Bosbelang 79 - winter 2022

INFORMATIEBLAD BOSGROEP LIMBURG

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - N`79

JANUARI, FEBRUARI, MAART 2023

Bosbelang

AFGIFTEKANTOOR: HASSELT 1

3DE AFDELING P3A9010

Kempische bossen vol bijzondere plekken

Mozaïekbossen: afwisseling troef en futureproof Verwarmen op eigen houtje

Contactdag 2023: save the date!

Wie er de afgelopen edities bij was, weet dat de jaarlijkse

Contactdag van Bosgroep Limburg altijd de moeite loont. Het is de ideale gelegenheid om mensen te ontmoeten die onze bossen een warm hart toedragen: boseigenaars, partners en sympathisanten.

Programma 25 maart 2023

Volg de algemene vergadering om op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen binnen de Bosgroep. Nadien kun je kiezen uit boeiende en ontspannende activiteiten, zoals interessante voordrachten of een begeleide wandeling of fietstocht.

Dit netwerkmoment is zoals steeds een unieke kans om inspiratie op te doen, ervaringen uit te wisselen, contacten te leggen en informatie in te winnen die jou helpt om de toekomstplannen voor je bos te realiseren.

Momenteel zijn we achter de schermen druk bezig met de nodige voorbereidingen om er weer een leuke bijeenkomst van te maken. Van zodra de locatie en het programma definitief zijn, ontvang je een persoonlijke uitnodiging.

Stip zaterdag 25 maart 2023 alvast aan in je agenda. We hopen je daar te zien om samen bosavonturen uit te wisselen!

Voor meer informatie kun je steeds terecht bij Evi Ghijsens: tel. 011 23 73 29.

in dit nummer

Bosbeheer

Stormschade in je bos _ 7

Hout

Regio West Kempische bossen vol bijzondere plekken _ 4

Mozaïekbossen: afwisseling troef en futureproof _ 8

Verwarmen op eigen houtje _ 12

Bos online _ 14

Kalender _ 15

Contactgegevens _ 16

Beste bosbeheerder

Door de energiecrisis steken steeds meer mensen de houtkachel aan om hun woning te verwarmen. Dit kan een duurzaam alternatief zijn voor fossiele brandstoffen, indien je rekening houdt met enkele tips en richtlijnen. In deze editie van het Bosbelang gaan we dieper in op veel voorkomende vragen over dit onderwerp.

Bosgroep Limburg werkt al jaren samen met eigenaars in Ham en Leopoldsburg voor het duurzaam beheer van een gevarieerd boslandschap. Hier wisselen naaldbossen af met oude bossen, heiderelicten en vijvers. Samen bieden ze onderdak aan heel wat bijzondere soorten. Maar ook cultuurhistorisch gezien is dit een zeer interessant gebied. In het regioartikel lees je alles over deze gebieden en de toekomstplannen die we samen met de eigenaars smeden om deze waardevolle habitats te behouden en waar mogelijk nog te versterken.

Verder lees je wat je kunt doen bij stormschade in je bos, ontdek je de principes van weerbare mozaïekbossen en geven we je uiteraard graag de gebruikelijke nieuwtjes rond bosbeheer, hout en het Vlaamse natuurbeleid. Zo ben je weer helemaal mee voor een nieuw jaar in onze Limburgse bossen!

Ik wens jullie van harte gezellige feestdagen en een bosrijk 2023

Veel leesplezier!

Bert Lambrechts

gedeputeerde van Leefmilieu en Natuur voorzitter vzw Bosgroep Limburg

COLOFON

De deputatie van de provincieraad van Limburg, Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter, Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden en Wim Schoepen provinciegriffier I Coördinatie Pascal Vanhees, Bosgroep Limburg I Tekst Lore Bellings, Karolien Van Diest, Pascal Vanhees, Bosgroep Limburg, Leen Raats, Teksttype.be I Taaladvies Yvette Vandormael, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Concept en vormgeving Hilde Winters, Informatie en Communicatie, provincie Limburg I Fotografie Robin Reynders, Informatie en communicatie, Provincie Limburg, Mat Seymour (Unsplash), Jan Huber (Unsplash), Pascal Vanhees, Bosgroep Limburg, Jan Huber, Matt Seymour, Laura Porter, Patrick Robert Doyle, Felix Mittermeier I Drukwerk Drukkerij Gijsemberg, Maasmechelen I Oplage 4300 ex. I Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1 - 3500 Hasselt I Wettelijk depotnummer D/2008/5857/82 Deze publicatie werd gedrukt op houtvrij gerecycleerd CO2-neutraal papier met EU Ecolabel en FSC certificaat.

Regio West

Kempense bossen vol bijzondere plekken

Verspreid over het grondgebied van Ham en Leopoldsburg liggen enkele waardevolle bosgebieden, waarvan Gerheserheide het grootste en bekendste is. Als je door deze bossen wandelt, zie je vooral met dennenbossen begroeide zandgronden en duinen. Dit gebied herbergt echter ook oude restanten van heide, ven en zeer waardevolle bossen die al zichtbaar waren op de 18de-eeuwse Ferrariskaarten. Samen vormen ze een aantrekkelijk leefgebied voor veeleisende bosbewoners zoals de havik en de zwarte specht. Bosgroep Limburg werkt in dit gebied al jaren samen met de eigenaars voor het duurzaam beheer van dit gevarieerd boslandschap.

Verjonging voor de havik

In het verleden maakte Bosgroep Limburg in dit gebied vier gezamenlijke beperkte bosbeheerplannen op: Kwaadmechelen, Geheserheide, Gerhoeven en Kepkensberg. Enkele daarvan vervielen in 2020. Nu pakken we het beheer hier weer op, met één groot natuurbeheerplan type 1 voor al deze bossen, samen goed voor 200 hectare. Dit plan legt het beheer voor de komende 24 jaar vast en stelt de eigenaars in staat om de aanwezige natuurwaarden te behouden, zonder dat ze aan specifieke doelen moeten werken.

In de meeste bossen dringt een dunning zich op, maar we moeten stilaan ook aan verjonging denken. Daarvoor gebruiken we het KAPPLA-systeem: door te kappen en vervolgens groepen van diverse boomsoorten aan te planten, binden we op natuurlijke wijze de strijd met de Amerikaanse vogelkers aan. Door het bos diverser en structuurrijker te maken en lichtrijkere plaatsen te creëren, helpen we tal van soorten, zoals de zwarte specht, gekraagde roodstaart, wespendief en havik. Van de havik is geweten dat hij broedt in Geheserheide.

Ook het behoud van oude bomen krijgt aandacht. Dood hout heeft een erg belangrijke functie in een evenwichtig bossysteem. Waar ze geen gevaar vormen voor bezoekers, laten we dode bomen liggen of staan. De zwarte specht zoekt er eten en kapt zijn nest uit in oude, relatief dikke bomen. Het dode hout is ook interessant voor andere holenbroeders en vleermuizen.

Beheer voor een zeldzame waterjuffer

In 2019-2020 zorgde Bosgroep Limburg onder andere in Gerhees voor de kap van afstervende fijnsparren. De door de letterzetter aangetaste bomen zorgden voor gevaarlijke situaties rond de aanwezige weekendhuisjes en op enkele andere kaplocaties in Ham. Hier volgen we de natuurlijke verjonging op de voet. Her en der is het nodig om bomen bij te planten.

De Hamse natuur is, vooral in de beekvalleien, doorspekt met vijvers en poelen. Deze plantenrijke wateren bieden onderdak aan insecten, vogels, amfibieën zoals de kamsalamander en (zeldzame) libellen zoals de variabele waterjuffer. Dit is de adoptiesoort van de gemeente Ham en een goede ”indicatorsoort” voor relatief zuiver, helder water. De variabele waterjuffer houdt bovendien van een afwisseling van bos, ruigte en grasland, met dichte houtkanten en bosranden. Aan een aantal Hamse vijvers en beekjes liggen privépercelen, waar de eigenaars extra aandacht besteden aan het beheer voor deze waterjuffer. Heel wat andere soorten profiteren mee.

Erfgoedpareltjes in het bos

De Hamse bossen verbergen verrassende relicten uit het verleden, die mooi bewaard bleven. De 17de-eeuw-

se Schans van Gerhees is een unieke brok geschiedenis en omvat een rechthoek van aarden wallen, midden in een ven en omringd door grachten. Dit fort was moeilijk om te ontdekken en te bereiken en net daarom de uitgelezen schuilplek voor streekbewoners, die zich er ”verschansten” voor plunderende legers en roversbenden. Vier eeuwen later lijkt de Schans van Gerhees op het eerste gezicht een beboste landduin, maar als je goed kijkt, zie je nog de overblijfselen van de aarden wallen en grachten. Er zijn plannen om de Schans van Gerhees te herstellen, te beschermen en open te stellen voor het publiek.

Nog een bijzondere plek is de Kepkensberg, tussen de gehuchten Genebos en Genendijk. Deze heuvel met steile hellingen is begroeid met bos. Aan de heuvelrug aan de kant van het Albertkanaal vind je loopgraven uit de Tweede Wereldoorlog. Op de website www.pcce.be/erfgoedonderderadar-getuigenissen vind je hierover een boeiend filmpje. In Oostham, aan de bossen nabij de wijk ”De Warande”, vind je dan weer een Lourdesgrot. Deze stond oorspronkelijk in de Onze-Lieve-VrouwGeboortekerk.

Bijzondere bossen van bijzondere eigenaars: Alexander Hulsbosch geniet van het uitzicht op zijn bos

Drie jaar geleden kwamen Alexander Hulsbosch (33) en zijn gezin via een schenking in het bezit van een dennenbos. Een jaar geleden namen ze hun intrek in de woning die ze aan de bosrand bouwden. Vanuit zowat elke kamer genieten ze van het uitzicht op hun natuurlijke rijkdom.

Alexander: “Drie jaar geleden liet ik mijn vrij monotone bos van grove den kappen, om het te kunnen omvormen naar een loofbos, volgens het beheerplan. Bosgroep Limburg coördineerde zowel de kap als het vermarkten van het hout via een gezamenlijke houtverkoop. Toen het bos na de kapping meer open was, vonden we helaas heel wat afval in het bos: van beton tot grasmachines!”

“In principe moest ik niet bijplanten, maar omdat ik het zo belangrijk vind en hier zelf woon, doe ik dat wel. Ik wil zo snel mogelijk een volwaardig, divers bos! Hazelaar, hulst en eik groeiden er al van nature, maar ik plantte onder meer ook wintereik, beuk, haagbeuk, zwarte els, meidoorn, hazelaar, vlier, wilde appel, boskers, kastanje, hondsroos, winterlinde en gewone esdoorn. Ik laat me qua soortenkeuze bijstaan door Bosgroep Limburg en bestel het plantgoed via hen, maar ik ben ook zelf heel fel met mijn bos bezig en experimenteer graag om te zien wat aanslaat.”

“Het eerste jaar plantte ik 350 bomen, vorig jaar 400 en nu heb ik 450 stuks besteld, telkens via de Bosgroep. Daarin zit een deel plantgoed om een gemengde haag aan de bosrand te creëren. Ik merk namelijk dat vogels en andere dieren genieten van de dichtere vegetatie in de reeds aanwezige bestanden van hazelaar. Bovendien is mijn bos daardoor beter bestand tegen de natuurelementen. Het planten doe ik zelf. Er kruipt heel wat tijd in het bestrijden van de Amerikaanse vogelkers en de acacia. Ook dat doe ik zelf. Met mijn bureaujob als architect vind ik het heerlijk om buiten aan het werk te zijn.”

“Dankzij de natte zomer had ik in 2021 slechts 5 % uitval. Deze zomer heb ik, door de droogte, wel een uitval van 30 %. Ik heb enkele blauwe tonnen in het bos staan waarin ik regenwater opvang om de bomen tijdens drogere periodes toch iets van water te geven, maar dit jaar was dit spijtig genoeg te weinig. Het is mijn bedoeling om ook de komende ja-

ren nog heel wat aan te planten, om eventuele uitval door droogte te compenseren.”

“Ons bos biedt een thuis aan een vos, die volgens de buren dit jaar vijf welpjes had. Verder zie ik regelmatig egels en eekhoorns. Ook veel vogels, waaronder spechten, die gebaat zijn met de grove dennen die ik bij de kap op advies van de Bosgroep heb laten staan. Enkele van die dennen die moesten blijven om te dienen als moederboom voor zaailing, zijn recent afgestorven en ga ik op vijf meter laten afzagen zodat de spechten er hun nest kunnen uithakken. Bijna elke dag wandel ik door mijn bos. Wanneer we met onze hond gaan wandelen, lopen we door het bos en zo naar de aangrenzende natuur.”

“Ik wil zo snel mogelijk een volwaardig, divers bos!”

Stormschade in je bos

Regelmatig richten stormen schade aan in onze Vlaamse bossen. De kans is dan ook groot dat je er vroeg of laat ook in jouw bos mee te maken krijgt. Wat moet je in zo’n geval doen?

Veiligheid is uiteraard het allerbelangrijkste. Ga je bos niet in zolang de storm niet volledig is gaan liggen. Zorg er ook voor dat bezoekers het bos niet betreden. Boswegen waar afgewaaide takken of gevelde bomen terechtkwamen, kun je eenvoudig afsluiten met een rood-witmarkeringslint. Voor afhangende takken of hangende bomen langs de openbare weg kun je de brandweer bellen. Bij noodweer wordt het nummer 1722 geactiveerd. Het noodnummer 112 dient uitsluitend voor mensen die in levensgevaar verkeren of wanneer er een groot risico is op een verkeersongeval op een drukke weg.

Foto’s voor de verzekering

Wanneer de storm is gaan liggen, inventariseer je de schade zo snel mogelijk. Maak veel foto’s om de schade goed in beeld te brengen. Beschik

je over een bossenverzekering die stormschade dekt? Stuur de foto’s dan naar hen door. Bewaar de foto’s ook op je computer, want je kunt ze later gebruiken als bewijsvoering dat het stormschade betreft en geen niet-vergunde velling. De meeste verzekeringen spreken pas over stormschade als er 10 à 15 bomen geveld zijn. Schade aan gebouwen of voertuigen moet je eerst claimen via je familiale of burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering. Pas wanneer zij de schade niet uitkeren, kun je voor deze schadegevallen bij je bossenverzekering terecht, indien je je inschreef op de burgerlijke aansprakelijkheid.

Bomen vellen en kappingen melden

Ga niet meteen over tot de velling van bomen! Grijp enkel in waar bo-

men een gevaar vormen voor de directe omgeving. Wees uitermate voorzichtig met bomen die nog onder spanning staan. Deze laat je best vellen door een professional.

Wanneer er acuut gevaar is voor de veiligheid van andere bomen, bezoekers of infrastructuur, kun je dode bomen, bomen met takbreuk na stormschade en bomen die half over wegen hangen, vellen zonder kapmachtiging.

Meld de kapping binnen 24 uur aan Natuur en Bos en voeg foto’s toe die aantonen dat er acuut gevaar was. Is er geen acuut gevaar? Meld de kapping dan minstens 14 dagen voor uitvoer schriftelijk aan Natuur en Bos en voeg ook hier foto’s toe. Binnen 6 maanden na de kapping moet je de nodige herstelmaatregelen voorleggen aan Natuur en Bos.

Je kunt Natuur en Bos Limburg bereiken via aves.lim@vlaanderen.be

Artikel door APB

Bosbeheer

Mozaïekbossen: afwisseling troef en futureproof

Weerbaar bos. Het is een begrip dat de laatste jaren vaak over de tongen gaat bij Vlaamse bosbeheerders. Bij de Franse collega’s van het Office National des Forêts (ONF) is dat niet anders. Zij ontwikkelden een nieuw concept: het mozaïekbos. Centraal hierbij staat de verscheidenheid voor wat de ecosystemen en beheersvormen betreffen, om zo een weerbaarder geheel te creëren.

Met ”weerbaar bos” bedoelen beheerders een bos dat na een verstoring zijn structuur, werking en functies weet te behouden. Een treffend voorbeeld van een niet-weerbaar bos is de monotone aanplanting van fijnspar. Deze bomen sterven de laatste jaren massaal af door klimaatverandering en plagen. Daardoor vallen de werking en functies van de getroffen bossen, waaronder het microklimaat, de houtopbrengst en de habitats voor bossoorten, voor een lange tijd en op grote schaal weg. Een gevarieerder bos is weerbaarder en blijft dus ecosysteemdiensten leveren, ook in moeilijke omstandigheden. Het ”mozaïekbos” is een instrument om een weerbaar bos te ontwikkelen en in de praktijk te brengen.

Bosarchitect van de diversiteit

Binnen een mozaïekbos is er overal en op elke schaal diversiteit, met veel verschillende soorten en een goede genetische variatie binnen die soorten. De bomen vervullen bovendien diverse functies. Er zijn verschillende ecosystemen, bijvoorbeeld door meerdere types bosbestanden te creëren en te variëren voor wat het beheer betreft, met dunningskap op de ene plek en groepenkap wat verderop.

De bosbeheerder vervult de rol van architect. Door te kappen en te verjongen, eventueel via aanplant, kan hij ingrijpen in het soortenareaal en de boomleeftijden. Zo kan hij de diversiteit van het bos stimuleren en de verjonging, groei en weerbaarheid van het bos verhogen.

Elke boomsoort heeft zijn specifieke kenmerken, waardoor deze bepaalde functies kan vervullen en aangepast is aan specifieke omstandigheden. Sommige boomsoorten verdragen een droge of net een natte bodem, hebben meer licht of schaduw nodig, of zijn beter bestand tegen wind, vuur of overstromingen. Elke boomsoort heeft zijn aanhangers: levende wezens die specifiek met deze soort samenleven, zoals schimmels, bacteriën, mossen, korstmossen, insecten en vogels. Al deze organismen dragen op hun beurt bij tot het functioneren van de boom in kwestie en het bosecosysteem als geheel.

Het bos als dienstverlener

Binnen mozaïekbossen staan de diensten die een bos aan de samenleving kan leveren centraal. Dit noemen we ecosysteemdiensten. We maken een onderscheid tussen drie grote groepen van diensten.

Productiediensten: het bos levert heel wat producten aan de maatschappij. We denken daarbij in de eerste plaats aan hout en biomassa, maar het kan ook gaan om voeding zoals eetbare paddenstoelen en planten.

Culturele diensten: het bos levert talloze immateriële diensten, als plek om te ontspannen, van het landschap te genieten of legendes en tradities te beleven die met het bos samenhangen.

Regulerende diensten: dit zijn diensten die indirect bijdragen aan

het menselijk welzijn. Hierbij is het bos als klimaatregulerend systeem zeer actueel. Onze Belgische bossen slaan jaarlijks samen 480 miljoen ton koolstofdioxide op in bomen, strooisel, dood hout en bodem (captatie). Door het oogsten en gebruiken van hout wordt ook koolstof langdurig vastgelegd in houtproducten (stockage). Wat hout nog aantrekkelijker maakt binnen het CO2-verhaal, is dat het producten in de bouw zoals pvc, aluminium en beton vervangt (substitutie). Om deze producten te maken, is veel meer energie nodig en geeft dus meer CO2-uitstoot.

Meer weten?

Op foretmosaique.be vind je een duidelijke tekening die het concept van de mozaïekbossen heel bevattelijk maakt. Je kunt op de verschillende zones klikken om per zone een overzicht te krijgen van hoe deze bijdraagt aan de ecosysteemdiensten en welke specifieke uitdagingen deze beheersvorm met zich meebrengt. Als je op het gele en het groene tabblad rechts op de homepage klikt, krijg je meer algemene uitleg over het mozaïekbos.

Naar een artikel van Bosgroep Kempen Noord en de Koninklijke Belgische Bosbouwmaatschappij - volgens een Frans concept van de ONF-2020.

Hetmozaïekbos, eenweerbaarderbos

Hetbosvandetoekomstzalmeerweerbaarheidbiedenten overstaanvanziektenenklimaatveranderingwanneerde ecosystemenwaaruithetbosissamengesteldende bosbouwdieeropwordttoegepast,gediversifieerdworden.

Ditboszalmeerbiodiversiteitmetzichmeebrengenenzal beterinspelenopdedoordemaatschappijverwachte gunstigewerking.Elkebosbouwer-beheerder,publiekeof privateeigenaar-staathierborgvoor.

Eilandvoor conservatie

Zonewaarinnietaan bosbouwwordt gedaanendievolledig opnatuurlijkewijze evolueerttotenmet hetomvallenvande bomen

Zonevannatuurlijke verjonging

Zonediezichvernieuwtviahet spontaanuitzaaiendoor naburigebomen.Detijdelijke afwezigheidvanbosbedekking bevordertdesoortendiegoed gedijenineenopenomgeving

Gemengdgelijkvormig hooghout

Bosbestandbestaandeuit2of 3verschillendesoortenbomen dieallemaalevenoudzijn

Toekomsteilanden

Nieuweboomsoortenuit andereregio’soveralter wereld,aangepastaande veranderingenengetestop kleineoppervlakken

Microhabitats

Ongelijkvormig hooghout

Bestandmetbomenvan allerleileeftijden,soorten enafmetingen

Habitatsdieeengrotere specifiekebiodiversiteit bevorderen:vijvers, ooibossen,heiden, bosranden,openplekken, rotsachtigezones

Toekomsteilanden

Boomsoortenof-herkomsten vanZuid-Europa,beteraange‐pastaandeklimaatverandering

©KBBM4-2021(gebaseerdopeenconceptgeïnitieerdin2020doorhetONF)

Microhabitats

Habitatsdieeengrotere specifiekebiodiversiteit

bevorderen:vijvers, ooibossen,heiden, bosranden,openplekken, rotsachtigezones

Houtopslagplaats

Jongeaanplanting

Zonedienetopnieuwwerd beplantmetboomsoortendie aangepastzijnaandebodem enhetklimaat,methetoog opdeproductievanwerkhout

Wildedieren

Meteenevenwicht

tussenbosenwilddat

deverjongingvanhet

bosmogelijkmaakt

Gelijkvormig hooghout

Bosbestandbestaande uitbomendieallemaal evenoudzijn

tendienstevanhetbosendebosbouwers

Middelhoutof middenbos

Bosbestandbestaandeuit eenonderlaagvanhakhout eneenbovenlaag,het hooghout,metbomenvan verschillendeleeftijdenen afmetingen

Getraptebosrand

Overgangszonetussen hetbosendevelden, eenechteoasevan levenwaarintalrijke dier-enplantensoorten voorkomen

Verouderingseiland

Volgroeidbosbestandwaar‐vandeeindkapwordtuitge‐steldomzooudebomente verkrijgendieeentoevluchts‐oordvormenvoortalrijkefau‐naenfloraenzorgenvoorbi‐odiversiteit

Dodebomenen

bomenvan

biologischbelang

Opstaandeofliggendebo‐men,overalverspreidinhet bos,diezorgenvooreen specifiekebiodiversiteit

Verwarmen op eigen houtje

In deze tijden van torenhoge energieprijzen grijpen veel mensen naar een houtkachel. Hout uit duurzaam beheerde bossen is een hernieuwbare energiebron, maar verwarmen met hout gaat ook gepaard met het vrijkomen van fijn stof, roet en dioxines. Hoe stook je zo duurzaam mogelijk? Enkele veel voorkomende vragen op een rijtje.

Tips die hout snijden

Is je kachel ouder dan tien jaar? Overweeg dan de aankoop van een nieuw exemplaar.

Stook uitsluitend met droog hout! Nat hout geeft een onvolledige verbranding en zorgt voor meer as en fijn stof in de lucht.

Kies voor lokaal hout om de CO2-uitstoot drastisch te beperken. Door te kiezen voor Belgisch hout uit duurzaam beheerde bossen, vermijd je bovendien dat er waardevol bos verdwijnt voor brandhout of pellets (zie ook Bos online).

Loofhout geniet de voorkeur boven naaldhout (naaldhout geeft meer roetafzetting in je schoorsteen).

Geverfd, behandeld of geïmpregneerd hout moet je absoluut vermijden. Daarin zitten lijmstoffen, die bij verbranding veel schadelijke stoffen vrijgeven.

Is stoken met hout duurzaam?

Op zich wel. Hout en pellets zijn hernieuwbare energiebronnen. In 2018 sloot de Vlaamse Regering een ”Green Deal huishoudelijke houtverwarming” af, die ook De Bosgroepen mee ondertekenden. Het doel? De impact van huishoudelijke houtverwarming op de luchtkwaliteit in Vlaanderen drastisch verminderen. Deze Green Deal bevestigt het belang van hout als hernieuwbare energiebron. Ook Europa is hierover heel duidelijk: hout en pellets maken deel uit van de mix aan groene energie. Maar we moeten wel beter en slimmer stoken.

Wat met mijn oude kachel?

Oude kachels kunnen tot dertien keer méér fijn stof uitstoten en zijn minder energie-efficiënt. Kachels van meer dan tien jaar – goed voor één op twee kachels in Vlaanderen – zijn aan vervanging toe, omdat de moderne verbrandingstechniek beter is. Met de CO2-normen en het verlagen van fijn stof hoog op de publieke agenda, is het logisch dat mensen ertoe worden aangezet hun oude, vervuilende kachel te vervangen.

Is stoken met hout goedkoper?

Je verlaagt uiteraard je gasrekening, maar hopelijk heb je nog een partij droog brandhout op voorraad die je voor de energiecrisis kocht. De vraag naar brandhout steeg

namelijk aanzienlijk, wat een invloed heeft op de prijs. Het hout dat je dit jaar kapt, is bovendien niet geschikt om onmiddellijk op te stoken. Stoken met nat hout leidt namelijk tot een hogere uitstoot van schadelijke stoffen en is slecht voor je installatie.

Wanneer riskeer ik een boete?

Sinds januari 2022 gelden er binnen Europa strengere voorwaarden voor de verkoop van nieuwe kachels. Deze ecodesign-normen geven regels aan over de veiligheid, het materiaal, de uitstoot en gelden voor producenten en verkopers. De verkopers kunnen een boete krijgen als ze je een kachel verkopen met een te hoge uitstoot, maar jij als particulier wordt niet gecontroleerd. Voor het stoken van natuurlijk, droog hout in een kachel krijg je bovendien nooit een boete. Stoken met bewerkt hout of ander (groen)afval is wel verboden. Het is niet alleen slecht voor je kachel, maar zorgt ook voor heel wat toxische stoffen in de lucht. Daarmee schend je de milieuwetgeving. Bij een klacht kan de politie dan ook een proces-verbaal opstellen.

Bestaat er een stookverbod bij slecht weer of slechte luchtkwaliteit?

Omstandigheden zoals mist of windstil weer verhogen de kans op geur- en rookhinder. Er is dan

weinig natuurlijke trek in de schouw, wat het risico op een slechte verbranding verhoogt. De schouwrook verspreidt zich slechts beperkt en blijft hangen ter hoogte van de woning.

Hoewel er in Vlaanderen geen algemeen verbod geldt op deze dagen, namen verschillende gemeenten de mogelijkheid voor het invoeren van een tijdelijk stookverbod in hun gemeentelijk politiereglement op. Bij twijfels kun je terecht bij je milieudienst. Een uitzondering geldt voor ruimten die niet over centrale verwarming beschikken.

Kan ik een filter installeren voor de rookgassen van mijn kachel?

Filtersystemen kunnen een deel van het fijn stof opvangen, maar correct gebruik en regelmatig onderhoud zijn noodzakelijk, maar soms is het, technisch gezien, niet mogelijk. Informeer je vooraf goed bij de verkoper en installateur. Er zijn twee types op de markt: de katalytische filter en de elektrostatische deeltjesvangers (ESP). Het katalytische type wordt het meest toegepast. Deze filter plaats je in de schouw en zorgt voor de naverbranding van vooral geurdeeltjes en deels fijn stof. De ESP-filter plaats je op de schouw en verwijdert vooral fijne stofdeeltjes uit de rookgassen, maar weinig tot geen geurdeeltjes. Bij overbelasting van roet kunnen de elektrodes in de filter overbelast geraken waardoor ze na een tijd slecht of niet meer werken. Regelmatig reinigen is dus nodig.

Als bosgroepmedewerkers lezen we regelmatig interessante berichten die we graag met onze leden delen. Meer artikelen lezen om over door te bomen? Dat kan, op onze website en Facebookpagina.

TIME HOUT

Er zijn nog heel wat misverstanden rond bossen en hout. Hout Info Bois lanceerde een reeks korte video’s onder de titel Time Hout, die zich elk op een ander thema concentreren. Deze video gaat over het Belgische bos.

bit.ly/3F0KPRX

OERBOSSEN VERHAKSELD

TOT HOUTPELLETS

Houtpellets kunnen een duurzame bron voor verwarming zijn, indien ze afkomstig zijn van restafval uit bosbeheer. Dat is echter vaak niet het geval. Uit onderzoek van de Europese commissie blijkt dat pellets soms zelfs van oude, perfect gezonde bomen uit Oost-Europese oerbossen stammen … bit.ly/3OzqLsW

bit.ly/3GPpVXr

TO TREE OR NOT TO TREE, THAT IS THE QUESTION

Heb je je weleens afgevraagd waarom sommige planten uitgroeien tot een grote struik of boom, terwijl andere klein blijven en nooit verhouten?

Darwin vroeg zich dit reeds af. Net zoals Darwin, zochten moderne wetenschappers het antwoord op de eilanden.

bit.ly/3VryITq

WORD NA JE DOOD ONDERDEEL VAN JE LEVENSCYCLUS

Een Nederlands bedrijf biedt een bijzonder, duurzaam alternatief voor het traditionele begraven of cremeren. Hun Loop Living Cocoon is de eerste ”levende” doodskist die de aarde verrijkt en een must in de steeds populairdere natuurbegraafplaatsen! www.loop-of-life.com/nl

MELD BEUKEN MET BEUKENBLADZIEKTE

ILVO doet een oproep om je beuken in de gaten te houden op tekenen van de beukenbladziekte. Deze ziekte rukt snel op en richtte al enorme schade aan in NoordAmerika. Momenteel hebben we de ziekte nog niet vastgesteld in Europa, maar de situatie moet nauwgezet opgevolgd worden, omdat de ziekte ook in België een enorme economische en ecologische impact zou hebben.

In de lente en zomer herken je de ziekte aan donkere, groene stroken tussen de bladnerven (vooral goed zichtbaar onderaan het blad), gekreukte bladeren met lederachtige textuur, omkrullende bladeren en bulten en kuilen in het blad. In de winter herken je de beukenbladziekte door stroken tussen de nerven die geel en bruin kleuren.

bit.ly/3tWatRu

HERWERKTE DRUK “PRAKTIJKBOEK BOSBEHEER”

Een vijftal jaar geleden werd het ‘Praktijkboek Bosbeheer’ gemaakt. Zowat 80 deskundigen uit Nederland en Vlaanderen schreven hieraan mee. Vanaf begin november is de tweede herwerkte druk van dit veelgebruikte handboek verkrijgbaar. In deze tweede druk werden de bestaande hoofdstukken geactualiseerd en herwerkt. Er kwamen ook twee nieuwe hoofdstukken bij over Boomveiligheid en Omgaan met klimaat.

Bestellen kan op: www.inverde.be/ boeken/praktijkboek-bosbeheer

MAART 14

dinsdag

Webinar en excursie wetgeving van voedselbossen

Tijdens deze webinar komt het volledige scala aan regels dat in voedselbossen kan spelen aan bod. Er wordt dieper ingegaan op de vegetaties die juridisch als bos worden beschouwd. Tevens worden de verschillende vergunningen om bomen te planten, poelen te graven, constructies te plaatsen en water op te pompen besproken, ook of je dieren mag houden en vruchten mag plukken om er confituur van te maken en verkopen.

Van 19.30 tot 22.00 u.

Meer info en inschrijvingen www.inverde.be/opleidingen/ wetgeving-van-voedselbossen

Onder voorbehoud van de ontwikkelingen op het gebied van COVID-19

contactgegevens

BOSGROEP LIMBURG

p/a provincie Limburg

Universiteitslaan 1

B-3500 Hasselt

bosgroep@limburg.be

bosgroeplimburg.be

tel. 011 23 73 28

algemene coördinatie

ir. An Pierson

tel. 011 23 83 24

gsm 0473 88 53 95

an.pierson@limburg.be

coördinator houtverkoop

ing. Frederik Bollen

tel. 011 23 83 71

gsm 0479 19 10 08

frederik.bollen@limburg.be

bosbouwtechn. medewerker

Liam Van Eyck

tel. 011 23 83 63

gsm 0470 47 37 21

liam.vaneyck@limburg.be

administratief coördinator

Sally Dewallef

tel. 011 23 83 14

sally.dewallef@limburg.be

Ilse Vanhoudt

tel. 011 23 74 26

gsm 0479 54 30 72

ilse.vanhoudt@limburg.be

boekhouding

Matty Colla

tel. 011 23 83 63

gsm 0475 29 37 30

matty.colla@limburg.be

communicatieverantwoordelijke

Pascal Vanhees

tel. 011 23 83 74

gsm 0478 55 16 14

pascal.vanhees@limburg.be

Regio West Regio Zuid

REGIO WEST coördinator

ir. Lore Bellings tel. 011 23 83 19

gsm 0471 23 82 14 lore.bellings@limburg.be

adjunct-coördinator

Pieter Flamend tel. 011 23 83 29

gsm 0476 93 11 50 pieter.flamend@limburg.be

secretariaat

Evi Ghijsens tel. 011 23 73 29 evi.ghijsens@limburg.be

REGIO OOST

coördinator

ir. Patrick Meesters tel. 011 23 83 23 gsm 0475 46 04 42 patrick.meesters@limburg.be adjunct-coördinator

Els Kimpe tel. 011 23 73 85 gsm 0470 57 67 15 els.kimpe@limburg.be secretariaat

Ine Houbrechts tel. 011 23 83 15 ine.houbrechts@limburg.be

Regio Oost

REGIO ZUID coördinator

ir. Karolien Van Diest tel. 011 23 83 25

gsm 0473 88 53 94 karolien.vandiest@limburg.be adjunct-coördinator

Jolan Wouters tel. 011 23 83 89

gsm 0471 85 63 30 jolan.wouters@limburg.be secretariaat

Clara Caradonio tel. 011 23 83 12 domenicaclara.caradonio@ limburg.be

Patricia Rouffa tel. 011 23 83 30 patricia.rouffa@limburg.be

Waarvoor kun je terecht bij de Bosgroep?

Een bos bezitten en beheren, daar komt heel wat bij kijken. Voor vragen of informatie kun je evenwel altijd te rade gaan bij de Bosgroep. We sommen hier even op waarmee de Bosgroepmedewerkers je van dienst kunnen zijn:

vragen en hulp bij bosuitbreiding gratis en onafhankelijk advies over het bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische, wettelijke, financiële en administratieve aspecten)

informatie over hoe een duurzaam bosbeheer eruitziet, wat je wettelijke rechten en plichten zijn als boseigenaar en wat de mogelijke subsidies zijn waarop je aanspraak kunt maken.

hulp bij het invullen van kapaanvragen of het opstellen van beheerplannen kaartmateriaal coördinatie van de samenwerking tussen verschillende boseigenaars ondersteuning bij FSC-certificering, boscompensatie in natura, bedrijfssponsoring voor (her)bebossingen, aanplantingen en ecologische beheerwerken.