LSA BewonersBerichten 117

Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten

Drukbezochte Landelijke Bewonersdag: De regie terug • Netwerkleden welkom bij het LSA • Buurtrechten: scherp zijn en doorpakken • Oproep: hou open huis op verkiezingsdag

winter 2014

117

Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Ties de Ruijter Beeld: Eric Kampherbeek Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Utrecht

In dit nummer:

6

“De regie terug, want het is onze wijk”

Op een geslaagde Landelijke Bewonersdag in Enschede maakten ruim 700 deelnemers een duidelijk statement!

Scherp zijn en doorpakken

In veel gemeenten gaan ze flink aan de slag met buurtrechten. En juist nu moeten bewoners scherp zijn.

10

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl

geld, geld, geld

Horen bij de nieuwe verhoudingen tussen burger en overheid ook andere financiële overheids-instrumenten?

16

En verder

3 Opening 12 Jij Schrijft 13 LSA-Nieuws 14 Oproep: hou open huis op verkiezingsdag 15 Meerwaarde van Max 19 Publicaties

2

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Web

Column van Ties de Ruijter

Omvormen en de regie pakken Nieuw in Engeland! Het “right to re-shape public services”. Gemeenschapsdiensten en ‘producten’, geleverd door woningbouwcorporaties, gemeenten, zorginstellingen, buurthuizen, enzovoorts, omvormen zodat ze beter passen bij wat de buurt nodig heeft. Dàt is wat wij beogen met buurtrechten. Dat is het doel van buurtplanning, van zelfbeheer van buurtvoorzieningen, van het recht om uit te dagen.

Maar hoe ziet dat er in de praktijk dan uit? Voor inspiratie zijn we in Engeland gaan kijken, daar is in de afgelopen twee jaar ruim 3.000 keer gebruik gemaakt van de ingevoerde ‘community rights’. Oké, toegegeven, in maar 33 gevallen heeft dit tot nu toe geleid tot een lokaal referendum over een voldragen buurtplan (allemaal aangenomen). Dat is dan ook het zwaarste middel en er zijn er nog maar liefst 1300 in de maak. En, toegegeven, in de 150 gevallen waarin een pand aan bewoners is overgedragen betrof het opvallend vaak het in stand houden van de dorpskroeg.

Maar wie zegt ons dat deze kroeg geen belangrijke rol speelt in het maatschappelijk verkeer, in het bestrijden van eenzaamheid, voor vroegtijdige signalering van sociale problematiek? Menig welzijnsinstelling kan hier jaloers op zijn. Omvormen dus, naar inzicht en onder regie van de lokale gemeenschap.

In een van de minst vooraanstaande wijken in Londen staat een gezondheidscentrum dat je aan de buitenkant niet als een medisch instituut zou herkennen.

Via een groot openstaand ijzeren hekwerk kom je in een binnentuin met houten bankjes en beeldhouwwerkjes. Links is een overdekte galerij met hangende planten die toegang geeft tot een gebouw met kindertekeningen aan de muur en zitjes voor informele ontmoetingen. Bewoners hebben hier de regie over tal van activiteiten. En ja, je kunt hier ook een afspraak maken met een door bewoners zelf aangestelde huisarts. Vanuit de gedachte dat medische vraag vaak samenhangt met dagelijkse leefomstandigheden blijft het dan niet bij een pilletje, er vindt ook verbinding plaats met sociale netwerken en een keur aan buurtinitiatieven.

Bewoners als opdrachtgever van de zorg in de wijk, die tegelijkertijd meehelpen met het voorkomen van gezondheidsklachten: een wenkend perspectief.

Onze zeer geslaagde Landelijke Bewonersdag in Enschede toont aan dat ook in Nederland veel bewoners zich actief inzetten om meer grip te krijgen op wat er in hun wijk gebeurt. Een indrukwekkende stoet pionierende bewoners liet zien dat we niet langer figuranten willen zijn, maar de regie terug willen over de buurt, over de voorzieningen daarin en over de activiteiten die er plaats vinden. We experimenteren hiermee, ieder op onze eigen manier, in de praktijk, leren van elkaar en leren van voorbeelden in het buitenland. Het geeft een fijn gevoel dat de vereniging LSA bewoners hiervoor bij elkaar brengt en een actieve rol geeft. Dank voor alle inspiratie! Dat gaan we in het nieuwe jaar weer met volle energie doen: omvormen en daarbij de regie pakken.

Onze websites www.lsabewoners.nl en www.bewonersbedrijven.nl en www.beheerjebuurthuis.nl staan nooit stil.

In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• Kijk even naar ons groeiende dossier Buurtrechten, het ziet er misschien niet heel gelikt uit, maar er is heel veel actuele info te vinden over Buurtrechten.

• De site van BewonersBedrijven.nl gaat op de schop. Eind januari hebben we een nieuwe site. Bewoners Bedrijven en wijkondernemingen zijn heel welkom om zich aan te sluiten.

We bieden je een mooi plekje aan op onze nieuwe site!

• Beheerjebuurthuis.nl wordt al goed bezocht. Vooral de mooie verhalen over de pionerende bewoners die buurthuizen beheren worden goed gelezen. Maar wist je dat je ook enorme kennisdossiers kunt vinden op de site over het beheer van een buurthuis?

• Like en deel. We zitten op Facebook, facebook/lsa.bewoners: share en like!

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners

Agenda • 23 januari 2015 - Utrecht Lokaal Sociaal ondernemen: van Moestuin tot BewonersBedrijf • 28 maart 2015 - Stad: nog onbekend LSA Platformvergadering Kijk op www.lsabewoners.nl/agenda voor een actueel overzicht van onze bijeenkomsten

Ties de Ruijter Directeur van het LSA LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

3

Opening

Oproep Wijknieuws gezocht

De Vinexwijk is jarig

Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

235 matches

Maakbare illusie Hoera! De Vinexwijk bestaat 25 jaar. Ooit was de Vinexwijk het nieuwe wonen, een wijk zonder scheidslijnen, zonder al te grote klassenverschillen. Rijk, arm, zwart, wit, bij elkaar: de tekentafelidealen van de jaren negentig.

zijn er gemaakt op de Beursvloer Helmond 2014. De totale maatschappelijke waarde was 227.458,- euro! Op de beursvloer kunnen verenigingen en organisaties die grotendeels of helemaal door vrijwilligers worden geleid en georganiseerd iets vragen aan bedrijven.

Bijvoorbeeld kennis, materialen of samenwerking.

Eigenlijk alles, behalve geld. Zo heeft ballonnenbedrijf Bollair prachtige ballonnen gedoneerd voor een feestje van Invalidenbond Helmond.

En nu? Rond de verjaardag van de Vinexwijk zijn er verschillende visies op de wijken naar buiten gekomen. Het televisieprogramma Brandpunt maakte een reportage waarin het concludeert dat de ideeën over een Vinexwijk ‘een beetje naïef’ waren: het is niet geworden zoals ze het bedacht hadden. Maar dagblad NRC komt met een groot artikel waarin het de Vinexwijk herwaardeert. De vijf voordelen: 1. De ligging 2. Het groen 3. Het openbaar vervoer 4. Je kunt er makkelijk weer weg 5. Het huizenaanbod. Sfeerloos, identiteitsloos en slaapstad: ja, maar zonder de lasten van de grote stad.

• Brandpunt-uitzending zien: www.brandpunt.kro.nl/seizoenen/2014/ afleveringen/16-11-2014/fragmenten/de-maakbare-illusie • NRC-stuk lezen: www.nrcq.nl/2014/12/03/waarom-die-vinexwijkzo-erg-nog-niet-is

Bij onze zusterorganisatie in Engeland Locality hielden ze hun grote jaarlijkse conferentie. More than Minutes Drawings vatte de conferentie samen.

“We proberen iets te veranderen dat we nog niet goed genoeg begrijpen”

Tim Robbe, bestuur- en beleidsadviseur voor gemeenten over de Wmo en de transitie: www.zorgwelzijn.nl

4

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

BewonersBedrijven Nieuws Geld inzamelen Via Justgiving kun je geld inzamelen voor je organisatie of een actie. Een actiepagina maken is eenvoudig en kost je niets. Daarnaast staan op de site veel tips om een leuke actie op te zetten en er geld mee binnen te halen.

Kijk op www.justgiving.nl

BewonersBedrijven is een project van het LSA. We helpen bewoners sociale, onafhankelijke bedrijven in de wijk opzetten die tot doel hebben hun wijk sterker te maken. Bewoners die hun eigen wijk leuker maken en zelf welzijn creëren! Het LSA krijgt hiervoor steun van o.m. Fonds Werk aan Wonen en de Nationale Postcodeloterij.

Kijk ook op www.bewonersbedrijven.nl

Klein mirakel

Her-onTdekte kerstboom Ziehier de kerstboom van Emma, zij maakte deze boom in de werkplaats van Her-Ontdekt. Dit is één van de vijf pioniers van het LSA-project Beheer je buurthuis.

Alle buurthuizen in dit project worden beheerd door bewoners zelf. En voor sommigen van deze pioniers is het woord ‘buurthuis’ niet totaal passend. Her-Ontdekt is een meubelbank, winkel, samenkomstplek en werkplaats, gerund door vrijwilligers waar buurtbewoners oud materiaal nieuw leven inblazen. Ze zijn nog hard op zoek naar vrijwilligers die willen helpen bij dit mooie initiatief in de Rotterdamse wijk Schiebroek. Bij het maken van kerstbomen bijvoorbeeld!

Kijk op www.facebook.com/herontdekt

Sinds 2012 volgt tv-programma Altijd Wat het BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen in Leeuwarden. In de laatste aflevering was de vraag: hoe gaat het nu in de wijk? Bewoners zien dat het schoner en veiliger is door het BewonersBedrijf. Het leiden van een organisatie voor en door vrijwilligers blijkt wel nog lastiger dan al gedacht. De bewoners moeten alles uit de kast halen.

Zij zijn het die van het bedrijf een ‘klein mirakel’ maken, zoals de presentator het BewonersBedrijf terecht noemde. www.altijdwat.ncrv.nl/seizoenen/2014/afleveringen/18-11-2014

Lokaal en sociaal ondernemen

Interesse om een BewonersBedrijf te beginnen? Kom 23 januari 2015 naar Het Huis in Utrecht om te pitchen, te netwerken en in gesprek te gaan met bestuur en zakelijk leiders van BewonersBedrijven. Met workshops over o.m. verdienmodellen en crowdfunding. Ook info hoe je in aanmerking komt om door het LSA gesteund te worden bij de oprichting. Voor oplettende lezers: deze bijeenkomst was in november 2014 gepland, maar is uitgesteld. Informatie en aanmelden via: www.bewonersbedrijven.nl/ lokaal-en-sociaal-ondernemen/

Inspiratie uit Engeland

Het bestuur van een BewonersBedrijf is vaak druk met het opzetten en begeleiden van projecten en activiteiten. In Londen bij de community organisation Selby Trust gaat dat anders. Daar houdt het bestuur zich vooral bezig met het faciliteren van projecten.

Niet zelf opzetten, maar wijkbewoners ruimte bieden. Het bestuur bepaalt aan wie ruimtes worden verhuurd en zorgt er zo voor dat alle huurders bijdragen aan wijkverbetering.

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

5

LBD14

De regie terug, want het is

Landelijke Bewonersdag 2014

6

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Op 15 november was de Grolsch Veste in Enschede van ons: actieve bewoners uit stadswijken. Met zijn zevenhonderdveertigen maakten wij heel duidelijk dat we de regie terug willen over onze buurten.

onze stad!

“Wijkbewoners worden in veel gemeentes beschouwd als passanten of figuranten bij in dikke nota’s vastgelegd beleid. Maar wij zijn geen passanten, of zelfs figuranten, wij zíjn de lokale samenleving!” LSA-voorzitter Joke Bakker zet de zaal vol actieve bewoners en beroepskrachten meteen op scherp. “Bewoners die de regie terugpakken over hun eigen leven. Dat is waar de vereniging LSA al 26 jaar voor strijdt in die wijken waar het minst naar bewoners geluisterd wordt. Door bewoners voor zichzelf te laten spreken. Door Nederland te verrassen met een benadering waarin niet de problemen maar de kracht van de bewoner centraal staat. Door professionals die op de regiestoel zijn gaan zitten, op te voeden. Het is belangrijk dat we de regie terug pakken in onze wijken. Het is onze film: woningen, openbare ruimte, zorg, buurthuizen, bibliotheken, sportclubs; ze zijn van ons! En we willen de regie terug, de regie waarin we alles met elkaar kunnen verbinden, en weer heel maken … CAMERA, LICHT , ACTIE!” Harde cash nodig Paf! Duidelijke taal van Bakker. De verantwoordelijkheden worden bij actieve bewoners gelegd: nu nog de rechten en de financiële mogelijkheden. Daar staan we vandaag ook bij stil. Alles wat we nodig hebben in onze wijken komt aan bod. We hebben het plein van de harde cash waar fondsen en crowdfunders zitten, van het Oranje Fonds tot CrowdLokaal, ze hebben allemaal tips en tricks voor bewoners met plannen en initiatieven maar lege zakken. Als actieve bewoners heb je soms gewoon harde cash nodig! En nu er steeds minder subsidies zijn, is het behoorlijk lastig om het geld bij elkaar te krijgen.

Enorme omslag Vooral de traditionele bewonersverenigingen moeten een enorme omslag maken. Zij waren gewend aan subsidiepotjes en nu zowel deze potjes als de buurthuizen wegvallen, moeten ze op een heel andere manier gaan werken en denken. Dat is niet makkelijk. Dat is een enorme verandering in denken en doen. Inderdaad moeten ze fondsen werven, maar ook op een andere

manier onderhandelen met zowel gemeente als corporaties als welzijnsinstellingen. Ook dat onderdeel komt ruimschoots aan bod: op het wheeling and dealingplein.

Op dit plein geven professionele onderhandelaars bruikbare adviezen en denken ze met bewoners mee over hun plannen. Zij weten waarvoor hun sectoren gevoelig zijn en kunnen helpen een onderhandelingsstrategie te bepalen. Er vinden dan ook veel mooie en leerzame gesprekken plaats.

Mister Hengelooooooo Maar misschien wel het meest leren mensen van elkaar, van de ontmoetingen met andere actieve bewoners. Die ontmoetingen zijn overal. Er wordt samen gedanst op de lekkere beats van Johnny Latino en gelachen om de geinige host Jeffrey Spalburg (mister Hengelooooooo). Maar er zijn ook veel serieuze gesprekken. Het is voor veel deelnemers interessant om met initiatiefnemers te spreken die al een stap verder zijn. Dit gebeurt onder meer op het Pioniersplein. Hier zitten allerlei pionierende initiatieven, organisaties en groepen. Ook van onze projecten: Beheer je Buurthuis en BewonersBedrijven. Zo is BewonersBedrijf Berflo Es aanwezig. De voorzitter Geert Walgemoed vertelt: “Vanuit ons BewonersBedrijf ondernemen wij verschillende activiteiten. We hebben onze eigen stadstuin. En een naaiatelier, een cateringservice.

We hebben een elektrische auto waarmee we een boodschappenservice bieden. Het LSA heeft ons een startkapitaal gegeven. We ondernemen activiteiten met een verdienmodel, zodat we onze verdiensten in projecten in de wijk kunnen steken. Zo heeft ons naaiatelier slabbetjes en dekbedovertrekken voor een verzorgingstehuis gemaakt. En in ons gebouw verhuren we ruimtes aan organisaties.”

Voor Geert is het thema van de dag ‘De regie terug’ een heel belangrijke. “We vinden dat de overheid ons de ruimte moet geven om dingen sneller en effectiever gedaan te krijgen. Onder meer door invoering van de Buurtrechten.”

Beweging in buurtrechten En daar valt de term Buurtrechten voor her eerst, maar zeker niet voor het laatst vandaag. Want het LSA ziet de invoering van Buurtrechten als een belangrijke voorwaarde om de regie terug te krijgen in de wijk.

Nu de overheid veel moet bezuinigen en er steeds duidelijker en meer wordt ingezet op burgerkracht en burgerverantwoordelijkheid ziet ook de (lokale) overheid dat de verhoudingen scheef zijn. Bij deze verantwoordelijkheden horen rechten. Daarom maakt het LSA zich daar al sinds 2009 sterk voor. We willen een pakket aan Buurtrechten en stimuleringsmaatregelen om initiatieven te ondersteunen en te stimuleren. Rechten om de gemeente uit te dagen publieke diensten over te nemen (met overheveling van het budget dat daar bij hoort!), rechten om plannen te maken voor je buurt waar LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

7

daadwerkelijk naar geluisterd wordt, rechten op maatschappelijk vastgoed voor actieve bewonersgroepen.

Het LSA maakt zich al jaren sterk voor deze rechten en hoewel we lange tijd roependen in een woestijn leken, is er nu toch echt beweging ( zie pagina 10 en 11).

Chagrijn Op deze dag maken wij ook gebruik van de denkkracht van de mensen die aanwezig zijn door hen te vragen wat zij willen dat er in deze Buurtrechten moet worden opgenomen en op welke manier ze er gebruik van zouden willen maken. Er stapt een politica op het podium die goed snapt waarom Buurtrechten er moeten komen. PvdA-Tweede Kamerlid Grace Tanamal diende een initiatiefnota Buurtrechten in en zegt op het podium van de Landelijke Bewonersdag dat het essentieel is dat vrijwilligers in de wijken meer rechten en mogelijkheden krijgen. Ook omdat het invoeren van deze rechten er in ieder geval voor zal zorgen dat het niet meer mogelijk is dat een chagrijnige ambtenaar een heel energiek bewonersproject tegen kan houden. Tanamal: “Want je moet actieve bewoners niet in de weg lopen.”

“We willen de ruimte om dingen sneller en effectiever gedaan te krijgen” Overheid moet veranderen Michael Sijbom sluit zich hierbij aan. Hij is zowel burgemeester van Losser als burgemeester van de Gemeenteraad van de Toekomst. Dat is een raad die innovatieve oplossingen bedenkt waarmee gemeenteraden zich kunnen voorbereiden op de toekomst. “Niet u als bewoners moet veranderen, maar wij. De overheid!

Of dat nou landelijk of lokaal is. Want de huidige samenleving ziet de overheid steeds vaker als hinderpaal in plaats van als stimulator. En dat moet veranderen!

Wat mij betreft als burgemeester van de Gemeenteraad van de Toekomst kan dat niet snel genoeg gaan.”

Het applaus laat niks aan misverstanden over: ook de zaal vol actieve bewoners kan dat niet snel genoeg gaan.

Toch zijn er natuurlijk ook kritische geluiden te horen vandaag. Bijvoorbeeld tijdens een bewonerscollege van Jan Willem Duyvendak. Deze hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam vindt dat vrijwilligers niet de regie moeten eisen. Want zegt hij, er is juist behoefte aan professionele ondersteuning voor al die vrijwilligers.

Lees nog veel meer over deze dag op www.landelijkebewonersdag.nl.

Hier vind je ook een link naar de LBD14-krant die op de dag zelf is gemaakt én verspreid door het LSA en Stichting Meo, een stichting voor mediaondersteuning waar veel jongeren werken met een afstand tot de arbeidsmarkt.

8

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Het LSA is het er roerend mee eens dat bewoners ondersteuning moeten kunnen krijgen. En bij voorkeur zelfgekozen onafhankelijke ondersteuning. Iemand die je daadwerkelijk helpt en niet een eigen agenda heeft. Dus wel ondersteuning, maar: de regie in eigen hand!

Lef en passie Er is vandaag ruimte voor verschillende geluiden, voor gesprekken en discussies. Ook op de koude tribune van het FC Twente stadion wordt flink gediscussieerd, met Berenburg, warme chocomelk en dekentjes.

De zakelijk leider van het BewonersBedrijf Malburgen uit Arnhem doet de introductie van dit tribunedebat.

Walter Klein Nienhuis legt uit wat er wat hem betreft geregeld moet worden om de participatiemaatschappij of doe-democratie een succes te laten zijn. Naast rechten, mogelijkheden, faciliteiten en financiën is het antwoord ook LEF. Lef om niet te wachten op de overheid maar gewoon te gaan, de overheid, ach die sluit uiteindelijk wel aan. Dat is ook wat Walter en de andere bewoners hebben gehad, lef. Zij hebben een enorm groot oud-verzorgingshuis overgenomen met bewoners: het Bruishuis. Dat verhuren zij nu zelf, en de huurders krijgen korting in ruil voor vrijwilligerswerk voor hun buurt.

Mensen met lef en passie: het is een prachtcombinatie.

En wat zijn ze er veel vandaag. Mensen die hun hart heel hard op de goede plek hebben zitten en die gelo-

ven in verandering van onderop. Dit is de samenleving in beweging. Dus als deze mensen samen wensen hebben, kan de politiek maar beter heel goed luisteren!

Roeptoeters De wensen van veel mensen worden vertolkt door twee directeuren, die van het LSA en die van de Nederlandse Woonbond. Ties de Ruijter en Ronald Paping staan aan het eind van de dag op het podium met een duidelijke verklaring. Zij vragen namens actieve bewoners en namens huurders om zeggenschap en regie over wonen en over hun eigen leefomgeving. Want, zeggen ze: “Het kan wel kleinschaliger, sterker en persoonlijker.”

Paping zegt: “De parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties maakt het nogmaals duidelijk: als je beslissingen maakt over de hoofden van bewoners heen, leidt dat tot grote problemen. Heel veel mensen moeten opdraaien voor fouten die door zogenaamde bobo’s zijn gemaakt.” En De Ruijter: “Wij zeggen hier tegen de overheid, tegen corporaties en tegen instellingen: als mensen zelf hun buurt mooier en leefbaarder willen maken, als mensen een eigen wooncoöperatie willen beginnen: houdt ze dan niet tegen met regeltjes en voorschriften. Geef de ruimte. Dan schreeuwen ze samen door roeptoeters: DE REGIE TERUG! Bewonersmacht Daarna gaan honderden actieve bewoners borrelen en nog meer netwerken tijdens de swingende muziek

van SOLD, we proosten op elkaar, op verandering en op Twente. En zoals de trotse initiatiefnemers van de geslaagde dag (LSA-leden en actieve bewoners uit Twente: Maria Yigit. Lidy Noorman en Geert Walgemoed) het sterk verwoorden: Het is ons gelukt, vanaf vandaag spreken we niet alleen over bewonerskracht, maar bewonersmacht.

Want we zijn geen figuranten: het is onze film!

De Landelijke Bewonersdag 2014 werd georganiseerd door het LSA in samenwerking met het ministerie van BZK, de Nederlandse Woonbond, de gemeente Enschede, de gemeente Almelo, de gemeente Hengelo en veel actieve bewoners uit Twente.

Tweet

• @Hartvrjouwwijk #LBD14 #regie terug naar de bewoners maar ook de subsidies die hierbij horen. Niet als figuranten worden behandeld!

Zo herkenbaar!

• @mijnbuurtje Vanaf eerste seconde inspirerende gesprekken op landelijke bewonersdag! #lbd14 • @schoonmaakdame Regie terug, touwtjes in handen. Liefst die van jezelf! #LBD14 • @wdvleeuwen Vertrouwen is wel een DING bij #LBD14 • @HenkStruik Leuke actieve workshop “Crowdsource de buurtrechten” #lbd14 • @BewonersBedr ‘Om samen te werken moet je onafhankelijk zijn!’ De regie terug! #lbd14

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

9

In Engeland zijn buurtrechten al in de wet verankerd en kunnen bewonersgroepen onder meer publieke diensten van de

Buurtrechten

Scherp zijn

en doorpakken

Eindelijk worden er grote stappen gemaakt met buurtrechten. Al sinds 2009 roepen de actieve bewoners van het LSA dat er buurtrechten moeten komen. Wij krijgen de plichten, dan ook de rechten! In veel gemeenten gaan ze er nu mee aan de slag. En juist dan moeten inwoners scherp zijn.

We beginnen met positief nieuws: in 43 gemeenten wordt gewerkt aan buurtrechten! Als je bedenkt dat we nog maar een twee jaar geleden meewarig aangekeken werden als we het over buurtrechten hadden, is het een zeer goed resultaat. Bewoners krijgen meer mogelijkheden om invloed te hebben op hun directe omgeving.

En dat is van groot belang, zeker in een tijd waarin wij actieve bewoners, niet meer vanzelf aan tafel zitten bij de verschillende partners in de wijk. Maar er zijn nog wel wat kanttekeningen te maken. En juist nu moeten we scherp zijn en doorpakken!

Weerstand “Ik snap niet dat zoveel gemeenten alleen het recht om uit te dagen binnen de Wmo (Wet maatschappelijke

Het LSA houdt goed in de gaten wat er waar wordt afgesproken 10

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

ondersteuning)hebben opgenomen”, zegt Désiree Egberts. Zij was tot voor kort raadslid voor de SP binnen de gemeenteraad van Arnhem. Als raadslid heeft zij de motie Buurtrechten ingediend. Een motie die is aangenomen. Op de LSA bijeenkomst ‘Buurtinitiatief zoekt Buurtrecht’ op 29 november was zij aanwezig om een van de workshops te leiden. “Ik kreeg nog redelijk wat weerstand toen ik duidelijk maakte dat ik meer buurtrechten wil in Arnhem. Het recht om uit te dagen binnen de Wmo is er slechts een van een heel pakket aan rechten die georganiseerde burgers meer zeggenschap moeten geven binnen hun eigen gemeenschap.”

Tijdsgeest Egberts heeft gelijk. De meeste gemeenten leggen op dit moment alleen het recht vast om als groep bewoners (een deel van) de zorgtaken van de Wmo die door de gemeente worden geleverd, beter uit te voeren dan de gemeente dat doet. Terwijl het natuurlijk een mooi moment is om meer Buurtrechten in te voeren. Het past totaal binnen de tijdsgeest en binnen de transities die gaan komen. Een handjevol gemeenten doet dit gelukkig wel. De precieze rechten die ze gaan invoeren, verschillen ook weer binnen die gemeenten.

In Arnhem wordt het recht om uit te dagen, het recht om te bieden en het recht om te bouwen vastgelegd.

In Lelystad is er via een burgerinitiatief voor gezorgd dat de volgende rechten worden ingevoerd: Het recht om een aanbieding te mogen doen; Het recht op maatschappelijk vastgoed; Het recht op buurtplanning.

Verschillen En zo kunnen we nog wel wat verschillen opnoemen per gemeente. En dat doen we ook: online. Het LSA houdt goed in de gaten wat er waar wordt afgesproken. We

overheid overnemen, met het budget dat daarbij hoort

Welke rechten? Buurtrechten De buurtrechten zoals LSA ze heeft omschreven zijn als volgt: Het recht op buurtplanning Bewoners kunnen gezamenlijk plannen maken voor hun eigen leefomgeving, voor de voorzieningen daarin en voor de activiteiten die er plaats vinden. Uiteindelijke besluitvorming vindt plaats via de normale democratische kanalen. Het gebeurt nog te vaak dat bewoners alleen kunnen meepraten over plannen die anderen gemaakt hebben, het is daarom van belang op meerdere niveaus van het openbaar bestuur te garanderen dat ze ook de vrijheid hebben zelf initiatief te nemen.

verzamelen dat allemaal in ons online-dossier op onze site. Zo kan iedereen goed volgen wat er waar gebeurt.

Het is bijvoorbeeld heel leerzaam om te zien welke voorwaarden of aanbevelingen er worden gedaan in de verschillende moties en beleidsplannen. In de gemeente Waterland wordt in het beleidsplan vermeld dat ze het ‘right to challenge’ (recht om uit te dagen) wil stimuleren.

Hier durft de gemeente ook een streven te benoemen. En dat streven is dat ‘er twee keer per jaar een oproep is gedaan tot right to challenge’. In de kleine gemeente Mook en Middelaar wordt het college in een motie opgeroepen inwoners actief op de hoogte te stellen van het uitdagingsrecht dat zij krijgen en hen als het nodig is te begeleiden bij de uitoefening van dat recht en te faciliteren.

Controleren “Maar pas op: als er een motie is aangenomen, dan ben je er nog niet als bewonersgroep,” waarschuwt Egberts op de LSA-bijeenkomst. “Dat is juist het moment dat je als burgers invloed moet gaan uitoefenen. Hier in Arnhem komt er bijvoorbeeld een tussennota. Die moet je controleren!” Het is een duidelijke boodschap: houd de vinger aan de pols. Een motie die uitgewerkt gaat worden, kan nog alle kanten op. Dus ga in gesprek met lokale politici, zij moeten weten wat er speelt en wat jij als actieve bewoner nodig hebt. Tijdens de uitwerking van een motie willen politici graag input krijgen. Misschien luisteren ze niet allemaal, maar ga op zoek naar iemand waar je gehoor krijgt. Lees je goed in via de LSA website, bepaal wat jullie in de buurt nodig hebben en ga het gesprek aan!

Ons dossier buurtrechten vind je hier: www.lsabewoners.nl/meer-over-buurtrechten/ dossier-buurtrechten

Het recht op (mede) gebruik van maatschappelijk vastgoed Veel maatschappelijk vastgoed wordt inefficiënt gebruikt, mede omdat de exploitatie onder druk staat.

Als gevolg van regelgeving of de financiële situatie (bijvoorbeeld hoge boekwaarde) geven veel (welzijns) instellingen echter nauwelijks de kans aan bewoners om hier zelf initiatieven te nemen. Bewonersgroepen zouden het recht moeten krijgen om voorzieningen in hun eigen wijk (ook) zelf te gebruiken. Omdat een eigen initiatief voor sociale verbindingen zorgt en daarmee maatschappelijke meerwaarde toevoegt, moeten bewoners bijvoorbeeld als preferente partij het beheer van een pand in handen kunnen krijgen. Andere voorzieningen kunnen tijdelijk beschikbaar worden gesteld.

Het recht om publieke taken uit te dagen Het Engelse ‘right to challenge’ (dit recht is al vastgelegd in de Wmo en kan uitgebreid worden naar andere terreinen, zoals beheertaken): als bewonersgroepen menen dat ze een publieke taak efficiënter of beter kunnen uitvoeren dan de instelling die dat nu doet, dan hebben ze het recht de opdrachtgever ‘uit te dagen’ om het beter te doen. Slaagt dit niet dan moet de aanbesteding van de taak aangepast worden, zodat kleinschaligere, lokale organisaties in staat zijn om zulke dienstverlening over te nemen, waarbij ook de maatschappelijke meerwaarde wordt meegewogen.

Daarbij hoort dat de budgetten die besteed worden aan publieke taken inzichtelijker gemaakt worden via buurtbegrotingen en mogelijkheden tot budgetmonitoring.

De LSA-bijeenkomst Buurtinitiatief zoekt Buurtrecht LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

11

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft...

Met de vr ijw op bezoek illigers van Buurtpre bi ventie van mannen en j de brandweer. Le Stokhass el uk en nutti vrouwen g! Respect t in Tilburg van de br andweer. voor de

Berich Stokh t via www asselt .faceb ook.

Klus klaren

Ingezonden bericht klus te Opgelet! Dit is je kans om een grote nieuwe ĂŠn oten prom klaren, je organisatie te oet NLd met mee vrijwilligers te werven. Doe .

2015 rt maa 21 van het Oranje Fonds op 20 en op, k Knap het speelplein of het jeugdhon g met neem ouderen mee voor een wandelin koffie of pak uw natuurgebied aan.

com/

Aanmelden aan Meedoen is eenvoudig. Meld je klus via nldoet.nl

Winnende foto in Bargares

Deze zomer is er een fotowedstrijd voor de wijk uitgeschreven door een werkgroep van de wijkvereniging Bargeres in Emmen. De werkgroep, bestaande uit hobby- en professionele fotografen, zocht naar een manier om de wijk verrassend in beeld te brengen Zij willen graag laten zien hoe mooi de wijk is. De winnaars zijn nu bekend.

Toen & Nu, Geert Rabbers itering

Beweging, Harm We

Kleur, Mike Emmen

Nacht, Jordi van der

12

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Werf

LSA Nieuws

Netwerklid van LSA Vanaf 2015 wordt het mogelijk om netwerklid van LSA te worden. Dit lidmaatschap is net iets anders dan het kernlidmaatschap.

Iets goedkoper (slechts 75 euro per jaar), geen vaste vergaderingen (ook geen stemrecht), maar wel korting op LSA-bijeenkomsten, gebruik van ons netwerk en onze adviezen en bemiddeling bij een AdoptieKamerlid. En niet te vergeten steun aan de enige landelijke vereniging die zich sterk maakt voor actieve bewoners! Word lid en bouw mee aan buurtrechten, BewonersBedrijven, buurthuizen in zelfbeheer en kennisuitwisseling tussen actieve wijkbewoners.

Meer info op www.lsabewoners.nl/organisatie/ lid-worden-van-het-lsa

Woonbond, LSA en hoogleraren pleiten voor wooncoöperatie Geef huurders, naar Brits voorbeeld, de kans om zelf hun huurwoningen te beheren. Dat drukt de kosten voor bewoners en leidt tot betere dienstverlening, bepleiten vijf hoogleraren, de Woonbond en het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners.

Door zelfbeheer bij huurders mogelijk te maken, kan een grote groep gebruik maken van deze optie. Het in beheer nemen van de eigen huurhuizen leidt tot lagere kosten en maatwerk. Het past ook in de tijdsgeest waarin groepen mensen zichzelf organiseren en het heft in eigen handen nemen.

Wij pleiten voor het recht op beheer: als bij stemming blijkt dat minstens zestig procent van de huurders in een complex het beheer in eigen hand wil nemen, moet de verhuurder meewerken aan een door de bewoners te maken business plan.

Kijk op: www.lsabewoners.nl/regionale-bijeenkomsten

Stadslandbouw in je wijk Moestuinbakken, buurttuinen, een eetbaar park op een bedrijventerrein en een oude kwekerij in gebruik door bewoners.

Het zijn zomaar een paar voorbeelden die we bezochten op de Regiodag Stadslandbouw in je wijk in Amersfoort. Mooi uitgestippelde fietsroutes brachten ons naar de verschillende plekken in de Keistad waar bewoners en ondernemers bezig zijn met voedsel en groen in de stad. Over deze groene regiodag hebben we een uitgebreid verslag geschreven. Hierin aandacht voor de initiatieven die we bezochten, maar ook voor de gesprekken die we achteraf samen voerden.

We bespraken zaken als: Hoe zorg je voor continuïteit van de stadslandbouwinitiatieven? Wat zijn de voor- en nadelen van tuinieren op grond met een tijdelijke bestemming?

Lees het verslag met doorlinks en foto’s via: www.lsabewoners.nl/stadslandbouw-in-je-wijk

Gesprek met Blok Op 3 november hebben we met 40 van onze leden een gesprek gehad met minister Stef Blok. Het is de kracht van de vereniging LSA dat actieve bewoners uit stadswijken een afspraak met de minister kunnen maken.

Hij krijgt daardoor eerlijke verhalen over de wijken uit eerste hand. Wat hij er precies mee doet, kunnen we niet helemaal inschatten.

Leefbaarheid en bewonersparticipatie lijken niet zijn eerste prioriteiten. Maar we hebben hem met voorbeelden kunnen laten inzien dat de ‘doe-democratie’ niet vanzelf tot stand komt in stadswijken met leefbaarheidsproblemen. We lieten hem weten dat we faciliteiten, zelfgekozen ondersteuning en buurtrechten nodig hebben.

Hoe vorm je een bestuur?

Een bestuur vormen, hoe doe je dat? Expert Glenn van der Vleuten schreef er een drieluik aan blogartikelen over op Beheerjebuurthuis.nl

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

13

Oproep

Hou open huis op de verkiezingsdag!

Stemmen en buurten op 18 maart

Op 18 maart worden veel buurthuizen in Nederland ingericht als stembureau, dit keer voor de provinciale verkiezingen. Veel bewoners uit de directe omgeving komen op die dag naar het buurthuis, een plek waar ze anders misschien niet zouden komen. Een ideale gelegenheid om contact te maken.

Het project Beheer je buurthuis roept buurthuizen op om dit moment goed te gebruiken. Maak een plan waarin je op deze dag jouw buurthuis presenteert,

De verkiezingsdag is een ideaal moment om contact te leggen

14

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

mensen wegwijs maakt en in contact komt met potentiële gebruikers en vrijwilligers.

Van een stamtafel met koffie tot rondleidingen en presentaties van activiteiten en gebruikersgroepen. Het invullen van een enquête, in kaart brengen van vraag en aanbod van vrijwilligers, en goede gesprekken over het ideale buurthuis. Of het vooraf organiseren van een debatavond en het gezamenlijk volgen van de uitslagen: het is allemaal mogelijk.

Interesse? Kijk voor meer informatie op Beheerjebuurthuis.nl/verkiezingen. Laat ons weten wat je van plan bent en we sturen je een gratis starterskit om op 18 maart van je buurthuis méér dan alleen een stembureau te maken.

Via Max maak je je buurtinitiatief online zichtbaar

Financiën

Makkelijker aan middelen en contacten komen, wie wil dat nou niet? Op de MAEXchange (kortweg Max) kunnen maatschappelijke initiatieven, sociale ondernemingen en actieve bewonersgroepen zich aanmelden om zichtbaarder te worden. Wij belden met Silvia de Ronde Bresser van Kracht in NL, zij is een van de initiatiefnemers van het platform.

Meerwaarde van Max Waarom zouden fondsen op zoek gaan naar Dag Silvia, waarom zouden initiatieven en initiatieven? bewonersgroepen zich aanmelden?

“Fondsen zoeken leuke lokale projecten!

“Omdat je initiatief of groep op die manier Meerdere fondsen vertellen ons dat ze landelijk zichtbaar wordt voor alle partijen: moeite hebben om de goede lokale kleine bedrijven, andere initiatieven, overheid en initiatieven te vinden. Ze krijgen veel aanvrafondsen. Het maakt duidelijk wat je doet, hoeveel bereik je hebt en wat je initiatief gen, maar vinden het zelf lastig dat vooral zij betekent voor de samenleving. En het is die goed zijn in fondsen werven ook degezo gedaan, je maakt gratis een profiel aan nen zijn die het geld krijgen. Er zijn ook geen wij vertalen dat in een pagina met veel weldige initiatieven die er minder behendig plaatjes. Het lijkt een beetje op de site Iens in zijn of minder tijd hebben of nemen voor waar je restaurants kunt vergelijken. Zoek je het werven van fondsen, maar die wel heel vegetarische restaurants in Zwolle, dan vind goed bezig zijn. Daarom gaan fondsen in je die. Op de MAEXchange kun je bijvooronze Max op zoek naar initiatieven. Zo heeft stichting Ars Donandi tien maatschappelijke beeld zoeken op initiatieven in Utrecht op initiatieven die zich hebben ingeschreven in het gebied van leefbaarheid.” de MAEXchange ieder €1.000,- geschonken.

Die heeft de stichting zelf geselecteerd op Maar wie gaat daar zoeken? En wat heb je de site.” eraan dat ze je vinden?

“Bijvoorbeeld andere organisaties die met je willen samenwerken, maar ook gemeenten, Wat is er allemaal te zien over je initiatief op de site? bedrijven en fondsen. Dus het helpt bij het vinden van steun. Niet alleen in geld, je kunt “Er worden enkele basisgegevens getoond, ook andere behoeftes duidelijk maken zoals zoals wat het initiatief is, het aantal vrijmaterialen, vrijwilligers of kennis.” willigers, het geografische bereik en de organisaties, zoals het LSA, die het initiatief ondersteunen.”

len, ze blijven eigenaar van hun eigen profiel.

En als iemand het juist veel te hoog inschat, kunnen anderen via reacties aangeven dat dat misschien niet klopt. Net als bij de restaurant-site Iens verwachten we dat het zelfregulerend is omdat het zo transparant en open is.

Hoe maak je meer kans op fondsen / gemeentesubsidie: door je in te schrijven als bewonersorganisatie of door een van je initiatieven in te schrijven?

“Een heel goede vraag, daar zijn we zelf ook mee bezig en ik moet zeggen: we weten het nog niet. Veel fondsen zoeken naar initiatieven, maar er zijn er ook die juist een actieve groep willen ondersteunen die veel meerwaarde voor de buurt heeft.”

Wat is jullie droom, wat willen jullie graag bereiken met deze site?

“We willen graag de graadmeter van maatschappelijke waarde in Nederland zijn. Wij willen ontwikkelingen in de gaten houden, zien wat er waar nodig is en maatschappelijke initiatieven in contact laten komen met elkaar en potentiële investeerders, gebruikers en vrijwilligers. En daardoor de sector Bij een van ‘onze’ BewonersBedrijven: Stich- als geheel versterken. Dus iedereen met ting Berflo Es staat dat ze een bereik hebben mooie initiatieven: ga naar onze site, meld je aan en profiteer van de voordelen.” van 258, hoe komen jullie op dat getal?

Kijk op www.maexchange.nl “Dat vullen organisaties zelf in. Ik denk dat Berflo Es een beetje bescheiden is, mijn vermoeden is dat ze veel meer mensen bereiken. Maar dat kunnen ze ook altijd bijstel-

Alle initiatieven kunnen zich inschrijven

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

15

FinanciĂŤn

Geld, geld,

geld!

16

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Minister Plasterk stelde de vraag: horen bij de nieuwe verhoudingen tussen burger en overheid ook andere financiële overheids-instrumenten? Het LSA kan deze vraag met “Ja!” beantwoorden. De vraag was echter niet aan ons gesteld, maar aan de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv). En die antwoordde volmondig: “Nee”.

groep meteen. Daar hoort ondersteuning bij. We zitten in een transitietijd waar nogal veel gevraagd wordt aan hen die hun hart op de goede plek hebben. Aan hen die zich vrijwillig inzetten. En de bewonersgroepen die op een innovatieve wijze de eigen regie pakken, die bijvoorbeeld publieke diensten van de gemeente betaald willen overnemen, lopen ook tegen muren en barrières aan.

LSA-kernleden komen vaak bij elkaar. Allemaal bewoners die actief zijn in een bewonersgroep in eigen wijk. Samen bespreken we wat er goed gaat, wat er anders moet en bedenken we innovatieve projecten om actieve burgers meer mogelijkheden en zeggenschap te geven. Op dit soort vergaderingen en bijeenkomsten gaat het vaak ook even over geld. Want al zijn dit allemaal vrijwilligers, het kan niet zonder geld. Je eigen tijd in een project steken is fijn, maar je eigen geld in je projecten steken: dat gaat niet.

Schreeuwend ja!

Toen stelde minister Plasterk de vraag: horen bij die nieuwe verhoudingen ook andere financiële overheidsinstrumenten? Een logische en terechte vraag die het LSA met een schreeuwend “Ja!” kan beantwoorden.

Maar de vraag was niet aan ons gesteld, maar aan de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv). En die antwoordde na een onderzoek volmondig: “Nee”.

De precieze vraag van de minister was: Is er of voor het stimuleren van maatschappelijke initiatieven een uitbreiding van het financieel instrumentarium van de overheid en het stelsel van financiële verhoudingen De afgelopen jaren was het zo dat er voldoende nodig? De (Rfv) kwam naar aanleiding van deze vraag subsidies, budgetten en potjes waren om als actieve met een stevig rapport waar veel interessante informabewonersgroep je werk te kunnen doen. Natuurlijk hield het niet over, maar er kon veel geregeld worden. tie in staat. Maar met de conclusie van het rapport zijn Nu zijn veel van deze potjes opgedroogd: wegbezuinigd. we het toch pertinent oneens.

Er is wel meer ruimte, want de overheid heeft een stap terug gedaan en daarmee kunnen actieve wijkbewoVolgens de Rfv is er GEEN behoefte aan nieuwe financiële instrumenten om lokale maatschappelijke ners meer ruimte nemen. Ruimte en zeggenschap die initiatieven mogelijk te maken. De oude publieke we graag willen. Maar het blijft zo dat vrijwillig actieve bekostiging via gemeentelijke en provinciale subsidies bewoners geen eigen geld willen / kunnen steken in en garantstellingen functioneert volgens hen ook in de hun sociale projecten. nieuwe verhoudingen tussen burger en bestuur. Uit het onderzoek blijkt dat op vele plaatsen in het land overheden en initiatieven elkaar weten te vinden. Er wordt intensief samengewerkt. Door publieke bekostiging kunnen initiatieven uitstijgen boven de mogelijkheden van de initiatiefnemers en ontstaat er maatschappelijke meerwaarde.

“Landelijke overheid: pak je verantwoordelijkheid en steun die nieuwe beweging!”

Handen in het haar Sommige actieve bewonersgroepen hebben gemeenten waar nog wel behoorlijk wordt geïnvesteerd in maatschappelijke initiatieven, sommigen hebben via fondsen het een en ander voor elkaar gekregen, sommigen lukt het om met een combinatie van fondsen, subsidies en eigen verdiensten de kop boven water te houden. En sommigen zitten gewoonweg met hun handen in het haar. Geen geld, geen buurthuis meer.

Wel heel veel taken die schreeuwen om opgepakt te worden. Wat nu?

Natuurlijk vertellen we vanuit het LSA: ga maatschappelijk aanbesteden, ga crowdfunden. Maak een mooie website of in elk geval een strak projectplan en ga bij fondsen langs. Maar dat lukt niet iedere bewoners-

Binnen onze verenging leverde dit heftige en duidelijke reacties op.

Ties de Ruijter, directeur van het Landelijk Samenwerkingsverband actieve bewoners (LSA), noemt het “een typisch technocraten advies.” Hij zegt: “Het kan best zijn dat het financieel-administratief lijkt alsof er geen nieuwe instrumenten voor het financieren van bewonersinitiatieven nodig zijn. Maar actieve bewoners die bijvoorbeeld het beheer van een buurthuis overnemen, moestuinen in de buurt ontwikkelen of zelf opdrachtgever van de zorg in de wijk willen zijn weten wel beter waar ze allemaal tegen aanlopen als ze hier financiering voor zoeken. Het kost enorm veel tijd en wordt erg ingewikkeld gemaakt met allerlei instanties en verschillende voorwaarden en verplichtingen, wat bewoners niet stimuleert om initiatief te nemen. Dat moet echt eenvoudiger en LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

17

transparanter kunnen! Bijvoorbeeld door lokale (publiekprivate) fondsen te creëren waar bewonersinitiatieven tegen maatschappelijke voorwaarden startkapitaal kunnen lenen. Ruimte bieden aan provincies en gemeenten, zoals de Raad voor de financiële verhoudingen bepleit, helpt bewonersinitiatieven niet verder als deze provincies en gemeenten op hun beurt geen (financiële) ruimte bieden aan actieve bewoners.”

Hans Kregting, Huurderbond Ede e.o. en LSA-lid zegt: “Met verbazing het advies Rfv vernomen. Het kan niet zo zijn dat onze Koning oproept tot een participatiemaatschappij zonder ook financiële ondersteuning van landelijke steunnetten op vrijwilligersgebied. Het is een misvatting dat participatie alleen lokale ondersteuning nodig heeft. Juist landelijk georganiseerde netwerken op participatiegebied versterken de vrijwilligers en hun werk.”

Die intensieve samenwerking, die de raad ziet, daar zien veel van onze leden nog weinig van terug. Vaak wordt namelijk vooral samengewerkt met mensen die dezelfde taal spreken als de ambtenaren. Dat kunnen heel goed ook actieve bewoners zijn: hoogopgeleide actieve bewoners. Dat is een groep die je in de aandachtswijken minder vindt. En juist daar heb je de maatschappelijke initiatieven extra hard nodig. Om die te stimuleren zouden nieuwe eenvoudigere financiële mogelijkheden zeer nuttig zijn. Want ook crowdfunding en fondsenwerven zijn takken van sport die bij nog niet bij iedereen van onze achterban helemaal in de vingers zitten.

Veel van de actieve bewonersorganisaties die al jarenlang bestaan, vallen nu in een groot geldloos gat.

En natuurlijk kunnen ook zij die omslag maken, sterker nog: dat willen ze graag. Maar daar horen wel faciliteiten bij, cursussen fondsenwerven bijvoorbeeld. En onafhankelijke ondersteuning.

Joke Bakker, Wijkbelangen Emmerhout, Emmen en voorzitter LSA: “Het rare is dat in dat advies niks wordt gezegd over de transities die gaande zijn. Alsof de hele decentralisatie-opgave niks kost voor ons vrijwilligers.

Dus de hele samenleving gaat op de schop, vrijwillig actieve bewoners moeten meer op zich nemen en op een andere manier werken: maar daar komen geen extra instrumenten bij. Hoogopgeleiden vinden hun weg wel, maar dat gaat niet op voor onze hele achterban: actieve bewoners uit aandachtswijken. Stel geld en mogelijkheden beschikbaar om hen in staat te stellen hun belangrijke rol binnen deze transities op te pakken.”

18

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

Liesbeth Westen, BewonersBedrijf op eigen Houtje, Emmen en LSA-lid: “Wil de minister nu werkelijk stappen maken of kiest hij opnieuw voor het oude vertrouwde, maar o zo gedateerde financiële instrumentarium dat niet goed werkt? De raad trekt hier volgens mij een heel verkeerde conclusie. (Decentrale) overheden en bewoners(initiatieven) werken niet samen. Daarvoor zijn de verschillen domweg te groot. Bewoners willen pionieren en ontwikkelen maar worden in het beste geval gedoogd, en zeker niet gestimuleerd. Dat is ook niet zo verwonderlijk, want de hiërarchisch gestructureerde overheden zijn immers niet ingericht om dit te faciliteren. Zijn we klaar voor de toekomst? Een toekomst van ruimte geven voor participeren, ontwikkelen en creëren? Nee, niet op deze manier.”

Leo Olffers, De Laakse Lente, Den Haag en LSA-lid: “Het is, en dat wil ik onderstrepen, te gek voor woorden dat de overheid roept dat bewoners zelf het heft in handen moet nemen en aan de andere kant enorm bezuinigd en er zo voor zorgt dat bewoners geen zin meer hebben om iets te ondernemen om een leuke samenleving tot stand te brengen.”

Jaap Jonker, Bijlmer Bewonersraad, Amsterdam en LSA-lid: “Als er geen extra gelden komen voor het uitbreiden van bewonersinitiatieven en voor buurtondernemingen, BewonersBedrijven en andere door bewoners te leiden ondernemingen, dan gaat het subsidiegeld dat nu voor wijkbudgetten wordt gebruikt, verdeeld worden. Dan zullen de normale nu buurtgerichte bestedingen in alle wijken meer dan gehalveerd worden.”

Walter Klein Nienhuis, BewonersBedrijf Malburgen, Arnhem en LSA-lid: “Zo zie je maar weer dat men in Den Haag niet weet wat er in het land aan de hand is.

De plaatselijke overheden zitten vast in oud denken.

Subsidiestromen liggen dan ook vast. Dit voorstel zorgt ervoor dat alles bij het oude blijft. Nederland zit in een overgangsfase. Nederland is niet klaar voor bewoners die actief taken ECHT ZELF uitvoeren. Er is nog een lange weg te gaan en daar is een landelijke overheid voor nodig die meer doet dan af en toe een notitie in de lijn gooien. Landelijke overheid pak je verantwoordelijkheid en steun die nieuwe beweging! Daarvoor moeten oude patronen worden doorbroken. Loslaten door mensen van gemeenten en provincies is moeilijk omdat bewoners geld vragen voor initiatieven die steeds vaker een beter en goedkoper alternatief zijn voor wat er is. Daarom is steun vanuit Den Haag heel hard nodig. Of is Den Haag inmiddels ook geschrokken van de ommezwaai die langzaam op gang komt?”

Naar aanleiding van onze reactie op het advies heeft de Raad voor de financiële verhoudingen contact met ons opgenomen. We zullen binnenkort met elkaar in gesprek gaan en natuurlijk lezen jullie daarover in dit blad!

Het LSA selecteert voor jou

Publicaties niet over de schutting gooien

D66 hoor je niet zoveel over participatie, de participatiesamenleving of de doedemocratie. Maar kortgeleden presenteerde de Van Mierlo Stichting het boek Van opgelegde naar oprechte participatie. Het is een pleidooi voor een andere inrichting van de samenleving; één waarin de mens centraal staat. Een samenleving waarbij we minder vaak grijpen naar wetten en protocollen of een prijskaartje aan iets hangen om dingen geregeld te krijgen, en er vaker mensen onderling uit laten komen. Corina Hendriks, auteur van het boek: “Mensen kunnen veel dingen zelf, en ze kunnen het vaak ook nog eens beter organiseren dan de overheid, maar dit kan niet worden bereikt door simpelweg taken ‘over de schutting te gooien’. Het succes van de participatiesamenleving hangt niet af van hoeveel taken mensen van de overheid overnemen, maar van de manier waarop ze dit doen: persoonlijk, op basis van dialoog, vertrouwen en wederkerigheid.” Het lezen waard.

Titel: Van opgelegde naar oprechte participatie, auteur: Corina Hendriks, ISBN: 9789462364981, Prijs: € 18,50

Zoek de verschillen

Je staat op dezelfde plek, maar in een andere tijd. Iedereen kent de vervreemdende sensatie van het kijken naar oude foto’s.

Het verleden is verdwenen, maar nog merkbaar in de details. Een historische gevel, de kerk op de achtergrond, de glooiing van de weg. Het fotografencollectief PS zocht honderd oude foto’s van de stad Leeuwarden en maakte honderd recente foto’s op exact dezelfde plek.

In één oogopslag zie je de veranderingen in beeld. De tram is een bus geworden, een vervuilende fabriek een moderne stadswijk, de handkar een buggy, het station een parkeerplaats. Groeten uit Leeuwarden laat zien wat er verdwenen en verschenen is in de stad. Door de oude en nieuwe foto’s in groot formaat naast elkaar te zetten blijf je gefascineerd kijken naar de veranderingen.

Titel: Groeten uit Leeuwarden, Samenstelling: PS, ISBN: 9491065815, Prijs: € 25,-

Delende pioniers

Het LSA gelooft in kennis delen. Dus juichen we dit boek toe. Wijkondernemers, aangesloten bij Lokale Lente, delen in dit boek hun ervaringen. Er zijn vier thema’s: communities en leiderschap, het belang van vastgoed voor de buurt, activering en werk en ondernemen in de wijk. 24 initiatieven (vooral uit Amsterdam) vertellen hoe ze zijn ontstaan, wie er actief zijn, wat er is bereikt en welke lessen zijn geleerd. De pioniers vertellen onder meer dat het belangrijk is dat bewoners zich eigenaar van het initiatief voelen, dat je moet blijven investeren in de ‘community’ en dat je voor ogen moet houden wat je wilt bereiken. Dat er een beetje professionaltaal gebruikt wordt (‘gekantelde blik’, ‘bestuurlijke dekking’), ach dat vergeven we ze: de info is zeker waardevol voor iedereen die met BewonersBedrijven en soortgelijke initiatieven bezig is!

Titel: Pioniers in de stad: Wijkondernemers delen kennis en praktijk, Samenstelling: Lokale Lente, ISBN: 9789078088905, Prijs: € 19,50

LSA Bewoners Berichten / winter 2014 / nummer 117

19