CAPRICCIOS Πλατφόρμα αρχειοθέτησης και δημιουργίας φαντασιακών τοπογραφικών εικόνων.
www.capriccios-platform.tumblr.com
2016-2017 Ευαγγελία Μώρη
Διευκρίνιση: Πυρήνας του Project αποτελεί η διαδικτυακή πλατφόρμα www.capriccios-platform.tumblr.com η οποία και ανανεώνεται κατά διαστήματα.
Δ.Π.Μ.Σ. Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός Μάθημα: Εννοιολογικός Σχεδιασμός της Πόλης - Κενά, Τοπία, Αρχεία Καθηγητής: Νικόλαος - Ίων Τερζόγλου Ακ. Έτος. : 2016 - 2017 Φοιτήτρια: Ευαγγελία Μώρη
ΣΕΝΑΡΙΟ
Πώς θα μπορούσε η αρχαιολογία της πόλης να σταματήσει να είναι απλά παρούσα, να μην γίνεται απλώς αναφορά σε αυτήν ως ίχνη του παρελθόντος, ερείπια και μνημεία μιας άλλης εποχής; Πώς θα μπορούσε να εισχωρήσει και πάλι στη ζωή των κατοίκων, να γίνει μέρος της σύγχρονης καθημερινότητας, πέρα από την τουριστική χροιά που τόσο πολύ την χαρακτηρίζει; Να πάψει να είναι ένα κενό μέσα στον πολεοδομικό ιστό. Να μη υπάρχει πλέον ο φόβος καταστροφής ή μετουσίωσής της, αν η ίδια αυτή η αλλαγή μπορεί να επιφέρει διαδικασίες συμμετοχής, και μπορεί να αποτελέσει γέννεση νέων καταστάσεων; Για την απάντηση αυτών των ερωτήσεων γίνεται εστίαση σε ψηφιακό επίπεδο και προτείνεται μία διαδικτυακή πλατφόρμα αρχειοθέτησης και δημιουργίας φαντασιακών τοπίων. Σκοπός της είναι ένας συνεχής διάλογος μεταξύ αρχαιολογίας και αρχιτεκτονικών μορφών, δημόσιου χώρου και φανταστικών σεναρίων που λαμβάνουν χώρα μέσα σε αυτόν. Ένα νέο layer έρχεται να προστεθεί στην ιστορική διαστρωμάτωση της πόλης, ένα ψηφιακό αλλά ίσως στο μέλλον εν δυνάμει εφικτό, εξαρτώμενο από τους χρήστες της πλατφόρμας. Η πόλη και η ιστορία της ανασυντίθεται με όρους δημιουργικού συμπιλήματος*, μέσω της ώσμωσης στοιχείων του γύρω περιβάλλοντος, φυσικού και αστικού, αρχαιολογικού και μη. Αυτή η επαναφορά στοιχείων στην κυριότητα των ανθρώπων, η “επαναπόδοσή τους στην ελεύθερη χρήση” τους είναι αυτό που ονομάζει και ο G. Agamben βεβήλωση(1). Ακολουθώντας την σκέψη του Agamben “[...]το πέρασμα από το ιερό στο βέβηλο μπορεί να συντελεστεί ακόμη και διαμέσου μιας εξ ολοκλήρου ανάρμοστης και άτομης χρήσης (ή καλύτερα μιας νέας χρήσης) του ιερού. Πρόκειται για το παιχνίδι”(2). Έτσι, και η συγκεκριμένη πλατφόρμα αποτελεί ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι με διαθέσιμες οδηγίες για να ακολουθήσει κανείς αλλά και κανόνες, η τήρηση ή μη των οποίων αποτελεί επιλογή του κάθε χρήστη. Με αρχή τις διαδρομές που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος, αλλά και προσωπικές ή άλλων μαθημάτων, έγινε μια ψηφιακή καταγραφή/αποτύπωση απτών στοιχείων*. Η προέλευσή τους, αρχαιολογική, αστική ή και φυσική, δεν διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο καθώς αυτά επαναχρησιμοποιούνται με νέους όρους, μορφολογικούς. Η βεβήλωση επομένως συνεπάγεται μία εξουδετέρωση του περιεχομένου τους. “Από τη στιγμή που βεβηλωθεί, ό,τι ήταν μη διαθέσιμο και διαχωρισμένο απολύει την αύρα του και αποδίδεται εκ νέου στη χρήση”.(3) Τα αποτυπωμένα στοιχεία αναρτώνται στην διαδικτυακή πλατφόρμα και από εκεί ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να αποκτήσει τα αντίστοιχα 3d αρχεία τους. Στην συνέχεια ακολουθώντας διάφορους προτεινόμενους κανόνες συνθέτει εναλλακτικές μορφές, τα Υβρίδια*. Οι μορφές αυτές είναι collage θραυσμάτων εποχών, υλικών και σημασιών. Συνθέσεις κτιρίων, αρχαιολογικών ερειπίων και άλλων αρχιτεκτονικών μορφών. Έπειτα από την υποβολή του Υβριδίου στην πλατφόρμα, ο χρήστης καλείται να ορίσει τον χώρο στον οποίο τοποθετεί αυτή τη νέα μορφή. Η τοποθέτηση των Υβριδίων σε επιλεγμένες θέσεις μέσα στην πόλη και η αναπαράστασή τους αποτελεί το Capriccio*.
Πηγές: * Για τις λέξεις με την ένδειξη (*) ανατρέξτε στο Γλωσσάρι, στο τέλος του τεύχους. (1) Agamben, G. (2006) “Εγκώμιο της βεβήλωσης”, μτφ. Π. Τσιαμούρας, στο ΒΕΒΗΛΩΣΕΙΣ. Αθήνα: Άγρα, σελ 121. (2) Στο ίδιο, σελ 124. (3) Στο ίδιο, σελ 128.
“Δεν υπάρχει αρχείο χωρίς τόπο καταγραφής, χωρίς μια τεχνική επανάληψης και χωρίς μιαν ορισμένη εξωτερικότητα. Δεν υπάρχει αρχείο χωρίς έξωθεν”(4). Έτσι το αρχείο δεν αποτελεί απλά η ψηφιακή αποτύπωση των στοιχείων, αλλά δημιουργείται και ένα αρχείο φαντασιακών τοπογραφικών εικόνων, οπτικών αντίληψης του χώρου από διάφορους συμμετέχοντες. Κάθε υποβληθέν Capriccio μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για εναλλακτικά σενάρια καθώς ο καθένας, χρήστης ή απλός παρατηρητής μπορεί να πλάθει την δική του προσωπική ιστορία γύρω από κάθε Capriccio. Μπορεί να πειραματιστεί ψηφιακά σε υπάρχουσες τοποθεσίες και να τροποποιήσει το τοπίο με βάση τις προτιμήσεις του. Μπορεί να τροποποιήσει το Υβρίδιο ενός άλλου χρήστη, ή να προτείνει γι αυτό μία εναλλακτική τοποθεσία, συμβάλλοντας έτσι σε μια συλλογική διαδικασία. Πρόκειται για συμμετοχή σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα σύνθεσης εναλλακτικού μέλλοντος με τη χρήση του απτού παρελθόντος και παρόντος. Εν συνεχεία μέσω της τεχνολογίας της επαυξημένης* πραγματικότητας, ο καθένας μπορεί να βιώσει μία εναλλακτική όψη του Meatspace*. Αυτό επιτυγχάνεται βλέποντας δια μέσου της οθόνης του κινητού του, τα προτεινόμενα Capriccios μέσα στο φυσικό περιβάλλον της εκάστοτε ψηφιακά επεξεργαζόμενης περιοχής της πόλης. Ο Meatspace συναντά τον Κυβερνοχώρο*. Η προϋπάρχουσα πληροφορία αποκτά νέους ορισμούς διαμέσου μιας διαδικασίας υπεξαίρεσης*. Δημιουργείται μέσω αυτής της διαδικασίας μία κατάσταση αποϊεροποίησης, καθώς η διάκριση μεταξύ αρχαίου και μη αίρεται. Το αβεβήλωτο αρχαϊκό στοιχείο επανέρχεται για να ενισχύσει μία νέα οπτική της σύγχρονης και μελλοντικής πόλης. Παραφράζοντας τον G. Agamben, η βεβήλωση του αβεβήλωτου, του αρχαίου στην προκειμένη περίπτωση, είναι προνόμιο, αν όχι καθήκον, της σύγχρονης γενιάς (5).
Πηγές: * Για τις λέξεις με την ένδειξη (*) ανατρέξτε στο Γλωσσάρι, στο τέλος του τεύχους. (4) Ντεριντά, Ζ. (1996[1995]), “Η έννοια του αρχείου”, μτφ Κ. Παπαγιώργης. Αθήνα: ΕΚΚΡΕΜΕΣ, σελ 28. (5) “Η βεβήλωση του αβεβήλωτου είναι το πολιτικό καθήκον της γενιάς που έρχεται.“ G. Agamben, όπ. αν., σελ 151.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ / ELEMENTS*
ΚΑΝΟΝΕΣ ΥΒΡΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ
--Δεν έχει σημασία τί είναι αυτό που απεικονίζει το 3d αλλά οι μορφικές του ιδιότητες. Όλα είναι όμοια ως προς την αξία τους. --
Διαφορετικά σενάρια κανόνων από τα οποία μπορεί κανείς να επιλέξει για να δημιουργήσει το προσωπικό του Υβρίδιο: Δημιουργία υβριδικών αρχιτεκτονικών ρυθμών Τρισδιάστατα στοιχεία με πολύ πληροφορία (polygons) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διακοσμητικά στοιχεία πάνω σε άλλα απλά τρισδιάστατα στοιχεία. Ολοκλήρωση του θραυσματικού στοιχείου Δημιουργία ολοκληρωμένων υβρίδίων χρησιμοποιώντας δύο ή περισσότερες επιφάνειες (ανοιχτά/θραυσματικά/ στοιχεία). Τουλάχιστον μία από τις επιφάνειες πρέπει να χρησιμοποιηθεί με την εσωτερική της επιφάνεια ως εξωτερική/εμφανή. Τα στοιχεία ως αρχιτεκτονικά μέρη Στοιχεία που χαρακτηρίζονται ως επιφάνειες (ανοιχτά/θραυσματικά/στοιχεία) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα υβρίδιο τουλάχιστον δύο φορές και η σύνδεσή τους πρέπει να γίνεται με άλλα στοιχεία, μη επιφάνειες. Η αναλογία επιφανειών και μη πρέπει να είναι πολλαπλάσια του 2/5. Το φρακταλικό υβρίδιο Επιλογή ενός στοιχείου και επανάληψή του τρεις έως εφτά φορές, με οποιονδήποτε επιθυμητό τρόπο (κάνοντας rotate, mirror, move κτλ). Αυτή η νέα συνθετική μορφή επαναλαμβάνεται τρεις έως εφτά φορές με οποιονδήποτε επιθυμητό τρόπο (κάνοντας rotate, mirror, move κτλ). Επιπλέον δυνατότητες επεξεργασίας των τρισδιάστατων στοιχείων: pixelization πολλαπλασιασμός mirror rotate stretch κ.α. Ελευθερία επιλογής κλίμακας διαστάσεων των στοιχείων και του τελικού Υβριδίου. Τα διαφορετικά αυτά σετ κανόνων μπορούν να συνδιαστούν.
2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΒΡΙΔΙΚΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ ΜΕ ΥΛΙΚΑ/TEXTURES
x
ν
x
μ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΒΡΙΔΙΚΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ σύνθετη γεωμετρία
απλή γεωμετρία
x
λ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΥΒΡΙΔΙΩΝ / HYBRIDS*
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ CAPRICCIOS
fractal hybrid
the oyster temple
the hybrid column
defr-ugly
the parametric arch
defr-agthenon
the organic crypt
def-ragbbit
ΓΛΩΣΣΑΡΙ * Βέβηλο, Ό,τι από ιερό ή θρησκευτικό που ήταν, αποδίδεται εκ νέου στη χρήση και στην κυριότητα των ανθρώπων. (1) Βεβηλώνω, Διανοίγω τη δυνατότητα μιας ειδικής μορφής “αμέλειας”, η οποία αγνοεί τον διαχωρισμό ή, καλύτερα, τον μετέρχεται με έναν ιδιαίτερο τρόπο. (1) Capriccio, Φαντασιακές τοπογραφικές εικόνες (5) Στο συγκεκριμένο project: Η εικόνα της πόλης με την πρόσθεση Υβριδίων, σε διάφορα σημεία της. (7) Επαυξημένη πραγματικότητα / augmented reality, Σύστημα οθόνης που χρησιμοποιεί διαφανή γυαλιά στα οποία προβάλλει εικόνες και βίντεο. Οι χρήστες μπορούν να βλέπουν δεδομένα, όπως χάρτες και αλφαριθμητικά, να προβάλλονται πάνω στις εικόνες του φυσικού περιβάλλοντος. (2) Η τεχνολογία αυτή εφαρμόζεται πλέον και διαμέσου smartphones. Κυβερνοχώρος / Cyberspace, Ο εικονικός χώρος της μνήμης των υπολογιστών, των δικτύων, των τηλεπικοινωνιών και των ψηφιακών μέσων. Το αλληλοσυνδεδεμένο πλέγμα βάσεων δεδομένων (database), τηλεπικοινωνιακών συνδέσεων και δικτύων (network) υπολογιστών. (2) Meatspace, O υλικός χώρος, ο πραγματικός, μη εικονικός κόσμος, το περιβάλλον όπως βιώνεται καθημερινά, χωρίς την επιπλέον βοήθεια τεχνολογικών συσκευών. (2) Παλίμψηστο, το χειρόγραφο παπύρου ή περγαμηνής, τού οποίου η πρώτη γραφή έχει αποξεσθεί, για να γραφτεί νέο κείμενο. (3) Στοιχείο / Element, Στο συγκεκριμένο project: Η τρισδιάστατη, αποτυπωμένη μορφή, έτοιμη για επεξεργασία. (7) Υβρίδιο, A. 1. φυτό ή ζώο που προέρχεται από τη διασταύρωση γενετικώς ανόμοιων ατόμων, 2. σύνθετη λέξη τής οποίας τα στοιχεία προέρχονται από δύο διαφορετικές γλώσσες, αλλιώς νόθο σύνθετο. (3) B. Αποτέλεσμα της διασταύρωσης δύο γενετικά ανόμοιων ατόμων, τα οποία όμως εκφράζουν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό με διαφορετικό τρόπο. (3) Κάτι ετερογενές ως προς την προέλευση ή την σύνθεση. (6) Στο συγκεκριμένο project: Κάθε μορφή παραγόμενη από τον επεξεργαζόμενο συνδυασμό προϋπαρχουσών τρισδιάστατα αποτυπωμένων μορφών. (7) Υβριδισμός, Tο σύνολο των φυσικών ή τεχνητών διεργασιών που οδηγούν στον σχηματισμό υβριδίου. (3) Υπεξαίρεση (Detournement), Οικειοποίηση και αλλαγή νοήματος παλαιότερου υλικού. “θορυβώδης διάλογος φτιαγμένος με ‘προκατασκευασμένα’ στοιχεία”. (4) Η ιδιοποίηση ή κλοπή από το πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί η φύλαξη του. *Πηγές: (1) Agamben, G. (2006) “Εγκώμιο της Βεβήλωσης”, μτφ. Π. Τσιαμούρας, στο ΒΕΒΗΛΩΣΕΙΣ. Αθήνα: Άγρα. (2) B. Cotton, O. Richard, Λεξικόραμα του Κυβερνοχώρου: Ένα εικονογραφημένο λεξικό όρων από τα πολυμέσα ως την εικονική πραγματικότητα, μτφ. Χ. Τόμπρας. Αθήνα: Τερζόπουλος, 1996. (3) Γ. Δ. Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας, δεύτερη έκδοση. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας ΕΠΕ, 2002. (4) Θ. Μουτσόπουλος, No feelings: Το εικαστικό punk. Αθήνα: Futura, 1998. (5)“ imaginary topographical scenes” The National Gallery, London. https://www.nationalgallery.org.uk/paintings/glossary/capriccio (6) Merriam Webster online dictionary, https://www.merriam-webster.com/ (7) Προσωπικός ορισμός.
2016-2017