winnaar Open Oproep
DE WERVEHOEF WIJNEGEM
een nieuwe woonbuurt op basis van gemeenschapslandbouw
O
p basis van een open oproep van de Vlaamse bouwmeester werd het team rond LAMA landscape architects, het architectenbureau Collectief Noord, Denc!-studio, Common Ground en EVA-international unaniem geselecteerd voor de uitwerking van het masterplan van een nieuwe duurzame wijk die zich situeert tussen de Houtlaan en de Merksemsebaan te Wijnegem een randgemeente van Antwerpen. Het plan zet in op de koppeling van een woonontwikkeling met een productielandschap, waarbij gemeenschapslandbouw de wederzijdse relatie tussen de plaatselijke landbouw, de buurtbewoners en de omgeving zal gaan versterken. “We zetten in op gemeenschapslandbouw, omdat op die manier de oude hoevesite in eer en glorie kan hersteld worden. Bovendien versterkt het de landschappelijke omgeving die we willen creëren en vergroot het de sociale cohesie in de wijk.” Zo zal de historische buurtweg die van oost naar west doorheen de site loopt en aansluiting vindt op de naastgelegen wijk worden de dragende as doorheen de woonwijk worden. De akkers, weilanden en rust-akkers vormen de natuurlijke onderlegger voor de nieuwe wijk. Een netwerk van paden doopt het gebied om tot een wandelzone en nodigt de ruimere buurt uit om rond te dolen in het gediversifieerde landschap. De modal-shift en het stop-principe zijn de basis voor het doorwerken van het mobiliteitsconcept. Auto’s worden op een slimme manier doorheen de woonwijk geweerd, parkeren aan de randen en zijn enkel te gast. Het aantakken aan de fietssnelweg,
oplaadpunten voor electrische wagens bij de woonclusters en autodelen, het voorzien van ruime fietsenstallingen maken de nieuwe mobiliteit binnen het plan realistisch. De woongebouwen werden ontworpen als vrijstaande dense ensembles in het landschap, geïnspireerd op de landgoederen en hoeves van weleer. Elk ensemble omvat een mix van verschillende woningtypes, en vormt zo een collectieve, intergenerationele tussenschaal tussen de individuele bewoner en de wijk. De typologie van bebouwing rond een binnenhof is hiernaast ook een slim antwoord op de geluidsoverlast opgave. De hogere bebouwing van de cluster creeert een stilte plek aan het binnenhof. Vernieuwende woonvormen zoals cohousing, zorgwonen of community land trust behoren hierbij tot de mogelijkheden. Duurzaamheid wordt niet enkel op niveau van de individuele gebouwen maar ook op niveau van de wijk aangekaart. Zo worden energie-efficiëntie, mobiliteit, waterbeheer, materiaal en afval, groen en natuurontwikkeling, fysisch milieu, welzijn & welvaart, en beheer geöptimaliseerd en getoetst aan de “Duurzaamheidsmeter Wijken” van de Vlaamse overheid Om de wijk te realiseren is er een participatieproces opgezet om alle sociale groepen, het beleid en de omwonenden te betrekken bij de verdere uitwerking. Hiernaast is er samen met de Landgenoten een traject opgezet voor de zoektocht naar de Wervehoefboer. Wannes is hierbij gevonden en start in 2019 met de CSA!
WINNEND ONTWERP OPEN OPROEP Opgave: Masterplan woonuitbreiding Wijnegem Opdrachtgever: De Ideale Woning - Gemeente Wijnegem Team: Jorryt Braaksma, Claire Laeremans Samenwerking: Collectief Noord Architecten, DenC studio, EVA-International, Common-Ground Locatie: Wijnegem, BelgiĂŤ Ontwerp: 2016 - 2018 Status: inrichtingsplan in opmaak
verschillende dorpsranden Wijnegem
aanwezigheid van hoeves en landgoedere
Recreatief fietsnetwerk Functioneel fietsnetwerk
De Werve Hoef binnen het functioneel en recreatief netwerk, inzetten op langszaam verkeer
masterplan
wandelnetwerk hoofd wandelpaden secundaire wandelpaden
wegen netwerk toegankelijk voor gemotoriseerd verkeer
struinpaden
parkeerplaatsen andersvaliden parkeerplaatsen
fietsnetwerk hoofd fietsnetwerk
autodeel plaatsen
secundaire fietsnetwerk
oplaadplaatsen elektrische wagen secundaire fietsnetwerk
fijnmazig netwerk van fiets-wandelpaden - uitgebreide fietsvoorzieningen
voorstel centrale fiets-wandelas als buurtweg
te auto te gast
woning duplex duplex onder hellend dak stookruimte collectieve ruimte dagcentrum kindercrĂŠche
appartement gelijkvloers appartement woning duplex duplex onder hellend dak stookruimte collectieve ruimte dagcentrum kindercrĂŠche
BOER
bewerking vraagt info in werve hoef koopt van boer
heeft aandeel in werve hoef
BEWONERS
moestuin zelfpluk
VELDEN MET GEWASSEN rotatie
5m
10m
15m
20m
5
10
15
20
15m
20m
25m
20
25m
voorbeeldinvulling stempel 4 11
GEWASSEN
samenstelling woonkorrel
principe CSA-boerderij schematische voorstelling werking CSA
el 4 11
rietvelden
grote gewassen
kleine gewassen
boomgaard
STEMPEL
Grijs water verzamelen in septische put
LANDSCHAP
gravitair afvoeren
Grijs water zuiveren in percolatierietveld
het watersysteem (berging en waterzuivering) een koppeling tussen woonstempels, landschap en boer
collage zicht op het productielandschap vanaf de Wervehoef
BOERDERIJ
Gezuiverd water infiltreren/ bufferen in vijver
Hergebruik van grijs water door boer