Het vakblad voor bewoners
Bewoners berichten Eerste BewonersBedrijf van start in Leeuwarden • Schiedam: ‘Bezuinig niet op leefbaarheid’ • Glamour in Kraaiennest: de vrijwillige kapper
voorjaar 2013
110
Web
Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Henk Cornelissen Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Beeld: Arjen Stilklik Douwe Weitenberg Berend Vonk (cartoon) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik
In dit nummer:
6
Column van Henk Cornelissen
Rood, groen of wit
nieuwland vreest achteruitgang door bezuiniging
Bewoners, gemeente en corporatie in het Schiedamse Nieuwland waarschuwen dat bezuinigingen de wijk in gevaar brengen.
Glamour in Kraaiennest In Amsterdam draaien twee kapsalons op vrijwillige inzet. En de gekapten doen iets terug voor de wijk!
Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl
11
Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl
wijkaanpak nieuwe stijl
16
Het is zover. Het eerste BewonersBedrijf is in actie! De primeur is voor Heechterp-Schieringen in Leeuwarden.
En verder
Onze website www.lsabewoners.nl staat nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • Voor ons experimentele project BewonersBedrijven gaan we vanaf 18 april om de donderdag tussen 16:00 en 17:00 een twitterspreekuur houden. Dus om de donderdag beantwoorden we al uw vragen over dit spannende project. Twitter @BewonersBedr • Onze blog op lsabewoners.nl bevat veel nieuws over alles wat we doen op bij het LSA. Blijf op de hoogte van de bijeenkomsten en de projecten via lsabewoners.nl/blog • Ons jaarverslag is digitaal in te zien op www.lsabewoners.nl/jaarverslag
3 Opening 8 Publicatie: Burgers maken een buurt 12 3 x bellen: ’Burgerschap zou een schoolvak moeten zijn’ 13 Kunsthulp 14 U Schrijft 15 LSA Nieuws 19 Publicaties 20 Uitnodiging regiodag Dordrecht
In dit blad natuurlijk aandacht voor het eerste BewonersBedrijf dat van start is gegaan, in Leeuwarden Heechterp-Schieringen. De feestelijk opening was vooral gericht op de wijk en de bewoners, de genodigden zoals de gemeente, de fondsvertegenwoordigers, woningcorporatie en ook het LSA waren voornamelijk toeschouwer en toehoorder. Zo hoort het. Dit BewonersBedrijf was een proefkonijn; het bestuur heeft in korte tijd lastige besluiten genomen die horen bij het starten van een type sociale onderneming die Nederland nog niet kent. Ze hebben het met enthousiasme en ‘a little help from their friends’ gedaan. De meeste partijen zoals de Belastingdienst, gemeente en woningcorporaties hebben na enige scepsis welwillend meegewerkt. Ze zijn allen aangestoken door de passie en de overtuigingskracht van het bestuur. Een heel ander verhaal is de actie in Schiedam elders in dit blad waarbij de bezuinigingen en de gevolgen die men daar verwacht, aanleiding was om Kamerleden uit te nodigen. Samen met bewoners en beroepskrachten ging men de wijk rond om te laten zien wat er weg zou vallen als de bezuinigingen worden doorgezet. In een petitie werd opgeroepen de minister hierop aan te spreken om de bezuinigingen terug te draaien. Ik onderschrijf de verontwaardiging van de Schiedammers over de ellende die over ze wordt uitgestort, maar het contrast met de mensen in Leeuwarden is opvallend. Ook in Heechterp–Schieringen wordt bezuinigd. Deze wijk kwam vorig jaar uit onderzoek naar voren als de slechtste wijk van Nederland om kinderen groot te brengen. Dit ondanks ruim 20 jaar achterstandsbeleid. Dat was de trigger voor deze bewoners om het zelf aan te pakken, onder het motto: dit is geen probleemwijk. Ik hoop van harte dat de hele Tweede Kamer unaniem zegt: ‘De woningcorporaties en de gemeente worden vrijgesteld van de bezuinigingen en de huurheffing zodat ze kunnen doorgaan met hun goede werk’. Dat dit niet zal gebeuren bleek al tijdens de bijeenkomst; de Kamerleden van PvdA en VVD hadden het vooral over de eigen kracht van vrijwilligers. Ik hoop dat er in Schiedam een plan B is. In dit blad ook een artikel over een onderzoek naar Burgerinitiatieven. Een van de vragen was wat voor type professional nodig is om burgerinitiatieven te begeleiden. Daar kwamen drie typeringen uit, de rode de groene en de witte, respectievelijk stimulerend, faciliterend en samenwerkend. Inschattend wat de burger nodig zou hebben, kwam men tot de conclusie dat het een beetje van alle kleurtjes zou moeten zijn, maar dat de werkers die in de onderzochte cases voorkwamen vaak vooral sterk in één kleur waren. Regenboogtypes hebben we dus nodig, dat wisten we al uit eerder onderzoek (Best Persons, Gabriel van den Brink e.a.). Fundamenteler lijkt mij de vraag hoe het komt dat nu er minder professionals op dit terrein bezig zijn, de burgerinitiatieven als paddenstoelen uit de grond schieten?
Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners
Agenda • 19 april - regionale bijeenkomst: Krispijn vernieuwd Dordrecht, Oud Krispijn • 25 mei - regionale bijeenkomst: Baas in eigen buurt? Almere, Stedenwijk • 1 juni - Platformvergadering LSA Utrecht
Henk Cornelissen is directeur van het LSA.
2
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
3
Opening
Iedereen wilde de Junior Masterchef van Buitenhof worden!
Steeds meer kleintjes in de stad!
Oproep “Zonder vernieuwing en grootschalige renovaties neemt de kwaliteit van een aantal krachtwijken verder af. Het duurt nog even voordat de gevolgen echt zichtbaar worden. Ik hoop dat we de vorming van getto’s - wijken met ernstige achterstand - kunnen uitstellen tot de volgende economische opleving. Maar zeker ben ik daar niet over.”
In de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) neemt het aantal kinderen van 0 tot en met 5 jaar toe. In de rest van Nederland daalt het aantal jonge kinderen juist. De toename van het aantal jonge kinderen in zeer sterk stedelijke buurten sinds 2008 kan volgens het CBS een gevolg zijn van de verslechterde koopwoningmarkt waardoor jonge stellen na het krijgen van een kind minder makkelijk doorstromen naar een woning aan de rand van de stad.
Wijknieuws gezocht Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.
Daan Klaase, van Fakton Carporaties en zorginstellingen, in de blog ‘Bezuinigingen kabinet: van krachtwijk naar getto?’
Kan wél! is een succesvol project van het LSA. In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om dit te realiseren. Kan wél! is een project dat zich richt op de activering van bewoners in hun eigen wijk. www.kanwel.nl
Utrecht
61.759
Den Haag
Rotterdam
handtekeningen
heeft de Nederlandse Woonbond verzameld in de actie Huuralarm. Het mocht niet baten. De Eerste Kamer is akkoord gegaan met de huurverhoging. De Woonbond ziet de wetgeving als onrechtvaardig en moeilijk uitvoerbaar en blijft zich er tegen verzetten. Veel verhuurders hebben al besloten om de ‘gluurverhoging’ niet door te voeren. De Woonbond roept de overige verhuurders op om ook af te zien van de huurverhoging.
Amsterdam
0
Burgertop ‘Duizend op Zuid’ Bewoners uit Rotterdam Zuid willen betere scholing voor kinderen en jongeren en meer ondersteuning voor ouders bij de opvoeding. Ze willen meer aandacht voor veiligheid en overlast door jongeren. Meer aandacht voor dingen die goed gaan in Zuid. En ze hebben weinig vertrouwen in de mogelijkheden om werk te vinden. Dat bleek allemaal op de Burgertop Duizend op Zuid, op 26 januari. Zo’n 700 bewoners en 250 gespreksleiders, notulisten en ondersteuners kwamen bij elkaar in Ahoy Rotterdam om te praten over het leven in Rotterdam Zuid en een bijdrage te leveren aan het verbeteren daarvan. Burgemeester Aboutaleb, minister Blok en burgemeester Van der Laan van Amsterdam waren er ook. Met de Burgertop wil het Nationaal Programma Rotterdam Zuid bewoners duidelijk maken wat de bedoeling is van het programma en mensen de gelegenheid geven te reageren en eigen punten in te brengen. Er is getoetst of bewoners het eens zijn met de voor hen belangrijkste punten van het programma. Meer uren naar school, kiezen voor techniek en zorg en betaald werk aantrekkelijker maken. Het bleek dat bewoners het het minst eens zijn met het uitgangspunt dat er wel werk is en dat het vooral van houding en gedrag afhangt of je aan de slag kunt of niet. Veel bewoners geven aan dat ze niet weten waar de banen te vinden zijn en dat ze ondanks vele malen solliciteren niet aan betaald werk komen. Meer weten? Surf naar www.duizendopzuid.nl
4
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
0,5
1
1,5
in zeer sterk stedelijke buurten Buiten VINEX-locaties Binnen VINEX-locaties
Lees het artikel over het eerste BewonersBedrijf op pag. 16.
Kan wél! Nieuws
Swingen met afval
2 x 1.000
De muzikale Trashmob op het Javaplein in de Amsterdamse Indische Buurt was een groot succes! Onder leiding van een Braziliaanse percussiespeler hebben buurtbewoners samen muziek gespeeld met instrumenten gemaakt van afval. Op deze manier wilden ze laten zien dat uit afval prachtige dingen kunnen ontstaan. In afval zit swingende muziek! Elos Nederland, initiatiefnemer van de Trashmob, start met deze actie de viering van 3 jaar ‘Oasis Game’ in Nederland. De Oasis Game is een manier om veranderingen in mensen, wijken en organisatie teweeg te brengen.
Jongerentoneelstuk: Ik wil niet terug In lokale media en op onze Kan wel!website deden we een oproep aan buurtbewoners in Almere Kruidenwijk en Stedenwijk om mee te doen met de productie van jongeren-toneelstuk ‘Ik wil niet terug’. Dit heeft veel positieve reacties en veel aanmeldingen opgeleverd. Het jongeren-toneelstuk ‘Ik wil niet terug’ is geschreven door Angelo Maduro. Hij heeft het eerst in boekvorm geschreven en nu tot toneelstuk bewerkt. Deze gedreven man uit Almere zoekt buurtgenoten om dit stuk mee uit te voeren. Met de productie ‘Ik wil niet terug’ wil Angelo buurtbewoners (vooral jongeren) de kans geven hun theater-skills te ontwikkelen. Nu zijn er voldoende acteurs en actrices, is een regisseur aangetrokken en kan het repeteren beginnen!
Pizza Junior masterchef Na weken van voorbereiding door Kati, Stephanie en Ilayda was het woensdag 27 februari dan eindelijk zover: Junior
Master Pizzabakker Buitenhof vond plaats in buurthuis Het Buitenhuis in Delft. De 24 jeugdige deelnemers hebben onder leiding van top chef-kok Jannie Munk overheerlijke pizza’s gemaakt. Zodra de pizza’s in de oven zaten werd de kookkennis van de deelnemers getoetst met een stevige kookquiz. De initiatiefnemers van dit project hadden flink hun best gedaan op het bedenken van moeilijke vragen. Maar daar lieten de deelnemers zich niet door afschrikken, iedereen deed fanatiek mee. De winnaars van beide rondes kregen een mooi kinderkookboek. Met rode konen en hun zelfgemaakte pizza’s goed in aluminiumfolie gepakt gingen de deelnemers naar huis.
‘Kan Wél! Jong effectief In het prestatieverslag van wooncorporatie Woonbron staat een positief stuk over Kan wél! Trots citeren we een stukje: ‘Het ‘Kan wél! Jong’ initiatief helpt jongeren verder met hun ideeën om de buurt leuker, veiliger of socialer te maken. Met als belangrijkste insteek: de jongere is zélf verantwoordelijk voor het project. Het gevolg daarvan is dat hij zo vaardigheden leert, drempels overwint, betrokken is en uiteindelijk zélf trots kan zijn op het resultaat. Ook dit jaar zijn er in dit verband veel succesvolle projecten verwezenlijkt. Van activiteiten met ouderen, de uitbreiding van de Gilliswinkel tot meidenactiviteiten of een stoere rapcrew. Al die activiteiten bevorderen de betrokkenheid van jongeren bij hun buurt en tonen aan dat ze actief, positief en creatief zijn.’
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
5
WIijkaanpak Bewoners, gemeente en corporatie in het Schiedamse Nieuwland waarschuwden Tweede Kamerleden maandag 18 maart dat bezuinigingen de wijk in gevaar brengen.
Samenvatting van de Petitie – Sociale Stijging in Schiedam Afgelopen jaren is door inzet en samenwerking van verschillende partijen in Schiedam veel tot stand Nieuwland is een van de Vogelaarwijken waar flink is gekomen. Gecombineerde inspanningen van gemeente, geïnvesteerd, zowel fysiek als sociaal. Nu het rijksgeld woningcorporatie, welzijnsorganisaties én bewoners op is en de woningcorporaties verhuurdersheffing moewerpen hun vruchten af. Dit is op veel plekken in de ten betalen, zijn de investeringen in de wijk gestopt. Alle stad zichtbaar, meetbaar en voelbaar. partijen in de wijk vrezen nu dat de leefbaarheid hard Nieuwland is een van de 40 krachtwijken in Nederland, terug gaat lopen. De gemeente, woningcorporatie Woonplus Schiedam en waarin de afgelopen jaren veel tijd en geld is geïnvesteerd. Nieuwland is de laatste jaren veranderd van een de bewoners nodigden daarom parlementariërs uit om Nieuwland te bezoeken. Ze wilden vertellen en laten zien wijk met slechte woningen en veel sociale problemen naar een wijk waar steeds meer mensen vertrouwen wat er de laatste jaren is opgebouwd in de wijk en wat krijgen in hun gezamenlijke toekomst. Schiedamer nu al achteruitgaat, zonder de aandacht en de steun Nieuwland is er echter nog lang niet: van de rijksoverheid en de woningcorporatie. • De gemiddelde WOZ-waarde van sociale huurwoningen in Nieuwland is € 102.000,- en ligt daarmee ver onder het landelijk gemiddelde van €232.000,-. • Het aandeel huishoudens in Nieuwland dat rond moet komen van een minimuminkomen is twee keer zo groot als gemiddeld in Nederland. • Op sociaal gebied liggen in Nieuwland nog altijd grote problemen. Activiteiten geschrapt Bob Venhuizen is directeur van woningcorporatie Woon- De financiële druk van de rijks bezuinigingen op de gemeente Schiedam, de verzwakte financiële armslag plus. Hij vertelde dat de Haagse plannen funest zijn voor van Woonplus Schiedam én de aanhoudende economide wijk. Hij is bang dat de ontwikkeling van Schiedamse sche crisis maken voortzetting van de aanpak onmogelijk. aandachtswijken (er zijn er meer in Schiedam) nu jaren stil komt te liggen. Sloop- en nieuwbouwprojecten zijn al geschrapt doordat de woningcorporatie geen geld meer Wij constateren dat door de stapeling van rijksbezuinigingen veel van wat de afgelopen jaren met heeft. En ook leefbaarsheidsactiviteiten zijn gestopt. De directeur is bezorgd dat zijn corporatie een verhuurders- de gezamenlijke inspanningen van bewoners, partners en gemeente is bereikt weer teniet wordt gedaan. heffing aan Den Haag moet betalen. Volgens hem kost het 15 procent van het inkomen van Woonplus Schiedam, De bewoners en organisaties in Schiedam vrezen dat door de voorgestelde maatregelen de sociale stijging dat is rond de 10 miljoen euro. Hij, de bewoners en ook de gemeente hopen dat minister in de prioriteringswijken tot stilstand komt en zelfs kan omslaan in een neergaande spiraal en verzoeken Blok Schiedam wil ontzien. De bewoners waren in u, deze negatieve ontwikkeling voor de bewoners grote getale op komen dagen op de bijeenkomst. Naar van Schiedam landelijk politiek onder de aandacht te schatting waren er zo’n 140 op de been. Helaas waren brengen en er bij het kabinet op aan te dringen om bij er minder Tweede Kamerleden die zich aangesproken de uitwerking van het Woonakkoord ruimte te maken voelden om naar de aandachtswijk te gaan. Slechts voor investeringen in kwetsbare wijken door middel vier parlementariërs waren die maandagochtend naar van een investeringsfonds. Een andere mogelijkheid is de bijeenkomst en excursie door de wijk gekomen. Dat om binnen de heffing een voorziening te treffen voor waren Astrid Oosenbrug en Tunahan Kuzu (PvdA) en verhuurders zoals Woonplus Schiedam en corporaties Foort van Oosten en Barbara Visser (VVD). ZIj werden in vergelijkbare omstandigheden die met omvangrijke door de bewoners door de wijk geleid waarbij tekst en maatschappelijke gewenste investeringsopgaven uitleg werd gegeven bij alles wat ze zagen. worden geconfronteerd. Wij vragen u te zorgen dat de aanpak van de prioriteringswijken kan worden voortgezet Zelf voldoende creativiteit en dat daarmee de positieve ontwikkeling van de wijken Ondanks een scherpe petitie die de bewoners daarna voor de bewoners van Schiedam gecontinueerd wordt. aan hen aanboden (zie kader), deden de Kamerleden geen toezeggingen. De politici lieten weten dat ze Bewoners en netwerk Schiedam er vertrouwen in hebben dat de betrokken partijen voldoende creativiteit in huis hebben om zelf met een oplossing te komen…
Er waren veel buurtbewoners, maar helaas weinig Tweede Kamerleden
Schiedam:
Bezuinig niet op leefbaarheid
6
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
7
Overheden kunnen minder, instellingen krijgen minder, burgers moeten meer doen.
Onderzoek
Er is al heel veel papierwerk verschenen over actieve bewoners. Toch is het boekje ‘Burgers maken hun buurt’ interessant. Want nu de overheid door geldgebrek echt moet loslaten en faciliteren tegelijk, blijkt duidelijker dat dit niet makkelijk is. In deze onderzoekspublicatie wordt een instrument gepresenteerd dat precies dat makkelijker moet maken.
Leren om niet te verwaarlozen en niet over te nemen Hoogleraren hebben onderzoek gedaan naar bewonersinitiatieven en daar een boekje over gepubliceerd. De auteurs zijn S. Denters, E. Tonkens, I. Verhoeven en J. Bakker. Voor wie deze tak van sport (de tak actieve bewoners in een democratie) al wat langer beoefent, zijn het bekende namen. Hebben die niet eerder een soortgelijk onderzoek gedaan, is dan ook een logische gedachte. Ja, dat hebben ze zeker. En al is er natuurlijk al enorm veel papierwerk over ons actieve bewoners geschreven (Hoe zijn we te motiveren? Hoe moet je met ons omgaan? Hoe oud zijn we? En hoe maak je ons jonger en allochtoner?), toch is dit een interessante publicatie. Niet in de laatste plaats omdat het hele terrein is veranderd. De verhouding burger en overheid is totaal anders dan vijf jaar geleden. Regels en procedures De economische crisis heeft ervoor gezorgd dat de overheid niet alleen zegt dat ze los wil laten, ze moet nu wel. Ze kan niet meer overal professionals inzetten. Overheden kunnen minder, instellingen krijgen minder, burgers moeten meer doen. Dus zijn bewonersinitiatieven niet meer een leuke extra, maar ze zijn van cruciaal 8
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
belang. De onderzoekers melden dat uit eerder onderzoek blijkt dat er nauwelijks bewonersinitiatieven zijn die niet op enig moment met instanties te maken krijgen, omdat ze behoefte hebben aan informatie, kennis en advies, het wegnemen van regels of procedures, omdat ze een vergunning nodig hebben of financiële ondersteuning. En bemoeienis is dan vaak wenselijk en soms gewoon onvermijdelijk. In dat licht
Bewonersinitiatieven zijn niet meer een leuke extra; ze zijn van cruciaal belang vonden zij het dus interessant om in deze tijd een onderzoek te doen naar bewonersinitatieven. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door Platfom 31, in samenwerking met het ministerie van BZK en een aantal gemeenten.
Nu het echt moet (loslaten en faciliteren tegelijk), blijkt duidelijker dat dit helemaal niet makkelijk is voor overheden en instanties. Daarom is er niet alleen een onderzoeksverslag, maar ook een praktische handleiding gemaakt voor professionals zoals wijkambtenaren en buurtopbouwwerkers. En een instrument om te helpen bij het ondersteunen. Het zogeheten ACTIE-instrument. Het ACTIE-instrument Hoewel het niet echt eenvoudig is om dit instrument snel uit te leggen, doen we hier toch een poging. ACTIE staat voor Animo, Contact, Toerusting, Inbedding en Empathie. Het uitgangspunt van ACTIE is dan ook dat de beroepskracht per initiatief de vraag beantwoordt of en in welke mate ondersteuning per letter gewenst is. Op die manier moet het instrument professionals helpen om een balans te vinden bij hulp bij initiatieven: tussen verwaarlozen en overnemen, sturen en loslaten, tussen te veel en te weinig, te actief en te passief. De elementen: • ANIMO: Kan ik (professional) aansluiten bij de motieven van de initiatiefnemers of moet ik bijsturen?
• CONTACTEN: Kan ik (professional) gebruik maken van interne samenhang (de contacten die er tussen bewoners en instanties zijn) of kan ik externe banden (andere bewoners en instanties) versterken? • TOERUSTING: Mag ik (professional) uitgaan van eigen kracht of moet ik aanreiken? • INBEDDING: Hoe moet ik (professional) aansluiten bij de logica van burgers (vaak een lossere organisatie) werkend binnen de logica van professionele organisaties (vaak bureaucratisch georganiseerd)? • EMPATHIE: Ben ik als professional betrokken of dienstbaar? Bii elk van deze stappen moet de beroepskracht zich afvragen of hij Rood, Blauw of Wit gaat handelen. Rood staat voor Stimuleren. Dat is meehelpen, budget beschikbaar stellen en steun bieden. Blauw staat voor faciliteren. Dat is ruimte bieden, assisteren en eventueel drempels wegnemen. Wit staat voor coproduceren. Dat is samenwerken. Sommigen zijn altijd blauw Volgens de onderzoekers zijn beroepskrachten vaak geneigd om altijd volgens
een van deze kleuren te handelen. Dus er zijn beroepskrachten die altijd willen meehelpen en budget beschikbaar (willen) stellen en er zijn er bij die altijd mogelijkheden zien om samen te werken. Dat is niet productief. Elk initiatief is anders en elke keer moet je als prof over elke stap nadenken welke kleur je kiest. Dat is een van de belangrijkste principes van het ACTIE-model. Dit model is niet zomaar bedacht door de onderzoekers. Ze hebben goed afgekeken uit het buitenland. Het model baseert zich op het Engelse CLEAR-instrument, die op hun beurt voortbouwen op een Amerikaans onderzoek van Verba, Schlozman en Brady. De Nederlandse hoogleraren hebben dat Clear-instrument geijkt en aangepast. Na het lezen van dit artikel kun je je afvragen wat je hier nu precies aan hebt. Tja, het kan voor actieve bewoners die te maken hebben met rechtlijnige frontlijnwerkers interessant zijn om deze starre beroepskrachten eens op dit instrument te wijzen! Daarbij is het altijd goed om te lezen hoe men denkt ons te moeten ondersteunen...
Het boekje is te downloaden via: www.platform31.nl/publicaties/ burgers-maken-hun-buurt-1
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
9
voor
Reportage
Glamour in Kraaiennest
na
Indira
In Amsterdam zijn er twee buurtkapsalons opgezet in buurthuizen, die draaien op vrijwilligers. Pleuni Koopman van het LSA ging naar de officiële feestelijke opening van kapsalon Samen Kappen in Kraaiennest, in de Amsterdamse Bijlmer.
Het is een koude vrijdagochtend als ik aankom bij buurthuis De Bonte Kraai in de Amsterdamse Bijlmer. Het is een klein deel van dit stadsdeel dat nog niet is gerenoveerd. Om eerlijk te zijn is het best een troosteloze omgeving. Het buurthuis ligt bij het oude winkelcentrum Kraaiennest. Dit failliete winkelcentrum zou al lang gesloopt moeten zijn, maar ook hier is er weinig geld en daarom schrijdt de sloop traag voort. De flat Kleiburg staat naast het buurtcentrum met dichtgetimmerde ramen. Het is de laatste originele flat van de Bijlmer die nog volledig overeind staat. Het is de bedoeling dat mensen hier klusflats gaan kopen voor 65.000 euro en dan zelf iets aan de buiten- en binnenkant gaan doen. Het is te hopen dat het project snel van start gaat, want op dit moment kan dit stukje van Kraaiennest (zoals deze buurt heet) wel wat vrolijkheid gebruiken. Voor de deur van De Bonte Kraai staan verschillende mensen vrolijk te praten en er wordt hard gelachen. Het is een in- en uitlopen van mensen hier. Logisch ook, want het is de dag dat de voedselbank open is en in deze buurt krijgen behoorlijk wat mensen voedselhulp. Voedsel en haar Maar ik kom vandaag niet voor de voedselbank. Ik ben op weg naar de opening van kapsalon Samen Kappen, een project opgezet door de Amsterdamse Jacky Andrews op twee plekken tegelijkertijd in Amsterdam. Het idee is heel simpel. Mensen kunnen werkervaring 10
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
opdoen als kapper en buurtbewoners kunnen gratis geknipt worden en moeten daarvoor ook vrijwillig iets in hun buurt doen. Er wordt mij verteld dat ik door het buurtcentrum heen moet lopen en dan in de kapsalon kom. Het is snel gevonden, in de kapsalon is een heus feestje aan de gang met ballonnen, slingers en veel buurtbewoners in de kleine kapsalon. De salon ziet er echt goed uit, met spiegels, wasbakken, droogkappen en meerdere kapsters. Voor de gelegenheid is er ook een styliste (Sarah Notenboom van Sarahs Sweeties) en een make-up artist (Marc Lubach) uitgenodigd. En die Mark is een beroemdheid, hij komt vaak op televisie en doet normaal de make-up voor BN’ers. Dat is te merken. De aanwezige dames giechelen en vragen om handtekeningen. Hij gaat vandaag een dame onder handen nemen en opmaken als een ster. De dame in kwestie, Indira, wordt ook geknipt en krijgt stijladvies. Leuke mensen ontmoeten Terwijl Indira door de styliste wordt ondervraagd wat ze allemaal in de kast heeft hangen en op welke gelegenheden ze wat draagt, heb ik tijd om met een van de kapsters te praten. Malti is een leuke dame die vanaf het begin bij het project betrokken is. Ze vertelt dat ze via uitkeringsinstantie UWV een uitkering ontvangt en dat het UWV ook met haar meezocht naar een zinvolle
dagbesteding. Toen kwam ze in contact met Jacky en met dit project. Malti:“Ze vroegen aan mij wat ik leuk vind om te doen. Nou, dat vind ik echt moeilijk, want ik heb niet zoveel gewerkt. Maar toen ik hoorde over dit, dacht ik: ja dat is wat ik altijd al wilde. Kapster zijn en schoonheidsspecialiste. Natuurlijk krijg je er niet voor betaald, het is vrijwilligerswerk, maar ik leer er wel heel veel van en ik ontmoet veel leuke mensen. Het is elke maandag en elke vrijdag open en ik ben er altijd. Vrijdag is de drukste dag, omdat dan ook de voedselbank is. We zijn nog niet lang bezig, vandaag is pas de echte opening, maar we merken nu al dat het drukker wordt. Het krijgt bekendheid in de wijk. Ook onder de mannen hoor, die komen ook.”
‘Er zijn nu twee fantastisch draaiende kapsalons waar de vrijwilligers blijven toestromen’ Sociale activering Het project is net begonnen en nu al een succes en niet alleen hier, ook in Amsterdam West waar de andere kapsalon in een buurtcentrum is opgezet, loopt het goed. Initiatiefnemer en ZZP-er Jacky vertelt: “Ik doe voor het UWV af en toe sociale activeringstrajecten voor mensen die moeilijk te activeren zijn. Op een keer had ik een cliënt die helemaal begon te sprankelen toen ze het had over haar wens om kapster te worden. En ik zag het meteen voor me. Het zou toch geweldig zijn om een kapsalon in een buurthuis te beginnen. Daarmee help je hen die die graag voor kapper willen leren en je krijgt een heleboel mensen in het buurthuis die normaal niet zo makkelijk de deur uitkomen. Hoe sociaal geïsoleerd je ook bent, je wilt het liefst er wel mooi verzorgd uitzien. En ik dacht:
wat kan dat nou kosten: een kapsalon? Ik heb dat uitgezocht en contacten gelegd, bij beide stadsdelen een eenmalige subsidie aangevraagd van 2.500 euro en alles opgezet en laten bouwen. Nu zijn er twee fantastisch draaiende kapsalons waar de vrijwilligers blijven toestromen. Niemand verdient hieraan, maar het kost ook bijna niks en het kan wel altijd door blijven draaien!” Elke buurtbewoner mag elke week gratis gekapt en gepedicuurd worden. In ruil daarvoor geeft de bezoeker aan wat voor klusje hij of zij kan doen in het buurthuis of in de buurt. De bezoekers worden ingeschreven en tijdens de bezoekjes aan de kapsalon wordt er met hen meegezocht waar hun talenten liggen en wat ze daarmee kunnen doen. Is het misschien slim om een cursus Nederlandse les te volgen? En waar zou je dat kunnen doen? Dat zijn allemaal dingen die makkelijk ter sprake kunnen komen bij de kapper. Stralend Intussen is Indira geknipt en heeft ze stijladviezen gekregen. Nu gaat Marc haar glamorous opmaken. Marc vindt het project geweldig en aarzelde ook geen moment toen Jacky vroeg of hij aanwezig wilde zijn bij de opening. Hij zit hier niet alleen vrijwillig te make-uppen. Hij heeft ook cadeautjes meegenomen voor alle aanwezigen en in zijn enthousiasme over deze buurtkapsalon belooft hij een grote doos met professionele cosmetica te laten bezorgen. Het verhoogt de feestvreugde nog meer. Wat is het hier een gezellige boel! Als Indira uit de make-up komt kijkt ze zichzelf stralend en ongelovig aan in de spiegel. “Wauw, ik zie er geweldig uit. Ik ga vanavond uit dansen!”, roept ze blij. Ook de andere dames (en een man) die zijn geknipt of gepedicuurd zien er geweldig uit. Als de kapsalon om 13:00 uur dicht gaat en de groep de Bonte Kraai uitloopt, zorgen deze stralende mensen ervoor dat ik niet meer naar de het failliete winkelcentrum of de dichtgetimmerde ramen in de flats kijk. Er is glamour in Kraaiennest! LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
11
3x bellen ## ##### # ### ## ####
De stelling:
“Burgerschap zou een schoolvak moeten worden”
Menno Hurenkamp, socioloog aan de Universiteit van Amsterdam
Eens “Burgerschap moet een serieus schoolvak worden, waarbij je niet zozeer leert wat de Tweede Kamer doet, maar vooral hoeveel onderhandeling er tussen machtige en onmachtige mensen in het dagelijks leven plaatsvindt en daar moet op alle niveaus examen in gedaan worden. Leer vooral kinderen in achterstandsposities dat burger zijn betekent lid van de gemeenschap zijn en dat je trucjes moet beheersen om die gemeenschap voor je te laten werken. Gooi Duits of scheikunde er maar uit, dat zijn 20ste-eeuwse vakken. Als de leraren dan weer zuchten dat ze zo moe worden van alle veranderingen moeten ze hun vakantiedagen eens tellen.”
12
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
Latifa, vrijwilliger in Kan Wél!-project in Buitenhof Delft
Eens “Je moet leren samenwerken
met elkaar en respect hebben voor elkaar. Het lijkt me goed als je op school leert hoe je samenleeft met andere mensen en welke regels er zijn. En ik zou dan ook willen dat ze je leren hoe je aardig met elkaar omgaat. Want je weet toch wel: er zijn mensen die anderen als oud vuil behandelen. Sommige mensen worden oneerlijk behandeld. Terwijl je goed met elkaar om hoort te gaan en met elkaar hoort te communiceren. Ik denk dat je dat in zo’n vak misschien ook aan mensen kan leren.”
Sophie Verhoeven, adviseur bij KPC Groep
Oneens “Er moet zeker aandacht
zijn voor burgerschapsvorming op school. Ik denk alleen niet dat een schoolvak geschikt is. De school zou beter gezien kunnen worden als oefenplaats waar leerlingen op een veilige manier kunnen ervaren wat hun rol in de maatschappij zou kunnen zijn. Op en rond de school gebeuren namelijk vanzelf al ontzettend veel dingen die zich goed lenen voor burgerschapsvorming. Daar is geen schoolvak voor nodig. Denk aan conflicten op het schoolplein, meedoen met het organiseren van een sportdag, omgaan met verschillen tussen leerlingen, verantwoordelijkheid leren nemen voor afspraken, samen besluiten nemen of iets doen voor het plaatselijke verzorgingshuis. Allemaal geschikte leermomenten voor kinderen en jongeren. Het is alleen wel belangrijk dat docenten de tijd nemen om samen met leerlingen te praten en na te denken over de betekenis van deze spontane situaties voor de samenleving op school en daarbuiten. Een uurtje burgerschap als schoolvak is dus niet nodig. Het zou verweven moeten worden in de alledaagse praktijk.”
Kunst en cultuur
Dit is eerder werk van Marjet Wessels Boer.
Het kan een wijk ontzettend goed doen om een sterk kunstwerk te hebben. Maar hoe weet je nou wat een mooi kunstwerk is voor de wijk? Wat een wijk mooi vindt? Waar de behoeftes liggen van de wijk? Een mogelijkheid is om de organisatie Cultuur-Ondernemen in te huren. Lees mee hoe het is gegaan in Emmermeer, Emmen.
Kunsthulp “’Wij willen iets met kunst in de wijk’, dat is een vraag die wij vaker krijgen”, vertelt Arie Koelemij van de organisatie Cultuur-Ondernemen. “ Dat is zo’n brede vraag, dat kan nog alle kanten op. Waar wij goed in zijn, is de vraag achter die vraag te vinden. Hoe kan je ervoor zorgen dat bewoners zich verbonden voelen met het kunstwerk. Dat het echt van hen wordt. In Emmen bleek al redelijk snel dat de bewoners op zoek waren naar een ontmoetingsplek.” Droompark In Emmermeer heeft het Haagjespark een metamorfose ondergaan. Bewoners hebben meegedacht om het park te maken tot een wijkpark voor iedereen. In het park is onder meer een ‘wadi’ uitgegraven waarin 3.000 kuub regenwater tijdelijk kan worden opgevangen. Deze wadi lost een deel van de wateroverlast in Emmermeer op. Midden in het park is een multifunctioneel sportveld opgezet. Door inzet van de wijkvereniging en bewoners worden ook drie hondentoiletten geplaatst die op het riool aangesloten worden. Kortom: een droompark. Maar er werd nog iets node gemist. De wijkvereniging wilde graag een kunstobject in het park, onder meer als herkenningspunt van hun wijk. Ze wilden een kunstwerk waar veel mensen achter konden staan. Echt iets van bewoners van de wijk. Nu is het lastig om een kunstenaar te vinden die aan alle eisen voldoet, waar je als bewonersgroep goede afspraken mee kunt maken en waar je goed mee kunt communiceren. En dat is waarom de wijkvereniging Emmermeer de organisatie Cultuur-Ondernemen heeft ingeschakeld. Arie: “Wij spreken de taal van de kunstenaars en die van de bewoners. Wij kunnen het hele traject van het zoeken van een kunstenaar en het realiseren van een kunstwerk begeleiden.”
Ontmoetingsplek De opdrachtgever van dit project is niet de gemeente, het is echt een project van de bewoners. De wijkvereniging gebruikt bewonersbudgetten voor dit project aangevuld met Vogelaargeld dat er nog was. CultuurOndernemen heeft de opdracht geformuleerd aan kunstenaars. Omdat deze organisatie een groot landelijk netwerk van kunstenaars heeft, kan het zo’n vraag bij veel kunstenaars tegelijk uitzetten. De kunstenaars die geïnteresseerd zijn reageren dan. Uit dat proces is een zogeheten long-list gekomen. De wijkvereniging heeft uit die long-list van kunstenaarspresentaties een shortlist gemaakt en daaruit is nu een keuze gemaakt. Er is unaniem gekozen voor…. Marjet Wessels Boer. We hebben Marjet even gebeld om haar te feliciteren en om te vragen waarom ze denkt dat ze uitgekozen is. “Ik denk vooral op basis van mijn bestaande werk. Ik ben heel blij om dit project te gaan doen. Ik ben nu aan het uitzoeken wat de jongeren in de wijk willen. De wijkvereniging wil namelijk dat de jongeren een ontmoetingsplek hebben. Maar het moet er ook aantrekkelijk zijn voor ouderen. Dat is dus best een klus, maar wel een heel leuke.” En tijdens die klus begeleidt Cultuur-Ondernemen de kunstenaar en de bewoners dan weer. Aan het einde van de zomer moet alles klaar zijn. Wij houden jullie in dit blad op de hoogte of deze strakke deadline wordt gehaald en hoe het kunstwerk is geworden.
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
13
Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!
De Serre gered door bewonersinitiatief?
Verkorte versie van artikel van Samen Sterk in Nieuw-West Een mooi bewonersinitiatief is geboren. Bewoners en gebruikers willen het multifunctionele centrum de Serre aan de Calandlaan in Osdorp zelf draaiend houden, nu de huidige uitbater per 1 april 2013 de huur definitief heeft opgezegd. Zij verenigden zich in een initiatiefgroep en zochten contact met het stadsdeelbestuur, verhuurder van het pand. Bewoners houden eigen broek op: vragen slechts samenwerking met bestuur, geen geld. Bewoners vragen geen bijdrage voor de exploitatiekosten van het Stadsdeel. Zij kunnen de betaling van de huur tot het eind van het jaar voldoen. Dat kan, omdat er al zittende (maatschappelijke) gebruikers zijn, die graag willen blijven. Van het stadsdeel vragen zij negen maanden waarin zij hun exploitatieplan verder zullen uitwerken. Zij vragen het stadsdeel ook om het huurcontract van de vertrekkende uitbater over te laten gaan op de initiatiefgroep. Met maar één doel: behoud van de Serre
LSA Nieuws
U schrijft...
Pettra-Eszter en Feye: twee aanwinsten voor het LSA.
LSA veranderingen Het zijn roerige en drukke tijden bij het LSA. Er zijn ook veranderingen in het personeel en het bestuur. Het bestuur van het LSA bestaat uit bewoners uit de aandachtswijken en toegevoegde leden die vanwege hun kwaliteiten en netwerken zijn gevraagd. Een van deze toegevoegde leden was Melek Usta. Zij heeft helaas haar bestuursfunctie opgezegd, ze kon het niet meer combineren met haar drukke baan als directeur van het wervingen selectiebureau Colourful People. Wij bedanken haar voor haar fantastische inzet de afgelopen jaren. Melek heeft een geweldige opvolger gevonden die door de leden unaniem is verkozen als bestuursadviseur. Pettra-Eszter van Beveren is werkzaam bij de Hogeschool van Amsterdam.
Namens Samen Sterk in Nieuw-West Martijn Rutte www.beternieuwwest.nl
Gekke spelletjes in Moerwijk n bewoner
Gevonden op het web na een tip van betrokke Wel eens Chipito’s gegooid op een gezicht dat is ingesmeerd met pindakaas? Nee? Dan moet je een keer naar de kinderwinkel in Moerwijk, Den Haag gaan. Hier schijnt dit te gebeuren… Daarnaast is het een plek voor jong en oud waar je gekke spellen kunt spelen, nieuwe vrienden kunt maken en waar je elke keer je mening over weer interessante onderwerpen mag geven. De Kinderwinkel organiseert inloopactiviteiten, een sportclub, een meidenclub, een restaurant gerund door tieners, huiswerkbegeleiding, zomerkamp en vakantieactiviteiten. Maar het belangrijkste is en blijft een open oor en hart voor de kinderen en tieners uit de wijk. Het werk in de Kinderwinkel wordt gedaan door 40 vrijwilligers en 2 professionals. Meer info op: www.moerwijker.nl/kinderwinkel
Bijeenkomsten: Dordrecht en Almere Onder de titel ‘Buurten in de regio’ organiseren we regionale bijeenkomsten samen met bewonersgroepen. Iedereen is daar welkom, de bijeenkomsten zijn kosteloos, we vragen alleen van te voren een aanmeldingsmail naar info@lsabewoners.nl.
Berflo bv Bus rijf Berflo Es via Twitter
Kandidaat-BewonersBed Berflo Balie zich Vanmiddag is de SRV-wagen waar de Twee kunstenaars in zal vestigen in Hengelo aangekomen. in de wijk de in de wijk gaan samen met de scholen rlijk geven. SRV-wagen een mooi uiterlijk en inne en SRV-wagen Hier de eerste foto van de om te bouw d! die vandaag is opgehaal
Op vrijdag 19 april gaan we naar Dordrecht Oud Krispijn. In deze herstructureringswijk is veel gebeurd en gaat veel gebeuren. Daar staan weer allebei bij stil. Eerst kijken we terug op de herstructureringsslag die is gemaakt en die niet heel soepeltjes van start ging (lees: het was een heftige start met veel verschillen van inzicht), dan zijn er aantal themaexcursies en we eindigen de dag met een discussie over de toekomst onder leiding van Tweede Kamerlid en oud-wethouder Gerard Schouw. Hoe nu verder zonder geld?, is daarbij het belangrijkste thema. Ook oud-minister Ella Vogelaar zal komen en de bewoners toespreken!
Wat doen we in een jaar? Wat hebben we precies gedaan in 2012? Welke bijeenkomsten zijn er geweest, hoeveel bezoekers waren er? Welke projecten zijn er uitgevoerd? Wat waren de resultaten Hoeveel leden waren er, en wie zat er in het bestuur? Dat alles en meer is terug te lezen in ons jaarverslag over 2012. Met een sterk voorwoord van onze voorzitter Joke Bakker. Zoek hem op op het internet: www.lsabewoners.nl/jaarverslag
14
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
Haar specialisme is Urban Education in nauwe samenwerking met Urban Management. Zij heeft een brede interesse, onder meer in diversiteit en vrouwenrechten. Ook heeft ze een uitgebreid netwerk, met name in de onderwijswereld. Wij zijn erg enthousiast dat zij ons bestuur komt versterken. Ook op het LSA-secretariaat zijn er veranderingen. Annemarie van Nieuwamerongen-Oosterkamp werkt niet meer voor het LSA. In haar plaats is Feye van Olden gekomen. Oplettende lezers zullen zijn naam herkennen, want in LSA BewonersBerichten 104 stond een interview met hem over het mede door hem ontwikkelde buurtbeloningssysteem Makkie. Feye zal zich met name bezighouden met het organiseren van regiodagen. Wij wensen Annemarie ontzettend veel succes in haar carrière en Feye veel succes en plezier bij ons.
Op 25 mei houden we een regionale bijeenkomst in Almere Stedenwijk. In de gemeente Almere wil men taken en verantwoordelijkheden steeds meer bij bewoners(groepen) leggen. ‘Baas in eigen buurt’ is daar een veelgehoorde uitdrukking. Of het nu gaat om budgetten, beheer van publieke ruimtes, inrichting van de openbare ruimte, publieke diensten of opdrachtgeverschap; er zijn veel ontwikkelingen gaande. We zullen daar veel interessante projecten bezoeken en boeiende discussies voeren. Kijk op: www.lsabewoners.nl/ regionale-bijeenkomsten/ LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
15
Experiment BB
“Dit BewonersBedrijf is van jullie allemaal. Het is van, voor en door bewoners. Jullie bepalen allemaal mee wat het BewonersBedrijf gaat doen en jullie kunnen zelf meedoen”, zei Chris Troost op zaterdag 2 maart tijdens de opening van het eerste BewonersBedrijf. De aandachtswijk Heechterp - Schieringen,
Eerste BewonersBedrijf in actie
Leeuwarden had de primeur en opent de eerste van de beoogde 10 BewonersBedrijven die het LSA helpt op te zetten.
Wijkaanpak nieuwe stijl:
door en voor bewoners
Tijdens een knallend feest met veel heliumballonnen, muziek en enorm veel buurtbewoners is het eerste BewonersBedrijf op 2 maart officieel en feestelijk geopend. Wethouder Thea Koster verkondigt : ”Ik ben trots op deze bewonersgroep. Al is dit hele concept even wennen voor ons, wij zijn gewend om een grote rol te hebben in dit soort projecten. En de gemeente heeft zeker geen grote bijdrage gehad in de totstandkoming van dit BewonersBedrijf.” Nog spannender en moeilijker Niet alleen de wethouder is blij, de bewonersgroep in Leeuwarden en het LSA ook enorm. Want dit experimentele project BewonersBedrijven is nog spannender en moeilijker dan we van te voren hadden gedacht. Dat er nu al een BewonersBedrijf gestart is en er nog drie op het punt staan om te starten (zie kader: Bijna klaar om te gaan) is een geweldig resultaat. Met de ervaring die we nu hebben en het inzicht in de hoeveelheid werk dat dit project met zich meebrengt, zijn we oprecht trots op dit resultaat. Dat was ook wat Henk Cornelissen, directeur van het LSA, vertelt op de opening: “Jullie hebben een heel proces doorlopen en als je ziet wat dat allemaal inhoudt dan hebben jullie dat in recordtijd gedaan. Daar kan iedereen z’n petje voor afnemen. Ook hebben jullie het geluk een beetje mee gehad. Zowel de woningcorporatie als de gemeente hebben zich hier in Leeuwarden vanaf het begin positief opgesteld en precies datgene gedaan wat ze moeten doen: afwachten, snel antwoord geven als ergens om gevraagd wordt en proberen mee te denken met voorstellen en plannen. Veel gemeenten en andere partijen moeten nog wennen aan deze andere rol van burgers. Bestuurlijk hebben ze vaak de mond vol van loslaten, maar ambtelijk houden ze de touwtjes toch liever in handen. Daar hadden jullie gelukkig weinig last van.”
16
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
Armste wijk van Nederland De wijk Heechterp-Schieringen is een arme wijk. De problemen die er spelen zijn onder meer een hoge werkloosheid en een gebrek aan sociale cohesie. De bewonersgroep pikte het niet meer. Zakelijk leider en buurtbewoner Chris Troost: “Er zijn enorm veel projecten geweest in deze wijk, opgezet door de gemeente. Maar als het geld op was, of als hun aandacht ergens anders lag, dan stopte zo’n project weer. Daar kun je niet op bouwen als bewoners. Wij waren het zat en kwamen met onze eigen plannen. Wij denken dat we met eenvoudige ingrepen oplossingen kunnen bieden waar de gemeente dit niet kan.” De actieve vrijwilligers schreven een ondernemingsplan en met ondersteuning van het LSA hebben ze een BewonersBedrijf opgericht dat nu officieel van start is gegaan. Zoals Chris al duidelijk maakt, zijn er vanuit de (lokale) overheid al veel projecten in de wijk opgezet om de Vogelaarwijk te verbeteren. Het grote verschil is dat dit keer de bewoners zelf met plannen zijn gekomen, dat ze de plannen zelf uitvoeren en dat ze geen subsidierelatie hebben met de overheid. Het BewonersBedrijf zoekt wel samenwerking met lokale partners, zoals de gemeente en woningcorporatie, maar heeft geen afhankelijke relatie. Ze zijn een gelijkwaardige gesprekspartner. De wethouder Thea Koster zei tijdens de opening dat ze hen ook echt zo ziet: ”Ik vind het erg positief dat bewoners dit keer niet vroegen om financiering, maar dat ze met een uitgewerkt plan kwamen en een samenwerking voorstelden. Dat willen we graag. Dus als we als gemeente iets kunnen betekenen, laat het me dan zeker weten.” Geen managementlaag Het BewonersBedrijf gaat zijn eigen geld verdienen door verschillende projecten uit te voeren. Zo zijn ze in te huren voor catering (er is al een keuken aangeschaft, de hele bijeenkomst werd geweldig gecaterd door het BewonersBedrijf), groenonderhoud (er zijn onderhandelingen voor contracten om het openbaar groen bij te gaan houden, 16 buurtbewoners volgen nu een hovenierscursus en er worden mobiele tuintjes LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
17
Het LSA selecteert voor u
verhuurd) en schoonmaak (op contractbasis wordt nu aan afvalbijzetpreventie gedaan en er wordt met twee woningcorporaties gesproken over schoonmaak van portieken t.b.v. werkgelegenheid in de wijk). Dit werk wordt uitsluitend gedaan door buurtbewoners, waardoor er werkgelegenheid gecreëerd wordt. Het BewonersBedrijf krijgt betaald door de gemeente of de woningcorporatie en betaalt zelf de werknemers. Sommige werknemers werken er volledig vrijwillig, sommigen zullen er een bijbaantje aan overhouden, anderen kunnen uiteindelijk een volledig betaalde baan krijgen. De winst die dan nog door het BewonersBedrijf wordt gemaakt, vloeit weer terug in de wijk door sociale activiteiten uit te voeren en cursussen te geven. En een BewonersBedrijf maakt eerder winst dan grote schoonmaak- of hoveniersbedrijven, al is het alleen maar omdat ze geen dure managementlaag hoeven te onderhouden!
Bijna klaar om te gaan
Er staan meerdere kandidaat-BewonersBedrijven te trappelen om te beginnen. Er zijn ondernemersplannen en er is veel draagvlak. Zij moeten wachten totdat het startkapitaal is toegekend. Voordat een startkapitaal door het LSA kan worden toegekend moet er een beoordeling plaatsvinden door een externe adviescommissie die het LSA heeft ingesteld. De belangrijkste onderdelen die getoetst worden zijn de (financiële) haalbaarheid van het ondernemingsplan, het verwachte maatschappelijk rendement van de activiteiten, de motivatie van de initiatiefnemers en de capaciteiten van de zakelijk leider of leidster. Behalve dit advies dat zwaar weegt, spreekt het vanzelf dat alleen BewonersBedrijven voor een startkapitaal in aanmerking komen die de vier principes die de grondslag vormen van het experiment BewonersBedrijven onderschrijven en in hun statuten vastleggen. Op dit moment zijn er BewonersBedrijven in voorbereiding in: Emmen, Arnhem, Amersfoort, Haarlem, Utrecht , Sittard, Hengelo, Apeldoorn, Venray en Eindhoven.
Een BewonersBedrijf • Werkt aan economische , fysieke en sociale ontwikkeling van een gebied waarin bewoners zich herkennen; • Is onafhankelijk, zelfvoorzienend en de winst vloeit terug naar de wijk en komt niet terecht bij private personen; • Is ontstaan op initiatief van bewoners, is in bezit van bewoners en wordt bestuurt door en voor bewoners; • Is gericht op samenwerking met bewonersverenigingen, lokale overheid, instellingen en bedrijven.
18
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
Experimenteel project Tijdens de opening wil Henk Cornelissen ook de financiers bedanken: “Ik wil mijn dank uitspreken aan onze financiers: het fonds Werken aan Wonen, de Nationale Postcode Loterij en het ministerie van BZK. Ook wil ik onze adviescommissie bedanken en een compliment geven aan de gemeente Leeuwarden, omdat ze eigenlijk niets anders hebben gedaan dan afwachten en zo goed mogelijk op vragen reageren.” De Nationale Postcode Loterij heeft het LSA van harte gefeliciteerd met het eerste BewonersBedrijf in actie. Zij hebben een belangrijke rol in dit project. Met een gift van een miljoen euro hebben zij er samen met het fonds Werken aan Wonen (dat 7 ton heeft toegezegd) voor gezorgd dat wij BewonersBedrijven kunnen ondersteunen met een startkapitaal. Judith Lingeman, Hoofd Goede Doelen van de Nationale Postcode Loterij vertelt waarom ze dit project steunt: “De Postcode Loterij gelooft in de kracht van mensen en financiert daarom al 24 jaar ondernemende mensen die werken aan een rechtvaardige en groene wereld. BewonersBedrijven met de ontzettend gemotiveerde bewoners aan het roer, bieden een kans om op een nieuwe, ondernemende manier de samenhang in wijken te versterken. We zijn trots dat we namens de deelnemers van de loterij hier een bijdrage aan kunnen leveren.” En daarmee slaat ze de spijker op de kop. Het is een nieuwe en ondernemende manier om wijk te versterken. Het vernieuwende van het project brengt terughoudendheid van derden en daardoor ook vertragingen met zich mee. Hoe trots we nu ook zijn dat er een BewonersBedrijf van de grond is gekomen, we hadden verwacht dat we nu er al meer opgestart hadden. Maar we hebben meer geïnvesteerd in begeleidingsuren, coaching en training, gesprekken met gemeenten, regels doorploegen, financiën et cetera dan verwacht. Maar het spreekwoordelijke schaap is over de dam. Leren en ervaren voor iedereen Ons platformlid dat actief is bij het BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen Fridus van den Berg verwoordt het goed op onze laatste ledenvergadering: “We hebben keihard gewerkt, en niet alleen voor onze wijk. Wij zijn de pioniers die leren en ervaren om door te geven. Zodat alle actieve bewoners die deze kant op willen daar iets aan hebben.” Want zo is het. Dit experimentele project van het LSA gaat door en door. Over een paar jaar zijn er overal door het land ondernemingen van, voor en door bewoners die de economische, fysieke en sociale ontwikkeling van hun buurt stimuleren. BewonersBedrijven die zoveel mogelijk hun eigen geld verdienen en daarmee losser staan van subsidies en hun verstrekkers. Deze beweging waar bewoners echt zelf aan het stuur staan, is niet te stoppen!
Publicaties Drie beelden van de prachtige blog Noord010inbeeld
De dag dat Peter de deur dichttimmerde
Peter en Sharon hebben zes kinderen en veel problemen. Een leger professionals probeert ze daarbij te helpen. Maar ze werken langs elkaar heen en het gaat van kwaad tot erger. Peter wil geen hulpverleners meer aan de deur. Hij timmert de deur dicht. Er komt niemand meer in, en er gaat niemand meer uit. Zijn vriendin en vier van zijn kinderen zitten binnen. De situatie is explosief. In De dag dat Peter de deur dichttimmerde wordt aan de hand van een fictief gezin een uniek kijkje gegeven in de keuken van sociaal beleid. Het is geen leuk kijkje, wel helder en leerzaam. Het is een indringend verslag, waarin op grondige wijze de tegenstrijdigheden in de zorg tegen het licht worden gehouden. De auteurs baseren zich op uitvoerig dossieronderzoek en jarenlange ervaring in de wereld van multiprobleemhuishoudens. Zelf noemen ze het boek een beleidsthriller over een vastgelopen verzorgingsstaat. Auteurs: Albert Jan Kruiter, Klara Pels, ISBN: 9789461641021, Prijs: € 16,-
Jongeren met plannen
Gewoon omdat we bij het LSA altijd gecharmeerd zijn van jongeren die plannen hebben voor hun buurt en dat met hun buurtgenoten delen, willen we even aandacht besteden aan het eerste magazine van de nieuwe Jongerenraad Alphen. Ze brengen een leuk blad uit waarin ze aandacht hebben voor hun buurt door jongerenogen. Ze pleiten er meteen voor om de horeca toegankelijker te maken voor jongeren en ze presenteren een plan om een deel van de wijk aantrekkelijker te maken. Dit zijn jongeren naar ons hart en we wensen ze veel succes met hun jongerenraad en hun blad. Kijk het blad eens door, het staat gewoon online, wie weet kun je jongeren uit jouw wijk hiermee inspireren! Het magazine is gratis te downloaden via www.alphenaandenrijn.nl. Even zoeken op ‘jongerenraad’.
Bloggen over de wijk Mick Otten en Johannes Odé houden een weblog bij over Rotterdam Noord. Omdat ze beide fotografen zijn, kun je je voorstellen dat hier geen ellenlange teksten staan. Nee, hier spreekt het beeld voornamelijk. Eronder staan vaak wat snedige en heldere zinnen over de bijeenkomsten, projecten en evenementen die geportretteerd worden. Het LSA hield de oude blog van Mick Otten al heel lang bij. Tot januari dit jaar blogde hij namelijk over de Rotterdamse krachtwijk Bergpolder en dat deed hij zo goed dat elke nieuwe post door ons met plezier bekeken werd. Dat weblog werd gefinancierd door de Bewonersorganisatie Bergpolder en de deelgemeente. Vorig jaar bleek dat de financiering met ingang van 2013 zou stoppen. Hij kwam op het idee om een blog
te gaan bijhouden over heel Rotterdam Noord. Samen met Johannes Odé heeft hij een plan ingediend en de deelgemeente heeft het goedgekeurd. Nu kunnen we de gebeurtenissen in Rotterdam Noord volgen op NOORD010inbeeld. Kijk op: noord010inbeeld.blogspot.nl
Hoe de stad Groningen vroeger was
In 1988 werd het negatievenarchief van Fotobedrijf Piet Boonstra overgebracht naar het gemeentearchief van Groningen. Het fotobedrijf van Boonstra was opgericht in 1948 in de stad Groningen en verzorgde daar de persfotografie. Dit kleine bedrijfje legde de wederopbouw van Groningen na de Tweede Wereldoorlog vast. Nu is een selectie van die foto’s afgedrukt in het boek: Groningen 1948-1968. Het is echt genieten om naar deze beelden te kijken. Een stad uit vroegere tijden. Er zijn met name straatbeelden gepubliceerd waar veel mensen op de been zijn. Het fotoboek is daarom een mooie verzameling van het leven in de periode van de wederopbouw (1948-’68). Auteur: Michael Hermse, ISBN: 9033009080, Prijs: € 24,95
LSA Bewoners Berichten / voorjaar 2013 / nummer 110
19
Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken
www.lsabewoners.nl
Buurten in de regio Vrijdag 19 april 2013
Oud Krispijn Dordrecht