KullHadd_29.10.2017

www.kullhadd.com Il-Ħadd, 29 ta’ Ottubru, 2017

Ħarġa Nru 1,268 Prezz €1

KRIŻI DELIA Pierre Portelli qed jidħol fil-laqgħat tal-grupp parlamentari tal-PN ma’ Adrian Delia. Mossa bla preċedent fi żmien ta’ kriżi.

Kriżi li l-partitarji Nazzjonalisti qegħdin jitkellmu dwarha filmiftuħ. Nikkwotawhom kelma b’kelma u filwaqt li hemm min qed jitlob li l-Eks Kap Simon Busuttil jitlaq, oħrajn iridu li l-Eks Prim Ministru Lawrence Gonzi jidħol medjatur.

Iżda, bħalissa ftit tidher tama ta’ fejqan anke minħabba l-elezzjonijiet interni bi block vote għallelezzjoni tal-eżekuttiv li għaliha kkontestaw 58 persuna.

U filwaqt li għaddej dan kollu, oħrajn huma mħabbta blorganizzazzjoni tat-trasport biex illum imorru TasSliema jisimgħu lil Andrew Borg Cardona li kien għajjar “bitch” kantanta Maltija li telgħet għall-Eurovision.

Ara paġni 4 u 5

B’EMENDI KONTRA L-WHISTLEBLOWERS Fil-ġimgħa li kulħadd kien qed jitkellem dwar is-saħħa li rridu nagħtu lill-whistleblowers, l-MEPS tal-PN provaw jillimitawha. Dan b’emendi li tressqu għal rapport dwar is-suġġett fil-Parlament Ewropew, b’MEP Franċiża tgħid li min ried jonora lil Daphne Caruana Galizia kellu bilfors jivvota kontra l-emendi li kienet parti minnhom Roberta Metsola.

Ara paġna 3

DARREN DEBONO PERSON OF TRUST TA’ JOE BORG

Illum niżvelaw li Darren Debono, arrestat b’rabta ma’ “Dirty Oil”, il-każ ta’ kuntrabandu tal-fuel li midja barranija rabtet mal-qtil tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia kien persuna ta’ fiduċja tal-Eks Ministru Nazzjonalista Joe Borg. Debono ħadem bħala person of trust miegħu sas-sena li Joe Borg sar Kummissarju Ewropew.

Ara paġna 6

SURPLUS GALANTOM

Analiżi tal-gazzetta KullĦadd turi kif is-surplus li pajjiżna qed jirreġistra u mistenni jerġa’ jirreġistra s-sena dieħla qed isir fl-istess ħin li l-Gvern qed ikun ‘galantom’ b’żieda fin-nefqa fuq setturi importanti ta’ mijiet ta’ miljuni ta’ ewro iktar fuq l-2012, l-aħħar sena ta’ amministrazzjoni preċedenti. Għexieren ta’ miljuni iktar qed jintefqu fuq proġetti kapitali. Iżda, mhux biss.

Ara paġna 8

02

29.10.2017

kullhadd.com

Editur ALEANDER BALZAN

L-Ogħla Temperatura: 22°C L-Inqas Temperatura: 15°C L-Indiċi UV: 4 Is-Sitwazzjoni Ġenerali: Firxa t’arja ta’ pressjoni għolja ser testendi mill-Bajja ta’ Biscay sal-Libja u l-Eġittu.

It-Temp: Xemxi.

Ir-Riħ: Ħafif għal moderat mill-Majjistral it-Tramuntana li jdur mill-Majjistral u jiżdied għal qawwi.

Il-Viżibilità: Tajba.

Il-Baħar: Moderat għal qawwi li jsir qawwi.

L-Imbatt: Baxx mil-Lvant għall-Grigal.

It-Temperatura tal-Baħar: 23°C

email: aleander.balzan@partitlaburista.org

Reklamar u Distribuzzjoni KIMBERLY CUTAJAR email: sales@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2572

Disinn tal-Paġni LEANNE ABELA GRECH tel: (+356) 2568 2571

Kuntatt Ġenerali KullĦadd

It-Tnejn

email: editorial@kullhadd.com tel: (+356) 2568 2570

It-Tlieta

L-Erbgħa

Indirizz Postali KullĦadd

One Complex, A 28B, Industial Estate Il-Marsa MRS 3000

24°C

UV 4

17°C

Il-Ħamis

23°C

UV 3

15°C

22°C

Il-Ġimgħa

UV 4

16°C

Is-Sibt

Sit Elettroniku KullĦadd kullhadd.com

Mezzi Soċjali www.facebook.com/kullhadd

22°C

UV 4

16°C

22°C

UV 4

16°C

22°C

UV 3

16°C

SPIŻERIJI LI JIFTĦU LLUM IL-ĦADD Empire Pharmacy, 77, Triq it-Teatru l-Antik, Il-Belt Valletta – 21225785 Darwin Pharmacy, 152, Triq il-Kbira San Ġużepp, Il-Ħamrun – 21221512 Evans Pharmacy, 96/98, Triq San Bastjan, Ħal Qormi – 21487020 St. Paul’s Pharmacy, Triq Brared, Birkirkara – 21442135 O’Hea Pharmacy, 128, Triq Manoel, Il-Gżira – 21330268 Numri Importanti San Ġwann Pharmacy, 11, Triq Feliċ Borġ, San Ġwann – 21386974 Is-Servizzi kollha ta’ Emerġenza​ Norman’s Pharmacy, 133, Triq il-Kbira, Tas-Sliema – 21332243 112​ St. Michael Pharmacy, Misraħ tat-Transfigurazzjoni, Ħal Lija – 21435875 Pillbox Pharmacy, 63, Triq il-Bjad, In-Naxxar – 21417406 Il-Pulizija ta’ Malta Euro Chemist, Triq il-Kurazza, Il-Qawra – 21581876 2122 4001-9​ Sonren Pharmacy, Triq iż-Żejtun, Ħal Tarxien – 21672757 White Cross Pharmacy, Shop A, Block 1, Fuq San Pawl, Bormla – 21821671 Id-Dipartiment tal-Protezzjoni Ċivili ​ St. Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Marsaskala – 21637615 2393 0000 Pompei Pharmacy, Xatt is-Sajjieda, Marsaxlokk – 21651278 Milia’s Pharmacy, 42, Vjal il-Blue Grotto, Iż-Żurrieq – 21689971 Il-Gwardjani Lokali ​2132 0202 Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Ħelsien, Ħaż-Żebbuġ – 21465411 Imtarfa Pharmacy, 207 Triq San David, L-Imtarfa – 21451261

Stampat Progress Press

L-Isptar ta’ Malta 2545 0000

L-Isptar ta’ Għawdex ​2156 1600

Servizz Veterinarju ta’ Emerġenza ​ 5004 3888

Servizz ta’ Direttorju Telefoniku ​1182

Għawdex Castle Pharmacy, 2, Misraħ l-Indipendenza, Ir-Rabat – 21556970 Tony’s Pharmacy, “Egret Court”, Triq il-Wied, Marsalforn – 21563617 Servizz ta’ tobba fiċ-ċentri tas-saħħa fil-Ħdud u l-festi pubbliċi Iċ-Ċentri tas-Saħħa tal-Mosta, Raħal Ġdid u l-Furjana jiftħu għall-emerġenzi – – 24 siegħa, sebat ijiem filġimgħa. Fil-Ħdud u fil-festi pubbliċi, iċ-Ċentru tas-Saħħa tal-Gżira jiftaħ għall-emerġenzi bejn it-8.00am u l-5.00pm. Ikun hemm ukoll servizz ta’ infermier bejn it-8.00am u t-8.00pm. Il-pubbliku jrid jattendi ċ-ċentru tas-saħħa tad-distrett tiegħu. Persuni mingħajr karta ta’ identità ma jiġux moqdija.

03

29.10.2017

kullhadd.com

DAQQA TA’ ĦARTA LILL-MEMORJA TA’ DCG • L-MEPS TAL-PN FAVUR EMENDI LI JNAQQSU D-DRITT TAL-WHISTLEBLOWER • MEP FRANĊIŻA TGĦID LI L-AQWA TISLIMA KIENET VOT KONTRA DAWK L-EMENDI Il-membri tal-Parlament Ewropew tal-Partit Nazzjonalista vvutaw kontra l-memorja ta’ Daphne Caruana Galizia. Dan fi kliem MEP Franċiża li fil-Parlament Ewropew ressqet rapport dwar il-ħarsien tal-whistleblower. Rapport li l-vot dwaru ttieħed nhar it-Tlieta 24 ta’ Ottubru, proprju ftit tal-ħin wara minuta silenzju b’memorja għal Daphne Caruana Galizia.

L-MEP Virginie Roziere qalet li filwaqt li kulħadd jinsab imnikket bil-qtil ta’ Caruana Galizia t-tribut veru kellu jkun li wieħed jgħaddi mill-kliem għall-fatti. “Aħna se nagħmlu rapport fuq il-whistleblowers,” qalet Roziere li rreferiet għall-fatt li kien hemm xi emendi għar-rapport tagħha.

Dawn kienu emendi mhux mixtieqa għax kienu jnaqqsu d-drittijiet tal-whistleblower u għalhekk imorru kontra l-iskop tar-rapport.

Huma emendi li kellhom l-appoġġ tal-Membri Parlamentari Ewropej tal-Partit Nazzjonalista u li Roberta Metsola kienet fost dawk li ressquhom.

L-ewwel emenda riedet tpoġġi numru ta’ kundizzjonijiet qabel whistleblower ikun jista’ jmur għand il-midja, it-tieni emenda kienet timmina l-validità tal-whistleblower u r-rapport tiegħu jekk bħala l-ewwel pass imur għand il-midja u t-tielet emenda kienet tneħħi d-dritt għall-anonimità tal-whistleblower u minflok tipprova

Virginie Roziere

tbiddlu għall-kunfidenzjalità.

Dawn l-emendi li kellhom ilvot favur ta’ Roberta Metsola, David Casa u Francis Zammit Dimech m’għaddewx, biex ir-rapport finali għadda kif ried, fost oħrajn, il-grupp tas-soċjalisti u demokratiċi inkluż it-tliet MEPs tal-Partit Laburista li b’għemilhom reġgħu kienu fuq quddiem nett favur id-dritt tal-informazzjoni u l-libertà ta’ ġurnal-

ist biex iwettaq ħidmietu.

Meta kkummentat fuq dawn l-emendi li m’għaddewx, l-MEP Franċiża Roziere qalet: “Ma jistax ikollna din ittip ta’ ipokresija. Huwa tajjeb li għamilna l-għażla t-tajba u urejna li rridu niddefendu l-ġurnalisti u lil dawk li jridu jitkellmu,” qalet l-MEP li żiedet li ma tistax tifhem kif hawn min jgħid li jrid jappoġġja lil min jinvestiga mbagħad jip-

prova jillimita lil dawk li jridu jitkellmu. “Kuntenta ħafna li dawn l-emendi m’għaddewx,” kompliet tikkummenta.

“Dak kien l-appell tiegħi.

Ma nistgħux naċċettaw double speech. Għalhekk tajjeb li għamilna l-għażla t-tajba u għedna rridu niddefendu l-ġurnalisti. Għax il-pubbliku għandu dritt ikun jaf x’inhu għaddej,” tenniet Roziere li kkummentat ukoll dwar l-at-

titudni tal-awtoritajiet Maltin quddiem il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia.

“Huwa xokkanti li seħħ dan il-qtil f ’Malta. U naħseb li huwa sinjal tajjeb ħafna li l-awtoritajiet Maltin fetħu l-inkjesta u talbu l-għajnuna mill-FBI u l-Europol. Dan hu l-aqwa mod biex nassiguraw li l-investigazzjoni ssir bil-garanziji kollha meħtieġa,” qalet Roziere.

04

29.10.2017

kullhadd.com

• IL-PARTITARJI TAL-PN F’BAĦAR TA’ INKWIET

MIN IRID LIL SIMON JITLAQ, MIN IRID LIL GONZI MEDJATUR Partitarji tal-Partit Nazzjonalista jinsabu f ’baħar ta’ inkwiet imnikkta b’dak li għaddej minnu l-partit inqas minn xahrejn wara li għażel Kap ġdid. Ma jifilħux iktar għal dak li qed iseħħ quddiem għajnejhom, minn dawk li appoġġjaw biex telgħu fil-Parlament, fil-konfront ta’ dak li appoġġjaw biex isir Kap. Frustrati bis-sitwazzjoni li jinsabu fiha qed jiżvogaw fil-programmi ta’ Radio 101, u l-messaġġi huma ċari. Jafu x’inhu għaddej u lil min qed jisfida jgħidulu jitlaq. Oħrajn qed isejħu għall-medjazzjoni, fosthom tal-eks Prim Ministru Lawrence Gonzi. Filwaqt li hemm min lil dawn in-nies qed jgħidilhom jieqfu għax Delia qiegħed hemm biex ikun ikkritikat. Għax fuq kollox dik hi d-demokrazija.

Li hu żgur hu li l-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia ħoloq konfużjoni fil-partit.

F’uħud minn ħafna interventi fuq Radio 101 intqalu dawn id-dikjarazzjonijiet.

“Naqbel 150% mal-ewwel persuna li tkellmet dwar l-inkwiet li qed jipprovaw jaqilgħu, mhux kif għidt int, nies minn barra l-partit, imma nies minn ġol-partit,” qal wieħed mis-semmiegħa li għamilha ċara li ma jaqbel xejn mal-preżentatriċi li provat tnaqqas mis-serjetà tas-sitwazzjoni.

Oħrajn, li ċwieċ mhumiex, qalu li jekk vera mhumiex kontra Delia d-deputati għandhom jagħmlu dikjarazzjoni ta’ fiduċja fil-Kap. “Se nibqgħu sejrin biha?

Għalfejn ma ssirx dikjarazzjoni li mhux veru mid-deputati, ħalli n-nies ma jibqgħux sejrin biha?” qalet semmiegħa oħra li nstemgħet imweġġa’ b’dak li għaddej.

Kien hemm imbagħad min kellu messaġġ ċar lejn Simon Busuttil. Itlaq. “Mhux għamilha ċara li mhux beħsiebu jieħu parti fl-elezzjoni ta’ kap tal-partit u se jibqa’ hemm. Inħallu lil Kap tal-partit il-ġid Adrian Delia jaħdem għalina. Nies minn ġewwa tal-partit qed ifarrku l-partit,” qal semmiegħ ieħor.

“Adrian Delia tela’ b’vot

demokratiku. Mela allura issa noqogħdu ngħidu fuq id-demokrazija. Din ħsara lill-partit. Misshom jagħmlu stqarrija li mhux veru,” reġa’ insista xi ħaddieħor.

“Ma noq o g ħ d u x ngħidu dawn qlajjiet.

Din hija verità. Jien nagħmel challenge lil min hu msemmi fil-gazzetti. Jew joħroġ stqarrija li mhux veru jew jagħmel libell. Jien wieħed minn dawk li se nibdew inċemplu n-nies u nistaqsihom intom x’se tagħmlu? Jew ma’ naħa jew oħra,” qal semmiegħ ieħor b’oħrajn iċemplu biex jaqblu miegħu. Filwaqt li semmiegħ ieħor kellu appell ċar: “Ngħid lill-kandidati li ħarġu u ma telgħux, tibqgħux tagħmlu ħsara.

Li kieku ridukom in-nies kienu jtellgħukom.”

Iżda, mhux kulħadd jaqbel. “Għax il-Kap tela’ demokratikament noqogħdu kulħadd wara dak ilkap. Il-Prim Ministru tela’ demokratikament u l-ħażin jibqa’ ħażin. Dellijiet fuq il-kap hemm, jiena tesserat u vvotajt. Il-ħaġa li nikkritikaw lil min jikkritika l-kap ħażin huwa ħażin minnu nnifsu,” qal tesserat li b’vuċi edukata spjega għaliex ma jaqbilx ma’ sħabu.

Oħrajn kienu mwaqqfa milli jagħmlu l-intervent tagħhom għax ma felħux ma jattakkawx lil Simon Busuttil.

“Jien għandi rispett lejn Dr Busuttil. Biss ħsara qegħdin jagħmlu u jekk trid ngħidlek l-ismijiet.

Kienu Membri Parlamentari li tlabthom kif nistgħu nagħmlu biex nagħqdu l-partit. Ir-risposta kienet li mhux lesti. Lesti biex jagħmlu ħsara lill-Kap. Għidtilhom dak għażilnieh aħna,” qalet persuna oħra.

Quddiem dan kollu ċempel xi ħadd jitlob medjazzjoni.

“Robert Cutajar please.

Int għandek fiduċja kemm minn Laburisti u kemm minn Nazzjonalisti. Hemm

ċans tressaq lil Lawrence Gonzi jkun medjatur?” staqsa xi ħadd. “Ovvjament jien ma stennejtx din id-domanda,” qal Cutajar li bħal fuq ir-radju prova ma jidħolx bejn il-basla u qoxritha.

Imbagħad tkellmu oħrajn iktar determinati. Saħqu li l-Partit ikbar minn kulħadd u min irid jitlaq, jitlaq.

Għax il-Partit diġà nqasam fl-imgħoddi, qal dan is-semmiegħ, u kien baqa’ jgħix biss l-istess Partit Nazzjonalista. Kif kien seħħ ukoll fil-Partit Laburista.

“Aħna għażilna kap xahar ilu u mhux se nirrispetawh? Jekk hemm min irid jaqsam il-partit jaqsmu.

Jekk għandhom jitilqu jitilqu,” qal determinat semmiegħ ieħor. Li kellna niktbu dwar kull telefonata li daħlet f ’dan is-sens nimlew paġni sħaħ.

Se nibqgħu sejrin biha?

Għalfejn ma ssirx dikjarazzjoni li mhux veru mid-deputati, ħalli n-nies ma jibqgħux sejrin biha?

05

29.10.2017

kullhadd.com

PIERRE PORTELLI FIL-LAQGĦAT TAL-GRUPP PARLAMENTARI • 13-IL DEPUTAT BISS JATTENDU L-LAQGĦA TAL-ĠIMGĦA Pierre Portelli għadu ma nħatarx Segretarju Ġenerali tal-Partit Nazzjonalista iżda diġà beda jsib postu fil-laqgħat tal-grupp Parlamentari. Dan fuq għażla tal-kap tal-Partit Adrian Delia li quddiem in-nuqqas ta’ appoġġ li jgawdi mal-grupp Parlamentari ħass li għandu jdaħħal miegħu lill-konsulent. Biex hekk iktar deputati komplew isibu r-raġunijiet għaliex internament jattakkaw lill-istess Adrian Delia. Saħansitra f ’mossa oħra li tfisser ħafna f ’laqgħa tal-grupp, nhar il-Ġimgħa li għadda attendew biss 13 minn total ta’ 28 Membru Parlamentari. Fost dawk li m’attendewx għall-grupp Parlamentari kien hemm

il-Viċi Kap Beppe Fenech Adami magħruf għal kemm politikament (u hemm min jargumenta li wkoll personalment) jobgħod lil Delia u li din ilġimgħa kien kritiku ħafna tal-Kap tiegħu meta tkellem fil-Parlament. Il-battuti kienu ċari għal min ried jifimhom.

Intant, Pierre Portelli tefa’ ismu għall-elezzjoni tal-eżekuttiv tal-Partit Nazzjonalista. Meqjus bħala l-ewwel pass biex imbagħad jitfa’ ismu għal Segretarju Ġenerali, għalkemm hemm min jaf li internament mhux darba u tnejn wera x-xewqa li jibqa’ konsulent u Segretarju Ġenerali jkun xi ħadd ieħor.

BLOCK VOTE GĦALL-EŻEKUTTIV • IĊEMPLU LILL-KANDIDATI JISTAQSUHOM MA’ MIN HUMA • INBIDLU D-DATI ĦABTA U SABTA Għall-elezzjoni tal-eżekuttiv tal-Partit Nazzjonalista, li bdiet ilbieraħ, hemm 58 kandidat. 40 iktar minn kemm hemm postijiet.

Għalkemm il-Partit Nazzjonalista prova jagħti l-impressjoni li din hi xhieda ta’ interess, dawk li l-politika jafuha sew huma konxji li din hija xhieda tal-qasmiet interni li issa qed jitkellem dwarhom kulħadd. Għal din

l-elezzjoni hemm żewġ gruppi; dawk li jappoġġjaw lil Delia u dawk li le. Saħansitra bil-għan li dawk li jappoġġjaw lil Delia jkunu attakkati fl-aħħar eżekuttiv tal-Partit Nazzjonalsita telgħet il-proposta li impjegati tal-midja tal-Partit Nazzjonalista ma jkunux kandidati. Proposta li m’għaddietx għaliex anke uħud li ma’ Delia ma jarawx għajn m’għajn qalu li din ma tagħmilx sens għax impjegati tal-midja dejjem tħallew jikkontestaw elezzjonijiet interni.

Quddiem din is-sitwazzjoni hemm membri tal-Kunsill

JORGANIZZAW IT-TRASPORT BIEX JISIMGĦU ’L-BOĊĊA Il-kumitati tal-Partit Nazzjonalista qed jerġgħu jorganizzaw it-trasport għal dik li suppost hi protesta tas-soċjetà ċivili. Mal-membri qed jikkomunikaw permezz ta’ sms u emails u kkuppjati qed ikun hemm dejjem is-Segretarju Ġenerali Rosette Thake u l-eks Kap Simon Busuttil li qed jikkordinaw li jniżżlu kemm jista’ jkun nies.

U filwaqt li fl-ewwel ġimgħa t-trasport għamluh biex dawk li marru l-Belt semgħu lil Michael Briguglio u lil Manuel Delia, fost oħrajn, din id-darba l-kelliem ewlieni se jkun

Andrew Borg Cardona, l-avukat midħla tal-Partit Nazzjonalista li jiftaħar li għandu DNA differenti minn tal-Laburisti. B’dik id-DNA ħa kuntratti pubbliċi u għall-aħħar snin ikkritika dak kollu li għamel Gvern Laburista. Il-Boċċa mhuwiex l-uniku nazzjonalist doc li se jitkellem fil-protesta tal-lum, li l-loġistika tagħha se terġa’ ssir bis-sehem ta’ Michael Fenech Adami, li m’għandu bżonn ebda introduzzjoni u li t-trasparenza u l-kontabbiltà ma tantx kienu kwalitajiet tiegħu meta okkupa karigi pubbliċi.

Ġenerali li ċemplu lill-uħud mill-kandidati u staqsewhom lil min qed jappoġġjaw. Saħansitra, xi kandidati ħassew li min jeddhom għandhom jiddikjaraw fuq Facebook li huma jappoġġjaw lill-Kap u se jkunu qegħdin jaħdmu miegħu.

Iżda, kwistjoni oħra li ftit setgħu jifhmu hi dik fejn in-nomini li kellhom jagħlqu t-Tlieta kienu mġebbda sal-Ġimgħa. Sorpriża għal ħafna, għalkemm l-imkejjen tagħna fissru kif dawk kienu tlett ijiem ta’ manuvri meta xejn mhu jsir fil-paċi u fis-serenità.

06

29.10.2017

kullhadd.com

DARREN DEBONO PERSON OF TRUST TA’ JOE BORG Darren Debono, li fl-aħħar jiem iddomina l-aħbarijiet lokali u fl-Italja minħabba l-allegat involvement tiegħu fil-każ “Dirty Oil”, kien għażla ta’ Joe Borg li meta kien Ministru ħadu miegħu bħala person of trust. Il-gazzetta KullĦadd rat dokumenti li jikkonfermaw dan kollu u tagħrif li għandna f ’idejna juri li Joe Borg ma kienx l-uniku esponent tal-Partit Nazzjonalista li tiegħu Darren Debono huwa qrib, b’oħrajn għadhom fiċ-ċentru tal-Partit Nazzjonalista sal-lum.

Joe Borg kien ħatar lil Darren Debono bħala person of trust fis-segretarjat tiegħu u Darren Debono temm l-impjieg fl-2004, is-sena meta Joe Borg inħatar Kummissarju Ewropew responsabbli mis-sajd.

Fl-aħħar snin Joe Borg reġa’ sar protagonist ewlieni fil-Partit Nazzjonalista wara li Simon Busuttil għażlu biex ikun il-bniedem li jagħżel il-kandidati tal-Partit Nazzjonalista għall-elezzjonijiet li saru flaħħar ħames snin.

Id-“Dirty Oil” huwa każ ta’ kuntrabandu enormi tal-fuel mil-Libja lejn l-Italja, b’Malta

Darren Debono jiġi arrestat fi Sqallija tkun parti mit-traġitt. Darren Debono kien arrestat jiem wara l-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia f ’pajjiżna. Il Fatto Quotidiano, ġurnal Taljan, irrapporta kif kien arrestat ir-raġel li jgħaqqad lil Caruana Galizia mal-inkjesta fuq iż-żejt mil-Libja. Ma’ Debono kienu arrestati numru ta’ Taljani u Libjani.

Diversi ġurnali Taljani nnotaw kif Daphne Caruana Galizia kienet kitbet dwar il-kuntrabandu tal-fuel u qalet li dawk li jittraffikaw il-fuel jinqatlu b’karozzi bomba, filwaqt li dawk li jinnegozjaw id-droga

jinqatlu bi sparatura.

Caruana Galizia kienet kitbet dwar Darren Debono nnifsu fil-blogg tagħha. Hemm semmiet kif sajjieda bħalu nqatlu b’karozzi bomba minħabba l-mod kif kienu qed jinnegozjaw mal-Libjani.

F’rapporti oħra kien innotat ukoll kif il-pulizija ta’ kontra l-mafja fl-Italja kienet diġà qed issegwi l-informazzjoni ta’ Caruana Galizia dwar it-traffikar ta’ żejt misruq mil-Libja u li kien qed jinbiegħ fl-Ewropa. Ir-rapport jgħid li d-disa’ persuni li ġew arrestati fi

Sqallija huma suspettati li kienu qegħdin iservu ta’ intermedjarji bejn il-mafja ta’ Sqallija u l-operazzjonijiet tal-ISIS fil-Libja biex jinbiegħ diesel misruq fl-ekonomija s-sewda.

Dwar il-każ “Dirty Oil” tkellem iktar minn darba il-Prosekutur ta’ Catania Carmelo Zuccaro. Qal li l-pulizija fi Sqallija kienet qed tinvestiga serq ta’ diesel minn raffinerija fi Tripli fl-2015. Jingħad li dakinhar ġew importati fl-Ewropa mat-82 miljun kilo ta’ diesel minn Malta u l-Italja u li dan id-diesel ġie ttrasportat fuq dgħajjes żgħar

tal-immigranti u wara tgħabba fuq vapuri akbar li kienu qegħdin jistennew barra minn Malta.

Rapporti jgħidu li Caruana Galizia kienet qed issegwi dan it-traffikar ta’ żejt mill-qrib u jidher li rifset xi kallu ta’ negozjanti Maltin li kienu involuti f ’din l-operazzjoni illeċita.

Intant skont rapporti oħra li dehru fl-aħħar jiem, l-investigaturi li għamlu użu ta’ apparat li jinterċetta t-telefonati, Darren Debono esprima rabja kbira kontra kumitat ta’ esperti tan-Nazzjonijiet Magħquda wara li qalu lill-kumitat tas-sigurtà b’kuntrabandu tal-fuel mil-Libja lejn Malta.

Fir-rapport investigattiv ta’ 284 paġna jingħad ukoll li Debono ġie interċettat jesprimi r-rabja tiegħu dwar artiklu ppubblikat fuq il-Wall Street Journal fuq is-suġġett. Jingħad li Debono kien konvint li dan influwenza l-konklużjonijiet tal-esperti tal-Nazzjonijiet Magħquda.

B’referenza għall-fatt li Caruana Galizia tellgħet dan l-artiklu fuq il-blogg tagħha, Debono f ’telefonata ma’ sieħbu għajjar lill-ġurnalista li ppubblikat l-artiklu.

07

kullhadd.com

FOND BIEX IL-FESTI JSIRU IKTAR AĊĊESSIBBLI Kitba ta’ RACHEL POWELL Il-Gvern se jniedi inizjattiva bil-għan li l-festi jkunu iktar aċċessibbli għall-persuni b’diżabilità. Ta’ kull sajf tqum il-kontroversja meta xi armar ixekkel l-aċċess għal xi wheelchair u s-Segretarjat responsabbli mill-persuni b’diżabilità se jkun proattiv billi jniedi fond għal dawk l-għaqdiet li jieħdu sehem fil-festi u li joħolqu inizjattiva biex il-festa tal-belt jew raħal tagħhom tkun iktar aċċessibbli. Din hi wkoll miżura tal-baġit.

Il-baġit allokat għal dan ilfond huwa ta’ €100,000. Biex il-każini tal-baned jibbenifikaw minn dan il-fond se jkunu mitluba jitfgħu applikazzjoni quddiem bord tal-għażla, li ħa jkun kompost minn professjonisti f ’dan il-qasam. Minn tagħrif li ksibna jirriżulta li l-massimu li każin tal-banda jista’ jingħata minn dan il-fond huwa ta’ €10,000. Għalkemm iktar informazzjoni fuq din l-inizjattiva ser tingħata f ’Jannar 2018.

Tkellimna ma’ Oliver Sciclulna, Ċermen tal-Kummissjoni Nazzjonali Persuni b’Diżabilità rigward din il-miżura.

Fi kliem Scicluna, mingħajr dubju l-inizjattiva hija pass

tajjeb ’il quddiem biex tiġi indirizzata s-sitwazzjoni li kull sajf tinħoloq minħabba ċertu armar tal-festi li jostakola bankini diversi madwar Malta u Għawdex.

“Jien kemm-il darba kont voċiferu dwar dan is-suġġett ovvjament mhux għax irrid neqred it-tradizzjoni tal-festi, iżda għax nixtieq nara li l-istess armar ma jkunx qiegħed ixekkel persuna b’diżabilità li tgħix ħajja indipendenti, kif ukoll li l-istess Festa tkun fiha nnifisha inklussiva.”

Scicluna qal li dan huwa bidu tajjeb għax jaħseb li aktar ’il quddiem għandna nimirħu u

l-fondi provduti jkunu aktar u mhux biss forma ta’ kompetizzjoni iżda f ’forma ta’ grant.

B’hekk l-għaqdiet tal-armar li ħafna minnhom jagħmlu xogħol volontarju jkunu qed jingħataw għajnuna biex filwaqt li jsebbħu l-lokalità tagħhom fi żmien il-festa, jiġi ukoll ikkunsidrat dak kollu li hemm bżonn biex l-aċċessibilità fil-lokalità ma tiġix mxekkla.

“Il-Kummissjoni f ’dan l-aħħar snin għamlet diversi rapporti fosthom rapport li sar fis-sajf tal-2016 fejn ġew awditjati 20 lokalità, jiġifieri 20 festa fejn stajna nifhmu x’inhuma l-aktar sitwazzjonijiet

komuni.”

Tajjeb li jiġi ċċarat li meta bankina tkun dejqa anqas min 1.2 metri, skont il-linji gwidi tal-aċċessibilità, u l-istess bankina tkun tinsab fi triq li ma tkunx tista’ titwessa’, inutli tinħela ċertu enerġija biex l-istess bankina ma tiġix armata.

Dan minħabba l-fatt li bankina li tkun idjaq min 1.2 metri diġà mhux tajba biex persuna li tagħmel użu minn wheelchair biex tgħaddi min fuqha. Iżda jekk il-bankini jkunu skont il-linji gwidi, huwa obbligat billiġi li dawn ma jiġux ngumbrati bl-ebda mod.

“Dan is-sajf biss kellna

29.10.2017

madwar 10 rapporti fuq 10 lokalitajiet differenti. Kienu sitwazzjonijiet fejn ċertu għaqdiet resqu għandna biex flimkien nippjanaw kif se jiġu mwaħħlin arbli u pilandri b’mod aċċessibbli, fosthom kien hemm il-Każin ta’ San Ġużepp tar-Rabat, Malta.”

Scicluna ħeġġeġ lill-Gvern biex jkompli jinvesti f ’inizjattivi bħal dawn li mhux biss ikabbru l-profil ta’ Malta fejn tidħol kultura iżda jagħtuna ċ-ċans bħala pajjiż li nkunu ta’ eżempju lejn pajjiżi kulturali oħrajn u dan issir għax mingħajr dubju matul is-sajf pajjiżna jilqa’ ħafna turisti.

Is-Segretarju responsabbli mis-settur, Anthony Agius Decelis, qal: “Napprezzaw ukoll ix-xogħol li l-membri tal-każini tal-baned jagħmlu kontinwament u b’mod volontarju għal dawn il-festi. L-impenn tagħhom f ’dan ir-rigward huwa imprezzabli. Dan kollu jsaħħaħ il-kultura Maltija.” Żied li “dan il-fond iwassal sabiex dawn l-individwi jibqgħu jgawdu dawn it-tradizzjonijiet u jkollhom festa aktar aċċessibbli. Huwa importanti li l-anzjani u l-persuni b’diżabilità jgawdu l-kultura Maltija u jkunu parti ċentrali fil-komunità.”

KOPPJI INFERTILI MĦEĠĠA JIKSRU S-SILENZJU Kitba ta’ janjostikati bil-kanċer. Dawk il-koppji li RACHEL POWELL qed jissieltu mal-kundizzjoni tal-infertilità jgħaddu minn diversi weġgħat fosthom L-infertilità hija ħafna iktar komuni milli emozzjonali, stress fiżiku u finanzjarju. wieħed jimmaġina. Fil-fatt taffettwa kop- Barra minn hekk, ħafna drabi jkunu qed pja minn kull sitta. Fil-pajjiżi tal-Unjoni ibatu fis-skiet u għaldaqstant iħossuhom Ewropea hemm madwar 25 miljun per- waħedhom. “Ħafna koppji jiddejqu jiftħu qalbsuna li qed jiġu affettwati mill-infertilità.

“Kisser is-Silenzju” hija t-tema ta’ attività hom dwar din il-kundizzjoni medika. li se tittella’ llum fil-Belt fejn se titqajjem Hawn min saħansitra anki ma’ membri iktar kuxjenza dwar l-infertilità. Tkellim- tal-familja tiegħu stess jiddejjaq jitkellem. na mal-organizzaturi, li-Malta Infertility Dan minħabba li din il-kundizzjoni iġġib ħafna stigma magħha u għaldaqstant Network.

“M’hemmx infertilità li hija eħfef biex il-koppji jagħżlu li ma jitkellmux.”

Bħala għaqda l-Malta Infertility Nettindirizzaha. Il-problemi mediċi mhux neċessarjament huma ugwali u hemm work ħasset il-bżonn li tilħaq lil dawk diversi kundizzjonijiet li jistgħu jik- il-koppji fis-soċjetà li għaddejjin minn kawżaw infertilità. Kull koppja hija dif- din il-problema, li joffru appoġġ lil kull ferenti u m’hemmx kejl wieħed li jgħodd min ikun qed iġarrab din l-esperjenza, għall-koppji. Meta l-kundizzjoni medika li kif spjegajna twassal għal tbatija fiżitiġi ddijanjostikata mbagħad ikun hemm ka, emozzjonali, soċjali u finanzjarja diversi trattamenti li wieħed jista’ jagħmel għall-koppji. Permezz ta’ dan il-grupp ta’ skont il-kundizzjoni tiegħu,” qalet kellie- sapport li jiltaqa’ darba fix-xahar, il-membri jistgħu jaqsmu l-uġigħ emozzjonali ma għall-grupp.

Mir-riċerka jirriżulta li l-infertilità taffett- u d-diffikultajiet soċjali relatati ma’ din wa lill-mara u lir-raġel b’mod ugwali. Fil- il-kundizzjoni, ma’ min jista’ jifhimhom.

L-attività tal-lum hija kommemorafatt taffetwa 33% tan-nisa, 33% tal-irgiel u 33% l-oħra jew ma hemmx spjegazz- zzjoni ċkejkna iżda b’sinifikat kbir għax joni ‘unexplained infertility’ jew il-proble- għall-ewwel darba qed tiġi ċċelebrata l-Fertility Awareness Week f ’Malta bit-tema tkun ġejja miż-żewġ naħat.

Studju tal-Università ta’ Harvard ik- ma ‘Break the Silence’. Dan minħabba li konkluda li nisa li jkunu qed jissieltu l-in- persuni li għaddejjin mill-infertilità diffifertilità jaffaċċjaw sentimenti ta’ ansjetà cli jitkellmu dwar dak li għaddejjin minu dipressjoni bħall-pazjenti li ġew iddi- nu peress li din hija sitwazzjoni delikata

minħabba li din il-kundizzjoni iġġib ħaf- l-għan li tnaqqas it-tbatija ta’ dawn il-koppji. Fil-Baġit 2018, il-Ministru tal-Finanna stigma magħha. zi Edward Scicluna qal li l-Gvern se “Għaldaqstant l-iskop ta’ din l-attività huwa proprju biex is-soċjestendi s-servizz tal-IVF jetà tkun aktar konxja u b’xejn b’tisħiħ fil-liġi li nqajmu iktar gharfien tkun tirrifletti l-avdwar l-infertilità li vanzi teknoloġiċi wara kollox hija Ħafna koppji jiddejqu għall-benefiċċju kundizzjoni mekoppji jiftħu qalbhom dwar din ta’biexiktarikollhom dika. Il-bżieżaq ħa jitilgħu it-tfal. il-kundizzjoni medika. waħda wara “Ahna nilqgħu l-oħra mqabb- Hawn min saħansitra anki dawn l-inċendin ma’ xulxin tivi u nagħmlu ma’ membri tal-familja fejn ħa tinżamm appell biex filtiegħu stess jiddejjaq l-aħħar bużżieqa waqt li s-suġġett biex niġbduhom tal-infertilità jiġi jitkellem lura ’l isfel. Dan biex diskuss, jiġi diskuss ma nagħmlux ħsara b’sensittività u b’rispett lill-ambjent.” lejn dawn il-koppji, sabiex Bla dubju l-introduzzjoni talil-bżonnijiet ta’ dawn il-koppji IVF u l-inċentivi fl-addozzjoni huma jkomplu jinstemgħu biex titaffa t-tbatikollha miżuri tajbin li jgħinu lil dawk ja li jkunu qed iġarrbu. Ix-xewqa tagħna il-koppji li jew jagħżlu li jieħdu t-tratta- hija li fil-futur ikompli jiżdied l-għarfien u ment mediku tal-IVF jew inkella jagħż- s-soċjetà tkun iktar konxja ta’ din il-problu li jibnu l-familja tagħhom permezz lema biex tassew l-infertilità ma tibqax tal-adozzjoni. Huwa mistenni li aktar tabù u biex ikomplu javvanzaw id-drittiminn 100 tarbija jkunu twieldu permezz jiet tal-koppji anki permezz tat-twessigħ tal-IVF fl-Isptar Mater Dei sa tmiem tal-liġi tal-IVF.” din is-sena. Pass importanti kien meta Għall-informazzjoni għall-pubbliku l-Gvern awtorizza żieda ta’ 100 siegħa ġenerali, tista’ tagħmel Like fuq Malta leave speċjali lill-koppji li jgħaddu minn Infertility Network - NGO jew billi tistrattament tal-IVF f ’Malta u barra sieħeb fil-Closed Group: Malta Infertility l-pajjiż. Din hija miżura soċjali li għandha Network.

08

29.10.2017

kullhadd.com

BIS-SURPLUS U B’NEFQA IKBAR • BIL-BAĠIT GĦAS-SENA D-DIEĦLA SE NONFQU IKTAR U NŻOMMUH • MALTA KKONFERMATA B’WIEĦED MILL-AQWA SURPLUS FL-EWROPA

Fit-tieni kwart tas-sena 2017

ŻONA EWRO DEFIĊIT TA’ 1.2%

EU 28 DEFIĊIT TA’ 1.3%

MALTA SURPLUS TA’ 2.3%

Ftit tal-jiem wara li kien ippreżentat il-baġit għas-sena d-dieħla Malta rreġistrat fost l-ogħla surplus fl-Unjoni Ewropea. L-ikbar, jekk wieħed iħares lejn it-tieni kwart ta’ din is-sena, li dwaru ppubblikat statistika l-Eurostat.

Madwar l-Unjoni Ewropea bħala medja kien hemm defiċit ta’ 1.3% tal-Prodott Domestiku Gross, iżda f ’Malta kellna sitwazzjoni fejn il-finanzi pubbliċi rreġistraw surplus ta’ 2.3%.

Ir-riżultat li kiseb pajjiżna kien l-aqwa riżultat fiskali li qatt ġie osservat f ’dan il-kwart tas-sena mindu bdiet tinġabar din l-istatistika. Dan wara sensiela ta’ defiċits qawwija, tant li fl-aħħar kwart qabel il-bidla fil-Gvern, fl-2013, kien osservat defiċit ta’ 3.3%. B’kuntrast skont il-Eurostat f ’dawn l-aħħar sitt kwarti l-finanzi

pubbliċi ta’ pajjiżna dejjem kienu f ’surplus.

Fit-tieni kwart tal-2017 pajjiżna kellu r-raba’ l-akbar tnaqqis fil-piż tad-dejn nazzjonali minn fost il-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea. Id-dejn nazzjonali naqas bi 3.8% tal-ġid nazzjonali f ’Malta. Dan meta madwar l-UE l-piż tad-dejn nazzjonali naqas b’0.4%.

Skont il-Eurostat pajjiżna issa ilu mit-tielet kwart tal2016 b’piż tad-dejn nazzjonali taħt is-60% tal-ġid nazzjonali.

Din hija l-benchmark tat-trattat ta’ Maastricht fejn tidħol is-sostenibbiltà tad-dejn nazzjonali. Fil-fatt, fit-tieni kwart tal-2017 pajjiżna kellu rata ta’ dejn ta’ 56.8%. Dan meta fl-ewwel kwart tal-2013, jiġifieri qabel il-bidla fil-Gvern, dan ilpiż kien ilaħħaq il-71.1% tal-ġid nazzjonali.

It-titjib fil-finanzi pubbliċi minbarra li qed iwassal għal tnaqqis fid-dejn, jippermetti li pajjiżna jkun jista’ jinvesti aktar fl-infrastruttura fis-snin li ġejjin u f ’bosta oqsma oħra.

Fil-fatt il-baġit għas-sena d-dieħla jaħseb għal investimenti mingħajr preċedent kemm fl-ispiża rikorrenti u anke dik kapitali, filwaqt li jżomm is-surplus.

Mela fl-2016 Malta kellha surplus ta’ €113 miljun issa għall-2017 hemm imbassar €88 miljun. Id-differenza qed tintefaq f ’investiment fin-nies.

Fost oħrajn b’pakkett soċjali ikbar għal din is-sena b’nefqa ta’ €23 miljun oħra f ’żidiet fil-pensjonijiet u ħlas lill-ħaddiema li sofrew mill-inġustizzji fl-imgħoddi.

Kull darba l-Oppożizzjoni tipprova tgħid li s-surplus ġej għax

il-Gvern jonfoq inqas f ’dik li hi spiża kapitali. Iżda, anke hawn żbaljati. Fil-baġit sena ilu kien hemm stima ta’ €395 miljun spiża kapitali. Issa huwa maħsub li l-ispiża kapitali tkun ta’ €408 miljun. Se nonfqu aktar u mhux anqas milli għedna; u fl-2016 il-pajjiż kien diġà nefaq €323 miljun. L-istess fejn tidħol ħafna spiża rikorrenti.

Fuq saħħa, kienet approvata spiża ta’ €517-il miljun u se jintefqu €535 miljun; benefiċċji kien hemm approvati €928 miljun u se jintefqu €941 miljun u l-istess f ’dik li hi assistenza lill-anzjani u lill-persuni b’diżabilità - minn €98 miljun approvati għal spiza ta’ €102 miljun.

Imbagħad imqabbel mal-2012 jispikkaw iż-żidiet għas-sena d-dieħla kif immarkat fit-tabella. U dawn meta fl-2012

kien hemm defiċit rekord u din id-darba se jerġa’ jkun hemm surplus. Jigifieri minkejja li żidna l-ispiża b’ammont qawwi, xorta minn defiċit ta’ €262 miljun fl-2012 qlibna f ’surplus ta’ €88 miljun fl-2018. U fl-istess ħin dan il-Gvern qed inaqqas id-dejn mhux biss f ’dak li hu persentaġġ. Wara li taħt dan il-Gvern għall-ewwel darba fl-istorja riċenti ta’ pajjiżna naqset l-ispiza fuq l-imgħaxijiet fuq id-dejn pubbliku, issa dan se jkun l-ewwel Gvern li se jnaqqas id-dejn nazzjonali mhux f ’termini ta’ persentaġġ ta’ ġid nazzjonali imma attwalment f ’ewro. Minn €5,905 miljun din is-sena għal €5,875 miljun fl-2018. Tnaqqis ta’ kwazi €31 miljun. Bejn l-2007 u l-2012 bħala pajjiż konna niddejnu €250 miljun aktar fis-sena bħala medja.

Spiża 2012

Spiża 2018

Żieda f’miljuni

Spiża kapitali

€397

€475

€78

Saħħa (spiża rikorrenti)

€279

€575

€296

Edukazzjoni (spiża rikorrenti)

€157

€237

€80

Pulizija (spiża rikorrenti)

€50

€61

€11

Ambjent (spiża rikorrenti)

€50

€97

€47

Għawdex (spiża rikorrenti)

€24

€33

€9

Benefiċċji soċjali

€782

€982

€200

Anzjani u kura fil-komunità (spiża rikorrenti)

€51

€110

€59

09

29.10.2017

kullhadd.com

RIŻULTAT FIL-PRONT GĦALL-HIV • MALTA TIBQA’ TTEJJEB IS-SERVIZZI TAS-SAĦĦA TAGĦHA Kitba ta’ RACHEL POWELL L-HIV hija epidemija li qed tevolvi. Skont riċerka ġdida li twissi li l-epidemija tista’ tieħu direzzjoni ġdida, ir-rata tal-HIV qiegħda tiżdied f ’persuni ’l fuq minn 50 sena, filwaqt li r-rata ta’ infezzjonijiet ġodda fost iżżgħażagħ qiegħda tonqos. Tkellimna ma’ Dr Valeska Padovese il-Kap tal-GU Clinic fil-ġimgħa li l-Gvern ħabbar li se jdaħħal testijiet ġodda bil-għan li wieħed isir jaf iktar malajr b’dak li jkollu.

Ir-rapid testing tal-HIV huwa iktar faċli biex jintuża u jipproduċi riżultati aktar malajr mit-test tal-HIV ibbażat fil-laboratorju tradizzjonali. Is-sensittività u l-ispeċifiċità tat-test rapidu talHIV huma tajbin daqs dawk tat-test tradizzjonali mwettaq mill-laboratorju. Biex jitwettaq test rapidu, tinġabar qatra ta’ demm mis-suba’ tal-persuna.

F’20 minuta, it-tagħmir jindika jekk l-antiġen p24 u/jew antikorpi tal-HIV humiex preżenti. Jekk tidher linja waħda fuq l-istrixxa, dan ifisser li l-persuna ma tkunx infettata bl-HIV. Jekk jidhru tnejn jew tliet linji, il-persuna x’aktarx tkun infettata. Jekk ir-riżultat huwa pożittiv, għandu jiġi kkonfermat billi jintbagħat id-demm f ’laboratorju.

Hemm perjodu ta’ żmien wara li persuna tkun infettata li ma tittestjax pożittiva għall-HIV. Dan jissejjaħ il-perjodu tat-tieqa tal-HIV. It-test ta’ kombinazzjoni rapida ta’ antikorpi/antiġeni jiskopri antikorpi għall-HIV flimkien ma’ frammenti tal-virus imsejħa l-antiġen p24. L-antiġen p24 jista’ jiġi traċċat fil-ġisem qabel l-antikorpi. It-test rapidu disponibbli fil-klinika GU huwa reattiv fi 12-26 ġurnata wara l-infezzjoni peress li l-antiġen p24 jista’ jinstab permezz ta’ dan ittip ta’ test.

L-ittestjar rapidu għall-HIV jipprovdi r-riżultati waqt is-sessjoni ta’ konsulenza, f ’madwar 20 minuta. Pemezz tal-identifikazzjoni jibbenefika l-individwu u s-saħħa pubblika. Pazjenti li jin-

stabu pożittivi jistgħu jiġu riferuti għat-trattament u mgħallma dwar prattiċi li se jgħinu jnaqqsu r-riskju li jinfettaw lill-oħrajn.

“Huwa magħruf li l-użu tat-trattament tal-HIV mhux biss itejjeb is-saħħa tan-nies li qed jgħixu bl-HIV, iżda huwa wkoll strateġija effettiva ħafna biex tipprevjeni t-trażmissjoni tal-HIV. Dan minħabba li t-trattament tal-HIV jista’ jnaqqas l-ammont ta’ virus (viral load) fid-demm u fluwidi oħra tal-ġisem (bħal semen u fluwidi vaġinali u rettjali) għal livelli li ma jkunux traċċabbli. Biex dan isir in-nies li jgħixu bl-HIV għandhom jieħdu l-kura tagħhom bl-HIV kif preskritt.

Minbarra li tieħu mediċini għallHIV, żjarat mediċi regolari huma importanti biex jimmonitorjaw il-virus sabiex ikun żgurat li jibqa’ mhux traċċabbli, u biex jirċievu appoġġ mediku ieħor,” qalet Valeska Padovese.

F’kumment li ta lill-Kullħadd, id-Deputat Prim Ministru u Ministru għas-Saħħa, Chris Fearne qal li r-rapid testing għall-HIV, hija waħda mill-ħidma li qed jagħmel il-Ministeru fil-qasam tas-saħħa sesswali.

“Permezz ta’ dan it-test se nkunu nafu b’aktar persuni li għandhom il-virus tal-HIV u b’hekk inkunu nistgħu nittrattawhom qabel, b’hekk ikun hemm inqas kumplikazzjonijiet. Matul is-sena d-dieħla l-HIV se tkun ukoll waħda mill-kundizzjonijiet li għaliha se ndaħħlu mediċini ġodda,” qal il-Ministru għas-Saħħa.

Chris Fearne żied jgħid ukoll li permezz tal-introduzzjoni

tar-Rapid Testing għall-Hiv, li issa jinsabu fil-GU Clinic flIsptar Mater Dei, se nkunu wkoll qegħdin nilħqu target importanti, fl-istrateġija tal-Unjoni Ewropea li tiġi mwaqqfa l-AIDS sal-2030 u dan billi nkunu nafu 90% ta’ dawk kollha li għandhom l-HIV, biex b’hekk ikunu jistgħu jingħataw trattament.

Studju miċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard fl-Iżvezja, jgħid li persuni t’età avvanzata x’aktarx ikunu infettati permezz ta’ sess eterosesswali. Hemm iktar ċans li huma jkollhom marda aktar avvanzata - li tkun aktar diffiċli biex tittratta u tista’ tkun ta’ theddida għall-ħajja - meta finalment tiġi dijanjostikata.

L-awturi tal-istudju jissuġġerixxu li persuni ’l fuq minn 50 sena jistgħu jkunu kompjaċenti jew jinjoraw r-riskji tal-HIV, li bħal donnha sparixxiet minn fuq l-aħbarijiet peress li saret marda li tista’ tiġi trattata. It-tobba tagħhom ukoll għandhom it-tendenza li jassumu li l-anzjani mhumiex f ’riskju permezz ta’ sess perikoluż. L-istudju juri l-ħtieġa li jiġi żgurat li l-etajiet kollha huma mmirati b’mod xieraq misservizzi tas-saħħa sesswali.

Fl-2015, total ta’ 29,747 dijanjosi tal-HIV ġew rrapportati mill31 pajjiż fl-UE u EEA, b’rata ta’ 6.3 għal kull 100,000. L-ogħla rati kienu rapportati fl-Estonja (20.6), fil-Latvja (19.8), u f ’Malta (14.2). L-inqas rati huma dawk fl-Islovakkja, fl-Islovenja u fir-Repubblika Ċeka. F’Malta ikollna madwar 60 dijanjosi ġdi-

da fis-sena.

L-HIV hija iktar komuni f ’irġiel u f ’persuni omosesswali. L-ogħla rata ta’ dijanjosi tal-HIV kienet bejn l-etajiet ta’ 25 u 35 sena.

L-HIV huwa mifrux biss f ’ċerti fluwidi tal-ġisem minn persuna infettata bl-HIV. Dawn il-fluwidi huma demm, semen, fluwidi pre-seminali, fluwidi rektali, fluwidi vaġinali, u ħalib tas-sider.

L-HIV jinfirex ukoll meta persuni differenti jużaw l-istess labar sabiex jieħdu d-droga. Dan it-tixrid tal-HIV jista’ jseħħ mill-omm infettata għat-tarbija fit-tqala, fit-twelid jew fil-breast feeding.

Din it-tip ta’ trasmissjoni tissejjaħ “mother-to-child transmission.”

Is-sintomi huma simili għal dawk ta’ mard virali ieħor, u ħafna drabi huma mqabbla mal-influwenza. Normalment idumu ġimgħa jew tnejn u mbagħad imorru kompletament. Dawn jinkludu uġigħ ta’ ras, dijarea, nawżea u remettar, għeja, uġigħ fil-muskoli, uġigħ fil-griżmejn, lymph nodes minfuħin, raxx aħmar normalment fuq żaqqek u deni.

“Li wieħed jittestja regolarment, idealment darba fis-sena, huwa importanti sabiex wieħed ikollu saħħa sesswali tajba. L-istigma potenzjalment hija waħda mill-iktar kawżi notevoli li jipprevjenu lill-individwi milli jittestjaw u jfittxu l-kura. In-nies jistgħu jiddejqu li jittestjaw għaliex l-iskoperta ta’ riżultat tat-test pożittiv għall-HIV tista’ twassal għat-telf ta’ rabtiet ta’ ħbiberija, u rabtiet familjari. Minbarra l-konsegwenzi ta’ riżultat tat-test pożittiv,

id-deċiżjoni biex tittestja għallHIV tista’ twassal għal stigma,” qalet it-tabiba. Ħafna mill-infezzjonijiet f ’Malta huma dijanjostikati kmieni.

Dijanjosi bikrija tal-infezzjoni tal-HIV hija essenzjali sabiex jiġi żgurat li l-pazjenti jiġu riferuti fil-pront għall-evalwazzjoni, provduti bi trattament u servizzi t’appoġġ oħra li jgħinuhom inaqqsu r-riskju li jittrasmettu l-HIV lil ħaddieħor. Id-dijanjosi tal-persuni waqt l-infezzjoni akuta hija partikolarment importanti. Huwa matul din il-fażi li l-persuni infettati bl-HIV jistgħu jinfettaw lill-ħaddieħor.

“Hemm ħafna perċezzjonijiet żbaljat u stigma. Hemm ħtieġa ċara li jiġu pprovduti programmi komprensivi ta’ prevenzjoni talHIV, inklużi edukazzjoni, aċċess għall-kondoms, opportunitajiet ta’ ttestjar aħjar u trattament.”

L-HIV u l-AIDS it-tnejn għandhom x’jaqsmu mal-virus tal-HIV, iżda dawn huma stadji differenti tal-marda. L-HIV huwa virus għall-immune deficiency umana; huwa l-virus li jikkawża l-HIV u t-terminu jirreferi kemm għall-virus kif ukoll għall-infezzjoni li jikkawża. L-attakki tal-HIV jeqirdu ċelloli speċifiċi tas-sistema immunitarja msejħa ċelloli CD4.

It-telf ta’ dawn iċ-ċelloli jagħmlu l-ġisem inqas kapaċi li jbiegħed mard u infezzjonijiet oħra, inkluż il-kanċer. L-AIDS hija s-sindromu ta’ immune deficiency miksuba. L-AIDS hija l-istadju finali l-aktar avvanzat tal-infezzjoni bl-HIV. Il-kura tista’ tgħin biex twaqqaf il-progress tal-HIV għall-AIDS. It-terapija antiretrovirali (ART) hija taħlita ta’ mediċini li jintużaw biex jipprevjenu l-HIV milli jirreplika, u b’hekk jitnaqqas l-ammont tal-virus fil-ġisem.

B’inqas HIV fil-ġisem, is-sistema immunitarja jkollha ċans aħjar li tipproteġi l-ġisem kontra l-virus u l-infezzjoni. L-ART mhijiex kura, iżda tista’ tgħin lil dawk bl-HIV jgħixu ħajja itwal, ikunu aktar b’saħħithom, u tgħin biex tnaqqas ir-riskju li tittrasmetti l-HIV lil ħaddieħor.

10

29.10.2017

kullhadd.com

MIJIET TA’ IMPJIEGI U ĊENTRU TA’ INNOVAZZJONI Kitba ta’ minn 40 tenant. B’dan ifisser li CLAIRE AZZOPARDI fi zmien 10 xhur, 90% tal-Life Sciences Centre huwa diġà alloMinn Jannar 2016 meta fe- kat. Bil-persentaġġ tad-Digital taħ il-Life Sciences Park f ’San Hub li jinsab fl-istess park huwa Ġwann sal-lum il-ġurnata, il- saħansitra ogħla, dan hekk kif park irnexxielu jattira aktar huwa 100% okkupat.

Il-Life Sciences Centre u d-Digital Hub, joffru spazju modern u attrezzat għal kumpaniji teknologici u start-ups filLife Sciences u s-setturi diġitali.

Il-Life Sciences Centre jospita laboratorji għas-setturi tal-kimika u l-bijoloġija. Il-laboratorji huma mibnijin b’livell li jissejjaħ Containment Level 2 li jfisser li jipprevedi l-arja kkontaminata li tinfirex minn laboratorju għal ieħor.

Din taħdem bi pressjoni pożittiva fil-kurituri filwaqt li fil-laboratorji l-arja tkun bi pressjoni negattiva. L-arja wkoll qed tinbidel b’rata ta’ tmien darbiet fis-siegħa. Fattur li jagħmel dan is-science park attrezzat bl-aħjar mod għall-kumpaniji li jaħdmu fis-settur.

Il-Malta Life Sciences Park jinsab fuq medda ta’ 35,000 metru kwadru, li fil-preżent jikkonsisti fi tliet binjiet. Numru li fil-futur mistenni jikber, hekk kif il-pjan huwa li dan is-sit ikun jista’ jakkomoda total ta’ disa’ binjiet.

Binjiet li se jkunu qed jattiraw aktar kumpaniji teknoloġiċi u start-ups.

Min-naħa l-oħra l-Malta Digital Hub hija orjentata lejn l-iżvilupp fl-informatika. Bl-infrastruttura tal-Hub tinkludi dak li jissejjaħ raised flooring, sistema li tiffaċilita l-espansjoni u tagħmel tibdil fil-units aktar flessibbli.

Kemm il-Life Sciences Centre kif ukoll id-Digital Hub għandom faċilitajiet komuni, li jinkludu kemm seminar rooms kif ukoll meeting rooms biex jinkoraġġixxu sens ta’ komunità bejn dawk li jokkupaw dawn l-ispazji.

Dwar dan, il-gazzetta KullĦadd tkellmet mal-Inġinier Joseph P Sammut li huwa l-Kap Eżekuttiv tal-Malta Life Sciences Park. Huwa spjegalna aktar dwar il-kumpaniji li għażlu dan iċ-ċentru f ’pajjiżna għall-operat tagħhom.

“L-ispazju meħud fil-Life Sciences Centre jinkludi kumpaniji fi żvilupp fil-farmaċewtika, żvilupp ta’ attrezzatura medika, laboratorji għall-ittestjar kliniċi u għall-ambjent; żvilupp ta’ nutraceuticals, ittestjar ta’ farmaċewtika għall-bejgħ fl-Ewropa; taħriġ mediku, żvilupp u produzzjoni ta’ radio-pharma kif ukoll genomic sequencing.

It-teħid tad-Digital Hub jinkludi kumpaniji dwar l-iżvilupp ta’ sistemi ta’ trasferiment ta’ secure data, cloud storage solutions u sistemi għal internet of things.”

L-Inġ. Joseph P Sammut stqarr li binja bħal din f ’Malta qed tattira aktar investiment lejn pajjizna, primarjament minħabba n-natura tagħha.

“L-intenzjoni tal-Park dejjem kien li jgħin l-investituri barranin u start-ups japprezzaw sew l-attivitajiet fis-settur talLife Sciences billi dawn ikunu miġbura f ’post wieħed. B’hekk l-investituri internazzjonali faċli jitħajru jużaw is-servizzi u l-ispeċjalizzazzjoni li qed jiġu offruti mil-Park.”

B’dan iċ-ċentru mhux biss qed iservi ta’ kalamita għal aktar investiment f ’pajjiżna iżda saħansitra qed joffri mijiet ta’ impjiegi. Bil-Kap Eżekuttiv jistqarr li l-livell ta’ impjiegi huwa pożittiv ferm.

“Il-livelli ta’ impjieg mat-tenants huma pozittivi ħafna u li jilħqu aktar minn 300 pożizzjoni. Dawn qed joffru opportunitajiet ta’ riċerka u żvilupp għal gradwati u post-graduates f ’dawn l-oqsma tan-Knowledge Economy.”

Mal-Inġ. Joseph P Sammut tkellimna ukoll dwar id-Digital Hub li llum huwa totalment ok-

kupat. Dan mhux biss għaliex joffri spazju tal-aqwa livelli iżda anke għax is-settur li jattira huwa wieħed aktar faċli biex topera fih.

“L-attrazzjoni ta’ investimenti ta’ attivitajiet, kemm diġitali kif ukoll ta’ Life Sciences, tibqa’ daqstant pożittiva. Attività fis-settur diġitali hija madankollu aktar faċli biex titwaqqaf minn dak fil-Life Sciences u dan minħabba n-numru ta’ proċeduri regolatorji biex il-laboratorji fil-Life Sciences jiġu akkreditati. Dan jispjega għalfejn id-Digital Hub huwa meħud kollu.”

Huwa żied jgħid li minkejja li l-ispazji huma meħuda kollha, hemm opportunità ta’ dak li jissejjaħ bħala hot desking services.

“Fid-Digital Hub għad hemm xi opportunitajiet forma ta’ Hot Desking Services għal start-ups, li jgħinhom jistabbilixxu spazju ta’ uffiċċju temporanju.”

Iżda dawn it-tip ta’ Life Sciences Parks u Digital Hubs, ma nsibuhomx biss f ’pajjiżna u għalhekk saqsejna lil Kap Eżekuttiv kif Malta qed tikkompeti ma’ ċentri oħra tal-istess tip f ’pajjiżi Ewropej.

“Hubs u ċentri bħal Malta Life Sciences Park illum huma preżenti f ’kull belt ewlenija fl-Ewropa. Malta Life Sciences Park għandha tikkompeti billi tiffoka li t-tenants u kumpaniji ohra F’Malta jikkollaboraw flimkien biex jiżviluppaw prodotti u servizzi innovattivi għassuq internazzjonali.”

B’pajjiżna qed joffri l-aqwa infrastruttura għas-settur tant importanti, tar-riċerka u l-iżvilupp. Iżda minkejja dan l-Inġ.

Sammut spjega li issa jeħtieġ li nimxu għal pass ieħor, biex verament pajjiżna jkompli jkun attrazzjoni għal kumpaniji f ’dan is-settur.

“Id-disponibbilità ta’ infrastruttura moderna għar-ricerka u żvilupp hija importanti għall-attivitajiet f ’dan is-settur biex jitwaqqfu u jiffjorixxu. Madankollu, l-faċilitajiet għandhom ukoll jiġu kkombinati ma’ servizzi ta’ ttestjar akkreditat u ċentri ta’ taħriġ biex joffru dawk il-kompetenzi li hemm bżonn għall-innovazzjoni fil-Life Sciences f ’Malta.”

12

MALTA TKOMPLI TATTIRA L-AQWA 29.10.2017

kullhadd.com

Pajjiżna kompla jattira investiment ġdid li għandu jkompli jsaħħaħ ilqagħda ekonomika tagħna. Fid-dawl tal-miġja ta’ kumpaniji ġodda tkellimna mal-Ministru għall-Ekonomija, Chris Cardona, li spjega l-impatt fuq pajjiżna u x’qed iwassal biex iktar kumpaniji jagħżlu Malta.

Fl-aħħar jiem assistejt għal investiment ġdid. X’tip ta’ investiment hu dan?

It-trasformazzjoni ta’ Malta f ’ċentru internazzjonali tat-teknoloġija qed timxi b’mod mgħaġġel. Il-Gvern qed jiżviluppa l-kunċett ta’ Malta bħala “smart island” u jpoġġi lil Malta bħala ċentru Ewropew għall-innovazzjoni fl-ICT. Il-ġimgħa li għaddiet rajna grupp ta’ tliet kumpaniji prominenti fid-dinja tatteknoloġija jaqsmu din l-istess ħolma għal pajjiżna. Dan il-grupp ta’ kumpaniji se jappoġġja lil Malta billi jaċċellera l-innovazzjoni u jipparteċipa f ’inizjattivi ta’ blockchain nazzjonali.

L-ewwel kumpanija Runa Capital se tkun qed tinvesti fi start-ups lokali, waqt li l-kumpaniji l-oħra Acronis u Parallels ser jipparteċipaw fi proġetti konġunti ta’ riċerka ma’ ditti u istituzzjonijiet lokali.

Huma wkoll qed jesploraw il-possibbiltà ta’ ċentru ġdid ta’ riċerka u żvilupp bbażat f ’Malta li jiffoka fuq teknoloġiji avvanzati fil-protezzjoni tad-data, AI u blockchain.

Dawn il-kumpaniji għandhom bażi globali - b’uffiċini, f ’Singapore, l-Amerka, ir-Russja, l-Italja u r-Renju Unit fost oħrajn. Sabiex jaħdmu fuq il-preżenza tagħhom fl-Ewropa fittxew bażi, simili għall-istess mudell li użaw għal Singapore fl-Asja, fejn Acronis, Runa Capital u Parallels ħolqu ekosistema funzjonali għall-innovazzjoni u l-intrapriżi biex jiffjorixxu. Huma identifikaw lil Malta bħala l-pass li jmiss għat-tkabbir tagħhom.

X’ħidma tkun saret biex jinkiseb investiment ta’ dan it-tip?

L-istrateġija ekonomika ta’ dan ilGvern kienet dejjem waħda li nagħsru l-potenzjal kollu ta’ dan il-pajjiż u l-ħaddiema tiegħu. Kulħadd jaf li l-ekonomija issa sejra tajjeb, iżda bħala Gvern irridu dejjem naħsbu għall-futur u ma nibżgħux nieħdu l-pass li jmiss.

Qed nagħmlu dan billi nħejju oqfsa regolatorji tajbin kif ukoll billi nwaqqfu s-sisien għan-negozji biex jinvestu f ’din in-niċċa ekonomika emerġenti l-ġdida.

M’hemmx għalfejn ngħidu li s-saħħa futura ta’ kwalunkwe ekonomija tistrieħ fuq il-ħila li tiġġenera opportunitajiet.

Għarafna li hawn talent kbir, ħafna innovazzjoni, li jispiċċaw jitilqu minn pajjżna għax ma kienx hawn il-qafas jew il-klima li tappoġġja dawn it-tip ta’ intrapriżi.

Fl-2015, l-aġenziji tal-Gvern MIMCOL u Malta Enterprise fi ħdan il-Ministeru għall-Ekonomija, ingħaqdu flimkien u stabbilixxew Venture Capital Malta

Malta bħala ġurisdizzjoni ideali għat-twaqqif ta’ impriża u biex tappoġġja qafas aktar b’saħħtu għall-iffinanzjar ta’ industriji kreattivi (VCMT) biex imexxu lil Malta bħala ġurisdizzjoni ideali għat-twaqqif ta’ impriża u biex tappoġġja qafas aktar b’saħħtu għall-iffinanzjar ta’ industriji kreattivi.

Wara tliet snin ta’ ħidma u kisbiet ekonomiċi, qed naraw l-ewwel kumpaniji, u kumpaniji globali u fuq ilquċċata fis-settur tal-ICT, jestabbilixxu ruħhom f ’pajjiżna.

Minn hawn biss dan is-settur jista’ jikber.

Dan hu investiment ieħor li qed jiġi deskritt bħala niċċa ekonomika ġdida?

Malta qed tkun fil-quċċata ta’ dak li huwa blockchain. Illum huwa inevitabbli li tisma’ l-kelma blockchain.

Aktar kmieni din is-sena, il-Kabinett ta’ Malta approva l-ewwel abbozz ta’ strateġija nazzjonali biex jippromwovi l-blockchain, li jappoġġja lill-kumpaniji lokali fl-applikazzjoni tat-teknoloġija f ’diversi setturi industrijali.

Il-kumpaniji se jsostnu l-ispinta ta’ Malta biex issir ċentru għall-applikazzjonijiet ta’ blockchain.

Acronis se taqsam l-għarfien tagħha fl-użu tal-blockchain, billi hija l-ewwel kumpanija globali li tuża n-Notary Acronis ibbażata fuq il-blockchain għal ċertifikazzjoni tad-data. Fl-ewwel sitt xhur tagħha, Acronis Notary iċċertifikat aktar minn 500,000 backup, u tagħti lill-utenti prova bla dubju tal-integrità tad-data.

naraw kumpaniji globali jirrealizzaw dan ukoll.

L-ekonomija emerġenti tagħna għandha l-ingredjenti kollha għallinnovazzjoni biex tiffjorixxi. Pajjiżna għandu pedamenti b’saħħithom, b’ekonomija li tisboq il-kontropartijiet Ewropej tagħna. Il-forza tax-xogħol tagħna hija mħarrġa u s-suq tagħna huwa miftuħ għall-kummerċ u investiment dirett barrani.

Dan flimkien ma’ Gvern li lest li jisma’, jitgħallem, jaddatta u jaħdem biex inaqqas il-burokrazija u jiffaċilita n-negożju.

Għandna talent biżżejjed f ’pajjiżna għal dan it-tip ta’ investiment?

Il-kumpaniji għażlu li jibbażaw ruħhom f ’Malta għal bosta raġunijiet, fosthom it-talent lokali. Kienu impressjonati bil-bosta bil-livell għoli tal-industrija tal-IT lokali, li tippermettilhom jiżviluppaw verament b’mod mgħaġġel u jifirxu l-prodotti tagħhom madwar id-dinja.

Din se toffri sfidi ġodda għaddinja tax-xogħol Malti, li konvint li l-impjegat Malti jaf jilqa’ għaliha.

Naraw investimenti oħra ta’ dan it-tip ġejjin lejn Malta?

Il-klima ekonomika tagħna tiftaħ ħafna bibien. Nista’ nikkonferma li hemm għadd ta’ ideat u kumpaniji li qed nitkellmu magħhom sabiex X’jagħmel lil Malta attraenti naraw xi rwol jistgħu jkollhom f ’dan għal dan it-tip ta’ investiment? is-settur. Il-fiduċja li dan il-grupp ta’ kumpaniji wera f ’pajjiżna huwa Il-Gvern dejjem għaraf kemm Malta rakkomandazzjoni mill-ġdid għal għandha potenzjal kbir. Illum qed investimenti oħra. Dan is-suċċess

jista’ jwassal biss għal suċċessi oħra.

Min-naħa tagħna se nippermettu u ninkoraġġixxu t-tkabbir ekonomiku f ’ħames modi strateġiċi: • Billi jkun hemm standards sodi u infurzar effettiv tal-protezzjoni talproprjetà intellettwali • Il-ħarsien tas-swieq kompetittivi miftuħa tagħna • Infrastruttura qawwija ta’ riċerka u żvilupp • It-tħeġġiġ tal-iżviluppi filkomunikazzjoni tal-informazzjoni u t-teknoloġija • Enfasi qawwija fuq l-edukazzjoni fillivelli kollha Kemm jiswa l-fatt li l-ekonomija Maltija tisboq dik ta’ pajjiżi oħra?

Ekonomija li kibret u qed tikber birrata kif qed tikber tagħna, tfisser realtajiet ġodda għal pajjiżna. Dan il-Gvern kommess li dawn ifissru opportunitajiet u ġid komuni.

Mingħajr tkabbir ekonomiku, huwa diffiċli ħafna li jsir tnaqqis sinifikanti u sostnut tal-faqar. Ekonomija staġnata twassal għal rati ogħla ta’ qgħad u l-miżerja soċjali konsegwenti. Tkabbir ekonomiku huwa essenzjali biex itejjeb id-defiċit tal-baġit tal-gvernijiet.

Jekk immaniġġjat tajjeb, it-tkabbir ekonomiku jippermetti żieda firriżorsi għal servizzi pubbliċi importanti bħall-edukazzjoni u l-kura tas-saħħa. Jippermetti żieda fl-infiq soċjali mingħajr żieda fir-rati tat-taxxa.

Tkabbir ekonomiku jippermetti baġits bħal dak li ħabbarna l-ġimgħa l-oħra jitwettqu. Iktar ġid jippermettilna noħolqu aktar ġid għal kulħadd u niffukaw fuq affarijiet li pajjiżna qatt ma kellu l-lussu jagħmel.

13

29.10.2017

kullhadd.com

RIFUŻJONI FUQ PAGI GĦAL INVESTIMENT F’GĦAWDEX • IL-KAMRA TAL-KUMMERĊ GĦAWDXIJA POŻITTIVA DWAR IL-MIŻURI TAL-BAĠIT Il-Kamra tal-Kummerċ Għawdxija tkellmet b’mod pożittiv dwar miżuri tal-baġit għas-sena d-dieħla maħsuba biex jiffaċilitaw l-investiment f ’Għawdex. Joseph Grech, President tal-Kamra, iddikjara mal-gazzetta KullĦadd: “Aħna meta jkun hemm investiment u jkun hemm l-għajnuna dejjem naqblu miegħu. Wieħed irid jifhem li hemm iktar diffikultajiet biex wieħed jinvesti f ’Għawdex milli wieħed jinvesti f ’Malta.”

Fost oħrajn Grech kien qed jikkummenta dwar il-fatt li għas-self-employed li joperaw f ’Għawdex l-iskema tal-MicroInvest se titla’ għal €70,000. Filwaqt li għal kull impjegat li jkun offrut kuntratt ta’ tliet snin jew iżjed, se tingħata rifużjoni ta’ 30% tal-paga medja sa massimu ta’ €6,000.

Grech qal li l-investitur dejjem jippreferi għajnuna diretta, iktar minn dik li tkun fil-forma ta’ tnaqqis fittaxxa, “imma hi x’inhi dejjem se jkollha impatt pożittiv,” sostna Grech. Minbarra li kien pożittiv dwar dawn l-inċentivi, tkellem dwar kif Għawdex beda jaqta’ l-frott tal-investiment tal-iskola medika ta’ Barts u l-investiment fl-isptar ġenerali. Dwar Barts Grech qal: “L-impatt sa issa qed jinħass fuq min krielhom fejn joqogħdu.

Imma aħna ċerti li dak se jħalli impatt ikbar. Numru ta’ studenti bdew jaslu u se jibqa’ jiżdied. Ikunu jridu jħallsu l-kera, fejn joqogħdu u fejn jiddevertu. U anke jiġu l-familji tagħhom.”

Fil-baġit issemma wkoll li se jibda x-xogħol fuq it-tieni fibre optic bejn iż-żewġ gżejjer u għal Grech din hi aħbar oħra li niżlet għasel.

“Aħna ħadna gost li ssemma li s-second fibre optic se jsir.

Għax mingħajru ma tantx jinvestu iktar fit-teknoloġija għax jafu li jiddependi kollox minn hemm,” qal Grech.

Fil-fatt proġett importanti li mistenni jimxi b’mod parallel hu l-bidu ta’ hub għar-riċerka u fl-ICT f ’Għawdex. Fl-istess ħin impenji oħra tal-baġit favur Għawdex jinkludu l-miżura li t-taxxa tal-boll għall-proprjetà f ’Għawdex tkun 2%.

Inqas minn meta wieħed jixtri proprjetà f ’Malta.

Ikomplu jibnu fuq riżultati b’saħħithom Dan il-baġit ikompli jibni fuq ir-riżultati diġà tajbin li kien hemm f ’Għawdex. Riżultati frott bidliet li seħħew fil-leġiżlatura li għaddiet.

Fost oħrajn, f ’Marzu 2013 kien hemm 742 Għawdxi jirreġistra għax-xogħol.

F’Awwissu li għadda kien fadal 376. Jiġifieri f ’leġiżlatura waħda l-qgħad f ’Għawdex naqas b’iżjed min-nofs.

Illum f ’Għawdex hemm l-anqas numru ta’ nies jirreġistraw mindu bdiet tinġabar l-istatistika fuq ilqgħad fis-snin sittin.

F’erba’ snin kien hemm żieda ta’ 2,106 Għawdxi jaħdem. Żieda ta’ 10 filġimgħa għal erba’ snin sħaħ.

Fl-2016 biss kien hemm żieda ta’ 798 Għawdxi jaħdem.

Erba’ darbiet iż-żieda li kien hemm fl-2012.

Filwaqt li għad hemm numru b’saħħtu ta’ Għawdxin li sabu impjieg f ’Malta, flaħħar erba’ snin kien hemm żieda qawwija fin-numru ta’ nies jaħdmu f ’postijiet tax-xogħol fil-gżira Għawdxija.

Fil-fatt fl-2016 kien hemm 1,481 aktar jaħdmu f ’post tax-xogħol f ’Għawdex stess.

Din tfisser żieda ta’ seba’ fil-ġimgħa għal erba’ snin sħaħ. Dan meta fl-2012 kien hemm żieda ta’ 67 jaħdmu Għawdex stess, fl-2016 kien hemm 469, jew seba’ darbiet aktar.

Kien is-settur privat li ħoloq l-impjiegi fil-gżira Għawdxija. Tmienja minn kull 10 impjegati ġodda fl-aħħar erba’ snin kienu fis-settur privat. Fil-qasam turistiku u tal-bejgħ kien hemm żieda ta’ 330 jaħdmu, żieda ta’ 11%. Fil-qasam tas-servizzi professjonali kien hemm żieda ta’ 540, jew 121%.

Anke fil-qasam tal-manifattura kien hemm żieda ta’ 86 jaħdmu f ’Għawdex, jew 9% iktar.

Dan kien frott il-ħidma talGvern biex jattira x-xogħol lejn Għawdex. U l-miżuri fil-baġit ta’ din is-sena hekk se jkomplu jagħmlu. Qatt daqs dan il-baġit ma kien hemm pakkett daqshekk qawwi favur l-investiment f ’Għawdex.

14

29.10.2017

kullhadd.com

MHUX PASSATEMP, IMMA STI Kitba ta’ attività fejn tinvolvi l-arti bħal jum il-premjazzRAMONA PORTELLI joni, fejn grupp ta’ għalliema ntellgħu musical bl-istudenti u jien nieħu ħsieb ħafna mill-koIl-personalità li tkellimt miegħu llum huwa per- reografija.”

Opportunità li joqgħod ġurija waqt kompetizsuna li bħali jħobb iżomm saqajh mal-art. Nammirah għal xogħlu, għax ninsab ċerta li jagħm- zjoni lokali ħeġġitu qatt ma jħares lura u għal lu mhux biss b’mod professjonali, imma wkoll sentejn sħaħ organizza kompetizzjonijiet ma’ b’ċertu passjoni u dedikazzjoni li tkun ħierġa persuna oħra. Fil-fatt jemmen ħafna fid-destin minn qiegħ qalbu. Magħruf hawn Malta għad-di- u dak li jkun miktub għall-persuna ma jħassru versi kuntesti tas-sbuħija li jorganizza, fosthom ħadd. “Kienet veru kumbinazzjoni li jien bdejt ninvolvi ruħi f ’dan il-qasam. Kont ġejt mistieMiss Malta. Qed nirreferi għal Vince Taliana.

Imwieled Birkirkara, għandu 47 sena u huwa den biex inkun membru tal-ġurija waqt kuntest l-iżgħar wild fost tmien aħwa. Kien l-uniku tas-sbuħija lokali, u waqt dan il-kuntest qisni wieħed li ħabb l-istudju sa minn ċkunitu u dejj- ħassejt spark ġo fija fejn minn ftit xhur wara jien em xtaq isir għalliem għax huwa persuna li jħobb bdejt norganizza kuntesti simili. Bdejt b’attivatiħafna jagħmilha maż-żgħażagħ, u dejjem iħobb jiet żgħar u qatt m’erġajt ħarist lura. Għall-bidu ikun fit-tmun ta’ ħafna sitwazzjonijiet. Gradwa kont l-id il-leminija ma’ persuna oħra, però wara mill-Università ta’ Malta bħala għalliem tax-xjen- ftit żmien indunajt li vapur b’żewġ kaptani komza, bijoloġija u kimika fl-1992. Minn dakinhar ’l pletament opposti ma jimxix. Għalhekk sentejn hawn qatt ma waqaf jgħallem u ’l hena tiegħu wara li bdejt, jiġifieri fl-2005 organizzajt l-ewwel jaqsam kulma jaf mal-istudenti tiegħu. Illum kuntest kompletament waħdi u kienu pparteċiil-ġurnata, wara 25 sena għalliem, iħossu kburi paw ’il fuq minn ħamsin mudella. Allura indunajt meta jiltaqa’ mal-istudenti, illum adulti bi pro- li iva jien nista’ nkun ta’ ġid għal ħafna żgħażagħ, fessjonijiet diversi bħal tobba, dentisti, avukati, u llum il-ġurnata ħafna żgħażagħ jixhduh dan,” għalliema, periti u saħansitra Membri Parlamen- tbissem jgħidli. tari.

Vince huwa missier ta’ żewġt itfal, u joqogħdu Joħloq lil Glamorous Entertainment ġewwa dar antika Ħaż-Żebbuġ, ġo sqaq kwiet.

“Peress li jien ikolli ġurnata mimlija, huwa ta’ Ilu involut fix-xena tal-moda jorganizza fashserħan il-moħħ li nasal id-dar u nsib il-kwiet, im- ion shows u kompetizzjonijiet mis-sena 2005 dawwar b’uliedi u bil-kelba Kyra li nqisha ukoll taħt l-isem Glamorous Entertainment. Staqsebħala binti ż-żgħira. Id-dar inħobbha ferm u jtu kemm kien bidu faċli jew diffiċli jwaqqaf għalija huwa ta’ mistrieħ li dejjem nara x’ser niv- il-kumpanija tiegħu u jibda jibni l-kuntatti u vinta fid-dar, kemm fl-istruttura u anke fid-de- l-portafoll tiegħu. “Is-sigriet huwa li kelli mezzi korazzjoni. Kont ukoll ħadt kors ta’ interior de- tajba ta’ komunikazzjoni u dik urietni l-għanijiet signer biex inkun kapaċi narma d-dar tal-ħolm tiegħi. Bħala mudelli ma kienx diffiċli għax kif għetlek kont diġà bnejt ir-reputazzjoni f ’dawk tiegħi kif nixtieq,” beda jgħidli dwaru.

Iqis lilu nnifsu bħala bniedem kreattiv u av- is-sentejn li ma kontx waħdi. L-iktar parti diffiventuruż u dejjem għaddej b’xi ħaġa ġdida. cli tkun biex tikkonvinċi l-isponsors, il-make-up Iħobb is-safar u s’issa dar ħafna pajjiżi fl-Ewro- artists, l-istilisti tax-xagħar u oħrajn biex jemmnu pa. “M’iniex persuna li nħobb ħafna ċ-ċentru u fik u jissapportjawk. Għall-grazzja t’Alla, llum l-ħajja bieżla ta’ Belt, però dejjem infittex il-kwi- il-ġurnata stabbilit bit-tim tiegħi, però ma nsibha et fil-kampanja imdawwar biss bl-elementi sbieħ problema xejn li ninvolvi oħrajn ġodda,” stqarr tan-natura. Però mill-banda l-oħra jien bnied- miegħi.

Rigward jekk iħossx kompetizzjoni bejnu u em soċjevoli ħafna u nħobb niddeverti. Inħobb niżfen ukoll u anke ngħallem koreografiji ta’ żfin bejn organizzaturi oħra hawn Malta stess, Vince lill-mudelli u lill-istudenti. Għalkemm jien ngħal- weġibni li l-ideali huwa li l-organizzaturi jissaplem il-bijoloġija, xorta ninvolvi ruħi f ’kull tip ta’ portjaw lil xulxin għax l-industija tal-immudel-

lar, għalkemm qed tikber, hija restritta ħafna. “Ħafna għadhom iħarsu lejn il-modelling bħala passatemp ta’ dawk li ma huma kapaċi jagħmlu xejn iktar. Din hija tikketta li jien u sħabi nippruvaw nikkumbattu ta’ kuljum u bil-mod qed jirnexxilna. Sfortunatament xi naqra għira tidħol, u min jikkupjak f ’ħaġa u min f ’oħra. Jien m’iniex bniedem li nħobb insib ix-xagħra fl-għaġina u kemm jista’ jkun nirrispetta lil kulħadd. Il-mudelli b’hekk jindunaw bil-maturità ta’ dak li jkun,” stqarr miegħi.

Inkarigat jorganizza Mr Malta, Miss Malta u Miss Glamorous Illum il-ġurnata Vince naqqas ħafna mix-xogħol tal-immudellar, u f ’idejh qed jieħu ħsieb jorganizza biss Mr Malta, Miss Malta u Miss Glamorous. Kull waħda minn dawn bla dubju ta’ xejn qed iżommuh okkupat biżżejjed sena wara sena.

“Għalkemm jien niddeskrivi lili nnifsi bħala multitasker u nipprova nkun master of all, nemmen li dejjem irid ikollok il-prijoritajiet. Nemmen ħafna fil-kwalità milli fil-kwantità, u għalhekk iddeċidejt li l-enerġija tiegħi kollha tkun iffukata fuq żewġ kuntesti fis-sena: l-ewwel kuntest isir f ’Marzu - April fejn ikollna lil Mr Malta u r-rebbieħ jirrappreżenta lil Malta fil-Mr Universe ġewwa r-Repubblika Domenikana. Fl-istess serata nagħmlu ukoll żewġ kuntesti fuq skala iżgħar, Miss Glamorous Queen għal tfajliet ’il fuq minn 17-il sena, u Miss Glamorous Princess għal tfajliet bejn l-14 u s-17-il sena. Dawn tal-aħħar isiru biex il-mudelli jesperjenzaw kuntest ta’ sbuħija ħalli ’l quddiem ikunu ppreparati għal kuntesti ikbar. Imbagħad f ’Novembru jsir il-kuntest mill-isbaħ ta’ Miss Malta fejn tfajla minn fost 30 parteċipanta tiġi nkurunata b’dan it-titlu mill-isbaħ, titlu li ilu għaddej mis-sena 1963 imwaqqaf mill-mibkija George u Margaret Gatt Mangion magħrufin bħala GM Productions. Nassigurak li ż-żewġ kuntesti fihom il-preparamenti kbar tagħhom, għalhekk iddeċidejt li nikkonċentra fuqhom biss,” sostna miegħi Vince.

Miegħu ddiskutejt il-perspettiva tiegħu dwar il-mudelli lokali. Fi kliemu fissirli kif fil-karriera vasta tiegħu ltaqa ma’ ħafna karattri differenti u mhux la kemm joħroġ b’formola ġenerali ta’ kif inhuma l-mudelli Maltin. Li jien ċert żgur li billi tkun gustuż/a u jkollok physique sabiħ mhux biżżejjed. Importanti immens li inti jkollok il-kunfidenza li mingħajr ma titkellem l-udjenza jindunaw li inti qed tagħmel dan minn qalbek u qed tieħu gost. Iktar importanti minn hekk huwa l-fatt li mudella tkun kapaċi titkellem biex naraw il-personalità tagħha. Meta mudelli jirrappreżentaw lil Malta barra minn xtutna, din hija l-ewwel ħaġa li jfittxu, jiġifieri kemm mudell/a kapaċi jkompli/tkompli konverżazzjoni. Li rbaħt titlu mhux biżżejjed, irridu naraw kemm inti kapaċi twassal messaġġ lil ħafna nies biex tagħti eżempju. Nemmen u kburi li l-mudelli Maltin jikkompetu sew mal-barranin fejn tinvolvi sbuħija u physique, però nżommu ħafna lura meta niġu biex nitkellmu. U dan huwa l-għan prinċipali tiegħi, li l-mudelli nagħmilhom konxji mill-importanza ta’ kif tikkomunika mal-oħrajn,” fissirli Vince bl-aktar mod professjonali.

Kollox ma’ kollox il-ħolma tiegħu dejjem kienet il-kuntest nazzjonali Miss Malta. Kien ikun ħerqan sabiex jattendi għalih kull Novembru, u kien joħlom li xi darba jorganizzah hu stess. Hekk ġara proprju mis-sena 2016: waqgħet it-tmexxija tiegħu uffiċjalment f ’idejh. Naturalment jinsab onorat, u din is-sena għat-tieni sena konsekuttiva t-tmexxija ser tkun f ’idejh ukoll. Interessajt ruħi aktar u tlabtu jgħidli x’tip ta’ preparamenti tinvolvi, kemm xhur minn qabel, u dettalji oħra simili. “Miss Malta kienet il-quċċata tal-karriera tiegħi sal-lum. Kont inkun ħerqan li nattendi għal dan il-kuntest kull Novemberu, anke meta ma kontx għadni fix-xena tal-immudellar. Però minn meta bdejt, kont dejjem ngħid min jaf xi ġmiel li torganizza dan l-ikbar kuntest ta’ Malta,

li din is-sena qed niċċele Nammetti li kont pruvajt ja tiegħu mill-2013 meta s Miss Malta ser tkun f ’idej Kelli nistenna sal-2016 bi ganizzazzjoni tal-Miss M onorat li s-Sinjura Joan il-mibkija George u Mar skussjonijiet, fdat it-tmexx f ’idejja. Ħdimt sa mill-bi l-inkarigu f ’idejja u r-riżu ta’ Novembru inkurunaj Miss Luqa, bħala Miss M spiċċa il-kuntest bdejt na 2017 tkun ikbar u isbaħ ħol ta’ ħsieb u preparame l-applikazzjonijiet għat-tfa kollha waqt awdizzjonijie injoni tal-ġurija huma l-i kuntest bħal dan. Wara tri erba’ xhur sħaħ fejn il-mu kollu li jinvolvi kuntest t photoshoots, catwalk m seminars u ħafna aktar. M biex ngħinu lill-istituzzjon Merħba Bik, dar għan-nisa ti biex nuri lill-mudelli m għaddejjin tfajliet bħalho preparamenti ta’ loġistika is-serata, kuntatti ma’ staz biex jippromovu t-tfajliet finali. Nagħżlu min ser ik ja, il-fotografi u nitkellmu li mingħajrhom is-serata Ta’ dan nixtieq nirringraz huwa l-id il-leminija tiegħi Kieku nista’ ntawwal il-ġu possibbli. Għax dan ix-xo l-ħin tax-xogħol tiegħi u Vince.

Sagrifiċċji enormi sabie jilħaq ċerti għanijiet

Qlibt is-suġġett, u miegħu li forsi jdejquh mill-ħajja b stqarr miegħi li fix-xogħol ti, hu u n-nies ta’ madwaru li jkun għaddej minnhom l-għanijiet tiegħu u jtella’ ru. “Ma jkunx dejjem faċli ka distruttiva li tipprova tħ ikrah fuqek. Għalkemm in int, xorta tista’ titfa’ ċertu Għall-bidu veru kont inwe ra, meta fuq siti soċjali nar jew fuq il-kumpanija, jew il-ħajja perosnali mingħaj fikati. Kont inweġġa’ l-ikt għal uliedi u l-familja tiegħ b’dawn il-kummenti. Però munità u għalkemm naqra b’ċertu kummenti, tgħallim is-skiet huwa risposta effe li one has to work in silen make the noise,” stqarr m Naturalment permezz ta mudellar, qed jagħti oppo versi mudelli lokali sabiex hom f ’dan il-qasam, kem barra minn xtutna. Vin għalkemm kburi li huwa t-tfajliet u l-ġuvintur ikollh baħ meta jintbagħtu ġo k fejn hemmhekk jiltaqgħu drawwiet differenti u fl-is jqabblu ma’ dak li jiġri f ’ barra. “Meta jkunu msifri hemm biss biex jipparte però jkollhom żmien twi postijiet mill-isbaħ bħall ir-Repubblika Domenikan it-Tajwan, iċ-Ċina, l-Awstr El Salvador u ħafna pajji

15

kullhadd.com

IL TA’ ĦAJJA

ebraw l-54 sena tiegħu. t nistaqsi fuq it-tmexxisirt naf li t-tmexxija ta’ jn organizzaturi ġodda. iex jien ġejt fdat bl-orMalta. Inħossni kburi u nne Parascandalo, bint rgaret, wara ħafna dixija ta’ Miss Malta 2016 idu nett li ngħatajt dan ultat deher meta fis-26 jna lil Christie Refalo, Malta 2016. Eżatt kif aħdem biex Miss Malta ħ. Tinvolvi ħafna xogenti. Tibda biex toħroġ ajliet, tiltaqa’ magħhom et u tagħżel min fl-opiktar tfajliet denji għal id toħloq programm ta’ udelli jiġu mħarrġa f ’dak ta’ dan il-kalibru, bħal modelling, personalità, Miss Malta jkollha għan ni partikolari bħal Dar a msawta u abbandunaminn xiex jistgħu jkunu om. Imbagħad tinvolvi bħall-post fejn ser issir zzjonijiet tat-televiżjoni u biex ixandru s-serata kunu l-istilisti tas-sbuħiu ma’ diversi sponsors a ma tkunx possibbli. zzja wkoll lil Mauro, li i fejn jiġu preparamenti. urnata, imma dan mhux ogħol irid isir kollu wara fil-weekends,” spjegali

ex

u ddiskutejt xi affarijiet b’mod ġenerali. Fil-fatt l tiegħu ta’ preparamenu jkunu jafu s-sagrifiċċji m sabiex ikun jista jilħaq kuntest ta’ ċertu kalibi meta tisma’ ċertu kritiħammġek jew titfa’ dell n-nies ikunu jafu x’raġel u dubji fuq dak li jkun. eġġa’ u neħodha bi kbira ċertu kummenti fuqi, w saħansitra jidħlu fuq jr biss ma jkunu ġustitar mhux għalija, imma ħi li ħadd ma jieħu gost ò maż-żmien rabbejt ima kollox u xorta nirrabja mt li ma nweġibx għax ettiva. Dejjem nemmen nce, and let the success miegħi. al-kuntatti tiegħu fl-imortunitajiet sbieħ lil dix irawmu lilhom infusmm lokalment u anke nce min-naħa tiegħu, Malti, xorta jemmen li hom esperjenza mill-iskonkorsi internazzjonali u ma’ kulturi differenti, stess ħin ikunu jistgħu ’pajjiżna għal dak li jsir in, il-mudelli ma jkunux eċipaw f ’kuntest ieħor, il bħala turisti u jduru l-Vjetnam, il-Filippini, na, Las Vegas, Florida, rija, l-Ingilterra, Macau, izi oħrajn. Barra minn

hekk, ħafna mill-mudelli tkun l-ewwel esperjenza tagħhom li jkunu siefru waħedhom u b’hekk jitgħallmu wkoll kif ifendu għal rashom u jkunu indipendenti. Il-kuntatti jkunu l-ħin kollu għaddejjin bejni u bejn organizzaturi barranin. Huwa l-kompitu tiegħi li nistudja u nixtarr dawn il-kuntesti qabel nikkommetti ruħi. Bħalissa lil Miss Malta se nibagħtuha tikkompeti fil-Miss Earth, wieħed mill-ikbar tliet konkorsi fid-dinja, fejn madwar 100 pajjiz jikkompetu. Mr Malta se jikkompeti fil-Mr Universe Model, fejn tara madwar 50 pajjiz differenti.”

Fl-aħħar ta’ din l-intervista Vince xtaq jgħaddi messaġġ lill-qarrejja kollha ta’ din il-gazzetta.

“Dejjem emmen fik innifsek u taqta’ qalbek qatt.

Fittex min jista’ jagħtik parir biex il-ħolm tiegħek jirnexxi. Iktar ma jkollok ħolma kbira iktar hemm ċans li taqa’ diversi drabi qabel tilħaq il-quċċata.

Ma jkun ġara xejn, qum u tfarfar u kompli għaddej. Meta tkompli għaddej, toħroġ rebbieħ għax qed tipprova. It-tellief huwa biss min jaqta’ qalbu u jċedi. Nassigurak li iktar ma tkun diffiċli t-triq iktar tkun sodisfatt li minkejja l-intoppi kollha, irnexxielek,” temm jgħid Vince.

Miss Malta kienet il-quċċata tal-karriera tiegħi sal-lum.

Kont inkun ħerqan li nattendi għal dan il-kuntest kull Novembru, anke meta ma kontx għadni fixxena tal-immudellar.

Però minn meta bdejt, kont dejjem ngħid min jaf xi ġmiel li torganizza dan l-ikbar kuntest ta’ Malta, li din is-sena qed niċċelebraw l-54 sena tiegħu

29.10.2017

16

29.10.2017

kullhadd.com

IL-HOOLIGAN MALTI B’QALB TAD-DEHEB Jismu Johnston Farrugia iżda magħruf aħjar bħala l-Hooligan. Twieled il-Qrendi fit-23 ta’ Settembru 1980 u għandu 36 sena.

Għandu għal qalbu l-mużika rap u nistgħu nqisuh bħala rapper Malti bl-għeruq u x-xniexel.

Huwa kkunsidrat bħala l-pijunier tal-hip hop f ’pajjiżna. Għalkemm ħafna mid-diski tiegħu huma bil-Malti, hu għandu wkoll xi mużika bl-Ingliż.

Il-karriera tiegħu bdiet meta kellu 22 sena waqt li kien qed jaħdem fuq themesong għal stazzjon televiżiv lokali.

Huwa kellu ħolma. Dik li joħroġ cd bil-Malti u fiha jdaħħal l-elementi li jħobb hu; rap u hip hop. Wara li rsista mhux ftit, irnexxielu jagħmel dan fi Frar tassena 2003 meta ħareġ l-album bl-isem ta’ Oriġinali Bħali. Kien album li ġablu suċċess enormi madwar il-gżejjer Maltin b’diversi radjijiet lokali jdoqqu diski bħal Oriġinali Bħali, Tinqeridx u Paceville Spiss.

Ismu beda jixxandar għal ħafna ħin u fi ftit żmien Johnston sar famuż tant li kien ikun mistieden f ’diversi avvenimenti mużikali, iljieli Maltin u f ’postijiet iffrekwentati miż-żgħażagħ.

Fis-sajf tas-sena 2004 ħareġ is-single bl-isem ta’ Nieħdu Buzz sakemm sentejn wara ħareġ it-tieni album tiegħu bl-isem ta’ Hooliġinali li miegħu kellha wkoll il-video ta’ Nieħdu Buzz.

It-tielet album ħarġu f ’Lulju 2012 u kien jismu Triloġinali fejn apparti d-diski bl-Ingliż, ħarġet ilkapaċità tal-Hooligan illi jħallat il-mużika hip hop ma’ dik dance.

Il-Hooligan huwa partitarju akkanit ta’ Manchester United u anke jżomm mat-tim nazzjonali Ingliż waqt il-logħob tat-Tazza tad-Dinja u l-Kampjonat Ewropew.

Għaliex għażilt proprju l-istil tar-rap bħala stil ta’ mużika?

Ir-rap huwa stil illi kien jogħġobni ħafna u dak iż-żmien meta bdejt inkantah jien beda jieħu popolarità kbira. Fl-istess ħin din it-tip ta’ mużika ħafna jsibuha bħala rhyme, rhythmic and street vernacular fejn il-kantant irid iqabbel u joħloq ritmu partikolari.

Issa jien wieħed mill-passatempi tiegħi kien proprju li nqabbel u kien għalhekk illi bdejt nikteb il-mużika tiegħi biex inkantaha.

Kif taraha x-xena tar-rap f ’Malta?

Taqbel li int kont wieħed millpijunieri ta’ dan l-istil f ’pajjiżna?

Jien fil-fatt kont ħriġt l-ewwel album ta’ din ix-xorta f ’Malta. L-album kien jismu Oriġinali Bħali u minn dakinhar sallum sploda fil-popolarità tiegħu speċjalment mat-tfal. Fuq nota umoristika dawn l-istess tfal jgħidu li flok ma jixtiequ jsiru xi għalliem jew inkella pulizija, ix-xewqa tagħhom hi li la jikbru jsiru rappers. Illum kulħadd sar jirreppja u dan l-istil huwa ferm popolari.

Jien ngħid illi allaħares mhux hekk għax fl-opinjoni tiegħi ma tistax tibqa’ dejjem bl-istess tip ta’ mużika.

X’inhu l-kunċett wara d-diska ferm popolari Oriġinali Bħali?

Din id-diska li semmejt hija parti mill-istorja ta’ ħajti. Meta bdejt nirreppja jien kont iffissat fuq band Maltija.

Wieħed mill-membri ta’ dan il-grupp

kien saħaq miegħi illi f ’Malta diffiċli tagħmel stil ta’ mużika hip hop, rap jew rnb speċjalment illi toħroġ xi album.

Meta mbagħad urejtu x-xewqa li nagħmel rap bil-Malti bħal qisu qatagħli qalbi għax skont hu dan l-istil ma jaħdimx f ’pajjiżna.

Jien ma qtajtx qalbi anzi bdejt naħdem ħalli dik il-ħolma li kelli ssir realtà. Bdejt nikteb il-mużika u wara bdejt naħdem biex noħroġ dan l-album.

Irsistejt mhux ftit biex għamilt dan però wara ftit bdejt nieħu l-frott ta’ dan kollu għax ic-cds bdew jinħatfu u r-radjijiet bdew idoqqu d-diski tiegħi.

Illum il-ġurnata dan l-istess membru tal-grupp jinżagħli l-kappell u jifraħli għal dak li rnexxieli nagħmel.

Saħansitra anke l-manager illi għandi llum Elton Zarb ukoll kien xettiku dak iż-żmien fuq dan l-album però kif jgħidu ż-żmien tana parir u dan ifisser li qatt m’għandek taqta’ qalbek.

Għandek diska oħra li tittratta d-droga hawn Malta. Kemm taħseb illi hi kbira din il-problema f ’pajjiżna?

Jien ħadt ħsieb illi fit-tliet albums li ħriġt, indaħħal din id-diska dwar id-droga. Din il-problema qed tikber id-dinja kollha mhux f ’Malta biss. Iż-żgħażagħ huma l-aktar vulnerabbli u għalhekk wieħed m’għandux jibża’ jgħid le għaliha.

Madankollu hemm vizzji oħra barra d-drogi li huma x-xorb u l-logħob tal-azzard u għalhekk kull vizzju li jeżisti mhux tajjeb.

F’waħda mid-diski daħħalt ukoll lil oħtok. Bla dubju hija xi ħaġa sabiħa wkoll..

ħafna bħal tiegħi. U għalhekk tajtha ċ-ċans tkanta dawk il-ftit sekondi f ’din id-diska.

Illum il-ġurnata Daniela, għax hekk jisimha oħti, għamlet xi żmien timmudella u għandha wkoll ħanut tas-sbuħija.

Irnexxielha tgħaddi wkoll għall-finali tal-immudellar u jien kont ferm kuntent għaliha. Jien personali nammiraha għax saret tixbahni ħafna fil-motivazzjoni lejn il-ħajja.

Naf illi kien hemm żmien fejn xi nies bdew jiġġudikawk u kważi jgħiru għalik. Fil-fatt ħriġt diska illi jisimha It-Telgħa tal-Kalvarju.

X’tikkummenta dwar dan kollu?

Jien nagħmilha ma’ kull tip ta’ nies għax inħobb inkellem lil kulħadd. Madankollu l-iktar nies li jdejquni huma Iva daħħalt lil oħti fid-diska Oriġinali dawk li jerfgħu salib ħaddieħor. Hawn Bħali. Hi għandha karattru ambizzjuż min joqgħod jgħidlek fuq ħaddieħor, x’jagħmel u ma jagħmilx u jispiċċa joqgħod jiġġudika u jgħid fuqu man-nies.

Kull min jgħolli jdejh kulħadd għandu Dejjem iġġieled għal dak li temmen u minn dak xi jxomm.

Fuq nota partikolari, l-istess tfajla il-ħażin li tkun għaddejt minnu, ħu t-tajjeb. tiegħi qabel ma ltaqgħet miegħi kienet taħsibni kiesaħ u li nippretendiha.

Jien ukoll għaddejt minn żmien diffiċli f’ħajti Għalhekk qatt m’għandek tiġġudika meta kont ibbuljat u meta kont bla xogħol. persuna kif tidher imma trid tagħmilha magħha u ssir tafha aħjar.

Ma kinux mumenti faċli biex tegħlibhom.

Madankollu ma qtajtx qalbi, bqajt nemmen fija nnifsi u llum il-ġurnata jien dak li jien

Naf illi int tħobb ħafna l-futbol, b’mod partikolari żżomm mal-Manchester United..

Nemmen li din ser tkun is-sena tagħna u li ser niġġieldu għall-kampjonat,

17

29.10.2017

kullhadd.com

xi ħaġa illi ilna ma nagħmluha minn żmien Ferguson.

Madankollu nħobb ukoll lit-tim nazzjonali Ingliż u fil-fatt ser inkun qiegħed hemm fl-Istadium Nazzjonali narahom jilagħbu kontra Malta.

Dakinhar il-qalb tgħidli li għandi nżomm ma’ Malta għax pajjiżna għandu jiġi l-ewwel u qabel kollox.

Kantanta oħra, Shyli, qed tiżviluppa wkoll f ’dan il-ġeneru ta’ mużika. Hemm xi ċans illi narawk tkanta magħha?

Iva, fil-fatt hemm pjanijiet illi xi darba għad inkantaw flimkien. Shyli kienet ikkuntattjatni fuq xi pariri għad-diski tagħha. Nemmen illi din it-tfajla għandha potenzjal kbir u taf fejn trid tasal.

Kif ġie l-isem Hooligan?

Kollox beda meta kien hemm il-EURO 1996 u l-Ingliżi kienu lagħbu mal-Ġermanja. Dakinhar il-logħba spiċċat bl-għoti tal-penalties u Gareth Southgate kien falla x-xutt mill-ħdax– il metru għall-Ingliżi.

Dak iż-żmien il-mowbajl kien għadu ma daħalx Malta u kien hemm moda li biex xi ħadd jikkomunika ma’ xi ħaddieħor juża’ l-laqam.

Fl-istess ħin il-laqam hooligan kien popolari ħafna anke minħabba li huwa assoċjat mal-Ingliżi.

Meta bdew ifeġġu l-ewwel chatrooms jien kont nuża ismi bħala Hooligan.

Imbagħad meta ħriġt l-ewwel cd tiegħi fis-sena 2003 żammejt dan il-laqam li baqa’ miegħi s’issa.

Jien nagħmilha ma’ kull tip ta’ nies għax inħobb inkellem lil kulħadd. Madankollu l-iktar nies li jdejquni huma dawk li jerfgħu salib ħaddieħor. Hawn min joqgħod jgħidlek fuq ħaddieħor, x’jagħmel u ma jagħmilx u jispiċċa joqgħod jiġġudika u jgħid fuqu man-nies. Kull min jgħolli jdejh kulħadd għandu xi jxomm. Fuq nota partikolari, l-istess tfajla tiegħi qabel ma ltaqgħet miegħi kienet taħsibni kiesaħ u li nippretendiha. Għalhekk qatt m’għandek tiġġudika persuna kif tidher imma trid tagħmilha magħha u ssir tafha aħjar Ġieli għaddielek minn moħħok illi tmur barra minn Malta u tkompli tikber fil-karriera mużikali tiegħek?

Fil-passat kelli żewġ esperjenzi eċċellenti barra minn Malta li nibqa’ niftakarhom mhux ftit. Waħda minnhom kienet fiċ-Ċina fejn għamilt 15–il ġurnata hemmhekk. Niftakar illi miegħi kienet ġiet ukoll Amber u għamilna erba’ xows hemm u kif jgħidu ż-żgħażagħ fqajna kull m’hemm daqskemm ħadu pjaċir innies. Tant hu hekk illi l-eluf ta’ nies illi kienu hemmhekk spiċċaw ikantaw u jċapċpu magħna.

Kif jirnexxielek tlaħħaq Madankollu jien inħobb ħafna lil mal-kant u max-xogħol pajjiżi u togħġobni wisq il-ħajja hawn professjonali tiegħek?

Malta. Nistqarr miegħek illi qed Ifhem b’xi mod jirnexxieli għalkemm naħdem fuq xogħol mużikali għal barix-xewqa tiegħi hi li naqleb fuq mużika ra u nispera li dan il-proġett jirnexxi. b’mod professjonali. Min-naħa l-oħra jien tip ta’ bniedem li nuża l-ħin tiegħi Ftit tal-ġranet ilu rajniek fi programm bl-isem ta’ Oskur sewwa u niddejjaq naħli l-ħin.

Jien m’iniex persuna li ngħix biex fejn kellek esperjenza xi ftit naħdem imma naħdem biex ngħix. partikolari. X’tirrakkuntali dwar Tara ħafna nies li jaħdmu biss u xog- din l-esperjenza? ħol biss jaraw. Jien naħdem biex ingawdi u nieħu pjaċir għax il-ħajja qa- Kien programm partikolari u uniku sira wisq. nista’ ngħid! Għamilna sitt ġimgħat Jien nipprova nieħu li nista’ mill-ħin barra minn Malta u kienet esperjenliberu tiegħi sabiex nużah għall-mużi- za daqsxejn differenti minn tas-soltu. ka.

Meta kkuntattjawni biex nipparteċipa

minn hekk huwa wieħed mill-aqwa li jikteb lirika oriġinali.

Madankollu, l-iktar bniedem illi jispirani f ’dan il-qasam huwa SnoopDogg. Jien għandi c-cds kollha tiegħu li jmorru lura mill-1993 u nħobb nisma’ ħafna d-diski tiegħu. Kelli ċ-ċans ukoll niltaqa’ miegħu meta ġie Malta waqt l-Isle of MTV u nammirah għall-kapaċitajiet tiegħu li jħallat l-istil tiegħu ma’ kull tip ta’ mużika.

X’inhu l-ikbar sodisfazzjon li tikteb jew li tkanta l-mużika?

L-ewwel nett, il-mużika jien inkun irrid niktibha għax inkella fil-veru sens tal-kelma ma nkunx naf x’jien inkanta! Jien inħoss li jekk nirreppja għandi nagħmel dan fuq kliem li veru nħosshom.

Fil-passat kelli opportunità li jkolli sponsor jew inkella li nkanta ma’ ħaddieħor lirika li tinkiteb minn kompożitur partikolari, però, jien irrifjutajt għax ma ħassejtnix komdu nagħmel dan. Jien ma nħossx li għandi nirreklama oġġett li lili ma ma ħsibthiex darbtejn biex immur.

F’dan il-programm bażikament jogħġobnix. konna 10 parteċipanti u għexna għal xi żmien f ’postijiet magħżula fejn Kemm jgħinek Elton Zarb fil-ħidma tiegħek? jingħad illi ġraw stejjer paranormali Jien għal bidu kont xi ftit xettiku fuq dawn l-affarijiet imma nsomma Lil Elton nibqa’ nafulu ħafna għall-karriera tiegħi mużikali. Li kieku kienet esperjenza mhux tas-soltu. ma kienx hu naħseb li kont nieqaf fi Taħseb li hemm possibiltà li nies żmien partikolari f ’ħajti. Meta ħsibt li dak li kelli nagħmel għamiltu u qisu li għandhom karriera mużikali ma kienx għad fadalli motivazzjoni, jkunu jistgħu jeżerċitaw din Elton reġa’ tani dik l-imbuttatura u il-professjoni bħala x-xogħol ġabni nemmen fija nnifsi aktar milli proprju tagħhom? kont qabel.

Fil-fatt bis-saħħa tiegħu għadna Jien naħseb illi int trid tkun sabiex ikollok xogħol full-time fil-mużika. kemm ħriġna preview ta’ diska li Irrid ngħid illi bniedem irid jaħdem dalwaqt ser toħroġ u li nemmen illi għandha tkun suċċess lokalment. għaliha l-ħaġa biex jasal fejn jixtieq.

Nemmen ukoll illi trid tkun ukoll xi ftit ixxurtjajt bħalma kont jien meta L-aħħar messaġġ lil dawk ħriġt l-ewwel album tiegħi. Il-fortuna iż-żgħażagħ illi għaddejjin xi kultant tilgħab ukoll parti impor- minn żmien diffiċli. tanti mill-ħajja ta’ artist jew kantant.

Jien ili 13–il sena fix-xena mużi- Il-messaġġ tiegħi huwa sempliċi. kali u nemmen illi dejjem trid timxi Dejjem iġġieled għal dak li temmen maż-żminijiet u taġġorna għax illum u minn dak il-ħażin li tkun għaddejt it-teknoloġija qed tavvanza mhux minnu, ħu t-tajjeb. Jien ukoll għaddejt minn żmien diffiċli f ’ħajti meta kont ħażin anke f ’dan il-qasam. ibbuljat u meta kont bla xogħol. Ma kinux mumenti faċli biex tegħlibhom.

Jispirak Eminem?

Madankollu ma qtajtx qalbi, bqajt Eminem jogħġobni ħafna bħala art- nemmen fija nnifsi u llum il-ġurnata ist għax għandu personalità u apparti jien dak li jien.

18

29.10.2017

1

MADWAR kullhadd.com

L-OĊEAN PAĊIFIKU

FIL-QOSOR

4

2 1

3

SALVATI WARA ĦAMES XHUR MITLUFA FIL-BAĦAR Żewġ baħrin Amerikani u ż-żewġt iklieb tagħhom ġew salvati mill-Flotta Navali tal-Istati Uniti wara li qattgħu kważi ħames xhur mitlufa fl-Oċean Paċifiku.

Jennifer Appel u Tasha Fuiaba telqu b’dgħajsa żgħira millHawaii fuq vjaġġ lejn Tahiti f ’Mejju. Ġara li l-magna sofriet ħsarat minħaba t-temp ħażin u waqfet.

B’kawża t’hekk, id-dgħajsa telqet għal riħha fil-baħar madwar 1,500 kilometru fil-Lbiċ tal-Ġappun. Huma ġew salvati wara li dgħajsa tas-sajd avżat l-awtoritajiet tal-Istati Uniti.

2

L-AMERKA

3

IL-VENEZWELA

DIRETTUR AKKUŻAT B’FASTIDJU SESSWALI James Toback, Direttur f ’Hollywood, qed ikun akkużat minn 40 mara fuq akkużi relatati ma’ fastidju sesswali. Ġurnal barrani qal kif 31 minnhom, tkellmu dwar l-esperjenzi tagħhom li jmorru lura sa 30 sena.

Toback ċaħad dawn l-allegazzjonijiet u qal li hu qatt ma ltaqa’ man-nisa li akkużawh u jekk iva, iltaqgħu biss “għal ħames minuti u lanqas niftakar.”

In-nisa li ġew intervistati mill-ġurnal akkużaw lil Toback, li għandu 72 sena, li għamel atti indiċenti quddiemhom, li staqsa mistoqsijiet mhux xierqa dwar atti sesswali.

Toback qal li għal dawn l-aħħar 22 sena, kien impossibbli għalih biex jaġixxi b’dan il-mod u dan għax għandu kundizzjoni f ’qalbu u d-dijabete.

IMĦABBRA REBBIEĦA TAL-PREMJU SAKHAROV 2017

Il-Venezwela ilha bosta snin għaddejja minn kriżi politika. Il-partit fil-gvern kulma jmur illimita dejjem aktar l-istat tad-dritt u l-ordni kostituzzjonali, u f ’Marzu 2017 il-Qorti Suprema neżżgħet lill-Assemblea Nazzjonali eletta demokratikament mis-setgħa leġiżlattiva.

L-Oppożizzjoni Demokratika fil-Venezwela: l-Assemblea Nazzjonali (Julio Borges) u l-Priġunieri Politiċi kollha kif elenkati mill-Foro Penal Venezolano li jlaħħqu iktar minn 600, kienu mħabbra rebbieħa tal-Premju Sakharov 2017 wara deċiżjoni tal-President tal-Parlament Antonio Tajani u l-mexxejja tal-Gruppi Politiċi tal-Parlament fis-26 t’Ottubru.

5

R ID-DINJA

19

29.10.2017

kullhadd.com

6

IL-FINLANDJA

6

5

ERBA’ PERSUNI MEJTA WARA INĊIDENT B’FERROVIJA

Erba’ persuni tilfu ħajjithom wara li kienu abbord ferrovija li kienet involuta f ’ħabta ma’ trakk tal-armata f ’masġar f ’Raasepori fil-Finlandja. Tlieta minn dawk li tilfu ħajjithom huma suldati fl-armata u wieħed kien passiġġier fuq ilferrovija. It-trakk kien qed iwettaq eżerċizzji militari filmument li seħħ l-inċident. Minn tal-inqas seba’ persuni ndarbu fejn uħud minnhom ittieħdu l-isptar ta’ Ħelsinki biex jirċievu l-kura neċessarja.

5 4

L-ITALJA

SPANJA

JAQA’ L-GVERN KATALAN Ftit sigħat wara li l-Katalunja ddikjarat l-indipendenza mill-Gvern Ċentrali, il-Prim Ministru Mariano Rajoy waqqa’ l-Gvern Katalan. Tħabbar ukoll li l-Gvern Ċentrali se jkun qed ifittex lill-uffiċjali tal-Gvern Katalan fuq każi ta’ ribelljoni. Taħt il-liġijiet Spanjoli dawn l-akkużi jġorru magħhom sentenzi sa massimu ta’ 30 sena priġunerija. Stqarrija maħruġa mill-Kummissjoni Ewropea ddeplorat l-azzjonijiet tal-Gvern Katalan. L-istess stqarrija qalet ukoll li l-Unjoni Ewropea qatt ma tista’ taċċetta d-deċiżjoni tal-Gvern Katalan hekk kif tmur kontra l-liġijiet Spanjoli u dawk tat-trattati tal-Unjoni Ewropea. Wara ftit mumenti li tħabbar dan kollu, eluf kbar ta’ Katalani niżlu fil-pjazez u fit-toroq jiċċelebraw id-dikjarazzjoni tal-Gvern Katalan u fi ftit mumenti l-bnadar nazzjonali Spanjoli li kienu jinsabu fuq binjiet pubbliċi nbidlu għal dawk Katalani. Il-Ministru għall-Affarijiet Barranin Malti, Carmelo Abela ħabbar li Malta mhux se tirrikonoxxi l-indipendenza tal-istat tal-Katalunja filwaqt li offra s-sostenn tiegħu lill-Gvern Spanjol immexxi mill-Prim Ministru Rajoy f ’dan il-mument ta’ kriżi.

ĦABS WARA LI NFETTA 30 MARA U TARBIJA BL-HIV Taljan ta’ 33 sena ntbagħat 24 sena ħabs wara li intenzjonalment infetta 30 mara, tliet irġiel u tarbija bl-HIV. Fil-Qorti Taljana nstema’ li wara li fl-2006 r-raġel kien jaf li għandu l-HIV kellu relazzjoni sesswali mill-inqas ma’ 53 mara fosthom ma’ adolexxenti ta’ 14-il sena. Ħafna mill-vittmi ltaqgħu miegħu fuq mezzi soċjali bil-laqam Hearty Style.

20

29.10.2017

kullhadd.com

MA NIĊĦDEKX, ART TWELIDI CATHERINE

FENECH Membru fl-Eżekuttiv Nazzjonali PL

Sa minn ħafna snin ilu, l-istorja politika Maltija tikkonfermalna kemm il-PN dejjem ipprova u ħafna drabi għaraf jisfrutta l-klima politika tal-mument li taf kienet mqallba u ta’ toqol fuq il-moħħ tal-poplu. Għandhom id-don kif ixerrdu l-aħbar kif jidhrilhom huma barra minn xtutna ħalli tagħmel ħoss u ħsara li hemm bżonn. Dan kollu jagħmluh naturalment meta huma ma jkunux fil-gvern. Meta jkunu fil-gvern ġrajja ta’ inkwiet jaraw kif se jmewtuha u żgur mhux sejrin irewħuha mal-erbat irjieħ tad-dinja. Imma kif ikunu fl-Oppożizzjoni tagħtihom ferneżija għax iħossu li huma maħluqin għall-poter.

Wara l-qtil brutali ta’ Daphne Caruana Galizia flok ifittxu t-triq tal-għaqda, it-triq tal-bon sens li fil-fatt għandu bżonn ilpajjiż, qed jagħmlu bil-kontra.

Jinqdew bl-għaqdiet biex iniżżlu n-nies fit-toroq. Ingannaw il-poplu ġenwin li temgħuh it-tama ta’ dimostrazzjoni li ma kellhiex tkun politika li mbagħad spiċċat fi protesta partiġjana. Qalulna li l-istituzzjonijiet huma mhedda. Meta xxaħħmu saħansitra l-awtoritajiet ġudizzjarji ma kinux mhedda l-istituzzjonijiet? Meta persuna saħansitra mietet taħt il-kustodja tal-pulizija fl-2008, talbu għar-responsabbiltà politika u għar-riżenja tal-Kummissarju? Il-libertà tal-istampa mhedda qalulna wkoll. Sa erba’ xhur ilu kellna esponenti ta’ l-Oppożizzjoni li kif tazzarda tikkritikahom jarmaw jgħiru bi kliem baxx u pastaż bil-libertà kollha u mhux talli l-kap tagħhom ma kienx jikkundanna dan l-aġir talli kien isejjaħlu diskors ikkulurit u li dak li kienu qed jesprimu huwa dak li jrid jesprimi hu wkoll.

Niftakar, għalkemm kont żgħira, li meta fil-bidu tas-snin disgħin il-kriminalità bdiet tgħolli rasha avolja konna mwiegħda li se tinqered bl-għeruq u x-xniexel u li kellna ngħixu f ’darna u f ’pajjiżna bla biża’, l-ebda għaqda u soċjetà ċivili ma kienu jgħidu li l-korp hu inkompetenti, li l-qrati huma iħħajġekkjati jew li s-saltna tad-dritt hija mhedda. Anzi l-Prim Ministru ta’ dak iż-żmien kien sempliċiment jgħidilna li l-kriminalità żdiedet għax il-poplu Malti qed jitlef il-morali. Malta hija Stat Mafjuż qalulna. Imma

jien niftakar stejjer bħala ta’ Roberto Memmo, l-iskandlu ta’ Forti Chambray, il-laqgħat mal-kriminali li ġew deskritti bħala “ta’ kwalitajiet tajbin u inqas tajbin” taħt xi pont, u l-famużi maħfriet presidenzjali saħansitra lill-baruni tad-droga. F’dawk iż-żmenijiet ma kienx mafjuż pajjiżna? Dawn in-nies jafu jistħu? Il-paladini tad-demokrazija u l-governanza tajba bir-raġun jaħbu dawn il-fatti storiċi għaliex huma atti li jħammrulhom wiċċhom avolja qajla naħseb li għandhom indiema li seħħew. Imma aħna mhux se ninsewhom u fiddmir li dan kollu ngħiduh liżżgħażagħ tagħna u lil uliedna żgħar għax b’konvenjenza żgur li mhux se jiġu mgħallma din il-parti sewda tal-istorja politika ta’ pajjiżna.

L-Oppożizzjoni qed titqanżah kemm tiflaħ biex tirkeb il-karru u tieħu vantaġġ politiku minn dan il-qtil barbaru. L-importanti li jeħilsu fl-aħħar millaħħar minn Joseph Muscat.

Dan hu l-għan aħħari tagħhom, li jkissru l-ekonomija tajba li għandu pajjiżna u jitwarrab ilPrim Ministru. B’hekk biss jistgħu jittamaw li jitilgħu t-taraġ ta’ Kastilja. Sabiħ li tkun parti minn dimostrazzjoni b’solidarjetà u favur il-ġustizzja. Imma għajb għal min rikeb fuq is-sentiment u r-rabja tal-poplu biex jieħu vantaġġ politiku u jikkalpesta isem pajjiżna mal-barranin ġaladarba mhux imexxu l-pajjiż huma. Dan mhux ilwaqt li “rġiel żgħar” jesponu u jimmanifestaw tpattija lejn il-Prim Ministru sforz l-għira li għandhom lejh u qas hu l-waqt li l-istess “irġiel żgħar“ jivvendikaw ruħhom mill-poplu għax tahom tkaxkira papali erba’ xhur ilu. Għandhom jiftakru li fl-aħħar iridu jagħtu kont lil Alla tas-sikrana li qed jiżirgħu u jinqdew bi qtil brutali li kulħadd ikkundanna u jinsab ixxukkjat b’li ġara.

Imma l-PN għandu problema fi ħdanu: kriżi ta’ min hu effettivament il-kap jekk hux Adrian Delia jew jekk għadux Simon Busuttil. F’dawn l-aħħar ġranet din il-kriżi u l-ġlied intern intensifikaw ruħhom salpunt li Adrian Delia m’attendiex id-dimostrazzjoni tal-Ħadd li għadda għax kien hemm numru kbir ta’ deputati li ma ridux jidhru miegħu. Li jiġri bejniethom in-Nazzjonalisti qajla għandu jinteressana. Għandu jinteressana li t-triq progessiva u tal-ġid li qabad pajjiżna ma nitilfuhiex. Għandna nkomplu fi triqitna b’rasna mistrieħa li pajjiżna għandu futur sabiħ quddiemu, grazzi għat-tmexxija għaqlija u soda tal-Prim Ministru ta’ pajjiżna. Aħna pajjiż żgħir b’potenzjal kbir. Ma nħallux lil min jiżra’ l-mibegħda.

Mid-Djarju ta’

Nazju n-Nazzjonalist

hekk. Hemm bżonn li Adrian jagħmel xi ħaġa. U mela tiġi Marlene tgħajru chicken Mort s’għand Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna u jibqa’ ma jagħmlilha xejn! Ili ngħid li u għal darba ma ppruvax jiġbidli saqajja. jmissu jagħti eżempju biha, u ma nistax Bħal kulħadd qalli li huwa xxokkja ruħu nifhem għaliex qed idum ikaxkar saqajh. bil-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia. Bħal kulħadd qalli li jixtieq li ssir ġustizzja. Qalli It-Tnejn, 23 ta’ Ottubru li anke hu kien mar l-Università jpoġġi xemgħa u li se jkun qiegħed jieħu sehem Qatt ma kont qed nobsor li l-partit glorjuż fil-protesti li qegħdin jissemmew li se tagħna qatt jista’ jsib ruħu fis-sitwazzjoni jsiru. Fuq ħaġa waħda ma qbilniex. Għax li jinsab fiha llum b’deputati jiktbu filskont hu, il-kap tagħna Adrian qiegħed miftuħ u jgħajru lill-kap tagħna ipokrità. jipprova jieħu wisq vantaġġ politiku minn U ngħid id-dritt ma nafx kif se noħorġu minnha din il-biċċa, għax l-istamperija din it-traġedja. qaluli li mil-laqgħa tal-grupp parlamentari tal-lum, ħareġ ċar li l-maġġoranza tadIl-Ġimgħa, 20 ta’ Ottubru deputati mhumiex warajh u jridu jwarrbuh Imnalla li l-Qorti tal-Appell ħarġet issa biex jerġa’ jeħodlu postu Simon. Jien lil tgħid li Toni Bezzina abbuża mill-poter Simon qatt ma xtaqtu jitlaq, imma issa meta bagħat ħaddiema tal-gvern jagħmlu ma naħsibx li għandu jerġa’ jiġi lura, għax xogħol fil-każin tagħna taż-Żurrieq u jekk jiġri hekk, immorru minn ġot-taġen wara ġegħelhom jagħmlu stqarrija falza. għal ġon-nar. U jien, li jisimni Nazju għax Tal-inqas Toni Bezzina għadu mhux missieri ma setax isemmini Nazzjonalist, viċi kap u nittama li ma jkunx viċi kap ma rridx nara lill-partit glorjuż tagħna b’dan l-abbuż imdendel m’għonqu. f ’sitwazzjoni agħar milli huwa llum, Insomma mhix kwistjoni ta’ tama, għax għalkemm naħseb li agħar minn hekk ma jien m’għandi l-ebda dubju li Adrian se nistgħux inkunu. jkeċċih lil Toni Bezzina. Adrian lanqas minn Joseph Muscat ma jibża’, aħseb u It-Tlieta, 24 ta’ Ottubru ara kemm se jibża’ jieħu passi kontra Toni Bezzina, anke jekk dan il-ħin kollu jippoża Isa fl-aħħar! Fil-Parlament Ewropew tgħidx kemm qalgħulu lil Joseph Muscat, spalla ma’ spalla miegħu. u sa fejn naf jien ħadd ma semma lil Adrian Delia. Fil-verità, lil Adrian Delia Is-Sibt, 21 ta’ Ottubru aktar qegħdin jaqilgħulu l-membri Kultant nagħmel kuraġġ ta’ sur, u kultant parlamentari tagħna, milli ħaddieħor. U naqa’ down għalkollox, man! Mort sal- mhux jaqilgħulu biss qegħdin, imma issa istamperija u tgħidx kemm ħriġt imdejjaq saħansitra bdew jitilqu mill-partit glorjuż għax minn dak li bdejt nara u nisma’, il- tagħna. Hekk għamel David Thake, u moral fil-partit glorjuż tagħna xejn mhu ngħid għalija xejn ma ddejjaqt li telaq għax għoli. Ħlief kliem dwar gambetti li hemm fl-opinjoni tiegħi, b’daqshekk il-partit min qiegħed jipprova jagħti lil Adrian ma glorjuż tagħna ma tilef xejn. Nispera li ma smajtx. Wieħed viċin tiegħu qalli li ma jkunx hemm oħrajn li jitilqu, għalkemm jafx kif se tipiċċa l-biċċa għax ħafna mid- naħseb li wasal iż-żmien li Adrian jgħid deputati l-ħin kollu jippruvaw jagħtuh lil kulħadd, min magħna u min mhux il-gambetti. Żied jgħidli li fi ftit ġimgħat magħna kontra tagħna! spiċċa agħar minn San Bastjan bil-vleġeġ L-Erbgħa, 25 ta’ Ottubru li qegħdin jisparawlu.

Il-Ħamis, 19 ta’ Ottubru

Il-Ħadd, 22 ta’ Ottubru Xi dwejjaq għandi llejla man! Għadni ġej mill-protesta dwar il-qtil ta’ Daphne Caruana Galizia, protesta li fuq quddiem nett tagħha kien hemm Manuel Delia u Michael Briguglio li żgur ħadd ma jista’ jgħid li huma Nazzjonalisti. Irrepetew dak li kien jgħid Simon, imma xorta ġejt bi dwejjaq kbar għax deputati tagħna inqdew bl-okkażjoni biex juru l-isfiduċja tagħhom f ’Adrian. Lanqas biss riedu jidhru miegħu f ’okkażjoni bħal din! Le, le man, l-affarijiet ma jistgħux jibqgħu sejrin

Issa isbaħ! Jien qatt ma bsart li Adrian Delia jista’ jkun kap tal-partit glorjuż tagħna u fl-istess ħin ma jkunx Kap talOppożizzjoni. Imma milli jidher jista’ jkun li jiġri hekk, jekk, skont ma qrajt illum, ikun hemm vot ta’ sfiduċja fih millgrupp parlamentari ta’ dan il-partit glorjuż tagħna. U x’jiġri jekk ma jkun hemm ħadd li jkollu l-appoġġ tal-maġġoranza taddeputati fuq in-naħa tal-Oppożizzjoni?

Skont Ġorġ tal-ħanut ta’ ħdejna, jekk jiġri hekk, Adrian Delia, minflok Kap talOppożizzjoni, jibda jissejjaħ kap ta’ nofs oppożizzjoni.

21

29.10.2017

kullhadd.com

‘IL QUDDIEM CARMELO ABELA Ministru għall-Affarijiet Barranin u l-Promozzjoni tal-Kummerċ

Il-Prim Ministru Joseph Muscat ma setax qalha aħjar: dan hu mument li fih jintgħażlu t-tfal mill-adulti; min għandu għal qalbu l-interess tal-Maltin u l-Għawdxin minn min anki assassinju kiesaħ u biered jarah bħala skuża tajba biex jiffomenta d-diżordni fil-pajjiż.

Għax id-diżordni u t-tensjoni jistgħu jaffettwaw ħażin l-ekonomija, l-investiment, u t-tkomplija tar-ritmu normali tal-ħajja ta’ kuljum tal-pajjiż, u hemm min jemmen li jekk jiġri hekk, il-poplu jinkorla kontra l-Gvern. S’hemm jaslu. Iżda din mhux Malta li l-maġġoranza l-kbira tal-Maltin iridu.

Għalkemm ġie mdellel minn din it-traġedja, il-baġit għas-sena d-dieħla li għadu kif ġie ppreżentat jixhed proprju kemm għandna għax inkunu kburin b’dak li qed jirnexxilna niksbu flimkien u kemm

għandna nkunu viġilanti biex xejn ma jreġġa’ l-arloġġ lura.

Fil-każ tal-Ministeru għall-Affarijiet Barranin u l-Promozzjoni tal-Kummerċ, dan il-baġit tana żieda fl-allokazzjoni biex inkomplu nindirizzaw l-isfidi li għandna quddiemna f ’dan il-qasam tant importanti.

Il-politika “barranija” ma tfissirx biss teħid bl-idejn, tbissim quddiem il-kameras, u diskorsi li jibqgħu biss kliem. Tiġbor taħt il-kappa tagħha l-interessi kollha tagħna fejn għandhom x’jaqsmu pajjiżi oħrajn u organizzazzjonijiet internazzjonali.

Insemmu, ngħidu aħna, materji bħar-rispett lejn il-liġijiet u l-konvenzjonijiet internazzjonali; is-sħubija jew sehem xort’oħra ta’ Malta f ’entitajiet li jinvolvu bosta pajjiżi, bħan-Nazzjonijiet Magħquda; l-involviment f ’alleanzi fi ftehimiet li jirrigwardaw is-sigurtà tagħna u fi ftehimiet ta’ natura kummerċjali; u l-għoti ta’ għajnuna barranija lil pajjiżi li qed jiżviluppaw jew lil żoni li jkunu ntlaqtu minn xi diżastru naturali. Fi ftit kliem, fuq il-politika barranija jserrħu r-relazzjonijiet, il-fama, u l-istatus kummerċjali tagħna mal-bqija tad-dinja.

Sfida ewlenija li għandu qud-

diemu l-Ministeru hija dik li tan-Nazzjonijiet Magħquda wara li l-Prim Ministru għoġbu fl-elezzjoni li se ssir fis-sena jżid il-qasam importantissimu 2022.

Se nkunu qed inżidu wkoll tal-promozzjoni tal-kummerċ mar-responsabbiltajiet li jaqgħu taħtu, ngħinu b’mod effettiv lill-impriżi bbażati f ’Malta jifirxu b’suċċess l-attivitajiet ekonomiċi tagħhom fi swieq barranin. Mill-elezzjoni li għaddiet s’issa diġà ġew organizzati żewġ delegazzjoniji- Il-baġit għaset kummerċjali li ninsabu ottimisti li se jagħtu l-frott: waħda sena d-dieħla l-Ghana u l-oħra l-Ukrajna. li għadu kif Sadattant, qed naħdmu biex nirriformaw il-mod kif jaħd- ġie ppreżentat mu l-missjonijiet diplomatiċi jixhed proprju tagħna f ’pajjiżi oħrajn, sabiex minbarra l-funzjonijiet tradiz- kemm għandna zjonali tagħhom ta’ diplomazija u servizzi konsolari, jibdew għax inkunu ikunu wkoll b’mod strutturat kburin b’dak li ċentri ta’ diplomazija ekonoqed jirnexxilna mika kif ukoll kulturali.

Qed jitlesta x-xogħol biex, niksbu flimkien malajr kemm jista’ jkun, niftħu l-ewwel ambaxxata jew u kemm għandna kummissjoni għolja Maltija nkunu viġilanti fl-Afrika, ’l isfel mis-Saħara, fejn hemm diversi opportuni- biex xejn ma tajiet kummerċjali. Din is-sejreġġa’ l-arloġġ na ngħatalna wkoll l-ewwel baġit biex nibdew nipprepa- lura raw għall-offerta tagħna għal siġġu mhux permanenti għal Malta fil-Kunsill tal-Sigurtà

sehemna fl-Għajnuna Uffiċjali għall-Iżvilupp, li hija maħsuba biex tippromwovi l-iżvilupp ekonomiku u l-benesseri filpajjiżi li għadhom qed jiżviluppaw. Barra minn hekk, se nżidu l-kontribuzzjoni tagħna għallFond Ewropew għall-Iżvilupp (EDF), li hu maħsub biex jitnaqqas u jinqered il-faqar permezz tal-promozzjoni ta’ żvilupp ekonomiku, soċjali, u ambjentali. Għalkemm dawn huma flus li ħerġin, permezz tagħhom ingawdu aħna wkoll jekk fil-pajjiżi li jirċievu l-flus tagħna jkun hemm aktar ġid, għax dan ifisser – fost affarijiet oħrajn – iktar sigurtà u inqas nies li jħossu l-bżonn li jemigraw.

Nixtieq kieku kelli l-okkażjoni biex insemmi hawnhekk ix-xogħol kollu li twettaq mill-Ministeru mill-baġit li għadda s’hawn u dak kollu li se nkunu qed inwettqu sal-baġit li jmiss, imma sfortunatament l-ispazju ma jippermettix.

Il-politika tagħna u l-vokazzjoni tagħna bħala pajjiż tibqa’ dik li nkomplu nfittxu l-paċi u s-sigurtà f ’kull reġjun tad-dinja. Huwa biss bid-djalogu u l-koperazzjoni li l-popli – aħna inklużi – ikollhom l-istabbiltà u kwalità ta’ ħajja aħjar.

IL-POPLU FIĊ-ĊENTRU TAL-POLITIKA MICHAEL

FALZON

Ministru għall-Familja, id-Drittijiet tat-Tfal u s-Solidarjetà Soċjali

F’ħajti dejjem żammejt saqajja mal-art, kbirt fl-umiltà u fit-tama li permezz tal-valuri u t-twemmin tiegħi, kapaċi nkun t’għajnuna f ’ħajjet innies. Prinċipju li nemmen li kull politiku għandu jidħol bih fil-politika, għax deċiżjoni żgħira taf tfisser ħafna fil-ħajja ta’ diversi persuni.

Ikolli ngħid u nistqarr, li nħossni sodisfatt u kburi li din il-ġimgħa ressaqt għad-diskussjoni l-voti li jaqgħu taħt id-dekasteru tiegħi, bi spiża totali li tlaħħaq ’il fuq minn biljun u 600 miljun ewro. Nefqa rekord, li tirrappreżenta madwar terż tan-nefqa totali talGvern fl-2018. Spiża li turi bi ċ-ċar l-impenn qawwi ta’ dan il-Gvern li jsaħħaħ il-qafas soċjali u b’hekk kull persuna tintlaqat b’mod pożittiv permezz ta’ dawn l-inizjattivi kontinwi. Ħsibna f ’kulħadd, bi pjan immirat għall-batut, u għal dawk li qatgħu lura. Permezz t’aktar ġustizzja soċjali, ikollna soċjetà dejjem aktar ġusta u inklussiva. Ma nistax ma nirreferix

għall-istatistika li toħroġ biċċar it-tnaqqis sostanzjali ta’ 14,000 persuna f ’riskju ta’ faqar jew esklużjoni soċjali; u dan wara li bejn l-2008 u l-2013 dan l-għadd kien żdied bi 18,000.

Sodisfatt ferm li nifforma parti minn Moviment Laburista li għandu pjan soċjali, iggwidat minn kuxjenza soċjali, li tagħraf l-isfidi tal-pensjonanti, dawk bil-minimum wage, persuni fuq benefiċċji soċjali, persuni b’xi tip ta’ diżabilità u oħrajn li affaċċjaw inġustizzji fil-passat.

Din is-sena fil-baġit allokajna ’l fuq minn minn 982 miljun ewro fuq benefiċċji soċjali, 200 miljun ewro iktar mill-ispiża li saret fl-2012 taħt Gvern Nazzjonalista. Xhieda wkoll ta’ fejn sejjer is-surplus li qed jagħmel differenza fil-ħajja ta’ 90,000 pensjonant.

Pensjonant li fil-but ra żieda ta’ €3.75, meta wieħed jinkludi ż-żieda ta’ €2 fil-ġimgħa flimkien maż-żieda għall-għoli tal-ħajja. Din se tkun it-tielet sena konsekuttiva li għollejna firxa wiesgħa ta’ pensjonijiet, ewlenin fost dawn kien hemm iż-żidiet fil-pensjonijiet minimi, għall-koppji miżżewġin b’pensjoni waħda, għar-romol li kienu jaħdmu, għas-self employed, għal tas-servizzi u oħrajn.

Permezz ta’ dawn it-tibdiliet, fuq medda ta’ tliet snin, pen-

sjonanti miżżewġa b’pensjoni waħda se jkunu ħadu żidiet li jvarjaw minn €600 għal €900.

Ma’ dawn jingħaqdu it-€300 oħra lil dawk l-anzjani li għalqu l-75 sena u li għadhom jgħixu f ’darhom. Intant l-anzjani li meta rtiraw mix-xogħol ma kellhomx pensjoni, se jieħdu mill-ġdid bonus sa massimu ta’ €250. Ninsab ottimist ukoll li r-rata tat-tnaqqis tal-faqar, anke fost l-anzjani, issa jżid ir-rankatura ’l isfel b’riżultat ta’ dan it-titjib.

Illum qed naraw ukoll kif il-miżuri tal-Make Work Pay qed iwasslu għal iktar nies fid-dinja tax-xogħol, ewlenija fosthom dawk tat-tapering tal-benefiċċji u l-inwork benefit. Eluf ta’ persuni ibbenefikaw minn dawn l-iskemi u xi ħaġa li tolqotni ferm, huwa l-fatt li l-ewwel benefiċjarji li daħlu f ’din fl-iskema tat-tapering of benefits tliet snin ilu u li issa għaddielhom it-terminu ta’ tliet snin, qed jibqgħu fid-dinja tax-xogħol u mhux qed jerġgħu lura fuq il-benefiċċji soċjali.

Is-suċċess ta’ dan il-pakkett riformattiv saħanistra ġie rikonoxxut mill-Kummissjoni Ewropea, li nnutat li flimkien maċ-childcare b’xejn, ma tantx kienu ta’ piż finanzjarju għallpajjiż, iżda minn naħa l-oħra wasslu għal rata rekord ta’ impjiegi.

Kuntent li mmexxi ministeru

tant vast u li jolqot direttament il-ħajja tan-nies. Mhux faċli meta l-ħin kollu tiltaqa’ ma’ sitwazzjonijiet li jirrikjedu attenzjoni individwali, speċjalment każijiet li jinvolvu minoranzi fis-soċjetà. Dan iżda jimlieni b’aktar kuraġġ u nagħmel ħilti aktar biex ngħin lil dik il-persuna li jixirqilha tama għal ħajja aħjar. Ser noffru sa massimu ta’ 10,000 ewro lil ġenturi addottivi biex intaffu l-ispejjeż

Ħsibna f’kulħadd, bi pjan immirat għall-batut, u għal dawk li qatgħu lura.

Permezz t’aktar ġustizzja soċjali, ikollna soċjetà dejjem aktar ġusta u inklussiva

li jagħmlu biex jaddottaw wild minn barra l-pajjiż.

Se nżidu wkoll il-Foster Care Allowance, minn €70 għal €100 fil-ġimgħa, u se ngħollu l-benefiċċju li jingħata lil dawk maħkuma mill-vizzju tad-droga jew tax-xorb. Iltiema li għalqu s-16-il sena ser jibqgħu jieħdu l-allowance għall-iltiema, sakemm jilħqu l-età ta’ 21 sena, anke jekk ikunu jaħdmu, u se nagħtu l-pensjoni tal-invalidità sħiħa lil min ma jkunx jista’ jaħdem, għax ikollu mard terminali, ikollu kemm ikollu kontribuzzjonijiet imħallsa.

Mhumiex miżuri li jolqtu l-eluf imma nindirizzawhom xorta waħda, għax dan hu l-animu li bħala partit nemmnu fil-ġustizzja soċjali u l-ekwità, li għandhom jilħqu lil kulħadd.

Ninsab fiduċjuż li ħloqna ġid bla preċedent, li ħsibna f ’kulħadd għax ħadd u xejn ma huwa irrelevanti. Dan mhux biżżejjed u m’aħniex ser nieqfu hawn u dan għax nemmnu li hemm aktar xi jsir biex inkomplu nifirxu dan il-ġid, inkomplu nnaqqsu l-faqar, ngħinu aktar lill-familji u lit-tfal, inwieżnu aktar lill-pensjonanti, lill-anzjani u lil dawk fil-bżonn.

Dan hu l-moviment li se jibqa’ jkun tarka għal dawk kollha li jiffaċċjaw kwalunkwe sfida. Dawn l-isfidi se jkomplu jkunu indirizzati bil-galbu filwaqt li naraw li jintlaħqu l-miri kollha għal din il-leġiżlatura.

22

29.10.2017

kullhadd.com

JITNIEDA L-APS DIVERSIFIED BOND FUND L-APS Funds SICAV p.l.c., li hi skema miftuħa ta’ investiment kollettiv taħt ir-reġim tal-UCITS, għadu kif vara t-tielet fond tiegħu, l-APS Diversified Bond Fund. Dan ilFond huwa mmirat għal investituri li jifilħu jieħdu riskju ta’ livell moderat sa għoli, u li huma lesti jinvestu fil-fond għal terminu medju jew fit-tul.

L-APS Diversified Bond Fund se jimmira li jġib l-ogħla rendita totali billi jinvesti primarjament fi strumenti ta’ dejn internazzjonali kklassifikati taħt il-BBB minn Standard and Poor’s jew ekwivalenti, jew jekk l-istrumenti ma jkunux ikklassifikati, ikunu meqjusa mill-Investment Manager li huma ta’ kwalità ekwivalenti. L-univers li fih jinvesti l-Fond ma jeskludi ebda pajjiż, imma l-Fond huwa obbligat li dejjem iżomm mill-inqas 20 fil-mija tal-assi netti totali denominati fl-ewro. Il-Fond jista’ jinvesti f ’titoli maħruġa sew mill-gvernijiet kif ukoll minn korporazzjonijiet.

L-investituri għandhom l-għażla li jirċievu dividend kull sitt xhur jew li jżidu d-dividend awtomatikament mal-kapital li jkollhom investit.

Wieħed jista’ jidħol filFond ukoll permezz ta’ pjan li bih jiġi investit ammont fix-xahar.

Investituri prospettivi huma mistiedna jkellmu wieħed mir-rappreżentanti tal-APS Bank u li jaqraw il-Prospektus, is-Suppliment relattiv tal-Offerta u l-KIIDs. Tista’ titlob li jingħatawlek dawn id-dokumenti jew tista’ tniżżilhom mis-sit elettroniku www. apsfunds.com.mt.

Min jixtieq aktar informazzjoni jista’ jibgħat email lil info@apsfunds.com.mt jew iċempel lill-Customer Support Centre fuq in-numru 21226644.

24

29.10.2017

kullhadd.com

IL-BOV IĦABBAR IR-RIŻULTATI INTERIM GĦAS-SENA FINANZJARJA 2017 Iċ-Ċermen tal-BOV Deo Scerri, akkumpanjat mill-Kap Eżekuttiv Mario Mallia u mis-CFO Elvia George, nhar il-Ġimgħa indirizza konferenza stampa li matulha ħabbar it-tieni sett ta’ riżultati finanzjarji interim talBank għall-2017.

Bħalma kien imħabbar aktar kmieni, l-2017 hija sena straordinarja għall-Bank of Valletta, minħabba li din is-sena finanzjarja hija magħmula minn 15-il xahar. Dan huwa frott ta’ deċiżjoni li s-sena finanzjarja tal-Bank tinbidel u tibda tagħlaq fil-31 ta’ Diċembru, minflok it-30 ta’ Settembru, kif kienet il-prassi sal-lum. Għall-finijiet ta’ trasparenza u biex wieħed ikun jista’ jqabbel, illum il-Bank qed jirraporta riżultati interim għal perjodu ta’ 12-il xahar minn Ottubru 2016 sa Settembru 2017.

Il-Grupp Bank of Valletta ħabbar profitt qabel it-taxxa ta’ €143.9 miljun għal dawn it12-il xahar. Dan ifisser żieda ta’ 21.5% fuq il-profitt aġġustat qabel it-taxxa ta’ €118.4 miljun li kien irrappurtat għall-istess perjodu s-sena l-oħra. Is-sena l-oħra l-Bank kien iddikkjara profitt ta’ darba li kien jammonta għal €27.5 miljun. Dan il-qligħ kien riżultat tal-akkwist tal-Grupp VISA, li tiegħu l-BOV kien membru ewlieni, minn VISA Inc. Iċ-Ċermen qal li wieħed għandu jinterpreta r-riżultati tal-Bank fl-isfond tal-ekonomija lokali li sejra tajjeb ħafna, anke meta wieħed iqabbilha mal-istandards tal-Unjoni Ewropea. Fl-istess waqt wieħed irid ukoll iqis ix-xenarju internazzjonali fejn il-marġini tal-imgħax baqgħu f ’livelli baxxi ħafna, u dan ifisser sfida sinifikanti għall-Bank.

“Id-deċiżjoni strateġika li ħa l-Bank biex jiddiversifika d-dħul tiegħu qed tħalli l-frott,” stqarr Deo Scerri. “Fil-fatt, l-operat tal-Bank, kemm fin-negozju tal-kards kif ukoll f ’dak tal-investimenti kien wieħed tajjeb.

Madankollu, dan kien innewtralizzat xi ftit mill-marġini tal-interessi baxxi ħafna u minn livelli għoljin ta’ likwidità. Fl-istess waqt, il-Bank kellu jagħmel tajjeb għal żieda fl-ispejjeż tiegħu, marbuta l-aktar mal-investiment fir-Riżorsi Umani, fl-IT u ż-żie-

da fir-regolamentazzjoni. Dawn kienu relatati l-aktar mal-implimentazzjoni ta’ programm li ser iwassal biex il-Bank ibiddel is-sistemi bankarji prinċipali tiegħu kif ukoll minħabba rekwiżiti ġodda ta’ regolamentazzjoni li huma stretti ħafna.” IsSur Scerri spjega wkoll li l-mod aktar proattiv ta’ kif il-Bank qed jittratta non performing loans li jmorru lura diversi snin wassal biex il-Bank irrevoka l-ekwivalenti ta’ €7.5 miljun f ’impairment charges.

Sadanittant, is-sehem tal-Bank mill-profitti ta’ Mapfre MSV Life żdied b’mod sinifikanti u tela’ għal €14.5 miljun (SF 2016: €3.7 miljun). Ħarsa mill-qrib lejn il-karta tal-bilanċ tal-Bank turi li d-depożiti tal-klijenti komplew jiżdiedu, tant li telgħu għal €10.1 biljun, f ’ambjent fejn il-preferenza tas-suq għal depożiti fuq terminu qasir kompliet tippersisti hekk kif il-Bank implimenta proċeduri aktar stretti għall-klijenti li japplikaw biex jibdew relazzjoni miegħu. Fl-istess waqt is-self nett tal-Grupp tela’ bi ftit u llum ilaħħaq l-€4.4 biljun, bis-self fuq id-djar jirrappreżenta 42% tasself kollu fuq il-kotba tal-Bank.

Il-Core Equity Tier 1 ratio talBank huwa ta’ 13.4%, ’il fuq minn 12.8% li kien irrappurtat f ’Settembru 2016. Hawnhekk iċ-Ċermen għamel referenza għall-ħruġ imminenti ta’ ishma bi dritt, li se jippermettu lill-Grupp isaħħaħ il-bażi kapitali tiegħu.

“Dan il-pass huwa meħtieġ mhux biss minħabba li l-Bank huwa meqjus bħala istituzzjoni finanzjarja sistematikament importanti għal Malta, imma wkoll biex jippermettilna nkunu f ’pożizzjoni aħjar li nżidu self ġdid, nidħlu għal investimenti ġodda u nqassmu dividends lill-azzjonisti tagħna,” stqarr Deo Scerri.

Is-Sur Scerri ikkonferma li l-Bank diġà beda jirċievi rispons tajjeb ħafna mis-suq, 24 siegħa wara li kienet ippubblikata l-Company Announcement bid-dettalji tal-ħruġ tal-ishma.

Huwa stqarr li dan huwa pass importanti fil-vjaġġ tal-Bank biex jibqa’ relevanti u validu bħala sieħeb finanzjarju għall-klijenti tiegħu fil-futur.”

25

29.10.2017

kullhadd.com

PANIKU F’HALLOWEEN

MARY ISTORJA CHETCUTI MILL-

Fl-1938 il-poplu madwar id-dinja kollha kien maħkum minn ansjetà kbira; kulħadd b’widintu mar-radju u jsikket sabiex ma jitlef xejn mill-bulettini tal-aħbarijiet bl-aħħar aġġornamenti dwar dak li kien qed iseħħ fl-Ewropa speċjalment fil-Ġermanja Nażista mnejn beda jonfoħ riħ ta’ gwerra oħra qajla 20 sena wara t-traġedja li ħalliet l-Ewwel Gwerra.

Fil-lejla tat-30 ta’ Ottubru 1938, jum popolari mal-Amerikani bħala lejlet Halloween, ftit wara d-9 ta’ filgħaxija l-istazzjon tar-radju CBS li kien qed ixandar programm mużikali ta’ Ramon Raquello u l-orkestra tiegħu minn New York waqqaf ix-xandira sabiex iwassal bulettin ta’ aħbar li skont ix-xandar kienet għadha qed tiżviluppa.

B’leħnu mtaqqal mill-gravità tas-sitwazzjoni, ix-xandar qal li xjentist magħruf kien għadu kemm irrapporta li lemaħ sensiela ta’ splużjonijiet ta’ gass fuq il-pjaneta Mars.

Il-bulettin waqaf hemm u l-programm mużikali kompla sakemm twasslet komunikazzjoni ġdida mill-osservatorju ta’ Princeton fejn intbagħat ġurnalist biex jintervista lix-xjentist Richard Pierson.

Profs. Pierson beda jispjega bil-kalma kollha li ma kien hemm l-ebda lok għall-allarm

imma qatagħlu kliemu ħesrem komunikat urġenti ta’ ġurnalist ieħor li kien intbagħat New Jersey biex jirrapporta dwar oġġett jixbah meteora li ntlemaħ jaqa’ mis-sema.

Eċitat u b’nifsu maqtugħ il-ġurnalist fi New Jersey beda jiddeskrivi x-xena ta’ barra minn did-dinja ta’ oġġett stramb aħmar nirien u jarmi s-sħana li tħawwel f ’għalqa.

Fid-daqqa u l-ħin l-imsejken ġurnalist infexx jixgħer u jgħajjat ġol-mikrofonu li ħerġin kreaturi mostrużi minn ġol-oġġett u agħar minn hekk bdew jisparaw raġġi ta’ dawl qawwi jixwi lil għexieren ta’ nies mill-folla kurjuża li nġemgħat.

Lill-ġurnalist minn New Jersey għalqulu t-trażmissjoni f ’salt sabiex jitwassal messaġġ ta’ emerġenza mis-Segretarju tal-Intern Amerikan; b’solennità kbira, dan ħabbar li dak li ħadd ma kien jobsor li jista’ jiġri kien qed iseħħ: “Dħalna fi gwerra ma’ dinjiet oħrajn – l-aljeni minn Mars qed jattakkawna!”

Dan l-aħħar messaġġ ħoloq pandemonju sħiħ. L-għases tal-pulizija fi New York u New Jersey qatt ma kienu għadhom esperjenzaw l-ammont fenomenali ta’ telefonati daqs kemm daħlulhom dak il-lejl b’nies maħkumin minn biża’ u isteriżmu ma jafux x’sa

jaqbdu jagħmlu u jistaqsu fejn setgħu jmorru biex jiskennu mill-aljeni.

L-uffiċjali tal-pulizija li ma kienu għadhom semgħu b’xejn bdew iħokku rashom ma jistgħux jifhmu x’kienet dil-biċċa xogħol imma xorta waħda għamlu ħilithom biex iserrħu ras in-nies u ħeġġewhom iżommu l-kalma. Jingħad li meta ċempel raġel minn Dayton, Ohio u staqsa lill-pulizija “X’ħin ħa jkun l-aħħar tad-dinja?” dawn bagħtu skwadra fi Grovers’ Mill, ilpost fejn bdew jindikawlhom in-nies li suppost sar l-ewwel attakk skont ir-rapport ta’ CBS. L-uffiċjali tal-pulizija li waslu fuq il-post sabu sitwazzjoni normali għall-aħħar u trankwilla.

F’kemm ili ngħid il-paniku infirex minn Bronx għal Brooklyn, minn Queens għal Newark għal Harlem u tibqa’ sejjer kwartier wara l-ieħor fejn familji sħaħ qabdu ħwejjiġhom u ħarbu minn djarhom ma jafux fejn sejrin. Ħafna nies ħasbu li dan ma kienx attakk extraterrestru imma probabbilment invażjoni nażista b’armi sofistikati; kien hemm gruppi ta’ rġiel li qabdu arma f ’idejhom u rħewla lejn il-post imsemmi mir-radju biex iwaqqfu l-invażjoni. Dak il-lejl parti kbira mill-popolazzjoni tal-kapitali u stati Amerikani oħra ma għalqux għajn m’għajn.

F’dil-konfużjoni kollha ħadd ma kompla jsegwi r-radju għax kieku għamlu hekk kienu jisimgħu l-kumplament tar-rakkont tal-uniku raġel li baqa’ ħaj fi New York jiddeskrivi

kif wara għadd ta’ xhur fuq id-dinja tagħna, l-aljeni nqerdu meta nħakmu minn mard li ma kellhomx reżistenza għalih; fi tmiem dan ir-radju dramm ix-xandar u attur żagħżugħ Orson Welles awgura lis-semmiegħa kollha “il-Halloween it-tajjeb”.

Dak li kienu qed jisimgħu s-semmiegħa qabel ma nħakmu minn isteriżmu tal-massa ma kien xejn għajr radjudramm b’differenza mtella’ mill-grupp teatrali Mercury Theatre on the Air ta’ Orson Welles. L-idea kienet li minflok itellgħu dramm bħal tas-soltu bl-atturi jirrispondu lil xulxin minn fuq skript, jikkonvertu r-rumanz War of the Worlds tal-awtur Ingliż H.G. Wells f ’reċta b’laqta realistika fejn waqt programm mużikali tiddaħħal ‘aħbar straordinarja’ u minn hemm ikomplu b’aġġornamenti u kollegamenti jiddeskrivu xeni tal-biża’ mill-invażjoni tal-aljeni fi New York.

Sbieħ l-għada, 31 ta’ Ottubru 1938, l-istazzjon tar-radju CBS ġie assedjat minn ġemgħa ta’ ġurnalisti, fotografi u nies irrabjati li riedu tweġiba sinċiera u konvinċenti jekk dak li sar kienx bi skop li jwerwer fi klima diġà mtaqqla b’theddida ta’ ġwerra imminenti. Orson Welles flimkien ma’ sħabu atturi, produtturi u tekniċi tennew ripetutament li huma qatt ma għaddielhom minn moħħhom li jqarrqu jew iwerwru lil ħadd.

Il-grupp kollu tal-Mercury Theatre on the Air viżibilment iddispjaċuti b’dak li kkaġunaw, talbu apoloġija lis-semmiegħa u lill-awtoritajiet responsabb-

li miż-żamma tal-ordni. CBS min-naħa tagħhom assiguraw lil kulħadd li ma kinux sa jippermettu li tirrepeti ruħha storja oħra bħal din.

B’danakollu l-inkwiet għal Orson Welles u sħabu ma waqafx hawn għax intervjeniet il-Federal Communications Commission (FCC) li fetħet inkjesta fuq il-programm.

Jingħad li mill-inkjesta ħareġ il-fatt li Orson Welles mar kontra r-regoli tax-xandir meta dam aktar minn 40 minuta mill-bidu tar-radjudramm biex ħareġ l-ewwel minn sensiela ta’ avviżi matul ix-xandira jiddikjaraw li l-programm li qed jinstema’ huwa xogħol fittizju qed jiġi rreċtat. Anki s-Senat Amerikan ried jgħid tiegħu dwar dak li ġara u kungressisti talbu sabiex jgħaddu liġijiet ħalli inċidenti bħal dawn ma jirrepetux ruħhom.

Orson Welles u l-grupp kollu nvolut baqgħu juru d-dispjaċir tagħhom għal dak li ġara u għaldaqstant l-FCC għalqet l-inkjesta tagħha mingħajr ma ħadet passi kontra ħadd. Iżżmien għadda u n-nies insew u baqgħu ma tfasslu ebda liġijiet mis-Senat Amerikan f ’dan il-konfront.

Marru żmerċ dawk li ħasbu li l-karriera artistika ta’ Orson Welles kienet spiċċat minħabba dan l-iżball. Kif bdiet tiġri x-xniegħa li kienet ċajta goffa għal Halloween, Hollywood fetħitlu l-bibien beraħ u bejn l-1940 u l-1941 ipproduċa, kiteb (ma’ ħaddieħor), idderieġa u rreċta l-parti prinċipali fil-film Citizen Kane li rebbħu l-ewwel premju Oscar għall-aħjar kitba.

26

29.10.2017

kullhadd.com

reċensjoni tal-

KTIEB

“Is-solitudni hija tip ta’ libertà,” jikteb Umberto Eco. Xi kultant hija libertà li sserraħ u tippurifika għax, magħluq bejn l-erba’ ħitan tas-solitudni tiegħu, l-individwu jitbiegħed min-negattività tad-dinja ta’ barra. Drabi oħra, madankollu, hija libertà li tkisser u tweġġa’, konsegwenza ta’ iżolament mill-għeruq l-aktar għeżież.

Imposta miċ-ċirkostanzi, din is-solitudni ssir piż li jħalli lill-individwu jissara malmewġ tal-ħajja mingħajr spalla fuq xiex iserraħ.

Marwan u Chanelle, il-protagonisti ta’ Jarmuk, jesperjenzaw dan il-piż sa minn kmieni. Adolexxenti fl-aħħar snin tas-sekondarja, iħabbtu wiċċhom mal-vojt ta’ madwarhom. L-iżolament tagħhom għandu wċuħ differenti. Ta’ Chanelle huwa iktar psikoloġiku milli fiżiku. Għajr għal ommha li telqithom ħabta u sabta, il-bqija tal-familja tgħix taħt l-istess saqaf magħha. Iżda d-distakk ta’ missierha, il-ġennati ta’ ħuha u t-telfa tan-nannu jisirqulha kull kuntatt uman u jixħtu f ’ħoġorha biss toqol u responsabbiltajiet li ma

jagħmlu xejn għajr ixekklulha l-ħolm tal-ġejjieni u jiżolawha miż-żgħażagħ tal-ġenerazzjoni tagħha.

L-iżolament ta’ Marwan għandu għeruq aktar profondi. L-ispirtu tat-trobbija f ’Yarmouk, distrett barra Damasku li għal xhur sħaħ kien iċ-ċentru tal-kunflitt fis-Sirja, jinħass miegħu tul ir-rumanz kollu.

F’Yarmouk Marwan kellu familja u ħbieb. Issa fadallu biss omm b’ħolm fieragħ u nostalġija qarsa. Sa mill-bidu, fil-karattru ambigwu u introvert tiegħu tispikka s-solitudni tal-barrani mqaċċat minn artu li jċedi għall-possibbiltà ta’ integrazzjoni għax isib ruħu f ’komunità li ma tifhmux, twarrbu u tarmih.

Yarmouk għalhekk ma tibqax biss art Marwan iżda, f ’logħba bil-kliem intriganti, titwaħħad mal-istat ta’ ruħ iżżewġ protagonisti, vittmi ta’ ambjent ostili li jwassalhom biex ikomplu jingħalqu fihom infushom. F’dan is-sens, it-titlu tar-rumanz jikseb rilevanza qawwija għax jinbidel fil-karba tagħhom kontra soċjetà li ttihom bis-sieq. Hija kar-

JARMUK ba siekta u mistura li l-awtur joħroġ b’tant ħila permezz tan-narrazzjoni fl-ewwel persuna li tinbidel minn kapitlu għall-ieħor. Meta, imbagħad, iċ-ċirkostanzi jlaqqgħu it-triqat tagħhom flimkien, Marwan u Chanelle isibu tip ta’ sostenn f ’xulxin. Madankollu, huwa sostenn dgħajjef li jibqa’ mxaqqaq minn snin ta’ iżolament, minn rabta profonda malgħeruq familjari u minn ideali li donnhom ma jitwettqu qatt.

Jarmuk huwa t-tieni rumanz ta’ Stephen Lughermo. Bl-ewwel wieħed, X’Aħna Smart!

(2015, Horizons), kien rebaħ il-Konkors Letteratura għaż-Żgħażagħ 2014 organizzat mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb u mill-Aġenzija Żgħażagħ. Bix-xogħol preżenti, Lughermo jkompli jesplora l-ambjent adolexxenzjali u żagħżugħ iżda minn lenti ferm aktar matura. Fil-fatt, għalkemm il-karattri ewlenin huma żgħażagħ, dan ir-rumanz jappella għal qarrejja ta’ kull età.

Jarmuk hu ppubblikat minn Horizons u jinsab għall-bejgħ mill-ħwienet tal-kotba ewlenin.

Mistoqsija: X’jismu l-post fejn kellu t-trobbija tiegħu Marwan?

Ibagħtu r-risposta tagħkom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullĦadd, ONE Complex A 28B, Industrial Estate, il-Marsa MRS 3000, u tidħlu biċ-ċans li tirbħu l-ktieb JARMUK. Ir-rebbieħ jitħabbar nhar il-Ħadd 5 ta’ Novembru.

Ir-rebbieħa huma mitluba jiġbru l-ktieb mill-ONE Complex, il-Marsa, billi jippreżentaw il-karta tal-identità, flimkien mal-ittra li se tintbagħtilhom minn din il-gazzetta, mit-Tlieta sal-Ġimgħa bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, festi pubbliċi esklużi.

Intant, ir-rebbieħ tal-kotba FRA MUDEST 50 SENA u IMELDA U L-UĊUĦ huwa: A. MICALLEF - Gudja

IDĦOL BIĊ-ĊANS LI

TIRBAĦ €100

03

Ġemma’ l-kupuni ta’ ħames ġimgħat wara xulxin kif ukoll wieġeb il-mistoqsija marbuta mal-aħbarijiet. Ibgħathom f’daqqa lil: KOMPETIZZJONI €100, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000

Kemm hu s-surplus li rreġistrat Malta?

It-tweġiba: Isem: Numru tat-telefown:

Indirizz:

27

29.10.2017

kullhadd.com

] SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irbaħ xampù u conditioner tad-ditta Wella.

Aqta’ din il-logħba u ibgħatha lil: KOMPETIZZJONI WELLA, KullĦadd, ONE Complex, A 28 B, Industrial Estate, Il-Marsa MRS 3000 Isem: Indirizz:

R. GALEA - MOSTA

TISLIBA 198

Mimdudin:

Bi 3 Numri

797

009 114 226 267 269 285 364 446 478 510 516 534 547 566 605 625 655 704 727

B’4 Numri 0655 0794 0958 1001 1075 1805 1808 2188 2211 2548 2666 3272 4117 4740 5561 5787 6404

6440 6520 6619 6641 6730 6842 6963 7078 7146 8195 8940 9058 9474 9706 9856 B’5 Numri 05944 09767 10205

18172 39115 41798 47715 55173 61021 62042 74956 85698 96118 98145 B’6 Numri 014126 216263 249032 317918 500695 584811 601470

729160 746682 801096 816896 906711 927530

934205 935166 938733

IR-RIŻULTAT TAL-ĦADD LI GĦADDA

1,7.

4.

7.

9.

10.

12.

16.

18. 7 19,23.

20.

21.

23.

24.

Kompli l-qawl: Bla spejjeż ma tagħmilx ......... (7) Trid tiġik biex tikteb!

(4) Ara 1 Kunjom (3) Fiehem (6) Jieħu dak li mhux tiegħu (6) Frott (3) .. – xarba (2) Imniżżel (7) Parti minn sentenza (5) Hekk wara li fittex! (3) Ara 19 ...... Issa – programm televiżiv (5)

Weqfin:

1.

2.

3,21w.

5,12w.

6.

8.

11,22.

12.

13.

14.

15.

17.

21.

22.

Midjun (6) Epoka (3) Isem (6) Esibejt (5) Ħares (3) Ħela (9) Tiekol bla ma tomgħod (5) Ara 5 Mr bil-Malti (3) Jistgħu jkunu ta’ San Ġorġ jew ta’ San Bastjan (6) Parti interna tal-ġisem (6) L-Istati Uniti (1,1,1) Ara 3 Ara 11

SOLUZZJONI TAL-AĦĦAR TISLIBA Mimdudin: 1.Ġenna, 4.Ġnus, 7,17.Dalli, 9,16.Navali, 10.Avvent, 12.Talent, 18,19.Inbid, 20.Qatra, 21.Rig, 23.Ibla, 24.Ivara

Weqfin: 1.Ġungla, 2,3.Nevada, 5,21 wieqfa. Nservi, 6,11.Sitta, 8.Avventura, 12.Ti, 13.Lia, 14.Tbajja, 15.Qdiena, 22.Gol

28

29.10.2017

kullhadd.com

IR-REAZZJONI LI HEMM BŻONN EDITORJAL

L-ikbar risposta li nistgħu nagħtu lil dawn in-nies hija l-għaqda fil-pajjiż.

Biex minnha nirbħu lkoll

Il-jum tas-16 ta’ Ottubru mhux riflessjoni ta’ x’aħna bħala nazzjon. Il-qtil barbaru ta’ Daphne Caruana Galizia f ’pajjiż bħal tagħna mhux biss mhux aċċettabbli iżda jkun miġġieled bil-qawwa u bl-isforzi kollha. Kif wara kollox qed jagħmel il-Gvern.

Dak li fil-kotba tal-istorja se jirrifletti ta’ x’aħna bħala nazzjon huwa l-mod kif qed u se nirreaġixxu. Hawn min ir-reazzjoni ta’ rabja tiegħu ħass li għandu jesprimiha bil-kitba, permezz tal-midja soċjali u hawn min li f ’ċirkostanzi bħal dawn iħoss li għandu jħalli l-forzi tal-ordni jagħmlu x-xogħol tagħhom bil-kwiet anke jekk isegwi b’attenzjoni.

Oħrajn ħassew li għandhom jinżlu fit-toroq kif għamlu mijiet il-Ħadd li għadda u li magħhom saħansitra ngħaqad il-Partit Laburista. Ħasra li mument ta’ għaqda nazzjonali nbidel f ’espressjoni politika partiġjana fejn mill-organizzazzjoni sad-diskors tal-aħħar kien hemm it-timbru tal-Partit Nazzjonalista.

Inkunu ċari minn din il-paġna bħalma nkunu kull nhar ta’

Ħadd. F’dan il-pajjiż kulħadd għandu dritt jipprotesta.

Xhieda ta’ dan kienu l-aħħar jiem. Kulħadd għandu dritt ukoll li jagħmel dan f ’isem partit politiku jew grupp fi ħdan l-istess partit. Din hi d-demokrazija.

Li mhux ġust, u dan aħna se nesponuh dejjem, hu li dak li hu politiku partiġjan jinħeba taħt l-għajta tas-soċjetà ċivili. Lil min jipprova jqarraq bil-poplu Malti wieħed għandu jesponih.

Iva, Malta għandha soċjetà ċivili b’saħħitha. Ir-referenda tad-divorzju u dak dwar il-kaċċa fir-rebbiegħa kienu xhieda ta’ dan. Biex ma nsemmux eżempji oħra fejn anke jekk wieħed ma jkunx jaqbel mal-għan aħħari ta’ grupp li jkun qed jissielet għalih fis-soċjetà, ma jistax ma jammirax il-perseveranza u l-impenn tagħhom. Ngħidu aħna l-ġenwinità favur il-kawża.

Għalhekk iċ-ċirkostanzi tallum huma differenti. Nies bħal Michael Briguglio u Manuel Delia filwaqt li jistgħu jorganizzaw elf attività, ma jistgħu qatt jgħidu li qed jitkellmu f ’isem is-soċjetà ċivili. L-interessi partiġjani

ma jħalluhomx jagħmlu dan.

Manuel Delia, pereżempju, diffiċli jħassar il-passatt tiegħu fil-kurituri fejn inkixfu l-ikbar każi ta’ korruzzjoni f ’pajjiżna. Huwa proprju minħabba dan li attivisti soċjali prominenti f ’pajjiżna ma sabux posthom f ’dan ilgrupp u saħansitra kitbu dwar hekk. Ma jridux jiċċappsu ma min hu mċappas b’passat li xejn ma jagħmel ġieħ lil għajtiet tas-soċjetà ċivili. Forsi Delia huwa l-iktar magħruf.

Iżda, hemm oħrajn. Nistgħu nagħmlu lista twila ta’ nies f ’dan il-grupp żgħir li qegħdin hemm għax m’għadhomx jitħanżru kif kienu fi żminijiet gvernijiet Nazzjonalisti.

Jieħdu l-miljuni f ’kuntratti u direct orders li r-riżultati tagħhom għall-pajjiż kienu ftit li xejn. Iżda, mhux l-iskop tagħna llum.

Dan insemmuh biex inkunu nistgħu nwasslu messaġġ lil kull min jappoġġja reazzjoni differenti. Dik favur Malta magħquda u favur ġustizzja tassew mingħajr ma dan il-qtil barbaru jintuża għal skopijiet partiġjani. Ngħidulhom li l-Maltin fi skiet ta’ djarhom jafu dawn in-nies min huma

u jagħmlu huma l-evalwazzjoni u l-ġudizzju tagħhom.

Aħna li nappoġġjaw lill-Partit Laburista, anke jekk kultant irrabjati b’kummenti inġusti, bl-ipokresija ta’ wħud u bl-allegazzjonijiet mingħajr bażi għandna nibqgħu nwieġbu b’kalma u b’ħidma favur Malta Tagħna Lkoll.

Ikun hemm min jgħidlek, mhux dejjem faċli. Naqblu.

Ma kinetx faċli lanqas meta vvintaw l-ikbar gidba fl-istorja politika ta’ pajjiżna fuq il-Prim Ministru. Dakinhar il-Prim Ministru rreaġixxa billi uża l-istrutturi li ttih illiġi biex toħroġ il-verità filwaqt li baqa’ ffokat fuq xogħlu. Hekk għandna nagħmlu lkoll. Mingħajr ma naqgħu għall-provokazzjoni li bdiet u se tiżdied minn dawk li lanqas riżultat elettorali intern ma huma kapaċi jirrispettaw, aħseb u ara riżultat elettorali minn pajjiż sħiħ. L-ikbar risposta li nistgħu nagħtu lil dawn in-nies hija l-għaqda fil-pajjiż. Biex minnha nirbħu lkoll. Biex minnha tirbaħ Malta. Imbagħad dik tinkiteb fil-kotba tal-istorja. Dik tkun l-ikbar riflessjoni ta’ x’pajjiż aħna llum.