Η κανονική περίοδος
είναι απλώς για να πάρετε μια θέση στo τουρνουά του NCAA».
Όσον αφορά την πρωταθλήτρια ομάδα μας, το ενδιαφέρον στοι-
χείο είναι ότι ο Κέβιν Γουέαρ κατέληξε να γίνει ο πνευματικός μας
ηγέτης, ενώ ο Τσέιν Μπεχάναν ο φυσικός μας. Και οι δύο παίκτες
είχαν αποβληθεί από κάποιους αγώνες της κανονικής περιόδου.
Όταν επέστρεψαν, τους κάθισα κάτω και τους είπα ότι κανένας
δεν θα θυμόταν το παραμικρό από όλα αυτά αν έπαιζαν και οδη-
γούσαν την ομάδα στην επιτυχία. Και όντως έτσι έγινε!
Στις αρχές του τουρνουά του 2013, η Adidas έστειλε στην
ομάδα μας φανέλες προθέρμανσης που έγραφαν: «Σταθείτε
στο ύψος των περιστάσεων». Όταν είδα τον Κέβιν και όλη την
ομάδα μας να στέκονται στο ύψος μιας τόσο δύσκολης περί-
στασης και να γίνονται πιο δυνατοί μέσα απ’ αυτή, μια από τις
χειρότερες στιγμές μου στα γήπεδα του μπάσκετ μετατράπηκε
στην ωραιότερη βδομάδα της ζωής μου. Το βιβλίο αναφέρεται σ’
αυτό το ταξίδι, στη διάρκεια όχι μόνο μιας αγωνιστικής περιό-
δου στο μπάσκετ, αλλά όλης μου τη ζωής.
Άσχετα από την κατάσταση στην οποία βρίσκεστε όταν
ανοίγετε αυτό το βιβλίο, ή τη δική μου όσο το έγραφα, όλοι μας
έχουμε την ευθύνη να προχωράμε μπροστά. Το χρωστάμε στην
οικογένειά μας, στην κοινωνία μας και στον εαυτό μας. Άσχετα με
το πόσο δύσκολη και χαοτική έχει γίνει η ζωή, η δουλειά μας είναι
να συγκεντρωθούμε, να παλέψουμε και να κρατάμε το βλέμμα
μας και την προσπάθειά μας εκεί που πρέπει. Κάθε μέρα ακούμε
ιστορίες για ανθρώπους που δεν κατάφεραν να το κάνουν αυτό
και οι ζωές τους και οι καριέρες τους εκτροχιάστηκαν. Ξέρου-
με τι αγχώνει τους ανθρώπους. Πρέπει να βρούμε τις λύσεις. Οι
άνθρωποι υποφέρουν. Όμως, τα εμπόδια δεν σημαίνουν ότι δεν
μπορούμε
τις
να
για να αρχίσουν να ανεβαίνουν την ανηφόρα με τη μετάδοση των
μαθημάτων ζωής που έχω πάρει μετά από τριάντα πέντε χρόνια
στους πάγκους, τότε οι σελίδες που ακολουθούν θα έχουν πετύχει τον στόχο τους.
