Yeni dusunce 101 8250 by FİKİR KALESİ

AGCA

Saptmlan Gereekl

Hedef her okuyucumuza bir kitaphk . Yeni Du~unce vaz: attest slzin tern Turk kultOr ve fikir havatmm en onernu eserlerini sectl au kttaptara nasu same otacaksrmzz Yeni DO~ONCE Yazi Ailesi siz vefakar okuyu- da Iiste halinde yazrp ve 5.000 TL (veya 100 DM) 'culanyla varhglnJ devam ettirirken her gecen giin da- den az olmamak sartivla sectlkleri kitaplann tutarrrun ha fazla hizmet azmi gayreti icinde bulunmaktadrr. %20'sini hesaphyarak (ilk taksit) PTT Havalesiyle Son savrlarrmrzda kura ile daglttlglmlz bedava ki- gonderdiklerinl belirten makbuzun fotokopisini mektaplar icin okuvuculanrnrzdan pek fok takdir gordilk. tr.planna ekleyip "Yeni OO~ONCE Oergisi Cagaloglu Tesekkiir ederiz. \ Yercbatan Cad. No: 66" adresine taahhiitlii olarak Bu arada okuyuculanmzdan gelen mektuplarda gondermelerl kafidir. bizden dagitmakta oldugurnuz veya tavsiye ettigimiz ~- Sectikleri kitaplar kendilerine 4 adet PTT kitaplardan parast ile satrn almak istediklerini bildlre- <::EKIYLE birlikte T AAHHOTLO olarak gonderilerek, kendilerlne taksitle kitap satrnarruzt istemcktedir- I cektir. ler. I 4- Yurt dl~l taleplerinin toplammm 100 OM'den Adedi binleri bulan bu istek karsismda ilgisiz ka- a~agl olrnarnasi gerekir. Yurt drsrna da kitaplar tahalarnazritk. Bu itibarla okuvucularrrruz icin sectigimtz hiitlii gonderllecektir. Ancak yurt drsmdan gelecek kitaplan ve fiyatlanm bildiriyor ve bunlara sahip olmarbedeli okuyucumuz kendisi gonderecektir. Biz gerek seklini acrkhvoruz: yurt ici gerekse de yurt drsrndan talepte bulunacak 1- Okuvuculanrmz bu kitaplardan tutan 5.000 okuvuculanrruzm bu meblaglan zamanmda odeyecekTL'nin altmda olmamak kaydrvla (daha fazla olabilir) Icrine itimad ediyoruz. 5 taksitte sahip olmak talebinde bulunabilirler , Bu ta5- Bu arada kitap bedeli eger 5.000 TL'yi veya lep yurt dl~1 icin 100 OM veya kar~lhgl vabanci para- 100 DM asivorsa, okuyucumuza dii~en gorev bu rneb'dan az olamaz. (Fazla olabilir). 0 takdirde de gene 5 lagl bese boliip, ilk rneblag. gondermek olacaktu . ksituvgulanacaknr. Sovle ki 6000 TL istenirse 1200 TL, 10.000 TL iste2- Oku uculanrmzm sectikleri kitaplan bir kagl- hirsc.2?OO .TL, 120 O~'lik ~stenirs~ 24 mark, 160 y JOM'IJI~lstenlrse 32 OM gonderilecektir. 6- Bu arada bu kitaplardan taksitle degilde secti, , . .gi ki.tij>lan. pesin almak isteyenle_r olursa onlara da r %25:INDIRIM UYGULAYACAGIZ. Boyle istekte 1:iulunac1ak okuyucumuz bir liste yapacak ve iist fiyat _ 7500 TL veya 130 OM a~agl olmamak kavdivla kitap rsteyecektir. Bu listenin yekunu diyelim ki 7600 TL •• •• tutsun. Okuyucumuz bize 4940 TL gonderecektir. DU,UNCE, Veya OM olarak 140 OM tutan bir meblag icin okuyucumuz 91 DM gonderecektir , 7- Talepte bulunacak okuyuculanrmzm rnektuplarma listelerini, adreslerini acrk ve okunakh olarak vazrnalanm aynca, PTT Havale fotokopisini eklerne-

Qii!junen insanlarln dergis, ~eni

okuyucudan aldlgin. Okuyucuya vermege devam ediyor ~. •

leri yetirlidir.

50z0 ge~en kltaptarm listesi arka kapaktadlr

Dergiden

[!)

Sevenbige (Ttirkes) Sarac'm Biiyiik Hizmeti

ergiâ&#x20AC;˘niz Yeni DO~ONCE, Miibarek Kurban Rayrann arefesinde 101. sayisma ulasnus bulunuyor. 100. saymuz dolayisr ile tebrik gon. deren okuyucularnmza ,dostlarumza kurum ve kurulus temsilcilerine ve meslektaslarumza bu vesileyle ~kranlanrmzi sunuyor, Tiirk.tslam Alemi'nin Miibarek Kurbans Bayrarru'm tebrik ediyoruz.

*** Bikliginiz gibi Yeni D(j~(jNCE, kendisine ait olmayan bir matbaada basilmakta ve yine kendisine ait 01mayan bir ~irket tarafmdan daglttlmaktade. Dergiyi baski ve dagmm acrsmdan baglmh hale getiren sartlar yiiziinden 23 Eyliil 1983 Cuma giinii yaymlanmasi gereken 102. sayumzi 30 Eyliil 1983 Cuma giinu yay mlamak zorunda kabyoruz. lira hem mat baa bayram giinlerinde cahsnuyor, hem dagrtlm ~irketi haftahk dergilerin dagmmuu bayram munasebeti He yapnuyor. Elimizde 01mayan sebeplerle meydana cikan bu gecikme dolayrsiyla okuyuculannuz. dan azur diliyoruz.

venbige (TORKE~) SARA~'m uzun bir arastmna sonunda meydana getirdigi yazt dizisini derginin ortasmda 8 sayfa halinde sunuyoruz. Yazr dizisini gerektiginde dergiden ayirabilir ve bir kitap halinde kitaphgnuzda muhafaza edebilirsiniz. AGCA OLA YI ve bu olaya bagh oteki olaylar ile milletler arasi terorun perde gerisini gozler aniine seren Sevenbige SARA~ '10 yazi dizisi, maksath olarak bazi kimseleri olayla baglantth gostermeye cahsanlara da belgesel bir eevap niteligi tasnnakta-

dir. Yazt dizisi bittiginde, isteyen okuyucularumza aynca bir de kapak vererek eseri okuyueulannnzm kitaphgma maledecegimizi miijdeleriz. Sevenbige (Turkes) SARA~ 1944 dogumludur. Babast subay 01dugu icin ilk ve orta tahsilini degi~ik illerde tamamlamrs, yiiksek tahsilini ise Ankara Oniversitesi Siyasal Bilgiler Fakiiltesinde bitirmistir. Evli ve iki cocuk anasi olan Sevenbige (Turkes) SARA~ Ingilizce ve Fransizca bilmektedir.

***

Du sayumzm kapaguu AGCA OLA YI ve teror konusuna ayirdik, Feshedilen MHP'nin eski Genel baskam Alparslan Turkes'in km Se-

Son yillarda Tiirkiye'de cereyan eden onemli olaylardan biri olan bu konuyu arastirarak bircok gers:egi su iistiine cikartan ve tezatlan gozler

onune seren degerli yazar ve arastirmaci Sevenbige (Turkes) SARA~'a bu mtinasebetle ~iikranlanmlzl sunuyoruz,

*** Ulkemizde bir yilda kaglda us: defa zam yapddlgl cok gorulmii~tiir. Sadeoe kaglda degil, oteki mal ve hizmetlere de gelen zamlar mali yeti durmadan arttmnaktadrr. Fiyatmuzr 80 liraya cskarttigmuz giinIerde aldtglrmz bircok okuyucu mektubu masarmzm iizerinde bulunuyor. Bu mektuplarda bircok okuyucumuz daha iyi bir dergi vermemiz is:in fiyatmuzr 100 lira yapmarmzi istiyordu. Bir stire yiikselen maliyete dayanmaya s:~h~hk, fakat sonunda sartlar fiyatmnzi 100 liraya cikartmamizr gerektirdi. Bu saymuzda, degerli okuyuculanrruzm anlayisma slgmarak fiyatirruzt 100 liraya ytikseltiyoruz. Dergi bu tiraji ile 80 lirada kalsaydi.cok yakm zamanda yaytnlanmamak durumu ile karst karsiya kalabilirdi. Bu tehlikeyi goze alamadik ve elimiz de gonlumuz de varmadig) halde 100 liraya yiikseJdik. Okuyuculanrmzm bizi anlayrsla karsilayacaklanna inamyor tekrar hay tria bayramlar niyaz ediyoruz. Saygilanmula. Yeni DO~ONCE

Olan biten

, TEBRiK ~ ovyetlerin Guney Kore yoleu us:agml d~iiriip masum insanlan oldurmesi olayma tepkiler sUriiyor. Keza Lubnan'da "cok uluslu bans giiciinde" gorev yapan Amerikan askerlerine Diirzi'lerin saldmnasi da tepkilere yol as:tyor. Her iki olaym sebep oldugu gelismejeri DI~ olaylar boliimun de okuyabilirsiniz.

[i]

alen Paris'te yasayan, iran'daki Azeri TiA'klerinin siyasi Iideri Hasan Nezihi, Humeyni'ye karsi baslanlacak hareketin yakm oldugunu acikladr. Paris'te arkadasumz Lutfi BiLGEN ile gorusen Hasan Nezihi ile yapihms cok onernli mulakan 17 ve 18. sayfalanrmzda okuyabilirsiniz.

Okuyucudan Sahibi: Akkan SUVER Genel Yaym Yonetmenl: Ergun KAFTANCI Sorumlu Mudur: Faik SEZGIN Haber- Yorum Merkezi (Alfabetik

olaraki

S.Ahmet ARVASi

Salt

euoic

Ollaver CESECI Tuncer CESECiOGlU sevinc C;OKUM Necmettln HACIEMiNOGlU Meral HACIEMiNOGlU SARPTIR venic sIN~N Yllmaz ONAY

saon

renn

Temsilciler: isvrcre: Ay~e ovtun Hollanda: C. ozderntr 8el~ika: s.savam Aimanva: v.c;evik Fransa: M. Clnk Miiessese Miidiirii: GOlsOn SUVER ReklAm ve Balkla Dt~kiler Mudiirii: Temel CAN Teknik Servis Sorumlusu: Mustafa GENe Pikaj-Montaj: Yeni OO$ONCE Dizgi servtsl Bask.: Mehmet All Ertem Matbaasl WEbb reststert Dqdun: HUrriyct Holding, Dagltlm ~ti.

Idare yeri: Cagaloglu Yerebatan Caddesi No: 66 Telefon: 52771 14 Abone fiyat.: Yllhk 4 bin lira (Yurt iyi) 120 D.M. veya kar~lhgl Tl. (Yurt dl~l) Fiyatl: 100 TL. Baskl tarihi: 13/9/1983 SAYI; 101

iKi

â&#x20AC;˘ Turk Milliyetciligi Tiirk milliyetyiligi biitiin Tiirkleri sayan bir diisiincedir, Milliyetcilik Turk milletine kars: beslenen derin sevginin ifadesidir. Millivetcilik Tiirk milletini sevmek ve Tiirk devletine sadakatla hizmet ask: tasrmak.vatana baghhk duygusu icinde bulunmak ve Tilrk milletinin yUkselmesi Icin elinden gelen her fedakarhgl yapmak ve cahsrna duygusu suurudur. Turk'e inanmayan Tllrk'Ii sevmeyen, Tlirk'ii ovrneyen, Tilrk'iln milli karakterini vasamayan insanlann bu millete yapacak bir hizmeti oldugunu zannetmiyorum. Tllrkliik sevgisini benimseyen ona karst dU~nceleri i1eri sUren , hele TUrk milliyetyiligi duygusunu geclci bir fikir olarak gorenlerin, degil hizmet etmek, ihanet halinde bulundukIan sovlenebilir , Tuhaf bir millet haline geldik diyemiyorum. Zira bir millet kendi kendine menfi vonden bu kadar degi~iklige ugramaz. Uzun zamandan beri bizi kendi derdimiz ve sevincimizden cok.baska millet ve halklann derdi ve sevinci iIgilendirmektedir. Adeta kendi kendimize ters du~UrulmU~dururndavrz. TUrk rnilletine karst dostane bir tuturn icinde bulunmayan Filistin'e az rru gozvas: doktu bazilan. Bir ki~i cikrp da bunlar icin ne kadar aglarsaOIZ aglavm fakat biraz da karu.dini kendimizden olan, Filistinler'le mukayese edilemeyecek bir sekilde vatan larrndan sokUliip, Sib irya 'ya sUriilmu~ Kmmh'lar, Kazakh'lar, Kars'tan elini uzatsan tutabilecegirniz Azerbaycan'hlar, Dogu - Bati Tiirkistanhlar, Iran, lrak ve Suriye TUrkmenleri ve nihayet Yugoslovya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk'ta birakngmuz oz kardeslerimiz icln gozya~1 dokelirn. Duydugumuz Izdlrap ve aClmaOin binde birini de oz karde~lerimizden esirgemeyelim, deyiverse, mutlaka TUrk milletiyle uzaktan yaklOdan hiy bir ilgisi bulunmayan, yuzUnUgormedigi, hatta haritada dahi yerini gosteremeyecegi millete ve halklara gozya~1 dokenler, bu teklif uzerine "Seni Irkyl, Turancl, Fa~ist, ve Bolucii "diye hucuma geyerler. Bir anaya yavrusunun oliisU iyin aglamaYI blrakmaslnl, ba~kalannlO yavrusuna aglamasml, sovleyebilir kardes

misiniz? Ana olen yavrusunu biraktp gidebilir mi? Bir millet dii~iiniin, kendi tarihine kendi sanatma kendi orf ve adetlerine , kendi eserlerine savas ac rmsnr. 0 memlekette yasarnak inananlan azaba siirilklemez mi? Bir millet dii~iiniin, sevgi ve saygl ~nanesine uymaz; egltim diizeni kesmekeslik iyinde,ogretmen ve ogrenci arasmda sevgi ve savgi hisleri kalrnarmsnr. bgretmenler kendi aralannda cekisrne ve didismeyi giinliik mesele haline getirrnislerdir, Boyle bir ortarnda, lstenilen neslin vetismesine imkan var mrdjr. Milli seciyemize savas acar, varhgrrmza tahammiil edemeyenler. -Bizi bovlesine gaflete, dalalete, hatta ihanete gotiirenler kim mi? bziinii inkar eden, Tiirk'e vakismaVan vabanci ideolojinin usaklan. Burasi bizim vatammrz: alti da, iistii de bizim. Bu topraklann iistiinde siradaglar gibi sehitler verrnislz.

lnsanm gerceklestirmegi arzulayrp, hayalinde canlandirdrgr, ugrunda camru bile ada yip miicadelesini yaptlgl bir iilkiisii olmahdir. Gayesiz insan iyiyi, kotiiyii avirt etmeden herkesin sozune uyar. Yani sekillenrnege nazir bir carnurdur. 0 halde insan gayesini bilmeli, milletine hizmet etmek rem calismalrdir. Gayesi bu olrnahdir. Onder ERCAN/ Kartal- iSTANBUL

â&#x20AC;˘ Mustehcenlik Mektubunda, dergimizde cesitf savrlarda yer alan mustehcen vavmlar meselesine temas eden Ankarah okuyuculanrruzdan Ali TA~YOREK suntan yazlyor: "Yalmz bu i~i daha geni~ tutmak imkanlannl araYlp, aramadlglOlZI merak ediyorum. Mesela, aym yeryeve iyinde yer alan dcrgi ve gazetelerin bir ortak kampanya ba~latmasl gibi. Kanaatime gore, tek elden ses 'Ylkmayacagml siz de biliyorsunuz. Bu sebeple, daha 'Yok elin bir konuyla ugra~masl ve ba~lmlzdaki bu belaya yare' aramaslnln daha iyi olacagl kanaatindeyim." Ali TA~YOREK/ANKARA

sasvazt

Devlet adams ve lider anlaYI~1

(!)

ynarken -',In,n. Onbinlira yaprstmlan Turgut Ozal'rn gazetelerdeki resmini ve toplantrlannda, onlan bugunden ihata eden bezirganlara, yirmibin liraya viski satanlan gorllnce lrklldiglmizi sovlernek isteriz. Bu efendiler, heniiz demokratik prensipler, insan haklan ve hiirriyetlerimiz iizerinde bir tek kelime ile fikirlerini dile getirm;mi~ler, fakat cicili harumlara viski sattjrmayi becermislerdir , Almlanna bilmediglmiz eller tarafmdan para yaprstmlrnasma tahammiil etrnislerdir , Cok partili hayann bu hazin baslangrcmj,hayat srkmtrsi icerisinde

kivranan insanlarm hayret ve dehset icerlsinde seyretmekte oldugunu belirtmek, sanmz bir "abartrna" sayilrnayacaknr .

~rl<'"n

lste bir hadis daha: "Biliniz ki savasm en iyisi haksrzlara karst dogru sozii soylernektir ," inanclmlza gore biz bunu yapmaya cahsryoruz,

Esasen bilelim kl, her siyasi parti baskanma "Uder" deyivermek bey-

asirlardtr

[!)e'I'-de,,,

van liderlerle, meseleleri vuzuha goturrnek, berrakliga ulasmak miimkiin degildir.

hfidedir.

TUrk ve islam dii~iinUrii Farabi lider'de su vasrflan ararnaktadtr :

/1Id", "'Y.I biinye olarak rnernleketini biitiin hususiyetleri ile tammahdir. Zalim olmadlgl gibi gafil de 01marnahdir. Millet hayatmm istikrar lstedigini iyi bilmeli, affm, milsamaharun, husumetin ve cezriligin yerini ve zamarum iyi tavln etmelidir. idare'i rnaslahatcrhgj fazilet savmamahdir. i-;: cekisrnelere kendisin i kapnrarak ana hedefleri u nutmamahdir.

ve I,lan/,n devlet adam' hayatiyctini muhafaza edebilen cok koklU bir anlaYI~tlr. Hazreti Muhammed bir hadisinde buyurur ki: "Din elden gidi1ill"'''Ide.;nI ve mesal arkadasyor dive aglamaylO. Basmrza ehlanm sahsivetli ve haysiyetli insanliyetsiz kirnseler gectlglnde aglaYln". lardan secmelldir. Bu soziin ne biiyiik hikrnetlerle dolu Onun nazarrnda para ve her cesit oldugunu inkar miimkUn mii? maddi menfaat degersiz olmahdir , Tiirk sosyal havatrru tetkik edenler, bu milletin basmda kuvvetli sahsiyetler bulundugu devrelerde, milletimizin akla durgunluk verccek basai1l"Y"k azimve irade sahibi olmarrlar elde ettig ini goreceklerdir. h, Hizumlu acidettigi ~eyleri yapmakta cesur davranmah, kii-;:iik ruhluluk gostermemelidir. Zeki oldugu kadar da hayaJ kudolaylann n;'g'n retine sahip olmah, tasavvurlarml gersiyasi partilerin ba~ma gelmi~ nice -;:ekle~tirecek yiirege, iradeye sahip insan tamm ki, bir kii-;:iikkoyiin koolmahdlr. yunlanna -;:obanhk edecek fikri ta"Biz parti lideriyiz" deycn ki~ikatta degildirler. leri, durumlanm bu prensiplere gore Biz heniiz, viski satan ve almlantespit etmeye davet ediyoruz. na para yapl~tlnlmaslna izin veren parti ba~kanlan hakkmda,menfi bir kanaata varmanm erken olacagml biliyoruz. Ancak ilk adlmlanndaki llkmind ""n ",nunda, art,k menfiligi belirtmeyi de zaruri addeklmsenin bize "Ke-;:i boynuzu yedir. diyoruz. meye" hakkl yoktur. Ana davalanMevlana Celalettin bir miinacamlzl "Ucundan- klYlslndan" tutarak tmda "Sabit olmak lazlm olan i~de, bobiirlenmek, bu topluma hi-;:bir ~ey iki b;jkliim olmu~ ki~iye yardlm et kazandlrmaz. onu dogrult" demektedir. Bu yazlmn Mevcut parti ba~kanlanna hiihedefi biikiilen belleri dogrultmaktlr. cum maksadlyla soylemiyoruz. Fakat anlayisi,

bilelim ki, ne pasif mukavemet,

aktlf miidahale suuruna sahip olma-

i]m.;,akIJedn ,,1'1 olan parti baskanlanna degil,ger-;:ek parti liderlerine muhtacrz, Birbirlerinin "asma tuz gibi la· zim olan" milliyetci parti liderlerinin bir araya gelerek memleket ve diinya sartlanm beraberce gozden geclrrnelerinde ve memleketin kaderini asm sol'a kaptirmamak bakrmmdan.almacak tedbirleri rnillete bir musterek tebligle aciklamalarmda fayda gorii. yoruz. Yalruz iistiin fikirlere sahip 01· mak bile yeterli degildir. Aksiyon ha· line getirilen fikir olii dogmu~ cocuk hiiviyetinde kalrnava mahkumdur,

al'klo fakat zayif olanlann yarunda, kuvvetli fakat haksiz olanlann karsismda olamazsak, her seyln istisrnanm metodlu sekilde yapabilen dl~ ve i-;:komunist mihraklara esinme sahasr, imkarn vermis oluruz. itiraf edelim muspet- menfi her hadise karsismda reaksiyon gilcilmiiz azalmisnr. Yeni partilerin yeni baskanlan kendilerine "Lider " goziiyle bakmamrzt istiyorlarsa, milyonlarm Marksizme ve Maoculuga l(ar~1 olan nefretini a-;:abildikleri kanalda gurUlgiirul akltmahd Irlar. Milli vicdam, hakslzhga, yabancl oyunlanna kar~1 ~ahlandlrmaYI bil· melidirler.

"I,

i1lu mJIJete men,"blyetle oviinen ve mes'uliyet ~u'uruna sahip olan nesiller yeti~tirmeyi/her mesele· nin oniine almahdlrlar.

(S,,",

d'''analom ded"n IhtIlallar, temkinli davranahm derken zaaf yaratmamah, meselelerin akhn, ilmin 1~lgInda ve tarih ~u'uru i-;:erisinde ele ahnmaslnl saglamahdtrlar.

oc;:

Necmettin

urkiye'yi 12 Mart 1971~~

Eyliil 1980 noktasma komunistlerin getirdiklerini arnk biitiin diinya kabul etmistir. 0 halde iilkemizin birinci meselesi, normal demokratik diizene gecildikten sonra, bu ifritin tekrar hortlarnasina mani olunup-olunarmyacagjdir , Milletin zihnini kurealayan boyle bir endiseyi gidermek vazifesi de, onumuzdeki secimde iktldara talip ve aday durumundaki partilere dusmektedir. Halknmzm en cok onem verdigi konu budur. Ancak iiziilerek goruyoruz ki.mevcut us: partiden yalmz MDP komunizim tehlikesine karst hassas ve uyamktir. Digerlerinde his: bir .i~aret yok! .. Gerci M . A kh' kid ucip ~ta H run Ik urueu P '~I ar arasm k .a b u Iu nd ugu a -S:I artiden omiini. I hi bl b kl kf I zrrn me AT" If tavir e erne I azk a .. a eylikti iyunser tir , rna urgut Oza '10 1d t hlik d .1k I ah . z e e en SJJ\. Sl D setmesi geki di Ani h ki db" re r 1. yor 1,0 a aZI eski litik I a~l ibi . Ii I po I aci ar gr I, s:e~lt s:evre ere "mavi boncuk' dagumaktadir. Yahut da, Tiirkiye iktisaden kalkmdigr takdirde , komiinizmin kok salmasma zemin kalnuyacagi kanaatmdadir. Bu sebeple iktisadl meselelere agulIk veriyordur. Eger ikinci ihtimal isabetIi ise, bizee herkese "mavi boncuk" vermekten daha fenadir, (:iinki, ulkemiz, yillardan beri, birbirinden farkh gerekce ve bahanelerle, komiinizim tehlikesinin meveut ohnadlgl iddialan yiiziinden ~imdiki duruma d~mii~tiir. yogu gafletle, bir klsml

~~~~~~;~I:b~;S iddialar,

HACIEMiNOOLU

~~~~~~:en~~UnW bizden

temellere

dayanmak-

taydr: Tiirk milletinin inanclan, yaplsl, gelenekleri ve tarihl' tecriibesi komunizmi benimsemesine manidir , Hele kalbindeki Moskof dii~manhgl komiinizme karst en saglam kaledir. Umumiyetle diinyada olup-bitenIerden habersiz ve Marksizm'in yayilrna metodlanni his: bihneyen romantik aydmlara ait olan yukardaki gorusler coktan iflas etmistir , lira komtinizim his: bir memlekete ora halkuun reyi ve arzusu He girrnemistir. Ya topla- tufekle , ya da gafil iktidarIan ala~agl eden kanh darbeler neticesinde kizd rejim kurulmustur. Pen"f cesine dii<:iirdu"g~u" ....illetin asd fikri ve T "f..... istekleri kirnin umurunda! ... Aradan altrms"f"fbes yil gertl'g~I' halde, Rusya'da T halka komia iizim'den memoun olupolmadlg~I sorulabiliyor mu? Uzaklara gitmeye ne hacet! 12 Eylul'den eonceki "kurtanlmis bolgelerin" ahaIisi gonul rrzasi He mi krzil militanlara "buyur" demisti? Bunlar silah zoru He ele gecirilen hedefler. Halbuki Marksizm'in bir de propaganda ve beyin yikama usulleri vardir , 0 yol daha da tehlikeli ve amansizdir, Tiirkiye'de on binlerce vatan evladma orak-cekicli bayragr tasitan gizli kuvveti nasil kuciimseyebilirsiniz? Demek ki biiyiik veya kiis:iik, insanlann zihnini s:elmek, inaneml yIkmak, fikrini degi~irmek ve gonliinii kazanmak arttk pek zor bir i~ degilmi搂.

kopanp

ayirrmslar '" Komiinizim tehlikesini eiddiye almayan ikinci grup ise umumiyetle zengin takumdir, J>iinyada para He her seyin yapilabilecegini sanan bu kafalar, genclere bol harchk verilir, rahat yurtlar acihr ve okuyaeak fakiilte bulunursa, mesele kokunden halledllir kana'atmdadirlar. Bu da Turkiye'nin luzla kalkrnmasi ve devletin zenginlesmesiyle miimkiindiir. 0 hal de , komiinizme karsi baska tedbir ve careler aramaya liizum yoktur. Gene bunlann anlayrsma gore, meveut komiinistler bol para ile besIenirlerse, flkirlerinden vaz gecerler. 0 nun rem .. d ir ki biiyiik sanayiciler ve b an kal ar, en unlii Marksistlere kapilanm acrmslardir. Nice liberal gazete patronlan da biitiin "eski tufeklerle" h asir-nesirdirler , Ancak bunlann his: b irisi zengin edip de fikrinden caydird Igi bir Marksist gosteremez ... V

Iste Turgut Ozal da iilkemizin meselelerine bu gozle bakmaktadir. Varsa ekonomi, yoksa ekonomi. .. Kalkmma luzr, enflasyon nisbeti ve ihracat haemi! .. Halbu ki su garib Millet ne savaslar gecirdi, ne kithklar , ne yokluklar, ne sefaletler gordu ..Altnush ve yetmisli yJ.llardaki refah ve bollugu da ilk defa tath. Ama gene bu garib millet, son yirmi yd is:inde s:ektigi SIkmh, Iztuap ve huzursuzlugu da his: bir devirde s:ekmedi...

i~olaylar Partiler 21 EyIOI'Obekliyor

~e<ti:~~~~~~. ~a~~~::' d~e~k~:.~~~n ~~~e~l~den hruk

sek Se~im Kurulu milletvekili ger;:ici aday listelerini ilan ederken, Milli Glivenlik Kunseyi'nin incelemesi de ba~lIyordu. Bu arada MDP liste路 sinden Konya'da iir;:iinciislradan aday gosterilen eski bakan ve milletvekillerinden Faruk Siikan, adayllktan r;:ekiliyor; diger partilerde de huzursuzluk siiriiyordu. TRT'nin parti Iiderleri arasrnda DbRT

SUrdii'rdiigiite?ebbiisler bir sonuca vanyor; ilk gunlerde bu teklife kar~1 r;:1kan MOP Genel Ba~kanl Turgut Sunalp'm da olumlu cevap vermesiyle i~ tatllya baglamyordu.

SOkanistifa Etti Gc~en hafta, MDP Konya listesinden 1 slrada adav l!osterilcn eski

Siikan'lO giinlerden beri sliren "istifa" haberleri, istifaslyla noktalantyordu. Giinlerdir haberleri dola~an '1stifa" konusu iletildiginde, Siikan Israrla "yalanlama" yoluna gidiyor; hatti bu yalanlan kimin uydurdugunu ogrenmek is;in de bUyiik bir s;abanlO i~ine giriyordu. "istifa" haberleri ve

" '~Zehir Hafiye"nin "yalanlama" SInIO inatla devam etmesi karsismda saskm kalan siyasi gozlemciler ve basin mensuplan, sonunda haberlerin dogru oldugunu goruvorlard I.

Sukan, istifasiyla ilgili aciklamada MDP'nin aday listesini ten kid ediyor ve suntan soyluyordu: "Siyasi hayattaki tecrubem, memleket gercekleri ve hizrnet felsefernin asgari miisterek bulamadig i bir kadro tezahuru onunde tercihimi yapma luzum ve zaruretini duyuyorum. Yegane tesellim en menfi sartlar icinde dahi bana milletvekilleri olarak temsil vazifesini esirgemeyen kadirsinas Konyah hemsehrilerimin ayru guveni bir kere daha gosterecekleri hakikatine ragmen, aynhsmuzm siyaset kadrolanrmza bir anhk dahi olsa dusunme , derlenip toparlanma ve rejim gerceklerini gorebilme hissini ve ihtiyacmr telkin edecegi iimididir ," diyordu. Yuksek seviyede temaslann 50nucu MDP listesinden aday gosterilen Siikan'm durumu bu sekilde noktalaruvordu. Stikan meselesi sadece sona ermekle kalrmvor: ardmda da bir cok soru birakrvordu. Siikan istifa gerekcesinde ne demek isternisti. Acaba secilemevecegi endisesiyle mi boyle hareket etrnisti; yoksa kendi dedigi gibi asgarf miistereklerde anlasma rm sagfanamamisu? Stikan "rejim gerceklerini gorebilme hissi"nden bahsederken, nevi ve kimi kasdetrnis ; ne demek isternistl.

Faruk SVKAN

Silkan ardmdan btitiin bu sorulan biraktp giderken, Kasaroglu Slikan'in lstlfasiru "sahsi sebeplere" baghyordu. Ama, gorunen ger-

cek bu muydu? Yoksa Siikan'm anlattiklan mrvdr? Bu soru daha bir zaman cevap arayacak gibi gorilniiyorduo

"Zehir Hafiye"nin MDP Maeerasi "Siyasi hayattaki tecriibem, memleket gercekleri ve hizmet felsefemin asgari musterek bulmadrg) bir kadro tezahiirii onunde, tercihimi yapma liizurn ve zaruretini duyuyorum" Bir zamanlarm "Zehir Hafiye" si AP milletvekilliginden Bagrmsizhga kadar uzanan bir grafik cizen eski Bakanlar'dan Faruk SUkan, MDP Konya Milletvekilligi adayhgmdan cekildigini belirtttgi aciklamasmda gerekce olarak yukandaki aciklamayi yapiyordu. Buna karsihk MDP Genel Sekreteri Dogan Kasaroglu ise "Faruk SUkan'm istifasmm kisisel sebepleri 01dugu kanaatindeyim." diyordu. Soyle veya boyle, su veya bu sebepten de olsa, MDP'de milletvekili listeleri iizerine bir huzursuzluk bashyor ve bu zincirin kopan halkalanndan birini de SUkan olusturuyordu .

Nasr1 Ba$lad. "Zehir Hafiye" Faruk SUkan siyasi faaliyetlerin serbet birakilmasmdan sonra, bir takim ternaslara bashyor ve "yiiksek seviye " de tesebbilslerde bulunuyordu,

Hatta bir ara SUkan'm da adinm gee;:tigi bir ''Merkez Partisi" giindeme geJiyor; fakat bu fikir daha dogmadan olUyordu. Daha sonra temaslanna devam eden Faruk Siikan, bir ara MOP'yj ten kid ediyor, gidisini begenmedlgin! belirtiyordu. Bilhassa MDP Konya Teskilati'nm kurulus asamasmda, Siikan'm tenkidleri had safh aya ulasiyor; bu partinin bazi yetkilileriyle yaptig: goriismeler sirasmda bu endiselerini dile getiriyordu. SUkan'm tenkidleri Genel Baskan Turgut Sunalp'm da kulagma gidiyordu. Sunalp, Konya teskilati konusunda bastan beri huzursuzdu zaten. MOP Genel Baskarn " Serde Kenyahhk var" diyor ve bu konuyla yakmdan ilgileniyordu. ilk etapta Konya teskilat, icin cahsma yapmak Uzere Fevzi Hahci ve Selcuk Aytan'i gorevlendirlyordu. Fakat, bu gorevlendirmenin ne derece isabetli oldugu daha sonra meydana <; ik iyordu, QUnkU,Konya'da Hahci istenrniyordu, Hahcr'nm 01dugu yerde tabanm MOP'ye kayrna-

yacag) gorilluyordu.:

-+ BE$

r Sunalp, bunun farkma vannca Feyzi Hahci- Selcuk Aytan ikilisim gorevden aliyor ve yerlerine Vecihi Akin Pa~a'YI gorevlendiriyordu. Bir taraftan Vecihi Pasa Kenya teskilati kurulusu icin cahsirken,

da biliyordu ki, bu mUmkUn degildi? Konya, artik Sukarr'm kalesi degildi, Siikan'm secilebilmesi icin ikinci sirada olmasi bile bir handikapti. Bekledig] gibi, liste !Ja~1 olmasi sartti.

istifa ve Arornoakuer Bu arada Sdkanm istifasma bas-

ka se bepler de g6steriliyordu. Bunlardan biri de "Zehir Hafiye"nin bazi arkadaslanrn da MOP listesinde gor-

Feyzi HALle] MOP yetkilileri de hem kendileriyle, hem de yUksek seviyede temaslarda bulundugu soylenen SUkan'm tenkidlerini degerlendiriyorlardi. SUkan meselesine bir care bulunmak gerekiyordu.

mek istemesiydi. Hasan Korkmazcan, Ekrem Dik'men, Nuri Erogan gibi isimlerin MOP'ye almmasmi istiyordu SUkan. Ama, bu istegi de gerceklesmiyordu, Ciinkii, Sukarr'm bu istegi MOP'de oybirligiyle reddediliyordu. Bu gelismeler, huzursuzlugu daha da biiyiitiiyordu. Konya listesinde 3. siraya yerles tirilmesi ise bardagi tasiran damla oluyordu. Sdkan'm listeye itirazr vardi. Bunun icin de temas ve cabalanm bir milddet sUrdUrUyor; istifasi gecikiyorduo Ama, istedikleri olmazsa istifasimn kesin oldugu da biliniyordu. Ama SUkan bu haberleri yalanhyordu: "Kim bu haberleri uyduraniar. Boyle bir sey kati surette miimkiin degil." , Aradan bir kac gUn gecince, Silkan'm kendi kendini yalanladigi ve istifa ettigi gordluyordu.

sukan MOP Ustesinde Karsrhkli temaslar, "aracrlar" "arabulucular" derken Faruk Sukarr'm rvIDP Konya listesinden aday gosterilmesi kesinlesiyordu, Siikan 'a verilen soz "liste basi "ydi. Ama bu sadece bir "soz " dii, Ancak listeler verildikten sonra kesinlesecekti, Nihayet milletvekili aday listeleri YUksek Secim Kurulu 'na verillyor ve basma da a<;lklaJ1lyordu. GorUlen, Faruk SUkan'a verilen "soz "Un tu tulmadlglydl'? Liste ba~1 sozUnUkim vermi~ti, kimler bu sOzUn yerine getirilmesini engellemi~ti'? . Bu sorular bir sUre kamuoyunda cevap anyordu. SUkan'm temaslarmda, Sel<;uk Aytan'm ve Sunalp Uzerinde etkili olabilecegi sOylenen bazl ki~ilerin isimleri ge<;iyordu. Ama ne derece dogruydu bunlar'? Oogrulu gu, listeler a<;lklandlktan sonra ortaya <;Iklyordu. SUkan memnun degildi ... Huzursuzdu ...UUnlerce bu konuda nasll karar vermesi gerektigini dU~UnmU~tU. Konya'dan liste U<;UncUsU olarak <;Ikabilir miydi'? ALTI

Dogan KASARO(;LU

"Ben bir MahkOmum" SUkan'm istifasl, Konya te~kiIatInI ve Genel Merkezi bir kere daha kan~tmyordu. istifa iizerine yapllan yorumlar, daha ziyade "Zehir Hafiye "nin aleyhineydi. MOP'de bir <;oklan, "iyi ki -ritti" diyorlardl.

Uzulenler de vardi. .. Bunlann en+isesi ise, Konya teskilatindan kaynaklamyor ve "insaallah yeni bir catisma olrnaz" diyorlardi. . SUka~'in istifasmdan en cok diselenlerin basmda ise Sunalp Pasa geliyordu. Sunalp "Ben bir mahktlmum" diyordu. "Beni bu partiyi kurmaya mahkum ettiler" diyen MOP Genel Bas. k~!1I,.hie de halinden memnun degildi, Bir tarafta TRT'de yapilacak olan "a<;l~ oturum "un heyecam simdiden Pasa yl sarmrsken, ilstUne iistliik bir de bu huzursuzluklarm ortaya t;;kmasi, onu son dere yoruyordu. Bazan, ยงikayetlerinin had safhaya vardigr gortiliiyor: ama kendi Uibiriyle "mahkiim olm~I", ;ola deyam etmeye mecbur kjhyordu onu. SUkan ise, "hafiyeligin " verdlgi ahskanhkla olsa gerek, istlfasmm hemen ardmdan, yeni temaslara bas. h~or,. politikadan koparmyacagmi gosterlyordu.

oecrci Liste Ge~tigimiz Cuma giinii Yiiksek Secim Kurulu tarafmdan partilerin verdikleri aday listeleri ilzerindeki inceleme tamamlaruyor ve gecici liste vavmlaruvordu. Geclci listeyle partilerin basrna verdikleri listeler arasmda fark oldugu goriiliiyordu. Yiiksek Secim Kurulu'nun yaymladlgl listeye gore en biiytik kansrklrk Halkci Parti listesinde rnevdana geliyordu. HP'nin Amasya, Artvin, Balrkesir , Bitlis, Bursa, Edirne, Erzurum, Hatay, lcel, istanbul, izmir, Konya, Mugla, Nigde, Siirt , Sivas ve Zonguldak listelerinde ilk acrklanan listeye gore farkhliklar oldugu goze carpivordu. Bazi isimler basma acrklanan listede bulunmazken, Yiiksek Secirn Kurulu'nun a~lkladlgl listede yer allyor; bazilan da tam tersine, baslOa a~lklanan listede oldugu halde, YSK listesinde bulunmuyordu. Bazl adaylann ise slralamalannda degi~iklik oldugu gortiliiyordu. Halk~1 Parti'de boylesine bilytik bir k<rrl~lkllk rneydana gelirkenl MOP listesinde de bazl degi~iklikler oldugu goriiliiyordu. MOP'nin Adana ve Kastamonu listelerinin basma a~lklanan ~ekliyle, YSK 'ndan ~I kan ~ekilleri arasmda farkllhklar oldugu goriiliiyordu. Bu illerde basma a~lklanan listelerde yer alanlardan bazllannln degi~tirildigi, yerlerine ba~ka adaylarm kondugu gortiliiyordu.

Bu iki partidcki kan~lkhga kar~lIlk, Anavatan Partisi listesinde hcr-

or; PARTJ

DE SEr;JM Jf;/N inn/ALI

nucu, Akmarr ikinci dizisini baslauyor ve gut Sunalp'i da ekrana ediyordu. TRT Genel Muduru

bir temaslar sonucta Turcrkmaya razt 'yle Sunalp'm

gijru~mesinden once gazeteci lerden yak man MDP Genel Baskaru "Hep ihtiyar gozukiligum fotograflanrru se~iyorlar" diyordu. Sunalp, bu yuzden '__• gittigi yerlerde "Pasarn senin hep ih<»>: tiyar resimlerini koyuyorlar. "lhtivar Pasa koltuk degnekleriyle geliyor" diyorlar." seklindeki konusuldugunu belirtiyordu. Bu konusmadan sonra , TRT Genet Muduru Akman'la bir sure yalmz goru~en Sunalp, 2 saat 10 dakika sonra gorusmenin yapJldlgl odadan cikarken gazetecilere "Kaprdan rm dinliyordunuz cocuklar? " diyordu. Acrk Otururn konusuyla ilgili bir . acrklarna yapan TRT Genel Miidiirii Akman da, "Tekliflere steak yaklastilar. Acrk oturuma kanlmavi ka, bul ettiler. Giiniimiizii daha sonra belirleyecegiz, Katiyen zrtlasma yok. _ _ _ Programm yaprlmasi icin gerekli ya~.~hsmalara hernen baslavacagrz, Tek_Jl2:::;:.:..--:=--...t::_~L_..:- nik acrdan hazir olunca gununii acrklayacag irn." diyordu. MDP Genel Baskarn Turgut Sunalp ise, acrk oturuma kanlmavi kabul ettigln] soyledigi aciklamasmda "Yayrnm canh veya banttan yaprlrnasmm bir farki yok. Benim icin ikisi de avru. Her iki yaymda da hiy bir lider soylediglnden riicO edemez. HeIe ii~ ki~i birlikte olunca, programda degi~iklik soz konusu olamaz. Bu acidan her ikisi de benim icin canh isteyenler iyin de, YSK bir simrlama yaymdir ," ~eklinde konusuyordu. getiriyor ve bu adaylann da 21 EyIill'e kadar istifa etmeleri gerektiginl bildiriyordu. Konsey incelemesi bitip, yeni adaylar da tespit edildikten sonra, YSK tarafmdan 26 Eyliil'de kesin aday listesi aciklanacak.

- ~-_;;..:._ - --? - -..:_ .........-_-_

....

..._---------------------------~

hangi bir degi~iklik olmadlgl goriiliiyordu. YSK'nun yaYlOladlgllisteye gore Tiirkive capmda, secimlere katilan baglmslz aday saYISIda 487 idi.

MGK incelemesi Partilerin aday listeleri YSK tarafmdan acrklamrken, 9 Eyliil'e kadar resmen baslarnamrs olan ve hazjrhkIan yaprlan Emniyet Genel Miidiirlilgii'niin adavlarla iJgili sorusturmasi da bashyordu, Buna gore, Emniyet Genel Miidiirliigii'nden gelen sorusturma raporlarma gore MGK incelemesi yaprlacak ve uygun gorillrneyen adaylar 21 Eyliil tarihine kadar siyasi partilere bildirilecek. Siyasi partiler uygun goriilmeyen adaylarm 10 yerlne 23 Eyliil'e kadar, Konsey'in tasvibini almak sarnyla yenilerini koyabilecekler. Bagimsrz adaylardan istifa etmek

~Ikoturum Giinlerdir siiren TRT'nin "acrk Oturum" meselesi ge~tigimiz hafta sonunda tathya bagfaruvor ve MDP Genel Baskam Turgut Sunalp da teklifi kabul ediyordu. Bilindigi gibi, TRT Genel Miidiirii Madt Akman, acrk oturum konusundaki temaslanna uzun sliredir devam ediyor; Ana-Parti ve HP Genel Baskanlanndan olumlu cevap ahrken, MDP Genel Baskam Sunalp'la gorusme irnkarnru bile bularruvordu. Daha sonra yapilan temaslar so-

MacitAKMAN

Sunalp Faruk Siikarr'm istifasi konusunda ise "Bu ilk istifa degil,da· ha once de istifa eden olmustu" di· yordu. TRT Genel Miidiirii Macit Ak man, acrk oturum'un yaym tarihinir ise kanunlara gore 16-30 Ekim ta rihleri arasmda belir lenecek bif giir olacaguu sOyliiyordu. YEDI

azal Gezllerini

lsttraiar

SOrdOrOvor Dort gilnliik Guneydogu gezisini bitirerek Ankara'ya donen Anavatan Partisi Genel Baskaru Turgut Ozal, ge~tigimiz 12 ve 13 Eyliil giinleri de Erzurum, AgTi Kars ve Erzincan'i ziyaret ediyor ve bu illerdeki gezilerini bitirdikten sonra istanbul'a donuvorduo

Ozal, gittigi illierde bilhassa ekonomik konulara temas ediyor ve arnaclanrun iktidar olduklan takdirde, bu meseleleri en krsa zamanda cozrnek oldugunu sovluvordu.

Anavatan Partisi Genel Baskan Yarduncrsi Halil Srvgm ise yaptlgl bir aciklarnada, partisinin program ve tiizugiiniin dlger partiler tarafindan taklit edildigin] soyleverek, "Biz orijinal partiviz. Orijinalligimizi korumak icin de taklit edilmernek istiyoruz. Bu nedenle secirn bildirgesi

Turgut 6ZAL

Milletvekili aday listelerinin Yuksek Secim Kurulu'na verilmesinden sonra, parti Jerde baslavan huzursuzluklar siirerken, , istifalar da birbirini kovahvordu. MOP Konya listeslnde 3. sradan aday olan Faruk Sdkan'm istlfasmdan sonra, teski latlardaki istifalar da siiriiyordu. MOP Kayseri teskilatmda listelerin begenilrnernesl sebeblvle basgosteren huzursuzluk istifalara yol acryordu.

vesloganlanrruzrnbayrarndan sonra tilHalkci Parti'deki huzursuzluklar munii birden acrklavacagrz " diyordu. ise bir tiirlii bitmek bilmiyordu. GeBilindigi gibi, bundan bir sure nel Baskan Necdet Calp, gerek huzuronce Muhafazakar Parti Inin tiiziigii- suzluklann oniinii almak, gerekse nun Anavatan Partisi'yle ayrn oldugu aday llstelerindeki kansikliklan giileri siiriilmu~; veto edilen adaylanrun dermek amacrvla, yurt gezilerini siigorevlerine son vermemesi gibi iddi- rekli ertelerken, bu partin in Genel alar da ortaya atilrms ve bu parti Baskan Yardirncilanndan emekli hakkmda Anayasa Mahkemesi'nde Korgeneral Serafettln Ugur adavhkkapatma davasiacrlmrstr, -+

Eski diinya Â§ampiyonu ve bugiiniin iinlii isadanu otobii~u Gazanfer Bilge siyasi hayab ve siy_ bayatta cia MDP'yi tercih etti. MDP lideri Turgut Sunalp'i gezilerinde yalmz barakmayan Bilge 'yi Trakya gezisindeki kiyafeti ile goren yurttaslar eski sampiyonu TV'de seyrettigimiz DALLAS dizisinin kotiiadamr" JR" a benzettiler. Allala, Bilge 'nin karakterini JR 'a benzetmesin de gerisi onemli degil. Sapkasi benzerse benzesia â&#x20AC;˘â&#x20AC;˘.

SEKlz

tan cekllivordu. Halkci Parti'nin Edirne listesinden aday olan Ali Pirko, birinci sirada olmasma ragmen adavhktan ceki-

lirken, Kmklareli liste ikincisi Ali Coskun da adayhktan ayrtlryor ; Sa- \ karva listesi birinci sirasmdaki Dr. Turgut Sozer'e karst tabandan tepki

doguvordu. iI teskilat yetkilileri, buna bir ~oziim bulunmadigt takdirde toptan istifa edeceklerini bildiriyorlard r.

......., Siyasi incller de herhangi bir i~ yapamayacak azalma olursa, yani bunamaya baslarsam, akrlci durumumu muhafaza edemezsem etrafimda bunu kimse bana soylernez , cocuklarrm tembihIidir .." Turgut Sunalp (MDP Genel

Baskani) "Su anda temayiiz edenler eski sahalannda

temayiiz etmls arkadas-

lardir. Sartlar da beni llder vapmistir .â&#x20AC;˘."

Turgut

Sunalp

(MDP Genel

Baskam) "Ben Silahh Kuvvetlerden

ay-

rrldun ve tereyagdan krl ceker gibi ahndlm. Benim rnazimde cekilmeye

Turgut SUNALP Ahmet [hsan Kmmh (MDP Genel Baskan Yardimcisi) "Her partili milletvekili olacak degildir. 50 milyonluk parlamenter yoktur. Biitiln iiyeler parlamento olamaz ... Partide bakan, genel baskan, gene I kurul iiyesi olarak da cah~Ir, nefer olarak da cahsrhr, .." Turgut Sunalp (MOP Genel

Baskam) "Ben, insanlarla karsilasugun zaman herkesi gayet iyi bilirim. 0 arada htnzirhk yapmaya ba~ladlgl zaman, bir-iki tecriibeden geclrlr.ondan sonra ekarte ederim. Onun icln insancrl bir adarmrn, fakat hiimanistim demem. Sosyal adalete fevkalade inane beslerim, fakat sosyalistim de-

ait ornekler var. Tereyagdan krl cekilir gibi bir lsten, hizmetten cekilirlm. Ben 7 yasmda girdim askerl mektebe ve hizmet gordum, sonra ayrrldrm ..." Turgut Sunalp (MOP Genel Baskam) "Tiirkiye'de bizirn tesbitimize gore 73 kadar tarikat ve iki dini topluluk vardir , Ama Atatiirk bunlarm biiyiik bolurnunil ortadan kaldirmrsur ." Ali Ipar (istanbuldan bagiinSlZ aday) "Belli bir tecriibe ve yastan sonra vatana en faydah yol parlamentodan ge~ iyor ... " Ali lpar (istanbul'dan bagunsiz

aday)

"Kendime en yakm buldugum Anavatan Partisi'nin genel baskaru Turgut thai beye telefon ettlm, kendisine hiirmetim vardr, Turgut beyle ternasa gectlm, fakat maalesef bana cevap dahi verme nezaketinde bulunmadi" Ali [par (lstanbul'dan bagunSlZ aday) "Miihendislerin ekonomiye mudahale ettigi bir verde ekonomi ilerlemez ... " Kemal Aydar (HP Genel Sekreter Yarduncisi) "Halkci Parti bu kii~iik rahatsrzliklan giderecektir." Kemal AYDAR (HP Genel Sekreter Yardnucrsi) "Herkesi ayru derecede memnun etmek olanagnu kimse bulamaz." Necdet Calp (HP Genel Baska-

01) "Bizim hie iyi tarafuruz yok mu ki, hep kotu taraflanrmzi yazryorsunuz" Turgut ()zal (Anavatan Partisi Genel Baskani) "Masa basrnda oturarak sorunlar cozlilemez" Yiiksek Secim Kurulu : "HP'nin unutkanhgi insanhk haiL .."

mem." Turgut Sunalp (MOP Genel Ba~kanl) "Uderler veliaht vetistlrrnernlslerdlr , binaenaleyh sonuna kadar liderligi rnuhafaza etmeye cahsnuslardjr. Yann bir trafik kazasma ugrayip ugramavacaguru nereden biliyorsunuz. Trafik kazasma onlar da ugra.salardi glderlerdi zaten ...Cocuklarrm tembihlidir, benirn meleke-i akliyem-

DOKUZ

vernp SINAN'dan

HEyt ~TLl{AN

;U4ALESEF

l{STENfN BA!?INA KOYA14DIK

~U5AI<K4SI

{OK MLJ

EFENDIM.!.

01"1£

OJ.

I</ZIP

6(rn:"

-- - - -_- -- _-

." .r:_,- .: _-:. ... : ._".: .

;

- - - -- - - -- - __ -= _--_-

-_--===_- -:_ -_-=_--_:;' -- - -_: -_

r/srr

-- - -

~.-

- - - --_ -

- - : =-- =.,;.._ ...-_.. ... ....

- - -----~ _- ..: -

-:-

...

- . - :~-.-~:':'_:".

DYP ve SODEP'teki canllilk yerini saskmhga btraktr! ..

G!.

urucu ilyel,dnin savrsuu tesbit edilen siirede tamamlayamayan ve bu yuzden 6 Kasun sec irnlerine teskilat kurma barajnu asrnalanna ragmen katllamayan partilerden DYP ve SODEP'te, geride birakngmuz gunlerde herseve ragmen gorulen, canhligan yerini derin bir sessizlik ahyorduo Her iki partinin genel merkezinde aglzlan break acrrnvordu ve hiekimse, 0 sabah gazetelerde yer alan "DYP ve SODEP mahalli secimlere de kanlamavacak" bashkli haberi yorum larmyordu. Sah sabahi yayanlanan gazeteler, heniiz bir teklif halindeki gellsmeyi, sanki kabul edilmis gibi kesin cumlelerle verivorlardr. Oysa durum oyle degildi ; Milli Gilvenlik Konseyi Ilvesi ve Deniz Kuvvetleri Kornutarn Oramiral Nejat Tlimer , ileride herhangi siyasi spekillasyona imkan dogmamaSl icin, bir kanun teklifinde bulunuyordu. Teklife gore 6 Kasun secimine katilmavan veya katilamavan partiler ilk mahalli secime de katilamavacaklardr, Kanun teklifinin gerekcesi acrklanmadig mdan, Tbmer 'in bu teklifinin temel sebebi de ogrenileme. misti. Fakat bassehirdeki gozlernciler, teklifin, ileride meydana crkabilecek siyasi bir spekiilasyonu onlemek ve siyasi hayan kisa sure de kargasava maruz birakmarnak i~in hazlrlandlg Inl ileri suruyorlardl. En akla yatan sebep de buydu.

Mahalli secimiere: katllabilecekler mi?i_ 5 Eyliil 1983 Pazartesi giinii Danl~!l1a Meclisi Ba~kanhgl'na verilen teklifin once ilgili komisyonlarda gorii~ulmesi gerekiyordu. Komisyonlardan ge~tikten sonra Danl~ma Meclisi Genel Kurulu'na gelecek olan metin uzerinde yapllacak goru~melerden sonra , teklif MGK'ne gidecek ve orada da kabul edilirse kanunla~acaktl.

1::30Ylesine uwn bir ,aio,may, gerektiren teklifin, Danl~:'la Meclisi

~===========~. adavi olarnamrslardi ama, maOVPCall$malaraOi 1 aday halli seclmlere girebilirlerdi. Bunlann Ask.ya ml Aldl

Siyasi kulislerde, bir sUreden berij Dogru Yol Partisi'nin mahaUt se~im'J lere girememe ihtimali yUzilnden 'ta'l h~malar,"1 asklya aldlll haber-Ieri do-; fla~lyordu_ MGK Oyesi, Deniz Kuv~: ivetleri Komutam Oramiral Nejat TUi mer'jn verdigi kanun teklifi Dana~ma Meclisi ve Milli GiNenlik Konse4 f,Yi'nde kabul edildigi takdirde. geneh se~imlere kattlamayan partiler rnaShalli se~jmlere de kattlamayac:aga] i~in, Dogru Vol Partisi. ancak S ylll t~rasana hazrltk yapabllecekti. 8u' 'durumda, baztlanna glre yogun bir lsiyast faaliyetin j~ine girmeye gerek,! yoktu. . Bu haberler iizerine oir a~lklama' ,yapan DYP Genet Ba~ka", Yddlnrrf;; IAvGJ bir yalanlamada bulunuyor vel ~unlarl sOylUyordu: "Milletvekili genet ~imIerine' katdma imkahu veribneyen DVP mit.". ... we memlekete hizmet yolunda ~a-1

bazrlan MOP, ANAP ve HP'yi sececekleri gibi, DYP ve SODEP'i de tercih edebilirlerdi. Boyle bir kanun ~Ikarsa, 0 takdirde milletvekili listelerinde oldugu gibi, u~ partinin mahalli aday listelerinde de yer alamazlardi,

~yr"a

Biiviik Turkive Partisi'ne

girip de bu parti kapatilrnca partisiz kalan Darnsma Meclisi uyeleri, kanunun crkmamasi icin oteki uveleri etkileyebilirlerdi. Cok ihtimalli olarak vaprlan yorumlann saghk derecesini kestirmek oldukca gu'tw ama, ileri suriilen ihtimailer hlc de yabana atilacak gibi degildi.

SOOEPve DYP veto barajlnl astl

I.... ft tefkiWlanmasJIU ilk giiakii' .§Cvk \Ie kara'bJakIa iIIdikHken, ma-!haUi ~imJerle iJgiJi b. kana ~1difi Iillil'i G"venlik Konseyi, belirletbu kararbllllDU1J etkileyemez. DYP nen siirede kurucu Uye sayrsmi tatgireceii Uk ~imde "ae olursa oU mamlayamayan DYP ile SODEP'in ;sun" baymja .. inde sommda bwca' son bildirdikleri kurucular listesini dikecekdr. Onun ~in partimizio 9a~ inceledi ve bazi isimleri veto etti. th,rnalannl -ya¥8flattta yolundakij Ancak veto edilmeyen yeni isimlerle ~yD8gun bilmecltJlmiz 8&JlentiJeriftJ birlikte her iki parti de kurucu uye 1ger~ekleDaisi yoktur. Genet Merkezi~' saYlsml tamamlaml~ oldu. \tntze gelen heyetler • vatandqiannutl Gazetelerin "DYP ve SODEP ~~ebasan mensuplarJ.aer~k durumUD~ parti oldu" ba~hgl ile verdikleri bu pntl IdJr.', habere ragmen, her iki partinin de 6

Ba~kanhgl'na verildigi gU:lih ertesinde, kabul edilmi~ gibi gazctc 'lan~etlerine ~Ikartllmasl, DYP ve SODEP yoneticileri tarafmdan maksath bulunmu~tu. Basin, bu iki partinin moralini bozmak ve yurtta~lan aleylerine ~artlandlrmak gayreti i~indeydi. DYP ve SODEP genel merkezlerinde yaygln kanaat buydu. Teklifin Dam~ma Meclisi'ne verilmesinden iki gun sonra, her iki partinin genel merkezinde teklif ile ilgili yorumlar yapllmaya ba~landl. Bazllanna gore teklif Danl$ma Meclisi'nden ge{:meyebilirdi. ~unki, Danl~ma Meclisi Uyelerinin bir klsml milletvekili

Kaslm se~imine katllabilmeleri ~uphelL Bilindigi gibi gerek DYP, gerek SODEP kurucu uye saYllannl belirle· nen siirede tamamlayamamalanna ragmen, il ve il~e te~kilatlarml aym sure i~inde kurmu~lardl. Buna gore, eger MGK uyesi ve Deniz I~uvvetleri Komutanl Oramiral Nejat Tumer'in Danl~ma Meclisi J3a~· kanhgl'na verdigi "6 Kaslm se'timlerine k;ttllmayan partiler ilk mahalli se~imlere de katllamazlar" ~eklindeki kanun teklifi kabul edilirse, bu partiler mahalli se~imlere de giremeyecekler, kanun teklifi kabul edilmezse, mahalli se~imlcre katllacak parti sa· yn 50lacak. ONBiR

Mahkeme zabltJanndan

MHP Davasr'nda 11 samk tahliye edildi "Tutuklu samklarla i1gili vaki tahliye istemlcri iizerine darusmarun bu asamasmda vapilan ineeleme ve degerlendirrnede ; bir kisrm saruklara yiiklenen sucun hukuki vasiflan, sevk maddelerinde fiillerin subfltu halinde saruklar lehine degi~iklik olmasi ihtimalleri, tutuklu kaldtklan sii'reier, uvgulanmasi istenen kanun maddeleriyle birlikte infaz vasasr, vas kii~iiklUgii ve hallhazjr meveut deli! durumuna gore fiilleri gozoniinde bulundurularak saruklardan Atilla Engiir, Mehmet Alatas, Ismail Demirkiran, Erdogan Yager, Orner Gultekin, AlJidin Akyurek, Fazrl Kaygusuz, Habib Giile~, ilhami Altm, Miktad Evci ve Ergin Orgiigore.,'in tutuklanmalanru gerektiren sebeblerin ortadan kalktig) gorii~iine vanldi.;

tahliye karan MHP Davas '.

mn geride biraktigmuz hafta iclndeki durusmasmda 11 samk hakkmda veriliyordu. Geride brraktigmnz hafta icindeki durusrnada soz alan sarnklardan Hasan Ali Cakir zabitlardan aynen aldigmuz Uzere sunlan soyliiyordu: "SANIK HASAN ALI 9AKIRSaym Mahheme Heyeti, Akdere Olay lart hlasbriinde gecen ve olay 9 olarah bilinen, Remziye Doleh/in oliimii ile sonurlanan silahli cotismay a hattlmahla surlanmaktaYlm. Bu boliimde ohunan belgeler ve dosya irerisinde bulunan sahit ifodeleri ilc polis iutanahlan incelendiginde sursuzlugum ortaya r ihacal: ttr. $oyle hi, fotografla tespite hattIan hisilerden sadece ihis! Suat Kuyruhcu, Nasi Aytek beni elimde silahla gordiiklerini soylemelltedirler. Bunlarm Cumhuriyet Savclszna verdikleri ifade ile polislerin ifadeleri beraber incelendiginde bu ilzi §ahsm yaIan soyled!kleri ve bana iftira ettikleri a«lga rlkacaktlr. Bu §ahlslar ifadelerinde ratl§maYI duyduklarznl, bazl §ah'lslarm polisle ratl§tlklarlm, silah sesleri kesildikten sonra polisin yanmda olduklarml Israrla ezberlemi§ gibi s6yluyorlar. Beni go rdiilderini soyledikleri gibi. . Polisler devletin resmi gorevlileri ise, kimse ile silahll miisadereye girmediklerini, kimsenin kendilerine silah kullanmadlgml hendilel'inin de silah kullanmadlklarml soyleyerek bu iki §ahsm ifadelerini yalanllyorlar. Yine aynr gorevli polisler, olay yerindeki Iwlaballga, "9atl§maya giren, silah Iwllanan §ahlslan tanlyan var ml?" diye soruyorlar. Nasi Ayteh ve Suat Kuyrukru san'ki orada yoklarml§ gibi cevap vermiyorlar. lfadelerinde ise Israrla olaya hatllanlarl gordiilz lerini, olay bittikten sonra polislerin yamnda 01dulzlarml soylemektedirler. Suat Kuyrukru ve Nasi Ayteh belirli bir

ONiKi

ideolojinin savunuculugunu yapan his ilerdir, Olayda beni giirmemislerdir, runkii ben olayda y oktum, Kendilerince durum degerlendirmesi yaparah ewelden beri c esitli iftiralan ile beni zor durumlara diisiirmiieler, evime gelemez etmisler, evimizi bombalaytp beni hurs unlay arah yaralaml§lardlr. Ortada bir olUm hadisesi olunca, aleoi

memiz ir in her careye ba§vuruyordu. Bu yiiz den aylarca euime gelemedigim zamanlar olmu§tur. BenimIe aralarlnda 250-300 metre mesafe oldugunu soyleyerek bu mesafeden silahin sag elde oldugunu, normal habzalt oldugunu ve silahm belden cilumlaral: hendi tabirleriyle agzma mermi uerildigini, bu i§i yapantn da Hasan 9aklr oldugunu gordiiklerini soy leyen bu ihi sahit, hemen yanmda olduhlannt soyledikleri polisin, "§ahitlil: yapacak var ml, sahislan taruyan var ml" sorusunu ceuapstz btrohtyorlar. Ciinhii benim ismimi soyleseler, bunu da oradaki ben; tantyan esnaf ve ahali duysa, yalaniart ortaya rlkacah, iftira ettihlerinden §ahitlik yapamayacahlardt. Bu yiizden, sonra gorgu sahidi olarak kendilihlerinden §ahitlige gidiyorlar ve iftiralannt rahatca surdiiruyorlar. Bu ihi sohtstan Nasi Aytek, a§lr! sol gruplardan Dev-Yol mensubu

"Alevi otduqurn halde ecioco ve komOnistlerin oyununa gelmeyip kendi Ozbenligimde duvduqurn Turk Milliyetciligine gonul verdim"

MHP Davasl Avuhatlarmdan era tin Y,lmaz ve Nevzat Kosoglu cezaevi bahresinde oldugum halde bOliicu ve komunistlerin oyununa gelmeyip Izendi ozbenligimde duydugum Turk Milliyetriligine sempati duyup, bu fikri bana u la§tlran /zu rulu§lara gid ip gelme m, lIurban hedef serilmeme sebep 01mu§tur. Komiinizmin, boliicii harelzet/erin Tiirkiye iizerindehi ar Ik oyu nlarmdan biri de , alevi-siinni kl§klrticiligi ve bunun silahll ratl§maya dOIlU§tiiriildiigiidiir.Ben ve benim gibi birrolz alevi gencin Ulilucii gorii§ii benimsemesi bu oyunu bozuyordu. Ailemin geni§ olmasl, alcvi hem~ehrilcrimizce sevilip itibar gormemiz bolUcii ve komiinist oyunlara engel olarak goriiliiyor mutlalw bertaraf edil-

olup, birkar hez cezaeuine girip pkml§, tescilli eylemci bir homiinisttir, Suat Kuy ruhcu da a§lrl solcudur, bu ki§inin de yasa dl§1 Tiirkiye Devrimci Komiinist PartiSI mensubu oldugunu cezaevindc ogrenmi§ bulunmaktaYlm. Bunlarm §ahitligi gerersizdir. Zaten Askeri Savclbk durumu bildiginden ve Cumhuriyet Savclllgmdaki ifadelerin kendi irerisindeki tutarslzligmdan olacak, ifadelerine ba§ vurmaml§lardlr. Olayda kullamlan bir silahm da sol orgiitlerde ele gertigini yazan gazete kiipiiri1de dosyadadlr. Tamklardan Sabri Kandemir, ii«iincu klasorde okunan agabeyim Ali 9aklr ile yiizle§tirmedeki tarif bana uymuyor. Olay giinu Cumhuriyet Savcllzgmda verdigi ifadedeki tarif de ona uymuyor, zaten kendisi bana a§inadlr, ben de onu tanmm. Karde§i aYIll apartmanda bizle kom§udur, sanra aynl kahvede otururuz. Agabeyimle aynz masada oyun oynar/len yanlarlnda oturdum, agabeyim beni tu/lI§tlrdl, yani bu yiizden ben olayda olsa idim, beni te§/Zis ederdi. Te§his tutanagmda bOyle bir§ey yoll. Hiiseyin $ahin'ill yer gosterme tutanagl dogru degildir. 9iillkii ben olayda yohtl.lm. BUllII da kabul etm;,yoru 111. "

Mahkeme zabitlanndan

DEV-SOL Dauasmdaki tutuhlulardan bir boliimii gOriiliiyor ...

â&#x20AC;˘

Yedisi polis, 38 ki~iyi ordurcuter

356 Sanlkll DEV-SOL davasl suruyor

edisi polls otuzsekiz k;,;y; oldurdukleri ve Tiirkive Cumhuriyeti Anavasasi'nm tamarmru veya bir krsmini tagyir ve tedbil veya ilgaya teo sebbus eden ve Tiirk Ceza Kanunu '. nun 146/2 ve 146 fikralanvla 159. maddesine uyan davraruslara vonelen 356 sarukh THKP /C Devrimci Sol davasi geride biraktrgmuz hafta lcinde basladr. 5abahattin Oz, Mehmet Pat, Necdet Meme, Battal Giinay, Bayram Yilmaz, Coskun Benzer, Mehmet Bozuklu adh polis memurlarryla Taner Kalkanci, Tayfun Yaman, Hasan Levent Parnukcu, Miirsel Kabadayi, Bekir Kargrn, Arif Ervucel, Yalcm Hoyuk, Zikri Atmaca, Necati Alkihc, Ahmet Tan, Zeki Baskaya, Abdulkadir Bayram, Siileyman GiiI~en, Orner Duymac, Tunc Duymac, Mahir Turhal, Hasan Beder, Yasar Beder, Ali Osman Demirezen, Mehmet Fener,

Ahmet Turan, Haluk Kayacan, Kemal Asian, Cafer Alnntas, Avni Kubat, Mehmet Dem lrtas, lbrahim Koc, Mehmet Oztiirk, Hasan Karamanoglu, Orner Kmah ve Hiiseyin Tasdelen isimli otuzsekiz sag gorii~lu vurttasrrnm olduren Devrimci 501 orgutiin durumu iddianamede soyle- belirlenrnistir! " .DEY ~OL orgutiiniin yapi ve araclarma bakrldigmda; bu orgiit tarafmdan bircok soygunlann yaprlmis, cinayetlerin i~lenmi~, kitleleri yerlerinden goce zorlanrrus, devlet kuvvetleri He silahb catismaya giriiilen!k stratejileri geregi devletin gii~lii oldugu imajrru yikip, devlet lehine olan dengeyi bozduktan sonra da husule gelen otorite bosIuguudan yararlarup, halk savasi sureti He iktidan ele gecirrnek oldugu gibi, Merkez Kornitesi idaresi altmda Tiirkiye'nin cesitll bolgelere aynlarak

yonetildigi, bolge sorumlulanna bagh sehir sorumlulan, ~hirlerde semt ve mahalle sorumlulan; aynca i~~i, memur, koy gibi kesimlerin sorumlularmm oldugu, bu hrli ile memleket sathmda silahh cen.ler kurdugu ve bu ceteler yolu He T.C.'nin Devlet yapisuu degi~tirmek amacmda bir orgilt olduklan kesinlik kazannus oldugu " Bu nedenle; gerek maddenin tamrm, gcrek tatbikattaki i~le:,i~ ~ekli dikkate ahnarak bu iddianameye dahil edilen orgiit iiyelerinden DEYRiMCi.sOL orgiitiiniin amaci dogrutrusunda bu orgtitii sevk ve idare edenler He adam oldurenler, 01diinneye tesebbiiste bulunanlar, kisi ve toplumlan dehsete dii~en, devlete karst olan giiveni sarsar nitelikteki silahh gasp eylemlerini gerceklestirenler yukanda tamrru ve unsurlan

-+ ONOC

anlanlan TCK. 146/1 madde icinde yer almaktadirlar" Srkivonetim Yardnnci Savcilan

Behle Aldemir, Kemalettin Onec ve Turabi Akdcniz'le , Hakim Kd. Yilzbasi Reeep Sozen tarafmdan hazirlanan iddianamede Yedikule Polis Karakolu'nun basihp polis memuru Sebahattin Oz'iin oldiiriiliip polis memuru Orhan Dikan , Erdogan <;aglayandere ve Abdullah Akar 'm yaralanma olav: aynen sovle anlatrlrnaktadir: "Eylem Devrimci Sol orgiitiinun Tiirkiye genelinde planlayip programladigj Devrimci-Siddet terneline dayanan, devletin giie;siizliigiinii gostermek amacivla giri~ilmi~, lskeneeleri protestoya vonelik kampanyarun iclnde yer alan bir eylem olarak devrirnci- Sol orgiitiiniin Tiirkiye genel siyasi sorumlusu Dursun Karata~ '10 genel tallman iizerine, orgiitiin DEY-GEN<; sorumlulugunu yiiriiten saruk Sinan KUKUL tarafmdan belirlenmistir.

Eylem Karan ve eylemin vapih~I ozetlendiglnde, Dursun Karatas , Sinan Kukul, Bedri Yagan, Harun Karel, Narmk Kernal Cibaroglu ve Sulevman Ozcan Bulgu tarafmdan evlemin kararlastmhp planlandigr; Buna gore karakolun solundaki birinei odaya sanlklar Mehmet Onal ve Fevzi 1~lk'm karakolun soldaki ikinci odaya ~aban Ta~~1ve Mehmet Dogan'm, karakolun sagdaki ilk odaya Harun Kartal ve Selim Mehmet Yiieel'in , karakolun koridorunda Namlk Kemal Clbaroglu ve Reeai Dinc;er'in girmelerini; Sanrklardan ~aban ~en, Adil Can ve Zeynel Polat'ln sur taraflndan yolu kesip giivenlik almalannln, Erean Giindogdu, Celalettin Cengiz ve Faruk Ereren'in Aksaray yoniindeki yolu kesip giivenlik almalannm, aynca Namlk Kemal Crbaroglu ve Erean Gundogdu 'nun karakolun kaplslnl giivenlik altmda bulundurmak gorevlerinin kararla~tlnldlgl; Sanlk Sinan Kukul eylemle ilgili durumu sanlk Bedri Yagan'a bildirdigi, eylemden 34 giin onee sanlklar Sinan Kukul, Bedri Yagan, ~amlk Kemal Clbaroglu, Siileyman Ozean Bulgu ve Recai Din~er'le Harun Kartal'm Denizli yurdunda bulu~arak eylemi konu~tuklan ve bu eylemin Beyazlt ve Aksaray DEY-GEN<; ekiplerinin ortakla~a gerc;ekle~ebileceklenm kararla~tlrdlktan sonra sanrk Harun Kartal'rn eylemden 2-3 giin onee sorumlulugu altlndaki sanrklar O"JDORT

Mehmet Onal, Fevzi lsrk, Saban Ta~~1 ve Adil Can'a durumu bildirip olay yerini gidip gorrnelerini istedigi, bir giin sonra saat 14.00 siralarmda Arapkir ogrenci yurdunda Harun Kartal'm baskanhgmda eyleme katilacaklarla bir toplantmm vapildrgl ve bu toplannda samk Namik Kemal Cibarogtu tarafmdan cizilen karakol krokisi iizerinde eylemin gorii~iildiigii, eylemde kullarulacak tabancalann Bevazrt DEY-GEN<; FTKSME sorumlusu Selim Mehmet Yiicel'le Aksaray DEY-GEN<; FTKSME sorumlusu Ercan Giindogdu'nun, pankarti sarnk Mehmet Dogan'. In, maske ...e iki adet patlavrci Narruk Kemal Cibarog lu'nun getirmesinin kararlastmldig), vine avm verde ertesi giiniin aksarm toplanan samklann karakolun krokisi iizerinde gorev bbliimiinii avrmulan He gozden gecirip eylemin olay giinii saat 06.30 da karakola -200 metre Kadar uzakhktaki sokak icinde bulusmak iizere gerceklestirllmesi icin toplantmm sona erdig];

Saruklarm olay giinii belirtilen yer ve zamanda bulustuklan, saruk Harun Kartal ve Narmk Kemal Crbaroglu'nun Karakolu uzaktan kontrol ettikleri, bu srrada karakoldan askerlerin c;lktlglnl Harun Kartal'm gormesi iizerine Namlk Kemal ClbarogIU'ndan istihbaratln netle~tirilmesi amaclyle eylcmin ertelenmesini sOyledigi , Sanlk Namlk Kemal Clbaroglu'llun da istihbaratln net oldugunu, gordiikleri askerlerin 5-10 dakika ic;ersinde uzakla~tlklannr bildirmesi iizerine 5-10 dakika beklendigi, tekrar Namlk Kemal Clbaroglu taraf,"dan karakolunkontrol edildigi ve herhangi bir engelin kalmadlgmln goriilmesiyle maske ve silahlarm Harun Kartal, Mehmet Dogan ve Namlk Kemal Clbaroglu tarafmdan dagltlldlgl, buna gore bir patlaYlclyle 9 mm. c;aph bir tabancaYI Harun Kartal',", diger patlaYlcl ile路bir tabanca ve pankartl Namlk Kemal Clbaroglu 'nun aidlklan, diger eylemci militanlannda degi~ik ~ap ve marka tabanealan payla~tlklan, once karakolun ic;ine girecek ki~ilerin iki~er iki~er karakola dogru yiiriidiikleri, bu ekipden samk Fevzi 1~lk'm once karakola girdigi, sanrklar Fevzi 1~.lkve Mehmet Onal'a maske verilmediginden ka~kolleri ile yiizlerini kapattlklan, sonra Harun Kartal, ~aban Ta~~I, Mehmet Dogan ve Selim Mehmet Yiicel'in ic;eriye girdikleri, yapllan plan geregince militanlann girecekleri odalara yonel-

dikleri, saruk Fevzi 1~lk ile Mehmet Onal'm soldaki ilk odava girdikleri, bu odada magdur polis memuru Orhan Dikan ile polis Erdogan <;aglayandere'nin bulundugu, saruk Fevzi lsrk'm drsanda elinde tabanca oldugu halde magdur polislere vonelip "Devrirnci olduklanru, ktpirdamarnalann I, sadece silahlanru istediklerini ve kendilerine bir zarar vermiyeceklerini" soyledig], bu sirada maktill nobetel polis Sebahattin Oz'iin saruk Fevzi lsrk'm iizerine atladlgl, sanrk Mehmet Unal'mda diger polisler ORhan Dikan ve Erdogan <;aglayandere'yi etkisiz hale getirdigl; Soldaki ikinci odaya giren saruklar Saban Tasci ve Mehmet Dogan'm odada bulunan polis Abdullah Akar ve Yusuf Dogru He karsrlasttklan, saruk Saban Tasci'nm Abdullah Akar'a bir el ates ettig], polis Abdullah Akar 'mda karsihk verdig], samk Saban Tascr'mn tabancasmm tu-

tukluk vapmasi uzerlne sanrk Mehmel: Dogan'm da etes etmeye bastadlgl; Sagdaki ikinci odarnn bos oldugunu goren saruklar Harun Kartal ve Selim Mehmet Yiicel'in tekrar geri dondilkleri sjrada soldaki ilk odadan silah seslerinin gelmesi iizerine koridorda saruklar Recai Dincer ve Namlk Kemal Clbaroglu'nun gorevleri ba~mda bulunduklarml goriince Harun Kartal ve Selim Mehmet Yucel'in sold;;ki ilk odaya yardlma girdikleri, bu slrada Fevzi 1~lk'la verde bogu~makta olan maktiil polis Sebahattin Oz'e Selim Mehmet Yiicel~n 6-7 el ate~ ettigi, polis memuru Sebahattin Oz'iin yaralanrp yere yuvarlandlgl, bu slrada karakol d 1~lI1da silahlr guvenlik ic;in kalan sll1aklannda tek kath olan karakolun penceresinden ic;eriye ate~ ettikten son tiim sanrklarm karakolu terk ederek bulu~ma noktasmda bulu~up tabancalan Namlk Kemal Clbarogluna teslim ettikleri, getirdikleri 2 bombay Ida patlatmadan karakola 150 metre uzakhkta bir duvardibine blraktlklan, sanrklardan Fevzi 1~lk,~aban Ta~C;I,Mehmet Onal ve Mehmet Dogan'm Kocamustafapa~a 'ya dogru, Harun Kartal'm Topkaprya dogru gittikleri, bir siire sonra Fevzi 1~lk ve Mehmet Onal'm ~i~hane otobiis duragmda Harun Kartal'la bulu~up olayla ilgili bilgi verdikleri, bir sure sonra aynr verde Recai DinC;erve Namlk Kemal Clbaroglu'nun Harun Kartal'a bilgi verdik-

---+

leri, bir siire sonra vine avm verde Saban -Ta~~1 ve- Mehmet Dogan'm Vine bir sUre sonra Selim Mehmet YUeel'in ayru verde Harun Kartal'a

olayla ilgili bilgi verdlgi, sarnk Harun Kartal'm bu bilgileri olay gUnUsaat 11.30 siralarmda taksimdeki saray pastahanesinde saruklar Sinan Kukul ve Siileyman Ozcan Bulgu'ya eylemin gerceklestirlldiginl bildirdig], saruk Bedri Yagan ile ayru gUn olayla ilgili bilgiyi Sinan Kukul'a ilettig], saruk Sinan Kukul'unda kendisine aktarrlan bu bilgileri, Devrirnci Sol TUrkiye genel Siyasi Sorumlusu Dursun

kan, Abdullah Akar ve Yusuf Dogru'nun ifadeleri, doktor rap or lan, gorgll tesbit ve kesif tutanagi, olay tutanagr, maktiil polis Sebahattin Oz'e ait 25.2.1980 gUn202/293 sayrII otopsi raporu , san iklar Mehmet Dogan, Mehmet Onal, Bedri Yagan, Sinan Kukul, Harun Kartal, Saban Tasci'nm emniyette olayr avnntrlan ile anlatan ifadeleri, vine saruklar Fevzi, lsik, Narmk Kemal Cibaroglu ve Zeynel Polat'm ikrarlarma ait em-

niyet ve savelhk ifadelerl, 12.2.1980 gUn 840-852/733 savth ekspertiz raporu ve 1980/DEVRIMCI-sOL dergisinin " ... Karakollardaki i~keneeleri ve avnca izmiri:le i~~ilere karsi polis siddetlni protesto etrnek icin 3 tane karakol baskim dUzenledi... seklindeki yavuu (ki Yedikule, Tahtakale, ve KaragUmriik karakol baskmlarma ait gazete baslrklan da dergiye konrnustur] ve diger belgelerden anlaII

srlmrsnr."

Karatas 'a aktardig I;

Olaym 3-4 gUn sonra Bahkesir ogrenci yurdunda degerlendlrllrneslnin yaplldlgl, eylemdeki amaem polislerin silahlanm ahrup devletin gU~sUzlUgUnUortaya koymak oldugu, aneak bu arnacm elde edilememesi nedeniyle, keza Erean Gundogdu'nun olav Verine ger~ktiginde kullarulrnak uzere bir araba getirmesi gerekirken getirmeylsi nedeniyle eylemin basansrzlikla sonuclandrgi, ancak kendilerinden herhangi blr kaybm bulunrnayl~mlO da sevindirici oldugu, Harun Kartal tarafmdan eyleme katilan dlger samklara bildirildigi; Olay yerinde vapilan tespitle polis silahlanndan atrlmis 9 adet bos kovan ile, saruk grubuna ait tabancalardan attlmrs 5 adet 9mm_ caph, 8.....7+6+5+1 olmak Uzere 7,65 mm. caph tabanealardan atllr.1l~ 27 adet bos kovan'm, 3 adet 9 mm. caph ve 10 adet 7,65 mm. caph rnerrninin, 9 adet 7,65 mm. caph ~ekirdegin, bir adet .125x4O em. boylu maskenin bulundugu, karakola .150 metre mesafede duvar dibine birakrlmis iki adet patlamamis bornbarun bulundugu .. catisma nedeniyle karakolda hasann dogdugu; Olay nedeniyle polis memuru Sebahattin Oz'Un kendisine rastlayan 4 adet mermi yarasi sonueu oldUgU,bu mcrmilerin vUeudunda kaldlgl ve bunlann 7,65 mm caph mermiler 01dugu, diger polis memurlannm Orhan Dikan'm ve Erdogan <;aglayandere 'nin birer hafta i~ ve gU~lerinden kalaeak dereeede sol el parmaklanndan, Abdullah Akar'm da 3 defa ameliyat olup iki ay hastahanede kalaeak dereeede yaralanml~ olduklan;

Boyleee bildirilen eylemin ger- . ~ekle~tirildigi, eylem dosyasmdaki 9.2.1980 tarihli tutanak, olayla iIgili karakolun krokisi, magdur tamklar Erdogan <;aglayandere, Orhan Df-

Auukat Strn Erku~ ve Auukat Faruk Keskinkll,(:

Muhafazakar Parti'nin savunrnasi Yaplldl Iill"' ofazakar Par'; hakkmda Anay... _ mesi'nde ~dan davada parti adma savunmasim sunan avukat Sun Erku~: "Muhafazakar Partin in kapatilmast ieln Ytiksek Mahkemede kamu davasi acan Saym Bassavcrbk, kapatma sebepleri arasmda parti tiiziigiinun 32/2, 75,57/6 madde- flkralanna da yer vermistir. Muhafazakar partin in kurulusundan (7.7.1983) 47 gUn alice kurulmus (20.5.1983) olan ve halen secimlere ~tirak eden-ettiriJen bir siyasi partin in i(Anavatan Partisi) tuzU~ndeki maddelerle (Kurulu~ tarihindeki tiiziigU) madde numaralan ve muhtevalan AyNtYET arzeden Muhafazakiir Parti tuzU~u ile ilgiJi olarak Muhafazakar Parti hakkmda kapatma sebebi addedilerek dava ar;tlmasl, anllan Parti He ilgili degil, parti kapatma davasl aÂŤ;ma, bir uyan yapmaya gerek gOriilmemesini YUksek Maltkemenin aynca takdirine arz ederim." demi~tir. Ayrlca dilek~esi'nde B~savcl'nlD iddianamesiyle iJgili konularda siyasi partiler kanununun uygulanmaslm da tenkit eden avukat Slm Erku~, "Cumburiyet Ba~savclh~mca kanunun emrettigi ~ekilde uygulanmasl halinde Muhafazakftr Parti aleyhine kamu davasl aÂŤ;lImaslm gerektirir bir halin sOz konusu olmlyacagl idrak edildigi i~in amlan maddelerin uygulanmasml Saym Ba~savcl iddianamesinde talep etmektedir" dem~tir. ONBE~

019 dOnya 4 (_;ekve 2 DOQUalman iltica etti

ABD gemileri Lubnan'r bombaladr ~e';de b.. ktig rrruz glinlerde cok gerisine cekilmek zorunda kaldidiinvamrz oldukca hareketli gilnler lar. yasadr, Oteki siitunlanrmzda okuyacagmlz Sovyetlerin ucak diisilrme olaymdan baska bircok iilkeyi vakmdan ilgilendiren g~i~meler sovle

oldu:

Papandreu "evet" dedi Olkesinin ekonomisini krsa surede berbat hale getiren Yunan basbakant Andreas-Papandreu, bir yandan Amerika dusmanhguu korilklerken, bir yandan da ABD iislerinin Yunanistan'da bes YII daha kalrnasi icin Washigton 'a evet dedi. Milletler arasi terorlzm ile savasmayan ve bu yuzden her cestt teroriste Yunanistan'rn kaprlanru acrk tutan PASOK vonetimlnin basi Papandreu bu arada Amerika Birlesik Dcvletleri'nden, "Evet" ine karsrlrk oniimilzdeki vrlbasrnda odenmek ilzere 500 milyon dolarlrk askeri vardim talebinde bulundu. ABD yonetimi bu konuda Atina Hiikfimetine bir "Garanti rnektubu" yolladi. Siyasi gozlernciler Papandreu'nun oniimiizdeki aylarda, iilkesinin ekonomisini diizeltmek maksadi ile Washingto!1'dan 500 milyon dolarhk lkinci bir vardun talebinde bulunrnaya haZJrlandlgml da kaydettiler. GozIcmcilere gore Yunanistan ABD'den saglayacagl boyle bir krediyi sanayi yatlnmlan i~in kullanacak ve askeri yardlml isc sava~ u~aklan yapmak veya satm almak maksadl ile harcayacak.

ADD Liibnan'l bombaladl Liibnan'da "Ban~ Giicii" olarak bulunan Amerikan askerlerinin geride blraktlglmlz giinlerde iki defa said Inya ugramasl iizerine, Akdcniz'deki Amerikan 6. filosuna baglJ gemiler Liibnan klYllanna gelerek saldlnYI ger~ekle~tiren Diirzi rncvzilerini top ate~ine tuttular. A~llan atc~ten sonra verilen bilgilere gore saldlnya yapllan mukabele slrasll1da tar.1 isabet kay dedildi ve Diirzi milislcr mevzilerinin ONALTI

Cad'da durum vahim ... Cad'da kansik durum geride brraktigumz giinlerde de devam etti. Bir sureden beri ortalarda gorunrneyen, yonetime karst isyan eden kuvvetlerin lideri Goukuni Ueddey ortaya r;:lktl ve Kuzey Cad'm her tarafinda hakim olduklanrn soyledi. Siyasi gozlcmcilerln Ueddey'in ortadan kayboldugu giinlerde, Libya 'ya giderek Muammer Kaddaf ile gorii~tiigiinii bildirdiler, Ote yandan Cad Devlet Baskarn Hiiseyin Habre, hilkurnet birliklerinin Ueddey asilerini bircok yerlesim rnerkezinden piiskiirttiiklerini acikladr, Bu arada iilkede bulunan Fransiz

Kuvvetleri de hiikumet kuvvetleri ile birlikte hareket etmek uzere Kuzey Cad bolgesine dogru kayivorlar. Bu arada Sovyetler Birligi 'nin, Cad'daki asilere ulastmlmak maksad: ile Libya 'ya silah verecegi ogrenildi. Siyasi gozlemciler Kiev ile Trablus arasmda bir hava koprilsil kuruldugunu ve Sovyet nakliye ucaklanrun Trablus'a r;:e~itli silah, arac ve gerec ilc birlikee yiyecek ve ilac da gonderdig ini duyurdular.

4 ÂŤ;ek Utica etti ikisi r;:ocuk 4 C;:ekyurtta~l, kendi imal ettikleri ilkel bir balonla Avusturya'ya i1tica ettiler. Avusturya slnlrmdan 10 kilometre kadar ir;:eride bir bo~ araziye inen balondan r;:lkan <;:ekyurtta~lan,daha sonra Avusturya

rnakamlarma teslim oldular ve iltica isteginde bulundular.

Cekler Avusturya giivenlik rnakarnlarma verdikleri bilgilerden sonra . bir miilteci kampma gotilrilldiiler. iltica edenC;:ekler'in kimlikleri aciklanmadr, ancak bunlarm Cekoslovakva 'da hayatm cekllernevecek kadar aglrla~tlglnl, polis takiplerinin arttlglnl, bircok avdmm karnplara sevkedildigini, achk ve krthk basgosterdigini ve ii1kede Sovyet hakimiyetinin hissedilir derecede arttrguu sovledikleri bildirildi. dte yandan kimlikleri acrklanmayan iki Dogu Alman vurttasr da Ban Berlin'e gecerek Federal Almanya'ya iltlca ettiler, Verilen bilgilere gore ikisi de simr muhafrzt olan Dogu Alman gen.yleri,iiniformalannl ve sllahlanrn Dogu Almanya'da brraknlar,

~iIi ve Parkistan Biri Giiney Amerika'da oteki Asya'da iki iilkede vonetim sanci cekiyor. Gerek Sili'de gerek Pakistan'da genel seclmlerln ileri tarihe bjrakrlrms olmasi ve halkm bir an once normal demokratik diizene gecilmesini istemcsi ve vonetimln sivillere brrakilmasi isteginden

dogan krpir-

dan malar bu iki ulkede bazt gruplann zaman zaman gosteriler yapmalanna yol a.ytl. ;;i1i'de meydana gelen gosteriler slrasmda, gostericiler ile giivenlik kuvvetleri arasmda ~Ikan .yatl~malar slrasmda 7 ki~i oldii ,bir r;:ok insan da yaralandl. .Pakistan'daki gosteriler slrasmda da yaralananlar oldu.

Alman Adalet BakanllQI:

Alttfn Moskova'ya baglldlr! Ijedin M,hkem"i ,,,,fmd'n yargllanlrken altmci kattan atlayarak intihar eden terorist Kemal Altun'un agabeyi Ahmet Altun hakkmda Federal Almanya Adalet Bakanhgl tarafmdan bir a.ylklama yaplldl.

Adelet Bakam Engelbert'in imzasl ile yapllan ar;:lklamada Ahmet Altun'un Moskova 'ya bagh oldugu, milletvekilligi slrasmda mensubu 01dugu partideki komiinistler ilc Mo~kova arasmda baglantl kurmakla gorevlendirildigi bildirildi.

e: Iii a

Miinfesih CHP'nin Samsun eski milletvekili olan Ahmet Altun'un siyasi havan boyunca "T ek yol devrim" ilkesine bagh kaldiguu da du-

yuran Adalet Bakanhg) acrklarnasma gore intihar eden terorlst Kemal AItun'u bu yola agabeyi Ahmet Altun itti ... Engelbert tarafmdan yapilan a~:Ildamaya gore .Ahmet Altun bir sure once Fransa 'va gecerek Fransiz makamlarmdan siyasi miilteci isleml uvgulanmasmr talep etti. Adalet Bakaru Engelbert, Gumrilk ve Tekel eski bakarn merhurn Giln Sazak'm kaatili olan ve Intihar eden Kernal Altun ile ilgili aciklamasmda ise teroristin Federal Almanya'ya Dogu Almanya'dan gizlicc girdigini, bunun icin Dogu Alman rnakamlanrun kendisine vardunci 01duklanrn kaydetti. Engelbert aciklamasiru ~oyle silrdiirdti: "[ntihar eden terorist Kemal AItun, Tiirkiye disma cikabllmek icln agabeyi Ahmet Altun vasrtasi ile Samsun Emniyet Mildiirliigiinden 10 Kasun 19EO tarihinde bir pasaport alnus, bu oasaport ile ilk olarak Romanya'ya gecerek Biikre~'e gitmis. Burada bir gece kaldiktan sonra, aldlgl talimat gereg] Bulgaristan'a hareket et ....li~. Kemal Altun kendisine Romanya'nm emniyetli olmadigmm soylendigini sorgusu sirasmda bildirmisti., Bulgaristan da 1,5 ay kalrnrs ve bazi kimselerle goril~mii~_ Miintehir, Almanya ve Fransa i~in vize alarnavacagun anlaymca Bulgar makamlanrun da vardinu ile Dogu Almanya'ya giri~ vaprnrs ve burada Dogu Alman makamlarmm yardum ile Ban Berlin'e gecrnis. Pasaportunda vize olrnadig I ve Almanya 'va giri~ damgasi bulunmadlgl halde sanlglO Almanya'ya giri~inden yedi giin sonra Bati Berlin 'deki Tilrk konsolosluguna mUracaat ederek pasaportunu iki YIIuzattlgl da norilldil. Aym tarihlerde agabeyi Ahmet Altun Federal Almanya'da oldugundan sanlk 9 ay agabeyinin yanlOda kaldl ve gizlendi. Dahas onra ise yakalandl ve Almanya'da kahp kalmayacagl konusunda karar vermek iizere topla~an mahkeme salonunda bir anhk flrsattan yararlanarak kendini 6 kat a~aglya atarak intihar ettL.."

lOtfO BllGEN

MOlakat Azeri Lider Hasan Nezihi:

"Azeri TOrkleri'nin HUmeyni'ye karl. yeni bir harekete ba$layaCaglnl soyleyebilirim'

(!)

rta D?gu'nun

ciban basi duo

rumundaki Iran-Irak savasi devam ederken, Humeyni 'nin ulkesindeki kargasalrk da halihazir da sona errnis degildi. Bu ulkede, Humeyni aleyhtan gii~lerin faaliyetJeri devam ederken, hukllrnet gilclerl de bu gruplara karst miicadelelerini siirdiiriiyorlardl. Bu savirmzda, Sah doneminde Barolar 8irligi Genel Baskanligr, Sah10 devrilmesinden sora ise "iran Milli Petrolleri Sirketi" nin Genel MildilrIilgil'nil vaprms olan Azeri Tilrkleri'nin liderlerinden Hasan NEZiHi ile bir rniilakat bulacaksmiz. Nezihi, Sah'rn devrilmesinden sonra Basbakan Bazargan tarafindan, "iran Milli Petrolleri Sirketi'rnin basma getir ilivor j krsa surede biitiin personelin destegini kazamyordu. Bes aday arasmdan secilerek bu goreve getirilen Hasan Nezihi, goreve basladig mm ii~ilncii aymda, illkedeki gidisln iyi olrnadignu goruyor ve Humeyni'yi tenkid ederek, "Ekonomik ve sosyal problemlerin Humeyni'nin metodlanyla halJedilemeyecegini" soylilyor; iran ~apmda bir "Avukat,lar Kongresi" dilzenliyordu. 8 ayhk gorevden sonra gorevinden allnlyor, Genel路 Miidilrlilk ise Perrol Bakanllgl haline getiriliyordu. i~ten el ~ektirilmesi de i~~iJer ve A_zer.i!~raraslnda sert tepkilere yol a~lyordu. Buna 'ragmen Hasan Nezihi gazetelere beyanat vererek, bilyilk grevleri ve ~atl~malan onlilyordu. Bu arada Humeyni ~eriatmedari'yle birlikte Hasan Nezihi'nin de katledilmesini istiyordu. Bunun ilze-

rine iran'da il~ ay .ka~ak olarak dolasivor, Tebriz isvam sirasmda ise Radyo'dan Humeyni'ye karsi dernecler veriyordu. Olkenin her varnnda aranan Nezihi, daha sonra arkadaslan aracihglyla iran Hava Yollan personeli krhgmda, bir gece italya Hava Yollan'na ait ucakla italya 'va, oradan da ertesi giln Fransa'ya gecivor ve bu ulkeve iltica ediyordu. Yeni DO~ONCE arkadasuruz Liltfi BiLGEN araclhglyla Humeyni'ye karst bilyilk bir miicadele verrnis olan Azeri Tilrkleri'nin Iiderleri arasmda bulunan Hasan Nezihi ile bir millakat yapryor ve sorulanna su cevaplan ahvordu:

"ButOn iran Humevnlve karsmrr" Y. DO~ONCEiran'da Humeyni gider mi? Giderse, ilk olarak nereden boyle bir hareket baslar? NEZiHi- Basta Azerbaycan 01mak iizere, biltiln iran Humeyni 'yeo kar~ldll'. Onilmilzdeki gilnlerde Azeri Tiirkleri'nin Humeyni 'ye kar~1 yeni bir .harekete ba~layabilecegini de soyleyebiJirim. Her halukarda iran'da bir ba~kald Irma hareketi olacak; buhareket mutlaka Azeri Tilrkleri'nden gelecektir. Mevcut yonetim zaten Azeri Tilrkleri'nden korkuyor ve on lara gilvenmiyor. Bunun i~in de "Devrim Muhaflzlan"n1 "Isfahan" bolgesinden getiriyor; Azeri "Devrim Muha-

-+ ONYEDi

frzlan "Ill da Isfahan bolgesine gonderiyor. Zaten Azer iler Tebriz'de daha once Hurneyni've kars: ayaklanrruslard). Y. DO~ONCEHumeyni'ye kar~1 diger gruplarla (Beri Sadr, Sahbur Bahtiyar, Mesut Recavt, Prenses Raziye, Rtza Pehlevl) bir anlasma yapmarnz .ortak hareket etmeniz miimkiin mii, boyle bir ortakhk var ml? NEZiHiKesiu olarak sovleyebilirim ki , hie; bir gruo ile i~birligimiz yoktur. iran'da iken "iran Kurtulus Hareketi" isimli bir teskilat kurrnustuk. Bu hareketi Talaganl, Bazargan ve Ben yilriitiivorduk. Bunlardan Mesut Recavi bizim iivemiz idi. (196062'lcrde) Fakat bugiin lcin kendisi islam Marksistligi pesindedir, Ben temelden ona karsrvun. Beni Sadr , Mesut Recavi'yi varuna aldr, birlikte hareket ediyorlar. Bahtiyar ise bir "Monarsi" pe~illc!e. Rrza Pehlevi ile bir olup ingiltere, i skandinav iilkeleri benzeri bir "monarsi constltutionele"" kurmak istiyor. Ben bir cumhuriyete;iyim. iran Cumhuriyeti kurmak icin calrsryorum ,

Su anda iran'da "iran MilJi Hakimiyet Cephesi" (Cephe-i Hakimiyyet-i Milli}n i kur dum, Federal b ir Cumhuriyet kurmavi arnachvorum.

"Humeyni dengesiz bir acammr" Y. DO$ONCElran-Irak Savasi hakkmda ne dustinuyorsunuz'l'I'tirkiye bu sava~ta uzla~tlrlci bir rol oynayabilir mi? NEZiHiBen sava~a ba~lndan beri kar~IYlm. Liizumsuz bir sava~. Sosyal, ekonomik, hukuki bir c;ok hatasllli ortmek, kendisini iktidarda tutabilmek ic;in Humeynl uzla~maz bir tawla sava~1 devam ettiriyor. Bu durumda da Humeyn! hie; bir uzla~tlflCly I kabul etmez. Sayet Tiirkiye boyle bir giri~imde bulunur ise, (frak ve Amerika'dan sonra) Turk Hukumet Ba?kalll'ni da "?eytan"ilan eder. Humeynidengesiz deli bir adamdlr. Y. DO~ONCETiirkiye'deki Azerilere bir mesajinlz var mt? NEZiHi1979 Araliglllda Tebriz Radyosu ndan Azerilere yaptlglm konu?ma unutulmadl. Vine aylll C;agnyl yaplyorum. Tiirkiye'deki Azeriler'in ve TUrk karde~lerimizin de bizONSEKiz

lere duact olmalarrm dllivorum, Azerbaycanh bir Tiirk olarak, liIkemdeki sovdaslanrm daha etkili bir milcadeleye davet ediyorum. Biz Azeriler, ~lmdiye kadar iran'da, kultiiriin, baglmslzlIgln, hiirriyetin, prestijin koruyucusu ve simgesi olduk. Federatif bir iran Cumhuriyeti kurrnak iC;in de bu i~i gerceklestireceglz ,

"Muhallflere saygl tgostermek amaClm,zdtr" Y. DO~ONCEDaha once bahsettiginiz iran Millf Hakimiyet Cephesi'nin amaclanm anlanr nusuuz? NEZiHiCephe, genis bir alanda Humeyn! rejimine karst savas ve HarrivetiÂť mudafaasi amacivla kurulrnustur. Demokrasi iran'm zorluklanm yenmenin en tabii ve miiessir yoludur. iran halki bir Kurucu Meclis'le rejimi degi~tirip, iran Cumhuriyeti'ni kurmaya muktedirdir. Bu Curnhuriyet'te Reisicumhur'un icra kuvveti az ve semboliktir. Bizim amaclanmiz arasmda baska fikirlere savgr, serbest dii~iince ve akideleri bir potada eritmek , siyasr haysi yet ve iktldan kendi kendini elestirerek ortaya crkarrnak, muhalif lere savgi gosterrnek vardtr. iran Milli Hakimiyet Cephesi buyiik makamlan elde etmek icln bu caba i~ ine glrrnemistir, Ama eger, Milli Kongre isterse, memleket rnesuliyetini kabul edecektir. Ve halkrn ekseriyetinin kabul edecegi bir devlet sistemi kuracaktir. Slrndiki rejim ortadan kalktiktan sonra memleketi idare edecek sahrs ve kuruluslan Milli Kongre se~ecektir. iktisad, idare ve maarif alanlannda, biitiin iranhlar'm hak ve hukukunun korunmasl, etnik gruplann haklarmln tanmdlgl federal bir Cumhuriyet amae;lanmlz arasmj:lad Ir. C;:e~itli sahalarda, iran'm i(:inde bulundugu slkmtllarm ortadan kaldlrllmasl i~in, yurt dl~lnda bulunan uzman ve tecriibe sahibi ki~ilerin UIkeye geri dondiiriilmesi :!e program 1mlzda vardll'. . Yoksullugun, istismann kokiinun kazmacagl bir kurucu meclis ve millet meclisi de amae;lanmlzm en onemlilerinden biridir. Y. DO~ONCETe~ekkiir ederiz. NEZiHiAsJl ben, bana bu flrsatl tanldlgl i~in Yeni DO~ONCE'ye ve butiin Tiirk Milletine te~ekkiir ediyorum.

Spiegel'e tepkiler iJ.d''''

Almanya'danesredilen

Der Spiegel isimli derginin 22 Agllstos 1983 tarihli 34. sayismda, bu iilkede vasayan Turkler 'le ilgili genis bir vazi crkrvordu. Yazmm ana fikrini Tiirkler'e kars: surdiiiiilen dusmanhga son verilmesi olusturuvor ; bir yorumunda ise dergi "Tiirkmen ReinTiirkler lceri'' diyordu. Derginin bu yaynu uterine, cesitf tepkiler doguvor ; C;ogunluk yaymcrlara hakarete varacak derecede sert tepki gosterlyordu. Ernst Fleck isimli Alman, Limmerman'm yarunda, Genscher'in ise karsrsmda oldugunu bildirdikten sonra suntan sovluyordu: "Avrupa 1983'te Tiirkler'i yendiginden mi, bugiin Almanya'da onlar cocuk parasi, ev parasi, sosyal yardim, vergi iadesi vs. ahyorlar... En iyi Turk politikasi, kicina tekme ve disan atmaknr .' Bazi mektup sahiplerinin, vabancrlarm topluma uyum saglayamadrkIanni belirttikleri goriiliirken, HansJoachim Peisnack isimli bir Alman ise sadece sunlan vaziyordu: "Spiegel yazan Michel Naumann

disan!l!" Rainer Neumann isimli bir Alman ise gonderdigi mektupta sunlan yazrvordu: "Suphesiz i~i~leri Bakam Zimmermann "cirkin Alman" tipini cok giizel temsil ediyor. Zimmerman'm "Yabancalar Politikasl"nm gelecegi insam deh~te dii~iiriiyor. Ve ben soruyorum. Hangi iilkede ya~IYoruz?" Michail Thomas Kuberczyk isimIi air Alman'," gonderdigi mektupta TUrkler, Pershing veya Cruis fuzeleri kadar tehlikeli gosterilirken ~oyle deniyo'rdu: "Bravo, muhte~m makaleniz i~in biiyiik bir methiye ... Federal Almanya'daki 5 milyondan fazla Tiirk bir Pershing, bir Cruis kadar tehlikeli." Aleksander Mortung isimli bir Alman da gonderdigi mektupta, Tiirkler'le ilgili yazlyl hazlrlayan Michael Naumann'a "Once Tiirkier, sonra sen dl~an, Anadoluya ... Sen bizim memleketimize ve milletimize ait degilsin. Sen bir pis domuzsun" diyordu.

Bir olav

OBliF< Ell N'

Go'STETZ. .I..

- -_-_-_==:.-- - .. "-_-_-_-

Dustiriilen ueakla ilgili diplomatik savas ~

ovye Hava Kuvvetleri 'ne bag.

iI savas ucaklan tarafmdan diisilriilen Ko"RE Hava Yollarr'na ait yolcu

u~aglyla ilgili diplomatik savas siirerken, baslarda u~agl dii~iirdiigii iddiaIanni yalanlayan Moskova, sonunda bu iddianm dogrulugunu kabul ediyordu. Sovyetler, Kore u~ag InIn Sovyet sirurlanru ihlal ettigi yolundaki ilk a~1klarnalan sirasmda, dilsiirme olayin I yalanhyor; daha sonra ise ihtar atesi a~lldlgml ve Kore yolcu u~aglrun Sovyet kara sulanru terkettigini acikhvordu. Sovyetler'in yalanlamalarrna ragmen bilhassa ABO ve Japonya ucagtn Rus pilotlar tarafindan dii~iiriildiigiinii acikhvorlar ; konuyla ilgili olarak Birlesrnis MilJetler Giivenlik Konseyi toplaruyor, Rus pilotlarrn u~agln dii?iiriilmesiyle ilgili olarak iisleriyle yaptrklan konusrnada ise Kore ucagmm kendileri tara-

f d d 路路路路 "Idinig m an usuru d laruyor u.

haberleri dogru-

Bu arada ispanya 'run Baskenti Madrit'de toplanan Avrupa Giivenlik ve i?birligi Konferansr'nda bir konusrna yapan Sovyetler Birligi Drsisler] Bakaru Gromiko, :'~~~gm d~~iiriilmesinin Sovyetler Blrllgl nde yuriirliikte olan "Oevlet Sirurlarr" Kanunu'na uygun oldugunu" iddia ediyor; fakat bu insanlrk dl?1 cinayet konusunda herhangi bir oziir dileme yoluna gitmiyordu. Bu arada Sovvetler'den vapilan bir baska aciklamada da ucaktan ~iipheli radyo sinyalleri geldigi iddia ediliyordu.

saoece kmama Konuyla ilgili olarak Sovyetler BirJigi ile cesitli ulkeler arasmdaki diplomatik savas siirerken, mesele Kore ucagm In diisiirillrnesi hadisesin-

den crkryor ; karsihkh suclainalar haI' donilsii d me onusuyor u. Sovyetler Birligi sert bir tepkiden cekinrnesi sebebiyle, ilk anda u~agl dii?iirdiigiinii acrklarmvor ; ortahk yatismava baslayip, i~ artrk diplomatik miinakasalar sekline donusunce, ger~egi kendi agzmdan dile getiriyordu. Buna karsrhk, gerek ABO, gerekse diger Ban iilkeleri, Polonya ve Afganistan hadiselerinde oldugu gibi, bildlrilerle kmarna yolunu seciyor ; bir takim miieyyidelerin uygulanmasi gereglnden bahsedivorlardr, . . Bu miieyyideler arasmda, cesitli

iilkelerin havaalanlannm

Sovyet Hava limanlardan Sovyet gemilerine yiikleme vapilmamasi ilk anda gerceklesenler oluvordu Bu arada ABO'nin miittefikleriyle birlikte Sovyetler'e karsi bazt alanlarda "ambargo" uygulama yolunu, bir kere daha tercih edecc~i goriiliiYollanrn

kapatrlmasi,

ONDOKUZ

vordu. Bilindig] gibi, ABD vonetimi Afgan istan ve Polonya hadiseleri sirasmda da Sovyetler'e bir takrrn miley. _yideler uveularms daha sonra ise bu uygulamalardan vazgecilrnistl. Ote yandan Sovyetler'i kinamak Uzere AET'dc de bir tasan hazitlaruyor; Sosyalist Papandreu'nun basinda bulundugu Yunan Hilkumeti bu tasanyl veto ediyordu. Siyasi gozlernciler , uygulanan mUeyyidelerin ne kadar sert olursa 01sun, Sovyetler'in karst duracagm~ ve sonunda vine onlann karlllYlkacagml bellrtiyor: "olan 269 rnasum insana oldu" diyorlardr. Bu arada Giiney Kore'de de ucagin dil~iiriilmcsi olayrvla ilgili tepkiler surerken, olenler icin denizde cenaze toreni diizenleniyor ve Okyanus'un derin sularma ciceklerden vaptlrms binlerce celenk birakrhyordu.

Protestolar Rotasm I sasirarak Sovvet hava sahasma giren ve bu yiizden Rus askeri ucaklan tarafmdan roket aularak dii~iiriilen Giiney Kore volcu ucaglnln aranrnasma, geride biraktigmuz giinlerde bashyordu. Giiney Kore'de binlerce insan Sovyet saldirganhgru protesto ederken, Japonya'da da onbinlerce [apon Sovyet temsi lcilikleri onunde gosteri .yaprvordu. Ote yandan bircok ii.'ke Sovyetler Birligini kmayan mesajlar yaymhyor; bu tuturnun siirrnernesi dileginde bulunuyordu. Bu arada Amerika 'da bolgede casus ucak ucurdugunu acrkhyor ve Sovyctlerin yolcu UlYagma said Irmasrnm Amerikan casus ucaklanrun bolgedc ucrnalarma baglamasmm dogru olmayacag mr bildiriyordu. Bir lesik Amerika Devletleri Drsisleri Bakanlrgl, diisiiriilen ucak ile Amerikan casus ucaklari arasrnda sekil bakrmrndan da biiyiik farklar oldugunu ileri siiriiyordu.

Konu AGiK'de g6rusuldQ\ Olaydan sonra Sovyetler Birligi ile Amerika Birle~ik Devletleri araslnda ba~layan soz diiellosu siirerken, konu Madrid'de toplanan Avrupa Giiyen lik ve i ~birligi konferansl'nda da gorii~iiliiyordu. Konsey'de bir konu~ma yapan Sovyctler Birtigi DI~i~leri Bakanl Andrei Gromyko "HilYbir kuvvet Sovyet !lava sallaslnl ve Sovyet Sll1lrIanni ihlal edemez" diyor vc Giiney YiRMi

-,;

Ruslar tarafindan diisiiriilen Kore yolcu uryagI...

, Kore yolcu ucagmm hicbir ikazt dinlernedigini ileri siirerek "UlYu~U durdurma" emrini verrnek zorunda kald iklann I acikhyordu. Gromyko'nun konusmasi strasmda Amerikan DI~i~leri Bakaru George Shultz ile Amerikan delegeleri protesto maksadryla toplanti salonunun terkedivorlardr. Konferans calrsmalan siirerken Sovyet TASS ajansi Amerikan Baskaru Ronald Reagan'a ates puskilren bir vavm vaprvor ve Baskaru iki yiizIultlkle sucluyordu, Daha sonra konferansa katrlan illkeler oy c oklugu ile Sovyetler Birligi'nin bu saldirganhgmdan dolayi kmanmasiru istiyor ve bir bildiri yavmlanmasmi kararlastmvortard I. Avnca Sovyetler Birliginin ucak volculannm aranmas: cahsmalarma kanlmasr. Gtinev Kore hava yollan ile olenlerin ailelerine tazminat vermesi ve bir daha sivil hedcflcre said Irmayacagma dair kesin ifade kullanarak diinyaya aciklarnavaprnasr isteniyor; Sovyetler'in bu sartlan verine getirrnemesi halinde, bu iilkeye karsi takll1llacak tavnn sorumlulugu nun Moskova'ya ait olacagl bildiriliyorduo

TOrkmen'ln konusmasl Konferansa_.katllan Tiir:'-iye DI~i~leri Bakanl ilter Tiirkmen de bir konu~ma yaparak Tiirkiye 'nin olaydan biiyiik iiziintii duydugunu bilc!iriyor, Sovyetler'in kll1anlllasma katlldlgll1l alYlkhyordu. TUrkmen 'in konu~masl Slrasll1da Sovyet delegasyonuna mensup diplomatlan:1 yUzlerinin aSlldlgl otcki UI-

kelerin temsilcileri'nin ise Tiirkmen'i alkrsladtklan goriiliiyordu. Tiirkmen olaym cereyan tarz mm milletlerarasi bir komisyon tarafmdan arastmlmasrru ve biitUn avrmtilanyla tesbit edilmesini de istiyordu ..

Emri kim verdi? Olaydan nice sonra saldmvi kabullenen Sovyetler Biriigi'nin aciklamasinda , Giiney Kore yolcu ucagma said In emrini Sovyetler Birtigi Hava Savunma Kuvvetleri Komutaru General Semiyon Komanov'un verdigi bildiriliyor ve bu kararm Sovyet SfI1IriMI ile hava sahasm In guvenliginin ortadan kalkrnasi iizerine ahndrgt kaydediliyordu. Ayrrca yolcu ucagmm uyanlara hicbir cevap vermedig] de bildiriliyordu. Sovyet aciklamasma gore ucak uyanlara cevap vermis olsavdi, Sovyet MiG 'Ierinin refaketinde hava sahasi drsma ctkanlacakn.

Hazin bir tepkt Guncy Kore uc;:ag min diismesi ile ilgili en hazin tep"i, 9 ya~mdaki bir Hong-Kong'lu k,z c;:ocugundan ~cij,. yor; Sovyel Diktati>rii YuriAnc!ropov'a bir ':1ektup yazJn ~ocllk ~oyle diyor-

du: "Yuen Mai SlIrn bcnim en iyi arkada~lmdl ve u~akta bllillnuyordu. Oldiigiinii dUYllnca kalbim iiziintiiden pararnparlYa oldu. Neden oldUrdiiniiz arkada~lml ?" _ Choi man Yee adll1daki k,z IYOcugunun bu mektllbu, biitiin iilkerere dagltlflyor ve bir~ok insanll1 gozya~1 dokrncsinc sebep oillyordu.

Agca OlaYlna .$Ik Tutuyoruz

Ullind~~t~'~hw:n

~~~!,~r!~uka~u~~~!~~~~'m

"Agca olayi", gerek ban basmr, gerek bah hiikiimet, yetkililerince, milletlerarasi miinasebetler acismdan ciddi bir degerlendirilmeye tabi tutulmustur. Ges:irdigimiz cok tehlikeli bir devre 1~lktutmasi bakimmdan, asil Tiirkiye'yi ilgilendiren bu olay, maalesef bizde, akademik kuruluslarca veya roger tarafsiz kuruluslarca ele ahmp, milletler arasi miinasebetler acismdan ciddi bir sekilde incelenmemistir. Biz bu as:lgl kapamak icin boyle bir inceleme yapmak geregini duyduk. Agca olayulpekci cinayeti ve Papa suikasti biitiin belgeleri ve emareleri ile birlikte ameliyat masasma yatuIldlgmda, dehsetle goriilmii~tiir ki , bu olay ulkemizde, son yillarda bes binden fazla vatan evladmm hayatma mal olan ortiilii harbin biitiin stratejik ve taktik unsurlanm havi bir cenin goriinumil arzetmektcdir. Bu acrdan baloldigmda, Tiirkiye'nin _ges:irdigi 75-80 teror devrini tam olarak temsil eden, onemle iizerinde durulmasi gereken bir ornek olaydir. Agca olaymm, lpekci cinayetinin basmdan bed, Tiirk basmmda s:ikan haber ve yorum yazilan ile birlik te incelenmesi, yine dehset verici, ikinci bir gercreji daha ortaya cikarmisnr. Ipekci cinayeti He birlikte bazi gazete ve diger yaym organlannda yogun bir "Disinformasyon" faaliyeti tesbit edilmis ve bu faaliyet Papa suikastiyla

"Ge~.g;

Karartma Operasyonu" olarak nitelendirdigimiz bu yanhs haber yayma faaliyetinin, yeni bulgularla ve mevcut belgelerle karsilastmlmasi, gorecegiz ki; aym merkezin maarifetleri olan, ipekci cinayeti ve Papa suikastnun ortak anatomisini cizmektedir , Bu arasnrmayi yapmaktaki maksadumz, sadece gercekleri ortaya cikarmaknr., Basmm, mevcudiyet sebebi olan, gers:egi bulup, bildirmek ilkesi, bir-iki gazeteci tarafmdan yiiriitiilen, bu gerc;egi karartip saptmna, Tiirk kamu oyunu yamltma operasyonu yiiziinden derin bir yara alrmsnr. Bu yazi serisiyle gers:egi karartip, Agca'nm gercek kimligini kamufle etmek isteyenlerin, Tiirk basmmda yillardir yerlesrnis "disinformasyon" uzmanlannm maskeleri duserken, Agca'mn kimin tarafmdan yonetildigi de kendiliginden ortaya s:ikacaktu. Yalmz, bir hususu da burada belirtmek isteriz . Bu, gers:egi karartma operatorlerinin gizli gayelerinden, yazdiklan gazetelerin haberleri olmayabilir. Onlar gazete okurlanru yamltnklan gibi, gazete sahiplerini ve diger gazete sorumlulanm da yaniltmrs olaoilirler Bu inceleme sonunda, ortaya cikacak gerceklerin 1~lgmda onlann da durumlanrn yeniden degerlendirip, gerc;egi bulup bildirme suzgecferinde yeni diizenlemeler yapmalarnu temenni ederiz.

--+

•

I. SOLOM

basladr, Boylece NBC televizyonu tarafmdan vaprlan, Papa suikastmrn millctlerarasi politika acrsmdan degerlendirmesi gittikce gecerlilik kaza-

su el~ almmahdjr .. 12 Eyliil 1980 de bu parti kapatilrms, yoneticileri tutuklanrmstir. Bu konuda Yanki Dergrsmm 25-31 Mavrs tarihli savrsmda ~oyle bir iddia ortaya anlmisnr. S.B.F. Siyasal Davrarus KUrsiisUc>gretim iiyesi Docent Dogu Ergil, Agca'run "Biiyiik cinayetini lsleme doneminin, Turk Askeri yonetiminin MHP'yi yargllamaya ba~hyacagl donemle cakismasma dikkat cekiyor, DoC;. Ergil'e gore, Papa olduriilunce MHP'nin iizerindeki baskmm kaldmlarak, devletin ele geclrilrnesl hesaplanmrsn. Boylece Tiirkiye, Avrupa ParI amentosu 'nda desteksiz bn akilmak isten misti." Avrupa Parlamentosuna baka11m; Bu Parlamento da Tiirkiye'yi desteksiz bjrakrnak isteyenler ne tuhaftlr ki hep, komiinistler ve sosyalistIcrdir. Millivetcllerin Vatikan'daki Papa ile ne alakas, olabilir? Aksine Papa ile musterekliklerl vardir. Papa Polonya'da Sovyetler Birligi komiinizminc karst direnis'ln bayraktarhglnl vapmrsnr. TUrk Millivetcileri'de Tiirkiye'de Sovyet Komiinizmi'ne kars: direnisin bavraktarlandir. Bunun d rsrnda Papa ile rnillivetciler arasmda hie; bir irtibat yoktur. Demek ki Papa ve millivetciler her ikisi dc, Sovyetler Birligi'nin iki dil~man hcdeflerdir. Boyle bir cinayet, siyasi bir dava dolaYlslyla, kamu oyunun destegine en ~ok ihtiya~lan oldugu bir slrada,

gca, 1 Subat 1979 tarihinde ruyordu. Milliyet Gazetesi Basvazari Abdi ipCk~i'yi oldUrdugU gerekcesivle, 25 SO i Haziran 1979 tarihinde, yakalanmasmdan itibaren, cesltll cevrelerce, biiSEBEBi: Biz de, once Papa suitun diinyaya, sager, Olkiicii ve MHP'li kastim, milletlerarast politika acrsmolarak takdirn edilmlstir. ipekci dan degerlendirelim, sonra ayrn acicinayeti dosvasnn incelediglrniz za- dan i pekci cinayetini ele ahp inceleman goruvoruz ki; Agca yakalanma- yclim. Gorecegiz kl, kuvvetli deliller dan. gecen bes ay zarfmda katil hep hep Moskova-Krcmlin yonilnil isaret iilkiicii sag kesim arasmdan aranmrs- etmektedir. nr. 0 zarnanm Mugla Valisi, Naci BaVatikan yetkililerinden, Kardinal lacan'm 7.2.1979 tarihinde lclsler! Silvia Audi, kendisine Vatikan olarak Bakanhg i'na yazdlgl vazr ,0 zamanki kim den ~ilphe ettikleri soruldugu yetkililerin bu konudaki pesin hu- zarnan "Qui prodest?' " "Papa 'nm kiimlerini sergileyen tipik bir ornek- olmesi kimin isine yarar?" dive sorutiro Bu yazrda Durrnus ince adh sa- yor. his, sadece "asm sager" olarak bilinBakiyoruz, ne i pekci cinayetindigi icin ve Abdi lpekci'vi olduren de, ne Papa suikastmda, bizdeki "biisahsm ternsili fotografma bcnzedigi yilk uzmanlar" bu soruyu sormuyoricin vakalanrms ve baska hie bir de- lar . Halbuki biitiln cinayetlerde, deiiI aranrnaksrzm sorgusu vapilmak gerlendirmeyi yapanlar tarafmdan ilk iizere istanbul Valiligi tarafmdan al- akla gelen soru budur; "N ic iN" vc dmlmasi istenrnistir. Daha katil yaka- tahkikat bu yonde viiriltiiliir. lanmadan, Abdi lpekci'nin katilinin, Bu arasnrmanuzm basmda bakrsagcl, Olkiicii olacagt konusunda pe- yoruz, Papa'run olrncsi Agca'nm irtisln bir kamuoyu varatrlrmstjr. bath oldugu iddia edilen teskilatlarAgca'nm 13 Mavrs 1981 tarihin- dan hangisinin menfaatine daha uyde. Papa II. John Paul'a suikast te- gundur? ~ebbiisii de dl~ basmda, fanatik MUsBa~tan bed Agca'nm Turk Milliliiman bir· Tiirk'iin, Hristiyan alemi- yet~isi oldugu ve Milliyet~i bir parti nin liderine saldlrlSI olarak; anti -ha~- admJ hareket ettigi iddia edildigine II saldlrl olarak degerlendirilmi~tir. gore, once; "Papa'nm olmcsi, TUrk Bugiin ortaya C;lkan delillerin Milliyet~ilerine ne kazandlnr" konu1~lgmda, Batl'da bu i"tibanm yerle~mcsi i~in Agca'nm ozellikle se~ildigi anla~llmaktadlr. 1982 sonbahanna kadar, yani Papa suikastmdan soma ge~en birbuc;uk sene i~inde, bir kac; istisnasl haric; hakim kanaat. Agca'mn MHP ile irtibath bir sagcl Olkiicii oldugu idi. Fakat, 1982 Eyliil aymda, Agca olaymda doniim noktasl olan geli~meler ba~ladl. Gerek, Amerikan NBC Televizyonu 'nun 21 Eylti! tarihli "Papa'y~ vuran adam" ad" yaYInI, gerek, Claire Sterlign'in Readers Digest'te ~Ikan "Papa'YI oldiirmek i~in komplo" ba~hkh yazlsl. Agca 'nm KGB tarafmdan yonctilen bir ajan olabileccgi konusunda, ortaya bazl ip u~lan C;lkarml~tlr. Fakat bu konllda elle tuwlur dclillerin ortaya C;lkmasl, Kaslm aYll1da Roma'da BlIlgar Hava Yollan gorevlisi, Sergei ivanov Antonov'un Papa suikastmm, lojistik planlamasml PAPA-Ag-C(l'lllll sc(·tigi yaptlgl gerekc;esiyle, tutuklanmasl ile

Papa

kasn

ell bil'yiil, hcde(oldu ...

biiilln

diinva'njn

nefretinden

baska

on lara ne kazandirabilirdl? Olkiiciiler boyle beynelmilel imkanlara sahip bir te~kilat mid .. ? Papa'nm S.S.CB. tarafmdan oldiiriilmesi i~i:1 ise cok daha makul ve lnandmci sebepler mevcuttur. Papa II. John Paul, Polonvahdir.Polonva'daki ve diinyadaki dini niifuzunu, Sovyetler'e kar~1 sivasi niifuza donii~tiirmii~tiir. Brejnev'e, gizlice bir elcl gondererek Rusya'nm Polonya'ya miidahalesi halinde ,Papahk tacmi bjrakrp, halkmm saflannda yer alarak, Sovyetler Birllgi'ne karst miicadele edecegini bildirmlstlr. Slmdi biz, cinayet tesebbiistmiin salkl hakkmda ipucu verecek olan Polonya 'daki olavlara kronolojik sira icinde bir goz atahm: • Ekim 1978'de Polonyah rahlp Karol Wojtyla, Papa II. John Paul iinvanwla, papahk tacmi giyiyor. .·2 Haziran 1979'da Polonya'ya doniip, biiyiik kitleleri heyecana gark eden bir ziyaret yapiyor. Sovyetler Birllgl, yeni elde edilen bilgilere gore, Polonyah Karol Wojtyla'nm papa secllmesinden son derece rahatsiz 01mustur, KGB bu seclmi 0 donerndeki ABO Baskaru Carter'in Polonya asilh Milli Giivenlik darusrnaru Zbignrev Brezinski'nin sagladlgl kanaanna varml~ ve se~ildigi andan itibaren Papa II. John Paul'u ortadan kaldmlmasi gereken bir ~lbanba~1 olarak gormii~tiir. .23 Kaslm 1979'da Mehmet Ali Agca Kartal-Maltepe Askeri cezaevinden ka~lrlllyor ve cezaevinden ka~l~mm tek sebebinin Papa 'YI vUrmak oldugunu, gazetelere yolladlgl mektupta belirtiyor. .Agustos 1980'de Gdansk'da direni~ hareketi ba~IIyor. .Agustos 1980'de Papa II. John Paul Brejnev'e gizli mektubunu gonderiyor. .1980 Sonbahan'nda Polonya'ya bir Sovyet miidahalesinden soz ediliyor. • Papa, 15 Ocak 1981 'de DayanI~ma Sendikasl lideri Lech Walesa'YI Vatikan'da resmen kabul ediyor. .2 ~ubat 1981'de Brejnev, Komiinist Parti. Kongresinde "Polonya'da Sosyalist devletin duvarlan ~atlamaktadlr, gii~1ii tedbirler gerekmektedir" diyor ve nihayet • 13 Mayls 1981 'de Papa, Agca tarafmdan Vatikan'da vuruluyor. Polonya'da, Papa II. John Paul 'a Oayam~ma Sendikasmm babasl go-

ziiyle bakrhyor , Papa'nm niifuzunu

lik vasrtasrvla kacirtarak hazirlanan kullanmasi neticesinde ilk defa ko- komplonun uygulanmasmda ilk adim milnist bir iilkede baglmSlZ bir sendi- anlrmstjr. Agca'nln ka~tlgl tarihte ka kurulmasma miisaade cikrvor. katil adavi olarak secllmis oldug_unun kesin delili, kacnktan bir kac Oral giin sonra, 0 tarihte Tiirkiye'ye geleil Agca'YI KaCfrlyor ~ cek olan Papa'yi vuracagma dair ;;,,?----,;;_-...;._-....;;.-------; gazetelere volladrg: mektuptur. Bii1980 Agustos'unda Gdansk'da tiin ·bunlar cinayetin on hazlrhgl, cibaslayan direnls hareketine karst, nayetten evvel katil'in kamuoyuna Ruslarm daha once Macaristan ve I tantulmasi safhasidir. Once Agca <;:ekoslovakya'da vaptrklan gibi, Bre]- "Olkiicii militan" "MHP yanlrsr" olanev doktrinini uygulamalanna, yani rak etlketlendirilmis, sonra hapisten sosyalizmin elden gittigi gerekceslv- kacirtrlmrs ve "fanatik sag" gorii~leIe, miidahale etmelerine engel nedir? rinden otiirii Papa'vi vuracagina dair Bu sorunun tek cevabi Papa II. John mektup vazdmhp, halka duyurulPaul'diir. mustur. Artik bu etiketli sahrs diinSovyetler Birligi, diger Varsova yanm herhangi bir yerinde kullanilpakti iilkeleriyle birlikte Polonya maya hazsrdir. hududunda, cok pahahya malolan -------------manevralara bashyor Bir miidahale Kaatilin vakaianmasi halinde, Papa'nm biltlin diinya kamuUzerine Kurulan Plan oyunu S.S.CB. aleyhine cevlrme !_ Cinayet plaru, katil adaymm tehdidi var. Bu gergin ortamda, Rus"sahte ideolojik hiiviyeti" iizerine kular i~in Polonya 'daki baskaldmsi sindirmenin en kisa, ucuz ve can alter ruldugu icin, katil'in vakalanmasi hayolu, Papa 'YI ortadan kaldirmaktrr, zirlanan komplonun en onemli krsrrnAgca'nm biiilln Avrupa seyaheti bo- dir. 25 Temmuz 1981 tarihli Milliyet yunca harcadig. bol para, Sovyetler gazetesinde Cetin Altan, Agca olaBirligi'ne, bi" miidahalenin onbinde ymdaki en onemli noktavi belki de birinden cok daha ucuza patlrvacak- farkmda olmadan ~oyle dile getiriyor; "Kiralrk katillerin en acemisi binr muhakkak ... Biitiin dlinva'nm Sovyet miidahale cinayetini yakalanmamak iistiine lesine bir an meselesi olarak baktlgl planlar, oysa ozellikle Papa 'ya karst bir sirada, Papa II, John Paul 'un or- girlsilen said In, yakalanmak iistiine tadan kaldlrllmasmdan Ruslann so- pi anlanml~tlr." Evet, gerek ipek~i'ye gerekse rumlu tutulacagl muhakkaktl. Bu yiizden dikkatleri tamamen ba~ka bir Papa'ya yapllan suikast "katilin yayone ~evirecek birinin tetigi ~ekmesi kalanmasl" iistiine kurulmu~tur. "01gerekiyordu. Oyle anla~llmaktadlr ki kiicii " Agca'nm yakalanmasl SovyetRuslar Karol Wojtyla'nm Papa se~illerin Tiirkiye'yi ~okertme ama~lanna mesinden bir sene sonra, katil aday- hizmet eden komplo i~inde komplodur. Katil'in anmda yakalanmasl ~artIanni tesbit etmi~lerdir. Bu i~ i~in setlr ki, bu "fanatik", "Sagcl" miislii~ilen Agca'YI Maltepe-Kartal Askeri ceza evinden Bulgar ajam Oral <;:e- man katil sayesinde, diinyadaki 800 milyon katoligin ve diger batllliann nefreti, husumeti, Tiirkiye'ye 'Y0neltilsin ve Tiirkiye'deki zaten bil~lan dertte olan antikomiinist gruba oldiiriicii darbe indirilsin ve Sovyetler i~in i~inden tereyagmdan kll ~eker gibi slyralsm. Polonyall Papa 'n In oldiiriilmesi i~in Agca'nm bilhassa se~ilip yeti~tirilmesi, Sovyetlerin Polonya'daki stratejik, Tiirkiye'deki taktik hedeflerini ger~ekle~tirmeye-fjlzmet eden dahiyane ve ~eytani bir plandlr. Bu tam, bir ta~la ii~ ku~ vurma planldlr . Polonya'da tanka tiifege gerek kalmadan, en onemlisi de Papa'nm bayABDi iPEKC!-Agca'nm ilk

cellk

hedefi idi.

----+

"Agca Ulktictidiir de OlkUcii" korosu sahneliyor. Tiirk basmma baktigumz zaman da maalesef ayru manzaravi goriiyoruz. Soldaki kalemler, hemen milliyetcllerl sue lamaya ve suikast tesebbiisiinU Tiirkiye olarak iistlenmeve agrzdan

hazir.

raktarhgrm vapacag I dUnya karnuoyunun sert tepkisine; diplomatik ve

ekonomik lllskilerin kesilmesine rnaruz kalmadan, masanm masasrvla ylban basi kopartilacak, stratejik hedef bir kac kursunla yok edilecektir , Sovyetler Birliginin bu cinayeti ozelllkle Mehmet Ali Agca'ya isletmekteki taktik hedef de TUrkiye'de sUrdUrdUgU,1975-1980 donerni ideolojik cokertme harbinde, cesitl! yaym organlannca birinci diisrnan ilan ettigi antl-komilnist, Milliyet~i cepheye oldUrUcUdarbeyi vurmaktir. Ayru zamanda bu iste bir Tllrk'un kullarnlmasmm, Tilrkivenin Bativ'la, ozellikle de NATO ile iliskilerlni bozulup Sovvet niifuz sahasma sokul-

rnasmm suikasn planlavanlar tarafmdan iyi bir adrm olarak miitalaa edildigi de anlasrlmaktadir. Bu nokta da plarun UyuncUamacidir. Bakiyoruz ki bu plan, basansiz suikast tesebbilsiinden hemen sonra uygulanmaya bashvor ; italyan Senatosunun KomUnist Uyesi, Franco Calamandrei parlamellto kUrsUsUnden Agca dolaYlslyla TUrk yetkilileri su~luyor, Temmuz 1981 'de Calamandrei "TUrk hUkUmetinin Agca ile aym Suylu sandalyesine oturtulmasl gerektigini soyltiyor.

Sovyet Resmi Basrn Ajanst Novosti ise hie zaman kaybetmiyor. 27 Mavrs 1981 tarihinde Paris'te yaymlanan yorumunda, Papa 'suikastmm asm sagcl "Neo-Fas ist " orgiitlerin bir komplosu oldugunu i1eri siiriivor , Bakiyoruz biltlin diinyadaki yaygm kanaat de bu merkezdedir. Cinayetin hernen akabinde, 15 MaYls 1981 tarihinde Wa~ington Star'da Georgie Ann Geyer tarafmdan vazrlan bir makalede "Agca, Batrdan ve Hristiyanllktan nefret eden gozU donmiis fanatik" bir musliiman olarak nitelendiriliyor ve "HristiyanIIga, saldirmak icin en tesirli yolu secen yobaz bir dindar ve asrn TUrk Millivetcisi" olarak tarif ediliyor. Yine, 19 MaYls 1981'de Wasington Post'ta Joe Kraft imzah bir yazrda da ~oyle deniyordu; "Papa 'ya yaprlan bu suikastm kokilnde, pis surprizlerle dolu, kargasa icinde bir islam toplumu vatmaktadir. Bundan crkanlacak ders sudur ; islam dunvasrna emin bir petrol kaynagl veya Moskova'va karst gUvenilir bir mUttefik olarak bakanlar kendilerini tehlikeye atarlar." Olaym akabinde 25 MaYls 1981 tarihli New-York Times'te de dokuz muhabir tarafmdan hazrrlanan "Mehmet Ali Agca'nm ardmdaki izler; 6 vilhk Neo Faslst baglantilar " ba~llgl altmda bir vazi cikrvor.

Turk aasrm Disandaki bazi TUrk muhabirler de Papa suikastrrun sorumlulugunu TUrk sagma ytikleyip, Batliliafl buna ikna etmek i~in bUyUk gayret sarfediyorlar. BunJardan birisi daha ilk gUnden ABC televizyonunun en onemli iki haber programma ylkan Mustafa Giirsel adll muhabir, hep bir

15 Mavrs 1981 tarihli Cumhuriyet'te Ali Sirmen "Agca'nm Ardmdaki Gercek" ba~lIg I altmda ~oyle diyor: "Herhalde son villarda hi~ kimse Tiirkiye'nin yeryiiztindeki goriintiisilnii zedeleme konusunda Agca kadar biivuk bir basan kazanrnarmsnr." Bu konuda en hizh davranan da Ugur Mumcu, suikast tesebbiisiiniln hemen ertesi gUnu "Olkiidiler"le dolu bir yazl do~eniyor ve ~oyJe diyor:

U6UR MUMCU-Agca olaytyla ilgili yaymiarlllda, bu teroristin milliyetci hesimle ilgisi oldu gu honusunda israrrnl siirdiiriiyor.

"Ilu bir orgiit i~idir ve bu orgilt Tiir-

kiye'nin dl~ saygmllgml yok etmeye vonelrnistir." 16 Mavrs 1981 'de vine avmgazeteden Oktay Akbal 'da ~oyle diyor: "Tiirk admi dUnyaya duyurdu.

Hristlvanhk diinvasmm en yiice en kutsal kisis! Papa 'YI kanlar icinde yere seren bir TUrk fasisti olarak tarihe gecti." Bu arada, Abdi lpekcl ailesinin Avukatl, Profesor Sahir Erman MaYls sonunda Roma Ba~savclsl Dr. Galluci ile bir saat suren konu~masmdan son~ ra yaptlgl aylklamada onemli noktalara deginiyor; "Bir TUrk'iin PapaYI oldiirmeye te~ebbiis ettigi konusunun, Batl dUnyasma duyuruJarak,

1~1n tencnt vasrtast olarak ortaya attrgl ,birka~ ipucu, ve diger lpuclarrrn sUren birkac gazeteci ve televizyon vapuncrsi haric olay planlandlgl gibi kamufle ediliyor. Fakat , daha oncede belirttlglmiz gibi, olaydan birbucuk sene sonra oyle ipuclan ortaya cikrnava baslarmsur. Papa 'n In Sovyetler Birligi drs polltikasi acismdan ve ozclllkle "Agca" rarafmdan ortadan kaldmlmasi gereken bir hedef 01dugu tezi, her gecen gUn daha belirginlik kazanmrsnr. Bu konuda en onernli baslangrc noktasm I teskil eden gelisme 1982 Kasun aymda Bulgar Havayollan gorevlisi Sergei ivanov Antonov'un PaProf. SAHIR ERMANAgca olapa suikastmi planladlgl ithamryla ymda, dl~ giicleriri roliine pormab batutuklanmasi olmustur. . sanlardan biri. Bu tarihten itibaren yaprlan baalevhte bir durum varatrlmasi oldugunu belirterek bunun Strasbourg'da TUrkiye konusunun gorusulmeslnin tam arcfesinde yaprlmasmda bir tesadUf olamavacagrru soyledirn." "Yani bana gore Agca'nm lpek~iyi oldiirerek TUrkiye'deki teroril nrmandirmak istemesiyle, Papa 'YI oldurrneve tesebbus etrnek suretiyle vine TUrkiye'yi kotu d~ruma diisiirmek istemesi arasrnda , bir paralellik bulunduguna isaret ettim." I <;:e~itli kalemlerden cikan bu vazilardaki ortak nokta, Papa suikastrrun, TUrkiye'nin batldjlki itibarmt sarstlgl noktasrdir. Hem de ovle bir kritik zamandaki tam Avrupa Konseyi Parlarnenterler Meclisi'nde, Tiirklye'nin Uyelikten crkanlrp, crkanlmarnast soz konusuyken ... TUrkiye 'nin Uyelikten crkartilrnasrm isteyenlerin de Sovyet yanhsi ANTONOVAgca'l1l1l Papa 'y: VU!,komUnistler oldugu belgelerle sabitmaSl olaYlyla ilgili olarall Italya 'aa tir. lutuldandl. GorUyoruz ki, Suikast'in ba~anSin taramasl ipu~lannl sirayia ortaya ya ula~mamaslna ragmen, suikast dokmektedir; sonrasl pi ani ba~anyla uygulanlyor. An tonov 'u n tutu k!'!n masmdan Diinya kamuoyunda TUrk Milliyet~ihemen sonra, Bekir <;:elenk i~in de leri mahkum ettiriliyor. Hirkiye'nin tutuklama emri C;:lklyor; interpol, Avrupa'daki itiban sarslhyor. Papa, suikastlyla ilgi Ii olarak Bulgar casusu oldugu ileri sUrUlcn Oral <;:eDeliller ve ipuc;lan Iik'i de aramaya ba~llyor.

Agca, italyan mahkemesince, olay fazal de~ilmeden omUr boyu hapse mahkum ediliyor. 1983 Kaslm'lna kadar Agca'nm kendini kullananlan OIlU kaC;:lrmalan

29 Kaslm 1982 tarihli HUrriyet Gazetesi, "Bekir <;:elenk'in, Var~f)va Paktl Sckreteri Yuvonovi~ vasltaslyla aldlg I silahlan, TUrk mafyaslIla devrcderek, yurt i~indeki teror olaylannll1

nrrnanmasma yol a~tlgml" vazrrus v~ Bekir Celenk 'in, Varsova Paktl dcvletlerinin, sllah dagmrnmda gorevli oldugunu belirtrnlstir , Bu, TUrkiye'de ya~adlglmlz teror devrine 1~lk tutan onernli bir haberdir, Dcmek ki, TUrkiye'de yUrUtUien subversive harp, Sovyetler Birligi tarafrndan, diger Varsova Pakti iilkelerinin i~birligi ile ve TUrk mafvasi kanahvla uygulamaya konmustur. TUrk veraln dUnyasmdan Bekir Celenk ve Abuzer Ugurlu'ya, TUrkiye'ye gizli sllah sokrnalarrna karsihk, Bulgaristan'da bazt ozet haklar ve imtiyazlar tanmrmstjr .

1982 Aralik avt basinda, artik kacmlrnak Umidi azalan Agca'nm Roma savcihgma yaptlgl itiraflar basmda yer ahyor: "Bulgar gizli servisi tarafmdan daha istanbul'da hapishanede iken, Papa'vi oldurmek icin secildim. Bulgarlar, vakalarursam beni hapishaneden kaciracaklanru vaadettiler, bu sozlerln] tutrnadrklan icin konusmaya karar verdim." (1)

Bekir cetenktn RolO Ag ca, Bulgar gizli servisi, KDS'nin Maltepe-Kartal asker] cezaevinden kendisini kacmp Papa'yi oldurmek iizere, Bulgaristarr'a goturrneleri icin, Oral <;:elik ve Bekir <;:elenk'i gorevlendir digini sovluvor .Bu husus banva sigman bir Bulgar yetkili tarafmdan da teyid ediliyor. Ag ca 'n IJ1 bu i tlraflart hem Papa suikastrna, hem de i pekci cinayetine acrkhk getiren en onernli donum noktasrdir.

Bekir Celenk'in Bulgar gizli Servisi KDS ile irtibath oldugu, Kintex ~irketiyle yUrUttligU silah ka~akC;:ITigll1dari biliniy~~. Batll~tjhbarat te~kilatlartnca toplanan bilgiye gore" Bekir <;:elenk, 1962 Yllmda, yirmi dokuz ya~lI1dayken, Bulgar gizli servisi tarafmdan, kullal1llmaya ba~lanlyor. Ona BlIlgaristan da i~ merkezi kurma imkanl saglanlyor. 1967 yllmdan itibaren, BlIlgar gizli polisinin yonlendirmesiyle , lIyu~turucu madde ve silSil kac;:akc;:lIlgma ba~hyor . <;:c$itli iilkelerde, yUzUn Uzerinde direkt olarak kendinden

BEKiR (:ELENK- (Martella'yla birlih te) M. Ali Agca'yla aralanndahi iliski Bulgaristari ve KGB'nin olay lardahi roliinii ortay a cikanvor.

rnaas alan, istihbarat elemarn ve kira- bilgilerin lspatlanmamasi icin CelenkIlk kaatili oldugu sovlenivor , in oldurtllmesine karar verildigi " vazrOrtaya cikan bu yeni durum kar- hyor. vismda ve diinya basinmda yer alan Fakat bunun Bulgaristan iizerinsuclarnalan ortbas etmek icin Bulgar deki siiphelerl iyice yogunlasnracag: hiikiimeti, Bekir Celenk'i tutukladr- lcln bundan sonradan vazgecildigi gml acikhyor ; halbuki Bekir Celenk sOyleniyor. Kasun aymda Bulgar baglantismm Hakikaten 0 sirada Bulgaristan ortaya C;:lktllgl sirada, Avrupa'da ve zor dururndadir, Biitiin diinya karnuolaym Bulgaristan ve dolayrsivla oyunda supheli duruma dusmllstilr. kendine baglandlgl duyulunca, he- '{esmi devlet yetkililerinin arasmda men kacrp Bulgaristan 'a slglmyor. sozde tutuklu Bekir Celenk 'e bir baDemek ki, orada emniyette olacagrnSin toplantrsi yaptirarak olaym Icindan ernin. Zaten bunu da 17 Arahk den sivnlrnak ister , Celenk'e bu top1982'de Bulgar hiikiimetinin cicek- Iantida MHP ile irtibatlt oldugu soylerle donaulmrs bir masada diizenlettirilir. Bu enteresan basin toplantrledigi basm toplantismda farkmda sma sonra '/ine edecegiz. olmadan acrklrvor , Celenk kendisine devlet teminati verilirse, Tiirkiye'ye gelebilecegini sovluvor. "Bu giivence Simdi italya'da vine Papa suiverilmezse aptal degilim ki, kendimi atese atayun diyor". Vine bu basm kastrrun amili olarak Moskova 'YI isatoplantrsinda Bulgar gazetecilerin al- ret eden iki onernli davayadonelim: 1982'nin Arahk avt Agca olakislan arasmda "Agcarun bana ve Bulgaristan 'a vonelttlg] iftiralara ce- vmda onernli bir donum noktasidrr italyanlar bir bucuk senelik bir duyap verrnek icin buradayirn" diyor raklamadan sonra Agca olavrm biitiin (2) Celenk kendisi icin Bulgaristan'ipuclanru birbirine baglryarak codan crkrnarun aptalhk olacag rrn itiraf rap sOkiigii gibi sokrneve baslarrusediyor. Bulgaristan t savunmakla da lardir. kendisini gorevli sayrvor. Olaydaki Bulgar parrnagr, italBovlece Papa sulkasnnda Bulga- ya'nm iic;:iincii biiyiik sendikasl dururistan'ln Bekir <;:elenk ve diger Bulgar munda olan solcu UIL Konfederasyoajanlan vasltaslyla Agca'yl kulJandlgl nu'nun yurt dl~1 ili~kiler dairesi Ba~ortaya C;:lklyor. kanl Scrieeiola'nln KIZII Tugaylar OrBu me~hur basin toplantlsmdan giitii ile Bulgar Gizli Servisi arasmda once vine gazetelerde, Sergei Anto- ._koprii gorevi yaptlgl gerekc;:esiyle nov'un Var~ova paktl iilkeleri gizli is- tutukianmasl iizerine iyice belirginlik tihbarat te~kilatlarlnln "Mii~terek kazanml~tlr. tlu davada Scricciolo K-l~arg~h'ln~a o,~erasyonlar ~efi 01- Bulgar casusu oldugunu kabul etmi~ dugu soylemyor (3) Roma'da Agea'ya Papa'YI oldiirmesi Ve Bulgarlar'tn "Mii?terek karar- ic;:in emir vcren adam oldugu iddiasl gahlnm degerli elemanlanyla ilgili ile tutuklanan Bulgar Havayollan go-

revlisi Antonov ve Bulgaristan 'a kacan Ayvazof ile irtibath oldugunu ve Papa olavrna da karrsugrru itiraf etmistir. (4) Daha da onernlisi Scriciola Walessa'nm da 1981 Haziran aymda Roma'da kendisinin dilzenledigi ziyaret sirasmda oldiiriilrnesinin planlandlgllli acrklanrrusnr (5) Alman DPA Ajansi Scriciola'ntn itiraflari iii ilgili Hakim Ferdinando imposimato vonetirnindekl bir kurul tarafindan hazirlanan raporun italyan Parlarnentosuna sunuldugunu bildirrnistir . Mehmet Ali Agca'run da, Polenya Davanisma Sendikast Lideri Lech Walesa'ya diizenlenecek olup sonra vazgecilen suikast tesebbusu icinde bulundugu, Roma'da yayrnlanan . "Messaggero" gazetesi tarafmdan acrklanmrsnr (6) Mart'm basmda da, Roma saverltgmm Mehmet Ali Agca ve Bulgar Sergei Antonov haklannda "Polonyah i~~i lideri Lech Walesa 'YI oldiirmek icln plan vaptiklan gerekcesi ile sorusturrna a~tlglm ogreniyoruz." (7) Bu da ortaya kovmaktadrr ki, Sovyetler, Polonya 'YI tekrar itaatk ar bir

Moskova'nln RolU

WALESA - A.gca onu oldiirmeyi de planladi

yoldan Walesa ve Papa 'YI bcrtaraf etmcyi yani direni~cilerin maddi ve manevi liderlerini ortadan kaldlrarak direni? hareketini sindirmeyi planlaml~lardlr. Boylece biitiin bunlar, Papa'ntn Papa oldugu ic;:in degil, Polonyall Karol路 Wostyla oldugu ic;:in ve Ruslara kar~1 direndigi ic;:in; dayam~ma sendikaslnln hamisi oldug-u ic;:in, suikaste maruz kaldlglnl ortaya C;:lkarmaktadlr. 13 Arallk tarihli Hiirriyct'ten og-

---+

ima edllmistir. Franeesko D. Andree adh gazeteci de Vatikan yetkilileri ile gdriistiikten sonra, "Giornale Nuova" da Papa sulkasnm "Sovyet KGB'sinin , Turk istihbarat teskilatma SIZmrs, Tiirkiye'yi NATO'dan cikanp Sovyet niifuz sahasrna sokmak lstede ve silah ka~ak~lltgl sebekesini so- yen gu~1i.ibir grubun i~ birligi ile harusturrnakla gorevli savci Carlo Pa- zirladlgi bir plan" olarak nitelendirrnistlr. j lario 2 giin siiren ortak bir toplann vaprvorlar. Netieeyi gizli tutuyorlar. Arahk aymda Roma'daki ii~ KOS ve KGB Bagl onemli dava dosyasmda billurlasan -----,.;;..--------Papa sulkastr, Agea-Bulgaristan iIi~Agea'nm Bulgaristan baglannsi kisi; italyan yetkililerinee de dile ge- giin 1~lgtna ciktrktan sonra, su soru tiriliyor. akla gelmektedir. Bulgaristan bu i~i kendl hesabma rm yaprmsur? Papa'run olmesi mllletlerarasi politika acrResmi Makamlan smdan Bulgaristan'a ne saglar? Bu socevabi hictir , Fakat eski bir ve VatikaA'tft Kaoaatl runun KGB ajarunm ve batrya sigman diger Her cinayette veya cinayet te- Bulgar yetkililerinin acrklamalan bu sebbusunde sorulan ikinci soru, mak- sorulara acrkhk getirmektedir. 1971 'de banya sigman eski KGB tulun vakmlan veya rnagdur kimden ajarn Vladimir Sakharov Amerikan suphelenivor sorusudur. Papa suikasu hakkrnda da Papa '- "Cable TV" sirketinin Agea ile ilgili nm yakm cevresinin kanaatini ince- programmda eski taskilan KGB'nin Mehmet Ali Agca'YI ozelllkle Turk ve lemek gerekir; italya 'nm en iist kademed eki Miisliiman oldugu icin secmis olabileyetkilileri, Papa suikastmdan Bulgar- ceg'inl soylemistir , Eski, Bulgar gizli emniyet teskilar kanahyla, Sovyetler Birllgini sorumlu tuttuklanm gerek iistii kapali lan yetkilisi Stefan Svirdlev'in Alman Televizyonu'nun "Report" prograolarak , gerekse acikca ima etmislermmda yaptlgl konusma ise, Ageadir: CelikCelenk -Bulgaristan zineirinin 1982 Arahk avmm ikinci vansinda Papa olavmdaki Bulgar iIi~kilerini Sovyetler Birligi ile baglann noktasma acskhk getirrnistir. 1971 'de Bagorusmek iizere, Roma'da Pari amento Giiven Ilk Konseyi toplanrmstir. Bu nva sigman ve bundan dolavi Bulgatoplantl sonunda Papa suikastmm ristan'da oliim cezasma carptmlan Bulgar gizli servisi tarafmdan plan- Stefan Svirdlev, "Bulgar gizli emniyet !andlgl ve uygulandlgl deli! olmamak- te~kilatl KDS kendi ba~ma karar alala birlikte, bu planda KGB 'nin de ro- eak ve bunu uygulayabileeek bir te~m oldugu kanaatinin giil,<kazandlgl kilat degildir" "KGB tarafmdan idaortaya ~Ikml~tlr. italyan Ba~bakam re ve kontrol edilen KDS yonetim ve Fanfani, Parlamento'da yaptlgl ko- organizasyon olarak, KGB'nin alt nu~mada, Papa suikastml son 60 yll diizeyde bir kurulu~udur. KGB'den i~inde diinya tarihinin en biiyiik des- taktik, plan ve gorev almadan boyle tabilizasyon (istikrarSJZla~tlrma) ola- Milletlerarasl bir operasyonu yuriiteyl olarak nitelendirmi~tir. italyan mez. Bulgaristan'mn tek ba~ma boyle Devlet Ba~kanJ Pertini, milletlerarasl bir operasyonu organize imkanJ 01tcroriin I,<okyonlii ama~lar giittiigiinii madlgl gibi menfaatl da olamaz" deve jeopolitik konumlarmdan otiirii ml~tir. (9) Menfaat noktasl, altl I,<izilmesi italya ve Tiirkiye'yi hedef aldlgml gereken bir husustur. Bu olayda sadesoylemi~tir. italya Adalet Bakanl Darida ise, Papa suikastl, Sericciolo ee Sovyetler ,Birligi'nin dl~ politika oiaYI ve silah mafyasl davalarmm ve ideolojik al,<ldan menfaatleri varBulgaristan'la olan baglantlsma degi- dlr. nerek bu ii~ olaym da Bulgaristan'da Baklyoruz 1983 Mart yIII, sonlaodakla~mastna dikkat ~ekmi~tir. (8) nna dogru Agea olaytndaki Bulgar Vatikan yetkililerinin gayn resmi KDS-KGB zincirirtin nasll kenetlenal,<lklamalartnda da suikastten Sov- digi noktasma, vine ba~ka bir Bulgar yetler Birligi'nin sorumlu olabileeegi yetkili daha da al,<lkhkgetiriyor. Papa renivoruz ki, Bulgar Gizl] Servisinin her uc olaydaki roliinii ortaya cikarmak icin, UIL Sendikasi olayim sorusturmakla gorevli saver Ferdinando Imposimato, Papa suikastini sorusturmakla gorevli savci llario Martella ve Tiirk mafyasmm uvusturucu mad-

ltaiva

suikasttrun parcalan sanki televizyondaki Kolombo dizisi gibi gozlerimizin oniinde birarava getiriliyor. 24 Mart 1983'dc butun gazetelerde, 23 Mart 1983 tarihli New-York Times gazetesinin, Papa suikasti ile ilgili yaZISI

yer ahvor.

Bulgaristan'm Paris Biiyukelciligi'nde atese vardtmcrsi iken, 13 Mart 1981 tarihinde Fransa'ya iltica eden Yordan Mantanov, Fransiz istihbarat yetkililerine Papa suikastuun KGB ile Bulgar istihbarat teskilatmca ortaklasa planlandrgrrn sovlernistir , Mantanov, Bulgar istihbarat teskilatt KDS'nin iist seviyedeki yetkililerinden Dimiter Savov'un cok yakm arkadasi oldugunu belirtmis ve "Savov bana 1979 yrhnda KGB'nin, Polonya dogurnlu Karol Woitvla'nm II. John Paul srfatryla Papa secilmesini o donemdekl ABD Baskarn Carter'in Polonya aS11I1darusmarn Zbigniew Brezinski'nin ayarladlgl sonueuna

BRZESiNSKi- Carter'm dancymam. Papa 'nm Polonya 'dan C;lhmaSlnlayar路 ladliJl soylenlyor.

vardlgtnl bildirdi" demi~tir. Karol Wojtyla'nlll ABO'nin parmagl sayesinde Papa ofmasmm uten kan~maya ba~laya'1 Polonya'daki iy durumu busbtitun fenala~tlracagma hiikmeden KGB Papa'Yl oldurtmek il,<inMehmet Ali Agea'YI se~mi~tir; Savoy bu seyimi ~oyle aylklaml~tlr: "Liberal Tiirk yazan Abdi ipekyi'yi oldiirdiigii iyin Agca biitun Dunya'da sagel olarak biliniyordu. Herhangi bir komiinist iilkeyle iIi~kisi 01mamasl scbcbiyle ~iiphe yckmeyeeekti, 1979'da bu is il,<inhapishanc~

den kacmldr," demistlr. Bu beyan, Agea 'nm Roma Savelhglna yaptlgl yeni ltiraflan tamamen teyid etmektedir. "Bulgar Gizli Servlsi tarafmda ndaha istanbul'da haplshanede iken, Papa'yi oldurmek icin secildirn." Bumn bu yeni gellsmeler, KDS ve dolavrsrvla KGB'nin Papa suikastmdaki roliinii ortava ~Ikanr mahiyettedir.

Ipekcl cmavett Bu son gellsrnelerin 1~lglaltmda, Milliyet Gazetesi Basvazan Abdi lpekcl'nin 1 ~ub"l 1979 tarihinde Agca tarafrndan oldurUlmesini ele alahm, Mehmet Ali Agea 'nm Bulgar ajanlan vasrtasivla KGB hesabma cah~tlgl Papa suikasn sonucu ortaya cikrmsur, lpekcl cinayeti acismdan onemli olan nokta, hangi tarihten ltibaren Agea'nm KGB hesabma ~ah~maya ba~ladlgml tesbit etmektir. Yaptlglmlz i~ ve dl~ basm taramalarr, lpekci cinayeti ve diger ilgili dava dosvalarmm tetkiki sonueunda bu konuda bazi onernli ip uclan bulunmustur, 1958 vrlmda Malatya 'nm Hekimhan ilcesinde dogan Age~ 7 ya~mda babasml kaybetmi~tir. I~e donuk, bask I altmda buyumu~ bir ~oeuktur. Zekidir. Sene kaybetmeden okumu~tur. 1976 senesinde An~ar~ Oil Tarih Cografya Fakultesi'nin Imtl~amn~. kaza~l~ ve kaydolur. ,Ankara da Yuksek Ogretmen Okulu nun y.ur~u~da ~ahr. A.gea 30.6.197~. tanhh Ifadesmde Lise Yillarmi ~oyle anlat,,:"~ktadlr. . . . . L~se YIJlan.mda. blrhk~e: ken~I~I sag ve sol dlye nrtelendlnlen po"!Ik gr~plann araslnda buldum, Bemm sag~a~, ~e soldan arkad~~I~~lm ~a~dl. :u.mu. rle selamla~lr, tum~yle Iyl ge~m.'rdlm. Hatta blr keresl~de sokakta~1 .mey~a~ kavgasrnda, sagel v. soleu Ikl samlml arkada~lml aylnrken epeyee alay konusu olmu~tum. ~kulda Li~'de~ u~ Ylilm sakin bir ~ekllde ~~~tl, sa~el. ve. so,leu arkad.a~: larla tum" samlmlyetlml ve sevglml korudum. Agea'nln iki gruptan da arkada~Ian oldugu i~in ifadesinin bu klsmmda samimi oldugu anla~llmaktadlr. Agea"mn esas hikayesi 1976/1977 ogrenim Ylhnda universiteye girmesi :Ie ba~lamaktadlr. Malatya'da 0 yll-

lar da hakim unsur soldur.

Bankalara

Agea'YI iclne alan teskilat Vatlrllan Paralar onun iki tarafla iyi geclnme ozeJliginden faydalanmak uzere secmistlr, FHKC karnpmdakl kirk giinlUk Agea'nm kendi ezilmi~liginden dolaegitimden sonra Agea hesabma, Tliryl topluma kini vardir. 0 yrllarda bir kiye'deki cesitli bankalara Agea'nll1 cok gencin oldugu gibi Agea'nm da ~ahsl problemleri istisrnar edilerek lmzasi taklid edilerek para vatmhvor, kanma girllmistlr. Agea'nln havatm- Agea 1977 ilkbahan sonunda ~am'daki onemll donem noktasi Sedat dan doniiyor. 13 Arahk 1977 tarlStrn Kadem'le arkadashgr ile baslar. hinde i~Bankasr'run istanbul'daki bir Oral Celik vasrtasivla rm Sedat Sirn subesme Agca hesabma 40.000.- TL Kadem'i tarnrmstjr ; yoksa Kadem vatmhvor, Fakat yatjranm Agea 01madlgl onun lmzasmi takJid ettigi vasrtasivla rm Oral C;eligi tarumrsur? Burasi mechul. Fakat Sed at Srrri Ka- tesbit ediliyor. Vine 15 Ocak 1979 dem'in kim oldugunu ve kimin hesa- gunu, Malatya Ziraat Bankasma bma ~ah~tlgml ogrenmek icin Ma- 22533 No'lu hesaba 100.000,- TL, latya'daki Dev-Sol faaliyetJerini aras- 29 Arahk 1978 giinu Yapi-Kredi Bankasi Gebze Subesi'ne 200.000~- TL tirmak gerekir. Muhtelif Dev-Sol iddianarnele- Agca adma yatlrllml~tlr. Agea sorgusunda bu paralarm rindeki, Agea olavrvla irtibat bakimmdan onernli nokta, bu "OrgUt"un kaynaguu gizlemlstir. 13 Temmuz 3ulgar Gizli Servisi, Mafya ve Sovyet 1979 tarihll ifadesinde ~oyle dernekvanhs: Filistin Halk Kurtulus Cephe- tedir; "Ben u~ ayda bir 3.600,-lka basi'yle ortak cahsmasidÂŤ. Sedat .Sirn Kadem de bu te~kilatln ileri gelen fa- bamdan ve sigortadan rnaas almaktavim, bunun yanmda ~ah~madlglml al elemanlanndandir, _ da sovlernistim. Bu nedenle bende mevcut paralarm kaynagml ~imdi _, ....;;... _ sovlevemeveceglm." demistir, 10.7. Muhim olan nokta Malatya'da bu 1979 tarihli 'ifadesinde lse, "henUz Sovyet yanhsr terorist te~kilatln ce- kendi adma bankalarda hesabmm kirdeginln bulunmasrdjr. Sedat Sirn olup olmadlglm kesin 'olarak bilmiyorum, bir ara Akbank Beyazrt Kadem ve Teslim Tore bu te~kilatm yurt dl~1 irtibat elemanlandlr. Soleu ~ubesi'nde bir hesap a~ml~tlm, oramilitan Serlat Sim Kadem sozde da 35.000,- lira kadar param oldu, "Olkueu" Agea'nm en yakm arkada- ~imdi ise boyle bir param yok, ba~ka ~Idlr. Agea, 1981 Haziran'mda Ro- bankalarda hesablm olup olmadlgml ma'da verdigi ifadesinde 1977 ilk bilmiyorum." Babasmdan kalan maa~tan ba~ka bahannda Sedat Sim Kadem'in kengeliri olmayan, Agca'nll1 hesablna disini geriJla egitimi gormesi i~in ~am'a gotUrdugunu sOyliiyor, Kadem, yatlnlan, zamamna gore bUyUk mik~am'cJa Agea'YI KGB ajam, Malat- tar paralar"ipek~i cinayetinde onemya'il Teslim Tore'ye teslim ediyor-. Ii bir hususu ortaya koymaktadlr. Tore, Agea 'YI Beyrut'ta Sovyet yanâ&#x20AC;˘ (DevamJ gelecek sayJda) hSI Filistin Halk Kurtulu~ Cephesi kampma goturuyor, 40 gun bu kampta egitim gordukten sonra Teslim To- (1) 9 Arallk 1981- Terciiman Gazere, Agea'YI tekrar gizliee Turkiye'ye ;tesi (2) 18 ve 19 Arallk 1982- Hiirriyet sokuyor. Agea artlk her ~e~it tedhi~ Gazetesi eyleminde kullamlmaya ham bir (3) 13 Arallk 1982Hiirriyet Gazetesi elemandlr. Teslim TOre THKO Genel (4) 13Aralrk 1982 tarihli Hiirriyet ve Merkez Komitesi uyesi olarak bir ~ok Terciiman 27 Arallk 1982 tarihli Hiirriyet silahh eylemi organize etmi~tir. Tel- ve Terciiman Aviv Oniversitesi Stratejik C;ah~malar (5) 13Arallk 1982 tarihli Terciiman Merkezi uzmanr Shloma Elad'm ifa- (6) 16Mart 1982 tarihli Terciiman desine gore, Tore, Sovyetler Birli- (7) 12Mart 1983 tarihli Terciiman gi'ne ozel olarak goturulerek, Millet- (8) Milliyet 18 Aral,k 1982 (Cihan Akerson) lerarasl teror planlamasl, te~kilatlanMilliyet 21 Arallk '198223 Ocak dlrmasl ve uygulamasl konusunda Newsweek (9) Hiirri'yet 16Arallk 1982 cgitilip yeti~tirilmi~ bir elemandlr. (10) 12 Temmuz 1982- Milliyet (10)

Agca sarn'da

S. Ahmet ARVASi

Tahliller ve Terkipl er

•

Ictlmai Degisme ve Tavirlar cemiyette bulunan kisi ve gruplar, "ictimaf degi~me" karsismda aym tavirlan alamazlar. Kimileri gelismeleri "musbet" bulurken , kimileri de "menfi" olarak degerlendirir, kimileri de "cekimser" davramr. Sosyal psikolojiden ogrendigimize gore, biitiin bunlar normaldir. <;iinkii, kisi ve gruplann tavirlanru tayin eden pekcok "dinamik" vardir ve insanlar, yaslanna, cinsiyetlerine, kiilturlerine, aldiklan terbiye ve tesirlere gore, hadiseler karsismda vaziyet ahrlar. Bizim , burada ele alacagmnz "tavirlar" bunlar degildir , Biz, his: de normal bulmadigumz birbirine Zit iki tavir iizerinde kisaca durmak istiyoruz,

***

Siz de musahede etmissinizdir, Bazi kisl ve gruplar, "ictimal degi~meIer ve gelismeler" karsismda "inkarcr", bazilan da "teslimiyetci" tavirlar almayi severler. Birinciler, arleta gozlerini yumarak en 0bjektif', en kat! ve en sert gercekleri gormezden gelir, is:timai' gelismeleri ve degi~meleri inkar etmeye veya ehemmiyetsiz bulmaya cahsnlar. Oysa, is:timal vakialar, inkar edilemezler. lklncllerse, is:timal gelismeler ve degismeler karsismda, iradelerini ta, maml ile kaybederek "teslimiyets:i" bir tavrr ahr, kendilerini eli kolu bagh hissederler. Bunlar, kendilerini bir "yeni cebriyyecilige" teslim ettiklerinin bilmem farkmdalar ml?

***

Biz, her iki taVrI da faydaslZ, hatta zararh gordiigiimiizii belirtelim. <;tinkii, is:tima~ vaklalarl "inkar" etmekle gers:ekler yok edilemez. Aksi~ne meseleler ve soontuar biiyiitiiliir ve is:inden.' s:Ikdmaz duruma getirilir. HastahgmJ inkar eden veya hastahgl te~his edilir korkusu He doktora gitmeyen hastanm ~ifa bulmasJ ne kadar zordur. Bumm gibi, ce~'liyetler de 'btinyelerindeki anzalarl, yeni ~artlarm getirJigi geli~meleri ve bu geli~melerin 'is:tima'; yaplda meydana

getirdigi degi~meleri zamanmda teshis etrnek, gormek ve saghklI bir s:ozume baglamak zorundadirlar. is:timat gercekleri inkar ederek degil, onIan olduklan gibi kabul ederek care aramak gerekmektedir. _, Bunun yanmda, hemen belirtelim ki, is:timat gercekleri kabul etmek demek, 0 gelismelere degi§melere boyun egmek demek degildir . BaZI cevreler , ya kasten veya irade zaafr gostererek: "Ne yapalun? Tarihl gelisim bu; ister istemez boyun bukecegiz, Sosyal degi~meIere ve gelismelere karsi crkilmaz ki, .." kabilinden sozlerle kitlelerin de iradesini cokertmek isterler. Oysa, tarih bunlan tekzip etmektedir. insanltk tarihinden ogrendigimize gore, kisiler, gruplar ve milletler, gerektiginde "iradelerini kuUanarak" ictimai' gelismeleri ve degisme-

leri' yonlendlrebilmislerdir ."

***

oyle anlasihyor ki, i'i!tima1 degi~meleri ve gefismeleri "inkar etmek" de, ona, oldugu gibi "teslirn olmak" da s:tkI~ yolu degildir. <;iinkii, i'i!timat <:legi~melerive gelismeleri inkara yonelerek onu engellemeye cahsmak, tarihte omeklerini gordugiimtiz gibi, daha sert ve daha katr patlamalara sebep oImaktadrr. Ote yandan, i~timat degi~meler ve geli~meIer kar~lsmda iradesiz ve hareketsiz kalmak da istenmeyen dert ve meselelere boyun egmek demek olmaktadn- .0 halde 'i!tkI~yolu nedir?

***

Gorilldiigii tizere, "i~timat degi~me" inkar edilmesi miimktin obnayan bir vakJadrr ve ~artlan meydana geldiginde, cemiyetler, ister istemez degi~eceklerdir. Vine goriildiigti gibi, "i'i!timai geli~meler" ba~lbo~ bIraktlamazlar, cemiyetler iradelerini kulianarak ona.anu ettikleri "hi'i!im" ve "yonii" tayin etmek zorundadrrlar. o halde, 'i!are kendiliginden ortaya 'i!Ikmaktadrr. Bu, is:timal degi~-melerin ve geli~melerin ilim ve egitim

yolu He planlanmasi demektir. Cemi-" yeti sevk ve idare eden kadrolar': mensubu bulunduklan cemiyetin is:-: timai, iktlsadf harsive siyas'lyaplsIDl,~ .~agda~ ve ilrm metodlarla inceleye-, rek, cemiyetin temayulleri ile i9timal: dinamikler arasmda tam bir uyum. saglayarak gerekli planlamayi yapacaklardir. Bu arada gene ve yetiskinnesilleri, saglam, tutarh, ~agda~,: iIm!' ve miUt"bir maarif siyaseti ile: agnslZ ve SanCISJZgelismelerle yu-' celtmesini bilmek gerekmekteJir ., Kendi kiiltiir ve medeniyetine. yabancilasmadan s:agda~la~manm~ baska bir yolu yoktur. Aksi halde,: cemiyet, is:timal degi~me sancilan ve: agnlarJ icinde bunahp durur ve is-: tenmeyen tezahiirlerle istirap ceker, : Soylediklerimizi ozetleyelim: is:-: I timat gelismeler ve degismeler kar-l sismda ne "inkarci'', ne "teslimiyet-' ci' tavir '" is:timat gelismeleri ve degi~meleri "ilim ve egitim yolu ile planlama" ...lste biitiin mesele ...

Okuyucudan

Hayal Ulkem Yillarm hiizniine baglamrsrm kendimi...Hasret yumak yurnak icinde ... Acilar percinlenmis yUreklere .. : Hayat gurbet ic;inde gurb~t. Vurulmu§ sevda zinciri bileklere ... Gurbet; keder, gam, elem; gurbette sllaya ozlem. Hayat, c;ile aynlmaz arkada~, uyku, oiUm karmkarda§ ... Yunusca sevdalamp dolmak istiyorum. Manada eriyip kaybolmak istiyorum. Dmit c;ic;egi ye§erse gonUl bahcelerinde; tomurcuk tomurcuk ar;sa giiller, raks etse gUiUnetrafmdl). blilbUller . Bir dUnya kursam haya! iilkeme; y~asam orada kederden, hUzUnden uzak. YlldlZlara koprU kursam, dola§'sam semaYI; giine~i me§ale, mum yapsam aYI...Hayal Ulkeme gelirse biri, olUyse bile olur dipdiri L.. GOkylizU umman, yJidlzlar fener, bulutlar gemi; ruhlar ziyaret eder haya! Ulkemi. Bu Ulke kimin gider garibine; orada seede edilir kftinatm sahibine ... Mehmet SERDAR/ERZURUM

YiRMiDOKUZ

Gurbetten

Gtizel Memleketim, Ah Memleketim!

u arada Tllrkive've tam icin gelip, dondiik. Ankara, izmir, Kiitahya ..istanbul. Sayle kus bakrsi, divelim.. Fakat asia kusca hislerle degil.

once, "hosgoruvil" ogrenmek' mecburiyetindedirler. Ho~gorii ... Bir siire icin sahs] sartlarrrruzm, Biz, sevrnegi biliyorduk. <;:iinkii ~ahsi dii~iince ve duvgulannuzrn drsttoprag uruzr, tarihimizi, bavragunrzi Duygular, hasret nisbetinde derinleseviyorduk. Onlan sevenlerin, biitiin na cikrp, kendimizi varumrzdakinin s ivor , verine koymak, onun sartlan lclnde, sevenlerin duvgulanru gonliimiizde Ankara'da bir dergi temsilcisiyle onun dii~iinee ve davraruslanm gozvasivorduk. lnsarurmn seviyorduk. vaptrgun miilakatta, memleketim Yiiziinii gormediklerimizi, sesini isit- den geclrmek. Onu anlamaga cahshakkmdaki intlbalanrm krsacik anmediklerimizi seviyorduk. Bu yiiz- mak. Hosgoru, burada baslavacak. latrmsnm. Yeterli degil. Bu intibalaCok mu zor? nrm sizlerle de paylasrnak i~tiyorum . den degil rnidir , birbirimizin sehidi hepimizin oldu. Bu yiizden degil rni, al bayraga sanhp gidenlerin ardmdan beraber agtadrk. Bu yiizden degil mi, (SOk mu Z"', ",ilk hesaplanrru~uud; Arabistarr'm bitmez tlikan birimlzden deg il, hepimizden zr, sekilcilig], diine kadar dost bildikkenmez san-be] renginden sonra, akn ... lerimizin bugiin avibmi gormegi, isaTiirkiye vesi], vernvesil. Tiirkiye alaret etrnegi, cevreve yaymavr., bir kebildigfne giizel. Turkiye sevgili. Tiirnara bn akmaki.. Tek tek sahrslarirmkiye aziz. Yeni Diisiinceye evvelki era berce .. ladtk, bera berce gill路 zm en iyiyi bildigi, en dogruvu yapsene yazdlg irn bir yazrda, mernlekedUI<. Sevinclerimizi kus kanadinda tlgl iddiasmdan srvnlmak? timin tasrru topraguu degil, fakat birbirimize ucurduk. Kederlerimizi Cok mu zor, 0 tenkitci, suclavrinsanlartru ozledigim! sovlernistim. sessizce ve vakur, pavlasnk, cr, itham edici bakrsuruzi cevreden Bu yli iyiee anladirn ki; tasiru, topraKusursuz muyduk? Elbette de- cekip kopanp, sahsrrmzm iizerine cegml, agacmr, suyunu, ekmegini de gil. insan olur, kusursuz olur mu? virmek, "Ya ben ne yapryorurn?" dipek, pek cok ozlemisim, Hatta diveAncak birbirimize iyi niyetle davranye diisiinmek. Ncreden geldim .. nerebilirim ki, bir c ok kisivle gorustukten dik, birbirimizi Allah'a emanet ettik deyirn .. ve nerede olacagun? Diye ii~ sonra, vesillik on pi ana gecti. ve beraberce daha iyiye, daha giizele zamanh diisiinmek.fakat valruz sahrs"Ned en? " dive sorabilirsiniz, dogru ~all'~tlk. Memleketimizin ~Ilanrmz hakkinda. "lnsanlan silip atrvor musun?" karlan, sahsi ~ rkarlanmrz m; topluBir agabeyimiz bana, bizlerin, faHavtr, nasrl silebilirim ki, karurnurnuzun ihtivaclarr, sahsi ihtiyaclanea ve filancalardan ne kadar iyi rru, carurru, ruhurnu inkar olur bu. lartrruzrn onundevdi. oldugumuzu anlattr. 0, bizleri "en inkarel deg ilirn. Ancak diisiiniivorum Memleketimiz iizerinde, dort kotiilerle" mukayese ediyordu, bir da ... ~e~it tatmin ve gUYen duygusunun "Sevgi"den bunca Irak dii~mii~, yonden estirilen Ylklel yabanci tesirlere, kapallydlk. Oyle degil mi?. rehaveti i~indeydi. En kotiiden, daha buz' tutmu~ yiirekleri, "ho~goriisiiz Yanlilyor muyum? iyi olmak?!! Bence yiirek 51zlatlel bir bakl~lan", "~ekil dii~kiinliigiinii" bu Hi~ ohnazsa tam boyle degilsek durum. hal eUe tutulurcasma somutla~nll~, bile, olmaya ~ah~lyorduk .. idealimizsonra ..itham, dedikodu yahut ~unundi. Bundan eminim, ~iinkii biz, giizel la bununla "alay" i~in a~dan agtzlainsanlardlk . n... Simdi ~irkinle~mi~ miyiz? Biitiin bunlan kabul etmek gii~. ~u gilzel;m, yej;l路yej;l, be,eketl; <;:irkinle~tik demeye dilim var- memleketimizde pek t;:ok yiirek slzlamaz. <;:irkinle~mege dogru bir yolun tiel durumlar oldu, okadar ~ok oldu ba~lOdaYlz, tek adlml atml~ gibiyiz. ki .. ve herhalde olmaya devam et"k.<I>,; "All>h.l!.hy~,; m; Arnan!.~Fakat dogru. mekte ki ..Ancak bizler, tek tek uyafarkediyor5un, biz eskiden beri boynip silkinerek; yeniden okumaya. leydik. "dedi. Ona inanmlyorum. ogrenmege ba~layarak; geni~, -;ok Biz, giizelim memleketimizi par~a cepheli, teferruatll ve iYi r...:iYETLE par~a bolmege azmetmi~ yabanci eldii~iinmege ..a"~arak, dost ellerimiz1]"k;Ye''''' hep """g;" h.kkmd, ler ve onlann yerli i~birlik~ileri kar~fIe, yanlln Izdaki dost elleri kavrayadii~iindiim. "Kalplerimizden sevgi smda tek bir yiirek gibiydik. Adlmlarak, beraberce memleketimizi daha yok olmu~." dedim. Simdi, "BirbinmlZ, davranl~larlmlz 0 yiiregin atl~iyiye dogru gotiirebiliriz ... rimizi sevelim .." diyemiyorum. <;:iinIan gibi diizenliydi. Biz bizi "Biz" Bizler giizel insanlardlk, vine gukii biliyorum ki, birbirine kar~1 iyi yapan her tiirlii unsuru silip yok zel insanlar olmamamlz ie;:in hie;: bir niyetini kaybetmi~, ~iipheci, tedirgin, etmege ahd etmi~, bizimkilerin yesebeb yok. aClh bir cemiyetin fertleri "sevgi"den rine yabanclnm en kalitesizini, yahut sacmavi,

Glk

OTUZ

yahut anlarnsm

sunmaya,

bunlan haklm krlmava cahsanlarrn karsrsmda tek ve saglarndik.

'Faik

sEzeiN

Kitlelerin Bekledigil ..

lr ';Y"; parti prograrmyla, vaacrerlvle, teoriyi pratige nasrl donu~turebilecegini, kamuoyuna anlatmasi, ikna etmesi deretesinde basanh olur. Eger bir partinin prograrnr, Denlzcilik Bankasi Sehir Hattan i~Iet. mesi'nin tarifesinden bile hacimsiz ise, karnuovu nasil avdmlanacaknr, bit partinin yapmak istedikleri konusunda nasil bilgi sahibi olacaktir? Siyasi parti lcin, onernll olan bir takrm vaadlerde bulunmak degildir. Ondan daha onemlisi, bu vaadlerini nastl gerceklestireceglni ortaya koyrnasidir. Bunu gerceklestirip, genis kitleleri ikna edeblldigl olcude basanil olur. Belki, icinde bulunulan donemin sartlan ve demokrasiye geci~in basmda bulunrnarruz sebebiyle, kitleler secirne giren partilerden birine oy vermek mecburiyetinde kalabilirler. Peki arna, vann ne olacak? ilk intiba olurnsuz olursa, sonradan bu intibam dllzeleblleceg lni kim garanti edebilir? Su anda 6 Kasun secimleri icin harrl-hanl cahsan u~ siyasi partiyi goruyoruz. Bunlar bir taraftan i~ meselelerini halletmeye cahsirken, bir tao raftan da secirn propagandalanna ~Ikip vaadlerde bulunuyorlar. O~ siyasi partinin icinde, en sessiz olam Halkci Parti. Anavatan Partisi'yle MDP ise hareketlilik acismdan pek geri kalmrvorlar.

~.y'n Sunalp bir demecinde, "icraatJmlz, vaadimiz olacaktIr" di· yordu ge~enlerde. Bu Uzerinde ~ok yorumlar yapllabilecek bir sOz. Bir kere, MDP'nin sistemli bir programl kamuoyuna yanslml~ degil. Sadece Sunalp'tn ve diger yetkililerin beyanlarml gortiyoruz. Eger MDP, Ylllardan beri siyaset arenaslnda ~arpl~an bir siyasi parti olsaydl, "icraatlmlz vaadimiz olacaktlr" soziinden bir ~eylej- anla~tlabilir· di. Veya, toplu, sistemli bir ~ekilde vaadler ve nasil ger~ekle~tirilecegi konusu ortaya konmu~ olsaydl, ,gene bir fikir elde edilebilir; yann herhangi bir iktidar durumunda, bu vaadler ve

gerceklestirilenlerin bir mukayesesi BUtiln bu ve buna benzer sorular vaprlabilirdi. Ama, bu da yok. Peki cevap bekliyor. Turgut Ozal'm, bu 20 milyona yak In secmende kanaat konularda ne vapabilecegjne bazt ceo nasrl hasit olacak? vaplar verilebilir. Gecrnlstekl icraata Anavatan Partisi'ne gelince gorU- bakarak bir kanaata varrlabllir. Ama, yoruz ki, vaymlanan program, sadece bu kanaatin Ozal'rn lehinde olacaguu 29 sayfadan ibaret, Bunun da giri~ ve .kirn garanti edebilir. indesk krsrmru ~Ikardlglmlzda geriye kahvor 23 sayfa. Bu 23 sayfa i~ine TUrkiye'nin iclnde bulundugu bUtUn meseleler slgdlnlml~. Ama naSII? Bilyandan, daha ;< m.",I.I.hassa Ozal'm ihtisas sahasma, giren ripi halledip, tam anlarmvla disa acikonularla ilgili bir maddeyi ahyoruz larnarms bir durumdu bulunan Halkele. ~I Parti, Ulkenin iclnde bulundugu meseleleri ve ~ozUm yollanru acaba ne zaman sistemli bir sekllde ortaya ogramm 9. maddesinde "ikd· dokecek ve kitlelerden buna dayanasadi Politikanm Esaslan" anlattld ik- rak oy isteyecek? Merakla beklenen. bir konu da bu. tan sonra, bu genel hedeflere eriseEger, partiler liderlerin ve illerbilmek i~in bir takim i1keler gosterideki adavlarm sahs: cahsmalanyla oy liyor ve su gorii~lere yer veriliyor: "-Tasanuflann tesviki, tasarruf- toplamavi umut edivorlarsa, bu kolann ve kaynaklann verimli ve siiratli nuda da yanthyorlar demektir. Liderler arasrnda, kamuoyu ve hir ~kilde kullannmyla, yataram ve secmenin hakkmda malUmat sahibi iiretim artismm, istihdam imkanlanoldugu tek lider Turgut Ozal'dir. mn geli~tirilmesi. Onun hakkrndaki bilgiler de kimi ke-DI~odemeler dengesinin istiksimlerde antipati, kimi kesimlerde rarh ve siirekli ~oziime kavusturulmaise sempati varanyor, Memnun olan SI, ihracatm artmlarak milli gelir i~indeki paymm yiikseltilmesi; dl~ da V3r, olmayan da. Yani, onun tao miiteahhitlik, tasrmacihk, turizm gibi nlnrri}~olmasi da kendine bir avantaj saglarmyor. doviz kazandmci hizmetlerin tesviki, lllerdekl, yoneticilir ve adaylar -Enflasyonun cok d~iik seviyelerde tutulmasi, fiyat istikrarmm sag- ise, genellikle yeni isimlerden olusuyor. "Taze kan" ama, 20 milyon seclanmasi, mene, a~ina yUzler olmadlgl icin, 12 -iktisadi , mali , para ve kredi EylUl oncesindeki gibi, fazla bir etpolitikaIannda karar biitiinJiigiiniin kinlikleri olamayacaktlr. saglanmasl ve uygulamantn ahenk Bu ~artlarda, se~men, mecburen i~inde yiirUtiibnesi." herhangi bir partiye oyunu atsa bile, BUttin bunlar '~Ikeler" ~eklinde bu ge~ici bir muvafat olmaktan ileri gosteriliyor. Yani bir anlamda vaad- gitmeyecektir. Beki, bir liderin veya ler. Yukandaki i1keler ger~ekle~tiril· ildeki herhangi bir adaytn kitleye diginde, TUrkiyenin iktisadi durumu sempatik gelip gelmemesine gore da· da genellike bir dUzelme gosterecek. hi oy kullanllabilecektir. Ama , bu Ama, bunlar nasll ger~ekle~tirilecek? gecici bir transferden ileri gidemeye. Tasarruf nas" te~vik edilecek. cek, daha ilk se~imde bu partilerden Kemer slka-Slka karnl slrtma yapl~- kayrnalar ba~layacak, se~men aS11ar· ml~ kitlelere nasll tasarruf yaptlra· zuladlgl siyasi kurulu~a egilimini gos. cakslnlz? DI~ krcdi kurulu~lannln terecektir. baskllarma ragmen, ,)(atlnmlart nasll (jyle samyoruz, bu U~ partinin artlracak, nasll istihdam ortaml yara· lider kadrosu da bunun farktndadtr tacakStnlz? Enflasyonu , dar gelirli ve bu konuda tedbirlerini alacaklardlr. kitlelerin aleyhine sonu~ vermeyecek Aksi takdirde, ge~,ici ba~artlarla ow~ekilde, nas" dU~UkdUzeyde tutacak· nUp sononda hiisrana ugramak da smlz? var!. .. OTUZBIR

[!);g".

Seri

vazt

ANATOL Y MAR$ENKO

sovvet kame ve Hapishaneleri 3

"Mar$enko, sen boyle fikirlerle buraya ~abukdonersinl .." Kaglt jjzerinde mekanik varduncrlarim IZ yard I; ama bunlar sadece kancalardan ve bir rampada kullarulan takozlardan baska seyler degildi. Kamptaki 3500 kisinin hernen hepsi buyuk bir mobilya fabrikasmda cahsryordu, Sir de kereste imalathanesiyle, gercek bir cehennern diyebilecegirniz, bir dokumhane vardr, burada cinko, alurninvum ve bakir kartsrmh makina parcalan imal ediyorduk, Havalandirma techizan iyi i?lernediginden dumanlan ve gazlan teneff Us ediyorduk. Ekseriya temiz havava alrnak icin drsanya kosuyorduk. Cilalama bolilrniinde ise hava , lak ve aseton durnanlan ile aglr, nefes ahnrnaz bir hale gelrnisti. Orada basrmrz agnr, doner ve kusardrk, Bizim icin is kotasmi gerceklestirmek rniimkiin degi Idi; kotalan durrnadan yUkseltiyorlar, ucretleri de indirivorlardr. Cilalama kismmda gunIjjk radyo rnoblesi kotasi evvelce gunde aln Yudgon radyosu idi; halbuki sirndi benim zamarurnda 13'e cikmrsu. lste bunun gibi 1964'de bir i?ci giinde dort televizyon kutusu cilahyordu. i?cri adedi avru olrnasma ragmen ertesi YII bu rakkam alnva crknust). Cila, elle ve asetona battnlrms bir pamukla yaprhvor ve bu i?, cilalanan ?ey avru gibi parlavrncava kadar silrdiiruluvordu. Kamptaki cahsrnanm en kdtil

yam cok calrsmak

amp tahi gene; til tuhlulardan biri gelen misafire dihenli

tellerden blr buhet sunmuยงtu ...

~ ki YII hapisten sonra, bedenen cok K6W durumda idim; ama tekrar cahsrnaya baslamarn gerckiyordu. Beni, yiiklerne yerinde kereste, komiir vs rnaddeler yukleyip bosaltan bir yiik mufrezesine vcrdiler. Sir yiik vagonunu bosaltnktan sonra, barakalara donmek lcin viiriimeve takatirn kalmadig Ina hlikmcttim. Sabahlcyin

oruztxt

butun viicudum sizhvordu. Hcrkes, bana acivarak guldu ve uzun bir miiddet ordek -gibi yalpalayarak yiiriimem ,bir saka vesilesi oldu. Zamanla karnptaki her i!?i denedim. Hemcn biitiln Isler kol kuwetiyIe vapihvordu ; Hatta 200 metre meyilli bir demiryolunda, 62 tonluk yUk vagonunu da iterek goturuvorduk.

degildi. Bogaz

tokluguna cahsrnak ta degildi. Bu cahsrnadan nefret ediyorduk. c;UnkU bu calrsrna bir kole calrsrnasi idi ; insam alcaltan bir isti ; bu isleri bize, degersiz oldugurnuzu telkin eden tufeyli memurlar icin yapryorduk. Daha sonra serbest bjrakihp hUrriyetime kavusunca, mobilya rnagazalart ile radyo ve televizyon satan

magazalann onunden sik srk gectlm, vitrinlerdeki esvaya baktim. Pml pml dlih bir masa, guzel bir komodin. i~te lizerinde crah~t,g'm, tanld'g,m radyo setleri. Siz 360 rublcyi oder , kcndinize

bir televizyon satmahrsmrz, koltugunuza gomiiliir, gecelcyin rahat icinde

emeginizle kazandlg mizm keyfini siirersiniz. Ama bu televizyona benim ve arkadaslanmm emegi gecmistlr. Angarya olarak ~alt~tlglmlz emek. Su pm] pml yanan giizel cilasma bakin. 0 ayna gibi parlayan, cilah sauhda ,tra~ edilmis bir kafa, sap san, olii bir cehre, siyah bir kamp uniformasi goriiyor musunuz? Belki de eski bir dostunuzdur; belki de tarndiguuz biridir.

B~~ere

su...... ket ~

UnI."I,n

Persembe ; po Iitika

dersleri veri len giin, Bu derslere katrlmak mecburi; herkesin aksam saat yedide ders icin hazjr olmasi lazrm. Hepimiz bu dersten kurtulmaya ugra~lyoruz. Bu derslerden ne ogrenebiliriz ki? Herkes komiinist gevezeliginden, sloganlarmdan, pankartlarmdan biku, usandi, laten mahpuslarm ~ogu lise mezunu, iclerinde iiniversite mezunlan bile var; ~ogu ~agdas filozoflan incelernls kimseler; ne de olsa bizler politlkarnahkfimlanvrz. Ders saati yaklasmca kiitiiphane ve yemekhane kaparur, Voleybol veya domino oynamaktan veya avluda dolasmaktan baska yapacak sev kalmaz. 0 zaman karargahm kaprsi acrItr ve ilave olarak 30 gardiyan daha bizleri toparlamak i~in ortaya ~Ikarlar. "Tamam, yeter arnk oyun! Haydii politika dersine girelim." ~ Derse girmeyi reddetmek kanunen cezavi muciptir; aile ziyaretleri (Yllda bir defa), drsandan paket alma miisaadesi (ayda bir defa) gibi miisaadeler kaldmlablllr. Ama bu miisaadeler zaten mahkiimivetin vansrm tamamladiktan sonra verilir, daha sonra da bazt talimat ihlaller! bahanesiyle de kaldmlabilir. Ben biitiin mahkumiyetim miiddetince bir tek hediye paketi almadim; ve valmz iki kere ziyaretclm oldu. Her dersten once kamp miidiirii Binbasr Svesnikov, bizirn kara cahil takun kumandanlarma verecekleri dersi dikte ettirir. Onlar da dersleri bu not lara gore yiiriitiirier. Dersler bazan pek komik olur. (jgrenciler derse zorla girdiklerinden ogretmeni sual yagmuruna tutarlar. Bir aksam arkadasrm Kolya Yu-

sopov 0Fretmene dedi ki: Slkl~ml~ olan taknn kumandarn "lnsan namuslu olmalt ve devletda "Marsenko sana cok hafif ceza ten calmamah, sahtekarhk yapmamaverrnisler. Daha uzun olrnah imis. It dediniz. Peki bir aile ayda 50 veya Digerlerinize gelince, tecrit hiicresi70 ruble ile nasil gecinir? Sizin ayhglne gonderilmek istiyorsunuz, kasrmruz kac ruble? Yiiksek i~ kotasmi, gr- yorsunuz" cevabiru verdi. da maddeleri fiyatlannm durmadan Hep beraber havkrrdikl "Taartmasmi ve aldlglntz paravt nasrl mam, tamam bizi ikna ettin! Hepimiz izah edersiniz? Hayat standard I nastl kani olduk!" yiikselir? " Zaman zarnan kampi ziyarete ge(jgretmen kernkiirn etti ve "Yulen hiikumet yetkilileri ile de "miinasopov, sen ufak tefek mdskilller! orkasa'va davet olunurduk. Onceleri, taya koyuyorsun; bunlann ~ogu ge- tehdit edilmeden, korkutulmadan bu cicidir " cevab InI verdi. Biitiin ogrendavetlere kimse kanlmak istemezdi; ciler de kahkaha ile giildUler. ama daha sonralan voneticiler bu Ben de sesimi crkardim "Bu hal toplantrlan, folklor gosteriler i, siirler ve sartlar daha ne kadar siirecek?" ve sarkilarla kansik bir program hadive sordum. "Hepirniz sansure ait linde uygulamaya basladilar. kararnamenin gecici bir tedbir olarak Birgiin Balttk Cumhuriyeti terncrkanlmrs oldugunu biliyoruz. Ama silcilerinden biri, bizi ziyarete geldi; 50 y lidIr yiirUrliikte" dedim. ~

lhtidardan

dii$liiJii giin, hampt a bulunan. Kru sc e f'Ie ilgi li biitiiu rosim, yazl us. vtrttltp

a/lid

I...

OTUlO<;:

bir konferans vcr ileceg ine dair , SOL verdiler. Konferansa biiviik bir kalabahk geldi. Konusrnalann sonunda Baltrk bolgesinden gener bir rnahpus ayaga kalkti ve konfcrans kiirsiisiine dogru yiiriidii, elinde iyice sanlmis bir buket vardr, Daha once hie boyle bir sev olmarrus, kimseye, bilhassa bir ko rrferansc Iya erier'?k ver iIrnern i~ti. Seyireiler bir olum siikiituna gomlildu. Gene mahpus buketi verirken : "Vatandastanrmzm adma , vurdurnuz dan cok uzaklarda, buradaki bahcernizrle vetisen bu cicekleri size takdim etmeme miisaade buyurunuz " dedi. BlI sozler iizerine rnahpuslar arasmda bir homurdanma oldu, Dor t bir taraftan sesler yukseldi: "Alcak l Muhbir! Kancik!" Ben de ofke ile kipkirrrnzr olmustum. Gene rnahkilrn bu kiiciik nutkunu bitirdi ve buketi takdim etti. Arna konferansci buketi ahp acmca ne gorelim, buket vaprlmis bir demet dikenli tel, bir telorgu parcasrl Herkesin, sahnedekilerin ve dinleyicilerin aglzlan bir kan~ aerll< kaldl. Sanki flrtma kopmu~tu. Boyle erilgmea bir alkl~1 daha once hier duymaml~tlm. o gece: bunu yapan mahkOmu arallllzdan aid liar, onbe~ gun hiicre teerit hapsine koydular, daha sonra da ozel rejim hapishanesine gotiirdiiler. Bir miiddet sonra kamp gazctcsinde toplantmm erok "dostane ve sevgi dolu bir hava ierinde gcermi~ 01dugunu " okuduk.

Kru~cef'ingidi~i 1964 ylli sonbahannda bir giin .. i~den doniip ogle yemegine giderken. ii.y gardiyanln bir mahkumu siiriikleyerek tecride gotiirdiiklerini gordiik. ~ogumuz goturulen adaml tanldlglmlzdan baglrdlk: "Ni.yin tecride gidiyorsun? " Cevap verdi: "Kru ~eref'i n yiiziinden" Nikita Kru~eref biraz once iktidardan dii~mii~ ve kamp idaresi de, Kru~ ..ef'e ait biitiin i~aret ve izlcri mustaeelen ortadan kaldlrmaya giri~.mi~ti; biitiin posterler, pankartlar, flamalar, portreler ve Kru~eref'i yiieelten sloganlann hepsinin kazlllmasl lazlmdl. Bizim ahbap ta, ipten kazlktan kurtulmu~, insan miisveddesi ve para ile menfaat ierin her~eyi yapacak en a~ag Illk mahkumlardan bir ka.yl ile beraber kamp karargahllla eraglnlml~tl. Kamp miidiirii oniine, masanln iizerine bir kat;: paket ithal mali OTUZDORT

Hint crayl kovrnus (Kamp kara bor sasmda deg er bic ilmez bir mal) VI! :

"Kutuphaneve

okurna

odasma

gidin. Kruscef 'e air, onunla ilgili ne varsa ternizlevin." dernisti. Bizim rnahktlrn bir cavlara bak1l11~ bir miidiire bakrrus ve: "Cay icin hersey vaprhr , Ama rnildiir , senin de popon iyice biiyiimus. Bizden yediklerinle sismlssin ... " cevabrrn vermis, Bunun iizerine hemen oradan erlkarrruslar , 0 da : "Pis, hergeleler! Ben Kruscef'in yuzunden yedi yll ilave hapis aldtrn l Simdi beni serbest brrakrnaruz lazrm l Sirndl beni hiicreye atryorsunuz, vine onun vilziinden " dive havkirmaya baslamrs. Biz ogle yemegine giderken sahnenin bu kismma rastlamisrz. (Butiin geee vuk viiklemekle rnesgul oldugurnuz dan, biz Krusccf 'ln dii~ii~ haberini duvrnarnrsnk]. Yoneticiler gilnun erken saatlerinde Kruscef''in resmini, ismini her verden kazimava basladilar; bu i~i mahkOmlar uykudan kalkmadan bitlreceklerini ilmit ediyorlardi, Arna bu i~ biiyiik i~ti; ve Hint erayl ierin kendini satan lara , ka I11pI Kru~eref'e ait her ere~it hatlradan temizlemede yardlm eden bir amigo grubu da katlldl. Krll~eref'in kafasl posterlerden Ylrtlldl, ve kahkahalar ierinde orada, yaklnda bulunan mahkumlann alnma yapl~tlnldl. Brejnev, Podgorny ve digerlerinin resimleri de Ylrtlldl. Sonralan bu hadise, "0 slrada hasil olan bir yanh~hk" olarak izah euildL Kru~eref'e ait hatlralar kazlnlr kazmmaz, yeni bir i~ ba~ladl. Kru~eref yiiziinden mahkum olanlar serbest blrakllmalanlll istemeye ba~ladllar. "Biz Kru~eref'i ten kit ettigimiz ierin mahkum olduk; ~imdi hakll 01dugumuz meydana erlktl. Kapllan aerm. Bizi serb est blrakm!" diyorlardl. Soylemeye hacet yok, hepsi barakalara geri gonderildi, hepsi iereride kaldl. Bir zlnltl erlkmamasl ierin7 kamp idarecileri anti-Kru~eref mahkumlan birer birer KGB biirolarllla eraglrdilar, orada on lara Yiiksek Sovyet Ba~kanIIgl'na dilekere vererck affedilmelerini istemelerini soyledilcr. Anla~lldlgma gore yonetieiler mahkumlann dilekere yazmalannlll vakit alaeagllll, di lekerelerin gonderilmcsinin daha erok vakit alacagml, cevaplann gelmesinin de zamana bagll oldugunu, 0 zamana kadar da hcyecanm soneeegini iimit ediyorlardl. Mamafih, af isteyenlcrdcn pek

aZI scrbest birakrldr. Digerler lne de "Kruscef"i ten kit ederken Parti Merkez Kornitesihe de hakaret etmis 01duklan "ccvabi verildi. Yahut ta ken路 dilerine sadece" suer Ian cok aglr ve eiddi oldugundan affcdilmeleri miirnkiin olmadjg r" cevabi verildi.

"A$k Mektuplan" Biitiin bu villar boyunea kulakla nrndan rahatsrzdun ve cok aCI cekiyordum. Basrm doniivordu, bavrh yordum. En sonunda 3. kampta has tane bolgesine gonderildlm, Dah. sonra da, muvakkat olarak hastaru yardlmclhgl gorevine verildim. Kamp havatm In engelleyici VI vasaklavicr sartlan altmda bir asku dogabileceg ini tasavvur etmek giier tur. Ama 0 da oluyor. Bizim hastarn ile kadmlar hastanesi birbirine kom su idi ve bu iki hastaneyi blrbirinder bir yasak bolge aYlriYordu. Kadmlar valruzca gorrnek degll, hatta onlarl: gizliee konusmak ve onlara bir no atmak rnilmkiindil. Daha sonra, ka dmlar hastanesi binaSI .yok daha un ga nakledildi, ama hastalar tema! devam ettirdiler. Bazan hastabaklcllar ve benir gibi kadlnlan ameliyata gottiriip get" ren yardlmcllar, mesaj gotiiriip getil mek ierin zorlalllriardi. Eger yaptlg mlz anla~llirsa tecrit hiicresini boyl; yacag Imlz muhakkaktl. Ama norm; hayattan bukadar uzun miiddet al~ kasl kesilen kadlll ve erkekleri hi~bl k:iide ve nizam durduramlyordu. B. 71lan bu "a~k mektuplarr"nl bir hafl siirdiiriirler, bazllan ise Yillarca siirdi riirlerd i. ilk mek tup rastge Ie her hat gi bir kimseye gonderilir. i~te insal Ilk boyledir.

Bir OnlOnOn geli$i Hastall(~ bolgesinden 11. kamr dondiigiim zaman, yalnlzea altl c mahkumlyet siirem kalml~tl. Bu sIr da en erok konu~ulan hadise, miza' yazllan yurt dl~llla gotiiriilerek mu tear isimlerle yaYllllanan Andrei Sil yavski ve Yuli Daniel'in muhakem leri idi. Bu mevzuda ilk haber yaYI Ian mca, kampta hemen h ...~ ~S bu y zarlann .yok a~agll1k kimseler old guna karar verdiler. ~Kendilerini "anti-Sovyet propaganda ve tahrik yasaklayan, Sovyet'Ceza Kanunu 'nl 70. maddesine gore yargllanmal; gerekiyordu. Bu madde ile aleni t duru~manm eeryanl ~imdivc kad --)

goriilmii~ bir ~ey olmadigmdan, Sinyavski ve Daniel'in onceden kendilerine belletilen rollerini itaatli bir sekilde oynayacaklanru, ve Batr'dan aldiklan emirleri yerine getirdiklerini ve kendilerini dolar kar~lIlgl sattiklanru itiraf edeceklerini tahmin edivorduk. Biitiln diinvarun, bu yazarlarIO tevkifini konu~tuklanlll, bu sebeble hukametin bu i~i hasiralu edernedigini bilmiyorduk. Muhakeme sona errnisti. Saruklar suclu olduklanru kabul etmemislerdi! Hicbir itirafta bulunmarruslar, affedilmeleri icin valvarrnarmslar, bilikis mahkeme heveti ile miinakasaya girismisfer, ve soz hiirriyeti iizerinde isarla durrnuslardr, Sinyavski ve Daniel'in cesur kimseler olduguna, ve bu vakavi krsa bir miiddet sonra yazarlann kendilerinden duvacag irruza karar verdik; ~unku kendilerinin muhakkak Mordovya kamplanna geleceklerinden emindik. Bu mevzuda ihtlsasunrz oldugu icin, giyecekleri hilkilrnleri bile dogru olarak kestirebilmistik: Sinyavski yedi yrla, Daniel de bes vrla mahkflm olacak, Muhakeme sonunda iki yazan birbirinden avirdrlar, ama Daniel bizim kampa geldi. Kendisiyle ilk giin tamstrrn. Otuz bes, kirk vaslannda gorilnuvordu: hapishane havati icin onceden hazjrhkh oldugu anlasihvordu; ~iinkii su tmda parkas I, steak tutan botlan, kulaklanru ortecek kenarIan bulunan kalpag: vardi, (Tabii biitiin bu elbiseleri kamp idaresine teslim etmek mecburiyetinde idi). Konusurken Daniel sag kulaguu bana dondiirdii ve yuksek sesle konusmarru istedi. Ben de ona sag kulagmn dondurn ve elimi de kulag ima gotiirdiim. lkimiz de "saglr kardesler " oldugurnuzu anlaymca epey giildiik. Duru~malan sozde aleni idi:Dinleyiciler KGB ajanlanndan ibaretti. Daniel "Eminim, arkada~lanm duru~malara gelirlcrdi. Ama miisaade etmediler" dedi. Daniel'in kolu II. Diinya Harbinde klfllml~ ve iyi bir tedavi de gormemi~ti; buna ragmen yoneticiler onu kamptaki en aglr i~e verdiler: biiyiik kalaslan ta~lyacak ve komiir kiireyecekti. Bu suretle onu ezmeyi, ve daha hafif bir i~ i~in yalvarmaslOl istiyorlardl. Ba~langl~ta Daniel'e kar~1 kimse pek mii짜ik davranmadl. Bazllan onun ugradlg I feliikete adeta sevilldiler: "Onun da bizim gibi beli klrllsm!

Biz bu yazarlan biliriz! Konfor icinde vasarlar ve "diinya yiiziindeki cennetimizi overler" dediler. Bir kac giin gecince bu husilrnet eridi. Daniel sade ve miitevazi bir adamdr, Sohreti, onun basrru hie te dondiirmernisti. Yiikleme bosaltrna gorevinde elinden geleni vaptr; kolunun klrlldlgl yerdeki kemikler bolgesinde sancilar baslaymcava kadar calrsn. Hafif i$ icin rniiracaat etmedi. Diger rnahkumlar kendisine varduna calrsnlar. Gece gorevlerinde onun uvumasmi sagladik ve takrm kumandanlanna ona daha hafif isler vermeleri icin rsar ettik. Krsa bir miiddet sonra takrrn kurnandanlan KGB'nin onune <;:agnidi. Sordular: "Kim Daniel'e vardirn ediyor?" Cevap: "Herkes yardun ediyor" "Nicin? Kendisi yapamaz rru? buna sahtekarhk denir" Birisi miinasip cevabi verdi: "Sizin komiinist kaidelerine gore ne derler? Karsihkh bir dayarusma olrnah. Her insan diger insanm dostu, arkadasi, kardesidir."

KGB ajanlari .munakasavi uzatrnadrlar. Daniel'i, isini hafifletmek bahanesiyle rnakina dairesine verdiler. Hepimiz anladik : bunun sebebi sefkat degildl, Daniel'in herkes tarafmdan sevilmesine idare bozulrnustu. Kampta herkes onu seviyordu. Bazan Litvanyaillar onu barakalanna halk sarkilan dinlemeye davet ediyorlardr, Leningradh gencler kahve icmeye caibnyorlardl. Ukranvalrlar siir okumastni rica ediyorlardr. Bir giin bize saka ederek: "Ben biitiin politika mahkilrnlanrun on yll Once serbest b irakrldrklanruduvrnustum. Tabii Kiev'li bir Yahudi'nin israil ile iliskisi var dive hapsedildigini biliyordum. Simdi Sinyavsky ve benimle beraber politikadan mahkum yalruz ii!t kisi olrnarmz gerekiyor. Belki de bizi adi suclularla ayru yere trktrlar. Sonra ogrendim ki, binlerce siyasi rnahkiirn varrnrs. Bizi sahiden aldatmrslar. " dedi. Herkes kahkaha ile giildii. 1966 Haziran'mda Daniel onbes giin, kotasm I ger ceklestirernedig i ve

-+-

lIfarljenho 'yla birlihlC hampla halan .4merihall V-2 lI{:agmm pilolll ...

OTUZBES

temaruz ettigi i~in, hucre hapsine kondu. Kolunda kink bir kemik var-

dl ve eski varasi iltihap vaprmsn. Doktorlar ona lsten istirahat verrnivorlardr, Yuli bir sabah ise gelmeyince hiicre hapsini bovladr. Onbes gilnlilk hucre hapsine davandr: ama blttiginln ertesi giinii bir on giin daha verdiler, daha sonra bir on giin daha. Bu ceza icin hicblr sebep yoktu; rnaksat can vakmakti. Daniel ile durrnadan ugrasular: ben tahliye oluncaya kadar onunla hep ugra~lyorlardl. Esinin onu tam bir ziyaretine milsaade etmivorlardr: hatta esinln getirdigi slgaravi bile kendisine vermesine rniisaade etmediler. Ama 0 hi~ ~ikayet etrnedi, bir sev lstemedi, her zaman arkadaslanru savundu. Yuli'nin kolay kolay virnlrmvacak bir kumastan kesilmis oldugunu goren bizler onunla iftihar ettik, gurur duyduk.

"Hepsl avru

ousunceoe'' Tahliye edilmemden ii~ av once, ii~ ki~i ile konusrnam icin ~aglnldlm; konusacaklarrmdan biri bir KGB subayr, ikincisi Kollektif Faaliyetler mildiiril, ii~iinciisii de takirn kumandanlm Yiizba~1Usov'du. "Mar~enko tahliye edildikten sonra akll ba~mda hareket etmelisin. DI~anda serbest hayat kamp hayatl gibi degildir, orada herkesin kendine mahsus fikri yard Ir" dediler. Ben de : "Miidiir yolda~, zamanlar degi~ti. ~imdi komiinistler bile birbirlerinin aksi fikirde olabiliyorlar" dedim. "iftiraya ba~lama! Biitiin komiinistler aynl dii~iincededir!" "Oyle mi? Peki <;inlilere, Arnavutlara ne dcrsiniz?" "Her ailede bir kara koyun bulunur" cevabml verdi. KGB subaYI da: "Mar~enko, sen boyle fikirlerle buraya ~abuk donersin" dedi.

HUrrl,yet Tahliye edilmeden biraz once, hasta oldugum i~in i~ba~1 etmeyi reddettim ve hiicre hapsine ~arplldim. Onbe~ giin hlicrede yattlm, kampa dondugiim zaman zaYlfllktan bir sarho~ gibi yalpallyordum, Ancak mahkamiyetimin bitmesine yalnlzca

17 giin kalrrustr. Her zamanki gibi ise gittim, kalas tasidrm, komiir kiiredim. Hala basun doniivordu, ama son giinlerimi dostlanmla gecirrnek istedim. Her serbest amrmzda bir araya geldik. Konusmalanrmz bir mevzu iizerinde vogunlasivordu: nereye gitmeli idim; hiirriy~te kavusunca havatirm nasil diizenlemeliydim. Moskova ve Leningrad bolgelerinde, hicbir

lirnanda, smjr bolgelerinde

vasamarna miisaade etmezlerdi. Ayrica, eski bir siyasi mahktlm oldugum icln, benim icin yasak olan baska bolgeler de vardr, Kulag irn isltrne giicilnil kavbettiginden, eski meslegim olan freze maklnasi isirne de donemezdim. Belki de tahmil ve tahliye isclsl (yani hamal) olarak cahsacaknm,

Tahliyemden bir gun evvel kampa ail biitiin e~yayl teslim ettim. Ertesi giin,erkenden dostlarrrn ve ahbaplanm beni ugurlamava geldiler. Bana ailelerinin adreslerini verdiler, eger irnkarum olursa onlara ugramarm ve selamlanru gotiirmemi istediler. Herseyin iistiinde de Mordovya kampmda olanlan ve hala Vladimir hapishanesinde clle cekenleri unutmarnarm istediler. Yuli Daniel bana bir kitap hediye etti. Bas sahifesine nazim olarak ~oyle yazml~! "Genellikle ~ok kotil degildi. Saglr oldun burada;ama gozlerin a~;Jldl. Her gozii olan da gormez."

hal bir KGB subavma gosterdi, 0 da ~iiri aldi odadan cikn. Biraz sonra Mordovya karnplannm en viiksek riitbeli KGB subavi Binbasr Postnikov_l~~rj__girdi: YuH'nin slirin i tetkik etti ve su emri verdi: "Kesin 0 sahifeyi! 0 sahifeyi tamamen kesin crkannl ve bir form doldurun! "Bu siirde bu kadar miithi~ ne oldugunu sordum. "Bana gore Daniel burada kendi fikrini beyan cdiyor." "Peki bu fikirlerde bu kadar kotil ne var?" dive sordum. Postnikov cevap vermedi. Nihayet vamrnda Binba~I,~lkl~ kapisma dogru yiiriimeye basladik. Birkac kaprdan gectik; her kaprda Blnbasi resmi bir kaglt gosterdi, Kapilar arkarmzdan kapandi, Son kaprdan da cikinca, kendimi sokakta buldum. Ben cikarken, kadin mahkflmlardan olusan bir kafilevi karargahm oniinden gotiiriiyorlardl. Muhafizlann sert ve kaba bagmnalanru duydum. Kadmlarrn ayaklannda aglr postallar vardr, ayaklarun siiriikleyerek vavas gidivorlardr, Sirtlannda koyu kursuni ceketler , ayaklannda pamukludan dikilrnis pantalonlar vardr, Hepsinin yiizii vesile calar bir sanhkta idi. Yiizlerine baktim ve dilsilndiim: Hastanede hasta bakici yardimcisl oldugum zaman, belki de i~lerinden birini sedye ile ta~lml~lmdlr, dedim. Ama hi~birini tanlmadlm. Hepsi birbirine benziyordu. Mahpustular, mahkumdular, ba~ka hi~bir ~ey degil. Yiiriiyii~ kolu ge~ti. Derin bir nefes aldlm; Mordovya havaslbileolsa, yine de hilrriyet havasl idi. Kar yaglyordu. iri kartaneleri dii~iiyor ve elbiseme degince eriyordu. 2 Kaslm 1966 giinii, bir ikindi zaman! idi; yani komiinist diizen bundan hemen hemen 49 YIIonce kurulmu~tu.

Saat onda en samimi arkada~lanm benimle karargaha geldiler. Birbirimizle kucakla~tlk ve tekrar Allaha Ismarladlk dedik. Biitiin ne~em ka~tl, bogazlmda bir yumru diigumlendi. Hilngiir hiingilr aglamaktan korkuyordum. "Git Tolya, git. Trene ge~ kalacaksm!" Mar§enko mahldimiyetilli biBiraz sonra, yasak 'bolge ~eritirdilzten sonra Moskoua 'nm 90 kilometre kuzeydogusunda Aleksandrou dinden ge~iyordum. Telorgil>arkada~§ehrine yerle§ti, Nisbeten sakin yalanmla beni, birbirimizden aylrml~tl. §adl. Souyet yetkililerine kamplardaOn lara bir kere daha el salladlm ve ki yal;ama §artlarml proresto eden karargaha girdim. Kapi arkamdan pek ~ok mektup gonderdi. kapandl. ~imdi ileriye ve tamamen 1968 Yllmda Ruslar'zn Qekoslouakya 'YI i§giilinden bir ay once, bamba~ka bir hayata ham olmall Qe}wslouak gazetelerine, IngiUere 'idim. Beni bir bliroya soktular. deki, Fransa ue italya'daki komiinisl "<; Inl~ Iplak soyun! <;omel! gaze te lere, ingiliz BBG Radyosu 'na kollann I yana a~ !" , uzun bir mektup gonderdi ue Qekoslovakya'ya yapllan basklYllzmadl. Biitiin viicudumu aradllar, bu'l'ekrar teukif edildi; bir yzla tun elbiselerimi, gomlegimin diki~ mahldlm oldu. yerlerini, i~ ~ama~lrlanml, her~eyi, Bu Yillarda sag ml, oldii mii? her yeri aradllar. Ondan sonra SJra baBilinmiyor. Eger ya§lyorsa .. miicadevuluma geldi. Gardiyanlardan bid kilesine devam ettigi muhahlwlzt,r. tabl a~tl, Yuli'nin ~iirini gordu. DerOTUZALTI

Son

uvas TEKiN

Din ve insan

Kurban aavranu GIu'ban. sanlan

r, in.

yakmlik demekti Allah'a yakla~tlrdlgl icin,

Kurban Bavramihda kesilen hususl' hayvana da ad olmustur. Kurban, zekat ve sadakai frnr gibi, sosyal yard imlasmanm bir boliimiinii teskil eder. Ki, vacibdlr. Hicretin ikinci senesinde vacib krhnrmsnr. Ayeti kerimeden anla~lldlgma gore, kurban biitiin iimrnetler icin rnesru kihnrms bir ibadettir. Hac suresinin 34. ayeti kerimesi kurbandan bahsederek bu hususu da izah ediyor: "Aflah'm kendilerine nzik olarak ' verdig! hayvanlan keserken O'nun adnu ansmlar diye, biz her iimmet i~in kurban kesme hiikmiinii koyduk. Sizin ilahnnz bir tek ilahttr, halde sadeee O'na boyun egin, teslim olun. Habibim mlltevazi ve ihlash olanlara miijdele."

[!),m'k

ki kurban da oruc gibi

dlger ilmmetlere de ernredilrnisti. Bu da kurbanm miihirn bir vazife oldugunu gosterir. Cenabi Hak, Kur'an-I Kerim'in en kisa suresi olan Kevser suresinde kurban kesmeyi emrederek, ~oyle buyuruyor: "Habibim, biz sana haktkaten kevseri verdik. 0 halde Rabbin icin namaz kil ve kurban kes. Asil soyu kesik olan sana bugzedendir." (Kevser suresi, ayet: 1-3) GOriildiigii gibi, bu surede peygamberimize "Namaz kd ve kurban kes" dive emredilmi~tir. Tabii bu emir ayO! zamanda iimmetinedir. Buradaki namaz farz, vacib ve natile olan biitiin namazlara ~amil olabilecegi gibi, hususiyle kurban bayraml namazma da ~amildir. C;::iinkiihem en arkasmdan "Kurban kes" dive emredilmi~tir. Bu baklmdan kurban bayrami namall da vacibdir. Kurban kesmek, sadece peygamberimize farz, iimmetine ise vacib klhnlm~tlr. Bunu ~u hadisi ~erifden anllYoruz: ttO~ ~ey benim iizerime farz klImdl, ama sizin iizerinize farz klhnmad .. BunIar ku~luk namaZl, kurban kesmek ve vitir namazldrr." Bilindigi gibi, Duha (ku~luk) namazi bizim i~irt: mendup, kurban kesmekle vitir namazi da vacibdir.

Bu surede dikkat edumesi gereken miihim bir husus da sudur : Ki, ayette "Rabbin icin namaz krl ve kurban kes" cilmlesi gecmektedir. "Rabbin icin" kavdi son derece milhimdir. C;::iinkiikurban ve sair ibadetler ancak 0 zaman deger kazarur , Yani ihl;tsh olacak; desinler, gorsunler dusunceslvteolmayacak. Hadisi serlfte riya icin yaprlan ibadetler, gizli sirk kabul edilmis ve cok tehlikeli

savrlmrstÂŤ.

I]]itokim

bu husus isaret edilen

ne teslim olmuslardi Fakat ashnda 0 o bir imtihandi. Evladuu kesme pahasma Allah'a teslim olan lbrahlm (A S.) ve kesilmeye razl olan Ismail (A.S.) imtiham kazandrlar. Cenabi Hak bu hadiseyi Saffat suresinin 99107. ayeti kerimelerinde beyan buvurmaktadir. Onun icin kurban kesmek ceddimiz ibrallim {A.S.)'m sunnetidir.

0i'

hadisi serifte "Kurbanlanmzi btiyiik yapm, ~iinkii onlar sirat koprusiinde sizin binekleriniz olacaknr." buvuruldugu rivayet edilmistir. Baska bir hadisi serlfte ise "Kurbanlann faziletce en iistiinii, degerce en pahah olam ve vucudca en semizidir." bu-

baska bir ayeti kerimede ise ~oyle buyuru luyor: "Kurbanlarm ne etleri ne de kanIan hicbir zaman Allah'in nzasma vurulmustur. ulasmaz, 0 'na ulasan ancak sizin Kurban kesmeye vakti olup da takvamzde-. i~te boylece Allah kurkesmeyenler icin sevgili peygarnberimiz (S.A.S.) ~oyle buvurmuslardir: banhk hayvanlan emrinize "Kimin ic;in gechn geni~ligi olur da verdi ki, sizi hidayete erdirdigi i~in o 'nu yiiceltesiniz. Ey Muhammed, kurban kesmezse, asIa bizim mescidimize yaklasmasm." iyilikte bulunanlan miijdele." (Hac Sevgili peygamberimiz kurbana suresi, ayet: 37) cok ehemmiyet verirler ve onu kendi Su halde kurbanda miihim olan ellerivle keserlerdi. Hatta Veda haconun eti ve karu degl], insamn takvacmda yiiz deve kurban kesrnlslerdir, Sl (Allah korkusu), niyyet ve ihl~slBunlardan geri kalan 37 deveyi de dir. Yoksa zengin bir insan icin bir Hz. Ali (R.A.) ye kestlrmlslerdi. hayvaru kesmek hie de zor degildir. Miihim olan ihlastlr.O zaman kurban insaru Allah'a yaklastmr, bela ve musibetleri def eder. Iillo,,,man kurbarn keserken Sevgili peygamberimiz (S.A.S.) niyyet i~illde bulunmahdlr. Ya Rab, ~oyle buyuruyor: "Ey insanlar, kuro kadar giinahkanm ki, kendimi afban kesiniz ve on un kam mukabilinfettirebilmek i~in ~u viicudumu' kurde sevap timid ediniz. Zira 0 kan her ban etmem gerekir. Ama sen bunu ne kadar yere dti~tiyorsa da, hakikat?eriatmla yasal< ettin. Onun i~in ~u' te Aziz ve Celil olan Allah'm himayeviicuduma bedel olarak bu hayvam sine dii~er." kurban kesiyorum." Daha sonra Allah nzasl i~in iki rek'at namaz klllmr. Kurban In e~i ii~e taksim edilir. ~'hab' kioam p,ygamb"imi" Bir par~asl kendi ailesine, bir par~asl I :Jrbunlann mahiyetini sorduklarmda fakirlere (kurban kesmeyenlere), dipeygamberimiz ~oyle buyurmu~tur: ger bir par~asl da kom~ulara d~gltl"BabanlZ ibrabim'in siinnetidir." lir. in~aallah kurbanda akttllan kanlar Ashab: - Ya Resulellah, bu hubizim giinahlmlza keffaret ve ba~lmlsusta bize ne vardlr? za gelecek bela ve musibetlerden Peygamberimiz: "Her kll kar~lllkorunmamlza sebeb olur. Biittin din karde~lerimizin miibagmda bir hasene (sevap) vardlf." burek kurfJan bayramlannl yiirekten yurdular. tebrik eder, bu faziletli giiniin milleMalum oldugu iizere ibrahim til11izve biitiin islam alemi i~in haYlr(A.5.), oglu ismail (A.S.)', kurban " olmasl", dilerim. kesecekti. Her ikisi de Allah'JD emriOTUZYEDi

Osman OKTAY

Allah Ancak Emreder

nsanoglunun

varolusundan

bu yana Hak ve batll olmak iizere belki vuzlerce- bi nlerce din anlavrsi hiikiim siirmii~tiir _ i nsanhgrn biitiin dertlerinin s;oziilmii~ gibi goriindiigii gunurnuzde bile halen, yeryiiziinde cok savida dinin mensuplan bulunrnak tad II'• Hak dinlerin tarifini ?oyle yapmak miimkiindiir: "lnsanlari diinyada vc Ahirette saadete ulastirmak icin Allah tarafmdan gonderilen esaslar biitiiniine din denir." Allah tarafrndan gonderilen en son ve en miikemmel dinin lslamivet oldugu kesindir. Bu, Yiice Kitabumz Kur'an-t Kerim'de acikca belirtildigi gibi, Tevrat'ta ve lncil'de de acrklanrmsnr. Ciinkii, daha islam gunesl dogrnadan, yahudiler ve hristiyanlar son peygamber olarak Hz. Muhammed (S.A.V.) in gelecegini bilivorlar di. Diinyamn islam gunesivle avdrnlanmaya baslarnasmdan bu yana, 1370 yrldan fazla bir zaman gecrnistiro Zamanla, daha onceki dinlerin esaslan unutulup kavboldugu, kitaplan tahrif edildigi halde Kur'andan ve islamiyet'in esaslarrndan en kiicllk bir zayiat verilmemistir. Peygamber Efendimiz ve Sahabelerinin hangi giis;liikler icerisinde mucadele verdiklerini biliyoruz , Kur 'an-r Kerim'in tahrifati icin de rniisrikler cok biiyiik gayretler icine girrnislerdir. Ancak, Yiice Allah kendi kitabml korumu?, Kur'anlmlzlO en kiiS;iik bir noktasl bile zayi edilememi?tir. islamiyct'ten onceki cahiliye devrinin kallntisl puts;u mii~rikler, Kur'an'm "~iir oldugunu" iddia etmi?ler ,onun benzerini ve "daha iyisini" yazmalan is;in ?airlerine biiyiik vaadlerde bulunmu?lardlr_ Ancak, kimse buna muvaffak olamaml~, giiliin~ olmaktan ote gidememi?tir. ASlrlarca Allah'm ayetlcrini yanII? yorumlayanlar, ilaveler ve ~Ikarmalar yapanlar, manaslnl bozup degi?tirmeye yeltenenler olmu~ ama, kimse muvaffak olamaml~tlr. Peygamber Efendimizin can dii?mam Ebu Cehiller, Ebu Lehcplcr hiS; bir devirde eksik olmaml?tlr ve olmayaf"ITII7,FKiz

caknr da. Ctinkil, diinyarun diizeni boyle kurulmustur. Bu ink arcrlar leimizden de crkabllir, acrk ya da gizli olarak disandan da gelebilirler. Bize diisen, vilmadanvrkilmadan Allah yolunda miicadelcye devam etmektir. Cenab-i Allah Maide Suresi 56. Ayet'te inananlar icin su vaadde bulunuyor: "Kim Allah'in Peygamberini ve inananlan dost edinirse bilsin ki, suphesiz Allah'tan yana olanlar iistiin geIirler. " Allah'rn vaadi en biiyiik vaaddir ve inananlar mutlaka iistiin gelecektir AhlakSlZhgtn kol gezdigi, c;:t1grnhklann, azgmhklarm had safhaya ula?tlgl giiniimiizde dinimize, inane ve vasavrslanrruza saldmlarrn da artmas: cok normaldir. Cenab-i Allah ~oyle buyuruyor: "Ey inananlar! Sizden olrnavaru sirdas edinmcyin. Onlar sizi ~A~IRTMAKTAN geri durmazlar, Slkrnnva diismenizi isterler. Onlarrn bFKELERi AGIZLARINDAN T A~MAKTADI R. Kalplerinde gizledikleri diisrnanhk ise daha biivtlktilr. i ste , AKLINIZI BA~INIZA TOP LAMANIZ tc iN size ayetleri acikladrk." (AI-i i mran, 118) Bugiin, Miisliimanlar olarak, en biiyiik eksigimiz maalesef budur. Birinin tath sozii, otekinin giiler yiizii bizi ahp kendine cekrnekte, aramiza kolayhkla nifak sokulabilmektedir. Miisliiman olan kimse her seyden once sunu iyi bilrnelidir ki; ISlamiyet klsaca "Teslimiyet" yani, kaYltslz ve ?artslz, pe?inen Allah'a teslim olmak demektir. islamiyet'i kabul eden ki?i Allah'ln emir ve yasaklanna aynen uymak zorundad Ir. Uymasa, bilfiil hepsini verine getirmese bile inkar edemez. inkar eden kiifre girer ve kafir olur. "Ben Miisliimanlm" diyen herkes en hassas konularda ahkam kesmeye kalkarsa, esastan uLakla?lIlr ve bid 'atlar C;:lkar. Tam bir teslimiyetle Allah'a kul olanlar laten bu y.ola tevessiil etmezler. Yiice Allah'lO Kur'an'da belirttigi ve Peygamber Efendimiz vasltaslYla bizlere bildirdgi hususlar iizerinde tartl?maya girmek, ayn ayn yorum ve aC;:lklamalarda bulunmak miislii-

rnanhkla bagdasrnaz. Evet. .. lslarniyet cihansilmuldur ve Kur'an-i Kerim ilahi bir kanundur. Bu kanunun hiikiimleri geclci ya da belli bir donern icin degi], ebedidir. Dunvavi varatan Allah, ezeli ve ebedi bilgisiyle onun ne sekle gelecegini bildigi icin kanunlanru ona gore kovrnustur. Bu kanunlar insan yap lSI olrnadig: i~in de degisemez, degi?tirilemez! Degismesini teklif etmek, hatta akrldan gecirmek bile kiifriin ta kendisidir , Cenab-i Allah her ~eyi eksiksiz, yerli-yerine kovmustur, Kur'an-i dinleyelim, "Sana Kur'an'i indiren O'dur. Onda, Kitab'm temeli olan KESiN ANLAMLI ayetler vardir. Digerlerl de cesittl anlamhdirlar, KALPLE· RiNDE EGRiLiK OLAN KiMSE. LER FiTNE <;:IKARMAK, KENDi· LERiNE GORE YORUMLAMAK tc iN onlarm ~e?itli anlamh olanlanna uyarlar. Oysa (0 ayetlerin) vorumunu ancak Allah bilir. i limde derinIesrnis olanlar (ise) "O'na inandik, hepsi Rabbimizin katmdandir." derler. Bunu ancak AKIL SAHiPLERi dii?iinebilirler." (AI·i imran, 7). Goriildiigii gibi, inanmada teslimiyet esasnr. Allah katmdan gelene itiraz edilemez. i simize geleni ahp isimize gelmeyenler iizerinde eveleyip geveleyemeyiz. Vine Kur'an'a donelim: "Onlardan bir takrrm, Kitap'ta olmadlgl hal de, Kitap'tan zannede- .. niz dive DiLLERiNi EGip BOKER· LER. 0 , Allah katmdan olmadlgl halde, "Allah katlndandlr" derler. Bi· Ie bile AlIah'a kar?1 yalan siiylerler" (AI-i imran, 78) DiinyanlO bir numaralt deniz bilgini Kaptan Costau, ilmen daha yeni ke~fedilen bir hakikatm 1400 sene once Kur'an-I Kerim~n ayetlerinde "apa~lk" belirtiliyor olmasl kar?lslOda titrcmi? ve Miisliiman olmu~tur. Firavun'un 3000 Yllhk cesedi, i1a~slz ve mumyaslz olarak secde eder vazivette ve bozulmadan klzgm ~ol kum· Ian arasmdan C;:lkanlarak, ingiltere'de miizeye konmu?tur. Kur'an'l Kerim'· in Yunus Suresi'nde bu, "insanlara ibret olsun dive cesedini Klzil Deniz

yakmlarmda

seklinde

Kur'an

bir yere kovacag iz" "apacik " beyan edilmistir.

mdcizesi

hukrnunu

icra et-

mekte, gecen bunca asirlara ragmen, tabir caizse "Kur 'an genclesmekte-

dir" Biitiin bunlar, Kur'an-m ilahi bir kanun oldugunun, htlktimlerlnin hie bir zaman gecerfiligini kaybetmeyea~lk delilleridir. Ancak, "kalpleri rnuhirrlenmis" olan inkarcrlar vine duymamaya, gorrnemeye deyam edeceklerdir : Cenab-i Allah ~oyIe buyuruyor: "inkar edenlerin durumu, Hie:: BiR ~EY OUYUP OiNLEMEOEN, ANLAMAOAN BAGIRIP <;AGIRAN [Trpki davarlara seslenen coban) ct. BioiR. Saglrdlrlar, dilsizdirler, kor-

vine Allah kelarm ile bitirelim: "Ayetlerimizi valanlavip onlara karst BOYOK LOK TASLA YANLAR, iste onlar CEHENNEMLiKLERDiR, orada temelli kalacaklardjr." (Araf, 36) "lnkar edenlere, diinya havan

giizel gorilniir. Onlar, iNANANLARLA ALA Y EOERLER. Oysa, Allah'a karst gelmekten sakmanlar KIYAMET GONO ONLARIN OSTONOE OLACAKLAROIR' Allah diledlgfni hesapsiz sekilde nziklandmr." (Bakara, 212).

ccgrnm

diirler." (Bakara, 171).

Bu yiizden , ayet vc Hadisleri tahrife yeltenenler, onlan "Uyulsa da olur , uyulmasa da" seklinde yorumlayanlar, "0 zarnan ovleydi ama, ~imdi boyle olmasi lazlm" dive ~irk kosanlar, elbette cikacakur. Biz sunu cok iyi bilelim: Allah en biiyiiktiir ve 0, tei.renni etmez, ancak ernreder , O'ndan gelen ve gelecek olan her ~ey bizim icin emirlerin en biiyiigiidiir. "Goklerin ve yerin Hiikiimdarhgmm Allah'a ait oldugunu bllrnez misin? Allah 'tan baska dost ve yardrmcmrz yoktur." (Baraka, 107) Nitekim Cenab-i Allah'm, 0 Hiikiimdarlar Hiikiimdan 'run , 0 en biiyiik emir sahibinin Mii'min Suresi 4. Ayet'inde belirttigi gibi, Allah kelarru iizerinde tartrsrna yapllamaz: "Allah'lO Ayetleri iizerinde iNKAR EOENLEROEN BA~KASI TARTI~MAYA GiRi~EMEZ. Ey Muhammed! inkarcllann gezip dola~masl senialdatmaslll". Evet ... Cenab-1 Allah'm kitabl zaten tartl~maya meydan vermeyecek kadar a~lktlr. Son Yillarda ~ahid oldugumuz islami yoneli~ler bunu iyice dogrulaml~tlr. Cenab-I Allah ~oyle buyuruyor: "Bu, OOGRULUGU ~OPHE GdTORMEYEN ve Allah'a kar~1 gelmekten sakmanlara YOL GdSTEREN Kitab 'dlr." (Bakara, 2). Hal boyle iken bu parami>ar~aIk, bu peri~anhk niye? Oedik va, ' 'diinyanm diizeni boyle kurulmu~!" :;er~ek i1imden, hakikat nurundan lasibini alamayan zavallliar inkarclllta ve miinaflkhga devam edecekleriir. (jyle olmasa, bu yalan dUnyanin raratllmasma ne lilzum vardl? ASII ;nemlisi Ahiret havatl degil mi? Sozii

Asnrmzm lnsaru ve sostuk

â&#x20AC;˘ Ahmet SAHiN nsanhk bugune kadar bir <ok

devrelerden gecti, Magara ve Tas de-

virlerini vasadr, Aile, Oymak, Boy: Aslret ve nihayet devlet havanna kadar ullin ve cetin mucadeleler atlattr, Bu tarihi akl~ icinde din, dil, orf-adet ve geleneklerden miite~kkil olan ve birbirlerinden tamamen farkh kliltiirler meydana geldi. Ortak tarihi gecmise sahip, ortak inanclara bagh ve ortak ya~ayl~ bicirni olan insanlann bir araya gelerek bir birlik olusturdugu ve "Millet" aduu verdigimiz toplumlar ortaya cikn. Boylece her toplum, belirli bir cografya parcasim sahiplendi ve burasmi kendisine "Vatan" secti,

On"".&IU

bugiin artrk

uzav ca-

glOl vasivor. Dunden bugiine geciste, pek cok mesafe katettig] siiphesizdlr. Hula ilerlemekte olan teknoloji ve bunu ustahkla kullanmasml bilen insanm, maddi planda bazl meselelerini hallettigi sOylenebilir. Fakat goriinen odur ki, esas (oz)'da ve man ada aym mesafeyi aldlg 1m soylemek olduk,.a zordur.

Iju,"n

may <ag,"..

aramak yanhstÂŤ, Hukuk diizenleri de, mevcut sistemler de insantn damgasmi tasmuyorlar mr? Biinyelere gore bu sistemler daraltrlip genlsletilemezler mi? Nitekim en lptidal devirlerden beri bugiine kadar yaprla gelen de zaten bu degil midir? dyle ise, asnmmn il)sanl neden hal a mutsuz ve perisandjr? Biitiin bu sorularm cevabmi, insanm kendi i~ benliginde aramak lazlmdlr. insan ovle bir varlrktjr ki; ne bir robot, ne de insarun elinde bir oyuncak olamaz. 0'_ nun bir ic, bir de dJ~ diinyasi vardir. 0, i~i ile dl~l, birbirini tamamlayan harika bir varhkur. O'nun, nesesi-sevinci, aglaYI~I-giilii~iitki~iligini meydana getiren goruntuleridir. vetersizliginde

gokdelen"

lerinde ya~ayan insamn hali, adeta uzaym bo~luguna blrakllml~ uydulara benzemektedir. Altlda bo~luk, ;;stiide... Buradan du~mek istese du~emez, u,.mak istese u,.amaz ... Ruhsuzluk ve manaslzllk aleminde yapayalJuz .. Maddenin kahredici sultasl altlnda acizlik ve ~aresizlik i,.crisinde klvramyor asnmlzm insanl. <;ok yazlk ... Bu klvra",~m, bu ~Irpl",~m sebeplerini hukuk diizenlerinde ve mevcut sistemlerin bozuklugunda veya

[P.z;t;,;st

d"lfinceden

volacrkan

insan, uzayi istila etmek vansmda mcsafe ahrken; "Mutlak Hakikat" ve "Teklik" konusunda santim i1erleyemedi. I<ainatta rer ne varsa biiWn bunlann sevk ve idare edicisi olan UstUn bir kudretin olabilecegini dii~Unmedi.Diinyayageldi ama, ne kainatln, ne de kendi varhglntn ve yaratJh~lntn sirnna ula~abildi. Evvela nefsani varIIglnln esiri oldu. Dipsizlik ve koksiizIUk i~inde boguldu.Oin, iman, ahlik gibi temel degerler siiratle Ylklldl. Her ~ey. maddenin merkezinde topland .. Varsa yoksa madde ...

.. n!Ok "'mOO, kend; kend;s;n"

den, hakikatten ka"I~Jnm cezaslOl ~ek"lektedir. Milli biinyelerde beliren ve bir hastahk halini alan inkarclhgm , inan~slzllgtn cezaSlnl ~ekmektedir. Ve bu hal boyle devam ettik~e, insanhk, maddede ve man ada cUcele~erek yokulup gidecektir. OTUZOOKUZ

Kendine Donmeyen Musliimanm

8;,"''''

Dunyasi acikh olur! ..

once, ..Serda .. flrmasi

tarafmdan adresime hie bir not du~meden bir kartpostal gonderilrnisti: Kartjn uzerindeki donuk resimde, '''Eritre''deki bagirnsrzhk miicadelesi 'veren bir rnilslilrnan gencin sehit dusmesinden sonra cenagesinin ta~ml~1 tesbit ediliyordu: Uzunca bir aga~'a gencin kol altmdan bir ip gecirilrnis, avru ip bacaklanna da baglanml~ ve 0 agaca ovlece asrlrms; iki ucundan da iki gene tutmus goturuyorlar. Samnm 0 resmi bana, "Bunlan da gor. Onlar icin de. birsevler sovle, yazl.." demek icin gonderrnislerdi. 0 resmi giinlerdir masamm tlzerlnde tutanm. Bir ara, beni duvgulandigim bir anda vakalarms olacak ki, su kink dokllk misralan siralad irn: "Eritre'de bir cicek, Hiizne a~ar giiziinii. Dallan neredeyse delireceh, Bombalar hanatmca yiiziinii.

o (:i(:egi iste

ben, Yiiregimde tastyorum. Ylllardlr hem dii§manla, Hem kendimle sava§lyorum! .. "

Bu, elbette ~iir degildi. Bir siirin ipuclarrvdr, Ozerinde daha cahsama.. dim. Onu bir kenara b rakrmsum ki , "Dusiince'lnin 97. savrstnda, S. Ahmet Arvasi'nin vazrst dikkatimi ~ekti: "islam Dlinyasmm AClkh Durumu"nu anlatlyordu. YazlYI okumadan, kalemi elime allp bu yazlya ba~ladlm. Kendi kendime de sormadan edemedim: islam Dlinyasl'nln bu aClkh haline temelde kimler sebep oluyordu? Bu soruya istcrseniz ~oyle bir olayla cevap verelim: Bir istanbul ga.zetesinde ge~tigimiz glinlerdc enteresan bir haber vardl. Gazete, seks ticareti yaplyordu. Onun i~in ~Iplak bir kadlnln resmini koymu~ ve altma da ~unlan yazml~tl: "Batl ge~mi~in intikamlnl ahyorL." Dogru, Batl ger~ekten intikam ahyordu. Biz, onlann harimi ismetini korumak i~in , kanlmlzl dokup kapllarma kadar gitt!k. Venedik e~kiyalarlndan, Portekiz palya~olanndan, Viyana yamyanlarmdan, Franslz megalomanlanndan, Alman ~llgmlanndan, ingiliz despotlanndan korumak i~in kaOlmlzl aklttlk. Yuzbinlerce askeri, milyonlarca KIRK

cile tesbihine dane vaparak Ban vollanna doktiik. Efendileri olduk.lkram ve izzette bulunduk. Gun geldi, ihti-

varlayrp yorulduk. Kendimizi koruyamaz hale geldik. Kendi evimize donduk. Bu defa, on lar bize dog~u voneldiler, Ve onlar bizim kadnumizm, krzrmrzrn iizerindeki elbiseyi alacak sekilde bize yoneldller. Bizim harimi ismetimizi sokaga tasrvarak l, Bu bir intikamsa-ki, elbette oyledir, alacaklardrr, Sadece bizden mi? Degll, biitiin Islam aleminden Bakrruz ; Yemen, .Guney ve Kuzey dive ikiye boliindu. lran'la, Irak birbirlerinin karuru dokmede yafl~ halindeler. Eritre'de villard Ir siiren bir ahnvazrsmm kanh cizglleri kartpostallanrnrzm hiiziin glilu oldu. Libya, hem kendi Irklna hem de cevresine bela tasivor. Afganistan'm trajedisi bjra-, kin rniisluman olmayr, insan olarun bile tahammill giiciinli asmadi mr?

~;md;

• blr tarafta

kendi

yo".

gimizden sizan talihsizlik ve sahlpsizlik karu.obilr tarafta Batr havranhgt . Tanzimat tarafindan pazarlanan 0 sistern, bizde tuttugu gibi, avru kafa yaplslnlJ;! , diger islam liIkelerinde de taban· bulmasl lizerine, her tarafta bir ~okii~ ~atlrtlslyla sardl ufkumuzu. Ve ben bunun i~in, yukandaki ~iir taslagmda, "Y Illardir hem dli~! mania, hem kendimizle sava~lyoruml' dedim!.. Blrakahm dli~maOl, evvela kendimizle olan sava~1 kazanabilirsek , i~te 0 zaman ne Eritre~eki mlisluman ~ehid'in yaralaYlcl tablosu, ne Arvasi 'nin "islam dunyasmm a~ Ikh durumu"na dikkati ~eken SIZlanl~l, ne de benim bu ~iirim olacak. Hatta, 0 ~Iplak yosmanm resminin altma "Batl-intikamlnl allyor" yazisl da yazllamayacaktl. Gu~, birligin muharrik unsurudur. Eger, birligi kendi i~inde saglayamaml~, kendi ~IkmazIanni a~amaml~san, zaten onlann iraclesine terkedilmi~sin demektir. Bunu kabullenmek mecburiyetindeViz. Lider tasarrufu, insaOlmlZln yakasmdan elini ~ekmcyecege benze-

rnektedir: Kaddafi'ye gore Libya, Humeyni'ye gore iran, Saddam'a gore Irak, Esat'a gore Suriye islam illkelerinin almyazrst oldu: Nasir uldu, 0'nun rejimi de onunla birlikte go;nuldu, Sah, iran'daki mirasmi kendisiylebirlikte goturdu. Yann belki oburlerl de oyle yapacaklar. Demokrasi denilen oy mantlgl kime, nerede, nasrl bir "Alm Yazisr" getirecek bilinmez.6ilinen tek sev, islam aleminin kendi butiinliigiinii saglavamarms, olmasrdir. Bakmrz Bati'da, bazt kii~jjk ve daha cok da ideolojik direnmenin drsmda herhangi bir ses var rm? Slrndi onlar teknoloji ile, fuhusla, uvusturucu ile bize hertiirlii belaYI ihrac edebilme van Sin dalar.

!B.lk; bizim vapamadsgunrzt,;<;. mizdeki "Ell-viizil nurlular"m dualarmm yuzii suyu hiirmetine, Rabbumz vapivor olacak ki; slmdl batrva kendi ~iirlik ruhunun crplak gcruntillerini gostertmeve basladr, Roger Garaudy, adeta kendi entellektiicliyle hesaplasivor, onun besparalik suranm ve o suratm arkasrndaki biitiin igrencligi ortaya koyuyor. Maurice Bucaille de keza oyle: Hristiyan mitoslan'nm anlamslzlJg 101, yanll~hglm; kilisenin bat I kultiiriinii nasII kadavra haline getirdigini anlatlyor ... Rena Guenon, batl aydmm ,~amar oglam gibi nasil tiiketildigini, kendisine mal edilen kiiltiir degerlerinin , aslmda nerelerden ~allndlgml ne giizel dile gctiri riyor. Bugiine kadar bu konularda islam Olkeleri'nin ilim ve fikir adamlan da ~iiphesiz ~ok ~eyler yazlp ~izdiler. Amma, kendimize, kendi aydmlmlza bir tlirlii inanamadlglmlz i~in, kerameti dl~lmlzda araml$tlk. ~imdi, dl~lmlzdakiler evvela bize, bizim inandlklanJnlza baglan Iyor , ondan sonra da ne~teri vuruyorlar. Bakal .." bizdeki lI~akllk psikolojisine kendilennl kaptlrml~lar ne yapacaklar? Eger, Garalldy ile matcryalistlcr, Bucaille ile ara~tlrmac"ar, Guenon ile entellektlieller lIyanacaklarsa, eh gun dogclu demcktir. Sabahlmlz haYlrh olsun !...

Muin FEYZiOGLU

MOlakat

"Arif Ni'had Asva'run "Bayrak" surtnde gondere bavrak cekmektevlzt .." Y~ni DtJ$tJNCE, deg erli sair ve y azarlanmtzla yaptJijI miilakatlara bu hafta da devam ediyor, Bu hafta Yeni DV$tJNCE'de iki milliihat birden bulacahsmiz, Bunlardan biri saym Muin Feyzioglu. 'yla digeri de saym Halil Erhiletlioglu 'yla yapllml§tlr. Muin Feyzioglu, ohuyuculanmlzm ge$itli eserlerinden hattrlay abileeegi bir isim. Tiirh Edebiyatt 'yla ilgili eserleri ue arasttrmalanyla tamnan Feyzioglu, miilakatmm bir yerinde "Ayaklar varken, eller iistiinde yiiriimek. $iir'de, hele Serbest Naztm'da kafiye ue vezinden uzakla$ma, san 'atl yozlastirdthca yozlostirdt. Serbest tarzm da hendine ozgii bir tarttst oldugu diisiiniilmedi. "diyor. Halil Erhiletlioglu ise "tDiinden Bugiine Tiirhce " isimli eseriyle tantnan bir yazarlmlz. ASII melileginin yanmda, Tiirk edebiyatma da hizmet veren Erhiletliogtu, Divan siiriyle ilgili sorumuzu eevaplandmrken "Divan siiri denilen alum maalesef zamarumlzda yeterinee incelenmemeh tedir . Bunun da sebebi nay Ion gaglnl ya$ayan gaglmlZ insanmm "kolayelllall$lnl$ olmasldv. "diyor. Gereh Eeyzioglu 'nun, gerekse Erkiletlioglu 'nun sorularlmlZa uerdikleri ceuaplan ilgiyle okuyaeagmlZl umuyoruz.

s«:

•

Yen.i DU$UNCE Muin Feyzioglu torunu ile birliht e goriiliiyor ...

Y. DO~ONCEmz nasd basladr?

Sanat macera-

renler de vardr, Ben icki ve kumarla arkadashk edenlerden olmadim. Ancak bunlarrn etkin rezaletliklerinin sergilendigini, filmlerde ve bazt gece

FEYZiOGLU- italyan yazan C. Puccini'nin "La Bohem" i degil, Fikret Adil'in "Asrnah Mescit" i ! Bende kliiplerinde gordiim. Hep te "neon" biiyuk adam havranhgr erken baslar lardaki san'atkarlara sahip ciktrm. Bunda iilema evlad: olmanm etkisi Ahmed Ha~im'in nesrine orniir boyu vardir , Heniiz ortaokul birinci Sin If hayran kaldun. Daha baskalan da talebesiyken edebiyata, dolavrsivle var: Mithad Cemal Kuntay, Rusen de san'ata sovunuvordum. Lise'de E~ref Onayd 111. Bovlelerini gilnun her ismail Habib Seviik 'un "Edebi Yenisaatinde okudum. Lirizm benim icin Iigiiniz~i nivalanrm dolduruyordu. agzunda criyen bi~ somruk sekeri 01Bilhassa "siir" den cok hoslaruvorduo Hamid'i cok fazla begendim. dum. Sarunm ilk goz-agnm da Akif fdebiyat hastahg t benim diplomasrz oldu. Edebiyata oncelik verdigine yazar kalmama da neden oldu. Aninanan her yazar gibi, sokak yarenlicak "otodidaktik "Iigin yoilinu tutagine baYlllyordum. Ve gecenin en rak sanlrlm bugunlere gelebildim. tehlikeli saatlerine kadar bu co~ku Y. DO~ONCE- Tiirk Edebiyaazalmlyordu. San'ata soyunan arkada~lanm i'rinde zeka ve yetenekte . h'nda bugiin ka9 ye~it ~jjr anlaYI~1 var; dil, manave §ekil olarak bu farkelit olanlar ekseriyetteydi. i'rlerinden hbklarm sebebi sizce nedir? bir slmf arkada~lm ,.:ok ileri klasta FEYZiOGLUTurk Edebiyatl kaleme sahipti. O'nun te~viki biiyuk oldu. Halkamlzda ickiye aglrhk ve- son yanm aSlr iyinde bir hayli ~iir ve

sanat akrrnlarmm hiicumuna ugradr, 1940'Iardan sonra gelismeve bastavan 1. Yeniler [Garipciler}, Acih Kusak " (Toplumcu ~iir toplulugu], "Ulkliciiler .. (Populistler}, "Estetciler " (San'at gercekciler i) ve "Modernistler (Avan Gart}lar, var ki, maalesef bunlardan bazilan bir zaman Fransa'da moda olan Dadaizm, Filtiirizm gibi san'at degerlerinden uzak ekoller olustur dular. 2. Yeniler 'den bir hayli basan grafig] cizenler oldu. Baskalarmda da var. isim ver:meye gerek yok. Ancak Can Yucel gibi hicbir sigmagm kabul etmedigi "iskalatoji" edebiyatma soyunanlar da var . Eger bunun da ad. edebiyatsa .. Bu durum sanlrlm yokluk Turk Dilinin sadelc?tirilmesi cereyam adl altlnda, yozla?tlnlmasmdan dogduo Dile sokulan -;:omak ta ekseri Nurullah Atay ve O'na bagh kalanlardan' dogdu. Sir giinde kirk tarak yiyen

-+ KIRKBiR

bezin de ne hale gelecegi belli idi. Paradoksalhg I, orjinalite sananlar 01du: Ayaklar varken, eller ilstiinde yllrilmek. Slirde, he Ie Serbest Nazrm'da kaflve ve vezinden uzaklasma

san'an, vozlastudikca Serbest

vozlasnrdt ..

tarzm

da kendine ozgil bir tartrsi oldugu dilsiinillmedi. Arif Nihad Asya 'run "Bayrak" silrinde gondere bayrak cekmekteviz. Bence ~iiri cok iyi anlayan Fransiz ~airi Pol Valery'dir. Ne guzel soyler : "Akil, ~airin kafiyeyi akla tercih etmesini ister. " Biz hissimizle hareket edip san'attan ve 0 tiirdeki siirden uzak kaldrk. Baki'nin yiizlerce sene gerlden gelen "Donsiin" redifli gazeli, bugiin bile basrrmzt donderuvor: Daha 0 zamandan aklrrnrza ve zevkimize seslendigi icin. Halk tam siirde Abdurrahim Karakoc ve benzerleri iyi bir asarna yapnlar, Hem de yozlastmnadan ...

Y. DD~(jNCE - Sanat- politika ve sanat-ideoloji iliskilerinde gori.i§leriniz nedir? FEYZiOGLU - San 'atla politikavr oldum olasi nedense birbirine diisrnan iki kitle gibi gorurllm. Bu ilim adamlan icin de boyledlr. Tiirk Edebivan otoritesi F uad Kopriilii politikada kac not aldr? Belki de SIFIR. o kadar ki, rnasasina ve basma canta firlanlacak kadar. San'ata politikavi alet etmeye gerek yok. Bir Marseyyez vazan hangi hizbin rnalivdi? Mehmet Akif, Namlk Kemal, Mithad Cemal Kuntay, Arif Nihad Asya bir siyasi kurulu~a ml arkalannl daYlYorlardl? Bence poIitikaYI on planda tutmak, opportunIzme so· yunmaktlr. Yok san'atta ideoloji aranlyorsa, 0 zaman da bu fikriyat Tiirk Milletihin sesini vermelidir. Milli varhglmlzm yiikselmesi i~in kendilerini harcayanlan avu~lanmlz patlaymcaya kadar alkl~hyacaglz. Y. DD~DNCEDivan ~iiri denilen bir donemin veya tarzm yeterince ve hakklyla incelendigi goru!?unde misiniz? Degilse, ni~in ve bu eksigi nasd kapatabiliriz? FEYZiOGLUDivan ~iirinin hakklyle tanltlldlgma kani degilim. Ancak Divan Edebiyatl'nda bir FuzuIi, Baki, Nedim ve ~eyh Galip caddede her zaman bizimle birlikte yiiriirler . Kol kola gezdigimiz de olur. <;:iinkii onlar bizim oz mahmlzdlr. Gelenekscl duygulanmlZl, dii~iince· lerimizi ta~lmaktadlrlar. Hele mlsraIan bir darblmesel gibi el'an haflzalaKIRKiKi

suit»

FEYZ10GL U: " Bugiin sanatctya ilgi yohtur"

Bunlardan bir kismrrun dil sihirbazi olduklar ma da ~Uphe yok. Divan edebiyatmda hayat yoktur, cem'iyet oliidilr ve insanlar saravlarda vasamaktadrtar, Ancak dU~iiniin ki, 0 edebiyatm blr numarah dilsman! bilinen Nurullah Atac dahi, dildeki sadelige ve sovlenisteki giizellige ' a~lktl. Bizde 0 edebivan en iyi Prof. Ali Nihad Tarlan anlamrsnr. Ne giizel de vurgular: "Tanzirnat ediplerinden Sinasi, Ziya Pasa ve Narmk Kemal Halk Edebiyatthr, vikmak istedikleri Divan Edebiyatr'na kars: bir silah olarak kulland rlar." Biitiin bunlarla birlikte bu miize ve galeriden kurtarmak istivecegirniz cok sevler vardir , O'nu genclige sadelestirrne yoluyla sevdirmcli, benimsetmeliyiz: En ba~ta ge~mi~inden kopmamasl i~in. Y. D(j~(jNCEKitaplanntzdan, ileride yazmaYI veya yaymlamaYI du§iindugiiniiz kitaplanmzdan bahseder misiniz? rrrruzt siisliiyor.

FEyziOGLU"Edebivatrrruzm Kimligi" adi altmda bir YII oncesinden bir eserimiz Tiirk okuyucusunun online crkn, Burada sarunrn hicbir soven duyguya kaprlrnadan ve gerek gorrneden Turk edebivatmm, siirinln gecrnisten gelecege devam eden biiyiik giidinii vurgulamak istedik. BiiyUk TUrk~ii miitefekkir Ziya Gokalp'la ilgili 200 sahifeyi bulan kitabirruz elde beklemektedir. Mithad Cemal Kuntay'a ait monografik bir eserirniz de sanmrn iyi bir -arastirma ve degerlendirmenin ilrilnu olacaknr. Bundan baska ufak capta arastrrrnalanrruz da mevcuttur ..... Y. DO~DNCE- Sanat ve sanatcrya ilgi bakrmmdan hayatuuzrn mutelif donemleriyle ilgili mukayeseleriniz nasild If? FEYZiOGLUSan'at ve san'atcrva gosterilen ilgi hicbir zaman yeo terli olmadi, olarnadi. Bizde maalesef kalem erbabrna, ilim adamma gerekIi alaka ve tevecciih gosterilrnlvor. Ban bunu cok iyi basarmaktadir. Mehmet Akif "Berlin Hatrralan linda bunu ne hos dile getirir. "Yedigiin" Dergisinin san 'at savfasma vetisenlerdenim. lstisnalan bir tarafa bsakirsak, san'atta zengin olrnus ve karrn dovurrnuslan goremedirn. Bana gore san'at, hasbi ve ideal olmalr. Bu dusunce ile hareket eden kisinin kendisini san'ata adavacagrru saruvorurn. Bununla san'atkar ve ilim adam: hiebir zaman korunrnasm demek istemedim. Bir Gazete'nin birkac vrldan beri ilim ve san'at dalillda ba~an gosteren kimselere verdigi "Odiil" ~ok iyi bir dii~iince ve kadirbilirl igin UriiniidUr. Bu dU~Unceyi mcmlekette genelle~tirmek son derece faydall ve giizel bir temel atma toreni olacaktlr.

HaJil Erklletlioglu

"Sanat~l, insanln ruh ve madde· slnlrlarlDI yorumlayan bir gorev iistlenmi~tir!.. ' 9 Y. D(j~(jNCESanat maceramz nasd ba!?ladl ERKiLETLiOGLUinsanoglu, belli bir kiiltiir birikimine geldigini anladlg I gUn "dU~Unen insan" (homo sapiens) olma ozelligininin yan lOa "yapan insan" (homo faber) slfatml da katmak ister. Bu hadise insan fit-

ratmda oldugu i~in. magara resimlerinden ba~layarak giiniimuzdeki sanat hareketlerine kadar devam edegclmi~tir. ~ahslmlzdaki sanat macerasl da bu olgunun bu neticesi olmaildlr. Y. DO~ONCESanat - politika ve sanat - ideoloji, ili!?kilerinde giirii!?leriniz nedir? -+

Halil Erhiletlioglu muayenehanesinde. ERKiLETLiOGLUSanat, insam yilkselten duygu ve dU~Uncelerin 'ortaya crkanlmasi olayrdir. Politika lse milletleri refaha ulasnracak metoddur. Mademki milletlere yon ve-

renler dU~Unen insanlardir 0- halde yUksek karakterli sanat sever dU~UnUrlerin, memleketin politlkasi ile alakalamp milletlerini refaha ulasnrrna gayretleri politika ile sanat illskilerini izah eder. Hele dU~ilnilrlerin "ideoloii" denilen kendi milletlerine mahsus politikalan benimsemelerinden daha tabii bir gavret olamaz. insan kendi milletine ait ideoloji, politika ve sanat olaylarma istirak etmiyorsa e~yanm tabiatma avkjn hareket ediyor demektir. Bu da patoloiik bir durumdur. Y. DO~ONCE- Divan ~iiridenilen bir donemin veya tarzm yeterince ve hakkiyle incelendigi ,tamtddtgt ve ogretildigi gorii~nde misiniz? Degilse ni~inve bu eksigi nasil kapatabili-? . nz. ERKiLETLiOGLUDivan ~iiri denilen akrm maalesef zarnamrmzda yeterince incelenmemektedir. Bunun da sebebi naylon ~agml vasayan caglmlz insaninm "kolavcihga " alisml~ olmasrdjr. Her sevin rahat ve basitini tercih eden insanuruzm divan ~iiri gibi uzun ~ile ve sanat isteyen bir ugra~lya sabn yoktur. . Y. DO~ONCE- Kitaplarunzdan, ileride yazmayi veya yaymlamayt du~iindiigiinUz kitaplanmzdan bahseder misiniz?

ERKiLETu"OGLU- Sanat hadiERKiLETLiOGLUSanat r;:I, insanm ruh ve madde suurlanm yo- sesi, ashnda insamn kendi cevherinde rumlayan bir gorev Ilstlenmistir. Bu olan bir mefhumdur. Kisi r;:aglmlZln gorevln verdigi gayret bizde de ilk vaprsi lcabi rahathk ve kolavhga ahseserimiz olan "DONDEN BUGONE kin oldugu lcin kendisinin yapamaTORKC;E" ile baslamrs ve omrUmUz dlgl, fakat ortaya crkanlmis bir sanat oldukca da alika duvdugumuz konuolayma gozlerini kapayamaz, bu balarda devam edecektir. kirndan sanat ve sanatcrya olan alaka Y. DO~ONCE- Sanat ve sanat~Iya i1gi bakimmdan hayanmzm her zaman fazlasivla olmustur. Bizde muhtelif donemleriyle ilgili mukayebundan hissemize diisen pavi almaktayiz. seleriniz Iiasddtr?

Okuv~cudan

Hlzmete Devam Iilluhterem Yenl D()~IlNCE YlIZl ailesinin, olaylann uzenne islam', bilgiJer. ajD'bk vererek gitmesinin faydab olacagl kanaatindeyim. C;iinkii mBletimiz tslAmi bilJilerden mahrum olarak yeti~tiri1mi~ir. Giiniimiizde ise milam. Inane! zaylf olan toplumda ne kadar zalunetlere katIaDIIsa da MilUyet~.iIikruhumm ge~mesi ~ok zordur. Zaten)manwlIzm gficiiyle ancak Mill ยงDura ereOilmemiz miimkiindiir. Insaallah biitiin kanleflerimiz en az bu duygulan tqlDl8kta ve ameliyle yasamaktadu, ICifap dajltlDlDUZ. ta.kdir edilmesi gereken ve okuyuculanna manevi bir destek olan biiyUk bizmettir. AlLAH (C.C.) varhglnlZl eksik edip. yoklujanuzu gOstermesin (Amin). 8ugi1d1erin ZOI ~lan altmda gosterm~ oldugunuz gayretler ve Y8plDlf oldujunuz baf8lllt hizmetill devamnu Cenab-i Hak'tan niyaz ediyonnn. Veni DO$VNCE'miziu daha geni~ kitlelere nitap edebilmeSUU caruJ6niilden diIiyorum. โ ข Metin KUZUCU/ BURDUR

KIRKO<;::

xttaorar

Erkan KAVAKLI

-!-~-?~~

~:::D!.!".i

Bomba'nm Gol,gesinde Hikayemiz

I]]

;kay,dHg;m;,;n pw; Om" Seyfettin 6 Mart 1920 I de vefat etmis. 0 gunden bu giine 53 senenin resm-i gecidine sahit olmus yasavanlar. Bomba adh hikaye kitabim yeniden gozlerirnle sevip okgadun (!) Kemal Demiray'm baskrya hazrrtarnrs oldugu kitapta, Orner Seyfettin'in ondort hik ayesi boy gosterrnis. Onun, bikavelerinin konulanm; cocuklugu, askerlik hayati ve giinliik hayatm yam sira, tarihimizin lncilerinden alrvor., Demiray, Ostad'dan

yaparken bu ve~itlilige dikkat etmis ve gerek tarih konulanrun destanlastmldig I ve zerekse askerlik havan ile giinliik h:yattan konularm islendig] hikayelerden bir demet hazirlamrs. On-oniki senelik vazarlik havatmda, giinliik makale ve frkralarmm yaru srra otuz ciltlik bir hikave kiillivati birakan Orner Seyfettin'i bugiin de ararruzda yasatan SIr nedir? Hikaye kitaplan sanlmavan veya en azrndan ikinci baski yapamayan yazarlanrniz, onun rahlesine veniden oturmak zorundadelar. Elli bu kadar vrl gectikten sonra, unutulmak ~oyle dursun, bes-on yaymevinin kaplslnl birden valan bu ~ohretil1 hikayelerindeki biiyii nereden geliyor? Onu, lise Yillannm hikayecisi kabul eden yanm aydmlarada rastladim. Bu yanm fikirde bir gervek payl oll,.lpolmadlgll1l ara~tlrmak ivin onun hikayelerini yeniden okuma merak~na dii~tiim. Ve iiniversite bitirmi~ b Ir arkada~lma da tavsiyede bulundu.m. Sonuvta gordiim ki, onu lise ~agl hikayecisi kabul edenler eserle路 f_ini, liseden sonra okumama bahtslzIrgma ugraml~lardl. derlerneler

Bomba'YI okurken Bulgar komitacllarma ofke kesilivermemek elde mi? , Ferman, Teselli, Topuz Pembe iincili Kaftan, Ba~JOI Verm~yen ~e~hit, Kiitiik, Vire, Teke Tek gibi hikayeleri okurken, mazimizin ihti~amml scyrediyoruz ve 0 gunlerin heyecanml j.yiiregimizde yeniden duyuyoruz. HeIe ve ilia Pembc incili Kaftan. Onu cski zaman filimleri gibi, sessiz TV iJlmi. yapanlara oylesine klzdlm ki. <;:iinku yeniden okurken Muhsin <;:eKIRKDC>RT

lebi'nin karurun darnarlanrnda glnl hissediyordum.

aktr-

Kitaptaki Miijde, Yeni Bir Hediye ve Canakkale'den Sonra adh hikayeleri de krsa olmalanna ragmen taze bir heyecanla okuyoruz . Onun hikavelerindeki en miihirn unsur kanaatimce heyecan ve fikir. Hemen her hikaye heyecan ftrtmasi. Basunm gomdugumuz her hikaye, bizi, ya~adlglmlz diinvadan ahp ken, di diinyasma goturuvor. Ve hemen her hikavede anlatrlrnak istenen mill] bir fikir var, Orner Seyfettin , bizi eglendirirken du~uncelerimizi de besliyor. Milli hislerimizi ve heyecanlanmrmzt kamcrhvor.

Onun hikavelerindeki cevre ve yer tasvirlerindeki klsallgl tenkit eden ler; karakter tahli lIerine az yer verisinden ~ikayette bulunanlar; giinlimtlz hlkavelerinin, ana olayi unutarak bir avnntrlar istifi haline geldigini ve karakter tahlillne fazla yer avmlanlarmm da, bunalrm kumkumasma donu~tugunu gorerek, tenkitlerinin cevabmi alrrus oldular. Ve tabii en iyi cevabt okumamak suretiyle okuyucu verdi. _ Gunumuz hikayesi, neden heyecan 111 I kaybetti, neden nefesi tukendi? c>rber Seyfettin'tn hikayeleri Turkiye'de sinekli Bakkal'dan sonra ikinci gelerek okunma rekoru klrarken (2) giiniimiiz hikayesi, altm tahtlOi ned en romana terkediverdi? Sanatvllar ve tenkitviler konuyu derinlemesine dii~iinmelidirler. ~iir uslubuyla hikaye yazma ve ufak tefek gunliik hadiselerle hikaye kuma~1 dokuma sevdasma kapllalr beri, okuyucunun yonunii romana ve fikri yazllara vevirdigini gorduk. Sait Faik onca methiyelere ve alkl~ tufanma ragmen ... geni~ tabakalara inemedi ve aydrn hikayecisi olmaktan ote gevemedi. Zaten onul1 Ada Rumlan'nI anlatal1, azmllk balrkvllarrm yiicelten alalediklerle dolu hikayeciliginden ba~ka ~ey beklenemezdi. Ov-be~ Rum'un kahramanl oldugu hikayelerden Turk insanmln zevk almasl ve bu hikayeleri ba~ taci etl1lesi e~yanm tabiatma aykm olurdu. Ama Qiitun bunlara ragmen neden Sait Faik hikayede bir zirve sa-

yddll ve aydm kitle pesine takrldr? Bu da arastn mava deger. Cerci yenilik tutkusu ve degi~ik eser verme kavgrsr, hik avedeki yeni akrrm izah edebilir , Hatta Batr'daki hlkayeciler boyle vazryor , demek tartrsmavr noktalamava kafl. Lakin uzun bir hikaye mazisi olan rnilletimizin bedii zevklerini dikkate alarak: onlann hayrarn oldugu Battal Gazi, Astk Kerem, Levla ile Mecnun, ibrahim Ethem gibi uzun hikavelerde bulunan ve genis kitlenin tattlg I zevki yeni hikaveve aktararak ; tiirlii, canlandirrna votlan ararnak giinumiiz hikayecilerine dilsiivor sanmrn. Kisaca, krsa hikavevi, Sait Faik'in soktugu crkrnaz sokaktan kurtarmak gerekir. Bunu yaparken de c>mer Seyfettin'in hikavelerlne sinmis olan milli duygu, his ve heyecanlan dlkkate almarun mutlaka favdast olacaktrr.

Ayrrca ferdt srkmnlarm hikaye dokusunda yer almamasi da onemlldir. Guniimiiz hikavesinl sikmtrdan kurtaranlar -sadece mizah hikayecilerldlr. A. Nesin'in kalabahklara ulasrnasmda ideolojisinden ve sosyalist propagandadan once, halkm mizah zevkini yakalamasmrn payl biiyiiktur. Geven yll, slI1lflarr be~er ki~ilik gruplara ay,rd,m. Her gruba c>mer Seyfettin'in hikaye kitablarll1dan birisini okumak ve ozetlemek ivin odev verdim. Hemen her ogrenci hikayeleri zevkle okudugunu ifilde etti. Hatti lise ikinci smlflara, ol1un bazl hikayclerindeki hadiseleri, piyes halinde yazmalannl soyledim. C>dev olarak yazdan bu piyesleri Sin Iflarda da okuttum. Harikulade giizel odevler ortaya V Iktf. BUl1un Van I Slra ogrenciler, kitaplara sevme olarak alrnan bazl hikayecileri gerek~cli olarak ten kit edebiliyordu. c>mer Seyfettin'in muvattak 01masmdaki slrian gozardl etmeden yen i ufuklar fcthetmesini istedigimiz hikayemizin, gUzcl ilhamlr diinyalar kurmasllli (lileyelim. (1) Bomba, bmcr Sey{eliill,

illlZllcib Alia Kitabevleri, isl. 1980. (2) Zamanm Elilldel1 TUlnw'~', Doq. Dr. 8adtf~K. TUfaI. 8:15 VI!

insan ve Havat

Keselerin AgZI ACIIdl

mar ~~ka"'",n tamamma, Yapi ve Kredi Bankast 'run ise yUzde 15'ine sahip bulunan lsadarm Ayhan Sahenk, bu defa Garanti Bankasr'run yUzde 62'sini satin aldi, Ko~ grubunun alman hisseler sonunda, bu grubun bankada cok az paYI kaldr, Bankacrlar Koc grubunun bankacrhk sektOrUnden cekllme karan oldugunu kaydettiler. Ayhan $ahenk aynca, Atatilrk Bara]t ihalesine katilan Dogu~ sirketinin de en buyiik hissedan ve bu sirket baraj uzmam savrhvor.

yarak OIdiirdiigii anlasrldr, Kaatil kalandi.

va-

*** MDP'nin 3 rnilyonluk- "Otel kapatma" olavmdan sonra, Anavatan partisi de istanbul 'da adalarda bir yemek verdi. Yemekte Turgut Ozal

*** Milliyet~i Demokrasi Partisi de propaganda ile ilgili cahsmalarmi hrzlandedr, Bircok arac ve gerecin yarn sira aflsler bastmldr, BugUnlerde ise Genel Baskan Sunalp'm posterleri haztrlaruyor. MDP'nin propaganda icln aYlrdlgl paranm 200 milyon lira clvannda oldugu sovlenlvor ...

*** Muhafazakar Parti 'n in biri avukat, ikisi emekll subay [j~ kurucusu daha Milli GUvenlik Konseyince veto edildi. Veto edilen u~ kurucu sunlar: Ali Haydar Altay [Emekli suo bay), Feridun I~eri [Emekli subay), Sabahattin Sener (Avukat)

*** Yurtdl~mda bulunan ve muhtelif davetlere ragmen TUrkiye'ye donmeÂˇ yen 13 ki~inin Turk yurtta~hgmdan ~Ikarlldlklan a~lklandl. Yurtta~hktan ~Ikanlanlar arasmda anar~ist Yusuf KOpeli ile yaYlncl Kadir Mlslroglu da bulunuyor.

***

Milliyet~i Demokrasi Partisi Kastamonu te~kilatl yonetim kurulu iiyesi Harun Kesoglu, i~kili !okantada ~Ikan kavga sonunda oldikiildU. Yandaki masada oturan arkada~lannln tartl~maslna miidahale eden Kesoglu'nu, Ceyhan Elmacl'nm bl~akla-

*** Damsma Meclisi Anayasa Komisyonu eski Baskarn Orhan Aldikacti Istanbul Oniversitesi Hukuk Fakiiltesi Dekaru olduktan sona, kendine gore kurailar koydu. Aldikacn mezun olanlara kravatsiz iseler diplomalanm vermedi. Bu yiizden bazi ogrenciler arkadaslanndan odiin~ gomlek ve kravat temin ederek Dekan'm odasrna girdiler Ve yemin ettikten sonra diplomalanru aid liar.

*** Partiler kesenin aglzlnl acmava basladilar. Anavatan Partisi bir reklam sirketi lle 150 milyon liraya anlasn, Slrket bu para kar~lhgmda partinln hercesit propaganda arac ve gerecinl saglayacak. ilk olarak da Anavatan Partisi'nin propaganda mahivetindeki reklamlanm gazetelere dagrtttâ&#x20AC;˘..

ken intihar eden terorist ve GiimriikTekel eski Bakam merhum Giin Sazak'm kaatili Kemal Altun hristiyan rnezarhgma gomUldii. Bu arada Alman komiinistleri Altun'un dii~Up 01diigUverde toren vaptilar ...

***

ayran lcti ve gobek atti, istanbul listesinde bulunan Si~1i llce Baskaru Kemal Ozkan da Genel Baskanrna giizel ovnadig) gerekcesi lle 10 bin lira bagl~ta bulundu. Ertesi giinii gazetelerde Ozal'm alnmda 10 bin lira vaprsrk oldugu halde, gobek atarken fotograflan vavmlandr,

*** O~ partin in llan edilen listelerde alt siralara dii~en aday adavlanrun biiyiik bir krsrm istifa etmeye basladr. Bu yUzden listeler de yer acrldr; aynca bircok iI ve ilce teskilatmda da bosluklar meydana geldi. istifa edenlerin partileri aleyhine demecler vermesi ii~ partin in yoneticilerini de 01duk~a tedirgin ediyor. Fakat en ~ok endi~eyi de Halk~1 Parti yoneticileri ya~lyor. ~iinki bu partin in te~kilat giiru oteki iki partiye nisbetle olduk~a zaYlf.

*** Pakistan Devlet Ba~kant General Ziya-Ol Hak ~erefine verilen yemekte konser veren Emel Saym ~ok begenildi. Sanat~1 "~ile biilbiiliim ~ile" adh ~arklya davetlilerin de katllmaslnI istedi ve birlikte "Allah" m adl zikredildi. Sarklya iki Devlet Ba~kanl da katlldl.

***

GONAYDIN gazetesi bagrmsrz adaylann tam listesini vavmladr, Listede Rize bagunsrz adavi olarak goziiken Siikrii Meto'nun rnesleg] hanesine gazete [Ernekli eskl parlamenter) kaydim dU~tii... ' Ote yandan uzun vrllar Samsun Belediye Ba~kanhgl gorevlni yapmrs olan Kemal Vehbi GiiI de, Samsun'dan bagimsrz acjayhglnl koydu ...

*** MDP Canakkale listesinin 1. sira-

sma yerlesen miinfesih AP'nin eski Devlet Bakanlanndan Refet Sezgin, zen gin isadarm Murat Bayrak'm krzmm avukati olarak durusmava ciku, Trafik kazasi yapmaktan yargrlanan Fahriye Bayrak'm avukati Refet Sezgin, miivekkilesinin sucsuz oldugunu ileri sUrdii...

*** Veto barajml a~an, ancak tanlnan siirede te~kilat kuramayan Yeni Diizen Partisi'nin Genel Ba~kanl Ahmet Acar gorevinden ve partisinden istifa etti. Acar istifasma sebep olarak saghk durumunun miisait olmamasml gosterdi. Yeni Dii~iince Hollanda Temsilcisi Cengiz Ozdemir geride blraktlglmlZ hafta i~inde Till ~ehrinde Halise Sui~mez hanlmla ni~anlandl. Kendilerini tebrik eder, Turk-Islam ruhu i~inde, yeni bir cemiyet olu~turmalarJ", Cenab-I Hak'tan njyaz ederiz.

Berlin mahkemesinde yargllanlrKIRKBES

Okuyucudan • EsirTurk illeri Mektubunda, vabanci devletlcrin boyundurugu altmda bulunan Turk-

ler konusuna temas eden Servet Cavus isimli okuvucumuz suntan yazryor: "Dergimizde Esir Turk illerin'den, ozellikle komiinist zuliirn altmda inleyen Deliorman Turk toplulugunun acrlannm ve rzd iraplanrun dile getlrildig! vazrlar gorrnek istiyoruz. Aynca savm yazanrmz Emine lsmsu'ya biz Bulgaristan Tlirkleri'nin konu olarak i~lendigi "Cicekler Biiyiir" isimli rornarn icin sonsuz ~ukranlanrruzi sunanz." Servet <;:AVUf?! ANKARA

•

DI~rurkrer savtasi

Mcktubunda cesltll konulara ternas eden Antalyall okuyuculannuzdan Abdulaziz DEGi RMENCi I suntan yazrvor: "Halii bir DI~ Turkler savfasi

• Manevi Milletlerin vasama miiddeti rnanevi degcrlerine vermis oldugu degerlc belli olur. Bu degcrlere sahip cskan milletlcrin ~ogunlugu benliklerini kaybetmediklcri gibi, giinumuze kadar vasannlanru da idame ettirmislerdir. Tarih sahnesinden silinen millctlerde isc manevi ~oku~un izlerini goruyoruz, Turk milleti tarih boyunca sahip oldugu mancvi dcgerlere sahip ~Ikml~ vc bunun i~in aSJrlardlr millet olma vasfma sahip milletlcrden birisi olma durllmunu muhafaza etmi~tir. Ecdadlmlzln islamiyet'i kabul etmesiylc birlikte, manevi degerlerde de bir yucelik mcydalla gelmi~tir. Islamiyet'in vermi~ oldugu bu yucelikle, mcdcniyctin onculiigunu ve aylll zamanda, yucc dinimizin bolyraktarhglOJ yapma bahtiyarhg Itlolcrmi~lerdir. "Nizam-I Alcm" ulkusii i(in yapllan cihanlarla, fethcdilen iilkclerdeki insanlara yapdan muamclclcr, butun dunyanln takdirlcrini gizleycmcdigi yonlerdcn birisidir. DunYJn III en buyuk devletlerinden birini kllran Osmanh, manevi degcrlerc verdigi oneill sebebiyledir ki, 600 Ylldan daha fazla bir sUre alemin nizamml tesis etmi~tir. Nc zaman ki

acmavacak rnrsmrz? "Dinl, ahliik'i' tarihT konulara daha fazla aglrllk ve~ rin, Okuyucular savfasi iyi: Muhafazakarhk hakkmdaki yazt iyi. Kendisini ~agda~ ve medeni sayan kisllere okurnalanru tavsiye ederiz. Allah '10 selarm iizerinize olsun." Abdiilaziz DECiRMENCi Elmah/ANTALY A

• Bugun Gonderdigi yazlda, bilhassa Tiirkiye'nin de icinde bulundugu Orta Dogu bolgeslnin meselelerine temas eden istanbullu okuvuculanmrzdan Mete Ankan suntan vazivor: "Gercek, milletlerin ve birbirleriyle siiregelen miicadele ve rekabetlerinin hala var oldugudur.Taktikler ve sekiller degi~mi~ olsa bile, ruh ayru ruhtur, mana aym manadlr. Turk milleti milletler camiasl icinde vardir ve bu mdcadelevi en iyi surdurebilme kudretine de sahiptir. Eger insanhk alemine ve ~agda~

medeniyete hizmet etmek, yukselmek istiyorsak, once Turk insarurun bekasmi temin etmek zorundavrz, Tarih boyunca buyiik medeniyetler ortaya koymus Turk insanmm.bugiin voksulluga terk edillsine tahammiil edilemez. TUrk insaru ya~adlgl bugiinii cok iyi tahlil edebilmeli, bir takim kutuplasmalara itibar etmeden, yiiksek TUrk devletinin menfaatlerine golge du~urmeden yansiz degil, Turk devletinin taraftan olrnahdir." Mete ARIKAN /ISTANBUL

.; 100. $eref savrsi

Saym Osman Yiiksel Serdengecti'nin belirttigi gibi "Yenisi kii~uk d~uncesi buyiik" olan bu dergi, krztsan kiiltiir faaliyeti sahasmda, bizlerin yiil akr olan miistesna dergilerden biridir. "KOLTOR YIKICILlGINA '5~R~1 KOLTOR MILLiYET<;:iLi. GI'nin miidafii olan dergimiz, son zamanlarda sahife, ebad ve kalite bakrrnmdan bu vazifesini daha da iyi sekilde yapma gayreti icerlsindedir . C6kOS • Savm Prof. Dr. Emin Bilgi~, bir bu degerler ihmal edilmi, , ildnci1 yazrsmda sunlan vazrvor. "Her tiirlii, plana itilmi,tir, i~te zaman ~kiin-l millet, tarih suuru, inane ve musbet tli de ba~lam'~tJr, dava tahrip~iligi karsrsmda dayanak Bugun, manevi degerlerimize ve s,gmaglmll milli kiiltiiriimiizdur. kar~' icten ve drstan saldmlar yaptl·, Milli Kiiltiiriimiizun belirttigimiz obmaktadir. l~te dl~ g~lerin uzant"ar~ jektif esaslar geregince incelenmesi, bu ise bUyUkbir istekle verine getirJ i~lenmesi, okutulup ogretilmesi, yamektedirler. Drsta ise, astrlardlr bizi vilmasr, gelistirilmesi, kendi milletisava$ta yenemeyen ve sonunda bunu~ miz ve soyda~larJmlzdan ba~ka diinya anlayan dU~manlanm'z yerine getir· milletlerine de taOltllarak sevdirilmesi mektedir. J yoluyla mint itibar ve sevgimizin Tiirk gen-rligi biiyUk bir buna"·" arttlnlmasl milliyet~ilik davasmm min sanclslnl ~e"mektedir. Basandan ve milliyet~i1erin en tabit vazifesi en ogrendigimiz kadanyla, yurt d",nda masum hakkldlr. i~te biz bu mitli~alJ~n j~~jlerimizin ~ocuklar.yla yayet~ilik anlaYI~ma "Kiiltiir Milliyet· pltan miilakatlar, hangi noktada oldu~iligi" diyoruz. " Ve ilave ediyor" gumuzun a~lk delilidir. Olkemiz Kanaatlmlzca milletleri " milli ~ugen~liginin bUyiik bir b61iimuniin duurtta, "milliyetf,:ilik ~uuru" na yiikrumu, yurt d~,ndakilercfen farklt deseltecek olan en emin koruyucu gildir. Bir nesil, minevi dejerlerden kuvvet "Kiiltiir Milliyet~iligi" dir. (*) habersiz yeti,tirilirse, onlardan ne Dergimizin "100. ~EREF SAbeklenir. Kalpler Allah korkusu; din, YISI" i~in hizmeti ge~en biitiin pervatan, millet a,k'i ada1et, dogruluk soneli kutlar, daha nice yuziincii saYIiyilik gibi manevi hasletlerle doldu: lar temenni ederim, rulmad'gl muddet~e, bu bOJluju ftrAllah'," selaml iizerinize olsun. sattan istifade etmek isteyen hiinler' SaygJlanmla dolduracakt ... SilihlJ anar~i bitmi,tir ama, cIa(*) Prof. Dr. Emin Bilgi~. "Kultiir ha tchlikelisi olan tikir anar~isi hili YI/~lclhgma ka~l, Kiiltiir MilliyC!t~ili· dcvam etmektedir. gi" ,Milli Kiiltiir Dergi5i. SaYI 12. Arall/~ 1979.5:5 Madt KAYGISIZ/ MALATY A

ismet GULTEKiN! Terme-SAMSUN KIRKALTI

euimaca Soldan Saga

11 12

13 14

1- Altay Tiirkleri 'nden Get Gelpen 'in

baslattig: milliyetci hareket- Attila 'nm kumandarn. 2- Diinya iklim hari2 tasmdaki C; izgiIer-Korniini zm in esiri bir Ulke. 3- Bir nevi gUvercin- Tann '3 run yaratmis oldugu ve gUnah islemedikleri bildirilen varhklar. 4- Soy4 lulu k- caka, 5- Bir kurnar- Eski TUrkler'in bagh oldugu dinlerden birinin 5 mensu bu- TERSi gUvenilen sporcu. 6TERSi diiz olmayan- Gemideki can 6 kurtaran sandali- mesken. 7- Bir nevi bahk agl- TERSi parlak kaglt- Sod7 yum'un simgesi. 8- Su, Allah 'in verdigi - Bir TUrk boyundan olan. 98 TERSi Oguz Hari'm ogullanndan biri- Vilayet. 10- Ressamm Uzerinde re9 sim yaptIgl arac- Uzakhk. 11- Sanmak fiilinin kokii- Konsolosluk. 12- 10 izmir'in bir ilcesi- TERSi bir sifat eki- TERSi Altm'm simgesi. 13- Ba- 11 caklann alt kisrm- Serinlemek icin , sallanir. 14- Bir dinin cesitlt kollan12 Bir nehrimiz.

fYukandan Asaglya 1- Malazgirt Kahrama 111 biiyiik TUrk hakam - Bir ad. 2- Eski bir medeniyet- Bir askeri birim. 3- Is aret- Japon denizinden, Hazar Denizi ve Bati Avrupa'ya kadar hukurn siirmus bir TUrk devleti. 4- TERSi sifat eki- Rusya'da esir bir Cumhuriyet- TERSi yerine getirme. 5- Allah'm verdigi - Suudi Arablstan parasi. 6- Brutiin tersi TERSi eko, 7- Aktoriln yaptlglTERSi ameliye- Bugdaydan yapilan onemli bir yiyecek. 8- Kefillik- TERst Demir'in simgesi. 9- Eskimeye yiiz tutrnus - Atista tutarhlik. 10- Dogu Sibirya'da yasayan bir TUrk bovu,

14 11- nave- TERSl Altay T:.irkleri 'nin mitolojisinde Tanrt Blgen 'e yaratrna ilh arruru verdig; rivayet edilen Tarinca- Bir hece- Ayak. 12- Degerll bir giyecek- Kaldmm , 13- Rusya'da bir akarsu- Goktilrkler'e Ergenekorr'dan crkisi gosteren di§i kurt- Dye. 14Ekmek- Bir TUrk boyu- Miizikte duraklama. GECEN HAFTAKi BULMACANIN

cozouo

SOLDAN SAGA. 1- Bumin Kagan- Akul. 2- Amw;Gol- lbosa. 3- Ran- Ah pas- Mat. 4-

Ayaz- Tartt- Ra. 5- Tiirhesler. 6- Al-Ti- Arsa- At. 7- Lake- KL- BA. 8Ren- Sene- Dag. 10- Lutuf- A.la§. 11lrunoh- SE- Keza. 12-Araka-lIza. 13Asla- Limon- Fa- 14- Cepni- E§Nay man.

YUKARIDAN A$AGIYA l-Barab alar- Sa9. 2- Umay- Laleli- Se. 3- Nanas- Konuralp. 4- lc- TeTuran. 5- Mi- Tuna. 6- Ip- Fok. 7Aga- Ta- As- Kale. 8- Gohtiirhler- i§. 9- Alparslan- Sim. 10- Arka- Edelson, 11- Iste- lm- Ana. J2-Ab-I§a- Odak. 13- Kam- LT- Talas. 14- Usare- Bogaz- FA- 15- Tatarlar- .';aman.

SEviT AHMED ARVASi'nin

• 1

adl. eserinin 3 cildini birarada veriyoruz.

su muntesem ssert 3 Cild naunce verdigimiz tern 4 kupon kar~lllglsahtp olabileceksiniz . •

99, 100, 101 ve 102. savuanrruzdakl kupornan ntrarava getirerek Yeni DOSONCE,Cagaloglu, Yerebatan Cad. No: 66 istanbul adresine gondermenizi rica ederlz. Son Istlrak tarihi:14Ekim 1983 gunudur_ KIRKYEDi

GOnlerin getirdigi

Ergun KAFTANCI

.1<11" "Se secim havasma gldl~g_iO zaman elm sath-I maili'ne girdik" derlerdi, Bazilan bugiin bile bu tabiri kullaruvor, kullanmayanlar ise kellmeyi bilmeyen gene insanlardjr; Bendeniz "Sath-i mail "terkibini • bilecek ve kullanacak kadar vash savilmm: fakat kullanmam ve haddim olmayarak sOyleyim, terkibi de yanh~ bulurum... S h kell , .. atl.. e Im~si b.i.ldigin.iz gibi 'Yuzey demektir ; mall kelimesi ise ~IA .. m~cuum, Egik" anlamma Eger bu Osrnanlrca terkibin geliyor. hakkirn . . BSath-i mail" egik yiizey verirseniz" eme.itibanvla bu garip andlanu k ~Ir. endenlz, terkibi sirf begenmivorum ve kullanrmvorum.; Sebebine gelince; Secim havasi veya secim arefesi " ne den Egik yiizey" olsun? • • azrlanrmz politikayr dar politikacryr da sevmeyebiliriz, politlkacrlan dogru ve dllriist insanlar da saymayabiliriz; eger secirn arefesine sjrf b~ duygumuzdan dolayi egik yiizey diyorsak, yakrstrrmavi vine de cirkin bulurum. Meslek hayatlmlzda ~oook, kaypak ve oynak, klvlr-klvlr klplr-klplr politikaci gor'diik; ~ma dUmdiiz, dimdik, dosdogru bir~ok "Namus ve fazilet :tbidesi" politikat.ya da ~apka ~Ikardlk... .. \ ikincilerin bir ,klsml artlk yok' kimi ipe gitti, kimi hapise! Acaba di~ yorum, biraz klvlr-klvlr, klplr-klplr, oynak ve kaypak olsalardl bugUn nerede bulunurlardl? i~imden cevaphyorum .

................................ 4. 1

"Se~im sath-I ma;ff .. yeri~e se•.• • • I ~Im onceSI, se~lm arefesi veya se~ime dogru tabirlerini kullanmahYlz. Dogrusu ve yakl~anl bunlardan biridir ... ;

Iki giln once, bir aday aday'mm (Hangi partiden oldugunu soylemeyecegim) gazetede yaymlanan demedni okudum; hazret "Se~im Sath-I maili" dive ba~laml~ konu~masma ve devam etmi~ ... .......

C;;i'"I"r!iklpri in .. C:ln:>0 .. 1.",,7

C;)7_

~~,t,aabUnr ps" C·UnbUr IaAfi.,.~.in de nne I·er• d·" .. d iik lerini bilmek usun Miistakbel bir politikacr, adrrmru

attlgl alam sirndiden egik yUzey sayryorsa, ne i~i var 0 zeminde? Yoksa ovle bir zemin, mayasma pek mi uyI gun gellvor? ,......................... Meydanda ii~ parti var,6 kasim seclmine katrlrna hakkrru sadece bunlar elde edebildi. O~ partinin gosterd'~' d d 1 00 Igl abuayrakama a avt dahil savrsi degll., 2 ~baglmsizlar 20 milyon secrnen bu adaylardan kacrm iyi tamyor acaba? Buna elbet de irnkan yok, secmenlerin adaylan iyi tanryabilmesiY cok zor, daha dogrusu miimkin degil; cilnki buna zaman kalrnadi. Bir gazete secrnenler arasmda anket vapmrs ve sunu sorrnus: _ 6 kasrrn ...... secimine girecek partilerin adlanru ve Iiderlerini taruvormusunuz? Ankete katrlanlarm yiizde 90'101 partileri de liderlerini de tammadiklasoylliyorlar. Bircogu ise Turgut Ozal'i MDP'nin, Turgut Sunalp'i Anavatan Partisi'nin lideri saruvor. .. Ama hernen hepsi Turgut Sunalp'm bir baloda raki i~tigini rnuhterem e~i lie son rnoda dansla~1 yaptlgl~l.' stk ve pahah givindigini, Turgut Ozal'm ise heheri 100bin liradan altl kat elbise diktirdigini, gobek attlglnl, video kameralan kar~lslna ~I-. karken allaOlp puIJandlgml biliyor.

r~OI

Se~ime katllacak ii~ partin in de degi~ik diinya ve memleket meseleleri kar~lsmda neler. dii~iindiigiinii ~~ ana kadar ogrenebilmi~ degiJiz. Hi~biri gorii~iinii a~lklamlyor ve kapah kutu olarak kalmaYI yegliyor. Oysa bunlara dii~en onemli gorevler vardlr; komiinizm hakkmda ne dii~iinilyorlar, memlekette aksayan bir~ok i~i nasll diizeltecekler ekonomik, sosyal, siyasl ve kiiltiirei alanlarda·.neler yapacaklar, bun Ian anlatmahdirlar .. Liderlerin ve partilerin ciddi konulardaki gorii~lerini bilmeyen se~men, tekrar ediyorum sand Ik ba~mda tercihini hangi klstasa gore yapacak? Saym liderler ile kurduklan kadrol~rln

mpmlpltp.t

VII>

......

inpi' h~,'"''''''''

tta

secrnen I k h ~ 0 ara akkumz degil mi-

ve yur dir? 7 kasrm sabalu ortaya cikacak iktidar ile muhalefetin, kritik giinler vasavan diinvarun en onemli noktala~mdan birinde bulunan iilkemizin YIglnla meselesini hangi duygu ve dU~iincelerle ve hangi ol~iiler icinde ele alacagrru ogrenmeyi isternek ~iiphesit hakkmuzdir. .. Tiirkiye, niifusu 50 milyona u Ia~ml~ bir memlekettir; siyasi cografvasi bakunmdan gozler iizerimizde bu Iunuyor. Dost ve dii~man istlhalan arttjran gelismelerin oldugu mernleketimizde, her konuda ~oziim bekleyen degi~ik kesimlerden milyonlarca insan, gonlii bos, gozleri kapah ve beyni uvusturulmus olarak sandik basina giderse tercihinde yaruhr ve .. bilmeden memlekete ve memleketin siyasi gelecegine zarar verir ... 0 halde, liderler ve kadrolan arnk ciddi olmah ve her konudaki dii~iinceleri'yle ne vapacaklanru milletimize anlatmahdirlar. .. Boyle glderlerse, slmdiden bir s~~men olarak sovlevim; benim partim yoktur! Benim gibi dii~iinen vurttaslarm da partisi olmayacaktlr_ .. Biz, i~in ba~mdan beri partilerilstii dii~iiniiyoruz; ~u veya bu partinin kar~lsmda degiliz, fakat yamnda da olmayacaglz. Bir parti tercihi yapmamlz isteniyorsa, 0 takdirde saym Iiderler ve kadrolan kafalannl ve goniillerini sereserpe a~mahdlrlar. Bunu yaptlklarmda hem kendilerine taraftar bulurlar, hem memlekete hizmet etmi~ olurlar. Bugiinlerde oldugu gibi balolarda, danslarda, kokteyllerde, terzilerde, makyajcllann kar~lsmda kahrlarsa ne taraftar bulabilirler, ne oy toplayabilirler. Cumhurba~kam Saym Kenan Evren 'in, il~ Ylldan beri memleket meseleleri~i a~lk kalple yurtta~lann ayaglna glderek anlattlgml ve getirilecek ~oziimleri tadat ettigini bile goremeyen.l~i~, bu tavnn inceligini ve gilzell!glnl farkedemeyen~erin, yeni siyasl hayatlmlzda ne i~leri oldugunu soruyorum ve cevabml veremiyo,."",,,1

Ostad Necip Fazit Kisakiirek

Esselam

(220 TL) ('6 ve islam Tasavvufu (240 TL) (6 Prof. Dr. Erol GUngor islam Tasavvufunun Mescleleri (300 TL) (6 Turk Kiiltiirli ve Millivetcillk (350 TL) (., Seyit Ahrnet Arvasi Diyalektigirniz ve Estetigimiz (250 TL ) (6 Ban Tefekkuru

OM) - Akkan Suver DM) Nihal AtS1Z DM) OM) OM)

Diindar Taser

Mesele Prof. Dr. Aydin Taner TUrk Oevlet Gelenejji, . . . . . . .. Galip Erdem Suclarnalar -II '" Nihal AtSlZ Ruh Adam Yollarm Sonu Peyami Sefa Sosyalizm-Marksizm- Kornunizm . Biitiin Hikayeleri , Ookuzuncu Hariciye Kogu~u Tank Bugra Yann Oiye Sir Sey Yoktur " Kiiciik Aga Do,>. Dr. Bayram Kodaman Abdiilhamid Oevri Egitim Sistemi. Prof. Dr. Ne~m~ttin Hacreminoglu Tiirkcenin Karanllk GUnleri. . . Prof. Saban Karatas TRT Kavgasi Niyazi Yrldmrn Gencosrnanoglu Boga~ Han Destaru GUltekin Sarnanoglu Uzun Vuran Golge Ayhan Tugcugil TUrk- Milliyetviligi Fikir Sistemi .. Ernine lsmsu

(300 TL) ( 6 OM) ( 150 TL) (3 OM) ( 300 TL) ( 6 OM) ( 100 TL) (3 OM) (250 TL) ( 6 OM) (350 TL) ( 7 OM) (125 TL) 3 OM) (125 TL) (5 OM) (250 TL) ( 5 OM) .(250 TLl ( 5 OM) (150 TL) ( 3 OM) , (200 TL) (4 OM)

- (125 TL) (3 OM)I (250 TL) ( 4 OM} (150 TL) (3 OM) )(

~~~a~O~~a.k~~r1. : : : : : : : : : : : : Sevinc Cokurn Zor . ... .. Makine

(250 TL) (6 OM)

. . . . . . . . . . . . .

. Dr. Sadik Kemal Tural Zamarnn Elinden Tutmak

Mustafa Miyasoglu ) Kavbohnus Giinler ...•..•..••.

/;~g~~)(~g~)

(200 TL) (5 OM)

g~))

Donemec .••..•..•.••...... «320000 ~~)} «(~ Muhacir .•....••..•.•..•... A V h Akta (150TL)(50M) Ef' a ap ~ (100TL)(250M (125 TL) ( 4 OM) gan • . . . . • • •. . • • . • . . . . . , SUFFE Sanat KiiltUr YlllIgl 1982-1983• ; .....•.... < •••• (300 - 500 TL) ( 7,8 OM) I (350 TL) (6 OM) -

.Ayvaz Gokdernir

Buhrarun Kavnagrnda Taha Akyol litikada Siddet . . . . . . . . . ..

_ (250 IL) \ 5 OM) Komilnizrn \ 200 TL) ( 5 OM) Cin ve Rus Emperyalist Felsefesi . (200 fL) (4 OM) Ourali Yrlrnaz Romanlmlz _ [nsarnmrz , (100 TL) (3 OM) Gel lcimde Agla (100 TL) (3 OM) Necati Sepetcioglu Kilit (3{lO TL) ( 5 DM) Anahtar , 1150 TL) (OM) Konak _ (3 TL) ( 7 OM) Ahrnet GUner T iir k iye 'd e kiI R usya \ 250TL) (6 OM) _: Sosyalizm lhanet . (200 TLl ( 5 UM) Tanklar Gervegi Biliyor . ( 450 TL) ( 7 D~) Hikmet Tanyu Cihan lcinde Bir Cihan (200 TL) ( 5 OM) Osman Turan Turk Cihan Mefkilresi Taril1i ... ( 1000 TL) (20 OM) Enyer Altavh Esir Turk lllerinde 90 GUn - (250 TL) (6 OM~ Aynca RIZA NUR'UN TORKiYE TARiHi (12 Cilt) (4200 TL) ( 85 OM) MARE~AL FEVzi CAKMAK (250 TL) (6 OM) KIRIM T ARiHi( GERA Y HAN) .. (300 TL) (6 OM) BEYiNiN HORRiYETi ......•. (25~ TL) (6 OM) Df S TORKLER (300 TL) (6 DM) TURAN OEVLETi (OMER SEYFETTiN) (100 TL ( 3 OM ) BiLALi HABE~i (250 TL) (6 DM ) BOYOK iSLAM KAOINLARI,. (700 TL) ( 14 OM) oiN-oiL- TARiH ~UURU -(550 TL) ( 110M) iLAHi NizAM ., J 800 TL) (16 OM.)

(400 TL) (7 OM). (250 TL) ( 5 OM)'

suntan taksitle almak -fstiYOrsanlz, lutfen i~ kapaktaki lzahan okuyunuz. ~~~~

Prof

t 路

Dr. Ethem Ruhi Flglab

~aglmlzda

~ti~di ISLAM mezhepleri 0--

selcuk VAY'NLAR,

Hicrl15.Aslr

KLilliyatl

OUELQUEJ~ BENNIGSEN-

Step'de

Ezan . Sesler'