De kruidenvrouw van Gent

01.2015

P912013 | JANUARI-FEBRUARI 2015 | VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR | AFGIFTEKANTOOR GENT X

www.davidsfonds.be . 3 euro

“Verenigingen zijn de mayonaise van de samenleving” Minister Sven Gatz over zijn cultuurbeleid 24

32

40

TOAST LITERAIR

DE KRUIDENVROUW VAN GENT

DE GROT VAN LASCAUX

5 bekende auteurs over hun liefde voor lezen

In memoriam Winiefred Van Killegem

De Sixtijnse Kapel van de prehistorie

boeken

32

TEKST

Lieselotte De Snijder

De kruidenvrouw van Gent In memoriam: Winiefred Van Killegem De populairste kruidenvrouw van Vlaanderen. Zo herinneren we ons Winiefred van Killegem, die op 1 september 2014 overleed. Een veel te vroeg afscheid, want tot op het laatst was de 75-jarige herboriste plannen aan het maken.

Het kenmerkt de energieke en sterke vrouw die haar leven lang gepassioneerd was door alles wat groeide en bloeide in de kruidentuin.

I

k droom dat alle mensen gelukkig en gezond zijn. Gezondheid kun je niet kopen, maar gelukkig zijn kun je leren.”

Zo opent Winiefred Van Killegem haar geluksdoosje met kruidentips. Het vat goed samen waar de bekendste kruidenvrouw van Vlaanderen voor leefde: haar kennis gebruiken om anderen gezonder en gelukkiger te maken. Op alle mogelijke manieren was ze daarvoor in de weer, hoewel het er aan het begin van haar leven helemaal anders uitzag …

Een vrouw die koekenbakken zou Winiefred Van Killegem werd op 13 mei 1939 geboren in Sint-Laureins als dochter van een kleermaker en een winkeluitbaatster van naaigerief en lingerie. Een gegoed milieu, maar toch mocht Winiefred – in tegenstelling tot haar vier broers – niet gaan studeren. “Dat heeft ze haar moeder haar hele leven kwalijk genomen,” vertellen Katty en Geertrui Blanckaert, de dochters

van Winiefred. “Zelfs aan het eind van haar leven werd ze er nog boos om.” Het verklaart waarom Winiefred geen goede band had met haar moeder en het beter klikte met haar grootmoeder, meetje Ida. Die baatte in het dorp een café uit waar iedereen terechtkon voor een druppeltje én advies bij allerlei

In totaal schreef Winiefred 27 boeken, waarvan er niet minder dan 105.000 verkocht werden kwaaltjes. De schriftjes met kruidenwijsheid van meetje Ida zou Winiefred later dankbaar gebruiken voor haar eigen adviezen.

Maar zo ver was het toen nog niet.

Winiefred ging eerst aan de slag in een

koekjesfabriek in Eeklo. Niet lang daarna kwam ze Jef tegen, met wie ze naar Gent verhuisde en aan kinderen begon. En toen leek het even mis te lopen. Tijdens de zwangerschap van Geertrui werd Winiefred erg ziek. “Haar leven heeft aan een zijden draadje gehangen,” weten de zussen. “En daarna is ze erg veranderd. Ze wilde haar ambities waarmaken.” Bij patisserie Damme, de meeste chique bakkerij van Gent, kon ze zich uitleven en klom ze al snel op tot de rechterhand van de bakker. Bakker Damme was echter een eigenzinnige man en Winiefred ging er stevig tegenin. Katty en Geertrui: “Mama nam nooit een blad voor de mond en dat zorgde wel eens voor conflicten. Bovendien zat er meer in haar dan winkeljuffrouw spelen.”

SOS Piet avant la lettre Tijd voor een nieuwe uitdaging, die Winiefred vond bij Tupperware. “Haar party’s waren echte happenings en de na33

boeken

De favoriete kruidentuin van Winiefred Haar tweede thuis, zo noemde Winiefred van Killegem de tuin van De wereld van Kina in Gent. Ze volgde er haar eerste kruidencursus en keerde vaak terug naar de oase van rust in de stad. Tijdens de Gentse feesten gaf ze rondleidingen door de kruidentuin, die in de jaren 1920 werd aangelegd door Leo Michel Thiery. In de tuin staat een beeld van Linnaeus, een 18de-eeuwse Zweedse plantkundige, die voor Winiefred een speciale betekenis had. Ook de drie lievelingskruiden van Winiefred, die terugkomen in veel van haar boeken, zijn in de tuin te vinden.

• Heemst, in de volksmond tandwortel, is erg geneeskrachtig en gezond. Een drankje van het kruid verzacht jeuk in de mond en als baby’s tandjes krijgen, helpt het om ze op een stukje heemstwortel te laten bijten.

• Zoals de naam suggereert is lievevrouwbedstro een kruid waar vooral vrouwen bij gebaat zijn. Het kalmeert zenuwachtige en emotionele vrouwen en werkt ontspannend. Ook voor het hart en de bloedvaten is het goed.

• Maar Winiefreds allerliefste kruid is pimpernel. Het kruid zorgt niet alleen voor een goede doorbloeding, zeker in de hersenen, maar stemt je ook positief. Eet elke dag wat pimpernel en je ziet het leven door een roze bril.

INFO De mooiste kruidentuinen in Vlaanderen. Het boek telt 160 pagina’s en kost 24,95 euro (ISBN 978 90 5826 843 3).

In de tuin van De wereld van Kina in Gent staat dit beeld van Linnaeus, een 18deeeuwse Zweedse plantkundige, die voor Winiefred een speciale betekenis had.

34

Het absolute lievelingskruid van Winiefred: pimpernel. Een vrolijke naam voor een kruid dat je goedgehumeurd maakt.

druk verschoof steeds meer van de potjes naar wat erin zat,” bekennen Winiefreds dochters. “Kruiden en recepten vond mama veel interessanter. In die periode ging ze ook steeds meer koken op feesten, bij mensen thuis. En ze had altijd ‘slaafjes’ mee die voor haar werkten – ofwel wij, ofwel de buren.

Maar dat was altijd heel leuk.” Al snel stond Winiefred bij Tupperware aan de top, met veertig mensen onder haar. Maar landmanager worden was een stap te ver. Daarvoor moest ze zelfstandige worden en dat gaf te veel zorgen. In plaats daarvan ging Winiefred aan de slag als medisch informateur, een job die ze vanaf haar 49ste combineerde met een opleiding tot herboriste.

In die periode schreven haar dochters haar in voor het tv-programma Kwizien met Etienne Cocquyt. Net als Piet Huysentruyt kwam de tv-chef bij mensen thuis koken. Zo ook bij Winiefred. “De tv-bazen moeten grote ogen getrokken hebben toen ze zagen hoeveel kijkcijfers die aflevering haalde,” vertellen Katty en Geertrui. “Winiefred klopte op tv gewoon met een lepel op Cocquyts hand om hem uit haar potten te houden. Gelijk vroeg de BRT haar om samen met Cocquyt een boek te maken.” Na dat eerste boek had

Meetje Ida, Winiefreds grootmoeder, baatte een café uit waar iedereen terechtkon voor een druppeltje én advies bij allerlei kwaaltjes.

Winiefred al snel door dat ze ook op haar eentje boeken kon schrijven. En ze had succes. Haar eerste boeken verschenen bij BNP Uitgeverij, daarna bij Davidsfonds Uitgeverij. In totaal schreef ze 27 boeken, waarvan er niet minder dan 105.000 verkocht werden tussen 2007 en 2014.

Op het podium in heel Vlaanderen De jaren daarna ging het snel. Winiefred was nog vaker op de weg en doorkruiste het hele Vlaamse land voor optredens in de media en nog meer lezingen en demonstraties voor verenigingen. Katty en Geertrui: “We hebben in ons archief 20 mappen met persartikels zitten en al het voorbereidingsmateriaal voor haar lezingen. Voor elk onderwerp had ze een uitgewerkt scenario. Ze ging te werk zoals een artiest en maakte van haar lezingen heuse optredens.” Dat is niet verwonderlijk als je weet dat ze zo’n 3.000 lezingen gaf en in elk dorp tussen de 300 en 400 mensen kwamen kijken. Winiefred en haar kruidentuin Een van de schriftjes van meetje Ida, die aan Winiefred al haar kruidengeheimen toevertrouwde.

Op het hoogtepunt van haar roem kwamen er meer dan 50 bussen naar Winiefreds tuin kijken

waren een echte attractie. Op het hoogtepunt van haar roem kwamen er meer dan 50 bussen naar haar tuin kijken. De hele wijk werkte dan mee en voorzag alle bezoekers van drankjes en hapjes.

Het is duidelijk dat Winiefred mensen in Vlaanderen wist te beroeren met haar passie en haar kennis. “Er zitten nog elke dag

kaartjes in de bus,” aldus Katty en Geertrui.

“En toen het einde in zicht kwam, stonden mensen letterlijk in de rij aan te schuiven om afscheid te nemen. Het was een straffe madam die ons zal blijven inspireren. Dat is de enige troost die we hebben, want het is onmogelijk te beschrijven hoe hard we haar missen.”

In het collectieve Vlaamse geheugen leeft Winiefred verder als iemand met een ontzettende honger naar kennis. Iemand die van elk boek een boeiende ontdekkingstocht maakte, niet alleen voor zichzelf maar ook voor de lezer. En zodra ze die kennis had veroverd, deelde ze die genereus uit. Het is aan ons om er gezond en gelukkig mee te worden. ¶ 35

boeken

Deze titels van Winiefred Van Killegem zijn nog beschikbaar herdruk Gezondheid en geluk in een doosje (19,95 euro)

Knollen, bollen en wortels van bij ons (22,50 euro)

Confituur van Winiefried (19,95 euro)

Winiefred zet de bloemetjes buiten (22,50)

36

De lekkerste keukenkruiden kweek je zelf (14,95 euro)

De mooiste kruidentuinen in Vlaanderen (24,95 euro)

Winiefred kookt met stevia (11,50 euro)

Kleine kwaaltjes (15,95 euro)

Is niet iedereen zoals ik, een beetje te dik (16,50 euro)

INFO U kunt alle Davidsfonds uitgaven van Winiefred Van Killegem met korting bestellen via www.davidsfonds.be/uitgeverij, zolang de voorraad strekt.