4
Nowe prawo budowlane
Fachowiec Lubelski 1–2/2021 (15)
Odstąpienia istotne od projektu budowlanego Elżbieta Amborska, ela@ihz.pl
Odstąpienia istotne od projektu budowlanego zdarzają się na tyle często, że wymagają odpowiednich regulacji prawnych. Powstają one zazwyczaj z inicjatywy inwestora, nierzadko zainspirowanego radami kierownika budowy i wykonawców. Ci powinni więc znać przepisy znowelizowanego Prawa budowlanego. Odstąpienia od projektu i sam projekt budowlany to zagadnienia, które ostatnia nowelizacja ustawy – Prawo budowlane zmieniła w sposób znaczący. Projekt budowlany składa się teraz nie z dwóch, ale z trzech części: architektoniczno-budowlanej, planu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu technicznego. Odstąpienia mogą pojawić się w każdej z nich. Nowela precyzuje zasady ich kwalifikacji jako istotnych, poszerzając przy tym ich katalog. Projekt budowlany po nowelizacji Od 19 września 2020 roku, kiedy to w życie weszły zmienione przepisy, projekt budowlany składa się z trzech oddzielnych części. Najważniejsze są te obowiązujące dotychczas:
projekt architektoniczno-budowlany (PAB); plan zagospodarowania działki lub terenu (PZT). To one stanowią podstawę do ubiegania się o pozwolenie na budowę. Nową częścią obowiązkowej dokumentacji projektowej jest projekt techniczny (PT). Inwestor nie musi składać go wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę. Do organów administracji budowlanej dostarcza go dopiero wraz z wnioskiem o pozwolenie na użytkowanie obiektu. PT musi być jednak gotowy zanim rozpoczną się roboty budowlane i dostarczony do kierownika budowy. Bez niego kierownik nie ma prawa realizować inwestycji. Gdyby to zrobił, grozi mu kara grzywny w wysokości wyznaczonej na mocy
1–2/2021 (15) Fachowiec Lubelski
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Dlaczego PT jest tak ważny, mimo że nie dołącza się go do wniosku o pozwolenie na budowę? Między innymi dlatego, że zawiera dane dotyczące źródła ciepła w instalacji c.o. i c.w.u. Gdyby inwestor zdecydował się na jego zmianę już po przejęciu projektu technicznego przez kierownika budowy, może to być odstąpienie istotne od projektu! Taka zmiana to jedyny przypadek w zakresie PT, kiedy może dojść do istotnego odstąpienia. Ma ono miejsce wtedy, gdyby kocioł gazowy, olejowy, zasilany z OZE, pompę ciepła albo korzystanie z sieci ciepłowniczej, inwestor chciałby zamienić na kocioł zasilany paliwem stałym. Poza tym przypadkiem projekt techniczny nie podlega zasadom kwalifikacji odstąpień od projektu. Opracowane one zostały przede wszystkim z myślą o projekcie architektoniczno-budowlanym i planie zagospodarowania działki.
Uwaga! Osobą uprawnioną do kwalifikowania odstąpień jako istotnych bądź nieistotnych oraz do wprowadzania zmian w dokumentacji projektowej jest wyłącznie projektant, który dany projekt przygotował oraz projektant sprawdzający, jeżeli jest wymagany. Jeżeli inwestycja realizowana jest w oparciu o zakupiony projekt gotowy – projektant adaptujący. Odstąpienia istotne – katalog nowości Potraktowanie zmiany źródła zasilania w instalacji grzewczej na kocioł na paliwa stałe jako istotnej to bodajże najbardziej rzucająca się w oczy nowość w przepisach budowlanych. Jest ono zrozumiałe tylko w kontekście walki ze smogiem i wprowadzaniem polityki Zielonego Ładu w Europie. Ale to nie jedyna nowelizacja dotycząca kwalifikacji odstąpień jako istotnych bądź nieistotnych. Obowiązujące od września przepisy jasno regulują, jakie zmiany w parametrach obiektu budowlanego to odstąpienia istotne. I tak ustawodawca zdecydował, że do takich należy zmiana jego (art. 36):
Nowe prawo budowlane powierzchni przekraczająca 5% powierzchni zaprojektowanej; wysokości, szerokości lub długości przekraczająca 2% wartości zaprojektowanych dla tych parametrów; długości obiektu liniowego przekraczająca 2% długości zaprojektowanej.
Uwaga! Odstąpieniem istotnym od projektu mogą być także zmiany parametrów obiektów, które mieszczą się w limicie odpowiednio 5 i 2%. Dzieje się tak wtedy, gdy wprowadzana modyfikacja kwalifikuje się jako istotna na podstawie pozostałych warunków art. 36a ust. 5 (patrz ramka). Wrześniowa nowelizacja zmieniła także procedurę postępowania w przypadku, gdy odstąpienia istotne dotyczą projektu dołączonego do zgłoszenia. Wymaga tego na przykład budowa infrastruktury uzbrojenia terenu w odpowiednie przyłącza i instalacje. Obecnie z modyfikacją projektu w zakresie takich obiektów nie trzeba czekać aż uzyska się pozwolenie na budowę dla całej inwestycji. Wystarczy dokonać ponownego zgłoszenia, załączając do niego zaktualizowany projekt tej części inwestycji, której dotyczy modyfikacja. Procedura ponownego zgłoszenia w obecnym kształcie ustawy dotyczy bowiem tylko niej. A co ze zmianami w PT? Chociaż w zakresie PT tylko jedno odstąpienie od projektu zdefiniowane jest jako istotne, nie oznacza to, że można go dowolnie modyfikować. Za przygotowanie projektu technicznego zgodnie ze wszystkimi wymaganiami dotyczącymi jego formy i treści odpowiada projektant. On też odpowiada za zastosowanie określonych rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych Wszelkie zmiany w ich zakresie mogą być zatem realizowane dopiero po konsultacji z nim i zaktualizowaniu PT. Niektóre inwestycje wymagają, aby w ich przygotowaniu uczestniczył tzw. projektant sprawdzający. Planowane odstąpienia musi wówczas zweryfikować także i on (art. 36b).
Odstąpienia istotne według znowelizowanego Prawa budowlanego – art. 36a ust. 5 Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie: 1. projektu zagospodarowania działki lub terenu, w przypadku zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której obiekt budowlany został zaprojektowany; 2. charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących: a. powierzchni zabudowy w zakresie przekraczającym 5%, b. w ysokości, długości lub szerokości w zakresie przekraczającym 2%, c. liczby kondygnacji; 3. warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 roku, w tym osoby starsze; 4. zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; 5. ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; 6. wymagającym uzyskania lub zmiany decyzji, pozwoleń lub uzgodnień, które są wymagane do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub do dokonania zgłoszenia: a. budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1−4; b. przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 3 pkt 1 lit. a, oraz instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. d; 7. zmiany źródła ciepła do ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej, ze źródła zasilanego paliwem ciekłym, gazowym, odnawialnym źródłem energii lub z sieci ciepłowniczej, na źródło opalane paliwem stałym.
5
8
Produkt i technika
Fachowiec Lubelski 1–2/2021 (15)
Taras z gwarancją? To możliwe! Jeżeli stosujesz System na taras PCI i masz odpowiedni certyfikat, Master Builders Solutions Polska udziela aż 7-letniej gwarancji na taras, który wykonasz. Najlepszym sprawdzianem jakości tarasu jest jego odporność na działanie czynników atmosferycznych. To właśnie ciągłe i nagłe zmiany temperatury oraz wody opadowe są bezpośrednimi przyczynami awarii tarasu. Aby sprostać wyzwaniom aury, taras musi być wykonany z odpowiednio dobranych materiałów wysokiej jakości. Jego wykonawca zaś musi dołożyć wszelkich starań, by tras wykonać zgodnie z reżimem technologicznym. Jakości obu tych czynników pewna jest firma PCI Polska i potwierdza je 7-letnią gwarancją. Podstawą tej pewności są: System na taras PCI, czyli zespół innowacyjnych i kompatybilnych względem siebie produktów wysokiej jakości; system szkoleń dla wykonawców, których profesjonalizm, wiedzę i umiejętności firma potwierdza certyfikatem PCI. Kompatybilność materiałów W przypadku tarasu bardzo ważny jest dobór odpowiednich materiałów do wykonania poszczególnych elementów konstrukcji. Pod wpływem ciągłych zmian temperatury poszczególne elementy nieustannie pracują, kurczą się i rozszerzają. Niejednorodna struktura konstrukcji sprawia, że naprężenia w warstwie podkładowej różnią się od tych, którym podlega izolacja tarasu, a te są jeszcze inne niż w warstwie okładziny. Gdy jedne elementy kurczą się bądź rozszerzają w dużo większym stopniu niż pozostałe, taras zaczyna ulegać awarii. Aby maksymalnie ograniczyć ryzyko tego typu uszkodzeń, materiały zastosowane do wykonania poszczególnych warstw tarasowych muszą w jak największym stopniu ze sobą współpracować. Z taką myślą właśnie powstał System na taras PCI, w skład którego wchodzą kompatybilne względem siebie produkty. Taras z gwarancją – charakterystyka Systemu PCI Novoment® Z3 Służy do wykonywania warstwy jastrychu pływającego albo na warstwie rozdzielającej o grubości od 10 do 160 mm. Już po 1 dniu można wchodzić na ułożoną powierzchnię, a po 3
(w optymalnych temperaturach) – przystąpić do wykonania uszczelnienia podpłytkowego. To szybciej niż w przypadku tradycyjnych zapraw jastrychowych. A dzięki temu, że PCI Novoment Z3 miesza się z kruszywem (w proporcji wagowej 1:5, objętościowo 1:4), można ograniczyć koszty wykonania tej warstwy. PCI BT 21 Samoprzylepna mata z samoprzylepnymi stykami, którą można stosować jako paroi hydroizolację. Stosując PCI BT 21, szybko wykonamy izolację główną tarasu nad pomieszczeniem. Ponieważ można jej używać w temperaturach ujemnych (do -5ºC) i bez podgrzewania, zrobimy to także w warunkach zimowych. Mata charakteryzuje się wysokim oporem dla dyfuzji pary wodnej (μ = 110000) oraz zdolnością mostkowania rys w podłożu o rozwartości > 5 mm. Dzięki temu w przypadku awarii hydroizolacji podpłytkowej skutecznie chroni przed zalaniem pomieszczenie zlokalizowane pod tarasem. PCI Pericret® Zaprawa wyrównawcza, która nadaje się do wypełniania nierówności i wykonania spadku na balkonach i tarasach. Plast yczna konsystencja pozwala na łatwe profilowanie powierzchni. W typowych warunkach klimatycznych już po 2 h umożliwia wykonanie uszczelnienia podpłytkowego lub układanie płytek. Szybko twardnieje także w niskich temperaturach. PCI Seccoral® 2K Rapid Wykonamy nią każdy rodzaj izolacji: lekki, średni i ciężki. Pracę możemy
kontynuować niemal natychmiast. W typowych warunkach pogodowych płytki możemy układać już po 4 h. Kremowa konsystencja umożliwia wygodną pracę nawet na dużych powierzchniach przy relatywnie niewielkim wysiłku fizycznym. Dzięki dużej elastyczności PCI Seccoral® 2K Rapid może mostkować szerokie rysy wtórne, zwiększając w ten sposób bezpieczeństwo szczelności izolacji na całej jej powierzchni. Dużą elastyczność zachowuje również w temperaturach ujemnych – mostkowanie rysy o rozwartości min. 0,75 mm w temperaturze – 20ºC. PCI Flexmörtel® Premium Dzięki wysokiej elastyczności doskonale nadaje się do bezpiecznego dla pracy okładziny przejęcia naprężeń występujących w tzw. podłożach krytycznych. Z tego względu świetnie nadaje się też do przyklejania okładzin wielkoformatowych na jastrychach z ogrzewaniem podłogowym oraz na zewnątrz budynków. Stosowanie PCI Flexmörtel® Premium znacząco redukuje ryzyko wykwitów wapiennych na okładzinach, również tych wykonanych z kamienia wrażliwego na przebarwienia i zasolenia. PCI Nanofug® Premium Przeznaczona do spoinowania bardzo różnych okładzin na tarasach, balkonach, ścianach i sufitach (szerokość spoiny od 1 do 10 mm). Możemy użyć jej do wykonania spoin zarówno ceramicznych, jak i szklanych czy z kamienia naturalnego (również wrażliwego na przebarwienia i zasolenia). Bardzo szybko twardnieje – w optymalnych temperaturach na
1–2/2021 (15) Fachowiec Lubelski
okładzinę możemy wchodzić już po 2 h. Produkt charakteryzuje się rówież szeregiem zalet czysto użytkowych, takich jak: łatwość mycia, odporność na rozwój pleśni, przebarwienia i zasolenia, a także szeroka paleta barw. Płytki ceramiczne Dopełnieniem Systemu na taras PCI są wybrane płytki ceramiczne, których producentem jest GRESPANIA. To międzynarodowa firma specjalizująca się w produkcji i sprzedaży produktów ceramicznych, innowacyjnych zarówno pod względem technologii, jak i wzornictwa. Jako okładzinę w Systemie na taras PCI stosować możemy płytki należące do kolekcji Mitica, Moma, Stark, Annapurna, Habana, Dock. Gwarancja na taras w parze z jakością wykonania Stosowanie materiałów o odpowiednich parametrach technicznych to tylko połowa sukcesu, gdy chcemy osiągnąć wysoką trwałość jakiejkolwiek konstrukcji budowlanej. Aby uzyskać maksymalny efekt i w pełni wykorzystać właściwości wybranych produktów, niezbędna jest staranna i rzetelna realizacja prac wykonawczych. A do tego niezbędna jest wiedza na temat wybranych produktów, zasad ich stosowania i technologii budowy, w której będą wykorzystywane. Dlatego MBS 7-letniej gwarancji na taras w Systemie PCI udziela tylko wtedy, gdy zrealizuje go certyfikowany, czyli przeszkolony przez firmę wykonawca. Niezależnie od tego, czy System na taras PCI stosuje wykonawca certyfikowany czy nie, każdy z nich musi przestrzegać zaleceń producenta. Dotyczą one: przygotowania podłoża, wykonania warstwy spadkowej, układania warstwy izolacyjnej, mocowania okładziny, spoinowania płytek. Przygotowanie podłoża Płytę konstrukcyjną tarasu (podłoże) wykonawca powinien zrealizować zgodnie z odpowiednimi normami i dokumentacją projektową. Aby można było układać na niej kolejne warstwy, musi ona być zwarta i nośna, a jej powierzchnia czysta, sucha lub lekko wilgotna i chłonna. Żeby zapewnić dobrą przyczepność warstwy spadkowej, która będzie na niej układana, wykonawca musi usunąć z niej resztki kleju i wszelkie warstwy antyadhezyjne (ograniczające przyczepność).
Produkt i technika Ewentualne rysy lub nacięcia skurczowe (dylatacje) w podłożu wykonawca powinien wypełnić żywicą epoksydową PCI Apogel® F z użyciem klamer wzmacniających PCI Estrichklammer. Przed przystąpieniem do dalszych prac wykonawca powinien zamontować słupki balustrad oraz profile okapowe. Montaż słupków można wykonać wyłącznie od czoła tarasu (bądź balkonu), ewentualnie od spodu płyty konstrukcyjnej. Profile okapowe natomiast muszą być zamontowane w ten sposób, by ich górna powierzchnia licowała z powierzchnią podłoża posadzki. Wykonanie warstwy spadkowej Prawidłowe wykonanie warstwy spadkowej jest jednym z najważniejszych czynników długowieczności tarasu. Powinna ona mieć odpowiednie nachylenie w kierunku jego krawędzi, tak aby wody opadowe mogły swobodnie po niej spływać z powierzchni tarasu. Zgodnie ze sztuką budowlaną nachylenie to musi wynosić 1,5−2%. Jeżeli wykonawca realizuje nową warstwę spadkową, zaleca się wykonać ją z zaprawy na bazie spoiwa PCI Novoment® Z3. Dzięki tej zaprawie warstwa ta może mieć grubość od 1 do 16 cm. W zależności od rodzaju połączenia jastrychu z podłożem obowiązują następujące grubości minimalne: 1 cm – jastrych związany z podłożem; 3,5 cm –jastrych na warstwie rozdzielającej; 4,5 cm – jastrych pływający. Do wyrównania powierzchni istniejącego jastrychu należy użyć zaprawy PCI Pericret®. Hydroizolacja podpłytkowa Zanim wykonawca zacznie układać hydroizolację z PCI Seccoral Rapid 2K, musi zwilżyć nawierzchnię warstwy spadkowej. Dopiero na tak przygotowane podłoże może nanosić warstwę uszczelnienia. Najpierw warstwę kontaktową, a potem właściwą o odpowiedniej grubości. Parametr ten powinien kontrolować na bieżąco w trakcie aplikacji. Może to robić, stosując jedną z poniższych rodzajów kontroli: obliczeniową – na podstawie zużycia. Zużytą ilość materiału dzieli wówczas przez powierzchnię jego aplikacji, porównując jednocześnie wynik z wielkością zużycia dla podanej
9
Zanim zaczniesz, zaplanuj rozkład dylatacji Maksymalna odległość między dylatacjami powinna wynosić: 3 m, gdy okładzina będzie wykonana z płytek w ciemnych kolorach, a także wtedy, gdy taras znajduje się od strony południowej; 5 m, gdy okładzina będzie wykonana z płytek w jasnych kolorach, a także wtedy, gdy taras znajduje się od strony północnej; w pośrednich przypadkach należy oszacować rozstaw dylatacji metodą interpolacji. Dylatacje powinny być prowadzone przez wszystkie warstwy tarasowe i pokrywać się z układem spoin. grubości warstwy według karty technicznej produktu; fizyczną – pomiar grubości warstwy uszczelniającej w wybranych miejscach. Pomiar taki musi wówczas przeprowadzić zarówno w stanie świeżym, jak i wyschniętym. Jeżeli stwierdzi, że grubość warstwy jest zbyt mała, musi ją uzupełnić. Gotowa warstwa uszczelnienia musi być wygładzona. Mocowanie płytek Ponieważ każdą płytkę wykonawca powinien przykleić do podłoża co najmniej 90% jej powierzchni, najlepiej aby stosował klej rozpływny. Nanosi się go zarówno na podłoże tarasu, jak i na płytkę okładzinową. Klej wykonawca musi nanieść w odpowiedni sposób i za pomocą właściwych narzędzi. Najpierw wetrzeć w podłoże tarasu warstwę kontaktową, a potem jego warstwę właściwą. Używać powinien packi zębatej – rozmiar ząbków zależy od formatu płytek. Następnie powinien warstwę kleju nanieść na spodnią powierzchnię płytki i lekko posuwistym ruchem ułożyć płytkę na warstwie właściwej kleju na podłożu, ustawiając ją we właściwym położeniu. W stanie świeżym trzeba usunąć klej z bruzd spoinowych. Spoinowanie okładziny Układając płytki, wykonawca musi przestrzegać zalecenia dotyczącego szerokości spoin. Nie może ona być mniejsza niż 5 mm. Spoiny powinien tak zaplanować, aby pokrywały się one ze szczelinami dylatacyjnymi. Oprac. na podstawie materiałów dostarczonych
Master Builders Solutions Polska Sp. z o.o. 32‑400 Myślenice, ul. Kazimierza Wielkiego 58 tel. 12 372 80 35, 12 372 80 34 e-mail: pci-polska@pci-group.eu, www.pci-polska.pl
30
Produkt i technika
Fachowiec Lubelski 1–2/2021 (15)
Mocowanie w ścianach ceramicznych Rozwiązania dla nowoczesnego budownictwa mgr inż. Marcin Jaczewski, materiały udostępnione przez firmę Klimas Wkręt-met
Pustaki ceramiczne stały się popularnym materiałem budowlanym, na którym opierają się systemy budowy ciepłych i nowoczesnych domów. Główną zaletą ceramicznych rozwiązań jest ich komplementarność oraz modułowość. Z takich pustaków można wybudować każdy rodzaj ściany. Idea ceramicznej architektury promowana jest na całym świecie i przyciąga coraz większą liczbę zwolenników. Struktura pustaków z ceramiki poryzowanej zapewnia bardzo dobre parametry fizyczne, jak chociażby doskonałą wytrzymałość czy izolacyjność termiczną i akustyczną. Często jednak można spotkać się z opinią, jakoby mocowanie w pustakach ceramicznych było trudne i nieprzynoszące oczekiwanych rezultatów. Za sprawą pustych przestrzeni wydaje się, że montaż nie będzie skutkował trwałym połączeniem. Z pomocą przychodzą wtedy specjaliści od ceramiki budowlanej oraz od technik zamocowań budowlanych, którzy bez problemu znajdują właściwe rozwiązania. Łączniki rozporowe Gdy mamy do czynienia z małymi lub średnimi obciążeniami (maks. do 50 kg) najwygodniejsze i najskuteczniejsze do stosowania w pustakach ceramicznych pozostają łączniki rozporowe, potocznie zwane kołkami
rozporowymi, zapewniające możliwość natychmiastowego obciążenia. Łącznik tego typu składa się z tulei (popularnie nazywanej koszulką) oraz wkręta. Tuleja tworzywowa ma kształt walca o średnicy od 5 do 16 mm. Znajdujące się na jej powierzchni nacięcia zaprojektowane są tak, aby podczas wkręcania doszło do maksymalnego docisku koszulki do ścian otworu. W przypadku łączników do montażu w podłożu z pustkami mamy do czynienia z zamocowaniem kształtowym. Oznacza to, że koszulka skonstruowana jest w sposób umożliwiający zmianę jej kształtu podczas montażu i dostosowanie się do pustych przestrzeni.
Do produkcji części tworzywowej łącznika najczęściej stosuje się polipropylen-PP, polietylen-PE lub poliamid-PA (czyli nylon). Niewątpliwie najtrwalszym materiałem pozostaje poliamid, który ze względu na swoje właściwości fizyczne, m.in. elastyczność, dużą odporność termiczną oraz wytrzymałość na promieniowanie UV, jest idealnym rozwiązaniem dla producentów systemów zamocowań. Drugim elementem budowy łącznika rozporowego jest wkręt wyprodukowany ze stali węglowej lub hartowanej. W procesie produkcji pokrywa się go warstwą ocynku metodą elektrochemiczną, aby wyrób był odporny na zmienne warunki środowiska zewnętrznego. Gdy łącznik będzie używany w wyjątkowo niesprzyjających warunkach warto wybrać ten z wkrętem ze stali nierdzewnej A2 lub kwasoodpornej A4. Łby wkrętów mogą mieć różne zakończenia: krzyżowe, tx,
1–2/2021 (15) Fachowiec Lubelski
klucz – w zależności od typu i rozmiaru łącznika. Dzięki produktom takim jak łączniki rozporowe możliwe jest mocowanie m.in. anten, rolet i markiz, bram garażowych, okien i drzwi, szafek i półek, elementów ogrodzeń czy opraw oświetleniowych. 5 kroków do prawidłowego doboru łącznika ramowego Aby w prawidłowy sposób dobrać łącznik rozporowy, należy wziąć pod uwagę kilka istotnych aspektów. Dzięki odpowiedzi na konkretne pytania będzie możliwe zastosowanie łącznika, który idealnie sprawdzi się podczas zaplanowanego montażu. Po pierwsze: określić rodzaj mocowanego elementu! Przede wszystkim trzeba wiedzieć, co jest montowane. Roleta, brama garażowa, a może półka na książki? Będzie to warunkować rodzaj wybranego łącznika i sposób montażu (przelotowy czy wstępny). Istotną informacją jest też charakter zamocowania; wyróżnić można tu dwa rodzaje zamocowań: zamocowania konstrukcyjne – odpowiedzialne za większe obciążenia: konstrukcje fasad wentylowanych, konstrukcje pod suchą zabudowę, montaż okien, drzwi, ciężkich elementów wyposażenia, łączenie elementów konstrukcji (belki, słupy, murłaty). zamocowania niekonstrukcyjne – związane z lekkimi elementami wykończenia i wyposażenia wnętrz: listwy, obrazki, ramki, itp. Dla zamocowań konstrukcyjnych należy wybierać łączniki większych średnic: 10 mm, 12 mm i większe; dla zamocowań lekkich – niekonstrukcyjnych – można stosować łączniki o średnicy od 5 do 8 mm. Po drugie: określić rodzaj i wartość obciążenia łącznika! Podczas pracy na łącznik będą działać różne obciążenia. Pod uwagę należy wziąć chociażby wagę: od tego, czy mocowany element jest ciężki czy nie, będzie zależeć, jaki produkt zapewni bezpieczeństwo mocowania. Obciążenie może być rozciągające – skierowane zgodnie z osią łącznika, wyrywające łącznik z podłoża; ścinające – skierowane prostopadle do osi łącznika; zginające – wynik działania siły ścinającej na pewnym ramieniu, np. w przypadku montażu grubszych elementów. Podczas szacowania obciążenia łącznika należy uwzględnić ciężar samej konstrukcji oraz obciążenie, które na tej konstrukcji może wystąpić podczas eksploatacji (np. siła ssąca wiatru). I tak np. dobierając łącznik
Produkt i technika
31
Tab. 1. Kategorie korozyjne
Przykłady miejsc zastosowania
Rodzaj powłoki
na zewnątrz
wewnątrz
C1
—
Pomieszczenia ogrzewane z czystą atmosferą (biura, sklepy, mieszkania, szkoły)
C2
Tereny wiejskie
Budynki nieogrzewane, gdzie może mieć miejsce kondensacja (hale sportowe, magazyny)
C3
Tereny miejskie i przemysłowe, średnie zanieczyszczenie tlenkiem siarki, małe zasolenie
Pomieszczenia o dużej wilgotności (zakłady spożywcze, pralnie)
C4
Obszary przemysłowe i przybrzeżne o średnim zasoleniu
Zakłady chemiczne, pływalnie, stocznie, lakiernie
Obszary przemysłowe o dużej wilgotności i agresywnej atmosferze o dużym zasoleniu
Pomieszczenia z ciągłą kondensacją pary o dużym zanieczyszczeniu
C5–I, C5–M
na cele gospodarcze (montaż szafek, półek czy karniszy), oprócz ciężaru samego elementu powinniśmy zwrócić uwagę na obciążenie dodatkowe, takie jak wyposażenie szafek, ciężar książek na półkach, ciężar zasłon, obciążenie wiatrem dla anten satelitarnych itp. Dla obciążeń tylko rozciągających można wybierać, w zależności od obciążenia, łączniki o średnicach 8, 10, 12 mm; dla obciążeń mieszanych (rozciąganie, ścinanie, zginanie) należy wybierać łączniki z grubszym przekrojem poprzecznym wkręta – średnice łączników od 10 mm wzwyż. Katalogi i karty techniczne najczęściej podają nośność łączników w kiloniutonach [kN]. Możemy je w uproszczony sposób przeliczyć na kilogram obciążenia, pamiętając, że jeden kN to siła, z jaką ziemia przyciąga ciało o masie 100 kg, tj. 1 kN = 100 kg masy. Po trzecie: określić rodzaj podłoża! Wytyczne ETAG 020 określają różne rodzaje podłoża, z którymi możemy zetknąć się podczas montażu. Poszczególne podłoża są przyporządkowane określonym kategoriom (A, B, C, D). Gdy mamy do czynienia z ceramiką poryzowaną, podłoże oznaczone jest symbolem C.
A
B
C
D
Po czwarte: określić miejsce zamocowania! Montaż odbędzie się wewnątrz domu czy w ogrodzie? Będziemy mocować półkę na książki w salonie czy antenę na zewnętrznej elewacji budynku narażonej na zmienne warunki atmosferyczne: słońce, deszcz, śnieg? To,
gdzie odbędzie się montaż, warunkuje dobór łącznika z odpowiednią powłoką antykorozyjną. Po piąte: określić sposób montażu łączników! Do wyboru mamy: montaż wstępny montaż przelotowy wiercenie z udarem (obrotowo‑udarowe) wiercenie bez udaru (obrotowe) I tu również wybór jest oczywisty: w przypadku montażu w ceramice jedynym słusznym sposobem montażu jest wiercenie bezudarowe. Technika montażu w ceramice Najważniejszym elementem montażu w ceramice poryzowanej jest właściwy sposób wiercenia otworów. W tym celu używa się wiertarek przewodowych lub akumulatorowych z wyłączonym udarem. Element ten jest niezwykle istotny właśnie ze względu na wewnętrzną strukturę pustaka. W wyniku bezudarowego wiercenia (wiercenie obrotowe) otrzymujemy precyzyjnie wykonany otwór o średnicy wiertła. Włączenie udaru mogłoby stać się przyczyną rozbicia ścianek wewnętrznych pustaka, co skutkowałoby zmniejszeniem lub nawet całkowitą utratą nośności połączenia. W przypadku łączników rozporowych montaż przebiega standardowo. Należy: 1. wykonać w podłożu otwór o określonej średnicy bez użycia udaru; 2. oczyścić otwór – w przypadku ceramiki nie jest to jednak konieczne, oczyszczenie otworu ma szczególne znaczenie w przypadku podłoży pełnych; 3. umieścić w otworze plastikową koszulkę;
>
32
Produkt i technika 4. wkręcić odpowiedni wkręt w zamontowaną koszulkę wkrętarką z nastawnym momentem obrotowym. Produkty rekomendowane do kołkowania w ceramice: KPS-FAST / KPR-FAST Montaż przelotowy Grupa kołków KPS-FAST oraz KPR-FAST to produkty doskonale sprawdzające się w pustych przestrzeniach. Są to łączniki do zamocowań konstrukcyjnych. Dzięki redukcji gwintu możliwe jest precyzyjne wprowadzenie wkręta w koszulkę. Łącznik KPR-FAST posiada wkręt z łbem podkładowym dającym możliwość mocowania elementów metalowych, natomiast łącznik KPS-FAST posiada wkręt z łbem stożkowym, który zapewnia poprawny montaż elementów drewnianych. Gniazdo TX gwarantuje optymalne przeniesienie momentu obrotowego. Produkty dają także możliwość montażu w strefie zarysowanej betonu. SFX Montaż wstępny Kolejnym produktem idealnie sprawdzającym się w przypadku montażu w ceramice są koszulki uniwersalne SFX. Koszulka wykonana z najwyższej jakości nylonu została skonstruowana tak, aby dopasowywać się do podłoża: tuleja gwarantuje zawiązanie supła w przypadku pustych przestrzeni, a co za tym idzie – zwiększenie powierzchni docisku. Średnica początkowa koszulki została pomniejszona w stosunku do średnicy końcowej, co zdecydowanie ułatwi umieszczenie jej w otworze. Na koszulce znajdują się specjalne wypusty stabilizujące kołek w otworze oraz płetwy zapobiegające obrotowi koszulki w podłożu podczas montażu. Łącznik można stosować do wszystkich podłoży. W zależności od tego, co i gdzie jest mocowane, do wyboru pozostają kombinacje koszulki SFX z różnymi wkrętami: SFXP (łeb stożkowy), SFXK (łeb sześciokątny) oraz z różnego typu hakami, tj. SFXL – hak prosty, SFXC – hak półpełny oraz SFXO – hak pełny. RU Montaż wstępny Ten uniwersalny łącznik rozporowy posiada koszulkę charakteryzującą się płetwami przytrzymującymi – stanowią one wypustki blokujące łącznik w fazie wkręcania wkręta. Wkręt z łbem stożkowym gwarantuje pewny docisk
Fachowiec Lubelski 1–2/2021 (15)
mocowanego elementu. Dostępne są również wersje łącznika z hakami: prostym (RUL), półpełnym (RUC) i pełnym (RUO). KW Montaż wstępny Uniwersalny łącznik rozporowy KW posiada wkręt z łbem stożkowym. Na koszulce łącznika znajdują się płetwy przytrzymujące; tak, jak w przypadku łącznika RU, płetwy te blokują łącznik w fazie wkręcania wkręta. Podczas montażu łącznika w materiałach z pustkami koszulka zwija się w tzw. supeł, co zwiększa powierzchnię docisku i gwarantuje pewny montaż. GKW Montaż wstępny W przypadku podłoży z pustkami idealnie sprawdza się wkręt GKW, który stworzony jest do zamocowań w lekkich podłożach: w pustakach ceramicznych oraz płytach G-K. Łącznik posiada wkręt z łbem stożkowym, co stanowi gwarancję pewnego docisku mocowanego elementu. Wszystkie zamocowania posiadają koszulki wykonane z nylonu. Oznacza to, że charakteryzują się dużą elastycznością, a co za tym idzie – ułatwiają prawidłowe i stabilne rozparcie w pustakach poryzowanych. Przedstawione łączniki idealnie sprawdzają się podczas montażu w ceramice. Ich specjalne, unikalne konstrukcje uwzględniają parametry podłoża. Najczęstsze błędy podczas montażu łączników rozporowych w ceramice użycie niewłaściwego łącznika do podłoża, do którego nie został on przeznaczony; użycie udaru podczas wiercenia w pustakach ceramicznych, który niszczy ścianki i nie daje pewności poprawnego montażu łącznika. To samo dotyczy wiercenia w cegłach dziurawkach czy gazobetonie; za duży moment obrotowy podczas wkręcania. Powoduje to urywanie się wkrętów. Odpowiednie dopasowanie łącznika do podłoża oraz rodzaju mocowania, a także postępowanie według zasad prawidłowego montażu dają pewność, że połączenie będzie trwałe i bezpieczne.
Wywierć otwór. Wydmuchaj pył i zwierciny.
Osadź kotwę.
Wkręć wkręt w tuleję kotwy.
Warto w tym miejscu dodać, że wszystkie łączniki rozporowe o średnicy nominalnej koszulki równej lub większej 8 mm powinny posiadać aprobatę techniczną. Jest to związane z przepisami dotyczącymi wyrobów budowlanych, które mają wpływ na spełnienie wymagań podstawowych stawianym obiektom budowlanym w zakresie nośności i stateczności tych obiektów, jak również dotyczącym ich części oraz wyposażenia. Podczas zakupów należy kontrolować więc, czy wyroby posiadają odpowiednie dopuszczenia do stosowania w budownictwie. Tylko takie łączniki zapewnią prawidłowe mocowanie oraz – co najważniejsze – bezpieczeństwo.
Sławomir Zawadzki, doradca techniczno-handlowy tel. kom. 604 465 926, e-mail: slawomir.zawadzki@wienerberger.com www.wienerberger.pl
Inspir acje
Doceńmy piecyki na pellet
1
G
ranulat drzewny, czyli pellety, to już od wielu lat jedno ze standardowych paliw. Wielkie statki transportują setki ton pelletów z USA i Kanady do europejskich elektrowni, które z „brudnego” węgla przestawiły się na to ekologiczne paliwo. Tysiące domów i małych firm w Europie i Ameryce do ogrzewania wykorzystuje pellety, na ogół wytwarzane lokalnie. Zastąpiły one nie tylko węgiel, ale i olej opałowy. Atutem jest i ekologiczność sterowanego automatycznie procesu spalania, jak również autonomiczność piecyków, sięgająca od kilku do kilkudziesięciu godzin, i dostępność paliwa, nie tylko na tony, ale także w poręcznych woreczkach o wadze 15 kg. Od czasu, gdy w 1984 roku dr Jerry Whitfield z Seattle w USA (nawiasem mówiąc, laureat Superpłomienia Świata Kominków) wymyślił piecyk pelletowy, mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem nowego segmentu branży grzewczej. Domowe ogrzewacze i piecyki z USA przywędrowały również do Europy. Liderami nie tylko wzornictwa, ale i wielkości produkcji są firmy włoskie, skąd pochodzi ponad 70% urządzeń w Europie. Włoski rynek jest też największym europejskim rynkiem, a sprzedaż piecyków sięgała tutaj nawet 300 tysięcy rocznie! Włoski klimat, który sprawia, że piecyk lub kilka piecyków na pellety to często jedyne ogrzewanie, powszechna dostępność woreczków z granulatem, nawet na stacjach
Świat Kominków 2/2021
14
(64)
2
I nspir acje
4 3 benzynowych, i duża grupa producentów, to niepowtarzalna kombinacja. Nie oznacza to, że inne europejskie kraje to pelletowa pustynia! Jeśli nie ilością, to na pewno wzornictwem wyróżniają się piecyki z Niemiec czy Austrii. Pelletowe piecyki powstają również we Francji, Hiszpanii czy – od niedawna – również w Polsce.
Jaki piecyk wybrać? Różnorodność piecyków pelletowych może przyprawić o ból głowy, i to nie tylko z powodu bogactwa kolorów, kształtów i materiałów wykończeniowych. Przede wszystkim jest kilka grup różniących się pod względem technicznym, a wspólne jest tylko paliwo, czyli pellet drzewny. Większość z nich ma możliwość sterowania nie tylko pilotem, ale niemal z każdego miejsca na świecie z pomocą wi-fi i tygodniowego programowania. Piecyk podstawowy to bezpośredni nadmuch nagrzanego powietrza do wnętrza, jest zwykle najtańszy i umożliwia ogrzewanie jednego pomieszczenia o powierzchni nawet kilkudziesięciu metrów kwadratowych. Piecyk z systemem nawiewów do kilku sąsiednich pomieszczeń to już rozwiąza-
nie umożliwiające ogrzewanie niewielkiego mieszkania czy domu. Mają one na ogół większą pojemność zasobników na paliwo. Piecyk z wymiennikiem wodnym to już mały kocioł centralnego ogrzewania do niewielkiego domu. Może również podgrzewać wodę użytkową. W czasach, gdy domy są coraz mniejsze i coraz lepiej izolowane, to ekologiczne i atrakcyjne rozwiązanie w miejscach, gdzie nie ma np. infrastruktury gazowej. Są modele salonowe, eleganckie i posiadające uproszczoną estetykę, np. do postawienia w korytarzu. Niektóre mają opcję podłączenia pod dodatkowy zasobnik pelletowy o dużej pojemności. Piecyk dwupaliwowy pellety/drewno to bardzo praktyczne i wcale nie takie egzotyczne rozwiązanie. Kto chce popalać dla przyjemności drewnem, a gdy nie ma czasu lub chęci, polegać na automatycznym spalaniu pelletów, powinien takiej opcji poszukać. Piecyk pelletowy, który nie wymaga prądu może być przydatny jako rezerwowe ogrzewanie, np. w przypadku awarii wymagającego prądu elektrycznego ogrzewania gazem czy pompą ciepła. Większość pelletowych piecyków prądu jednak wymaga do
1. Aquapell, Defro Home – to nowoczesny, wolno stojący piecyk na pellet. Łączy zalety piecyka powietrznego i wodnego. Emituje ciepło konwekcyjnie i zarazem jest doskonałym źródłem ciepłej wody w instalacji centralnego ogrzewania. Ekologiczne rozwiązanie, które może pełnić rolę pierwszego źródła ciepła w domu. www.defrohome.pl 2. Melisa 7,5kW, Eva Calor – eleganckie i ciche urządzenie bez wentylatora nadmuchowego, działające w oparciu o naturalną konwekcję ciepła dla jeszcze większego komfortu użytkowania. Wykonany z grubych paneli stalowych elegancko lakierowanych i perforowanych w matowym wykończeniu połączonych z dużymi szklanymi drzwiami. www.evacalor.pl 3. Isidora Idro, La Nordica/Extraflame – spełnia najbardziej restrykcyjne normy europejskie. Wykończony majoliką dostępną w kilku kolorach. Automatyczny system czyszczenia rusztu i duży popielnik ograniczają rutynową konserwację. Bogate funkcje w standardzie. Sterowanie przez panel lub dedykowaną aplikację. www.kominteka.pl 4. ixbase, Wodtke – łączy wydajną technologię grzewczą z wygodą obsługi. Za pośrednictwem aplikacji można sterować urządzeniem na odległość. Zintegrowany termostat reguluje moc w trybie automatycznym. W opcji funkcja eReserve pozwalająca na 24 godziny pracy w przypadku braku zasilania. www.wodtke.pl
2/2021 (64) Świat Kominków 15
Inspir acje
6
5 zasilania wentylatorów, napędu podajnika paliwa i sterowników. Piecyk pelletowy akumulacyjny to kolejne, choć jeszcze egzotyczne i jednostkowo dostępne rozwiązanie, które łączy zalety automatycznego spalania pelletu i akumulacji ciepła w masie „na później”. Wkład/kaseta na pellety posiada większość zalet i możliwości sterowania piecyków, daje także możliwość adaptacji starego lub budowy nowego kominka. Zasobnik na paliwo może być niewielki, ale zintegrowany z kasetą, lub możliwe jest przyłączenie zewnętrznego zasobnika o większej pojemności. W tej grupie istnieją też rozwiązania dwupaliwowe, łączące zalety palenia drewnem i pelletem. Są modele powietrzne, działające nadmuchowo, i wyposażone w wymienniki wodne. Kuchenka na pellety to rozwiązanie dostępne zarówno w wersji powiązanej z ogrzewaniem nadmuchowym, jak i z wymiennikiem wodnym. Nie tylko przygotujemy na takiej kuchence potrawy niczym na drewnie, ale możemy też przy okazji ogrzewać niewielki dom bez konieczności ciągłego dokładania drewna.
Pellety „po polsku” Popularności nie tylko takiej, jak we Włoszech, ale nawet takiej sobie pellety w Polsce nie zdobyły. Zaledwie kilka firm konsekwentnie promuje piecyki, oferuje
Świat Kominków 2/2021
16
(64)
7
sensowną ich ofertę i serwis. Piecyki polskiej produkcji już się pojawiły, ale ich wybór jest jeszcze bardzo skromny, szczególnie gdy porówna się go do włoskich propozycji. Wiele firm wprawdzie piecyki ma w ofercie, ale podchodzi do tego segmentu bardzo ostrożnie. Klimat nie ten, węgiel powszechnie znany i dostępny niemal „na każdym rogu”, brak dotacji – każdy powód jest dobry. Jednak wkurza mnie ciągłe mówienie o „nowości” w przypadku produktu, który znany jest prawie od 40 lat! Gdyby w takim tempie zdobywały rynek smartfony, to do dzisiaj korzystalibyśmy w Polsce z telefonów „na korbkę”! Jesteśmy dość ważnym w Europie producentem granulatu drzewnego, wybór produktów, w tym made in Poland, jest dostateczny, przyłącze-
5. Jøtul PF 733, Jøtul – piec o wyraźnych, prostych liniach. Skandynawski rodowód widać w użytych materiałach: matowa, czarna stal plus podstawa z bielonego dębu. Panele boczne mogą być w kolorze stali Corten. Wyposażony w układ wentylatorów szybko rozprowadza ciepło w pomieszczeniu. www.jotul.pl 6. Mithos3 Plus, Cadel – piecyk o mocy 12 lub 14 kW stworzony został do ogrzewania dużej powierzchni. Dzięki trzem niezależnie sterowanym wentylatorom nadmuchowym może ogrzać kilka pomieszczeń (maksymalnie pięć). Wyposażony jest w tygodniowy programator. Sterowanie przez Wi-Fi w standardzie. www.wentor.pl 7. Vision Aqua, Moretti Design – designerski włoski piec na pellet z płaszczem wodnym. Samoczyszczący palnik oraz moduł Wi-Fi w standardzie. Podwójne drzwi – technologia „magical glass”. Gwarancja 6 lat. Przedstawiciel na rynek polski – Arkom Arkadiusz Jaworski. www.arkompiece.pl nie piecyka nie wymaga np. sieci gazowej, a odprowadzenie spalin – zwykle powiązane współosiowo z dostarczaniem powietrza do spalania – ma niewielkie przekroje. Pellet to paliwo odnawiane, ekologiczne, a więc… wh witek.h@ihz.pl
Rais / Bertelsen, model RA
Inspir acje
Świat Kominków 2/2021
56
(64)
I nspir acje
OGNISKA
Infire, model Spectrum
GRILLE...
Landmann
m Ko ia n ler r te a o G s / 5 c tis G Ar odel m
ink
ów
,
Piękna, słoneczna pogoda zachęca do spędzania czasu i różnych aktywności na świeżym powietrzu. Tym bardziej, że chyba wszyscy jesteśmy już zmęczeni sytuacją wywołaną pandemią koronawirusa i obostrzeniami. Potrzebujemy odpoczynku zarówno fizycznego, jak i psychicznego, a jak wiadomo, ruch i spędzanie czasu na świeżym powietrzu, tym bardziej w towarzystwie przyjaznego ognia, pomaga się zrelaksować i ukoić zmysły. Ogień w ogrodzie to dla wielu osób must have, jednak dostępność wielu możliwości może przyprawiać o zawrót głowy, dlatego niezdecydowanym postanowiłam odrobinę pomóc w wyborze i pokazać różne możliwe sposoby na ogień w ogrodzie.
2/2021 (64) Świat Kominków 57
Iwona Grills
Kulinarny ogród
Iwona Grills
W przypadku grilli możliwości jest wiele. Najlepiej jednak zacząć od decyzji, czy grill chcemy zbudować, czy kupić
Realizacja Grillo-Wędzarnie Tomasz Kiszka
Inspir acje
Świat Kominków 2/2021
58
(64)
Najbardziej znanym i chyba ulubionym sposobem Polaków nie tylko na ogień w ogrodzie, zaspokojenie kubków smakowych i spędzanie czasu na świeżym powietrzu jest grill. Uwielbiamy przygotowywać przeróżne dania w towarzystwie najbliższych i znajomych oraz delektować się ulubionymi potrawami. W przypadku grilli możliwości jest wiele. Pierwszą kwestią, nad którą wypadałoby się zastanowić, jest sprawa, czy chcemy nasz grill zbudować, czy kupić? Tutaj nie ma jednoznacznej odpowiedzi i każdy indywidualnie musi się zastanowić, jakie są jego potrzeby oraz preferencje, i wtedy dokonać wyboru. Jedną z możliwości jest grill murowany, który – jak każde rozwiązanie – ma niewątpliwie swoje zalety, ale też wady. Do zalet z pewnością można zaliczyć, że jest trwały, daje spore możliwości kulinarne i nakarmi wiele osób na raz. Zbudowany zgodnie ze sztuką zduńską, z odpowiednich materiałów, dopasowany do aranżacji ogrodu i odpowiednio zlokalizowany może pełnić funkcję dekoracyjną oraz stanowić idealne miejsce do spotkań z rodziną i przyjaciółmi. Należy jednak pamiętać, że nie jest to rozwiązanie idealne dla każdego. Grille murowane to w większości przypadków ciężkie, rozbudowane i pokaźnych rozmiarów konstrukcje składające się z kilku urządzeń, których wykonanie jest pracochłonne i dość kosztowne. W przypadku użytkowania także ich specyfika różni się od prostych grilli mobilnych. Potrzeba
Wędzarnie z generatorem dymu ROZPOCZNIJ SWOJĄ PRZYGODĘ Z WĘDZENIEM
BORNIAK TEL: +48 94 373 00 02 TEL: +48 94 716 22 29 E-MAIL: INFO@BORNIAK.PL
PEŁNA OFERTA I WIĘCEJ INFORMACJI NA: WWW.BORNIAK.PL
Fot. Marta Zionkowska
Monolith / Foodlovers.pl
Inspir acje
tu specjalnych umiejętności, gdyż rozpalanie drewnem wymaga więcej czasu, a palenisko rozgrzewa się dłużej. Decydując się na grilla murowanego, trzeba sobie odpowiedzieć także na kilka pytań, aby finalnie takie rozwiązanie w pełni służyło naszym potrzebom i oczekiwaniom. Przede wszystkim grille murowane to rozwiązania dla osób, które mają dużo miejsca w ogrodzie, lubią i często grillują oraz nie boją się czasochłonnej oraz kosztownej budowy. Należy także pamiętać o wybraniu odpowiedniego miejsca na grilla, gdyż jego już tak łatwo nie przestawimy. Grille murowane to bardzo często rozbudowane paleniska, a ich zaletą jest to, że oprócz urządzenia do grillowania możemy je rozbudować o wędzarnię, dodatkowe palenisko, piec chlebowy czy funkcjonalne blaty kuchenne, półki, schowki i zlewy. Przy rozbudowanych konstrukcjach warto pomyśleć także o odpowiednim zadaszeniu, np. w postaci drewnianej altany. Jak pisałam powyżej, grille murowane nie są rozwiązaniami dla każdego. Dla tych, którzy nie są gotowi na budowę indywi-
Morsø, model Forno
Świat Kominków 2/2021
60
Grille murowane, prefebrykowane, ceramiczne, a może stalowe i mobilne. Do wyboru mamy szereg rozwiązań i możliwości
(64)
Szukasz pieca do pizzy i chleba? I nspir acje
dualnego projektu, a pragną mieć swoje ogrodowe mini centrum grillowe, polecam rozwiązania łączące gotowy, zakupiony grill z altaną bądź innego rodzaju zabudową. Tak naprawdę dla chcącego nic trudnego i wystarczy odpowiedni pomysł, aby znaleźć swoje kreatywne rozwiązanie grillowe. W przypadku, gdy grill postanowimy kupić, do wyboru mamy szereg opcji i możliwości. Wybierać możemy spośród grilli prefabrykowanych oraz mobilnych grilli stalowych. Dostępne są również modele wolno stojące do zadań specjalnych, tzw. kamado, które są już dużo droższe, jednak ze względu na wyłożenie ceramiczne długo utrzymują wysoką temperaturę grilla i pozwalają na przygotowywanie różnych potraw. Grille prefabrykowane wykonane są z gotowych betonowych elementów, dostępne w różnych kształtach i kolorach. Mogą być proste lub bardziej rozbudowane, uzupełnione o dodatkowe elementy. Należy jednak pamiętać, że tak jak w przypadku grilla murowanego i tutaj znaczenie ma umiejscowienie grilla, gdyż nie jest to urządzenie mobilne. Są to co prawda rozwiązania ruchome, jednak z uwagi na ich wagę trudne do przesunięcia. W ofercie producentów dostępne są grille prefabrykowane o ciekawym dizajnie i funkcjonalne, które zachwycają nie tylko estetyką, ale też świetnie wkomponowują się w otoczenie. Grille stalowe stanowią naj-
Obok opalanych węglem drzewnym, brykietem czy drewnem grilli coraz większą popularność zyskuja wygodne w obsłudze grille gazowe
Tunelowy z kopułami 60×90
TOSCANIA /dostępny od Ø70 cm/
Outdoorchef, model Ascona 570 Burgund
DUO 60×50 /niebezpośrednio dopalany/
2/2021 (64) Świat Kominków 61
Inspir acje szerszą grupę palenisk gotowych i są to grille mobilne. Ich ruchliwość jest największą zaletą, dlatego można ustawić je w ogrodzie, na tarasie, a nawet zabrać ze sobą w plener. Łatwo je też przesunąć lub znaleźć dla nich stałe miejsce. Do tego producenci oferują w tym segmencie urządzenia o przeróżnych kształtach, wielkości i dizajnie, opalane brykietem lub węglem drzewnym, gazowe bądź elektryczne. Obecnie coraz więcej Polaków decyduje się właśnie na te ostatnie, gdyż grille gazowe i elektryczne są łatwe w obsłudze i natychmiast gotowe do użycia, a dzięki kontroli procesu pieczenia pozwalają na utrzymanie równomiernej i pożądanej temperatury. W tej grupie wybierać możemy zarówno spośród palenisk dużych i małych rozmiarów, w zależności od naszych preferencji i potrzeb. Przy wyborze liczy się także cena. Grille gazowe i elektryczne z wyższej półki są zdecydowanie droższe od grilli węglowych, jednak zapewnią nam szereg korzyści, gdyż są wygodne, bezpieczne i łatwe w użytkowaniu.
Świat Kominków 2/2021
62
(64)
Kokoszka-Lotz, model Hortus
Defro Garden
RB 73 / Kominki-Kozłowski
Nie tylko grille. Paleniska i ogrzewacze na drewno to także świetny pomysł na przyjemny ogień w ogrodzie
Focus / Koperfam, model Sunfocus
I nspir acje
Ogrodowe umilacze
Ogrzeją w chłodne wieczory, ozdobią ogród i zapewnią relaksujący czas przy żywym ogniu. Paleniska ogrodowe i ogniska mają niewątpliwie wiele zalet
Oprócz rozwiązań typowo kulinarnych, możemy wybierać także spośród różnego rodzaju ogrzewaczy i palenisk, które ogrzeją w chłodne wieczory i umożliwią przyjemne spędzanie czasu przy ogniu. Do tej grupy można zaliczyć paleniska ogrodowe, tzw. ogniska. Ich niebywałą zaletą jest to, że wokół takich urządzeń możemy się zarówno ogrzać, upiec kiełbaski jak za czasów szkolnych lat lub na ich obręczach przygotować proste potrawy oraz pieczone ziemniaki w popiele po zgaszeniu paleniska. Wybierać możemy wśród wielu dostępnych modeli palenisk ogrodowych. Znaleźć możemy zarówno proste, jak i niezwykle oryginalne formy. Paleniska mogą znajdować się klasycznie na ziemi lub być umieszczone na różnego rodzaju nóżkach, podestach czy podstawach. Ogniska są ciekawym i oryginalnym pomysłem na aranżację ogrodu. Ogrzeją w chłodne wieczory, zapewnią romantyczny i przytulny klimat oraz umożliwią przygotowanie przekąsek. Wśród dostępnych rozwiązań możemy postawić na klasyczne palenisko ogrodowe na drewno, jednak dostępne są też dizajnerskie ogniska gazowe czy opalane bioetanolem. Idealnym sposobem na wzbogacenie ogrodowego otoczenia i aranżację tarasu czy przydomowej przestrzeni są też kominki zewnętrze, które są ciekawe pod względem estetycznym i dają dużo ciepła. Są to gotowe, łatwe w montażu i mobilne urządzenia. Mogą być opalane zarówno drewnem, pelletem, gazem, jak i bioetanolem. Dla wygodnych i ceniących sobie
2/2021 (64) Świat Kominków 63
Inspir acje
Pob / Kominteka, model Faro Qube
Brunner, model Grannus
Wśród kominków zewnętrznych możemy wybierać zarówno spośród tych opalanych drewnem, pelletem, jak i gazem czy bioetanolem
Bonfires, grills… A fire in the garden is a must-have for many people, but the availability of so many different choices can give one a headache. Companies offer various barbecues, campfires, heaters or garden hearths. There are many ways one can have fire in the garden, and it is just up to us to decide which form we choose. Today, we are increasingly more willing to invest in and care more not only about homes but also their surroundings. Today, the availability and versatility of devices allow to enjoy no longer single but multiple forms of the fire in the garden. And it’s worth using!
Świat Kominków 2/2021
64
(64)
łatwą obsługę oraz unikalny dizajn idealne będą biokominki i kominki gazowe. W ofercie producentów znajdziemy szeroki wybór biokominków i kominków gazowych o różnych kształtach, wielkości i przeszkleniu. Wśród tych urządzeń znajdziemy również drobne akcesoria ogrodowe, które nadadzą naszym ogrodom i tarasom magicznego klimatu. Mogą to być ozdobne bioetanolowe świece, lampy, misy czy ozdobne biokominki zintegrowane z meblami. Możliwości jest wiele, a taras urozmaicony efektownym, zewnętrznym kominkiem z pewnością będzie miejscem idealnym na relaks i rekreację.
Moda na ogień w ogrodzie Sposobów na ogień w ogrodzie jest wiele i tylko od nas zależy, w jakiej on będzie postaci. Obecnie coraz chętniej inwestujemy i dbamy nie tylko o domy, ale także o ich otoczenie. Ogrody i tarasy są naszym miejscem relaksu, gdzie w ciepłe dni i wieczory najczęściej spędzamy czas z rodziną i przyjaciółmi na świeżym powietrzu. Dlatego po co się ograniczać? Dostępność i różnorodność urządzeń pozwala cieszyć się już nie z jednego, a z wielu postaci ognia w ogrodzie. I z tego warto korzystać! Magdalena Balicka redakcja@swiatkominkow.pl
Te chnik a, b ezpie c zeńs t wo
REKUPERATOR
BRUNNER, MODEL ARCHITEKTURKAMIN 53/121/50
Jedno urządzenie, wiele możliwości! M
DEFRO AIR, MODEL CENTRALA WENTYLACYJNA DRX V
Świat Kominków 3/2021
128
(65)
ontaż rekuperatora dotyczy coraz szerszego grona użytkowników. Z uwagi na swoje zalety oraz możliwość spełnienia bilansu energetycznego budynku, a co za tym idzie osiągnięcie odpowiedniego współczynnika energii pierwotnej (wg WT 2021 jest 70 kWh/rok dla budynków jednorodzinnych), zwolenników rekuperacji powietrza przybywa. Centrala wentylacyjna z rekuperacją (potocznie zwana rekuperatorem) to urzą-
dzenie służące do wentylacji pomieszczeń, z dodatkowymi możliwościami, jak odzysk ciepła, filtracja czy uzdatnianie. Dzięki rekuperatorowi i dobrze funkcjonującej instalacji wentylacji mechanicznej, ułatwiamy przepływ świeżego, ogrzanego powietrza w części użytkowej budynku, co przyczynia się do uzyskania oszczędności na centralnym ogrzewaniu. Rekuperacja działa na zasadzie wymiany powietrza, czyli do budynku dostar-
T e chnik a, b ezpie c zeńs t wo
5°C
20°C
-1°C
22°C
Nawiew czystego ogrzanego powietrza
Wywiew na zewnątrz zużytego powietrza
Świeże powietrze zewnętrzne z czerpni
ODZYSKAJ CIEPŁO
Wywiew powietrza zużytego z pomieszczeń
Schemat przepływu powietrza przez wymiennik ciepła – rekuperator RYS. MACIEJ WASILEWSKI
Centrala wentylacyjna z rekuperacją służy do wentylacji pomieszczeń z dodatkowymi możliwościami, jak odzysk ciepła, filtracja czy uzdatnianie czamy „świeże” powietrze z zewnątrz, a usuwamy „zużyte”, jednocześnie odzyskując ciepło z powietrza ogrzanego w budynku. Dodatkową zaletą jest pełna kontrola nad jakością dostarczanego powietrza do budynku – możemy dzięki zastosowanym filtrom powietrze oczyszczać, a więc pozbawiać zanieczyszczeń, kurzu i owadów, przygotowywać termicznie czy uzdatniać, np. nawilżać. Rekuperacja daje więc mnóstwo korzyści, w tym również równoległą współpracę z kominkiem czy systemem Dystrybucji Gorącego Powietrza (DGP).
Mam rekuperację, buduję kominek W wielu domach system wentylacji z odzyskiem ciepła funkcjonuje równolegle z zamontowanym kominkiem. W przypadku gdy mamy już zaplanowaną lub zamontowaną „rekuperację” w budynku, musimy pamiętać, aby powietrze do spalania w palenisku kominka nie było pobierane z pomieszczenia, w którym się znajduje. Wybrany kominek koniecznie musi posiadać zamkniętą komorę paleniska, czyli do spalania dostarczamy powietrze osobnym kanałem z zewnątrz. W innym przypadku działanie kominka, pobierającego powietrze do spalania z otoczenia, stwarza bardzo duże zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa domowników. Z uwagi na osiąganie bardzo wysokiej temperatury przy Dystrybucji Gorącego Powietrza oraz rodzaj instalacji, ilość i rozmieszczenie kratek, nie zaleca się łączenia instalacji rekuperacji z DGP. Takie połączenie systemów wymagałoby bardzo dokładnego zabezpieczania centrali oraz rur przed przedostaniem się do nich nagrzanego powietrza, które często przekracza temperaturę 50⁰C (jest to graniczna temperatura zabez-
pieczenia pracy centrali wentylacyjnej). Ponadto trzeba pamiętać, że instalacja DGP nie dostarcza nam świeżego powietrza, gdyż jest typową instalacją nawiewną i pracuje w obiegu zamkniętym. Instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest instalacją nawiewno-wywiewną, pracującą na świeżym powietrzu. Anemostaty, kratki nawiewne są umiejscowione w pokojach, sypialniach czy salonie, a wywiewne w kuchni, toalecie oraz łazienkach. Zlokalizowane są one pod sufitem lub w górnej części ścian. Bardzo ważne jest, aby centrala wentylacyjna miała możliwość generowania chwilowego nadciśnienia, np. funkcja „Palenisko”, co ułatwi rozpalanie zimnego kominka, jak również zabezpieczy użytkownika i pomieszczenie, np. przy otwieraniu nagrzanej komory paleniska, przed ciągiem wstecznym. Dodatkowy system równoważący strumienie powietrza, np. FlowBalancing, zadba o zbilansowane wydatki powietrza nawiewanego i wywiewanego. Gwarantuje to maksymalny odzysk energii z usuwanego powietrza z budynku oraz eliminuje powstawanie podciśnienia lub nadciśnienia w budynku.
Mam kominek, instaluję rekuperację Mamy już zamontowany kominek i projektujemy rozprowadzanie instalacji oraz wybieramy centralę wentylacyjną z rekuperacją. Na co zwrócić uwagę? Jeżeli nie przewidujemy odrębnej instalacji do Dystrybucji Gorącego Powietrza, to na etapie przygotowania koncepcji instalacji wentylacyjnej możemy przewidzieć w okolicach kominka dodatkowy punkt wywiewny. Należy jednak pamiętać, aby nie był on zlokalizowany zbyt blisko kratek odprowa-
Rekuperatory – urządzenia, planowanie i instalacja.
defro.pl
3/2021 (65) Świat Kominków 129
Te chnik a, b ezpie c zeńs t wo 2
3 1
5 4
5
6 6
Przykładowy schemat instalacji wentyla cyjnej: 1. Centrala wentylacyjna – „Rekuperator”; 2. Czerpnia świeżego powietrza; 3. Wyrzutnia usuwanego powietrza; 4. Rozdzielacz instalacji nawiewnej; 5. Rozdzielacz instalacji wywiewnej; 6. Skrzynki rozprężne punktów wywiewnych; 7. Skrzynki rozprężne punktów nawiewnych. DEFRO AIR
System rekuperacji w domu daje wiele korzyści. Pamiętajmy, że w domu z rekuperacją kominek musi posiadać zamkniętą komorę spalania i pobierać powietrze do spalania z zewnątrz dzających ciepło z czopucha znad kominka. Zabezpieczymy się wtedy przed „zaciągnięciem” do instalacji zbyt gorącego powietrza (< 50°C), które nie powinno dostać się do centrali. Z nagrzanego przez kominek powietrza, które trafi do instalacji wentylacyjnej, przez wymiennik w centrali zostanie odzyskane do 95% ciepła (w zależności od wybranego modelu), a następnie wróci do budynku wraz z ogrzanym świeżym powietrzem. Funkcja „Palenisko” czy system równoważenia strumieni powietrza, np. FlowBalancing, spełniają swoją rolę, jak już wyżej opisano. Bardzo ważną rzeczą jest, aby wybrany rekuperator posiadał odpowiednie zabezpieczenie wymiennika przed szronieniem oraz ewentualnym zamarznięciem, które uniemożliwia w budynku wytworzenie podciśnienia. Wyjaśnijmy, dlaczego tak ważną rolę odgrywa system bilansowania wydatków (strumieni) powietrza nawiewanego i wywiewanego przy regulacji i późniejszej pracy centrali, jak również odpowiedni system antyzamrożeniowy.
Świat Kominków 3/2021
130
(65)
W wariancie, gdy centrala wentylacyjna ma możliwość utrzymania równych strumieni, mamy pewność, że nie powstanie w domu nadciśnienie czy też podciśnienie. Nadciśnienie w takiej instalacji będzie skutkowało spadkiem sprawności rekuperatora z powodu większego strumienia powietrza nawiewanego w stosunku do strumienia powietrza usuwanego. Powstałe w tym przypadku nadciśnienie będzie również „wypychało” nagrzane powietrze przez nieszczelności. Tracimy wtedy możliwość odzyskania ciepła z powietrza, a system ogrzewania będzie się częściej uruchamiał. W przypadku podciśnienia, gdy strumień powietrza nawiewanego jest mniejszy niż usuwanego, ryzykujemy powstanie ciągu wstecznego z kominka, co może mieć wpływ na nasze bezpieczeństwo oraz zdrowie. Dlatego tak ważnym aspektem jest odpowiedni system zapobiegający szronieniu czy zamarzaniu wymiennika w centrali. Niektóre dostępne urządzenia na rynku zapobiegają temu zjawisku przez ograniczenie lub nawet wyłączenie wentylatora odpowiadającego za nawiew świeżego powietrza do
domu. Większy strumień ciepłego, ogrzanego w domu powietrza zapobiega lub niejednokrotnie rozmraża wymiennik, jednak skutkiem ubocznym jest powstanie w budynku podciśnienia. W przypadku użytkowania kominka, nawet z zamkniętą komorą spalania, jest to niedopuszczalne zjawisko. Dlatego wybór odpowiedniego urządzenia, w postaci centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła, jest tak ważną decyzją. Podsumowując, pamiętajmy, że projektując i wykonując instalację rekuperacji oraz kominka w domu, wybierajmy odpowiedni wkład kominkowy dostosowany do budynku, w którym znajduje się wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Taki kominek koniecznie powinien mieć zamkniętą komorę spalania oraz powinien bezwzględnie posiadać doprowadzenie powietrza do komory paleniska z zewnątrz niezależnym przewodem. Producenci central wentylacyjnych oraz kominków powinni zamieszczać informację o możliwości zastosowania równolegle obu urządzeń. Jacek Trzcianowski, Marcin Wierzbicki rekuperacja@defro.pl
A r t yku ł r ek lamow y
Osiedle mieszkaniowe, w którym zastosowane zostały kominy Schiedel
Komin ceramiczny wobec wyzwań współczesnego świata Jednym z ważniejszych elementów, wpływających na efektywność energetyczną budynku jest konstrukcja systemów kominowych oraz sposób ich zastosowania. Biorąc pod uwagę ostatnie przemiany związane z zaostrzeniem przepisów budowlanych, zmianami klimatycznymi oraz kampanią antysmogową, należy rozważyć rolę komina we współczesnych budynkach mieszkalnych.
•
•
Nowe trendy w rozwoju konstrukcji kominowych – ceramika izostatyczna Punktem przełomowym w rozwoju konstrukcji kominowych było zastosowanie w systemach kominowych rur kielichowych produkowanych metodą izostatyczną. Tak wykonana ceramika odznacza się dokładnością wykonania, ale również innymi zaletami: • Odporność na działanie wilgoci – co oznacza, że ma bardzo niski parametr przepuszczalności pary wodnej (WA – dyfuzja pary wodnej nie przekracza poziomu 2gh¯¹m¯²). Jej szczelność powoduje, że może być stosowana bez ograniczeń w mokrym trybie pracy, czyli tam, gdzie
•
•
Powietrzno‑spalinowy system Avant
•
temperatura pracy w kominie spada poniżej punktu rosy. Możliwość pracy w nadciśnieniu i podciśnieniu – zastosowanie rury izostatycznie prasowanej, łączonej w sposób kielichowy z użyciem odpornego na wysokie temperatury silikonu, syfonu przy odpływie kondensatu oraz użycie hermetycznych drzwiczek sprawia, że ceramiczny system kominowy może pracować w nadciśnieniu i podciśnieniu. Odporność na pożar sadzy – to zjawisko odwracalnego rozszerzania się substancji ogrzewanych, związane ze wzrostem temperatury i zwiększaniem odległości między atomami. Przeprowadzone przez firmę Schiedel badania wykazały, że izostatyczne rury ceramiczne wykazują najmniejszy współczynnik rozszerzalności podczas pożaru sadzy. Wytrzymałość na ściskanie – jest związana bezpośrednio z innymi parametrami ceramiki takimi jak: porowatość (im większa porowatość tym mniejsza wytrzymałość na ściskanie), gazoprzepuszczalność (im mniejsza wytrzymałość, tym większa gazoprzepuszczalność). W przypadku rury izostatycznej firmy Schiedel wytrzymałość na ściskanie jest na poziomie 10 MN/m². Odporność na korozję budowlaną i kwasy – najczęściej określa ona zachowanie materiału w wysokich temperaturach pod działaniem agresywnych substancji, par i gazów. Ceramika szamotowa może być zastosowana w przypadku wszystkich rodzajów paliw, również zawierających agresywne związki chemiczne. Ekologiczność – ceramika to wyrób składający się z naturalnych składników. Do jej produkcji wykorzystuje się surowce
Perspektywy zastosowania innowacyjnych ceramicznych systemów kominowych
Innowacyjny komin Absolut z ceramiką izostatyczną
naturalne takie jak: glina, kwarc, skaleń, kalonit. • Długowieczność – w porównaniu do komina stalowego, żywotność komina ceramicznego jest znacznie dłuższa. Przy prawidłowej eksploatacji komin może wytrzymać więcej niż deklarowane 30 lat. Obecnie kluczowa w produkcji systemów kominowych jest minimalizacja strat energii i ekologiczność, z jednoczesnym spełnieniem obecnych wymagań technicznych. Na takie wyzwania odpowiadają kominy ceramiczne Schiedel, które zapewniają komfort użytkowania, są funkcjonalne, zwiększają poziom bezpieczeństwa, a przede wszystkim podnoszą efektywność energetyczną.
Schiedel Sp. z o.o. 45-449 Opole, ul. Wschodnia 24 tel. 77 455 59 49 www.schiedel.pl e-mail: biuro@schiedel.com
3/2021 (65) Świat Kominków 131
Te chnik a, b ezpie c zeńs t wo
Poradnik użytkownika Diabeł często tkwi w szczegółach. Dotyczy to również kwestii właściwego doboru dla konkretnej sytuacji urządzenia, a później odpowiedniego jego użytkowania. Na takie ważne kominkowe aspekty chcemy w tym dziale zwrócić Państwa uwagę. Tym razem przyjrzymy się bliżej tematom kominowym.
KARL ALLEN LUGMAYER / SHUTTERSTOCK.COM
Słaby ciąg w kominie – jak temu zaradzić? Faktem jest, że ciąg w kominie jest zjawiskiem naturalnym, a jego uzyskanie wiąże się ze spełnieniem pewnych warunków. Ograniczenie ciągu może występować na skutek błędów projektowych, nieprawidłowego wykonania komina lub jego degradacji, a także niewłaściwej eksploatacji. Podstawowym warunkiem jest zapewnienie odpowiedniej wysokości komina. W przypadku gdy będzie on zbyt krótki, nie uda się uzyskać pożądanego ciągu. W takiej sytuacji konieczne będzie jego podwyższenie.
Niezwykle ważne jest to, aby dobrać odpowiedni przekrój komina do urządzenia grzewczego. W przypadku niewystarczającej powierzchni, nastąpić może cofanie się spalin, pogorszenie procesu spalania i intensywniejsze osadzanie się sadzy. O zwiększenie powierzchni przewodu kominowego będzie jednak zdecydowanie trudniej. W kominie mogą pojawić się też nieszczelności. W takim przypadku należy bezwzględnie dokonać uszczelnienia, aby uniknąć przedostawania się tzw. fałszywego powietrza. Pogorszenie ciągu może nastąpić z uwagi na zmiany w zabudowie sąsiednich obiektów
Czyszczenie komina według przepisów prawa Jednym z najważniejszych obowiązków użytkownika urządzeń ogniowych jest obowiązek czyszczenia kominów. W przypadku przewodów dymowych i spalinowych od palenisk opalanych paliwem stałym okresowego czyszczenia należy dokonywać co najmniej cztery razy w roku. Natomiast w przypadku urządzeń opalanych gazem co najmniej dwa razy w roku. Większa częstotliwość, raz w miesiącu, wymagana jest w przypadku lokali gastronomicznych i zakładów zbiorowego żywienia. Pamiętajmy, że wiele firm ubezpieczeniowych wypłatę ewentualnego odszkodowania uzależnia od posiadanych dokumentów potwierdzających regularne przeglądy i czyszczenie komina. Co więcej, do czyszczenia komina warto zaprosić doświadczonego kominiarza. Nie tylko wyczyści on komin, ale też dzięki nowoczesnym przyrządom, w jakie jest wyposażony, oceni stan techniczny przewodów dymowych i wentylacyjnych.
Świat Kominków 3/2021
132
(65)
czy też rosnących drzew w pobliżu. Może to doprowadzić do ograniczenia ciągu, a nawet do jego odwrócenia. Warto w takim przypadku rozważyć podwyższenie komina lub montaż odpowiedniej nasady kominowej. Podobny efekt przyniesie stosowanie niewłaściwego opału. Kluczowe jest także zapewnienie odpowiedniej wentylacji nawiewnej, która zagwarantuje prawidłowy proces spalania i siłę ciągu. Słabnący ciąg bardzo często spowodowany jest zalegającą sadzą, która zmniejsza powierzchnię komina. Dlatego tak ważne jest okresowe czyszczenie przewodów kominowych. Czyste kominy gwarantują odpowiedni ciąg kominowy, optymalny proces spalania, co przekłada się na ekonomiczne spalanie. Pamiętajmy, że z usług kominiarzy korzystamy nie tylko przy okazji czyszczenia kominów, które to winno odbywać się nawet raz na kwartał, ale także corocznie w przypadku przeglądów okresowych. Właśnie te ostatnie pozwolą w porę zdiagnozować występujące problemy i uniknąć większych kłopotów z użytkowaniem układów grzewczo-kominowych. Daniel Pieścikowski Krajowa Izba Kominiarzy https://izbakominiarzy.pl/
A r t yku ł r ek lamow y
Specjaliści radzą – dbajmy o kominy!
Wielkimi krokami zbliża się sezon grzewczy. Należy więc przygotować system grzewczo-kominowy do nadchodzącego okresu zimowego, tak aby w momencie jego uruchamiania, nie spotkać się z niechcianą awarią. Jak zatem przygotować naszą instalację grzewczo-kominową do okresu jej intensywnej pracy?
N
ie próbujmy samemu oceniać przydatności instalacji do użytkowania. Tu nie ma żartów. Za takie praktyki możemy zapłacić ogromną cenę. Niesprawne urządzenie grzewcze, wadliwy komin, brak sprawnej wentylacji mogą być przyczyną tragedii. Procesów naprawczych nie ułatwi nam też ubezpieczyciel, jeżeli nie będziemy w posiadaniu protokołów okresowych kontroli. Dlatego pamiętajmy, aby raz w roku poddać kontroli serwisantów nasze urządzenia grzewcze, sprawdzić szczelność instalacji gazowej oraz, lub przede wszystkim, zadbać o kominy.
• dbać o czyste i odpowiednie kratki wentylacyjne będące gwarantem dobrej wentylacji. Nie zaklejaj ich! Dbaj, aby były czyste i pozbawione osadzającego się kurzu. • zapewnić nawiewniki okienne będące receptą na jakość powietrza w mieszkaniu. Wentylacja grawitacyjna nie usunie powietrza, jeśli nie zapewnimy jego uzupełnienia. Zainstaluj zatem nawiewniki okienne i ciesz się czystym powietrzem w mieszkaniu.
Musisz wiedzieć
Jak zadbać o kominy? • Coroczną okresową kontrolę przewodów kominowych zleć uprawnionemu Mistrzowi Kominiarskiemu. Pamiętaj, aby do tego obowiązku podchodzić poważnie, bo jest on naprawdę konieczny. Zadbaj o to, aby twój dom był „zdrowy” i upewnij się, że wszystko jest sprawne. Wykryte nieprawidłowości pozwolą uniknąć zagrożenia dla życia Twojego i Twojej rodziny, utraty zdrowia oraz szkód mogących wpłynąć na stan i wartość nieruchomości. • Czyszczenie kominów zamawiaj odpowiednio często. Kominy, bez względu na ich przeznaczenie, ulegają zabrudzeniu. Chcąc zadbać o swoje bezpieczeństwo, prawidłowość procesu palenia i właściwe działanie wentylacji, zaproś kominiarza co najmniej: • raz na kwartał, w przypadku użytkowania urządzeń grzewczych zasilanych opałem stałym; • raz na pół roku, gdy Twoje urządzenia grzewcze zasila gaz ziemny lub paliwo ciekłe; • raz w roku poddaj czyszczeniu przewody wentylacyjne, usunięcie zalegających nieczystości pozwoli prawidłowo działać wentylacji.
W przypadku, gdy palisz drewnem, węglem czy też koksem czysty komin gwarantuje sprawny proces spalania. Przekłada się to na zmniejszenie ilości spalanego paliwa, a co za tym idzie ‒ niższe koszty ogrzewania.
Pamiętaj, aby w trakcie użytkowania źródła ciepła: • palić wyłącznie sezonowanym drewnem liściastym o wilgotności nie większej niż 20%. Pozwoli to zapewnić odpowiedni proces palenia, zminimalizuje osadzanie się sadzy oraz zapewni powstawanie odpowiedniego rodzaju sadzy, łatwego do usunięcia przez kominiarza. • nie palić śmieci. Spalone śmieci zanieczyszczają powietrze, którym oddychamy. Oszczędź sobie szkodliwych substancji w powietrzu! • zapewnić właściwy dopływ powietrza dla bezpiecznego procesu palenia. Jednym ze składników procesu spalania jest tlen, dlatego zapewnij odpowiedni jego dostęp do pomieszczenia z urządzeniem grzewczym.
Tylko czyste kominy gwarantują sprawne działanie urządzeń grzewczych i wentylacji. Dodatkowo zanieczyszczony komin to zwiększona emisja szkodliwych substancji do atmosfery. Zatem dbając o komin, dbasz o środowisko. Regularna konserwacja przewodów kominowych pozwala ograniczyć emisję szkodliwych dla człowieka pyłów PM 10 i PM 2,5 oraz trujących benzoapirenów. Brak regularnych czyszczeń przewodów kominowych może być przyczyną zapłonu sadzy (to realne zagrożenie pożarem domu). Użytkuj urządzenia grzewcze w swoim domu zgodnie z ich przeznaczeniem, zapewniając bezpieczeństwo swojej rodzinie. Cyklicznie konserwuj i czyść urządzenia grzewcze, ponieważ pozostaną one bardziej wydajne. Traktuj poważnie zalecenia i uwagi specjalistów ‒ tylko w ten sposób unikniesz awarii i kłopotów. Co roku, według statystyk Państwowej Straży Pożarnej, umiera wiele osób po zatruciu tlenkiem węgla. Nie bądź ofiarą, bądź odpowiedzialny. Daniel Pieścikowski e-mail: thomas93@wp.pl tel. kom. 602 627 964
Wykwalifikowanych kominiarzy znajdziesz na stronie www.izbakominiarzy.pl.
3/2021 (65) Świat Kominków 133
E kolog ia
Sposoby na suche drewno
Świat Kominków 3/2021
136
(65)
KRASULA / SHUTTERSTOCK.COM
E kolog ia
W
olny rynek daje nam różne możliwości przygotowania zapasów drewna kominkowego, nawet w sezonie. Spróbujmy się im zatem nieco przyjrzeć. Mamy kilka wariantów. Jednym z nich jest kupno drewna suszonego, standardowo w skrzyniach, które możemy w całości wstawić do drewutni lub przepakować ze skrzyń. Kolejny, to kupno drewna świeżego – połupanego, pociętego na dowolny wymiar (najczęściej 25−33 cm) lub pociętego na większe kawałki (najczęściej jednometrowe szczapy). Takie drewno może być dostarczone luzem na przyczepach, powiązane w balotach (szczególnie długie szczapy) albo poukładane w skrzyniach. Możemy też samodzielne przygotować opał – wariant ten uwzględniać musi zakup drewna w lesie, przewiezienie go na działkę, pocięcie, połupanie i układanie na stertach, ewentualnie ponowne układanie w drewutni.
Zakup drewna suchego Najprostsza odpowiedź, szczególnie o tej porze roku, to kupować drewno u producentów, którzy posiadają suszarnię na drewno i potwierdzą pisemnie (na fakturze czy paragonie), że drewno ma wilgotność niższą niż 21%. Od razu mówię, takie drewno nie będzie tanie. Dodatkowo przy zakupie radziłbym własnoręcznie łupać najgrubsze polana z kupowanej partii i sprawdzać wilgotnościomierzem zgodność z deklaracją. W marketach i u dostawców możemy kupić suche drewno w skrzyniach (najwygodniej 1-metrowych) lub w siatkach. Takie drewno nadaje się do bezpośredniego użytku, ale powinno być przechowywane w częściowo zakrytej drewutni, tak by chronić je przed deszczem i częściowo przed wilgotnym jesiennym powietrzem. W drewutni musi być zapewniona cyrkulacja powietrza, ale w przypadku takiego drewna nie musi być intensywna.
Zakup drewna sezonowanego Jeśli kupujemy w sezonie drewno od producenta o wilgotności załadowczo-suchej (to kategoria z drewna budowlanego) od 21 do 25%, lub wilgotnego do 30%, to oprócz podobnego jak wyżej składowania w drewutni, powinniśmy przed włożeniem do paleniska trzymać takie drewno na półkach czy stojakach w możliwie najcieplejszym i przewiewnym miejscu w domu (np. przed kominkiem) tak długo, aż te kilka procent wilgotności spadnie (wymijająco odnoszę się tu do czasu, zależy on od warunków, w tym wilgotności wewnątrz domu). Takie drewno możemy też nieco dłużej potrzymać w drewutni, solidne mrozy również „wyciągają” wilgoć z drewna. Radziłbym też grubsze polana przed włożeniem do drewutni przełupać do średnicy 10 cm (grubości 5 cm) – szybciej wyschną.
Samodzielne przygotowanie drewna Każdy, kto samodzielnie przygotowuje drewno, powinien znać kilka podstawowych zasad. Przyjmując różnorodność warunków, w jakich składowane jest drewno, można bezpiecznie określić czas, w jakim powinno być składowane drewno początkowo świeże. Otóż najczęściej przyjmuje się, że drewno miękkie, takie jak olcha, brzoza, lipa czy osika, należy składować przez minimum 12 miesięcy. Z kolei drewno twarde, takie jak grab, akacja, dąb
WOLFCRAFT
Masz wątpliwości czy drewno jest odpowiednio suche? W łatwy i szybki sposób sprawdzisz to za pomocą wilgotnościomierza do drewna czy buk, przez okres 24 miesięcy od momentu ich rozłupania i ułożenia. To znaczy, że wszyscy, którzy zaczynają w tej chwili łupać drewno, raczej mogą zapomnieć o jego wykorzystaniu w najbliższym sezonie grzewczym, a powinni orientować się na sezon przyszły, w przypadku drewna miękkiego, lub na jeszcze dalszy – w przypadku drewna twardego. Nieco więcej szczęścia mają ci, którzy w tym roku jeszcze w maju połupali i poukładali drewno. W zasadzie po tej niespotykanej fali upałów, w czerwcu i w lipcu, powinno ono być całkowicie suche. Jak zawsze trzeba sprawdzić wilgotność po przełupaniu i odpowiednio zabezpieczyć drewno, układając je pod dachem lub w drewutni. Zasadniczo drewno w odpowiednich warunkach można szybko wysuszyć. W suszarni wysuszymy je w przeciągu kilku dni, do tygodnia. W przypadku drewna suszonego na powietrzu obowiązuje kilka zasad, o których warto pamiętać, mając na względzie, że dla procesu suszenia drewna najważniejsza jest cyrkulacja powietrza. Po pierwsze, drewno trzeba połupać na kawałki nie za grube (najlepiej o średnicy od 8 do 10 cm), tak aby droga od środka polana do jego powierzchni nie przekraczała 3 cm. Im grubsze kawałki, czyli im dłuższa droga ze środka polana na jego powierzchnię, tym dłuższy czas potrzebny do jego wysuszenia, przy czym czas rośnie tu geometrycznie, a nie arytmetycznie. Po drugie, należy ułożyć lub wrzucić drewno w pewnych porcjach (np. skrzynia, ażurowy big bag, sztapel, kopa), tak aby zapewnić mu maksymalny przewiew od czoła i z boków. W pierwszym etapie nie jest wymagane żadne przykrycie z góry. Drewno powinno być układane na równych, odkrytych placach.
3/2021 (65) Świat Kominków 137
E kolog ia
Rozwiązanie konstrukcyjne drewutni w formie segmentu o rzucie prostokąta Tradycyjnym pomysłem na przechowywanie większych ilości drewna opałowego są drewutnie. Ściany drewutni chronią zimą drewno przed zasypaniem śniegiem, a jej zamknięte wnętrze ułatwia załadunek w najtrudniejszych warunkach. Najprostszą drewutnię można zbudować w formie wiaty wolno stojącej lub powiązanej z budynkiem gospodarczym, garażem lub domem. Rysunek obok pokazuje przykładową koncepcję rozwiązania konstrukcji drewutni w formie segmentu o rzucie prostokąta, o długości zależnej od zapotrzebowania na drewno.
Może być ona dłuższa, ustawiona w pewnej odległości od ściany budynku, tak aby drewno nie dotykało bezpośrednio do ściany budynku mieszkalnego, lub wolno stojąca. Drewutnia posiada podłogę z zaimpregnowanych elementów drewnianych o dużym przekroju, umocowanych do podwalin i dystansujących składowane drewno od gruntu. Słupki stężone są płatewkami u góry i zastrzałami w tylnej płaszczyźnie, gdzie alternatywnie można zastosować także ściągi z linek stalowych. Tekst i rysunki: arch. Natalia Przesmycka
krokiew 5×10 płatew 12×12 miecz 10×8
słupek 12×12 zastrzał belka podłogowa 16×12 podwalina 12×12
fundament
Świat Kominków 3/2021
138
(65)
FOT. WITOLD JAWORSKI
Po trzecie, drewno trzeba poukładać w pewnej wysokości nad ziemią (minimalnie wysokość palety), ponieważ wilgotne powietrze opada w dół (jest cięższe), co wymaga stałej wymiany na dole. Po czwarte, między porcjami ustawionego drewna należy utrzymać uporządkowany, równy dystans (korytarze między szeregami i rzędami skrzyń, big bagów, sztapli, kop), minimum taki, aby móc swobodnie między nimi przejść. Pomiędzy sztaplami długiego drewna należy zachować podwójny dystans. Korytarze między porcjami drewna nie mogą być zastawiane. Wiatr powinien swobodnie przez nie przechodzić, tak aby podciągać wilgotne powietrze gromadzące się wokół drewna. Jeśli tak ułożymy drewno w kwietniu lub w maju, to będziemy mieli, w przeciętnych warunkach pogodowych, suche drewno do sezonu. Po okresie suszenia na placu, drewno należy ułożyć w drewutni. Jeśli drewno nie wyschło do końca, drewutnia powinna być odkryta po bokach, tak aby maksymalnie zwiększyć owiew drewna. Zarówno drewno w pierwszej fazie, jak i drewutnia powinny stać po stronie zawietrznej i nasłonecznionej. Pamiętajmy, że przygotowanie świeżego drewna na opał to przede wszystkim zapewnienie drewnu optymalnych warunków do schnięcia! Powodzenia! Lech Kowalewski www.paliwadrzewne.pl
