Landleven Zaaien

Circulair:

Zaad van eigen plant

Koude bak en zaaiwiel MAKEN:

kiemen, verspenen

Inhoud

Stap voor stap Voorzaaien

Met het zaaiseizoen voor de deur is het tĳd om de zaaikennis weer eens goed af te stoffen. Wat zĳn de makkelĳkste zaaiplanten? Hoe diep moet het zaad? Diana Stek loodst je stap voor stap door het proces van zaadje tot gezonde groente en bloeiende plant.

Zaa d kiezen

Wil je een tuin vol bloemen, of maandenlang eten uit eigen tuin? Beide kunnen prima worden bereikt met zaaien. Eenjarigen moeten in korte tĳd kiemen, groeien, bloeien en weer nieuw zaad zetten en daarom zĳn het vaak planten die makkelĳk gezaaid kunnen worden. Heel kritisch zĳn kunnen ze zich niet permitteren. Over het algemeen zĳn dit dus ook soorten die redelĳk makkelĳk resultaat geven. Veel groentes zĳn tweejarig: ze zetten pas in het tweede jaar zaad, maar van de oogst kun je al in het eerste jaar genieten en ze zĳn eenvoudig zelf te zaaien. Voor beginnende zaaiers boek je hiermee het makkelĳkst succes.

Stap 1

Stap 2

Lees de instructies

Op de achterkant van een zaadzakje is veel informatie te vinden. Wanneer kan er worden gezaaid, waar moet er worden gezaaid en hoe lang duurt het voor een zaadje kiemt? Voor een grotere kans op succes volg je de aanwĳzingen.

Tekst Diana Stek en Angela Groenbos Fotografie Otto Kalkhoven

Tekst Diana Stek en Angela Groenbos

Onder invloed van water enlicht

Het belangrĳkste van zaaien vindt plaats net ná het zaaien: het kiemen. In het zaadje is al een heel plantje aanwezig en bĳ het kiemen gaat dat zich ontwikkelen. Warm of koud, licht of donker: niet elk zaadje kiemt gelĳk.

Kiemen

Een zaadje wordt gevormd aan de plant, op de plek waar eerst een bloem zat en waar een vrucht is ontstaan. In het zaadje is de basis voor de volgende plant al aanwezig: een piepklein kiemplantje met een wortel, een stengel en twee kiemblaadjes. Veel zaden kennen kiemrust: het zaad wacht op de juiste omstandigheden voor het gaat kiemen. Dat kan het doormaken van een koudeperiode zĳn, met daarna een hogere temperatuur. Ook de hoeveelheid licht is van invloed op het kiemen. Om het kiemproces te laten starten is allereerst water nodig. De zaadhuid neemt het water op en de zaadlobben – het binnenste deel van het zaad zonder de kiem – zwellen op. Daardoor barst de zaadhuid open en kan het worteltje van het kiemplantje naar buiten. Het worteltje gaat groeien. Daarna gaat de stengel ontwikkelen. Voor dit hele proces worden voedingsstoffen gebruikt die in de zaadlobben opgeslagen waren. Zodra de eerste blaadjes ontstaan, kan het kiemplantje met behulp van licht zelf voedingsstoffen aanmaken en is de kieming succesvol.

Warm of koud?

Het lĳkt soms alsof alle zaden het liefst in een subtropisch temperatuurtje in de kas tot kieming komen. Toch hebben zaden heel verschillende behoeftes. Koudekiemers: hebben een periode van kou nodig voor ze kiemen. Binnen voorgezaaid komen ze maar moeizaam op en groeien ze niet uit tot volle, stevige planten. De beste manier om koudekiemers te zaaien is om ze in zaaitrays te zaaien en deze vervolgens buiten neer te zetten. Dit kan al in het najaar, of in de winter. Bescherm de planten wel tegen muizenvraat. De bekendste koudekiemers komen uit de familie Ranunculaceae, waar heel veel plantensoorten onder vallen. Om een paar te noemen: akoniet, ridderspoor, helleborus en anemoon. Veel struiken en bomen zĳn ook koudekiemers. Veldsla en tuinbonen zĳn geen koudekiemers, maar groentes die al bĳ lage temperaturen kiemen. Ze zĳn al vanaf half januari te telen.

INGOEDE AARDE

Zaaigrond, potgrond, tuinturf, bemeste tuinaarde, compost: het tuincentrum ligt vol zakken met donkere materie waar plantjes in gedĳen. Maar wat gebruik je om in te zaaien?

Grond, aarde, compost:

Het is een allemaal medium. Medium heeft in dit geval niets te maken met paranormale zaken: het is een sjiek woord voor de drager waarin je kunt zaaien en waarin planten kunnen leven en groeien. Er zĳn voor zaaien verschillende media te kiezen, ieder met zĳn voor- en nadelen.

Tekst Angela Groenbos

LANDLEVEN SPECIALS

Mis niets van Landleven met Landleven-specials. Van bakken tot handwerken en van tuintips tot doe-het-zelfprojecten. Nu maar liefst 6 specials in het abonnement!