Slimme bolder waarschuwt

Slimme bolder waarschuwt voor gevaar!

Donderdag 13 januari om 11.00 zitten we aan de koffie bij Debora Berkhof en Erik van Genderen van de firma Straatman te Zwijndrecht. Als we net willen beginnen dreigt er een transport te vertrekken volgeladen met producten waarover we graag meer willen weten. Toch eerst maar even een paar foto’s. Onze belangstelling komt voort uit het feit dat we graag wat meer willen weten over de activiteiten van Straatman. Zij houden zich o.a. bezig met: de productie van (zware) onderdelen voor de baggerindustrie het maken van aanmeersystemen en het elektronisch op afstand sturen van deze systemen via computers met behulp van zonneenergie. We beperken ons bij dit interview tot de laatste twee onderdelen plus de laatste ontwikkeling; “de Slimme bolder”

Wat is precies jullie functie in dit bedrijf?

Debora: Ik doe hier de marketing, beurzen, websites, reclames en public relations. Erik: Ik houd mij bezig met besturingssystemen vanaf de ontwerpfase tot aan de ingebruikname. Hiervoor heb ik onder andere in de besturingen gewerkt van afsluiters met name aan de computerkant.

Wat waren de oorspronkelijke activiteiten van dit bedrijf?

Erik: Van oorsprong was het een machinefabriek die onder andere onderdelen fabriceerde voor het opspuiten van bagger t.b.v. landaanwinning. Dit waren z.g. boegkoppelingen. Het bedrijf is in 1902 opgericht door L. Straatman en was oorspronkelijk gevestigd in Dordrecht.

Debora, wat zijn haakunits?

Debora: Ga ik haarfijn uitleggen. Haakunits zijn units met haken om schepen aan vast te leggen en zijn bedoeld om de veiligheid, met name waar olie- en gasschepen aanmeren, te vergroten. Optioneel kan de trekkracht van de tros op afstand worden gemeten en in noodgevallen, beslist iemand om meerdere lijnen te plaatsen of in een noodsituatie de lijnen juist los te laten. Op dat moment treedt tegelijkertijd natuurlijk een noodplan in werking bij de havendienst met sleepboten e.d.. 10 jaar geleden hebben wij solar systemen voor onze haken met kaapstanders ontwikkeld voor locaties zonder vaste stroomaansluiting. Bovendien vergroot het gebruik van Solar de veiligheid nog meer en is het duurzaam.

Duurzaamheid speelt duidelijk een grote rol?

Jazeker, vertelt Erik. Het installeren, beveiligen en beschermen van de kabels die vroeger op de bodem lagen was tijdrovend, kostbaar en risicovol. Verder is het niet ongebruikelijk dat de voedingskabels beschadigd raken door ankers of tijdens baggerwerkzaamheden. Apparatuur die (onverwacht) buiten werking is, kan de veiligheid van het afmeren in gevaar brengen en het repareren van de beschadigde lijnen brengt dezelfde kosten en risico’s met zich mee als het installeren van de kabels. Onze oplossingen op zonne-energie voorkomen deze problemen door de noodzaak van onderwaterkabels helemaal weg te nemen. Hierdoor wordt de doorlooptijd voor de aanleg van palen en ligplaatsen verkort. De onderhoudskosten zijn laag, zoals tot nu toe is gebleken bij het gebruik. En natuurlijk verlaagt het gebruik van zonneenergie de energiekosten en past het binnen onze visie op duurzaamheid.

Inmiddels maken we een rondje door de fabriek. Komen alle onderdelen uit deze fabriek?

Erik vervolgt: Jazeker, wij zijn volledig selfsupporting. Vanaf het ontwerp, de productie en de elektrische afhandelingen. Ons robuuste autonome zonnestroomsysteem kan ATEX (explosieveilig) i.v.m. gevaarlijke gassen in de buurt, gecertificeerd geleverd worden en indien gewenst kunnen wij

werkverlichting en/of navigatiehulp toevoegen. Met ons geavanceerde telemetriesysteem (dataversturing) zijn alle systemen op afstand te bedienen. Hieronder enkele opnames in de werkplaats.

Lopen jullie ook aan tegen regeltjes?

Debora: Technische regels zijn overal anders, per klant en per land. Elke klant heeft zijn eigen technische specificaties waaraan wij moeten voldoen.

Welstandcommissie?

Nee die bemoeit zich hier niet mee. Wij moeten echter wel uiteraard aan alle internationale standaarden en eisen voldoen. De Europese Unie heeft ATEX-richtlijnen opgesteld, waardoor werkgevers in de EU verplicht zijn om te zorgen voor veilige werkomstandigheden in een omgeving met een explosiegevaarlijke atmosfeer. De afkorting ATEX verwijst naar de Franse woorden atmosphères explosibles. Ze worden vaak ook EX-omgevingen genoemd. Naast het ontwerp en de levering van een zonnesysteem voor de aandrijving van onze kaapstanders, kunnen wij een breed scala aan opties leveren. Om de veiligheid van zowel aanmeeroperators als aanmeeractiviteiten van schepen te vergroten, kunnen we allerlei componenten aan ons zonnesysteem toevoegen maar het belangrijkste voordeel is de gegarandeerde beschikbaarheid. Ook verlaging van de energiekosten en laag onderhoud werken natuurlijk niet tegen.

Met wat voor schepen worden jullie opdrachten geïnstalleerd? Eigen beheer?

Nee zeker niet. Wij produceren bijv. voor Havenbedrijf Rotterdam in opdracht van een lokale aannemer, aan wie wij leveren. Wij komen daarna weer in beeld bij de inbedrijfname van onze producten.

Aan welke landen leveren jullie het meest? Debora:

Zeg maar alles tussen Rotterdam, Chili en Singapore. Door Corona reizen we nu minder en de installatie gebeurt nu vaker op afstand.

Wat is een voorbeeld van een groot buitenlands project?

Debora: De nieuwe aanlegplaats van Hamburg is in 2019 opgeleverd en dient als wachtruimte voor schepen met een grote diepgang die afhankelijk zijn van het getij om de haven van Hamburg binnen te varen. Straatman leverde voor deze nieuwgebouwde ligplaats negentien haakunits met zonnepanelen. Deze panelen leveren stroom aan de geïntegreerde kaapstanders, evenals aan de werklampen om een veilige werk omgeving voor de bootslieden te garanderen. Door gebruik te maken van LoRa-technologie worden essentiële details gedeeld, waaronder beschikbaar vermogen, energieverbruik, batterijkwaliteit en een logboek. Hierdoor kan de haven van Hamburg de status van de afmeersystemen in een webapp monitoren en just-in-time preventief onderhoud plannen.

Zo te horen zijn al jullie systemen behoorlijk duurzaam en dus een hot item in deze tijd?

Erik: Ja en daar zijn we trots op. Laag onderhoud en er is ook geen brandstof nodig. Dus een prima milieubijdrage. Geen ingewikkelde en dure kabellegging meer. Werklampen op zonne-energie kunnen op elke externe locatie worden geplaatst. Het

gebruik van zonnestroomsystemen voor werkverlichtingssystemen zorgt voor goede werkverlichting en zorgt er daarmee voor dat alle medewerkers 24 uur per dag veilig kunnen werken.

Een 3e core business van jullie zijn slimme bolders. Hoe maak je een bolder slim?

Debora: In samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam hebben wij een bolder ontwikkeld die meet welke krachten er staan op de trossen van aangemeerde zeeschepen. Behalve het meten van de kracht die op de bolder wordt uitgeoefend kan de slimme bolder ook aangeven in welke richting en hoek de lijn staat. De monitoring gebeurt volledig op afstand. In de toekomst komt deze informatie ook beschikbaar voor de kapitein van het schip. Hij kan dan direct schakelen bij gevaarlijke situaties door bijv. stormweer. Dus het wordt duidelijk zichtbaar of de krachten op de tros niet te groot worden.

Ongelooflijk hoe je zoiets kan meten, dan moet de bolder toch kunnen bewegen?

Debora: Inderdaad zit er in onze bolder een systeem gebouwd, met sensoren, die ontzettend lage waarden kunnen meten. De bolder kan dus bewegen maar dat is niet te zien. De gemeten waarden worden verwerkt in een wiskundige formule en zo berekenen we de trekkracht, de richting en de hoek van de lijn.

Zijn jullie nog met toekomstige mogelijkheden van dit project bezig?

Debora: Jazeker, achteroverleunen is niets voor dit bedrijf. We zijn onder andere nu bezig met een toevoeging van verlichting in de bolder. Een kapitein kan straks zien welke bolders voor hem zijn gereserveerd.

Hier gaat zeker een lange testperiode aan vooraf tot de daadwerkelijke ingebruikname?

Erik: Ja dat klopt. We hebben de 1e proefopstelling achter de rug en die is goed verlopen. Dat was bij een testplaatsing op de 2e Maasvlakte. Uiteraard hebben wij daarvoor al een uitgebreide testperiode achter de rug in onze eigen werkplaats in Zwijndrecht. Deze slimme bolders zijn speciaal ontworpen voor zeeschepen. Alles is gebaseerd op verhoging van de veiligheid en de mogelijkheid om op afstand te monitoren.

Na dit persoonlijke en gezellige gesprek met Debora en Erik hebben wij zeker meer inzicht gekregen in het werk van Straatman. Het is door alle innovatie een prachtig succesverhaal dat nog veel groter kan gaan worden.

Nog 1 vraag. Veel werkers op de kade zullen misschien hun wenkbrauwen fronsen en vrezen voor hun baan?

Debora: Nee zeker niet. Wat bijvoorbeeld onze slimme bolder doet is inzicht geven en de veiligheid vergroten. Dit gaat niet ten koste van het personeel in de havens. Het is geen “automatiseringsslag” maar een “digitaliseringsslag” waarbij er b.v. zoveel mogelijk data wordt verzameld om daar analyses van te maken zodat toekomstige beslissingen steeds meer op basis van meten = weten zullen zijn. Bij ons, motorbootvaarders zal alles voorlopig nog wel blijven zoals het was. Alhoewel? Ik zie ze hier bij Straatman toch al nadenken.

Artikel: Paul Graafland Fotografie: Straatman archief/ Paul Graafland