Kullhadd 13.07.2014

www.kullhadd.com

RiÇETTi Bnini

GÓAll-BBQ DAn is-sAjF Il-Óadd 13 ta’ Lulju, 2014 Óar©a Nru 1,096

Ara pa©na 26

Prezz ›0.80

ÇERTiFikAT POÛiTTiv

€800,000 lEjlET l-ElEZZjOni

Kumpanija li fost l-imsie˙ba tag˙ha hemm l-Avukati Andrew Borg Cardona u Peter Caruana Galizia, ing˙atat Ωew© kuntratti b’valur ta’ iktar minn €800,000 ftit ©img˙at biss qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali. Borg Cardona u mart Caruana Galizia huma t-tnejn mag˙rufa fil-medja b˙ala difensuri tal-Partit Nazzjonalista.

Ara pa©na 5

OPPORTuniTAjiET ÌODDA

Ftehim ta’ kooperazzjoni li kien iffirmat bejn il-Gvern Malti u l-Gvern ÇiniΩ din il-©img˙a se jifta˙ il-bieb g˙al opportunitajiet ©odda ta’ investiment bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi. Malta kienet lewwel pajjiΩ Ewropew li rnexxielu jasal g˙al dan it-tip ta’ ftehim mat-tieni l-akbar ekonomija fid-dinja.

Ara pa©na 6

€50 Miljun Mill-FilMs

L-A©enzija ta’ Kreditu Internazzjonali Standard & Poor’s (S&P) re©g˙et ikkonfermat ir-rating ta’ BBB+/A-2 g˙al pajjiΩna b’outlook ekonomiku stabbli. Din hija biss konferma o˙ra li l-politika ekonmika li qieg˙ed imexxi ’l quddiem Gvern Laburista qieg˙da tirnexxi, riΩultat li jikkumplimeta r-rapport poΩittiv li ©ie ppubblikat mill-Kummissjoni Ewropea f’Mejju li g˙adda.

Ara pa©na 3

Din il-©img˙a l-Ministru g˙all-Intern u Sigurtà Nazzjonali mexxa delegazzjoni f’Çineçittà fi Ωmien meta l-Gvern qieg˙ed jistinka biex jattira produzzjonijiet çinematografiçi barranin lejn pajjiΩna. Engelbert Grech, il-Kummissarju tal-Films, qal lil din il-gazzetta li din il-˙idma di©à qieg˙da tag˙ti l-frott hekk kif huwa mistenni li, matul din is-sena biss, dawn il-produzzjonijiet internazzjonali se ji©©eneraw madwar €50 miljun g˙all-ekonomija Maltija.

Ara pa©na 3

Lokali

02 13.07.2014

IL-KUNSILL NAZZJONALISTA TA’ SAN ÌWANN JAQLA’ ÇAMATA

Bord tal-Inkjesta li twaqqaf apposta biex jevalwa x-xiri tal-binja tal-Kunsill Lokali ta’ San Ìwann wara inçident f’Awwissu 2013 li fih çedew partijiet mis-saqaf, kellu kliem iebes g˙all-operat ta’ dan ilKunsill Nazzjonalista. Il-Bord ikkonkluda li l-Kunsill kien akkwista l-proprjetà msemmija b’diversi irregolaritajiet u kontra l-pariri tal-Perit.

Fit-8 ta’ Marzu tas-sena 2000, tlett ijiem biss qabel l-elezzjoni tal-Kunsilli Lokali, ilKunsill Lokali ta’ San Ìwann li dak iΩ-Ωmien kien immexxi mis-Sindku Nazzjonalista Helen Fenech, xtara proprjetà ming˙and il-privat biex tintuΩa b˙ala uffiçini g˙allKunsill.

Minkejja li din il-proprjetà ©iet tiswa xejn inqas minn Lm97,000, din ma kinetx tissodisfa l-kundizzjonijiet stipulati mill-istess Kunsill fil-˙ru© tat-tender. Fil-fatt biex intag˙Ωlet din il-proprjetà ©iet

imwarrba o˙ra li kienet ©dida u tinsab f’Ωona ˙afna iktar çentrali.

Kunsilliera fl-g˙ama Il-Bord tal-Inkjesta ©ibed lattenzjoni g˙al diversi irregolaritajiet. L-ewwel wa˙da kienet dik b’rabta mal-kunsilliera l-o˙ra. Il-Bord ikkonkluda li l-membri tal-Kunsill ma kinux mg˙arrfa tajjeb dwar ilkundizzjonijiet rikjesti millKunsill stess u mhux il-membri kollha tal-Kunsill raw ilpost qabel ma ddiskutew u ivvotaw dwar ix-xiri tal-proprjetà.

Barra minn hekk ma ©iex ippreΩentat ebda dokument fil-Kunsill li juri b’mod çar ilvanta©©i u l-iΩvanta©©i taΩΩew© proprjetajiet li ©ew offruti lil-Kunsill. Peress li lKunsilliera ma kienux jifhmu fil-bini, il-Bord ikkonkluda li l-Kunsill missu qabbad esperti biex jg˙inuh jasal g˙all-a˙jar

deçiΩjoni.

“Dan kollu juri li kien hemm nuqqas ta’ professjonalità u li l-Kunsill ma mexiex b’mod serju u responsabbli, speçjalment meta wie˙ed iqis li kienet qed tinxtrata proprjetà ta’ çertu valur u li dik iddeçiΩjoni kienet ser taffettwa lill-Kunsill g˙al numru kbir ta snin,” jg˙id ir-rapport talBord.

Jinxtara tlett ijiem qabel lelezzjoni Il-Bord ikkummenta wkoll dwar il-fatt li l-kuntratt ©ie ffirmat fit-8 ta’ Marzu, dakinhar stess li ˙ar©et lApprovazzjoni ming˙and idDipartiment tal-Gvern Lokali, u tlett ijiem qabel l-elezzjoni li saret fil-11 ta’ Marzu.

“Ta’ min jinnota li f’dak iΩΩmien kienu qed jidhru bosta artikli fil-©urnali li ˙olqu mistoqsijiet dwar ix-xiri tal-proprjetà u anke kien hemm petiz-

zjoni biex din ma tinxtarax,” jg˙id ir-rapport. Dan ifisser li l-Kunsill mar sa˙ansitra kontra x-xewqa tar-residenti.

Ir-rapport iΩid jg˙id li kien jidher li l-Kunsill kellu g˙a©la biex il-kuntratt ji©i ffirmat qabel l-elezzjoni. G˙alhekk ilBord ikkonkluda li l-Kunsill kien ikun aktar g˙aqli kieku ˙alla d-deçiΩjoni f’idejn ilKunsill ©did elett, li kien ikollu ç-çans kollu li jiddeçiedi ming˙ajr g˙a©la Ωejda u bilg˙aqal.

Ma tissodisfax il-kundizzjonijiet Minbarra li l-Perit Fortunato Said li tqabbad biss jag˙mel valutazzjoni tal-post qal li huwa kien ta parir lis-Sindku biex “tfittex xi ˙a©a o˙ra”, ilbinja ma kinetx tissodisfa lkundizzjonijiet stipulati millKunsill fil-˙ru© tat-tender.

Dawn il-kriterji u l-kundizzjonijiet kienu jinkludu, fost

L-ArrOgANZA TKOMpLI TIrreNJA Kif inhu mag˙ruf, Ian Castaldi Paris rriΩenja minn Sindku u millPartit Nazzjonalista. Fl-2011 huwa kien di©à rriΩenja mill-Kulle©© talKunsilliera tal-PN, iΩda jidher li wara tela’ Simon Busuttil l-affarijiet mhux talli baqg˙u l-istess, talli marru g˙all-ag˙ar.

Dan il-fatt jo˙ro© çar mill-ittra tar-riΩenja li ta lis-Segretarju EΩekuttiv tal-lokalità tieg˙u fejn stqarr illi filwaqt li jifhem li rriΩenja tieg˙u tista’ tfisser diΩappunt kbir g˙al ˙afna nies, irresponsabbilità politika titlob li “ladarba ma tkunx stmat millPartit li tkun tirrappreΩenta, ma jkunx hemm skop tibqa’ f’kariga.”

Minkejja dan il-fatt, is-Segretarju Ìenerali tal-PN Chris Said qal li kien sorpriΩ b’din id-deçizjoni u li Castaldi Paris qatt ma semma le˙nu fi ˙dan il-PN dwar xi kritika li seta’ kellu dwar il-mod kif jopera l-partit.

Din hija gidba çara min-na˙a ta’ Said g˙aliex in-Nutar Castaldi Paris qatt ma dar mal-lewΩa fejn jid˙lu l-problemi interni li l-Partit Nazzjonalista affaççja fiΩ-Ωminijiet riçenti. Fil-fatt, huwa kien sa˙ansitra ta l-intervisti fil-medja lokali ftit wara l-elezzjoni ©enerali

li g˙addiet fejn sostna li ma kienx sorpriΩ li l-PN kien ©arrab telfa elettorali daqshekk kbir min˙abba l-fatt li l-partit kien in˙akem mill-arroganza.

Bibien mag˙luqa F’kumment ie˙or li g˙amel firreazzjoni tieg˙u, u li bla dubju kien immirat li jpo©©i lil Castaldi Paris f’dawl ikrah, Said qal ukoll li l-Partit Nazzjonalista jibqa’ miftu˙ g˙al kull min irid jag˙ti ssehem s˙i˙ tieg˙u biex immexxu lil pajjiΩna ’l quddiem.

Madankollu, jekk kien hemm xi ˙add li jaf kif fil-fatt ja˙dmu listrutturi tal-PN kien Castaldi Paris, li kien ilu snin Sindku ta’ Óal Lija u g˙al xi snin serva wkoll b˙ala President tal-Kulle©© talKunsilliera tal-Partit Nazzjonalista qabel ma rriΩenja mill-kariga fl2011.

Minn meta kien elett l-ewwel darba fil-Kunsill ta’ Óal Lija fl2006 huwa dejjem kiseb ammont kbir ta’ voti g˙all-PN. Però, liΩviluppi ta’ din il-©img˙a re©g˙u urew b’mod çar li l-PN ftit li xejn jag˙ti piΩ lill-persuni li jixtiequ jift˙u kapitlu ©did g˙all-partit.

o˙rajn, il-bΩonn g˙al Sala talKonferenzi, il-bΩonn ta’ board room li tkun minn talinqas 40 metru kwadru, il-bΩonn li tkun f’Ωona çentrali, u l-bΩonn li tkun aççessibili g˙all-persuni b’diΩabbilità. IΩda l-binja mag˙Ωula ma kienet tissodisfa l-ebda wa˙da minn dawn ilkriterji.

Il-Bord ikkonkluda li l-offerta li ©iet mag˙Ωula, ji©ifieri dik li qeg˙da fi Triq R. Caruana Dingli, ma kinitx tissodisfa l-ispeçifikazzjonijiet u l-kundizzjonijiet rikjesti millKunsill u ma kellhiex ti©i ikkunsidrata. “Jekk wie˙ed jaççetta l-fatt li l-Kunsill skarta l-proprjetà ta’ Triq Carmen Mallia g˙al kwalunkwe ra©uni, l-Kunsill kellu jiskarta l-offerti kollha u jer©a’ jo˙ro© is-sej˙a g˙all-offerti mill-©did sakemm jinstab bini li jissoddisfa il-˙ti©ijiet tieg˙u,” temm jg˙id ir-rapport tal-Bord b’rabta max-xiri ta’ din ilbinja.

Lokali

13.07.2014 03

Politika Ekonomika li QiEgÓda tagÓti l-Frott Fir-rapport tag˙hom S&P esprimew fiduçja s˙i˙a fil-mod li bih qed jimxi l-Gvern hekk kif appo©©aw ir-riformi ekonomiçi li implimentat lAmministrazzjoni preΩenti. Din lanaliΩi tikkumplimenta dik li saret mill-Kummissjoni Ewropea ftit tal©img˙at ilu biss, illi waslet g˙allkonkluΩjoni li l-ekonomija Maltija kienet qieg˙da tikber b’rata og˙la mill-medja Ewropea.

Fost l-o˙rajn, S&P bassru li fl-2014 l-ekonomija tag˙na se tikber b’2.4%, tkabbir li attribwew b’mod partikolari g˙all-kostruzzjoni tal-impjant il©did tal-LNG, flimkien mal-uΩu talinterconnector ma’ Sqallija, li se jipprovdu ener©ija r˙isa u nadifa g˙al pajjiΩna. L-a©enzija ta’ kreditu internazzjonali sa˙qet ukoll li l-konsum domestika mistenni jiΩdied ukoll permezz tat-tnaqqis fil-kontijiet taddawl u l-ilma. Din it-trend poΩittiva ˙a tibqa’ tin˙ass fl-2015 meta t-tkabbir ekonomiku mistenni jkun ta’ 2%.

Barra minn hekk, ir-rapport ukoll ippreveda li dan it-tip ta’ konsum se jiΩdied hekk kif l-inçentivi biex innisa jid˙lu jew jirritornaw fid-dinja tax-xog˙ol jibdew i˙allu iktar flus

ma eskludewx il-possibbiltà li r-rata ta’ tkabbir ekonomiku tkun akbar milli kien imbassar, speçjalment jekk is-settur turistiku jew dak tal-manifattura jissa˙˙u.

Settur bankarju stabbli

f’idejn il-familji Maltin u G˙awdxin.

B’mod ©enerali, dejn nett tal-Gvern ta’ f’assi likwidi la˙aq 63% fl-a˙˙ar tal-2013, imma huwa mistenni li jistabbilizza minn din is-sena bissa˙˙a tal-konsolidazzjoni fiskali u Ωieda fil-produzzjoni lokali. S&P

ikkonfermaw li fl-2013 id-defiçit ©enerali tal-Gvern niΩel g˙al 2.8% tal-Prodott Domestiku Gross (PDG) ikkumparat ma’ 3.3% fl-2012. Dan id-defiçit huwa mistenni li jonqos g˙al 2.4% tal-PDG din is-sena.

Minkejja din l-analiΩi poΩittiva, S&P

S&P huma tal-fehma li l-preΩenza ta’ banek barranin b’orjentazzjoni internazzjonali ftit li xejn huwa ta’ theddida g˙all-Gvern fejn jid˙lu obbligi kontin©enti hekk kif dawn l-istituzzjonijiet ftit li xejn g˙andhom impatt fuq l-ekonomija domestika. Ir-rapport iqis ukoll li sistema bankarja domestika hija kkapitalizzata tajjeb, bi proporzjon ta’ depoΩitu g˙al self ta’ madwar 130%. F’Marzu 2014, issettur bankarju domestiku ammonta g˙al €50.3 biljun, jew seba’ darbiet akbar mill-PDG. Fl-analiΩi tag˙hom S&P ikkonkludew li hemm inqas minn 33.3% çans li r-rata ta’ kreditu ta’ pajjiΩna se jinbidel matul is-sentejn li ©ejjin.

Dan jista’ jse˙˙ jekk ir-riformi talGvern isa˙˙a˙ it-tkabbir ekonomiku ming˙ajr ma jΩid id-dejn b’rata og˙la minn dik prevista.

“il-gvErn irnExxiElu jagÓti Óajja Ìdida lill-industrija tal-Films F’malta”

Engelbert Grech

Ta˙t Gvern Laburista, lIndustrija tal-Films Maltija qieg˙da tesperjenza suççess bla preçedenti. Fost il-produzzjonijiet internazzjonali li ©ew attirati lejn Malta hemm il-film Taljan, bl-isem ta’ Andron, li se jibda jin˙adem f’pajjiΩna fil-21 ta’ Lulju. Dan il-film mistenni li ji©©enera madwar €1.4 miljuni li minnhom se tiggwadanja lekonomija Maltija hekk kif se jkunu involuti wkoll kumpaniji u ˙addiema Maltin.

Id-dettalji ta’ din il-produzzjoni t˙abbru mill-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali M anuel Mallia meta, akkumpanjat millKummissajru tal-Films Engelbert Grech, kien qieg˙ed imexxi delegazzjoni Maltija fuq Ωjara f’Cinecittà

bil-g˙an li tkompli tissa˙˙a˙ l-Industrija tal-Films f’pajjiΩna. Waqt din iΩ-Ωjara, id-delegazzjoni Maltija ltaqg˙et

fost l-o˙rajn ma’ Giuseppe Basso u Cristina Giubetti, uffiçjali g˙olja f’Cinecittà.

Sadanittant, saru wkoll

diskussjonijiet dwar studji li jistg˙u jsiru biex f’pajjiΩna soundstage li jkollna jibbenefika u jkompli jkattar l-Industrija tal-Films f’pajjiΩna.

Dwar dan, il-Ministru Mallia qal li t-tir tal-Gvern hu li jag˙mel soundstage realtà f’pajjiΩna g˙aliex jemmen li ming˙ajru l-industrija t a l - f i lm s f ’ M a l t a s e t i b q a ’ tiffaççja ostakli biex verament tikber.

Il-Ministru Manuel Mallia kien ukoll mistieden g˙al attività f’Cinecittà li g˙aliha attenda l-Prim Ministru Taljan Matteo Renzi . Ómistax-il produzzjoni internazzjonali fl-2014 F’kummenti li ta lil din ilgazzetta, Engelbert Grech

spjegalna li din is-sena huwa pjanat li jkollna madwar 15il produzzjoni internazzjonali ffilmjati f’Malta, li se ji©©eneraw madwar €50 miljun g˙all-ekonomija Maltija.

“Il-Gvern irnexxielu jag˙ti ˙ajja ©dida lill-industrija talfilms f’Malta. L-istrate©ija talFilm Commission ˙alliet riΩultat immedjat hekk kif ©ew introdotti inçentivi ©odda u saret kampanja estensiva ta’ marketing madwar id-dinja kollha,” qalilna Grech.

Huwa spjega wkoll li l-film Taljan illi g˙adu kif t˙abbar huwa biss wie˙ed minn sensiela twila ta’ pro©etti li se jsiru f’Malta din is-sena u li se jo˙olqu ˙afna xog˙ol kemm f’Malta u anke f’G˙awdex.

Lokali

04 13.07.2014

jitneÓÓew DiveRsi stRuttuRi DilapiDati mill-paRk tal-majjistRal Il-Wild Birds Regulation Unit, b’kollaborazzjoni mal-Bord Mani©erjali tal-Park tal-Majjistral, il-MEPA u l-FKNK, nhar ilÌimg˙a li g˙addiet ne˙˙ew diversi strutturi dilapidati tal-kaçça u l-insib li kienu jinsabu fis-sit ta’ Natura 2000 fil-Park talMajjistral.

Din l-inizjattiva, li kienet organizzata mis-Segretarjat Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali, affettwat prinçiparjament Ωoni li jospitaw ˙abitats protetti ta’ importanza ambjentali kbira.

F’kummenti li ta dwar din l-inizjattiva, il-Ministru g˙allIΩvilupp Sostenibbli, l-Ambjent u t-Tibdil fil-Klima ddeskriva ttne˙˙ija ta’ dawn l-istrutturi b˙ala eΩempju poΩittiv ta’ kooperazzjoni bejn il-kaççaturi u l-konservazzjonisti li kkontribwew b’mod proattiv g˙all-konservazzjoni tal-bijodiversità f’pajjiΩna.

Min-na˙a tieg˙u, is-Segretarju Parlamentari g˙all-Biedja, Sajd u Drittijiet tal-Annimali Roderick Galdes irringrazzja lil kull min kien involut f’dan il-pro©ett u awgura li din tkun biss wa˙da fost ˙afna inizjattivi mmirati li jsa˙˙u l-konservazzjoni tal-ambjent naturali ta’ pajjiΩna.

Galdes qal ukoll li l-proçess ta’ re©istrazzjoni tas-siti tal-insib li qieg˙ed ji©i implimentat b˙alissa mill-Wild Birds Regulation Unit g˙andu l-mira li jassigura li ma jin˙olqux siti ©odda ta’ dan it-tip u li siti di©à eΩistenti ma jkunux f’˙abitats protetti. F’dan irrigward huwa Ωvela li l-©img˙a d-die˙la l-Gvern se jintroduçi kontrolli legali ©odda li se jirregolaw a˙jar l-attivitajiet ta’ nsib f’Malta.

Rabta akbaR bejn l-ambjent, l-ekonomija u s-settuR soÇjali Skont Brincat, dan sar g˙aliex kien hemm il-biΩa’ li, min˙abba n-nuqqas ta’ stabbiltà tal-Gvern lie˙or, kien hemm ir-riskju li kollox jibqa’ mdendel jew pospost g˙al le©iΩlatura o˙ra u l-Partit Nazzjonalista jispiçça ma jkollu xejn x’juri dwar dan sal-elezzjoni.

L-implimentazzjoni tal-li©i waslet biss lejn t-tmiem is-sena 2012, akkumpanjata b’ba©it g˙all-2013 li ma pprovdiex ewro wie˙ed g˙at-t˙addim ta’ din il-li©i.

Madankollu, il-Gvern preΩenti, minkejja l-limitazzjonijiet tar-riΩorsi tieg˙u, impenja ru˙u li jindirizza n-nuqqasijiet li kien hemm fl-istrutturi li jirrigwardaw l-iΩvilupp sostenibbli.

Ritratt: IAN NOEL PACE

Riformi

Iktar kmieni din il-©img˙a fil-Parlament Malti saret diskussjoni dwar ir-Rapport Annwali g˙as-Sena 2013 dwar l-IΩvilupp Sostenibbli. F’dan id-dibattitu interviena l-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, Ambjent u Tibdil fil-Klima Leo Brincat illi tkellem dwar l-isfidi u l-opportunitajiet li g˙andu quddiemu pajjiΩna, filwaqt li spjega x’nuqqasijiet kien hemm fil-passat fejn tid˙ol din l-istrate©ija.

Il-Ministru Brincat fakkar li l-gvernijiet talimg˙oddi kienu fasslu dik li kellha tkun strate©ija dwar l-iΩvilupp sostenibbli g˙all-GΩejjer Maltin li te˙odna mis-sena 2007 sal-2016. Dak iΩ-Ωmien, minkejja kull difett li seta’ kellha l-li©i tal-MEPA qabel inbidlet xi snin ilu, kellha referenzi s˙a˙ g˙all-iΩvilupp sostenibbli. Madankollu, meta nbidlet din il-li©i sparixxew il-provvedimenti kollha dwar l-iΩvilupp sostenibbli.

“Sadanittant,” kompla Brincat, “l-istrate©ija nazzjonali li suppost kellha tibqa’ g˙addejja sa sentejn o˙ra mhux biss intnesiet u tpo©©iet fil-©enb, iΩda sa˙ansitra ˙afna persuni eminenti, fosthom nies li kienu involuti fit-tfassil tag˙ha, lanqas biss kellhom

˙jiel jekk din l-istrate©ija kinitx ©iet adottata millKabinett Nazzjonalista jew le.”

“Kellna sa˙ansitra parir tal-Avukat Ìenerali li l-att tal-li©i huwa pjuttost vag, li jista’ jag˙ti lok g˙allinterpretazzjoni,” stqarr Brincat. “Il-li©i mhijiex çara lanqas meta tiddeskrivi l-poteri tal-awtorità kompetenti, il-Guardian for Future Generations u nNetwork, fejn probabbilment kien hemm intenzjoni li dawn jikkumplimentaw lill xulxin.”

G˙a©la u traskura©ni Il-Ministru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, Ambjent u Tibdil fil-Klima rrimarka wkoll li kien ukoll stramb it- timing tal-li©i nnifisha; fi kliem ie˙or meta t˙abbret g˙all-ewwel darba, meta ©iet diskussa, meta ©iet approvata u meta ©iet fis-se˙˙ ming˙ajr ma kien hemm ewro wie˙ed allokat lilha millGvern preçedenti.

B’hekk, filwaqt li l-ewwel qari tal-li©i tressaq filbidu tas-sena 2011, il-li©i g˙addiet biss millParlament fis-sajf tas-sena 2012 b’çertu g˙a©la.

Huwa sostna li dawn il-problemi jridu ji©u indirizzati anke la ssir il-qasma tal-MEPA, biex ji©i Ωgurat li l-awtorità ambjentali u tar-riΩorsi jkunu jistg˙u jilqg˙u mhux biss l-isfidi tal-©ejjieni, iΩda anke lobbligi tal-acquis tal-Unjoni Ewropea.

Fost ir-riformi li ressaq, jew se jressaq, dan ilGvern biex jindirizza dawn in-nuqqasijiet hemm review fil-fond tal-Istrate©ija g˙al Ûvilupp Sostenibbli marbuta mal-implimentazzjoni g˙assnin li baqg˙alha fis-se˙˙. Il-Gvern se jinvesti wkoll iktar riΩorsi f’dak li jissejja˙ Capacity Building, li se jg˙in biex pajjiΩna jifhem a˙jar x’inhuma l-ostakli li qeg˙din iΩommuh milli jil˙aq il-miri ta’ Ωvilupp tieg˙u.

Il-Ministru Brincat sa˙aq ukoll dwar il-bΩonn li pajjiΩna jkollu indikaturi li wie˙ed jista’ jorbot fuqhom fir-rigward tal-IΩvilupp Sostenibbli u semma l-ambizzjoni tieg˙u li jinvolvi lill-kunsilli lokali fl-implimentazzjoni tal-Local Agenda 21, li se tag˙tihom sehem akbar fl-iΩvilupp tal-politika ambjentali ta’ pajjiΩna.

Kuntest mondjali Dawn ir-riformi u o˙rajn se jikkumplimentaw dak li ©ie mtenni ©imag˙tejn ilu fil-Kenja matul il-ftu˙ tal-United Nations Environment Assembly fejn ˙are© çar il-punt li hemm bΩonn rabta qawwija aktar minn qatt qabel bejn l-ambjent, l-ekonomija u s-settur soçjali.

F’dan il-kuntest mondjali, din il-politika kienet in©abret fi kliem id-Direttur EΩekuttiv tal-United Nations Environment Programme li qal illi l-mod kif qed jinbidel l-ambjent juri li l-ekonomija dinjija g˙andha bΩonn li ti©i ivvintata mill-©did g˙aliex inkella jkun il-progress inniffsu li jsofri.

Lokali

13.07.2014 05

raBtu l-Gvern GÓal Óames snIn Kumpanija li fost l-imsie˙ba tag˙ha hemm kumpanija o˙ra, immexxija mill-Avukati Andrew Borg Cardona u Peter Caruana Galizia ing˙atat Ωew© kuntratti b’valur ta’ ftit iktar minn €800,000 jiem biss qabel la˙˙ar elezzjoni ©enerali.

Il-kumpanija involuta hija Evolve Ltd, li fost l-imsie˙ba fiha hemm BCGL Services Limited; kumpanija li tnejn mid-diretturi tag˙ha huma Andrew Borg Cardona u Peter Caruana Galizia. Borg Cardona u Caruana Galizia huma t-tnejn mag˙rufa g˙allappo©© qawwi li jag˙tu lillPartit Nazzjonalista. Borg Cardona ilu g˙al snin s˙a˙ jikteb artikli kontra l-Partit Laburista f’ The Times , fil-

waqt li C a r u a n a G a l i z i a huwa miΩΩewwe© lill- blogger Nazzjonalista Daphne Caruana G a l i z i a . W i e ˙ e d minn dawn iΩ-Ωew© kuntratti, b’valur ta’ €265,000, kien approvat fil-31 ta’ Jannar 2013 u ng˙ata mill-Korp talPulizija. L-iskop tieg˙u huwa li ssir man u t e n z j o n i f u q tag˙mir tas-sigurtà. Dan ilkuntratt, m o g ˙ t i ˙ a m e s ©img˙at biss qabel l-a˙˙ar elezzjoni ©enerali b’ direct order , jorbot lill-Gvern g˙al ˙ames snin s˙a˙.

Il-kuntratt l-ie˙or, mog˙ti lil Evolve Ltd, b’valur ta’ €542,000, kien approvat midDirettur Ìenerali talKuntratti fl-20 ta’ Frar 2013, ©imag˙tejn b i s s q a b e l l a˙˙ar elezzjoni ©enerali, u

ng˙ata mill-Isptar Mater Dei. Dan fl-istess ˙in li Borg Cardona u Caruana Galizia t˙allsu bejniethom iktar minn €80,000 f’kuntratti ta’ konsulenza li ng˙ataw tul la˙˙ar le©iΩlatura Nazzjonalista. Il-ma©©oranza tal-kuntratti n˙ar©u millMinisteru li kien imexxi Tonio Fenech.

Dan l-ammont, iΩda, ma jinkludix kuntratt partikolari li l-Ministeru ta’ Tonio Fenech kien ta lil Caruana Galizia permezz ta’ direct order fl-2011 g˙al xog˙ol ta’ konsulenza fid-Dipartiment tat-Taxxi Interni u li lammont tieg˙u baqa’ mhux mag˙ruf min˙abba dik li ssej˙et b˙ala kwistjoni ta’ kunfidenzjalità.

DCG f’meeting tal-PN

200 sena ta’ servIZZ

“Il-Gvern IwIeGÓed lI ser IkomplI jIrrIstruttura lIl dan Il-korp” il-Ministru Manuel Mallia Kienet atmosfera mill-isba˙ dik li ˙oloq il-Korp talPulizija fl-a˙˙ar jiem fil-Belt permezz ta’ spettakli varji f’g˙eluq il-200 sena mit-twaqqif tal-Korp. F’dan l-anniversarju l-Ministru g˙all-Intern u s-Sigurtà Nazzjonali Manuel Mallia sellem lill-membri kollha tal-pulizija li wettqu dmirhom fi ˙dan dan il-Korp sabiex ji©©ieled il-kriminalità f’pajjiΩna u jkun ta’ servizz lejn iç-çittadini kollha Maltin u G˙awdxin.

Il-Ministru qal li l-Gvern g˙andu pjanijiet fit-tul g˙al dan il-Korp li, minkejja li saru ˙afna avvanzi f’dawn ix-xhur, g˙ad baqa’ ˙afna xi jsir, u g˙alhekk l-appell tieg˙u hu biex kul˙add ji©bed ˙abel wie˙ed. Sostna li f’din l-okkaΩjoni mhux ser jaqa’ g˙al battibekki politiçi, iΩda jrid i˙ares ’il quddiem u, aktar minn

konfronti poltiçi, jixtieq jara kunsens nazzjonali biex id-demoralizzazzjoni li kienet ilha g˙addejja fil-Korp tal-Pulizija titne˙˙a u minflokha jid˙ol l-entuΩjaΩmu.

“Membru fil-Korp tal-Pulizija g˙andu jkun kburi li jag˙mel parti minn dan il-Korp. Il-Gvern iwieg˙ed li ser ikompli jirristruttura lil dan il-Korp biex ikun wie˙ed dejjem qrib in-nies,” qal il-Ministru. Ûied jg˙id li f’dawn l-erbatax-il xahar sar ˙afna. “Óloqna r-Rapid Intervention Unit, bnejna g˙ases ©odda f’lokalitajiet fejn hemm rata g˙olja ta’ kriminalità u ˙loqna strutturi ©odda fi ˙dan il-Korp biex isir wie˙ed modern u effettiv g˙aΩ-Ωminijiet tal-lum. IΩda fuq kollox g˙amilna d-dritt tal-unjin g˙all-korpi dixxiplinati kollha li kien ilu ji©i mwieg˙ed Ωmien,

realtà.”

Filwaqt li awgura li kull membru tal-Korp ikun kuntent fuq il-post tax-xog˙ol tieg˙u bid-drittijiet tieg˙u im˙arsa, il-Ministru sa˙aq li l-Gvern ser ikompli jisma’ kif sema’ f’dawn ix-xhur, kemm min-nies li ja˙dmu fi ˙dan il-Korp tal-Pulizija, kif ukoll millpoplu u nies esperti o˙rajn, sabiex il-Korp ikompli javvanza.

Il-Minsitru Mallia rringrazzja lill-membri kollha talKorp tal-˙idma tag˙hom u lill-familji tag˙hom talappo©© li jag˙tuhom g˙ax jifhem li mhux façli li filmument, meta ˙afna familji jkunu mag˙qudin flimkien, ˙afna pulizija jkunu fuq il-lant tax-xog˙ol jaqdu dmirijiethom.

Lokali

06 13.07.2014

FTEHIM STORIKU MAÇ-ÇINA Fil-ftehim ta’ kooperazzjoni bejn il-Gvern Malti u lGvern Çiniz li kien iffirmat din il-©img˙a fiç-Çina ©ew identifikati g˙add ta’ oqsma li se ssir ˙idma fihom, ewlenin fosthom fis-setturi tal-ener©ija, l-avjazzjoni, l-infrastruttura, ir-riçerka u l-innovazzjoni.

Dan huwa l-ewwel ftehim ta’ dan it-tip li qatt kien iffirmat minn pajjiΩ Ewropew, fejn kien maqbul pjan ta’ kooperazzjoni fuq ˙ames snin. Minn dan kollu to˙ro© id-differenza bejn il-Gvern u l-OppoΩizzjoni, li tefg˙et dubji fuq din il-kooperazzjoni minkejja li din se tkun qed tfisser ©id g˙an-negozji u l-impjiegi, u minkejja li ˙afna pajjiΩi o˙ra fl-Unjoni Ewropea qed

“

Hemm kelma wa˙da, kunçett wie˙ed li dejjem g˙en biex i©ib ilprosperità u s-sa˙˙a. Dak ilkunçett huwa l-konnettività.

Il-qawmien mill-©did tat-Triq

ifittxu li jaslu g˙al kooperazzjoni simili.

Il-Gvern qieg˙ed jag˙ti dimensjoni ©dida lill-politika barranija u qieg˙ed ja˙dem sabiex isa˙˙a˙ mhux biss ir-relazzjoni tieg˙u ma’ pajjiΩi barranin, iΩda ja˙dem sabiex i©ib lejn pajjiΩna aktar investiment li minnu jgawdi kul˙add.

Dan il-ftehim mat-tieni l-akbar ekonomija tad-dinja huwa turija çara tar-relazzjoni eççelenti bejn iΩ-Ωew© pajjiΩi u li dan kollu huwa pass importanti ’l quddiem.

Il-Prim Ministru ˙abbar li Malta u ç-Çina qeg˙din ja˙dmu fuq joint venture biex isir investiment miΩ-

tal-Óarir (Silk Road) biex idda˙˙al l-istabbiltà permezz tal-konnettività fin-negozju, to˙loq opportunità importanti f’dinja fejn il-kuntesti soçjali, politiçi u ekonomiçi evolvew b’mod drammatiku

matul is-sekli, filwaqt li l©eografija fiΩika baqg˙et prattikament l-istess.

Li jin˙oloq pont bejn ilkontinent Ewro-AΩjatiku u ddinja Mediterranja, minn fejn ©ej jien, kienet sfida sostanz-

Ωew© na˙at fil-qasam tal-ener©ija rinovabbli, pannelli solari u oqsma o˙ra fl-ener©ija.

Il-PM indirizza l-Eco Forum Wara laqg˙a bilaterali li kellu mal-Viçi President taçÇina Li Yuanchao, il-Prim Ministru Joseph Muscat kellu wkoll l-unur li jkun mistieden biex jifta˙ ilforum internazzjonali Eco Forum, li g˙alih attendew mexxejja ta’ diversi pajjiΩi minn madwar id-dinja.

Hawnhekk qeg˙din nirriproduçu d-diskors tal-Prim Ministru waqt dan il-forum.

jali li kienet tiddependi minn tmexxija viΩjonarja. L-istess kwalitajiet hemm bΩonnhom illum jekk flimkien se nibnu ambjent kompetittiv iΩda li jippermetti t-tkabbir, ibbaΩat fuq il-kooperazzjoni, par-

tikolarment quddiem l-isfidi li se jkun hemm marbuta mal-klima.

Malta, gΩira Ωg˙ira f’nofs ilMediterran, b’sekli ta’ interazzjoni ma kulturi re©jonali d i f f e r e n t i u outposts t a ’ negozju, illum hija lesta biex tassumi r-rwol b˙ala t-tarf tat-Triq tal-Óarir fuq in-na˙a tal-Punent, billi tipprovdi pjattaforma g˙an-negozju u l-kooperazzjoni ekonomika mal-Ewropa u l-Afrika ta’ Fuq. It-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gass li jikkontribwixxu g˙all-effett serra biex ikun Ωgurat li t-temperatura globali ma taqbiΩx il-limitu ta’ 2 Gradi Celcius, jinkorpora soluzzjonijiet innovattivi, mhux inqas fis-settur tattrasport.

It-tranΩizzjoni mg˙a©©la mit-trasport tat-triq g˙all-ferrovija u teknolo©iji a˙jar g˙at-trasport marittimu mistennija jkunu essenzjali g˙at-tnaqqis fl-emissjonijiet globali.

B’rotta ta’ negozju li ddur il-kontinenti u mmirata li ΩΩid l-attività kummerçjali biex tappo©©ja t-tkabbir, ilkunçett tat-t˙addir tat-Triq tal-Óarir i˙ares fil-bog˙od.

Inkunu qed in˙arsu iktar fil-

Lokali

li jmorru lura ˙afna.

It-ta˙lita ta’ g˙arfien fitteknolo©ija p e r m e z z t a l esperjenza t a ’ S h a n g a i Electric Power, l-applikazzjoni eççellenti tal-li©ijiet talUnjoni Ewropea li jirrigwardaw il-barrieri tal-kompetizzjoni u n-negozju, kif ukoll il-kwistjonijiet kulturali minna˙a ta’ Malta, jag˙mluha formula g˙as-suççess.

Il-pro©ett jimmira li jasal g˙al 100M W t a ’ e n e r © i j a ©©enerata mill-impjant talener©ija mix-xemx, u 200MW ta’ ener©ija ©©enerat mir-ri˙.

Il-pro©etti j v a r j a w m i n n Greenfield g ˙ a l a k k w i s t dirett ta’ renewable energy farms eΩistenti. Fil-preΩent ©ew identifikati iktar minn 30 opportunità potenzjali.

Dawn jistg˙u jag˙tu kapaçità ta’ iktar minn 600MW. Dan il- p r o © e t t h u w a ppjanat li jibda mir-raba’ kwart tas-sena u jimmira li jikseb il-kapaçità pro©ettata sa tliet snin minn meta jibda.

Din il-joint venture se to˙loq sitwazzjoni li fiha ç-Çina u Malta t-tnejn jo˙or©u rebbie˙a. Permezz ta’ Malta, içÇina se tkun qed tespandi lorizzonti tag˙ha f’negozji ©eografiçi li huma kompetittivi ˙afna u li g˙andhom barrieri ta’ d˙ul g˙olja.

Min-na˙a l - o ˙ r a , M a l t a tkun qed tikseb mhux biss g˙arfien intellettwali fuq itteknolo©ija rinovabbli, imma ssir ukoll strumentali biex ti©i stabbilita t-Triq tal-Óarir marittima tas-seklu g˙oxrin bil-g˙an li ti©i msa˙˙a lekonomija marittima, u lkooperazzjoni fuq l-ambjent u x-xjenza.

L-ikbar s f i d a t i b q a ’ t trawwim tal-kundizzjonijiet bΩonjuΩi g˙at-tkabbir u lintrapriΩa ˙adra. Kemm laspetti ˙odor u kemm dawk bluni tat- T r i q t a l - Ó a r i r jikkostitwixxu viΩjoni strate©ika mmirata biex til˙aq din l-isfida.

“

bog˙od jekk fl-istess waqt in˙arsu lejn il-firxa ta’ Ωvilupp a˙dar u t-tkabbir blu filwaqt li nΩommu l-attenzjoni fuq l-ekolo©ija marittima u dak kollu li din toffri lill-umanità.

IΩda, kif kollha kemm a˙na nafu, l-azzjoni globali biex ti©i mi©©ielda l-bidla filklima se tfalli fl-assenza talkooperazzjoni. Biex ti©i stabbilita Triq tal-Óarir ˙adra u bluna hemm bΩonn tal˙olqien ta’ viΩjoni komuni appo©©jata mill-impenn ta’ dawk kollha konçernati.

A˙na di©à qed naraw irriΩultati ta’ azzjonijiet li ˙adet iç-Çina u l-imsie˙ba re©jonali tag˙ha biex ji©u Ωviluppati verΩjonijiet ©odda tar-rotta tradizzjonali talÓarir bil-kostruzzjoni ta’ linji ferrovjarji u passa©©i tal-ilma biex jg˙inu t-trasport mg˙a©©el u kontinwu talprodotti kummerçjali.

It-tifsira storika u kulturali tat-Triq tal-Óarir qed ting˙ata ˙ajja ©dida, u m’hemmx mod ie˙or a˙jar kif l-istorja titmexxa ’l quddiem lejn il-futur milli ti©i assenjata funzjoni li tkun ta’ valur u viΩibbli, u li t˙alli rriΩultati.

Bi storja kulturali li tmur lura eluf ta’ snin, Malta esperjenzat sfidi ta’ kif iΩΩomm u tippreΩenta l-wirt kulturali b’mod li jag˙mel sens. Dan jag˙milna sie˙eb ideali g˙aç-Çina. Il-kooperazzjoni bejnietna tmur lura fiΩ-Ωmien, u flimkien qed nimmiraw biex no˙olqu dimensjoni bluna ©dida g˙at-tifsira tat-Triq tal-Óarir.

Nistg˙u nassiguraw l-estensjoni tat-Triq tal-Óarir billi nibnu pont bejn Ωew© postijiet: il-konfini tal-Lvant talAsja mal-Ewropa, u l-Ewropa mal-Afrika.

It-t˙addir ta’ dawn ir-rotot fuq l-art u l-ba˙ar huwa mmirat biex jifta˙ opportunitajiet ©odda. Bl-infrastruttura t-tajba, it-tranΩizzjoni g˙al ekonomija ˙adra sostenibbli tista’ tinfeta˙ biex til˙aq firxa ta’ influwenza iktar wiesg˙a.

Dan iwassal g˙al trasformazzjonijiet importanti f’˙afna setturi fl-ekonomija li tippreΩenta kemm opportunità u anke sfida g˙as-settur tax-xog˙ol u l-˙iliet, fejn jin˙olqu l-impjiegi; u˙ud jie˙du post o˙rajn, u o˙rajn ji©u mibdula. Peress li l˙iliet assoçjati mal-ekonomija l-˙adra mhumiex ˙iliet g˙al kollox ©odda jew uniçi, profili ©odda jistg˙u jinbnew fuq il-baΩi ta’ ta˙lita ta’ ˙iliet u g˙arfien, u g˙alhekk jin˙olqu possibbiltajiet anke g˙al intrapriΩi Ωg˙ar jew medji biex jiksbu vanta©© u jikkompetu globalment.

Din is-sena, Malta, flimkien maç-Çina, bdew joint venture bil-˙olqien ta’ kumpanija g˙all-Ener©ija Rinovabbli li se tinvesti u tibni impjanti tal-ener©ija mix-xemx u r-ri˙ fl-Ewropa u r-re©jun Mediterranju. Il-joint venture jo˙loq siner©ija bejn iç-Çina b˙ala l-manifattur ewlieni ta’ dawn it-teknolo©iji, u Malta, membru tal-Unjoni Ewropea, u r-rabtiet ta’ negozju tag˙ha mal-pajjiΩi tal-Afrika ta’ Fuq

13.07.2014 07

Lokali

08 13.07.2014

472 TRAKK WEÓLU MILL-VRT MINÓABBA R-ROTI Filwaqt li kull inçident stradali g˙andu l-potenzjal li jkun gravi jew fatali, f’çertu sitwazzjonijiet id-daqs tal-vettura tista’ to˙loq perikli akbar. Óafna jassoççjaw il-kawΩa tal-inçidenti ma’ traskura©ni jew nuqqas ta’ attenzjoni mis-sewwieq, iΩda forsi ftit huma dawk li jikkunsidraw il-kundizzjoni tal-vettura b˙ala kawΩa wkoll. Ilkundizzjoni tal-vettura tista’ tkun affettwata, fost o˙rajn, minn roti jew tajers li jkunu f’kundizzjoni ˙aΩina.

Huwa g˙alhekk li trakk b’‘saqajn’ li ma ja˙dmux sew jista’ jippreΩenta perikli serji. Din il-gazzetta staqsiet lil Transport Malta jekk g˙andhiex statistika ta’ kemm-il trakk kien involut f’inçident kawΩa ta’ roti ˙Ωiena matul is-sena li g˙addiet.

Kelliem g˙al TM wie©eb li ma tinΩamm l-ebda statistika li tindika dan, iΩda mhux eskluΩ il-fatt illi wa˙da mill-kawΩi ta’ çerti inçidenti tkun ilkundizzjoni tat-tajers. “Il-fatturi prinçipali li jistg˙u jikkawΩaw inçident min˙abba l-kundizzjoni tat-tajers huma meta dawn ikunu mikulin, minfu˙in iΩΩejjed jew mhux minfu˙in biΩΩejjed, inkella jkollhom il-˙sara,” qal il-kelliem. Ûied jg˙id li t-trakkijiet f’Malta huma obbligati li jag˙mlu t-test tal-VRT darba kull sena u li fost l-affarijiet li jkunu ttestjati waqt dan it-test hija lkundizzjoni tat-tajers. Minn statistika li ©abret TM jirriΩulta li fl-2013 saru 10,878 test tal-VRT fuq trakkijiet li g˙andhom piΩ massimu ta’ aktar minn 3.5 tunnellati. 472 trakk, ji©ifieri 4%,

vetturi, kif ukoll minn informazzjoni miksuba mill-importaturi ewlenin tattajers f’Malta, jintuΩaw kemm all season tyres kif ukoll summer tyres fuq ittrakkijiet li jinstaqu hawn Malta,” jg˙id il-kelliem. “Mill-banda l-o˙ra, jirriΩulta illi l-winter tyres ji©u impurtati u mibjug˙in lill-klijenti li jkollhom l-intenzjoni li jsuqu t-trakkijiet tag˙hom barra minn Malta fejn ikun hemm kundizzjonijiet ta’ sil© u borra.

Kif g˙andhom jinΩammu t-tajers?

fallew it-test min˙abba nuqqasijiet relatati mal-kundizzjoni tat-tajers jew tar-roti.

JeΩistu erba’ tipi ta’ tajers Il-kelliem g˙al TM spje©a li jeΩistu erba’ tipi prinçipali ta’ tajers li huma adattati g˙at-trakkijiet jew vetturi kbar.

Dawn huma: All season/all weather tyres, li 1. jistg˙u jintuΩaw fuq toroq normali f’temperaturi ta’ ’l fuq minn 7 Gradi Celcius; All terrain tyres, li jistg˙u jin2.

tuΩaw fuq toroq normali iΩda huma aktar adattati g˙all-uΩu off-road; Summer tyres, li huma aktar 3. adattati biex jintuΩaw fi klima s˙una u fuq toroq xotti; u Winter tyres, li huma speçifika4. ment adattati biex jintuΩaw fuq toroq miksija bis-sil© jew bil-borra.

L-ewwel tliet tipi ta’ tajers imsemmija huma kollha adattati biex jintuΩaw fittoroq ta’ Malta s-sena kollha.

“Ta’ min jg˙id ukoll illi minn diversi spezzjonijiet illi jwettqu l-uffiçjali ta’ Transport Malta fuq dawn it-tipi ta’

Mitlub jispjega kif is-sewwieqa tattrakkijiet g˙andhom jie˙du ˙sieb li ttajers tag˙hom ikunu kif suppost, ilkelliem g˙al TM sa˙aq li l-ewwel nett it-tajers g˙andhom dejjem jinΩammu minfu˙in skont il-pressa stabbilita millmanifattur.

Il-˙xuna tas-sinjali fuq it-tajers ta’ trakkijiet b’piΩ massimu ta’ aktar minn 3.5 tunnellati g˙andha tkun ta’ mhux inqas minn millimetru; filwaqt li l˙xuna tas-sinjali fuq it-tajers ta’ vetturi li ma jaqbΩux il-piΩ massimu ta’ 3.5 tunnellati g˙andha tkun ta’ mhux inqas minn 1.6 millimetri.

Il-kelliem itemm jg˙id li, barra minn hekk, jekk it-trakk jinstaq fuq toroq miksija bis-sil© jew bil-borra, huwa ssu©©erit li jintuΩaw winter tyres. Dan it-tip ta’ tajers normalment jintg˙araf minn simbolu fuq il-©enb li jindika lborra jew li juri muntanji miksija bilborra. Madankollu, mhux rakkomandat li jintuΩaw winter tyres f’temperaturi ta’ ’l fuq minn 7 Gradi Celcius.

IL-KONSUMATUR PROTETT, ANKE FL-AJRUPORT

IKTAR KURA GÓALL-ANZJANI F’GÓAWDEX

Fl-ewwel sitt xhur tal-2014 l-Awtorità Maltija g˙all-Kompetizzjoni u l-Affarijiet talKonsumatur (MCCAA) irçeviet 163 talba g˙all-kumpens relatat ma’ titjiriet.

G˙alhekk din l-awtorità, flimkien maç-Çentru Ewropew g˙all-Konsumatur, tellg˙u information desk fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta bil-g˙an li titqajjem aktar kuxjenza fost il-passi©©ieri dwar id-drittijiet tag˙hom.

Dawn id-drittijiet jistabbilixxu l-kumpens u l-assistenza li g˙andhom jing˙ataw dawk il-passi©©ieri li ma jit˙allewx jitilg˙u fuq titjira min˙abba overbooking, kançellament jew dewmien twil fit-titjiriet. Hemm ukoll drittijiet g˙al passi©©ieri b’diΩabbiltà fejn kumpaniji tal-ajru ma jistg˙ux jiddiskriminaw kontrihom meta jkunu qed jibbukkjaw titjira jew waqt il-˙in tal-imbark.

Fl-a˙˙ar xhur l-MCCAA imbarkat fuq kampanja ta’ g˙arfien permezz tar-radju u t-televiΩjoni biex il-konsumatur ikun aktar konxju mid-drittijiet tieg˙u. Barra minn hekk infet˙u diversi information desks fiç-çentri kummerçjali biex l-Awtorità tersaq aktar qrib tal-konsumatur u tiffaçilita l-komunikazzjoni.

Fl-ewwel sitt xhur tal-2014 saru 163 talba g˙al kumpens, li minnhom 34 kienu riferuti g˙al entitajiet o˙ra min˙abba li t-titjira kienet telqet minn dak il-pajjiΩ flUnjoni Ewropea. Fl-istess ˙in saru 68 talba g˙all-kumpens b˙ala riΩultat ta’ kançellament tat-titjira waqt li 61 talba kienu jikkonçernaw dewmien fit-titjira.

JeΩistu madwar 30 çentru b˙al dawn fl-Ewropa fejn ir-rwol tag˙hom hu li jipprovdu informazzjoni u assistenza lill-konsumaturi li jkunu g˙amlu xi forma ta’ xiri minn stat membru ie˙or.

Iç-Çentru huwa responsabbli g˙all-ilmenti tal-konsumatur fuq telf jew ˙sara ta’ bagalji jew g˙al dewmien fil-wasla tag˙hom.

Din il-©img˙a l-Ministru g˙al G˙awdex Anton Refalo ˙abbar li kumpanija IngliΩa li toffri servizzi ta’ kura kienet se tibda tag˙ti servizz f’G˙awdex. Wara xahrejn biss li ©ie elett, Gvern Laburista kien di©à la˙aq ftehim mal-Arçidjoçesi ta’ G˙awdex biex Dar San ÌuΩepp tinfeta˙ b˙ala l-ewwel dar g˙all-anzjani f’din il-gΩira – pro©ett li se jiswa iktar minn €1 miljun.

Il-Ministru Refalo qal li issa t-tnedija tas-servizzi ta’ Caremark f’G˙awdex hija okkaΩjoni importanti g˙al diversi ra©unijiet. Huwa sa˙aq li din l-inizjattiva kienet se tg˙in biex titjieb il-kwalità tas-servizzi ta’ kura f’G˙awdex, kif ukoll biex ittejjeb l-operat tat-turiΩmu. Il-fatt li din il-kumpanija kbira g˙aΩlet lil G˙awdex huwa wkoll sinjal poΩittiv.

Filwaqt li rringrazzja lill-kumpanija u awguralha suççess f’dan il-pro©ett, ilMinistru Refalo esprima wkoll it-tama li entitajiet o˙ra fis-settur privat f’kull industrija jfittxu li jag˙mlu investimenti simili f’G˙awdex u r-residenti ta’ din il-gΩira.

Min-na˙a tag˙ha s-Segretarju Parlamentari g˙ad-Drittijiet ta’ Persuni b’DiΩabbiltà u Anzjanità Attiva Justyne Caruana qalet li l-Gvern huwa impenjat li jsa˙˙a˙ isservizzi g˙all-anzjani u jag˙ti servizzi ta’ kwalità, speçjalment fil-komunità.

Sostniet li b˙ala Gvern li qed jippromovi bis-s˙i˙ il-kunçett tal-anzjanità attiva, huwa imperattiv li l-anzjani tag˙na jinΩammu kemm jista’ jkun fil-komunità, u b’hekk anke nnaqqsu d-domanda fuq is-servizzi residenzjali li hija sfida ewlenija f’pajjiΩna.

Lokali

13.07.2014 09

INÛURUHOM BIEX NISTEDNUHOM IÛURUNA Kienet inizjattiva proattiva dik tal-Ministru g˙at-TuriΩmu, Edward Zammit Lewis, li matul din il-©img˙a g˙amel Ωjarat importanti filÌermanja u l-Ingilterra bil-g˙an li jattira iktar turiΩmu minn dawn il-pajjiΩi.

Il-Ministru, akkumpanjat mid-delegazzjoni tieg˙u, g˙amlu sensiela ta' laqg˙at fl-uffiçini tal-Awtorità Maltija g˙at-TuriΩmu u talAir Malta fi Frankfurt.

Waqt dawn Ω-Ωjarat il-Ministru Zammit Lewis iltaqa’ ma’ uffiçjali g˙olja u ˙addiema li jirrapreΩentaw lill-Awtorità u l-Linja Nazzjonali rispettivament. Waqt il-laqg˙at, il-Ministru ddiskuta mill-qrib is-settur tat-TuriΩmu fir-re©juni tal-Ìermanja, l-Olanda u Benelux, l-Awstrija, l-Isvizzera, ir-Repubblika Çeka, l-Islovakja, lPolonja, l-Ungerija, ir-Russja u l-pajjiΩi Skandinavi.

Il-Ministru enfasizza l-importanza g˙all-˙idma li trid issir biex pajjiΩna jkompli jistabilizza l-ista©onalità fis-settur u anke li n˙arsu lejn prodott turistiku ta’ kwalità aktar g˙olja. Dan fid-dawl tal-proçess imniedi mill-istess Ministeru l-©img˙a l-o˙ra, dik tatTourism Policy. Il-laqg˙at Ωvol©ew fuq prodotti li ser inkunu qeg˙din noffru b˙ala destinazzjoni fix-xhur tax-xitwa.

Fl-Uffiçini tal-Air Malta ©ewwa Frankfurt il-Ministru kellu lopportunità jiltaqa’ mas-Sur Martin Frendo li huwa l-kap talUffiççju RappreΩentattiv tal-Air Malta u mal-˙addiema li ja˙dmu fl-istess uffiççju. Is-Sur Frendo spjega lill-Ministru dwar l-operat tal-Air Malta fil-Ìermanja g˙all-kontribut tal-ekonomija tal-pajjiΩ, partikolarment g˙as-settur turistiku, minn fejn kull sena l-Linja Nazzjonali ©©orr madwar 100,000 passi©ier lejn Malta.

Fil-Ìermanja l-Ministru Edward Zammit Lewis, attenda g˙al laqg˙at kummerçjali fi Munich ma’ operaturi turistiçi li joperaw lejn u minn Malta. Fi Munich il-Ministru g˙amel Ωjara fil-Kwartieri Ìenerali ta’ wie˙ed mill-akbar operaturi li joperaw lejn Malta, ilGrupp FTI. Id-delegazzjoni Maltija kienet milqug˙a mis-Sur Dietmar Gunz, Direttur Mani©erjali u Kap EΩekuttiv tal-Grupp, fejn dawruhom u spjegawlhom l-operat fil-kumpless tal-grupp. B˙ala wa˙da millaktar g˙odod importanti li juΩa l-Grupp FTI biex jippromwovi ddestinazzjonijiet li joperaw fihom b˙al dik ta' Malta, il-kumpanija g˙amlet investiment qawwi f'façilitajiet ta' stazzjon tat-televiΩjoni in-house, li jxandar via sattelita kif ukoll online. Huma g˙adhom kif lestew sett ta' studio ©did g˙al trasmissjonijiet propju dedikati ˙ad-destinazzjoni Maltija.

Wara Ω-Ωew© na˙at iddiskutew pro©etti li l-grupp qieg˙ed jippjana g˙as-snin li ©ejjin, fosthom biex jiΩdiedu n-numru ta’ turisti li ji©u jΩuruna fix-xhur tax-xitwa. Il-Ministru Edward Zammit Lewis wera s-sodisfazzjon g˙all-˙idma u l-pjanijiet li g˙andha lkumpanija g˙al prodott turistiku Malti. Meta telqet mill-Ìermanja id-delegazzjoni Maltija baqg˙et sejra lejn Londra g˙all-laqg˙at o˙ra relatati mas-settur turistiku.

G˙al dawn il-laqg˙at, il-Ministru ghat-TuriΩmu kien akkumpanjat mill-Kap EΩekuttiv tal-Awtorita' Maltija g˙at-TuriΩmu is-Sur Josef Formosa Gauci, is-Sur Joseph Galea Direttur tal-Marketing g˙as-Swieq Internazzjonali u uffiçjali g˙olja mill-Ministeru g˙atTuriΩmu.

It-Tieni Espressjoni ta’ Interess g˙al Esperti Lokali fl-IΩvilupp tal-Kurrikulu Id-Direttorat g˙al Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni fil-Ministeru g˙all-Edukazzjoni u x-Xog˙ol qed jo˙ro© it-Tieni Espressjoni ta’ Interess biex jistieden professjonisti lokali mill-qasam edukattiv biex iressqu l-applikazzjoni tag˙hom g˙al servizzi marbutin mal-pro©ett kofinanzjat mill-UE t’hawn ta˙t: FSE 1.228 – L-IΩvilupp tal-Qafas tar-RiΩultati tat-Tag˙lim, il-Programmi tat-Tag˙lim u l-Assessjar marbutin mieg˙u u t-Ta˙ri© me˙tie©.

L-g˙an tal-pro©ett FSE 1.228 huwa li ji©i Ωviluppat Qafas ta’ RiΩultati tat-Tag˙lim li jinkludi l-Programmi tat-Tag˙lim u l-Assessjar marbutin mieg˙u. Il-pro©ett jinkludi l-iΩvilupp tal-Qafas tar-RiΩultati tat-Tag˙lim g˙at-tmien Oqsma ta’ Tag˙lim u s-sitt Temi Interkurrikulari hekk kif deskritti fil-Qafas tal-Kurrikulu Nazzjonali (2012). Il-pro©ett jitlob ukoll l-iΩvilupp tal-Programmi tat-Tag˙lim u l-Assessjar g˙as-su©©etti differenti mit-tielet sal-˙dax-il sena.

Ir-rwol tal-Esperti Lokali fl-IΩvilupp tal-Kurrikulu li jing˙aΩlu bis-sa˙˙a ta’ din it-Tieni Espressjoni ta’ Interess huwa li jikkonfermaw ix-xog˙ol relatat mad-disinn tal-Oqsma ta’ Tag˙lim u t-Temi Interkurrikulari tal-Qafas tar-RiΩultati tat-Tag˙lim u l-Programmi tat-Tag˙lim u l-Assessjar tas-su©©etti differenti li jkunu ©ew Ωviluppati mill-pro©ett CT3025/2014 - Servizzi g˙all-IΩvilupp tal-Qafas tar-RiΩultati tatTag˙lim, il-Programmi tat-Tag˙lim u l-Assessjar marbutin mieg˙u u t-Ta˙ri© me˙tie©, ippubblikat midDipartiment tal-Kuntratti fil-21 ta’ Frar 2014. Din is-sej˙a g˙all-offerti tinsab fuq is-sit elettroniku http://www.etenders.gov.mt Laqg˙a ta’ informazzjoni g˙al dawk interessati ser issir nhar it-Tnejn 21 ta’ Lulju 2014, fid-09.00 am fiçÇentru Nazzjonali tal-Kurrikulu, il-Óamrun.

Tag˙rif ie˙or fuq din is-Sej˙a ta’ Interess u l-Applikazzjoni li trid timtela mill-Espert Lokali g˙all-IΩvilupp tal-Kurrikulu tinsab fuq is-sit elettroniku http://education.gov.mt/en/Pages/vacancies.aspx It-Turija ta’ Interess u l-applikazzjoni jistg˙u jin©abru wkoll fil-˙inijiet tal-uffiçju mit-Taqsima tal-Konsumatur tadDirettorat g˙al Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni, Triq l-Assedju l-Kbir, il-Furjana jew mill-Uffiççju talEdukazzjoni, Triq Fortunato Mizzi, ir-Rabat, G˙awdex. L-applikazzjonijiet jintlaqg˙u mit-Taqsima talKonsumatur tad-Direttorat g˙al Kwalità u Standards fl-Edukazzjoni, Triq l-Assedju l-Kbir, il-Furjana, VLT 2000 jew mill-Uffiççju tal-Edukazzjoni, Triq Fortunato Mizzi, ir-Rabat, G˙awdex, VCT 2000. L-applikazzjonijiet jistg˙u jintbag˙tu online permezz tal-portal tar-Rekluta©© tal-Gvern fl-indirizz http://recruitment.gov.mt/ L-ewwel Espressjoni ta’ Interess g˙al inga©© ta’ Esperti Lokali fl-IΩvilupp tal-Kurrikulu li kienet pubblikata fil-Gazzetta tal-Gvern fit-22 ta’ Novembru 2013 issa ng˙alqet u kandidati ©odda se jkunu nga©©ati minn din is-sej˙a. Kandidati li japplikaw g˙al din is-sej˙a ji©u kkunsidrati jekk / meta il-lista ta’ kandidati ta’ suççess mag˙Ωula mill-ewwel Espressjoni ta’ Interess ti©i eΩawrita u jibqa’ l-bΩonn ta’ kandidati addizzjonali li ji©u nga©©ati. Id-data tal-g˙eluq biex jintlaqg˙u l-applikazzjonijiet hija mhux aktar tard minn nofsinhar (CET) tal-Óamis 24 ta’ Lulju, 2014. Applikazzjonijiet mibg˙uta wara d-data tal-g˙eluq ji©u kkunsidrati biss meta u jekk ikun hemm il-bΩonn.

Opinjoni

10 13.07.2014

Lejn KunsiLLi LoKaLi aKtar effettivi u aKtar Qrib in-nies

Stefan Buontempo Segretarju Parlamentari g˙all-Gvern Lokali

“Kunsilli Lokali aktar effettivi u aktar qrib in-nies.” Dan huwa l-g˙an ewlieni li rrid nil˙aq matul iΩ-Ωmien li lPrim Ministru jafda l-gvern lokali f’idi. Forsi wie˙ed jistaqsi u jg˙id: din hija fraΩi wisq clichè? Jien ng˙id li le, dan huwa l-g˙an a˙˙ari li g˙alih twaqqfu l-kunsilli lokali madwar Malta u G˙awdex g˙oxrin sena ilu.

Nemmen f’kunsilli lokali li jkunu viçin il-komunitajiet tag˙na; kunsilli lokali li jservu b˙ala pilastri soçjali. Xi ˙a©a li di©à qed na˙dem sabiex tkompli tissa˙˙a˙. Qed nag˙mel dan billi, b’kooperazzjoni ma’ diversi ministeri u segretarjati parlamentari o˙rajn, inressaq aktar il-kunsilli lokali viçin in-nies b’diversi inizjattivi.

Ftit tal-jiem ilu rajna t-tnedija tal-pro©ett pilota fejn matulu erba’ kunsilli lokali, dawk tal-Isla, il-Mellie˙a, Óal Qormi u Óad-Dingli ser ikunu qed joffru g˙all-ewwel darba servizz ta’ social work lill-anz-

jani fil-lokalità tag˙hom – katina o˙ra mill-politika talgvern çentrali favur anzjanità attiva. Nemmen bis-s˙i˙ li issa wasal iΩ-Ωmien li aktar kunsilli lokali jipparteçipaw f’din l-iskema sabiex b’hekk inkomplu nag˙tu dinjità lillanzjani tag˙na fil-lokalitajiet li fihom ikunu g˙exu ˙ajjithom kollha.

Qed na˙dem ukoll sabiex ilgvern lokali jkun fiç-çentru tal-politika ambjentali ta’ pajjiΩna. Nemmen li l-unika mod li bih nistg˙u nil˙qu llivelli ta’ riçikla©© li ilhom snin twal li ntla˙qu f’diversi pajjiΩi Ewropej huwa billi ninvolvu l-kunsilli lokali fil-pjan tag˙na. B’˙idma sfiqa id f’id mal-Ministeru responsabbli mill-Ambjent u t-Tibdil filKlima bdejt diskussjonijiet sabiex il-kunsilli lokali jkomplu jda˙˙lu mentalità favur irriçikla©© fil-lokalitajiet tag˙hom. Biex nag˙mel dan sa˙ansitra Ωort il-façilitajiet tal-WastServ u tkellimt mag˙hom dwar metodi li

bihom nistg˙u nag˙tu aktar g˙odda lill-kunsilli lokali tag˙na sabiex ja˙dmu b’aktar ˙e©©a u determinazzjoni favur il-˙arsien ambjentali.

B’kura©© u determinazzjoni lest ukoll niffaççja l-isfidi li lkunsilli lokali g˙andhom quddiemhom. Naf li s-sitwazzjoni preΩenti mhijiex wa˙da perfetta u g˙alhekk b˙alissa sSegretarjat tieg˙i qed ja˙dem fuq numru ta’ proposti li ser iwasslu g˙al konsultazzjoni wiesg˙a favur riforma fiddipartiment responsabbli millgvern lokali. Dipartiment li n˙oss li g˙andu jkun ta’ spalla ferm u ferm aktar g˙allkunsilli lokali tag˙na.

B’˙idma mas-Segretarjat responsabbli mill-Fondi Ewropej bdejna b’˙idma sabiex insa˙˙u l-unit responsabbli mill-affarijiet Ewropej fi ˙dan id-Dipartiment tal-gvern lokali. Óidma li ser twassal sabiex ikun hemm ˙idma çentralizzata kemm fl-applikazzjoni g˙all-fondi Ewropej mill-kunsilli lokali u kif ukoll

fl-implimentazzjoni talpro©etti. Spiçça Ω-Ωmien li lkunsilli lokali jkomplu jitilfu opportunitajiet tad-deheb sabiex ikomplu jsebb˙u lir˙ula u l-ibliet tag˙na. B’dan il-unit fi ˙dan id-Dipartiment tal-gvern lokali ser ikunu qed jissa˙˙u l-garanziji li tant ikollhom bΩonn lokali meta japplikaw g˙al dawn il-fondi mal-PPCD. Din hija biss parti millviΩjoni tieg˙i g˙at-tis˙i˙ talgvern lokali. Se nkunu qed nag˙mlu pass ’il quddiem sabiex il-gvern lokali jkun aktar effettiv u aktar viçin innies. Ûgur li wa˙di ma nistax nirnexxi f’din il-˙idma g˙alhekk bdejt insa˙˙a˙ ilkuntatt tieg˙i mas-sindki, kunsilliera, segretarji eΩekuttivi u ˙addiema tal-kusnilli b’sensiela ta’ laqg˙at li qed nag˙mel mag˙hom ta’ kuljum. Nemmen li spalla ma’ spalla mal-partijiet kollha kkonçernati Ωgur li ser jirnexxilna nwettqu r-riformi me˙tie©a.

turihx Li Qed tagÓmiLhieLu!

Patri Mario Attard

Meta fl-isptar nirçievi xi messa©© biex immur nara x’©ara f’xi sala, qalbi tid˙ol fi stennija kbira. Min jaf x’se ji©ri?

Il-˙ajja pastorali fl-isptar hija avventura minn fuq s’isfel!

Nid˙ol fis-sala bil-qajla l-qajla waqt li ntemm minn qalbi la˙˙ar talba biex l-Img˙allem jag˙tini g˙aqlu. “Patri. Hawn il-familjari. Jixtiequ li tag˙mel il-GriΩma lit-tali u t-talija li qieg˙ed jew qieg˙da f’sodda numru…”

“Grazzi,” inwe©ibhom bil-kalma kollha.

Nimxi ftit passi o˙ra. Il-familjari jo˙or©u jilqg˙uni. Xi kultant bid-dmug˙ f’g˙ajnejhom.

Drabi o˙ra jkunu f’xifer bikja ssemmix. Jew, xi minn daqqiet, ikun n˙atfu mis-skiet talmewt. Minkejja kollox it-tensjoni ta’ fuqhom taraha. Anzi tismag˙ha tg˙ajjatlek g˙allg˙ajnuna.

“Patri!

Jekk jog˙©bok turihx li se tag˙millu l-GriΩma!” Id-dmug˙ nieΩel minn g˙ajnejhom jurini kemm dawn it-talin ma jkunu fehmu xejn mill-barka li l-persuna g˙aΩiΩa tag˙hom, u huma stess, ikunu se jirçievu!

U, g˙aliex in˙oss it-tensjoni tag˙hom tikber tant li kwaΩi kwaΩi tissarraf fi spluΩjoni ta’ biki u xeg˙ir quddiem ilmarid, bil-karità imma, fl-istess ˙in, bil-verità kollha, indur lejhom u b’ton rispettuΩ ng˙idilhom: “Óbieb! Jekk ta˙sbu li waqt li nkun qieg˙ed nidilku biΩ-Ωejt imqaddes se tibdew tibku jkun g˙aqli jekk tibqg˙u barra l- kamra. Mhux sewwa li l-pazzjent jie˙u kedda.”

Emmnuni ˙bieb! Din il-fraΩi n˙oss li g˙andi ng˙idha biex niffranka ˙afna w©ig˙ il-qalb lill-pazjent stess. Min jaf kif i˙ossu meta jara lill-g˙eΩieΩ tieg˙u j˙arsu lejh imbikkma u b’g˙ajnejhom jg˙umu fiddmug˙! Irridu niftakru li g˙alkemm il-pazjent mhux dej-

jem ikun jista’ juri dak li jkun g˙addej minnu, b’daqshekk ma jfissirx li ma jkunx qieg˙ed jag˙raf u jisma’! Jaf, iva, jsibha diffiçli li jit˙addet, imma ibqg˙u çerti li jkun qieg˙ed isegwi ˙a©a b’˙a©a dak li jkun qieg˙ed ji©ri madwar is-sodda tieg˙u! Mela ˙a noqog˙du b’sebat elef g˙ajn xi ng˙idu u x’mossi nag˙mlu! Çertu ˙ars, dmug˙ u espressjonijiet ta’ qrusa fil-wiçç il-pazjenti jixorbuhom! Irrid li nkun jien li, bin-nuqqas tat-traΩΩin talemozzjonijiet tieg˙i, inda˙˙al lil dak il-pazjent f’kalvarju?

Barra minn hekk irridu nqisu wkoll ˙a©a o˙ra li hija ferm importanti. Il-GriΩma mhijiex xi sentenza g˙all-mewt! Triq li minnha ma jirritorna ˙add lura!

Kemm hu mqarraq min ja˙seb hekk! Kemm iltqajt ma nies flisptar li kienu se jmutu l-a˙˙ar u, meta saritilhom id-dilka re©g˙u rpiljaw u g˙exu xhur u snin! Ìieli ti©i fuqi xi persuna

u tg˙idli: “G˙araftni Patri?” “Le! M’g˙araftekx!” “Nifhmek! Min jaf kemm tara nies! Kont g˙amiltli l-GriΩma fit-tali sala.

G˙all-grazzja ta’ Alla llum tg˙idx kemm in˙ossni f’sa˙˙ti!”

Darba ra©el talabni biex nitlob mieg˙u. Kif kont ˙dejh ˙ri©t iΩ-Ωejt tal-GriΩma, dliktu u g˙amiltlu t-talba. Xi ©img˙a wara dan ir-ra©el iltaqa’ mieg˙i f’wie˙ed mill-kurituri tal-isptar u qalli: “Patri! X’fih dak iΩ-Ωejt?

Minn mindu g˙amiltuli l-u©ig˙ marli!” Patri! x’fih dak iΩ-Ωejt? Óabib, it-twe©iba nag˙tihielek mill-katekeΩi mill-isba˙ li Papa Fran©isku g˙amel nhar lErbg˙a 26 ta’ Frar dwar issagramenti. Meta t˙addet dwar id-dlik tal-morda Fran©isku qal: “Hemm xi ˙add marid fostkom? Óalli dan isejja˙ lillpresbiteri tal-Knisja biex dawn jitolbu g˙alih u jidilkuh biΩ-Ωejt f’isem il-Mulej; it-talba tal-fidi

ssalva lill-marid, u l-Mulej iqajmu, u jekk ikun g˙amel xi dnubiet jin˙afrulu. (Ìak 5:1415). G˙alhekk id-dilka hija prattika li kienet isse˙˙ di©à fi Ωmien l-Appostli. Fil-fatt, Ìesù g˙allem lid-dixxipli biex ikollhom l-istess im˙abba preferenzjali lejn il-morda u dawk li qeg˙din ibatu. Huwa g˙addielhom il-kapaçità u r-rwol li jissuktaw b’mod ˙ieles, f’ismu u skont il-qalb tieg˙u, is-solliev u l-paçi permezz tal-grazzja speçjali ta’ dan is-Sagrament [g˙ax id-dilka] hija l-assigurazzjoni tar-rabta ta’ Ìesù malmarid u anke tax-xju˙, lg˙aliex kull xi˙ u xi˙a, kull persuna ’l fuq minn 65 sena, tista’ tirçievi dan is-Sagrament li bih Ìesù nnifsu jqarrabna lejh.”

Id-dilka tal-morda hija fejqan l-g˙aliex tg˙aqqadna ma’ Ìesù li g˙adu jfejjaq. Mela ˙a niççelebrawha bil-fer˙ u mhux bil˙abi!

Opinjoni

13.07.2014 11

GVERN BIEÛEL DAQS IL-POPLU TIEGÓU Catherine Fenech Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonali tal-Partit Laburista

Il-Poplu jirrikonoxxi l-˙idma kontinwa ta’ dan il-Gvern, li f’dawn is-16-il xahar li ilu jiggverna rnexxielu jbiddel irrotta ta’ dan il-pajjiΩ minn wa˙da g˙al ©ol-˙ajt g˙al rotta li, jekk xejn, qed t˙alli ‘ feel good factor’ fuq il-poplu. Meta jara l-Gvern tieg˙u mimli ener©ija u ta’ kuljum jo˙ro© b’inizjattivi li joffru opportunitajiet u stabbiltà, il-poplu jimtela b’kura©© g˙ax jara Gvern bieΩel li jrid ja˙dem u jwettaq. L-impreditur jag˙mel kura©© u jinvesti. L-investiment i©ib il-©id u l-impjiegi. Ilkonsumatur ikollu aktar flus fil-but u jonfoq aktar. BilEurostat jikkonferma li f’Mejju li g˙adda r-rata tal-qg˙ad kienet ta’ 5.7%, it-tielet l-anqas rata tal-qg˙ad irre©istrata fost il-pajjiΩi kollha tal-Unjoni Ewropea u li fl-istess xahar ilpajjiΩ irre©istra Ωieda ta’ 2.4% fil-kummerç imqabbel mal-istess xahar tas-sena 2013, juri tassew li l-pajjiΩ qabad ritmu ekonomiku tajjeb ˙afna.

Il-White Rocks Sa fl-a˙˙ar ˙adna nifs qawwi u t˙abbar il-pjan g˙all-iΩvilupp tas-sit tal-White Rocks – sit li, tarah kif inhu, mitluq u lok g˙al abbuΩi, taqbdek g˙afsa ta’ qalb. Dan il-Gvern g˙andu fl-istrate©ija tieg˙u li jag˙mel lil Malta l-aqwa fl-Unjoni Ewropea. Wara li ftit tas-snin ilu assistejna g˙al tnedija b’˙afna pompa u trikkitrakki mill-Gvern ta’ GonziPN talpro©ett ‘Cindirella’ li baqa’ jixxenxel biss fuq il-karta u fuq is-s˙ab, issa g˙andna Gvern li tassew telaq g˙al g˙onq it-triq sabiex dan ilpro©ett jitwettaq u ma jibqax eye sore ambjentali u ekonomiku. Il-Gvern qed isejja˙ dan il-pro©ett b˙ala l-aktar pro©ett esklussiv f’Malta. Dan il-pro©ett huwa stmat li jsarraf f’investiment privat li jkompli jsa˙˙a˙ l-ekonomija Maltija u jo˙loq impjiegi ta’ kwalità.

L-Enemalta L-Att dwar l-Enemalta se ji©i

diskuss fil-Parlament fil-jiem li ©ejjin, att li fost l-o˙rajn jg˙id li l-Enemalta se tkun qed issir Public Limited Corporation.

Permezz ta’ dan l-att lEnemalta, minn korporazzjoni f’xifer falliment tkun f’poΩizzjoni li ter©a’ tibda tag˙mel ilqlig˙. Permezz ta’ dan l-att, limpjiegi tal-˙addiema talEnemalta huwa garantit.

Imma l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista ma tiqafx tfixkel u tiΩra’ d-dubju u l-biΩa’ f’mo˙˙ il-˙addiema talEnemalta billi tg˙idilhom li se ti©i privatizzata, li se jaqtg˙ulhom is-sahra, li se jnaqqrulhom il-kundizzjonijiet, li se jkollhom jaççettaw li jmorru ja˙dmu barra, u sa˙ansittra li se jitkeççew.

Ma tag˙tihomx tort li juΩaw din it-tattika l-PN. L-ispiΩjar milli jkollu jag˙tik. Ikejlu lil dan il-Gvern b’xibirhom. Meta bil-politika ekonomika tag˙hom ©abu azjendi u korporazzjonjiet tal-Gvern g˙arkupptejhom, is-soluzzjoni li ˙ar©u biha kienet li jillikwidaw jew jipprivatizzaw b’mod totali. U g˙alkemm qabel l-elezzjoni tal-2008 bag˙tu ittra sbej˙a u tfu˙ lill˙addiema tat-Tarzna u tal-GO biex iserr˙ulhom rashom li limpjieg tag˙hom huwa garantit u li l-azjenda li qed ja˙dmu mag˙ha mhux se ti©i mag˙luqa jew privatizzata, wara l-elezzjoni, ©ew jaqg˙u u jqumu milli weg˙duhom.

Ja˙sbu, jew a˙jar jixtiequ, li lGvern Laburista jag˙mel l-istess.

Imma l-pjan tal-Gvern Laburista mhux li jag˙laq lEnemalta imma li jqajjimha fuq saqajha. U jekk l-Enemalta tqum fuq saqajha se jgawdi lkonsumatur u min i˙allas ittaxxi, u l-aktar li ser igawdi huwa l-˙addiem tal-Enemalta g˙ax se jkollu mo˙˙u mistrie˙ li l-kumpanja li ja˙dem mag˙ha hija sostenibbli u miexja fis-sod u postu huwa garantit. Il-Gvern wieg˙ed lil ˙addiema li posthom huwa garantit u din il-weg˙da se tkun qed tinΩamm.

Dawn in-nies li qed jiΩirg˙u

d-dubji, l-inçertezza u l-biΩa’, ng˙idulhom li a˙jar jigdmu lsienhom, jindmu u jg˙idu “Mea culpa,” g˙ax huma l-istess nies li ma st˙awx jitfg˙u lil din il-korporazzjoni strate©ika fi €840 miljun dejn; korporazzjoni li tg˙ix fid-dell ta’ skandlu ta’ allegat tix˙im fix-xiri taΩΩejt g˙all-operazzjoni tag˙ha.

Ambaxxatriçi tal-Istati Uniti Bordanaro qerr mag˙ha li ma tantx g˙andu minn fejn jag˙Ωel mid-deputati tieg˙u biex ikollu Kabinett ta’ kwalità u ta’ talent. U milli jidher g˙adhom fl-istess sitwazzjoni, b’nuqqas ta’ ideat, b’nuqqas ta’ talent.

Iç-Çina

From Merkel to China with love

Memorandum of Understanding ie˙or maç-Çina li se jfassal triq g˙al kooperazzjoni f’diversi oqsma b˙allener©ija, l-infrastruttura, teknolo©ija tal-informatika, servizzi tal-ajru, edukazzjoni, kultura u turiΩmu, bejn iΩΩew© pajjiΩi.

Filwaqt li l-poplu jirrikonoxxi u japprova li din hi t-triq ’il quddiem u li Malta g˙andha tersaq g˙al dan it-tip ta’ ftehim mal-akbar ekonomija fid-dinja, l-OppoΩizzjoni Nazzjonalista u s-satelliti tag˙ha jer©g˙u jaqbdu l-kantaliena ta’ Ωuffjet indirizzata lejn iç-Çina – ibeΩΩg˙u li Malta se ssir taç-Çina u li çÇiniΩi se jibilg˙una. Antika Ruma hux! Re©g˙u bdew idoqqu l-istess diska tas-snin sittin meta kienu jbeΩΩg˙u lill-poplu li Mintoff ried jag˙mel lil Malta komunista.

U ner©a’ ntenni, ma tag˙tihomx tort li jirriduçu g˙al dan it-tip ta’ kritika pwerili. Ikkumpatuhom. Ma jafux mod ie˙or. Din hija kritika ta’ ‘ sour grapes ’, g˙aliex meta kienu huma fil-Gvern lanqas kellhom il-˙ila jersqu jew g˙all-inqas jikkonçepixxu f’mo˙˙hom ftehim ta’ din ilkwalità ma’ dan il-pajjiΩ li sar l-akbar ekonomija fid-dinja. LOppoΩizzjoni g˙adha l-istess, sfortunatament, bla ideat, bla kreattività. G˙alhekk huma kontra inizjattivi kura©©uΩi u innovattivi li ˙a dan il-Gvern sabiex ikabbar il-kompetittività u j©ib tkabbir ekonomiku filpajjiΩ b˙al dan il-ftehim maçÇina u b˙all-iskema talIndividual Investor Programme. Mhux ta’ b’xejn meta l-eks-Prim Ministru Gonzi ltaqa’ mal-eks-

G˙ax Alla jista’ kollox, wara Obama u Cameron, kien imiss il-Kançillier tal-Ìermanja Angela Merkel li tmur iç-Çina u tmexxi delegazzjoni kbira ta’ negozjanti ÌermaniΩi. Ma na˙sibx li Merkel marret iΩΩur iç-Çina biex tag˙mel passi©©ata fuq il-Great Wall jew g˙al xi chinese massage.

Marret biex isa˙˙a˙ ir-relazzjoni ekonomika bejn pajjiΩha u ç-Çina, konxja tal-potenzjal astronomiku taç-Çina fil-produzzjoni, fl-investiment u fittkabbir ekonomiku. G˙ax içÇina hija importanti g˙all-Ìermanja. Iç-Çina hija t-tieni laktar pajjiΩ li l-Ìermanja tesporta fih. Is-sena l-o˙ra esportat lejn iç-Çina b’€67 biljun u importat bi €73 biljun.

G˙all-Ìermanja, iç-Çina mhix tal-˙abba gozz, mhix talprodotti inferjuri. BiΩΩejjed ng˙idilkom li kull min g˙andu karozza Volkswagen u hu tant imkabbar li jippossedi prodott ÌermaniΩ, a˙jar jiççekkja fejn in˙admet g˙ax il-probabbiltà hija li ©iet manufatturata fiçÇina. Ûgur li ˙add fil-Ìermanja mhu ser jakkuΩa lil Merkel li qed tipprova tit˙abbeb u tbig˙ lill-Ìermanja lil pajjiΩ komunist u inferjuri. Imma hawn Malta hawn min jiddiΩgusta ru˙u li pajjiΩna jag˙mel rabtiet ekonomiçi mal-akbar ekonomija tad-dinja. Hawn min ipprova jirredikola lillPrim Ministru Joseph Muscat u laqqmu ‘Missier Malta ÇiniΩa’.

Issa qed nistenna l-istess onorevoli bir-ru©©iera jtella’ minnufih status fil-pa©na tieg˙u tas-sit soçjali u jiddikjara lil Angela Merkel b˙ala ‘Omm il-Ìermanja ÇiniΩa’.

Opinjoni

12 13.07.2014

Is-saÓÓa…qabel u wara

Ryan Ellul

FOruM ÛGÓaÛaGÓ laburIsTI

Uffiçjal Internazzjonali FÛL u Kunsillier fil-Fgura

Is-sa˙˙a u l-kura medika g˙andhom ikunu Ωew© oqsma fuq nett tal-˙idma ta’ kull gvern. G˙alhekk is-settur tas-sa˙˙a ma jista’ qatt jit˙alla g˙al ri˙u. Niftakru tajjeb kif ta˙t il-Gvern preçedenti ta’ sikwit konna nisimg˙u b’ammont sostanzjali ta’ pazjenti li, flok jinΩammew fi swali, bdew jit˙allew fil-kurituri. B’konsegwenza t’hekk id-dinjità u d-dritt g˙all-privatezza talpazjent kienet qed ti©i mitfug˙a fil-©enb.

94% sodisfatti Matul dawn l-a˙˙ar sena u nofs ta˙t il-Gvern il-©did din is-sitwazzjoni bdiet titran©a u ˙afna nies qed jinnotaw din il-bidla fis-servizzi tas-sa˙˙a.

Dan jixhdu wkoll ir-rapport tal-Eurobarometer fejn qed jindika li 94% tal-Maltin huma sodisfatti bis-servizz tas-sa˙˙a preΩenti. Tant hu hekk li Malta hi wa˙da millftit pajjiΩi tal-Unjoni Ewropea li g˙andha l-aktar nies kuntenti bis-servizz tas-sa˙˙a.

Biex ikollok livell g˙oli ta’ sa˙˙a jrid jkollok tobba u infermiera m˙arr©a sewwa, li jkunu jistg˙u joffru lill-pazjenti l-aqwa kura u juru dedikazzjoni f’xog˙olhom.

Nuqqas ta’ esperti f’çerti oqsma hu ta’ detriment g˙all-pazjent. Fil-fatt, minn statistika ta’ ftit snin ilu jidher li minn 8% sa 12% talpazjenti li dda˙˙lu l-isptar g˙all-kura baqg˙u jbatu minn mard kroniku sforz ta’ xi Ωball fl-operazzjoni jew ie˙or. Dan ma jistax jibqa’ jse˙˙ u qed issir ˙idma kontinwa f’dan il-qasam.

Biex ittejjeb is-servizz u tassigura li jkun ta’ kwalità jrid ikollok tim professjonali, iddedikat u sensittiv g˙allwe©g˙at tal-pazjenti. G˙al dan il-g˙an, ftit tal-jiem ilu, mitt tabib u tabiba ©ew imp-

jegati fis-settur pubbliku biex jag˙tu s-servizz tag˙hom flIsptar Mater Dei, u b’hekk is-servizz jissa˙˙a˙ u jkun jista’ jla˙˙aq ma’ iΩjed persuni.

Is-Segretarju Parlamentari g˙as-Sa˙˙a Chris Fearne sa˙aq li kull tabib u tabiba m’g˙andhom qatt jaqtg˙u qalbhom sabiex jag˙tu la˙jar servizz lill-pazjenti, g˙ax huma stess kienu li sfidaw ix-xjenza meta bdew jistudjaw. It-tobba l-©odda ser ikunu qed ji©u meg˙juna minn professjonisti o˙ra biex dak li studjaw l-Università ji©i applikat fuq il-pazjenti b’reqqa filwaqt li jtejbu ˙iliethom ma’ kull esperjenza li jiltaqg˙u mag˙ha.

Listi ta’ stennija Aspett ie˙or li l-Gvern qed jag˙tih prijorità huwa l-listi ta’ stennija. Qed issir ˙idma kontinwa sabiex ji©i indirizzat id-dewmien li kien tant iwe©©a’ u jdejjaq il-pazjenti.

L-istennija naqset drastikament fuq appuntament talangiogram tal-qalb, fejn g˙al

pazjenti li jkunu fis-sezzjoni out-patients iΩ-Ωmien ta’ stennija naqas minn disa’ xhur g˙al sitt ©img˙at biss.

QabΩa enormi li qed twassal lill-pazjent biex ikun moqdi fl-iqsar Ωmien possibbli u b’hekk iΩΩidlu s-ser˙an talmo˙˙. B’din il-politika lGvern ser ikun qieg˙ed jirrifletti l-linji gwida tas-Soçjetà Ewropea tal-Kardjolo©ija.

Attenzjoni lill-infrastruttura L-infrastruttura nnifisha kellha ting˙ata attenzjoni wkoll. Fil-fatt, saru xog˙lijiet estensivi fl-Isptar ta’ G˙awdex. L-ambjent li fih ilpazjent jing˙ata l-kura jag˙mel differenza kbira u jista’ jg˙in ukoll biex il-pazjent ifiq aktar malajr. Infet˙et ukoll sala ©dida fl-Isptar Monte Carmeli u Çentru talIpproçessar tad-Demm. IΩΩieda tas-servizzi qed t˙alli limpatt tag˙ha wkoll. F’sena mill-introduzzjoni tas-servizz tal-In-Vitro Fertilisation (IVF), di©à bbenefikaw 170 koppja minn dan it-tratta-

ment.

Servizz ta’ sa˙˙a adegwat ma jfissirx biss li l-pajjiΩ ikollu sptar tajjeb iΩda wkoll li ççittadini jkollhom l-edukazzjoni neçessarja biex ikunu b’sa˙˙ithom. Waqt it-tnedija tad-dokument ta’ konsultazzjoni g˙all-politika ta’ treddig˙ ©dida, Chris Fearne sa˙aq li t-trabi g˙andhom jing˙ataw il-˙alib tal-omm u mhux dak ipproçessat sa mill-inqas sitt xhur g˙ax dan iwassal biex it-tarbija tkun iΩjed b’sa˙˙itha. Apparti minn hekk, l-Isptar Mater Dei se jkun qed jag˙ti eΩempju ewlieni billi jinbidel f’baby-friendly hospital .

Dawn il-miΩuri kollha juru d-dedikazzjoni li l-Gvern g˙andu fir-rigward tas-settur tas-sa˙˙a. Din il-˙idma hija investiment fil-poplu Malti, biex mhux biss tissa˙˙a˙ irriΩorsa prinçipali ta’ pajjiΩna, imma wkoll biex ikollna komunità iΩjed b’sa˙˙itha li tg˙ix ˙ajja a˙jar u tkattar isservizzi li se jg˙inu mhux biss lill-©enerazzjonijiet preΩenti imma anke lil dawk futuri.

Editorjal

13.07.2014 13

www.kullhadd.com ÇNL, Triq Mile End, IL-Óamrun Ìurnalisti reklami imPaÌnar u Disinn

2090 1410 ritianne@kullhadd.com u Liam Gauci 2090 1413 liam@kullhadd.com 2090 1520 sales@kullhadd.com 2090 1411 editorial@kullhadd.com

minn Ìot-taÌen gÓal Ìon-nar

”

eDitorJal

Ritianne Agius Alan Saliba Leanne Grech

Sa ftit tas-snin ilu konna qeg˙din naraw xeni ta’ fer˙ kullimkien. Fl-Iraq, fl-Afganistan, fl-E©ittu, fil-Libja. Nies jiççelbraw billi jisaparaw l-armi flarja. Nies jitg˙annqu fi pjazez u tfal fuq l-ispallejn bi bnadar ta’ pajjiΩhom f’idejhom.

Insomma, delirju kbir g˙aliex sa fl-a˙˙ar ˙elsu mid-dittaturi.

Ftit snin wara l-istampa ma jidhirx li marret a˙jar. Bilkemm ma ng˙idux li marret xi ftit g˙all-ag˙ar. Ma g˙andniex xi ng˙idu li ˙add ma jrid jg˙ix ta˙t is-saltna ta’ terrur ta’ Saddam Hussien, tatTalibani jew Gaddafi. IΩda min-na˙a l-o˙ra ˙add ma jrid jg˙ix f’dawn il-pajjiΩi b˙alissa.

Li to˙ro© mid-dar ˙aj mhix garanzija u wisq aktar g˙andek garanzija li ser tirritorna d-dar ˙aj.

Is-swieq, g˙an-nisa li jo˙or©u jixtru, huma bomba tal-˙in. Il-karrozzi tal-linja li jwasslu lit-tfal l-iskola huma tebut fuq erba’ roti. Lanqas it-

suldat ipo©©i l-bandiera amerikana fuq wiçç l-istatwa tal-eks dittatur Sadam Hussein tempji ta’ qima ma jiskappaw it-terrur. Xeni ta’ moskea m©arrfa jew taqbad mhux darba jew tnejn rajna. KwaΩi kwaΩi, l-akbar massakri jsiru waqt li dak li jkun qieg˙ed jitlob. Jekk ma jkunx xi wie˙ed b˙al Osama Bin Laden ikun xi Bagdadi. Jekk ma tkunx lal-Qaeda tkun xi Isis jew Boko Haram. Óafna jpen©u dan kollu b˙ala xi kolliΩjoni u ˙abta kbira ideolo©ika bejn id-dinja tal-Punent u dik G˙arbija. Óafna j˙arsu lejn din is-sitwazzjoni b˙ala speçi ta’ kruçjata moderna bejn id-dinja Kristjana u dik tal-IΩlam u li lfundamentaliΩmu qieg˙ed fuq na˙a wa˙da biss. Dan kollu ma jistax ikun aktar ’il bog˙od mill-verità. Sa çertu punt il-fundamentaliΩmu qieg˙ed fuq iΩ-Ωew© na˙at.

Fejn hemm l-IΩlam, b˙alma hemm min hu rasu fuq g˙onqu hemm o˙rajn li jitilfuha. Fil-Punent hemm ukoll min jitlef rasu biex jimponi

fuq pajjiΩi o˙rajn sistemi politiçi u ekonomiçi li jaqblu lilu.

U˙ud fil-Punent huma ossessjonati bi gwerer u armi sal-punt li anke spiççaw jispjunaw fuq l-alleati tag˙hom stess. Imma©inaw daqsxejn jekk jissuspettaw mill-˙bieb kemm aktar mela minn dawk li jqisuhom g˙edewwa.

F’daqqa wa˙da xi ˙add qieg˙ed jinteba˙ li billi tixkupa lid-dittaturi, l-istorja ma tiqafx hemm. Fi Tripoli, Kabul u Bagdad nibtu o˙rajn li ma ja˙mlux lill-Punent daqs iddittaturi li kien hemm qabel.

Mibeg˙da mnissla inparti min˙abba l-kolonjaliΩmu talimg˙oddi, minn pre©udizzji reli©juΩi u biΩa’ mill-kapitaliΩmu modern. Insomma, balbuljata li l-bambin biss jaf kif ser jo˙or©u minnha popli s˙a˙.

Il-Punent kien mg˙a©©el wisq biex jixkupa lid-dittaturi sal-punt li ma kellux pjan g˙al dak li kellu ji©ri wara.

Il-pajjiΩi tal-Punent ˙asbu

biss li je˙ilsu minn min kien qieg˙ed jostakola l-interessi ekonomiçi tag˙hom u mhux g˙aliex kien hemm xi dittatur.

Fil-fatt, g˙ad hemm ˙afna pajjiΩi fejn hemm id-dittaturi iΩda, sakemm dawn jibqg˙u alleati tal-Punent, iddemokrazija ftit timporta. Dak li qieg˙ed ji©ri issa madwar id-dinja huwa frott il-politika Ωbaljata ta’ dawk li fiddemokrazija jsibu skuΩa biex jixkupaw lil min ma jkunx jaqbel lilhom, anke jekk dan ikun dittatur.

Il-˙asra hi li frott ta’ din ilpolitika Ωbajlata jmutu n-nies b˙ad-dubbien. Dejjem iΩ-Ωg˙ir ibati. L-ewwel li jaqilg˙uha huma dawk li huma l-aktar vulnerabbli. Dawk li l-inqas ikollom x’ja˙tu g˙all-problemi ta’ pajjiΩhom. Hekk sejra ddinja. Ifallu l-banek u jsalvaw il-bankiera, filwaqt li jiftaqru d-depoΩitanti. Jitwaqqa’ dittatur u fl-inkwiet li jinqala’ wara jmutu n-nies u jsalvaw il-politiçi.

”

Ittri

14 13.07.2014

L-INVESTITUR IÛ-ÛGÓIR

ROAD HUMP

Sur Editur,

Sur Editur,

Dan l-a˙˙ar, f’artiklu f’publikazzjoni finanzjarja, il-bank Awstrijak Erste deher i˙ajjar lil dawk li jfaddlu biex jinvestu flishma. Però, u g˙alhekk li wie˙ed g˙andu jistaqsi: imma dan x’inhu l-interess tieg˙u li j˙ajjarni ninvesti? Qed jag˙mel hekk biex jassigurali ritorn tajjeb fuq li ninvesti jew biex idabbar il- commission millinvestiment li nag˙mel u ma jimpurtahx x’sogru nkun die˙el g˙alih, speçjalment ladarba issa l-banek b’mod ©enerali ˙aduha

drawwa li lill-klijent jistaqsuh biex jiffirma dikjarazzjoni li linvestiment qed jag˙mlu hu fuq ir-responsabbiltà tieg˙u?

Issa ˙ar©et l-a˙bar li dan ilbank Awstrijak g˙andu toqba fil-kontijiet tieg˙u ta’ €1.6 biljun! Hu g˙alhekk importanti li l-investitur jg˙arbel sew qabel dak li jkun faddal jafdah g˙and min jg˙idlu li ser i˙addimlu flusu bi qlig˙. U minn hawn jidher ukoll li, minkejja l-kriΩi finanzjarja u tant telf ta’ flejjes – u˙ud jistmaw li l-Maltin tilfu nofs biljun ewro – xorta mhux qed naraw

salvagwardji ri©idi. Min g˙andu l-massima korporattiva li j˙ajjar l-investiment lil hawn mhux ser joqg˙od idarras lil prospetturi b’ri©idità, dan jispetta lil ˙addiehor li jkollu parametri determinati u l-mezzi. Kont tassew diΩappuntant li ftit li xejn kien hawn g˙arbiel talofferti riçenti fuq is-suq finanzjarju Malti. G˙ada jasal ukoll u l-istorja ma ta˙firhiex lil min seta’ g˙amel salvagwardji u tnikker.

PIRAMIDI, BL-EMAIL

Nag˙mel referenza g˙all-ittra tas-Sur Darren Decelis li dehret fil-©urnal tieg˙ek tal-Óadd 29 ta’ Ìunju dwar road hump li ©iet installata fi Triq il-Knisja, Óad-Dingli.

Nixtiequ niççaraw li l-imsemmija road hump twa˙˙let wara talba li ©iet mir-residenti tal-istess triq u wara li kien hemm lapprovazzjoni neçessarja tal-Awtorità responsabbli. Ovvjament, dan sar fl-interess tas-sigurtà ta’ dawk kollha li juΩaw din it-triq li f’din il-parti hija dejqa ˙afna.

MARK MALLIA, DEPUTAT SEGRETARJU EÛEKUTTIV

PROFITTATURI MILL-KARITÀ Sur Editur,

DARBTEJN TIDÓAK BINA? Sur Editur, Mhux in-negozjanti kollha li jg˙idulek li jaqbillek tixtri lprodott tag˙hom li jkun blofferta jkunu sinçiera mieg˙ek.

Ir-riklami li jsiru l-Italja narawhom. Il-prezzijiet ta’ g˙odod mhux elettriçi komuni g˙al xog˙ol ˙afif tad-dar nafu wkoll x’inhuma. G˙alhekk ˙assejtni diΩappuntat bil-faqar ta’ offerti li kien hemm f’Ta’ Qali waqt il-fiera fi tmiem Ìunju u bidu ta’ Lulju.

F’numru ta’ riklami fuq stazzjonijiet Taljani çerti g˙odod jing˙ataw b’xejn jekk tixtri o©©ett differenti li jqum çertu prezz. Anke f’Malta, u˙ud millimpurtaturi li jbig˙u dirett lix-

xerrej joffru g˙odod, mhux ta’ xi ditti mag˙rufa g˙ad-DIY ˙afif, spiss bi ftit ewro, waqt li fil-fiera dawn kienu offruti mill-Isqallin bl-€10! L-istess dwar iΩ-Ωebbu© minn Sqallija.

Il-pake©©jar jidher jolqot lg˙ajn, iΩda meta tkun xtrajt minnu fis-snin ta’ qabel tinduna li l-ewwel ikunu g˙asruh biex je˙dulu Ω-Ωejt, imbag˙ad jer©g˙u jqeg˙duh f’Ωejt inferjuri b’xi ˙wawar u fil-plastik biex jinbieg˙!

Mhux g˙alhekk il-gΩira ©irien tag˙na tbati tant mill-iΩvilupp u l-kummerç? Mela dak li jkun, li tkun d˙akt bih darba, tnejn, ser jer©a’ jafdak? Tag˙lima li tajjeb jomog˙duha wkoll xi sidien ta’ ˙wienet u stabbili-

menti Maltin u G˙awdxin li m’g˙andhomx ra©©iera (g˙alkemm xi tnejn minnhom g˙andhom dik il-fama).

Barra minn hekk nixtieq nistaqsi: l-awtoritajiet tal-konsumatur b’dawn l-affarijiet ma jafux? Jew l-aqwa li jkomplu bl-ispinn fuq il-mezzi taxxandir u fil-©urnali ta’ x’biçça xog˙ol tajba qed jag˙mlu? U lorganizzaturi tal-fiera ta’ Ta’ Qali l-aqwa li jie˙du Ω-Ωew© ewro lil kull min jid˙ol g˙allfiera, b’kull darba g˙aΩla ifqar ta’ esibituri u l-ebda grupp muΩikali jew kantant janima nna˙a tal-bottegin.

FAT RICE, IL-ÓAMRUN

Óa©a sabi˙a li l-poplu tag˙na hu wie˙ed ©eneruΩ. Óa©a sabi˙a wkoll li dan anke ©ie rikonoxxut fil-lista ta’ dawk il-pajjiΩi li jag˙mlu l-©id ma’ popli o˙rajn, fejn Malta ©iet fit-23 post. Li jiddispjaçik hu li jkun hawn profittaturi mill-karità. M’hawn xejn ©did ta˙t il-kappa tax-xemx u nafuha mill-Van©elu li amministraturi ˙Ωiena jaraw kif jemendaw il-kontijiet sabiex jibqg˙u jgawdu. Wisq drabi tinduna li kien hawn g˙add ta’ fundaturi qaddisin, iΩda w˙ud mis-segwaçi tag˙hom, anke f’karigi g˙oljin, mhumiex g˙ajr profittaturi tal-©eneroΩità u l-karità ta’ niesna.

Ftit snin ilu g˙adni niftakar monsinjur f’g˙eluq sninu jag˙ti offerta ta’ €20,000, dak kollu li kien faddal tul ˙ajtu, g˙al opra ta’ karità. Li skantani kien kif u˙ud li kienu preΩenti g˙ar-riçeviment ma kien jimpurtahom xejn minn dan, g˙ax mo˙˙hom mistrie˙ li, barra s-salarju, ser ikomplu jieklu b’xejn minn dan il-post tax-xog˙ol bla ma dan ji©i ntaxxat, u jdabbru xi mança ming˙and qraba ta’ msieken li jkunu jridu jda˙˙luhom biex ikollhom min jie˙u ˙siebhom.

San ÌuΩepp tassew hu l-qaddis tal-providenza, iΩda minkejja li hu mpin©i b˙ala persuna©© silenzjuΩ, Ωgur ma japprovax labbuΩ. AbbuΩ li g˙andu ji©i indirizzat minn min hu fl-awtorità partikolari f’dak is-settur. Inutli li ji©u sottomessi l-kontijiet talNGO jekk imbag˙ad ma jkunx hemm min jiflihom fid-dettall u jistaqsi mistoqsijiet anke skomdi.

BAÓRI TA’ NOE, IL-MOSTA

MISSION FUND Sur Editur, Jien Rose Mallia minn San Ìiljan, membru ta’ Istitut Sekulari u ili na˙dem fl-Amerika Latina g˙al dawn l-a˙˙ar 35 sena b˙ala missjunarja lajka. Wara madwar 21 sena li ˙dimt fil-Perú, issa ili mis-sena 2,000 na˙dem f’Bogotá, il-Kolombja .

Nixtieq, permezz ta’ din il-gazzetta, nirringrazzja lill-qarrejja u lillbenefatturi kollha tal-Malta Mission Fund ta’ Eureka Courts, Block A, Flat 6 (ground floor), f’Main Street il-Mosta li g˙amluha possibbli li din is-sena ning˙ata €2,000 biex inkun nista’ nkompli xxog˙ol missjunarju li g˙andi f’idejja.

Barra miΩ-Ωew© pro©etti li g˙andi f’idejja, li huma: New Horizon, fejn ng˙allmu lil grupp ta’ nisa snajja’ differenti biex fil-futur ikunu jistg˙u jwaqqfu kooperativi; u l-pro©ett l-ie˙or li ng˙in grupp ta’ tfal (15) billi nag˙tuhom g˙ajnuna psikolo©ika, materjali, spiritwali u morali matul is-sena kollha u hekk nevitaw li joqog˙du ji©©errew fit-toroq u jkunu f’periklu, qed ng˙in ukoll kaΩijiet differenti ta’ persuni li min˙abba s-sitwazzjoni tant ˙aΩina tas-sigurtá soçjali l-Gvern ma jag˙tihomx il-mediçini neçessarji. Fl-istess ˙in issitwazzjoni finanzjarja tag˙hom ma tippermettix li jixtru huma dawk il-mediçini li g˙andhom bΩonn.

G˙alhekk nixtieq in˙ajjar lil aktar nies biex jibag˙tu bolol u telecards uΩati lil Malta Mission Fund. Id-donazzjonijiet ta’ flus jistg˙u jintbag˙tu direttament g˙and: HSBC (kont nru 061 197 448 050); BOV (kont nru 163 007 980 19); APS (kont nru 200 008 207 62) jew BANIF (kont nru 000 879 631 01). B’din l-g˙ajnuna tag˙kom ikunu jistg˙u jg˙inu lilna l-missjunarji Maltin li qeg˙din na˙dmu barra minn pajjiΩna u li ming˙ajr din l-g˙ajnuna ftit nistg˙u nag˙mlu. Aktar informazzjoni tista’ tinkiseb mis-sit www.missionfund.org.mt Il-Mulej ibierek dak kollu li f’isem Alla tag˙mlu mag˙na u ma’ dawk li huma anqas ixxurtjati minna u nwieg˙ed lill-Maltin u lillMalta Mission Fund li niftakar fihom fit-talb tieg˙i ta’ kuljum.

F’isem dawk kollha li se jibbenefikaw mill-g˙ajnuna tag˙kom, grazzi.

Il-Bambin iberikkom u jΩomm idejh fuqkom u fuq il-familji tag˙kom.

ROSE MALLIA, SAN ÌILJAN

President

13.07.2014 15

L-APPUNTAMENTI TAL-PRESIDENT TA’ MALTA U S-SUR PRECA IT-TNEJN, 14 TA’ LULJU 2014 8.00am: 9.30am: 10.00am: 11.00am: 12.00pm: 1.00pm: 4.00pm: 8.00pm:

Il-President tippresiedi laqg˙a tal-Mani©ment fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ lill-Eççellenza Tag˙ha Dott. Magda Baraka, Ambaxxatriçi tar-Repubblika G˙arbija tal-E©ittu g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mal-Eççellenza Tag˙ha s-Sa Rita Dulci Rahman, Ambaxxatriçi g˙ar-Renju tal-Olanda fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mas-Sur Martin Azzopardi, Chairman tal-MADC drama Club akkumpanjat mis-Sa Louisa Azzopardi u s-Sa Rachel Galea, membri talMADC drama Club , fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ s-Sindku u l-Kunsilliera tal-Kunsill Lokali tal-Imqabba g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tiltaqa’ mal-voluntiera li jassistu fl-uffiçini tal-Malta Community Chest Fund fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ l-membri tal-Action for Breast Cancer Foundation g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al riçeviment fl-okkaΩjoni tal-Jum Nazzjonali ta’ Franza ospitat mill-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Michel Vandepoorter, Ambaxxatur tar-Repubblika ta’ Franza u s-Sa Vandepoorter fir-residenza tal-Ambaxxatur f’ÓaΩ-Ûebbu©

IT-TLIETA, 15 TA’ LULJU 2014 9.00am: 9.30am: 10.30am: 8.00pm:

Il-President tilqa’ s-Sur Brian Ciappara, President tal-American Club of San Francisco g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ l-anzjani li jΩuru ç-Çentru ta’ Matul il-Jum ta’ San Ìwann g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tiltaqa’ mal-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Boris Yu Marchuk, Ambaxxatur tal-Federazzjoni Russa fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tattendi iikla ospitata mill-Prof. Juanito Camilleri, Rettur talUniversità, fl-Aula Magna, l-Università l-Qadima, il-Belt Valletta

Il-President iΩΩur Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek

L-ERBGÓA, 16 TA’ LULJU 2014 8.00am: 4.00pm: 5.00pm:

5.30pm: 7.30pm:

Il-President u s-Sur Preca jΩuru l-Forzi Armati ta’ Malta Il-President tippresiedi board meeting tal-Fondazzjoni tal-President g˙all-Ìid tas-Soçjetà fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President ti©i ppreΩentata donazzjoni b’risq il-Malta Community Chest Fund mis-Sur Anthony Galea, Direttur Mani©erjali ta’ Windsor, akkumpanjat mis-Sur John Camilleri, TeΩorier Onorarju ta’ Windsor, fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tilqa’ s-Sindku u l-Kunsilliera tal-Kunsill Lokali ta’ Ó’Attard g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jospitaw ikla ad unur il-membri tal-Bord Mani©erjali tal-Malta Chamber of Commerce Enterprise and Industry filPalazz ta’ Sant’Anton

IL-ÓAMIS, 17 TA’ LULJU 2014 8.00am: 10.00am: 11.00am: 11.30am:

12.00pm: 12.30pm: 4.00pm: 8.45pm:

Il-President ti©i intervistata mis-Sur Farah Abdi, blogger tal-gazzetta Malta Today fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tippresiedi çerimonja tal-˙atra l-©dida ta’ Membru fil-Ìudikatura fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ l-Eççellenza Tieg˙u s-Sur Felipe de la Morena Casado, Ambaxxatur tar-Renju ta’ Spanja g˙al Ωjara ta’ tmiem il-kariga tieg˙u filPalazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ l-Isqof Frederick Haas, Isqof Ordinarju tal-Anglican Episcopal Church of Europe, akkumpanjat mir-Rev. Dott. Mario Clayton Camilleri, Chaplain of the AECE Chaplainsy of St Paul the Apostle, Malta g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ s-Sur Anthony Mifsud, Awditur Ìenerali u s-Sur Charles Deguara, Deputat Awditur Ìenerali, g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tilqa’ l-Ambaxxatur Malti g˙ar-Repubblika Federali tal-Ìermanja Albert Friggieri g˙al Ωjara ta’ korteΩija fil-Palazz, il-Belt Valletta Il-President tippresiedi laqg˙a dwar il-preparamenti tar-Rockestra 2014 filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President u s-Sur Preca jattendu g˙al kunçert organizzat mis-Soçjetà Filarmonika Pinto Banda San Sebastjan fl-okkaΩjoni tal-festa ta’ San Sebastjan f’Óal Qormi

Il-President tattendi l-fiera f’Montecristo u tag˙ti ˙ajr lill-organizzaturi li se jag˙tu d-d˙ul mill-parke©© b˙ala donazzjoni lill-Malta Community Chest Fund

IL-ÌIMGÓA, 18 TA’ LULJU 2014 9.00am:

10.30am: 12.00pm: 1.00pm: 3.00pm: 3.30pm:

Il-President tag˙mel diskors tal-ftu˙ waqt konferenza ‘L-Ikel: bΩonn, pjaçir jew problema? – konferenza dwar l-eating disorders u l-obeΩità’ organizzata mid-Dipartiment tal-Occupational Therapy f’Mount Carmel u Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek fid-Dolmen Hotel, San Pawl il-Ba˙ar Il-President tiltaqa’ mal-Onor. Joseph Muscat, Prim Ministru, fil-Palazz ta’ Sant’Anton Il-President tinawgura l-Maratona O˙loq Tbissima f’Dar San ÌuΩepp, f’Santa Venera Il-President tiltaqa’ mal-kapijiet tal-istituzzjonijiet tad-djar tat-tfal fil-Palazz ta’ Santa Venera Il-President tiltaqa’ mas-Sur Roderick Psaila, Kap EΩekuttiv tal-AgriBank, akkumpanjat mis-Sur Paul Grech, Chief Financial Officer tal-AgirBank, filPalazz ta’ Sant’Anton Il-President tippreΩenta l-Ittri tal-Kredenzjali lis-Sur Saviour Borg, Ambaxxatur nominat ta’ Malta g˙all-Bosnja-Óerzegovina fil-Palazz ta’ Sant’Anton

Il-President tiltaqa’ mal-E.T. Jane Elspeth Lambert, Kummissarju G˙oli g˙all-Awstralja

Il-President ta’ Malta tista’ ti©i kkuntattjata bl-email marie-louise.coleiro@gov.mt Is-Sur Edgar Preca jista’ ji©i kkuntattjat bl-email edgar.preca@gov.mt L-Uffiççju tal-President jista’ ji©i kkuntattjat permezz tal-email: presidentsappointments.opr@gov.mt jew bin-numru tat-telefown 2122 1221 il-Palazz il-Belt Valletta (mit-Tnejn sal-Ìimg˙a) jew bin-numru tat-telefown 2144 0354, il-Palazz ta’ Sant’Anton (mit-Tnejn sal-Óadd)

Ta’ Barra

16 13.07.2014

ANALIÛI TA’ LIAM GAUCI

ReÌgÓu It-tensjonijiet bejn l-IΩrael u l-Palestina komplew jiΩdiedu din il-©img˙a hekk kif dawn iΩ-Ωew© territorji kienu protagonisti ta’ attakki militari reçiproçi.

B’hekk, it-tama li jkun hemm xi tip ta’ ftehim ta’ paçi bejn iΩ-Ωew© na˙at re©a’ ˙a daqqa’ ta’ ˙arta wara l-progress li kien irre©istrat matul is-snin li g˙addew.

Il-paçi bejn l-IΩrael u lPalestina kien il-pro©ett ewlieni li ddedika ru˙u g˙alih John Kerry, is-Segretarju talIstat Amerikan. Id-determinazzjoni tieg˙u li jasal g˙al tmiem poΩittiv g˙al dan il-konflitt kienet tant kbira li hu g˙aΩel li jiddedika ru˙u g˙alih anke f’perjodi meta t-theddida prinçipali g˙all-influwenza internazzjonali tal-Amerika kienet fil-fatt tinstab fil-Lvant tal-Ewropa u l-Oçean Paçifiku, bil-politika barranija aggressiva tar-Russju u ç-Çina rispettivament.

Madankollu, fix-xhur li g˙addew ix-xog˙ol li g˙amlu l-Amerikani u l-protagonisti ta’ rieda tajba taΩ-Ωew© na˙at talkonflitt ©ie fix-xejn hekk kif elementi aggressivi fil-Palestina u l-IΩrael re©g˙u waqqg˙u nnegozjati g˙al-livell ta’ theddid

u attakki militari.

Wara xhur ta’ eskalazzjoni fittensjonijiet, kien il-˙tif u l-qtil ta’ tliet Ωg˙aΩag˙ IΩraeljani li fl-a˙˙ar iddi©enera s-sitwazzjoni. Il-Gvern IΩraeljan millewwel po©©a l-˙tija fuq ilgrupp militanti Palestinjan Óamas u wieg˙ed li l-Gvern Palestinjan ma kienx se jg˙addiha lixxa ta’ dan l-att inaççettabbli.

Tpattija?

L-IΩraeljani ma tantx damu wisq biex Ωammew kelmthom u fi Ωmien qasir saru diversi attakki fuq it-territorju Palestinjan li, skont huma, kellu fih im˙aΩen ta’ armi li kienu se jintuΩaw kontra lIΩrael.

Jekk dan ma kienx biΩΩejjed biex jirrabja lill-Palestinjani,

Ωdiedet mieg˙u l-a˙bar li kien in˙ataf u nqatel Ωag˙Ωug˙ Palestinjan innoçenti. IlPalestinjani malajr ittimbraw dan l-att b˙ala wie˙ed vendikattiv mill-IΩraeljani u lÓamas intensifikaw l-offensiva tag˙hom kontrihom permezz ta’ attakki bl-artillerija fil-qalba tal-IΩrael.

B˙al dejjem, l-attakki talIΩraeljani kienu iktar preçiΩi u qerrieda hekk kif g˙andhom armi u ta˙ri© aktar sofistikati.

Sadanittant, l-attakki talPalestinjani ftit li xejn g˙amlu effett u ˙afna mir-residenti talibliet milquta komplew birrutina normali ta’ kuljum.

L-inkwiet ma jidhirx li se jieqaf hawn. Il-Gvern IΩraeljan mhuwiex qieg˙ed jeskludi lpossibbiltà ta’ invaΩjoni tat-territorju Palestinjan jekk ilÓamas jippersistu bl-attakki

Offensiva finali?

tag˙hom. G˙al dan l-g˙an, di©à ©ew mobilizzati 40,000 suldat biex ikunu lesti li jaqsmu l-fruntiera malli tittie˙ed din id-deçiΩjoni.

li dejjem kellhom mal-pajjiΩi tal-Punent u ©eg˙luhom ja˙sbu li fil-©ejjieni se jkollhom jaqdfu g˙al rashom biex jiddefendu l-interessi tag˙hom.

Suspetti

Elementi radikali

F’dan l-istadju l-komunità internazzjonali qieg˙da titlob liΩ-Ωew© na˙at biex itemmu lkampanji militari tag˙hom u jirritornaw madwar il-mejda tan-negozjati. Madankollu, matul dawn l-a˙˙ar xhur, issa˙˙a ta’ medjazzjoni ta’ pajjiΩi li m’g˙andhomx x’jaqsmu direttament ma’ dan il-konflitt naqas ˙afna.

Il-Gvern IΩraeljan m’g˙adux japprezza dawn l-interventi esterni, b˙al dawk ©ejjin millIstati Uniti u mill-Unjoni Ewropea, daqskemm kienu filpassat. Dan g˙aliex l-IΩraeljani ma ˙adux pjaçir bl-id tal˙biberija li dawn il-pajjiΩi offrew lill-Iranjani fin-negozjati dwar il-materjal nukleari tag˙hom.

Dawn in-negozjati kordjali mal-Iran tellfu l-fiduçja talIΩraeljani fis-sa˙˙a tal-alleanza

B’hekk, g˙adu mhuwiex çar x’effett se jkollu dan l-a˙˙ar appell tal-Punent hekk kif jidher li b˙alissa la l-IΩrael u lanqas il-Palestina m’g˙andhom lintenzjoni li jag˙mlu pass lura.

IΩ-Ωew© mexxejja b˙alissa qeg˙din ta˙t pressjoni kbira mill-popli tag˙hom biex ikunu ibsin man-na˙a opposta.

Din ir-rabja kollettiva tat sa˙˙a kbira lill-elementi radikali li huma preΩenti fuq iΩ-Ωew© na˙at tal-konflitt, rabja li s’issa telg˙et fil-wiçç permezz ta’ attakki inutli u vendikattivi li ma g˙amlu xejn biex isolvu s-sitwazzjoni.

Allura, sabiex dawn l-elementi ji©u kkontrollati, jidher essenzjali li n-na˙at ikkonçernati jift˙u djalogu çivili biex ma j˙allux lil dawn l-elementi estremisti jkomplu jsa˙˙nu lirjus tan-nies.

Ukrain. L-aggressività ta’ Poroshenko malajr tat il-frott hekk kif ir-re©juni ta’ Kharkiv u Slaviansk ittie˙du lura fi Ωmien qasir.

minn Poroshenko di©à qieg˙ed ja˙seb f’dak li se ji©ri wara li jintemm dan il-konflitt. G˙alhekk, huwa g˙amel diversi appelli lill-pajjiΩi talPunent biex joffru l-g˙ajnuna neçessarja ˙alli r-re©juni milquta minn din ir-ribelljoni jkunu jistg˙u jer©g˙u jqumu fuq saqajhom. Dan l-appell jidher li se jkun milqug˙ hekk kif il-Punent huwa determinat li ma jpo©©ix lillUkraina f’poΩizzjoni ekonomika diffiçli li ©©eg˙elha ter©a’ ddur lejn irRussja g˙all-g˙ajnuna.

Barra l-kwistjonijiet li qieg˙ed jiffaççja fil-Lvant talpajjiΩ, Poroshenko jrid ukoll jiddeçiedi x’se jag˙mel dwar il-kwistjoni tal-Krimea. LUkraina Ωgur li m’g˙andhiex ir-riΩorsi militari biex to˙odha direttament kontra r-Russja.

Madankollu, Poroshenko kien g˙amilha çara li huwa g˙adu jqis lil dan ir-re©jun b˙ala parti integrali tal-Ukraina.

Putin Ωgur li mhux se jçedi lill-Krimea kif ©ieb u la˙aq g˙aliex din kienet l-unika suççess li kiseb wara xhur ta’ mossi aggressivi li g˙amlu ˙sara ekonomika kbira lil pajjiΩu.

Waslu fl-a˙˙ar?

Il-Gvern Ukrain qieg˙ed jipprepara biex jag˙mel l-offensiva finali biex jer©a’ jie˙u f’idejh il-Lvant tal-pajjiΩ minn idejn ir-ribelli. Madankollu, irribelli jidhru li m’g˙andhom lebda intenzjoni li jçedu hekk kif qeg˙din jippreparaw biex jiddefendu l-belt ta’ Donetsk,

li ilha f’idejhom minn April li g˙adda.

Il-President Ukrain Petro Poroshenko kien ferm iktar effettiv mill-predeçessuri tieg˙u fil-kampanja militari kontra r-ribelli. Meta kien elett ftit tal-©img˙at ilu l-pajjiΩ deher li kien fix-xifer li jin-

qasam fi tnejn, bit-territorji tal-Lvant tal-Ukraina viçin li jissie˙bu mal-Federazzjoni Russa.

Però, il-president il-©did bilkemm kien g˙adu ˙a l˙atra meta bdiet l-ewwel kontrooffensiva organizzata u fuq skala kbira tal-Gvern

B˙alissa qieg˙ed jidher b’mod çar li r-ribelli qeg˙din ibatu biex jer©g˙u ji©u fuq saqajhom wara din id-disfatta.

Il-mexxejja tag˙hom ˙abbru li l-ammont ta’ voluntiera li ng˙aqdu mag˙hom fil-jiem li g˙addew huwa ferm og˙la mill-medja ta’ dawn l-a˙˙ar ©img˙at.

Però, sar mag˙ruf ukoll li dawn ir-rekluti l-©odda filverità ma kienu voluntiera xejn hekk kif ir-ribelli kellhom g˙all-ewwel darba joffrulhom pagamenti ta’ bejn €300 u €500 fix-xahar biex jing˙aqdu mag˙hom. Jekk din l-a˙bar tkun ikkonfermata, tkun qed turi biç-çar li lfiduçja fir-reb˙a finali ta’ dawn ir-ribelli naqset ˙afna fost il-persuni li jissimpatizzaw mal-kawΩa tag˙hom.

Il-faΩi li jmiss Sadanittant, il-Gvern immexxi

Ta’ Barra

13.07.2014 17

L-OPPOSTI RAS IMBRAS

KITBA TA’ RITIANNE AGIUS

Widodo: min hemm warajh?

Joko Widodo, mag˙ruf ukoll b˙ala Jokowi, g˙andu 53 sena u kien gvernatur tal-belt kapitali Jakarta. Ìie ppreΩentat fil-medja tal-Punent b˙ala ‘l-Obama talIndoneΩja’, peress li kellu bidu umli b˙ala mastrudaxxa u anke min˙abba li jidher b˙ala riformatur. Huwa l-uniku wie˙ed li m’g˙andux xi tip ta’ konnessjoni mal-Ìeneral Suharto, li mexxa l-IndoneΩja g˙al iktar minn tletin sena sal-1998. Irrekord ta’ Widodo huwa wkoll ˙ieles minn allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni li jtappnu l-imma©ni ta’ ˙afna politikanti IndoneΩjani, li ©ejjin minn klassijiet g˙olja filmilitar u n-negozju.

Minkejja li huwa verament wiçç frisk g˙all-politika IndoneΩjana u jidher li g˙andu l-appo©© ta’ dawk is-sezzjonijiet tal-poplu li g˙al snin twal kienu emar©inati, wie˙ed iriq iqis ukoll min huma l-persuni wara Widodo, li se jkunu qed imexxu flimkien mieg˙u jekk dan fil-fatt jirba˙ l-elezzjoni. Tqum wa˙edha l-mistoqsija jekk Widodo hux se jkollu biΩΩejjed sa˙˙a li jmexxi l-pajjiΩ b˙alma mexxa f’Jakarta, inkella jekk il˙idma tieg˙u hux se tinbela’ minn dawk ta’ madwaru li uΩaw il-popolarità tieg˙u biex ja˙tfu t-tmun tat-tmexxija.

Subianto: l-oppost ta’ Widodo

Fl-elezzjoni presidenzjali li saret din il-©img˙a fl-IndoneΩja, iΩ-Ωew© kandidati g˙all-kariga: Joko Widodo u Prabowo Subianto, it-tnejn iddikkjaraw reb˙a.

Minkejja li l-ma©©oranza tal-kalkoli fl-g˙add preliminari indikaw reb˙a g˙al Widodo, il-pa©na tista’ tinqaleb bir-riΩultat uffiçjali li mistenni jo˙ro© il-©img˙a d-die˙la.

Min-na˙a l-o˙ra, Prabowo Subianto tista’ tg˙id li b˙ala figura jirrappreΩenta l-oppost ta’ Widodo. Subianto g˙andu 62 sena u kien Ìeneral tal-militar matul ir-re©im ta’ Suharto.

Subianto kien sa˙ansitra miΩΩewwe© lit-tifla ta’ Suharto, u g˙alhekk wie˙ed jista’ kwaΩi jg˙id li ©ej mill-familja tal-eksdittatur. Marbuta mieg˙u hemm akkuΩi ta’ ksur ta’ drittijiet

PUNTI EWLENIN TA’ BARRA RiΩultat inçert

L-Afganistan jidher li riesaq lejn perjodu ta’ inçertezza kbira hekk kif Abdullah Abdullah, wie˙ed millkandidati g˙all-presidenza Afgana, ˙abbar li mhuwiex se jaççetta r-riΩultat tal-elezzjoni li, skont hu, kien imbag˙bas.

B’hekk, jidher li Ashraf Ghani mhuwiex se jkun fil-poΩizzjoni li jie˙u f’idejh it-tmexxija tal-pajjiΩ qabel ma ssir investigazzjoni fil-fond tal-proçess elettorali kollu.

Madankollu, g˙adu mhux çar kemm Ghani se jikkoopera ma’ din l-investigazzjoni hekk kif ilkamp tieg˙u di©à ˙abbar li hu kien ir-rebbie˙ ta’ dan il-konfront.

Stat ta’ paniku Il-kaos fl-Iraq kompla jippersisti din il-©img˙a hekk kif il-grupp terroristiku bl-isem tal-Istat IΩlamiku, mag˙ruf fil-passat b˙ala ISIS, kompla joqrob lejn il-

kapitali.

Dan l-inkwiet issa qieg˙ed sa˙ansitra jhedded b’mod dirett lill-Parlament Iraqqin li matul dawn iljiem kien imdawwar b’numru kbir ta’ suldati u tag˙mir militari biex jiddefendi dan il-bini f’kaΩ ta’ attakk.

L-ur©enza tas-sitwazzjoni ©abet mag˙ha konfuΩjoni politika kbira fejn il-membri parlamentari tal-partiti ewlenin jidhru li ma jafux x’se jaqbdu jag˙mlu biex jer©g˙u j©ibu l-paçi fil-pajjiΩ.

L-Ispeaker tal-Kamra tar-RappreΩentanti ma tantx g˙en f’dawn iç-çirkostanzi hekk kif nhar it-Tnejn ˙abbar li l-Parlament kien se jieqaf jopera g˙al ˙ames ©img˙at, biex l-g˙ada ˙are© stqarrija fejn sostna li l-laqg˙a li jmiss kienet se ssir din il-©img˙a stess.

Wara din l-inçertezza politika jidher li hemm innuqqas ta’ qbil preΩenti fost il-partiti ewlenin li s’issa g˙adhom ma ftehmux dwar min g˙andu jie˙u l-og˙la karigi tal-pajjiΩ.

Iktar spiji Il-kontroversja dwar l-ispjuna©© Amerikan fil-Ìermanja re©g˙et fe©©et din il-©img˙a meta investigazzjoni tal-Gvern ÌermaniΩ wasslet g˙as-sejba ta’ spija Amerikana li kienet ta˙dem fil-Ministeru g˙ad-DifiΩa stess.

Din di©à hija t-tieni spija Amerikana li nqabdet matul dawn il-jiem wara li l-ÌermaniΩi identifikaw o˙ra li kienet topera fi ˙dan il-Ministeru g˙allAffarijiet Barranin. Il-Gvern ÌermaniΩ qieg˙ed ikompli l-investigazzjonijiet tieg˙u u mhuwiex qed jeskludi li jistg˙u jinstabu spiji o˙ra ta’ dan it-tip.

Sadanittant, il-Kançillier ÌermaniΩ Angela Merkel g˙amlitha çara li dan it-tip ta’ manuvri minn ta˙t mhumiex se jkunu ttollerati fil-futur u talbet lill-Istati Uniti biex itemmu dawn l-operazzjonijiet qabel ma ssir ˙sara permanenti lir-relazzjoni amikevoli li jgawdu Ω-Ωew© pajjiΩi.

umani, fejn fost o˙rajn kien ordna li jin˙atfu attivisti li kienu qed jitkellmu favur iddemokrazija qabel ma Suharto tne˙˙a mill-poter fl-1998.

Minkejja li Subianto da˙al tard fit-tellieqa, dan irnexxielu jirkupra malajr bl-g˙ajta tannazzjonaliΩmu, u forsi anke dovut g˙all-fatt li kellu r-riΩorsi finanzjarji biex jag˙mel kampanja f’sa˙˙itha. Dawn ir-riΩorsi Subianto donnu j©orrhom b˙ala medalja, hekk kif dejjem jivvja©©a f’karozzi lussuΩi, u g˙al attività politika partikolari sa˙ansitra da˙al isuq Ωiemel li jiswa ˙afna flus. L-attivisti tieg˙u ntqal li ©ew im˙arr©a b’mod rigoruΩ fuq stil militari; b’kuntrast mal-attivisti ta’ Widodo li kkampanjaw ˙afna b’mod informali permezz tas-siti soçjali.

Il-klima politika qed tinbidel G˙alkemm il-president il-©did g˙adu mhux mag˙ruf, li hu çert s’issa huwa li l-klima politika flIndoneΩja qed tinbidel. LIndoneΩjani jiftakru kif sa ftit snin ilu ˙add ma seta’ jitkellem kontra l-President Suharto, g˙aliex kien jin©abar u ˙add ma jisma’ bih iΩjed. Matul la˙˙ar snin jidher li lIndoneΩjani bdew i˙ossuhom ˙afna iktar kunfidenti li jesprimu lilhom infushom fuq materji politiçi fil-pubbliku, u lkritika tal-politiçi ma baqg˙etx tabù.

Dan kien evidenti matul ilkampanja elettorali li g˙addiet, fejn in-nies bdew jitkellmu u jargumentaw fuq il-politika fil˙wienet, u ç-çelebritajiet ukoll mhux qed jiddejqu jkunu kritiçi.

Wie˙ed jawgura li, sew jekk jirba˙ Widodo u anke jekk jirba˙ Subianto, dan id-dritt fundamentali tal-libertà talespressjoni jibqa’ ji©i rrispettat.

minn LIAM GAUCI L-Ar©entina f’riskju ta’ default?

L-Ar©entina se tibg˙at tim ta’ teknokratiçi biex jattendu laqg˙a fi New York ma’ medjatur ma˙tur mill-Qorti biex ti©i indirizzata tilwima mal-investituri li qeg˙din jirrifjutaw li jaççettaw li d-dejn sovran ta’ dan il-pajjiΩ ji©i ristrutturat.

L-Ar©entina sabet ru˙ha b’daharha mal-˙ajt meta lIm˙allef Amerikan Thomas Griesa ddeçieda li dan il-pajjiΩ g˙andu j˙allas is-somma ta’ $1,330,000,000, flimkien mal-img˙ax akkumulat, immedjatament lil dan il-grupp ta’ investituri hekk kif dawn irrifjutaw li jaççettaw xi tip ta’ posponiment.

Xi tip ta’ ftehim irid jintla˙aq qabel it-30 ta’ Lulju jekk il-pajjiΩ irid jevita fjask ekonomiku b˙al dak li deher fl-2002 meta l-Ar©entina esperjenzat default fuq $100,000,000,000.

Kalejdoskopju

18 13.07.2014

KALEJDOSKOPJU: ARTIKLI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

ÌraW bÓal-luM TWELID 1527: John Dee, matematiku IngliΩ u astrologu. Fl-1551 kien lastrologu tar-re©ina u l-ewwel bniedem li uΩa l-bozoz talkristall biex jaqra l-futur. Miet fl-1608.

1821: Nathan Bedford Forrest, kmandant tal-kavallerija filKonfederazzjoni Amerikana. Meqjus b˙ala l-aqwa kmandant flistorja Amerikana. Waqqaf il-Ku Klux Klan fil-perjodu ta’ rikostruzzjoni wara l-Gwerra Çivili. Miet fl-1877.

1942: Harrison Ford, attur Amerikan. Fost il-films li ˙adem fihom: Star Wars (1977, Han Solo), Raiders of the Lost Ark (1981, Indiana Jones) u Blade Runner (1982).

kont taf?

L-umani jitwieldu bi 300 g˙adma iΩda, peress li ˙afna jing˙aqdu flimkien, l-adulti jkollhom biss 206 g˙adma.

gÓajnuna ingliÛa lil tifel boÛnjakk

1944: Dr Erno Rubik. Inventur UngeriΩ, kreatur tar-Rubik’s Cube, li fiha 43,252,003,274,489,856,000 possibbiltà ta’ kumbinazzjonijiet. Hi l-aktar log˙ba ta’ tbixkil li tinbieg˙ fid-dinja.

IMWIET 1785: Stephen Hopkins, li twieled fl-1707. Politiku Amerikan li ffirma d-Dikjarazzjoni tal-Indipendenza u kien Gvernatur ta’ Rhode Island g˙al tliet darbiet bejn l-1755 u l-1968.

1921: Gabriel Lippmann. FrançiΩ li fl-1908 reba˙ il-premju Nobel g˙all-ewwel plates g˙ar-ritratti bil-kulur. Hu kien twieled fl-1845.

1958: Claire Straith. Speçjalist g˙all-koΩmetika u pijunier tassigurtà. Wara li ra l-inçidenti u l-isfiguramenti tal-pazjenti tieg˙u f’˙abtiet bil-karozzi, ippromova l-uΩu tad-dashboards rotob u s-seat belts.

ÌRAJJIET

Suldat, li waqt li kien b’xog˙ol fil-BoΩnja lema˙ tifel b’diformità terribbli, qatta’ g˙axar snin ji©bor il-flus b’risqu, biex finalment wasal jibdillu wiççu.

Stefan twieled b’kundizzjoni rari msej˙a Tessier facial cleft, li tirriΩulta f’g˙ajnejh imbieg˙da minn xulxin aktar minn 4.5 çentimentru min-normal, u ming˙ajr imnie˙er kif nafuh a˙na.

IΩda Wayne Ingram, missier ta’ Ωew©t itfal, li kien fin-9th/12th Royal Lancers tant in©ibed lejn Stefan, li wa˙˙al f’mo˙˙u li jipprovdilu l-aqwa g˙ajnuna medika.

Hu rnexxielu ji©bor xejn inqas

minn €107,265 fl-attivitajiet li wettaq fil-BoΩnja u l-Gran Brittanja fl-2003. Permezz ta’ dawn il-flus irnexxielu jwassal lil Stefan fl-Isptar Great Ormond f’Londra. Hemmhekk, iç-çkejken sarlu intervent kirur©iku ta’ 12-il sieg˙a, fejn l-ispeçjalista David Dunaway feta˙lu wiççu fi tnejn biex seta’ jressaqlu g˙ajnejh lejn xulxin u jibnilu mnie˙er.

L-operazzjoni kienet suççess, g˙alkemm l-ispeçjalista kien qal li, fi Ωmien g˙axar snin, Stefan ikollu bΩonn jag˙mel operazzjoni o˙ra.

Wayne baqa’ f’kuntatt mal©enituri ta’ Stefan: Slavenka, ta’

36 sena u Milos ta’ 44 sena, u issa, wara li ©abar €25,239 o˙ra, re©a’ ˙adu l-Ingilterra biex itemm il-kura.

Issa, Stefan, li g˙andu 14-il sena, re©a’ da˙al l-isptar g˙attieni operazzjoni, biex l-ispeçjalista David Dunaway itejjiblu ddehra ta’ wiççu u jg˙inu jie˙u nnifs a˙jar.

Wayne, minn Weymouth Dorset, qal li hu kuntent li rnexxielu jg˙in lil Stefan ikompli jg˙ix ˙ajja normali. Hu kien iltaqa’ mat-tifel wara li introduçiehulu missieru. Kif rah skanta, u wieg˙ed li jg˙inu. Fil-fatt, irnexxielu!

Mafkar Ìdid fuq stil ta’ 5,000 sena ilu Fdalijiet umani se jitqieg˙du f’mafkar imdaqqas sew, li nbena fuq stil Neolitiku filGran Brittanja, wara 5,000 sena.

Kien Tim Daw, ta’ 52 sena, li kwaΩi lesta dan il-post ta’ mistrie˙ li se jkun jesa’ l-fdalijiet ta’ eluf ta’ nies wara mewthom.

Madwar 40 persuna di©à rriservaw qatg˙a g˙alihom, li swiethom €­1­ ,262, f’din il-binja ta’ 50 metru tul, fl-g˙alqa ta’ Daw qrib All Cannings, 1787: Tit˙abbar l-ewwel li©i federali li tipprojbixxi l-iskjavitù fit-territorju Amerikan.

1882: Jinstab is-sors tax-xmara Mississippi minn Henry Rowe Schoolcraft.

1923: Twa˙˙al is-sinjal famuΩ ta’ Hollywood f’Los Angeles.

Ori©inarjament kien jaqra Hollywoodland.

1957: Elvis Presley jitla’ fl-ewwel post tal-klassifika, bilkanzunetta All Shook Up. 1977: Qtug˙ tad-dawl fi New York. Is-sajjetti ˙olqu dlam çappa. 4,500 persuna sfaw arrestati u kienet ikkawΩata b’61 miljun dollaru ˙sara waqt l-irvellijiet li saru.

1985: Live Aid. Il-kunçerti li saru f’Philadelphia u Londra, ©ibdu 1.5 biljun spettatur televiΩiv u ©abru 70,000,000 dollaru biex jg˙inu kontra l-©u˙.

f’Wiltshire. Il-mafkar hu mistenni li jitlesta g˙al kollox matul dan is-sajf.

L-istruttura, mibnija b’niçeç u da˙liet fil-©ebel, mhi se tkun mag˙rufa mill-ebda reli©jon, iΩda min˙abba l-attenzjoni li ng˙atat g˙as-solstizju – kif tidher tielg˙a u nieΩla x-xemx, di©à qanqlet l-interess talkomunità Pagana.

Wiltshire hi mimlija b’dawn l-oqbra Neolitiçi, li jmorru lura g˙al Ûmien il-Óa©ar, ji©ifieri fil-bidu tal-10,200 Qabel Kristu

sal-2,000 Qabel Kristu. Dak iΩΩmien kienet id-drawwa li j˙affru, jitfg˙u l-katavru u jg˙attu bil-©ebel jew injam.

Imbag˙ad jg˙attu kollox bittajn, ˙amrija u ˙axix.

Il-West Kennet Long Barrow, li jinsab sitt mili mill-mafkar ta’ Daw f’All Cannings, hu wie˙ed mill-akbar, b’tul ta’ 100 metru. Mill-iskavar li sar ing˙ata ˙jiel li l-qabar beda jinbena fis-sena 3,600 Qabel Kristu, madwar 400 sena qabel ma nbeda Stonehenge.

Kuf Af KITBA TA’ SAVIOUR MAMO

13.07.2014 19

KURÛITAJIET MINN HAWN U MINN HEMM

IS-SATELLITI U L-FDALIJIET TAGÓHOM Hemm iktar minn 8,000 o©©ett artifiçjali jduru f’orbita mad-dinja. Minn dawn 2,500 huma satelliti. Parti minn dawn qeghdin jintuΩaw u o˙rajn spiçça l-uΩu tag˙hom. Il-kumplament huma biççiet imfarrka (space junk jew debris) b˙al fdalijiet minn rockets u makkinarju ie˙or. Ma neskludux il-miljuni ta’ biççiet Ωg˙ar b˙al viti u skorfini li t˙allew mill-astronawti waqt missjonijiet fl-ispazju.

O©©etti orbitali Ftit ftit dan l-ispazju qieg˙ed kulma jmur jimtela b’eluf ta’ o©©etti kbar u Ωg˙ar mag˙mulin mill-bniedem. IlUS Space Surveillance Network g˙andhom apparat speçjali (speçi ta’ radar) li juri li fl-ispaΩju jeΩistu mat-13,000 o©©ett, ikbar minn 10 çentimetri (4 pulzieri), iduru maddinja. Insibu wkoll miljuni ta’ frak ie˙or b˙al biççiet ta’ plastik u qxur taΩ-Ωebg˙a li r-radar ma jaqbadhomx.

Satelliti Il-bniedem, g˙al diversi skopijiet, ilu jtella’ satelliti jduru florbita mad-dinja g˙al dan l-

a˙˙ar nofs seklu. Is-Sovjetiçi kienu tal-ewwel li tellg˙u lewwel satellita – Sputnik 1 f’Ottubru tal-1957. Erba’ xhur wara rrispondew l-Amerikani bl-Explorer1. Minn dak iΩΩmien mal-2,500 satellita, inkluΩ it-teleskopju Hubble u l-ISS (International Space Station), l-istazzjon spazjali Russu Mir, is-27 satellita talGPS (Global Positioning System), mijiet o˙ra tal-komunikazzjoni tat-televiΩjoni u radju u o˙rajn li jirrapportaw it-temp, u numru ie˙or li jservu ta’ spiji, qeg˙din kuljum iduru mad-dinja. Dawn issatelliti jduru f’g˙oli ta’ bejn 150 mil (240 kilometru) u 22,500 mil (36,200 kilometru).

Is-satelliti li jduru fil-baxx

(LEO – Low Earth Orbit) iΩommu g˙oli ta’ madwar 500 mil (800 kilometru) u jtellg˙u veloçità ta’ 17,000 mil fissieg˙a (27,400 kilometru fissieg˙a) biex ma jin©ibdux lisfel bil-gravità tad-dinja.

Hemm satelliti li jduru f’orbita ˙afna iktar g˙olja. Din l-orbita tissejja˙ geosynchronous orbit. u tintuΩa biex is-satellita ΩΩomm l-istess veloçità maddinja, b’hekk mill-art is-satellita tkun tidher stazzjonata fl-istess post. Dawn is-satelliti jintuΩaw g˙at-televiΩjoni u g˙ar-rapport tat-temp.

Imbarazz fl-ispazju Tiskanta, minn mindu bdew jesploraw l-ispazju x’konseg-

wenzi qeg˙din i˙allu warajhom! Kull darba li titella’ xi satellita fl-ispazju t˙alli numru ta’ fdalijiet iduru f’orbita maddinja, b˙al partijiet mir-rocket li tkun tellg˙atha, kontenituri bi skart li j˙allu l-astronawti, u affarajiet o˙ra li ma jkunux iktar ta’ uΩu.

Hemm xi o©©etti o˙ra li qeg˙din fl-ispazju u li huma ta’ interess b˙all-ingwanta li kien tilef l-awstronawta Ed White fl1965 waqt missjoni storika flispazju. O©©ett ie˙or mitluf flispazju huwa s-satellita Vanguard 1. Din is-satellita tilfet il-kuntatti kollha mad-dinja fl-1958. Fl-Lulju tal-2007, kontenitur tal-ammonja li kellu daqs ta’ fri©© kien intrema flispazju u g˙adu jdur maddinja. B’riΩultat ta’ dan inNASA kienet iddeçidiet li twaqqaf ir-rimi ta’ iktar skart flispazju. Dawn huma ta’ periklu kbir jekk ja˙btu ma xi vettura spazjali meta tqis li jkunu g˙addejjin b’veloçità ta’ 17,000 mil fis-sieg˙a.

Problema serja In-NASA u çentri o˙ra spazjali qeg˙din jag˙mlu studju speçjali biex issir xi ˙a©a kif jeliminaw dan l-imbarazz fl-ispazju,

g˙ax issa tant il-problema kibret li tista’ ssir xi kolliΩjoni fl-ispazju minn mument g˙allie˙or. Ìie ssu©©erit li dan limbarazz fl-ispazju jitne˙˙a bluΩu ta’ laser minn satellita speçjali. Kien hemm su©©eriment ie˙or li dan l-imbarazz jista’ jitne˙˙a jekk ji©i mi©bud lejn l-atmosfera tad-dinja u b’hekk jin˙araq. Jista’ jkun ilkaΩ li jekk dan l-imbarazz jitfarrak jo˙loq problema ikbar g˙ax l-o©©etti jsiru tant Ωg˙ar li mhux façli taqbadhom birradar. Sa issa r-radar kapaçi jaqbad sinjal (eku) ta’ o©©ett ikbar minn erba’ pulzieri.

Ta’ min isemmi li, fl-10 ta’ Frar 2009, Ωew© satelliti kienu ˙abtu waqt li kienu fl-orbita.

Dawn kienu Iridium 33 u Kosmos 2251, b’veloçità ta’ 42,120km/h (26,170m/h) f’g˙oli ta’ 789km (490 mil) fuq il-PeniΩola ta’ Taymyr, fisSiberja. Skont l-a©enzija Amerikana ˙afna mill-fdalijiet ( debris ) ta’ dawn iΩ-Ωew© satelliti waqg˙u fuq l-Istati Uniti u ’l fuq minn elf biçça baqg˙u jduru mad-dinja.

Hemm rapporti li çerti satelliti kienu f’periklu li ja˙btu.

Jista’ jkun li dan l-imbarazz fl-ispazju jeffettwa l-klima taddinja?

Personalità

20 13.07.2014

OperazzjOni F’siequ ressqitu aktar lejn id-drama ramOna pOrtelli tintervista lil CLAYTON PACE

www.ramonaportelli.com ramonaportelli@hotmail.com

Kull min isegwi l-ma©©oranza tad-drama lokali fuq it-televiΩjoni, Ωgur li sar familjari mal-wiçç Ωag˙Ωug˙ ta’ Clayton Pace li qed jinterpreta l-parti ta’ Richard fid-dramm Katrina. B’wiççi minn quddiem g˙andi l-unur ng˙id li kont jiena l-ewwel wa˙da li interessajt ru˙i f’xog˙lu u ˙adt l-inizjattiva li nintervistah, u nwasslu aktar viçin tat-telespettaturi u anke tal-qarrejja ta’ din il-gazzetta.

G˙all-inqas hekk infurmani Clayton stess meta bdejna nitkellmu!

i s s i b u online f u q u . M e t a ssu©©erejtlu li dan jista’ jkun telfien ta’ ˙in, Clayton qal li ma jaqbilx.

“Personalment insibu b˙ala kuntatt ma’ ˙addie˙or, sors ta’ informazzjoni u anke korrispondenza g˙al affarijiet tal-iskola u d-drama.

Nemmen li f’kollox hemm illimitu g˙all-uΩu,” sostna Clayton.

Clayton g˙andu erbg˙a u g˙oxrin sena, jinsab f’relazzjoni u jg˙ix il-Marsa. B˙alissa huwa student fl-iskola talMCAST fejn qed jitg˙allem il-business. L-interessi tieg˙u huma d-drama, bla dubju ta’ xejn, u anke l-futbol fejn jissapportja t-tim tal-Inter. Sirt naf li jbati minn stress sforz il-˙afna impenji li g˙andu, però insista mieg˙i li jkun fejn ikun jag˙mel mezz li jgawdi l-mument u s-sitwazzjoni preΩenti.

Ilu involut fid-drama minn Ωmien l-iskola. Fil-fatt, kien jie˙u sehem f’xi drammi taliskola stess iΩda g˙amel xi Ωmien wieqaf. Fis-sena 2012 kien ˙a kors fi skola taddrama lokali. Sadanittant kien jie˙u sehem fi drammi teatrali mhux daqstant kbar u anke xi apparenzi ˙fief fi drammi televiΩivi, sakemm ©ietu l-aqwa okkaΩjoni g˙alih s’issa, li jie˙u sehem fit-teledramm Katrina . Kien prorpju fi Ωmien meta kien g˙amel operazzjoni f’saqajh, fejn kien anke kwaΩi ma jimxix, li beda jirrifletti u ddeçieda li jibda xi ˙a©a ©dida f’˙ajtu: id-drama!

Idejqu l-g˙eluq

Tella’ dramm g˙al LIstrina 2013

perfett. Ridt inkun naf irra©uni wara dan, u jekk fuq kollox f’˙ajtu jixtieqx li ji©ri l-istess, ji©ifieri li jispiçça l©ranet tieg˙u fuq nota

“

Fil-verità fil-˙ajja xejn ma jispiçça kollox perfett…

“

Ìest nobbli li kien g˙amel Clayton is-sena l-o˙ra kien li g˙al L-Istrina 2013 tella’ dramm imsejja˙ L-Imqarqaç , b’kitba u direzzjoni tieg˙u stess. Fil-fatt, stqarr mieg˙i li din kienet l-iktar ˙a©a stressanti li qatt g˙amel f’˙ajtu s’issa imma, b’sodisfazzjon kbir li nessieh l-istress kollu, sostna li f’lejla wa˙da flimkien ma’ s˙abu rnexxielu ji©bor 600 ewro g˙al LIstrina permezz ta’ dan l-istess dramm li tella’ g˙all-istess okkaΩjoni. B˙alissa Clayton g˙andu xewqa o˙ra li jixtieq jaraha sse˙˙, li jidderi©i short movie . “Hekk hu, b˙alissa bdejt niktbu u di©à g˙amilt xi kuntatti wkoll. It-titlu tieg˙u ser ikun Il-passat li jibqa’ ji©ri warajk.

Hemm ˙sieb li din is-sena na˙dmuh u l-flus kollha ser imorru g˙al xi g˙aqda finantropika wkoll,” ikkonfermali Clayton.

Waqt din l-intervista ma’ Clayton skoprejt li, meta jkun qed jsegwi xi film, jippreferihom li jispiççaw b’tog˙ma ˙aΩina, kif mag˙rufa a˙jar bl-IngliΩ: sad ending. Fi kliem ie˙or jiddejjaq jara film li jispiçça kollox

˙aΩina. “Fil-verità, fil-˙ajja xejn ma jispiçça kollox perfett. Meta nara film li jispiçça b’tog˙ma ˙aΩina, n˙ares lejh b˙ala wie˙ed realistiku u li j©ieg˙lek tibqa’ ta˙seb fuqu.

F’˙ajti nipprova minn kollox u milli nista’ g˙all-perfezzjoni,” spjegali Clayton.

Fuq nota differenti, Clayton tant hu ffissat fuq it-tim talfutbol Inter, li di©à siefer tliet darbiet biex jarahom

jilag˙bu, u g˙andu l-kamra tieg˙u armata sew, tant li g˙andu bnadar imwa˙˙lin massaqaf.

Tkellimt mieg˙u wkoll dwar it-tattwa©©i peress li kont naf li g˙andu erbg˙a. Ridt inkun naf jekk hux bi˙siebu jpin©i aktar, u kif jirrea©ixxi g˙al persuni li l-opinjoni tag˙hom ta’ min g˙andu tatù hi li jkunu kes˙in jew ˙amalli. “G˙alissa m’g˙andix il-˙sieb li npin©i aktar, u billi g˙a ndi e rbg˙a xorta n˙os s ni li g˙a dni l- is te ss persuna. In˙ares lejn it-tatù b˙ala biçça arti,” sostna Clayton.

Ma jg˙addix jekk ma jkollux ˙in g˙alih innifsu Xi ˙a©a o˙ra li skoprejt dwar Clayton hija li matul il©urnata jkollu bΩonn çertu ammont ta’ ˙in g˙alih innifsu, wa˙du. Xi ˙a©a li fhimtu mal-ewwel, g˙ax jiena l-istess tip ta’ persuna u nkun

irrid f t i t mumenti g˙alija nnifsi. Xorta wa˙da ridt inkun naf kif i˙ossu jekk ma jsibx dawn il-mumenti prezzjuΩi g˙alih mal-©urnata. “Dejjem nara li jkolli sag˙tejn wa˙di, g˙alkemm bil-˙ajja mg˙a©©la li g˙andi, bejn studju, xog˙ol, drama, u ttfajla tieg˙i, mhux dejjem qed insib il-˙in. Is-soluzzjoni li sibt hija li darba f’©img˙a nie˙u ©urnata off mill-iskola u b’hekk insib motivazzjoni g˙all-kumplament ta’ ˙ajti.”

Clayton huwa wkoll persuna ffissat fuq il-Facebook.

Il-mowbajl tieg˙u dejjem

KurΩità ˙elwa dwar Clayton hija li jdejqu lg˙eluq, b˙al ng˙idu a˙na f’lift. Fil-fatt, rari ˙afna biex jitla’ f’lift. Meta kien iΩg˙ar lanqas f’çinema jew ajruplan ma kien jersaq min˙abba lg˙eluq. Illum il-©urnata, speçjalment jekk il-lift ikun Ωg˙ir ˙afna, kemm jista’ jkun jevitah. Ìibtlu sitwazzjoni quddiemu kemxejn diffiçli.

G˙edtlu jimma©ina li ©ie offrut parti f’film ma˙duma f’lift waqt li jkun tiela’ jew nieΩel, u din ix-xena ddum madwar g˙axar minuti, però waqt ir- recording ix-xena fil-lift iddum ©urnata s˙i˙a. L-istess xena tkun ser trendilu s o m m a ©mielha ta’ f l u s .

B’hekk ridt inkun naf jirrifjutax xena b˙al d i n min˙abba l-fobja li g ˙ a n d u .

“F’kaΩ b˙al dan l-ewwel niççekkja l-kobor tal-lift. Jekk ikun lift bil-˙©ie© trasparenti naççetta, g˙ax ma nqisux b˙ala xi ˙a©a tant mag˙luqa. Jekk ma jkunx hekk, nipprova nevita s-sitwazzjoni, sakemm il-pagament ma jkunx g˙oli ˙afna, jew l-offerta tkun ©ejja minn xi kumpanija barranija famuΩa,” tbissem jg˙idli Clayton.

Fl-a˙˙ar nett Clayton spjegali kif atturi b˙alu huma role models g ˙ a t - t f a l t a ’ g˙ada.

“Kull persuna g˙andha tfittex fiex l-aktar li tibbrilla. Eventwalment, meta jiskopru dan, ikunu sabu t-talent tag˙hom u jkunu jistg˙u jag˙mlu uΩu tajjeb minnu,” temm jg˙id Clayton.

Festi

13.07.2014 21

FESTI MATUL DIN IL-ÌIMGÓA KITBA TA’ ALAN SALIBA

Matul din il-©img˙a ser niççelebraw numru sabi˙ ta’ festi. Nhar l-Erbg˙a 16 ta’ Lulju, fil-Belt Valletta, ti©i ççelebrata l-festa tal-Madonna tal-Karmnu fil-BaΩilika ddedikata lilha. Din il-festa dejjem ti©i ççelebrata fis16 ta’ Lulju li huwa wkoll il-jum litur©iku tal-Madonna tal-Karmnu.

Fi tmiem il-Gimg˙a, niççelebraw il-Festa sekondarja f’Óal Tarxien, lill-Madonna tad-Duttrina, liema festa ti©i organizzata mill-Fratellanza tad-Duttrina u millG˙aqda Soçjali Madonna tad-Duttrina, b’kaΩin millisba˙ li jinsab fil-pjazza tal-lokal.

Fil-Fgura ti©i ççelebrata festa o˙ra lill-Madonna talKarmnu, festa organizzata mill-Kummissjoni Festa

Esterna Fgura u mill-G˙aqda MuΩikali u Soçjali Madonna tal-Karmnu. Illum, ser isir tberik tal-annimali u kif ukoll ser ti©i inawgurata bandiera ©dida.

Fil-Kalkara niççelebraw il-festa ta’ San ÌuΩepp, b’festa li ti©i organizzata mill-paroçça flimkien maçCirkolo San Giuseppe Filarmonika Sagra Familja u lG˙aqda MuΩikali San ÌuΩepp.

Fl-Imsida ti©i ççelebrata festa o˙ra g˙al San ÌuΩepp bis-sehem tal-g˙aqdiet tal-knisja u l-G˙aqda Melita Banda San ÌuΩepp.

F’Óal Qormi niççelebraw wa˙da mill-ikbar festi f’Malta, ad unur San Bastjan. Festa b’g˙aqda kbira li ti©i organizzata minn erba’ g˙aqdiet: is-Soçjetà

Filarmonika Pinto, Banda San Sebastjan, l-G˙aqda Armar San Bastjan, il-Kummissjoni Ûg˙aΩag˙ BastjaniΩi u l-G˙aqda tan-Nar San Sebastjan. Marbut ˙afna ma’ din il-festa nsibu l-març brijuΩ tas-Surmast Direttur, Mro. Dominic Darmanin, març bl-isem ta’ BANZ b’ittra g˙al kull g˙aqda li huma Banda, Armar, Nar u Ûg˙aΩag˙.

F’G˙awdex, ti©i ççelebrata wa˙da mill-ikbar festi f’din il-gΩira, iddedikata lil San Ìor© fil-belt Victoria.

Festa b’rikkezza kbira ta’ armar li ti©i organizzata millG˙aqda Armar San Ìor© Martri, bis-sehem tal-G˙aqda tan-Nar San Ìor© Martri u s-Soçjetà Filarmonika La Stella.

CIRCOLO SAN GIUSEPPE FILARMONIKA SAGRA FAMILJA – KALKARA A.D. 1897 L-istorja ta’ din il-banda tmur lura g˙al bosta snin. Kollox jinsab dokumentat u miΩmum b’reqqa fis-sede tal-istess soçjetà. Sa˙ansitra nsibu wkoll l-ewwel minuti tal-laqg˙at u anke bosta marçi miktuba bl-idejn, mill-pinna tas-surmastrijiet li kellha din il-banda.

Fl-1897 kienet tlestiet il-knisja parrokkjali tal-Kalkara, u n˙asset il-˙tie©a li ti©i ffurmata l-ewwel socjetà muΩikali fil-Kalkara. L-idea nibtet mis-Sur Karmenu Psaila, li aktar tard ©ie ma˙tur l-ewwel president tal-istess Socjetà. Psaila, flimkien ma’ tliet persuni o˙ra ˙ar©u £5 kull wie˙ed, biex ikunu jistg˙u jinxtraw l-ewwel affarijiet neçessarji. Inkriet dar fejn ikunu jistg˙u jg˙addu Ω-Ωmien numru ta’ nies. G˙al din is-soçjetà, ing˙aΩel l-isem ta’ Circolo San Giuseppe, g˙all-patrun talKalkara, San ÌuΩepp.

L-ewwel avveniment muΩikali g˙al din is-socjetà kien proprju fil-pussess tal-ewwel kappillan tal-parroçça, li kien nhar is-6 ta’ Jannar 1898. Il-festa kienet ti©i organizzata kompletament mill-knisja, bl-g˙ajnuna tal-membri fi ˙dan din is-Soçjetà. Infatti, dan ir-ra˙al tal-Kalkara kien l-ewwel ra˙al li uΩa bozoz elettriçi mal-fustuni biex idawlu t-toroq tal-parroçça.

L-ewwel avveniment g˙all-pubbliku kien fil-bidu tas-sena 1914, fejn ilKappillan ˙aseb biex jorganizza festa tal-Vija Sagra, u l-Orchestra San Giuseppe, l-orkestra ta’ din is-soçjetà esegwiet l-ewwel kunçert fil-pubbliku.

Din kienet ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Lorenzo Gonzi, l-ewwel surmast ta’ din is-socjetà li kien jg˙ix il-Kalkara.

Din is-soçjetà ˙adet xejra o˙ra, meta l-istess Gonzi n˙atar President fl-1919.

Sentejn wara ©ie deçiΩ li ti©i ordnata statwa tal-padrun biex tkun regalata lill-parroçça. L-g˙aΩla waqg˙et fuq liskultur G˙awdxi Wistin Camilleri. Flistess Ωmien ©iet iffurmata soçjetà o˙ra fil-Kalkara, Circolo Nazionale, u ©iet ordnata statwa ta’ Malta Trionfale biex tin©arr fuq l-ispalla lejlet il-festa. Dan il-pass, il-membri taç-Circolo San Giuseppe, ordnaw statwa o˙ra tas-

Il-Banda Sagra Familja ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro. Twanny Borg, fil-programm muΩikali fil-knisja ta’ Valguarnera fi Sqallija

Sagra Familja biex tintrefa’ waqt il-març tag˙hom. Avviçinaw lil Wistin Camilleri, iΩda dan kien impenjat blistatwa titulari, u l-g˙aΩla waqg˙et fuq skultur bla esperjenza. Dawn iΩ-Ωew© statwi iΩΩanΩnu fl-1921 u deher l-istatwa tas-Sagra Familja dehret li ma nto©botx mill-membri. B’hekk ©iet ordnata statwat tas-Sagra Familja g˙and Wistin Camilleri u bdiet tin©arr waqt ilmarç nhar l-a˙˙ar tridu tas-sena ta’ wara.

G˙al din l-okkaΩjoni, Mro. Lorenzo Gonzi kkompona Inno Marcia La Sacra Famiglia li g˙adu jindaqq sal-lum il©urnata. Fl-1923 tlestiet l-istatwa titulari u flimkien ma’ dik tas-Sagra Familja li bdew jinΩammu fil-knisja parrokkjali.

G˙adda Ω-Ωmien u fl-1934 Mro. Lorenzo Gonzi ˙alla din id-dinja fl-età Ωg˙ira u kellu jinstab president ie˙or.

Is-soçjetà rregalat statwa lill-parroçça tal-Madonna tar-RuΩarju u deher li din setg˙et tikber festa o˙ra. Hawnhekk insibu wkoll il-waqfa taç-Circolo Nazionale. B’hekk kien fadal biss içCircolo San Giuseppe.

Matul il-gwerra, peress li l-Kalkara tinsab viçin il-port, saru numru ta’ ˙sarat. I©©arfet il-knisja parrokkjali u mag˙ha l-istatwi. Is-sede taç-Circolo

wkoll ©arrbet numru ta’ ˙sarat. Wara l©werra nibtet ˙e©©a biex il-Kalkara jie˙u dehra o˙ra. Bdiet tinbena knisja ©dida, u s-soçjetà ordnat statwa o˙ra tas-Sagra Familja, g˙al darb’o˙ra ming˙and Wistin Camilleri, li g˙adha titgawda sal-©urnata tal-lum.

L-attività preΩenti Matul is-snin ˙amsin u sittin, is-soçjetà bdiet tie˙u xejra aktar moderna fejn rat Ωjarat ming˙and persuni distinti, fosthom ming˙and Mons. Mikiel Gonzi li jigi ˙u l-eks-President tal-Banda, Lorenzo Gonzi, u diversi ammirali IngliΩi. Fl-1980 saret statwa o˙ra ta’ San ÌuΩepp g˙al din is-soçjetà minn idejn Michael Camilleri Cauchi.

Min˙abba diffikultajiet interni s-soçjetà ng˙atat l-isem ta’ KaΩin Sagra Familja. Bdew isiru diversi pro©etti ©odda ta’ armar biex ikomplu jsebb˙u t-toroq fiΩ-Ωmien tal-festa. Se˙˙et ˙olma ta’ twaqqif ta’ banda ©dida, fi ˙dan din l-istess soçjetà kif nafuha llum li ng˙atat l-isem ta’ Banda Sagra Familja, liema banda ©iet inawgurata fis-26 ta’ Diçembru 1987. Re©a’ nbidel l-isem g˙al Soçjetà Filarmonika Sagra Familja, u maΩ-Ωmien kompliet iΩΩid fil-

popolarità mal-KalkariΩi.

Fl-1997, is-soçjetà re©g˙et bdiet tuΩa l-isem ori©inali flimkien ma’ dak preΩenti u bdiet tissejja˙ Circolo San Giuseppe Filarmonika Sagra Familja u bdew isiru t˙ejjijiet g˙all-ewwel çentinarju ta’ din is-soçjetà muΩikali. Saru diversi avvenimenti muΩikali u anke stediniet g˙al safar barra minn Malta.

L-istorja kompliet tinkiteb maΩ-Ωmien billi twaqqfu diversi sezzjonijiet: talarmar, tan-nisa u tan-nar. Fl-2009 n˙atar is-Sur Noel Mallan b˙ala President, waqt li fl-2012 in˙atar Mro. Twanny Borg b˙ala Surmast Direttur ©did, meg˙jun minn Jessica Ellul b˙ala Assistent Surmast. Borg u Ellul huma wkoll g˙alliema tal-istrumenti tar-ram u tal-qasba rispettivament, fl-istess kaΩin.

Tul is-snin se˙˙ew diversi avvenimenti li fakkru l-istorja tas-soçjetà fostom il-125 anniversarju mit-twelid ta’ Mro. Lorenzo Gonzi, u l-25 sena mirrifondazzjoni tal-banda.

Mawra riçenti sa Sqallija F’Marzu li g˙adda, din il-banda g˙amlet safra o˙ra fil-gΩira ©irien tag˙na ta’ Sqallija. Il-banda daqqet filvilla©© ta’ Valguarnera. Il-Banda Sagra Familja, esegwiet kunçert muΩikali filknisja, f’lejlet il-festa u l-g˙ada l-Óadd ing˙aqdet mal-banda tal-lokal b’daqq ta’ marçi u innijiet waqt il-purçissjoni bl-istatwa ta’ San ÌuΩepp.

Il-festa ta’ din is-sena Fil-programm muΩikali li din il-banda ser tag˙mel nhar it-Tlieta li ©ej, g˙allewwel darba ser tkun qed ti©i esegwita silta muΩikali, akkumpanjata bil-log˙ob tan-nar sinkronizzat live mal-banda. Ilprogramm ta’ din is-sena se jkun kollu b’tema ta’ muΩika Taljana. Il-qofol talbanda jintla˙aq nhar il-Ìimg˙a bilmarç tal-a˙˙ar tridu fejn anke jin˙araq spettaklu ta’ nar mill-Port il-Kbir.

Il-Óadd fil-g˙odu jsir març ta’ filg˙odu, u filg˙axija jintla˙aq il-qofol fil-purçissjoni.

Kultura

22 13.07.2014

stenniJa GÓar-reliKwJa ta’ san lawrenZ Din is-sena l-festi ta’ San Lawrenz fil-belt Vittoriosa ser jibdew aktar kmieni mis-soltu. Dan g˙ar-ra©uni li lknisja kolle©©jata, matriçi u konventwali ta’ San Lawrenz ser tilqa’ fiha g˙all-ewwel darba fl-istorja ir-relikwja li fiha d-demm tal-qaddis patrun San Lawrenz. Din ir-relikwja, li hija meqjusa mirakoluΩa u fost laktar relikwji popolari ta’ San Lawrenz Levita Martri, ser tin©ieb mill-Italja nhar il-Óamis 24 ta’ Lulju.

Ir-relikwja tad-demm ta’ San Lawrenz Ir-ra˙al ta’ Amaseno, ra˙al Ωg˙ir qalb il-muntanji fir-Re©jun ta’ Frosinone qrib Ruma, g˙adu sal-lum iΩomm b’g˙oΩΩa kbira ir-relikwja tad-demm ta’ San Lawrenz. Din ir-relikwja hija meqjusa b˙ala wa˙da mill-aktar relikwji popolari li g˙andha l-Knisja Kattolika u wa˙da mill-aktar imfittxija b’konnessjoni mal-qaddis San Lawrenz.

Il-fatt li jag˙mel din ir-relikwja wa˙da daqstant imfittxija u tant popolari fid-dinja Kattolika huwa li fil-jum tal-festa ta’ San Lawrenz, nhar l-10 ta’ Awwissu ta’ kull sena, id-demm tal-qaddis Lorenzu jidher çar jin˙all, sabiex ta’ kull sena jkun xhieda quddiem kul˙add li dan verament huwa demm qaddis.

Din ir-relikwja tinsab fil-Katidral ta’ Santa Marija tal-istess ra˙al Taljan. Min˙abba dan l-aspett sopranaturali li ji©ri ta’ kull sena fl-10 ta’ Awwissu, dan ir-relikwarju kien investigat diversi drabi minn diversi xjentisti. Kull xjentist li investiga din ir-relikwja ççertifika li din fiha demm uman kif ukoll biççiet ta’ ©ilda u xa˙am uman, u anke xi rmied. Madankollu, kemm ix-xjenza kif ukoll lawtoritajiet tal-Knisja jaqblu li dak li ji©ri ta’ kull sena fil-jum tal-10 ta’ Awwissu huwa ’l fuq mixxjenza u huwa ta’ natura divina.

Ta’ min jg˙id li San Lawrenz huwa qaddis Spanjol li ng˙ata l-martirju billi ©ie ma˙ruq fuq gradilja fil-Belt ta’ Ruma fis-sena 258. Il-popolarità tal-qaddis San Lawrenz hija mifruxa madwar id-dinja kollha. Insibu katidrali, baΩiliki, knejjes, palazzi, bliet, xmajjar u mitt ˙a©a o˙ra ddedikati lill-qaddis San Lawrenz madwar id-dinja kollha.

F’pajjiΩna, l-ewwel parroçça ta’ Malta wara dik tal-Katidral, ji©ifieri l-parroçça tal-belt Vittoriosa, sa mill-eqdem Ωminijiet kienet iddedikata lil dan il-qaddis Ωag˙Ωug˙. F’G˙awdex, mhux biss parroçça, imma sa˙ansitra ra˙al ©ie mg˙ammed bl-isem ta’ San Lawrenz.

Infatti, kienet il-parroçça ta’ San Lawrenz ta’ G˙awdex li g˙amlet l-arran©amenti me˙tie©a biex din ir-relikwja to˙ro© g˙all-ewwel darba mill-Italja u tin©ieb g˙al ftit ©ranet f’pajjiΩna Il-programm tal-attivitajiet fil-belt Vittoriosa Nhar l-Erbg˙a 23 ta’ Lulju fis-7.00pm issir quddiesa konçelebrata fil-parroçça u wara jsir il˙ru© tal-vara titulari ta’ San Lawrenz min-niçça. L-istatwa tiddawwar proçessjonalment ©olknisja fost l-entuΩjaΩmu u l-kant tal-innijiet.

Il-Óamis 24 ta’ Lulju hija l-©urnata tant mistennija. Kmieni waranofsinhar, ir-relikwja tasal mill-Italja fl-Ajruport Internazzjonali ta’ Malta, flimkien ma’ delegazzjoni mill-Katidral ta’ Amaseno. Minn hemmhekk ir-relikwja tittie˙ed privatament lejn il-knisja ta’ Santa Skolastika fejn tintrama fuq pedestall fuq l-artal ma©©ur tal-istess knisja.

Fis-6.00pm, il-Kapitlu tal-Kolle©©jata Lawrenzjana jo˙ro© proçessjonalment mill-parroçça lejn il-knisja ta’ Santa Skolastika biex g˙all-˙abta tas-6.15pm tibda l-proçessjoni bir-relikwja, li tkun akkumpanjata mill-Banda Vittoriosana San Lawrenz. Din il-proçessjoni ser titmexxa mill-Arçipriet flimkien mal-kapitlu tal-parroçça u fiha ser jie˙du sehem il-fratellanzi kollha tal-matriçi kif ukoll il-Banda Vittoriosana San Lawrenz.

Mal-wasla tar-relikwja tad-demm ta’ San Lawrenz fil-knisja konventwali ddedikata lillistess qaddis, jibda pontifikal solenni mmexxi minn Mons. Pawl Cremona, Arçisqof ta’ Malta flimkien mal-Kapitlu tal-Kolle©©jata u rappreΩentanti tal-Katidral ta’ Amaseno.

Wara l-pontifikal, ir-relikwja tkun esposta g˙all-qima tal-pubbliku fil-knisja sa nofsilejl.

L-g˙ada l-Ìimg˙a, ir-relikwja tkun esposta g˙all-pubbliku fil-knisja mis-6am sa nofsinhar u mis-2pm sal-4pm. Fl-4pm ikun hemm g˙asar solenni u wara r-relikwja ti©i trasportata lejn il-parroçça ta’ San Lawrenz ta’ G˙awdex.

Il-Kapitlu tal-Belt Vittoriosa flimkien mal-organizzaturi ta’ dawn il-festi jistiednu lillVittoriosani kollha kif ukoll lid-dilettanti kollha tal-festi biex ikunu preΩenti g˙al dawn iç-çelebrazzjonijiet uniçi li ser jag˙tu bidu g˙all-festi f’©ie˙ San Lawrenz 2014, festi li jil˙qu l-qofol tag˙hom f’jum il-festa ta’ San Lawrenz, il-Óadd 10 ta’ Awwissu.

202 Jewellery Beland Music Festival: 9-17 ta’ MeJJu 2014

Ritratt: Facebook

Wara s-suççess tar-raba’ edizzjoni tal-Beland Music Festival, li ttella’ bejn id-9 u s-17 ta’ Mejju f’Bulebel (iΩ-Ûejtun), l-G˙aqda MuΩikali Beland tixtieq twassal ir-ringrazzjamenti tag˙ha lill-voluntiera kollha, sponsors, artisti, awtoritajiet çivili u lill-Kunsill Lokali taΩÛejtun tal-g˙ajnuna imprezzabbli ming˙andhom sabiex din l-attività daqshekk kbira setg˙et tittella’ bl-a˙jar mod possibbli. Il-festival kompla ©ibed eluf ta’ nies lejn il-belt Beland taΩ-Ûejtun matul id-disat ijiem ta’ attività muΩikali li fiha rat is-sehem tal-aqwa artisti Maltin, il-Banda Beland kif ukoll tliet tribute bands ta’ fama internazzjonali.

Matul din l-attività n©abret is-somma sabi˙a ta’ €22,677.60 b’risq Puttinu Cares.

L-G˙aqda MuΩikali Beland taΩ-Ûejtun tirringrazzja mill-qalb lill-pubbliku tal-©eneroΩità tieg˙u.

Kultura

13.07.2014 23

Casa antonia tospita kunÇert annwali fil-Ìonna tagÓha

Il-kunçert tal-anniversarju li sar fil-©nien ta’ Casa Antonia f’Óal Balzan

Residenti ta’ Casa Antonia, id-dar ta’ kura u residenzjali f’Óal Balzan, flimkien mal-mistednin tag˙hom, attendew il-kunçert ta’ kull sena g˙all-anniversarju fil©nien tassew sabi˙ tad-dar.

Il-programm beda bil-Kor u Orkestra ta’ Maria Bambina ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Kenneth Fenech li esegwew muΩika klassika u semiklassika popolari.

Dawn kienu segwiti mill-kantanti mag˙rufa Chiara u Enzo Gusman li kantaw kemm kanzunetti sbie˙ Maltin kif ukoll o˙rajn Taljani u IngliΩi, u˙ud minnhom minn snin ilu. G˙al diversi drabi, ir-residenti u l-mistednin ing˙aqdu fis-sing along hekk kif ˙afna ftakru f’memorji sbie˙ tal-passat.

Id-Direttur Mani©erjali Edward Vella u l-Mani©er Ìenerali Dr Sarah Cassar irringrazzjaw lillistaff, infermiera u persuni li joffru kura g˙ad-dedikazzjoni kbira tag˙hom, kif ukoll lir-residenti g˙all-kooperazzjoni u parteçipazzjoni s˙i˙a tag˙hom. Dr Cassar qalet: “Il-kunçert tas-sajf fil-©nien sar wie˙ed mill-attivitajiet speçjali annwali tag˙na li rresidenti jistennew bil-˙erqa. Hu ta’ sodisfazzjon kbir naraw tant uçu˙ fer˙ana jie˙du gost bilmuΩika u jing˙aqdu fil-kant malkantanti f’lejla trankwilla sajfija.”

Aktar minn 120 impjegat im˙arr©a sew joffru servizz ˙olistiku lir-residenti: akkommodazzjoni komda, kura medika u servizzi o˙ra b˙al hairdressing, attivitajiet soçjali, u okkaΩjonijiet privati, fost o˙rajn. F’Casa Antonia, ir-residenti jkollhom ˙afna attivitajiet soçjali li jinkludu quddiesa kuljum, tombla, tisjir, snajja’, ˙ar©iet regolari, muΩika, çinema, keep-fit kull ©img˙a u okkaΩjonijiet speçjali.

Issir ukoll quddiesa miç-Church of England g˙ar-residenti barranin.

Wara l-kunçert, il-mistednin u r-residenti kellhom riçeviment fejn ˙adu pjaçir jiltaqghu ma’ qraba u ˙bieb, u jaqsmu xi esperjenzi tal-˙ajja.

Ir-residenza Casa Antonia stabbiliet ru˙ha f’Malta b˙ala wa˙da mill-aqwa djar ta’ kura u residenzjali, kemm g˙al kura fit-tul kif ukoll g˙al konvalexxenza filqosor, riabilitazzjoni u respite care. Hi mifruxa fuq arja kbira mΩejna b’attenzjoni b’disinn klassiku u mdawra b’©onna sbie˙ u kwieti, biex toffri akkomodazzjoni komda g˙al 130 resident, li jistg˙u joqog˙du fi kmamar singli, jew jaqsmu kamra ma’ ˙addiehor, jew f’appartamenti.

Enzo Gusman mas-Sinjura Beatrice Bezzina u s-Sinjura Catherine Caruana

Madwarna

24 13.07.2014

il-fOndazzjOni HsBC Malta ÌÌedded l-appOÌÌ tagÓHa gÓal ekOskOla Il-Fondazzjoni HSBC tat g˙otja ta’ €10,000 lil Nature Trust (Malta) biex tg˙in lil din lNGO fit-tmexxija tal-programm nazzjonali EkoSkola fost l-iskejjel statali, tal-Knisja, u privati ta’ Malta.

Il-Group Senior Manager Corporate Sustainability, Sue Alexander, ippreΩentat id-donazzjoni lill-President EΩekuttiv ta’ Nature Trust Vincent Attard matul lg˙axar edizzjoni ta’ EkoSkola Parlamentari li saret fil-Kamra tarRappreΩentanti, il-Belt Valletta.

Is-sessjoni parlamentari ta’ EkoSkola hi avveniment annwali li jlaqqa’ Ωg˙aΩag˙ biex ifasslu deçiΩjonijiet flimkien ma’ membri parlamentari f’dibattitu poΩittiv dwar modi kif tista’ titjieb il-˙ajja fl-iskejjel u fis-soçjetà.

B’kollaborazzjoni mal-organizzazzjoni internazzjonali Foundation for Environmental Education (FEE), l-iskejjel isegwu proçess li fih seba’ stadji sempliçi li jie˙du ˙siebhom l-istudenti. Dawn jitmexxew minn eko-kumitat li jwettaq verifika li tevalwa l-ambjent tal-iskola tag˙hom, jiddeçiedu liema inizjattivi ambjentali jridu jindirizzaw b’mod immedjat u jinvolvu ru˙hom fi problemi ambjentali b˙al dawn.

L-istudenti mbag˙ad ifasslu pjan ta’ azzjoni ta’ kif jindirizzaw il-problemi u kif ser jimplimentaw il-pjan fl-iskejjel tag˙hom, u jinvolvu l-iskola u l-komunità kollha. Apparti minn hekk, l-istudenti jfasslu wkoll kodiçi dwar l-ambjent u jim-

monitorjaw il-proçessi kollha permezz ta’ attivitajiet kurrikulari filwaqt li jippromovu l-Edukazzjoni g˙all-IΩvilupp Sostenibbli .

G˙alliema m˙arr©a ta’ EkoSkola jg˙inu lill-eko-kumitat tal-iskola u ja˙dmu malistudenti biex l-iskola til˙aq il-livell tal-

il-BOV MOBile jaqBeÛ iÛ-ÛewÌ Miljun lOgin

Green Flag – eco-label internazzjonali presti©©juΩa li turi l-impenn tal-iskola g˙at-trawwim ta’ stil ta’ ˙ajja sostenibbli “EkoSkola hu programm presti©juΩ internazzjonali li jinvolvi iktar minn 14-il miljun student minn 58 pajjiΩ differenti.

Permezz ta’ esperjenzi ta’ tag˙lim, l-istudenti jkunu ggwidati biex jie˙du rwol attiv fid-deçiΩjonijiet ambjentali tal-iskola tag˙hom, fil-komunità tag˙hom u jsiru iktar sostenibbli,” qal Vincent Attard, ilPresident EΩekuttiv ta’ Nature Trust (Malta).

“Immexxi minn Nature Trust, il-programm EkoSkola ilu fis-se˙˙ f’Malta b’suççess mill-2002. Qed isir ˙afna xog˙ol siewi mill-iskejjel biex jil˙qu livelli g˙oljin.

Permezz ta’ EkoSkola, ˙afna tfal Maltin qed jinkora©©ixxu stil ta’ ˙ajja sostenibbli kemm fl-iskejjel, kif ukoll fi ˙dan il-familji tag˙hom li minn dan kollu tibbenifika lkomunità Maltija,” qalet Sue Alexander.

EkoSkola f’Malta hi kkoordinata minn Nature Trust (Malta), bl-appo©© talMinisteru tal-Edukazzjoni u Xog˙ol, ilMinisteru g˙all-IΩvilupp Sostenibbli, Ambjent u Bidla fil-Klima, il-Ministeru g˙al G˙awdex, WasteServ u lFondazzjoni HSBC Malta.

Banif iniedi Casual fridays Nhar il-Ìimg˙a 27 ta’ Ìunju, l-impjegati ta’ Banif Bank (Malta) plc marru g˙ax-xog˙ol bi lbies inqas formali missoltu. Il-flus mi©bura minn din l-attività ng˙ataw lil Christine Calleja, mill-Business Development Unit, li fil-©img˙at li ©ejjin se tkun qed tag˙mel volontarjat mas-sorijiet ta’ Madre TereΩa f’Napli.

“Casual Fridays se tkun organizzata kull l-a˙˙ar Ìimg˙a tax-xahar”, qalet Madeleine Sammut Dacoutros, Mani©er, People Management and Development Unit ta’ Banif. “IlBank se jkun qed iΩid mad-donazzjoni li tin©abar mill-impjegati, u s-somma ting˙ata lill-impjegat/a tal-Bank li j/tkun involuta direttament f’xi NGO jew kawΩa ©usta.”

Christine Calleja qalet: “G˙an-nom tal-grupp kollu li mieg˙u se nkun qed nag˙mel din l-esperjenza nixtieq nirringrazzja lill-Banif li organizza din l-attività u lill-impjegati kollha li taw id-donazzjoni tag˙hom. Jien u s˙abi se nkunu qed nag˙mlu dak kollu possibbli biex dan ikun sajf speçjali g˙at- tfal ta’ Napli.”

Bank of Valletta rre©istra ΩΩew© miljun login fuq il-BOV Mobile hekk kif il-klijenti ta’ BOV juΩaw dan l-app g˙al medja ta’ tnax-il darba fixxahar.

“A˙na na˙dmu b’mod intensiv sabiex intejbu l-˙ajjiet talpersuni permezz tal-innovazzjoni,” qal Ivo Camilleri, Kap EΩekuttiv tal-Ibbankjar Elettroniku tal-Bank of Valletta. “Teknolo©iji ©odda fet˙u opportunitajiet ©odda g˙al BOV sabiex jaqdi lill-klijenti tag˙na b’mod aktar effiçjenti u immedjat permezz ta’ soluzzjonijiet sempliçi. Libbankjar permezz tal-mowbajl

jag˙tina aktar flessibbiltà biex naqdu lill-klijenti tag˙na fejn u meta je˙ti©una. Il-pjattaformi tal-Bank u l-livell ta’ sigurtà huma l-qofol tat-teknolo©ija kollha tag˙na, tant li Ωiedu ttkabbir fil-kunfidenza tal-klijenti fis-servizzi tal-ibbankjar bil-mowbajl,” kompla s-Sur Camilleri. L-ibbankjar bil-mowbajl ta’ BOV ja˙dem id f’id mat-tnedija li saret riçentament tas-sit il-©did tal-Bank, liema sit joffri livelli ©odda ta’ fiduçja u konvenjenza li bihom il-klijenti ta’ Bank of Valletta jimmani©©jaw l-ibbankjar tag˙hom ta’ kuljum.

Dr Alastair Bezzina, mill-

Mosta, kien il-klijent ta’ BOV li aççessa s-sit b˙ala t-tieni miljun persuna sa mit-tnedija tieg˙u. G˙aldaqstant huwa ©ie ppreΩentat b’iPad Air b˙ala rikonoxximent ta’ dan l-avveniment importanti g˙all-Bank of Valletta.

BOV Mobile jista’ ji©i aççessat permezz ta’ firxa wiesg˙a ta’ Apple iPhoneTM u AndroidTM smartphones u tablets kemm lokalment kif ukoll barra minn Malta permezz tal-uΩu tat-3G jew WiFi. IlBOV Mobile App jista’ jitniΩΩel b’xejn mill-Apple App Store jew mill-Google Play (mag˙ruf ukoll b˙ala Android Market).

Madwarna

13.07.2014 25

L-MGDF tappeLLa GÓaL nies Lesti jrabbu Ìeru Il-Fondazzjoni Maltija Klieb Gwida (MGDF) qieg˙da tag˙mel appell g˙al familja f’Malta jew G˙awdex li jistg˙u jrabbu ©eru ta’ kelb gwida li meta jikber jit˙arre© biex isir kelb gwida b’mod s˙i˙. IlFondazzjoni qieg˙da tfittex ukoll nies li lesti jΩommu ©eru g˙al ftit Ωmien meta lfamilja li qieg˙da trabbi l-©eru jkollha bΩonn issiefer barra.

B˙alissa hawn 12-il kelb gwida li, permezz tas-servizz tag˙hom f’Malta u G˙awdex, dawk neqsin mid-dawl jistg˙u jkunu indipendenti b’mod s˙i˙ fil-˙ajja tag˙hom ta’ kuljum sew meta jmorru middar sal-post tax-xoghol tag˙hom, sew biex jg˙inuhom fil-qadjiet tag˙hom ta’ kuljum.

Dawn il-klieb gwida kollha xi darba kienu ©riewi li kellhom bΩonn jitrabbew individwalment f’atmosfera ta’ familja biex ilestu ru˙hom g˙atta˙ri© serju ta’ klieb gwida.

Dan isir fl-Iskola tal-Klieb Gwida Helen Keller fiç-Çentru Re©jonali tal-Unjin tal-G˙omja Taljani f’Messida, Sqallija.

“L-appell tag˙na hu biex individwi u familji ©eneruΩi jiddedikaw ftit xhur intensivi biex jg˙inu jrabbu ©eru li eventwalment isir is-sie˙eb ideali g˙al persuna nieqsa mid-dawl,” qal Leone Sciberras, Chairman talMGDF. “Dan jirrikjedi dedikazzjoni ming˙ajr interessi – kollox g˙al kawΩa onorabbli.”

Ix-xahar id-die˙el lAssoçjazzjoni tal-Klieb Gwida ta’ Franza se tibg˙at ©riewi tal-Labradors lejn Malta. Tnejn minnhom meta jikbru se jit˙arr©u b˙ala klieb gwida u t-tielet wa˙da se titrabba biex hi stess ikollha l-griwi. Dawk interessati jrabbu l-©riewi jridu jkunu nies li j˙obbu lklieb b’dedikazzjoni u li huma lesti jie˙du l-©eru fiddar tag˙hom u jrabbuh g˙al perjodu ta’ bejn disg˙a u g˙axar xhur.

Dawk li jrabbu l-©riewi se ja˙dmu mas- supervisor talesperjenza tal-MGDF fit-trobbija tal-©riewi u dawn se jitg˙allmu ubbidjenza baΩika u ˙iliet fid-dar u fit-triq. Meta jigbru l-©riewi ji©u assessjati jekk humiex adattati biex imorru jit˙arr©u b˙ala klieb gwida fi Sqallija.

Dawk li huma interessati jistg˙u jniΩΩlu l-applikazzjoni minn www.blindmalta.eu.pn fejn iridu jag˙tu dettalji fuq iç-çirkostanzi tal-familja tag˙hom u kemm huma lesti jg˙inu. G˙al iktar dettalji ibg˙at email fuq info.mgdf@gmail.com, jew çempel 7927 3311.

L-MGDF hi NGO re©istrata li g˙andha l-g˙an li toffri servizzi lil nies neqsin middawl. Il-Fondazzjoni tag˙ti g˙ajnuna u ta˙rig, fosthom fluΩu tal-bastun l-abjad, ˙iliet ta’ mobbiltà u orjentazzjoni, u klieb gwida li jg˙inu lil dawk neqsin mid-dawl biex ikunu jistg˙u jintera©ixxu fl-ambjent tag˙hom ta’ kuljum, itejbu lidividwalità tag˙hom u jiksbu indipendenza fil-˙ajja tag˙hom ta’ kuljum.

Holly

Higgins

Riçetti

26 13.07.2014

WASAL IS-SAJF U MIEGÓU ÛMIEN IX-XIWI RIÇETTI MINN VICTORIA CASSAR Re©a’ mag˙na s-sajf li mieg˙u j©ib s˙ana, ©ranet twal u vaganzi, allura m’hemm xejn isba˙ milli tqatta’ serata mal-˙bieb jew mal-familja g˙all-frisk u tiekol ikla tajba. G˙alhekk illum iddeçidejt li nixeg˙lu s-sett tal-BBQ u nixwu xiwja. Hawnhekk issib riçetti g˙al ikla kompluta, bid-deΩerta u xi ˙a©a ˙elwa g˙al mal-kafè wkoll. Jekk se ssajjar kollox fuq grilja wa˙da l-a˙jar li tibda bil-betti˙, imbag˙ad il-˙axix, patata, u fl-a˙˙ar il-la˙am.

RIÇETTI GÓAL 6 PERSUNI

ISDRA TAT-TIÌIEÌ BIL-LUMI U L-MUSTARDA

PATATA BIL-KLIN U L-PAPRIKA

Ingredjenti • 6 nofsijiet isdra tat-ti©ie©, ming˙ajr g˙adam u ©ilda • 60ml ˙all tas-sidru (cider vinegar) • 3 mg˙aref mustarda wholegrain • 2 sinniet tewm, mis˙uqa • Meraq ta’ nofs lumija • 100g zokkor ismar • 6 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a • Mel˙, u bΩar mit˙un frisk

Ingredjenti • 1kg patata, ma˙sula sew u mqattg˙a dadi ta’ 2çm • 2 basliet, imqattg˙in dadi • 8 sinniet tewm, imqatta’ • 2 mg˙aref Ωejt taΩ-Ωebbu©a • 2 mg˙aref klin • 1 kuççarina paprika • 1 kuççarina mel˙ o˙xon

F’bieqja ˙allat flimkien il-˙all, il-mustarda, it-tewm, il-meraq tal-lumi, iz-zokkor, il-mel˙ u l-bΩar. Fla˙˙ar ˙abbat mag˙hom iΩ-Ωejt taΩ-Ωebbu©a. Po©©i l-isdra tat-ti©ie© fil-bieqja u iksihom bit-ta˙lita.

G˙atti u ˙allihom jimmarinaw fil-fri©© g˙al mill-inqas sag˙tejn (jekk tippreparahom mill-©urnata ta’ qabel it-tog˙miet jamalgamaw aktar). Ne˙˙i l-isdra mill-immarinar. Sajjar fuq grilja ta˙raq midluka bi ftit Ωejt g˙al madwar tmien minuti fuq kull na˙a jew sakemm tara li saru sewwa.

KUSTILJI TAL-MAJJAL MIXWIJIN Ingredjenti • 2kg kustilji tal-majjal s˙a˙, imdaddfin Biex tiksi l-kustilji • 25g zokkor ismar • 1 kuççarina mel˙ o˙xon • 2 kuççarini paprika • 2 kuççarini bΩar cayenne • 2 kuççarini trab tal-mustarda • 2 kuççarini origanu G˙az-zalza • 100ml ilma • 200ml ketchup • 75ml ˙all tas-sidru (cider vinegar) • 150g zokkor ismar • 3 mg˙aref g˙asel • 2 mg˙aref Worcestershire sauce • 3 sinniet tewm, mis˙uqa Biex tiksi l-kustilji Óallat flimkien iz-zokkor ismar, il-paprika, il-mel˙, il-bΩar cayenne, il-mustarda u l-origanu. Warrab tliet mg˙aref minn din it-ta˙lita biex tuΩahom maz-zalza aktar tard.

Og˙rok it-ta˙lita sew fil-wiçç tal-kustilji tal-majjal, minn fuq u minn ta˙t. Po©©i l-kustilji fuq gradilja baxxa mpo©©ija f’dixx u ˙allihom joqog˙du g˙al mill-inqas sieg˙a.

Sa˙˙an il-forn g˙al 170°C. F’qieg˙ id-dixx ferra’ 2çm g˙oli ilma u a˙mi l-kustilji g˙al sieg˙a u nofs. Nofs sajran dawwar il-kustilji u jekk tara li l-ilma nixef Ωid ftit ie˙or u g˙atti d-dixx bil-foil.

Iz-zalza Sakemm isir il-majjal ˙allat flimkien il-ketchup, l-ilma, il-˙all, l-g˙asel, it-tewm u l-Worcestershire sauce flimkien mat-tliet mg˙aref mit-ta˙lita niexfa li warrabt aktar kmieni. Sa˙˙an it-ta˙lita sakemm tag˙li, baxxi n-nar u tektek g˙al 5 minuti filwaqt li t˙awwad sikwit. Saffi z-zalza billi tg˙addiha minn passatur. Ferra’ nofsha f’bieqja biex isserviha aktar tard mal-kustilji mixwijin.

Idlek il-kustilji sewwa biz-zalza u ixwi fuq il-grilja, fuq nar bati, g˙al madwar 30 minuta. Idlek u dawwar il-kustilji kull 5-8 minuti ming˙ajr ma t˙alli n-nar ja˙taf jew iqabbad iz-zalza. Huwa importanti li biex tag˙mel dan ikollok furketta jew thongs b’manku twil. Qatta’ l-kustilji u servihom bizzalza li tkun warrabt aktar kmieni.

F’bieqja kbira ˙allat il-patata flimkien mal-ingredjenti l-o˙ra kollha sakemm il-˙axix jinkesa sew. Aqta’ erba’ biççiet foil ta’ xi 60çm kull wa˙da u po©©i wa˙da kontra l-o˙ra biex tifforma Ωew© slaleb. Fuq kull wie˙ed po©©i nofs l-ammont tal-patata u ifrixha ming˙ajr ma twassalha sat-tarf. Ilwi t-truf tal-foil fuq ilpatata u ssi©illa billi tobrom u tag˙fas it-truf sewwa. Po©©i lpakkett fuq il-grilja g˙al 20-25 minuta, aqleb bil-mod u kompli sajjar g˙al 20-25 minuta o˙ra jew sakemm il-patata tkun saret u bdiet ti˙mar. Meta tifta˙ il-pakkett oqg˙od attenta mill-fwar ja˙raq li jo˙ro© minnu.

Nota: Jekk ma tiggustax it-tog˙ma tal-paprika tista’ tuΩa minflokha ftit bΩar mit˙un frisk.

TAÓLITA TA’ ÓAXIX MIXWI Ingredjenti • Óaxix im˙allat: brungiel, basal, qarabag˙li, faqqieg˙, u bΩar a˙dar, isfar u a˙mar.

• 50ml Ωejt taΩ-Ωebbu©a • 50ml ˙all balsamiku • 4 sinniet tewm, mis˙uq • 3 mg˙aref ˙abaq frisk, imqatta’ rqiq Naddaf, a˙sel u xxotta l-˙axix. Qatta’ l-brungiel u l-qarabag˙li f’roti ta’ 1çm ˙xuna; il-bΩar f’biççiet kbar g˙at-tul; il-basal fi flieli; u l-faqqiegh tista t˙allih s˙i˙. Po©©i kollox f’dixx tal-˙©ie©. Óallat iΩ-Ωejt, il-˙all, it-tewm u l-˙abaq flimkien. Ferrex it-ta˙lita fuq il˙axix u ˙alli kollox jimmarina g˙al sieg˙a. Ixwi l-˙axix fuq ilgrilja sakemm jibda jie˙u l-kulur imma jkun g˙adu wieqaf. Mhux il-˙axix kollu jie˙u l-istess ˙in biex isir.

KEBABS TAL-BETTIÓ BL-GÓASEL Ingredjenti • 2 betti˙at Ωg˙ar cantaloupe ( ta’ la˙amha oran©jo), imnaddfin u mqattg˙in f’dadi • 85g butir • 175ml g˙asel • 2 mg˙aref nag˙nieg˙ frisk, imqatta’ rqiq • 12-il stikka tal-injam, imxarrbin fl-ilma g˙al 15-il minuta Sa˙˙an il-butir u l-g˙asel f’kazzola. Ne˙˙i minn fuq in-nar u Ωid in-nag˙nieg˙. Domm id-dadi tal-betti˙ fuq l-istikek u idlikhom bit-ta˙lita tal-g˙asel. Ixwi fuq il-grilja g˙al 5-7 minuti. Dawwar sikwit. Jistg˙u jittieklu s˙an jew kes˙in.

Fl-a˙˙ar tas-serata, g˙al ma’ kikkra kafè, infed ftit marshmallows bi stikek tal-injam li tkun xarrabt qabel. Ixwihom sakemm jibdew ji˙maru billi ΩΩommhom qrib in-nar.

Kif ikunu g˙adhom s˙an ne˙˙ihom minn fuq l-istikek u g˙alaq wa˙da jew tnejn bejn Ωew© gallettiniet miksijin biç-çikkulata – biç-çikkulata fuq in-na˙a ta’ ©ewwa.

Skeda

08.00 08.30 08.45 09.50 11.15 11.55 12.30 12.40 13.45 15.00 17.30 17.40 18.30 18.45 19.30 20.10 20.50 22.00 22.35 23.30

Flimkien Ma’ Nancy (R) One News Dak li Jg˙odd (R) Aroma Kitchen (R) Sheriff’s Cuisine Óilithom (R) One News Telebejg˙ Mad-Daqqa T’g˙ajn (R) Arani Issa One News Fresh & Funky (R) Snajja’ Maltin Popcorn (R) One News Ûona Dinjija 2014 It-Tfal Bin 61 (R) Tfesfisa (R) One News

13.07.2014 27

07.00 08.30 09.30 10.00 10.45 13.30 15.00 15.05 17.00 18.00 18.05 18.45 19.30 20.10 20.40 21.30 21.35 23.00

Net News Iswed Fuq l-Abjad (R) Telebejg˙ Wheelspin Telebejg˙ Indifest (R) Net News Ma Tinbidel Qatt Aqtag˙ha (R) Net News Flusek (R) Nis©a Maltija Net News Replay – Tazza Tad-Dinja Tour Du Ron Net News Minn Festa G˙al O˙ra (R) Net News

07.00 08.00 08.30 09.30 10.00 11.30 12.00 12.10 15.00 15.30 16.00 16.05 16.30 17.35 18.00 18.10 18.40 19.00 20.00 20.45 22.35 23.05

L-G˙odwa t-Tajba Tuffi˙at Migduma G˙anafest G˙awdex Illum Malta u lil Hinn Minnha Óadd G˙alik A˙barijiet Óadd G˙alik (Ikompli) L-Irkant Telebejg˙ A˙barijiet Kurrenti Is-Sajf ma Salv Paq Paq On Test A˙barijiet Int Min Inti Paq Paq On Test Mr Fisherman A˙barijiet Film: Kate And Leopold L-Im˙aΩen tal-Festi A˙barijiet

06.00 07.00 08.00 09.00 09.45 10.30 11.00 11.30 12.30 13.00 15.15 16.45 18.30 18.55 19.00 21.00 23.00 23.30

Euronews A˙barijiet Bijografiji Quddiesa tal-Óadd Kurrent Mill-Im˙aΩen tal-Festi Valletta Mixja ta’ Poplu Madwarna World Cup Match (R) Mixjietna F4 Championship Fifa World Cup 2014 A˙barijiet G˙al Persuni Neqsin mis-Smig˙ Fifa World Cup 2014 World Cup Final Fifa World Cup 2014 A˙barijiet bl-IngliΩ

06.30 07.05 08.00 08.20

21.00

Road Book Overland Tg 1 Pinguini, Una Spia Nella Colonia.

I Primi Passi Tg 1 Dreams Road 2011 Thailandia Tg 1 L.I.S. Con I Tuoi Occhi La Reunion A Sua Immagine Santa Messa A Sua Immagine Recita Dell'angelus A Sua Immagine Linea Verde Telegiornale Per Sempre Mia Tg 1 Capri Dallo Studio Telegiornale Campionati Mondiali Di Calcio 2014 Finale

Tg4 Night News Televendita Media Shopping Mediaset – Nuova Stagione Zorro Iii Pianeta Terra I Magnifica Italia 4 Santa Messa Pianeta Mare – Estate 2014 Tg4 Pianeta Mare – Estate 2014 Le Storie Di Alive Donnavventura Dalle Ardenne All'inferno Detective Extralarge Ii Tg4 Il Ritorno Di Colombo Ii Il Solista – Prima Tv Ray

09.00 09.05 09.55 10.00 10.30 10.55 11.50 12.00 12.10 12.20 13.30 14.00 16.55 17.00 18.50 20.00 20.35

13.00 13.30 13.45 14.20 15.25 16.25 17.25 18.00 18.05 18.50 19.20 19.32 19.35 20.30 21.05

Videocomic Passerella Real School Il Divertinglese Lassie Cronache Animali La Nave Dei Sogni Thailandia La Nave Dei Sogni Zambesi La Nostra Amica Robbie Oscuri Affari Tg2 Giorno Tg 2 Motori Sereno Variabile Estate Delitti In Paradiso Il Commissario Lanz Il Commissario Herzog Squadra Speciale Tg2 L.I.S. Reign Inquisizione Dribbling Mondiale Campionati Mondiali Di Calcio Dribbling Mondiale Il Commissario Rex Tg2 20.30 Hawaii Five-0

06.00 07.10 08.00 09.40 11.30 12.25 12.55 14.00 14.30 15.15 15.20 17.35 18.06 18.10 19.00 20.00 20.05 21.05 23.05 23.15 23.20

Fuori Orario Ai Confini Dell'arizona Film: Il Ragazzo Che Sorride Film: Chimera Tgr Telecamere Corrado Augias Visionari Tg Tour De France Tg3 Lis Tour De France Tour Replay Tour De France Squadra Speciale Tg3 Blob Film: Stanlio E Ollio Film: Sapore Di Mare 2 Tg3 Tg Regione Film: Ondata Di Calore

06.25 06.55 08.40 10.40 12.25 13.02 14.05 16.40 18.30 19.00 19.30

Friends Vi Super Car I A-Team Ii No Ordinary Family Studio Aperto Sport Mediaset Superman Ii (Di R. Lester) Mai Dire Ninja Studio Aperto La Vita Secondo Jim V Campionato Mondiale Superbike 2014 20.55 Disturbia 23.15 Campionato Mondiale Superbike 2014

06.00 07.55 07.59 09.16 12.00 13.00 13.40 14.00 15.45 17.01 20.00 20.40 21.11 23.20

Prima Pagina Tg5 Traffico Tg5 Dream Hotel Melaverde Tg5 L’Arca Di Noè Il Peccato E La Vergogna Anna E I Cinque Per Fortuna Che Ci Sei Tg5 Paperissima Sprint Prima o Poi Mi Sposo X-Style

06.55 07.15 07.45 07.55 08.25 09.25 10.00 10.50 11.30 12.00 13.00 13.56 14.27 17.05 18.55 19.35 21.30 23.45

07.00 07.30 07.55 09.45 11.25 13.30 14:20 14.40 16.30 18.10 20.00 20.30 21.10 23.50

Omnibus Tg La7 Omnibus La Vendetta Degli Hattaway Cat Ballou Tg La 7 Tg La 7 Cronache Jane Doe McBride L’ispettore Barnaby Tg La7 Otto E Mezzo La Battaglia Della Neretva Tg La7 Notte

06.00 06.15 06.30 06.40 07.05 07.15 07.30 07.40 07.50 08.15 09.30 10.15 13.35 14.25 15.10 17.40

Nina and the Neurons The Large Family Bobinogs Teletubbies Garth and Bev Nina and the Neurons The Large Family Bobinogs Teletubbies The Weakest Link Sinbad India With Sanjeev Bhaskar Last Man Standing Sinbad Doctors Peckham Finishing School for Girls Sinbad Little Dorrit Silent Witness Roger and Val Have Just Got In

06.00 07.00 08.30 10.30 13.00 15.00 17.00 20.00 21.10 23.00

Amazing Wedding Cakes Ace of Cakes Fresh With Anna Olson Jamie’s 15 Minute Meals Amazing Wedding Cakes Guy’s Grocery Games Diners, Drive-Ins and Dives Delia Through the Decades Restaurant Stakeout Diners, Drive-Ins and Dives

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.55 10.50 11.40 12.35 13.30 14.25 15.20 16.15 17.10 17.40 18.05 19.00 20.00 21.00

How It’s Made American Chopper X-Machines MythBusters You Have Been Warned Baggage Battles Game of Pawns Storage Hunters Auction Kings Auction Hunters Container Wars Mega Builders Extreme Engineering How It’s Made How Do They Do It? Texas Car Wars Driven To Extremes Wheeler Dealers Dynamo: Magician Impossible

10.35 FIA World Endurance Championship 12.00 UEFA Women’s Champions League Football 13.30 ISU Grand Prix, Figure Skating 16.30 FIFA Under 17 World Cup Football 18.00 UEFA Women’s Champions League Football 19.00 UEFA Women’s Champions League Football 21.00 ISU Grand Prix, Figure Skating 23.00 Boxing

06.00 06.50 07.40 08.30 09.20 11.25

Lottery Changed My Life Secret Eaters My Crazy Obsession Say Yes to the Dress Kitchen Boss My Big Fat American Gypsy Wedding Little People, Big World Taste Off Six Little McGhees Outrageous Kid Parties Little People, Big World My 600-Lb. Life Brides of Beverly Hills Say Yes to the Dress Happily Ever Laughter Lottery Changed My Life What Not to Wear Ultimate Shopper

06.00 07.00 07.30 08.00 09.00 11.00 11.30 12.00

Blinging Up Baby Extreme Close-Up Style Star Life After Anna Nicole Escape Club E! News Secret Celebrity Keeping Up With the Kardashians E! News Keeping Up With the Kardashians Giuliana & Bill Escape Club RichKids of Beverly Hills E! News Eric & Jessie The Soup

06.50 07.40 08.05 08.30

Steve Irwin’s Wildlife Warriors My Cat From Hell Too Cute!

Gator Boys Call of the Wildman Swamp Brothers Tanked Treehouse Masters The Beauty of Snakes Ocean’s Deadliest Borneo’s Pygmy Elephants National Parks New Zealand.

Fiordland Hippo: The Wild Feast Wild Appalachia Treehouse Masters Cheetah: Race To Rule Gangland Killers Shark Tribe Cheetah: Race To Rule Gangland Killers Untamed and Uncut Shark Tribe

06.00 08.45 10.35 13.00 15.00 16.40 18.20

06.00 06.30 07.00 08.15 09.15 10.45 12.10

18.30 19.15 21.50 23.30

It-Tfal, illum, fid-20.50 fuq ONE

Wara l-mewt ta’ Elaine, John jidher li sar persuna totalment differenti u dawk qrib tieg˙u qeg˙din jinkwetaw; Lawrence u l-mara tieg˙u Jennifer b’mod speçjali. Issa li John jaf li kien Luca li kienet qed teqlibielu mieg˙u Elaine, se jipprova jfittxu jew se j˙alli l-passat fil-passat u jibda pa©na ©dida f’˙ajtu? Issa li Amanda telqet lil Mark, ser taffettwalha x-xog˙ol u r-relazzjoni ma’ George? Mark kif qed jirrea©ixxi lejn dak kollhu li qed ji©ri madwaru issa li jidher li qed jitlef il-poter kollhu li kellu. Wara li ©ara ma’ Keith, Matthew issa qed jibΩa’ minn Nuwsi… Kif ser tirrea©ixxi Pauline g˙all-wasla ta’ Johnny. L-istorja tkompli…

Indigo, g˙ada, fis-17.40 fuq ONE L-obeΩità, l-anoressija, il-bulimja, flimkien ma’ eating disorders o˙ra fosthom binge eating, ser ikunu qed ji©u diskussi waqt il-programm Indigo.

Nistaqsu jekk dan huwiex mard, jekk jolqotx biss Ωg˙aΩag˙ inkella anke dawk akbar fl-età. Dan il-mard in©ibuh b’idejna? X’qed ji©ri fis-soçjetà tag˙na? Dan il-mard huwa kawΩa tal-vanità jew rifless tal-moda? Hemm bΩonn kura g˙alih? X’qed isir f’pajjiΩna g˙al nies milquta? It-tfajliet u n-nisa huma aktar suxxettibbli? Lit-tfal x’qed ng˙allmuhom minn età Ωg˙ira u x’messa©©i qed ng˙addulhom?

Flimkien ma, Claudette Abela Baldacchino u l-mistiedna esperti tag˙ha, waqt il-program Indigo nsibu twegibiet g˙al dawn il-mistoqsijiet.

12.15 13.55 14.45 15.35 16.25 17.15 18.05 20.10 21.00 21.50 22.40 23.30

06.00 06.25 07.15 08.10 09.05 09.30 10.00 10.55 11.50 12.45 13.40 14.35 15.30 16.25 17.20 18.15 19.10 20.05 21.00 21.55 22.50 23.45

16.00 17.00 20.00 21.00 22.00 22.30 23.00 23.30

Raintree County The Band Wagon The Last Time I Saw Paris Mogambo Escape From Fort Bravo The Outriders The Four Horsemen of the Apocalypse 21.00 Jailhouse Rock 22.35 Straight Time

09.25 09.50 10.15 10.40 11.10 11.35 12.00 12.25 13.15 13.45 14.35 15.00 15.25 15.50 16.15 17.05 17.30 18.00

Pilates. From the Inside Out The Sweet Truth Chasing the Yum Extreme Cuisine With Jeff Corwin Candice Tells All Dear Genevieve Rehab Addict Selling LA Keasha’s Perfect Dress Eating Art Chef Abroad House Hunters Dear Genevieve Million Dollar Rooms My Yard Goes Disney Selling LA Rehab Addict Keasha’s Perfect Dress House Hunters Chasing the Yum Chef Abroad Extreme Cuisine With Jeff Corwin

07.05 Bubble Guppies 07.55 Go, Diego, Go! 08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.10 Sanjay and Craig 09. 35 Kung Fu Panda 10.00 The Legend of Korra 10.25 Turtles 10.50 SpongeBob SquarePants 11.15 Winx Club 11.40 iCarly 12.05 Sam & Cat 12.30 Victorious 12.55 Big Time Rush 13.20 Marvin Marvin 13.45 SpongeBob SquarePants 14.40 The Penguins of Madagascar 15.30 The Fairly OddParents 15.55 iCarly 16.20 Big Time Rush 16.45 Victorious 17.10 Life With Boys 17.35 SpongeBob SquarePants 18.00 Turtles

Çinema

28 13.07.2014

MIÇ-ÇINEMA

jikteb CARMELO BONNICI

CHEF

APPETITUÛ

KUMMIEDJA ÓELWA U FERRIEÓA DWAR KOK PRIM

Atturi Ewlenin: Jon Favreau, Sofia Vergara, John Leguizamo, Emjay Anthony, Scarlett Johansson, Bobby Cannavale, Dustin Hoffman, Oliver Piatt, Robert Downey Jr. Direttur: Jon Favreau Distributur: Lionsgate UK Ma˙ru© minn KRS Releasing Ltd

Tnejn mill-aqwa films dwar likel li qatt rajt, kienu Babette’s Feast (1987) u The Big Night (1996). Min ra dawn iΩ-Ωew© produzzjonijiet Ωgur li ˙are© mit-teatru b’aptit kbir fuqu. Waqt li dDaniΩ Babette’s Feast kien reba˙ l-Oscar b˙ala l-Aqwa Film Barrani, The Big Knight kien ukoll xog˙ol affaxxinanti fejn Ωew© a˙wa Taljani jift˙u ristorant fi New York iservu ikel tassew bnin.

Il-Papa Benedittu XXVI kien stqarr li Babette’s Feast hu l-film favorit tieg˙u. Ma’

Óin: 114 min. Çert. 15

dan it-tip ta’ ©eneru çinematiku issa nista’ nΩid ukoll Chef.

F’din il-produzzjoni nsibu kok prim li fil-bidu, b’˙e©©a kbira fuqu, narawh jipprepara l-ingredjenti, anke juΩa s-sikkina b’˙effa talg˙a©eb, biex ilesti l-kwalità ta’ ikel li mdorri jag˙mel.

Meta dan il-kok tassew iddedikat fuq xog˙lu jirçievi rapport ˙aΩin minn kritku ta’ l-ikel li ©ie jiekol fir-ristorant fejn ja˙dem, hu tant je˙odha bi kbira li jitlaq minn dan ixxog˙ol. Hawn il-film jaqleb

f’territorju kemxejn drammatiku fejn tibda relazzjoni ˙elwa u intima bejn ilmissier/kok u ibnu. Carl Casper (Favreau) bena reputazzjoni kbira b˙ala kok prim, iΩda meta l-ktitiku Ramsey Michel (Piatt) iwa˙˙allu rapport ˙aΩin hu jitlaq minn dan ix-xog˙ol f’Miami. Il-karriera u l-˙ajja personali tieg˙u issa tinsab wieqfa u bla ebda skop sakemm Carl, li hu ddivorzjat minn martu Inez (Vergara) u mifrud minn ibnu ta’ 11-il sena, Percy (Anthony) j˙oss li hemm bΩonn jintegra aktar mieg˙u u li jer©a’ jibda jag˙mel ix-xog˙ol li hu tassew g˙al qalbu, t-tisjir talikel. Hu jirnexxilu jakkwista trakk bl-apparat ma˙mu© talikel u, b’ibnu mieg˙u u ˙abibu ta’ Ωmien ir-ristorant f’Miami, Martin (Leguizamo),

jer˙ulha g˙al g˙onq it-triq biex ibig˙u ikel tassew bnin.

Chef jippreΩentalna eroj ma˙bub iΩda li jiΩbalja, li flimkien ma’ persuni g˙al qalbu jer©a’ jipprova jakkwista r-reputazzjoni brillanti u r-rispett ta’ qabel.

Dan hu xog˙ol imsejjah feel-good movie g˙ax se to˙ro© mit-teatru sodisfatt u fi spirtu ferrie˙i aktar minn meta d˙alt. Chef hu pro©ett imdaqqas fejn l-atmosfera ©enjali tieg˙u, ir-reazzjoni amikabbli bejn il-˙bieb u lproçess tat-tisjir tal-ikel esibit Ωgur li jmissulek is-sentimenti. Wara li dderie©a xog˙lijiet blokkbaster b˙al Iron Man u s-sikwel, id-direttur, u hawn ukoll attur prinçipali, Jon Favreau, irritorna g˙al film Ωg˙ir, tip ta’ xog˙ol indipendenti, li Ωgur hu g˙all-preferenza tieg˙u.

Çinema

13.07.2014 29

TRAnSFORmERS: AgE OF ExTIncTIOn

SUPERSPETTAKLU

ORÌA KOLOSSALI TA’ TIFRIK, TKISSIR U ÓERBA

Atturi Ewlenin: Mark Wahlberg, Stanley Tucci, Kelsey Grammer, Jack Reynor, Nicola Peltz, Titus Welliver Direttur: Michael Bay Distributur: Paramount Ma˙ru© mill-KRS Releasing Ltd

ls-saga ta’ Transformers , dawk il-blokkbasters ibbaΩati minn fuq il-©ugarelli Hasbro li wkoll kellhom serje televiΩiva, la˙qet ir-raba’ episodju bix-xog˙ol Transformers: Age Of Extinction . L-ewwel tliet partijiet urew il-battalja qalila bejn Ωew© razez ta’ robots li kapaçi jbiddlu ssura tag˙hom – l-Autobots, robots tajbin, ˙bieb tal-umani u d-Decepticons, il-kattivi.

Kull darba, id-dinja tag˙na tg˙addi minn gwaj kbir u minn ˙erba totali. Fit-tielet puntata, Transformers: Dark Of The Moon , il-gwerra ˙arxa bejn dawn il-gwerriera tal-˙adid ta˙t il-mexxejja rispettivi tag˙hom, Optimus Prime u t-tirann Megatron, t˙alli l-belt ta’ Chicago mfarrka.

Fil-bidu ta’ Age Of Extinction nilm˙u kartellun bil-kliem ‘Remember Chicago’, biex dawn l-affarijiet ta’ g˙ajb ma jer©g˙ux ise˙˙u. Issa, b’atturi ©odda, Transformers 4 jiΩviluppa erba’ snin wara l-˙erba ta’ Chicago, jaqbad vija o˙ra, b’aktar elementi ta’ kummiedja u storja aktar elaborata l-film jie˙u tliet sig˙at neqsin kwart.

F’Texas, Cade Yeager (Wahlberg) mekkanik, g˙andu l-abbiltà li jivvinta affarijiet straordinarji tal-metall, fosthom kelb robot ˙elu.

Ikun hu li jerga’ jiskopri lil Optimus Prime (vuçi ta’ Peter Cullen), il-kap tal-Autobots, issa ta˙t forma ta’ trakk imkisser u mitluq.

Grupp ta’ riçerkaturi fi ˙dan il-Gvern Amerikan jis-

Óin: 165 min. Çert. 12A

tudjaw bid-dettall l-attakki ta’ qabel tat-Transformers u jabbuΩaw iΩΩejjed fit-teknoli©ija li ma jkunux jistg˙u jikkontrollawha. Min˙abba f’hekk, jer©g˙u jid˙lu fid-dinja çorma robots potenti u minaççuΩi.

Il-battalja li se tinqala’ se tkun aktar imxerrda madwar diversi bliet fid-dinja, b’varjetà kbira ta’ robots, fosthom anke d-Dinobots ( robots f’forma ta’ dinosawri). Din ilproduzzjoni li teknikament hi meraviljuΩa, b’effetti speçjali brillanti, azzjoni ta’ distruzzjoni ta’ proporzjon ©gantesk, hija batuta fin-narrativa, però superjuri ˙afna g˙alla˙˙ar xog˙ol li ˙are©.

Verament impressjonanti hu t-taqbid bejn dawn l-esseri metalliçi, issa akbar u itwal minn qatt qabel, bl-umani ji©ru bejniethom qishom çorma nemel. B˙all-kapitli ta’ qabel, dan il-blokkbaster qed jikseb suççess enormi.

KOmPETIZZJOnI EmPIRE cInEmA

L-AQWA ÓAmES FILmS Bejn it-2 u s-6 ta’ Lulju 2014

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Kemm-il film in˙are© tas-serje Transformers Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil: Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.

Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet: ANT CASSAR, 85A, Triq Sant’Anna, Marsaskala, MSK 2124.

1.

2.

3.

4.

5.

How To Train Your Dragon 2 Maleficent The Fault In Our Stars 22 Jump Street Transformers – Age Of Extinction

AvviΩi

30 13.07.2014

AVVIÛI KLASSIFIKATI PROPRJETÀ ÓAL QORMI: Óanut lest minn kollox, b’qies ta’ 60 metru kwadru, g˙all-bejg˙ jew g˙all-kiri. Jinsab f’St Edward Street, Óal Qormi. Class 4 fuq 9946 permit. Çempel 0483 jew 9982 1546. ÓAÛ-ÛEBBUÌ : Post g˙allbejg˙ – g˙at-twaqqig˙ jew restawr, f’ÓaΩ-Ûebbu©. G˙al aktar informazzjoni çempel 2734 2053 jew 9980 0129.

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩla kbira ta’ appartamenti f’kull Ωona ta’ Malta. Jinbieg˙u ming˙ajr depoΩitu u n˙allsulek il-kuntratt. Offerta speçjali. G˙al aktar dettalji çempel 9992 4999.

Ming˙ajr a©enti jekk jog˙©bok.

PROPRJETÀ GÓALL-KIRI SAN LAWRENZ GÓAWDEX: St Lawrence Luxury Town House, Pjazza San Lawrenz, San Lawrenz, G˙awdex.

Town house en-suite g˙allkiri; Ωmien twil jew qasir.

Kapaçità minn 2 persuni sa 20 persuna. Fiha wkoll swimming-pool kbira. Dirett ming˙and is-sid.

G˙al iΩjed dettalji u ritratti Ωur is-sit www.saviourborgqronfli.com jew Facebook www.facebook.com/saviour.borg.186. Çempel 7944 0012 jew 9945 6051.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Daycriuser f’kundizzjoni tajba ˙afna ta’ 18-il pied u nofs, ideali g˙as-sajf jew g˙as-sajd, b’Ωew© muturi 60hp Johnson u b’gabina g˙al tnejn. Bil-

karru mieg˙u. Prezz €6500. Çempel 9989 5337.

Sander, kalibratur, Ωew© piedi wisa’, kundizzjoni mill-aqwa. Çineg grit 60 u 120 biex imorru mag˙ha. G˙al aktar informazzjoni çempel 7961 7945.

Inbig˙u kull tip ta’ arlo©©i.

Selezzjoni kbira ta’ arlo©©i tal-idejn Casio u Citizen, kemm digital jew analogs , varjetà kbira ta’ alarm clocks, kemm Citizen, Seiko Dugena tal-marka Pierre Cardin.

Varjetà sabi˙a ta’ cuckoos li ja˙dmu kemm bil-˙abel u bilbatterija. Prezzijiet tajbin.

Nag˙mlu wkoll tiswijiet ta’ arlo©©i tal-idejn, tal-˙ajt u grandfather clocks. Nag˙mlu wkoll testing bil-pressure test machine , sistema ta’ testing g˙al kull tip ta’ arlo©©i biex jintuΩaw g˙all-ilma ( vacuum test u pressurised test) waqt li qieg˙ed tistenna g˙alih.

Tiswija bil-garanzija. Irrikorru 110, Triq il-Kungress Ewkaristiku, il-Mosta. Çempel g˙al aktar informazzjoni fuq 2141 7253 jew 9982 5389.

TAGÓLIM Korsijiet f’livell Ordinarju f’diversi su©©etti b˙allMatematika, IngliΩ, Malti, FrançiΩ, FiΩika u o˙rajn.

Noffru wkoll korsijiet talECDL. Prezz €35 kull module.

Noffru wkoll korsijiet baΩiçi fil-kompjuter, €50. Çempel 2166 2241 jew 7766 2241 jew Ωur is-sit elettroniku www.tudorinstitute.com AGR AUTO JAPANESE PARTS GÓALL-KAROZZI Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’

Kupun AvviΩi Klassifikati IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

karozzi ÌappuniΩi u Koreani, fosthom Kia, Toyota, Isuzu, Daewoo, Mitsubishi, Honda, Subaru. Huma wkoll importaturi ta’ Ωjut u air filters, shock absorbers, brake pads, clutches, eçç. Parts ©enwini. G˙al aktar informazzjoni çempel 2144 6839 jew 9947 4504. Fax: 2147 Email : 0295. alex@agrautoparts.com

info@privateinvestigationmalta.com TAGÓLIM TAS-SEWQAN Tewmi Group g˙al lezzjonijiet tal-karozzi kemm manual u kif ukoll automatic. Cab service u karozzi g˙all-kiri bi prezzijiet ra©onevoli. Ûur is-sit www.tewmi.com jew çempel 9942 2422.

NURSING XOGÓOL TAL-ÌEBEL Care and Cure Group Ltd: infermiera m˙arr©a, caring assistants, nannies, nies im˙arr©in biex iΩommu kumpanija, g˙ajnuna fid-djar u night sitters.

Servizz ta’ 24 sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-kiri: wheelchairs, hoists, commodes, walking frames u hospital beds. G˙al aktar informazzjoni çempel fuq dawn in-numri: 2137 6946/ 9947 0178.

DAR GÓALL-ANZJANI Medina Home for The Elderly, 106 Labour Ave, ir-Rabat. Dar g˙all-anzjani mg˙ammra bil-kumditajiet kollha. Staff ikkwalifikat. Nurses u care workers 24 sieg˙a. Prezzijiet ra©onevoli li jibdew minn €25 kull persuna.

Naççettaw respite u bed ridden. Çempel fuq dawn innumri: 2145 4908, 2145 4858 jew 7945 4908.

INVESTIGAZZJONI PRIVATA Ûwi©ijiet, g˙erusija u relazzjonijiet o˙ra. DNA testijiet forensiçi, tfal ma˙tufa minn Malta, kaΩijiet çivili, kaΩijiet o˙ra fil-qorti.

Problemi ta’ kumpaniji jew negozju. Nag˙tu xhieda filQorti.

Na˙dmu f’Malta u kif ukoll barra. Çempel 7959 0000 jew

Varjetà ta’ ˙wat, ˙oroΩ, kanali tal-ilma, çangatura qadima jew ©dida, kantun qadim, lavur ta’ kull tip. Biex tikseb aktar informazzjoni çempel lil Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 9947 7167.

KISI, TIBJID U TIKÓIL Jason Gatt g˙al kull xog˙ol ta’ tibjid u tik˙il, kisi normali, fuq il-fil, fuq xog˙ol antik u bilpont, kisi bil-©ibs u graffiato.

Kiri ta’ cherry picker (tower ladder). G˙al aktar infromazzjoni çempel fuq 9945 4235 jew 2180 5811.

ma. Nispeçjalizzaw fuq xog˙ol ta’ waterproofing u membrane b’10 snin garanzija. Xog˙ol professjonali bl-aqwa materjal ISO pool. G˙al stima bla obbligu çemplu 7972 9967 jew Ωur is-sit www.kendawaterproofing.com MUSIC LINK Issibilna kull tip ta’ strumenti muΩikali, fosthom drums kemm akustiçi u elettriçi, cymbals, percussion, pjanijiet di©itali, baby grand pianos, sound mixers u sound cards. Apparat ta’ DJ, sound systems, kitarri klassiçi u akustiçi, bass guitars, strumenti tar-ram, wood winds, vjolini, spare parts u aççessorji o˙ra. G˙andna ssib wkoll kotba tal-muΩika tat-tag˙lim.

Mur Music Link, 262, Triq Fleur-de-Lys, B’Kara. Çempel 2148 2796.

ESTENSJONIJIET TA’ TELEFOWNS Tiswija u installazzjoni fuq estensjonijiet tat-telefowns g˙al kull tip ta’ linji fissi. G˙al aktar informazzjoni tista’ ççempel fuq 7993 0419.

DARREN WATER PROOFING MANNICK DANCING SCHOOL G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuq faççata, bjut, appo©©i, gallarijiet, eçç. Membrane jew liquid membrane . Mela pprote©i lproprjetà tieg˙ek mill-ilma taxxita u çempel issa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol fuq is-sit www.darrendoitall.com

WATERPROOFING U MEMBRANE

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stili ballroom jew Latin-Amerikan.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙allbeginners u kompetizzjonijiet minn Imperial Qualified Dance Teacher (I.S.T.D.) Ibg˙at SMS fuq 7925 3015 jew çempel 2138 6818 sa 12.00pm.

NIXTIEQ NILTAQA’

Il-bejt tieg˙ek jag˙mel l-ilma?

G˙andek problema ta’ moffa?

Kenda Ltd issolvilek il-proble-

Jien ra©el wa˙di u nixtieq niltaqa’ ma’ persuna ta’ bejn 30 u 35 sena g˙al skop ta’ ˙biberija. Çempel fuq 9922 3462.

Offerta 1: ©img˙a wa˙da

€3.50

Offerta 2: 5 ©img˙at

€10

Offerta 3: 2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at

€15

Offerta 4: 13-il ©img˙a

€30

Offerta 5: 26 ©img˙a

€56

Offerta 6: 52 ©img˙a

€93

ÓLAS B’CHEQUE JEW CASH LIL: Sound Vision Print Ltd,

ISEM, KUNJOM u INDIRIZZ

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Milend, il-Óamrun, ÓMR 1717

AvviΩi

13.07.2014 31

AVVIÛIÌENERALI Il-Banda Beland fil-Kalkara G˙al sena o˙ra l-Banda Beland taΩ-Ûejtun ©iet mistiedna mill-G˙aqda MuΩikali San ÌuΩepp talKalkara biex tag˙ti s-servizz tag˙ha nhar il-festa ta’ San ÌuΩepp fil-lokalità tal-Kalkara, li din is-sena ser ti©i ççelebrata nhar il-Óadd 20 ta’ Lulju. Fis-6.00pm il-Banda Beland tag˙mel març madwar iç-çentru tal-lokal sal-˙ru© tal-purçissjoni fejn tilqa’ l-vara titulari ta’ San ÌuΩepp fuq iz-zuntier tal-knisja parrokkjali b’daqq ta’ innijiet. Wara, il-banda tie˙u postha fuq il-plançier armat fix-xatt fejn ittella’ programm ta’ muΩika varjata. Il-Banda Beland tkun ta˙t id-direzzjoni tal-Assistent Surmast Tancred Grech.

Il-Banda Beland fil-Balluta Fuq stedina tas-Soçjetà MuΩikali tal-Karmnu Balluta, il-Óadd 27 ta’ Lulju, il-Banda Beland taΩ-Ûejtun ser tag˙mel març u programm f’servizz ©did fil-lokalità tal-Balluta fl-okkaΩjoni tal-festa tal-Madonna tal-Karmnu. Fis-7.00pm il-Banda Beland tibda març mad-dawra tax-xatt tal-Balluta u wara ttella’ programm ta’ muΩika varjata fil-Pjazza tal-Balluta. Il-Banda Beland tkun ta˙t id-direzzjoni tal-Assistent Surmast Gordon Baldacchino.

Ikla GrandjuΩa Tradizzjonali L-G˙aqda tan-Nar Santa Marija tal-Imqabba qed torganizza l-Ikla GrandjuΩa Tradizzjonali ta’ xahar qabel il-festa, il-Ìimg˙a 18 ta’ Lulju 2014 fil-Pjazza tal-Imqabba. Waqt din l-ikla wie˙ed jista’ jag˙Ωel bejn ti©ie© u ˙ut. Ti©i servuta wkoll deΩerta. Prezz: €12 u tfal i˙allsu €6. G˙ar-riservazzjonijiet avviçinaw lill-membri tal-istess g˙aqda.

Aerobics Classes fl-Imqabba Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza aerobics classes kull nhar ta’ Óamis fis-7.30pm fil-KaΩin tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba. L-ewwel sessjoni ser issir nhar il-Óamis 17 ta’ Lulju 2014 u ser ikunu ta˙t issupervizjoni ta’ instructor professjonali.

Riservazzjonijiet isiru fuq 9927 5037 jew 7953 9542, filwaqt li aktar informazzjoni tinkiseb fuq is-sit elettroniku tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Afternoon By The Pool ma’ Tal-Ìilju Junior Club, l-Imqabba Il-Junior Club fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju talImqabba ser jorganizza attività g˙at-tfal kollha tal-Imqabba u l˙bieb tag˙hom nhar l-Erbg˙a 30 ta’ Lulju 2014. Din l-attività ser issir fil-Cosmos Farmhouse, f’Ta’ Kandja, limiti tal-Imqabba, façilità mag˙mmra b’pool, li matulha ser ikun hemm bosta attivitajiet divertenti g˙at-tfal, fosthom log˙ob u divertiment ie˙or.

It-tfal ser ikollhom l-opportunità li jg˙umu u ser ji©i servut ukoll ikel u xorb. Il-grupp ser ikun ta˙t is-superviΩjoni stretta tal-membri tal-Kummissjoni Nisa. Trasport jitlaq mill-pjazza ewlenija talImqabba fl-4.00pm.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7946 0156 jew 7982 6994 u aktar informazzjoni tinkiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju www.talgilju.com

Barbecue Fuq il-Bejt tal-KaΩin tal-Ìilju, l-Imqabba Is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza Barbecue Night kbir b˙ala çelebrazzjoni tas-suççess tal-festa talMadonna tal-Ìilju 2014. Dan il-barbecue ser isir nhar is-Sibt 2 ta’ Awwissu 2014 mit-8.00pm fuq il-bejt tal-bini l-©did tal-KaΩin tasSoçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju, li jinsab fil-pjazza ewlenija tal-Imqabba.

Il-menù ser jinkludi appetizers, g˙a©in il-forn, la˙am jew ti©ie© imsajjar barbecue, servut ma’ jacket potatoes u ˙axix, kif ukoll ©elat. Ser ikun hemm divertiment muΩikali li ser iΩomm kumpanija mill-aqwa lil dawk kollha preΩenti.

Biljetti jinkisbu fuq in-numru 7985 3044 jew ming˙and Bice Farrugia u l-membri tal-Kumitat tan-Nisa. Aktar informazzjoni mis-sit elettroniku www.talgilju.com jew email lil info@talgilju.com. Kul˙add mistieden jattendi.

AGÓFAS LIKE FUQ IL-PAÌNA TAGÓNA TA’ FACEBOOK www.facebook.com/kullhadd

Almanakk

32 13.07.2014

It-Tnejn

IT-TEMP GÓAL-LUM

It-Tlieta

L-Erbg˙a

TWISSIJIET: Xejn

RITRATT­MILL-ANTIK

L-OGÓLA TEMPERATURA: 30°C L-INQAS TEMPERATURA: 21°C INDIÇI UV: 9 TEMP: Xemxi

HI

30°C

30°C

30°C

LO

22°C

22°C

22°C

UV

09

09

09

VIÛIBBILTÀ: Tajba

Il-Óamis

Il-Ìimg˙a

­Is-Sibt

RIÓ: Óafif g˙al moderat mill-Punent g˙all-Majjistral li jsir ˙afif BAÓAR: Moderat li jsir ˙afif g˙al moderat IMBATT: Baxx mill-Majjistral li jsir lokalment ftit li xejn

HI

30°C

31°C

32°C

LO

22°C

22°C

24°C

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 25°C

UV

09

09

09

Suq tal-˙ut fil-Belt Valletta, ritratt li jmur lura g˙all-1933

SpIÛERIjI­LI­jIfTÓU­ LLUM­IL-ÓAdd Collis Williams Pharmacy, 15, Triq ir-Repubblika, il-Belt Valletta Cosmed Pharmacy, Soccors, Triq Villambrosa, il-Óamrun St Venera Pharmacy, 532, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, Santa Venera St Jude Pharmacy, 213, Triq il-Wied, Birkirkara St Matthew’s Pharmacy, Triq ix-Xatt, il-GΩira SpiΩerija Kappara, Ûbibu Lane, San Ìwann Stella Maris Pharmacy, 34, Triq Millner, Tas-Sliema Il-MehrieΩ Pharmacy, 31, Triq Giovani Curmi, l-Iklin M©arr Pharmacy, Triq il-Kbira k/m Triq Vitale, l-Im©arr Malta Mellie˙a Pharmacy, 111, Triq George Borg Olivier, il-Mellie˙a Fleming Pharmacy, 61, Triq ÓaΩ-Ûabbar, Ra˙al Ìdid Verdala Pharmacy, 57, Triq il-Gendus, Bormla Bellavista Pharmacy, 88 Triq il-Hortan, Marsaskala St Philip Pharmacy, Triq iç-Çeppun, Óal G˙axaq Prestige Pharmacy, 16, Triq San ÌuΩepp, Óal Kirkop Brown’s Pharmacy, 47, Vjal il-Óelsien, ÓaΩ-Ûebbu© Nova Pharmacy, 142, Triq il-Kulle©©, ir-Rabat Malta

dIN­IL-ÌIMgÓA­ MILL-ISToRjA

14.07.1976 Ti©i fit-tmiem il-piena kapitali fil-Kanada.

G˙awdex Fontana Pharmacy, Triq il-G˙ajn, il-Fontana Lauretana Pharmacy, 36, Triq l-Im©arr, G˙ajnsielem

NUMRI­REBBIEÓA SUPER 5

GRAND LOTTERY

26 24 16 06 43 00 05

07 07 02 03 06 15.07.2006 Ji©i varat is-sit soçjali Twitter.

Kompetizzjoni Ktieb

13.07.2014 33

KomPeTiZZJoni KTieb

xemx wiSq SabiÓa

ÌuÛÈ STagno Ix-xena letterarja Maltija ˙adet xokk qawwi fl-2001, meta lMinima ppubblikaw ir-rumanz Inbid ta’ Kuljum , x o g ˙ o l awtur ©did Ωag˙Ωug˙ – ÌuΩè Stagno. Xokk g˙ax g˙allewwel darba f’rumanz popolari kien hemm djalogu u lingwa©© skjett, kif jifhmuh u jitkellmuh in-nies reali, ming˙ajr kantunieri u li tkellem dwar su©©etti li rari kont issibhom fir-rumanzi Maltin.

Inbid ta’ Kuljum , wara rreazzjonijiet qawwija inizjali, g˙adda biex reba˙ premju filPremju Letterarju 2001 kif ukoll g˙amel lil Stagno isem mag˙ruf mal-qarrejja Maltin kollha.

Sentejn wara, fl-2003, Stagno ˙are© bit-tieni rumanz tieg˙u, Xemx Wisq Sabi˙a , li wkoll g˙adda biex sar bestseller u

fost l-iΩjed kotba Maltin imfittxija minn eluf ta’ qarrejja.

Wara xi snin li, g˙al diversi ra©unijiet, dan ir-rumanz ma kienx jinsab fil-˙wienet, ˙are© f’edizzjoni ©dida fl-2013, diddarba ppubblikat mill-Merlin Publishers, il-dar ta’ pubblikazzjoni li mag˙ha issa kien qed jippubblika Stagno.

Jekk Inbid ta’ Kuljum kien a˙rax, raff u pastaΩ, Xemx Wisq Sabi˙a huwa – fi kliem l-awtur stess – l-abiss.

Rumanz pop ie˙or li jsegwi l˙ajja ta’ erba’ ©uvintur fil-bidu tas-snin 2000 li b˙alhom konna u g˙adna naraw bilmijiet, kull nhar ta’ Sibt i˙ufu mat-toroq ta’ Paceville.

Xemx Wisq Sabi˙a huwa dak kollu li dejjem g˙arafna iΩda qatt ma xtaqna nitkellmu dwaru: id-dwejjaq, il-kruha, il˙aΩen, il-vulgarità ta’ ©eneraz-

zjoni li ma kien fadlilha xejn xi tg˙id; Paceville, il-familji working class ta’ Marsaxlokk, i l - weekends f’G˙awdex, Ωwie© g˙ax m’hemmx iΩjed x’tag˙mel u tletin elf lira dejn g˙all-post.

Dan kollu huwa Xemx Wisq Sabi˙a – esperjenza ta’ qari li ˙add m’g˙andu jg˙addi bla ma jaqra, milestone fil-letteratura Maltija kif ukoll ritratt ta’ perjodu fis-soçjetà Maltija li se jidher familjari g˙alina lkoll.

Xemx Wisq Sabi˙a , flimkien mal-kotba l-o˙ra kollha ta’ S t a g n o ( Inbid ta’ Kuljum , Ramon u Ω-Ûerbinotti , What Happens in Brussels Stays in Brussels ) , k o l l h a j i n s a b u g˙all-bejg˙ mill-˙wienet talkotba kollha, jew bl-internet direttament ming˙and il-pubblikatur fuq www.merlinpublishers.com

SILTA MILL-KTIEB il-©img˙a l-lotterija tas-Super 5 la˙qet l-akbar somma qatt re©istrata: Lm132,000.

‘A˙na’ huma jien – ji©ifieri Alex – u s˙abi LasPalmas u Redentur; dan tal-a˙˙ar jistenniena barra ©o biçça Morris Marina misruqa l-Óadd li g˙adda mill-in˙awi ta’ Tignè.

Redentur kien imsemmi hekk min˙abba xi weg˙da li kienet g˙amlet ommu ta˙t l-Img˙obbi talIsla bit-tama li jkollha ˙las bla problemi. A˙na bejnietna nsej˙ulu Red. L-ewwel nett biex inqassru. Ittieni biex ma nda˙˙kux nies bina.

“M-m-m’g˙andix xi ntikom,” ilaqlaq is-sid, ra©el ri˙a t’g˙araq ta’ madwar ˙amsin sena. Peress li malli d˙alna ordnajnielu jΩomm idejh ’il fuq, l-intiena ta˙kem iΩjed.

LasPalmas ixarrablu daqqa ta’ ˙arta. “Imla aqqanna,” jg˙idlu b’le˙nu ˙iere© stramb minn ©olkalzetta tan-nisa li liebes f’rasu.

“Ibda imla g˙ax nimliek jien,” inΩid jien. “Biç-çomb nimliek, jien.”

Sid il-banka jirtog˙od; waqt li firrokna wa˙da xi˙a, l-unika klijenta f’dak il-˙in li d˙alna, tibda

tnewwa˙ u trodd is-slaleb. Naqta’ rasi li din xi wa˙da minn dawk li joqog˙du jçemplu lil Cuschieri f’nofsinhar biex igergru fuq l-g˙oli tal-˙ajja…imbag˙ad ji©u jberbqu flushom g˙and tal-lottu. Peress li ssid b˙al donnu jippreferi jkompli jiççassa lejna flok jimla l-borΩa bilflus, intih daqqa ta’ kanna ©o nofs mo˙˙u. Ix-xi˙a ter©a’ tibda tnewwa˙, lanja irritanti li issa waslet biex te˙odli s-sentimenti ta’ mo˙˙i, u li jekk ma tiqafx minnufih lest li nwaqqafha jien, imqar b’daqqa ta’ çipp ©o ˙alqha. Mur ara: mhux xi dentatura taç-çaqquf tmur fin-nofs?

“Ejja nann,” ng˙id lil sid il-banka g˙all-a˙˙ar darba. Subg˙ajja jikluni, o***a.

Is-sid b˙al qisu jinduna li wasalt biex nitlef il-paçenzja u fl-a˙˙ar jibda jbattal il-flus mill-kexxun u jix˙ithom dritt fil-borΩa. Mazzi talg˙axra, tal-˙amsa. Xi wa˙da ta’ Borg Olivier ’l hemm u ’l hawn. “Óaffef aqqanna,” jg˙idlu LasPalmas.

Is-sid i˙ares lejna u jg˙idilna li

m’g˙andux flus iΩjed.

Intawwal g˙onqi u n˙ares ©olkexxun.

“Daqshekk biss?”

“D-d-dak kollox.”

“Ja giddieb,” jg˙idlu LasPalmas.

Hu wkoll jipprova jittawwal filkexxun, b˙ali.

“Cards tal-mobile m’g˙andekx?”

Is-sid ikompli jiççassa.

Daqqa ta’ kanna o˙ra fuq rasu, allura. Dan is-senter daqt in©ibu ximitarra.

“Cards. Tal-mobile.”

Is-sid ixengel rasu.

“Nafu li tbig˙ anke minn dawk.” “Ìieli xtrajna ming˙andek,” jg˙idlu LasPalmas.

“Ara x’se ng˙idlek, nann. Óa ntik nofs minuta çans sakemm i©©ibli lcards kollha li g˙andek. Jekk dawk il- cards ma jkunux f’din il-borΩa f’dak il-˙in, nisparalek. Intajjarlek rasek barra. Bis-serjetà qed ng˙idlek…mhux bil-l**a. Suq!” “F-F-fuq ©ewwa qeg˙din.”

“Mela mur ©ibhom.

Ejja! Çaqlaq!”

“

“

Alex…u biex nurih li ma tantx qabillu jag˙milha tal- hero mieg˙i, inqabbadlu l-kanna tal-Berqa ta’ nannuwi ma’ mo˙˙u u nheddu li jekk ma jibdiex jimla’ l-borΩa li g˙andu quddiemu issa stess, nisparalu.

Inbajjad il-˙itan ta’ diΩ-Ω**b ta’ banka bl-a˙mar.

Wa˙˙al fis-s˙ana, wa˙˙al filbluha taΩ-Ωg˙oΩija, wa˙˙al fil-mentalità ˙aΩina tat-tfal tal-lum li jsirulek sinjuri mil-lejl g˙an-nhar; fatt hu li dalg˙odu jien u l-e˙we qed nag˙mlu hold-up fuq il-banka tallottu ta’ dan l-iddiΩgrazzjat li g˙andi quddiemi. Konna ilna ng˙idu li xi darba nwettqu bravura ta’ dan it-tip, imma dejjem naqsulna kemm il-kura©© u kif ukoll linçentiv.

Illum, però, dawn iΩ-Ωew© kwalitajiet g˙andna bl-abbundanza: ilkura©© bis-sa˙˙a ta’ flixkun inbid ‘tal-g˙enba’… minn dak li wara Ωew© tazzi tispiçça fuq xi mejda tkanta wa˙dek Lança Ìejja u O˙ra Sejra; l-inçentiv ©ej mill-fatt li din

Mistoqsija: X’karozza uΩaw g˙as-serqa?

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb XEMX WISQ SABIÓA ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS. Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd li ©ej, 20 ta’ Lulju Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-ktieb ÓREJJEF TA’ ÌAÓAN U STEJJER OÓRA huwa:

ANGELO VASSALLO, Ent. B, Apt. nru 7, Binja Ìublew tal-Fidda, Triq George Tayar, San Ìwann

Log˙ob

34 13.07.2014

TISLIBA BIN-NUMRI Po©©i n-numri f’posthom Bi 3 numri 036 093 202 369 447 508 519 545 619 628 709 733 804 873 879 936

B’4 numri 0988 1510 1741 1742 2335 2354 2454 2498 2636 2716 3140 3270 3387 3606 4036 4048 4719 5245 5463 5688 6060 6205 6339 6709 6902 7003 7138 7654 7712 8197 8360 8494

8567 8591 8606 8788 9435 9885

B’5 numri

B’6 numri

04356 05840 16854 18091 21306 24505 24869 30450 31369 38448 47197 47880 56657 71718 75472 78888 87139 92788 94612 96829 96957 98453

349546 392947 718602 818105

Bi 8 numri 24263684 70432788 86334428 89685177

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

Irba˙ xampù u conditioner Wella Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha: KOMPETIZZJONI WELLA, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:......................................................................................... .....................................................................................................

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra: JOANNE DEBONO, 14, Triq Mons Fenech, il-Mosta.

Kompetizzjoni Centro Casalinga Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Isem:...................................................................................................................................................................

4

Indirizz:.............................................................................................................................................................. ...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

Log˙ob

13.07.2014 35

IRBAÓ €25 fI flus

27

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25 L-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

TIslIBA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,16.

9,12.

10.

12.

1.

Frotta (6) 2,21M. InΩarma (6) 3.

United States Ship (1,1,1) 5.

Joe Agius Delia (1,1,1) 6.

Ti©ri bl-IngliΩ (3) 8.

Jikkontestaw l-elezzjoni (9) 11,22. Tista’ tkun silla (5) 12.

Ara 9 13,19. Nitlaq (6) 14.

Garr (6) 15.

Ara 18 17.

Taxxa (3) 21. Ìnien (3) 22.

Ara 11

Xalar? (5) Fejn nabitaw (4) Sit ta’ antikità (5) Ma nurix (5) Óut (6) G˙ad-divertiment tat-tfal (6) Ara 7 Plural ta’ ˙in? (8) Ara 13 Ma qag˙adx b’idu fuq Ωaqqu (5) Ara 2 Fihom persuna (4) Wirtet bla ras (5)

16.

18,15.

19.

20.

21.

23.

24.

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA Mimdudin:

Weqfin:

1.

4.

7,9.

10.

12.

18,19.

20.

21.

23.

24.

1.

2,5.

3.

6.

8.

11.

12,16.

13.

14,21W. 15.

17.

22.

Banka, Flus, Skars, Óanfus, Beland, Illum, Falla, Iva, Tetu, Rajt

BraΩil, Nislef, Ash, SOS, Kavallier, Le, Balla, Lia, Dlamijiet, Imorru, LAV, Art

QED TAGÓRAfHOM? fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom? Ójiel: Is-sie˙eb ta’ wa˙da mill-attriçi huwa l-eksra©el tal-o˙ra.

Attriçi 1:

Attriçi 2:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Isem: Indirizz:

Nru tat-Telefown: Bryan Cranston

REBBIEÓ TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA EMANUEL TABONE, Blk 5, Flat 1, Yacht Marina Apts, Telg˙et Gwardaman©a, Tal-Pietà, PTA 1310

Aaron Paul

Sports

36 13.07.2014

MALTA TITLOB OpINJONI dWAr IL-MANIpULAzzJONI FL-ISpOrT Nhar il-Ìimg˙a li g˙adda s-Segretarju Parlamentari José Herrera ˙abbar li Malta g˙all-ewwel darba talbet lill-Qorti Ewropea tal-Ìustizzja opinjoni dwar ilvalidità jew le ta’ çertu aspetti talKonvenzjoni dwar il-Manipulazzjoni flisport. Huwa qal dan wara li, fid-9 ta’ Lulju, il-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill talEwropa approvaw il-proposti favur din ilKonvenzjoni.

Is-Segretarju Parlamentari qal li Malta, sa mill-bidu nett, qalet li taqbel mal-g˙anijiet ta’ din il-Konvenzjoni li huma intiΩi primarjament biex jikkumbattu l-manipulazzjoni fl-isport. Madankollu, mill-bidu nett, Malta dejjem kellha riservi fuq çertu dispoΩizzjonijiet li jmorru lil hinn mill-objettivi u l-iskop tal-Konvenzjoni.

Konvenzjoni. Fil-fatt, din id-definizzjoni tirrelata esklussivament g˙al-liçenzjar u regolamentazzjoni tal-operaturi li mhux fliskop tal-Konvenzjoni.

2.

Malta jidhrilha wkoll li din iddefinizzjoni tmur kontra r-regoli tat-trattat tal-UE fejn dan g˙andu x’jaqsam maççaqliq liberu tas-servizzi. Il-kwistjoni tallegalità tal-industrija tal-log˙ob g˙andha tkun relatata mal-prinçipji fundamentali tal-li©i Ewropea senjatament ma’ dak li huwa neçessarju, ©ustifikabbli u pproporzjonat. Min˙abba f’hekk, stat membru ma jistax jiddikjara tali servizz ta’ gaming b˙ala illegali sempliçiment abbaΩi tal-li©i nazzjonali.

Is-Segretarju Parlamentari spjega x’kienu l-o©©ezzjonijiet ta’ Malta fuq din il-konvenzjoni.

Huwa qal li l-Konvenzjoni tg˙id li lim˙atri illegali fl-isport g˙andhom ji©u mifhuma b˙ala dawk l-im˙atri li huma meqjusa illegali skont il-li©i tal-pajjiΩ talkonsumatur. “Din id-definizzjoni tista’ tag˙ti lok g˙all-operaturi liçenzjati f’Malta li jistg˙u ji©u kkunsidrati b˙ala illegali minn stati o˙ra minkejja li jkunu liçenzjati u kkontrollati mill-Awtorità tal-Log˙ob u lLotteriji (LGA) skont il-li©i Maltija. Apparti minn hekk, id-definizzjoni ta’ m˙atri illegali fl-isports (illegal sports betting) ma timmirax speçifikament g˙al dawk l-operaturi li huma involuti f’kaΩijiet ta’ frodi flisport,” sostna s-Segretarju Parlamentari.

Is-Segretarju Parlamentari spjega l-passi li ˙adet Malta biex id-definizzjoni kif proposta dwar l-im˙atri illegali ma ti©ix approvata. Qal li fl-istanding committee fi ˙dan il-Kunsill tal-Ewropa f’Baku fit-23 ta’ Mejju, kif ukoll f’laqg˙at o˙rajn, Malta

ressqet proposti biex fost l-o˙rajn ti©i emendata din id-dispoΩizzjoni.

“Malta ddikjarat dawn ir-riservi tul innegozjati tal-Konvenzjoni u s-sena l-o˙ra kitbet lill-Kummissjoni Ewropea f’dan irrigward. Il-Kummissjoni Ewropea pparteçipat fin-negozjati u ppruvat tippaçifika l-poΩizzjonijiet diversi tal-Istati Membri. Minkejja dan kollu, id-definizzjoni baqg˙et kif inhi,” qal Herrera.

“G˙alhekk, min˙abba dawn ir-riservi kollha u l-portata tal-kwistjoni, Malta ddeçidiet li tapplika fil-Qorti tal-Ìustizzja Ewropea g˙all-opinjoni fit-termini talartiklu 218 (11) TFEU. Hawn sabiex tie˙u opinjoni dwar jekk l-abbozz talKonvenzjoni kontra l-manipulazzjoni talisport hija kontra l-prinçipji tas-suq intern

tal-Unjoni Ewropea min˙abba li din timmira li tirregola l-attivitajiet marbuta mallog˙ob tal-azzard,” tenna Herrera. IsSegretarju Parlamentari José Herrera qal li ©ie involut l-Uffiççju tal-Avukat Ìenerali u ttie˙du wkoll il-pariri minn diversi esperti legali fis-su©©ett.

Is-Segretarju Parlamentari qal li lo©©ezzjonijiet ta’ Malta huma tlieta: 1.

Avolja Malta hi favur l-iskop dikjarat tal-Konvenzjoni, fis-sens li din timmira li traΩΩan il-manipulazzjoni fl-isport u lmatch fixing, jidhrilha li d-definizzjoni ta’ illegal sports betting u materjal ançillari mmirati kontra illegal sports betting mhumiex relatati mal-iskop tal-istess

3.

Finalment, id-definizzjoni inkwistjoni u materji relatati se jarmonizzaw ir-regolamentazzjoni fl-industrija talgaming fuq livell Ewropew meta l-istess UE tramite l-istituzzjonijiet tag˙ha g˙adha m’g˙amlet l-ebda regolamentazzjoni simili. Dan jista’ naturalment jimpatta fuq regolamentazzjoni Ewropea futura f’dan is-settur.

Fil-konferenza tal-a˙barijiet is-Segretarju Parlamentari qal li l-Gvern qed jie˙u bisserjetà ˙afna l-industrija tal-gaming f’Malta li matul dawn l-a˙˙ar snin kibret f’wa˙da mill-akbar industriji tal-pajjiΩ. “Il-Gvern i˙oss li dment li huwa qed jippromovi din l-industrija b’mod le©ittimu u f’qafas legali, trasparenti u regolarizzat, se jibqa’ jag˙mel dak kollu neçessarju u jmexxi ’l quddiem din l-industrija,” temm jg˙id isSegretarju Parlamentari.

Fil-konferenza tal-a˙barijiet kien hemm, fost o˙rajn preΩenti, iç-Chairman EΩekuttiv tal-LGA s-Sur Joseph Cuschieri u d-Deputat Avukat Ìenerali Donatella Frendo Dimech.

JUMEJN TA’ SUÇÇESSI GÓALL-GÓAWWIEMA MALTIN FIL-LOGÓOB TAL-FISEC FI VJENNA L-g˙awwiema Maltin fet˙u llog˙ob tal-FISEC mill-ewwel bir-reb˙ ta’ medalji. Michael Umnov reba˙ il-medalja taddeheb fil-200 metru short

course breaststroke kif ukoll irrekord ta’ dan il-log˙ob. L-istess g˙awwiem rebah il-bronΩ fil-100 metru short course butterfly . Matul it-tieni jum,

L-Issk kola ħ ħe enti tillm lment tiistiiedn dnek gĭal-Laqg gĭ g ĭa ˅Gp

¡¡ ¡¡

lii se ssiirr fiis-Sala ta al-Issk kolla nharr l-Errb b b ĭ

ĭ GX]G ˅Gs GYWX4 fll-10.00 am m u 6.30 pm m. Int miitllub/ ub/ b/a ta attendii lla aqg gĭ g ĭa miin nn nhom.

AIO SEC .RUV WD¶ VHQD JřDO dawk li jridu

.RUV WD¶ VHQWHMn fil-Livell Avvanzat, Intermedju u Ordinarju.

jakkwistaw ULĪXOWDWL ořra fil-Livell Ordinarju.

Indir diriz izz iz z: Giovanni Curmi HSS, Triq il-ŒGLGD fi Triq il-Kbira, NXR 1971 Tel: 21416422 22//21431407 07,, e -mail: gcurmi.hss@gov.mtt,, Websit ite e www.gchss.edu.mt e:

Michael Umnov reba˙ ilmedalja tad-deheb fl-Individual Medley fit-200 metru short course u wettaq rekord g˙alllog˙ob tal-FISEC.

Kimberly Castelletti reb˙et ilmedalja tal-bronΩ short course fil-backstroke. Aktar suççessi g˙al Neil Muscat meta reba˙ ilbronΩ fil-100 metru short course backstroke . Amy Micallef reb˙et il-medalja talfidda fil-50 metru short course breaststroke. Charis Ceccarelli reb˙et il-bronΩ fil-100 metru short course butterfly . Anke Michael Stafrace fl-ewwel jum

MC .RUV WD¶ VHQWHMQ talal Matrikola li jwassal JřDG-GřXO fl--Università WD¶ 0DOWD

kompla jΩid mar-reb˙ ta’ medalji meta reba˙ il-bronΩ fil50 metru short course breaststroke.

Matul il-©urnata tal-lum, Neil Muscat kompla jibbrilla meta kiser ir-rekord nazzjonali fil-50 metru short course backstroke meta waqt il- heats waqqaf larlo©© f’˙in ta’ 26.81 sekonda.

Illum da˙˙lu wkoll fix-xena latleti Maltin bl-ewwel heats.

Sports

13.07.2014 37

ÓARSA LEJN IL-GRAND PRIX TAL-GRAN BRITTANJA RAPPORT TA’ LIAM GAUCI

ROSBERG TAÓT PRESSJONI Battalja mqanqla Ming˙ajr dubju ta’ xejn, kienet il-battalja ta’ bejn dawn iΩ-Ωew© sewwieqa li fil-fatt serqet ix-xena f’Silverstone.

Alonso wera x’kapaçità u determinazzjoni kbira g˙andu hekk kif ˙are© ikkargat mis-sittax-il post biex malajr sab ru˙u ji©©ieled g˙all-˙ames post ma’ Vettel.

Malajr deher çar li l-ÌermaniΩ kellu karozza ferm iktar veloçi minn tal-Ispanjol. Madankollu, Alonso ˙addem rasu u beda jag˙laq il-bieb f’wiçç Vettel f’kull kurva biex ma j˙allihx ida˙˙al imnie˙er ir-Red Bull tieg˙u ma©enbu. Meta fl-a˙˙ar Vettel irnexxielu jid˙ol ˙dejn Alonso, l-Ispanjol beda jrossu mal-©enb taç-çirkwit, xi ˙a©a li m’g˙o©bot xejn lill-ÌermaniΩ, illi ta’ spiss beda jag˙mel kuntatt mal-garaxx tieg˙u biex jilmenta dwar dan l-a©ir.

Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar Vettel mar minn fuq g˙aliex qabeΩ lil Alonso u kiseb il-˙ames post. Minkejja t-tgergir tieg˙u, dan il-konfront kien eçitanti ˙afna g˙annies li segwewh u patta g˙all-motonija li kkaratterizza faΩijiet o˙ra tat-tellieqa.

Fil-fatt, l-ilmenti tal-uffiçjali tal-Ferrari u tar-Red Bull dwar l-aggressività tal-konfront kollha waqg˙u fuq widnejn torox hekk kif l-istewards ˙assew li dak li ©ara kien parti naturali tal-isport. Wie˙ed ma jkunx sorpriΩ b’din id-deçiΩjoni meta jiskopri li l-kap tat-tim tal-istewards f’Silverstone ma kien ˙add ˙lief Nigel Mansell, li ta’ spiss kien il-protagonista ta’ dan it-tip ta’ sewqan aggressiv matul il-karriera tieg˙u.

Punti importanti

KLASSIFIKA TAL-F1 | AWSTRIJA

KLASSIFIKA TAS-SEWWIEQA

Nru

Sewwieq

Tim

Óin

Nru

Sewwieq

Tim

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Valtteri Bottas Felipe Massa Fernando Alonso Sergio Perez Kevin Magnussen Daniel Ricciardo Nico Hulkenberg Kimi Raikkonen

Mercedes Mercedes Williams Williams Ferrari Force India McLaren Red Bull Force India Ferrari

1:27.54.976 +1.9 +8.1 +17.2 +18.3 +28.2 +31.5 +42.9 +43.5 +47.1

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Nico Rosberg Lewis Hamilton Daniel Ricciardo Fernando Alonso Sebastian Vettel Nico Hulkenberg Valtteri Bottas Jenson Button Felipe Massa Kevin Magnussen

Mercedes Mercedes Red Bull Ferrari Red Bull Force India Williams McLaren Williams McLaren

Hamilton ma setax ikollu tellieqa a˙jar milli kellu lÓadd li g˙adda meta kiseb riΩultat li feta˙ il-©lieda g˙ar-reb˙ tal-kampjonat tal-piloti bera˙. Però, l-iktar episodji spettakolari ma involvewx is-sewwieqa talMercedes hekk kif diversi sewwieqa ©©ieldu b’mod determinat biex jiksbu punti importanti ˙afna g˙allklassifika tas-sewwieqa u tal-kostrutturi.

It-tellieqa bdiet fuq nota spettakolari meta Raikkonen tilef il-kontroll tal-vettura tieg˙u waqt li kien qieg˙ed jirritorna lejn iç-çirkwit wara li ˙are© minnu b’riΩultat tas-sewqan aggressiv tieg˙u. Il-vettura tal-FinlandiΩ tidher li nqetg˙et minn mal-art meta misset il-kerb waqt li kienet die˙la lura fuq ittraççat biex is-sewwieq sab ru˙u jdur bla kontroll.

Massa, li dar il-kurva ftit wara Raikkonen, sab ilFerrari ma’ wiççu waqt li kienet qieg˙da ddur bla kontroll u kellu jag˙mel manuvra veloçi biex jipprova jevita lill-FinlandiΩ. Il-kapaçità ta’ Massa g˙enitu jevita impatt frontali mal-Ferrari, però l-Williams tieg˙u xorta ˙adet daqqa fuq wara tag˙ha li ©ieg˙let lill-BraΩiljan jirtira mit-tellieqa. Chilton u Kobayashi wkoll sabu ru˙hom fir-rotta ta’ numru kbir ta’ detriti li, però ma kkompromettewx it-tellieqa tag˙hom.

L-inçident ta’ Raikkonen ikkawΩa ˙sarat fil-barriera ta’ ma©enb iç-çirkwit, fatt li wassal g˙as-sospenzjoni tat-tellieqa g˙al madwar sieg˙a sakemm saru t-tiswijiet li kien hemm bΩonn. Fortunatement, minkejja limpatti ibsin li esperjenza l-FinlandiΩ, huwa sofra biss ftit daqqiet u tben©il.

Kollass ta’ Rosberg Rosberg re©a’ telaq mill-ewwel post fit-tieni tluq u deher li se ja˙rab mill-kumplament tas-sewwieqa

Punti 165 136 83 79 60 59 55 43 30 29

b’çertu kumdità. Madankollu, Hamilton g˙amel li seta’ biex tela’ fit-tieni post malajr kemm jista’ jkun u mill-ewwel beda jag˙fas kemm jifla˙ ˙alli jnaqqas iddistakk minn mal-ÌermaniΩ.

Lejn l-g˙oxrin dawra Hamilton kien kwaΩi la˙aq lil Rosberg u dehret li se tibda battalja interessanti g˙all-ewwel post. Madankollu, sat-tmienja u g˙oxrin dawra Rosberg kien di©à ilu diversi minuti ji©©ieled ma’ problema fil-gearbox tieg˙u li fl-a˙˙ar çediet u ©eg˙litu jabbanduna t-tellieqa. B’hekk Hamilton seta’ jamministra l-kumplament tat-tellieqa b’kumdità kbira.

Mill-kollass tal-vettura ta’ Rosberg gawda wkoll Bottas li bit-tieni post tieg˙u kiseb 18-il punt li ppermettew lill-Williams li jitilg˙u fir-raba’ post tal-klassifika tal-kostrutturi bi Ωvanta©© ta’ 3 punti biss fil-konfront tal-Ferrari. Il-Williams ilhom juru potenzjal kbir u m’hemmx dubju li, kieku ma kinux vittmi ta’ diversi episodji sfortunati, kienu façilment isibu ru˙hom fit-tieni post f’din il-faΩi tal-ista©un.

Ricciardo g˙al darb’o˙ra rnexxielu jispiçça t-tellieqa quddiem Vettel. L-Awstraljan kien meg˙jun minn strate©ija tajba tal-pit stops fejn waqaf biss darba biex ibiddel ir-roti tieg˙u. Din ma kinitx g˙aΩla ppjanata, imma fl-a˙˙ar faΩi tat-tellieqa Ricciardo informa lit-tim li kien qieg˙ed i˙ossu komdu bir-roti, minkejja li kienu qed jeqdiemu.

Ir-roti servewh bl-eΩatt g˙aliex fl-a˙˙ar Ωew© dawriet Button kien resaq viçin ˙afna tieg˙u u kien ikollu çans tajjeb li jil˙qu kieku kellu ftit minuti o˙ra.

Is-sewwieq Brittaniku kien determinat li jikseb riΩultat poΩittiv f’pajjiΩu u, minkejja li ma rnexxilux jitla’ fuq il-podju, xorta g˙andu g˙alfejn i˙ossu sodisfatt bil-mod kif Ωamm lil Vettel u lil Alonso warajh.

Wara dawn is-sewwieqa kien hemm Magnussen, li g˙amel diversi dawriet isegwi din il-battalja mill-viçin bit-tama li tag˙tih l-opportunità li japprofitta ru˙u minn xi Ωball ta’ Vettel jew Alonso. Sfortunatement, din l-opportunità qatt ma waslet, però d-DaniΩ xorta wa˙da kiseb 6 punti importanti g˙all-McLaren.

Inqas tajba kienet it-tellieqa tal-Force India li ©abru biss 4 punti f’Silverstone permezz tat-tmien post li kiseb Hulkenberg. Il-ÌermaniΩ amministra l-poΩizzjoni tieg˙u bl-g˙aqal tas-soltu biex re©a’ patta g˙al Perez li g˙al darb’o˙ra temm it-tellieqa barra miΩ-Ωona punti.

Kyvat u Vergne komplew ji©bru l-punti g˙at-Toro Rosso bid-disa’ u l-g˙axar poΩizzjonijiet tag˙hom.

Minkejja li mhumiex ˙afna, xorta wa˙da huma punti prezzjuΩi g˙al tim li g˙andu l-mira prinçipali li jtemm l-ista©un lejn in-nofs tal-klassifika tal-kostrutturi.

Bir-ritmu li sostnew s’issa, it-Toro Rosso huma l-kandidati prinçipali biex jiksbu s-seba’ post, però jridu joqog˙du attenti mill-Lotus li dehru li qeg˙din jag˙mlu xi ftit tal-progress matul dawn l-a˙˙ar ©img˙at. Is-Sauber ukoll jafu joffru sfida matul it-tieni parti ta’ dan l-ista©un. Madankollu, it-tim Ûvizzeru g˙adu qieg˙ed ibati minn diversi problemi mekkaniçi u elettroniçi li mhumiex se ji©u meg˙luba façilment.

La qeg˙din insemmu l-Lotus u s-Sauber, ma nistg˙ux ninjoraw l-inçident li re©a’ kellhom Maldonado u Gutierrez. G˙ad-differenza ta’ dak li ©ara fil-Ba˙rejn, din id-darba kienet il-vettura talVeneΩwelan li nqatg˙et minn mal-art bil-kuntatt li kellu mal-Messikan.

Il-mossa aggressiva ta’ Gutierrez wasslet biex dan issewwieq ikollu jirtira mit-tellieqa. Barra minn hekk, huwa se jkollu jiskonta penalità ta’ tliet poΩizzjonijiet fit-tluq tal-Grand Prix tal-Ìermanja hekk kif l-istewards po©©ew il-˙tija ta’ dan l-inçident fuqu.

Sfida interessanti It-tellieqa ta’ Hockenheim se tkun interessanti ˙afna fil-©lieda g˙ar-reb˙ tal-kampjonat. Sa lejlet il-Grand Prix ta’ Silverstone, Hamilton deher spiççut. Is-sitwazzjoni li kien jinsab fiha fejn jid˙lu l-punti ma kinitx daqshekk gravi. Però, huwa deher tant demoralizzat wara d-diΩappunti li sofra fit-tlielaq ta’ qabel, li wara d-daqqa ta’ ˙arta li re©a’ ˙a fil-kwalifiki ta’ Silverstone ftit kienu jemmnu li seta’ jerga’ jqum fuq saqajh.

Kif nafu issa, is-sitwazzjoni nbidlet kompletament f’temp ta’ erbg˙a u g˙oxrin sieg˙a, hekk kif ilpressjoni issa qieg˙da kollha fuq Rosberg biex jiddefendi ru˙u mill-attakk determinat ta’ Hamilton fil-klassifika tas-sewwieqa. Nittamaw li din ir-rivalità tkompli g˙addejja sal-a˙˙ar tal-ista©un!

Sports

38 13.07.2014

taZZa tad-dinJa

FinaLi

iLLUM 13 ta’ LULJU

Estadio do Maracana | 21.00 L-ARÌENTINA | Rebbie˙a ta’ Grupp F

IL-ÌERMANJA | Rebbie˙a ta’ Grupp G 16.06.2014 21.06.2014 26.06.2014 30.06.2014 04.07.2014 08.07.2014

il-Ìermanja il-Ìermanja l-Istati Uniti il-Ìermanja Franza il-BraΩil

4-0 2-2 0-1 2-1 0-1 1-7

Gowls skurjati: Top Skorer:

17 Thomas Mueller (5)

il-Portugall il-Gana il-Ìermanja l-Al©erija il-Ìermanja il-Ìermanja

Rebbie˙a tat-Tazza tad-Dinja:

1954 | l-IΩvizzera | il-Ìermanja 3-2 l-Ugerija 1974 | il-Ìermanja | il-Ìermanja 2-1 l-Olanda 1990 | l-Italja | il-Ìermanja 1-0 l-Ar©entina

Spiççaw fit-tieni post:

1966 1982 1986 2002

| | | |

15.06.2014 21.06.2014 25.06.2014 01.07.2014 05.07.2014 09.07.2014

l-Ar©entina l-Ar©entina in-Ni©erja l-Ar©entina l-Ar©entina l-Olanda

Gowls skurjati: Top Skorer:

7 (+ 1 own goal) Lionel Messi (4)

Illum naraw lill-aqwa plejer tad-dinja Lionel Messi kontra t-tim a˙˙ari talÌermanja. Hekk, donnu se naraw illejla, individwali brillanti kontra tim unit dixxiplinarju, iΩda l-log˙ba tal-lejla toffri ferm aktar minn hekk.

L-Ar©entini wrew li huma kapaçi jilag˙bu tattikament daqs il-ÌermaniΩi, u g˙amlu minn kollox sabiex fl-a˙˙ar jo˙or©u r-rebbie˙a minn fuq l-avversarji tag˙hom. Min-na˙a l-o˙ra, il-ÌermaniΩi reb˙u b’mod drastiku kontra Ωew© timijiet li jinsabu fit-tielet u r-raba’ post fir- ranking tal-FIFA. Bejn il-lasti Manuel Neuer, il- goalkeeper ÌermaniΩ ta’ Bayern Munich huwa wie˙ed mill-aqwa tad-dinja, u kompla juri l-kapaçità tieg˙u f’din l-edizzjoni tatTazza tad-Dinja. Apparti l-˙ila tieg˙u bejn il-lasti, hu wera l-versatilità tieg˙u billi ripetutament g˙en anke d-difiΩa, b’mod speçjali fil-log˙ba talÌermanja kontra l-Al©erija fil-faΩi tal-a˙˙ar 16. Kontra Franza, Neuer re©a’ kien ir-ra©el li salva lill-ÌermaniΩi mill-attakki kontinwi ta’ Benzema fuq illasti tag˙hom.

Kien hemm dubji jekk Sergio Romero, il- goalkeeper Ar©entin, hux kapaçi biex ikun l-ewwel goalkeeper fit-tim tal-Ar©entina. Romero, fl-ista©un li g˙adda, kien biss jinΩamm b˙ala riserva g˙all-klabb ta’ Monaco, iΩda wara l-log˙ba nhar il-Erbg˙a li g˙adda, impressjona mhux ftit hekk kif laqa’ Ωew© penalties – mog˙tija minn Ron Vlaar (2) u Weslet Sneijder (10). Romero regala lit-tim tieg˙u post fil-finali tal-lum. Illum ser ikollu l-ikbar sfida talkampjonat.

Fid-difiΩa Id-difiΩa ÌermaniΩa tjiebet minn mindu il-mani©er, Joachim Loew, re©a’

il-Bosnja-Óerzegovina l-Iran l-Ar©entina l-IΩvizzera il-Bel©ju l-Ar©entina (penalties 2-4)

Rebbie˙a tat-Tazza tad-Dinja:

1978 | l-Ar©entina | l-Ar©entina 3-1 l-Olanda 1986 | il-Messiku | l-Ar©entina 3-2 il-Ìermanja

Spiççaw fit-tieni post:

1930 | l-Urugwaj| l-Urugwaj 4-2 l-Ar©entina 1990 | l-Italja| il-Ìermanja 1-0 l-Ar©entina

l-Ingilterra | l-Ingilterra 4-2 il-Ìermanja Spanja | l-Italja 3-1 il-Ìermanja il-Messiku| l-Ar©entina 3-2 il-Ìermanja il-Ìappun| il-BraΩil 2-0 il-Ìermanja

L-Ewropa kontra l-Amerika t’Isfel

2-1 1-0 2-3 1-0 1-0 0-0

tefa’ lill- captain Philip Lahm fil-poΩizzjoni ta’ difensur lemini. Mats Hummels, id-difensur çentrali, qed ikun ta’ xkiel g˙all-attakanti avversarji biex javvanzaw lejn il-lasti. Infatti, kemm Franza u anke l-BraΩil kellhom bosta azzjonijiet imwaqqfa mid-difiΩa ÌermaniΩa. Fil-log˙ba tal-lum hija storja differenti. Ser ikunu kapaçi jwaqqfu lil Messi milli jag˙mel dak li hu tant mag˙ruf li jag˙mel? G˙aliex it-talenti ta’ Messi jirrikjedu difiΩa b’sa˙˙itha u li taf x’inhi tag˙mel.

Id-difiΩa Ar©entina mhix meqjusa li hija wa˙da mill-aqwa u kienet kemxejn dg˙ajfa f’dan il-kampjonat, g˙alkemm s’issa ilhom 330 minuta ming˙ajr ma qalg˙u gowl. Id-difiΩa tal-Ar©entina tinkludi lil Pablo Zabaleta talManchester City u Martin Demichelis, li t-tnejn irnexxielhom iraΩΩnu lillattakanti OlandiΩi, Arjen Robben u Van Persie.

F’nofs il-grawnd Is-Sa˙˙a tal-ÌermaniΩi hija f’nofs il-grawnd; unità ming˙ajr dg˙ufija li jilag˙bu flimkien b˙ala tim. Ir-riΩultati miksuba mill-Ìermanja huma kollha sforz l-effiçjenza orkestrata mill-plejers ta’ nofs il-grawnd. Prestazzjoni simili fil-log˙ba tal-lum tista’ twaqqaf lill-Ar©entina milli jg˙ollu t-tazza.

Javier Mascherano, plejer tal-Barçellona, kien l-a˙jar plejer kontra lOlandiΩi u li jista’ jkun wisq g˙all-avversarji.

Fl-attakk Il-Ìermanja g˙andom lil Kolse, l-attakkant bl-aktar gowls ta˙t ismu fl-istorja tat-Tazza tad-Dinja, iΩda min-na˙a l-o˙ra l-Ar©entina g˙andhom lil Messi.

Messi g˙adu ma skurjax fil-faΩi tan- knockout, iΩda l-erba’ gowls li skurja, jer©a’ jfakkar il-g˙ala huwa l-plejer tas-sena. G˙alkemm l-Ar©entina g˙andhom ukoll lil Sergio Aguero u Gonzalo Higuain, Messi dejjem kien l-istilla tat-tim mill-Amerika t’Isfel.

Sports

13.07.2014 39

TAZZA TAD-DINJA

BRAÛIL SUPERSTIZZJONI Wasalna fi tmiem tal-kampjonat dinji tal-futbol. Tul il-kampjonat kien hemm bosta sorpriΩi fejn rajna timijiet kbar li ma avvanzawx wisq, u timijiet li ma tantx huma mag˙rufa daqs o˙rajn li wrew prestazzjonijiet tajba.

Din il-©img˙a wkoll is-sorpriΩi komplew meta t-tim ospitant tat-Tazza tad-Dinja, ilBraΩil, ©ew umiljati mit-tim Ewropew, il-Ìermanja. Possibbli, in˙ass daqshekk innuqqas ta’ Neymar? Jew kien hemm xi ˙a©a o˙ra li tellfet lit-tim rebbie˙ ta’ ˙ames kampjonati tat-Tazza tad-Dinja?

Skont stazzjon televiΩiv BraΩiljan, it-tort tat-telfa ta’ 7-1 kienet kollu ta’ Mick Jagger, iva hekk hu, Mick Jagger il-kantant ta’ 70 sena tar-Rolling Stones we˙el ma’ ras ilBraΩiljani!. Huwa mag˙ruf li t-timijiet li jag˙ti s-sapport tieg˙u Jagger, jitilfu. Infatti, tant hu hekk li ammiraturi tal-BraΩil, waqt il-log˙ob kienu jilbsu maskri b’wiçç ilkantant bil-kuluri tal-avversarji tag˙hom. IΩda x-xitan m’g˙andux ˙alib u l-BraΩil tilfu hekk kif Jagger flimkien ma’ ibnu Lucas attendew g˙al-log˙ba ta’ nhar it-Tlieta li g˙adda. B’hekk l-ewwel tim g˙all-finali kien mag˙ruf.

L-Erbg˙a, rajna lill-OlandiΩi u l-Ar©entini jissieltu sabiex jiksbu post fil-finali, log˙ba kemxejn monotona ˙dejn dik tat-Tlieta, u li spiççat deçiΩiva bl-g˙oti tal-penalties.

IΩda b’xorti ˙aΩina g˙at-tim Oran©jo dak li g˙amlu kontra l-Kosta Rika ma re©g˙ux irrepetewh mal-Ar©entini.

Philipp Lahm tal-Ìermanja jikkonsla lil Oscar tal-BraΩil

TALJAN BEJN IL-ÌERMANIÛI U L-ARÌENTINI Skont uffiçjali tal-FIFA, it-Taljan Nicola Rizzoli se jkun qed jirreffja l-finali tal-lum.

Peress li l-log˙ba tal-lejla se tkun bejn tim Ewropew u ie˙or mill-Amerika t’Isfel, ˙afna ppretendew li r-referee jkun ta’ nazzjonalità AΩjatika. IΩda Jim Boyce, içChairman tal-kumitat tar-refeeres tal-FIFA, qal li Rizzoli se jag˙mel xog˙lu kif suppost.

Rizzoli digà rreffja lill-Ar©entina darbtejn qabel il-log˙ba tal-lum; l-ewwel wa˙da flistadju tal-gruppi kontra n-Ni©erja u l-o˙ra fil-kwarti finali kontra l-Bel©ju. Apparti minn hekk it-Taljan kien irreffja wkoll il-log˙ba li umiljat lil-Ispanjoli fl-ewwel log˙ba tag˙hom kontra l-Olanda.

L-AQWA GÓAXAR LOGÓBIET TAT-TAZZA TAD-DINJA 2014 Spanja 1 - l-Olanda 5 (FaΩi tal-gruppi): L-Ispanjoli pattew bil-qares. L-Ispanjoli reb˙u t-Tazza tad-∂inja fl-2010 u erba’ snin wara l-OlandiΩi umiljaw lir-rebbie˙a dinji. Spanja kienet qeg˙da minn fuq permezz ta’ penality dubjuΩ li ©ie skurjat minn Xabi Alonso, iΩda l-OlandiΩi rripondew b’gowls li ssorprendew lid-difiΩa Spanjola.

L-Urugwaj 1 - Kosta Rika 3 (FaΩi tal-gruppi): Il-Kosta Rika mmpressjonaw tul ilkampjonat, iΩda l-ewwel sorpiΩa kienet fl-ewwel log˙ba tag˙hom kontra l-Urugwaj.

La Celeste kienu l-favuriti li jirb˙u, u kienu g˙al ˙in twil kienu fil-vanta©© permezz ta’ penatly skurjat mill-plejer tal-PSG Edinson Cavani. IΩda fit-tieni taqsima Joel Campbell, Oscar Duarte u Marco Urena irregalaw tliet punti lil-Kosta Rika.

L-Awstralja 2 - L-Olanda 3 (FaΩi tal-gruppi): Wara r-reb˙a kbira li g˙amlu fuq lIspanjoli, l-OlandiΩi sabu lill-Awstraljani lesti g˙alihom. l-Iskor infeta˙ mill-Oran©o, imma s-Socceroos irrispondew b’gowl ta’ Tim Cahill minuta biss wara. Minbarra hemm l-Awstralja marru fil-vanta©©, iΩda fl-a˙˙ar it-tliet punti marru g˙and l-Olanda.

Plejers ÌermaniΩi jifir˙u bit-tielet gowl L-IΩvizzera 2 - Franza 5 (FaΩi tal-gruppi): Olivier Giroud, Blaise Matuidi, Mathieu Valbuena, Karim Benzema u Moussa Sissoko huma l-plejers li skurjaw g˙al-Franza.

Ta min jg˙id li Benzema tilef iç-çans li jitfa fil-lasta wara li ing˙atalhom penalty, u fla˙˙ar sekondi tal-log˙ba skurja, iΩda l-gowl ©ie m˙assar b’mod mmedjat.

Il-Korea t’Isfel 2 - L-Al©erija 4 (FaΩi tal-gruppi): Ftit kienu qed jistennew li dan iΩΩew© timijiet mill-AΩja u l-Afrika se jag˙tu prestazzjoni tant eçitanti. Kienu l-Al©erin li marru fil-vanta©©, u Ωammew dan il-vanta©© sal-ewwel taqsima. Il-Korea t’Isfel komplew jissieltu u fl-ewwel minuti tat-tieni taqsima naqssu l-vanta©©, iΩda l-isforzi kollha tag˙hom ma kienx biΩΩejjed.

L-Istati Uniti 2 - Il-Portugall 2 (FaΩi tal-gruppi): Tim Ewropew ie˙or li ma tantx ibrilla f’dan il-kampjonat, kien biss Silvestre Varela li fil-˙ames minuta tal-˙in miΩjud salva lil-PortugiΩi milli jinqalg˙u wara t-tieni log˙ba. L-Istati Uniti skurjaw iΩ-Ωew© gowls tag˙hom fit-tieni taqsima.

In-Ni©erja 2 - L-Ar©entina 3 (FaΩi tal-gruppi): Reb˙a bi Ωbrixx g˙al-Ar©entini.

Musa u Messi jiskurjaw fl-ewwel erbg˙a; minuti g˙all-pajjiΩi rispettivi tag˙hom.

Messi temm l-ewwel taqsima bit-tieni gowl personali tieg˙u. Musa re©a’ rrisponda ftit minuti wara t-tieni taqsima, iΩda l-gowl ta’ Rojo assigura t-tliet punti g˙al-Ar©entini.

L-Olanda 2 - Il-Messiku 1 (L-a˙˙ar 16): L-OlandiΩi temmew kull aspirazzjoni talMessikani milli jikkwalifikaw g˙al-ewwel darba fil-kwarti finali. G˙alkemm lOlandiΩi damu 88 minuta biex jiskurjaw il-gowl, kien il-foul dubbjuΩ li ing˙ata fuq Robben li rregala lil OlandiΩi post fil-kwarti finali, g˙aliex minn Penalty, Huntelaar ma falliex milli jix˙et ©ox-xibka.

Il-Bel©ju 2 - L-Istati Uniti 1 (L-a˙˙ar 16): 90 minuta bla gowl. IΩda, fil-˙in miΩjud ir-riΩultat kien differenti. Il-Bel©jani Ωammew il-kontroll tal-log˙ba u dan irriΩulta flavvanz tag˙hom fil-kampjonat Il-BraΩil 1 - Il-Ìermanja 7 (Semifinali): Il-˙olma tal-BraΩiljani li jg˙ollu t-tazza f’darhom spiççat fix-xejn hekk kif il-BraΩiljani raw l-akbar telfa fis-semi finali. It-telfa tal-captain BraΩiljan u l-istilla Neymar kienu nieqsa mil-log˙ob, u dan irifletta firriΩultat.

Messi, l-istilla Ar©entin

40 13.07.2014

Lokali

Il-PN GÓadu MINGÓajr SezzjoNI lGBTI Il-Ministru g˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiet tal-Konsumatur u Libertajiet Çivili Helena Dalli stiednet lill-Partit Nazzjonalista biex meta jkollu sezzjoni LGBTI jibg˙at rappreΩentant fuq il-kunsill konsultattiv tal-Gvern. Dan g˙amlitu waqt li indirizzat il-parteçipanti li ˙adu sehem fil-Gay Pride March li saret ilÌimg˙a filg˙axija.

Dr Dalli ˙adet ukoll l-opportunità biex tirringrazzja lill-NGOs u l-voluntiera g˙ax-xog˙ol li jag˙mlu tul is-sena u g˙all-organizzazzjoni tal-attivitajiet tal-Gay Pride Week. Il-Ministru Dalli esprimiet il-fehma li llum aktar nies qeg˙din jifhmu dak li wettaq il-Gvern f’dan is-settur. Hija tkellmet fuq ixxog˙ol li sar tul din is-sena fil-qasam tad-drittijiet ta’ persuni LGBTI fejn qalet li ˙a t˙ares lejn is-socjetà mil-lenti tal©ustizzja, kemm dik soçjali u kemm dik ekonomika.

Kompliet tg˙id li meta ssir diskriminazzjoni kontra xi settur fis-soçjetà tkun qed tin˙oloq in©ustizzja soçjali u ekonomika. Il-Ministru Dalli enfasizzat li ˙add ma jag˙Ωel kif jitwieled u g˙aldaqstant ˙add ma jista’ jça˙˙ad lil ˙addiehor mid-drittijiet tieg˙u jew tag˙ha min˙abba l-orjentazzjoni sesswali. Qalet li din kienet ir-ra©uni g˙aliex il-Gvern Laburista mill-bidu nett beda x-xog˙ol biex jindirizza l-in©ustizzji fuq baΩi tal-orjentazzjoni sesswali u l-identità tal-©eneru fis-soçjetà tag˙na.

Il-Ministru Dalli qalet li x-xog˙ol li sar s’issa seta’ jsir g˙aliex hemm il-konvinzjoni li din hija t-triq it-tajba hekk kif fakkret li se jitressaq fil-Parlament labbozz ta’ li©i dwar l-identità tal©eneru. Hija rringrazzjat lill-Prim Ministru g˙all-appo©© li wera fixxog˙ol li twettaq u g˙all-inkora©©iment g˙al dak li g˙ad irid jitwettaq.