Poznaj Mikołaja Kopernika

Mikołaja Kopernika POZNAJ

LOR E M I P SU M ALES I

ciekawa świata Czytelniczko, dociekliwy Czytelniku!

Czy wiesz, jakich instrumentów do obserwacji nieba używał Mikołaj Kopernik? Jak w swoich obliczeniach wykorzystywał geometrię? Jakie leki przepisywał pacjentom? Dlaczego nazywamy go obrońcą Olsztyna?

Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w tej publikacji. Przygotowaliśmy ją z okazji Roku Mikołaja Kopernika – znanego na całym świecie torunianina i wielkiego astronoma. Ale nie tylko! Kopernik był również matematykiem, ekonomem, lekarzem, prawnikiem, kartografem, strategiem wojskowym i dyplomatą. Osiągał sukcesy w każdej dziedzinie, którą się zajmował. Mamy nadzieję, że jego naukowa pasja i ciekawość świata zainspirują Cię do własnych, równie wspaniałych odkryć!

Poznaj lepiej Mikołaja Kopernika!

Piotr Całbecki Marszałek Województwa Kujawko-Pomorskiego

Z NOTATNIKA HISTORYKA

Jeżeli ktoś płynnie posługuje się różnymi językami, mówimy, że jest poliglotą. Z kolei osobę wszechstronnie uzdolnioną w wielu dziedzinach nauki nazywamy polihistorem.

Słowo pochodzi z języka greckiego i dosłownie oznacza

„bardzo uczonego człowieka”. Mikołaj Kopernik był właśnie takim człowiekiem. Więcej o jego osiągnięciach i pasjach dowiesz się z kolejnych stron tej publikacji!

Portret Mikołaja Kopernika

Najbardziej znanym portretem Mikołaja Kopernika jest ten wiszący na jednej ze ścian Ratusza Staromiejskiego w Toruniu. Obraz powstał prawdopodobnie na wzór wcześniejszego portretu lub nawet autoportretu Kopernika. Możemy więc przypuszczać, że dość wiernie oddaje wygląd wielkiego astronoma. Rekonstrukcje przeprowadzone przez historyków i archeologów potwierdzają, że Kopernik rzeczywiście miał pociągłą twarz, mocny podbródek oraz wydatny nos, być może złamany w młodości.

owiedz się więcej o… Koperniku

DZIECIŃSTWO

Mikołaj Kopernik urodził

się 19 lutego 1473 roku w Toruniu. Razem z rodzicami, dwiema starszymi siostrami i bratem mieszkał przy ulicy św. Anny (dzisiejszej ulicy Kopernika).

Po śmierci taty małym Mikołajem i jego rodziną zaopiekował się wuj – Łukasz Watzenrode.

EDUKACJA

Dzięki wsparciu wuja Kopernik mógł zdobyć bardzo dobre wykształcenie. Najpierw uczył się w szkole przy obecnej Katedrze śś. Janów w Toruniu.

Później wyjechał na studia do Krakowa. Edukację kontynuował w Bolonii, Padwie i Ferrarze. Studiował tam prawo oraz medycynę.

PRACA I PASJA

Po studiach Kopernik wrócił do Polski. Mieszkał w Lidzbarku Warmińskim, Olsztynie oraz Fromborku. Pracował m.in. jako urzędnik, dyplomata i lekarz. Pomimo wielu obowiązków wciąż znajdował czas na swoją pasję – obserwowanie nieba.

Poznaj Mikołaja Kopernika

ASTRONOM

Mikołaj Kopernik jako astronom badał niebo i gwiazdy za pomocą różnych instrumentów.

OCZY

W czasach Kopernika nie znano jeszcze lunet i teleskopów, więc to oczy astronoma były jego najważniejszym instrumentem!

ASTROLABIUM

Najbardziej zaawansowany instrument

w pracowni Kopernika.

Składał się z sześciu kół tworzących skomplikowany układ.

Astrolabium pozwalało badać ruch i określać położenie planet, Księżyca, Słońca i innych gwiazd.

KWADRANT SŁONECZNY

Przypominał dużą, drewnianą tablicę z podziałką kątową i kołeczkiem. Cień rzucany przez kołeczek pozwalał Kopernikowi określać wysokość Słońca nad horyzontem.

TABLICE ASTRONOMICZNE

Na ścianie olsztyńskiego zamku zachowała się np. tablica używana przez Kopernika do wyznaczania równonocy.

TRIKWETRUM

Duży trójkąt zbudowany z trzech listew. Dzięki temu, że jedna z nich była ruchoma, Kopernik mógł obliczać odległość między Ziemią a Księżycem.

Przyrządy astronomiczne z epoki możesz zobaczyć na wystawie

w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Kopernik I KOSMOS

Mikołaj Kopernik

miał wiele talentów, ale jego największą

pasją była astronomia

– czyli badanie

Kosmosu, obserwowanie gwiazd, planet i innych ciał niebieskich. Dzięki tym obserwacjom

Kopernik zauważył, że to Ziemia krąży wokół Słońca, a nie

na odwrót, jak

ówcześnie sądzono.

Właśnie dlatego mówimy, że

„wstrzymał Słońce

i ruszył Ziemię”.

Swoje odkrycia

opisał w rozprawie

O obrotach sfer

niebieskich.

owiedz się więcej o… ciałach niebieskich

GWIAZDY

W przeciwieństwie do tych rysunkowych, prawdziwe gwiazdy są okrągłe jak piłki i bardzo, bardzo duże. Składają się z różnych gorących gazów, głównie wodoru oraz helu. Wytwarzają energię, ciepło i światło – tak jak Słońce.

PLANETY

Wokół gwiazd krążą planety. One z kolei składają się z metali, minerałów, cieczy oraz gazów w różnych proporcjach. Ziemia to w przeważającej mierze żelazo, tlen, krzem i magnez. Ponad 70 procent jej powierzchni pokrywa woda.

KSIĘŻYCE

Nazywamy je też naturalnymi satelitami. To niewielkie ciała niebieskie krążące wokół planet. Oczywiście niewielkie jak na kosmiczne standardy. Ziemski Księżyc ma np. powierzchnię większą od powierzchni Afryki!

GALAKTYKI

Gwiazdy, razem z krążącymi wokół nich planetami, księżycami i innymi małymi ciałami niebieskimi, takimi jak np. meteoroidy czy planetoidy, tworzą większe skupiska, czyli galaktyki. Nasz Układ Słoneczny znajduje się w galaktyce nazywanej Drogą Mleczną.

Z NOTATNIKA ASTRONOMA

Ludzie od wieków wpatrują się w gwiazdy, nadają im imiona i łączą je w gwiazdozbiory, inaczej nazywane konstelacjami. Te zaś często noszą nazwy zwierząt, tak jak np. konstelacja Wielkiego Psa (jej najjaśniejszą gwiazdą jest Syriusz) albo konstelacja Wielkiej Niedźwiedzicy (której częścią jest Wielki Wóz).

Gwiazdy na niebie

Połącz punkty, żeby zobaczyć, jak wyglądają

konstelacje Wielkiego Psa i Wielkiej Niedźwiedzicy.

Kosmiczny krajobraz

Znajdź sześć różnic między obrazkami.

1.

2.

Krzyżówka

Sprawdź swoją astronomiczną wiedzę!

1. Księżyc jest dla Ziemi naturalnym…

2. Astronomia to nauka, która zajmuje się badaniem...

3. Duże skupisko gwiazd, np. Droga Mleczna.

4. Pozwalał Kopernikowi określać wysokość Słońca nad horyzontem.

5. Ziemia krąży wokół...

6. Składają się z metali, minerałów, cieczy oraz gazów w różnych proporcjach; krążą wokół gwiazd.

Wierzę, że poradzisz sobie z rozwiązaniem tej krzyzówki!

7. Instrument, który pozwalał badać niebo i określać położenie planet.

8. Przyrząd astronomiczny przypominający bardzo duży trójkąt.

hasło:

1.

3.

8.

2.

4.

5.

6.

7.

MATEMATYK

Kiedyś fizyka, astronomia, a nawet muzyka były uważane za działy matematyki. Jej tajniki Mikołaj Kopernik poznawał m.in. na studiach w Krakowie.

CODZIENNOŚĆ

Znajomość matematyki była potrzebna Kopernikowi właściwie na każdym kroku – od pracy

administratora poczynając, na badaniu Kosmosu kończąc.

MEDYCYNA

Kopernik jako lekarz obliczał dawkowanie leków proporcjonalnie do wieku, wzrostu oraz wagi pacjentów.

ASTRONOMIA

Rozmiary gwiazd i planet, ich

kształty, ruchy oraz wzajemne

zależności

– wszystko to Kopernik

mógł obliczyć i zbadać dzięki

matematyce!

Tajniki matematyki poznasz np. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. To jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce. Wywodzi się ze szkoły miejskiej, w której wielki astronom pobierał pierwsze nauki.

EKONOMIA

Matematyka przydawała się Kopernikowi również w pracy zarządcy i administratora dóbr kapituły warmińskiej. Żeby dobrze wykonywać swoje zadania, musiał m.in. szacować wartość różnych rodzajów monet.

W rozprawie O obrotach sfer niebieskich Mikołaj Kopernik poświęcił wiele miejsca zagadnieniom matematycznym. Szczególnie interesowała go geometria. Pisał np. o kołach, liniach prostych oraz różnego rodzaju trójkątach. Określił też dokładnie sposób, w jaki mniejszy okręg toczy i obraca się wewnątrz większego okręgu. Dzisiaj to twierdzenie nazywamy twierdzeniem Kopernika.

Kopernik I GEOMETRIA owiedz się więcej o… matematyce

ARYTMETYKA

Jeden z podstawowych, a przy tym najstarszych działów matematyki. Zajmuje się liczbami oraz działaniami, jakie możemy na nich przeprowadzać. Będzie to np. dodawanie, odejmowanie mnożenie i dzielenie.

2 + 3 = 5

GEOMETRIA

Bada figury płaskie i przestrzenne.

Do tych pierwszych zaliczymy koło, kwadrat czy trójkąt. Figury przestrzenne to m.in. graniastosłup (czyli domek jednorodzinny z płaskim dachem), ostrosłup (np. egipska piramida) albo torus (który kształtem przypomina pyszny donut).

ALGEBRA

W dużym uproszczeniu – algebra to rozwiązywanie różnego rodzaju równań, np. działań arytmetycznych z niewiadomą. Może być ona oznaczona dowolną literą alfabetu, najczęściej symbolem „x”. Potrafisz powiedzieć, co się za nim kryje w naszym równaniu?

6 - X = 4

STATYSTYKA

To zbieranie, analizowanie i wyciąganie wniosków z olbrzymiej ilości danych. Statystyki używamy np. do prognozowania pogody, sprawdzania skuteczności leków albo określenia, ile osób może wsiąść do windy tak, żeby to było bezpieczne.

Inne działy poznasz na lekcjach matematyki!

Z NOTATNIKA MATEMATYKA

Jak sama nazwa wskazuje, wielokąty mają kąty!

Trójkąt – trzy. Kwadrat, prostokąt, trapez i inne czworoboki – cztery. Pięciokąt – pięć i tak dalej. Kąty mogą być np. ostre (jak w pokrojonej na trójkątne kawałki pizzy), rozwarte (jak wskazówki zegara pokazujące godzinę ósmą) albo proste (jak róg publikacji, którą teraz trzymasz w rękach).

Wielokąty

figury

Geometryczne korale

Dorysuj elementy naszyjnika zgodnie z poniższym wzorem.

1.

2.

Labirynt

Czy znajdziesz drogę przez labirynt do czerwonego kwadratu?

Powodzenia!

Kwadrat to prostokąt, który ma wszystkie boki równej długości.

EKONOM

Mikołaj Kopernik interesował się ekonomią i zarządzał majątkiem kilku instytucji.

To naukowiec zajmujący się takimi zagadnieniami, jak finanse, sprzedaż i kupno rozmaitych dóbr. Kopernik napisał pierwszą w historii Polski obszerną pracę naukową poświęconą wartości pieniądza – był więc ekonomistą!

To dawny tytuł nadawany urzędnikom, którzy zajmowali się gospodarowaniem cudzym majątkiem. Kopernik zarządzał m.in. zamkiem i majątkiem biskupów warmińskich – był więc też ekonomem!

OLSZTYN

Mikołaj Kopernik był administratorem skarbca w olsztyńskim zamku w latach 1516–1519.

Pomagał też przygotowywać zamek do obrony przed atakiem Krzyżaków w 1521 roku.

FROMBORK

Przez wiele lat Mikołaj Kopernik zarządzał majątkiem kapituły warmińskiej i administrował diecezją we Fromborku. To podczas tej pracy zauważył mechanizmy, które potem nazwał „psuciem pieniądza”.

GRUDZIĄDZ

To tutaj w 1521 roku Mikołaj Kopernik wygłosił traktat O szacunku monety, w którym alarmował, że Krzyżacy produkują monety o zaniżonej wartości srebra i wprowadzają je do obiegu na ziemiach polskich.

Kopernik I MONETY

Mikołaj Kopernik jest

autorem m.in. dzieła

Sposób bicia monety, w którym opisuje

zjawisko wypierania

lepszych pieniędzy

przez gorsze, dzisiaj

nazywane prawem

Kopernika-Greshama.

Według tego prawa

złote i srebrne monety

są zastępowane takimi

z domieszką miedzi, czyli

mniej cennego kruszcu.

Kopernik przestrzegał

przed negatywnymi

konsekwencjami

podobnego „psucia

pieniądza” i nawoływał do wprowadzenia reform

pieniężnych – m.in.

wznowienia produkcji

polskich monet, zamiast

posługiwania się licznymi

obcymi walutami.

pieniądzach

WIELE WALUT

W czasach Kopernika na terenach dzisiejszej Polski można było płacić nie tylko polskimi monetami, ale też tymi pochodzącymi z innych krajów. W obiegu znajdowały się więc dukaty, talary, złote, grosze, szelągi, denary...

PAPIEROWE BANKNOTY

Papierowe pieniądze wprowadzili Chińczycy. Natomiast pierwsze polskie banknoty, zwane biletami skarbowymi, pojawiły się w obiegu w 1794 roku. Każdy z nich musiał mieć w bankowym skarbcu swój odpowiednik w złocie. Dzisiaj takiej konieczności już nie ma. Co więcej, elektroniczne pieniądze na koncie często nie mają pokrycia ani w złocie, ani w papierze!

PIENIĄDZE Z BANKOMATU

Pierwszy bankomat na świecie został zainstalowany w 1967 roku w Londynie. W Polsce pojawił się 20 lat później, w banku przy ul. Czackiego w Warszawie. Dziś w naszym kraju jest ponad 20 tysięcy takich urządzeń!

KOPERNIK NA PIENIĄDZACH

Wizerunek astronoma wykorzystywano wielokrotnie na polskich monetach i banknotach, nie tylko tych okolicznościowych. Przez pewien czas portret Kopernika znajdował się na banknotach obiegowych o nominale 1000 zł.

owiedz się więcej o…

Z NOTATNIKA EKONOMISTY

Pierwsze polskie grosze wybijał w 1367 roku król Kazimierz III Wielki. Grosz krakowski ważył wtedy 3,2 grama i był wykonany ze srebra. Dzisiejsze grosze są lżejsze, ważą tylko 1,64 grama i są zrobione z mosiądzu.

Liczymy oszczędności

Policz, ile pieniędzy znajduje się w każdym rzędzie. Potem spróbuj podsumować wszystkie oszczędności!

Suma wszystkich oszczędności:

Idziemy na zakupy

Jeżeli jeden pączek kosztuje

3 złote i 50 groszy, to ile pączków możemy kupić za wszystkie oszczędności?

3,50 zł

Kolorowanka

Przygotuj kredki i nadaj skarbom kolory!

Różne monety mają różne kolory!

Poznaj Mikołaja Kopernika

LEKARZ

Mikołaj Kopernik jako lekarz pomagał wielu osobom, ale jego praca wyglądała inaczej niż praktyka dzisiejszych medyków.

PRZYGOTOWYWANIE LEKÓW

Obecnie zajmuje się tym farmaceuta, jednak kiedyś było to jedno z zadań lekarzy. Kopernik nie tylko diagnozował choroby i wypisywał recepty, ale też samodzielnie sporządzał oraz dostarczał chorym lecznicze mikstury.

PORTRET LEKARZA

W swoich czasach Kopernik był znany nie jako astronom, ale dobry lekarz. Dlatego na wielu portretach przedstawiano go z konwalią, która jest symbolem nauk medycznych.

POZYTYWNE NASTAWIENIE

NATURA

Przepisywane

przez Kopernika

leki były mieszankami naturalnych

składników: ziół, owoców, przypraw, sproszkowanych

kamieni i metali szlachetnych (np. złoto, perły), a także płynów i wywarów (np. woda, ocet, soki owocowe).

W naszym regionie medycynę można studiować na Collegium Medicum w Bydgoszczy, czyli wydziale lekarskim

Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Mikołaj Kopernik miał nowoczesne podejście do medycyny. Nie wierzył w zabobony, stosował sprawdzone receptury, wiedział też, jak ważne w chorobie jest pozytywne nastawienie pacjenta. Był dobrym psychologiem i umiał wczuć się w sytuację swoich podopiecznych.

Ci zaś opisywali go jako troskliwego i pomocnego lekarza.

Kopernik I MEDYCYNA

Mikołaj Kopernik prowadził praktykę lekarską przez 40 lat i był wówczas jedynym medykiem na Warmii. Zawodu nauczył się podczas studiów we Włoszech. Po powrocie do Polski leczył warmińskich kanoników i możnych, ale nie odmawiał też darmowej pomocy ubogim. Do dziś zachowały się ręcznie wypisywane przez niego recepty oraz notatki na marginesach książek medycznych, które czytał.

owiedz się więcej o… ciele człowieka

SERCE

Jest czerwone, ale kształtem nie przypomina serc rysowanych przez zakochanych.

To jeden z najważniejszych narządów – działa jak pompa, która pozwala dotrzeć krwi do każdej części ciała. Podczas doby przetacza ok. 7200 litrów krwi, czyli tyle, ile zmieściłoby się w 50 wannach!

MÓZG

Trudno wymienić wszystkie jego zadania. Jest niczym centrum dowodzenia.

Dziennie tworzy ponad 70 tysięcy myśli i nie przestaje pracować nawet wtedy, gdy śpimy.

Dopiero w wieku

25 lat osiąga pełną dojrzałość, nadal jednak może się zmieniać. Stale się regeneruje i rozwija!

PŁUCA

Dzięki nim możemy oddychać. Płuca są zbudowane z malutkich pęcherzyków, które napełniają się powietrzem jak balony. Gdyby rozłożyć wszystkie pęcherzyki na płasko, miałyby ponad 260 metrów kwadratowych powierzchni, czyli tyle co… np. kort tenisowy!

KOŚCI

Zaraz po urodzeniu w naszych ciałach można się doliczyć ponad 270 kości, jednak z czasem niektóre się łączą. U dorosłego człowieka jest ich 206. Największa kość to miednica, najmniejsze – młoteczek, kowadełko i strzemiączko, czyli kości znajdujące się w uchu.

Z NOTATNIKA MEDYKA

Jednym z pierwszych znanych nam lekarzy był Hipokrates, starożytny grecki uczony, którego dziś nazywamy

„ojcem medycyny”. To jemu przypisujemy wyznaczenie zasady, którą do dzisiaj kierują się lekarze na całym świecie: „Po pierwsze nie szkodzić”

(w języku łacińskim: Primum non nocere).

Zagadki:

Gdy są zamknięte, świat cały jest czarny, a gdy je otworzysz, nagle się zmienia. Wszyscy je mamy i właśnie dlatego żegnając się, mówimy „do zobaczenia”!

HIPOKRATES

Jest ich 20 – po pięć w jednym miejscu, 10 na górze, 10 na dole. Mieszczą się w bucie i rękawiczce, możesz też stukać nimi po stole.

Pojawia się, gdy się przeziębisz i trudno z nim oddychać.

Męczy też przy alergii, przez niego musisz kichać!

Polski, angielski, niemiecki czy włoski, w każdym inaczej wymawiasz głoski, lecz przede wszystkim to ważna część ciała, bez niego mowa jest niezrozumiała.

3.

1.

4.

2.

Krzyżówka

Sprawdź swoją wiedzę o leczeniu i ciele człowieka!

Przekonajmy się, czy znasz się na leczeniu!

1. Są np. w owocach i warzywach, a ich niedobór prowadzi do chorób.

2. Jest czerwona jak serce i widać ją, gdy się skaleczysz.

3. Odwiedzasz tego lekarza, gdy boli Cię ząb.

4. Mikołaj Kopernik robił leki z ziół, owoców, sproszkowanych kamieni, metali, wywarów, płynów oraz…

5. Grypa, angina, ospa, różyczka czy świnka.

6. Rosną nie tylko na głowie!

7. Największa kość w ciele człowieka.

8. Miejsce, w którym kupujemy lekarstwa.

hasło:

1.

3.

8.

2.

4.

5.

6.

7.

POLIHISTOR

Jak już wiesz, Mikołaj Kopernik był wszechstronnie uzdolnionym polihistorem. Taką utalentowaną, wykształconą osobę można też nazwać omnibusem albo człowiekiem renesansu

RENESANS

To okres odrodzenia nauki i sztuki, czas wielkich odkryć, wynalazków oraz działalności naukowców, takich jak np. Leonardo da Vinci, Michał Anioł czy Mikołaj Kopernik. Wszyscy trzej byli wszechstronnie utalentowani i wykształceni.

PRAWO

WYKSZTAŁCENIE

W Akademii Krakowskiej Kopernik studiował na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Naukę kontynuował na uniwersytetach w Bolonii, Padwie oraz Ferrarze. Zgłębiał tam tajniki medycyny i prawa.

Kopernik specjalizował się w prawie kanonicznym i rzymskim. Pierwsze dotyczy funkcjonowania kościoła. Drugie z kolei skupia się na prawie starożytnego Rzymu, które jest podstawą znanego nam współcześnie prawa. Pojęcia takie, jak np. „kupno”, „sprzedaż”, „własność” wywodzą się właśnie z prawa rzymskiego! W naukach ścisłych także mamy różnego rodzaju prawa, w tym dotyczące ekonomii prawo Kopernika-Greshama. (O tym, czego ono dotyczy, przeczytasz na str. 13).

WSPÓŁCZEŚNIE

Z prawem mamy do czynienia na co dzień w wielu różnych sytuacjach, np. kiedy przechodzimy przez jezdnię albo idziemy na zakupy. Swoje prawa mają dorośli, dzieci, zwierzęta i przyroda!

Kopernik I KRZYŻACY

Kiedy w 1519 roku

wybuchła ostatnia

z polsko-krzyżackich wojen, Mikołaj

Kopernik zarządzał

dobrami kapituły

warmińskiej, a więc zamkami i ziemiami, które chcieli podbić

Krzyżacy. Szczególnie zagrożony był zamek w Olsztynie. Kopernik

zlecił wówczas

naprawienie murów warowni, zgromadził amunicję i zapasy.

Zabiegał też o pomoc

u króla Polski. Choć

więc nie walczył

z mieczem w dłoni, z pewnością

zasłużył na miano obrońcy miasta.

owiedz się więcej o… zawodach Kopernika

DYPLOMATA

Jako urzędnik i administrator dóbr kapituły warmińskiej Kopernik musiał często zajmować się dyplomacją, czyli zawieraniem różnego rodzaju umów oraz prowadzeniem negocjacji. Reprezentował np. kapitułę podczas negocjacji z Zakonem Krzyżackim. Brał też udział w sejmie krakowskim.

TŁUMACZ

Kopernik znał wiele języków, na pewno niemiecki, polski, grekę i łacinę, czyli język używany w starożytnym Rzymie. Być może mówił również po włosku. W końcu to właśnie we włoskiej Padwie studiował medycynę oraz filologię grecką. Tłumaczył też z greki poezję – głównie Teofilakta Symokatty, bizantyńskiego historyka i pisarza.

KARTOGRAF

Uczony sporządził mapy Warmii i Prus. Wyznaczył długość oraz szerokość geograficzną m.in. Fromborka, Torunia, Olsztyna i Krakowa. Znajomość współrzędnych konkretnych miejscowości pozwalała Kopernikowi lepiej obliczać ruchy planet oraz interpretować różne zjawiska astronomiczne!

I NIE TYLKO

Kopernik był również urzędnikiem, strategiem wojskowym oraz filozofem. Przez całe życie pozostawał ciekawy świata, uczył się, odkrywał nowe rzeczy, miał odwagę kwestionować to, co innym wydawało się oczywiste.

Tak jak Kopernik możesz rozwijać swoje pasje i zmieniać świat!

Z NOTATNIKA NAUKOWCA

W 2010 roku, z okazji kolejnej rocznicy urodzin wielkiego astronoma, Unia Chemii Czystej i Stosowanej nazwała na jego cześć jeden z pierwiastków – copernicium. Imieniem Kopernika nazwano również kratery na Marsie i Księżycu, gwiazdę, planetoidę, satelitę, pewien gatunek palmy, kilka szczytów górskich, wiele szkół i ulic.

Labirynt

Poszukaj razem z Kopernikiem drogi do skarbu!

W swojej bibliotece znalazłem bardzo stary zwój z wyrysowanym labiryntem Pomożesz mi przez niego przejść?

Czy zdołasz odgadnąć, jakie słowa kryją się w rebusach?

hasło:

Zamek gotowy do obrony

Znajdź siedem różnic między obrazkami.

1.

2.

hasło:

Postać wielkiego astronoma i jego osiągnięcia upamiętnia Szlak Kopernikowski, który przebiega przez trzy województwa: warmińsko-mazurskie, pomorskie oraz kujawsko-pomorskie. W sumie szlak liczy ok. 590 kilometrów! Na jego trasie czekają na Ciebie budowle z czasów Mikołaja Kopernika, naukowe ekspozycje muzealne, planetaria, obserwatoria i wiele więcej.

KUJAWY I POMORZE

W naszym województwie Szlak Kopernikowski dzieli się na części: północną, wschodnią oraz uzupełniającą. W sumie to ponad 200 kilometrów przygód i atrakcji. Na kujawsko-pomorskim odcinku szlaku lepiej poznasz młodość Mikołaja Kopernika i jego działania na rzecz rozwoju regionu.

Więcej informacji znajdziesz na stronie: www.szlakkopernikowski.pl

• Redaktor prowadzący: Lena Szuster

• Teksty i korekta: Tomasz Skory, Lena Szuster, Lucyna Tataruch

• Konsultacja merytoryczna: Artur Dobiegała • Projekt graficzny i skład: Dagmara Potocka-Sakwińska

Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu • www.kujawsko-pomorskie.pl