creatief
praktisch
culinair
POMPOENEN ALLES OVER
ALLES OVER POMPOENEN
TIPS VOOR KWEKEN EN VERWERKEN
P. 16 In opengewerkt oranje
P. 36 Kroonluchter vol herfst
P. 56 Overzicht verschillende soorten
P. 44 De allergrootste
P. 60 Schillen, bewaren, bereiden
P. 24 Rassen op de kwekerij
P. 6 Pi en van eigen bodem
P. 40 Pompoenmuts breien
P. 58 Sterrenhemel
P. 20 Gevuld met bloemen en bo els
P. 30 Maak een pompoenrek
P. 50 Sensuele pompoenen
P. 12 Welkom in de Turkse Muts
RECEPTEN CULINAIRE INSPIRATIE
MEER DAN 50 PAGINA’S MET
P. 72 Aan de slag met pi en
P. 90 Pannenkoekjes
P. 76 Salade met couscous
P. 102 Bijzondere
P. 92 Verrassende ideeën
P. 104 Pompoenbrood
P. 100 Tulbandcake
P. 112 Pompoensodabrood
P. 86 Herfstcake
P. 66 Drie keer soep
P. 98 Karamel met pompoen
P. 108 Jam met fruit en pompoen
P. 78 Ingemaakt in po en
P. 64 Ultieme herfs aart
ketchup
VAN EIG POMPOEN
TEKST Klaske Bakker
FOTOGRAFIE Otto Kalkhoven
GERT EN EDWIN SMITS GAAN VOORRENDABELENIEUWE, TEELT
Vader Gert en zoon Edwin Smits kweken als enigen in ons land pompoenen niet voor de vrucht, maar voor de pit. Met speciale machines en verwerkingstechnieken produceren ze deze prachtige pitten van Nederlandse bodem. “We waren op zoek naar een nieuwe, rendabele teelt.”
EN BODEM PITTEN
De pompoenen van Caroline Bolwerk zijn beroemd tot ver buiten het Brabantse Grave. Haar prachtige snijkunst maakt van de simpele oranje bollen ware sierlantaarntjes in het donker. “Hoe ingewikkelder, hoe leuker”, stelt ze, ondanks de korte levensduur van deze vorm van vergankelijke kunst.
TEKST Esther van Middendorp FOTOGRAFIE Theo Tangelder
POMPOENCREATIES VAN CAROLINE
I N O PE N G E W E R KT O R A N J E
Hoewel het in oktober hoogseizoen is, is Caroline bijna jaarrond met de pompoenen bezig. Al in april staat de serre thuis vol met opkweekbakjes, waarin de jonge pompoenplantjes in de zachte warmte kunnen groeien. Van de zeshonderd vierkante meters die de moestuin van de familie Bolwerk telt, is nog eens honderd vierkante meter in gebruik voor kasjes voor de opkweek. Een andere honderd vierkante meter is in gebruik als daadwerkelijke moestuin. Alle overige meters zijn voor de pompoenen. Na IJsheiligen kunnen de jonge plantjes naar buiten. “En dan mogen ze groeien tot ze groot, rond en een A4-tje hoog zijn”, vertelt Caroline. Die maat heeft ze namelijk nodig om haar afbeeldingen goed tot hun recht te laten komen.
Droge pompoenen
Aan het eind van de zomer, begin september, komen de eerste pompoenen van het land. Het zomerweer is leidend voor de kwaliteit. “Vorig jaar was het zo droog en heet, de pompoenen groeiden
amper. Maar … wat bleek? Ze waren wel kleiner, maar ook droger. En daardoor rotten ze veel minder snel en konden we veel langer van het eindresultaat genieten. Het is dus hopen op droge pompoenen.” Een deel van de onbewerkte pompoenen verkoopt Caroline aan liefhebbers uit het hele land. De gesneden creaties zijn niet voor de verkoop, daarvoor zijn ze te bewerkelijk.
De gehele maand oktober is het topdrukte. Caroline is dagelijks aan het snijden, voor zichzelf maar ook decoraties voor braderieën en pompoenfeesten in de regio, zoals de beroemde pompoendagen bij Museum Klok en Peel in Asten. Daarnaast geeft ze in deze periode veel workshops, voor beginners én gevorderden. “Er zijn mensen die al jaren een workshop bij mij volgen. Speciaal voor hen heb ik een workshop met wat meer uitdaging. De meeste gehoorde opmerking is: ‘Dat kan ik niet’, maar het tegendeel is waar. Dat maakt zo’n avond pompoen snijden altijd tot een succes.”
POMPOEN OP DE BUITENTAFEL
GEVULD MET BLOEMEN EN BOTTELS
Pompoenen zijn niet alleen lekker maar ook erg decoratief, bijvoorbeeld op de buitentafel. Maak eens een mooie gevulde pompoen met bloemen en bottels.
TEKST Klaske Bakker FOTOGRAFIE Jan Vermeer
DIT HEB JE NODIG
Grote en kleine pompoenen steekschuim scherp mes lepel plasticfolie krammen satéprikkers
Verschillende bloemen, bessen en bo els zoals hortensia, hopranken, streng met boontjes, trosjes rozenbo els, clematispluizen en amarant
MEER EN MOOIERE VRUCHTEN
Maak een pompoenrek
Heerlijk warm en kleurrijk in het herfstbos
Boerinnen in de fields of love o
POM SENSUELE
POENEN
62 Landleven | Pompoenen
MEER DAN
PAGINA’S RECEPTEN
50 culinaire inspiratie POMPOEN OP TAFEL Eet smakelijk!
POMPOENSODABROOD
TEKST Klaske Bakker FOTOGRAFIE Otto Kalkhoven
INGREDIËNTEN
300 g volkorenmeel 1 tl zout 1 tl baksoda
50 g pompoenpitten 1 tl komijnzaad ¼ tl kurkuma ¼ tl gemalen witte peper 1 ei 300 ml karnemelk (of 100 g yoghurt en 200 ml melk)
300 g pompoenpuree, afgekoeld
BEREIDINGSWIJ ZE
Verwarm de oven voor op 220 graden. Als je het brood in een gietijzeren pan bakt, laat deze dan gelijk mee verwarmen. Zeef het meel, het zout en de baksoda boven een kom. Voeg de pompoenpitten en de specerijen toe en roer door. Kluts in een andere kom het ei los met wat karnemelk. Roer de pompoenpuree door de bloem. Voeg er vervolgens al roerend met een houten lepel de rest van de karnemelk aan toe. Als het te droog blijft, voeg dan nog een scheutje extra toe. Meng tot een samenhangend deeg; je hoeft niet te kneden, alleen mengen is voldoende. Maak er een ronde broodvorm van. Haal de inmiddels hete pan uit de oven en leg hier een (verkreukeld) vel bakpapier in. Leg voorzichtig het brood erin en maak met een scherp mes twee inkervingen. Bestrooi met nog wat extra pompoenpitten. Plaats het deksel op de pan en zet het geheel terug in de oven. Bak het brood vijftien minuten. Draai dan de temperatuur wat lager, naar 180-200 graden, en bak nog zo’n twintig tot dertig minuten. Haal zo’n tien minuten voor het einde het deksel van de pan, zodat het brood een mooie kleur kan krijgen. Eet dit brood het liefst dezelfde dag, dan is het het lekkerst.
