Astrid Duijff & René Roders
Nieuwe politiek op Bonaire
Nieuwe politiek op Bonaire
Verleden, heden en toekomst
van de Movementu di Pueblo
Boneriano
colofon
LM Publishers – Edam, The Netherlands www.lmpublishers.nl
© 2025 – LM Publishers
ISBn: 9789460229701
Redactie Thecla Berghuis
Vormgeving Garage bureau voor grafisch ontwerp (BNO)
Productie Hightrade BV
Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Inhoud
Talbes / Misschien 7
Inleiding 9
Deel I Verleden
HoofdStuk 1 Ontwikkeling van de politiek op Bonaire na woII 25
HoofdStuk 2 Drijvende kracht 39
HoofdStuk 3 Zonder visie geen ontwikkeling 51
HoofdStuk 4 De start van een nieuwe politieke partij 55
Deel II Heden
HoofdStuk 5 Op campagne en coalitievorming 63
HoofdStuk 6 Duivels dilemma 75
HoofdStuk 7 De kiezer 81
HoofdStuk 8 Over beeldvorming, framing en mythevorming 93
HoofdStuk 9 Intermezzo 101
HoofdStuk 10 De rol van lokale nieuwswebsites 115
HoofdStuk 11 De tangbeweging 133
HoofdStuk 12 Verwaarlozing 165
Deel III Toekomst
HoofdStuk 13 Catch 22? 195
Dankwoord 215
Nawoord 217
Talbes
Talbes ta bolbe e Dia
Un dia di puru alegria,
Of un nochi di puru tristeza
Di luna cla bo’i pal’i sia.
Talbes ta bolbe e Dia
Cu cadushi i pal’i sia
Ta brasa otro na boneiru
Cu cariño di famia.
Talbes ta yega e Dia tur maishi tin nan simia, cu obrero i donjo di trabow
Ta reuní cu simpatia ---
Talbes Me Di’ej ta leew ainda,
Mas leew cu cunucu di Ma Linda
Ma por fabor, no perde fe ni esperanza,
No obstant’e calabera na caminda ---
Cola Debrot
Misschien
Misschien komt de dag nog eens terug
Een dag van pure vreugde,
Of een nacht van puur verdriet
Met een heldere maan op de zadelboom.
Misschien komt de dag nog eens terug
Dat de kadushi en de zadelboom
Elkaar omarmen op Bonaire
Met liefde voor elkaar.
Misschien komt de dag wel dat de maïs zijn zaden draagt, met arbeiders en werkgevers
Samengebracht in sympathie ---
Misschien is die dag nog ver
Verder dan de kunuku van Moeder Linda
Maar verlies alsjeblieft geloof noch hoop, Ondanks de tegenslagen onderweg ---
Cola Debrot
Een winnaar is een dromer die niet opgeeft
Nelson Mandela (1918-2013)
Inleiding
Over Bonaire
Bonaire is het op een na grootste eiland van de voormalige Nederlandse Antillen maar heeft op Saba en Sint-Eustatius na het kleinste aantal inwoners: rond de 25.000. Toen wij in 1991 kennis maakten met het eiland telde het 11.000 inwoners. Ondanks de spectaculaire groei, voornamelijk veroorzaakt door immigratie, blijft de gemeenschap klein. 25.000 inwoners op 288 km2. Dat zijn 87 inwoners per km2. Grote delen van Bonaire zijn dan ook onbewoond. Denk aan Washington-Slagbaai, Brasil, Bolivia, de zoutpannen, Washikemba en delen van Colombia. Ter vergelijking: Curaçao heeft een oppervlakte van 444 km2, telt officieel 193.000 inwoners en heeft daarmee 435 inwoners per km2. Aruba telt officieel 106.000 inwoners op een oppervlakte van 180 km2. Dat betekent dat er bijna 590 inwoners per km2 wonen.
Van de 25.000 inwoners op Bonaire zijn er ruim 16.000 niet op Bonaire geboren. Slechts 36 procent van de Bonairiaanse bevolking is op Bonaire geboren. Veel bewoners zijn geboren in Centraal- of MiddenAmerika of Europees Nederland. Ruim 4000 inwoners zijn in Europees Nederland geboren. Meer dan 20 procent van de bevolking is geboren op Aruba, Curaçao of Sint-Maarten. Daarnaast zijn er immigranten uit de Dominicaanse Republiek, Colombia, Venezuela en Peru. Tenslotte zijn er kleinere groepen immigranten uit Suriname, de Verenigde Staten en Canada.
Met name voor de op het eiland geborenen geldt ‘iedereen kent
iedereen’. Een vriendin van ons die is opgegroeid op het eiland heeft bij een latere gezaghebber in de klas gezeten en had als leerkracht de latere leider van een van de grote politieke partijen.
Een interessant object
Ondanks de schaal, of misschien juist wel daardoor, is het eiland voor sommige wetenschappers, journalisten en liefhebbers een interessant object. Het is overzichtelijk en er blijft weinig verborgen. Antropoloog Ank Klomp was een van die wetenschappers. In 1983 verscheen haar proefschrift Politiek op Bonaire. Ze deed van 1969 tot en met 1971, daarna in 1976 en in 1978 onderzoek naar het politieke functioneren op het eiland. In 1970 en 1971 woont ze er zelfs veertien maanden aaneengesloten. Ze verbleef bij bewoners thuis, meestal in Rincon. Haar onderzoeksmethodiek wordt participerende observatie genoemd. Een belangrijke conclusie die ze in haar proefschrift trekt is dat het politieke functioneren op Bonaire gekenmerkt wordt door patronage: een politiek systeem dat in de wetenschap machine politics wordt genoemd. Een transactioneel systeem (van transactie, overeenkomst) waarin leiders van politieke partijen stilzwijgende overeenkomsten sluiten met hun volgers en ze kleinere en grotere voordeeltjes gunnen. Meestal is die relatie ongelijkwaardig en verleent de hogergeplaatste persoon gunsten aan de lager geplaatste in ruil voor iets. Bijvoorbeeld een stem of volmacht voor de volgende verkiezingen. Daarmee wordt ‘What can you do for me?’ een belangrijke stemmentrekker en komt het persoonlijk belang vóór het algemeen belang. Politici worden daardoor niet afgerekend op wat ze voor de bevolking of het eiland doen maar wat ze voor een individuele inwoner en/of zijn of haar familie doen of hebben gedaan. Een concreet voorbeeld daarvan dat ook heden ten dage nog speelt is dat je bij de juiste politieke partij aangesloten moet zijn om in aanmerking te komen voor de erfpacht van een stukje grond of een baan voor je zoon of dochter.1
1 Patronage is niet voorbehouden aan landen in het Caribisch gebied. Op 20 oktober 2024 werd bijvoorbeeld bekend dat Elon Musk dagelijks 1 miljoen uSd beschikbaar stelde om kiezers te stimuleren op Trump stemmen.
Gezaghebbershuis, het oudste stenen gebouw van Bonaire, waar nu de officiële ontvangsten plaatsvinden.
Foto: AD
In hoofdstuk 1 treft u een uitbreide beschrijving van de politieke geschiedenis aan. Hier is een korte schets ervan wel even op zijn plaats. Echte politiek op Bonaire bestaat pas sinds 1948. Toen werd algemeen kiesrecht ingevoerd en de eerste politieke partij opgericht door L.D. Gerharts, de Partido Boneriano Uni (PBu). Na allerlei fusies en afsplitsingen bestaat de partij nu onder de naam Union Patriotiko Boneriano ( uPB). In 1953 richt Julio Abraham, na een conflict met Gerharts, de Partido Demokrátiko Boneriano op (PdB, vaak afgekort tot dP). Ook deze partij bestaat nog steeds. Totdat in 2015 de Movementu di Pueblo Boneriano (MPB) als nieuwe partij met drie van de negen zetels de verkiezingen wint, is Bonaire afwisselend bestuurd door de twee grote politieke partijen uPB en PdB.
Sinds 10 oktober 2010 is Bonaire een ‘bijzondere gemeente’ van Nederland, een zogenaamd openbaar lichaam. Het Bestuurscollege bestaande uit een gezaghebber en drie gedeputeerden, vormt het dagelijks bestuur van het eiland en wordt gecontroleerd door de Eilandsraad waarin negen leden zitting hebben.
Speurtocht
Dit boek is geen wetenschappelijk verslag. Het is wél de uitkomst van een speurtocht van twee mensen die nieuwsgierig zijn en willen bijdragen aan de geschiedschrijving van het eiland. Waarheidsgetrouw en net als Politiek op Bonaire van Ank Klomp gebaseerd op documenten, publicaties, eigen waarnemingen en bevindingen en de waarnemingen en bevindingen van anderen. Maar zonder te refereren aan wetenschappelijke publicaties van vergelijkbaar onderzoek naar situaties elders in de wereld, zoals dat voor een proefschrift vereist is.
Klopt het allemaal?
Politiek is wereldwijd soms ronduit kwaadaardig en dat de Bonairiaanse politiek daar geen uitzondering op vormt zult u in dit boek lezen. De bevindingen en verklaringen zijn soms zo bizar dat we twijfelden
aan de juistheid ervan. In toenemende mate raakten we verbaasd over wat we lazen, hoorden en aantroffen en wat op dit mooie eiland door veel mensen kennelijk als normaal wordt ervaren. Met name het door bestuurders en hoge ambtenaren overtreden van wetten en regels, het gebruik van verboden drugs en het elkaar bestrijden via de media middels leugens, verdraaiingen en beschuldigingen zijn van oudsher gemeengoed. Daarom is het goed te weten dat alle feiten en gebeurtenissen die u in dit boek leest enerzijds gebaseerd zijn op schriftelijke bronnen die voor iedereen toegankelijk zijn en anderzijds op de vele gesprekken die we hebben gevoerd met mensen van de verschillende partijen. Ook met personen die anoniem willen blijven omdat ze hun toekomst zeker willen stellen.2 Weet dat elke bevinding en elk feit dat we van een van onze bronnen kregen is bevestigd door meerdere bronnen. Ook de analyses en oordelen die we hebben geformuleerd zijn niet zo maar uit de lucht gegrepen. Ze zijn allemaal gebaseerd op onze waarnemingen en bevindingen en bevestigd of onderschreven door meerdere bronnen. Kortom, alles wat u gaat lezen in dit boek is bevestigde werkelijkheid. Er is geen woord van verzonnen.
Werkwijze
We hebben gesprekken gevoerd met tweeëntwintig personen van de verschillende politieke partijen maar ook met partijloze burgers. Elk gesprek dat we hebben gevoerd is opgenomen en vervolgens woord voor woord uitgewerkt en aan de geinterviewde gestuurd met het verzoek de tekst te controleren op eventuele onjuistheden. De geinterviewden konden ook aangeven of er wijzigingen moesten worden aangebracht en of delen moesten vervallen en of het geheel of delen alleen anoniem mochten worden gebruikt. Meerdere personen hebben van die mogelijkheid gebruikgemaakt. Tenslotte konden de geinterviewden de hele tekst terugtrekken. Eén persoon heeft dat gedaan.
2 Het aantal personen dat uitsluitend anoniem wilde meewerken aan dit boek is beperkt. Ze vrezen dat hun medewerking zal leiden tot uitsluiting of andere negatieve gevolgen zal hebben. Sanne Meijer is hier open over wanneer ze zegt: ‘Als je politiek gekleurd bent gaan er een heleboel deuren dicht.’
Sterk gekleurd
Sinds het verschijnen van Politiek op Bonaire is er weinig geschreven over het politieke bedrijf op het eiland. Geen enkel boek heeft het als expliciet onderwerp. Politiek komt wel aan de orde in de biografie Miguel Pourier (2016) van Bernadette Heiligers, maar als het om Bonaire gaat, slechts zijdelings. In de biografie van Lodewijk Daniël Gerharts Geliefd, bewonderd en bestreden (2022) van René Roders worden verschillende hoofdstukken expliciet aan de Bonairiaanse politiek gewijd zoals die zichtbaar was halverwege de vorige eeuw. Ook in De tragiek van Bonaire (2012) en in Abraham (2018) van Trix van Bennekom is politiek een belangrijk onderwerp maar door de bias van Van Bennekom in de vorm van sympathie voor de familie Abraham is het geschrevene over politiek in beide boeken sterk gekleurd. Oud-griffier Willem Cecilia zegt over haar: ‘Een actief meisje was dat. In dienst van de dP.’3
Extra zetje
Tegen deze achtergrond deed zich nog een aanleiding voor om de recente politieke geschiedenis van Bonaire te onderzoeken en onze bevindingen op te schrijven. We schrijven oktober 2023. In die maand verzorgt Bòi Antoin op verzoek van Elvis Tjin Asjoe van de Movementu di Pueblo Boneriano (MPB) voor de eigen leden een cursus over de ontwikkeling van de politiek. Antoin nodigt mij, René, uit om een deel daarvan voor mijn rekening te nemen met een presentatie over het leven van Gerharts, de man die sinds 1931 aan de wieg stond van de zakelijke, toeristische en politieke ontwikkeling van Bonaire. Over de cursus werd verslag gedaan in enkele media. Naar aanleiding daarvan ontvang ik een bericht dat ons, de auteurs van dit boek, de wenkbrauwen deed fronsen. De afzender was duidelijk verbolgen over mijn presentatie. Eén zin uit zijn epistel: ‘Ik vind dat jij je, als je serieus wil zijn als schrijver en iemand die bij wil dragen aan de waarheidsbevinding (sic!) op geschiedkundig vlak of de politieke historie van Bonaire, je
3 Democratische Partij.
héél ver moet houden van de politiek, inmenging of bevooroordeling.’
We waren stomverbaasd want het boek over Gerharts was ruim een jaar eerder verschenen, zowel in Nederland als op Bonaire goed verkocht en inmiddels had ik al meerdere presentaties verzorgd die kennelijk níet tot een irritatie als die van de briefschrijver hadden geleid.
Wat ging er achter deze ontboezeming schuil? Daar kwamen we na wat rondvragen achter: de auteur is de spreekbuis van de politieke beweging die zich aangesproken voelt door delen van de inhoud van de biografie en het feit dat ik er een voordracht over had verzorgd voor de politieke tegenspeler. Een poging dus om mij vanuit een schuttersputje ‘kalt te stellen’ en daarmee verdere schade te voorkomen. Nu wilde het toeval dat we kort daarvoor de vraag van Tjin Asjoe hadden ontvangen of we wilden nadenken over het idee om de geschiedenis van de MPB vast te leggen. Bij onze overwegingen of we op dat verzoek in zouden gaan heeft de waarschuwing van de briefschrijver een belangrijke rol gespeeld, maar niet zoals hij beoogde; we hebben zijn advies enthousiast in de wind geslagen. Het triggerde ons om ons juist wél verder te verdiepen in de politiek(e historie) van het eiland en aan waarheidsvinding te doen en dus positief op Tjin Asjoe’s verzoek te reageren.
Nieuwe politieke realiteit
In de weken waarin wij ons voorbereidden op het werk, ontstaat plotseling een heel nieuwe politieke realiteit op het eiland doordat MPBfractievoorzitter Cyrill Vrolijk besluit voor zichzelf te beginnen, zijn zetel mee te nemen en de oppositie, de Partido Demokrátiko Boneriano van Clark Abraham, die drie zetels heeft, te steunen bij de vorming van een nieuw college. Het college gevormd door MPB en uPB verliest zodoende de meerderheid. Abraham weet naast Vrolijk ook voormalig MPB-fractievoorzitter Daisy Coffie voor zijn zaak te winnen. Daarmee verkrijgt hij de steun van vijf zetels in de raad en kan hij zijn slag slaan. Niet lang daarna ontstaat een tot de verbeelding sprekende nieuwe dynamiek in het politieke landschap van het eiland, in december 2023 beginnend bij de veroordeling door de rechtbank van de politiek leider van de PdB, gedeputeerde Clark Abraham voor het niet leveren van
een partij lakens ter waarde van bijna 18.000 dollar aan het ziekenhuis waarvoor hij wel betaald was.
Daarna worden wij geheel onverwacht getuige van een opmerkelijk turbulente periode in politiek Bonaire. Verschillende van de turbulenties zullen de revue passeren. Tegen deze achtergrond vinden wij het spijtig ‘dat gedeputeerde Abraham ervoor heeft gekozen om niet deel te nemen aan dit project’ zoals zijn officemanager ons laat weten nadat we hem hebben uitgenodigd. We zullen het dus zonder zijn inbreng moeten doen. Van Daisy Coffie ontvangen we helemaal geen reactie op onze uitnodiging. James Kroon daarentegen neemt wel (telefonisch) contact met ons op en belooft een week later terug te bellen om een afspraak te maken, maar helaas komt hij zijn belofte niet na. Ook een andere hoofdrolspeler, Cyrill Vrolijk weigert medewerking. Hij haakt af nadat we hem hebben gesproken, hij het verslag van ons gesprek met hem heeft gecorrigeerd en geretourneerd en we hem daarna vragen naar de bezoldiging van zijn vrouw, die hij als zijn fractieadviseur heeft aangesteld. Hij laat ons getergd weten dat we met die vraag zijn privéleven en dat van zijn vrouw schenden en hij wil niet dat we citaten van hem uit het gesprekverslag gebruiken. We betreuren zijn beslissing maar respecteren haar. We wijzen hem er nog wel op dat niet wíj maar hij zélf zijn privéleven vervlecht met zijn politieke leven door de beslissing zijn vrouw aan te stellen als fractieadviseur. Dit betekent dat vier hoofdrolspelers in de recente politieke ontwikkelingen op het eiland de gelegenheid laten lopen om hun verhaal aan ons te vertellen en dus geen gebruik maken van onze intentie van hoor en wederhoor. We besluiten niet te speculeren over hun motieven.
In dit boek concentreren wij ons op één politieke beweging, de Movementu di Pueblo Boneriano, opgericht in december 2013 en gelanceerd in januari 2014. De partij heeft als doel de eilandelijke politiek te vernieuwen door good governance voorop te stellen. Voormalig griffier van de Eilandsraad Cecilia promoveert in 2018 op good governance en
MPB
komt na bestudering van de internationale literatuur tot de volgende acht indicatoren:4
- Afleggen van verantwoording
- Toegankelijk zijn voor de bevolking
- Stimuleren van de burgers
- Gericht op samenwerking en consensus
- Betrokkenheid tonen
- Zorgdragen voor herkenbaarheid
- Tonen van responsiviteit door te luisteren
- Zorgdragen voor effectiviteit en efficiëntie
Allemaal kenmerken van wat wij hier benoemen als een nieuwe politieke moraal. De initiatiefnemers van de MPB kiezen voor dit nieuwe politieke profiel omdat zij zich niet meer herkennen in de idealen en, vooral, de handelwijze van de uPB en de PdB, de twee politieke mastodonten5 van het eiland. De MPB komt in 2014/2015 in een speelveld terecht dat sinds de jaren 1950 wordt gedomineerd door die twee politieke machtsblokken. Deze beheersen het politieke spel tot in de finesses en zitten niet te wachten op een nieuwe rivaal. Niet alleen omdat het ze kiezers en dus invloed en macht gaat kosten maar ook omdat good governance en vernieuwing niet tot hun speerpunten behoren. Ze hebben andere dingen aan hun hoofd. Zoals bijvoorbeeld ervoor zorgdragen dat hun leider gevrijwaard blijft van risico’s zodat hij zijn persoonlijke belangen kan blijven aanhaken aan politieke, maatschappelijke, eilandelijke belangen. In beurstermen: handeldrijven met voorkennis. Afleggen van verantwoording en nastreven van samenwerking en consensus passen daar niet goed bij. Zij staan voor wat wij tijdens het werken aan dit boek zijn gaan noemen ‘oude politiek’. Voormalig griffier van de Eilandsraad Cecilia formuleert glashelder wat er aan de oude politieke partijen zichtbaar is: ‘Als je het achteraf analyseert gaat het altijd om geld. Om het plat te zeggen, wanneer je de bevolking voor zestig procent dient en jezelf voor veertig procent dan vind ik het al
4 Cecilia, W.A., Effecten van Good Governance na 10.10.10.
5 Hier bedoeld als partijen die van oudsher veel invloed hebben.
goed gezien de percepties hier op het eiland.’ Een schokkende constatering in onze ogen. Hoe beide partijen omgaan met de nieuweling is een van de onderwerpen in dit boek.
Door ons te richten op een recente politieke beweging zou de lezer kunnen denken dat we ons beperken tot een wel erg korte tijdspanne, maar door de lange bestaansgeschiedenis van de twee mastodonten (die van Klomp veel aandacht krijgen) én de eerdere betrokkenheid van meerdere oprichters van de MPB bij de uPB, de PdB en soms ook andere partijen, komen ook regelmatig aspecten van het verleden van die partijen aan de orde, de manier waarop zij politiek bedreven en bedrijven en hoe ze met hun tegenstrevers omgingen en omgaan. Bovendien staan we in enkele hoofdstukken stil bij meer algemene politieke en maatschappelijke verschijnselen op het eiland.
De opbouw van het boek
Het boek bestaat uit drie delen: Verleden, Heden en Toekomst. In het deel Verleden hebben we vier hoofdstukken opgenomen. In het eerste hoofdstuk Ontwikkelingen na woII geven we een overzicht van de Bestuurscolleges sinds de oprichting van de twee van oudsher dominante politieke stromingen in 1948 en 1953. Heel specifiek treft u in dit hoofdstuk een overzicht aan van alle bestuurlijke coalities die zich sinds 2007 hebben voorgedaan en de daarbij behorende gedeputeerden. Daarna staan we in het hoofdstuk Drijvende kracht stil bij de achtergrond, motieven en aarzelingen van de centrale persoon en de drijvende kracht achter de MPB: Elvis Tjin Asjoe. In het daaropvolgende hoofdstuk Visie geven we inzicht in de drijfveren en visie van de partij en hoe ze tot stand zijn gekomen. Deel 1 sluiten we af met het verslag van de start van de partij in hoofdstuk 4 De start van een politieke partij.
Het deel Heden vormt het hart van het boek. Het begint met hoofdstuk 5 Op campagne en coalitievorming. Daarin doen we verslag van de campagne voorafgaand aan de Eilandsraadverkiezingen van 2015,
de winst en de toch verloren coalitievorming daarna. Vervolgens staan we in hoofdstuk 6 stil bij het dilemma waar Tjin Asjoe mee wordt geconfronteerd: wel of niet kiezen voor bestuurlijke rust en de samenwerking met de uPB wel of niet voortzetten. In de daaropvolgende hoofdstukken geven we inzicht in meer algemene politieke of daaraan verbonden onderwerpen. In hoofdstuk 7 De kiezer laten we zien hoe partijen kiezers voor zich winnen, wat de invloed van partijleiders is en hoe kiezers tot hun keuze komen. Daarna schenken we in hoofdstuk 8 aandacht aan de fenomenen beeldvorming, framing en mythevorming. Dat doen we omdat ze een essentiële en misschien zelfs wel beslissende rol spelen in het politieke proces, de meningsvorming van kiezers en de werving van stemmen.
Na dit hoofdstuk voegen we een intermezzo in. We denken namelijk dat het voor de lezer interessant is om enkele voorbeelden te krijgen van hoe het politiek-bestuurlijke proces op het eiland concreet verloopt. We hebben daarvoor twee redelijk complexe voorbeelden uitgekozen omdat juist over complexe zaken veelal reuring ontstaat. Met behulp van informatie van onze bronnen en publicaties in enkele media leggen we deze zaken aan u voor.
Omdat de op Bonaire bestaande nieuwswebsites eveneens een rol van betekenis spelen (ook bij beeldvorming, framing en mythevorming) hebben we over hun rol, uitingen en betekenis hoofdstuk 10 opgenomen met de titel De rol van lokale nieuwswebsites. In dat hoofdstuk gaan we onder andere de berichtgeving over de MPB na van een aantal nieuwswebsites, zowel kwantitatief als kwalitatief. We komen daar tot verrassende en soms ontluisterende ontdekkingen. In hoofdstuk 11 keren we terug naar de MPB. In De tangbeweging geven we een overzicht van onze waarnemingen en verwoorden we onze analyse van de tactiek van de uPB en PdB om de MPB onschadelijk te maken.
In hoofdstuk 12 staat het begrip verwaarloosde samenleving centraal. Verwaarlozing veroorzaakt door ontbrekende moraliteit bij verschillende politici, bestuurders en hoge ambtenaren en een onmachtig Openbaar Ministerie. We maken u deelgenoot van de kenmerken van de verwaarlozing en de gevolgen ervan.
Deel 3 van het boek Toekomst telt slechts één hoofdstuk: Catch 22? Daarin gaan we op zoek naar mogelijkheden om de verwaarlozing tot staan te brengen en uit de catch 22 te ontsnappen.
We sluiten het boek af met een woord van dank en met een nawoord van Elvis Tjin Asjoe.
Tot slot iets over ons
Astrid (1961) is opgeleid tot onderwijzer en staat op haar negentiende voor de klas in het Amsterdamse speciaal en regulier onderwijs. In 1994 wordt ze waarnemend directeur van een school in AmsterdamNoord en in 2000 wordt ze benoemd tot directeur van een Amsterdamse basisschool in de binnenstad. Ze behaalt in 2006 haar master Onderwijskundig leiderschap en start in 2007 haar loopbaan als zelfstandig interim-directeur en onderwijsadviseur. Astrid ontwikkelt zich tot specialist en leidt scholen die door de inspectie als zwak of zeer zwak zijn beoordeeld, in een of twee jaar terug naar een voldoende kwaliteitsniveau.
Ook René (1952) is opgeleid tot onderwijzer. Vanaf 1974 staat hij voor de klas in het basisonderwijs in Amsterdam-Noord. In 1979 wordt hij directeur van een basisschool in Amsterdam-West, in 1988 wordt hij projectleider en van 1991 tot 1995 werkt hij voor de Hogeschool van Amsterdam. In 1993 behaalt hij zijn doctoraal onderwijskunde en tussen 1995 en 2003 is hij werkzaam bij de Amsterdamse schoolbegeleidingsdienst. In dat laatste jaar wordt hij directeur en vanaf 2006 partner van een bureau voor onderwijsmanagement en functioneert hij net als Astrid als interim-directeur en -bestuurder.
Wij zijn sinds 1989 een stel, kennen Bonaire sinds 1991 en wonen er vanaf september 2019. Om misverstanden te voorkomen: wij zijn lid van geen enkele politieke partij op het eiland, zullen dat ook niet worden, hebben nog nooit op de mpb gestemd en laten in het midden op welke partij we in de toekomst gaan stemmen.
Wij zijn en blijven buitenstaanders die op een ‘afstandelijke wijze’ kijken, vragen, luisteren en schrijven. We zijn volkomen onafhankelijk van alles en iedereen en ook zullen we geen blijk geven van sympathie of antipathie ten opzichte van de MPB en haar idealen. Kortom: wij doen ons uiterste best om een onafhankelijke buitenstaander te blijven. Weet ook dat we niet zijn en worden betaald voor het schrijven van dit boek. We hebben het geschreven omdat we nieuwsgierige, geinteresseerde inwoners zijn, graag uitzoeken wat er speelt en dat vervolgens opschrijven om daarmee een bijdrage te leveren aan het vastleggen van de geschiedenis van het eiland om er mogelijk iets van te leren. Niets meer en niets minder.