Jaarverslag LSA 2014 by Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners

Jaarverslag

2014

De regie terug

LSA | Jaarverslag 2014

De regie terug De regie terug, dat was de titel van onze Landelijke Bewonersdag 2014 in Enschede. De titel vat heel kort samen waar in 2014 onze speerpunten lagen. Het jaar 2014 was ook het slotakkoord voor Henk Cornelissen, hij ging dit jaar met pensioen. Henk, die 25 jaar heeft toegewerkt naar het moment dat bewoners de mogelijkheid hebben de regie voor hun naaste omgeving te nemen. En nu heeft hij de regie voor ‘zijn’ LSA overgedragen. Het terugnemen van de regie is voor bewoners nodig omdat vanaf de jaren 70 de regie langzamerhand uit handen van de bewoner was genomen. Bij het aantreden van de verzorgingsstaat, raakte de inzet van de bewoner steeds meer op de achtergrond. De professional deed zijn intrede waardoor het rendementsdenken zich kon ontwikkelen, de statistische gegevens de boventoon konden voerden en resultaten in producten konden worden omgezet. Nu, vanwege bezuinigingen, door nut en noodzaak gedreven, is burgerkracht hot, maar de verhoudingen blijken nog scheef. Het zoeken is naar een juiste balans. Wij als LSA mogen onszelf prijzen dat wij hierin altijd een voorloper en wegbereider zijn geweest. Bij het terugnemen van de regie hoort ook het nemen van de daarbij passende verantwoordelijkheid en het kunnen dragen van de daarbij vanzelfsprekende risico’s. Daar zijn de BewonersBedrijven een goed voorbeeld van. Met kennis en startkapitaal als pushfactor kunnen wij als LSA een behoorlijk aantal bewonersgroepen ondersteunen om een BewonersBedrjf op te zetten. Het vergt veel creatieve inzet en doorzettingsvermogen van de besturen en zakelijk leiders van deze bedrijven om hun organisaties in de benen te houden. Om de regie te houden en de verantwoordelijkheden te kunnen dragen.

Ook de buurthuizen die in zelfbeheer worden overgenomen door bewoners, roepen terecht om meer regie, zij nemen al de verantwoordelijkheid. Het LSA zit bovenop de zelfbeheer-ontwikkeling en steunt en volgt pioniers hierin via het project Beheer je buurthuis. Uit bezuinigingsoverwegingen wil de lokale overheid de buurthuizen sluiten, terwijl juist nu er zoveel bezuinigd wordt op de zorg het hebben van een buurtlocatie heel belangrijk is, onder meer als ontmoetingspunt. En neem je als buurt het beheer van een buurthuis op je, dan is het logisch dat je ook een vinger in de pap over allerlei andere zaken wilt hebben die je buurt betreffen. Dit wetende is het niet meer dan logisch dat het LSA zich al jaren sterk maakt voor buurtrechten. In die buurtrechten wordt vastgelegd (het woord zegt het al) waar je als buurt zeggenschap over kunt hebben. Belangrijk, omdat de energie van de actieve bewoner dan naar de uitvoering kan gaan in plaats naar het voortdurend moeten onderhandelen terwijl de uitkomst ongewis is en het soms uitloopt op het ‘trekken aan een dood paard’. Het zou mooi zijn als die buurtrechten in 2015 zijn beslag krijgen. Ten slotte, onze vereniging heeft qua organisatie niet stil gezeten, in het voorjaar van 2014 zijn de nieuwe statuten door het bewonersplatform (de leden) afgetikt. Die statuten geven de ruimte om ons breder op te stellen en stellen ons daardoor in staat om door te stomen naar een vruchtbare toekomst. Dit alles met medewerking van het team, aangevoerd door de nieuwe directeur. De regie terug? Alle voorwaarden zijn wat ons betreft aanwezig.

Namens het bestuur Joke Bakker, bestuursvoorzitter

Voorwoord

Vereniging Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) Jaarverslag 2014

LSA | Jaarverslag 2014

Voorwoord

1 Kennisdeling

1-1 Landelijke dagen

1-2 Locatiedagen

1-3 Landelijke Bewonersdag

1-4 Vergaderingen bewonersplatform

1-5 Zomerschool

1-6 Communicatie

14 14 15

1-6-1 BewonersBerichten 1-6-2 Websites 1-6-3 Social media

1-7 Publicaties

2 Projecten en processen

2-1 Kan wĂŠl!

2-2 Advies en service aan derden

20 20

2-2-1 Advies secretariaat 2-2-2 Dossier-opbouw

2-3 Beheer je buurthuis

2-4 Buurtrechten

2-5

Experiment BewonersBedrijven

2-6 Tweede Kamerleden adopteren een wijk

3 Organisatie

3-1 Bewonersplatform

3-2 Bestuur

3-3 Personeel

3-4 Werkzaamheden LSA-secretariaat

3-5 FinanciĂŤle verantwoording

Bijlagen

1-Ledenlijst Bewonersplatform

2-Overzicht adoptiekamerleden en hun wijken

35 Inhoud

1 Kennisdeling Actieve bewoners hebben een schat aan praktijkkennis en -ervaring. Een belangrijk doel van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) is het bevorderen van de uitwisseling hiervan. Daarnaast biedt het LSA actieve bewoners ook nieuwe kennis aan. Het afgelopen jaar hebben wij ons mede in onze publicaties en bijeenkomsten sterk gericht op de transitie die de samenleving doormaakt. Want in deze tijd waarin de verhoudingen tussen de burgers en de overheid sterk veranderen is er niet alleen meer inzet van bewoners nodig, maar ook meer kennis op tal van terreinen. Zeker in de aandachtswijken is het zeer noodzakelijk dat de actieve bewoners de mogelijkheid krijgen om kennis op te doen: door de aard van de maatschappelijke problematiek en de diversiteit van de betrokken partijen, is de inzet die van bewoners gevraagd wordt groter dan elders.

LSA | Jaarverslag 2014

et kennisaanbod voor professionals is nog steeds overweldigend, specifiek voor bewoners is het LSA landelijk actief. Het LSA is de enige landelijke organisatie met een grote achterban van actieve bewoners uit de stadswijken van Nederland. Wij weten welke kennisbehoeftes er zijn en kunnen daarom (studie)bijeenkomsten organiseren die toegespitst zijn op de rol van bewoners in de wijkaanpak. Het LSA heeft 26 jaar ervaring met het doorgeven van kennis en het bevorderen van kennisuitwisseling aan actieve bewoners. Voor deze doelgroep is een specifiek aanbod nodig; veel bewoners leren het meest van directe contacten met andere ervaringsdeskundigen waarbij theoretische kennis steeds in relatie tot praktische toepassingen wordt aangeboden. Nu de actieve bewoner een sleutelrol heeft in het organiseren en creĂŤren van leefbare buurten is het van zeer groot belang dat actieve vrijwilligers hun kennis up-to-date houden, door kennis met elkaar uit te wisselen en via workshops, publicaties, debatten en bijeenkomsten van het LSA. Onze doelgroep is de actieve en geĂŻnteresseerde bewoner. Extra aandacht besteden we aan het betrekken van bewoners die een zelfsturende rol op zich nemen. Wij organiseren diverse bijeenkomsten. Er zijn informatieve bijeenkomsten gericht op het uitwisselen en opdoen van kennis en ervaring. Daarnaast zijn er discussiebijeenkomsten gericht op een specifiek onderwerp en meer trainingsgerichte bijeenkomsten waarbij het gaat om het aanleren van vaardigheden of het zicht krijgen op het eigen functioneren als organisatie.

1 | Kennisdeling

1-1 Landelijke dagen Landelijke dagen zijn middelgrote thematische bijeenkomsten gericht op bewoners en relevante professionals. De onderwerpen staan niet van te voren vast, ze zijn afhankelijk van wat er landelijk speelt of gericht op een nieuwe ontwikkeling die we signaleren. Middels de landelijke dagen zijn we heel goed in staat om op de actualiteit in te spelen.

Datum: 14 februari 2014 Locatie: Vorstelijk Complex - Utrecht Titel: Voor wat hoort wat Aantal bezoekers: 75 Korte beschrijving: In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen organiseerde het LSA een dag om lobby-vaardigheden aan te leren of op te poetsen. Deze bijeenkomst was voor actieve vrijwilligers die de lokale politiek willen leren kennen en beïnvloeden. Er waren vele workshops te volgen van onder meer Jan Hoek (raadslid GroenLinks Amsterdam), Kristel Jeuring (Development Officer Locality UK), Henk Cornelissen (directeur LSA), Eisse Kalk (directeur Agora Europa) en diverse Tweede Kamerleden die meedoen aan ons project Wijkadoptie Kamerleden. Een uitgebreid verslag van de dag is te lezen op de website.

Datum: 4 september 2014 Stad: Philips-stadion - Eindhoven Titel: Afscheidssymposium Henk Cornelissen Aantal bezoekers: 105 Korte beschrijving: Tijdens het afscheidssymposium stonden we stil bij 25 jaar bewonerskracht en de rol daarin van het LSA in het algemeen en die van de directeur van het LSA Henk Cornelissen die na 25 jaar dienstverband afscheid nam, in het bijzonder. Ook werd Henk op deze dag bij Koninklijk besluit benoemd tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau vanwege zijn grote verdiensten voor het versterken van bewonerskracht. Ruim 100 genodigden waren erbij in het Philips-stadion in Eindhoven. In presentaties, lezingen en tafelgesprekken kwam 25 jaar bewonerskracht voorbij. Er was veel aandacht voor de grote rol die het LSA heeft gespeeld om bewonerskracht te bundelen en versterken. De sprekers waren onder meer: Joke Bakker (LSA), Marijke van Ierssel (Ne8

LSA | Jaarverslag 2014

derlandse Woonbond), Cees van den Bos (Vrijwillige Inzet Arnhem), Inge Vossenaar (ministerie BZK), Jos van der Lans, Walter Klein Nienhuis (BewonersBedrijf Malburgen), Maria Yigit (LSA), Ella Vogelaar (Mitros), Ties de Ruijter (LSA) en Rob van Gijzel (burgemeester Eindhoven). Ter gelegenheid van het afscheid van Henk Cornelissen hebben wij een boek samengesteld: een liber amicorum, oftewel een vriendenboek. In de publicatie ‘Kracht van Bewoners’ vind je essays en bijdragen van mensen waar Henk in zijn lange carrière mee heeft samengewerkt. Een uitgebreid verslag van de dag is te lezen op de website.

Datum: 19 september 2014 Locatie: Dudok – Den Haag Titel: En nu een stap verder Aantal bezoekers: 90 Korte beschrijving: Het doel van de bijeenkomst in Den Haag was te komen tot concrete afspraken tussen actieve bewoners en Tweede Kamerleden met als doel de slagkracht van actieve bewoners te vergroten. Want zeker nu er een grote decentralisatieslag aankomt is niemand gebaat bij deels vleugellamme bewoners. In discussies en werkgroepen gingen we samen flink het gesprek aan op onderwerpen die voor actieve bewoners van groot belang zijn. Aan het eind van de dag maakten we samen afspraken. Het resultaat was dat er meerdere Kamervragen gesteld zouden worden en er twee initiatiefvoorstellen ingediend zouden worden op onderwerpen die voor actieve bewoners van groot belang zijn. Aanwezige Kamerleden op de dag waren Ybeltje Berckmoes-Duindam (VVD), Linda Voortman (GL), Eddy van Hijum (CDA), Carla Dik-Faber (CU) en Grace Tanamal (PvdA). En er waren 85 actieve bewoners uit verschillende stadswijken van Nederland. De sprekers waren Jacques Wallage: voorzitter van de Raad voor het openbaar bestuur en Joke Bakker: voorzitter LSA Dankzij de bijeenkomst worden prangende kwesties voor bewoners meegenomen in de vormgeving van nieuw beleid en bij het monitoren van bestaand beleid. Het is een mooi voorbeeld dat het wel kan: goede communicatie en samenwerking tussen de horizontale en de verticale wereld! Een uitgebreid verslag van de dag is te lezen op de website.

Resultaten Datum: Locatie: Titel:

23 januari 2015 (verplaatst van 1 november 2014) Het Huis – Utrecht Lokaal en sociaal ondernemen van moestuin tot BewonersBedrijf Aantal bezoekers: 140 Korte beschrijving: BewonersBedrijven zijn ondernemingen in bezit van wijkbewoners die producten of diensten aanbieden voor bewoners om hun wijk leuker, socialer en beter te maken. Na twee jaar experimenteren met BewonersBedrijven heeft het LSA veel kennis en middelen. En die willen we delen, ook met mensen die nog niet betrokken zijn bij het LSA. Dus organiseerden we op vrijdag 23 januari een bijeenkomst om kennis te maken met het LSA, BewonersBedrijven en andere actieve bewoners. Iedereen kon verschillende workshops volgen op het gebied van ondernemend bewonerschap en vragen stellen. Zodat we mensen konden adviseren en inspireren om ook een BewonersBedrijf te starten en de weg naar het LSA voor advies hierbij te leren kennen. De dag was eerst gepland op 1 november, maar dat bleek voor veel bewonersgroepen een zeer lastige datum wegens een drukke (wijk)agenda. Daarom hebben we besloten de dag uit te stellen. De opkomst op 23 januari was overweldigend. We moesten zelfs een stop op de inschrijvingen zetten. Er waren presentaties en workshops van onder meer: Monique van Winkel en Mariëlle de Groot (Stock5), Lennart Pilon (HetRooster.nl), Rutger van Weeren (Starters4Communities), Simon Donovan, (Manor House Development Trust – Verenigd Koninkrijk) en Seema Chandwani (Selby Trust – Verenigd Koninkrijk) ), Nathan Rozema (geldstromen door de wijk). Een verslag van de dag is terug te vinden op de website van BewonersBedrijven.

We hebben in dit verslagjaar tijdens onze landelijke dagen aandacht kunnen besteden aan thema’s die actueel en relevant waren voor actieve bewoners. De gemeentelijk verkiezingen, de transitie, de wijkadopties, de buurtrechten, samenwerking met de politiek, de opkomende beweging van BewonersBedrijven en ondernemende bewonersgroepen: het zijn onderwerpen waar we veel informatie over hebben verzameld en gedeeld. Daarnaast hebben we mooi afscheid genomen van een de man die in 25 jaar het LSA sterk heeft gemaakt. Stuk voor stuk waren het bijzondere en interessante bijeenkomsten. Ze waren zeer verschillend van aard, en ook die afwisseling heeft veel positieve reacties opgeleverd. Op landelijke dagen komen mensen die de diepte in willen gaan over een onderwerp. Er is ruimte voor discussie en voor verschillende standpunten. Op deze dagen wordt het netwerk van de aanwezigen flink versterkt. Niet alleen bewoners onderling wisselen contactgegevens uit, dit doen de actieve bewoners ook met beroepskrachten, politici en wetenschappers. Op landelijke dagen wordt het elke keer heel duidelijk dat het onnoemelijk belangrijk is dat deze groepen van elkaar leren. De opkomst was goed, gemiddeld waren er 102 bezoekers (waarvan 75 de ondergrens was en 140 de bovengrens). De doelgroep voor de landelijke dagen zijn actieve bewoners uit stadswijken en relevante beroepskrachten en politici. Zo’n 20 procent van de bezoekers waren beroepskrachten en gemeentelijke bestuurders. Het allergrootste deel van de bezoekers (80 procent) bestond uit onze primaire doelgroep: actieve bewoners. De deelnemers aan de landelijke dagen hebben een verslag toegestuurd gekregen. Deze verslagen staan ook op onze website. Door de online verslagen bereiken de bevindingen van de bijeenkomsten ook geïnteresseerden die niet op de bijeenkomsten aanwezig waren. Ook is er door pers, bloggers en websites veel aandacht besteed aan de verschillende bijeenkomsten van het LSA. Het LSA had het voornemen om vier landelijke dagen te houden in het verslagjaar 2014. We hebben een bijeenkomst moeten doorschuiven naar januari 2015 op verzoek van meerdere bewonersgroepen die een te drukke agenda hadden in november 2014. Tijdens het schrijven van dit jaarverslag heeft deze bijeenkomst reeds plaatsgevonden. 1 | Kennisdeling

1-2 Locatiedagen Al jaren organiseert het LSA praktijkgerichte dagen op locatie. Deze kleinschalige en laagdrempelige dagen worden in de wijken georganiseerd rondom actuele thema`s. Op onze locatiedagen worden actuele interessante thema’s besproken en wijkprojecten bekeken. Thema’s en projecten die interessant zijn voor iedereen die zich bezig houdt met de verbetering van leefbaarheid. De bijeenkomsten komen tot stand in samenwerking met de bewonersgroep van de betreffende wijk. Op de locatiedagen kunnen bewoners kijken en leren van een collega-bewonersgroep. De uitwisseling van ervaringen, successen en problemen staat centraal. Een inhoudelijke wijziging in dit verslagjaar is dat er meer aandacht is voor verdieping rond thema’s.

Datum: 9 mei 2014 Locatie: ’t Schöpke - Venray Titel: Wijkcentrum op eigen benen Korte beschrijving: Hoe kun je als buurthuis vraaggericht te werk gaan in plaats van aanbodgericht? Want alleen dan wordt een buurthuis ook echt van de buurt. In 5 workshops leerden we hier over. Verslag op de website.

Datum: 24 mei 2014 Locatie: Speeltuin de Driehoek - Deventer Titel: Van vastgeroest naar vooruitstrevend Korte beschrijving: Met de inzet van velen ontstaat in Deventer Voorstad Oost in rap tempo een wijk waarin mensen graag wonen en graag werken. We gingen langs bij bewonersinitiatieven, op zoek naar bruikbare principes en succesfactoren binnen de samenwerking. Verslag op de website.

Datum: Locatie:

17 oktober 2014 Zandfoort aan de Eem - Amersfoort (incl. fietstocht Titel: Stadslandbouw in je wijk Korte beschrijving: In Amersfoort zijn er veel interessante initiatieven op het gebied van stadslandbouw. We gingen hierheen om veel verschillende vormen van stadslandbouw te zien en met de initiatiefnemers te spreken. Verslag op de website.

LSA | Jaarverslag 2014

Datum: 29 november 2014 Locatie: Het Bruishuis - Arnhem Titel: Buurtinitiatief zoekt buurtrecht Korte beschrijving: Buurtrechten geven bewoners rechten om publieke diensten uit te dagen, buurtplanning te organiseren en maatschappelijk vastgoed te verwerven. We bespraken in het BewonersBedrijf Malburgen wat er nodig is om invulling te geven aan deze rechten. Verslag op de website.

Resultaten We hebben dit jaar voor een meer thematische opzet gekozen om invulling te geven aan de locatiedagen, altijd in samenwerking met lokale bewonersgroepen. Dit heeft goed uitgepakt. Voorheen stond ‘de wijkaanpak’ vaak centraal op regiodagen. De manier waarop je kon samenwerken met elkaar en met belanghebbenden in de wijk was een veelbesproken thema. Nu is er een andere tijd. Een tijd waarin bewoners de lead nemen op verschillende thema’s. En meer en meer zie je specialistische bewoners en ook bewonersgroepen ontstaan die zich op enkele thema’s in de buurt richten. Deze bewoners willen we ook graag betrekken bij onze vereniging en dat lukt met regionale laagdrempelige dagen waarop mensen bij elkaar en van elkaar kunnen leren. Het waren goede bijeenkomsten en we zien dat deze kleinschalige bijeenkomsten voldoen aan een behoefte van bewoners. De bijeenkomsten versterken het netwerk van bewoners en het zijn mooie momenten voor een bewonersgroep om zich op een positieve manier in de kijker te spelen. De opkomst van de regiodagen was prima, gemiddeld waren er 65 bezoekers. De doelgroep voor de regiodagen zijn actieve bewoners. Zo’n 10 procent van de bezoekers waren beroepskrachten of gemeentelijke bestuurders. Het allergrootste deel van de bezoekers (90 procent) bestond uit onze primaire doelgroep: actieve bewoners. Bijna de helft van deze bezoekers was nog niet eerder op bijeenkomsten van het LSA geweest. Deze nieuwe mensen horen nu bij de contacten van het LSA en worden digitaal en per post op de hoogte gehouden van de vereniging. De deelnemers aan de regionale praktijkdagen hebben een verslag toegestuurd gekregen. Deze verslagen staan ook op onze website. Nieuw in 2014 was dat we een financiële bijdrage vroegen voor de locatiedagen. Deelnemers moesten een tegemoetkoming in de kosten van 5 euro betalen indien ze geen lid waren van het LSA.

1-3 Landelijke bewonersdag Het LSA brengt bewoners al 26 jaar samen op de Landelijke Bewonersdag en deed dit natuurlijk ook dit jaar. Op de grootste jaarlijkse bijeenkomst voor actieve bewoners kwamen 740 mensen met hart voor hun wijk af. Dit jaar vond de Landelijke Bewonersdag plaats op 15 november in de Grolsch Veste in Enschede. Het thema: de regie terug! Het was een inhoudelijke, informatieve en heel feestelijke dag. De organiserende partners dit jaar waren het LSA in samenwerking met het ministerie van BZK, de Nederlandse Woonbond, de gemeente Enschede, de gemeente Almelo, de gemeente Hengelo en veel actieve bewoners uit Twente. Kort verslag: Actieve bewoners kwamen naar de Grolsch Veste om te leren en te discussiëren. Er waren dit jaar bewonerscolleges, masterclasses, er was een markt vol met pionierende bewoners waar je kon kijken en leren, er was een plein van de harde cash waar informatie over geld verdienen aangeboden werd, een whealing and dealing plein vol tips over onderhandelen, een tribunedebat, cabaret, enzovoort. Mensen met lef en passie: het is een prachtcombinatie. En wat waren ze er veel op de Landelijke Bewonersdag. Als je uitrekent hoeveel uur vrijwilligerswerk deze mensen die vandaag samen waren in de Grolsch Veste uitvoeren, dat is ongelofelijk. Zonder hen stort enorm veel in elkaar, vooral in de aandachtswijken van Nederland. Dus als deze mensen samen wensen hebben, kan de politiek maar beter heel goed luisteren! Op deze Landelijke Bewonersdag onderstreepten we met succes het belang van de regie voor bewoners. Actieve bewoners zijn degenen die verandering en verbeteringen in wijken mogelijk maken. Het mag niet meer mogelijk zijn dat een chagrijnige ambtenaar een energiek bewonersproject tegen kan houden, of dat slechte regelgeving ervoor zorgt dat actieve bewoners niet de taken kunnen oppakken die ze willen oppakken. Je moet actieve bewoners niet in de weg lopen. Sterker nog: bewoners die dat willen moeten de mogelijkheid hebben om een BewonersBedrijf te beginnen, maatschappelijk vastgoed in zelfbeheer over te nemen, een wooncoöperatie of zorgcoöperatie te beginnen zonder winstbejag. De wensen van veel mensen werden vertolkt door twee directeuren, die van het LSA en die van de Nederlandse Woonbond. Ties de Ruijter en Ronald Paping staan aan het eind van de dag op het podium met een duidelijke verklaring. Zij vragen namens actieve bewoners uit stadswijken en namens de huurders om zeggenschap

en regie over wonen en over hun eigen leefomgeving. Want, zeggen ze: “Het kan wel kleinschaliger, sterker en persoonlijker.” Datum: Locatie: Titel:

15 november 2014 De Grolsch Veste - Enschede De regie terug

Resultaten De naamsbekendheid van de Landelijke Bewonersdag is groot. Het hele jaar door ontvangt het LSA telefoontjes en mailtjes van bewoners die willen weten waar en wanneer de Landelijke Bewonersdag wordt gehouden. Dit keer vond de dag plaats op een niet heel centrale plek. We hoopten dat alle vrijwilligers bereid waren om het stuk te reizen naar Enschede op hun vrije zaterdag. En dat was gelukkig ook zo. Met treinen en auto’s kwamen 740 bewoners vol goede zin uit het hele land. Ook waren er weer bewonersgroepen die zelf bussen hadden geregeld, uit onder meer de Amsterdamse Bijlmer, Leerdam, Eindhoven en Den Bosch kwamen bewoners en vaak lokale bestuurders samen gereisd. Wij zijn trots en blij met de enorme betrokkenheid van onze achterban. Natuurlijk zijn ook dit jaar op de Landelijke Bewonersdag weer veel nieuwe contacten gemaakt tussen bewoners en oude contacten zijn opgehaald. Er is kennis gedeeld en veel vrijwilligers hebben hernieuwde energie gekregen om verder te gaan met hun belangrijke werk. Bijzonder aan de organisatie van de Bewonersdag dit jaar was dat we het niet in en met één stad, maar in en met een regio hebben georganiseerd. De regio Twente stond centraal en er waren dan ook meerdere gemeenten (Enschede, Almelo en Hengelo) die hebben meegesproken over en meebetaald aan de dag. Dit heeft geleid tot intensievere contacten tussen de gemeenten onderling op het gebied van bewonersinitiatieven, tot intensievere contacten tussen de gemeenten en de bewonersgroepen en tot intensievere contacten tussen de bewonersgroepen in de regio. Er zijn veel constructieve bijeenkomsten geweest waar we samen over de invulling van de dag hebben gesproken. En de intensieve samenwerking werd als zeer prettig en nuttig ervaren door bewonersgroepen, als gevolg is er nu een regionaal netwerk in de maak in Twente. Er is veel persaandacht geweest voor de Landelijke Bewonersdag. Zowel landelijke als regionale dagbladen hebben over de dag bericht, evenals lokale radio- en televisiezenders. 1 | Kennisdeling

1-4 Vergaderingen bewonersplatform En er is enorm veel getweet. Er waren twitterschermen waarop de tweets waren terug te zien en dat zorgde voor een stortvloed aan tweets. Lees hier een twitterverslag van de dag. Verslagen van de dag zijn ook gepubliceerd op onze eigen website, makkelijk te vinden wegens zijn domeinnaam (www.landelijkebewonersdag.nl) en in ons kwartaalblad LSA BewonersBerichten. Bijzonderder was dat er op de dag zelf een tijdschrift werd gemaakt die elke aanwezige aan het eind van de dag in zijn digitale brievenbus kreeg. Dit werd gedaan door het LSA samen met stichting MEO, een leerwerkbedrijf voor jongeren die een achtergrond hebben in de media of de grafische industrie. Ze hebben een team bestaande uit jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zij hebben samen met het LSA deze krant tijdens de Landelijke Bewonersdag zelf gemaakt.

LSA is een vereniging met verenigingsleden. Die leden vormen samen het LSA-platform, dit is het hart van het LSA. Het zijn actieve bewoners uit heel Nederland die samenkomen om activiteiten en projecten te bespreken en te plannen. De bijeenkomsten met het platform zijn van groot belang voor onze vereniging. Wij zijn dan ook samen aan het zoeken naar de ideale manier om zoveel mogelijk uit de momenten te kunnen halen dat we samen zijn. Naast verenigingszaken willen we zoveel meer bespreken. Hoewel de constructieve zoektocht nog niet ten einde is, zijn we het er over eens dat de experimentele vergadervormen zijn vruchten af beginnen te werpen. We kunnen meer uit een vergadering halen. Wij hebben de afgelopen tijd grote veranderingen doorgemaakt in onze vereniging. We zijn sinds november 2013 niet meer het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken, maar het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners. Dat betekent dat we veel breder kijken, werven en denken dan over thematiek die alleen in aandachtswijken van belang is. Hierbij moet worden gezegd dat we nog steeds speciale aandacht hebben voor bewoners die in gebieden wonen en opereren waar de leefbaarheidsproblemen hoger dan gemiddeld zijn. Veder vragen we sinds 2014 een lidmaatschapsbijdrage aan onze leden. Sinds 2014 zijn niet meer de individuele bewoners, maar georganiseerde bewonersgroepen onze leden. In 2014 heeft de directeur die al 25 jaar voor het platform werkte afscheid genomen van de vereniging. Al deze grote veranderingen zijn uitgebreid aan bod gekomen in onze vergaderingen. We hebben alle veranderingsbesluiten in 2013 gezamenlijk genomen en we zijn nog steeds niet klaar met onze grote vernieuwingsslag. Op de vier platformbijeenkomsten in 2014 hebben we geëxperimenteerd met verschillende vergadervormen om te zoeken naar een manier om nog meer tijd te hebben voor discussie en uitwisseling. Een van de manieren die we hebben gevonden is om facultatief een interessante discussie of workshop achter de vergadering aan te plakken. Dit deel van deze bijeenkomsten is ook toegankelijk voor niet-leden. 15 maart 2014 Vergadercentrum Vredenburg – Utrecht Jaarvergadering 14 juni 2014 Vergadercentrum Vredenburg – Utrecht Met facultatieve workshop: Wijkmedia

LSA | Jaarverslag 2014

1-5 Zomerschool 4 oktober Vergadercentrum Vredenburg – Utrecht Met facultatieve workshops: Zorg, BewonersBedrijven en samenwerken met gemeente 29 november 2014 Bruishuis – Arnhem Met aansluitend een locatiebijeenkomst Buurtrechten

Resultaten Op onze platformvergaderingen worden de lopende en aankomende projecten en activiteiten besproken. Naast het ledengedeelte van de vergadering organiseren we vaak ook een open deel waar we verdieping zoeken met elkaar over actuele onderwerpen. Hierover zijn positieve geluiden te horen. Net als over de wisseling van locatie, al blijft Utrecht voor veel leden qua reisafstand het handigst. De opkomst is gemiddeld 43 personen.

De Zomerschool is een meerdaagse bijeenkomst exclusief voor de LSA- platformleden. De zomerschool biedt de mogelijkheid om wat dieper op onderwerpen in te gaan door het meerdaagse karakter. Dit jaar organiseerde LSA de jaarlijkse zomerschool op 20 en 21 augustus. Met 22 enthousiaste actieve bewoners gingen we twee dagen op pad in de regio Twente. We gingen voor verdieping en inspiratie op de onderwerpen buurtrechten en ondernemerschap van actieve bewoners. Er was ook een bezoek aan Duitsland aangekoppeld om te kijken welke initiatieven daar genomen worden. Op het programma stonden: een discussie over buurtrechten onder leiding van Niesco Dubbelboer van Agora, bezoeken aan BewonersBedrijf Berflo Es in Hengelo, een gesprek en veel informatie van DNLcontact, een bedrijf dat adviseert en begeleidt bij het zakendoen tussen Duitsland en Nederland, een Duitse winkelcoöperatie en vrijwillige buurtbus en het initiatief BEIEN in Enschede.

Resultaten Het was een zeer inhoudelijke zomerschool waar veel inspiratie op is gedaan. Het waren mooie en leerzame dagen voor onze verenigingsleden die zich ervoor ingeschreven hadden. Onze leden hebben veel ruimte gehad om tips en tricks uit te wisselen en we zijn door elkaar en door derden geïnspireerd geraakt. Door bij elkaar te kijken en met elkaar praten worden we sterker als vereniging en individueel: iedereen is in zijn eigen buurt bezig met nieuwe ideeën en we kunnen hierin veel van elkaar leren. Op de tweede dag hebben we tijdens een brainstorm ook inspiratie opgehaald voor de Landelijke Bewonersdag 2014. Over de zomerschool is een kort verslag geschreven en dat is verspreid onder onze leden. Het is hier terug te vinden.

1 | Kennisdeling

1-6 Communicatie Communicatie speelt een grote rol in de organisatie. Ons communicatiebeleid heeft verschillende doelstellingen. We communiceren om onze achterban op de hoogte te houden van de ontwikkelingen binnen het LSA, binnen het voor actieve bewoners van belang zijnde overheidsbeleid en om hen op de hoogte te houden van de successen en projecten van andere actieve bewoners. En we communiceren met het doel om (potentieel) geïnteresseerden te informeren over de mogelijkheden, rol en de positie van bewoners binnen het bestaande overheidsbeleid. De digitale communicatie speelt een steeds grotere rol ten opzichte van de gedrukte media. Ons communicatiebeleid is erop gericht om de digitale media en de print media elkaar te laten ondersteunen. In 2014 heeft het LSA het communicatiebeleid voorgezet. Er was extra aandacht voor het communiceren over de voortgang van het project BewonersBedrijven. Er was extra inzet voor het stimuleren van LSA-verenigingsleden om de vereniging LSA te promoten. En er was aandacht voor de informatievoorziening over decentralisatieslagen en de veranderende rol van actieve bewoners.

1-6-1 L SA BEWONERSBERICHTEN Ons kwartaalblad LSA BewonersBerichten bericht over ontwikkelingen over de positie en de rol van bewoners, binnen het voor bewoners relevante overheidsbeleid en binnen het LSA. Dit gebeurt in de vorm van reportages, interviews, kort nieuws en achtergrondverhalen. Een abonnement op het blad is voor bewonersorganisaties en andere direct betrokkenen bij bewonersparticipatie kosteloos af te sluiten via de website. Daarnaast zijn de verschenen nummers te downloaden en door te bladeren op onze website (www.lsabewoners.nl). Het magazine heeft een belangrijke functie: we zenden informatie en vragen om respons via het blad. De bladformule is hetzelfde gebleven. Korte en langere artikelen worden afgewisseld, er komen veel bewoners aan het woord en ingewikkelde materie wordt op een begrijpelijke wijze verwoord. Binnen de formule wordt veel doorverwezen naar het internet. Bij verschillende artikelen staan verwijzingen naar de site waar meer informatie over het onderwerp te vinden is. In 2014 is er in het blad veel aandacht geweest voor de veranderende rol van actieve bewoners, de minder traditioneel georganiseerde bewonersgroepen, de aankomende decentralisaties en voor wijkondernemingen en BewonersBedrijven. In het magazine werd aandacht gegeven aan innovatieve en pionierende bewonersgroepen of initiatieven, met als doel andere bewoners te in14

LSA | Jaarverslag 2014

spireren. De traditionele achterban van het LSA komt ook ruim aan bod in het blad dat als ondertitel ‘Het vakblad voor bewoners’ draagt. Hoe deze bewonersorganisaties hun wijk representeren en omgaan met de veranderende rol van de overheid is een onderwerp waar meermalen aandacht voor is geweest. Resultaten Het kwartaalmagazine LSA BewonersBerichten wordt door onze achterban goed gelezen. De bladen liggen vaak bij wijken bewonersorganisaties ter inzage en daardoor worden de magazines vaak door meerdere personen gelezen. Het lezen over successen, innovaties maar ook de problemen van andere actieve bewoners blijkt een succesvolle manier van kennisoverdracht aan andere actieve bewoners. Het blad is ook online te bekijken en daarin zijn de doorlinks aanklikbaar. Deze mogelijkheid om digitaal door te verwijzen is nog meer ingezet. Door de mix van media die we inzetten versterken de media elkaar en kunnen geïnteresseerden nog makkelijker de informatie vinden die ze nodig hebben. Het aantal abonnees is nagenoeg gelijk gebleven (1.500). De bezoeken aan het digitale blad zijn echter flink toegenomen (met 77 %). Het reguliere blad is vier maal uitgekomen en dat is gelijk aan ons beoogde resultaat voor 2014. Daarnaast is er een bijzonder extra nummer uitgebracht op de Landelijke Bewonersdag. Dit maakte het LSA in samenwerking met stichting MEO (zie ook 1-3).

1-6-2 I NTERNETSITES Het LSA heeft in het jaar 2014 een nieuwe website uitgebracht, namelijk www.beheerjebuurthuis.nl. Deze site is een belangrijk onderdeel van het in 2014 opgezette project: Beheer je Buurthuis, waarin het in zelfbeheer nemen van wijkaccommodaties centraal staat. De nieuwe website is een online kennisbank over alle aspecten van buurthuisbeheer. In de andere drie websites van de vereniging zijn kleine aanpassingen doorgevoerd. Omdat alle vier de websites van het LSA in het open source content management system WordPress gebouwd zijn, kunnen de medewerkers makkelijker de content zelf bijhouden. Het is voor de communicatiemedewerker mogelijk om zelf content toe te voegen, ook is dit systeem met relatief kleine investeringen up to date te houden. De sites bieden veel mogelijkheden om informatie te delen via social media. We zien een flinke toename in websiteverkeer en een flinke toename in het aantal volgers via social media.

RESULTATEN SITES

1-6-3 S OCIAL MEDIA

lsabewoners.nl

Twitter Het LSA gebruikt het medium Twitter veelvuldig voor het promoten van de activiteiten van het LSA, het bekendmaken van ontwikkelingen op het gebied van stedelijke ontwikkeling, bewonersinvloed, successen van bewonersgroepen en voor het aanzwengelen van discussies. Omdat we via Twitter makkelijk bereikbaar zijn, zien mensen het als een laagdrempelige mogelijkheid om vragen te stellen. Er zijn meerdere twitteraccounts actief voor het LSA. Voor de vereniging twitteren @lsabewoners @BewonersBedr @BeheerBuurthuis. Daarnaast twitteren medewerkers van LSA ook op persoonlijke titel.

Op deze site is heel gerichte informatie over onze organisatie en zijn projecten te vinden. Op de site staan de projecten die het LSA uitvoert duidelijk omschreven, de ontwikkelingen van de projecten worden bijgehouden, onze publicaties zijn allen te bestellen op de site, enkele publicaties zijn online te downloaden, de bijeenkomsten die we organiseren staan op de site, inclusief uitnodigingen en verslagen achteraf. Ook zijn onze nieuwsberichten, onze persberichten en onze nieuwsbrieven te lezen op de site. De site heeft een zeer hoge groei in bezoekersaantallen ten opzichte van het jaar ervoor (47 procent meer- 23.665 versus 16.172). kanwel.nl

De site is goed gebruikt door de buurtcoaches. Buurtbewoners gingen er naar toe om te kijken naar de voortgang van een initiatief. Op de sites is het makkelijk om artikelen te delen via social media. Daar is goed gebruik van gemaakt. Er is een afname in het aantal bezoekers (34 procent minder - 3.689 versus 5.604). Dit is logisch, het project is gedurende het jaar kleiner geworden dan het jaar ervoor. Bewonersbedrijven.nl

Deze site is in 2014 voortdurend actueel gehouden en dat is bij een experimenteel project van groot belang. Nieuws over BewonersBedrijven en nieuwe inzichten worden gedeeld en nieuwe BewonersBedrijven zijn op de site te vinden. Dit jaar zijn ook meerdere zelf ontwikkelde handleidingen op de site gepubliceerd. Er worden doorlinks gegeven naar de sites van de individuele BewonersBedrijven. Via social media en via ons kwartaalblad LSA Bewonersberichten wordt aandacht gegenereerd voor de site. De bezoekersaantallen zijn behoorlijk gegroeid ten opzichte van 2013 (20 procent meer - 5.698 versus 4.736).

In 2014 is het aantal volgers van het account @lsabewoners gegroeid van 1.100 naar 1.750. De tweets van LSAbewoners worden vaak retweeted, waardoor het bereik nog veel groter is. Daarnaast staan we op meerdere gezaghebbende lijsten waardoor onze berichten gericht op de goede plekken komen. Dankzij twitter heeft het LSA nieuwe mensen en organisaties aan zich weten te binden. Ook de projecten BewonersBedrijven en Beheer je Buurthuis hebben een eigen twitteraccount. Ze worden actief gebruikt. In 2014 is het account @BewonersBedr gegroeid van 325 naar 714 volgers. Het account @BeheerBuurthuis is gegroeid van 0 naar 446 volgers. Facebook Het LSA is actief op Facebook. Het LSA gebruikt het medium met name om bijeenkomsten en projecten te promoten, contacten op te doen, kennis te delen en aandacht te vragen voor pers- en nieuwsberichten. Ook willen we met ons account aandacht genereren voor projecten en bijeenkomsten van derden. Het account heeft 483 volgers.

Beheerjebuurthuis.nl

Deze website hoort bij ons in 2014 opgezette project Beheer je buurthuis. De website is op 1 september gelanceerd en is in het verslagjaar ruim 4.500 keer bezocht. De website is ingericht als kennisbank en vindplaats voor inspiratie. Experts dragen bij aan deze kennisbank. Een webredacteur brengt de verhalen van pionierende initiatieven op het gebied van zelfbeheer van wijkaccommodaties uit heel Nederland in beeld. Via een samenwerking met de Dorpshuizen.nl Vraagbaak wordt kennis opgehaald, herschreven en gedeeld. 1 | Kennisdeling

1-7 Publicaties Het LSA geeft naast het kwartaalblad LSA Bewonersberichten (zie 1-6-1) meerdere publicaties uit. Deze zijn allemaal te bestellen of te downloaden via de website. Kracht van bewoners Op 4 september 2014 nam Henk Cornelissen na 25 jaar afscheid als directeur van het LSA. Ter gelegenheid van zijn vertrek hebben we een vriendenboek samengesteld. We hebben verschillende mensen gevraagd om een bijdrage te leveren aan het liber amicorum getiteld: Kracht van bewoners. Ieder van deze mensen heeft zijn taak met enthousiasme op zich genomen. Ze scheven mooie essays, verhalen en anekdotes. Het boekje geeft een mooi beeld van Henk en zijn carrière, maar ook van 25 jaar bewonerskracht. Auteurs: Peter van Emden, Cees van der Veur, Jos van der Lans, Ted van de Wijdeven, Staf Depla, Ronald Paping, Willem van Leeuwen, Inge Vossenaar, Marion van Beurden. Het liber amicorum is uitgedeeld op de jubileumconferentie ter afscheid van Henk Cornelissen en te downloaden via de website. Wijkontwikkeling op eigen kracht Wijkontwikkeling op eigen kracht is hét boek over de ABCD-aanpak. Het is van groot praktisch nut voor bewoners en allen die hen willen steunen. Het is een bewerkte vertaling van Building Communities From The Inside Out. De auteurs John Kretzman en John McKnight deden jarenlang onderzoek in de aandachtswijken in de grote steden van de Verenigde Staten. Ze onderzochten met name de succesvolle voorbeelden van wijkontwikkeling en wijkvernieuwing die op initiatief van bewoners tot stand kwamen. Op grond daarvan ontwikkelden ze een strategie voor de wijkaanpak die in dit praktisch handboek in klare taal uiteengezet wordt. Het oorspronkelijke boek is vertaald en bewerkt door het LSA in samenwerking met Fontys Hogeschool Sociaal Werk Eindhoven. Het boek is uitverkocht, de gratis pdf-versie is via de website van het LSA te bestellen. Manifest van de Actieve Wijkbewoners Met vele honderden bewoners is geschreven aan het Manifest van de Actieve Wijkbewoners. In dit Manifest beschrijven bewoners uit aandachtswijken onder welke rol zij de sleutelrol in de wijkaanpak op zich willen nemen. Het LSA heeft het document opgesteld omdat de wijkaanpak zich in een kritische fase bevindt. Er is nog 16

LSA | Jaarverslag 2014

maar weinig geld voor. Zowel woningcorporaties als het kabinet geeft er minder aan uit. Ook op welzijn en welzijnswerkers wordt flink bezuinigd. Daardoor is de inzet van bewoners belangrijker geworden. Het Manifest werd op de Landelijke Bewonersdag op 10 december 2011 ter plekke opgesteld. De weken voor de conferentie konden bewoners een bijdrage leveren. De 600 deelnemers aan de conferentie bespraken die voorwaarden en vulden ze aan. Een redactie onder leiding van publicist Jos van der Lans maakte er ter plekke een Manifest van. Op de Landelijke Bewonersdag is het Manifest van de Actieve Wijkbewoners uitgereikt aan de toenmalige minister Piet Hein Donner in de Eusebiuskerk in Arnhem. Het Manifest is te downloaden op onze site. Kan wél! Mensen in beweging Je wilt je inzetten voor je buurt. Wat moet er dan gebeuren en hoe pak je dat aan? In dit boekje staan praktische tips over hoe je kunt beginnen, hoe je andere mensen bij je ideeën kunt betrekken, wat mogelijke valkuilen zijn en wat de kwaliteiten van mensen en de hulpmiddelen zijn waarvan je gebruik kunt maken. Daarnaast worden enkele Nederlandse Kan wél! voorbeelden beschreven. Dit alles in heldere, korte en duidelijke taal. Kortom een boekje voor de doener. Het boekje is een vertaling van Getting Self-propelled van Tony Gibson dat hij heeft geschreven voor de Scarmantrust, de Engelse organisatie die Can Do uitvoert. Het boekje is via de website van het LSA te bestellen.

1 | Kennisdeling

2 Projecten Het LSA voert verschillende projecten uit en faciliteert verschillende processen die ten doel hebben bewoners meer mogelijkheden te geven zeggenschap te krijgen over hun eigen leefomgeving. Hiermee creĂŤren we ruimte voor de actieve bewoners die met hun initiatieven op vrijwillige basis hun buurt leuker en leefbaarder maken.

LSA | Jaarverslag 2014

2-1 Kan wél! In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. In 2006 zette het LSA het project Kan wél! op, een project dat mensen uitdaagt hun plannen te realiseren. Kan wél! richt zich op de activering van bewoners in hun eigen wijk. De werking van Kan wél! is simpel, we sturen een Kan wél!-coach de wijk in, gewapend met kennis, informatie en een eigen budget. Deze coach benadert actief mensen en daagt ze uit zelf een activiteit of project op te zetten in de wijk. De initiatiefnemers worden begeleid, zonder dat iets wordt overgenomen. Afscheid Na ruim 8 jaar hebben we afscheid genomen van het project Kan wél! Omdat het project zich heeft bewezen, de werkwijze in het land is overgenomen door veel organisaties en we – geïnspireerd door Kan wél! - druk zijn met veel andere projecten. Op 19 december 2014 sloten we het laatste traject af in Delft, in de wijk Buitenhof. Kort verslag van de projectperiode: In 2005 riep het toenmalige kabinet Balkenende de samenleving op om met initiatieven te komen die maatschappelijke binding konden aanjagen (Breed Initiatief Maatschappelijke Binding). Onze toenmalige directeur presenteerde het projectplan; een schot in de roos! Het idee was simpel: in wijken wonen veel mensen met ideeën en dromen voor hun wijk. Met minimale ondersteuning van een buurtcoach (in het begin was de functietitel nog ontwikkelingswerker), een klein budget voor activiteiten en een dosis positieve energie konden bewoners zelf vorm geven aan de leefbaarheid in hun wijk. Een langgekoesterde wens van veel leden van het LSA die de rol en houding van het welzijnswerk vaak niet al te positief waardeerden. Bewonerskracht Met wat landelijk ontwikkelingsgeld (onder andere van Aedes en de SEV) werd het projectplan verder uitgewerkt samen met de Engelse partnerorganisatie Development Trust Association (later opgegaan in Locality) en naar voorbeeld van de Can do – methodiek. In het voorjaar van 2006 startten de eerste buurtcoaches in 12 wijken verspreid over het hele land. Velen volgden. Woningcorporaties, en later ook gemeentes en een enkele bewonersorganisatie, waren jarenlang erg enthousiast over het project en financierden hun eigen bewonerskracht. Van Heerlen tot Zaandam, van Bergen op Zoom tot Emmen. Tientallen steden organiseerden in totaal (we 2 | Projecten

2-2 Advies en service aan derden hebben ze niet precies geteld) meer dan 1.000 projecten waarvan bewoners van begin tot eind initiatiefnemer en eigenaar van hun eigen project zijn. De website www. kanwel.nl herbergt nog een mooi projectarchief van de afgelopen jaren.

Het LSA krijgt veel advies- en servicevragen. Onder de titel ‘Advies en service aan derden’ brengen we een tweetal activiteiten onder één noemer:

2-2-1 A DVIES SECRETARIAAT Open deur Wat nu klinkt als een open deur (maak gebruik van wat bewoners zelf kunnen) was bij de start nog helemaal niet vanzelfsprekend. Het openbreken van het systeemdenken en aansluiten bij de leefwereld van bewoners; dat maakte het succes van Kan wél!. Afscheid nemen is vaak lastig, maar we hebben hier bewust voor gekozen. Al jaren doen we niet meer aan acquisitie voor dit project. Opdrachtgevers vonden de werkwijze zo waardevol en zagen soms dat lokale partijen de werkwijze nauwelijks overnamen in hun eigen beroepsuitoefening. Daarom is Kan wél! nog een tijdje bij ons gebleven. En het heeft direct geleid tot andere belangrijke projecten van het LSA: voortgekomen uit de ABCD-methodiek (die LSA in Nederland introduceerde en aan de Nederlandse context aanpaste) bracht het onder andere het vouchersysteem (systeem dat bewoners in staat stelde zelf bewonersbudgetten in een wijk te verdelen), het project BewonersBedrijven (bewoners die een onderneming opzetten om hun buurt te ontwikkelen) en buurtrechten (rechten voor bewoners die zeggenschap over de eigen woonomgeving regelen) voort. We vieren het einde van vele geslaagde bewonersprojecten, wijken en organisaties die in beweging kwamen en een maatschappelijk klimaat waarin we denken: het Kan wél! Resultaten Kan wél! Delft Buitenhof Dit project loopt sinds 2009. In 2014 is er enorm veel gebeurd in deze aandachtswijk dankzij het project, er zijn veel jongeren actief geworden, er is een aantal projecten gestart, en projecten die reeds opgezet waren zijn door blijven lopen. Kan wél! werd naar de wijk gehaald omdat deze wijk kampt met veel leefbaarheidsproblemen. Het doel was meer activiteit, vrolijkheid en leefbaarheid in Buitenhof, georganiseerd voor en door jongeren. Het project heeft fantastisch veel initiatieven opgeleverd voor de buurt. Van gratis salsalessen voor moeders en dochters tot straatfeesten, technische bouwdagen en de oprichting van een winkel voor de buurt door jongeren (Kiahsusa). Er zijn gedurende het hele jaar twee buurtcoaches actief geweest in dit gebied. 20

LSA | Jaarverslag 2014

Alle vragen die bij het secretariaat binnenkomen worden verdeeld en doorgegeven aan de LSA-beroepskracht die het meest geschikt daarvoor is, indien mogelijk verwijzen we ook door naar actieve bewoners met kennis op het desbetreffende gebied. Er komen bij het LSA vele adviesvragen binnen. Veel voorkomende onderwerpen zijn: vragen over vouchers en andere door het LSA ontwikkelde methodieken (o.m. ABCD, Kan wél!, BewonersBedrijven), vragen over projecten van het LSA en vragen over de processen die het LSA ondersteunt of faciliteert (met een nadruk op Buurtrechten). In 2014 was er een sterke toename van hulpvragen van actieve bewonersgroepen die te maken hadden met bezuinigingen. Hoe gaan we het redden zonder subsidie? Ook werden we veel gevraagd om een bijdrage te leveren aan presentaties, lezingen, deelname aan debatten en rondetafelgesprekken, bepaalde vormen van samenwerking (methodiekbeschrijvingen) et cetera. Bewoners krijgen voorrang op adviesvragen, maar adviesvragen van professionele organisaties beantwoorden wij ook. Resultaten: Het LSA-secretariaat krijgt rond de 16 adviesvragen per week binnen. Het heeft in 2014 dus honderden vragen per mail, Twitter en telefoon behandeld. Daarnaast hebben we adviesgesprekken gevoerd, interviews afgegeven aan landelijke en lokale media, meegewerkt aan studieopdrachten en speeches gehouden op verschillende conferenties en bijeenkomsten van derden.

2-2-2 D OSSIEROPBOUW: Omdat onze website veel bezocht wordt door mensen die gericht op zoek zijn naar informatie, proberen we hier ook toegankelijk en duidelijk informatie voor bewoners samen te brengen. We bieden advies en services via onze informatie op de website. We werken aan informatiedossiers op verschillende gebieden. In 2014 heeft vooral het dossier: Buurtrechten extra aandacht gekregen. Het dossier Buurtrechten bevat vier onderdelen: Aangenomen moties en andere ontwikkelingen, Uitingen van het LSA, Visies, sites, nota’s, akkoorden en moties, Media-uitingen over Buurtrechten.

2-3 Beheer je buurthuis Veel bewonersgroepen zijn bezig met het overnemen van buurthuizen en wijkaccommodaties. Vaak omdat deze belangrijke ontmoetingsplekken anders wegbezuinigd worden. Maar er is kennis en kunde nodig voor beheer, onderhoud en exploitatie; kennis en kunde die nu nog vaak ontbreekt. Het LSA startte in april 2014 het project Beheer je buurthuis, om de benodigde kennis te verzamelen en te delen, en vijf pionierende buurthuizen te ondersteunen op weg naar zelfbeheer. Het project is volledig gefinancierd vanuit het VSBfonds en Oranje Fonds, terwijl de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij in kind ondersteuning biedt, in de vorm van procesbegeleiding aan pioniers en deelname aan de adviescommissie bij selectie van die pioniers. Resultaten Na een open call en selectieprocedure zijn uit 31 aanmeldingen 5 buurthuizen gekozen die gedurende 3 jaar ondersteuning krijgen op hun weg naar een succesvol zelfstandig bestaan. Die ondersteuning komt van op inhoudelijke aansluiting en locatie geselecteerde procesbegeleiders die vier uur per week hun expertise beschikbaar stellen. Pioniers en begeleiders zijn per 1 september samen begonnen aan hun ondersteuningstraject. Er is op 1 september een website gelanceerd met als doel het delen van kennis en praktijkverhalen.

KORTE BESCHRIJVING RESULTATEN PER PIONIER:

Tilburg - Wijkcentrum In De Boomtak Wijkcentrum In de Boomtak draait sinds augustus 2011 voor 100 procent op vrijwilligers. Om de financiën gezond te krijgen besloten de bestuurders het pand te kopen. In De Boomtak ging de onderhandelingen aan met de gemeente en wist de helft van de gevraagde koopprijs van vier ton af te dingen. Vervolgens haalde In De Boomtak bij buurtbewoners voor 75.000 euro op aan wijkcertificaten; aangevuld met een hypotheek van 125.000 euro realiseerde het eind 2014 zo de koop van het pand. Onder begeleiding van Frank van Bussel en Wim Klaassen (beiden KNHM) kijkt In De Boomtak nu naar de toekomst. Het opstellen van een meerjarig onderhoudsplan en een meerjarenplan zal ervoor zorgen dat er overzicht ontstaat voor de korte termijn. Als deze basis is gelegd, kan nagedacht worden over de verdere ontwikkeling van activiteiten bij In de Boomtak. Rotterdam – Her-Ontdekt In het minder kapitaalkrachtige Schiebroek zetten vrijwilligers een moderne combinatie van meubelbank, werk-

plaats, repaircafé en buurthuis op. Buurtbewoners komen bij Her-Ontdekt over de vloer om samen aan het werk te gaan en afval om te zetten in nuttige nieuwe producten. De pionier krijgt nadrukkelijk ondersteuning van Mariëlle De Groot en Monique van Winkel van Stock5 op het gebied van organisatie (keuze rechtsvorm, besluitvorming versnellen, praktische zaken regelen), verdienmodellen en het in contact treden met woningbouwcorporatie en deelgemeente. Breda – ONS in Geeren-Zuid ONS in Geeren-Zuid fungeert als plek voor re-integratie op de arbeidsmarkt, dankzij de regelarme zone die het heeft ingericht samen met het UWV. ONS Coöperatief U.A. is een organisatie waar werkzoekenden met ambities in de horeca in coöperatief verband werken met behoud van uitkering. De ondersteuning van project Beheer je buurthuis aan ONS bestaat uit: samen werken aan een efficiëntere bedrijfsvoering, het samen maken van duidelijke onderlinge afspraken, vaardigheden aanleren op het gebied van aansturen en delegeren, en vernieuwen en proactief werken. Procesbegeleider Ernst van Gerven is aangesteld om coaching op de werkvloer te geven, in de eerste fase voor twee dagdelen per uur. Hij stelt zich op als facilitator; iemand die de (rand)voorwaarden schept en onderhoudt waaronder zowel collectieve als individuele veranderingsprocessen op gang kunnen komen. Venray – ’t Schöpke ’t Schöpke is een plek waar een enthousiast nieuw bestuur klaarstaat om een aantal hardnekkige problemen aan te pakken. Er ontbreekt een verbinding met de buurt, het wijkcentrum is nauwelijks zichtbaar (letterlijk) dankzij de locatie onderin een groot verzorgingstehuis, en het kampt met het grondige imagoprobleem een bejaardencentrum te zijn, waardoor de jeugd wegblijft. Onder begeleiding van Piet ten Haaf werkt ’t Schöpke aan een marketingplan en activiteitenplanning richting de wijk, inventariseert het samen met een binnenhuisarchitect mogelijkheden om het pand aantrekkelijker te maken, stelt het een meerjarenbegroting op tot 2018, wordt het vrijwilligersbeleid geperfectioneerd en wordt er een Wmo-scan gedaan. Delfzijl-Noord – Brede School Delfzijl-Noord De Brede School Delfzijl-Noord is een schrijnend voorbeeld van falend gemeentelijk vastgoedbeleid, waar actieve bewoners vervolgens naar voren stappen om de schade te herstellen. In Delfzijl-Noord staat men aan het begin van een lang proces naar het inrichten van een huiskamer voor een uitgestrekte wijk in een krimpgebied. 2 | Projecten

2-4 Buurtrechten Twee procesbegeleiders van de KNHM (Erik Arkesteijn en Eric Raad) ondersteunen bij de verschillende stappen die de projectgroep gaat doorlopen: het samenstellen van een werkgroep, onderhandelingen met gemeente over voorwaarden en samenwerking, visievorming over nieuw te vormen wijkhuisfunctie, verdienmodel en financiële organisatie, personele invulling van het beheer. Deze stappen resulteren in een bedrijfsplan. KNHM reserveert een geldbedrag voor technische expertise, mocht deze nodig zijn voor de totstandkoming van het bedrijfsplan. Het besluit tot inhuur nemen de werkgroep en KNHM samen. Website Er is op www.beheerjebuurthuis.nl een website ingericht als kennisbank en vindplaats voor inspiratie. Experts dragen bij aan deze kennisbank, zijn vindbaar voor iedereen die op zoek is naar ondersteuning en worden gevonden door andere pionierende bewoners. Een webredacteur spreekt pionierende initiatieven door heel Nederland en brengt hun verhalen in beeld. Via een samenwerking met de Dorpshuizen.nl Vraagbaak wordt kennis opgehaald, herschreven en gedeeld; andersom profiteert deze Vraagbaak van de unieke dossierartikelen van Beheer je buurthuis. Deze dossierartikelen zijn verdeeld over vijf onderwerpen: Financiën, Overname, Beheer en exploitatie, Bestuur, Programmering. De website werd sinds de lancering op 1 september tot 1 januari 2015 ruim 4500 keer bezocht (12.000 paginaweergaven) door 3200 unieke bezoekers. Doel voor 2015 is om dat bereik te vergroten, bijvoorbeeld door via subprojecten (zoals Kiezen voor Ontmoeting, rondom de verkiezingen op 18 maart) en publicaties, en het verder ontwikkelen van de kennisbank.

LSA | Jaarverslag 2014

Het LSA pleit voor een pakket aan buurtrechten en stimuleringsmaatregelen. Met de buurtrechten krijgen burgers meer zeggenschap over hun directe leefomgeving. De stimuleringsmaatregelen ondersteunen en stimuleren initiatieven. Geïnspireerd op het Engelse Localism Act heeft LSA in 2014 drie buurtrechten ontworpen die in zo’n verordening moeten worden opgenomen. Het recht om uit te dagen, het recht op maatschappelijk vastgoed en het recht op buurtplanning, gekoppeld aan twee stimuleringsmaatregelen: ten eerste de mogelijkheid om startkapitaal te lenen en ten tweede ondersteuning door buurtnetwerkers. Door het (lokaal) invoeren van deze rechten krijgen gemeenschappen en groepen individuen meer bevoegdheden, passend bij de verantwoordelijkheden die ze in deze tijd ook toegeschoven krijgen. Er ontstaat een meer actieve en betrokken samenleving, met minder bureaucratie en minder onvrede. Resultaten Wij zijn in 2014 op verschillende manieren aan het werk geweest met en voor buurtrechten. Aan de ene kant zijn we voortdurend bezig te inventariseren welke rechten actieve bewoners nodig hebben en tegen welke problemen zij aanlopen bij het uitvoeren van hun werk. Dit doen we onder meer via crowdsourcing, enquêtes en tijdens verdiepende gesprekken. Daarnaast publiceren en informeren we veelvuldig over de mogelijkheden die deze buurtrechten bieden. In een online dossier, via persberichten, visiedocumenten en interviews, op bijeenkomsten van onszelf en van derden gaan we het gesprek aan over deze rechten die actieve bewoners de mogelijkheid geven om meer zeggenschap te nemen over hun eigen leeromgeving. In het verslagjaar heeft het LSA een pakket buurtrechten uitgeschreven. Dit pakket buurtrechten heeft ruim aandacht gekregen van bewoners, beleidsmakers, maatschappelijke instellingen en de pers. Ook hield het LSA in 2014 alle ontwikkelingen op het gebied van buurtrechten bij in een online dossier. Het right to challenge is mede dankzij het LSA ingebed in de Wmo 2015. En aan het eind van 2014 was er in ruim vijfentwintig gemeenten ofwel een motie buurtrechten ingediend ofwel een verordening aangenomen. Hierbij moet gezegd worden dat dit vooral om the right to challenge gaat binnen de Wmo, hoewel zijn ook gemeenten zijn die verder gaan en een heel pakket aan buurtrechten (gaan) invoeren.

2-5 Experiment BewonersBedrijven BewonersBedrijven zijn bedrijven in handen van bewoners. Op verschillende plekken in Nederland zetten bewoners een onderneming op om hun wijk economisch, fysiek en sociaal te verbeteren. De winst die BewonersBedrijven maken, vloeit direct terug in de wijk. Sinds 2012 experimenteert het LSA met BewonersBedrijven. Deze BewonersBedrijven verdienen zoveel mogelijk hun eigen geld en komen daarmee dus losser te staan van subsidies en hun verstrekkers. Bewoners besturen de BewonersBedrijven en zij beslissen of en zo ja, welke beroepskrachten ingehuurd moeten en kunnen worden. Het LSA heeft van de Nationale Postcodeloterij en van Aedes Fonds Werken aan Wonen geld ontvangen waarmee het de BewonersBedrijven een startkapitaal kan schenken. Het LSA heeft in 2012 van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een tweejarige subsidie ontvangen om dit innovatieve experiment op te zetten. Resultaten In 2014 zijn we op bezoek geweest bij initiatieven in het hele land die in meer of mindere mate ondernemen en zich bij het netwerk van LSA willen voegen. Ook twee nieuwe leden van het LSA zijn druk bezig met ondernemen: BewonersBedrijf Crabbehoeve en Beien. BewonersBedrijf Crabbehoeve in Dordrecht gebruikt de inkomsten uit verhuur onder andere voor het opzetten van een atelier en een wijkrestaurant. In Enschede gebruikt BewonersInitiatief Enschede Noord (BEIEN) een leegstaand pand. Verschillende vaste en incidentele huurders bieden Beien de inkomsten om de wijk duurzamer en socialer te maken. Beide initiatieven zijn van plan in 2015 een aanvraag voor startkapitaal in te dienen bij de onafhankelijk beoordelingscommissie, om een zakelijk leider of kwartiermaker te financieren. In 2014 kregen de BewonersBedrijven in Emmen, Hengelo en Arnhem startkapitaal toegekend. De onafhankelijke beoordelingscommissie gaf hierbij advies. BewonersBedrijven die gestart zijn, leren van elkaar en krijgen meer vorm. En bewonersgroepen die hun wijk willen verbeteren, denken steeds vaker aan het oprichten van een BewonersBedrijf. In 2015 willen we deze trend voortzetten en ons netwerk uitbreiden en versterken.

RESULTATEN VAN DE BEWONERSBEDRIJVEN MET STARTKAPITAAL

BewonersBedrijf Op Eigen Houtje BewonersBedrijf Op Eigen Houtje nam de voormalige basisschool de Tondel over en maakte daar een bedrijvenpand van om te zorgen voor samenhang tussen bewoners van de wijk Emmerhout in Emmen. Het BewonersBedrijf opende 6 juni 2014 officieel haar deuren. Voor deze opening was veel belangstelling uit de wijk en zelfs het NOS-Journaal besteedde er aandacht aan. Nu gaat het als een trein in Emmen. Alle ruimtes van de voormalige basisschool zijn verhuurd aan onder andere een kledingdrukkerij, een yogaschool en een computerclub voor ouderen. Nu is er zelfs een wachtlijst. Zorgboerderij De Hooimijt heeft een dependance in de huiskamer en cliĂŤnten van zorginstelling Trans verzorgen dagelijks lunch en diner. Deze mensen met een beperking helpen chef-kok Harm, aangenomen via een participatiebaan van het UWV, met de dagelijkse bereidingen. Stichting BewonersBedrijf Berflo Es Het BewonersBedrijf Berflo Es wordt afgekort met Berflo Bedrijf en levert een bijdrage aan de leefbaarheid van de Hengelose wijk Berflo Es. Berflo Bedrijf verdient zijn eigen geld met verschillende projecten zoals het Berflo Naaiatelier en de Berflo Baliebus, een omgebouwde SRV-wagen. Mensen met een vraag of verzoek worden in de Berflo Baliebus gekoppeld aan mensen die kunnen helpen. Voor Berflo Bedrijf stond 2014 in het teken van de zoektocht naar een pand. Projecten zoals de rijdende talentenbank en de elektrische auto draaien kostenneutraal, maar er is nog geen geld om iemand in dienst te nemen. Een pand zou de stabiele financiĂŤle basis kunnen zijn om te groeien. De gemeente deed eind 2014 een handreiking door Berflo Bedrijf te laten proefdraaien in een pand. Het BewonersBedrijf is in onderhandeling met de gemeente en van plan in mei 2015 het voorlopige koopcontract te tekenen. BewonersBedrijf Malburgen In de Arnhemse wijk Malburgen nam het BewonersBedrijf Malburgen in 2013 een voormalig verzorgingstehuis in beheer. Dit verzorgingstehuis met 130 eenheden krijgt een tweede leven als Bruishuis. BewonersBedrijf Malburgen draaide in 2014 zwarte cijfers door de verhuur van alle tien verdiepingen van het Bruishuis. In 2014 heeft het bestuur een aantal maatschappelijke organisaties bij het BewonersBedrijf betrokken. Welzijn2 | Projecten

sinstelling Philadelphia huurt bijvoorbeeld twee etages waar hun cliënten begeleid wonen en deze instelling knapte het wijkrestaurant in het pand volledig op. Dagelijks serveren mensen met een verstandelijke beperking hier een diner. BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen in Leeuwarden In Leeuwarden wil het in 2012 opgerichte BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen (BBHS) de wijk verbeteren zodat bewoners niet meer wegtrekken. BBHS heeft projecten rondom catering, groenonderhoud, afvalpreventie en schoonmaak. Groepen bewoners surveilleren bijvoorbeeld in de wijk met het project ‘Attentie Buurtpreventie’. Bij het BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen is de zakelijk leider in 2014 gestopt. Een nieuw bestuur gaat door met de opdrachten van de gemeente in het groenonderhoud en afval. Met de opbrengsten daarvan wil het bestuur vrijwilligers opleiden en zo een betere kans op een baan geven. De opbrengsten worden ook gebruikt voor het uitkeren van vrijwilligersvergoedingen om de armoedestress in de wijk te verlichten. Kennisdeling Kennisdeling is een belangrijk aspect van het project. Wij delen kennis door ontmoetingen, bijeenkomsten en via de website en social media. Website Nieuwe inzichten worden gedeeld en nieuwe BewonersBedrijven zijn op de site te vinden. Er worden ook doorlinks gegeven naar de sites van de BewonersBedrijven. Via social media wordt aandacht gegenereerd voor de site. De bezoekersaantallen op de website zijn met 20 procent gegroeid. Nieuw op de site zijn onze handleidingen. Met de kennis vanuit de praktijk van BewonersBedrijven hebben we vier handleidingen Planmatig Ondernemen, Organisatiehandboek, Samenwerken en Bestuur geschreven. Deze zijn te lezen en te bestellen op www.bewonersbedrijven.nl/kennis. Daar zijn ook verschillende checklists beschikbaar waaronder Financiële Gezondheid, Beleid vaststellen en Bestuurdersaansprakelijkheid. Bijeenkomsten In juni 2014 is een intervisiesessie gehouden met de zakelijk leiders van de BewonersBedrijven in Arnhem, Emmen en Hengelo. Zij wisselden ervaringen uit en gaven elkaar tips bijvoorbeeld over hun manier om geld te verdienen. Op 30 oktober 2014 verzorgde LSA een workshop over BewonersBedrijven tijdens de bijeenkomst ‘Geldstromen door de wijk’. 24

LSA | Jaarverslag 2014

Op zaterdag 1 november stond de bijeenkomst ‘Lokaal en sociaal ondernemen – van moestuin tot BewonersBedrijf’ op de planning. Deze is verplaatst naar 23 januari 2015 omdat het najaar een te drukke periode bleek. Ruim 140 actieve bewoners kwamen naar Het Huis in Utrecht voor verschillende workshops over verdienmodellen, crowdfunding en werken met vrijwilligers. Ook deelden twee sprekers uit Londen hun ervaringen met ondernemen in de wijk (zie ook 1-1 Landelijke dagen).

2-6 Tweede Kamerleden adopteren een wijk Voor dit project sluiten bewoners uit een aandachtswijk een overeenkomst met Tweede Kamerleden die geldig is voor de hele kabinetsperiode. De Kamerleden adopteren een wijk. Elk Kamerlid geeft individueel invulling aan het adoptieouderschap. Door middel van dit project kunnen Kamerleden de uitvoering en effecten van wijkbeleid aan de hand van de ervaringen van bewoners volgen. En actieve bewoners kunnen in de keuken kijken van de landelijke politiek, hierdoor ontstaat er meer wederzijds begrip. Het LSA volgt via de bewoners hoe deze contacten verlopen en publiceert daarover in het kwartaalblad LSA BewonersBerichten. Op vergaderingen van het Bewonersplatform worden ervaringen van bewoners uitgewisseld. In het contract tussen bewoners en Kamerleden is opgenomen dat de Kamerleden een bezoek van de wijkbewoners aan de Tweede Kamer zullen organiseren. De intensiviteit van het contact tussen het Kamerlid en de wijkbewoners is mede afhankelijk van de persoonlijke invulling van de adoptie door de Kamerleden. De intensiviteit blijkt in de praktijk te variëren. Een aantal Kamerleden bezoekt de wijk af en toe en een aantal vrij frequent, soms zelfs maandelijks.

Jan Biesheuvel was het een inspiratievolle bijeenkomst met veel tips en adviezen over hoe je wijkadoptie vorm kan geven. Het LSA heeft hier verslag van gedaan, zowel op de website, als in het blad LSA Bewonersberichten als via de social media. Een verslag van de dag is te lezen op de website.

Resultaten Er zijn 28 Kamerleden die samen 30 wijken hebben geadopteerd. Bijna alle politieke partijen zijn vertegenwoordigd. Op de website van het LSA is er een apart deel waar alle Kamerleden en hun adoptiewijken te vinden zijn. Tevens wordt hier al het nieuws wat er over de adoptie te melden is, gemeld. Het dossier Wijkadoptie Kamerleden bevat een kort cv over zowel de adoptiewijk als het adoptiekamerlid en een nieuwspagina per adoptie. Er is dit verslagjaar een bijeenkomst georganiseerd waar het nut en de werking van Wijkadopties centraal stond.

‘Haal meer uit je wijkadoptie’ Datum: 20 juni 2014 Locatie: Se7en - Utrecht Titel: Haal meer uit je wijkadoptie Locatie: Utrecht Korte beschrijving: LSA heeft in 30 wijken een wijkadoptie lopen en daarmee 29 betrokken Tweede Kamerleden die een stadswijk volgen en ondersteunen. Hoe loopt het in de verschillende wijken met de adoptie? En hoe kan je meer uit een wijkadoptie uithalen? Met actieve bewoners en twee oud-Kamerleden Paulus Jansen en Pieter 2 | Projecten

Organisatie

LSA | Jaarverslag 2014

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) is een landelijke vereniging waarbinnen bewonersgroepen samenwerken om de leefbaarheid in hun buurt te vergroten. De vereniging bestaat uit een platform van bewoners, een bestuur en een secretariaat.

3-1 Bewonersplatform Het bewonersplatform is het hart van onze vereniging. Het is het hoogste orgaan van de vereniging LSA en tevens de formele verenigingsraad. Het bestaat uit 51 bewonersgroepen van actieve bewoners die formeel of informeel georganiseerd zijn in een bewonersgroep die zich bezighoudt met het bevorderen van de leefbaarheid in hun buurt. Daarnaast zijn er vijf leden die op individuele titel lid zijn en lid mogen blijven bij wijze van uitzondering omdat we in een overgangstijd zitten van een lidmaatschap van actieve bewoners naar een lidmaatschap actieve bewonersgroepen. De leden komen uit stadsbuurten uit het hele land en het platform heeft daarom samen een goed beeld van zowel lokale als rijksbeleid op het gebied van bewonersparticipatie en het wijkenbeleid in Nederland. Met het platform worden minimaal vier maal per jaar alle LSA-activiteiten besproken. De activiteiten worden deels ook uitgevoerd met de leden van dit platform.

Resultaten: In 2012 is gestart met een heroriĂŤntatie op de rol en organisatie van het LSA. In november 2013 is dit proces symbolisch afgesloten met de naamswijziging van Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken naar Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners. De meest ingrijpende verandering in de organisatie van de vereniging is dat vanaf 2014 het lidmaatschap van het LSA niet langer is voorbehouden aan individuele bewoners maar aan lidorganisaties, zowel formeel als informeel georganiseerd, die personen afvaardigen die namens hen invulling geven aan het lidmaatschap. Verder betalen leden vanaf 2014 een lidmaatschapsbijdrage. De bijeenkomsten van de verenigingsraad, oftewel het Bewonersplatform, zijn gescheiden in een verenigingsdeel en een meer proactief deel met workshops, sprekers en andere op kennisoverdracht gerichte activiteiten. Voor een aantal van deze veranderingen was een wijziging van de statuten nodig die op de eerste bijeenkomst in januari 2014 vastgesteld is.

3 | Organisatie

3-2

3-3

Bestuur

Personeel

Ons bestuur bestaat uit bewoners uit de stadswijken en toegevoegde leden die vanwege hun kwaliteiten en netwerken zijn gevraagd. Er is in het kalenderjaar een wijziging in het bewonersbestuur opgetreden. Harry Brinkerink en Marion van Beurden zijn in 2014 afgetreden, Ad van der Sanden en Mirry Dijkstra zijn voor hen in de plaats gekomen.

Het personeel van het LSA bestaat uit het LSA-secretariaat, personeel van het project BewonersBedrijven, het project Beheer je Buurthuis en de Kan wél!-buurtcoaches. Het personeel is in dienst van het WGI te Rotterdam en gedetacheerd bij het LSA.

Mw. Joke Bakker voorzitter (Emmen) Mw. Maria Yigit secretaris (Enschede) Dhr. Ad van der Sanden penningmeester (Eindhoven) Mw. Mirry Dijkstra algemeen bestuurslid (Amsterdam) Dhr. Pieter Jan Biesheuvel bestuursadviseur Mw. Pettra-Eszter van Beveren bestuursadviseur Dhr. Hassan Najja bestuursadviseur In het verslagjaar heeft het bewonersbestuur van het LSA meermalen overleg gevoerd met het ministerie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de voortgang van activiteiten, samenwerking en actuele ontwikkelingen.

LSA SECRETARIAAT

Personeelsomvang per 1 januari 2014 H. Cornelissen directeur (106%) C. den Hoedt financieel medewerker (50%) P. Koopman medewerker communicatie (66%) T. van Mierlo projectleider (100%) H. de Vlieger administratief medewerker (56%) In dienst in 2014 T. de Ruijter directeur (100%) M. Koot projectmedewerker (67%) Uit dienst in 2014 H. Cornelissen directeur (106%)

PROJECT BEWONERSBEDRIJVEN

Personeelsomvang per januari 2014 M. Kruijt projectmedewerker (80%) R. van Weeren projectmedewerker (40%) In dienst in 2014 M. Althof projectmedewerker (55%) M. Boeije projectcoördinator (66%) Uit dienst in 2014 M. Kruijt projectmedewerker (80%) R. van Weeren projectmedewerker (40%)

PROJECT: KAN WÉL!

Personeelsomvang per januari 2014 P. Nolten buurtcoach (50%) Externe inhuur in 2014 K. Keuren buurtcoach Uit dienst in 2014 P. Nolten buurtcoach (50%)

PROJECT BEHEER JE BUURTHUIS

In dienst per april 2014 A. van Vliet webredacteur (55%)

LSA | Jaarverslag 2014

3-4 Werkzaamheden LSA-secretariaat Organisatie bijeenkomsten: • 4 bijeenkomsten bewonersplatform; • 4 bijeenkomsten bestuur; • 10 regionale en landelijke bijeenkomsten; • 13 bijeenkomsten werkgroepen (werkgroepen ter voorbereiding van onder meer: Landelijke Bewonersdag, BewonersBedrijven, project beheer je buurthuis).

Daarnaast: • voorbereiding, ontwikkeling en uitvoering activiteiten en projecten, in samenwerking met leden van het bewonersplatform; • maken van verslagen en notities voor onze bijeenkomsten; • maken van notities, werkplannen, evaluaties, artikelen, folders en toespraken; • beleidsinformatie over landelijke ontwikkelingen op het gebied van bewonersparticipatie, grotestedenbeleid en wijkenaanpak bewerken en leesbaar aanbieden aan bewoners in de steden; • informatievoorziening over experiment BewonersBedrijven; • informatievoorziening over zelfbeheer en beheer van buurthuizen; • informatievoorziening over bewonersparticipatie binnen bestaand beleid aan derden; • contacten onderhouden met vele landelijke instellingen en organisaties; • werkbesprekingen met subsidiegevers; • initiëren onderzoek naar bewonersparticipatie; • samenwerken en contacten onderhouden met instellingen, gemeenten en bewonersorganisaties; • bijdrages leveren aan conferenties, bijeenkomsten en werkgroepen van derden; • projectmanagement; • redactie LSA BewonersBerichten, publicaties, nieuwsbrieven, persberichten, informatiedossiers en websites; • financiële administratie en budgetbewaking.

3 | Organisatie

3-5 Financiële verantwoording Het LSA is een zelfstandige vereniging. Het financieel overzicht geeft inzicht in de besteding van de inkomsten en de subsidies die aan het LSA zijn verstrekt.

De financiële administratie wordt gevoerd door het bureau van de vereniging. De accountantscontrole is uitgevoerd door Flynth audit te Woerden.

Vereniging LSA LSA ACTIVITEITEN Inkomsten, subsidies en bijdragen Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties / Directie Woon- en Leefomgeving Gemeente, bijdrage activiteiten Bijdrage partners Bewonersdag 2014 (Gem. Enschede/Almelo/Hengelo en corp. Woonbond, Woonplaats) Inkomsten Praktijkdag en Regiodag Lidmaatschapsbijdragen

375.000 3.000 32.419 1.781 2.475

Totaal

414.675

Uitgaven, kosten en reserveringen Personeel LSA Huisvestings- en organisatiekosten Activiteiten Afschrijvingen

Totaal Rentebaten Rentelasten en bankkosten

Resultaat Doorbelastingen aan projecten (BewonersBedrijven, Beheer je Buurthuis en Kan wél!)

Resultaat LSA na bijzondere baten/lasten

286.770 69.303 144.905 3.408

504.386 6.277 -926

-84.360 83.661

-699

BEWONERSBEDRIJVEN Inkomsten Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties / Directie Woon- en Leefomgeving Onttrekking gift Nationale Postcode Loterij Rente inkomsten Overige inkomsten

Totaal

62.545 54.408 9.362 0

126.315

Uitgaven Uitgaven Landelijke ondersteuning Uitgaven Directe ondersteuning

Totaal Resultaat BewonersBedrijven

LSA | Jaarverslag 2014

118.601 7.714

126.315 0

BEHEER JE BUURTHUIS Inkomsten Bijdrage VSBfonds, Oranje Fonds en KNHM

Totaal

71.684

Uitgaven Personeelskosten Organisatiekosten

49.088 22.596

Totaal

71.684

Resultaat Beheer je Buurthuis

PROJECT KAN WÉL! Inkomsten

Opdrachtgevers Kan wél! (woningcorporaties en gemeente)

55.911

Totaal

55.911

Uitgaven

Personeelskosten Kan wél! Organisatiekosten Activiteitenkosten

36.272 1.574 9.894

Totaal

47.740

Doorbelastingen Overige baten / lasten

6.930 -103

Resultaat Kan wél!

1.344

Resultaat LSA Resultaat BewonersBedrijven Resultaat Beheer je Buurthuis Resultaat project Kan wél! Nagekomen baten en lasten

-699 0 0 1.344 -1.156

Resultaat Vereniging LSA 2014

-511

3 | Organisatie

Bijlagen

LSA | Jaarverslag 2014

Bijlage 1 Ledenlijst LSA Platform 2014 PLAATS

NAAM

ORGANISATIE

Alkmaar

Tineke Vedder - de Vries

St. Het Schermereiland

Magda Jongejan - van Bommel

St. Het Schermereiland

Amersfoort

Elly van Westerlaak

Bewonerscommissie de Linie

Amsterdam

Jaap Jonker

Bijlmer Bewonersraad Rochdale

Anja Snabel

Buurtbeheer Vogelbuurt/IJplein

Asmah Chamial

Pek-O-Bello

Bert Mussig

Pek-O-Bello

Eva Katona

Stichting Ieder Kind een Eigen Boek

Mirry Dijkstra

Wijk Opbouworgaan Oost

Nico van Apeldoorn

Wijk Opbouworgaan Oost

Johan Wolters

Ciska Arnold

Buurtplatform Malburgen

Sjef Hamer

Stichting BewonersBedrijf Malburgen

Walter Klein Nienhuis

Stichting BewonersBedrijf Malburgen

Ria Bouwen

Wijkplatform Arnhemse Broek

Christa Hartemink

Wijkplatform Arnhemse Broek

Silly A. Udema-Slijm

Bewonersbedrijf Defzijl Noord

Arthur Kok

Bewonersbedrijf Delfzijl Noord

Johan van Elten

Vereniging Bewoners Bedrijf de Hambaken

Stanley Tjin-a-Kwie

Vereniging BewonersBedrijf de Hambaken

Karl Noeller

Bewonersorg. Schilderswijk "de Paraplu"

Anneke du Chatinier

BIT Morgenstond

Margua Helfrich

BIT Morgenstond

Leo Olffers

De Laakse Lente

Netty Olffers

De Laakse Lente

Arie van Zanten

O.K.B.Z. Oud-Krispijn Bewoners Organisatie

Corrie van Os

O.K.B.Z. Oud-Krispijn Bewoners Organisatie

Wil Braat

Stichting Buurtwerk Wielwijk

Arnhem

Delfzijl Den Bosch den Haag

Dordrecht

Hennie Kranenburg

Stichting Buurtwerk Wielwijk

Ede

Hans Kregting

Huurdersbond Ede e.o.

Eindhoven

Marion van Beurden

Stg. Buurtplatform Bennekel Belang

Hillie van Veen

Stg. Buurtplatform Bennekel Belang

Paul Timmermans

Stichting Woensel-West

Ad van der Sanden

Stichting Woensel-West

Bruin Bruinsma

BewonersBedrijf Op Eigen Houtje

Ina Hofsteenge

BewonersBedrijf Op Eigen Houtje

Joke Bakker

Vereniging Wijkbelangen Emmerhout

Wytse Bouma

Vereniging Wijkbelangen Emmerhout

Meta Korving

Vereniging Wijkbelangen Emmerhout

Maurits Acket

BCOB De Woonplaats

Maria Yigit

Stichting Wijkraad Velve-Lindenhof

Jozef Swaters

Wijkraad Velve/Lindehof

Emmen

Enschede

Bijlagen

PLAATS

NAAM

ORGANISATIE

Haarlem

Miriam Rasoelbaks

Bewonersorganisatie Nieuw Meerwijk

Cees Balk

Bewonersorganisatie Slachthuisbuurt

Rob de Jager

Bewonersorganisatie Slachthuisbuurt

Piet de Vries

Wijkraad Patrimoniumbuurt

Justine Leeuwenberg

Wijkraad Patrimoniumbuurt

Heerlen

Harry Deloo

Stichting MSP

Helmond

Anne Caris

Vereniging Wijkbeheer Binnenstad.

Hengelo

Geert Walgemoed

Wijkraad Berflo Es

Leeuwarden

Peter van Stam

Arie Visser

BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen

Fridus van den Berg

Wijkcentrum Schieringen

Danielle Melissen

Buurtvereniging Zijlkwartier

Leiderdorp

Hans Roest

Buurtvereniging Zijlkwartier

Lelystad

Arthur Wennekes

Maastricht

Ria Haesen

Buurtplatform Wittevrouwenveld

Nijmegen

Gijs van Middendorp

St. Bewoners Budgetgroep Neerbosch-Oost

Thea Verdijk

St. Bewoners Budgetgroep Neerbosch-Oost

Hans Veltmeijer

Stichting De Zevensprong Dukenburg

Theo Vermeer

Stichting De Zevensprong Dukenburg

Raquib Jaheruddin

Wijkkrant Hatert

Debora de Roode

Belangen Organisatie Charloisse Lagedijk

Rick Timmer

Belangen Organisatie Charloisse Lagedijk

Jacqueline Ravestein

Bewonersorganisatie het Nieuwe Westen

Rob Ravestein

Bewonersorganisatie het Nieuwe Westen

Jeannettte Philips

Bewonersorganisatie Zuidwijk

Priscilla Beikes - Rookmaaker

Oleander Overleg Groep-Oog

Yvonne den Hollander

Oleander Overleg Groep-Oog

Bien Hofman

Stichting Vitaal Pendrecht

Rieks Westrik

Stichting Vitaal Pendrecht

Willy van Leeuwen

Ada van den Bersselaar

Bewonersver. Wonen en Leven Nieuwland

Peter Coumans

Wijkplatform Sanderbout

John Gerrits

Wijkplatform Sanderbout

Tilburg

Jan Paulssen

Wijkvereniging Zorgvlied Totaal

Utrecht

Ger Hoogenberg

Huurdersvereniging Kanaleneiland

Wim Hoogendoorn

Huurdersvereniging Kanaleneiland

Wim Beks

Wijkplatform Brukske

Lidy Gooren

Wijkplatform Brukske

Petra van Duijnhoven

Wijkplatform Brukske

Herman Oomen

Bewonersbedrijf Poelenburg

Erwin Stam

Bewonersbedrijf Poelenburg

Zaltbommel

Ciel Annegarn

Wijkplatform de Vergt

Zwolle

Cor Loos

Stichting Wijkorganisatie Holtenbroek N.U.

Rotterdam

Schiedam Sittard

Venray

Zaandam

LSA | Jaarverslag 2014

Bijlage 2 Overzicht adoptiekamerleden en hun wijken A. Schut-Welkzijn Partij VVD Stad: Amsterdam Wijk: Vogelbuurt/IJplein

Duco Hoogland Partij: PvdA Stad: Rotterdam Wijk: Pendrecht

Betty de Boer Partij: VVD Stad: Groningen Wijk: Oosterparkwijk

Tanja Jadnanansing Partij: PvdA Stad: Amsterdam Wijk: Bijlmermeer

Wouter Koolmees Partij: D66 Stad: Rotterdam Wijk: Bergpolder

Ahmed Marcouch Partij: PvdA Stad: Ede Wijk: Stedelijk

Alexander Pechtold Partij: D66 Stad: Arnhem Wijk: Klarendal

Jacques Monasch Partij: PvdA Stad: Sneek Wijk: Sperkhem-Tuindorp

Eddy van Hijum Partij: CDA Stad: Zwolle Wijk: Holtenbroek

RenĂŠ Leegte Partij: VVD Stad: Amersfoort Wijk: SGLA

Pia Dijkstra Partij: D66 Stad: Utrecht Wijk: Hoograven

Martijn van Dam Partij: PvdA Stad: Eindhoven Wijk: Doornakkers, Woensel West

Pieter Heerma Partij: CDA Stad: Almere Wijk: Stedenwijk

Linda Voortman Partij: GroenLinks Stad: Utrecht Wijk: Overvecht

Mohammed Mahandis Partij: PvdA Stad: Rotterdam Wijk: Agniese buurt

Gerard Schouw Partij: D66 Stad: Dordrecht Wijk: Oud Krispijn

Ybeltje Berckmoes - Duindam Partij: VVD Stad: Den Helder Wijk: Nieuw Den Helder

Carla Dik-Faber Partij: ChristenUnie Stad: Groningen Wijk: Het Franse Gat

Sjoera Dikkers Partij: PvdA Stad: Haarlem Wijk: Schalkwijk

M. van Toorenburg Partij: CDA Stad: Den Bosch Wijk: Boschveld

Kees Verhoeven Partij: D66 Stad: Deventer Wijk: Rivierenwijk

Tunahan Kuzu Partij: PvdA Stad: Rotterdam Wijk: Bloemhof

Aukje de Vries Partij: VVD Stad: Leeuwarden Wijk: Valerius kwartier

Marit Maij Partij: PvdA Stad: Dortdrecht Wijk: Wielwijk

John Kerstens Partij: PvdA Stad: Arnhem en Nijmegen Wijk: Malburgen en GSB-wijken

Agnes Wolbert Partij: PvdA Stad: Emmen Wijk: Revisited wijken

Lutz Jacobi Partij: PvdA Stad: Leeuwarden Wijk: Heechterp-Schieringen

Albert de Vries Partij: PvdA Stad: Middelburg Wijk: Stromenwijk Bijlagen

Het jaarverslag 2014

De regie terug is een uitgave van:

Het Landelijke Samenwerkingsverband Actieve bewoners Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht Telefoon (030) 2317511 lsa@lsabewoners.nl www.lsabewoners.nl twitter @LSAbewoners facebook.com /lsa.bewoners

Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Tekst: LSA-secretariaat, Eric Kampherbeek Ontwerp: vanvorm