“จับใจ...โฮโลแกรม เต็มไปด้วยนัยยะที่พาดพิงงานวรรณกรรม คลาสสิกทั้งหลาย แต่มิสเตอร์เอกเกอร์สได้หยิบเทคนิคการเล่าแบบที่มี กลิ่นของ เฮมิงเวย์ แต่ไม่หนักเท่า มาใช้ในการถ่ายทอดเรื่องราวของ เขา...เขาแสดงให้เห็นในเรื่อง โฮโลแกรม ว่าถนัดวิธีเขียนแบบเก่า ไม่ แพ้กับที่เขาเป็นผู้บุกเบิกแนวทางการเขียนแบบใหม่อย่างในเรื่อง A HEARTBREAKING WORK OF STAGGERING GENIUS...เรื่องราวโศก เศร้าแกมตลกที่เป็นเหมือนความฝัน (ของอลัน) ที่จริงแล้วกลับกลาย เป็นนิยายเชิงเปรียบที่แสดงให้เห็นถึงความผิดหวังของชนชั้นกลางใน อเมริกา ถึงความทุกข์ยากที่แรงงานว่างงานกับผู้ประกอบการรายย่อย ต้องเผชิญในโลกยุคโลกาภิวฒ ั น์นี้ ทีซ่ งึ่ งานหลายงานตกไปอยูใ่ นมือของ ชาติอนื่ ...ต้องขอบคุณความสามารถไม่ธรรมดาของเอกเกอร์สทีส่ ามารถ เข้าถึงอารมณ์ของตัวละคร และถ่ายทอดออกมาได้ครบทุกความรู้สึก ท�ำให้เราติดอยู่ในโลกของอลันทันที แถมยังเอาใจช่วยให้เขาสามารถ ชนะใจกษัตริย์ได้ ให้ชีวิตเขาดีขึ้น...เป็นเรื่องเล่าเกี่ยวกับประสบการณ์ โหดร้ายของชายคนหนึ่ง ที่นอกจากจะสนุกสนานและกระแทกใจเต็มๆ แล้ว ยังเป็นเหมือนบันทึกภาพถ่ายดิจิตอลสีสันสดใสของยุคเราด้วย” - มิชิโกะ คาคุทานิ (The New York Times) “ท�ำไมนักเขียนนิยายอังกฤษถึงไม่สามารถเล่าเรื่องให้เฉียบคมแบบเดฟ เอกเกอร์ส น่าประทับใจอย่างยิ่ง...เดินเรื่องฉับไวโดยไม่ลดความเร็วลง เอกเกอร์สนัน้ จัดเป็นนักเขียนฝีมอื ฉกาจ ส่วนนิยายทีเ่ ปีย่ มทัง้ ชัน้ เชิงและ ปัญญาเล่มนี้ก็แทบจะเป็นเล่มที่ดีที่สุดของเขาทีเดียว” - Mail on Sunday “ปราดเปรื่อง เอกเกอร์สแสดงให้เห็นว่าการบรรยายถึงโลกยุคใหม่ด้วย ความสุขุมและชัดเจนคือวิธีบรรยายที่ดีที่สุด” - Sunday Telegraph
“จับใจ” - The Times “หนังสือที่ดีที่สุดของเอกเกอร์ส เอ่ยถึงเรื่องการเมืองแต่ไม่ยัดเยียด แนวคิดใด…ไม่เน้นแนวคิดแต่เน้นความเป็นมนุษย์ เน้นเรื่องจิตวิทยา มากกว่านิยายเล่มไหนๆ ของเอกเกอร์ส” - London Review of Books “สุดยอดงานเขียนสไตล์แซมมวล บัคเก็ต” - Daily Telegraph “เข้มข้นและเปี่ยมมนุษยธรรมขั้นสุด” - Lady “ซับซ้อน ตรึงอารมณ์ เล่าได้เห็นภาพอย่างมีชั้นเชิง” - The Times Literary Supplement “สไตล์การเขียนของเอกเกอร์สนั้นเปิดเปลือยโปร่งโล่ง ดุจท้องฟ้าเหนือ ทะเลทราย กระทั่งบทสนทนาของตัวละครก็ไม่ใส่เครื่องหมายค�ำพูด และถ้าว่ากันถึงบทบรรยาย ก็มีนักเขียนไม่ก่ีคนที่สามารถสร้างอุปมาได้ อย่างที่เขาท�ำ...ท่ามกลางงานประพันธ์อันสวยหรูทั้งหลาย ความใส่ใจที่ เขามีต่อตัวละครนี้สามารถมองเห็นได้ชัดเจนจริงๆ” - Evening Standard “สามารถส่งผ่านธรรมเนียมการเขียนอันเปิดเผยโล่งโจ้งที่ตกทอดจาก เฮมิงเวย์มาสู่จดหมายอเมริกัน ...สมแล้วที่เป็นงานวรรณกรรมที่มีความ ส�ำคัญเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ” - Daily Telegraph
“เอกเกอร์สจัดเป็นเจ้าชายในหมู่ชายหลายคน เมื่อกล่าวถึงงาน เขียนที่สะท้อนสังคมได้อย่างลึกซึ้ง โดยรวมเอานิยายกับรายงานข่าว เข้าไว้ด้วยกัน” - Vanity Fair “ช�่ำชองและตลกร้าย...สนุกขึ้นเรื่อยๆเพราะเหตุการณ์แปลกๆ กับตัว ละครแปลกๆ และเพราะสถานการณ์ที่ให้คนแปลกหน้าไปอยู่แปลกที่” - Philadelphia Inquirer “ร้อยแก้วที่ไม่ได้มีดาษดื่นแบบของเอกเกอร์สคือความรื่นรมย์อย่างยิ่ง A Hologram for the King พิสูจน์ตัวเองแล้วว่ามีทั้งการผจญภัยเหนือ จริง ความตลกที่ไม่เหมือนคนอื่น และมีเป้าหมายในการเล่าที่แจ่มชัด” - San Jose Mercury News “เป็นงานประพันธ์ที่หายากแต่โดนใจแห่งศตวรรษของอเมริกา” - Publishers Weekly “วางไม่ลงอย่างทีส่ ดุ เอกเกอร์สเล่าเรือ่ งของอลันได้ดว้ ยวิถเี ดียวกับทอม วูลฟ์ สร้างสรรค์การเล่าทีส่ มจริงและเป็นไปได้ โดยค้นคว้าและบรรยาย เกีย่ วกับนักธุรกิจชาวอเมริกนั ทีต่ อ้ งไปท�ำงานในต่างแดน เป็นการอ่านที่ รวดเร็วและดึงดูดอย่างน่าประหลาดแถมยังมีมุขตลกให้พอได้ข�ำเบาๆ ด้วย” - Fortune “เป็นสุดยอดผลงานที่หาเสพได้ยาก เป็นผลงานพิเศษซึ่งมาถูกเวลาและ มีแก่นหลักที่กระตุ้นให้เกิดแง่คิดหลายอย่าง นิยายเล่มนี้เตือนให้เรารู้ถึง สิ่งส�ำคัญเหนืออื่นใดนั่นคือเอกเกอร์เป็นนักเขียนที่มีวิจารณญาณสูง นับ เป็นความส�ำเร็จอันโดดเด่นในสายอาชีพของเขาทีน่ า่ ทึง่ อยูแ่ ล้ว และเป็น หนังสืออ่านที่ห้ามพลาดเล่มหนึ่งเลยทีเดียว” - San Francisco Chronicle
A HOLOGRAM FOR THE KING เดฟ เอกเกอร์ส เขียน มณฑารัตน์ ทรงเผ่า แปล Copyrights for A Hologram for the King © 2012 by Dave Eggers Copyright Arranged with The Wiley Agency (UK) Ltd 17 Bedford Square, London, WC1B 3JA, England First published in Thailand: 2015 by Legend Books Publishing Co.,Ltd Thai Translation Copyright © 2015 by Montharat Songphao
พิมพ์ครั้งที่หนึ่ง กันยายน 2558 ราคา 300 บาท หมวด วรรณกรรมแปล ข้อมูลทางบรรณานุกรมของสำ�นักหอสมุดแห่งชาติ National Library of Thailand Cataloging in Publication Data เอกเกอร์ส, เดฟ. A Hologram for the King.-- ขอนแก่น : เลเจ้นด์ บุ๊คส์, 2558 328 หน้า. 1. นวนิยายอังกฤษ. I. มณฑารัตน์ ทรงเผ่า, ผู้เแปล. II. ชื่อเรื่อง. 830. ISBN 978-616-92052-2-7 บรรณาธิการบริหาร: เทพพิคฑูนญ์ เลิศฤทธิ์ธนะกุล, วิมล เลิศฤทธิ์ธนะกุล ที่ปรึกษาสำ�นักพิมพ์: ฉัตรนคร เขมาสารี บรรณาธิการและที่ปรึกษากฏหมาย: ศุภฤกษ์ เทิงสูงเนิน บรรณาธิการฝ่ายผลิต: ศิริธาดา กองภา จัดรูปเล่ม: วารยา ศุภศิริ พิสูจน์อักษร: ฤกษ์ ศุภศิริ ออกแบบปก: N.Paksanavin | Atelier EN จัดพิมพ์โดย สำ�นักพิมพ์ เลเจนด์ บุ๊คส์ 3/29 คอนโด เดอะคิทท์ พลัส ซอยนวนมินทร์ 163 แขวงนวลจันทร์ เขตบึงกุ่ม กรุงเทพฯ 10230 โทรศัพท์ 08 - 1051 - 9137, 09 - 0595 - 3027 Email : Legendbooks.publishing@gmail.com Facebook : www.facebook.com/legendbooks publishing พิมพ์ที่ ห้างหุ้นส่วนจำ�กัด เรือนแก้วการพิมพ์ 947 ถนนอรุณอมรินทร์ แขวงศิริราช แขตบางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700 โทรศัพท์ 0 - 2411 - 1523 โทรสาร 0 - 2866 - 3248 จัดจำ�หน่ายทั่วประเทศโดย บริษัท อมรินทร์ บุ๊คส์ เซ็นเตอร์ จำ�กัด 108 หมู่ 2 ถนนบางกรวย-จงถนอม ตำ�บลมหาสวัสดิ์ อำ�เภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี 11130 โทรศัพท์ 0 - 2423 - 9999 โทรสาร 0 - 2449 - 9560
ค�ำน�ำส�ำนักพิมพ์
‘A Hologram for the King’ ว่าด้วยเรื่องราวของ อลัน เคลย์ หนุ่มใหญ่ที่มีอาชีพเป็นที่ปรึกษา เขาเริ่มต้นชีวิตวัยท�ำงานด้วยการ เป็นเซลส์แมนเชิงรุก ขายกันถึงหน้าบ้านลูกค้า ก่อนจะหันเหไปท�ำงานกับ ชวินน์ ซึ่งเป็นบริษัทผลิตจักรยานที่มีส�ำนักงานอยู่ในชิคาโก วิกฤตชีวิต เริ่มเดินเข้ามาทักทายอลัน เมื่อเขามีเหตุต้องหย่ากับภรรยา และหน้าที่ การงานเริ่มเข้าสู่ทางตัน หลังจากบริษัทที่เขาเป็นที่ปรึกษาย้ายฐานการ ผลิตไปที่จีน อลันแทบจะกลายเป็นคนว่างงาน และไม่สามารถหากระทั่ง ค่าเทอมให้ลูกสาวที่ก�ำลังเรียนมหาวิทยาลัยได้ ...นอกเสียจากว่าเขาจะได้ งานใหญ่สักชิ้นและปิดดีลได้ส�ำเร็จ อลันตัดสินใจไปตายเอาดาบหน้า ตอบรับข้อเสนอจากบริษัท ชั้นน�ำด้านไอทีอย่างรีไลแอนต์ เดินทางไปซาอุดิอาระเบียเพื่อเสนอขาย ‘โครงสร้ า งพื้ น ฐานระบบเทคโนโลยี ส ารสนเทศ’ ที่ จ ะติ ด ตั้ ง ในนิ ค ม เศรษฐกิจกษัตริย์อับดุลเลาะห์ เมืองขนาดใหญ่ที่ก�ำลังสร้างและถูกคาด หวังว่าจะเป็นดูไบสอง ซึ่งเขาและทีมต้องท�ำให้กษัตริย์ประทับใจกับ ศักยภาพขององค์กร ด้วยการน�ำเสนอเทคโนโลยีอันล�้ำสมัย...การประชุม ทางไกลแบบสามมิติที่ย่นระยะทางในโลกให้ใกล้เพียงพริบตา... แต่ปัญหา ก็คือ เขาไม่รู้อะไรเกี่ยวกับประเทศนี้ นอกจากสิ่งที่บอกไว้ในไกด์บุ๊ค ไม่รู้
ขนบธรรมเนียม ไม่รู้จักผู้คน ไม่รู้ด้วยซ�้ำว่ามาท�ำอะไรกลางทะเลทราย อันร้อนระอุ มิหน�ำซ�้ำ นับวันอลันยิ่งรู้สึกว่าตัวเขาเองเริ่มไร้สมรรถภาพลง ไปทุกที ไม่ว่าจะเป็นทางกาย (อลันพบว่ามีเนื้องอกก้อนเบ้อเริ่มตรงคอ) ทางด้านการท�ำงาน (ไม่มีลูกทีมคนไหนให้ความเคารพเขาเลย) ทางด้าน ครอบครัว (อลันยังหาเงินค่าเทอมให้ลูกไม่ได้) และด้านเกี่ยวกับชีวิต (เขา พบว่าตนเองมักตัดสินใจตื้นเขิน งี่เง่า และผิดพลาดอยู่เสมอ) …ท่ามกลาง เมืองและผู้คนแปลกหน้า ท่ามกลางทะเลทรายเวิ้งว้าง อลันได้สูญเสียและ เรียนรู้บางอย่าง ที่ท�ำให้เขากล้าเผชิญหน้ากับโลกที่หมุนเร็วขึ้นใบนี้ เดฟ เอกเกอร์ส เป็นหนึ่งในนักเขียนแถวหน้าของอเมริกัน มีผล งานทั้งนวนิยาย สารคดี หนังสือเด็ก รวมกว่ายี่สิบเรื่อง หลายเล่มมีการ แปลไปแล้ ว กว่ า ยี่ สิ บ ภาษา รวมทั้ ง ได้ รั บ การซื้ อ ลิ ข สิ ท ธิ์ ไ ปสร้ า งเป็ น ภาพยนตร์ด้วย งานของเอกเกอร์สมีเอกลักษณ์ บอกเล่าอย่างเรียบง่าย ทว่ามักทิ้งตะกอนบางอย่างเอาไว้เสมอ ‘A Hologram for the King’ น�ำเสนอความย้อนแย้งของเชื้อชาติได้เป็นอย่างดี ในขณะที่ต่างชาติอย่าง อลันมองภาพฉาบฉวยว่าเมืองใหม่แห่งนี้คือดูไบสองที่จะสร้างความเจริญ ความเท่าเทียม และสร้างโอกาสใหม่ให้กับชีวิต ในขณะที่ยูเซฟ คนขับ รถชนเผ่าเบดูอินที่อลันจ้างกลับมองว่าเมืองนี้ขายฝัน ไม่ได้ท�ำอะไรไป มากกว่าการปัดทรายในผืนทราย ปัญหาที่อลันพบเจอ เหมือนเป็นเรื่องเล็กๆ เช่น พวกเขาต้องมา พรีเซนต์งานในรูปแบบสามมิติ แต่ไวไฟของเมืองนี้กลับไม่แรงพอ ท�ำให้ การค้นหาสัญญาไวไฟ กลายเป็นสัญลักษณ์ของความขัดแย้งระหว่างความ เจริญและก้าวหน้าที่นิคมเศรษฐกิจแห่งนี้ต้องการน�ำเสนอ กับความล้า หลังและอนุรักษ์นิยม นอกจากนี้เดฟ เอกเกอร์ส ยังเสียดสีคนอเมริกันที่ คิดว่าตัวเองรู้ทุกอย่างในโลก แต่จริงๆ แล้วพวกเขากลับไม่รู้อะไรเลย เสียดสีความเป็นโลกาภิวัฒน์ ว่าการที่โลกมันแคบขึ้นนั้น จริงๆ แล้วมัน ส่งผลกระทบต่อชีวิตอย่างมีนัยยะส�ำคัญอย่างไร เลเจ้นด์ บุ๊คส์ หวังว่าท่านผู้อ่านจะหลงรักความเพี้ยน และวิธี การมองโลกในมุมกลับของอลัน เคลย์ และเปิดพื้นที่ให้ผลงานเล่มอื่นๆ ของเดฟ เอกเกอร์ส ที่ส�ำนักพิมพ์จะทยอยตีพิมพ์ออกมาอย่างต่อเนื่องใน ล�ำดับถัดไป
* หมายเหตุ : การแบ่ ง วรรคย่ อ หน้ า ในหนั ง สื อ เล่ ม นี้ ทาง บรรณาธิการและนักแปลยึดตามต้นฉบับภาษาอังกฤษ เพราะตัวละครมี การเล่าเรื่องราวตัดสลับกันไปมา ในส่วนประโยคค�ำพูด เดฟ เอกเกอร์ส จะไม่ใส่เครื่องหมายอัญประกาศ แต่จะใส่เครื่องหมายยัติภังค์ไว้ด้านหน้า ประโยคเท่านัน้ ซึง่ บรรณาธิการต้องการคงตามต้นฉบับ แต่เพือ่ เลีย่ งความ สับสน จึงท�ำให้ประโยคสนทนาเป็นตัวเอน และเมือ่ ตัวละครคิด หรือกล่าว ถึงเรื่องราวในอดีต หรือมีเรื่องเล่าซ้อนเรื่องเล่า จึงจะมีการใช้เครื่องหมาย อัญประกาศใส่สลับเข้าไป การถอดเสียงชื่อตัวละครชาวเดนมาร์ก ‘Hanne - ฮานน์’ ต้อง ออกเสียงพยางค์สุดท้ายกึ่งเสียง จึงพยายามสะกดเทียบให้ใกล้เคียงกับ เสียงอ่านที่สุดเท่านั้น ส�ำนักพิมพ์เลเจ้นด์ บุ๊คส์
แด่ แดเนียล แมคสวีนีย์, รอน แฮดลีย์ และ พอล วีดา บุรุษผู้ยิ่งใหญ่ทั้งสามท่าน
ใช่ว่าเราจะเป็นที่ต้องการทุกวัน -แซมมวล บัคเก็ต
1
อลัน เคลย์ ตื่นขึ้นในเมืองญิดดะฮ์ ประเทศซาอุดิอาระเบีย วันนี้เป็นวัน ที่ 30 พฤษภาคม 2010 เขาใช้เวลาสองวันบนเครื่องบินในการเดินทางมา ที่นี่ เขาได้พบหญิงสาวคนหนึ่งที่เมืองไนโรบี ประเทศเคนยา ทั้งสอง นั่งข้างกันตลอดเวลาที่รอขึ้นเครื่อง เธอรูปร่างสูงโปร่ง มีทรวดทรงองค์ เอว สวมตุ้มหูทองคู่เล็ก ผิวแดงเรื่อขณะที่น�้ำเสียงก็ร่าเริงสดใส อลันชอบ เธอมากกว่าหลายคนที่ผ่านเข้ามาในชีวิต หลายคนที่พบเห็นทุกเมื่อเชื่อ วัน เธอเล่าว่าอาศัยอยู่ทางตอนเหนือของกรุงนิวยอร์ก ไม่ไกลจากบ้าน แถบชานเมืองบอสตันของเขาเท่าไหร่นัก หากกล้าพอ เขาคงหาทางพูดคุยกับเธอมากกว่านี้ แต่อลันกลับ เลือกขึ้นเครื่อง บินมายังกรุงริยาดฮ์ จากนั้นเดินทางต่อไปเมืองญิดดะฮ์ ชายคนหนึ่งมารับอลันที่สนามบินและขับรถไปส่งที่โรงแรมฮิลตัน
เดฟ เอกเกอร์ส
แค่เพียงคลิกเดียว อลันก็ได้เข้าห้องพักในโรงแรมฮิลตันตอนตี หนึง่ สิบสองนาที เขารีบเตรียมตัวเข้านอน อยากหลับสักหน่อย เพราะต้อง เดินทางขึ้นเหนือตอนเจ็ดโมงเช้า ใช้เวลาหนึ่งชั่วโมงเพื่อจะได้ไปถึงนิคม เศรษฐกิจกษัตริย์อับดุลเลาะห์ตอนแปดโมง เขากับทีมงานจะติดตั้งระบบ ประชุมทางไกลแบบสามมิติผ่านทางโทรศัพท์ที่นั่น จากนั้นก็จะรอเสนอ งานแด่กษัตริย์อับดุลเลาะห์เองเลย ถ้าหากพระองค์ประทับใจก็จะยอม เซ็นสัญญาวางระบบไอทีของทั้งเมืองกับทางบริษัทรีไลแอนต์ แล้วค่านาย หน้าทีอ่ ลันจะได้รบั ซึง่ เป็นตัวเลขประมาณหกหลักกลางๆ ก็จะแก้ไขปัญหา ทุกอย่างที่ถ่วงชีวิตอยู่ตอนนี้ได้ ดังนั้นอลันจ�ำเป็นต้องได้พัก ได้เตรียมตัว แต่ทว่าเขากลับนอน อยู่บนเตียงนานสี่ชั่วโมงโดยไม่ได้หลับเลย อลันคิดถึงคิต ลูกสาวซึ่งก�ำลังเรียนมหาวิทยาลัย...มหาวิทยาลัย ที่ดีแต่ค่าเล่าเรียนแพงมาก และเขาไม่มีเงินจ่ายค่าหน่วยกิตให้ลูกในฤดู ใบไม้ร่วงนี้…ไม่มีเงินเพราะเขาตัดสินใจแบบโง่เง่าต่อเนื่องกันหลายครั้งมา ตลอดทั้งชีวิต อลันไม่ได้วางแผนให้ดีและไม่มีความกล้าเวลาที่จ�ำเป็นต้อง ใช้มัน การตัดสินใจหลายๆ ครั้งของอลันเป็นการคิดตื้นเขินเกินไป การตัดสินใจหลายๆ ครั้งของเพื่อนฝูงอลันก็ล้วนแต่คิดตื้นเขิน เช่นเดียวกัน การตัดสินใจเหล่านี้ล้วนโง่เขลาและสักแต่เอาง่ายเข้าว่า แต่ตอนนั้นอลันไม่รู้หรอกว่าการตัดสินใจของเขามันคิดตื้นเขิน โง่เง่า หรือเอาง่ายเข้าว่า เขากับเพื่อนๆ ไม่รู้ว่าก�ำลังตัดสินใจในทางที่จะ ท�ำให้พวกตน หรือท�ำให้อลันมีสภาพแบบที่เป็นอยู่ตอนนี้ นั่นคือจวนล้ม 14
A Hologram for the King
ละลาย และแทบไม่มีงานท�ำ…เจ้าของบริษัทที่ปรึกษาที่ท�ำงานคนเดียว และไม่มีแม้แต่ส�ำนักงานที่บ้าน
อลันหย่ากับรูบี้แม่ของคิตแล้ว ระยะเวลาที่ทั้งคู่แยกกันนานกว่า ช่ ว งที่ อ ยู ่ ด ้ ว ยกั น เสี ย อี ก รู บี้ นั้ น แสบสุ ด สุ ด ตอนนี้ เ ธอใช้ ชี วิ ต อยู ่ ใ น แคลิฟอร์เนียและไม่เคยช่วยเหลือเรื่องการเงินของคิตเลย มหาวิทยาลัย เป็นหน้าที่ของคุณ ท�ำตัวให้เป็นผู้ชายหน่อย เธอบอกเขา ตอนนี้คิตคงจะไม่ได้เรียนมหาวิทยาลัยช่วงฤดูใบไม้ร่วง อลัน ประกาศขายบ้านแล้วแต่ยังขายไม่ออก นอกจากนั้นก็ไม่เหลือทางเลือก อะไรอีก เขาติดเงินคนมากมาย รวมถึงเงินหนึ่งหมื่นแปดพันเหรียญที่ติด ดีไซเนอร์ออกแบบจักรยานคู่หนึ่ง ซึ่งเป็นคนท�ำต้นแบบจักรยานคันใหม่ ที่คิดว่าจะผลิตขายในแถบบอสตัน เรื่องนี้ท�ำให้อลันถูกเรียกว่าไอ้โง่ เขา ติดเงินจิม หว่อง ซึ่งให้เขายืมสี่หมื่นห้าพันเหรียญมาจ่ายเป็นค่าวัสดุกับค่า เช่าโกดังงวดแรกและงวดสุดท้าย แถมยังติดเงินเพื่อนฝูงห้าหกคนตลอด จนว่าที่หุ้นส่วนอีกหกหมื่นห้าพันเหรียญ สรุปคือเขาถังแตก และกว่าจะรู้ตัวว่าไม่สามารถจ่ายค่าเล่าเรียน ให้คติ ได้ ก็สายเกินกว่าจะหาความช่วยเหลือจากทางอืน่ จะโอนเงินก็ไม่ทนั การแล้ว แต่การที่เด็กสาวสุขภาพดีอย่างคิตต้องหยุดเรียนมหาวิทยาลัย ไปหนึ่ ง ภาคการศึ ก ษาถื อ เป็ น โศกนาฏกรรมไหม...ไม่ ห รอก นี่ ไ ม่ ใช่ โศกนาฏกรรม ประวัติศาสตร์โลกอันยาวนานและทุกข์ทนคงไม่ทันสังเกต ว่าในภาคการศึกษาหนึ่ง เด็กสาวที่ฉลาดและมีความสามารถเช่นคิตหาย ไป เธอรับมือเรื่องนี้ได้อยู่แล้ว ไม่ใช่โศกนาฏกรรมอะไรเลย ไม่มีตรงไหน คล้ายโศกนาฏกรรมแม้แต่นิดเดียว
มีคนบอกว่าสิ่งที่เกิดขึ้นกับชาร์ลี ฟอลลอน ต่างหากถือเป็น 15
เดฟ เอกเกอร์ส
โศกนาฏกรรม เขาแข็งตายในทะเลสาบใกล้บ้านอลัน ทะเลสาบที่อยู่ติด กับตัวบ้านเลย ขณะนอนไม่หลับอยู่ในห้องพักของโรงแรมญิดดะฮ์ฮิลตัน อลัน นึกถึงชาร์ลี ฟอลลอน วันนั้นเขาเห็นชาร์ลีเดินลงไปในน�้ำ ขณะก�ำลังขับ รถออกจากบ้านไปยังเหมืองหิน การที่ชายอย่างชาร์ลี ฟอลลอน จะเดิน ลงไปในทะเลสาบสีด�ำส่องประกายระยับกลางเดือนกันยายน อาจเป็น เรื่องที่ดูไม่ค่อยปกติก็จริง แต่ก็ไม่ถือว่าแปลกพิสดารอะไร ชาร์ลี ฟอลลอน มักจะส่งหน้ากระดาษที่ฉีกออกมาจากหนังสือ ให้อลัน และท�ำแบบนั้นอยู่นานถึงสองปี เขาเพิ่งพบผู้ศรัทธาในแนวคิด อุตรภาพนิยมช่วงบั้นปลายของชีวิตและรู้สึกผูกพันกับคนกลุ่มนี้ เขาเห็น ว่าสถาบันเพื่อการเกษตรและการศึกษาบรู๊คฟาร์ม*อันเป็นที่ชุมนุมของ สาวกแนวคิดนี้อยู่ไม่ไกลจากที่ที่เขาและอลันอยู่ จึงเชื่อว่ามันต้องมีความ หมายบางอย่าง เขาสืบประวัติบรรพบุรุษของตนเองในบอสตัน ด้วยหวัง ว่าจะพบความเชื่อมโยงกัน แต่ก็ไม่พบอะไร ทว่าก็ยังส่งหน้ากระดาษเหล่า นั้นให้อลันพร้อมกับไฮไลต์บางข้อความไว้ คิดแบบพวกอัจฉริยะกู่ไม่กลับน่ะสิ อลันคิด อย่าส่งอะไรบ้าๆ แบบนี้มาอีก เขาเคยบอกแบบนั้น แต่ชาร์ลีกลับฉีกยิ้มและยังส่งหน้า กระดาษมาเพิ่ม ดังนั้นเมื่อเห็นชาร์ลีเดินลงในทะเลสาบบ่ายวันเสาร์ อลันจึง มองว่าเป็นแค่ความหลงใหลอันใหม่ที่ขยายวงออกไปอย่างสมเหตุสม ผลของชายผู้น้ีมีต่อผืนดิน เขาเพิ่งเดินลงไปที่ความลึกระดับข้อเท้า เท่านั้นเองตอนอลันขับรถผ่านไปวันนั้น * Brook Farm Institute of Agriculture and Education เป็นศูนย์กลางการทดลอง การใช้ชวี ติ แบบสหคามประชาชนในอเมริกา ช่วงทศวรรษ 1840 ก่อตัง้ โดยจอร์จ ริบลีย์กับภรรยา ซึ่งทั้งคู่เป็นชาวคริสต์นิกายยูนิทาเรียนที่เชื่อว่ามีพระเจ้าเพียงองค์เดียว โดยส่วนหนึ่งได้รับแรงบันดาลใจจากแนวคิดอุตรภาพนิยม ซึ่งเป็นแนวคิดปรัชญาเชิง ศาสนาและวัฒนธรรมในนิวอิงแลนด์ 16
2
อลันสายแล้ว ตอนตื่นขึ้นมาในโรงแรมญิดดะฮ์ฮิลตัน ตอนนี้แปดโมง สิบห้านาที แต่เขาเพิ่งหลับไปหลังตีห้านี่เอง
เขานัดคนไว้ที่นิคมเศรษฐกิจกษัตริย์อับดุลเลาะห์ตอนแปดโมง เช้า ซึ่งที่นั่นอยู่ห่างไปอย่างน้อยหนึ่งชั่วโมง กว่าจะอาบน�้ำแต่งตัวและหา รถไปที่นั่นได้ก็คงปาเข้าไปสิบโมง เขาจะไปสายสองชั่วโมงตั้งแต่วันแรก ของการท�ำงานที่นี่ เขามันโง่ ยิ่งนานก็ยิ่งโง่มากขึ้นทุกปี อลันลองโทร.เข้ามือถือเคลีย์ เธอรับสายด้วยน�้ำเสียงแหบพร่า หากเป็นช่วงเวลาอื่น หรือถ้าหันเหเส้นทางไปยังช่วงเวลาที่เขาเด็กกว่านี้ และเธอโตกว่านี้ รวมถึงเป็นช่วงทีท่ งั้ คูโ่ ง่พอทีจ่ ะลอง เขากับเคลียค์ งลงเอย กันในแบบทีเ่ ลวร้ายมาก - ฮัลโหล อลัน! ที่นี่สวยมากเลย ก็อาจจะไม่สวยหรอกนะ แต่
เดฟ เอกเกอร์ส
เห็นว่าคุณยังไม่มาน่ะ อลันอธิบาย ไม่ได้โกหก เพราะไม่สามารถรวบรวมพลังที่ต้องใช้ สร้างเรื่องได้อีกต่อไปแล้ว - อ้อ ไม่ต้องเป็นห่วงหรอกนะ เธอพูดพร้อมกับหัวเราะน้อยๆ เสียงหัวเราะแบบนีบ้ อกเป็นนัยให้รวู้ า่ เธอคงได้ดมื่ ด�ำ่ กับชีวติ แสนวิเศษอัน เต็มไปด้วยสิ่งน่าอภิรมย์อยู่ตลอดเวลา เราเพิ่งจะเตรียมสถานที่เอง แต่ คุณต้องหารถเองนะ มีใครรู้บ้างไหมว่าอลันจะมาที่นี่ได้ยังไง? ดูเหมือนเธอก�ำลังตะโกนถามคนอื่นในทีม สถานที่นั้นดูท่าจะ เวิ้งว้าง อลันนึกภาพที่โล่งกว้างมืดสลัว คนหนุ่มสาวสามคนถือเทียน รอ คอยเขากับโคมไฟ
- เขาเช่ารถไม่ได้ เธอบอกคนเหล่านั้น จากนั้นก็หันมาพูดกับอลัน คุณเช่ารถได้หรือเปล่า อลัน? - ผมจะหาทางดู เขาตอบ
อลันโทร.ลงไปที่ล็อบบี้ - สวัสดี ผมอลัน เคลย์นะ คุณชื่ออะไรครับ?” เขาถามชื่อคนหลายคน เป็นนิสัยที่โจ ทริโวลี ปลูกฝังไว้สมัย ท�ำงานที่บริษัทฟุลเลอร์บรัช ต้องถามชื่อนะ แล้วทวนชื่อด้วย ถ้าเราจ�ำชื่อ คนได้ คนก็จะจ�ำเราได้ เสมียนที่รับสายบอกว่าเขาชื่อเอ็ดเวิร์ด - เอ็ดเวิร์ดหรือ? - ครับท่าน ผมชื่อเอ็ดเวิร์ด มีอะไรให้รับใช้ครับ - คุณมาจากไหนหรือเอ็ดเวิร์ด? - จาการ์ตา อินโดนีเซียครับ - อา...จาการ์ตา แต่แล้วอลันก็นึกได้ว่าเขาไม่รู้จะพูดอะไรถึง จาการ์ตา เพราะไม่มีความรู้อะไรเกี่ยวกับเมืองนี้เลย 18
A Hologram for the King
- เอ็ดเวิร์ด ถ้าผมอยากจะเช่ารถผ่านทางโรงแรมคุณคิดว่ายังไง - ท่านมีใบขับขี่สากลหรือเปล่าครับ? - ไม่มี - ถ้าอย่างนั้นผมก็คิดว่าท่านไม่ควรเช่าครับ อลันเลยโทร.หากองเซียจ* จากนั้นก็อธิบายว่าต้องการคนขับรถ พาไปยังนิคมเศรษฐกิจกษัตริย์อับดุลเลาะห์ - เรื่องนี้ต้องขอเวลาสักครู่นะครับ กองเซียจบอก ส�ำเนียงของเขาไม่ใช่ส�ำเนียงแบบซาอุฯ เห็นได้ชัดว่าในโรงแรม ซาอุฯ นี้ไม่มีชาวซาอุฯ ท�ำงานอยู่เลย อลันก็เดาไว้ประมาณนี้แหละ ที่ไหน ก็แทบไม่มีคนซาอุฯ ท�ำงานหรอก มีคนเคยบอกเขาแบบนี้ ที่นี่น�ำเข้า แรงงานจากทั่วโลก - เราต้องหาคนที่เหมาะจะขับรถให้ท่านครับ กองเซียจกล่าว - โทร.เรียกแท็กซี่เอาไม่ได้หรือ? - ไม่ได้ครับท่าน อลันเริ่มหงุดหงิด แต่นี่เป็นเรื่องวุ่นวายที่เขาก่อเอง จึงกล่าว ขอบคุณอีกฝ่ายแล้ววางสาย เพราะรู้ว่าในกรุงญิดดะฮ์หรือกรุงริยาดฮ์นี้ เราจะเที่ยวเรียกแท็กซี่เองง่ายๆ ไม่ได้ อย่างน้อยในหนังสือน�ำเที่ยวก็บอก ไว้แบบนั้น กล่าวคือทุกอย่างล้วนได้รับการบิดเบือนเกินจริงเมื่อต้อง สาธยายถึงอันตรายในซาอุฯ ให้นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติฟัง กระทรวง การต่างประเทศของอมริกาก็ระบุให้ประเทศซาอุฯ เป็นประเทศที่ต้องมี การระวังภัยสูงสุด การลักพาตัวไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้ อลันอาจถูกจับ ไปขายให้กับกลุ่มอัลกออิดะฮ์ หรือจับไปเรียกค่าไถ่ หรือพาตัวข้ามแดน ไปประเทศอื่น ทว่าอลันไม่เคยรู้สึกอันตรายเลยไม่ว่าจะไปไหน งานของ เขาเคยท�ำให้ต้องไปเมืองฮัวเรซในเม็กซิโกช่วงปีเก้าศูนย์ สาธารณรัฐ * พนักงานต้อนรับในโรงแรมที่พูดได้หลายภาษา ท�ำหน้าที่หิ้วกระเป๋าและเปิดประตู 19
เดฟ เอกเกอร์ส
กัวเตมาลาช่วงปีแปดศูนย์
เสียงโทรศัพท์ดังขึ้น - เราหาคนขับรถให้ท่านได้แล้วครับ จะให้มารับกี่โมงครับ? - เร็วที่สุดเท่าที่จะมาได้ - เขาจะมาถึงที่นี่ภายในสิบสองนาทีครับ
อลันอาบน�้ำและโกนเคราที่ขึ้นตรงคอเป็นหย่อมๆ จากนั้นก็สวม เสื้อกล้าม เสื้อเชิ้ตผ่าหน้าสีขาว กางเกงสีกากี รองเท้าคัทชูเปิดส้น และ ถุงเท้าสีน�้ำตาล มีคนเคยบอกว่าให้แต่งตัวเหมือนนักธุรกิจชาวอเมริกันก็ พอ เคยมีเรื่องเล่าเชิงเตือนเกี่ยวกับชาวตะวันตกที่กระตือรือร้นเกินเหตุ จนถึงขั้นสวมผ้าโพกศีรษะกับเสื้อยาวแบบชาวมุสลิม พยายามท�ำตัว กลมกลืน ลงทุนลงแรง ทว่าความพยายามนี้กลับไม่ได้รับการชื่นชมแต่ อย่างใด ขณะก�ำลังจัดปกเสื้อ อลันก็คล�ำถูกก้อนเนื้อที่คอซึ่งเขาพบครั้ง แรกเมื่อเดือนก่อน ก้อนนี้มีขนาดเท่าลูกกอล์ฟและปูดขึ้นตรงบริเวณแนว สันหลัง ลักษณะคล้ายกระดูกอ่อน บางวันเขาก็คดิ ว่ามันเป็นส่วนหนึง่ ของ กระดูกสันหลัง ก็มนั จะเป็นอะไรไปได้อกี เล่า เป็นเนื้องอกไงล่ะ ก้อนเนื้อแบบนี้ โผล่ตรงแนวสันหลังแบบนี้ ต้องเป็นก้อนที่ลาม ได้และอันตรายมาก ช่วงหลังเขามีอาการมึนงงและเคลื่อนไหวเงอะงะ และมันก็สมเหตุผลอย่างมากและน่ากลัวพอที่จะคิดว่ามีบางอย่างก�ำลัง เติบโตอยู่ที่นั่น ก�ำลังกัดกินเขา ก�ำลังดูดพลังชีวิตออกไป และบีบคั้นเอา ความเฉียบคมและความมุ่งมั่นให้ไหลออกจากตัวเขาจนหมดสิ้น อลันตั้งใจจะไปหาที่รักษา แต่ก็ยังไม่ได้ไป หมอคงผ่าอะไรแบบ 20
A Hologram for the King
นี้ให้ไม่ได้ แต่อลันก็ไม่อยากฉายรังสี ไม่อยากศีรษะล้าน ไม่เอาหรอก เขา มีเคล็ดลับอยู่ว่าให้แตะมันบ้างนานๆ ครั้ง ส�ำรวจอาการที่เกิดจากก้อนนี้ จับดูอีกหน่อย แล้วก็ไม่ท�ำอะไรเพิ่มอีก
อลันเตรียมตัวพร้อมภายในเวลาสิบสองนาที เขาโทร.บอกเคลีย์ - ผมจะออกจากโรงแรมแล้วนะ - ดีค่ะ ตอนคุณมาถึงที่นี่เราคงเตรียมทุกอย่างเสร็จพอดี
ทีมงานสามารถไปที่นั่นโดยไม่มีเขาได้ สามารถเตรียมสถานที่ โดยไม่มีเขาได้ แล้วจะมาที่นี่ท�ำไมกัน เหตุผลที่มีล้วนหลอกลวงแต่ก็พา เขามาที่นี่ ข้อแรกคืออลันแก่กว่าสมาชิกทุกคนในทีม ทั้งหมดล้วนเป็นแค่ เด็ก เด็กจริงๆ ไม่มีใครอายุเกินสามสิบสักคน ข้อสองคือเขาเคยรู้จักกับ หลานของกษัตริยอ์ บั ดุลเลาะห์ตอนทีท่ งั้ คูท่ ำ� งานอยูใ่ นบริษทั ผลิตพลาสติก ช่วงกลางยุคเก้าศูนย์ ซึ่งเอริก อิงก์วอล รองประธานรีไลแอนต์ในนิวยอร์ก รู้สึกว่านี่เป็นเส้นสายที่ดีพอจะได้รับความสนใจจากกษัตริย์อย่างแน่นอน ซึ่งมันอาจจะไม่จริงก็ได้ แต่อลันก็เลือกที่จะไม่เปลี่ยนใจใคร อลันยินดีที่ได้ท�ำงาน เขาต้องการงาน ระยะเวลาราวสิบแปด เดือนก่อนอิงก์วอลจะโทร.มานั้นท�ำให้เขาเสียความมั่นใจในตนเองไปหมด การยื่นขอคืนภาษีเงินได้เป็นเงินสองหมื่นสองพันสามร้อยห้าสิบเหรียญ คือประสบการณ์ที่เขาไม่เคยคาดคิดมาก่อนว่าจะได้พบเจอตอนอายุเท่านี้ เขารับงานให้ค�ำปรึกษาจากที่บ้านมานานเจ็ดปีแล้ว รายรับที่ได้นั้นน้อย ลงทุกปี ไม่มีใครจับจ่ายใช้เงิน ทั้งที่ห้าปีก่อนธุรกิจก็ยังถือว่าดี เพื่อนฝูง เก่าแก่หางานให้ โดยอลันก็ท�ำตัวเป็นประโยชน์ต่อทุกคน เขาจะพาทุก คนไปพบบรรดาผูค้ า้ ทีร่ จู้ กั ใช้เส้นสาย เจรจาต่อรอง และตัดสิง่ ทีไ่ ม่จ�ำเป็น ทิ้งไป ตอนนั้นเขารู้สึกว่าตัวเองมีค่า 21
เดฟ เอกเกอร์ส
ตอนนี้อลันอายุห้าสิบสี่แล้ว และได้รับความสนใจจากบริษัทใน อเมริกาไม่ต่างจากเครื่องบินที่สร้างจากดินโคลน เขาไม่สามารถหางาน ท�ำได้ ไม่สามารถหาลูกค้ามาเซ็นสัญญาได้ เขาย้ายงานจากบริษัทผู้ผลิต จักรยานยี่ห้อชวินน์ไปอยู่กับฮัฟฟี่ จากนั้นก็ฟรอนเทียร์ ก่อนจะมาท�ำ บริษัทที่ปรึกษาอลัน เคลย์ และจบด้วยการนั่งอยู่บ้านดูดีวีดีการแข่งเบส บอลทีมเรดซ็อกซ์ที่ชนะเลิศการแข่งขันแบบซีรีย์เมื่อปี 2004 กับ 2007 เป็นเกมที่ทีมตีลูกโฮมรันได้สี่ครั้งติดต่อกันขณะแข่งขันกับทีมแยงกี้ เมื่อ วันที่ 22 เมษายน 2007 เขาดูเทปยาวสี่นาทีครึ่งนี้มาไม่รู้กี่ร้อยครั้งแล้ว ทว่าแต่ละครั้งที่ได้ดูก็ยังท�ำให้เขามีความสุขเสมอ มันท�ำให้อลันรู้สึกถึง ความถูกต้อง รู้สึกถึงระเบียบ มันคือชัยชนะที่ใครก็ไม่มีวันพรากไปได้ อลันโทร.หากองเซียจ - รถมาหรือยัง? - ขอประทานโทษครับ รถจะมาสายหน่อย - คุณใช่คนที่มาจากจาการ์ตาหรือเปล่า? - ใช่ครับ - เอ็ดเวิร์ดใช่ไหม? - ครับ - หวัดดีอีกทีนะเอ็ดเวิร์ด อีกนานแค่ไหนกว่ารถจะมา? - อีกยี่สิบนาทีครับ ให้ผมส่งอาหารขึ้นไปให้ท่านก่อนไหม อลันเดินไปที่หน้าต่างแล้วมองออกไป ทะเลแดงเงียบสงบ ไม่มี อะไรผิดสังเกตเมื่อมองจากความสูงขนาดนี้ มีทางหลวงกว้างหกเลนเลียบ หาดอยู่เส้นหนึ่ง และมีชายสวมชุดขาวสามคนตกปลากันอยู่ตรงท่าเรือ เมือ่ มองระเบียงห้องข้างๆ อลันเห็นเงาตัวเองสะท้อนอยูใ่ นกระจก รูปร่างหน้าตาของเขาก็เหมือนผู้ชายธรรมดาทั่วไป ถ้าโกนหนวดแล้วแต่ง 22
A Hologram for the King
เนื้อแต่งตัวหน่อย ก็นับว่าพอจะดูได้อยู่ แต่ตรงใต้คิ้วเขาเริ่มมีรอยคล�้ำ ดวงตาเริ่มซูบโหลจนผู้คนสังเกตเห็นได้ ตอนไปงานเลี้ยงรุ่นมัธยมปลาย ครั้งล่าสุด อดีตนักกีฬาฟุตบอลที่อลันชังน�้ำหน้าบอกว่า อลัน เคลย์ นาย ดูเหม่อลอยตลอดเวลาเลย นายเป็นอะไรไป ลมกระโชกแรงพัดมาจากทะเล มีเรือบรรทุกตู้คอนเทนเนอร์ล�ำ หนึ่งแล่นอยู่ไกลๆ แล้วก็มีเรือล�ำอื่นแล่นมาตรงนั้นบ้างตรงนี้บ้าง ล�ำเล็ก อย่างกับของเล่น บนเที่ยวบินจากบอสตันมุ่งหน้าสู่ลอนดอนอลันนั่งติดกับผู้ชาย คนหนึ่ง ชายผู้นี้ดื่มยินกับโทนิกและพูดคนเดียวไม่หยุด ช่วงแรกมันก็ดีอยู่หรอก ใช่ไหม? เขาเริ่ม นานแค่ไหนนะ? ราว สามสิบปีได้หรือเปล่า หรืออาจจะยี่สิบ ยี่สิบสองปี แต่มันก็จบแล้ว จบ แบบไม่ต้องสงสัย ตอนนี้เราต้องเตรียมพร้อมที่จะร่วมมือกับยุโรปตะวัน ตกในยุคของการท่องเทีย่ วและการค้า ใจความหลักทีช่ ายบนเครือ่ งบินพูด เป็นแบบนี้หรือเปล่า ก็ท�ำนองนี้ละนะ หมอนั่นไม่ยอมหุบปาก แล้วเครื่องดื่มก็มีมาเพิ่มตลอด เรากลายเป็นชนชาติแมวเลี้ยงไปแล้ว เป็นชนชาติของพวกชอบ สงสัย ชอบกังวล ชอบคิดมาก โชคดีที่คนพวกนี้ไม่ใช่คนอเมริกันรุ่นที่มา ตั้งรกรากที่ประเทศนี้ แต่เป็นคนละสายพันธุ์กันเลย! พวกนั้นเขาเดินทาง ข้ามประเทศด้วยรถลากที่ล้อเป็นไม้! ระหว่างทางก็มีผู้คนล้มตาย แถมยัง แทบไม่ได้หยุดพักทีไ่ หน สมัยนัน้ เขาใช้วธิ ใี ครตายก็ฝงั แล้วก็เดินทางกันต่อ ชายทีเ่ มาและอาจมีภาวะแปรปรวนผูน้ กี้ เ็ หมือนอลันนีแ่ หละ เกิด มาในแวดวงการผลิต แต่ตอนหลังกลับมาหลงอยู่ในโลกที่แทบไม่มีอะไร ข้องเกี่ยวกับการประดิษฐ์สิ่งต่างๆ เลย เขาดื่มยินกับโทนิกอย่างกับอาบ แถมยังดื่มหมดด้วย ชายคนนี้ก�ำลังเดินทางไปฝรั่งเศส ไปใช้ชีวิตตอน เกษียณใกล้กับเมืองนีซ ในบ้านหลังเล็กที่พ่อเขาสร้างไว้หลังสงครามโลก 23
เดฟ เอกเกอร์ส
ครั้งที่สอง เรื่องก็มีแค่นี้ อลันสร้างความสนุกให้อีกฝ่าย ทั้งสองเปรียบเทียบความคิดกัน บางอย่างเกี่ยวกับจีน เกาหลี คุยเรื่องการผลิตเครื่องนุ่งห่มในเวียดนาม เรื่องความรุ่งเรืองและความตกต�่ำของวงการอุตสาหกรรมสิ่งทอในไฮติ เรื่องราคาห้องพักชั้นดีที่เมืองไฮเดอราบัดในอินเดีย อลันใช้เวลาสองสาม ทศวรรษไปกับจักรยาน จากนั้นก็ไปท�ำงานอื่นราวสิบกว่าอย่าง หรืองาน ที่น่าเบื่อต่างๆ เช่น ไปเป็นที่ปรึกษา ไปช่วยบริษัทต่างๆ แข่งขันธุรกิจโดย อาศัยความมีประสิทธิภาพแบบไร้การประนีประนอม อาศัยหุน่ ยนต์ อาศัย การผลิตแบบประหยัดต้นทุนมากที่สุด อะไรท�ำนองนั้น แต่เมื่อเวลาผ่าน ไป งานส�ำหรับคนอย่างเขาก็มลี ดน้อยลงทุกปี ผูค้ นเลิกผลิตสินค้าบนแผ่น ดินอเมริกาแล้ว เขากับคนอื่นจะเอาอะไรไปแย้งให้คนมาใช้เงินที่แพงกว่า ในเอเชียห้าถึงสิบเท่าได้ล่ะ หรือเมื่อค่าแรงในเอเชียเพิ่มสูงขึ้นจนถึงระดับ ที่ไม่สามารถป้องกันได้ สมมติว่าอยู่ที่ห้าเหรียญต่อชั่วโมงละกัน มันก็ยัง มีประเทศในแอฟริกาอีก คนจีนหันไปผลิตรองเท้ากีฬาในไนจีเรียกันแล้ว แจ๊ค เวลช์*บอกว่าการผลิตควรเป็นเหมือนเรือที่แล่นแบบไม่มีหยุด ต้อง เดินทางรอบโลกเพื่อหาเงื่อนไขที่ถูกที่สุดมาให้ได้ ซึ่งดูเหมือนว่าโลกจะรับ ฟังค�ำนี้ของเขา ผู้ชายบนเครื่องโวยวายทักท้วง สถานที่ผลิตควรเป็นเรื่อง ที่คนให้ความส�ำคัญสิ! ทว่าอลันไม่อยากสิ้นหวัง และไม่อยากถูกลากไปยุ่งกับความคับ ข้องใจของเพื่อนร่วมแถวที่นั่งคนนี้ อลันเป็นคนมองโลกในแง่ดี ว่าไหม? หมอนั่นบอกว่าเขาเป็นคนประเภท คับข้องใจ นี่เป็นค�ำที่ชายคนนั้นใช้ซ�้ำ แล้วซ�้ำอีก เป็นมุขตลกฝืด มุขตลกหรือ! ชายผู้น้ันร้อง ผมเคยได้ยินตอน อยู่ที่ฝรั่งเศส อังกฤษ สเปน แล้วก็รัสเซีย! ผู้คนต่างพากันบ่นถึงรัฐบาลที่ ชวนให้สิ้นหวังของตน บ่นถึงประเทศที่พินาศเป็นชิ้นๆ ชนิดไม่อาจหวน * หนึ่งในซีอีโอชาวอเมริกันที่ประสบความส�ำเร็จและมีชื่อเสียงไปทั่วโลก เวลซ์เคย เป็นผูบ้ ริหารบริษทั เจเนอรัล อิเล็กทริก (GE) กล่าวได้วา่ ไม่มหี นังสือเกีย่ วกับซีอโี อเล่ม ไหนที่ไม่อ้างอิงแนวคิดและวิธีบริหารจัดการของเขา 24
A Hologram for the King
กลับมาได้ อิตาลีก็ด้วย! ความเจ็บปวดหรือการคาดเดาว่าจะถูกปฏิเสธมี เต็มไปหมดทุกที่และตอนนี้มันก็มาอยู่กับเรา ค�ำพูดเย้ยหยันเสียดสีนั้นน่ะ ผมสาบานกับพระเจ้าได้เลยว่า มันคือฆาตกร คือสัญญาณทีบ่ อกให้รวู้ า่ เรา ก�ำลังตกต�่ำโดยไม่สามารถลุกขึ้นมาได้! เรื่องพวกนี้อลันเคยได้ยินมาก่อนและไม่อยากจะได้ยินอีกต่อไป แล้ว เขาหยิบหูฟังขึ้นสวมแล้วดูหนังไปตลอดการเดินทางที่เหลือ อลันเดินออกจากระเบียงและกลับเข้ามายังห้องพักทีม่ ดื และเย็น เขาคิดถึงบ้าน ไม่รู้ว่าตอนนี้ใครอยู่ที่บ้าน ใครนะที่จะผ่านเข้ามา หยิบจับนั่นนี่ แล้วจากไป บ้านของเขาก�ำลังประกาศขาย...ประกาศขายมาสีเ่ ดือนแล้ว นัน่ ใช่ทะเลสาบที่มีคนแข็งตายหรือเปล่า? เรื่องเดียวที่ท�ำให้รูบี้โทรหาอลันได้คือเรื่องบ้าน ขายได้หรือยัง? เธอต้องการเงินและคิดว่าอดีตสามีอาจขายบ้านได้แล้ว แต่อุบเป็นความ ลับไว้ ถ้าขายได้เธอก็รู้เองนั่นละ อินเทอร์เน็ตอะไรก็มี เขาบอกเธอ จาก นั้นก็วางสายก่อนที่อีกฝ่ายจะร้องตะโกน มีผู้หญิงคนหนึ่งจัดข้าวของให้บ้านอลันด้วย หลายคนท�ำแบบนี้ พวกเขาเข้ามาในบ้านเราแล้วก็ท�ำให้มันสวยงามกว่าที่เราจะท�ำได้ พวก เขาท�ำให้ความมืดที่เราน�ำมาสู่บ้านผ่านความรกไร้ระเบียบประสามนุษย์ ดูสดใสกว่าเดิม หลังจากนัน้ เราก็จะพักอยูใ่ นบ้านของเรารูปแบบใหม่ อันเป็นรูป แบบทีด่ กี ว่า และอยูจ่ นกว่าจะขายบ้านได้ ตอนนีบ้ า้ นดูเป็นโทนเหลืองมาก ขึ้น มีดอกไม้กับโต๊ะท�ำจากไม้ที่น�ำกลับมาใช้ใหม่ ขณะที่ข้าวของส่วนตัว จะอยู่ในห้องเก็บของ 25
เดฟ เอกเกอร์ส
ชื่อของเธอคือเรเน่ ผมบางเบาของเธอชี้ขึ้นข้างบนอย่างกับ สายไหม ต้องเริ่มด้วยการก�ำจัดสิ่งที่ไม่จ�ำเป็นก่อน คุณจะต้องหากล่องมา แล้วเอาของพวกนีอ้ อกไปสักเก้าสิบเปอร์เซ็นต์ เธอพูดพลางกวาดแขนข้าง หนึ่งไปทางของที่เขาสะสมมาตลอดยี่สิบปี อลันเก็บของและเอาของออก ท�ำซ�ำ้ แล้วซ�ำ้ อีก เขาทิง้ เฟอร์นเิ จอร์ ไว้ แต่ตอนกลับมาเธอว่า ตอนนี้เราเปลี่ยนเฟอร์นิเจอร์แล้ว คุณอยากซื้อ หรืออยากเช่าดี? อลันย้ายเฟอร์นิเจอร์ของตัวเองออก โซฟาสองตัวในห้องนั่งเล่น เขายกให้คนอื่นไป ตัวหนึ่งยกให้เพื่อนของคิต ส่วนอีกตัวยกให้ชุยที่เป็น คนตัดหญ้าที่สนามให้ เรเน่ไปเช่างานศิลปะมา เธอเรียกงานแนวแอ็บสแตร็กแบบไม่ผูกมัด จากนั้นก็เอาไปใส่ไว้ทุกห้อง เป็นผ้าใบสีสันน่ามอง แต่วาดเป็นรูปอะไรก็ดูไม่ออก ไม่บ่งบอกถึงอะไรทั้งสิ้น นั่นคือเหตุการณ์เมือ่ สีเ่ ดือนก่อน เขาพักอยูใ่ นบ้านนัน้ ระยะหนึง่ และจะอพยพออกมาเฉพาะเวลาทีน่ ายหน้าอยากพาคนมาดูบา้ น แต่บางที เขาก็อยูบ่ า้ นด้วย บางทีกจ็ ะล็อกประตูอยูใ่ นห้องท�ำงานเวลามีแขกเดินเข้า มาติชม บางคนบอกว่า เพดานต�ำ่ ไป ห้องนอนก็เล็ก พืน้ ทีเ่ ป็นของเดิมเลย หรือเปล่า กลิ่นอับๆนะ มีคนแก่พักอยู่ที่นี่ด้วยหรือเปล่า บางครั้งอลันก็เห็นว่าที่ผู้ซื้อเดินเข้ามาแล้วกลับออกไป เขาแอบ มองจากหน้าต่างห้องท�ำงานเหมือนคนปัญญาอ่อน มีคหู่ นึง่ อยูน่ านจนเขา ต้องปัสสาวะใส่ถว้ ยกาแฟ ส่วนรายหนึง่ เป็นนักธุรกิจสตรีสวมเสือ้ โค้ตหนัง ตัวยาว เธอเห็นเขาอยู่ตรงหน้าต่าง ตอนก�ำลังเดินกลับออกไปตามทางเข้า บ้าน เธอหันมาหานายหน้าและบอกว่า ฉันว่าฉันเพิ่งเห็นผีนะ อลันมองคลืน่ ทีส่ าดกระทบฝัง่ เบาๆ ใครจะไปคิดว่าซาอุดอิ าระเบีย จะมีพื้นที่ชายฝั่งอันกว้างใหญ่และยังบริสุทธิ์งดงามอยู่อย่างนี้ นี่เป็นเรื่อง 26
A Hologram for the King
ที่อลันไม่เคยรู้มาก่อนเลย เขามองต้นปาล์มไม่กี่สิบต้นเบื้องล่าง หากไม่ ได้ปลูกอยู่บนสนามของโรงแรมก็คงเป็นของที่แปลงติดกัน เลยออกไปก็ เป็ น ทะเลแดง อลั น คิ ด ถึ ง การอาศั ย อยู ่ ที่ นี่ เขาสามารถใช้ ชื่ อ ใหม่ ไ ด้ สามารถหนีหนี้ทั้งหมดได้ หาทางส่งเงินให้คิต ปลดปล่อยคีมล็อคชีวิตใน อเมริกาไว้เบื้องหลัง เขาใช้ชีวิตแบบนั้นมาห้าสิบสี่ปีแล้ว แค่นั้นยังไม่เพียง พอหรือ? แต่ไม่ เขามีค่ามากกว่านั้น สักวันจะมีค่ามากกว่านั้น สักวันเขา จะกุมโลกไว้ในมือ สักวันจะมองเห็นการณ์ไกล สักวันจะปีนข้ามเนินเขา ของความต�่ำต้อยไปดูภูมิทัศน์ของชีวิตตัวเอง ตลอดจนอนาคตเช่นที่มัน เป็น อนาคตที่วาดแผนที่ได้ เดินทางถึงกันได้ ประสบความส�ำเร็จได้ ทุก อย่างที่อยากท�ำก็เคยท�ำมาแล้วทั้งนั้น ท�ำไมจะท�ำอีกไม่ได้ ต้องท�ำได้สิ เพียงแต่ต้องท�ำให้ต่อเนื่อง หากวางแผนแล้วท�ำให้เป็นตามนั้น เขาต้อง ท�ำได้! ต้องเชื่อว่าตัวเองท�ำได้ แน่นอนว่าเขาเชื่ออยู่แล้ว สัญญากับกษัตริย์อับดุลเลาะห์ก็เหมือนของที่ได้มาเปล่าๆ ไม่มี ใครแข่งขันกับขนาดของรีไลแอนต์ได้หรอก แล้วตอนนี้บริษัทก็มีเครื่อง ฉายภาพสามมิติบ้านั่นแล้วด้วย เขาจะปิดการขายครั้งนี้ รับส่วนแบ่งของ ตัวเอง เอาไปจ่ายคืนให้ทุกคนที่บอสตัน แล้วก็เดินหน้าต่อไป เปิดโรงงาน เล็กๆ เริ่มต้นด้วยการผลิตจักรยานปีละหนึ่งพันคัน แล้วค่อยเพิ่มขึ้นจาก ตรงนั้น เขาจะจ่ายค่าเทอมให้คิตแบบมีเงินเหลือทอน ไล่นายหน้ากลับไป ให้หมด จ่ายค่างวดบ้านที่ยังค้างอยู่ ท�ำตัวเป็นยักษ์ใหญ่เหยียบโลก และ คงมีเงินพอที่จะบอกให้ทุกคนไป ตาย ตาย แล้วก็ ตาย มีเสียงคนเคาะประตูห้อง อาหารเช้าของเขามาถึงแล้ว มีแฮชบราวน์มาส่งที่ห้องภายในห้านาที ซึ่งเป็นไปไม่ได้เลยเว้นแต่ว่าก�ำลังกิน อาหารที่คนอื่นสั่งอยู่ ซึ่งอลันก็รู้ตัวว่าใช่ แต่เขากลับไม่สนใจ และปล่อย ให้บริกรเตรียมจัดโต๊ะอยู่ตรงระเบียง จากนั้นก็เซ็นบิลค่าอาหารอย่างมี 27
เดฟ เอกเกอร์ส
ลีลาขณะนั่งอยู่บนชั้นสิบและหรี่ตาสู้ลม อลันแอบรู้สึกชั่วขณะหนึ่งว่านี่แหละชีวิตเขา เขามีค่าพอจะ ได้ใช้ชีวิตแบบนี้ อลันอยากมีความรู้สึกแบบคนเป็นเจ้าของ อยากเป็น ส่วนหนึ่ง บางทีถ้าเขาเป็นชายประเภทที่สามารถกินแฮชบราวน์ของ คนอื่นได้ หรือเป็นคนที่โรงแรมอยากเอาใจมากถึงขั้นส่งอาหารเช้าของ คนอื่นมาให้ละก็...บางทีเขาอาจเป็นคนประเภทที่จะได้เข้าเฝ้ากษัตริย์ ก็เป็นได้
28
3
เสียงโทรศัพท์ดัง - เรามีปัญหากับคนขับคนแรกนิดหน่อยครับ เราโทร.หาคนที่ สองแล้ว เขาก�ำลังมา น่าจะมาถึงที่นี่ภายในยี่สิบนาทีครับ - ขอบคุณมาก จากนั้นอลันก็วางสาย อลันนั่งแล้วค่อยๆ หายใจจนใจเย็นลงอีกครั้ง เขาเป็นนักธุรกิจ ชาวอเมริกันและไม่รู้สึกกระดากอาย วันนี้ต้องท�ำอะไรได้สักอย่าง ต้อง เป็นได้มากกว่าคนโง่ ทางฝ่ายนั้นไม่มีการรับประกันใดๆ ให้แก่อลัน กษัตริย์ทรงยุ่ง มาก พวกเขาพร�่ำบอกทั้งทางอีเมลและโทรศัพท์แบบนี้ แน่นอนครับ อลัน เองก็ตอบแล้วตอบอีก แถมยังย�้ำว่าตนยินดีไปพบที่ไหนก็ได้ ส่วนเวลา ก็ตามแต่ทางกษัตริย์เป็นผู้เลือก ทว่าเรื่องกลับไม่ได้ง่ายดายแบบนั้น
เดฟ เอกเกอร์ส
เพราะพระองค์ไม่เพียงแต่ยุ่งอย่างเดียว แต่ตารางของพระองค์ยังเปลี่ยน เร็วและเปลี่ยนบ่อย ซึ่งจ�ำเป็นต้องเปลี่ยนเร็วและบ่อยเพราะคนที่หวังจะ ปองร้ายพระองค์มีจ�ำนวนไม่น้อย ดังนั้นตารางของกษัตริย์จึงไม่เพียง เปลี่ยนแปลงบ่อยตามกิจการบ้านเมืองที่ต้องท�ำ แต่เรียกว่าต้องเปลี่ยน บ่อยเพื่อตัวกษัตริย์และราชอาณาจักรเลยทีเดียว อลันรู้มาว่ารีไลแอนต์ กับผู้ค้ารายอื่นจ�ำนวนหนึ่งที่สนใจอยากเสนอบริการให้แก่นิคมเศรษฐกิจ กษัตริย์อับดุลเลาะห์จะต้องเตรียมสินค้า และน�ำเสนอในท�ำเลที่จะได้รับ การบอกกล่าวอีกที น่าจะเป็นพืน้ ทีแ่ ถบใจกลางเมืองริมทะเลทีโ่ ตขึน้ อย่าง รวดเร็วนี่แหละ ทุกคนจะได้รับการแจ้งล่วงหน้าไม่นานก่อนกษัตริย์เสด็จ มาถึง ซึ่งมีโอกาสที่จะเสด็จมาได้ทุกวัน เวลาใดก็ได้ทั้งนั้น เขาบอกอลัน มาแบบนี้ - สรุปต้องรอหลายวัน หรือหลายสัปดาห์ใช่ไหม? เขาถาม - ใช่ ฝ่ายนั้นตอบ อลันเลยจัดทริปนี้ขึ้นมา เขาเคยท�ำงานลักษณะนี้มาแล้ว งานที่ ต้องแสดงความเคารพ น�ำเสนอสินค้า เจรจาซื้อขาย โดยทั่วไปถือว่าไม่ใช่ งานที่ท�ำไม่ได้ เพียงแต่เราต้องมีตัวกลางที่ถูกกับงานและคอยก้มหน้าเอา ไว้ การท�ำงานกับรีไลแอนต์ซงึ่ เป็นบริษทั ไอทีทใี่ หญ่ทสี่ ดุ ในโลกก็ไม่ได้ยาก เย็นอะไร และกษัตริย์เองก็น่าจะต้องการบริษัทที่เก่งที่สุด แล้วรีไลแอนต์ ก็มองว่าตนเองเก่งที่สุดอยู่แล้ว แถมยังใหญ่สุดแบบไม่ต้องสงสัย โดยใหญ่ กว่าคู่แข่งล�ำดับติดกันในสหรัฐฯ ถึงสองเท่า - ผมรู้จักจาลาวีหลานฝ่าบาทด้วย อลันจะทูลแบบนี้ หรืออาจทูลว่า - ผมพอจะสนิทกับจาลาวีหลานชายฝ่าบาทอยู่บ้าง - จาลาวีหลานชายฝ่าบาทเป็นเพื่อนเก่าของผมเอง ถ้าเป็นทีอ่ นื่ ความสัมพันธ์แบบนีไ้ ม่มคี วามส�ำคัญอะไรต่อไปแล้ว เรื่องนี้อลันรู้ดีว่าไม่ส�ำคัญอะไรเลยในอเมริกา และไม่มีความส�ำคัญในอีก 30
A Hologram for the King
หลายที่ แต่ที่นี่ซึ่งเต็มไปด้วยราชนิกูล อลันก็ยังหวังว่าความเป็นเพื่อนนี้ จะมีความหมาย ทริปนี้มีคนของรีไลแอนต์เดินทางมาด้วยอีกสามคน เป็นวิศวกร สองคนกับผู้อ�ำนวยการฝ่ายการตลาดอีกคน ทั้งสามชื่อแบรด เคลีย์ และ เรเชล ซึ่งจะท�ำหน้าที่สาธิตถึงความสามารถของรีไลแอนต์ ส่วนอลันจะ แจกแจงเรื่องตัวเลขคร่าวๆ การได้วางระบบไอทีให้แก่นิคมนี้หมายความ ว่ารีไลแอนต์จะได้รับเงินอย่างต�่ำสองสามล้านเหรียญโดยทันที แถมจะได้ เพิ่มมากกว่านี้อีก ที่ส�ำคัญกว่านั้นคืออลันก็จะมีชีวิตที่สบายขึ้นด้วย อาจ จะไม่ใช่ชีวิตที่สบายมากมายนัก แต่เขาก็จะรอดพ้นจากภาวะที่มีสิทธิ์ล้ม ละลาย มีเงินใช้หลังเกษียณ แล้วคิตก็จะได้เรียนมหาวิทยาลัยที่เธอเลือก รวมถึงคงจะผิดหวังในชีวิตกับในตัวพ่อของเธอน้อยลงมาก อลันออกจากห้อง ประตูปดิ เสียงดังราวกับเสียงยิงปืนใหญ่ จาก นั้นก็เดินเข้าไปในห้องโถงสีส้ม ที่นี่สร้างโรงแรมแบบไม่ให้มีหลักฐานเลยว่าโรงแรมตั้งอยู่ในราช อาณาจักรซาอุดิอาระเบีย สิ่งปลูกสร้างทั้งหมดซึ่งกินเนื้อที่ตั้งแต่ถนนไป จนถึงทะเล ไม่มีส่วนประกอบหรือองค์ประกอบแวดล้อมและไม่มีรูปแบบ ใดที่แสดงถึงต้นก�ำเนิดที่เป็นอาหรับแม้แต่นิดเดียว สถานที่แห่งนี้เต็มไป ด้วยต้นปาล์มกับก้อนอิฐแบบที่มีในอะริโซนาก็ได้ ออร์แลนโดก็ได้ ที่ไหน ก็ได้ทั้งนั้น อลันมองลงไปในโถงหลังคากระจกซึ่งอยู่ต�่ำลงไปสิบชั้น มีชาย สิบกว่าคนยืนเกาะกลุ่มกันอยู่โดยทุกคนล้วนสวมชุดพื้นเมืองของซาอุฯ เขาต้องจ�ำค�ำศัพท์วา่ ชุดยาวสีขาวเรียกโต๊บ ส่วนผ้าทีใ่ ช้คลุมผมกับคอเรียก กูห์ตรา ซึ่งเวลาสวมจะใช้เชือกถักกลมสีด�ำที่เรียกว่าอิกัล ตรึงให้ผ้าอยู่กับ ที่ อลันมองพวกผู้ชายที่ยืนจับกลุ่มกันอยู่ เสื้อโต๊บท�ำให้การเคลื่อนไหว ของคนเหล่านี้ดูเหมือนมีสภาพไร้น�้ำหนัก เหมือนเป็นดวงวิญญาณมา ชุมนุมกัน 31
เดฟ เอกเกอร์ส
อลันเห็นลิฟต์ตัวหนึ่งก�ำลังปิดอยู่ตรงสุดทาง จึงวิ่งไปที่ลิฟต์แล้ว เอามือแทรกไปตรงช่องว่าง ประตูลิฟต์รีบเปิดออกเหมือนกับตกใจและ อยากจะขออภัย ในลิฟต์แก้วตัวนี้มีชายอยู่สี่คน ทั้งหมดสวมเสื้อโต๊บและ คลุมศีรษะด้วยกูห์ตรา บางคนเหลือบมองเขา แต่ก็รีบละสายตากลับไป มองแท็บเล็ตเครื่องใหม่ที่ถือไว้ตรงกลางกลุ่ม เจ้าของก�ำลังสาธิตการใช้ แป้นพิมพ์และก�ำลังหมุนอุปกรณ์ไปมา ปุ่มต่างๆ ก็ขยับเปลี่ยนต�ำแหน่ง ไปตามหน้าที่ สร้างความพอใจแก่เพื่อนเจ้าของเครื่องอย่างมาก ห้องกระจกที่บรรทุกคนเลื่อนลงไปจนถึงล็อบบี้ เลื่อนแบบเงียบ สนิทไม่ต่างจากเสียงหิมะ ประตูเปิดไปเจอก�ำแพงหินปลอมและกลิ่น คลอรีน อลันเปิดประตูให้ชาวซาอุฯ ไม่มีใครกล่าวขอบคุณเลย จากนั้น เขาก็ตามออกไป น�้ำพุพ่นน�้ำขึ้นในอากาศโดยไม่มีเหตุผลหรือจังหวะใดๆ อลันนั่งลงที่โต๊ะเหล็กตัวเล็กตรงล็อบบี้ บริกรคนหนึ่งปรากฏตัว เขาจึงสั่งกาแฟ ใกล้ๆ กันมีชายสองคนนั่งอยู่ด้วยกัน คนหนึ่งผิวด�ำ คนหนึ่งผิว ขาว ทั้งสองแต่งกายด้วยชุดโต๊บสีขาวเหมือนกัน คู่มือท่องเที่ยวของอลัน บอกว่าซาอุดอิ าระเบียเป็นประเทศทีม่ กี ารเหยียดเชือ้ ชาติอย่างชัดเจนหรือ อาจถึงขั้นท�ำกันอย่างเปิดเผย แต่ที่เป็นจริงคือแบบนี้ อาจจะไม่ถึงขั้นใช้ เป็นหลักฐานแสดงความสามัคคีในสังคมได้ ถึงอย่างนั้นก็เถอะ เขานึก ตัวอย่างไม่ออกเลยว่ามีธรรมเนียมหรือค�ำกล่าวทีม่ บี รรยายอยูใ่ นคูม่ อื ท่อง เทีย่ วตอนไหนบ้างทีไ่ ด้รบั การยืนยันว่าเป็นจริง การแสดงบรรทัดฐานทาง วัฒนธรรมก็เหมือนการรายงานสภาพการจราจรบนถนนนั่นละ คือกว่า จะพิมพ์รายงานเสร็จเนื้อหาก็ไม่ส�ำคัญอีกต่อไปแล้ว ตอนนี้มีคนอื่นยืนอยู่ใกล้อลัน เมื่อเงยหน้าก็เห็นชายร่างท้วมยืน สูบบุหรี่มวนบางเฉียบสีขาว ชายคนนั้นชูมือขึ้นข้างหนึ่งราวกับจะโบกทัก 32
A Hologram for the King
อลันโบกตอบแบบงงๆ - อลันหรือเปล่าครับ? คุณคืออลัน เคลย์ หรือเปล่า? - ผมเอง ชายร่างท้วมขยี้บุหรี่กับที่เขี่ยท�ำด้วยแก้ว แล้วยื่นมือให้อลัน นิ้ว เขายาวเรียวและนุ่มเหมือนหนังชามัวร์* - คุณเป็นคนขับรถหรือ? อลันถาม - คนขับรถ คนน�ำทาง และฮีโร...ผมยูเซฟครับ เขากล่าว อลันยืนมอง ยูเซฟตัวเตี้ย ชุดโต๊บยาวสีครีมท�ำให้โครงร่างอ้วน ป้อมของเขาดูเหมือนเพนกวินไม่มีผิด เขายังหนุ่ม อายุคงมากกว่าคิตไม่ เท่าไหร่ หน้ากลมไร้ริ้วรอย มีหนวดบางๆ แบบวัยรุ่น - ดื่มกาแฟอยู่หรือครับ? - ใช่ - อยากดื่มต่อให้หมดหรือเปล่า? - ไม่หรอก ไม่เป็นไร - ดีครับ งั้นเชิญทางนี้ ทั้งสองเดินออกไปด้านนอก ความร้อนนั้นรุนแรงโหดร้าย ทางนี้ครับ ยูเซฟพูด ทั้งคู่รีบเดินไปตามลานจอดรถเล็กๆ ไปยัง รถเชฟวี่คาปริซโบราณที่มีสีน�้ำตาลเหมือนสีโคลน นี่คือลูกรักของผมครับ เขาบอกพร้อมกับท�ำท่าผายมือเหมือนนักมายากลท�ำกับช่อดอกไม้ปลอม รถเขาโทรมมาก * หนังวัวทีใ่ ช้วธิ กี ารขึน้ รูปด้วยการ ฟอก ฟาด ปัน่ สี ท�ำให้หนังชนิดนีม้ คี วามนุม่ คงทน ยิง่ ใช้จะยิง่ ขึน้ เงาสวยงาม 33
เดฟ เอกเกอร์ส
- พร้อมหรือยังครับ คุณไม่มีกระเป๋าอะไรมาเลยหรือ? อลันไม่มอี ะไรมา เมือ่ ก่อนเคยหิว้ กระเป๋าเอกสาร พกสมุดฉีก แต่ ก็ไม่เคยหวนดูข้อความที่จดไว้ระหว่างประชุมเลยสักครั้ง เดี๋ยวนี้เขาเลย เข้าประชุมโดยไม่จดอะไร และการท�ำแบบนี้บ่อยๆ ก็ได้กลายเป็นจุดแข็ง ไปแล้ว ผู้คนมักคาดว่าผู้ที่ไม่จดอะไรเลยคือคนที่มีความคิดเฉียบแหลม
อลันเปิดประตูรถด้านหลัง - ไม่ได้ๆ ยูเซฟร้อง ผมไม่ใช่พนักงานขับรถ คุณต้องนั่งข้างหน้า
อลันท�ำตาม เบาะที่นั่งมีฝุ่นฟุ้งขึ้นมาเล็กน้อย - แน่ใจนะว่ารถคันนี้จะพาเราไปถึงที่นั่นได้? อลันถาม - ผมขับรถคันนี้ไปกรุงริยาดฮ์เป็นประจ�ำนะ ยูเซฟตอบ มันไม่ เคยเกเรเลย ยูเซฟขึ้นนั่งแล้วสตาร์ทรถ เสียงเครื่องยนต์เงียบสนิท - อ้อ เดี๋ยวนะครับ ชายหนุ่มลงจากรถไปเปิดฝากระโปรง ก่อน จะมุดหายไปอยูด่ า้ นหลัง สักพักหนึง่ จึงปิดฝากระโปรงแล้วกลับขึน้ รถ แล้ว ก็สตาร์ทรถอีกครั้ง มันตื่นมาส่งเสียงแค่กๆ ฟังดูเหมือนเสียงก่อนหน้านี้ - เครื่องยนต์มีปัญหาหรือ? อลันถาม - เปล่าครับเปล่า ผมถอดสายเครือ่ งยนต์ไว้กอ่ นจะเข้าไปในล็อบบี้ น่ะ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีใครมาวางกับดักอะไร - กับดักงั้นหรือ? แบบที่เป็นระเบิดน่ะนะ? - ไม่ถึงขั้นก่อการร้ายหรอก ยูเซฟว่า แค่เป็นปัญหาจากคนที่คิด ว่าผมไปยุ่งกับเมียเขาน่ะ ยูเซฟเข้าเกียร์ถอยหลังแล้วถอยรถ 34
A Hologram for the King
- เขาอาจจะหาทางฆ่าผมอยู่น่ะ เขาพูด ทีนี้ก็ไปกันเลย ทั้งสองเดินทางออกจากวงเวียนโรงแรม ขาออกทั้งคู่ขับผ่านรถ ฮัมวีสีทราย บนหลังคารถมีปืนกลติดตั้งอยู่หนึ่งกระบอก ตรงข้างปืนมี ทหารซาอุฯ คนหนึ่งนั่งอยู่บนเก้าอี้ผ้าใบชายหาด โดยเอาเท้าสองข้างแช่ อยู่ในสระน�้ำเป่าลม - แปลว่าผมก�ำลังนั่งอยู่ในรถที่มีโอกาสระเบิดงั้นหรือ? - เปล่าครับ ยังไม่ใช่ตอนนี้ ผมเช็คแล้ว คุณก็เห็นนี่ - คุณพูดจริงหรือเปล่า มีคนพยายามจะฆ่าคุณหรือ? - อาจเป็นได้ ยูเซฟตอบ แล้วเขาก็ขับรถเข้าสู่ทางหลวงสายหลัก ที่ขนานกับทะเลแดง แต่คุณไม่มีวันรู้แน่หรอก...จนกว่ามันจะเกิดขึ้น ผม พูดถูกไหม? - ผมรอชั่วโมงหนึ่งเพื่อจะได้คนขับรถที่รถอาจระเบิด - เปล่าๆ ยูเซฟปฏิเสธ ตอนนี้เขาเริ่มเสียสมาธิแล้ว เพราะก�ำลัง พยายามจะเปิดใช้ไอพอดที่เป็นเครื่องรุ่นเก่า ซึ่งตอนนี้วางเอียงอยู่ในช่อง วางเครือ่ งดืม่ ตรงหว่างกลางของทัง้ คู่ ดูเหมือนการเชือ่ มต่อระหว่างล�ำโพง รถกับไอพอดจะมีบางอย่างผิดปกติ - ไม่มีอะไรต้องกังวลหรอกครับ ผมว่าเขาไม่รู้วิธีต่อสายรถแบบนี้ หรอก เขาไม่ใช่คนห้าวหาญอะไร แค่รวยเฉยๆ เขาจะท�ำแบบนั้นได้ก็ต่อ เมื่อจ้างคนอื่น อลันจ้องยูเซฟกระทั่งชายหนุ่มสรุปอีกที คนรวยอาจจะจ้างคน อื่นมาต่อสายรถของผู้ชายที่ยุ่งกับเมียเขาก็ได้ - โอ๊ย ยูเซฟพูดพร้อมกับหันไปหาอลัน นี่คุณท�ำผมกลัวแล้วนะ อลันชั่งใจว่าจะเปิดประตูแล้วกลิ้งตัวลงจากรถดีไหม เพราะมัน ดูจะเป็นการกระท�ำที่ปลอดภัยกว่าการนั่งรถไปกับชายคนนี้ ระหว่างนั้นยูเซฟก็เอาบุหรี่มวนบางออกมาจากซองอีกมวนแล้ว 35
เดฟ เอกเกอร์ส
จุดไฟพลางหรี่ตามองถนนเบื้องหน้า ทั้งสองคนขับผ่านรูปปั้นสีลูกกวาด ขนาดยักษ์ที่ตั้งเรียงรายเป็นแถวยาว - น่ากลัวใช่ไหมครับ? ยูเซฟถามพร้อมสูดควันเฮือกใหญ่ แล้ว ความวิตกใดๆ ที่มีเกี่ยวกับมือสังหารก็ดูจะหายวับไป อลันก็เช่นกัน คุณ มาจากไหนหรือ? อิริยาบทสบายๆ ของยูเซฟ มีบางอย่างช่วยชะล้างความรู้สึกท�ำ ให้อลันเลิกกังวล ชายที่มีรูปร่างเหมือนนกเพนกวินแถมยังสูบบุหรี่เรียว บางและขับรถเชฟวี่คาปริซไม่น่าจะใช่คนที่นักฆ่าคนไหนให้ความสนใจ - บอสตัน อลันตอบ - บอสตัน บอสตัน ยูเซฟพูดพลางเคาะพวงมาลัย ผมเคยอยู่รัฐ แอละแบมา ไปเรียนมหาวิทยาลัยที่นั่นหนึ่งปี อลันยังคงคุยกับคนเพี้ยนรายนี้ต่อไปโดยไม่สนใจวิจารณญาณ ของตัวเอง - เคยเรียนที่แอละแบมาหรือ? ท�ำไมถึงไปเรียนที่นั่นล่ะ? - คุณหมายความว่าเพราะผมเป็นแค่คนอาหรับที่อยู่ห่างไปตั้ง หลายพันไมล์ใช่ไหม? ผมได้ทนุ การศึกษาหนึง่ ปีไปเรียนทีเ่ มืองเบอร์มงิ แฮม คงต่างจากบอสตันมากใช่ไหม? ถ้าให้ผมเดา อลันชอบเมืองเบอร์มิงแฮมแล้วก็ตอบไปว่าชอบ เขามีเพื่อนอยู่ ในเบอร์มิงแฮมหลายคน ยูเซฟยิ้ม เห็นรูปปั้นวัลแคนยักษ์ไหม? น่ากลัว ชะมัด - ใช่แล้ว ผมรักรูปปั้นนั้นนะ อลันบอก การใช้ชีวิตช่วงหนึ่งในแอละแบมา บ่งบอกให้รู้ว่าท�ำไมภาษา อังกฤษของยูเซฟถึงติดส�ำเนียงอเมริกัน เขาพูดได้โดยแทบไม่ติดส�ำเนียง แบบซาอุฯ แถมยังสวมรองเท้าแตะท�ำมือกับแว่นกันแดดโอคลีย์ด้วย 36
A Hologram for the King
ทั้งคู่นั่งรถไปตามท้องถนนเมืองญิดดะฮ์ ทุกอย่างดูใหม่มาก ไม่ ต่างอะไรกับลอนแองเจลิส เป็นลอสแอนเจลิสที่มีบุรก้า* แอนจี ฮีลลีเคย บอกเขาไว้แบบนี้ ทั้งสองเคยท�ำงานที่เทร็กด้วยกันพักหนึ่ง เขาคิดถึงเธอ เป็นผู้หญิงอีกคนที่ตายไปจากชีวิตเขา ผู้หญิงเหล่านี้มีเยอะเกินไป แฟน สาวทีก่ ลายมาเป็นเพือ่ นเก่า แล้วเพือ่ นเก่า ก็กลายเป็นแฟนสาวทีแ่ ต่งงาน แก่ขึ้นเล็กน้อย ตอนนี้ลูกพวกเธอก็โตแล้ว ส่วนพวกเธอก็ตายไป ตาย เพราะโรคถุงลมโป่งพอง มะเร็งเต้านม มะเร็งต่อมน�้ำเหลือง เป็นเรื่องบ้า บอมาก ตอนนี้ลูกสาวของเขาอายุยี่สิบแล้ว ไม่ช้าก็คงสามสิบ และหลัง จากนั้นความทุกข์คงตามมาอีกเป็นโขยง - ตกลงคุณนอนกับภรรยาของหมอนี่หรือเปล่า? อลันถาม - เปล่าๆ นี่คือภรรยาเก่าผม เราแต่งงานกันเมื่อนานมาแล้ว เขามองอลันเพื่อประเมินดูปฏิกิริยาที่แล้วมา - แต่ชีวิตคู่เราไม่ดีสักเท่าไหร่ เธอเลยไปแต่งงานกับคนอื่น ตอน นี้เบื่อ เลยส่งข้อความมาหาผมตลอดเวลา ส่งข้อความมาทางเฟซบุ๊กด้วย ทุกช่องทางเลย พอสามีเธอรู้เรื่องนี้เข้าเลยคิดว่าเราก�ำลังคบชู้กัน คุณ อยากกินอะไรไหม? - หมายถึงจอดแวะหาอะไรกินน่ะหรือ? - เราไปกินที่ร้านในเมืองเก่าก็ได้ - ไม่ละ ผมเพิ่งกินมา แล้วเราก็สายแล้วด้วย จ�ำได้ไหม? - อ้าว นี่เรารีบอยู่หรือ? พวกเขาไม่ได้บอกผมเลย เพราะเราไม่ ควรมาทางนี้ถ้าสายแล้ว ยูเซฟกลับรถแล้วเร่งเครื่อง
* การคลุมชุดแบบบุรก้า (Burqa) เป็นการคลุมร่างกายแบบปกปิดมิดชิดที่สุด โดยผู้ แต่งชุดนี้สามารถมองเห็นผ่านทางชิ้นผ้าตาข่ายที่ท�ำปิดดวงตาไว้เท่านั้น 37
4
บางทีการให้คิตหยุดอยู่บ้านสักปีอาจจะดีก็ได้ เพื่อนร่วมห้องของเธอที่ มหาวิทยาลัยเป็นเด็กสาวที่ประหลาดพิลึก เด็กสาวจากแมนฮัตตันคนนี้ ผอมมากและเป็นคนช่างสังเกต เธอจะสังเกตเห็นทุกครั้งที่คิตกระสับ กระส่ายเวลาหลับ แล้วเธอก็มีความเห็นด้วยว่ามันหมายถึงอะไร รู้ว่าต้อง รักษาอย่างไร และอะไรคือสาเหตุที่ฝังรากลึกอันก่อให้เกิดพฤติกรรมเช่น นั้น การสังเกตของเธอตามมาด้วยค�ำถามสารพัด เธอจะแคลงใจว่าคิตมี ปัญหาอะไรบ้างกันแน่ เมื่อสังเกตเห็นรอยช�้ำที่แขนคิต เธอก็คาดคั้นอยาก รูใ้ ห้ได้วา่ ใครเป็นคนท�ำ เธอสังเกตว่าคิดชอบพูดเสียงสูง แถมเป็นเสียงเล็ก ด้วย แทบไม่ต่างจากเสียงเด็ก ซึ่งเธออธิบายว่า เรื่องนี้มักเป็นสัญญาณ บอกให้รู้ว่าเจ้าของเสียงเคยโดนกดขี่ทางเพศในวัยเด็ก เสียงเหยื่อจะหยุด อยู่ตรงระดับอายุช่วงที่ต้องพบความทรมาน คุณเคยสังเกตบ้างหรือเปล่า ว่าเสียงคิตเหมือนเสียงเด็ก? เธอถาม
A Hologram for the King
- คุณท�ำแบบนี้บ่อยหรือ? อลันถาม -ขับรถให้คนอื่นน่ะหรือครับ ผมท�ำเป็นงานเสริม ปกติผมเป็น นักศึกษา - สาขาไหน? - สาขาวิชาชีวิตไงครับ! ยูเซฟพูดก่อนจะหัวเราะ เปล่าครับ ผม ก็ชอบเหมือนคุณนีแ่ หละ ชอบธุรกิจ การตลาด อะไรท�ำนองนัน้ ไม่รเู้ หมือน กันว่าเพราะอะไร ทัง้ คูเ่ ดินทางผ่านสนามเด็กเล่นขนาดใหญ่แห่งหนึ่ง เป็นครัง้ แรก ที่อลันได้เห็นเด็กๆ มีเด็กราวเจ็ดแปดคน บ้างก็โหนตัวอยู่ที่บาร์และบ้าง ก็ปีนไม้ลื่น นอกจากเด็กๆ ก็มีผู้หญิงอีกสามคนซึ่งสวมชุดบุรก้าสีด�ำสนิท เขาเคยพบคนสวมบุรก้ามาก่อนแล้ว แต่พอได้เห็นเงาด�ำเหล่านี้เดินไปมา อยู่ในสนามเด็กเล่น คอยเดินตามเด็กๆ มันก็ท�ำให้อลันรู้สึกขนลุก นี่เป็น ภาพทีเ่ ห็นในฝันร้ายไม่ใช่หรือ ภาพทีเ่ ราถูกเงามืดพลิว้ ไหววิง่ ไล่ตามพร้อม กับยื่นมือมาหาน่ะ ทว่าอลันก็ไม่ได้รู้อะไร เลยเลือกจะไม่พูดอะไร - เราจะใช้เวลาขับรถนานแค่ไหน? อลันถาม - ไปนิคมเศรษฐกิจกษัตริย์อัลดุลเลาะห์น่ะหรือครับ เราจะไปที่ นั่นกันใช่ไหม? อลันไม่พูดอะไร ยูเซฟยิ้มอยู่ คราวนี้ชายหนุ่มล้อเขาเล่น - ราวหนึ่งชั่วโมงครับ อาจจะเกินนิดหน่อย คุณควรจะไปถึงที่นั่น กี่โมง? - แปดโมง แปดโมงครึ่ง - อืม คุณจะถึงที่นั่นตอนเที่ยงครับ
- คุณชอบวงฟลีตวูดแม็ค*หรือเปล่าครับ? ยูเซฟพกไอพอดมา
* วงดนตรีร็อคสัญชาติอังกฤษ-อเมริกัน ก่อตั้งวงในปี 1967 39
เดฟ เอกเกอร์ส
ท�ำงานด้วย หน้าตาเหมือนถูกฝังอยู่ในทรายมานานหลายศตวรรษแล้ว โดนขุดขึ้นมา ตอนนี้เขาก�ำลังไล่ดูเพลงอยู่ ทัง้ สองคนออกจากเมืองไม่นานก็มาอยูบ่ นทางหลวงสายตรงเส้น สั้นๆ ที่ตัดผ่านทะเลทรายสุดแสนแล้ง ไม่ใช่ทะเลทรายที่ดูสวยงาม ไม่มี เนินทราย มีแต่พื้นราบสุดลูกหูลูกตา จะมีก็เพียงทางหลวงน่าเกลียดเส้น เดียวที่ตัดผ่าน รถของยูเซฟแล่นผ่านรถถังหลายคัน ผ่านรถบรรทุกขน สินค้า นานๆ ทีก็จะเห็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่สร้างด้วยปูนสีเทา เห็นก�ำแพงที่ ซับซ้อนอย่างกับเขาวงกต และมีสายไฟฟ้า อลันกับรูบเี้ คยขับรถข้ามไปยังอีกฟากของประเทศ จากบอสตัน ไปโอเรกอน เพื่อร่วมงานแต่งงานเพื่อนคนหนึ่ง นับเป็นทางเลือกที่น่าขัน มาก สมัยยังไม่มลี กู ทัง้ สองทะเลาะกันเป็นประจ�ำ ทะเลาะกันรุนแรง ส่วน ใหญ่เป็นเรื่องแฟนเก่า รูบี้อยากพูดถึงแฟนเก่าของเธอแบบใส่ทุกราย ละเอียด เธออยากให้สามีรู้ว่าท�ำไมถึงทิ้งคนเหล่านั้นมาเลือกเขา ทว่าอลัน กลับไม่อยากฟัง จะให้ลืมเรื่องที่ผ่านไปแล้วนี่มันขอมากไปหรือไง หยุดสัก ทีเถอะ เขาอ้อนวอน แต่เธอก็ยังพูดต่อ ยังสรรเสริญประวัติของตัวเองต่อ ไป พอ พอ พอ ในที่สุดเขาก็ว้ากจนได้ ตั้งแต่นั้นก็ไม่มีการพูดจาใดๆ เกิด ขึ้นอีกตลอดการเดินทางจากเมืองซอลต์เลคซิตี้ไปโอเรกอน แต่ละไมล์ที่ ผ่านไปอย่างเงียบงันยิ่งท�ำให้อลันแข็งแกร่งขึ้น เขาคิดว่ามันคงท�ำให้เธอ รู้จักเคารพเขาบ้าง อาวุธเดียวที่ใช้เล่นงานรูบี้ได้คือความเงียบ คือความ แข็งขืน อลันเริ่มเรียนรู้ที่จะใช้ความรุนแรงเป็นบางครั้ง เขาไม่เคยเป็นคน ดื้อด้านเหมือนที่เป็นเวลาอยู่กับเธอ นี่คืออลันในแบบคนที่ใช้ชีวิตกับรูบี้ มาหกปี เวอร์ชันนี้จะดุเดือด ขี้หึง มีจุดยืนอยู่เสมอ เขาไม่เคยรู้สึกว่าตัว เองส�ำคัญขนาดนี้มาก่อน
ยูเซฟจุดบุหรี่อีกตัว - ไม่ใช่ยี่ห้อที่ผู้ชายสูบกันนี่ อลันทัก 40
A Hologram for the King
ยูเซฟหัวเราะ ผมก�ำลังพยายามจะเลิกน่ะ ก็เลยลดจากขนาด ปกติมาเป็นแบบนี้ มันกว้างแค่ครึ่งเดียว นิโคตินก็น้อยกว่า - แต่ละเมียดกว่า - ละเมียด ละเมียด ผมชอบนะ ใช่ มันละเมียดกว่า ฟันหน้าของยูเซฟสองซีม่ ซี หี่ นึง่ ทีแ่ หลมและเกทับฟันอีกซี่ ท�ำให้ ยิ้มของเขาดูบ้าคลั่งเป็นพิเศษ - แม้แต่กล่องก็เหมือนกัน อลันพูด ดูกล่องสิ กล่องนั้นเป็นสีขาวเงิน แถมยังเล็กจ้อยเหมือนรถคาดิลแลคจิ๋ว ที่ขับโดยแมงดาที่น่ารังเกียจ ยูเซฟเปิดช่องเก็บของหน้ารถแล้วเอากล่องใส่เข้าไป - ดีขึ้นไหมครับ? เขาถาม อลันหัวเราะ ขอบคุณ ทั้งสองเงียบไปนานสิบนาที อลันไม่รู้ชัดว่าชายคนนี้จะพาไปที่นิคมเศรษฐกิจกษัตริย์อับดุลเลาะห์หรือเปล่า หรือหมอนี่จะเป็นโจรลักพาตัวที่มีเสน่ห์กันแน่ - ชอบเรื่องตลกไหม? อลันถาม - หมายถึง...แบบว่าเรื่องตลกที่คุณจ�ำมาเล่าอีกทีน่ะหรือ? - ใช่ อลันตอบ เรื่องตลกที่เราจ�ำมาเล่าอีกที - มันไม่ใช่แนวของคนซาอุฯ หรอกครับ เรื่องตลกพวกนี้น่ะ ยูเซฟ บอก แต่ผมเคยฟังนะ มีคนอังกฤษเคยเล่าเรื่องหนึ่งให้ผมฟัง เรื่องราชินี อังกฤษกับไอ้จ้อนยักษ์ รูบี้เกลียดเรื่องตลก น่าอายจะตาย เธอพูดทุกครั้งที่ออกไปข้าง นอกด้วยกันตอนค�่ำ แล้วเขาเล่าเรื่องตลกพวกนี้ให้ฟังเรื่องหนึ่งหรือสิบ เรื่อง อลันมีเรื่องพวกนี้อยู่ในหัวนับพันเรื่อง และทุกคนที่รู้จักอลันก็รู้ดีว่า เขามีเรื่องพวกนี้เป็นพัน ถึงขัน้ โดนทดสอบเขาก็เคยมาแล้ว เมือ่ สองสามปีกอ่ นเพือ่ นกลุม่ 41
เดฟ เอกเกอร์ส
หนึง่ ให้เขาเล่าเรือ่ งตลกนานต่อเนือ่ งกันสองชัว่ โมง พวกนัน้ คิดว่าหมดเวลา อลันก็คงหมดเรื่องที่จะเล่า ทว่าเขากลับเพิ่งจะเริ่มต้นเท่านั้น แต่เพราะ อะไรจึงจ�ำได้มากขนาดนั้นเขาก็ไม่รเู้ หมือนกัน เพียงแต่เมือ่ ไหร่ทเี่ รื่องหนึ่ง ก�ำลังใกล้จบ อีกเรื่องก็จะโผล่มาตรงหน้าทันที ไม่เคยพลาดเลย ทุกเรื่อง ล้วนผูกต่อกัน ราวกับเป็นผ้าเช็ดหน้าของนักมายากลอย่างไรอย่างนั้น - อย่าท�ำตัวเป็นพวกน�้ำเน่าได้ไหม รูบี้หงุดหงิด พูดจาอย่างกับ พวกจ�ำอวด ไม่มีใครเขาเล่าเรื่องตลกแบบนี้กันแล้ว - ก็ผมเล่า - คนเขาเล่าเรื่องตลกกันเวลาไม่มีอะไรจะพูด เธอว่า - คนเขาเล่าเรื่องตลกเวลาไม่เหลืออะไรจะพูดต่างหาก เขาบอก แต่อลันไม่ได้บอกไปจริงๆ หรอก มันเป็นค�ำพูดที่คิดไว้หลังจาก นั้นสองสามปี ทว่าถึงตอนนั้นทั้งคู่ก็ไม่ได้คุยกันแล้ว ยูเซฟเคาะพวงมาลัย -โอเค อลันเริ่ม สามีของผู้หญิงคนหนึ่งป่วย มีชีวิตแบบเดี๋ยวๆ ก็ โคม่าอยู่นานหลายเดือน แต่เธอก็เฝ้าอยู่ข้างเตียงเขาทุกวัน เมื่อเขาตื่นขึ้น ก็กวักมือให้เธอเข้าไปใกล้ๆ เธอจึงเดินไปนั่งข้างๆ เสียงเขาอ่อนแรงมาก และจับมือเธอ “คุณรู้ไหม” เขาพูด “คุณอยู่กับผมมาตลอดตอนที่ต้องเจอ ช่วงเวลาเลวร้าย ตอนผมโดนไล่ออก คุณก็คอยอยู่ให้ก�ำลังใจ ตอนธุรกิจ ของผมย�่ำแย่ คุณก็อยู่ด้วย และเมื่อเราเสียบ้านไป คุณก็คอยให้ก�ำลังใจ ตอนสุขภาพผมเริ่มทรุด คุณก็ยังคงอยู่เคียงข้างผม...คุณรู้อะไรไหม” “อะไรคะ” เธอถามอย่างอ่อนโยน “ผมว่าคุณนั่นแหละที่เอาความซวยมา ให้ผม!” ยูเซฟหัวเราะพรืดออกมาก่อนจะไอ จนต้องดับบุหรี่ทิ้ง - ตลกดี ผมไม่รู้เลยว่าจะจบแบบนี้ มีเรื่องอื่นอีกไหมครับ? อลันปลื้มใจมาก เขาไม่ได้เล่าเรื่องตลกให้คนหนุ่มที่ชอบฟังมา 42
A Hologram for the King
หลายปีแล้ว - มีอีก อลันบอก เอาเรื่องไหนดี...อ้อ เรื่องนี้ก็ดี เอาละ มีผู้ชาย คนหนึง่ ชือ่ ว่าอ็อดซึง่ มีความหมายว่าพิลกึ จอห์น อ็อด เขาเกลียดนามสกุล ตัวเองมาก คนมักชอบล้อเลียนเขาตลอดเวลา เรียกเขากับภรรยาว่า “คูร่ กั สุดพิลึก” ไม่ก็เรียกว่า “จอมพิลึก” ไม่ว่าเขาจะไปไหนก็ตาม อะไรท�ำนอง นั้นน่ะนะ ดังนั้นพอแก่ตัวลงเขาก็เขียนพินัยกรรม ซึ่งในพินัยกรรมระบุว่า ถ้าเขาตาย เขาไม่อยากให้ใส่ชื่อที่ป้ายหลุมฝังศพ เขาต้องการแค่ให้ฝังศพ แบบไม่มีเครื่องหมายใดๆ มีแค่ป้ายหลุมเปล่าๆ ไม่ต้องมีชื่อหรือข้อความ ใดๆ ทั้ง สิ้น แต่ทุก ครั้ง ที่คนเดินผ่านสุส านและเห็นหลุมฝังศพที่ไม่มี ข้อความนี้ ทุกคนก็พูดเหมือนกันว่า “ดูนั่นสิ พิลึกนะว่าไหม?” ยูเซฟหัวเราะจนต้องเช็ดน�้ำตา อลันรักชายคนนี้ แม้แต่คิตลูกสาวเขาเองยังส่ายหน้า อย่าค่ะ โปรดอย่าเล่า เธอพูดทุกครั้งที่เขาพยายามจะเล่าเรื่องตลกอะไรสักเรื่อง อลันเล่าต่อ โอเค มีค�ำถามอย่างหนึ่ง คุณจะเรียกผู้ชายที่รู้วิธี พลอดรักสี่สิบแปดวิธี แต่ไม่รู้จักผู้หญิงเลยสักคนเดียวว่าอะไร? ยูเซฟยักไหล่ - ที่ปรึกษาไงล่ะ ยูเซฟยิ้ม ไม่เลว เขาบอก ที่ปรึกษาหรือ นั่นคุณนี่ - ใช่ผมเอง อลันบอก อย่างน้อยก็ใช่อยู่พักหนึ่งละนะ ทั้งคู่เดินทางผ่านสวนสนุกเล็กๆ ทาสีสันสดใสแต่ดูเหมือนถูกทิ้ง ร้างไปแล้ว ชิงช้าสวรรค์สีชมพูเหลืองตัวหนึ่งตั้งอยู่อย่างโดดเดี่ยว รอให้ เด็กๆ มาเล่น อลันนึกถึงเรื่องตลกอีกเรื่อง 43
เดฟ เอกเกอร์ส
- โอเค อันนี้ตลกกว่า มีนายต�ำรวจอยู่คนหนึ่ง เขาเพิ่งขับรถมา จอดตรงที่เกิดอุบัติเหตุรถชนสุดสยอง ชิ้นส่วนเหยื่อกระจายเกลื่อนทั่ว บริเวณ แขนอยู่ตรงนี้ ขาอยู่ตรงนั้น เขาจดทุกอย่างไว้หมดจนกระทั่งไป พบศีรษะ เขาเขียนลงสมุดว่า ‘ศีรษะอยู่บนฟรุตบาด’ แต่สะกดโดยควบ กล�้ำด้วย ‘ร’ ซึ่งเขาก็รู้ว่าเขียนผิด เลยขีดฆ่าทิ้งแล้วเขียนใหม่ ‘ศีรษะอยู่ บนฟุดบาด’ ก็ยังสะกดผิดอีก ‘ด’ เยอะเลยทีนี้ ก็ต้องขีดฆ่าอีก จากนั้นก็ ลองอีกรอบ ‘ศีรษะบนฟู้ดบาด’ ฟู้-ด “โอ๊ย!” เขาร้อง มองไปรอบๆ เมื่อ ไม่เห็นว่ามีใครมองอยู่ จึงใช้เท้าเขี่ยศีรษะให้กลิ้งไปอีกนิด ก่อนจะเอา ดินสอออกมาเขียนใหม่ ‘ศีรษะอยู่บนถนน’ - ตลกดี ยูเซฟพูด แต่เขาไม่ได้หัวเราะ ทัง้ สองคนขับรถกันไปเงียบๆ เป็นระยะทางราวหนึง่ หรือสองไมล์ ภูมิประเทศนั้นราบเรียบว่างเปล่า อะไรก็ตามที่ถูกสร้างขึ้นที่นี่ บนทะเล ทรายทีแ่ ล้งแบบไม่ละลดนี้ คือการกระท�ำอันมีเจตนาแรงกล้าทีจ่ ะยัดเยียด สิ่งปลูกสร้างนั้นลงบนเขตแดนซึ่งไม่เหมาะจะท�ำเป็นที่พักอาศัย ศพของชาร์ลีที่เอาขึ้นมาจากทะเลสาบ มีสภาพไม่ต่างจากเศษ ซากอะไรสักอย่าง เขาสวมเสื้อกันลมสีด�ำ แต่สิ่งแรกที่อลันคิดก็คือมันเป็น ผ้าร่มที่ห่อเศษใบไม้เอาไว้ มีเพียงมือสองข้างเท่านั้นที่ยังดูเป็นมือมนุษย์ - ต้องการสอบปากค�ำผมไหม? อลันถามต�ำรวจ แต่ต�ำรวจไม่ต้องการถามอะไร ทุกคนเห็นเหตุการณ์หมดทุก อย่าง ต�ำรวจและพนักงานดับเพลิงทัง้ สิบสีค่ นมองเห็นชาร์ลี ฟอลลอน ตายในทะเลสาบนั้นตลอดระยะเวลาห้าชั่วโมง
44