LSA Bewonersberichten 109

Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten

Landelijke Bewonersdag: Bewoners nemen het heft in handen • We hebben geen idee wat de overheid nu voor aandachtswijken gaat doen • Het gaat wel/niet goed in krachtwijken

winter 2012

109

Web

Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Henk Cornelissen Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Lisette Vos Beeld: Henk Bast Boet Lijnis Huffenreuter Erik Kampherbeek Pleuni Koopman Berend Vonk (cartoon) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik

In dit nummer:

6

Statutair bestaat het LSA in 2013 25 jaar. Knap lang voor een vereniging met veel vrijwilligers, dus kijken we terug naar het hoe en waarom van het LSA. Het begon als vereniging van beroepskrachten die betrokken waren bij het Probleem Cumulatie Gebiedenbeleid (PCG). Later groeide dit achterstandsbeleid via Sociale Vernieuwing en het Grote Stedenbeleid (GSB) als kool met kenniscentra, topconferenties en bestuurlijke gremia. Vooral in de tijd van het GSB ging dat hard en was het aantal betrokken professionals, ambtenaren en bestuurders een veelvoud van het aantal actieve bewoners. ‘Spitsuur in de wijk’, riep een bewoner die alle drukte niet meer bij kon houden. Daarom werd het LSA vanaf het begin van het GSB volledig van bewoners met als doel: leren van elkaar en opkomen voor het ‘bewonersbelang’.

Het ultieme doel van deze beleidsmachine was dat de bewoners van de geselecteerde wijken er op vooruit zouden gaan: betere woningen, sociale wijk, banen en als het even kan: een beter inkomen.

De Bijlmer knalde van de energie en bedrijvigheid op de Landelijke Bewonersdag

idealisten en zakelijk DENKers op één lijn

Corporatiedirecteur en LSA-bestuursadviseur Hassan Najja geeft zijn visie op deze tijd

11

het gaat wel/niet goed in aandachtswijken Als je de krantenkoppen mag geloven dan, dan weet je het niet meer. Gaat het nou wel of niet goed in de aandachtswijken?

16

En verder

Onze website www.lsabewoners.nl staat nooit stil. In deze rubriek houden we u op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• We zijn vertaald in het Engels. Onze Engelse collega’s vragen vaak naar onze projecten en willen graag van ons leren. Met een Engelse site wordt dat allemaal veel makkelijker! Ook voor ons Europese project (kijk op pag. 15) is het handig.

• We zijn ons aan het beraden om nieuwe digitale mogelijkheden in te zetten om onze sympathisanten zichtbaar te maken (gewoon likebuttons? Of testimonials? Of…) Als u een goed idee hebt, mail naar pleuni@lsabewoners.nl.

LSA en de achterstandswijk: samen 25 jaar

bewoners nemen het heft in eigen handen

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl

Column van Henk Cornelissen

3 Opening 12 3 x bellen:’Ik heb geen idee wat de overheid nu voor aandachtswijken gaat doen’ 13 25 jaar LSA 14 U Schrijft 15 LSA Nieuws 19 Publicaties 20 Uitnodiging regiodag

Het PCG beleid was het eerste rijks gecoördineerde beleid gericht op 30 stadswijken met veel sociale problemen. Het was gebaseerd op de nota ‘Buitenkans’ een soort schets van hoe goed het wonen en leven zou zijn in de achterstandswijk na 4 jaar PGC beleid. Elk van de wijken kreeg een bedrag met veel nullen, te besteden in 4 jaar. In de meeste steden werd het model van ambtelijke sturing van stal gehaald met een klankbordgroep, een projectgroep en bovenaan een stuurgroep met de wethouder en ambtelijke toppers als beslissers. Herkenbaar? Er zijn meer overeenkomsten. Van deze 30 wijken (16 steden) is meer dan de helft in 2007 ook toegetreden tot het Krachtwijken- of Vogelaarbeleid. Daarmee was de cirkel rond.

Voor deze 16 wijken heeft het feest dus 25 jaar geduurd. Met beperkt succes zou je kunnen zeggen, of is dat te zwart-wit?

Interessanter is te kijken naar wijken die er in 1985 niet bij waren; de nieuwe ‘stijgers’ in 2007. Een bekende wijk destijds was Lombok in Utrecht, die is nu verdwenen uit de lijstjes. Een aandachtswijk nu in dezelfde stad is Kanaleneilend.

Zouden problemen zich verplaatst hebben? In de 80er jaren was het Spijkerkwartier in Arnhem een beruchte prostitutiewijk. Na actievoeren door bewoners is dat verplaatst. Is dat de reden dat deze wijk nu niet meer in het lijstje staat en Woensel West in Eindhoven, waar na protesten de (door gemeente gereguleerde) prostitutie nog aanwezig is, nog wel? Wie zal het zeggen?

Zeker is dat we een nieuwe slechte tijd tegemoet gaan en dat het aantal aandachtswijken nu niet zal afnemen. Ook nu zullen we met zijn allen aan het werk gaan om de wijken te verbeteren. Ik hoop dat na 25 jaar achterstandsbeleid één les echt geleerd is: bewoners zijn alleen zelf verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling en professionals kunnen geen enkele wijk socialer maken; dat kunnen bewoners echt alleen zelf doen.

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners

Agenda • 2 februari - Regionale bijeenkomst ‘Buurten in de regio’ Groningen, Korrewijkweg en de Hoogte • 16 maart - Platformvergadering LSA Utrecht • 23 maart - Regionale bijeenkomst ‘Wat is nou Venray zonder ‘t Brukske?‘ Venray, ‘t Brukske

Henk Cornelissen is directeur van het LSA.

2

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

3

Opening

Kan wél! maakt vrienden!

Oproep Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

In november hebben de twee aandachtswijken in Schiedam een bijeenkomst georganiseerd: Nieuwland Meets Oost. De wijk Nieuwland en de wijk Oost zijn verschillend en hebben beide hun eigen problemen, maar de bewonersorganisaties uit de wijken zien ook in dat ze door samen te werken veel winst kunnen behalen. Samen sterker!

Het LSA is behoorlijk trots op deze mooie samenwerking, want het is ermee begonnen dat de groepen al jarenlang samen afreizen naar onze Landelijke Bewonersdag! Door deze gezamenlijke bezoeken kregen de twee bewonersvereniging Wonen en Leven Nieuwland en BVSO een steeds sterke band. Dus besloten ze samen te werken en een bijeenkomst te organiseren.

Nieuwland Meets Oost werd gepresenteerd door Thijs van Mierlo van LSA. Bewoners hingen tijdens de avond ook hun wensen voor de wijken in de ‘wensenboom’. Nieuwsgierig naar de resultaten van de avond en de ‘wensenboom’? Houd hun website in de gaten!

Surf naar www.nieuwland-schiedam.nl

4

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

En dat vieren zij. Maar ze zijn ook erg bewust van het feit dat er geen reden is voor een feestje. De vrijwilligers die deze bank runnen balen ervan dat de noodzaak voor deze voorziening hard toeneemt. De Kledingbank geeft goede, nog bruikbare kleding door aan mensen die daarvoor zelf niet meer het geld hebben. Er zijn nog vrijwilligers en bestuursleden nodig! www.kledingbank-rotterdam.nl

Grootste steden – meeste huurtoeslag Woonbond lanceert actie Huuralarm

Met de actie Huuralarm lanceert de Woonbond een grootscheepse campagne tegen het regeerakkoord.

Allereerst om hurend Nederland te informeren over de gevolgen van de aangekondigde maatregelen, maar ook om het verzet daartegen te bundelen.

Kern van het regeerakkoord is een verhuurdersheffing die het Rijk over 5 jaar 2 miljard euro per jaar moet opleveren, ongeveer 900 euro per huurwoning. Paping: “Deze verkapte huurbelasting komt geheel op het bordje van huurders, die het via de huur honderden euro’s per jaar kan kosten. Maar verhuurders houden ook geen geld over voor nieuwbouw, renovatie, energiebesparing of wijkaanpak.”

Kijk snel op www.woonbond.nl voor meer informatie en natuurlijk om de petitie te tekenen!

Kan wél! Nieuws Kan wél! is een succesvol project van het LSA. In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om dit te realiseren. Kan wél! is een project dat zich richt op de activering van bewoners in hun eigen wijk.

Meer informatie: www.kanwel.nl

Gamen voor autisme

Ika ter Haar van de Co-Operatie: Wij krijgen Kippen!

Ze doet de uitspraak in het blad One World

De Nederlandse Woonbond voert een grootscheepse campagne tegen het huurbeleid van kabinet Rutte 2.

“De aangekondigde maatregelen benadelen zowel huurders als verhuurders en helpen de huursector om zeep”, aldus Woonbonddirecteur Ronald Paping.

Raadslid Jan Hoek: ‘Heeft iemand ooit bewezen dat vertrouwen in de overheid werkt?’

bestaat de Kledingbank Rotterdam

Rotterdam heeft, met bijna een kwart van de huishoudens die nu huurtoeslag krijgen, de koppositie. Rozendaal staat met 1 procent van de huishoudens onderaan de lijst.

Aantal toeslagontvangers (%) 0-6 7-12 13-19 20-26

Ellen, Zara en Alborz willen een Game Dag organiseren, voor de gezelligheid, om geld op te halen voor mensen met autisme en om informatie over autisme te verspreiden. Natuurlijk in hun hometown Almere.

Op de Game Dag willen ze er veel games te spelen zijn. Van gameconsoles tot kaartenspellen. Naast de gamezaal willen ze een kleine autisme-informatiemarkt opzetten. Zo hopen ze dat mensen die voor het gamen komen, ook een kijkje zullen nemen bij de informatiemarkt en zo meer kennis opdoen over autisme.

Ook hopen ze donatiegeld binnen te krijgen.

Het belangrijkste vinden ze nog dat mensen met autisme en mensen zonder autisme elkaar ontmoeten en lekker samen kunnen gamen. De organisatoren hebben zelf autisme en kunnen zich niet alleen goed inleven in mensen met deze stoornis, maar ze hebben ook veel contacten met mensen die met autisme kampen.

Ellen, Zara en Alborz zijn erg druk bezig met alle voorbereidingen. De datum van het event is nog niet bepaald. Maar houd de site in de gaten!

Schoenmaatjes

De meiden van Kiahsusa (voorheen Gilliswinkel) hebben een goed doel gekozen voor dit jaar: de schoenmaatjes.

Van het geld dat ze hebben verdiend in de winkel die ze zelf runnen, hebben ze twee schoenendozen gevuld met toiletartikelen, schoolspullen en speelgoed.

De meiden betalen van hun eigen verdiende geld al hun eigen limonade en koekjes, ook doen ze af en toe een leuke activiteit met zijn allen. Én ze kiezen zo nu en dan een goed doel om een bijdrage aan te doen. Dit keer zijn het dus de schoenmaatjes. De schoenendozen gaan naar kinderen in kansarme landen.

Schoenmaatjes is dé kans voor kinderen om écht iets te doen voor kansarme leeftijdsgenootjes wereldwijd.

Kan wél! maakt vrienden

Buurtbewoonster Vera had een voetbaltoernooi georganiseerd. Kan wél! was uitgenodigd om een kraampje te bemannen. Wij wilden in ruil voor warme chocomel en gevulde koeken ideeën en initiatieven krijgen van en voor jongeren uit de buurt. Helaas was het heel vies weer en bleek het opstellen van kraampjes afgelast te zijn. Dus hebben we warme chocomel en koeken uitgedeeld aan de natte en verkleumde toeschouwers. Het liep storm.

Na deze introductie hebben we de aanwezige jongeren warm gemaakt voor Kan wél! En nu hopen dat er succesvolle initiatieven uit voortkomen.

Bron: CBS

de wensen van schiedam

“Ons nieuwste idee is dat wij en anderen ieder voor 250 euro aan boodschappen doen bij EkoPlaza.

In ruil daarvoor koopt de winkel zonnepanelen en legt die op het dak van een school. De school betaalt de bespaarde energie terug aan EkoPlaza. Na acht jaar zijn de panelen afbetaald. Dan genereert de school gratis energie!”

5

jaar

Wijknieuws gezocht

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

5

Bewonersdag 2012 Ruim 850 actieve bewoners uit het hele land reisden zaterdag 3 november af naar het swingende Amsterdam Zuidoost.

Tijdens de Landelijke Bewonersdag vierden zij hun gezamenlijke betrokkenheid en inzet voor hun wijk. En zij weten wat hen te doen staat: waar de (lokale) overheid zich steeds meer terugtrekt, al dan niet gedwongen door bezuinigingen, nemen actieve bewoners steeds meer het heft in handen.

Tekst: Lisette Vos, Amsterdam

Al voordat alle stoelen in het Bijlmer Sportcentrum in het hartje van Amsterdam Zuidoost bezet zijn, is de positieve energie in de grote sportzaal al voelbaar. Vanuit gemeenten in het hele land zijn actieve bewoners per bus vertrokken om de Landelijke Bewonersdag met elkaar te vieren. Zij hebben veel met elkaar gemeen: de ruim 850 aanwezige bewoners nemen in hun wijk zelf het initiatief, zetten zich met hart en ziel in, tonen betrokkenheid en laten zich graag door anderen inspireren. Die onderlinge saamhorigheid levert bij het eerste kopje koffie al nieuwe ontmoetingen en levendige gesprekken op over hun ervaringen in hun eigen wijk. Er valt veel te bespreken.

Landelijke Bewonersdag Bedrijvige Buurten

In deze tijd waarin de (lokale) overheid zich steeds meer terugtrekt, komt het eens te meer aan op de inzet van actieve bewoners: niet afwachten, maar ervoor gaan, is het devies. Vorig jaar tijdens de Landelijke Bewonersdag presenteerde het LSA het Manifest van de Actieve Wijk-

Bewoners nemen heft in eigen handen

bewoners aan toenmalig minister Donner. De boodschap luidde toen: bewoners willen hun maatschappelijke rol in de wijk oppakken, maar wel onder de strikte voorwaarde dat zij als volwaardige gesprekspartner worden gezien.

Een jaar later blijkt dat bewoners dat niet alleen willen, maar het ook dóen. Zo zijn onder meer de eerste ‘pilots’ met BewonersBedrijven (zie kader) van start gegaan, nemen bewoners wijkaccommodaties over die zij zelf gaan beheren en staat de buurtwet (zie kader) voor meer zeggenschap op de (politieke) agenda.

6

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

Wijkeconomie Al deze initiatieven, en méér, staan tijdens de Landelijke Bewonersdag in Zuidoost op het programma. Actieve bewoners krijgen tekst en uitleg in workshops en volgen één van de 21 excursies naar projecten in het stadsdeel Zuidoost.

Brassband Eternity daalt de trappen van de sporthal af om de Bewonersdag feestelijk in te luiden. De bandleden laten het ons allemaal voelen: het swingt in de Bijlmer!

Intussen, zoekt secretaris Aad Verbeek van bewonersorganisatie Schiedam Oost een plaatsje in de zaal. Hij is ingedeeld in de sector Wijkeconomie. En precies over dat thema wil hij meer te weten komen. “In Schiedam Oost wil de gemeente een voormalig pompstation tot een bedrijfsverzamelgebouw ombouwen. Maar wij vinden het pand daarvoor niet echt geschikt. Bovendien zorgt het plan van de gemeente voor parkeeroverlast. In onze wijk staan veel hoekpandjes leeg. Wij vinden dat de kleine bedrijfjes zich beter in die pandjes kunnen vestigen.”

Volgens Verbeek, zelf bouwkundige, denkt de bewonerscommissie graag mee hoe de lokale economie in de wijk gestimuleerd kan worden. “Wij kijken niet alleen naar de directe belangen van de bewoners, maar zien de wijk als een samenhangend geheel.” Voor Verbeek is het niet de eerste Landelijke Bewonersdag die hij bezoekt. “Je pikt er altijd wat van op. Het scherpt je eigen mening aan,” vertelt hij.

Actrice Jetty Mathurin, in de rol van táánte, zorgt in het ochtendprogramma intussen voor een vrolijke noot en laat de aanwezigen kennismaken met de levendige, kleurrijke cultuur van de Bijlmer in Zuidoost. Ze geeft een aantal wijze lessen: “Lieve mensen, kansen moet je grijpen, anders wordt je kansarm.” “In Nederland is men van de kastjes en muren. In Suriname hebben we kluitjes en riet.” En: “God gaf witte mensen de klok…

En de zwarte de tijd!” Ze drukt iedereen op het hart er samen wat van te gaan maken, hier in Zuidoost en met elkaar in de wijk, “ook als Den Haag ons in de steek laat.”

Niet half ondernemen Jan Hoek, zelfstandig ondernemer en gemeenteraadslid van Amsterdam, haakt in zijn betoog ook in op de teleurstellende opstelling van de (lokale) overheid. Voor bewoners die in hun wijk willen ondernemen heeft hij een tip: neem de regie over. “Natuurlijk kunt u naar de gemeente of een corporatie stappen met een idee. Maar dan wil die partij ook invloed hebben en moet u maar afwachten of er iets met uw voorstel gebeurt. Onderneem het zelf!

Niet omdat de overheid moet bezuinigen, maar omdat u het zelf wilt. Maar als u eraan begint: doe het dan niet half, en leg niet de verantwoordelijk toch bij de overheid neer. Wees creatief, en stel u flexibel op. Het mooie is: als het resultaat oplevert, heeft u daar zelf voor gezorgd.”

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

7

Is het dan alleen maar hosanna? Natuurlijk niet, stelt Hoek die de aanwezige bewoners op enkele risico’s wijst. “Waar mensen samenwerken, kunnen conflicten ontstaan. Haal geen hulp van buitenaf, zoals een wethouder of ambtenaar. Zorg ervoor dat u met alle bewoners onderling eruit komt.” En laat verslaglegging van activiteiten niet achterwege. “Wees niet te snel blij dat u geen papierwerk meer hoeft in te vullen om verantwoording af te leggen. Leg juist vast wat u goed doet, en vertel het anderen.” En wees er alert op dat u geen bewoners uitsluit. “Als u met een groep enthousiaste bewoners aan de slag gaat, bestaat het risico dat anderen zich niet meer welkom voelen. Dat gebeurt vaak onbewust.”

“Buurtwet is een instrument om een voet tussen de deur te krijgen bij de overheid en corporaties” Hoewel Hoek zelf deel uitmaakt van de gemeentelijke politiek, heeft hij nog een advies aan alle bewoners.

“Wat u doet voor de wijk is van waarde. U zet zich in voor de samenleving. Laat u door de overheid respecteren.

Wacht niet totdat een ambtenaar na drie maanden eens reageert, richt u zich rechtstreeks tot de bestuurder.” En het argument dat de overheid niet op de bewoners kan rekenen, gaat volgens Hoek niet op. “Ik ben wethouder geweest en ik heb na mijn termijn van vier jaar weer plaats moeten maken voor een nieuwe bestuurder.

Terwijl bewoners de continue factor zijn.” Tegelijkertijd moeten bewoners de lokale overheid als partner blijven zien. “Wat u ook gaat doen, u komt elkaar weer tegen.

Blijf met elkaar in gesprek.”

Nu zou het eigenlijk de beurt zijn aan demissionair minister Liesbeth Spies om te spreken. Ze zou haar laatste publieke optreden in Zuidoost zou hebben. Maar het kan niet zo zijn. Juist op de Landelijke Bewonersdag is ook het oprichtingsberaad van het nieuwe kabinet en vanaf dat moment is de minister niet meer in functie en mag ze dus ook niet als zodanig optreden, vertelt Inge Vossenaar (directeur Woon en Leefomgeving bij het ministerie van BZK) op het podium.

BEWONERSBEDRIJVEN In het experiment met BewonersBedrijven zetten bewoners, ondersteund door het LSA, zelf een onderneming op die tot doel heeft hun buurt economisch, fysiek en sociaal te ontwikkelen. BewonersBedrijven streven ernaar om zoveel mogelijk hun eigen geld te verdienen en daarmee minder afhankelijk te worden van subsidie(verstrekkers). Bewoners besturen de BewonersBedrijven zelf en beslissen of en zo ja welke beroepskrachten ingehuurd moeten en kunnen worden.

Kijk voor meer informatie op www.bewonersbedrijven.nl

8

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

Hotspots en drugsopvang Na haar woorden liet stadsdeel Zuidoost zich met maar liefst 21 excursies van haar beste kant zien. De projecten waren onderverdeeld in vijf thema’s met bijbehorende kleuren: leren (blauw), zeggenschap (geel), creativiteit (rood), wijkeconomie (zwart) en zorg (groen). Dit zeer uitgebreide aanbod zorgde voor iets meer chaos en verwarring dan gehoopt, maar het heeft er ook voor gezorgd dat er erg veel kleinschalige en grotere projecten in het stadsdeel bezocht werden door mensen uit het hele land. Bewoners konden onder meer Surinaamse soato soep eten die tijdens een kookworkshop was bereid. Op een andere locatie lieten bewoners en studenten van de Hogeschool van Amsterdam zien hoe zij zich samen inzetten voor de wijk. Weer andere deelnemers bezochten het Casa Jepie Makandra activeringscentrum, buurtvrouwennetwerk Gaasperdam, of een nieuwe hotspot: in het complex Heesterveld dat op de nominatie staat voor sloop of herontwikkeling zijn creatieve, startende ondernemers gehuisvest. Ook kregen enkele bewoners er een kijkje in de keuken van de 24-uur drugsopvang van HVO Querido.

Om een paar voorbeelden te noemen…

Bewoners uit Zuidoost zelf werden ook verrast door de bedrijvigheid in hun eigen stadsdeel. Zo kon Jan Bon van de bewonerscommissie Gooioord voor het eerst een kijkje nemen in het voormalige hoofdkantoor van de Hema en de Bijenkorf. Het kantorencomplex Frankemaheerd, eigendom van corporatie Rochdale,

DE BUURTWET De buurtwet is geïnspireerd op de Localism act (wet lokale rechten) die sinds begin april van dit jaar in Engeland van kracht is. In deze wet zijn collectieve rechten van bewoners vastgelegd. Een buurtgerichte maatschappelijke onderneming (van, door en voor bewoners) wordt als rechtsvorm erkend. De wet kent daarbij drie onderdelen: recht om te bouwen, recht om te bieden en recht om uit te dagen. De participatie van bewoners zal enorm toenemen, omdat bewoners op deze manier echt wat te zeggen hebben.

Kijk voor meer informatie op www.lsabewoners.nl

is omgebouwd tot een multifunctioneel gebouw waar buurtbewoners meer dan welkom zijn. De bibliotheek is er gehuisvest, maar ook het vrouwenhostel Hostelle en de dansschool van Nicholas ‘Shaker’ Singer, bekend van het tv-programma ´So you think you can dance´. Door de lage huren is er ruimte voor initiatieven uit de buurt, zoals een stichting voor huiswerkbegeleiding. Bon hoort het verhaal van projectmanager Willem van de Steen van Rochdale met goedkeuring aan. “Eindelijk iemand die gelooft in de Bijlmer.”

Stok achter de deur Naast alle excursies is er ook nog een aantal bewonerscolleges (met bijbehorende kleur: wit). In het stadsdeelkantoor van Zuidoost komen bewoners deze dag meer te weten over onder meer de buurtwet, de BewonersBedrijven van het LSA en over energiebesparing om de woonlasten omlaag te krijgen.

In de raadzaal vat publicist Jos van der Lans de buurtwet waar het LSA voor pleit (zie kader) kort en bondig samen: “Het is een juridisch instrument om een voet tussen de deur te krijgen bij de overheid en corporaties, zodat bewoners echt wat te zeggen krijgen.” In Hengelo, waar bewoners een bod willen doen op een monumentale watertoren, zou de buurtwet goed van pas kunnen komen. De watertoren, eigendom van een projectontwikkelaar, staat leeg. De bewoners willen er een activiteitencentrum voor de buurt van maken, vertelt LSA-platformlid Geert Walgemoed. Maar: ze hebben geen stok achter de deur om de projectontwikkelaar te bewegen om serieus in onderhandeling te gaan.

In een andere zaal in het stadsdeelkantoor gaat de workshop over BewonersBedrijven. In de wijk Heechterp-Schieringen in Leeuwarden hebben bewoners wel al een voet tussen de deur bij de gemeente. Zij hebben onder meer een ondernemingsplan opgesteld om het afvalprobleem in de wijk aan te pakken, al jaren een ergernis in de wijk. Het experiment in Leeuwarden wordt ondersteund door het LSA. In de praktijk blijkt begeleiding nog echt nodig, want de oprichting van een BewonersBedrijf gaat niet zonder slag of stoot. Zo is er een kwartiermaker vanuit de buurt aangesteld om het proces te begeleiden. Voorzitter Jan van der Roest van de Samenwerkende huurderkoepels Ymere ziet de LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

9

Bestuur Daarnaast denk ik dat een bewonersbedrijf vooral hoogopgeleide bewoners trekt die zich toch wel redden. Wat moet een bewoner op drie hoog achter als het buurthuis is gesloten?”

Gedichten, ijsjes en ballen Rond drie uur gaat het plenaire programma verder. De grote zaal is weer gevuld. Er worden ijsjes uitgedeeld die geschonken zijn door de Nationale Postcode Loterij. Zij sponseren niet alleen heerlijk ijs, ze zijn tevens de grootste sponsor van het LSA-experiment BewonersBedrijven (naast het ministerie van BZK en het fonds Werken aan wonen). Met een gulle gift van een miljoen euro zorgen zij ervoor dat het LSA startkapitaal kan toekennen aan de BewonersBedrijven.

Vijf leden van de Poetry Circle vangen de excursies in woorden op het podium. In gedichten en word-art vatten ze de programma-onderdelen samen waarbij ze aanwezig waren. Het komische duo van theater Kapok probeert daarna de verbindingen die ontstaan op een Landelijke Bewonersdag duidelijk te maken door met gekleurde linten iedereen letterlijk te verbinden. Het ziet er in elk geval heel feestelijk uit. Ook deelt het duo enorme ballen uit waarop het publiek hun bevindingen over de Bewonersdag kunnen zetten, die daarna in liedvorm worden verwerkt.

waarde van het experiment, zo valt uit zijn tweet op te maken: ‘#LBD12 Bewonersbedrijf, ook goed voor het oplossen van irritaties, weg vuil en verloedering.’

Een bewoner uit de Indische Buurt in Amsterdam, die ook de workshop BewonersBedrijven heeft gevolgd, is er nog niet helemaal uit. Zij is voor de eerste keer op de Landelijke Bewonersdag, omdat zij overweegt om zich in te zetten voor haar buurt. “Het is interessant wat ik heb gehoord. Met alleen een buurtfeest kom je er niet. Dan ontmoet je elkaar en ga je weer je eigen weg. Bovendien zijn het vaak dezelfde mensen die daar naar toe gaan.

Een BewonersBedrijf kan meer in gang zetten. Maar ik beluister dat professionele begeleiding wel echt nodig is.

LANDELIJKE BEWONERSDAG Het LSA organiseert al ruim twintig jaar de grootste bewonersbijeenkomst van het jaar, deze keer in stadsdeel Zuidoost van de gemeente Amsterdam. Editie 2012 kwam tot stand in samenwerking met stadsdeel Zuidoost, woningcorporaties Rochdale en Ymere, de Nederlandse Woonbond, het ministerie van BZK, Participatie en Opbouwwerk Zuidoost, de Nationale Postcode Loterij en actieve bewonersgroepen uit Amsterdam Zuidoost.

Voor een twitter-verslag, speeches, presentaties, foto’s, film, persbericht, verslagen van anderen etc. surf naar: www.landelijkebewonersdag.nl

10

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

Professionele knuffelwijken De bevlogen woorden van voorzitter Joke Bakker van het LSA, laten er in ieder geval geen twijfel over bestaan.

Bewoners moeten in deze tijd niet meer afwachten, maar zelf de regie in handen nemen. “Ik heb gemerkt dat veel bewoners zich in de steek gelaten voelen. Nog geen twee jaar geleden waren we krachtwijk, prachtwijk en professionele knuffelwijk en nu staan we met lege handen voor gesloten wijkhuizen. Zo gaat dat dus met de overheid: van het ene uiterste in het andere.” Gelukkig is er wel een kentering gaande, stelt ze. “Het is bij de overheid wel gaan dagen dat de beste manier om mensen maatschappelijk vooruit te helpen is: kansen bieden waar bewoners zelf mee aan de slag kunnen. En als je niet als buurt naar de knoppen wil gaan, is de keuze om zelf aan de knoppen te zitten onontkoombaar.”

Haar woorden worden kracht bijgezet door wethouder Freek Ossel van de gemeente Amsterdam. Hij spreekt over een omslag. “De overheid treedt terug, bewoners moeten meer de regie krijgen. En de overheid moet daarbij helpen.”

Even later klinkt de opzwepende muziek van het ZO! Gospel Choir door de sporthal. Niet iedereen kan het feestje meer meevieren. De bussen staan klaar om bewoners weer terug naar hun eigen wijk te brengen, zoals Yvonne Wilbrink van stichting Blaarthem uit Eindhoven. Ze heeft veel opgestoken tijdens de workshop zelfbeheer en zij werd vrolijk van het optreden van táánte. Met een goed gevoel keert zij huiswaarts, al zal zij niet alle opgedane kennis direct in de praktijk brengen. Een BewonersBedrijf is voor de stichting wellicht nog een brug te ver. “Zover zijn wij nog niet. Maar we denken over alles na!”

Idealisten en zakelijk denkers staan op één lijn Hassan Najja, bestuursadviseur van het LSA en directeur Mens en Maatschappij bij Wonen Limburg, geeft zijn visie op deze tijd. “Hoe raar het ook klinkt: het tijdsbeeld, het politieke en het economische klimaat komen goed uit.”

Wat gaat de overheid nu nog voor de actieve bewoners doen, Wat zie jij op dit moment als grootste taak voor woningdenk jij? corporaties?

“Bij de overheid kun je eigenlijk voor van alles aankloppen, “Dat corporaties nu echt bewoners de mogelijkheid moeten gebehalve voor geld. En wat ze in elk geval moet doen, is de ven om zeggenschap over hun eigen wijk te krijgen. Nog los van ontwikkelingen die gaande zijn faciliteren door wetgeving aan financiën moeten corporaties gaan loslaten en faciliteren. We hebben de afgelopen jaren natuurlijk erg veel geld in de leefbaar- te passen. Er moeten fiscale, juridische en beleidsmatige veranderingen komen. Ik geloof dat er in elke wijk wel een groep heid van de wijken gestoken, maar het is steeds duidelijker dat mensen is die een stap verder wil gaan dan participatie en die bewoners dit deel moeten overnemen. Wij moeten gaan facilitevoor eigenaarschap wil gaan. Alleen die mensen hebben niet ren, bijvoorbeeld door maatschappelijk vastgoed beschikbaar te stellen. Mede ook door mijn positie bij het LSA ben ik veel in con- allemaal zin om persoonlijk en / of financieel verantwoordelijk gehouden te worden. Of om de rechtsvormen en belastingzaken tact met actieve bewoners. En bij bewonersgroepen zie ik grote uit te zoeken. Hierin kan de overheid een grote rol spelen.” veranderingen. Was het voorheen zo dat bewoners vooral bezig waren met het organiseren van activiteiten, nu zijn ze ook bezig met eigenaarschap. Dit is een ontwikkeling die natuurlijk veel kracht en inzet vergt van bewonersgroepen. Kijk bijvoorbeeld naar het LSA-experiment BewonersBedrijven. Dat experiment heeft veel impact. Je ziet nu dat soortgelijke initiatieven ontstaan, En waarvoor kunnen we bij de woningcorporaties aankloppen? soms kleinschaliger, maar steeds met dezelfde drive. Ik denk dat “Bij ons kun je wel voor middelen aankloppen én voor vastgoed.

Het exploiteren van vastgoed kost geld en als dat (deels) door het LSA in deze ontwikkeling ook een belangrijke rol speelt.” bewonersgroepen gedaan kan worden, is dat winst voor corporaties. Zeker als er binnen die panden dingen gebeuren die Als je kijkt naar het rijksbeleid, welke ontwikkelingen staan bevorderlijk zijn voor de leefbaarheid van de buurt.” ons dan te wachten, volgens jou?

“Hoe raar het ook klinkt, het tijdsbeeld, het politieke en het ecoVoelen corporaties zich dan nog genoodzaakt om leefbaarheid nomische klimaat komen voor deze ontwikkelingen goed uit. Kijk, een beetje gechargeerd gezegd heb je twee soorten denkbeelden. te verbeteren in de wijken?

“In principe voelen ze die noodzaak minder doordat ze nu ook Je hebt mensen die vooral handelen vanuit ambitie, idealen en financieel in de problemen komen. Er klinkt nu een harde roep visie en je hebt mensen die meer zakelijk denken, mensen die om ons met de kerntaken bezig te houden. Daarnaast is het zo handelen vanuit financiële motieven. De idealisten roepen al dat het in het belang is van corporaties om de leefbaarheid in langer dat bewoners meer zeggenschap zouden moeten krijgen. wijken te verbeteren. Anders daalt de WOZ-waarde van een Maar nu roepen de mensen die bedrijfsmatig denken dat ook. huis en die is nu gekoppeld aan de maximale huurprijs. Dus Want het werkt besparend om bewoners zeggenschap te geven ook de zakelijke denkers zien het belang in van het op peil en ze de mogelijkheid te geven om maatschappelijk vastgoed te houden of verbeteren van de leefbaarheid.” exploiteren. Bewoners bewijzen vaak genoeg dat zij dingen met minder geld voor elkaar krijgen.”

Heb je nog tips in deze tijden voor de LSA-achterban?

“Juist nu moet je de politiek in beweging houden. Laat je stem horen, lokaal, regionaal of landelijk. Via het LSA en op- persoonlijke titel. De politiek luistert uiteindelijk naar de stem van de samenleving.”

‘Houd de politiek in beweging’

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

11

3x bellen

Met platformleden van het LSA

De stelling:

Ik heb geen idee wat de overheid nu voor aandachtswijken gaat doen

Dirk Smeets, lid LSA, Helmond - West

Maurits Acket, lid LSA, Enschede - Oost-Boswinkel

Jacqueline Ravestein, lid LSA, Rotterdam - het Nieuwe Westen

Eens “Er blijft een (wettelijke) taak ten

Eens “Ik heb inderdaad geen flauw

Eens “Ik weet niet wat we van de

aanzien van leefbaarheid bestaan voor zowel gemeenten als corporaties. Wat deze taak in de nabije toekomst concreet in gaat houden, is echter onduidelijk.

Zeker nu extra bezuinigingen op ons afkomen, tekent zich in overheidsland een zoektocht naar een nieuwe of hernieuwde sociale orde af. Feit is dat de overheid zich verder gaat terugtrekken, ook uit aandachtswijken: Rijksoverheid en gemeenten gaan in ieder geval minder doen. Velen zullen dat beschouwen als een verlies.

Minder beleid (en dus ook minder geld) voor de wijken betekent volgens velen immers ook minder leefbaarheid. Anderen zijn ervan overtuigd dat mensen zelf meer kunnen en moeten doen. Bepleiters van zelfsturing (waarvan ook ik) zien naast de risico’s ook kansen: geef bewoners, ook in aandachtswijken, meer ruimte om hun eigen lokaal beleid te ontwikkelen.

Als bewoners de ruimte geboden wordt ‘eigenaar’ te worden van hun eigen beleid, dan kan dat een boost betekenen voor de leefbaarheid in wijken.”

12

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

idee. Volgens mij zijn de centen nu ook op en kan er financieel niks meer gedaan worden door de overheid. Natuurlijk wordt door het Rijk gezegd dat ze doorgaan met de wijkaanpak, maar zonder geld komt er niet veel van terecht. Het is inconsequent en kortzichtig. Ze hebben ons toch beloofd om 10 jaar door te gaan met de wijkaanpak en nu zitten we nog niet eens op de helft en is er geen geld meer. Tja de hele start van de wijkaanpak was natuurlijk al vreemd: ze stuurden minister Vogelaar zonder geld op pad.

Mevrouw Vogelaar heeft zelf geld moeten regelen, maar met de komst van andere bewindslieden is dat teruggedraaid. Bij ons in Enschede zie je dat er geld wordt weggehaald. De begroting van de herstructurering is zeker voor de openbare ruimte nog niet rond.”

overheid kunnen verwachten. De nationale overheid maakt ons niet duidelijk waar zij staat ten opzichte van de wijken.

We krijgen nu te maken met bewindspersoon Stef Blok. Ik ben bang dat hij niet is als zijn voorgangers en dat hij zich minder van de actieve bewoners gaat aantrekken. Ik vind het slecht dat wij als actieve bewoners niet weten waar we aan toe zijn! Wel weet ik dat we van de lokale (gemeentelijke) politiek niet veel moeten verwachten. Bezuinigingen, bezuinigingen.

Het opbouwwerk valt helemaal weg: 15 van de 29 opbouwwerkers staan in januari op straat en de rest in juni. Wij als bewonersorganisatie krijgen een kwart minder subsidie. We worden min of meer gedwongen ons pand te verlaten, terwijl we veel doen voor de buurt, bijvoorbeeld een goed lopend spreekuur draaiende houden voor en door bewoners. We laten ons niet zonder slag of stoot wegbezuinigen. Hoe de toekomst eruit ziet: Ik weet het niet...”

Aankondiging

De oprichtingsakte van het LSA komt uit 1988. Dat betekent dat het LSA volgend jaar 25 jaar bestaat.

En dat zullen we vieren! Het hele jaar zullen er LSA-bijeenkomsten in het teken van dit jubileum staan.

25 jaar LSA: terugblikken, maar vooral vooruitkijken Het LSA was bij de oprichting nog een netwerk voor beroepskrachten uit de wijken. Dit netwerk was opgezet tijdens het Probleem Cumulatie Gebiedenbeleid (PCG-beleid). Het was het eerste overheidsbeleid gericht op probleemwijken. Henk Cornelissen (huidige directeur van het LSA ) kwam in 1990 bij het LSA. Hij besloot het netwerk uit te breiden, maar niet met professionals: met bewoners. Henk: “Ik vond dat er veel kennis en kunde ontbrak bij de bewoners die uiteindelijk iets in het beleid zouden moeten betekenen.

Dat wilden we met dat netwerk veranderen.”

Duizenden en duizenden bewoners bereikt Nog steeds is het LSA het enige landelijke netwerk voor actieve bewoners uit aandachtswijken. Een actief netwerk dat enorm veel betekent voor vrijwilligers uit de wijken. Honderden netwerk- en kennisbijeenkomsten zijn er geweest, vele duizenden mensen hebben meegedaan aan onze projecten. Honderden tijdschriften en andere publicaties zijn uitgekomen, allerlei methodes zijn door het LSA ontwikkeld en vele kabinetten zijn door ons beïnvloed. Binnen ons platform zijn er nog enkelingen die de beginjaren van het LSA meegemaakt hebben. Met zijn allen (ruim 70) hebben we enorm veel dienstjaren in de wijken. Met recht valt te zeggen dat bewoners de continue factor zijn.

We willen dit jublieum graag met u vieren!

Wat kunnen we verwachten van dit lustrumjaar?

2013 is een jaar van verandering. We zitten in roerige tijden op vele vlakken. Economisch, maatschappelijk en politiek is Nederland in beweging. Daar hebben de aandachtwijken en hun bewoners vanzelfsprekend veel mee te maken. De mensen hebben nog minder te besteden, de wijken krijgen minder aandacht, de (lokale) overheid heeft minder geld en de burgers krijgen meer verantwoordelijkheid voor elkaar en

In 1988 is het LSA opgericht voor hun omgeving. Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie, noemt de rijksoverheid dat. Bij deze nieuwe rol horen nieuwe regels en afspraken die bedongen moeten worden.

Binnen dit jaar van verandering zullen we terugkijken en vooruitkijken. Er zal onder meer tijdens onze regiodagen stilgestaan worden bij dit lustrum. Zo zullen we wijken bezoeken die nu en 25 geleden ook het ‘probleemwijken’-lijstje stonden. Wat is er gebeurd in die 25 jaar? Wat is er veranderd? We zullen het lustrum ook met leden en achterban vieren. Natuurlijk komt er een jublieumconferentie. En er zal een bijzondere publicatie uitkomen.

Vier het met ons!

Het LSA heeft zin in het jaar. We vieren dit jubileum graag met iedereen die het LSA een warm hart toedraagt of het LSA wil leren kennen. Op onze website houden we u op de hoogte van de feestelijke en inhoudelijke bijeenkomsten.

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

13

U schrijft...

Vitaal Pendrecht: Bien in de kijkerd

Er gebeurde van alles die avond. Een van de belangrijke sprekers was Maurice Spe cht. Hij heeft in 2007 onderzoek gedaan in Pen drecht en daaruit ontstond de Pendrecht Universit eit (dit is geen fysiek gebouw maar een wer kmethode van Vitaal Pendrecht) waar Bien proj ectleider van is. Alaattin Erdal (deelgemeente Charlois) en Dennis Lausberg (Woonstad Rott erdam) werden naar voren geroepen en zij beno emden Bien tot Rector Magnificus van de Pen drecht Universiteit.

Geciteerd uit stukken van de site van Vitaal Pendrecht en de weblog van Mario Bosch www.mario-bosch.nl LSA-lid Bien Hofman gaat met prepensi oen, maar blijft nog wel op verschillende manieren actief in de wijk. Bien heeft zelf beda cht om dat in een symposium van de Pendrecht Universiteit onder de aandacht te brengen. Dat gebe urde op woensdag 28 november in de Open Hofkerk in Rotterdam.

De Open Hofkerk was deze avond goed gevuld.

Dit keer niet met kerkgangers maar met bezoekers van het symposium ‘Bien in de Kijkerd’.

Bien Hofman, voor velen hét gezicht van bew onersstichting Vitaal Pendrecht, gaat met vroe gpensioen.

Haar afscheidssymposium duurde maa r liefst 4 uur en verliep grotendeels op de man ier zoals we van Bien gewend zijn, groots opgezet en met veel ‘officieel’ vertoon.

LSA Nieuws

Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!

‘t Brukske en Kelderwerk Een nieuw jaar: nieuwe regionale dagen.

In Groningen Korrewegwijk en de Hoogte houden we op 2 februari een regiodag. Daar gaan we onder meer met bewoners een aantal projecten bekijken die verder gaan dan de traditionele participatie. We gaan bijvoorbeeld op bezoek bij de fitnessschool Kelderwerk die vanuit buurtbewoners is opgestart. Het belooft een interessante dag te worden in Groningen!

En aan de andere kant van Nederland houden we ook een inspirerende dag. Op 20 oktober 2012 had de bijeenkomst: Wat is nou Venray zonder ‘t Brukske? moeten plaatsvinden. Maar door allerlei omstandigheden is deze regiodag uitgesteld. Dit betekent dat u er nog bij kunt zijn. De bewoners zijn gastvrij en gepassioneerd over hun wijk: de inhoud van de dag is sterk. Op 23 maart organiseert het LSA samen met de bewoners uit het Brukske deze regiodag in Venray. De bewoners

In het Volksbu ingssteeg, een t museum zijn de belev vaste onderdelen in he lksbuurt en een met verhalen uit de vo multimedia-installatie in Utrecht. schiedenis van Wijk C animatiefilm over de ge m.nl www.volksbuurtmuseu

WEER ALTIJD WAT!!

Zelf voedsel ingezameld

Nieuwsbericht bewonersorganisatie Archipel & Willemspark De wijkdiaconie Vredeskapel heeft voor de Voedselbank in Den Haag voedselp akketten ingezameld. Bewoners en wink eliers werkten mee. Zelfs van buiten de wijk kwamen er mensen met pakketten aan.

Deze dia van een groenteman uit de jaren 60 is afkomstig van het Volksbuurtmuseum.

omstig

eman uit de jaren 60 is afk Deze foto van een groent m. van het Volksbuurtmuseu

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

zullen ons laten zien wat zij van de vernieuwingsplannen van de gemeente vinden en hoe en wat ze willen veranderen. Wees welkom! www.lsabewoners.nl/regionale-bijeenkomsten

LSA goes Global

ht eum in Uestrmeec Volkbuuurtrtmumseus uwe Nie e. um maak je van all

14

Kunstwerk ‘Kinder’ in Groningen, van kunstenaar Mette Bus

Weer is het LSA BewonersBedrijf uit Heechterp-Schieringen primetime op televisie geweest! Het programma ‘Altijd Wat’ van de NCRV volgt dit interessante experiment in Leeuwarden.

Tijdens het programma werd er hevig getwitterd. De algemene conclusies zijn: #terugkijktip #Mooi initiatief #mooie televisie.

Niet alleen in Leeuwarden, op meerdere plaatsen zijn kandidaat-BewonersBedrijven bijna zover dat ze daadwerkelijk in bedrijf kunnen gaan.

Ze moeten eerst langs de beoordelingscommissie met hun plannen om te kijken of ze in aanmerking kunnen komen voor startkapitaal. Dat is natuurlijk een spannende tijd en we houden u op de hoogte!

Meer info op www.bewonersbedrijven.nl

Op initiatief van onze Engelse partnerorganisatie Locality heeft het LSA zich aangesloten bij een EU programma ‘Community Enterprises’. Dit zal de opmaat zijn voor de samenwerking tussen een aantal non-profitorganisaties die in eigen land bij community enterprises betrokken zijn. Het gaat naast Locality en het LSA om Fritidsforum (Zweden), Aieplous (Griekenland) en de Finse Federatie van Settlements (Finland).

Het doel is samenwerken en informatie-uitwisselen en het beïnvloeden van Europese regelgeving ten aanzien van community enterprises.

De pilot wordt grotendeels gefinancierd door de EU en is van start gegaan in augustus 2012 en duurt tot en met mei 2013. In die periode zullen een aantal internationale bijeenkomsten en uitwisselingsbijeenkomsten gehouden worden.

De pilot wordt afgesloten met een conferentie van alle partners in mei 2013 die door het LSA in Nederland georganiseerd zal worden.

Ook met Zweden gaan we kennis uitwisselen

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

15

Onderzoek

Het gaat wel/niet goed met de wijken

De onderzoeken

De feitelijke ontwikkelingen in de aandachtswijken worden gevolgd via het CBS (Outcome-monitor) en het SCP (Longitudinale onderzoek). Daarnaast laat het ministerie van BZK het rapport: Bewonersparticipatie in aandachtswijken maken door ABF Research, die daarvoor de gemeentelijke bewonersonderzoeken raadpleegt.

1 Conclusies van tweede Outcomemonitor van het CBS Ongeveer de helft van de 40 aandachtswijken in Nederland ontwikkelt zich positief, terwijl in een derde van de gevallen een negatieve ontwikkeling te zien is. Vooral op het gebied van leefbaarheid, integratie en gezondheid zijn de ontwikkelingen positief.

Op de thema’s Werken en Inkomens en Schulden gaat het minder goed. In meer dan de helft van de wijken nam het aantal mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering toe ten opzichte van het stedelijk gemiddelde.

2 Conclusies van SCP Statusontwikkeling van wijken in Nederland 1998-2010 De sociale status van Nederlandse wijken is tussen 1998 en 2010 gemiddeld gestegen. Koopwoningen en vooroorlogse woningen in de wijk zijn bevorderlijk voor statusverhoging. Tegen de verwachting in is er geen verband tussen statusontwikkeling en fysieke verloedering en overlast.

De aandachtswijken hebben een erg laag statusniveau, lager nog dan andere wijken die eerder bij het grotestedenbeleid waren betrokken. Dit niveau is tussen 1998 en 2006 gedaald, maar daarna heel licht gestegen.

Vinex-wijken hebben een hoge status. Groeikernen en de daarbinnen vaak voorkomende bloemkoolwijken zijn niet gedaald in sociale status. Wijken waarvan de bevolking is afgenomen en die in een krimpregio liggen (dubbele krimp), zijn wel in status gedaald.

‘Het gaat beter met de ‘krachtwijken’. ‘Nauwelijks verbetering in Vogelaarwijken’, ‘Eens een volksbuurt, altijd een volksbuurt’, de nieuwsredacties waren in november flink bezig met onze wijken. Maar wat zeggen deze verschillende koppen precies en waarom spreken ze elkaar tegen?

Binnen het LSA merken we altijd dat er een onderzoek is gepubliceerd over de aandachtswijken. Er hangen dan verschillende journalisten aan de telefoon die op zoek zijn naar actieve bewoners die de conclusie die zij over het onderzoek hebben getrokken, kunnen bevestigen. Zo’n journalistenverzoek gaat ongeveer zo: ‘Goedendag, u bent toch een vereniging voor bewoners uit aandachtswijken? Kunt u me helpen aan een actieve bewoner uit een aandachtswijk in de buurt van Hilversum die al heel lang bezig is, maar nu merkt dat er cri-

Drie verschillende onderzoeken vertellen elk een ander verhaal

16

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

sis is en die geen verbetering merkt in zijn wijk. Omdat ik het nogal druk heb zou ik het liefst morgen afspreken, maar ik vind het wel leuk als er dan ook activiteiten zijn in de wijk. Anders is het zo statisch voor de fotograaf.

Kunt u mij een naam doorgeven?”

Imago Veel ruimte krijgt het artikel dat dan gemaakt wordt overigens meestal niet. Behalve natuurlijk als er slecht nieuws is; dat scoort altijd. Dan gaan ze graag naar een aandachtswijk (of liever noemen ze het: een probleemwijk) om een quote te halen die het slechte nieuws bevestigt. Dat is ook een van de redenen dat een aandachtswijk heel moeilijk een slecht imago van zich af kan schudden, met alle gevolgen van dien.

Om juist wel positieve kanten van de wijken te laten zien, werkt het LSA graag mee aan eerlijke journalistieke verhalen over de aandachtswijken en hun bewoners.

Wij wegen dan ook per vraag af of we al dan niet een

van onze contactpersonen benaderen met de vraag of ze een interview willen afgeven.

Waan van de dag In november kregen we verschillende journalisten aan de telefoon die allemaal een ander plaatje bevestigd wilde hebben. Dat het beter gaat in de wijken, of juist niet. Dat bewoners in aandachtswijken heel betrokken zijn, of dat ze meer problemen ondervinden.

Wat was er aan de hand? Er kwamen drie verschillende onderzoeken uit over de aandachtswijken. De journalisten volgen meestal de waan van de dag en moeten snel een item of artikel maken die beeldend maakt wat het onderzoek vertelt. Dat levert in een maand dus heel verschillende koppen op. Daarom hiernaast een kort overzicht welke onderzoeken uitgekomen zijn en wat de belangrijkste uitkomsten zijn. Maar we waarschuwen u alvast: veel duidelijker wordt het allemaal niet!

Ook u kunt de conclusies omarmen die u goed uitkomen.

3 Conclusies van Bewonersparticipatie in aandachtswijken door ABF Research De beleving van de leefbaarheid heeft in de aandachtswijken een positieve ontwikkeling doorgemaakt, terwijl de gemeenten een licht negatieve ontwikkeling laten zien.

Op het gebied van sociale veiligheid en beleving van buurtproblemen zijn de verschillen tussen de aandachtswijken en de gemeenten echter nog wel groot. Dit geldt met name voor de aandachtswijken in de vier grootste gemeenten.

De bewonersparticipatie is in alle aandachtswijken samen gelijk gebleven. De aandachtswijken binnen de 14 groootste gemeenten laten dezelfde score zien als het gemeentelijk gemiddelde. Binnen de wijken in de vier grootste gemeenten is de score gedaald ten opzichte van 2007 en deze wijken tonen ook nog een negatief verschil met het gemeentelijk gemiddelde.

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

17

Cartoons

Het LSA selecteert voor u

Ons jaar in cartoons

Publicaties Wij, de overheid

Lente 2012 Het beheren van openbare ruimte kost geld, nu

zomer 2012 Het verhaal van platformlid Silly Udema en

gemeenten veel moeten bezuinigen zien ze bewonersbeheer als een goede mogelijkheid om kosten te besparen. Vooral in krimpgebieden zien gemeenten hier toekomst in. Maar hoe goed zijn gemeenten in loslaten? En willen bewoners deze verantwoordelijkheid? Steeds meer bewoners gebruiken ons Manifest van de Actieve Wijkbewoners om voorwaarden te verwoorden.

haar wijkraad is uniek en exemplarisch voor deze tijd tegelijk. Haar wijkplatform kwam erachter dat, ondanks vele overleggen, de regie altijd bij de gemeente lag. Het wijkplatform heeft de stap gezet om zich anders te organiseren en uit te gaan van eigen kracht. Ze heeft tegen de gemeente gezegd dat ze alleen verder wilde onder hun condities.

De gemeente heeft geluisterd.

Dit is een boek ‘voor ambtenaren, publieke professionals en andere mensen die actief zijn in de publieke zaak.’ Nou dat zijn wij dus ook: de actieve bewoners. Het is een flink klus om doorheen te komen. Maar Davied van Berlo heeft wel interessante ideeën. Hij beschrijft wat een netwerksamenleving betekent voor de overheid.

Hij beschrijft een aantal ontwikkelingen, bijvoorbeeld dat de taken van de overheid steeds complexer worden. De overheid kan minder hiërarchisch sturen, maar moet steeds meer netwerken beïnvloeden, ook digitale netwerken. En de vraag: wat is de overheid? is ook interessant. Is de overheid is een optelsom van organisaties die taken uitvoeren voor de samenleving? Volgens Wij, de overheid is de grens tussen overheid en samenleving diffuser en zijn de organisatievormen diverser. Davied pleit voor samenwerking zonder grenzen tussen meerdere organisaties en tussen zowel ambtenaren als burgers en ondernemers.

Auteur: Davied van Berlo, De boeken van Davied zijn gratis te downloaden op http://boek.ambtenaar20.nl

Bloggen over vastgoed

Vroeger was het heel duidelijk: in woonvastgoed wonen mensen, in bedrijfsvastgoed wordt geld verdiend en in maatschappelijk vastgoed wordt gewerkt aan welzijn.

En dat laatste gebeurt met publiek geld, onder leiding van professionals. Zo duidelijk is het niet meer. Er is steeds minder publiek geld en burgers moeten / willen / kunnen zelf aan het roer staan. Steeds vaker beheren burgers zelf het buurthuis. Soms vinden burgers en ondernemers elkaar in hun ambities om iets te doen voor de wijk.

Maar hoe wordt dat ‘Zelf doen’ maatschappelijk vastgoed bestuurd? Wie hebben er zeggenschap? Welke rol hebben professionals? Hoe moet dit maatschappelijk vastgoed worden gefaciliteerd? Jan Hoek (jullie kunnen hem kennen van zijn optreden op de Landelijke Bewonersdag 2012) doet onderzoek. Op zijn blog naar maatschappelijk vastgoed beweegt portretteert hij verschillende cases. Surf er eens heen: echt de moeite waard. http://maatschappelijkvastgoedbeweegt. blogspot.nl/

studentenleven levert wel erg sappige verhalen op!

Het IBB-boek (uitgeverij De Plantage) kost 17,50 euro en is verkrijgbaar in de Utrechtse boekhandels en is te bestellen via www.ibb-boek.nl.

Samen voor groen

Bent u iemand die zich inzet voor het groen in uw omgeving? Dan weet u ongetwijfeld hoe belangrijk het is om samen te kunnen werken met professionals uit de groensector. Het boek Bewoners maken het GROEN helpt om die samenwerking goed in de vingers te krijgen. Belangrijke thema’s rond samenwerken aan groen komen aan de orde, zoals het sluiten van coalities, omgaan met verwachtingen, eerste hulp bij conflicten en de inrichting van de eigen organisatie.

Sappige vunzigheid

18

herfst 2012 Steeds vaker gaan bewoners een stap

winter 2012 Nu er veel verantwoordelijkheid bij burgers

verder dan inspraakparticipatie. We wachten niet op wat we ‘mogen’ van de overheid. We gaan. Braakliggende terreinen worden buurttuinen, leegstaande panden worden BewonersBedrijven.

En dan zoeken we verbinding: met elkaar en met andere partijen.

Steeds vaker blijkt dat het werkt. En steeds vaker blijkt dat de overheid ons volgt, in plaats van andersom!

wordt gelegd en veel actieve burgers verantwoordelijkheid én zeggenschap opeisen, wordt de vraag vaak gesteld: zijn ze wel te vertrouwen? Ze hebben toch minder kennis en een ander verantwoordelijkheidsgevoel, hoor je vaak. Wethouder Freek Ossel zei op de Landelijke Bewonersdag dat we samen moeten bewijzen dat vertrouwen in bewoners wél werkt. Raadslid Jan Hoek reageerde: ‘Heeft iemand ooit bewezen dat vertrouwen in de overheid werkt?’

LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

Vijftig jaar vunzigheid, maar ook vette gezelligheid. Ruim 20.000 studenten hebben tot nu toe de 1300 kamers van het IBB bewoond. Het IBB is een studentenhuis midden in de Utrechtse volksbuurt Sterrenwijk. Hoe was dat, zoveel studenten in een volkswijk? Er was zeker niet altijd begrip. “De buitenwereld zag het IBB als één groot Sodom en Gomorra”, vertelt oud-bewoner Jos Bierbooms. Nu moet ik ook zeggen: als je het IBB-boek leest kom je erachter dat deze studenten zeker niet van de blauwe knoop zijn. Vijftig jaar LSA Bewoners Berichten / winter 2012 / nummer 109

19