Soarbelevenissen van een deltapiloot

Soarbelevenissen met een delta Met de meeuwen mee

Tekst: Niko Groenewegen Foto’s: Wim de Gier

Soaren aan de Nederlandse duinen is een genoegen, of je nu een delta of een paraglider vliegt. Maar niet alles gaat altijd volgens plan, ondervond Niko Groenewegen.

Noord-west, vijf Beaufort Staande op de hoogste bult van de duinenrij vraag ik aan de helper die recht voor me staat om de voorkabels van mijn deltavleugel iets te laten vieren waardoor de neus zich omhoog kan richten in de wind. Ik voel dat ik controle heb dus: “laat maar los, ...... bedankt”. Ik wil nog een moment op eigen kracht

voelen wat de wind doet, qua richting, kracht en vlagerigheid. Het toestel draait automatisch nog een paar graden waardoor het rechter op de wind komt en dan volgt een ingesleten routine: de neus gestaag wat hoger laten komen, de lift voelen doordat de hangband tussen delta en harnas gespannen komt te staan, een sprong naar voren en meteen de eerste meters hoogte ondergaan. Door het venturi-effect is er in eerste instantie nog weinig voorwaartse beweging maar dat komt wel wanneer ik mijn lichaamsgewicht naar voren breng door aan de bottombar (stuurstang) te trekken. Nu in een vloeiende beweging het lichaam naar opzij trekken, daardoor een bocht inzettend om tenslotte bijna parallel aan de

Wim de Gier start bij Langevelderslag.

duinenrij te geraken. Dat is het kunstje. Men moet niet te lang wachten met deze bocht want dan vlieg je dwars door de liftband heen en is een daling naar het strand onvermijdelijk. En dat wil je niet omdat je komt om te vliegen. Iedereen die voor het eerst gaat soaren ondergaat dit uitzakken echter wel een (paar) keer omdat onze natuurlijke weerstand tegen dicht bij het duin indraaien pas door ervaring enigszins getemd kan worden.

Soaren saai? Natuurlijk niet! En dan? Ja dan is het spelen. Dan is het kicken. Kicken op de hoogtewinst. Of op de kilometers die je aflegt. Of op het uitzicht over het verstilde duinlandschap landinwaarts. Of op de zeebries in je neusgaten. Of op de zwaaiende en fotograferende strandwandelaars. Of op de kolonie meeuwen bij de waterlijn die bij jouw nadering voor je wegvlucht en de enkeling die vervolgens nieuwsgierig met je meevliegt. Of op de wat lager vliegende parapenters die als leden van dezelfde broederschap ook zichtbaar genieten. Uiteindelijk kicken op het bereiken van de strandpaviljoens van Zandvoort (wanneer je vanaf Langevelderslag start) of Castricum dan wel Egmond (vanaf Wijk aan Zee) of - hoewel verboden - toch nog een stukje verder, langs de boulevard. Hoe iemand dit soaren ooit ‘saai’ heeft kunnen noemen begrijp ik niet. Vooral niet omdat je altijd wel met enkele vliegmaten samen de liftband berijdt. Achter, voor, onder, boven elkaar. Samen vooruit of elkaar tegemoet vliegend aan de zee- of duinkant. Hoe kan het saai zijn om tijdens dit soaren voortdurend de grens van de natuurwetten op te zoeken? Stilhangen tegen de wind in, precies op het kantelpunt van windlift en zwaartekracht. Uitduwen, aantrekken, aantrekken, uitduwen. Hoe lang lukt dit? In de liftband zover mogelijk naar voren vliegen, langzaam stijgend totdat je - oeps - te ver bent gegaan, de band uitzakt en je in aangetrokken positie rap richting duin moet terugkeren. Bij het duin aangekomen kun je de verkregen snelheid omzetten in hoogte, naar de zee draaien en daarna de hervonden liftband weer gebruiken om te stijgen. Dit spel verveelt nooit. Ik ben een kind in de achtbaan.

Toplanding Onderdeel van het spel is een afsluitende toplanding op het duin. Ik soar al heel wat jaartjes dus dit toplanden heb ik wel onder de knie. Het is een kwestie van je hoogte en aanvlieghoek inschatten, schuin het doel aanvliegen, boven je doel op tijd tegen de wind in sturen en dan verticaal de laatste meters door subtiel uitduwen en aantrekken wegwerken. Bij een verkeerde inschatting van windkracht, hoogte of hoek kies je voor de zekerheid van een hogere doorstart of voor een vervroegd de liftband weer opzoeken en vervolgens een tweede landingspoging wagen. De bevrediging die je voelt wanneer je voeten weer in het zand staan, een vliegmaat de voorkabels beet heeft en je laat uithaken, verandert al snel in de wens om de gehele cyclus nogmaals mee te maken. Lukt dat vandaag niet meer, dan is het wachten op een volgende gunstige vliegdag.

Zaterdag 18 januari 2020 Au, au, au! Bel een ambulance! Ik kan nauwelijks lucht krijgen. Ik lig bovenop het duin met mijn rug in het zeil van mijn gekantelde delta. De mast bovenop de delta steekt nu - onder me - in het zand en maakt er als het ware een grote strandstoel van. In mijn hoofd draait het filmpje van de laatste 5 seconden. En ook beelden van de 10 seconden daarvóór, toen ik nog controle had. Het begon zo mooi vandaag! Een strakke NW5 met zelfs een blijmakend zonnetje. De ochtendvlucht met twee vliegmaten naar Zandvoort was als vanouds genieten. Nadat zij gezamenlijk op het strand geland waren besloot ik de delta bovenop het duin neer te zetten omdat er nog een vliegmaat

Hoog boven het strand bij Zandvoort.

onderweg was en ik vanuit die duinpositie weer eenvoudig met hem voor een tweede sessie zou kunnen starten en meevliegen. Weliswaar was er geen helper op het duin beschikbaar, maar de omstandigheden voelden beheersbaar en de toplanding was vervolgens volgens mijn boekje. Zoals voorgenomen ‘s middags met de andere vliegmaat gesoard tot ik wel voldaan was en tot een afsluitende tweede toplanding besloot.

Krachtige wind Hmmmmm, .....het valt niet mee om de laatste meters verticaal af te bouwen en om aan de grond te komen. De wind is de laatste minuten toch wel wat krachtiger geworden! Uiteindelijk staan mijn voeten in het verlossende zand en is de toplanding geslaagd. Maar de gebruikelijke voorwaartse beweging om de kielbuis te grijpen en daarmee de neus omlaag te trekken lukt me niet! Na wat pogingen op volle kracht slippen mijn voeten zelfs weg in het losse zand en lig ik plots op mijn knieën en voel de wind onder het zeil drukken. Dan begint de tweede film, die van slechts 5 seconden. De wind tilt langzaam de rechterkant van de delta op, waartegen al mijn ingezet tegengewicht nutteloos is. Nee toch, nee toch, nee toch! De delta wordt helaas niet simpel als de bladzijde van een boek omgeslagen, maar wordt schuin op zijn kant in een schroefachtige opgaande beweging linksom ‘gelanceerd’. In een flits zie ik me naar de winderige, verdiepte strandopgang bewegen, maar de opgetilde rechterkant van de vleugel zorgt er voor dat de bocht wordt doorgezet en ik weer richting duintop terugkeer. Dan ontstaat er nog wat extra vaart omdat na een halve cirkel de wind er van achteren bijkomt. De vleugel draait door en is driekwart rond. Ik zie de grond razendsnel op me afkomen. De neus stuit tegen het duin; de energie en snelheid vallen in een keer weg. Er breekt een upright finaal doormidden, de andere buigt krom waarna ik met mijn borst hard op het duin of op de bottombar val. Ik voel direct dat mijn longen minder ademruimte hebben maar het is nog niet voorbij. Ik moet eerst nog ondergaan dat de wind greep krijgt op de achterkant van de delta. De vleugel kantelt volledig over zijn korte lengte-as waardoor ik in de onderkant van het zeil kom te hangen. Ingesnoerd maar niet eens oncomfortabel, omdat de kingpost (mast) onder me de delta tot een grote strandstoel heeft gemaakt. Pfffff..., de film is gestopt. Strandwandelaars die het ongeluk gezien hebben snellen toe en bellen een ambulance. Een vliegmaat die er wat later bijkomt weet gelukkig wat ‘uithaken’ betekent en daardoor kan ik redelijk ontspannen en gelaten mijn verdere lot afwachten. Ambulance, UMC Leiden, zes nachten volpension.

De les? Zorg voor een helper! Voordat je dit leest zijn er alweer een aantal weken/maanden voorbij. Is het al voorjaar? Is het al zomer? De botten en banden van mijn borstkas, schouder, arm en hand zullen weer stevig genoeg geworden zijn. Ik ga er van uit dat ik onderhand ook wel weer een eerste lier- of soarvlucht heb kunnen maken. Misschien is de delta nog te zwaar gebleken en kan het met de lichtere parapente. Ik ben in ieder geval een dure wijsheid verder: maak - met een deltavleugel - géén toplandingen in het duin indien je geen garantie van een helper ter plekke hebt. Is er geen helper ter plekke omdat iedereen nog in de lucht aan het genieten is? Land in dat geval gewoon op het strand. Hoe ervaren je ook bent, ........het is het risico niet waard!

Filmpjes Op deze januari-soardag zijn er twee filmpjes gemaakt die tonen hoe mooi soaren aan de kust is. Je kunt ze vinden op: https://youtu.be/nLIHphYwfq4