De scriptie: over gemeentes die zich niet aan plannen houden

Wat is de beste afstudeerscriptie? H/Link nomineert iedere maand een afstudeerder die niet alleen uitmuntend presteerde, maar nog relevant is ook. Jaarlijks in april wint de beste 1.500 euro.

politiek onvoldoende bewust van Klimaatverandering

andrei Fedorovskij

leeftijd: 27 jaar Studie: Climate and Management Scriptie: How Wadden Sea’s Area institutions are coping with climate adaptation cijfer: 9

De zeespiegel stijgt, maar de lokale en regionale politiek bereiden zich hier onvoldoende op voor. Dat blijkt uit de scriptie van Andrei Fedorovskij, de eerste afstudeerder van de opleiding Climate & Management. ‘Ik ben vooral geschrokken van het kennisgebrek bij de gemeenten.’

tekst Youri van Vliet • beeld Bas Kijzers /Anke nobel

Wie de documentaire An Inconvenient Truth uit 2006 heeft gezien, kan zich misschien nog het fragment herinneren waarin voormalig presidentskandidaat Al Gore laat zien dat half Nederland onder water verdwijnt als gevolg van de opwarming van de aarde. Hoewel de documentaire ook kritiek ontving, zijn de meeste wetenschappers het erover eens dat de aarde inderdaad opwarmt en hierdoor de zeespiegel stijgt. Zo heeft de Deltacommissie in 2008 berekend dat de zeespiegel in het jaar 2200 met twee tot vier meter stijgt.

Willen we klimaatverandering aanpakken, dan moeten we gezamenlijk aan de slag gaan, dacht het Regiecollege Waddengebied (RCW) waarin rijk, provincies, gemeenten en waterschappen aan het Waddenzeebeleid werken. In 2008 stelde RCW het plan Léven in de Wadden op met daarin afspraken over duurzame klimmaatadaptatie. Vier jaar later besloot de van oorsprong Russische Andrei Fedorovskij ‘een thermometer in het gebied te steken’ en te kijken wat er van de adaptatieplannen terecht is gekomen.

In het hoge noorden stortte de Climate & Management-student zich op zeventien gemeenten, vier waterschappen en drie provincies waarover de Waddenzee zich uitstrekt. Via de mail, telefoon en literatuur zocht Andrei uit of de verschillende instellingen een adaptatieplan hebben en hoe dat er dan uitziet. Andrei legt uit: ‘Omdat de zeespiegel de komende

decennia stijgt, is het nodig dat we een nieuwe koers uitzetten voor de toekomst. Voorheen was het adagium vechten tegen water, oftewel: dijken bouwen, maar dat willen we niet volhouden. Technisch zou het misschien nog wel kunnen, maar het hoogteverschil tussen land en water wordt steeds groter. Als het dan een keer misgaat, gaat het goed mis.’

Het huidige uitgangspunt is dus dat je samen met water moet werken. Een voorbeeld van deze nieuwe filosofie van hoogwaterbescherming is de Meerlaagse Veiligheid, een combinatie van drie soorten veiligheidsmaatregelen (zie infographic). Vier jaar na het opstellen van het samenwerkingsplan Léven in de Wadden blijkt echter dat het implementeren van duurzame klimmaatadaptatie vooralsnog niet storm loopt.

De waterschappen en de provincies doen het relatief goed. Zo hebben drie van de vier waterschappen en alle provincies een adaptatieplan. Daarmee houdt de noordelijke daadkracht wel op: een stapje lager op de bestuurlijke ladder stelde Andrei vast dat geen enkele gemeente een concreet adaptatieplan had ontwikkeld, laat staan dat deze RCW-proof was. Andrei geeft in zijn scriptie geen eenduidige verklaring voor het gebrek aan daadkracht bij de verschillende hoofdrolspelers, maar hij zegt wel geschrokken te zijn van het gebrek aan kennis bij de gemeenten. ‘Als ik vroeg naar het adaptatieplan moest ik bij de ene helft een minicollege geven en de andere helft begon direct over energiezuinige maatregelen om de CO2 uitstoot terug te dringen. Maar die zogeheten klimaatmitigatie zet geen zoden aan de dijk. De zeespiegel stijgt, hoe dan ook.’

Hoewel de uitkomsten opmerkelijk zijn, rijst toch de vraag: hoe relevant zijn de bevindingen van Andrei? Is er immers niet nog genoeg tijd om de adaptatieplannen te ontwikkelen? Andrei: ‘Ik vind de afwachtende houding zorgelijk omdat de praktijk leert dat cultuurveranderingen erg veel tijd kosten, maar het water wacht niet.’ Om iedereen op scherp te krijgen, ziet Andrei een belangrijke rol voor de provincie Groningen. ‘Deze provincie onderscheidt zich door als enige een concreet adaptatieplan te hebben en zou een rolmodel kunnen zijn voor de andere partijen.’ • H/link scriptieprijs Ben je (bijna) afgestudeerd en wil je ook kans maken op de hoofdprijs van € 1.500,-? Kijk op www.dehaagsehogeschool. nl/linkscriptieprijs hoe je mee kunt doen. Scripties zijn terug te vinden in de hbo kennisbank. www.hbo-kennisbank.nl