İnovasyonun, bilgi teknolojilerinin ve bilişim sektörünün nabzını tutan Bilgi Çağı dergisi, dünyadan ve Türkiye’den en güncel haber ve röportajlarla www.bilgicagi.com’da!
NİSAN 2015
Ayın Konusu
Dijital Müşteriler Perakendeye Yön Veriyor Röportaj
Tarkan Ersubaşı Behçet Yumrukçallı Tolga Bizel
Bilgi Çağı’nda Zamanın Ruhu • Apple Watch Tanıtıldı • Google Nasıl Çökmüyor? • Drone Satarak 1 Milyar Dolar Kazanılır mı? • Herkes Kendi Mobil Ödeme Sistemini Geliştirebilecek • E-Ticarette Yüz Tanıma Dönemi Başlıyor • Google Onu Bulmadan 22 Gün Dayandı
Ayrıntısıyla
Open Compute Project
Apple, Microsoft ve Facebook bu proje için bir arada!
Veriler / Öngörüler • Teknolojinin Rotası İşletmelere Dönüyor • İstenmeyen E-postalar ABD’den Geliyor • Z Kuşağı Şifre Yerine Parmak İziyle Ödeme Yapmak İstiyor • Mobil Tüketiciler Yeni Teknolojiler İstiyor
Vodafone Dijital Dönüşüm Zirvesi’ne davetlisiniz Teknolojinin öncü isimlerinin konuşmacı olarak katılacağı Vodafone Dijital Dönüşüm Zirvesi’nde siz de yerinizi ayırtın. dijitaldonusumzirvesi.com
Vodafone
Vodafone
AYIN KONUSU
Teknoloji ve Perakende Çok sayıda ürün, çok sayıda müşteri, çok sayıda tedarikçi, çok sayıda satış yeri. Sayılar çok olunca işin yönetiminde teknolojinin kullanımı kaçınılmaz oluyor. Perakende sektörü teknolojiden en yüksek faydayı sağlayan sektörler arasında yer alıyor. Teknolojideki hızlı gelişim perakende sektörünün mevcut ve geleceğe yönelik beklentilerini karşılamaya odaklanıyor. Sayfa 10
KÜNYE Genel Yayın Yönetmeni (Sorumlu) Aylin Tarhan Kuru aylin.tarhan@konakmedya.com Yazı İşleri Müdürü Erhan Kahraman erhan.kahraman@bilgicagi.com Yazı İşleri Ekibi Ayşe Başcı, Ayşen Erdoğan Melda Bağdatlı, Merve Yılmaz Web Geliştirme ve Sosyal Medya Ahmet Olgun Grafik Tasarım Kadir Kaymakçı
• Apple Watch Tanıtıldı • Google Nasıl Çökmüyor? • Drone Satarak 1 Milyar Dolar Kazanılır mı? • Herkes Kendi Mobil Ödeme Sistemini Geliştirebilecek • E-Ticarette Yüz Tanıma Dönemi Başlıyor • Google Onu Bulmadan 22 Gün Dayandı
6
• Teknolojinin Rotası İşletmelere Dönüyor • Türkiye 2014’te Online Bankacılık ve Fidye Yazılımı Saldırılarının Hedefi Oldu • İstenmeyen E-postalar ABD’den Geliyor • Z Kuşağı Şifre Yerine Parmak İziyle Ödeme Yapmak İstiyor • Mobil Tüketiciler Yeni Teknolojiler İstiyor
RÖPORTAJ 8 • Tarkan Ersubaşı: Çağrı Merkezlerinin Önceliği Kalite Olmalı • Behçet Yumrukçallı: Özel Bulut ile Açık Bulut Arasındaki Köprüyü Kurduk • Tolga Bizel: Robot Teknolojileri Sanayide Üretim Maliyetlerini Düşürecek!
BLOG 22
Reklam Müdürü Güler Kına Okumuş guler.okumus@konakmedya.com Yapım ve Yönetim
• Temel Aksoy: Kime Girişimci Denir? • Gökalp Bahçeli: Carrier Neutral Olmak için 5 Sebep • Hakan Akben: Düğmesiz İnternet Dönemi Web’i Nasıl Değiştirecek?
GELECEĞE-DÖNÜŞÜM® 23
Yıldız Posta Cad. Akın Sitesi 3. Blok No: 10 Kat: 5 Daire: 54 Gayrettepe / İstanbul Tel: 0212 216 97 00 www.konakmedya.com
Baskı
Portakal Basım Matbaacılık San. Tic. A.Ş. Huzur Mah. Tomurcuk Sok. No: 5/1 Seyrantepe-İst. Tel: 0212 332 28 01 Yayın Türü: Platform Yayın Tarihi: Nisan 2015
• e-Dönüşüm® Lideri FIT Solutions En Yeni ve Güvenilir Teknolojilerle Şirketlerin Yanında • Fatura Maliyeti 6 TL’den 2 Kuruşa Düşüyor
KURUMSAL BAKIŞ
• Kurumların Yumuşak Karnı: Veri Güvenliği ve Denetimi • İş Hayatında Topuklu Ayakkabıların Ağırlığı Artıyor • Personel Maaşları da Artık Bulutta Yönetiliyor • Türkiye Yazılım Kalite Raporu Açıklandı
24
TECH TRENDS / Alcatel-Lucent 25 Ana sponsor
Bilgi Çağı yazılarına ulaşmak için mobil uygulama mağazalarından telefonunuzla uyumlu uygulamayı ücretsiz yükleyebilir; yazıyı okumak için uygulamayı çalıştırdıktan sonra telefonunuzun kamerasıyla yazının altındaki alanın fotoğrafını çekebilirsiniz.
2
ZAMANIN RUHU 4
VERİLER / ÖNGÖRÜLER
İmtiyaz Sahibi Cem Tecimen
bilgicagi.com habermerkezi@bilgicagi.com facebook.com/bilgicagicom twitter.com/bilgicagi Açık Radyo 94.9 Bilgi Çağı Programı
İÇİNDEKİLER
• Önder Sönmez, Alcatel-Lucent Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye-Azerbaycan Genel Müdürü Oldu • Metro Ağlarında Video, Bulut ve Veri Merkezi Trafiği İhtiyaçları için Yeni Alcatel-Lucent Optik Ağ Çözümleri • VoLTE: GSMA’ya Göre “Müşterilere Yönelik En İyi Mobil Ağ Ürünü”
AYRINTISIYLA 26 • Open Compute Project
mart ’15 Forbes’un açıkladığı Dünyanın En Zenginleri listesinde 79,2 milyar dolarlık serveti ile Microsoft kurucusu Bill Gates zirvede yer aldı.
1
bakışta ayın özeti
Google, .app alan adı uzantısına 25 milyon dolarlık rekor bedelle sahip oldu.
Apple Watch üç farklı modelle tanıtıldı.
Bu yıl 20. kez düzenlenen Global Mobil Ödülleri’nde Yılın En İyi Akıllı Telefonu ödülü LG G3 ve Apple iPhone 6’ya verildi. TAG Heuer, Intel ve Google ile birlikte Android Wear platformunda ve İsviçre klasında bir akıllı saat geliştirmek için kolları sıvadı. LinkedIn, personelin sosyal ağlarından referans oluşturabilmek için Careerify adlı bulut bazlı İK girişimini satın aldı. Microsoft Office 2016 teknik ön inceleme sürümü Türkçe dil desteğiyle birlikte işletmeler için yayınlandı.
Samsung, NFC ve manyetik şerit teknolojisini destekleyen mobil temassız ödeme sistemi Samsung Pay’i tanıttı. Twitter 9 yaşına girdi. Google, Android 5.0 ve uyumlu donanımlarla çalışan Android Auto platformunu tanıttı.
Eski CEO’su Peter Chou’yu ürün inovasyonlarının yönetimine atayan HTC, CEO olarak şirketin kurucularından Cher Wang’i atadı. 3
Apple Watch Tanıtıldı Apple Watch 24 Nisan’da, aralarında Türkiye’nin olmadığı 9 pazarda piyasaya sürülecek. Apple’ın akıllı saat furyasını gerçek anlamda başlatması beklenen ilk giyilebilir teknoloji ürünüyle ilgili en çok merak edilen soruyu 9 Mart’taki etkinlikte Tim Cook yanıtladı. ABD ve İngiltere’nin yanı sıra Kanada, Japonya, Çin, Fransa ve Almanya gibi öncelikli pazarlarda Nisan ayının son haftası satışa sunulacak olan Apple Watch’un fiyatı 349 dolardan başlayacak.
Drone Satarak 1 Milyar Dolar Kazanılır mı?
Google Nasıl Çökmüyor? Google’ın sunduğu hizmetlerin sorunsuz biçimde çalışması büyük oranda Ben Treynor’a ve ekibine bağlı. Şirket içerisinde bir “site güvenilirlik takımı” (site reliability) kuran Treynor, aynı zamanda Google Mühendislik Bölümü Başkan Vekili olarak görev yapıyor. Bu yetenekli yöneticinin güvenilirlik alanında getirdiği yaklaşım ise bulut bazlı hizmet sunan tüm kurumlara örnek teşkil ediyor.
4
İnsanoğluna endüstriyel ve askeri alanlarda fayda sağlaması beklense de, drone olarak adlandırılan insansız uçaklar, son kullanıcılar için de en popüler konulardan biri oldu. Öyle ki, iki yıldır drone satan ve Silikon Vadisi’nin en büyük yatırımcılarıyla dirsek temasında çalışan Çin merkezli DJI adlı drone üreticisi, 2014 yılında 500 milyon dolarlık gelir elde etti. Bu tutar, 2013 yılındaki gelirinin dört katını ifade ediyor. Uzmanlar 2015 yılı için DJI’nin 1 milyar dolarlık gelire ulaşmalarını bekliyor.
Google Onu Bulmadan 22 Gün Dayandı Her şey Matthew Rothberg’ün aklına gelen bir deneyle başladı. Unindexed (İndekslenmemiş) adını verdiği bu sitenin iki işlevi vardı. İlki, Google’da sürekli olarak kendini aramaktı. Yayına girdikten yaklaşık üç hafta sonra, 24 Şubat 2015 günü Google’da kendini bulduğu an ise ikinci fonksiyon devreye girdi ve Unindexed kendini imha etti.
Herkes Kendi Mobil Ödeme Sistemini Geliştirebilecek Google’ın kilit isimlerinden Sundar Pichai’nin Mobile World Congress etkinliğindeki konuşmasının yankıları sürüyor. Pichai tarafından duyurulan bir diğer önemli yenilik ise Android Pay oldu. İlk akla gelenin aksine, bir uygulama ya da servis olmayan Android Pay, bu nedenle Apple Pay ya da Google’ın kendi mobil ödeme aracı Google Cüzdan ile rekabet etmeyecek. Çok daha temel ve kapsamlı bir eksikliği gideren Android Pay, kurumlara kendi mobil ödeme sistemlerini kolayca üstüne geliştirebilmeleri için bir platform sunuyor.
E-Ticarette Yüz Tanıma Dönemi Başlıyor Çin merkezli e-ticaret devi Alibaba Group ve ona bağlı ödeme servisi Alipay, geleneksel parola kullanımını yüz tanıma teknolojisiyle değiştirmek için ilk adımı attı. Alibaba’nın tepe ismi Jack Ma tarafından Cebit’te tanıtılan teknoloji, ilk aşamada Alipay ile yapılan Alibaba ödemelerinde kullanılacak. Jack Ma yaptığı tanıtımda, alışverişin ödemesini doğrulamak için akıllı telefonunun ön kamerasıyla yüzünü taradı. Böylelikle yüz tanıma teknolojisinin mobil alışverişler için de kullanılabileceği anlaşıldı.
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlası www.bilgicagi.com’da.
5
veriler
öngörüler
Teknolojinin Rotası İşletmelere Dönüyor Deloitte, “14’üncü Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon (TMT) Öngörüleri” raporunu yayımladı. Rapor, akıllı telefon kullanımı, mobil ödemeler, nesnelerin interneti, 3D cihazlar, insansız hava araçları ve nano uydular gibi çok geniş bir yelpazede ilginç detaylar sunuyor. Deloitte Türkiye TMT Endüstri Lideri Tolga Yaveroğlu raporla ilgili olarak “Akıllı telefonlar henüz ‘cüzdan’ statüsüne erişmediler ancak 2015 yılının bir kırılma noktası olacağını öngörüyoruz. Bu yıl, dünyadaki akıllı telefonların %10’u ayda en az bir kez mağazalarda ödeme yapma amacıyla kullanılacak.” dedi. • Geçtiğimiz yıllarda akıllı gözlükler ya da büyük ekranlı telefonlar gibi yeni teknolojiler önce tüketiciye, sonra da iş dünyasına sunuluyordu. Fakat 2015 yılında bu akım tersine dönmeye başlıyor. Giyilebilir teknoloji, 3D baskı çözümleri, insansız hava araçları gibi teknolojiler tüketicilerden önce işletmelerden talep görecek. • Nesnelerin interneti akımı kapsamında birbirine bağlanabilen cihazların değerinin 10 milyar dolar olacağı ve cihazlarla gerçekleştirilen işlem değerinin de 70 milyar dolar civarında olacağı tahmin ediliyor. • Askeri amaçlı olmayan insansız hava araçları satışlarının yaklaşık 300 bin adet olarak gerçekleşeceği, bunun da mevcut kurulu tabanı 1 milyon adet seviyesine yükselteceği tahmin ediliyor.
• 2015 yılında dünya genelinde yaklaşık 1,6 milyar değerinde, 220 bin adet 3D yazıcı satılacak. Bu 3D yazıcılarının toplam gelirinin % 80’i tüketicilerden ziyade işletmelerden gelecek. Bu da demek oluyor ki asıl 3D devrimi işletme pazarında yaşanacak. • Tüm akıllı telefonlarda kullanılan şarj edilebilen, lityum-iyon (Li-Ion) pil teknolojisi 2015 yılında gelişim gösterecek; fakat bu gelişim 2014 yılının modelleri ile karşılaştırıldığında %5’i geçemeyecek. • 2015’in sonunda 500’den fazla nano uydu (10 kg’ın altındaki uydular), yörüngede olacak. Nano uydular, geleneksel uydulardan daha ucuz ve hafif olması, yerleştirmesi, test etmesi ve fırlatması daha kolay olması ile bir hayli ilgi çekici bulunuyor. Fakat tüm bu özelliklerine rağmen mevcut uydu pazarını yerinden etmek yerine ona dâhil olması bekleniyor.
Türkiye 2014’te Online Bankacılık ve Fidye Yazılımı Saldırılarının Hedefi Oldu Trend Micro tarafından yayınlanan 2014 yılı raporuna göre Türkiye, dünyada online bankacılık saldırısına en çok uğrayan 6. ülke oldu. “Büyük Kayıplar, Siber Saldırılara Karşı Hazırlığı Ateşledi” başlığıyla yayınlanan rapora göre ABD’li perakende devi Target’ı hedef alan ve 70 milyon kredi kartı bilgisinin çalındığı saldırıyla başlayan büyük siber saldırıların en dikkat çekenlerinden bir diğeri ise Sony’yi hedef alarak 100 terabayta yakın veri hırsızlığı ve 100 milyon doları bulan maddi zararla sonuçlanan Aralık ayındaki saldırı oldu. Türkiye tehditlerin giderek çoğaldığı bir dijital ortama sahip. Türkiye’deki online bankacılık saldırısı mağdurları 2014’ün ilk çeyreğinde 4.194, ikinci çeyreğinde 3.983, üçüncü çeyreğinde 5.199 ve dördüncü çeyreğinde ise 7.153’e ulaştı. 6
İstenmeyen E-postalar ABD’den Geliyor Kaspersky Lab’e göre, kullanıcıların oturum açma bilgilerini, parolalarını ve diğer gizli verilerini çalmak üzere tasarlanmış programlar üst üste dördüncü yılda da e-posta yoluyla dağıtılan en yaygın zararlı yazılımlar listenin en başında yer aldı. İnternet güvenliği uzmanları istenmeyen e-posta üreticilerinin etkinliklerini 2014 yılı için özetledi, buna göre; • 2014 yılında istenmeyen e-posta akışının yüzdesi, geçen yıla göre 2,8 puan azalarak %66,8 oldu. • İstenmeyen e-postaların oranındaki azalış, yasal mal ve hizmet reklamlarının daha etkili yasal platformlara taşınıyor olduğu gerçeği ile açıklanabilir. • En büyük istenmeyen e-posta kaynağı ABD (%16,7) oldu. • Kimlik avı saldırılarının % 42,6’sı birçok hizmeti entegre eden ve tek bir hesap üzerinden erişilen küresel portalleri hedefledi. • Bu arada, kimlik avcıları tarafından hedeflenen kullanıcıların oranının en yüksek olduğu ülke Brezilya oldu ve ülkedeki tüm Kaspersky Lab kullanıcılarının %27,5’i bir saldırıya maruz kaldı. Avustralya %23,8 ile ikinci sırada yer aldı, Hindistan ve Fransa %23’er ile hemen arkasından geldi. • Kimlik avı saldırılarında marka kimlikleri en sık kullanılan 3 şirket, %23,3 ile Yahoo!, %10 ile Facebook ve %8,7 ile Google oldu.
Mobil Tüketiciler Yeni Teknolojiler İstiyor MasterCard’ın geleneksel Mobil Ödemeler Araştırması’na göre tüketiciler artık bir zamanlar şüpheyle baktıkları mobil ödemelerin güvenliği konusunda daha bilinçli. Tüketicilerin yeni odak noktası daha iyi bir alışveriş deneyimi için gelişmiş dijital uygulamalara kayıyor. Çalışmanın sonuçlarına göre mobil ödemeler konusunda sosyal medyadaki iletilerin miktarı da arttı. Tüketiciler, sosyal medyada mobil ödemelere karşı daha olumlu iletiler yazıyor. • 2014 yılında tüm dünyada paylaşılan sosyal medyada içeriklerinin %94’u olumlu oldu. Bu oran 2013 yılında %77 ve 2012 yılında %70’ti. • Tüketicilerin pozitif duygular belirttiği iletilerin ana teması inovasyon, sadakat, kolaylık ve ödüller oldu. Bu içerikler tüm iletiler arasında %91 ağırlığa sahip oldu. • Sosyal medyada mobil ödemelerin güvenliği konuları ile ilgili paylaşımların %91’i pozitif olarak gerçekleşti. 2012 yılıyla 2014 yılı arasında güvenliğe pozitif bakış açısı %20 arttı. • 2014 yılında sosyal medyadaki mobil ödeme iletilerinin %71’i tüketici deneyiminden bahsetti. Tüketicilerin %94’ü mobil ödemelerin en olumlu yönünün hız ve rahatlık olduğunu paylaşımlarında belirttiler.
Z Kuşağı Şifre Yerine Parmak İziyle Ödeme Yapmak İstiyor Tüketicilerin kullandıkları yeni ödeme yöntemleri arasında, parmak izi taraması Z Kuşağı’nın en çok ilgisini çeken kimlik doğrulama yöntemi olarak öne çıkıyor. Z Kuşağı’nın neredeyse yüzde 70’i, 2020 yılına kadar şifre kullanmak yerine parmak iziyle ödeme yapmak istediğini belirtiyor. • %50’den fazlası önümüzdeki 10 yılda şifrenin ortadan kalkacağını düşünüyor. • %76’sı biyometrik güvenlik ile ödeme yaparken kendilerini çok rahat hissedeceğini belirtiyor • % 69’u biyometrik güvenliğin şifre ya da PIN kodundan çok daha hızlı ve kolay olacağını söylüyor.
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlası www.bilgicagi.com’da.
7
Röportaj Tarkan Ersubaşı: Çağrı Merkezlerinin Önceliği Kalite Olmalı
Ç
ağrı merkezi sektöründe 22 yıllık tecrübesiyle Procat Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Ersubaşı, sektörün rotasıyla ilgili görüş alabileceğimiz en yetkin isimlerin başında geliyor. Ersubaşı ile bir Çarşamba akşamı sakin ve ferah bir mekanda bir araya geldik ve ona sorularımızı yönelttik. Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
Behçet Yumrukçallı: Özel Bulut ile Açık Bulut Arasındaki Köprüyü Kurduk
Ş
ubat ayının ortasında katıldığımız kahvaltıda, NetApp Türkiye Genel Müdürü Behçet Yumrukçallı’nın bulut, büyük veri ve servislerle ilgili vizyonunu sizlerle paylaşmıştık. Depolama alanında KOBİ’lerden servis sağlayıcılara kadar her ölçekte kuruma veri depolama altyapı ve servis hizmetleri sunan NetApp’in veriye dair en güncel trendlerle ilgili görüşlerini ve yenilikçi yaklaşımlarını öğrenmek için Behçet Bey ile tekrar bir araya geldik. Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
Tolga Bizel: Robot Teknolojileri Sanayide Üretim Maliyetlerini Düşürecek!
T
ürkiye, mobil teknolojilerde ıskaladığı trenin aksine, robot sistemlerini çok daha hızlı benimsiyor. Bu alanda yoğun biçimde çalışan Mitsubishi Electric Türkiye, insan ve robotun birlikte çalışacağı yaklaşımlar için ülkemiz sanayisini hazırlıyor. Şirketin Doğuş Üniversitesi’nde gerçekleştirdiği “Robotla Dans” şovu oldukça büyük ilgi çekti. Bir dans gösterisine çeşitli figürlerle eşlik eden bu robotun çalışma mantığından, şirketin gelecek vizyonuna kadar pek çok konuda Mitsubishi Electric Türkiye Fabrika Otomasyon İş Geliştirme Yöneticisi Tolga Bizel ile konuştuk. Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
8
Sun Grup, NetİKS ile Personel Yönetiminden İK Yönetimine Geçti
D
ünya markalarına hazır giyim üretimi yapan, İSO 500’de 397. sırada yer alan Sun Grup, 1.000 çalışanının kariyer ve performans gelişimini İK otomasyonuyla güçlendirdi. Kağıt üzerinde takip ettiği İK süreçlerini Logo Yazılım’ın NetİKS çözümüyle otomasyona kavuşturan Sun Grup, 27 yılda biriktirdiği personel verisini NetİKS sistemine aktardı. Bu sayede, tedarikçisi olduğu şirketlere vermesi gereken denetim ve sürdürülebilirlik raporlarına dakikalar içinde ulaşabilen Sun Grup; iç iletişim, ekip motivasyonu ve günlük çalışma rutini içindeki işlerin hızında %100’e varan artış elde etti.
Advertorial
Sun Grup; bünyesinde yer alan Sun Tekstil, Jimmy Key, Ekoten, Pure Nature girişimlerinde görev alan beyaz ve mavi yakalı tüm çalışanlarının kayıtlarını NetİKS çözümüyle yönetiyor. Şirketin personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine dönüşümünü sağlayan NetİKS projesi, hem İK yöneticilerine, hem de
farklı lokasyonlarda yer alan fabrikalardaki 1.000’i aşkın çalışana fayda sağladı. İK yöneticileri için bilgiye ulaşma hızı artıp raporlama ve analiz imkânı doğarken, çalışanların kariyer ve performans yönetimine standardizasyon getirildi. Kişiye özgü İK hizmeti Sun Grup’da 27 yıldan bu yana çalışan herkese ilişkin kayıtların aktarılmasıyla başlayan proje, dakikalar içinde mesai hesaplamaya, vardiya, izin ve çalışanlara özel hediye planlamaya elverişli hale geldi. NetİKS ile çalışanların 2 aylık deneme süresi dolduğunda uyarı almak, hafta sonu yerine farklı tatil günlerinin kişiye özgü planlanabilmesi, fazla mesai harcamalarının otomatikman atanması gibi işlemler kolaylıkla gerçekleştirilebiliyor. İspanya ve İngiltere merkezli müşterileri olan uluslararası tekstil şirketleri için zaman zaman özelleştirilmiş raporlar gerektiğini belirten Sun Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ünlütürk, “Makine başındaki operatörlerimizden yöneticilerimize kadar herkesin sahip olması gereken ehliyetler isteniyor. Kaç ilkyardım uzmanımızın bulunduğu sorgulanıyor. Kadın – erkek çalışan oranlarının zaman zaman raporlanması gerekebiliyor. Tüm bunları NetİKS ile kolayca yapıyoruz.” dedi.
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlasıile www.logo.com.tr’de. Sun Grup, NetİKS
Ayın Konusu
Müşteri Beklentileri Perakendeyi Yeniden Şekillendiriyor Erhan Kahraman
Tüketici taleplerinin yön verdiği ve yeni standartları belirlediği perakende sektöründe teknolojiyi doğru ve etkin kullanan kazanıyor.
B
urak Çilingir bir danışmanlık şirketinin iş geliştirme departmanında çalışıyor ve 30 yaşına yaklaşsa da video oyunlarından kopamıyor. Çoğu gün akşam geç saatlere kadar çalışmasına karşın, eve gittiğinde bir iki saat oyun oynayacak vakti mutlaka buluyor. Nisan ayının bu yıl onun için anlamı baharın gelişi ya da günlerin uzaması değil. Yıllardır tutkunu olduğu serinin en yeni oyunu Grand Theft Auto V nihayet bu ay piyasaya çıkıyor. Burak, kutulu oyun satın almayı bırakalı çok olmuş. Bilgisayarında uygulaması kurulu olan Steam adlı dijital oyun mağazası, kutulu ürünlerden çok daha uygun fiyatlarla oyunları indirilebilir şekilde sunuyor. Üstelik Grand Theft Auto (GTA) gibi dünya çapında milyonlarca satan oyunlar çıkmadan bir gün önce, oyun dosyaları indirmeye açılıyor. Böylelikle çıkış günü geldiğinde Steam üzerinden ürün satın alanlar, mağazalarda sıra bekleyenlerle aynı anda oyuna başlayabiliyor. Burak da böyle yapıyor. Bir gece önceden oyunu indirmeye başlıyor ancak tam bu sırada önemli bir noktayı gözden kaçırdığını fark ediyor: Bilgisayarında 3. yaşını dolduran bir ekran kartı bulunuyor. Bu kart ile oynamaya kalkarsa, GTA’nın keyfine tam olarak varamayacağını düşünüyor. Eskiden beri en sevdiği hobilerden biri de kendi bilgisayar donanımını kendi araştırıp seçmek ve kendi başına montajını yapmak. Bir süredir ertelediği ekran kartı dönüşümünü de o akşam yapmaya karar veriyor.
10
Ofisten o akşam erken çıkmayı başarmış olsa da, evinde bu kararı aldığında saat 8’i gösteriyor. Hiçbir online mağaza bu saatte gönderim yapmaz. Ertesi gün gelecek teslimat fikri ise Burak’ın aklına yatmıyor. O, ertesi akşam eve geldiğinde oyunun ve bilgisayarının eğlenceye hazır kendisini beklemesini istiyor. «İş başa düştü» diyerek donanım inceleme siteleri arasında hızlıca dolaşmaya başlıyor. Bir süredir bunu planladığı için, bir kenara not
aldığı iki-üç model arasında hızlıca bir eleme yapması gerekiyor sadece. Bu iş için donanım incelemeleri, online alışveriş mağazalarındaki yorumları ve arada kaldığı iki model hakkında sosyal medya ve Ekşi Sözlük yorumlarını okuyor. Nvidia’nın GTX 970 serisi ekran kartında karar kıldıktan sonra evine yakın yerlerdeki mağazalar için küçük bir fiyat ve stok araştırması yaptıktan sonra ceketini kaptığı gibi soluğu en uygun fiyatı veren mağazada alıyor. Burak burada o akşamın ilk hayal kırıklığını yaşıyor. Üreticinin diğer modelleri stokta olmasına karşın, GTX 970 kart ellerinde bulunmuyor. Genç satış danışmanı iki defa depoyu kontrol ediyor ancak ürünün o mağazada olmadığını belirtiyor. Üstelik internette stokta görünmesine rağmen! Satıcı bunun yerine Burak’a aynı fiyat aralığında başka bir model öneriyor ancak bu sadece Burak’ın kendisini daha da aldatılmış hissetmesine neden oluyor. Mağazadan çıktığı gibi telefonunu çıkarıp, stok bilgilerinin doğru olmasını umduğu bir diğer teknoloji mağazasını tespit ediyor. Burada kartın fiyatı 50 TL daha pahalı listelenmiş. Ancak Burak o akşam bilgisayardaki tüm işlemleri halledip, ertesi gün eve geldiğinde doğrudan eğlenceye başlamak için bunu göze alıyor. Geldiği bu mağaza, Burak’ın sık sık alışveriş yaptığı ve müşteri kayıtlarının bulunduğu bir yer. Bilgisayar donanımının yanı sıra pek çok teknoloji ürünü satılıyor. Burak içeri girip, OEM bölümüne ilerliyor. Bu sırada satış danışmanı ona yanaşıp nasıl bir ürün aradığını, kendisinin nasıl yardımcı olabileceğini soruyor. Oysa Burak herhangi bir yardım istemiyor. Oraya tezgah gezmek ya da raftan seçim yapmak için gelmemiş. Genç adam ne istediğini biliyor, mağazaya adımını attığı andan itibaren zihninde alışverişi çoktan tamamlamış bile. Üstelik bu seçimi kendi kullanıcı adıyla, fiziksel mağazasına geldiği perakendecinin internet sitesinde dolaşırken gerçekleştirmiş. Ancak satış danışmanı bunu bilmiyor. Burak istediği ürünün adını söylüyor ve siparişin onay aşamasına geçiliyor. Satış danışmanı, ancak bu noktada Burak’ın kişisel bilgilerini soruyor. Çünkü 11
Ayın Konusu mağaza içerisinde müşteri bilgileri sadece satışı teyit etmek ve ödeme/adres verilerine ulaşmak için kullanılıyor. O akşam eve dönüp, çok geç olmadan ekran kartının kurulumunu sorunsuz bir şekilde tamamlayan Burak, sonrasında oyunun indirme işlemine devam ediyor. Ancak mağazalarda yaşadığı bu olumsuz deneyim, aklına mecbur kalmadıkça online mağazaları bırakıp yerel mağazaları seçmemesi gerektiği şeklinde yerleşiyor. İnovasyon Beklentiyi Doğuruyor Müşteri beklentileri daha önce görülmemiş bir hızla artıyor. “Uygun fiyat ve güler yüzlü hizmet” bir tercih sebebi olsa da, tüketicinin bir mağazayı seçmesi için temel kriterler değil. Kredi kartları ve çeşitli ödeme kolaylıklarıyla alım gücü artan tüketici, fiyat kadar satın alma ve temin etme süreçlerine de önem veriyor. Üstelik bu artışın geri dönüşü yok. Tüketicilerin alıştıkları bir alışveriş standardından vazgeçmelerini beklemek mümkün değil. Pizza siparişini 30 dakikada kapıya teslim etmek nasıl bir standart olduysa ve bu standardın gerisinde kalanlar aynı zamanda sektörün gerisinde kalıyorsa, buna benzer biçimde online ve fiziksel mağaza perakendeciliğinde hızla gelişen standartların gerisinde kalmak, rekabetin gerisinde kalmak anlamına geliyor. Burak Çilingir’in “ertesi gün eve geldiğinde her şeyin hazır olması” beklentisi on yıl önce bir hayal olabilirdi. Ancak bugün müşterilerin bunu sağlayabilecek nitelikte mağazaların olduğunu bilmeleri, perakende sektörü için yeni standartları da belirleyen unsur oluyor. Bir yandan teslimat süreleri gittikçe kısalırken, diğer yandan kişiye özel kampanyalar ve indirimler rekabette farkı açıyor. “Bir Sonraki Mağaza için Sayfayı Yenileyin” Gelişen teknolojiyle iOS, Android ve Windows platformlarında yayınlanan yenilikler mobil kavramını değiştiriyor. Giyebilir teknolojiler ile birlikte “mobil” olan cihaz değil, kullanıcı halini 12
almış durumda. Akıllı saatler ve bilekliklerle başlayan bu yeni trend, perakendeciler için henüz keşfedilmemiş engin ve zorlu bir deniz niteliği taşıyor. Bu şartlar altında perakende mağazalarının değeri, alışveriş boyunca kasaya giden yolculukta etkinliğiyle ölçülüyor. Fiziksel mağazalar perakende sektörü için artık sadece bir kanal oluşturuyor. Online ve fiziksel mağazacılık kavramında yaşanan hızlı dönüşüm neticesinde “şube”, “teslimat” ve “tedarikçi” gibi kavramlarda günbegün değişim gözleniyor. Tüm bu dönüşümün temelinde ise yine müşteri beklentisi ve sahip olunan müşteriyi elde tutma çabası yatıyor. Bu noktada özellikle online perakendecileri en fazla zora sokan nokta, alternatiflerin kolay bulunabilir olması. Tüketici, Morhipo’da bedenini bulamadığı ürünü hemen Trendyol’da arayabiliyor. Bir başka müşteri Markafoni’yi deniyor. Satın almak veya kıyaslamak istediği tüm ürünler, kelimenin tam anlamıyla “parmaklarının ucunda”. Fiyat kıyaslama motorları ise en ucuzunu bulma işi için müşterinin hiç vakit kaybetmemesine
alma deneyimlerine eskiye kıyasla çok daha fazla hakimler. Fiziksel mağazada yaptığı alışverişler ile dijital aktiviteleri arasında kesintisiz bir alışveriş deneyimi talep eden müşterinin bu beklentisi, bir bakıma perakendeciler için de yeni kilometre taşının adını koyuyor. Onların alışveriş sırasında davranışlarını ve beklentilerini daha iyi anlamak ve analiz etmek için kurumsal iş uygulamaları devreye giriyor. Veri ve iş analitiğinin yeni formlarını ortaya çıkaran teknolojiler, operasyonel faaliyetleri iyileştirirken, müşteri davranışlarının daha iyi anlaşılmasını da sağlıyor. Teknolojik altyapı ve temel BT uygulamalarının sürekli gelişimi ise devasa ölçeklerdeki verinin desteklenmesini ve bu veriye gerçek zamanlı erişerek onu işlemeyi mümkün kılıyor. Perakendeyi Değiştiren Üç Etken Mary Hamilton ve Dave Richards imzalı Accenture Perakende Teknoloji Vizyonu 2014 raporu, perakende sektörünün çehresini değiştiren etkenleri şu şekilde sıralıyor: yardımcı oluyor. Satın alacağı yeni telefona karar veremeyen bir tüketici, online mağazalarda çok farklı kırılımlar üzerinden aradığı özellikleri sorgulatabiliyor. Bu da tüketicinin kendi satış danışmanlığını yapmasını sağlıyor. Her Müşteri Aynı Zamanda Bir Dijital Müşteri Perakende sektörü üzerinde son 10 yılda en çok etkili olan unsur teknoloji ve bilişim dünyasında yaşanan gelişmeler oldu. İnternetin yaygınlaşması, mobil kullanımın artması, yeni servislerin ortaya çıkması ve dijital ödeme sistemlerinin yükselişi, perakendenin çehresini köklü biçimde değiştirdi. Dolayısıyla sektör oyuncularının rekabette öne çıkmaları da bu etkenlere bağlı: Mobil ve uygulamalara yapılan yatırımlar, daha fazla ödeme servisiyle anlaşmak, müşteriye daha kolay ve daha fazla kanaldan erişilebilir bir platform sunmak perakende sektöründe artık bir tercih değil. Alışveriş kategorisinde yayınlanan sayısız servis ve mobil uygulama sayesinde her geçen gün daha bilinçli hale gelen tüketiciler, kendi satın
Bireysel cihazlardaki patlama: Giyilebilir teknolojilerin oyuna girmesiyle birlikte, mobil cihazlar ve giyilebilirler tek bir çatı altında toplanarak bireysel cihazlar olarak adlandırılmaya başladı. Akıllı telefon ve tabletler günlük hayatın vazgeçilmezleri halini alırken, aktivite bileklikleri, akıllı saatler ve diğer giyilebilirler de hızla ivme kazanıyor. Bireysel teknolojiler günlük hayatın parçası olur ve mobilde beklenti düzeyi alarm verirken, perakendecilerin yapabileceği en büyük hata bu trende duyarsız kalmak ya da onu “ertelemek” olur. Müşterilerin yaşayacağı online ve mağaza içi deneyimi tek bir kesintisiz tecrübe haline getirmek için mobil teknolojiler ve son kullanıcı uygulamalarına yatırım yapan perakendeciler, müşterileriyle daha kişisel seviyede bir bağlantı kurarken fark yaratmayı başarıyor. Sosyal medya: Eğer sosyal medyayı sadece müşterilerinizin yazdıklarını okumak için kullanıyorsanız, en basit tabiriyle zarardasınız demektir. Sosyal medyayı sadece Facebook 13
Ayın Konusu yorumlarını yanıtlamaktan ibaret gören perakendeciler hızla geride kalırken; sosyal medya verilerini yerel pazarları analiz etmek, bu pazarlara yön veren dinamikleri ve kişileri tespit etmek ve trendleri izlemek için kullanan oyuncular zafere koşuyor. Ürün talep miktarını öngörmek, mağaza içi ekranları kontrol ederek müşterilere alışverişin her adımında daha kişisel bir deneyim sunmak sosyal medya ile mümkün. Bu adımlar alışverişe niyet etmekle başlıyor ve kasada tamamlanıyor. Sosyal medyaya yeni giriş yapacak perakendeciler için ise iş hedeflerini ve çözülmesi gereken mevcut sıkıntıları belirledikten sonra, eyleme dökülebilir ve gerçekçi bir yol haritası belirlemek ilk adımı oluşturuyor. Teknolojiyle zenginleştirilmiş mağazalar: Operasyonları fiziksel mağazalarla sınırlı olan mağazalar online taraftan gelen rekabet tehdidinin farkında. Ancak onlar da bu taarruz karşısında silahsız değil: Mağaza içi alışveriş deneyimini yeni teknolojilerden faydalanarak zenginleştirmek mümkün. Örneğin üç boyutlu baskı ile örnekleme ve sanal gerçeklik uygulamaları, online bir mağazada müşterilerin karşılaşamayacağı cazibe noktaları oluyor. Bluetooth düşük enerji beacon’lar ve uyumlu mobil uygulamalar da standart bir mağaza gezintisini heyecan verici bir alışveriş yolculuğuna dönüştürerek, fiziksel varlıklarından avantaj sağlamak isteyen perakendecilerin kendi farklarını açıkça ortaya koymalarını sağlıyor. Perakende Sektörünü Gelecekte Neler Bekliyor? Önümüzdeki on yıl içerisinde, geçmiş binyılda gördüğümüzden daha çok yıkıcı (disruptive) dönüşüm göreceğimizi belirten Retail Prophet Kurucusu Doug Stephens, sektörü bekleyen yeni trendleri şöyle açıklıyor: Şirketler müşterileri hakkında daha önce hiç olmadığı kadar veri topluyor. Perakendeciler bugün teknoloji ve veriyi kullanarak kendilerini geliştirmek için emsali görülmemiş biçimde çalışıyor. Alman nörologlar, ürün 16
fiyatlandırmalarına tepki veren beyin dalgalarını haritalandırırken, insan beyninin fiyat ve değere verdiği tepki hakkında mantık yürütülerek bulunması imkansız verilere ulaşıyor. Böylelikle sadece müşterilerin yapacaklarını söylediklerini değil, gerçekten yaptıklarını öğrenebiliyor. Teslimat süreleri hızla kısalıyor. Drone teknolojileriyle 30 dakikada teslimat için denemeler yapan Amazon, bir hayali gerçeğe dönüştürmekle kalmıyor, perakende sektörünün yeni standartlarının da ipucunu veriyor. Şimdilik insansız hava araçlarıyla teslimat bilim kurgu gibi gelse de, tüketicilerin yakın gelecekte bunu bir beklentiye dönüştüreceği tahmin ediliyor. Üstelik bu trend fiziksel mağazaları da içine çekecek. Online perakendeyle rekabette ayakta kalmak isteyen fiziksel dükkanlar, kendi şubelerini birer dağıtım merkezi haline getirmek durumunda kalacak. İş analitiğini kullanmak için fiziksel engeller kalkacak. İş zekası ya da müşteri verilerinin
analizi denince aklınıza ilk olarak online mağazalar gelebilir. Oysa nesnelerin interneti ve birbiriyle iletişim kuran cihazlar sayesinde mağazada kimlerin olduğu, alanın hangi noktalarına gittikleri ve hangi ürünlerle etkileşim kurdukları sürekli ölçümlenebilecek. “Fiziksel bir mağazaya girdiğimizde, gezinti geçmişimiz tıpkı internette olduğu gibi bizimle birlikte gelecek ve bu fiziksel mağazayı beklentilerimiz ve alışveriş deneyimimiz hakkında bilgilendirecek.” Yeni Sanayi Devrimi ivme kazanacak. Kasiyere ihtiyaç duymaksızın, ürünlerinizi okutup ödemenizi kartınızla kendi kendinize gerçekleştirebileceğiniz ödeme noktalarını Migros’larda görmüşsünüzdür. Yurtdışında düşük maaşlar yüzünden sık sık greve maruz kalan Wal-Mart gibi perakende devleri tarafından yoğun biçimde kullanılan otomasyonlar sonucu perakende sektöründe insana bağlılık azalacak. Wal-Mart 10 binin üzerinde kasiyersiz ödeme noktası kullanırken, McDonalds da Avrupa
genelinde 7 binin üzerinde dokunmatik ekran kurulumu gerçekleştirdi. Online ve fiziksel ticaret arasındaki çizgi kaybolacak. eBay, Amazon gibi satıcılara ulaşım dün internet üzerinden yapılıyordu, bugün akıllı telefonlar ve oyun konsollarıyla gerçekleştiriliyor. Yarın ise sokakta olacak. eBay şimdiden New York ve San Fransisco gibi şehirlerde müşterilere aynı gün teslimat sunan ürünleri satın alabilmeleri için “dijital tezgahlar” kurdu. AVM ve cadde üzerinde çeşitli biçimlerde kurulan bu tezgahlar hem tüketiciye hoş bir sürpriz niteliği taşıyor hem de markaların standart dışı noktalarda müşteriye ulaşmasına olanak tanıyor. Teknik bakım dışında herhangi bir envanter veya işgücü gerektirmeyen bu dijital tezgahlar, online ve fiziksel satışın kesişim çizgisini gitgide genişletecek. Gizlilik yeni bir iş kolu haline geliyor. Anonim kalmak artık bir tercih değil, ihtiyaç halini aldı. Tüketicilerin online alışverişte gizlilik konusundaki endişeleri arttıkça, anonim kalmalarını sağlayan servisler yükselişe geçecek. Üstelik kullanıcılar bu servislere ödeme yapmaktan geri durmayacak. Perakendecilerin ise tüketicilere ödeme bilgilerinin güvende olduğunu göstermeleri için daha fazlasını yapmaları gerekecek. Sosyal medya görüşleri bağlayıcı olacak. Çeşitli online perakende servisleri, Pinterest gibi sosyal ağlarda popüler olan ürünleri daha fazla vitrine taşımak gibi uygulamalara giriyor. Bu gibi çalışmalar gitgide ivme kazanacak ve tıpkı tüketiciler gibi satıcılar da müşterilerinin sosyal ağlarda olumlu yorum yaptıkları ürünleri öne çıkaracak. Mobilite, sosyal medya ve beacon gibi mağaza içi teknolojileri birer tehdit değil fırsat olarak gören perakendeciler, iş zekası gibi kurumsal iş uygulamalarını da kullanarak müşteri ilişkilerini güçlendirip, veriden daha çok fayda sağlıyor. Bu işletmeler sahip oldukları insan kaynağını da doğru biçimde yöneterek rekabette avantaj elde ediyor. 17
Ayın Konusu Müşteri İlişkilerinde Büyük Veri Önem Taşıyor Fujitsu Türkiye Pazarlama Direktörü Meltem Yeğen: Müşterileriyle birlikte toplumun geleceğini şekillendirmek için kendi bilgi birikimini, bilgi ve iletişim teknolojilerinin gücünü kullanan Fujitsu, insan odaklı toplum vizyonuyla pek çok alanda çözüm yaratan teknolojiler üretiyor. Günümüzde önem kazanan büyük veri teknolojileri firmaların müşterileri ile olan ilişkilerine farkı katkılar sunabiliyor. Fujitsu’nun üzerinde çalıştığı pek çok proje var. Bunu daha iyi anlatmak için üzerinde çalışılan projelerden örnekler vermek doğru olur: Perakende sektöründen müşterilerin beğeni ve ilgilerini ölçmek büyük önem taşıyor. Bunu bilen Fujitsu, müşterilerin mağaza içinde ilgilendikleri ürün ve hizmetleri analiz etmek mümkün kılan bir çözüm geliştirdi. Müşterilerin göz teması ile ilgilendiği ürün bilgilerini takip eden sistem sayesinde, bu bilgilerin ulaştığı satış temsilcilerinin performansı artırılabiliyor. Sistem basit olarak şöyle işliyor; giysi reyonuna yerleştirilen sensörler, müşterinin hangi ürünle ilgilendiğini satış temsilcisine aktarıyor, satış temsilcisi muadil ürünleri de müşteriye sunarak satış grafiğini artırabiliyor. Fujitsu, Panasonic ile yürüttüğü bir pilot çalışmada donmuş ürünlerin kullanım alışkanlığı verisini buluta aktararak yeni cihazların ve tüketicilerin tercihlerine uygun gıda ürünleri tasarlanabilmesinin önünü açtı. Pilot çalışmada, gönüllüler donmuş gıda ürünlerinin barkodlarını akıllı telefonlarıyla tarayarak farklı pişirme tariflerine ulaşıyorlar. Sonrasında telefonlarından pişirme biçimini ve adet belirtiyor ve donuk ürünü akıllı fırına yerleştiriyorlar. Pişirme esnasında oluşan tüm bilgiler bulut tabanına işleniyor. Bu verilerin işlenmesiyle tüketici tercihlerine uygun cihaz ve gıda ürünleri geliştirilebilmesinin önü açılıyor. 18
Esnaf Kendi Promosyonunu Kendi Yapıyor Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Engin Aksoy: Bugün büyük ve küçük tüm işletmeler hızla değişen pazar koşullarına adapte olmaya çalışıyor. Türkiye’de dijitalleşmeye en çok ihtiyaç duyan ve bundan en çok faydalanacak esnafımız da işlerini büyütmek için dijital çözümler arıyor. Biz, müşterimizin ihtiyacını anlayarak o ihtiyacı giderecek ürünleri sunuyoruz. Esnafımız eskiden sadece kendi bölgesindeki müşterilerine basit tanıtım aktiviteleriyle ulaşırken, şimdi hem artan maliyetler hem daha hızlı olma ihtiyacı ile farklı ve daha verimli yöntemler bulmak istiyor. Ayrıca esnafımızın sürekli müşterisiyle iletişimde kalması ve müşterilerinin ihtiyaçlarını anlık takip etmesi gerekiyor. Vodafone İş Ortağım olarak, esnafın hızla dijital dönüşümde yerini alması için Yarına Hazırım Platformu’yla işlerini yarına hazırlamayı
Her Şeyin İnterneti Perakendeyi Nasıl Değiştirecek? Cisco Türkiye İşbirliği Çözümleri Satış Yöneticisi Pınar Yıldız Budakoğlu: Cisco olarak 2020 yılında 50 milyar, 2030 yılında ise 500 milyar nesnenin internete bağlı olmasını ön görüyoruz. Her şeyin internete bağlı olacağı yeni bir çağa giriyoruz ve Cisco buna “Her Şeyin İnterneti” (IoE) adını veriyor. Ayrıca en son yayınladığımız Cisco Görsel Ağ Endeksi Global Mobil Veri Trafik Tahmini raporuna göre, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Orta ve Doğu Avrupa Bölgesi’nde mobil veri trafiği önümüzdeki 4 yılda yüzde 71 büyüyerek, 14 kat artacak. Aynı dönemde küresel mobil veri trafiğinin 10 katına çıkmasını ön görüyoruz. 2019 yılında bölgedeki mobil kullanıcı sayısının 407.2 milyon olması bekleniyor.
sağlayacak çözümler öneriyoruz. İşlerini büyütme fırsatları sağlamaya odaklanıyoruz. Ekonomimizin gizli kahramanları olan esnafın kendinden büyük işletmelerle rekabetçiliğine katkı sağlamak için “Kolay Reklam” çözümünü geliştirdik. Vodafone’un geliştirdiği “Kolay Reklam” uygulamasıyla tüm kurumsal Vodafone aboneleri ve esnaf tarifelerinden yararlananlar, bütçe endişesi yaşamadan promosyonlarını duyurabiliyor ve yeni müşterilere mobil teknolojiyle ulaşabiliyor. Vodafone’lu esnaf, uygulama üzerinden dilediği promosyon metnini bizzat kendisi yazıyor. Ardından 300 metre ile 1 kilometre arasında bir yayın alanı belirliyor. Bu mesafe içinde yer alan ve Vodafone izinli veri tabanında bulunan GSM numaralarına SMS’le tanıtım mesajını ya da promosyon duyurusunu iletebiliyor. Vodafone’lu esnaf isterse kendi akıllı telefonundaki adres defterinden kişileri de hedef kitle arasına ekleyebiliyor. Mesajın iletilmesini istediği kişi adedini ve kampanya süresini belirledikten sonra anında gönderimini yapabiliyor ve müşterilerine erişiyor.
Bütün bu değişikliklerin en çok etkilediği sektörlerden birisi de perakende sektörü olacak. Perakendeciler ekonomik iniş çıkışlar, yeni satış kanalları, gelişmiş dijital teknolojiler ve müşterilerinin artan talepleri ile başa çıkmaya çalışırken rekabetçiliklerini de korumaya çalışacaklar. Perakendecilerin yeni tüketici alışkanlıklarına yanıt verebilmek için dijital, mobil ve mağaza içi deneyimini yeniden düzenlemeleri gerekiyor. Müşteriler bugün kendileri için hangi kanal uygunsa oradan alışveriş yapabilmek istiyor. Bu web sitesi de olabilir, mağaza da sosyal medya kanalları da. Bu talebe yanıt verebilmek için perakendecilerin omnichannel yaklaşımını benimseyerek ürün ve hizmetlerini her an her bağlantı noktasından erişilebilecek şekilde sunabilmeleri mümkün. Anlık çağrı bağlantısı, etkin çağrı yönlendirme, mobil ses ve müşteri bağlantı merkezleri perakendecilerin müşteri taleplerini hızlıca yanıtlamasını sağlıyor. İnteraktif kiosk, kablosuz bağlantı hizmetleri, video gibi çözümlerle bilgilere hızlıca ulaşılmasına ve gerekirse yüz yüze uzaktan görüşme yapmaya olanak tanıyor. 19
Ayın Konusu Perakende Sektöründe Dijital Dönüşüm Nasıl Gerçekleşiyor? Experteam Yönetici Ortağı Alp Pekin: Teknolojinin gelişmesi ve yaygınlaşması ile birlikte bilinen klasik perakende süreçlerinin değişmesi kaçınılmaz hale geldi. Bu değişime ayak uydurabilenler sektörde var olacaklar, ayak uyduramayanlar ise zamanla daha zor çalışma koşulları ile karşı karşıya kalacaklardır. Artık sadece dijitalleşmek yeterli olmuyor, rakiplerin önüne geçebilmek için teknoloji alanında inovatif olmak gerekiyor. Bu noktada doğru bir IT entegratörünün önemi daha da artıyor. Uçtan uca tüm süreçleri destekleyebilecek, ihtiyaçları anlayıp en uygun çözümleri uygulayabilecek ya da geliştirebilecek bir çözüm ortağı rekabette ciddi bir fark yaratacaktır. Bu sayede şirketler hem mali hem de insan kaynaklarını asıl iş kolları olan perakendeciliğe yöneltebilecek, dijital dönüşüm sürecini çok daha verimli bir şekilde uygulayabilecekler. Experteam doğru müşteri yönetimi ve memnuniyetine odaklanarak firmaların teknolojiyi daha verimli ve hızlı şekilde kullanmalarını sağlıyor. Yönetilen hizmetler alanında, 350’yi aşan profesyonel kadrosundan oluşturduğu uzman ekibiyle şirketlerin teknoloji yükünü hafifletip, maliyetlerini azaltıyor. E-Ticaretteki Dönüşüm Geleneksel Mağazaları Etkiliyor Epson Türkiye Müşteri Hizmetleri Müdürü Ahmet Gürle: Perakende sektöründe hem geleneksel hem de sanal ortamda pek çok yenilik ve gelişme, sürekli ilerleyen ve değişen teknolojiyi takip ediyor. Son dönemde e-ticaret alanındaki büyüme ve gelişmeler geleneksel perakendecilerin ister istemez girmek zorunda oldukları bir yapıya dönüştü. Internet mağazacılığı, müşteri bazında pazarlama ve bilgi yönetiminin daha kolay yapılması imkanını sunarken, bireysel 20
alışkanlıklara ve müşterinin ihtiyaçlarına daha doğru yaklaşım sunma ortamı sağlıyor. Bu verilerin doğru analiz edildiği bir platformun kurulması şirketleri daha rekabetçi kılıyor. Bununla birlikte, genelde geleneksel mağazacılıktan online mağazacılığa geçişin daha yaygın olduğu perakende sektöründe, bunun tam tersini yapan, mevcut e-ticaret yapısını fiziksel ortama taşıyarak mağaza açan girişimcilere de rastlamak ve bunun sayısının arttığını gözlemlemek mümkün. Perakendede her iki yapının da bulunması dinamizm ve sinerji yaratıyor. Epson olarak bizler temelde mağaza içi donanımların tedariki tarafındayız. Kasada ya da mağaza içinde kullanılan fiş ve fatura amaçlı yazıcılar, ofis doküman baskıları ya da basılı dokümanların taranması, bilgisayar ortamına aktarılması için gerekli ürünleri sağlıyoruz. Hatta reklam amaçlı uygulamalarda video projektörlerimiz mağaza içi ya da dışında hitap edilen kitleye erişimi sağlıyor, hedef ürünlerin satışını kolaylaştırıyor.
DERGİYİ BEKLEMEYİN!
Teknoloji ve inovasyon dünyasından en güncel haberler tek tıkla e-posta kutunuzda
ABONE OLMAK İÇİN:
bl
og Kime Girişimci Denir? Temel Aksoy
G
enel kanıya göre girişimci, risk alıp kendi işini kuran kişidir. Bu tanım doğru olmakla beraber eksiktir; girişimciliği tam olarak açıklamaz. Çünkü insanın girişimci olması için, şirket sahibi olması gerekmez. İnsan bir başkasının işinde çalışırken hatta devlet kurumlarında çalışırken bile girişimci bir tavır ve davranış sergileyebilir. Sadece devlet memurlarında değil, siyasetçiler arasında da girişimci ruhla icraat yapanlar vardır.
Bugün bütün kurumların en çok aradığı, en makbul insan türü, girişimci insanlardır. Girişimcilik, hayata bakışından kaynaklanır ama bu bakışın hayata yansıması için de şirketlerin ve kurumların girişimci insanlara uygun ortamlar hazırlaması gerekir. Ken Blanchard, bir insandaki girişimcilik özelliklerini ortaya çıkarmak için, organizasyonların yapması gerekenleri şöyle açıklıyor:
• Çalışan insanın kendisine tanımlanan alanda karar alma özgürlüğünün olması, • Kendisine kararları ve davranışları hakkında doğru ve zamanında geri bildirim verilmesi, • Çalıştığı ortamın kendisini geliştirmesine imkanı sağlaması, • Çalışanlar arasında işbirliği anlayışının hakim olması, • İş dağılımının ve ödüllendirmenin adil olması, • Çalışanların kendi aralarında ve yöneticilerle bir amaç bağı kurabilmeleri, • Çalışanın yaptığı işi sevmesi ve yaptığı işte anlam bulması.
Carrier Neutral Olmak için 5 Sebep
Düğmesiz İnternet Dönemi Web’i Nasıl Değiştirecek?
Gökalp Bahçeli
Hakan Akben
Bir insan, yaptığı işte büyük resmi görebiliyorsa, durumdan vazife çıkarıp yaptığı işi sahipleniyor ve değişim yaratmak için risk alıyorsa, o insan girişimcidir.
2 Ü
lkemizde veri merkezi kolokasyon pazarının son 15 yıllık gelişimi göz önüne alındığında, gerek şirketim KoçSistem gerekse en sevdiğim rakibim IBM’in pazar yapıcı olarak çok da müthiş bir performans sergilediğini söylemek zor. Yıllık %20’lik bir büyüme oranı ile düzgün bir performans grafiği sergilerken, veri merkezlerine yönelik pazar momentumunu oluşturmakta güçlük çektik. KoçSistem’de son 5 yıldır bu iş birimini yöneten kişi olarak iğneyi kendime batırabilirim sanırım…
22
014 yılının parlayan başlıklarından biri hiç şüphesiz nesnelerin interneti ve M2M idi. Bu kavramları önümüzdeki yılda da sıkça duymaya devam edeceğiz. Nesnelerin interneti kısaca, görünmez bir şekilde internet üzerinden birbiriyle iletişim kuran akıllı objeler dünyası olarak tanımlanabilir. Bu kavramın genellikle M2M (Machine to Machine) ile karıştırıldığına şahit oluyorum. Yeri gelmişken aradaki minik farkı da hemen ifade edeyim: Nesnelerin interneti konseptinde akıllı nesneler internet üzerinden birbiriyle iletişim kurarken, M2M tarafındaysa herhangi bir internet bağlantısı olmaksızın iki nesne birbiriyle Bluetooth, Wi-Fi ya da herhangi başka bir iletişim protokolü üzerinden konuşuyor.
Geleceğe-Dönüşüm® e-Dönüşüm® Lideri FIT Solutions En Yeni ve Güvenilir Teknolojilerle Şirketlerin Yanında
F
IT Solutions Kurucu Ortağı ve CEO’su Ahmet Bilgen: FIT Solutions olarak 1999 yılında faaliyete başladık. Kurumsal değer mühendisliği olarak tanımladığımız iş alanımızda, şirketlerin iş süreçleri ve devlet ile olan ilişkilerini dijital ortama taşımasını sağlıyoruz. e-Dönüşüm® adını verdiğimiz bu hizmetler bütünü alanında Türkiye’de lideriz. FIT Solutions olarak, 2014 yılında $50M büyüklüğündeki Hollanda merkezli girişim sermayesi fonu Revo Capital’den yatırım aldık. Turkcell, ING BANK, Türkiye Noterler Birliği ve Cordis ile de stratejik iş birliklerimiz bulunuyor. İşbirliği yaptığımız firmalar ile yerel ve uluslararası müşterilerimize, Ar-Ge ve inovasyon odaklı projeler üretiyoruz. Dünyadaki teknoloji trendlerini sürekli takip ederek kurumsal yazılım ve entegrasyon hizmetleri pazarının Türkiye’deki gelişimine yön veriyoruz.
F
IT Solutions CTO’su Koray Gültekin Bahar: SAP altyapısıyla geliştirdiğimiz e-Fatura, e-Defter, e-İmza, e-İrsaliye, e-Arşiv, e-Bilet, KEP gibi çözümlerimiz ile Türkiye’nin en büyük 2000 şirketinin yüzde 70’ine hizmet veriyoruz. Dünyadaki en büyük uluslararası firmaların 30’unun Türkiye’de faaliyet gösteren işletmelerinin tercihiyiz. Büyük firmaların yanı sıra KOBİ’lere de hizmet veriyoruz. FIT Solutions çatısı altında sunduğumuz e-Dönüşüm® çözümleri sayesinde şirketlerin iş verimliliğini artırıyoruz; işgücü, kargo ve ulaşım maliyetlerini düşürüyor; zaman yönetimini kolaylaştırıyoruz. Kağıt kullanımını ortadan kaldıran e-Dönüşüm® çözümleri ülke ekonomisine de katkıda bulunuyor.
FIT Solutions; e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv, e-İrsaliye, e-Bilet ve e-İmza gibi elektronik uygulamalarla, iş verimliliğini arttıran, maliyet ve zaman yönetimini kolaylaştıran, Kurumsal Değer Mühendisliği projeleri sunmaktadır.
Fatura Maliyeti 6 TL’den 2 Kuruşa Düşüyor e-Fatura kullanımı şirketlerde basım, arşivleme, kargo ve noter onay maliyetlerini azaltıyor; tek format ile raporlama ve denetim kolaylığı sağlıyor. e-Fatura sayesinde birim başı ortalama 6 TL olan kağıt fatura maliyetleri, 2 kuruşa (0,02 TL) kadar düşüyor. FIT e-Fatura, FIT Solutions tecrübesi ve Turkcell Akıllı Bulut uzmanlığı ile sunuluyor.
16 yıllık FIT Solutions tecrübesiyle... • e-Defter KOBİ’lere 8 bin TL’ye kadar tasarruf sağlıyor • e-Arşiv ile faturalar 10 yıl boyunca saklanıyor • e-Bilet sayesinde son kullanıcı da e-Dönüşüm®’den faydalanıyor • Teknoloji çevrenin hizmetinde
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlası www.fitsolutions.com.tr’de.
23
Kurumsal Bakış Kurumların Yumuşak Karnı: Veri Güvenliği ve Denetimi Bilgi Teknolojileri Yönetişim ve Denetim Konferansı’nda iş analitiklerinde veri güvenliği denetimi hakkında yaptığı sunumda ilgi çekici bilgiler aktaran Metric Yazılım Danışmanlık Kurucu Ortağı Ferhat Bakan, “Kullanımı her gecen gün yaygınlaşan iş analitiği uygulamaları en önemli ve en hassas kurumsal verilerin erişim noktası haline gelmiştir. Bununla birlikte en önemli özelliği ‘veriye kolay erişim’ olan iş analitiği uygulamalarının kurumun hassas bilgileri üzerindeki bilgi güvenliği altyapısı ve bu süreçlerin denetimi öncelikli konulardan biridir” diye konuştu.
Personel Maaşları da Artık Bulutta Yönetiliyor Küçük ve orta ölçekli işletme sahiplerinin fatura ve finansal operasyonlarını kolay yöneterek online gelir-gider takibi yapabilmesi amacıyla geliştirilen bulut tabanlı finans yönetim uygulaması Paraşüt, sunduğu hizmetlere yenilerini eklemeye devam ediyor. Uygulamada yapılan son güncelleme ile işletmeler personel maaşı, avans, SGK ve muhtasar ödemelerini de artık bulut üzerinden yönetebiliyor. Paraşüt kullanıcıları Mart ayı itibariyle sunulan bu hizmetle, işletmelerin gider kalemlerinde önemli bir yer tutan maaş ödemelerini de kolayca yöneterek, nakit akışını net şekilde görebiliyor. Çalışanlar için maaş ödemelerini planlamak, SGK ve Vergi Dairesi’ne yapılacak ödemeleri takip etmeye başlamak için www.parasut.com adresinden uygulamaya üye olmak yeterli.
Türkiye Yazılım Kalite Raporu Açıklandı
İş Hayatında Topuklu Ayakkabıların Ağırlığı Artıyor Kadınların istihdamdaki yeri Türkiye için her dönem sıcaklığını koruyan gündem maddesi olarak karşımıza çıkıyor. “İş hayatında kadının yeri, parlamentoda kadın temsilinin oranı” ve son olarak “toplumsal hayatta kadının yeri” konuları kadın istihdamında en çok konuşulan konular arasında yer alıyor. Ekonomide yaşanan olumlu gelişmeler ile hızlı bir gelişim ve değişim dönemine giren Türk iş dünyasında kadınların işgücüne katılım oranında sevindirici gelişmeler yaşanıyor. İş dünyasına kadınların istihdamı, eğitim düzeyine paralel olarak artış gösterirken kadınların kariyer beklentileri yükselirken kayıt dışı çalışma oranı da geriliyor.
24
Türkiye’de bilişim sektörünün gelişmesi için kurulan Yazılım ve Test Kalite Derneği, her yıl yayınladığı Türkiye Yazılım Kalite Raporu’nu (TSQR) açıkladı. Raporda, sektör profesyonelleri ile gerçekleştirilen anketler sonucunda sektörün geleceğine yön verecek önemli ipuçları ortaya kondu. Android testlerinin iOS’ta yapılan testlerin önüne geçtiğini söyleyen raporda, şirketlerin yazılım süreçlerinde her geçen gün daha çok kullanıcı ve müşteri deneyimini hesaba kattıkları belirtiliyor.
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlası www.bilgicagi.com’da.
Önder Sönmez, Alcatel-Lucent Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye-Azerbaycan Genel Müdürü Oldu
A
lcatel-Lucent Türkiye, yeni Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye-Azerbaycan Genel Müdürü’nün Önder Sönmez olduğunu açıkladı. Alcatel-Lucent Ailesi’ne katılmaktan mutluluk duyduğunu ifade eden Önder Sönmez, Alcatel-Lucent’ın bu bölgedeki faaliyetlerini daha ileri noktalara taşımanın en büyük hedefi olacağını belirtti.
Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
Metro Ağlarında Video, Bulut ve Veri Merkezi Trafiği İhtiyaçları için Yeni Alcatel-Lucent Optik Ağ Çözümleri
Ö
zellikle bulut hizmetlerinin ve uygulamalarının sunduğu büyük potansiyelin farkına varıldıkça, metro ağları da hem yoğun bir trafik artışı hem de trafik modellerinde değişiklik yaşıyor. Servis sağlayıcılar ve büyük ölçekli işletmeler, metro ve veri merkezi ağlarında yüksek bant genişliğine gittikçe daha fazla ihtiyaç duyuyor. Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
VoLTE: GSMA’ya Göre “Müşterilere Yönelik En İyi Mobil Ağ Ürünü”
A
lcatel-Lucent’ın VoLTE (Voice over LTE) platformu, GSMA’nın 2015 yılında Barselona’da düzenlediği 20. Global Mobil Ödüllerinde “müşterilere yönelik yenilikçi bir yaklaşım” olarak tanımlandı ve ödüle layık görüldü. “Müşterilere Yönelik En İyi Mobil Ağ Ürünü” ödülü, VoLTE platformunun temel bileşenlerinden olan Tümleşik Telefon Sunucusu özelinde verildi. Bu ödülle, Alcatel-Lucent’ın VoLTE ürününün dünyadaki en büyük ticari iletişim ağlarında kritik rol oynadığı ve hizmetlerde inovasyona öncülük ettiği bir kez daha vurgulandı. Alcatel-Lucent’ın sanallaştırılmış VoLTE platformu, son derece net ses ve video iletimi, IP mesajlaşma ve içerik paylaşımı gibi gelişmiş iletişim hizmetleri sunarken, LTE ile de ultra-genişbant erişim sağlıyor. VoLTE, gerek bireysel gerekse kurumsal aboneler için sabit, hücresel ve WiFi ağları genelinde tümleşik uygulamalar sunuyor.
Haberin ayrıntıları www.bilgicagi.com
İlginizi çekti mi? Çok daha fazlası www.bilgicagi.com’da.
25
Ayrıntısıyla
Open Compute Project Erhan Kahraman
Facebook tarafından 2011’de başlatılan bir proje, Apple ve Microsoft’un da katılımıyla tam bir fenomen haline geldi. Peki ama nedir bu OCP (Open Compute Project)?
O
pen Compute Project (OCP) temelde, Facebook gibi dev ölçekli bulut şirketlerinin daha hızlı ve uygun maliyetlerle kurup bakımını sağlayabilecekleri yeni donanımlar icat etmeye odaklanıyor. Facebook’un da kendi tasarımlarını bir tür “açık kaynak anlaşmasıyla” paylaştığı bu donanımlar arasında sunucular, veri depoları ve ağ anahtarları gibi veri merkezlerinin olmazsa olmazları yer
26
alıyor. Fakat projenin en önemli özelliği, donanım tasarımlarının ücretsiz ve “açık kaynak” olması. Yani bu tasarımları herkes kullanabilir, değiştirebilir, üretebilir/ ürettirebilir ve geliştirebilir. Bu anlamda OCP, bilişim sektöründe gerçek anlamda bir ilk. Google ve Amazon gibi bulut servis sağlayıcıları da elbette kendi donanımlarını üretiyorlar ama bunları kimseyle paylaşmıyorlar. Facebook’un dört yıl kadar önce hayat verdiği projeye bir süre sonra Microsoft ve bulut bilişim devi Rackspace de dahil oldu. Geçtiğimiz günlerde ise Apple’ın projeye katıldığı açıklandı. Business Insider
özellikle Apple’ın OCP vagonuna binmesini ilginç buluyor. Yayına göre böylelikle OCP, dünyanın en büyük bulut/internet şirketlerinin neredeyse hepsini kapsar hale geldi. Diğer bir deyişle donanım sektöründe bir devrim yaşanıyor ve devrimin temelinde Open Compute Project bulunuyor. Wired’daki bir makale Apple’ın bu fikre gerçekten inandığı için OCP’ye katıldığını ve bunu duyurmasının çok önemli olduğunu vurguluyor. Öte yandan, başka şirketler de benzer bir yola girmiş gibi görünüyor. Örneğin HP, Facebook’un tasarımlarını temel alan yeni bir sunucu serisi çıkardı. Intel ise yine Facebook ile birlikte yeni bir sunucu işlemcisi tasarladı.
OCP donanımlar şimdiden müşteri tabanı oluşturmaya da başladı. Geçtiğimiz hafta Bank of America, Wall Street Journal’a yaptığı açıklamada 2018’e kadar veri merkezi ihtiyaçlarının yüzde 80’ini OCP donanımla karşılamayı hedeflediğini söyledi. Facebook mühendislerinden oluşan küçük bir ekibin, bilişim altyapısını en verimli ve ekonomik hale getirmek için çıktıkları yolculuk bugün tüm ivmesiyle devam ediyor. Üstelik bilişim teknolojilerinin en büyük oyuncuları da OCP treninde kendilerine bir vagon edinmiş durumda. Çekirdek ekibin en büyük hedefi ise OCP ile BT dünyasında herkesin katılımıyla ortak bir diyalog oluşturabilmek. 27
Açık Radyo’da Bilgi Çağı Cuma günleri Açık Radyo 94.9’da kulaklarınıza ulaşan Bilgi Çağı yayını, Mart ayı boyunca bilişim dünyasının en yetkin isimlerini ağırladı. Kaçırdığınız veya tekrar dinlemek istediğiniz yayınları Bilgi Çağı web portali üzerinde bulabilirsiniz. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Hakan Orhun, e-ticaretin perakende sektörüne yaptığı dönüşümü anlattı. Türkiye’de de kullanımı hızla artan yolculuk paylaşımı servisi BlaBlaCar’ın Ülke Müdürü Esin İmer, yeni bir furyaya dönüşen bu servisin ülkemizde ve dünya genelindeki kullanım alanlarını açıkladı. Mitsubishi Electric Türkiye Fabrika Otomasyon İş Geliştirme Yöneticisi Tolga Bizel ve Doğuş Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Dilek Tükel’i misafir ettiğimiz ayın son yayınında ise robotların gelecekteki yeri ve iki kurumun birlikte gerçekleştirdiği robot projesini konuştuk. Bilgi Çağı radyo kayıtlarını dinlemek için kodu okutun
3 Nisan: Sidar Global Advisors Kurucu Direktörü Cenk Sidar ile sektörün gündemini masaya yatıracağız. 10 Nisan: İTÜ Çekirdek Girişimcileri Muhammet Beratoğlu ve Onur Yıldırım ile İTÜ Çekirdek girişimlerini konuşacağız. 17 Nisan: Türkiye ve dünyada girişimler hakkında sohbetimiz, İTÜ Çekirdek Girişimcileri Cihat Kahraman ve Mert Gündüz ile devam edecek. 24 Nisan: Cem Tecimen ve Ersu Ablak’ın sunumuyla Bilgi Çağı, inovasyon ve teknolojinin nabzını tutacak.
Mayıs Ayın Konusu
Özel Dosya
İş Zekası
Dijital Hastaneler
İki yıl önce bir vizyondu, bugün ise bir zorunluluk. İş Zekası çözümleri kurumların kritik iş süreçlerine neler katıyor? İş Zekası alanında faaliyet gösteren çözüm ortakları hangi ürün ve çözümlerle müşterilerine destek oluyor? Bilgi Çağı Mayıs sayısı, her ölçekte kurum için vazgeçilmez olan bu terimin kullanım alanlarına ışık tutuyor.
28
NİSAN PROGRAMI
Kurumsal iş uygulamalarının insan hayatına dokunduğu yer olan hastanelerde ve sağlık kuruluşlarında başarılı bir ERP altyapısı süreçleri nasıl iyileştiriyor? Sanallaştırma ve 3D yazıcılar ile sağlık dünyası nasıl yol alıyor? Dijital Hastaneler özel dosyası, inovasyon ve dijital ilerlemelerin yaşam kalitesini doğrudan artırdığı kurumlar olan hastanelere konuk oluyor.
AYLIK
e-posta adresine gönderim
iPad
dinleyiciye ulaşan, 100’ü aşkın konuğun katıldığı 250’den fazla program
e-bülten
Facebook, Twitter, Google+ ve LinkedIn takipçisi
radyo programı
Bilgi Çağı ve BT Haber okuru
sosyal medya
aylık ziyaretçi sayısına ulaşan, düzenli güncellenen teknoloji, BT, inovasyon, Ar-Ge odaklı web sitesi
dergi
250.000 6.000 280.000 80.000 52.000 2.600
web sitesi
Platformlar
infografik
Vodafone vRead kullanıcısı
650.000 ’e ULAŞAN OKUR ve TAKİPÇİ Web sitesi
Hızla Artan Sayılar
Temmuz 2010: 4,572 Aralık 2014: 250.000
Twitter Temmuz 2010: 313
Temmuz 2010: 300 Aralık 2014: 260.000
Aralık 2014: 14.200
Mobil
Temmuz 2010: 81 Aralık 2014: 43.000