D RI EMA AND E L I J K S T I JDSC H RI F T BOSG RO E PE N OO ST- VLAANDER EN J A A RGANG 1 9 NR 4 – DE C E M BE R 2 02 3 A FGI FTE K ANTO O R AALST | P5 09065
de bosbode
Op stap met boswachter Hans Omzetting naar natuurbeheerplan Gesnoeide populier is er twee waard Help, onze dennen sterven! V.U. RIET GILLIS, BOSGROEP OOST-VLAANDEREN NOORD VZW, W. WILSONPLEIN 2, 9000 GENT
de bosbode 4 | 2019
colofon de bosbode is een tijdschrift van Bosgroepen Oost-Vlaanderen redactie & fotografie Simon Brandt, Jonathan Clerckx, Bram Coupé, Cédric De Noyette, Margje Derde, Margot Lenssens, Sylvie Mussche, Hans Scheirlinck, Daan Temmerman, Lene Van Langenhove, Lotte Van Nevel cover: Yves Adams lay-out Koloriet - Leefdaal druk Drukkerij Arijs - Kluisbergen gedrukt op houtvrij gestreken FSC-papier op 3300 exemplaren verantwoordelijke uitgever Riet Gillis Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw W. Wilsonplein 2, 9000 Gent BE 0865 959 877 RPR Gent raad van bestuur BON | Riet Gillis, Leen Meersschaert, Yoke Van Riet, Maurits Adriaenssens, Ivan De Block, Kristien Dierick, André Bosmans, Pieter Dhollander, Jurgen Bauwens, Jan Van Dooren, François de Looz-Corswarem MOV | Francis De Beir, Hans Mestdagh, Marc Dilewyns, Theo Vitse, Lien Verwaeren, Kris Janssens, Steven Roosen, Jef Wittouck, Bruno Verstraeten, Dominiek Declercq, Luc Van den Berghe, Jan Verbeke, Geert De Visscher VAD | Luc Bekaert, Jan Coussement, Véronique De Bleeker, Jan Devos, Riet Gillis, Ruut Louwers, Kevin Onyn
Een
voor bos
De Bosgroepen ondersteunen boseigenaars bij alles wat komt kijken bij het hebben of aanleggen van een bos. Samen met onze 15.000 leden beheren we 60.000 ha bos in Vlaanderen. Daarbij bekijken we wat op lange termijn het beste is voor het bos en het ecosysteem. Want bossen zijn onmisbaar voor onze gezondheid, het klimaat en een evenwichtige fauna en flora. In Oost-Vlaanderen zijn drie vzw’s actief: Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord, Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen en Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender.
Word lid Leden kunnen bij De Bosgroepen terecht voor informatie en hulp bij de bosadministratie. Wij coördineren ook beheerwerken en organiseren activiteiten en cursussen. - info over technische, wettelijke en financiële aspecten van bosbeheer - advies op maat van jouw bos na terreinbezoek - hulp bij bosadministratie zoals subsidies, kapmachtigingen en beheerplan - voordelige tarieven voor bosbeheerwerken (exotenbestrijding, vrijstellen, aanleg bosrand…) en mogelijkheid tot deelname aan gezamenlijke houtverkoop
Als je dit nummer ontvangt, betekent dit dat jouw gegevens zijn opgenomen in onze databank. Ze worden enkel gebruikt in het kader van onze werking. Wil je niet in onze databank opgenomen zijn of wil je jouw gegevens wijzigen, geef dit dan door via bosgroepen@oost-vlaanderen.be.
Iedereen kan gratis lid worden. Stuur een mailtje naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be.
Steun onze werking Enkele sympathisanten richtten het fonds Vrienden van De Bosgroepen op dat wordt beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Heel wat van onze diensten en activiteiten zijn gratis, net als dit tijdschrift. Met jouw steun aan het fonds kunnen we onze werking verder uitbouwen. Je kan ook een gift doen aan ons BOOSTproject, dan gaan jouw centen integraal naar bosuitbreiding. Giften vanaf 40€ zijn fiscaal aftrekbaar. Wil jij mee zorgen voor meer én goed beheerde bossen? Ga naar www.bosgroepen.be/vrienden-van-de-bosgroepen. Bedankt!
2
Woord vooraf Beste bosliefhebber, In dit nummer lees je het verslag van ons bezoek aan boswachter Hans, die onder meer het Drongengoed beheert. Hij vertelt honderduit over de verschillende aspecten van zijn job en hoe hij met heel veel verschillende partijen samenwerkt. Sinds oktober moeten alle oude beheerplannen omgezet zijn naar natuurbeheerplannen nieuwe stijl. We beschrijven de verschillende types van plannen, de bijhorende criteria en subsidies. De kennis over hoe je populieren snoeit, dreigt verloren te gaan. Je leest hier hoe je tot waardevol hout kan komen. Helaas merken we op het terrein al langer dat ook dennen bij bosjes sneuvelen. Wat is dennenscheutsterfte en kan je er iets aan doen? Tenslotte geven we opnieuw graag het woord aan een boseigenaar en delen de laatste Bosgroepnieuwtjes.
Veel leesplezier, Riet Gillis Gedeputeerde voor milieu, natuur en klimaat
Dag van de trotse boseigenaar @driester3s Deel jouw bosmoment op Instagram met #eenhartvoorbos en wie weet staat jouw foto hier volgende keer te blinken.
de bosbode 4 | 2019
Op stap met boswachter Wat omvat de job van boswachter en hoe organiseert Natuur en Bos het beheer van haar bos- en natuurgebieden? We vragen het aan Hans Vansteenbrugge, boswachter in het Drongengoed.
4
Hans Het Drongengoed is met 750 hectare
Hans onderbreekt geregeld zijn uitleg
In 2019 werd een eerste jacht voor
het grootste bos- en natuurgebied van
wanneer hij een vogel spot. ‘Hoor, de
ree en damhert georganiseerd, maar
Oost-Vlaanderen en is gelegen in Aalter
boomleeuwerik! Dat is één van de soor-
door de aanwezige weerstand werd
en Maldegem. Daarnaast is Hans ook
ten die als eerste terugkwam na het hei-
die stilgelegd. Hierna werd in opdracht
verantwoordelijk voor de Kraenepoel in
deherstel, net als de boompieper.’ Ook
van ANB een wetenschappelijk onder-
Aalter (30 ha). In Evergem ontwikkelt hij
de verdwenen nachtzwaluw werd al snel
bouwde aanpak voor het wildbeheer
samen met de gemeente een bufferbos
gespot, er wordt zelfs vermoed dat die
in Drongengoed opgemaakt door het
nabij de haven, naast de gemeentelijke
hier broedt.
Instituut voor Natuur en Bosonderzoek (INBO). Nu wordt de vraatschade aan
eigendommen die al meer dan 20 hectare beslaan. Alles samen heeft hij dus meer dan 800 ha onder zijn beheer. Hans is boswachter in deze regio sinds 2017. ‘Hiervoor werkte ik als boswachter aan de kust, een nieuwe regio betekent dat je opnieuw je netwerk moet uitbouwen. Daarnaast werd er net gestart met de heideherstelwerken. Dat was best wel heftig, we hebben hier 24 hectare ontbost ten voordele van heideherstel. We maakten een corridor die het Maldegemveld verbindt met de heide op het militair domein, waardoor een groter heidebiotoop ontstaat en soorten meer kansen krijgen. Op die manier krijgt de biodiversiteit in Drongengoed een boost.’
bosvegetatie opgevolgd en ook de evo-
Communicatie
lutie en het gedrag van de aanwezige uitgevoerd
populaties worden op verschillende ma-
worden volgens het beheerplan en de
nieren gemonitord. Uiteindelijk ging dit
vooropgestelde Europese natuurdoe-
jaar de eerste aanzitjacht door onder
len, maar riep bij bezoekers en omwo-
heel strenge voorwaarden.
Het
heideherstel
moest
nenden wel wat vragen op. ‘We hebben hard ingezet op communicatie, onder
De jacht is een gevoelig topic. ‘De eerste
andere door jaarlijks twee infowande-
infowandeling was heftig, er waren heel
lingen te organiseren. Intussen zijn de
wat mensen echt boos. Dagelijks kreeg
meeste mensen goed geïnformeerd
ik veel kritiek naar m’n hoofd geslingerd.
via verschillende communicatiekanalen
Dan moet je blijven uitleg geven, ook via
en focussen we ons nu op communica-
de website en infoborden.’
tie over onder andere het wildbeheer. De wilddruk van damhert en ree is hier enorm, er is eens één groep van 96
Favoriete plek
damherten gespot, maar de reeën zijn
We naderen één van de favoriete plek-
evengoed aanwezig. Al 13 jaar doen we
ken van Hans: het militair domein met
op eenzelfde manier tellingen van dam-
vliegveld. ‘Het is niet toegankelijk dus
herten en reeën. In 2010 spotten we per
het is hier rustig, behalve in het week-
afgelegde kilometer 1,1 stuk groot wild,
end wanneer er vliegverkeer is. In deze
ondertussen is dat toegenomen tot 4,5
bosdreef zitten veel vleermuizen, dus de
groot wild per km. Al onze nieuwe aan-
dode bomen laten we staan. Dat leg ik
plantingen moeten wij afrasteren of ze
vaak uit aan bezoekers, waarom dood
worden opgegeten. Die reeën springen
hout belangrijk is.’
zelfs sporadisch over een afrastering van 1m80 hoog!’
Na het oversteken van de landingsbaan komen we aan een gevarieerd en open
Met zo’n groeiende populatie is er wel-
stuk. De schapen zijn er onlangs nog
licht voedselschaarste? ‘Ja, specialisten
door gelopen. ‘Bij heidebeheer tracht je
zien aan de geweien en gewrichten dat
eigenlijk het cultuurhistorisch landschap
die populatie aan het degraderen is. Bij
te herstellen, en dit via verschillende
damherten zien ze meer en meer X-be-
beheermaatregelen. Het hoofdblok is
nen, wat wijst op inteelt.’
begrazing met de kudde, maar elk jaar
5
de bosbode 4 | 2019
Beschermen Een boswachter heeft eigenlijk drie hoofdtaken:
beheren,
adviseren
en
handhaven. Wat houdt die adviserende rol juist in? ‘Wij krijgen aanvragen voor allerlei activiteiten in het bos: mountainbike tours, wandelingen met een paar 1000 mensen… Dan moeten wij advies maaien we waar nodig en trekken we
lende aspecten, het is voortdurend zoe-
geven over de impact op de natuur of
boompjes uit de heide, anders wordt het
ken naar een evenwicht.’ Het is de taak
een toelating - eventueel met randvoor-
terug bos. Vroeger haalde men gerief-
van de boswachter om het totaalpakket
waarden - geven.’
hout uit gebieden als deze, men velde
te zien en een inschatting te maken van
al eens een grote boom voor een dak-
de voor- en nadelen van elke beheer-
Het doel van handhaving is de natuur
gebinte. Het was ook gemeengoed, ie-
maatregel.
beschermen. Zo is het belangrijk om op de paden te blijven en je hond aan de lijn
dereen kon er zijn dieren laten grazen. Heide ontstond eigenlijk door intensief
De kennis over bosbeheer staat niet stil,
te houden. ‘Vorige week was een klas
gebruik van de terreinen. Een beheer-
en ongetwijfeld zijn er dingen die Hans
aan het spelen op een plaats die al 7
maatregel die hier ook goed resultaat
nu anders zou doen dan in het begin
jaar geen speelzone meer is. Dat is nog
geeft is chopperen: diep maaien waar-
van zijn carrière. ‘Waar ik voor een stuk
onschuldig, maar je hebt ook mosrovers
door je ongeveer 30% blote grond krijgt
in meegegaan ben, is het gebruik van
of paddenstoelenplukkers die duidelijk
en je jonge heideplanten de kans geeft
grotere machines. Vroeger was dat not
niet voor eigen gebruik oogsten. Dit kan
om te kiemen. De heideplanten hebben
done, maar je kan meer werk verzetten
schade bezorgen aan de aanwezige na-
hier veelal dezelfde leeftijd, terwijl we
en je spaart de rug van onze groenarbei-
tuur.’
streven naar heide in verschillende sta-
ders. Het levert ook een mooi resultaat
dia van ontwikkeling. Zo creëer je een
op. Na de eerste test met de chopper
Hans probeert altijd eerst met de men-
meer geschikte biotoop voor tal van in-
dook hier bijvoorbeeld het echt melk-
sen te praten, maar botst soms op
secten.’
viooltje op. Een zeldzame soort, er zijn
weerstand. Voor loslopende honden is
nog maar één of twee gekende groei-
er bijvoorbeeld eerst een mondelinge
plaatsen in Vlaanderen.’
aanmaning, de tweede keer volgt een
Zou je dit effect ook kunnen bekomen
schriftelijke aanmaning in de bus en ko-
zonder de machines, enkel met begrazing? ‘Ja en nee. Je zou dan veel in-
We willen weten of Hans ook aan exo-
men de gegevens in de databank bij een
tensiever moeten begrazen en zou niet
tenbestrijding doet. Blijkt dat ze binnen-
eventuele derde overtreding wordt een
voldoende kunnen zorgen voor verar-
kort op enkele percelen de Amerikaanse
PV opgesteld en een boete opgelegd.
ming van het systeem. Ook hier valt er
vogelkers zullen aanpakken. Vlakbij zijn
immers bemesting onder de vorm van
privébossen waar de Bosgroep samen
Boswachters zijn beëdigd als agent van
stikstof uit de lucht. En voor de vogels
met de eigenaar eerder al Amerikaan-
de gerechtelijke politie en kunnen dus
is het dan weer niet goed dat er in het
se vogelkers heeft bestreden. Eigenlijk
een PV opmaken in hun eigen domein.
broedseizoen 200 schapen door het
zouden we dit gezamenlijk moeten aan-
Op private bos- en natuurterreinen is dit
terrein lopen. Als boswachter moet je
pakken, anders kan je bezig blijven.
werk voor de natuurinspectie. ‘Er is des-
rekening houden met al deze verschil-
6
tijds een opdeling gemaakt in boswach-
zoveel mogelijk soorten een kans te ge-
je aanplant, zorgen voor een geschikte
ters, beleidsadviseurs en natuurinspec-
ven in een gebied. Vanuit Europa volgen
bosbodem en nadat ze geveld zijn heb
teurs. Boswachters houden toezicht en
we ook de habitatrichtlijnen, we moeten
je een piste.’
beheren de natuur- en bosgebieden in
onze Natura 2000 gebieden in goede
beheer van Natuur en Bos. Beleidsadvi-
staat van instandhouding brengen.’ On-
seurs behandelen adviezen, vergunnin-
langs werden 3 nieuwe poelen gegraven
gen, erkenningen en subsidies (AVES).
voor de kamsalamander, een Europees
Naast recreatie en ecologie zit er ook
Natuurinspecteurs controleren de nale-
beschermde soort.
nog een economisch aspect aan de job van boswachter. ‘Wanneer mensen kri-
ving van de natuurwetgeving in het buitengebied.’
Houtoogst
Er wordt elk jaar geschalmd samen met
tiek hebben op het kappen van bomen,
collega’s van de regio. ‘Elke boswach-
vraag ik om eens na te denken wat er in
natuurmanagement
ter maakt een lijst van bestanden waar
hun huis allemaal van hout is. Vaak heb-
komen al die aspecten aan bod: wet-
moet geschalmd worden. Met de digita-
ben ze daar nog nooit bij stilgestaan. We
geving (natuur- en bosdecreet, jacht,
le meetklem werk je iets minder in duo
kunnen natuurlijk hout importeren van de
visserijwetgeving) en kennis over bos-
maar het is nog steeds plezant om sa-
andere kant van de wereld, maar het is
en natuurbeheer, soorten en ziekten,
men op pad te gaan. Met de klimaatver-
beter om deels zelf in onze behoeften te
visstandbeheer, beheerplannen, enzo-
andering moeten we voorzichtiger zijn,
voorzien. Wat ik ook vaak uitleg is dat bo-
voort.
we creëren bewust geen grote open
men dicht bij elkaar worden geplant om
plekken meer in het bos, want dan komt
de concurrentie te bevorderen zodat je
Klimaatverandering
de warmte in het bos, terwijl we het bos-
mooie rechte stammen kweekt. Door een
klimaat willen behouden. Bij bosexploita-
dunning geef je de andere bomen meer
We zijn benieuwd hoe Hans omgaat met
ties werken we met vaste ruimingspistes
ruimte.’ In het Drongengoed zijn een aan-
mensen die vinden dat je de natuur z’n
op 40 meter, om bodemschade door de
tal voorbeeldbestanden waar men in het
gang moet laten gaan. ‘Dan kom je bij
machines te beperken. Bij nieuwe bos-
ene bestand het QD-principe met toe-
het
In
de
opleiding
Natuurlijke
aanleg planten we populieren op de toe-
komstbomen toepast en in het andere
evolutie leidt niet per definitie tot hoge
biodiversiteitsverhaal.
komstige pistes. Deze bomen geven de
bestand niks doet. Hierdoor creëren we
biodiversiteit. Soms moet je ingrijpen om
eerste jaren structuur en schaduw aan
variatie en structuur in onze bossen.
De arbeidersploeg maakt deze reeblocks zelf met hout van een geveld fijnsparbos, de stammen werden ter plaatse verzaagd met de mobiele zagerij
7
de bosbode 4 | 2019
Er wordt nog steeds brandhout op stam
houden zij een regiovergadering waar
exotenbestrijding, grotere maaiwerken
verkocht aan particulieren, maar sinds
ook de ploegbazen bij worden betrokken.
en het plaatsen van rasters.
opleiding kettingzaaggebruik moeten
Er zijn nu 82 boswachters, voor de be-
De boswachters worden ook onder-
voorleggen, zijn een paar vaste klanten
sparingsronde waren dat er 120. ‘We
steund door een administratief team dat
weggevallen. ‘In oktober was er terug
kregen er dus allemaal een stukje bij.
de aankoop van plantgoed organiseert,
openbare brandhoutverkoop in een ca-
En er worden elk jaar nieuwe gronden
de huur van machines regelt en bestek-
fé in Wingene. Dat verloopt altijd zeer
aangekocht. Sinds ik hier ben heb ik al
ken schrijft voor bijvoorbeeld maaien of
geanimeerd. Ook de houtverkoop voor
50 hectare nieuw bos aangeplant.’ Dat
rasters.
exploitanten gebeurt zo nog.’ Voor de
is indrukwekkend, en toch is het een
gevoelige bospercelen doen de bos-
bron van frustratie, want de aanplantin-
wachters beroep op een aannemer met
gen slaan niet allemaal even goed aan.
Teamwork
paard om bomen uit te slepen of maaisel
‘Ik begrijp meer en meer de paters van
Een deel van de job is babbelen met
af te voeren. ‘Wij schakelen het paard
Drongen die er een dikke 200 jaar over
mensen. ‘Op de duur ken je de habitués,
vaak in om brandhout te slepen uit be-
deden om dit woeste gebied bebost te
zij zijn mijn extra ogen. Zij melden me
standen die moeilijk toegankelijk zijn. Als
krijgen. De kleigrond samen met de kli-
bijvoorbeeld wanneer er een boom een
iemand zo’n lot koopt, krijgen ze er een
maatverandering en de grote wilddruk
pad verspert.’
aantal dagen het paard bij.’
maken het hier echt een uitdaging.’
82 boswachters
Hans deelt een arbeidersploeg met zijn
langs een wandelpad, wellicht gestor-
regio-collega en schakelt hen in voor
ven door ziekte. Hans zal dit straks wat
Natuur en Bos deelt Vlaanderen op in
het maaien, snoeien, dunningen en in-
dieper in het bos leggen, waar geen
10 regio’s: Kust & Westhoek, Zandig
frastructuurbeheer zoals het plaatsen
wandelaars komen. ‘Dan geef je het
Vlaanderen, Vlaamse Ardennen & Schel-
van afsluitingen en banken of het uitvoe-
terug aan de natuur, zoals een dode
de-Leie, Antwerpse Kempen, Groene
ren van herstellingen. Er is ook nog een
boom ook leven geeft. Ik heb eens een
Gordels, Brabantse Wouden, Taxandria,
mobiele arbeidersploeg, die bestaat uit
grote damhertbok het bos in getrokken,
Demerland & Zuiderkempen, Lage tot aan
specialisten zoals kraanmannen, tractor-
twee diepe rabatten over, ik was kapot!
Hoge Kempen en Hoge Kempen Tot Voe-
bestuurders, of mensen met kennis van
Een paar weken later vond ik enkel nog
ren. Aan het hoofd van elke regio staat
een specifieke beheervorm of machines.
beenderen terug. De vossen, muizen en
een regiobeheerder, die heeft een aantal
Daarnaast wordt er voor eenvoudige
andere kleine ‘opruimers’ pikken hun
boswachters onder zijn/haar hoede met
beheertaken, zoals het bestrijden van
graantje mee.’
elk hun eigen ambtsgebied. In de regio
boomopslag in de heide, gewerkt via so-
Zandig Vlaanderen zijn naast Hans nog 5
ciale tewerkstelling. Ook wordt er meer
Tijdens onze wandeling komt het een
andere boswachters actief. Elke maand
en meer met aannemers gewerkt voor
paar keer ter sprake: samenwerken is
kopers een ECC1 en ECC2-brevet van de
Een wandelaar meldt een dood reekalfje
8
boeren.’ Ze maaien in stroken, om het
dezelfde. ‘Eigenlijk kijk ik nooit naar de
voedsel voor insecten niet bruusk weg
klok, ik tel mijn uren niet. Het voelt nooit
te nemen. Ze mogen geen bemesting of
aan als werken. Sinds mijn eerste dag als
chemische bestrijding gebruiken en bij
boswachter wist ik: dit is de schoonste
begrazing bepaalt het ANB wanneer en
job van mijn leven! Ik ken van alles iets,
hoeveel dieren erop komen.
maar van niets alles. Een boswachter moet een beetje vanalles op de hoog-
Seizoenen
te zijn. Je kan natuurlijk overleggen met
bouwd. Samen met de vzw die de hoeve
Het werk van een boswachter volgt ui-
gen.’
uitbaat gaf hij namen aan de dreven, ge-
teraard het ritme van de seizoenen. ‘In
ïnspireerd door de cultuurgeschiedenis.
het broedseizoen mogen er niet veel
Hans was van kindsaf graag in de natuur
In overleg met de vakgroep archeologie
beheerwerken gebeuren, dan heb ik tijd
en kreeg de liefde voor vogels mee van
die opgravingen deed komt er een bord
voor administratie. In de herfst ben ik
zijn vader en zijn leraar aardrijkskunde
met een reconstructie van de oude hof-
bezig met heidebeheer en in de winter
die destijds Natuurpunt De Torenvalk
stede.
met bosbeheer. Na het schalmseizoen
in Tielt opstartte. Toch werkte Hans ja-
starten we met de exploitaties.’
renlang in de privésector voor hij op zijn
belangrijk. Uit alles blijkt dat Hans met de jaren een stevig netwerk heeft uitge-
collega’s of bijkomende opleidingen vol-
44e een carrièreswitch maakte. ‘Soms
Hans kan ook rekenen op de hulp van heel wat vrijwilligers, vooral voor moni-
Hans probeert vaak op terrein te zijn,
heb ik spijt dat ik het niet eerder heb ge-
toring, maar ook om de wandelpaden te
maar er is ook veel bureauwerk. Dat
daan, maar de ervaring die ik opdeed in
checken. Hij somt de verschillende werk-
doet hij thuis, ’s avonds of op een re-
de privé, waar alles zeer efficiënt moet
groepen op die zich specialiseren in vo-
gendag. ‘Alles moet geregistreerd wor-
gebeuren, komt hier goed van pas.’
gels, paddenstoelen, vleermuizen, libel-
den in databanken: beheerwerken, me-
len of vlinders. De wildcamera’s konden
tingen, gebruiksovereenkomsten met
Na de cursus natuurgids volgde Hans de
naast herten ook de boommarter, steen-
landbouwers… Verder verwerkt Hans de
opleiding bosbouwbekwaamheid, wat
marter, bunzing en vos vastleggen. ‘Het
aanvragen voor evenementen, maakt
nu natuurmanagement heet. ‘De goes-
is allemaal specialistenwerk dus ik ben
hij bestelbonnen voor aankopen en her-
ting om boswachter te worden werd als-
blij dat ik op al die vrijwilligers mag re-
stellingen en organiseert hij de planning
maar groter. Van de 750 cursisten zijn
kenen.’ Zo verdraagt de aardbeivlinder
voor de arbeidersploeg. Hij onderhoudt
er uiteindelijk 120 afgestudeerd. Om bij
geen hoge vegetatie, en Hans krijgt dan
het contact met de gemeente en met
de overheid te werken moet je een ex-
advies over welke zones in welke peri-
jeugdbewegingen. Last but not least
amen doen en als alles goed gaat kom
ode best worden gemaaid. ‘Ik zou niet
maakt hij ook het beplantingsplan op en
je op de reservelijst. Toen er in 2005
graag hebben dat die aardbeivlinder
bestelt hij plantgoed voor de bebossin-
een plaats vrijkwam aan de kust, was ik
verdwijnt, al zit je natuurlijk nog met de
gen.
heel blij. Het betekende wel een daling in mijn wedde, want ik kon geen anciënni-
gekende stikstofdepositie. Ik hoop echt dat ze er uit geraken met het stikstofdebat en een goede oplossing vinden voor
Late roeping
zowel de landbouwers als de natuur. In
Het leukste aan de job van boswach-
het Drongengoed wordt trouwens 70
ter vindt Hans de afwisseling, het vele
hectare beheerd door landbouwers:
buiten zijn en het contact met mensen
de graslanden worden gemaaid door
van allerlei slag. Geen twee dagen zijn
teit meenemen, maar ik ben er toch voor gegaan en heb nog geen seconde spijt gehad.’ Je kan Hans volgen op @hansvansteenbrugge
9
de bosbode 4 | 2019
Vaarwel bosbeheerplan, Met een beheerplan geniet je als boseigenaar vele voordelen. Je moet minder vergunningen aanvragen, er zijn vaak subsidies en fiscale vrijstellingen en je hebt een handige leidraad voor je bosbeheer. Door een wetswijziging kunnen sinds 2017 enkel nog natuurbeheerplannen ingediend worden. De vroegere bosbeheerplannen behoren stilaan tot het verleden, sinds 28 oktober 2023 zijn ze zelfs niet meer wettelijk geldig. Wat gebeurde er met de lopende bosbeheerplannen? En wat zijn de verschillen met de nieuwe natuurbeheerplannen?
Omzetting In de nieuwe wetgeving werd gelukkig een procedure voorzien om met ‘minimale inspanning’ de lopende bosbeheerplannen om te zetten naar het nieuwe format. Zo zijn al die oude beheerplannen niet plots verloren. De procedure hiervoor verschilt al naargelang het type bosbeheerplan en de ligging van het bos. Wie een beperkt bosbeheerplan heeft voor een bos niet gelegen in
De opmaak van het beheerplan start met de inventarisatie van het bos
10
hallo natuurbeheerplan een beschermingszone (VEN of SBZ) is
tomatisch aflopen op 28 oktober 2023
de realiseren. Denk bijvoorbeeld aan
het eenvoudig, want het bosbeheer kan
en boseigenaars moeten vanaf dan kap-
een eiken-berkenbos op zandgrond met
gewoon verder gaan. De omzetting is
machtigingen aanvragen.
veel structuurvariatie, dood hout en ou-
hier louter administratief: het beperkt
de bomen. Voor deze bossen ontvangt
bosbeheerplan verandert van naam
Sommige boseigenaars hebben nog
de boseigenaar jaarlijks een beheersub-
naar Natuurbeheerplan type 1. Dat is
een uitgebreid bosbeheerplan. Deze
sidie. Deze subsidie is niet vrijblijvend,
het eenvoudigste beheerplan met de
plannen worden omgezet naar een Na-
vraag daarom zeker raad aan je Bos-
bescheiden ambitie, waarbij de boskwa-
tuurbeheerplan type 2. Deze omzetting
groep.
liteit minstens behouden blijft.
is wel meer dan een naamswijziging. Een subtiel verschil is de overschakeling van
Aanspreekpunt
Soms zijn beperkte bosbeheerplannen
Criteria Duurzaam Bosbeheer naar Cri-
wél gelegen in zo’n beschermingszone.
teria Geïntegreerd Natuurbeheer. Een
Het is wel wat, al die omzettingen en de
Volgens de nieuwe regels moeten de
belangrijker verschil is de mogelijkheid
nieuwe spelregels. Maar geen nood! Als
ecologische ambities hier wat hoger zijn,
om je bos te beheren als natuurstreef-
je een beheerplan hebt via de Bosgroep
dus een simpele naamswijziging gaat
beeld. Hier wil je op termijn een natuur-
moet je zelf geen initiatief nemen. Jouw
niet. Het beperkt beheerplan zal dus au-
lijk inheems bos met hoge natuurwaar-
Bosgroep ontvangt eerst een voorstel
Komt +/- overeen met Ambitie
Natuurbeheerplan
Natuurbeheerplan
Natuurbeheerplan
Natuurbeheerplan
Type 1
Type 2
Type 3
Type 4
beperkt bosbeheer-
uitgebreid bosbe-
uitgebreid bosbe-
bosreservaat
plan
heerplan
heerplan
behouden van
streven naar
streven naar
aanwezige na-
hogere natuurkwali-
Hoogste natuurkwa-
tuurkwaliteit
teit
liteit
ja
ja
ja
minstens 25 %
minstens 90 %
minstens 90 %
ja
ja
ja
mogelijk
mogelijk
mogelijk
Criteria Geïntegreerd
natuurreservaat
Natuurbeheer Natuurstreefbeelden Subsidies Beheer Subsidies Toegankelijkheid
mogelijk
Subsidies Aankoop gronden
mogelijk
Subsidies Eénmalige investering
50 %
Erfbelasting Schenkbelasting Verkooprecht
90 %
50 %
75 %
100 %
75 %
100 %
100 % 100 %
Onroerende voorheffing Opmerkingen
80 %
100 % niet toegestaan in
erfdienstbaarheid en
speciale bescher-
toetsingskader
mingszones
natuurreservaten
11
de bosbode 4 | 2019
over de omzetting. Hierin staat bijvoor-
kan verschillen tussen de Bosgroepen.
oktober. Voor de beperkte beheerplan-
beeld welk type beheerplan er mogelijk
Indien je zelf indiener bent van je be-
nen geldt vanaf 28 oktober dan per pro-
is, welke natuurstreefbeelden kunnen en
heerplan, zal Agentschap Natuur en Bos
vincie één goedkeuringsbesluit die de
hoe het financieel plaatje eruit ziet. De
jou rechtstreeks contacteren voor de
omzettingen administratief regelt.
Bosgroep bekijkt dit voorstel en zal je in-
omzetting en voor de opvolging nadien.
Verplicht?
Stand van zaken
Nadat je gecontacteerd werd door de
Ongeveer 700 beheerplannen moesten
ringsgevallen, beslissen om niet langer
Ook na de omzetting blijft de Bosgroep
worden omgezet, een hele klus! In juni
deel te nemen aan het beheerplan. Meld
je aanspreekpunt. Meestal zal de be-
2023 waren er 270 omgezet en 200
dit duidelijk aan jouw Bosgroep binnen
heerder zelf verantwoordelijk zijn voor
lopend. Vanaf oktober 2023 is er voor
de gevraagde termijnen. Denk er wel
het bosbeheer en kan hij advies of on-
elk beheerplan een omzetting lopende.
aan dat je vanaf dan geen vergunning
dersteuning vragen aan zijn Bosgroep.
Tijdens de omzettingsperiode kunnen
meer hebt om jouw bos te beheren.
De Bosgroep ontvangt jaarlijks de be-
de voorziene beheermaatregelen nog
heersubsidies en zal deze volgens de
steeds worden uitgevoerd. Financiering
Klik op www.natuurenbos.vlaanderen.be
gemaakte afspraken doorstorten of in-
volgens de oude wetgeving (vb. ecolo-
door naar ‘Natuurbeheerplannen’ voor
zetten voor beheer. Ook deze regeling
gische bosfunctie) is gestopt sinds 28
meer informatie.
formeren hierover. Je kan de Bosgroep vervolgens contacteren om afspraken te maken over streefbeelden en subsidies.
Bosgroep kan je, behalve in uitzonde-
Met dank aan Bosgroep Kempen Noord
12
Boseigenaar aan het woord In onze reeks over BB’s, bijzondere boseigenaars, geven we heel graag het woord aan Geert De Visscher uit Dendermonde-Vlassenbroek.
Toen de landbouwactiviteit in de naoorlogse periode in delen van de Scheldevallei onrendabel werd, schoten de populieraanplantingen er als paddenstoelen uit de grond. Ook door onze familie werd veel grasland omgezet en werden 2 rotaties populieren geoogst met een behoorlijk rendement. Bij de derde rotatie sloeg de populierenziekte hard toe, ganse aanplantingen van klonen die niet resistent bleken, gingen verloren. Onder impuls van de toen ingevoerde subsidie herbebossing werd overgeschakeld naar aanplant met es. Maar toen kwam de essenziekte met hetzelfde nefaste gevolg. Voor ons als private eigenaar was natuurbeheer steeds even belangrijk als bosbouw. We werkten samen met andere natuureigenaars aan een prachtige fauna en flora die de Vlassenbroekse polder tot een natuurparel maakte. Toen werd echter in het gebied door de overheid een gericht aankoopbeleid gevoerd dat, in het kader van de realisatie van het Sigmaplan, gevolgd werd door onteigeningen van de resterende private percelen. Voor de gewone private eigenaar was in het grootste deel van de polder geen rol meer weggelegd. Zelfs in het niet onteigende deel blijft het vechten om nog aan natuur- en bosbeheer te doen, maar
we blijven strijdvaardig. Zo beheren we nu toch nog een vijftal hectare aan loofbos, gaande van wilgenstruweel tot de ouwe trouwe populier. Samenwerking met natuurverenigingen en openbare besturen kan zeker een meerwaarde betekenen voor het private natuurbeheer. Zo werkte Natuurpunt met ons samen aan een project in het kader van ‘Biotoopherstel en -verbetering in beboste jachtgebieden’. Een verlaten recreatieplek werd omgevormd tot een natuurparel met administratieve ondersteuning van de Bosgroep en financiële ondersteuning van het Jachtfonds. Aan openbare besturen verlenen we onze medewerking voor het realiseren van natte natuur en het creëren van sponslandschappen. We werken aan een natuurbeheerplan type 3, dat hopelijk meer zekerheid zal bieden voor de volgende generaties. Als bestuurslid van het eerste uur bij Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen heb ik vastgesteld hoe De Bosgroepen een steun zijn voor de realisatie van de passie van de boseigenaar. Hopelijk blijven onze overheden de ingeslagen weg volgen want privaat natuurbeheer biedt zeker een grote meerwaarde voor natuur en biodiversiteit.
13
de bosbode 4 | 2019
Een gesnoeide populier is er Tot voor kort was Vlaanderen één van de toonaangevende regio’s wat betreft populierenteelt. De voorbije jaren is de maatschappelijke waardering voor houtproductie echter sterk afgenomen, waardoor heel wat kennis verloren dreigt te gaan. Zo ook de ambacht van het snoeien van populier. Op advies van de Bosgroep ging deze zomer een professionele snoeier aan de slag bij een aantal boseigenaars. Aanleiding om de do’s en don’ts bij het snoeien van populier even te belichten.
De frequentie van het snoeien wordt mee bepaald door de groeisnelheid van de boom. Deze is niet enkel afhankelijk van de standplaats, maar ook van de gebruikte populierenkloon. Grootbladige populierenklonen zoals Bakan en Skado hebben een dermate snelle jeugdgroei dat een tweejaarlijkse vormsnoei na de aanplant aangewezen is. Bij iets trager groeiende klonen zoals Muur of Vesten kan wat langer gewacht worden met een eerste snoeibeurt. Als algemene regel kan gehanteerd worden dat snoei-
Waarom snoeien?
Matig en regelmatig
Het doel van populierensnoei is ervoor
Bij het snoeien neemt men een deel van
zorgen dat het volume hout dat jaarlijks
de kruin weg, waardoor de boom min-
bijgroeit, geconcentreerd wordt in een
der snel gaat groeien. Toch is dit be-
takvrije stam en niet in zware zijtakken.
perkter houtvolume waardevoller. De
Op die manier wordt er waardevoller
kunst is dus steeds te waken over dit
hout gecreëerd, zowel qua toepassings-
delicaat evenwicht tussen voldoende
mogelijkheden als qua opbrengst. Een
wegnemen om lange, rechte, takvrije
knoestige populierenstam kan eventueel
stammen te krijgen maar ook niet teveel
nog verzaagd worden tot palettenhout,
om de boomgroei niet te hard te ver-
maar met een mooie takvrije stam heeft
storen. Te sterke snoei kan ervoor zor-
men heel wat meer opties. Bijvoorbeeld
gen dat de verhouding tussen kroon en
de verwerking tot een multiplexplaat,
wortelvolume teveel verstoord wordt,
een duurzaam product waarin de opge-
waardoor de boom soms zelfs kan rea-
slagen CO2 langer gestockeerd blijft en
geren met de vorming van waterlot. Dat
zo bijdraagt aan een beter klimaat.
ontstaat door het uitlopen van slapende knoppen op de stam en uit zich als korte
Het snoeien van populieren is een inves-
takjes die in bosjes op de stam verschij-
tering waarvan het rendement zichtbaar
nen. De boom tracht zo het teveel aan
wordt bij de verkoop van de bomen. De
weggesnoeide kruin te compenseren.
verschillende snoeibeurten in de levens-
Door nooit meer dan een kwart van de
loop van een populier kosten samen
kroon weg te nemen tijdens een snoei-
ongeveer 15 à 20 €/boom en resulteren
beurt beperk je het risico op waterlot.
© Elagage et taille de formation des arbres forestiers, M. Hubert
wonden best niet veel groter zijn dan 5
in een meeropbrengst van 30 à 45 €/ boom.
14
1 2 3
Dubbele top Scherpe takaanzet Zuiger
de bosbode 4 | 2019
twee waard cm diameter. Wanneer veel dikkere takken moeten verwijderd worden, moet de meerwaarde van snoeien in vraag worden gesteld. Om praktische en financiële reden wordt het aantal snoeibeurten bij populier meestal beperkt tot twee of drie keer. Rond de leeftijd van 4 à 5 jaar wordt een vormsnoei uitgevoerd en, in functie van de groeisnelheid, tussen het 8e en 14e levensjaar nog 1 of 2 opsnoeibeurten. Als standaard kan men bijvoorbeeld 4 – 8 – 12 toepassen.
Aanpak
men. Dergelijke vormsnoei kan nog uit-
De beste periode voor het snoeien van
met een telescopische snoeigiraffe.
populier is tijdens de zomermaanden (juli tot en met september). Op dat moment is de sapstroom al wat aan het afnemen maar is de boom wel nog aan het groeien. Hierdoor worden de snoeiwon-
gevoerd worden vanop de grond, vaak
In de daaropvolgende snoeibeurt(en) ligt de klemtoon op het weghalen van de onderste takkransen zodat er een takvrije stam ontstaat. Dit opsnoeien wordt
den sneller afgedicht en vermindert de
bij jonge bomen best beperkt tot maxi-
kans op waterlot sterk.
maal 1/4e van de boomhoogte; bij oudere bomen kan dit opgetrokken worden
Bij de eerste snoeibeurt(en) wordt voor-
naar 1/3e tot maximaal de helft. Hiervoor
al gefocust op vormsnoei. Hierbij wor-
moet er al snel op grotere hoogte ge-
den dubbele toppen, zuigers of dikke,
werkt worden. Vroeger werd hiervoor
recht opgaande takken selectief ver-
vaak in de boom geklommen, al dan niet
wijderd. Door deze ‘probleemtakken’
met behulp van klimsporen of een lad-
in een vroeg stadium weg te snoeien
der. Nu wordt meestal gebruik gemaakt
gaat men grote snoeiwonden vermijden
van een hydraulische lift, gemonteerd
in een volgende snoeibeurt en een te
op een tractor, als de struiklaag niet te
sterk dikteverloop van de stam voorko-
dicht is.
15
Help, onze dennen sterven! Het is menig bosbeheerder al opgevallen dat elk jaar een groot aantal dennen sterft zonder duidelijke aanleiding. Wat is er aan de hand? Onlangs werd duidelijk dat heel wat dennen sterven ten gevolge van een schimmelaantasting. Meer bepaald door Sphearopsis sapinae oftewel dennen scheutsterfte (Diplodia in de oude benaming). Deze schimmel is al altijd in onze dennenbossen aanwezig geweest, maar komt pas zichtbaar tot uiting bij een algemene verzwakking. Het werd voor het eerst als probleem vastgesteld in de ja-
De aantasting is op veel verschillende
Is er een behandeling of kan dit voorko-
manieren te herkennen. Zoals de naam
men worden? Helaas niet. Klimaatveran-
zegt kunnen de eindscheuten afsterven,
dering eist haar tol. Het enige goede ad-
ze kleuren rood en op de naalden zijn dan
vies is de bosomvorming van homogeen
typische zwarte puntjes aanwezig. On-
naaldhout naar gemengde inheemse
dertussen blijft het niet bij sterfte in de
bossen in versneld tempo uitvoeren.
twijgen maar gaat de ganse boom eraan.
Stervende bomen kunnen nog geoogst
De schimmel zorgt voor kankers in de
worden maar het hout heeft dan vaak
te zwaar uithaalt, net als vele andere
schors die tot groeimisvormingen leiden.
last van blauwverkleuring, wat de hout-
zwakteparasieten zoals schorskevers en
De stam groeit niet langer mooi rond
waarde sterk doet dalen. Dus meerdere
andere schimmelaantastingen. Klimaat-
maar heeft afgeplatte vlakken. In extre-
goede redenen om werk te maken van
verandering heeft van deze banale
mis kunnen zelfs vierkante stammen ge-
meer aanplantingen met bijvoorbeeld
schimmel een bomenkiller gemaakt die
vonden worden. Ernstige harsuitvloei en
kloempen van inheemse bomen in deze
wel eens het einde van het dennentijd-
het plotse afsterven van de boom zijn
aangetaste dennenbossen.
perk in onze contreien kan inleiden.
sinds kort schering en inslag.
ren ‘80 om daarna weer van de radar te verdwijnen. Ondertussen is de aantasting terug en erger dan ooit te voren. Klimaatverandering, met name hitte en droogte, heeft de dennenbossen ernstig verzwakt, waardoor dennenscheutsterf-
16
Bosgroepnieuws
Terugblik Eén van de eerste aanplantingen door de Bosgroep was het bos van Jan in Kruisem. Dus in het jaar dat we een kwarteeuw De Bosgroepen vieren, trokken we voor Dag van de Boseigenaar op 11 oktober naar dit bos. We namen 90 bosliefhebbers mee op 3 gegidste wandelingen. De wandeling met experten Hans en Cédric focuste op bosbeheer in een veranderend klimaat, en samen met natuurgids Dirk kon je het wonderlijke bosecosysteem ontdekken.
Ook tijdens de Week van het Bos, op 13 oktober, organiseerden we nog eens een Forest clean-up, deze keer in een bos in Waasmunster. Op een dik uur tijd verzamelden we enkele vuilniszakken met afval. Het ideale moment voor buurtbewoners We zagen heel veel blije gezichten, ook tijdens de wervelende speech van de 92-jarige Jan. Er werd gemoedelijk gebabbeld bij een hapje en een drankje, en dat allemaal onder een stralende zon!
om elkaar te leren kennen, en je doet er nog een goede daad mee! Blijf je graag op de hoogte van volgende forest cleanups, stuur dan een mailtje naar bosgroep@oost-vlaanderen.be.
Bosgroepnieuws
We gaan ervoor! En of het een druk plantseizoen wordt! In Oost-Vlaanderen
Van die 154 aanplantingen zijn er 12 waar we een plantactie op
staan maar liefst 154 aanplantingen op het programma, zowel
poten zetten, vaak samen met lokale besturen, en waar de bo-
met particulieren als met lokale besturen, en ook een groeiend
men geplant worden met de hulp van buurtbewoners, jeugd-
aantal bedrijven. In totaal zullen we deze winter meer dan
bewegingen of leerlingen. De eerste plantacties gingen door in
126.000 bomen en struiken aanplanten. Het gaat om 29,3 ha
Zwalm, Sint-Niklaas, Maarkedal, Stekene, Evergem en Erpe. De
nieuw bos, dus pure bosuitbreiding. Daarnaast wordt 2 ha ge-
komende weken zijn er nog plantacties in Aalst, Merelbeke,
plant in het kader van boscompensatie. Ten slotte gebeurt een
Lievegem en Sint-Denijs-Westrem.
groot deel van de aanplantingen, maar liefst 84,2 ha, in het kader van herbebossing. Denk maar aan het klimaatrobuust
De cijfers voor gans Vlaanderen zijn best wel indrukwekkend.
maken van bestaande bossen door het omvormen van naald-
Alle Bosgroepen samen zullen deze winter 450.000 bomen
bos naar gemengd loofbos.
planten op 300 locaties. Daarvan is een groot deel nieuw bos, namelijk 150 hectare.
18
Bosgroepnieuws
9 nieuwe BOOST-bossen Komende winter worden 9 nieuwe BOOST-bossen geplant in Aalter, Gent, Merelbeke, Zottegem, Aalst, Geraardsbergen, Maarkedal en Stekene. We stellen je graag voor aan enkele nieuwe boseigenaars en hun bebossingsdromen.
omeinen. Het BOOST-bos is dan ook een ecologische stap-
Afgelopen jaren werd dankzij BOOST al 14 hectare nieuw bos
bijdragen aan de nodige bosuitbreiding in Vlaanderen. Hoewel
geplant in Oost-Vlaanderen, en daar komt nu nog eens 10 hectare bij. Stuk voor stuk realisaties met zorgvuldig geselecteerde struik- en boomsoorten die zullen uitgroeien tot de ideale schuilplek voor vogels, vlinders en andere kleine diersoorten.
steen voor allerhande fauna en flora. Het bos van Kris en Greet versterkt het complex van de Makegemse bossen in Merelbeke, in Stekene plant Elscolab verder aan hun ElscoBos, en het bos van Robert en zijn familie sluit aan bij de Markettebossen in Aalter. Robert kijkt ernaar uit om dit stuk bos te zien groeien: “We vinden het fijn dat we kunnen we initieel de reeën zullen moeten weghouden uit dit jonge bos, zal het op termijn een waardevolle habitatuitbreiding zijn. We denken er zelfs aan om dit het reeënbos te noemen.”
Zo zorgen de klimaatrobuuste bossen voor meer biodiversiteit
De jury maakte uit de ingediende dossiers een weloverwogen
in Oost-Vlaanderen en een versterking van de reeds aanwezi-
rangschikking op basis van enkele criteria zoals ligging, ruimte-
ge boskernen.
lijke inpasbaarheid in het landschap, economische en ecologische doelstellingen en inhoud van het bebossingsplan. Dankzij
Eén van de nieuwe BOOST-bossen komt er in Aalter op een
de steun van Provincie Oost-Vlaanderen en particuliere giften
stuk grond van Freddy en Marie-Christine: “Wij zijn reeds eige-
kunnen we dit jaar 10 hectare betoelagen, de grootste opper-
naar van enkele omliggende bospercelen, waarvoor we de
vlakte sinds de start van het project.
voorbije jaren fijn samenwerkten met de Bosgroep. Zo werden er zes jaar geleden kloempen aangeplant in ons bos na het
Wil jij mee zorgen voor nieuw bos? Per 5 euro die jij schenkt,
kappen van Amerikaanse eik. Wij komen ongeveer dagelijks
plant BOOST 2 m2 nieuw bos aan. Met een gift van 40 euro
eens langs en vinden het fijn om ons bos elk seizoen te zien
zorg je dus voor de aanplant van 16 m2 bos! BOOST werkt hier-
veranderen en de jonge boompjes te zien opgroeien. Daar-
voor samen met de Koning Boudewijnstichting en de Vrienden
naast vertoeven we hier graag met onze kinderen en kleinkin-
van De Bosgroepen.
deren.” Op zaterdag 20 januari kan je actief mee bouwen aan Ook Sint-Denijs-Westrem krijgt er een BOOST-bos bij, op een
bosuitbreiding in Oost-Vlaanderen. We planten 3025
boogscheut van het Gentse Parkbos, midden in een netwerk
bomen in Sint-Denijs-Westrem. Laat weten of je komt
van reeds aanwezige kleine landschapselementen en kasteeld-
via bosgroepen.be/event/boost.
19
de bosbode 4 | 2019 Bosgroepnieuws
Poelen Poel is cool! Wij zorgden voor 7 nieuwe bospoelen in Erpe-Mere, Oosterzele, Merelbeke, Gavere, Brakel en Zottegem, en graven enkele bestaande poelen uit. Zo kan het leven in en rond de poel lekker doorgaan.
In memoriam Piet (Pierre) d’Alcantara was in 2004 mede-oprichter van Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw en was ook bestuurder van 2006 tot 2018. Het deed ons verdriet te horen dat hij op 8 september 2023 overleden is. Piet was een hartelijk en joviaal man, met een hart voor bos, die ervan genoot om deel te nemen aan de activiteiten en verschillende keren meeging op Bosgroepreis. Het bestuur en de medewerkers denken met genegenheid aan hem terug en we wensen zijn echtgenote, kinderen en de ganse familie ons oprecht medeleven. In het midden Piet d’Alcantara tijdens de Bosgroepenreis naar Denemarken
20
Bosgroepnieuws de bosbode 4 | 2019
Onze nieuwe vzw Zoals jullie hier al eerder konden lezen, gaat de werking van de drie bestaande vzw’s in Oost-Vlaanderen overgedragen worden naar één nieuwe vzw: Bosgroep Oost-Vlaanderen.
Kan ik nog steeds beroep doen op jullie voor beheerwerken? Ja, onze doelstelling en manier van werken verandert niet. De interne werking op vlak van administratie en boekhouding wordt wel grondig hervormd en vooral vereenvoudigd. De dienstverlening van de huidige 3 Bosgroepen wordt gestroomlijnd zodat elke boseigenaar in Oost-Vlaanderen kan rekenen op eenzelfde ondersteuning. De lopende overeenkomsten voor beheerwerken (bv. aanplanting komende winter) worden verder gezet en gebeu-
Vanaf wanneer start de nieuwe vzw?
ren vanaf januari vanuit Bosgroep Oost-Vlaanderen. Leden bij wie
Vanaf 1 januari kan je bij Bosgroep Oost-Vlaanderen terecht met
dit het geval is, zullen hierover ook nog apart aangeschreven wor-
al je bosvragen en voor ondersteuning. Het algemeen telefoon-
den.
nummer en de contactgegevens van alle medewerkers blijven dezelfde, enkel ons algemeen emailadres is voortaan bosgroep@
Worden er nog activiteiten en opleidingen in mijn regio georga-
oost-vlaanderen.be (niet langer bosgroepen@oost-vlaanderen.
niseerd?
be).
Ja, de huidige lokale werking blijft behouden. Zo zal er jaarlijks in elke regio een Ledendag georganiseerd worden die in de plaats
Word ik automatisch lid van de nieuwe vzw?
komt van de huidige Algemene Vergadering. Alle boseigenaars
Je ontvangt binnenkort een mail of brief met meer info over de
en sympathisanten blijven welkom op deze regionale activiteiten.
verlenging van jouw lidmaatschap. Om toegetreden lid te worden
Boseigenaars die willen meewerken aan specifieke lokale activi-
van de vzw hoef je niets te doen. Wens je als boseigenaar effec-
teiten en projecten kunnen lid worden van de Regioraad. Deze
tief lid te worden en te kunnen stemmen tijdens de Algemene
Regioraad houdt een vinger aan de pols van wat er leeft in de
Vergadering, dan is het nodig dat je ons een nieuw lidformulier
regio en speelt dit door naar het bestuur van Bosgroep
bezorgt.
Oost-Vlaanderen.
Kan ik in de toekomst nog terecht bij mijn vertrouwde aan-
Blijven de kantoren in Gent en Ronse bestaan?
spreekpunt?
Beide kantoren blijven bestaan zodat alle leden daar terecht kun-
Ja, alle medewerkers blijven actief in hun regio. Achter de scher-
nen bij hun vertrouwde aanspreekpunten. De algemene admini-
men zullen teamleden zich wel meer specialiseren. Zij kunnen
stratie van de vzw zoals boekhouding, personeels- en ledenadmi-
jouw vertrouwd aanspreekpunt ondersteunen bij de opvolging
nistratie zal gebundeld worden en vanuit Gent gebeuren. Voor
van jouw dossier en, indien nodig, daarover rechtstreeks met jou
deze zaken zullen de contacten dan verlopen via de collega’s die
contact opnemen.
instaan voor de algemene administratie vanuit Gent.
Nieuw in het team In oktober vervoegde Marleen Verheggen ons team. Voor haar was de keuze voor een job in de groensector evident want ze is geboren en getogen op een boomkwekerij. ‘Ik volgde onder meer een opleiding milieubeheer, kwam in de familiezaak terecht en nog later in de administratie. Toen ik info zocht voor de heraanplant van ons bos zag ik op de website van De Bosgroepen de vacature administratief coördinator. De puzzel was snel gelegd. Het is mijn taak om samen met een team gedreven collega’s de fusie van de drie Oost-Vlaamse Bosgroepen naar de nieuwe vzw Bosgroep Oost-Vlaanderen administratief in goede banen leiden. Je zal via mail of brief de komende weken dus zeker nog van me horen. In mijn vrije tijd kan ik mij verliezen in de moestuin en ons bos, en ik maak graag limonades en verzorgingsproducten met kruiden.’
21
Bosgroepnieuws
Nieuwe pachtwet opent perspectieven voor bosuitbreiding Begin oktober keurde het Vlaams Parlement het vernieuwde pachtdecreet goed. Hierbij werden enkele belangrijke stappen gezet om de relatie tussen pachter en verpachter evenwichtiger en transparanter te maken. Zo zal, indien één van beide partijen dit wenst, afgedwongen kunnen worden om de pachtovereenkomst schriftelijk vast te leggen. Indien beide partijen hiermee akkoord gaan, kunnen bestaande mondelinge overeenkomsten ook gewoon behouden blijven. Nieuw is ook dat de mogelijkheid wordt voorzien om in een schriftelijk pachtcontract vast te leggen dat de pacht na 18 jaar kan worden opgezegd voor verkoop van de grond. Verder zal je als eigenaar via een online loket ook kunnen nagaan wie je grond effectief bewerkt en of je perceel niet werd onderverpacht of in seizoenspacht werd gegeven. Een andere belangrijke vernieuwing is dat de eigenaar de mogelijkheid krijgt om de pacht op te zeggen voor de realisatie van bos en natuur. Private eigenaars kunnen hun verpachte grond bebossen indien voldaan is aan volgende voorwaarden: - de gronden zijn gelegen in groene bestemmingen of in Natura 2000-gebied; - het betreft een minimale aaneengesloten oppervlakte van 0,5 ha; - de aanplant moet ten minste 24 jaar in stand worden gehouden; - de aanplant mag niet gebeuren in het kader van boscompensatie; - een opzegtermijn van minstens 3 maanden moet gerespecteerd worden (verlengd indien er nog moet geoogst worden);
22
- er wordt een verbrekingsvergoeding betaald aan de pachter ten belope van de geleden schade en zoals bepaald in het decreet; - indien de bebossing niet binnen 3 jaar wordt uitgevoerd, heeft de pachter het recht om de grond opnieuw in gebruik te nemen en/of een schadevergoeding te eisen Dit recht om de pacht te verbreken voor de realisatie van bos en natuur wordt beperkt in die gevallen dat de leefbaarheid van het betrokken landbouwbedrijf hierdoor ernstig zou worden verstoord. Dit is het geval wanneer: - de pachtverbreking betrekking heeft op een deel of op het geheel van de huiskavel van het landbouwbedrijf van de pachter - de oppervlakte van de percelen groter is dan één vijfde van de totale oppervlakte van het landbouwbedrijf van de pachter - de pachter de opzeggingsreden (bv. bebossing) zelf realiseert of zich ertoe verbindt om binnen een termijn van één jaar na opzegging te realiseren Dit nieuw pachtdecreet wordt van kracht na publicatie in het Belgisch Staatsblad. Ben je eigenaar van een perceel dat misschien geschikt is voor bebossing? Je kan de ligging in groene bestemming of Natura 2000-gebied eventueel zelf natrekken via www.geopunt.be. Of neem contact op met de Bosgroep om na te gaan welke bebossingsmogelijkheden er zijn voor jouw perceel.
Advertenties
meer bosnieuws Volg ons op social media bosgroepenovl bosgroepenovl Schrijf je in op de nieuwsbrief via bosgroepen.be/jouwbosgroep Wil je de bosbode digitaal ontvangen? Mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be
boszoekers Hieronder vind je een overzicht van bospercelen die momenteel te koop staan in Oost-Vlaanderen. De inbreng van Bosgroepen Oost-Vlaanderen beperkt zich tot informeren en adviseren; de verkoop gebeurt rechtstreeks tussen verkoper en koper. Voortaan hoef je niet meer te wachten tot de bosbode verschijnt en kan je boszoekers ook bekijken op www.bosgroepen.be/bos-te-koop. LOCHRISTI/BEERVELDE: Sectie A, nrs. 387-390 en 393-395. Oppervlakte: 3 ha 91 a bos en 53 a 60ca zaailand. Vraagprijs 200.000€. Meer info: 0486 68 04 56. WACHTEBEKE: 2e Afd Sectie B nr. 1024K. Oppervlakte: 0,1352 ha. Vraagprijs 2700 EUR. Meer info: john.de.coster123@gmail.com. MOERBEKE WAAS: Haringlede 51W, sectie K perceelnr 181c en 181d. Oppervlakte: 2473 m2. Kadastraal inkomen: 175 €. Bosperceel met chalet (vergund). Inlichtingen via 09 346 76 71. OOSTERZELE/MOORTSELE: sectie nrs. 522,523b,523c en volgende. Perceel landbouwgrond, inmiddels uitgegroeid tot bos. Opp. 7.200 m2 + een toegangsweg (470 m2) gelegen aan Rattepas. Prijs overeen te komen. Meer info: Hugo Van den Daele – 0496 61 49 44. ERPE-MERE: 3e Afd. AAIGEM. Sectie A 153F en 154A. Oppervlakte 153F : 318m2 (toegangsweg) en 154A: 3278m2 (bosje). Populierenbos. Prijs overeen te komen. Meer info: 0478 47 23 17 Wil je zelf een zoekertje plaatsen, mail dan naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. We plaatsen geen advertenties voor verkoop van bosplantsoen of tweedehands materiaal. Zoekertjes worden niet herhaald.
brandhoutweb.be Een overzichtelijk online verkoopplatform waar je het hele jaar door brandhout kan kopen. Bosgroepen Oost-Vlaanderen zorgen voor een up to date aanbod, een vlotte opvolging en een goede prijs-kwaliteitverhouding van lokaal en duurzaam brandhout.
contact Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be coördinator: Sylvie Mussche
Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw PAC Zuid | W. Wilsonplein 2 - 9000 Gent | 09 267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be coördinator: Klaartje Van Loy
Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse | 055 21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be coördinator: Hans Scheirlinck
