Lsa Bewonersberichten 115

Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten

Nieuwe BewonersBedrijven, Nieuwe stappen • Veranderde verhoudingen in Woensel-West: Mensen zijn steeds mondiger • De zelfbeheer-pioniers zijn bekend

zomer 2014

115

Web

Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Joke Bakker Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Arthur van Vliet Beeld: Arend van Dam (cartoon) Marlise Steenman Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik

In dit nummer:

6

Column van Joke Bakker

Verantwoording of verantwoordelijkheid?

Speelstraten, prostitutieplein en heilige huisjes In gesprek met Ad van der Sanden over de veranderingen in zijn wijk Woensel-West.

“De verhoudingen zijn hier veranderd.”

Zelfbeheer-pioniers bekend Uit 30 inzendingen kozen we 5 bewonersgroepen die we krachtig gaan ondersteunen bij het in zelfbeheer nemen van hun buurthuis

10

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl

BewonersBedrijven en publieke contracten

Wanneer BewonersBedrijven publieke contracten in de wacht kunnen slepen is de beweging van onderop niet meer te stoppen

16

En verder

3 Opening 9 Dagboek van BewonersBedrijf ‘Op eigen houtje’ 12 U Schrijft 13 LSA-Nieuws 14 Wijkmedia slimmer en goedkoper 19 Publicaties

2

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

Henk Cornelissen is op vakantie en ik neem deze keer de column voor mijn rekening. Bijzonder, omdat hiermee tevens de overgangsperiode wordt ingeluid naar een nieuwe directeur. Henk Cornelissen gaat namelijk per 1 september met pensioen. Dat is nauwelijks voor te stellen. Toch breekt er een nieuwe periode aan.

Een nieuwe periode, dat dachten wij ook toen door de crisis onder andere de banken de broekriem moesten aanhalen. Nu gaat er iets veranderen, zo geloofden we de beloftes! ‘Verantwoording afleggen’, was het credo.

Op dit moment staan de managers en bestuurders voor de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Ze worden gedwongen verantwoording af te leggen. Tegelijkertijd bericht ABN Amro (staatsbank) dat zij het salaris van haar 100 hoogste managers met 20 procent heeft verhoogd. Zet je dit af tegen het moestuinpensioen – ideetje van staatssecretaris Jetta Klijnsma – dan vraag je je toch af hoe het met het verantwoordelijkheidsgevoel van deze mensen richting de samenleving gesteld is.

Gelukkig dat actieve bewoners in wijken het heft in eigen hand nemen, dwars tegen deze onverantwoordelijke besluiten in. Zij maken wel de transitie van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’. Zij zijn aan de slag gegaan met bijvoorbeeld een BewonersBedrijf. Zij gaan laten zien dat zij zelf op termijn hun eigen broek kunnen ophouden.

Er experimenteren nu vier BewonersBedrijven. Ik zeg met nadruk ‘experimenteren’.

We zijn hard op zoek of deze uit Engeland afkomstige methode geschikt is voor Nederland. BewonersBedrijven hebben nu meer mogelijkheden nodig om aan financiën te komen, dan kunnen ze echt een rol gaan spelen in de wijkeconomie.

Het was daarom voor ons een overwinning dat het amendement van GroenLinks en PvdA ‘right to challenge’ in de WMO is opgenomen. Bewoners krijgen het recht om de gemeente uit te dagen als ze denken dat ze (een deel van) de zorg in hun buurt beter kunnen verlenen dan de gemeente dat doet. Hierbij wordt uitgegaan van de stelling dat de decentralisatie van taken naar gemeenten in wezen op termijn een decentralisatie is naar de burger.

Wij willen hieraan, en daar lobbyen we al jaren voor, nog twee rechten toevoegen: het recht om te beschikken over maatschappelijk vastgoed en het recht op buurtplanning.

Daarnaast vragen we om de benodigde stimuleringsmaatregelen. Lokaal zijn er al gemeenten die deze buurtrechten in hun beleid opnemen of overwegen op te nemen.

Ik daag managers van banken en andere publieke instellingen uit om de crisis eens echt te zien als een nieuwe mogelijkheid, zodat je vervolgens niet anders kan dan met het gezicht naar de samenleving te gaan staan in plaats van naar de eigen portemonnee.

Onze websites www.lsabewoners.nl en www.bewonersbedrijven.nl staan nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• De site van het LSA heeft een restyling ondergaan. Met name de pagina Actueel en de zoekfunctie zijn verbeterd.

• Het LSA lanceert half juli voor het project Beheer je buurthuis een nieuwe website waar we alle kennis die we over dit onderwerp opdoen zullen delen.

Ook zullen interessante bloggers hun visie op zelfbeheer-thema’s geven: www.beheerjebuurthuis.nl • Binnen ons project BewonersBedrijven focussen we ons nu onder meer op kennisdeling. Op de site van het project hebben we veel praktische info geplaatst over het opzetten van een sociale onderneming. www.bewonersbedrijven.nl • Like ons. We zitten ook op Facebook, vind ons op Facebook en geef ons jouw like!

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners

Agenda • 20 & 21 augustus LSA Zomerschool • 4 september - Eindhoven Afscheidssymposium Henk Cornelissen • 19 september 2014 - Den Haag En nu een stap verder!

Een goede vakantie toegewenst…

• 4 oktober 2014 - Utrecht LSA Platformvergadering

Joke Bakker Bestuursvoorzitter Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA)

• 15 november 2014 - Twente, Enschede Landelijke Bewonersdag

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

3

Opening

Cupcakes verkocht voor het goede doel!

Oproep

10.000

Wijknieuws gezocht Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

“Participatiemaatschappij: ik mis de bouwtekening.”

Fractievoorzitter Arie Slob van de ChristenUnie in het NRC Handelsblad van 21 juni.

sociale huurwoningen

worden geveild door Vestia en Wooninvesteringsfonds volgens de Woonbond. De Woonbond is tegen de verkoop van sociale woningen en vindt dat huurders de gelegenheid moeten hebben om de woningen zelf te verwerven door complexen aan te kopen in coöperatief verband. De Woonbond wil de zeggenschap van huurders versterken door hen meer rechten te geven, maar ook door vormen van zelfbeheer mogelijk te maken. Door collectief woningen te beheren kunnen huurders de zeggenschap in eigen hand nemen. Bijkomend voordeel is dat door besparingen in beheer en onderhoud de woonlasten omlaag gaan. De Woonbond zet dan ook in op politieke maatregelen die het makkelijker maken om wooncoöperaties te starten.

Afvalbakken adopteren Vanwege bezuinigingen hebben veel gemeenten besloten om afvalbakken te sluiten. Schoon, heel en veilig… uhm nee dus. De oplossing die veel gemeenten hebben bedacht om het toch netjes te houden: bewoners mogen afvalbakken adopteren!

Als afvalbakadoptieouder krijg je de sleutels van de bak en wat hulpmiddelen (zoals handschoenen) en ben je vanaf dat moment verantwoordelijk voor de prullenbak. Van Amsterdam tot Groningen en van Den Haag tot Rheden: veel gemeenten hebben dit adoptieproject in het leven geroepen.

De reacties op dit plan zijn zeer verschillend. ‘De overheid heeft kerntaken zoals vuil ophalen en veiligheidstaken, daar betalen we een hoop belasting voor!’ wordt op het AT5-internetforum verontwaardigd geroepen door Ilse27. Maar Henk van Hunnik zegt: “De tijd dat de stadsreiniging voor u de wijk schoonhield is allang voorbij.

Het credo van tegenwoordig is: samen houden we onze wijk schoon.”

Wat vindt u? Stem mee op onze poll online op www.lsabewoners.nl/actueel

Kan wél! Nieuws Kan wél! is een project van het LSA. Kan wél! helpt ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk te realiseren.

Kijk op www.kanwel.nl voor meer informatie.

Kan wél! knalt in Delft – Buitenhof Geen woorden maar zaden!

Het begon in Amerika en is nu hot in België. Heuse bibliotheken waar je zaadjes van verschillende planten kan halen. Zomaar voor niets. Vaak zijn de zaadbiebs gevestigd in bestaande bibliotheken.

Bibliotheken die het stadstuinieren een duwtje in de rug geven door zaadjes uit te lenen: een leuk concept. Het mooie is dat zaden op termijn vrijwel altijd nieuwe zaden opleveren. Het retourneren van geleend materiaal zou daarom geen probleem mogen zijn.

In Nederland zijn er nog geen zaadbiebs en wel veel biebs op bewonersinitiatief. Wellicht een leuk idee? meer info: www.mijntuin.org

Tieners organiseren, met een beetje hulp, hun eigen activiteiten!

Make-Up Girls Day De meiden van de Gillisbuurt hebben er nog nooit zo mooi uit gezien als op de Make-Up Girls Day. Een dag alleen voor meiden met veel make-up, geklets, cakejes en gezelligheid. De dag werd georganiseerd door de jonge dames Yasmina en Gabriëlla.

KiKa-cupcake act De tieners Khadija, Susan en Sima willen strijden tegen kinderkanker. Ze besloten daarom om cupcakes te bakken en te verkopen en het geld aan KiKa te geven. In de Pinkstervakantie is er druk gebakken en verkocht. Het heeft een bedrag van wel € 51,25 opgeleverd. Hier zal KiKa erg blij mee zijn!

Watergevecht Omdat het al vroeg in het jaar een aantal keer erg lekker weer was besloten Ilayda en Kati om een watergevecht te organiseren.

Helaas zat op de dag dat het feest plaats zou vinden het weer niet mee. Na een paar weken wachten keerde het lekkere weer terug.

Ze organiseerden het evenement gewoon weer en het was een geslaagd waterfestijn!

Volksopera in Utrecht Ondiep succes Bewoners van de Utrechtse volkswijk Ondiep hebben hun eigen opera opgevoerd.

Zij speelden de hoofdrol van hun leven in een enorme productie, begeleid door zangers van het Groot Omroepkoor.

Speciaal voor de wijk is een mooi verhaal geschreven. De bedoeling was om verschillende bewonersgroepen in wijken met elkaar in contact te brengen door ze samen te laten zingen. Daarnaast is het volgens de organiserende stichting Volksopera Nederland ook mooi meegenomen als de deelnemers en de kijkers van dit programma enthousiast worden voor opera’s. De afgelopen jaren deden de Amsterdamse wijken Floradorp en Tuindorp Oostzaan ook mee aan dit project. Dat resulteerde toen in een documentaire. Nu zijn er drie televisie-uitzendingen gemaakt. terugkijktips: www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1420413

Waveboard contest Daroen, Mohamed en Prawesh houden van waveboarden en willen dit graag delen met de rest van de wijk Buitenhof. Daarom organiseerden ze een drukbezochte waveboard-contest op de playground.

Participatiesamenleving

4

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

5

Interview

We hebben een nieuw bestuurslid: Ad van der Sanden. Een man die een bijzonder carrièrepad heeft gevolgd, zowel in wonen als in werk. We spreken met hem over die veranderingen en over de veranderingen in zijn wijk Woensel-West.

“Mensen zijn mondiger geworden.”

“Van harte, Ad. Gefeliciteerd met je benoeming!” In Woensel-West weten betrokken bewoners en beroepskrachten het al. Ad van der Sanden is gekozen tot het bestuur van het LSA. Aan Ad hebben jullie een goede, wordt ons toevertrouwd. In deze Eindhovense wijk weten ze al jaren wat ze aan Ad hebben, hij is hier sinds 2004 actief.

Grote kantoren, harde targets Woensel-West stond toen vooral bekend om zijn onveiligheid, zijn tippelzone en drugsoverlast. “In 2001 kwam ik in Woensel terecht. Ik ben opgegroeid in een chique wijk in Geldrop en had nog nooit in een grote stad gewoond en was onder de indruk van alles wat ik zag.”

Het was niet de enige verandering die Ad doorging in die tijd. Hij had ook een grote carrièreswitch gemaakt. Na lange tijd als manager en interimmanager voor de Rabobank te hebben gewerkt, had hij daar genoeg van. De bank die kleine kantoren had in dorpen en wijken, veranderde in een steeds commerciëlere bank met harde targets.

Het was niet meer Ads wereld. Hij nam een tijd vrij om na te denken waar hij heen wilde, wat hij wilde doen.

Ad van der Sanden:

“Mensen willen geen rol meer die alleen op papier gelijkwaardig is”

Toonbankondernemingen Ad wist na deze periode nog sterker dat hij niet terug wilde naar de bankenwereld. Hij leefde een paar jaar van “zijn eigen centen” en werd toen gevraagd om voor Polyground te werken, een organisatie die gespecialiseerd is in het opzetten en begeleiden van publiek private samenwerkingsverbanden. Ad van der Sanden ging zich voor Polyground voornamelijk inzetten voor het stimuleren van de wijkeconomie. “Kleine ondernemers zijn belangrijk voor de leefbaarheid van een wijk.

Met name de toonbankondernemingen. Zij hebben er belang bij dat het schoon en leefbaar is in de buurt. Als de kleine zzp’ers zouden wegvallen zou dat een ramp zijn voor zowel de wijkeconomie als de leefbaarheid” Intussen was Ad dus verhuisd naar Woensel-West. In die wijk waren grote ontwikkelingen gaande. De hele wijk zou flink op de schop gaan. “Ik woon zelf in een behoorlijk goed en rustig deel van de wijk. En ik dacht: Hé, wat gaat hier gebeuren? Ik wilde inspraak. Dat is het moment dat ik het vrijwillige buurtleven instapte.

Puur uit eigen belang. Daar is niks mis mee, denk ik. En ach, van het een kwam het ander. Ik begon met het organiseren van vergaderingen voor buurtbewoners. Een tijdje later had ik een bestuursfunctie bij de stichting Woensel-West.”

6

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

Center Parcs-prostitutieplein Ad is nu als professional en als vrijwilliger betrokken in de wijk. Dat merk je. Hij vertelt verhalen over ondernemers die hij heeft kunnen helpen, bijvoorbeeld om wel dat investeringsgeld te kunnen lenen, terwijl ze dat eerst werd geweigerd. Over de prostituees die ze naar een pleintje hebben kunnen verhuizen. Ze gooiden ze er niet zomaar uit. Ze begeleiden de prostituees en hun pooiers allemaal naar ondernemerschap. Nu zijn de dames verenigd op een pleintje met rode luifels.

Het ziet er keurig uit op het Baekelandplein. Bijna een Center Parcs sfeertje!

Krachtwijkenbeleid Tijdens de wijkwandeling valt op hoeveel er hier gebeurt. Kunst- en veiligheidsprojecten, grootse renovaties en bijzondere nieuwbouw. Waar in veel aandachtswijken herstructureringsplannen en leefbaarheidsprojecten op hun gat liggen, gaat het hier gestaag door. We lopen door een buurtje van 110 woningen dat helemaal nieuw is: Volta Galvani. Het blok is enorm kleurrijk: fel rood, geel en blauw. Het is gedurfd en zeker niet de goedkoopste optie. “Deze huizen zijn van woningcorporatie Trudo. Een corporatie die zijn leefbaarheidstaken in de buurt echt goed oppakt. Trudo is doorgegaan met het krachtwijkenbeleid: het idee dat gemeente, corporatie en bewoners samen aan een betere wijk moeten werken. Een mooi voorbeeld van die samenwerking is hun plaatsingsbeleid. Voordat je hier een Trudo-woning toegewezen krijgt moet je naar de bewonersorganisatie voor een beoordelingsgesprek.

Pas als het klikt kun je een huis krijgen. De bewoner moet beloven om in ruil voor een huurkorting tien uur per maand vrijwilligerswerk te verrichten. Wij als bewonersorganisatie kunnen ook sturen welke nieuwe bewoners er komen. We zeggen: wij hebben een timmerman nodig, of juist een gezinnetje en daar houden ze rekening mee. Er is politiek veel te doen geweest om dit plaatsingsbeleid. Maar voor ons pakt het heel goed uit.”

Negatief straatimago We lopen door de Edisonstraat, een straat die vroeger bekend stond om zijn prostitutie. De corporatie doet hard zijn best om dat negatieve straatimago af te schudden. De Edisonstraat moet bekend gaan staan om zijn (nog te bouwen) hoekpanden met bijzondere architectuur. Dit hoekenplan, de nieuwe speelstraten vol lijnen en door kinderen geschilderde bollen, het sociale kunstenaarscollectief Tante Netty waar bewoners worden uitgenodigd mee te doen: het is allemaal (mede) mogelijk gemaakt door Trudo. Je waant je bijna weer in de Vogelaartijd. Hoe lukt het ze om nog zo veel geld aan leefbaarheid te besteden? Ad: “Zij nemen hun sociale taak hier heel serieus. We kunnen heus wel eens op ze vloeken, maar ze zijn heel maatschappelijk betrokken.

En ze hebben de leefbaarheid in Woensel-West als prioriteit gekozen. Dat doen ze deels van eigen budgetten, want wij als bewonersorganisatie zien er sterk op LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

7

In Emmen is BewonersBedrijf ‘op eigen houtje’ geopend in de wijk Emmerhout. Een onderneming

toe dat krachtwijkgelden en-activiteiten goed over de hele wijk verdeeld worden en niet hoofdzakelijk aan Trudo-huurders besteed worden.”

Volwaardige rol Even echt terug naar de Vogelaartijd. In 2009 werd de Buurtonderneming Woensel-West (BOWW) opgericht door Trudo en de gemeente Eindhoven. Alle activiteiten die vanuit krachtwijkengeld werden en worden georganiseerd zijn daar ondergebracht. Dat ging lang goed, maar bewoners wilden op een gegeven moment meer zeggenschap. In 2011 hebben bewoners hun droom op papier gezet in het document Visie Woensel West. Dat is door de Buurtonderneming bekrachtigd en samen werken ze nu naar de doelen toe. Het werd in 2011 ook duidelijk dat er iets miste in de Buurtonderneming: beslissingsbevoegdheid voor bewoners. Sinds 2012 zit er een bewoner uit de bewonersstichting in het bestuur. Officieel als derde gelijkwaardige partij. Maar volgens bewoners is het een papieren rol. En hier is dan toch te merken dat ook Woensel-West niet meer in de Vogelaartijd leeft. Destijds waren bewoners blij met hun iets invloedrijkere rol. Maar mensen hebben zich doorontwikkeld en willen geen rol meer die alleen op papier gelijkwaardig is. De mondige bewoners roeren zich.

“De verhoudingen zijn veranderd” Heilige huisjes “Bewoners durven nu te eisen dat er naar ze geluisterd wordt. Tja en dan schop je tegen heilige huisjes aan van ambtenaren en medewerkers van corporaties en andere instellingen. En komt er wrijving. Dat kost energie. Dus wij hebben onze bestuurszetel bij de Buuronderneming ter beschikking gesteld. We kunnen beter uitstappen en echt voor bewoners opkomen: onze corebusiness.

Natuurlijk zouden we graag samen met de buurtonderneming samenwerken, maar wel echt samen. Ik vergelijk het altijd met een boer in de jaren 80 die opgedoft in zijn beste pak naar de Rabobank ging. Hij kwam nederig iets vragen aan de meneren van de bank. Zo gaat dat niet meer. Die verhoudingen zijn veranderd. Nu moet een bank vraaggericht werken. Zo is het ook met de Buurtonderneming, met alle gemeenten, met welzijnsinstellingen, met corporaties. Zij moeten die slag echt gaan maken en vraaggericht werken. Wij, bewoners, zijn klanten!”

8

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

Meer voldoening Door zijn vergelijking komen we even terug op zijn Rabobank-tijd. Wat moet het een grote omslag zijn geweest om rustig in een dorpje te wonen en goed geld te verdienen als bankmanager naar een huisje in een aandachtswijk waar hij zich vooral bezig houdt met de buurt. “Maar ik vind het leven leuker nu, echt. Ik zit liever met mijn wijkbewoners in een buurthuis dan dat ik manager ben bij een grote bank. Ik vind het fijn om iets te betekenen voor mijn buurt. Naast mijn betrokkenheid bij de bewonersorganisatie hier werk ik vrijwillig als jongerencoach voor Go4it. Daar help ik jongeren om hun talenten te ontwikkelen en de negatieve spiraal te doorbreken. Ook dat geeft me meer voldoening dan dat ik als bankmanager ooit heb gehad!”

Eigen beheer In het SPIL-centrum waar we binnen gelopen zijn hangt een bord waarop trots staat dat sinds juni 2013 het hele gebouw beheerd wordt door bewoners. De vraag of dit naar wens gaat, blijkt een boel onvrede omhoog te halen.

Ze hebben inderdaad op proef het beheer overgenomen van het SPIL-centrum. Een enorm gebouw waar zowel de Buurtonderneming als de bewonersstichting, als meerdere scholen, het consultatiebureau en kinderopvang zijn gehuisvest. “Die proefperiode is net voorbij.

Dat was interessant en leerzaam. We zien nu dat we een betaalde kwartiermaker nodig hebben. Het is zoveel werk om een heel pand te beheren en exploiteren, zeker als er veel niet goed geregeld is. De gemeente komt echter niet over de brug. Ze wil dat we exploitatie volledig door vrijwilligers laten doen. Dat gaat niet, we hebben ook een betaalde kwartiermaker nodig, de kosten daarvoor zijn 30.000 euro. De gemeente weigert, dus wat er nu gaat gebeuren is ongewis. We schakelen het LSA hier ook in om ons te adviseren. Het LSA is hard bezig met kennis op te doen en door te geven over zelfbeheer en dat is erg goed. Er zijn zoveel mensen bezig met het uitvinden van hetzelfde wiel. We moeten kennis bundelen, zeker op onontgonnen onderwerpen als zelfbeheer.

Deze kennisdeling is de belangrijkste reden dat we bij het LSA zijn aangesloten. En voor mij persoonlijk is het een belangrijke reden geweest om mij als bestuurslid verkiesbaar te stellen. Ik wil graag mijn kennis bijdragen aan het LSA.” Dromen Het LSA is daar erg content mee, want zoals de bewoners al zeiden: aan Ad heb je een goede. Juist omdat Ad de commerciële wereld, de actieve bewonerskant en de kant van de beroepskrachten in de wijk kent. “Ik raak niet snel gedesillusioneerd. Ik zal me niet snel terugtrekken uit het buurtwerk. Simpelweg omdat ik het belangrijk vind dat mijn buurt leuk en leefbaar is. Ik geloof echt dat onze dromen die we in 2011 op papier hebben gezet uit gaan komen. Het gaat misschien iets langzamer dan gedacht. Maar kijk om je heen: deze wijk komt er wel!”

van en voor bewoners die de buurt leuker en sterker gaat maken. Lees mee met dagboek van bestuursvoorzitter: Liesbeth Westen.

Het dagboek van...

BewonersBedrijf ‘op eigen houtje’

maart Onze actieve vrijwilliger Bruin

Bruinsma wordt officieel Zakelijk leider van ‘op eigen houtje’. Het bestuur neemt hem in dienst vanaf 1 april 2014. Een feestelijk moment in de bestuursvergadering!

April

Taxatie van het pand: Bruin en ik lopen samen met de taxateur door het voormalige schoolgebouw. Bruin laat vol trots de mogelijkheden zien. Maar helaas, dat is niet de bedoeling! Met pijn in mijn hart loop ik de boel af te kraken, want we moeten toch echt van de huidige waarde van 600.000 euro af. We mogen het pand voor 1 euro van de gemeente kopen, maar moeten wel de overdrachtsbelasting betalen. De overdrachtsbelasting over 600.000 euro kunnen we niet betalen…

Eind april

De taxateur heeft samen met de Belastingdienst naar het gebouw gekeken. Fijn, want dat scheelt ons wellicht een naheffing. Het gebouw is getaxeerd op 160.000 euro en daar zijn we erg blij mee!

22 mei

De overdracht van de voormalige basisschool lukt nog voor de opening.

En daarmee heeft de stichting nu eigen bezit. Wow, dat klinkt en voelt goed!

28 mei

Het formeren van werkgroepen (met daarin ook bestuursleden), blijkt een goede keus te zijn geweest. Zo kunnen we het tijdens de bestuursvergaderingen over hoofdzaken hebben.

De bouwwerkgroep werkt zich een slag in de rondte, maar er moet nog zoveel gebeuren! En veel daarvan moet in de avonduren en in het weekend. Tijd om Bruin te vragen wat extra handen in te huren. We overschrijden daarmee wel het budget, maar voorkomen overspannen

Wethouder Wilms zaagde het hout door en opende daarmee het BewonersBedrijf. vrijwilligers. Hoewel het even lastig valt bij de vrijwilligers, is de opluchting daarna van de gezichten af te lezen.

De openings-werkgroep is druk in de weer met flyers, posters en draaiboeken.

Ze hebben gelukkig extra hulp van een projectmedewerker van CQ (Centrum voor de Kunsten) die met leuke ideeën komt. Er wordt nog heel wat afgelachen, ondanks de spanning.

30 mei

Wat een vorderingen worden er gemaakt en wat wordt het mooi! De professionele keuken glimt ons tegemoet.

Wel even door de troep heenkijken, want dat is het natuurlijk nog steeds. Ik besluit de pers met een paar foto’s te prikkelen onder het mom van: ‘Gaan we het halen?’

Het werkt. Rampen en slecht nieuws doen het nog altijd goed!

Alle bedrijfjes in het BewonersBedrijf zijn druk aan het verven, schoonmaken en inrichten. Allemaal voelen ze de druk en willen ze de opening goed benutten voor eigen pr. De saamhorigheid is groot, de kruisbestuivingen zijn prachtig.

3 juni

Het nieuwe college is net geïnstalleerd. Ton Sleeking kan de openingshandeling daarom helaas niet meer verrichten. De nieuwe wethouder Bouke Durk Wilms maar snel even bijpraten. Ik ga vragen of hij in zijn speech wil focussen op de toekomst: hoe gaan we met elkaar om?

Wat kan en wil de politiek betekenen voor ‘op eigen houtje’? Hopelijk is deze wethouder na de opening net zo betrokken bij ‘op eigen houtje’ als zijn voorganger!

5 juni

Met zo’n 30 man sterk wordt er druk schoongemaakt. Hoewel… een aantal vrijwilligers gaat gewoon door met verven en klussen. Ach ja, ook dat is prima.

Aan een BewonersBedrijf moet je immers blijven(d) werken!

6 juni

En dan is het grote moment daar. Een prachtige dag. Wat een opkomst, wat een fantastisch feest! En dat alles mogelijk gemaakt door…. Bewoners!

Meer over BewonersBedrijven op www.bewonersbedrijven.nl LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

9

2

Zelfbeheer

1

5

In Tilburg wist Wijkcentrum In De Boomtak op bijzondere wijze geld in te zamelen: bewoners kochten voor minimaal € 100,- een belang in het buurthuis. Het leverde een totaal van € 75.000,- aan wijkcertificaten op, dat wordt beheerd door een coöperatie en gebruikt voor het betalen van de hypotheek. In De Boomtak is een echte pionier, die toe is aan de volgende stap. Hoe geef je het wijkcentrum terug aan de wijk? Hoe word je duurzaam? En hoe wordt het nieuwe sociaal centrum echt van de mensen zelf? In De Boomtak zoekt antwoord op die vragen op weg naar de toekomst.

Breda – ONS Geeren-Zuid

ONS Geeren-Zuid is een buurthuis nieuwe stijl. Onder één dak huisvest de wijkaccommodatie een restaurant, vrouwenstudio en verschillende vooruitstrevende projecten om bij te dragen aan de emancipatie van een kwetsbare buurt. De coöperatie ONS Geeren-Zuid heeft met het UWV een regelarme zone ingericht, waar vrijwilligers geen sollicitatieplicht hebben en een vrijwilligersvergoeding krijgen. De opstartfase is voorbij, de ondersteuning vervalt; nu staat het bestuur voor de uitdaging: hoe wordt ONS Geeren-Zuid echt van ons?

3

pioniers in zelfbeheer

Na een open inschrijving, een elfstedentocht en vele gesprekken en discussies zijn we eruit. We kozen 5 creatieve bewonersgroepen die we zullen begeleiden in hun avontuurlijke tocht naar een succesvol buurthuis in zelfbeheer.

Op onze oproep aan pioniers in zelfbeheer om zich in te schrijven voor ons project Beheer je Buurthuis, kwamen 30 inschrijvingen. Geweldig. We waren onder de indruk van de interessante, innovatieve en sympathieke projecten. Wat zijn er toch veel actieve bewoners bevlogen aan het werk in hun wijk. Het was moeilijk om te kiezen. Samen met een door ons ingestelde adviescommissie hebben we er eerst twaalf uitgekozen om te bezoeken en te ondervragen.

De twaalf startende wijkhuizen kwamen uit elf steden.

Het LSA begon aan de elfstedentocht van Beheer je Buurthuis. Tijdens de intensieve bezoeken en gesprekken kreeg het LSA een beter beeld van de wensen, kansen en uitdagingen van deze gemeenschapshuizen (in spe). Het einddoel: 5 pioniers uitkiezen die als voorbeeld gaan dienen voor zelfbeheerprojecten in het hele land.

Team van experts Deze bewonersgroepen krijgen de kans om zich in drie jaar tijd klaar te stomen voor de toekomst. We bieden ze begeleiding en ondersteuning om te komen tot

10

Tilburg – In De Boomtak

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

krachtige buurthuizen beheerd door bewoners.

Door een team van experts worden ze bijgestaan bij alles wat er op hun pad komt: van een plan van aanpak tot het aanschrijven van fondsen. Een team van accountants, vastgoedexperts, bouwkundig adviseurs, stylisten en juristen staat klaar om te helpen/in te springen. De pioniers geven ons kennis en ervaring.

Alles wat ze leren en meemaken geven ze door aan het LSA. Wij zullen dit zo breed mogelijk delen met alle geïnteresseerden, vooral via onze nieuwe website: www.beheerjebuurthuis.nl. Daar zullen naast interessante en inspirerende blogs ook kennisdossiers te vinden zijn. We zullen hier alle informatie verzamelen die interessant is voor initiatiefnemers in zelfbeheer.

Concreet en duidelijk.

Leef mee Op het moment dat we met de adviescommissie de 5 pioniers moesten kiezen, hebben we erg gelet op diversiteit. We willen heel verschillende wijkhuizen ondersteunen en volgen omdat we daarmee kennis kunnen opdoen en doorgeven op uiteenlopende gebieden. Het is ons gelukt om 5 prachtige en diverse buurthuizen te kiezen. We zijn blij met de pioniers. Van een creatieve hotspot via een failliete brede school tot een coöperatie met regelarme zone. Houd ze in de gaten, leer en leef mee met hen en met ons via www.beheerjebuurthuis.nl Het project Beheer je buurthuis komt tot stand dankzij de financiële steun van het VSBfonds en het Oranje Fonds en dankzij ondersteuning van het KNHM.

Rotterdam – Hip & Duurzaam

Hip & Duurzaam is echt Made in Schiebroek. Het initiatief is eigenwijs en op eigen wijze vormgegeven door een gedreven vierkoppig team. Zo ontstond een creatieve hotspot die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. Hip & Duurzaam is weggeefwinkel, werkplaats, meubelbank, samenkomstplek en thuis voor ZZP’ers, en boven alles een toonbeeld van eigen kracht zonder erfenis. De eerste stappen zijn gezet, de plannen voor een duurzame toekomst zijn uitgetekend; nu is het tijd voor de uitvoering en ook voor een nieuwe naam. De enthousiaste bewonersgroep is op zoek naar een naam die past bij de nieuwe stap.

4

Venray – ’t Schöpke

Een wijkontmoetingscentrum met professionele partners als huurders moet worden gedragen door de wijk. Daarvan is ’t Schöpke zich als geen ander bewust. Daarom gaat het nieuwe bestuur van het buurthuis op zoek naar behoefte, draagvlak, reële groei en potentie in de Venrayse wijk Veltum. Het moderne gebouw is er, net als een bijna ongeëvenaard enthousiasme; nu nog een echt gevoel van eigenaarschap in de wijk. ’t Schöpke staat voor een nieuwe start, die we met het project Beheer je Buurthuis van dichtbij zullen meemaken.

5

Delfzijl – Brede School Delfzijl-Noord

De gemeente sloot zeven buurthuizen in deze krimpregio, om ze samen te voegen en onder te brengen in één immense brede school. Gevolg: een halfleeg pand waar het buurthuisgevoel ver te zoeken is. Nu stappen de bewoners naar voren om een eigen plek in het pand te exploiteren met aangepaste entree, grand café en door gebruikers zelf ingerichte ruimtes.

Het failliete concept van de brede school stootte veel gebruikersgroepen en verenigingen af; de bewoners herstellen het verloren contact.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

11

U schrijft...

Baliegirls oeh oeh!!

Door een wijkreporter “Wij gaan los”, werd er geschreeuwd op het op het ZomerParkfeest op 22 juni in Dordrecht in het Wielwijkpark tijdens de zomerse hit waarmee bewoners (jong en oud) optraden. Ook ons eigen LSA-lid Wil Braat zong mee: “Ik stond daar op het podium te zingen. Omdat ik vrijwillig baliemedewerker ben in het wijkcentrum werden ik en de andere baliedame opeens naar voren geduwd en stond iedereen om mij heen te rappen: ‘Baliegirls oeh oe, Baliegirls oeh oeh’. Ik was opeens het middelpunt. Het was echt geweldig!”

Het ZomerParkFeest is een feest met live optredens, een braderie, eten en activiteiten in het Wielwijkpark. Dit feest wordt elk jaar georganiseerd voor de inwoners van Dordrecht en in het bijzonder voor de inwoners van de wijken Wielwijk en Crabbehof.

Ingezonden bericht Stichting WNKL is een SUPERMARKT van diensten, een ontmoetingsplek: het marktplein van de 21ste eeuw.

Ze organiseert pop-up stores, spreekuren en 6 festivals in Amsterdam. Op die festivals brengt ze bewoners en buurt-zzp’ers samen. Via WNKL koop je laagdrempelig diensten van fotografen en projectmanagers, koks en websitebouwers, kappers en loopbaancoaches, verpleegkundigen en timmermannen, denkers en doeners! Een hapje en een drankje, een goed gesprek en onverwachte ontmoetingen staan centraal tijdens de doe-festivals.

Het eerste festival is gehouden in Amsterdam Noord.

Tijdens het WNKL festival kon je speeddaten met zzp’ers, lekker lokaal eten, drinken en spelen! Een gastvrouw én veilingmeester brachten vraag en aanbod bij elkaar. www.wnkl.wordpress.com

12

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

Nieuwe directeur per september Het bestuur van LSA heeft Tys (Ties) de Ruijter per 1 september 2014 benoemd tot algemeen directeur van het LSA. Hij volgt Henk Cornelissen op, die op 1 september afscheid neemt als directeur.

Ties de Ruijter (42) heeft veel ervaring met bewonersparticipatie opgedaan in meerdere aandachtswijken in Amsterdam als stadsdeelwethouder van GeuzenveldSlotermeer tussen 2002 en 2010. Daarna is hij de praktijk van organiseren en leidinggeven met meer afstand gaan bestuderen als academicus. Hij is onlangs afgestudeerd in de organisatiewetenschappen, met als specialisatie organisatieantropologie. “Ik sta in de startblokken om deze combinatie van vers wetenschappelijk inzicht en recente praktijkervaring verder te ontwikkelen samen met het LSA”, aldus Ties de Ruijter.

Ties de Ruijter volgt de huidige directeur Henk Cornelissen op die 24 jaar aan het roer heeft gestaan van de landelijke vereniging voor actieve bewoners. In deze tijd heeft hij van het LSA een sterke, onafhankelijke en innovatieve vereniging gemaakt. We zullen op 4 september 2014 op een afscheidssymposium in Eindhoven met hem terugkijken op zijn carrière en op alles wat hij voor het LSA heeft opgezet en uitgevoerd.

De sollicitatiecommissie heeft uit de vele kandidaten unaniem voor Ties de Ruijter gekozen. Met zijn ervaring, kennis en persoonlijkheid zal hij de krachtige vereniging van bewoners onderhouden en verder uitbouwen.

Bijeenkomst: En nu een stap verder!

Cameron Dearlove@camdearl

Marktplein van 21ste eeuw

LSA Nieuws

Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!

John McKnight: 6 domains where neighbourhood is more important than institutions: health, security, economy, environment, food, caring.

rbij komt dichte Rode asfalt rant Utrecht zomer 2014 uit: Binnenstadsk den rukt op richting Het rode asfalt op fietspa stelling van de Binnenstad, zeer tot teleur .

Vereniging Oud-Utrecht

d asfalt absoluut Ze vindt dat in de oude sta binnen de singels niet hoort. Plannen om ook s van rood asfalt te de doorgaande fietsroute concreter. Teken aan voorzien worden steeds wens van driekwart van de wand is dat tegen de teraad heeft besloten de bewoners in, de gemeen Leidseweg, onderdeel het fietsgedeelte van de te, te asfalteren. van de grote oost-west rou den voorzien van een De gemeente wil fietspa rond, maar volgens slijtvaste en gladde onderg weg en de Vereniging de bewoners van de Leidse zo goed met harde, Oud-Utrecht kan dat net gladde stenen.

Op 19 september gaan Kamerleden en wijkbewoners op zoek naar concrete samenwerking. Verhoudingen tussen burgers en overheid veranderen. Een soepele samenwerking is niet altijd even vanzelfsprekend en vraagt aanpassingen aan beide kanten.

Wij willen samen met Tweede Kamerleden in gesprek en zoveel mogelijk concrete afspraken maken! Kom je ook? Op de achterkant van dit blad vind je een uitnodiging.

Europa en de kracht van onderop Het LSA heeft meegedaan aan een Europees project: Fostering a Citizen’s Europe (FACE). De verschillende organisaties die meededen aan dit project geloven in hechte gemeenschappen, in de kracht van onderop, in duurzaam en kleinschalig. We hebben veel van elkaar geleerd. Nu is het eindrapport klaar: hierin zijn ervaringen en conclusies te lezen.

In heel Europa worden regeringen geconfronteerd met grote uitdagingen: overheidstaken moeten worden uitgevoerd, maar met minder geld. Verzorgingsstaten brokkelen af, en wat blijft er over? Het is noodzakelijk om innovatieve manieren van dienstverlening te bedenken. Regeringen zijn gedwongen te kijken naar nieuwe manieren om het maatschappelijk middenveld en actieve burgers te helpen zichzelf te helpen.

Het FACE-project was gericht op deze gedeelde EU uitdaging.

Met dit project wilden we van elkaar leren, elkaar versterken door kennis en contacten, en we wilden erachter komen wie binnen Europa de belangrijkste belanghebbenden, beleidsmakers en besluitvormers zijn om zo te kunnen beginnen aan een gezamenlijke lobby voor verandering op Europees niveau.

Het eindverslag geeft een samenvatting van de ideeën die tijdens het project zijn gedeeld en ontwikkeld. Het is wel in het Engels geschreven. Je kunt het vinden op onze website via: www.lsabewoners.nl/europa-en-de-kracht-van-onderop

Haal meer uit je wijkadoptie!

Er zijn via het LSA 30 wijken geadopteerd door een Tweede Kamerlid. Hoe loopt het in de verschillende wijken met de adoptie? En hoe kun je als bewoners zoveel mogelijk uit de wijkadoptie halen?

Op 20 juni organiseerde LSA hierover een bijeenkomst met actieve bewoners en met twee oud-Kamerleden: Paulus Jansen en Pieter Jan Biesheuvel.

Het was het een inspiratievolle bijeenkomst met veel tips en adviezen over hoe je wijkadoptie meer vorm kan geven.

Over de bijeenkomst hebben we een uitgebreid verslag geschreven en we hebben alle 25 tips voor je op een rij gezet!

Lees het verslag op www.lsabewoners.nl/ bijeenkomsten/haal-meer-uit-je-wijkadoptie/

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

13

Media

Alle links op een rij: Twitter.com Issuu.com mailchimp.com Tweetdeck.com SurveyMonkey.com nl.wordpress.org stichtingmeo.nl

Slim en goedkoop

omgaan met wijkmedia

Zeker nu de regionale journalistiek onder druk staat en veel wijkkranten worden wegbezuinigd, voelen bewonersgroepen zich geroepen om hun buurt van goede informatie te voorzien. Dat is niet altijd even makkelijk. Edwin Teljeur gaf het LSA een workshop wijkmedia vol tips en adviezen.

Op de LSA-ledenvergaderingen bespreken we met vrijwilligers uit het land hoe het met de wijken en hun bewoners en projecten gaat en waar het LSA mee bezig is. Wat gaat er goed en wat niet en welke spannende ontwikkelingen zijn er? Mensen komen daarvoor uit het hele land naar Utrecht toe. Van Delfzijl tot Maastricht: voor zo’n platformvergadering worden kilometers gemaakt.

Als je dan toch al helemaal in Utrecht bent, kun je eventueel wat langer blijven om je te laten inspireren of jezelf een beetje bij te scholen, dachten wij bij het LSA. Daarom nodigen we tegenwoordig na afloop van zo’n vergadering interessante workshopleiders of inspirerende sprekers uit. De leden kunnen kiezen om wat langer te blijven en dat mee te pikken.

Media maken met jongeren Op 14 juni hadden we Edwin Teljeur gevraagd van Stichting MEO (Media en Ondersteuning) om te vertellen over doelgericht gebruik van wijkmedia. MEO is een non-profitorganisatie die redacties ondersteunt bij het opmaken van hun krant en andere media-uitingen. De 14

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

organisatie werkt zonder winstoogmerk en alleen voor non-profitorganisaties. De stichting heeft veel arbeidsongeschikte jongeren in dienst, vooral jongeren met stoornissen in het autistisch spectrum. MEO creëert voor hen werkplekken én ondersteunt wijkredacties tegen schappelijke tarieven. Voor het LSA was dit reden om hen eens uit te nodigen om een verhaal te doen over hun eigen stichting en over wijkmedia in het algemeen.

Haal- en brengmedia Want er zijn zoveel media waar je gebruik van kunt maken als actieve bewonersgroep. Maar wat doe je?

Wanneer gebruik je welk kanaal, heb je ze allemaal nodig en kan je website bijvoorbeeld je buurtkrant vervangen?

Nee, luidt in elk geval het antwoord op die laatste vraag volgens Edwin. Hij vertelt over het verschil tussen haal- en brengmedia. Op een website komen mensen om te halen. Ze zullen gericht van de site afhalen wat ze nodig hebben. Terwijl een blad of een krant een brengmedium is, daarin kiest de redactie

welke informatie er bij de mensen gebracht wordt. Je kunt daardoor veel makkelijker informatie overbrengen die jij wilt delen. Ook belangrijk: een nieuwsrubriek op een website moet up to date zijn en dat kost veel tijd.

Terwijl een blad maar af en toe uit hoeft te komen en daarna hoef je het niet meer bij te houden, pas bij de volgende publicatie weer.

die wel veel achter de computer zitten is een papieren buurtkrant heel fijn, vertelt hij. Zijn stichting drukt dan ook veel wijkkranten, voor verschillende wijken. Ze hebben scherpe tarieven omdat ze groot ‘inkopen’ bij de drukker. Een voorbeeldje: voor 1.000 exemplaren van een full colour tijdschrift van 24 pagina’s betaal je via MEO 700 euro.

Bladen hoef je niet te drukken Maar een blad hoeft niet meer per se gedrukt te worden, vertelt hij ook, een digitale versie is een goede optie. Je kunt een blad mooi opmaken (onder meer via het handige online opmaaksysteem van MEO zelf) en dan digitaal verspreiden. Dan heb je geen verzendkosten en geen drukkosten. Maak daarna in een paar minuten een mooie bladerversie met het gratis programma ISSUU. En verspreid je digitale blad via je website en digitale media. Bijvoorbeeld via Twitter of via Facebook.

Daar komen we ook bij een ander punt dat Edwin heel duidelijk maakt. Bij veel wijkorganisaties werkt het zo dat er iemand is die Twitter doet, iemand anders de Facebook-pagina, en weer iemand anders houdt de website bij. Als deze mensen niet goed samenwerken, is dat niet efficiënt! Iedereen is op zijn eigen eilandje bezig terwijl je elkaar juist kunt versterken. Dit los je op door, al klinkt het misschien wat gewichtig, een communicatiecommissie in te stellen. Kom eens per twee/ drie weken samen en spreek af wie wat wanneer gaat doen. Dan kun je de info van anderen doorplaatsen of daar verdieping aan geven. Wist je dat je ook tweets klaar kunt zetten, zelfs een maand van te voren al. Zo zorg je ervoor dat je elke dag iets interessants zegt en daardoor lijk je heel actief en bezig. Je website lijkt ook meer up to date als je diezelfde tweets op je internetsite toont. Iets wat op veel websites makkelijk en gratis kan!

De woorden van Edwin Teljeur slaan goed aan bij onze leden. Wijkmedia zelf verzorgen: het kan slimmer en goedkoper.

Veel mensen hebben graag nog een papieren wijkkrant De digibeten e.a.

Zeer terecht merken enkele van onze LSA-leden op dat lang niet iedereen een computer met internetaansluiting heeft en dat er ook nog mensen zijn die niets met de digitale wereld hebben. Dat zijn mensen die gewoon een buurtkrant in de brievenbus willen hebben. Edwin is het daar helemaal mee eens. En ook voor mensen

Digitale tips van Edwin

• Stuur je mailings via Mailchimp, een gratis programma dat heel veel mogelijkheden biedt (ook inzicht in wanneer wie de mail heeft geopend en waar die op heeft geklikt!).

• Gebruik Tweetdeck voor een overzicht van alle voor jou interessante tweets (sla ook zoektermen op).

• Maak een goedkope en functionele website door het gratis systeem WordPress te gebruiken. Hiermee is bijna alles mogelijk!

• Houd enquêtes in de wijk via SurveyMonkey (ja, weer een aap!).

Deze gratis software geeft je waar voor je, uhm geen geld. Je krijgt alle info mooi en overzichtelijk binnen en het kost weinig tijd.

Je kunt zo betrekkelijk makkelijk indruk maken op de gemeente, fondsen of andere geldverstrekkers.

• Als je een website hebt, maak hem responsive. Dat betekent dat hij zich aanpast aan je beeldscherm en hij dus makkelijk en goed te bekijken is met een mobiel en laptop. Een must in een tijd waarin meer dan 50% van de mensen met telefoons en tablets op het internet surft.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

15

Buurtrechten

Met grote trots en dikke waardering voor het harde werk en doorzettingsvermogen van de initiatiefnemers kunnen we vertellen dat er drie nieuwe LSA BewonersBedrijven zijn gestart. Grote klasse! Wanneer deze bedrijven zelf publieke contracten in de wacht kunnen slepen is de beweging van onderop niet meer te stoppen.

Het was meerdere malen feest de afgelopen tijd bij het LSA. Er zijn nieuwe BewonersBedrijven geopend. In elk BewonersBedrijf zit zo veel bloed, zweet en tranen van actieve bewoners en ook van het LSA dat de opluchting en de energie die vrijkomt als het zo’n innovatieve onderneming lukt om te starten echt enorm is.

Wat zijn BewonersBedrijven precies? Bedrijven van en voor bewoners die hun eigen wijk economisch en sociaal sterker gaan maken. Zonder winstoogmerk. Als er geld wordt verdiend, wordt dat weer teruggepompt in de wijk in de vorm van sociale projecten. En de professionals die ingehuurd worden, worden geleid en bestuurd door bewoners. Bewoners die het zelf doen, losser staan van de overheid en hun agenda’s, die zich duurzaam organiseren en met een gezond verdienmodel maatschappelijk rendement weten te creëren: dat is de basis van ons project BewonersBedrijven.

Nieuwe BewonersBedrijven

Nieuwe stappen

Heel wat hobbels In 2012 begon het LSA vol overtuiging met dit experimentele project met geld voor startkapitalen van de Nationale Postcodeloterij en Fonds werken aan wonen.

We zijn heel wat hobbels tegengekomen onderweg.

Het merendeel van de bewonersgroepen waar we mee begonnen waren, hebben de eindstreep (nog) niet gehaald. Maar we kunnen met trots zeggen dat er nu 4 zijn gestart en er zijn er meerdere hard aan het werk om nog dit jaar te starten.

Het begon in Heechterp-Schieringen in Leeuwarden, dat zijn pioniers onder de pioniers: het is het eerste geopende BewonersBedrijf ooit. Daarna is in de Arnhemse wijk Malburgen het BewonersBedrijf Malburgen flink aan het ondernemen geslagen (hoewel de officiële opening nog volgt). In de Emmense aandachtswijk Emmerhout opende in juni BewonersBedrijf ‘op eigen houtje’. En in Hengelo is in dezelfde maand BewonersBedrijf Berflo Es van start gegaan.

Samenwerking vanuit gelijkwaardigheid Alle vier zijn het grootse projecten met idealen om de wijken waarin ze opereren te verbeteren. Ze zoeken samenwerking met bestaande organisaties en instellingen in de wijk, vanuit een gelijkwaardige positie. Wat ze exact doen, daar zitten grote verschillen tussen. Elk BewonersBedrijf is een eigen onderneming, met een eigen ondernemingsplan en een eigen verdienmodel. Het LSA ondersteunt de bewoners bij het maken van zo’n

16

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

ondernemingsplan, een onafhankelijke (door het LSA ingestelde) adviescommissie beoordeelt de plannen.

De openingen van de BewonersBedrijven trokken honderden buurtbewoners, het enthousiasme uit de wijken is overweldigend. Spontaan melden zich vrijwilligers aan die zich nog nooit met buurtwerk bezig hebben gehouden. Ook de pers heeft veel aandacht voor het project. Zo heeft de opening van ‘op eigen houtje’ in Emmen zelfs het NOS acht uur journaal gehaald. De sociale ondernemingen van onderop passen dan ook goed in het tijdsbeeld.

Niet alleen maar juichen Maar het verhaal over dit innovatieve project is niet alleen een juichverhaal. Eigenlijk had het LSA nu al 10 BewonersBedrijven open willen hebben. En het eerste BewonersBedrijf dat open is gegaan, in HeechterpSchieringen, heeft het lastiger om inkomsten te verdienen dan van te voren was gedacht. En ze moeten wel, want het LSA geeft maximaal twee jaar startkapitaal, daarna moet het BewonersBedrijf zijn eigen broek op kunnen houden.

Een deel van die inkomsten willen BewonersBedrijven verdienen door opdrachten van de lokale overheid te krijgen. Soms lukt dat. Hier en daar krijgen bewoners kleine groenbeheercontracten. Of mogen ze afvalpreventie doen (betaald opletten of het geen zootje wordt rond de afvalbakken en mensen daarop aanspreken).

Maar als je weet hoeveel geld er in elke wijk omgaat in publieke contracten is het nog steeds peanuts. Terwijl iedereen kan begrijpen dat een groep betrokken buurtbewoners veel klussen effectiever en met meer hart en ziel kan doen dan een instelling waar niet alleen een managementlaag betaald moet worden, maar waar veelal ook mensen werken die geen binding hebben met de wijk. Het interesseert deze werknemers wellicht veel minder hoe vuil de wijk is, of hoe snel ouderen opgehaald worden uit het ziekenhuis. Het sociaal rendement van een BewonersBedrijf die deze taken op zou pakken, ligt ontegenzeggelijk veel hoger.

Ambtelijke onwil Dat is een van de redenen waarom het LSA al een tijd vurig pleit voor een pakket aan buurtrechten en stimuleringsmaatregelen. Met de buurtrechten krijgen burgers meer zeggenschap over hun directe leefomgeving. De stimuleringsmaatregelen ondersteunen en stimuleren initiatieven. Het LSA gelooft in de kracht van actieve burgers. We zien al 25 jaar dat deze bewoners veel obstakels moeten overwinnen om die positieve veranderingen tot stand te brengen. Vaak zit die tegenwerking in logge besluitvorming, bureaucratie of zelfs ambtelijke onwil.

Het goede nieuws is dat de onwil nu langzaamaan aan het verdwijnen is. Nu de overheid veel bezuinigt en er steeds duidelijker en meer wordt ingezet op LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

17

burgerkracht en burgerverantwoordelijkheid zien ook overheden zelf dat de verhoudingen scheef zijn. De overheid juicht de BewonersBedrijven toe. Op zowel de opening van ‘op eigen houtje’ in Emmen als van ‘Berflo BV’ in Hengelo spraken de aanwezige wethouders zeer lovende woorden.

De gestarte BewonersBedrijven Wat doen de BewonersBedrijven?

BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen in Leeuwarden heeft zeer verschillende projecten: catering, groenonderhoud, afvalpreventie en schoonmaak. Het BewonersBedrijf is geënt op het verbeteren van de leefbaarheid, oplossen van praktische problemen, wegnemen van ergernissen, meer onderlinge contacten tussen bewoners. Het BewonersBedrijf werkt onder meer samen met de woningcorporaties in de wijk.

BewonersBedrijf Malburgen in Arnhem neemt de exploitatie van het Bruishuis voor hun rekening. Het Bruishuis is een tien verdiepingen tellend pand met ruim 130 eenheden. Het BewonersBedrijf verhuurt deze ruimtes. De huurders van de flat krijgen korting op de huur in ruil voor vrijwilligerswerk (bijvoorbeeld het pand schoonmaken, voetbaltrainingen verzorgen en mindervaliden in de wijk vervoeren). Zo zorgen ze voor enorm veel vrijwilligersuren in de wijk.

BewonersBedrijf ‘op eigen houtje’ in Emmen heeft een voormalige basisschool van de gemeente gekocht voor het symbolische bedrag van 1 euro.

De school biedt ruimte aan organisaties en veel (startende) ondernemers die huur betalen. Het BewonersBedrijf verzorgt maaltijden, onder meer aan eenzame oudere eters van de twee zorgflats in de buurt. Daarnaast organiseren ze onnoemelijk veel activiteiten in en rond het gebouw. Van cursussen tot filmhuisvertoningen, van een grote moestuin voor de buurt tot voorlichting over het gebruik van duurzame energie.

BewonersBedrijf Berflo Es in Hengelo heeft mooie projecten. Zo is er de Berflo BalieBus. Een SRV-wagen omgebouwd tot een mobiele ontmoetingsruimte en een rijdende talentenbank. De Berflo bestelauto, een elektrische betaalbare taxi voor de wijk. De Berflo Boerderij: Er start een moestuin op langdurig braakliggende terreinen in de wijk Berflo Es. Het Berflo naaiatelier waar bewoners de kneepjes van het handwerk leren en waar je goedkoop kleding kan laten herstellen. Tot slot is Berflo Es hard bezig met Berflo Beheer: Het BewonersBedrijf onderzoekt naar mogelijkheden om beheerwerkzaamheden in de wijk over te nemen.

18

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

Let op iedereen: hiermee is geld te verdienen!

Geldstromen veranderen Maar lovende woorden alleen zijn niet genoeg. We willen dat de geldstroom die van de overheid naar ondernemingen en instellingen gaat ook toegankelijk wordt voor bewonersgroepen, zoals verenigd in BewonersBedrijven. Geld voor wijkonderhoud en groenvoorziening, geld voor arbeidsinpassing, geld voor dagbesteding van ouderen en gehandicapten, geld voor bijzondere vormen van vervoer, geld voor persoonsgebonden budgetten en geld voor welzijnswerk. Het LSA vindt dat bewonersgroepen het recht hebben om mee te bieden op deze publieke contracten. Het LSA heeft, geïnspireerd op de Localism Act uit Engeland, een pakket buurtrechten ontworpen waarmee burgerinitiatieven worden gestimuleerd. Door het (lokaal) invoeren van deze rechten krijgen gemeenschappen en groepen individuen meer bevoegdheden, passend bij de verantwoordelijkheden die ze in deze tijd ook toegeschoven krijgen.

Een van deze rechten waar de BewonersBedrijven veel aan zullen hebben is ‘Het recht om uit te dagen’. Dat is het recht voor bewonersgroepen om lokale voorzieningen over te nemen wanneer zij denken het zelf anders en beter te kunnen organiseren. En dit idee begint eindelijk navolging te krijgen. De passievolle lobby die we met vele, vele actieve bewoners van het LSA op dit gebied voeren heeft succes. Zo is dit recht (ook vaak The right to challenge genoemd) nu opgenomen in het coalitieakkoord in Rotterdam en in veel gemeenten zijn ze met een uitwerking van het recht bezig.

Let op iedereen!

Misschien nog wel grootser en concreter is dat het recht is opgenomen in de nieuwe WMO-wet die per 2015 in zal gaan. Let op iedereen! Want met dit recht binnen de WMO kunnen alle bewonersgroepen delen van de zorgtaken die door de gemeente worden geleverd overnemen! Denk bijvoorbeeld aan dagbesteding van bejaarden in een buurthuis. Of aan ouderenvervoer of cursussen ter bevordering van een gezonde leefstijl.

Dat zijn diensten die bewoners nu soms al leveren.

Straks kan daar dus makkelijker geld mee worden verdiend door een buurtorganisatie, of een BewonersBedrijf.

Wat het LSA betreft houdt het hier niet op. Het invoeren van ‘Het recht om uit te dagen’ is op veel gebieden en binnen veel regelingen en wetten mogelijk. En mede door deze ontwikkelingen hebben wij er het volste vertrouwen in dat de bestaande BewonersBedrijven zullen floreren. Sterker nog: wij staan te trappelen om er nog een flink aantal te helpen openen!

Het LSA selecteert voor u

Publicaties Steden aan de macht

De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber schrijft in zijn boek Als burgemeesters zouden regeren dat burgemeesters alle wereldproblemen kunnen oplossen. Om het simpel te zeggen moeten we af van het systeem met landen waar nationale leiders het voor het zeggen hebben omdat mensen zich niet vertegenwoordigd voelen door deze leiders. En omdat landen niet bereid zijn om gezag over hun grondgebied uit handen te geven. En dat werkt niet, want we hebben te maken met problemen die zich niets van grenzen aantrekken: de opwarming van de aarde, migratie, terrorisme, drugs en mensenhandel, macht van grote bedrijven. Volgens Barber worden steden veel beter, praktischer en pragmatischer bestuurd dan landen. Hij zegt dat een wereldwijd parlement van burgemeesters beter en met meer burgerparticipatie kan besturen. Interessant.

Titel: Als burgemeester zouden regeren, auteur: Benjamin Barber, ISBN: 9046816729, Prijs: € 24,95

Balans van gemeenteverkiezingen

Platform31 heeft de balans opgemaakt van de gemeenteraadsverkiezingen in de publicatie Samen! vormgeven aan de verzorgingsstad. Ontzettend fijn dat ze dit hebben gedaan; het is een flink werk om alle collegeakkoorden te bekijken en te analyseren. En het is heel interessant om de resultaten te zien. Waar zetten de colleges in grote en middelgrote gemeenten op in en waarop niet? Mooi is dat dat de organisatie concludeert dat het initiatief voor beleid en uitvoering meer bij de inwoners en organisaties komt te liggen. Daar staat tegenover dat in nog maar weinig collegeprogramma’s naar voren komt dat dit grote veranderingen met zich meebrengt voor de politiek, de raad en het ambtelijk apparaat.

Volgens Platform 31 groeit binnen het domein wonen de rol van de bewoners.

Rotterdam introduceert ‘right to challenge’ (zie ook pag. 16). Het is een van de buurtrechten waar het LSA hard voor lobbyt. Hiermee krijgt een buurt het recht om lokale voorzieningen over te nemen wanneer zij denken het zelf anders of beter te kunnen organiseren. Ook ziet het platform dat budgetten steeds vaker overgaan naar bewoners - of beheergroepen. Een van de conclusies die Platform31 trekt is: Stadsvernieuwing, aandachtswijken, sociale vernieuwing en opbouwwerk zijn begrippen uit een achter ons liggend tijdperk.

De bewoners zijn nu zelf aan zet.

Titel: Samen! vormgeven aan de verzorgingsstad, auteurs: Radboud Engbersen en Koos van Dijken, gratis te downloaden op: www.platform31.nl/publicaties/ samen-vormgeven-verzorgingsstad

Aan je pensioen bouwen

Je hebt vast gehoord van ’moestuinsgate’ van Klijnsma. De staatssecretaris raadde ouderen aan middels een moestuin het pensioen aan te vullen. Een aalmoestuin, werd het op Twitter genoemd. Maar ondanks haar dommige uitspraak is stadstuinieren hip en happening.

Droom jij weleens van een groene oase voor jezelf? Maar heb je een kleine stadstuin, of alleen maar een terras of balkon?

Geen nood, want volgens Tialda Hoogeveen en Maureen Kemperink kun je hier ook een mooi paradijsje van maken. Leuk voor jou, je familie en vrienden, maar ook voor andere ‘gasten’ zoals vogels, vlinders en bijen. Het boekje Stadstuinieren zit vol slimme tips voor groene postzegeltuintjes, vier seizoenen lang.

Titel: Stadstuinieren, auteurs: Tialda Hoogeveen en Maureen Kemperink, ISBN: 9050114792, Prijs: € 14,95

LSA Bewoners Berichten / zomer 2014 / nummer 115

19