LSA Bewonersberichten nr 120

Het vakblad voor bewoners

Hoe bewonersinitiatief last heeft van wetgeving en barrières • Hoe is het nu met het eerste BewonersBedrijf?

• Jaaa! De Landelijke Bewonersdag komt eraan!

• Lessen voor beginnend buurthuis

herfst 2015

120

In dit nummer

6

Hoe gaat het met het eerste BewonersBedrijf?

LSA op bezoek in Leeuwarden: ”Ons oorspronkelijke doel is iets aangepast.”

10

COLOFON LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Wij zijn een vereniging van bewonersgroepen.

Ook lid worden? Kijk op: www.lsabewoners.nl/ lid-worden-van-het-lsa Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Pleuni Koopman Marieke Koot Thijs van Mierlo Ties de Ruijter Arthur van Vliet Beeld: Hajo (cartoonist) Mellouki Cadat Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: LibertasPascal Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl

raktische nformatie

t: Landelijke Bewonersdag 2015

Yes! De Landelijke Bewonersdag komt eraan De grootste bewonersbijeenkomst is dit jaar in Almere op 28 november!

#LBD15

Lessen voor een beginnend buurthuis Begin een buurthuis en er komt een wervelstorm aan uitdagingen op je af.

ar: Topsportcentrum Almere

Aanmelden verplicht!

14

nneer: zaterdag 28 november 2015

16

en: gratis voor bewoners, epskrachten vragen we een gift

nmelden via www.landelijkebewonersdag.nl

Daarom buurtrechten!

Wetenschappelijk bewezen: bewonersinitiatieven hebben last van starre wetgeving en onnodige barrières.

vragen of opmerkingen nisatie: Voor over LSA Bewonersberichten Ministerie BZK, mail: van pleuni@lsabewoners.nl En verder... dag: ederlandse Woonbond, Vragen over4 deOpening Neem zonder © onze teksten 9 Sociale wijkteam, natuurlijk mét bewoners over: we delen de info heel graag!

LSA, 030-2317511 M, gemeente Almere, 12 Jij Schrijft info@lsabewoners. nl 13 LSA Nieuws choor 19 Publicaties

2

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

Column van Ties de Ruijter

Digitaal

Geen hokjes Buurtinitiatieven passen niet in bestaande hokjes. Een verzuchting van zowel initiatiefnemers die steun bij elkaar proberen te sprokkelen, als van ambtenaren die binnen bestaande structuren een plekje proberen te vinden voor dit initiatief. Het gaat namelijk niet om vrijwilligerswerk alleen, niet alleen om gratis inzet van actieve bewoners. Het gaat ook niet alleen om sociaal ondernemers die hun eigen inkomsten moeten zien te verwerven.

Geen hokjes. Buurtinitiatieven richten zich niet alleen op de woningbouwcorporatie of alleen op de fysieke leefbaarheid. Actieve bewoners houden zich ook niet alleen bezig met juist het sociaal domein, de informele zorg of welzijnsactiviteiten. Geen hokjes.

Meepraten over technische details en de uitvoering is leuk (voor sommigen), maar niet voldoende. Zelf de handen uit de mouwen steken èn tegelijkertijd invloed hebben op wat er beslist wordt, dat maakt de inzet van bewoners zinvol. Geen hokjes.

Maar zijn buurtinitiatieven dan wel representatief en betrouwbaar? Die vragen stellen is ook weer een poging om bestaande hokjes toe te passen; hokjes waar overigens politiek, ambtenarij en instellingen zelf ook niet meer goed in passen. Want hoe representatief is onze gemeentepolitiek nog? En is een raad van commissarissen van een woningbouwcorporatie een goede afspiegeling van de buurt? Hoe betrouwbaar is de bijna failliete en steeds fuserende welzijnsinstelling? Welke adviezen geven ambtenaren en professionals die helemaal niet uit de buurt, en ook nauwelijks in de buurt komen? Hoe betrouwbaar zijn die instellingen met steeds wisselende contactpersonen, die voornamelijk vanuit boekenkennis handelen?

In plaats van elkaar in hokjes proberen te duwen, kunnen we beter samenwerken om als buurtinitiatief en als instelling te handelen vanuit de daadwerkelijke behoefte in de buurt. Dus: pak op dat ‘Right to Challenge’ en verander gezamenlijk het hokjesdenken. De agenda van de buurt moet centraal komen te staan en zo’n agenda bestaat niet uit hokjes! Daarom hoop ik jullie allemaal te zien op de Landelijke Bewonersdag, zaterdag 28 november in Almere: Onze toekomst, Onze agenda.

Ties de Ruijter Directeur van het LSA

We hebben 3 websites: lsabewoners.nl, bewonersbedrijven.nl en beheerjebuurthuis.nl en die staan nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• In het altijd groeiende dossier Buurtrechten op LSA hebben we een position paper geplaatst: ‘Hou het Lokaal. Het nut van nationale en lokale buurtrechten’. Kijk op: lsabewoners.nl/ meer-over-buurtrechten/dossierbuurtrechten • Hoe stel je statuten, een huishoudelijk reglement of een vacaturetekst voor een bestuurslid op? BewonersBedrijven.nl heeft een aantal voorbeelddocumenten gemaakt en online gezet.

• Ook op Beheerjebuurthuis.nl zijn er weer veel mooie blogs verschenen.

Heb je bijvoorbeeld het stuk ‘Verhuurbeleid en huurtarieven’ al gelezen?

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners

Agenda • 7 november 2015 Amersfoort, Huis van Bartels Ledenvergadering • 19 november 2015 Den Haag, Schilderswijk Leden in gesprek met minister Blok • 28 november Topsportcentrum, Almere Landelijke Bewonersdag: Onze toekomst, Onze agenda • 21 december 2015 - Antwerpen Buurtbegroting en budgetmonitoring bij de zuiderburen Kijk op www.lsabewoners.nl/agenda voor een actueel overzicht van onze bijeenkomsten.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

3

Opening

Oproep Nieuws gezocht

Wij zijn voor dit blad altijd op zoek naar nieuws van en over actieve bewoners.

Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

Ondertussen in…

Leeszaal West

In Rotterdam geniet kleine Jad van de grote hoeveelheid Duplo die Gemmeke gedoneerd heeft!

“Je kunt gemeentegeld voor sport, zorg en onderwijs veel effectiever besteden dan aan leegstaande gebouwen.”

Jan Veuger in BinnenlandsBestuur.nl. Hij is lector Maatschappelijk Vastgoed op de Hanzehogeschool Groningen en adviseur over vastgoedmanagement.

Verzameling Minibiebs!

Je ziet ze steeds meer. Kleine kastjes of grote kasten op straat, voor een huis waar je gratis boeken uit mag pakken en ook weer in mag zetten. Minibieb.nl is een website die deze Minibiebs, openbare ruilboekenkasten, in Nederland in kaart brengt.

En Minibieb wil de groei van het aantal kastjes stimuleren. Want boeken in de kast laten verstoffen is zonde en delen van boeken is ontzettend mooi.

Het idee van Minibiebs is al heel oud. Aan het einde van de negentiende eeuw stonden ze vaak bij vuurtorens. De inspecteurs van de vuurtorens kwamen iedere drie maanden langs om de vuurtoren te controleren. Ze brachten dan ook een pakket boeken mee in een klein kastje. Dit kastje lieten ze achter bij de vuurtorenwachter en zijn gezin. Het oude kastje namen ze weer mee om bij een volgende vuurtoren achter te laten.

Sinds er steeds meer bibliotheken en ook veel lokale boekwinkels hun deuren moeten sluiten, duiken de minibibliotheken overal op. De Minibieb sluit perfect aan bij de beweging van de deeleconomie: mensen delen een auto, koken voor elkaar tegen een kleine vergoeding, lenen gereedschap uit, ruilen planten en dus ook boeken!

De bijbehorende website is in april 2013 opgericht. Inmiddels staan er ontzettend veel Minibiebs op de kaart, ze zijn te koop in de webshop en mensen delen hun verhalen via de Facebookpagina van Minibieb.

Check www.minibieb.nl

5.000 buurten

deden dit jaar mee met de Burendag. Wat 10 jaar geleden begon als een dag waaraan 500 buurten meededen, is uitgegroeid tot een landelijk fenomeen waar bijna 1 miljoen mensen aan meedoen!

4

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

Brazilianen en Oegandezen op bezoek in Emmen.

bouwen met afval Waarschijnlijk zie je plastic afval als… afval. Dat kan anders! In Amsterdam Noord is het project Wasted begonnen. Hier wordt plastic niet verspild.

Je gebruikt het, en daarna gebruik je het nog een keer. Afval wordt waardevol materiaal. Het Amsterdams buurtinitiatief verzamelt en recyclet plastic afval van buurtbewoners om er bouwblokken van te maken. Dit noem je ‘upcycling’.

Wasted is een project van de stichting Cities, die lokale oplossingen voor wereldwijde stedelijke problemen onderzoekt en ontwikkelt. Voor het Wasted-project zoekt de stichting samen met ontwerpers, architecten, bewoners en kunstenaars naar nieuwe mogelijkheden om het plastic afval binnen de stad te recyclen en opnieuw toe te passen.

De initiatiefnemers verzamelen via verschillende inleverpunten plastic afval van bewoners in Amsterdam-Noord.

Vervolgens versmelten ze het plastic tot bouwblokken voor het maken van onder andere podia en straatmeubilair.

Voor het inleveren van plastic krijgen buurtbewoners munten die ze kunnen inwisselen voor producten en acties bij lokale winkels. Er staan nog niet veel inleverpunten op de site, maar dat gaat vast groeien!

Word ook een Wasted-buurt of word vrienden met Wasted: www.wastedlab.nl

Internationnaieaulws Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. In deze rubriek kijken we over de grenzen!

Kampala, Brasilia... Emmerhout Ja, het staat er echt. Wat heeft deze Emmense wijk gemeen met de hoofdsteden van Oeganda en Brazilië?

Nou, dat er in deze steden wordt geëxperimenteerd met budgetmonitoring. In Emmerhout is sinds vorig jaar een werkgroep bezig met het concept van budgetmonitoring. Budgetmonitoring is een tool waardoor burgers, bewonersgroepen en andere organisaties zicht krijgen op de begroting en besteding van geld in hun gemeente.

Voor Emmerhout: waar gaat het geld voor informele zorg naar toe? En vinden we dat de goede prioriteiten worden gesteld? Bewoners in deze Emmense wijk zijn hierover regelmatig in overleg met hun gemeente.

Tirolerfest en Op Eigen Houtje In het kader van een internationale uitwisseling georganiseerd binnen het E-motive-programma Deepening Democracy bezochten verschillende wereldburgers de wijk en de werkgroep. Vanuit onder andere Spanje, Brazilië en Oeganda was veel belangstelling voor de geleerde lessen in Nederland. Ze wandelden door de wijk, luisterden naar presentaties, spraken veel betrokken bewoners en professionals en bezochten het BewonersBedrijf Op Eigen Houtje. Het Tirolerfest in het winkelcentrum werd aangegrepen om de wijk nog beter te informeren over de nieuwe plannen. Tot groot vermaak van de internationale gasten!

Is dat iets voor mij?

Binnen het programma dat Thematic Budget heet, is al veel (Engelstalige) kennis verzameld. Kijk eens op www.emotiveprogram.org/projects/budget-monitoring.

Ook wordt gewerkt aan een handleiding, die binnenkort verschijnt. Het LSA organiseert aan het einde van het jaar een bijeenkomst over dit onderwerp, Die wordt gehouden in Antwerpen op 21 december, kijk op onze website onder Bijeenkomsten 2015

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

5

Reportage

Hoe is het met het eerste BewonersBedrijf?

‘Wij blijven!’ De wijk Heechterp-Schieringen in Leeuwarden is volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau al jarenlang de armste wijk van Nederland.

Bewoners namen in 2012 het heft in eigen handen en startten het eerste BewonersBedrijf van Nederland. Vele successen en strubbelingen later draait BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen op volle toeren.

6

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

V

Voor de vrijwilligers van BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen (BBHS) is er taart. Sinds de start van het BewonersBedrijf in 2012 verzorgen ze het groenonderhoud van drie pleinen. In juni 2015 breidde de gemeente deze opdracht uit naar acht pleinen in Heechterp én het groen in Schieringen.

In september was de eerste evaluatie en de gemeente is tevreden.

BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen (BBHS) heeft een aantal strubbelingen gehad voordat ze kwamen waar ze nu zijn. Het startkapitaal van het LSA raakte op, maar er was geen dekkend plan voor daarna: hoe gaan we zelf geld verdienen?

Bestuurslid Harold Hesselink legt uit waar het mis ging. “Het werd duidelijk dat de zakelijk leider en de voorzitter alle macht hadden. Zij bepaalden de richting en diensten van het BewonersBedrijf zonder overleg met het bestuur. Er bleek in de statuten te staan dat de zakelijk leider en voorzitter uitgaven tot €2000,- zonder overleg konden doen.

Dit leidde tot frustratie binnen het bestuur.”

Deze frustratie liep hoog op. Het bestuur wilde meer zeggenschap en zegde de samenwerking met de voorzitter en de zakelijk leider op. Harold benadrukt dat het bestuur niet in dezelfde valkuil wilde trappen als andere initiatieven. “We zien dat vaker in dit soort wijken. Initiatieven waar veel geld in gepompt wordt, die een jaar prima draaien maar die instorten zodra het geld op is. Dat willen wij voorkomen. We laten de wijk en partners zien wat we doen zodat ze ons serieus nemen.”

Herstart BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen maakte in december 2014 een herstart. De voorzitter en de zakelijk leider zijn uit beeld. Wat overblijft, is een driekoppig bestuur met een gezamenlijk belang: de bewoners. Harold: “Dat is het moment waarop ik gevraagd ben om het bestuur te steunen. Uiteindelijk vond ik het zo leuk dat ik me overal tegenaan bemoeide en ben gebleven.”

Het doel van BBHS is de armoedestress in de wijk verminderen door zoveel mogelijk bewoners vrijwillig aan het werk te krijgen en hen daarvoor een vrijwilligersvergoeding uit te keren. “Het oorspronkelijke doel was een opstap bieden naar betaald werk en op termijn zelf betaalde functies genereren. Dat is nu iets aangepast. We willen de mensen op dit moment helpen. We geven liever vijftig wijkbewoners een vrijwilligersvergoeding dan twee een baan.”

Met dit doel voor ogen heeft het bestuur de dagelijkse leiding over het BewonersBedrijf. Er is geen zakelijk leider en dat hoeft ook niet. “Ik denk dat het zo goed gaat omdat we een heel platte organisatie zijn. Bovendien zijn de bestuursleden stuk voor stuk pitbulls. En we pakken zelf ook de schoffel als het moet!”, voegt Harold er lachend aan toe.

Het bestuur is verantwoordelijk voor contracten, opdrachten en betalingen. Vrijwilligers hoeven moeilijke vragen over de kosten van diensten niet te beantwoorden en verwijzen naar het kantoor.

“Als iemand echt geen geld heeft, kunnen we een dienst gratis verlenen. Dan vinden we wel een potje bij een ander project.” Harold merkt dat er weerstand is tegen deze aanpak. “De meest gehoorde kritiek is ‘straks zegt iedereen dat hij geen geld heeft’. Volgens ons is dat te veel gebaseerd op angst. Er zullen zeker mensen zijn die hier misbruik van maken, maar daar mogen de armste wijkbewoners niet de dupe van worden. Datzelfde angstdenken zie je ook bij de gemeente. Als ze ‘ja’ zeggen tegen onze plannen, zijn ze bang dat ze tegen iedereen ‘ja’ moeten zeggen.”

“We geven liever vijftig wijkbewoners een vrijwilligersvergoeding dan twee een baan”” Een belangrijke opdracht van de gemeente aan BBHS is het groenonderhoud in de wijk. Dit draait helemaal op coördinator Sjoerd en de vrijwilligers. De pleinen zijn strak gemaaid, vrij van zwerfafval en de struiken staan in bloei. “Sjoerd en zijn team hebben zich verdiept in de manier waarop deze struiken het best gesnoeid kunnen worden. De gemeente snoeide deze struiken voorheen gewoon kniehoog.” BBHS breidt deze tak uit met groenonderhoud voor particulieren. Wijkbewoners kunnen het BewonersBedrijf inhuren voor hun eigen tuin. Harold: “De klant betaalt € 7,50 per uur per vrijwilliger. Daarvan is een deel vrijwilligersvergoeding en een deel winst om de onkosten van BBHS te betalen. Maar de belangrijkste winst is dat de vrijwilligers dit zo leuk vinden om te doen.”

Voor de woningcorporatie maakt BBHS de portieken van een aantal flats in de wijk schoon. Ook halen de vrijwilligers het vuilnis voor de flat weg.

Dit zwerfvuil is in de hele wijk een groot probleem dat BBHS graag wil aanpakken. “Maar dat mag niet,” legt Harold uit. Zwerfvuil is namelijk een taak van de gemeenteafdeling Handhaving. BBHS wil ook met vrijwilligers door de wijk rijden om papier, ijzer en blik uit het zwerfafval te halen en dit te verkopen en te recyclen. Helaas mag dit

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

7

Kinderen verdienen zakgeld door vuil te prikken.

“Mensen in de bijstand die vrijwilligerswerk willen doen, krijgen van ons een contract en dat moet naar de sociale dienst ter goedkeuring. Daar lag het altijd weken op een bureau voordat er antwoord komt. En al die tijd wist de vrijwilliger niet of hij mocht werken. Een tijdje terug belt ineens een invalambtenaar naar ons omdat ze graag wil komen kijken wat we doen. Zij is enthousiast en snapt niet waarom een aanvraag zo lang moet duren. Deze ambtenaar zit zelf elke week bij het sociale wijkteam, dus nu kunnen de vrijwilligers daar langs met hun contract. Zij beoordeelt het contract dan meteen en alles is in een paar dagen rond.”

ook niet, omdat het een taak is van de plaatselijke afvalverwerker.

Opleiden en ondernemen BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen heeft vijftig vrijwilligers ‘in dienst’, ook is er een aantal stagiaires. Bij het BewonersBedrijf krijgen de (meeste) vrijwilligers die 20 uur per maand werken de maximaal toegestane vrijwilligersvergoeding.

Omdat de vrijwilligers ook inkomsten binnenhalen, houdt BBHS voldoende geld over om hun vrijwilligers ook een opleiding te bieden. Vrijwilligers kiezen bijvoorbeeld voor het halen van een bosmaaiercertificaat, waardoor ze meer kans maken op een betaalde baan in het groen.

Ook ondersteunt BBHS wijkbewoners met een eigen onderneming. In de keuken van het BewonersBedrijf krijgen twee jongens de kans een Antilliaans afhaalrestaurant te starten. De (latere) winst komt direct ten goede aan het BewonersBedrijf. Zo betalen de jongens de ondersteuning en het gebruik van de keuken terug. Net als elke onderneming kost het afhaalrestaurant in de aanloop geld. Maar het brengt wel een doelgroep naar het BewonersBedrijf waar eerder weinig contact mee was.

Het bestuur van BBHS is op zoek naar de juiste kanalen in hun wijk. Waar en bij wie moet je zijn om iets voor elkaar te krijgen? Harold beschrijft:

Nr 1 BewonersBedrijven zijn ondernemingen in handen van bewoners om hun wijk fysiek, sociaal en economisch te verbeteren.

Het LSA is in 2012 begonnen met het experimentele project BewonersBedrijven. BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen is als eerste gestart in Nederland. Sindsdien komen er steeds meer BewonersBedrijven van de grond.

Meer informatie: www.bewonersbedrijven.nl

8

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

De impact van het schoonmaken en het groenonderhoud is duidelijk te zien. De portieken zijn netjes en de pleinen liggen er mooi bij. Regelmatig loopt de buurtpreventie door de wijk. Zij maken een praatje met wijkbewoners en spreken hen waar nodig aan op hun gedrag. Er zijn bijvoorbeeld plekken die bekend staan om de overlast van hangjongeren. Daar patrouilleert de buurtpreventie extra en neemt de overlast af. Daarnaast zijn er talloze kleinere maar net zo belangrijke voorbeelden van impact in de wijk. Van het zakgeldproject waar kinderen vuilprikken in de wijk van tot het BBHSvolleybalteam met bewoners van de wijk.

“Veel mensen, maar ook de gemeente heeft last van angstdenken” Nu en straks Sinds de start is er veel veranderd in BBHS. Volgens Harold is de grootste verandering “vertrouwen in het bestuur. We zeggen niet meer zomaar ‘ja’ op alle opdrachten waar geld tegenover staat. Het eerste aanbod van de gemeente voor het groenonderhoud was te laag. Dan zouden we geen geld overhouden.

We denken nu zakelijker na voordat we een beslissing nemen.”

Dit heeft er onder andere aan bijgedragen dat de gemeente het BewonersBedrijf als een serieuze partij ziet. Harold heeft verschillende ambtenaren de projecten van BBHS laten zien. “De gemeente weet wat we doen en daardoor komt er steeds meer samenwerking.” Het bestuur wil nog veel meer samenwerking in de wijk, met scholen, het wijkcentrum en alle andere bij de buurt betrokken organisaties en partijen. De eerste gesprekken daarvoor zijn gevoerd, nu wil BBHS vooral aan de slag. Dat is belangrijk zegt Harold. “Niet alleen praten, maar laten zien wat je doet.”

Zorg

Bewoners kennen hun buurt en moeten een rol krijgen in sociale wijkteams.

Nu wordt er nog te weinig samengewerkt. Maar welke rol? Op 3 oktober spraken bewoners en beroepskrachten over samenwerken, bewoners als opdrachtgever en het sociaal wijkteam als breekijzer voor de overgeorganiseerde wereld. De dag in soundbites:

Sociale wijkteams, natuurlijk mĂŠt bewoners Bewoners roepen professionals in wanneer zij nodig zijn, niet andersom.

De bereidheid om samen te werken is groot, maar hoe werkt het goed samen?

Waarom is mij en mijn medebewoners niks gevraagd bij de oprichting van het wijkteam?

Bepaalt het sociale wijkteam de agenda van de bewoners of andersom?

Wat is de rol van bewoners? Meedenken, meewerken, meebeslissen, medebepalen?

Aansturing van het sociale wijkteam door bewoners: dit sociale wijkteam moet er niet aan denken.

Bewoners: begin klein, zoek partners, laat zien wat je kan, claim dan je rol en blijf dromen.

Sociale wijkteams kunnen breekijzer zijn om te breken met oude situatie van mitsen, maren en wetgeving.

Zie het sociale wijkteam als een partner tegen de overgeorganiseerde wereld.

Sociale wijkteam en bewoners moeten gelijkwaardige partners zijn.

Kijk naar wat er is in de wijk en probeer dat te verbinden (ABCD).

Het verschil professional en vrijwilliger wordt fluĂŻde.

Tip: organiseer een wekelijkse netwerklunch voor de informele en formele zorgpartners.

Lees meer over de samenwerking tussen sociale wijkteams en actieve bewoners op: www.lsabewoners.nl/bijeenkomsten/sociale-wijkteams-natuurlijk-met-bewoners/ LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

9

28 november Landelijke Bewonersdag Onze toekomst, Onze agenda

Tijd voor de Landelijke Bewonersdag! Een burgertop met een ijzersterk programma. We komen samen om te leren, te netwerken maar bovenal om onze stem te laten horen. Honderden actieve bewoners werken ter plekke aan de BewonersAgenda. Hierin staat wat wij willen en niet (meer) willen in onze steden en dorpen! Aan het eind van de dag presenteren we onze standpunten aan vertegenwoordigers uit gemeenteland, maatschappelijk middenveld en politiek (minister Plasterk is er ook) en natuurlijk aan elkaar. De organisatie is in handen van het LSA, een landelijke club van en voor actieve bewoners.

Zin in verrassende ontmoetingen, serieuze spelletjes, bewonersdeals, debat en theater? Zin om jouw stem tot aan Europa te laten doordreunen?

28-11, Topsportcentrum Almere, Landelijke Bewonersdag!

De BewonersAgenda kunt nu al input leveren De hele dag (en al weken ervoor, je ersAgenda) wordt via LSA@LSAbewoners.nl of #Bewon briefjes, verslagen de redactie bestookt met mails, tweets, ten in de redactiekamer en Facebook-posts. Na een dag zwe onersAgenda waarin komt de hoofdredacteur met de Bew enleving vragen. Wat staat wat wij met zijn allen van de sam hun grandioze hebben actieve bewoners nodig om plezier en minder r mee vrijwilligerswerk beter en met ben we nodig om tegenwerking uit te voeren? Wat heb lokale democratie te samen nieuwe en sterkere vormen van rsAgenda! organiseren? Het staat in deze Bewone ium aan We presenteren de agenda op het pod d, maatschappelijk vertegenwoordigers uit gemeentelan aan actieve middenveld, politiek en natuurlijk ook da en daarmee de gen rsA one bewoners. Zij krijgen de Bew e burgertop is niet Dez opdracht om de agenda uit te dragen. en raad, wij initiĂŤren vrijblijvend. Wij geven hier niet alle , organisaties en een betere samenwerking met politiek de regie! Het is onze corporaties en bedrijven. Wij nemen agenda, het is onze toekomst.

10

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

nodig betrokken ambtenaren en wethouders uit # Lekkerleerzaam

Programma 10:15 Deuren open van Topsportcentrum Almere.

12:15 Lunch en aftrap van de crowdsource BewonersAgenda, de redactiekamer is open.

11:00 Jonge Almeerders openen de dag, zetten de toon en laten 13:15 Start van 4 onderdelen. ons weten waar Almere voor staat. Verder onder meer muziek 15:15 Presentatie en sterke woorden van Fatima BewonersAgenda door Elatik. eindredactie.

Niet vergeten: van te voren aangeven welk onderdeel je kiest via: www.landelijkebewonersdag.n l

scoren

Crowdsource voor BewonersAgenda: Wat hebben actieve bewoners nodig?

LSA@LSAbewoners.nl

deel al e sociale s op media

uit deze 4 onderdelen kiezen!!!

Bewonersuniversiteit

Help mee de zaal stampend vol te krijgen

2015

Perfect voor praters en netwerkers

Wees leraar en leerling tegelijk aan de thematische tafels van de bewonersuniversiteit. Van praktische tips tot strategische adviezen: deel en haal. Niet alleen halleluja-ve rhalen, want ook van geflopte projecten kun je leren. Tafels op them a’s: Wonen en zorg, Sport, Groen en voedsel, Energie opwekking, Maatschappelijk vastgoed, Vluchtelingen, Duurzaamheid, Uit in je eigen wijk, Wijkeconomie, Sociale wijkteams. Alles wordt natuurlijk vastgelegd en één op één doorgegeven aan de redactie van de BewonersAgenda.

Knallende kennis Voor kenniszoekers en avonturiers In dit onderdeel is veel te halen. Via informatieve sessies, uitdagende workshops en interactieve spel len krijg je informatie en inspiratie. Leer bijvoorbeeld over Urb an Hacking, of doe mee met een rollenspel over vrijwilligerswerk en rechten, maak prestatieafspraken met de Woonbond of learn abo ut money van fondsen. Er is hier bizar veel mogelijk. Tijdens deze sessies is er voldoende ruimte om je eigen situatie voor te legg en. Wil je weten wat er precies te doen is? Op onze website www.landelijkebewonersdag.nl komen alle verschillende sess ies, workshops en spellen te staan.

BewonersDeals Zeer geschikt voor pioniers en onderhandelaars Omdat we nog verder willen gaan dan een BewonersAgenda maken, gaan we ook deals sluiten tuss en bewoners. Coalities smeden tussen mensen uit verschillend e steden! Van te voren kiezen we een aantal thema’s. Actieve bewoners bereiden op zo’n thema een voorstel voor. Bijvoorbeeld een voorstel om een gemeente te inspireren om maatschapp elijk vastgoed in handen te geven van bewoners. Dat groepje heef t bewoners uit andere steden nodig om sterker te staan. Als je tege n je gemeente kunt zeggen: ‘dat doen ze in Zwolle ook zo!’ kan dat helpen. Tijdens dit onderdeel worden dealtjes gesloten en bewonerscoalities gesmeed.

For real!

Ideaal voor Verrassende ontmoetingen betrokken nieuwsgierige bewoners De kennis ligt

op straat. Actieve bewoners rapen het op en geven het graag door. Ook in de straten van Almere spannen actieve bewoners zich elke dag in om hun buu rt leuker en sterker te maken. Wij stappen in de bus en zoek en deze actieve Almeerders op. Wat hebben ze nodig? Welke barr ières zijn er hier? Wij ondervragen ze. Alles wat we leren gaat natuurlijk naar de redactie van de BewonersAgenda!

Praktische informatie

#LBD15

Wat: Landelijke Bewonersdag 2015 Waar: Topsportcentrum Almere

Aanmelden verplicht!

Wanneer: zaterdag 28 november 2015 Kosten: gratis voor bewoners, beroepskrachten vragen we een gift

Aanmelden via www.landelijkebewonersdag.nl Organisatie: LSA, Ministerie van BZK, de Nederlandse Woonbond, KNHM, gemeente Almere, De Schoor

Vragen over de dag: LSA, 030-2317511 info@lsabewoners.nl

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

11

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft...

Zweet, inzet en energie in Venray

Ingezonden bericht door Petra van Duynhoven in Na ruim 10 jaar is het multifunctioneel centrum (MFC) in Brukske trum, (wijkcen partijen Alle d. geopen k Venray op 2 oktober feestelij aanbasisschool, GGD, sporthal) die er in gehuisvest zijn hebben hun prachtig een hadden hool basissc de van n deel geleverd. De kindere f lied gemaakt, waarmee de naam van hun school (Krokodaris) definitie de met zich eerde present ng oprichti in werd. Het sociale wijkteam wijksoep. In de heldere soep zitten vele ingrediënten (de aangesloten organisaties) en veel water (de wijk met zijn bewoners). Het geheel t maakt een heerlijk gerecht. In dit geval was de verse soep gemaak eeld rondged meer onder werd Ze wijk. de door een bewoonster uit door het wijkplatform, dat de coördinatie en regie van het wijkteam op zich zal gaan nemen.

Door de burgemeester, Hans Gilissen, werden twee vrijwilligers van het eerste uur in het traject naar het MFC geëerd met de gemeen , LSA-lid eigen ons Beks, Wim zijn Dit telijke waarderingspenning.

De en Brukske-wijkplatformlid Miep Albers. Zij waren totaal verrast.

Hun d. verdien tranen en zweet bloed, met erepenning hebben ze onuitputtelijke inzet en energie, doorgaan tot aan het resultaat, heeft een hen altijd gesierd. Prachtige vrijwilligers, waaraan de wereld zich voorbeeld kan stellen.

Hip en Happy in Delfzijl

Binnengekomen via Facebook Hip & Happy in de Waterstraat alles geopend. Hip & Happy verkoopt me war van iel, text van op het gebied s, eau ycad bab sjaals tot vrolijke ilallemaal handgemaakt door vrijw el wink de t bied st ligers. Daarnaa k te ook de mogelijkheid om een plan kmaa dge han n eige huren en daarop py Hap & Hip n. ope te spullen te verk rsis een initiatief vanuit het Bewone en met e welk rd, Noo bedrijf Delfzijl er voor bewoners werkt aan een leuk en beter Delfzijl.

12

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

Langste eettafel van Nederland

Ingezonden bericht Tijdens de Week tegen Eenzaamheid werd overal in Nederland aan lange tafels gegeten en zo werd ‘De Langste Eettafel van Nederland’ gevormd.

Een mooi concept van Resto VanHarte!

LSA Nieuws

Pitchen voor impact

De deelnemers aan ‘Pitchen voor impact in je wijk’ zijn bekend. Dit pitchtraject van LSA en Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) biedt een mooie kans op persoonlijke coaching en startkapitaal voor beginnende BewonersBedrijven. Negen bewonersgroepen uit het hele land gaan de uitdaging aan en schrijven een ondernemingsplan. Vijf van hen zullen dit plan op 12 november pitchen voor LSA, KNHM en andere partners. Zij maken kans op startkapitaal en geven hun BewonersBedrijf zo een kickstart.

Nieuwsgierig naar de pitchers? Kijk op: www.bewonersbedrijven.nl/even-voorstellen-de-pitchers

De gedroomde stad van de toekomst

Ook lid worden van het LSA? Sluit je aan! Samen staan we sterk! www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/

De knelpunten van de doe-democratie Verschillende Tweede Kamerleden brachten samen met actieve vrijwilligers en LSA-leden een werkbezoek aan bewonersprojecten in Hengelo en Enschede. Samen bespraken ze waar de knelpunten liggen voor bewonersinitiatief.

Uit de gesprekken tussen de initiatiefnemers en de Kamerleden kwamen vier duidelijke knelpunten naar voren: • Het verkrijgen van toegang tot maatschappelijk vastgoed.

• De houding van ambtenaren ten opzichte van het initiatief.

• Toegang tot een bescheiden start- of doorgroeikapitaal.

• Het inzetten van vrijwilligers in het bestand van het UWV.

De deelnemers aan de bijeenkomst ‘Urbania’ maakten op 4 september een reis van de toekomst naar het nu om samen te komen tot onze gedroomde stad.

Samen zochten we naar manieren om de steden van de toekomst sterk en leuk te maken of te houden. Dagvoorzitter Hilde Feenstra spoorde de deelnemers aan vooral out of the box te denken. “Wees niet realistisch want we hebben geen idee wat er over 30 jaar realistisch is.”

We kwamen tot mooie gedachten, halve ideeën en ook tot concrete plannen. Met passie, ideeën, doorzettingsvermogen en een sterk netwerk kunnen wij de toekomst voor steden mooi maken! Alle ideeën, plannen en visioenen komen terecht bij de redactie van de BewonersAgenda. De agenda die we samen door te crowdsourcen aan het maken zijn, en die op de Landelijke Bewonersdag op 28-11 afgemaakt en gepresenteerd wordt.

Meer over Urbania: www.lsabewoners.nl/ bijeenkomsten/urbania-gedroomdestad-van-de-toekomst

Kamerlid Linda Voortman: “Het wordt tijd dat de Kamer zich in dit soort initiatieven verdiept. Het lijkt me een goed idee als deze initiatiefnemers ook naar Den Haag komen om andere politici te overtuigen. Hoog tijd dat de doe-democratie meer steun krijgt van de landelijke politiek!”

Groepsbeschikking ANBI

Goed nieuws voor BewonersBedrijven! LSA is door de Belastingdienst aangesteld als groepshoofd en kan aangesloten BewonersBedrijven de ANBI-status toekennen. Een status voor instellingen die geen winstoogmerk hebben en op een of andere wijze bijdragen aan het Algemeen Nut. Dit heeft een aantal belastingvoordelen bij schenkingen, giften en de energiebelasting.

Meer informatie op www.bewonersbedrijven.nl/ groeps-anbi-voor-bewonersbedrijven/

Ook dit jaar was er een sterke en zonnige LSA Zomerschool!

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

13

Beheer je buurthuis

Begin een buurthuis en er komt een wervelstorm aan uitdagingen op je af. Er moet een rechtsvorm gekozen worden, je hebt een verdienmodel nodig om de kosten te dekken, en: hoe krijg je buurtbewoners over de vloer? Aan de vooravond van de opening organiseerde wijkcentrum De Nieuwe Gaffel in Rotterdam een brainstorm om antwoord te krijgen op zulke vragen; het LSA deed mee.

Lessen voor een beginnend buurthuis Ruimte is er genoeg, in het gebouw achter de Westkruiskade in Rotterdam. Een interim-bestuur van bewoners met uiteenlopende professionele achtergronden (een jurist, een onderneemster, een directeur politie) krijgt er de mogelijkheid om een nieuw thuis voor de buurt te starten. Zelfstandig, en voorlopig met een huur van nul euro. Dus moeten er snel spijkers met koppen geslagen worden over de visie, structuur en financiële huishouding van het initiatief, toch?

Nee. Aan tafel zitten twaalf denkers vanuit de buurt, gemeente, het tijdelijke bestuur, welzijnsorganisatie, andere initiatieven en het LSA. De groep wordt direct op scherp gezet, met vijf vragen die het bestuur zichzelf moet stellen vóór het überhaupt verder mag denken: • Waarom willen jullie het zelf doen? Wat is je motivatie om zelf de handen uit de mouwen te steken?

• Wie wil je zijn?

• Waarom doe jij als initiatiefnemer het?

• Voor wie doe je het?

• Volgend uit bovenstaande: welke waarde voegt De Nieuwe Gaffel toe?

Antwoorden op bovenstaande vragen vormen de basis voor de visie waarop iedere vervolgvraag benaderd wordt: het activiteitenprogramma, het verdienmodel en de gekozen rechtsvorm. Met die drie onderwerpen gaan we aan de slag in drie losse groepjes. Een korte samenvatting.

14

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

Les 1: De ultieme rechtsvorm Bestaat er een ultieme rechtsvorm voor het buurthuis? Nee, iedere vorm heeft zijn voor- en nadelen.

Een stichting is slagvaardig maar in principe ondemocratisch, de coöperatie is een mooi model om meerwaarde te creëren voor gebruikers, maar wel een complexe organisatievorm. En een vereniging is geschikt voor een groep mensen met één doel, één stip op de horizon; bijvoorbeeld een wijkvereniging die onderdak zoekt voor hun activiteiten, maar geen behoefte heeft aan het beheer van een wijkhuis.

Maar beslissen over een rechtsvorm is helemaal niet belangrijk. Veel aspirant-buurthuizen voelen tijdsdruk en urgentie voor een beslissing die juist tijd nodig heeft. Het advies: zoek naar een slapende of bevriende stichting (denk welzijnsorganisatie of gemeente) om daar bijvoorbeeld tijdelijk geld onder te brengen.

En wees ongehoorzaam! Zet druk op andere partijen door gewoonweg te beginnen zonder rechtsvorm.

We leren nog een belangrijke les: een oprichtingsbestuur is geen definitief bestuur. Op de lange termijn loont het bijvoorbeeld om op de achtergrond te treden en coördinatoren aan te stellen voor praktische beslissingen en beheer. Of om echt een bestuur vanuit de wijk te zoeken. Na de brainstorm ligt er één conclusie dus voor de hand voor De Nieuwe Gaffel: het oprichtingsbestuur laat zich na het eerste pionierswerk vervangen. Niet met een harde knip, maar via een geleidelijke instroomfase.

bijvoorbeeld gratis koffie en verhuur om niet aanbieden aan kleine huurders, dus het is belangrijk jezelf niet uit te markt te prijzen. Er heerst er een duidelijk ‘trots op onze buurt’ gevoel in onder bewoners en ondernemers in de wijk Het oude Westen. Daar moet De Nieuwe Gaffel van profiteren. Maar hoe?

Les 3: Activiteiten voor de buurt “De Nieuwe Gaffel moet in ieder geval geen vrouwenhuis worden”, concludeert het brainstormgroepje dat zich buigt over het activiteitenprogramma. Er wordt in de buurt veel georganiseerd voor vrouwen, terwijl het ontbreekt aan aandacht voor jongeren. Verschillende ideeën komen op tafel, zoals het door jongeren laten onderhouden van een Facebook-pagina voor de wijk en met ze op pad gaan naar voorzieningen, clubs (denk voetbalclub Sparta) en musea in de buurt.

Maar wil het bestuur van De Nieuwe Gaffel zelf überhaupt activiteiten organiseren? Als bestuur heb je de keuze om een activiteitenclub te worden of meer een faciliterende en stimulerende rol in te nemen, waar de verantwoordelijkheid om activiteiten te organiseren bij andere partijen komt te liggen. Als in: ‘hier is de ruimte, organiseer het zelf maar’. Een gezellige buurtgemeenschap kan een doel zijn, maar misschien is het haalbaarder om eerst verschillende groepen binnen te krijgen – dat is al een hele uitdaging. Later knoop je de touwtjes tussen die verschillende groepen wel aan elkaar.

Les 2: Een dekkende exploitatie De Nieuwe Gaffel wil geen verhuurhuis worden, stelt het direct, maar wie een dekkende exploitatie wil hebben ontkomt er niet aan. Hoewel De Nieuwe Gaffel in eerste instantie geen huur hoeft te betalen, kan dat met een wisseling van de wacht bij de lokale overheid zomaar anders uitpakken. Toch blijven we even in de gemeentelijke sferen. “De wethouder wil 42 zogeheten Huizen van de Wijk in Rotterdam, dan moeten ze ook maar betalen!”, wordt geroepen.

Les 4: Lef hebben “Wat nodig is, is lef”, concluderen de brainstormende deelnemers. Lef om naar fondsen te stappen met een duidelijk verhaal, lef om de eigen waarde in te schatten en deze assertief uit te dragen, lef om partijen in de omgeving aan te spreken, lef om te beginnen. En lef om gewoon tegen de wethouder te zeggen dat niet hij, maar een van de bewoners het lintje mag doorknippen bij de opening van De Nieuwe Gaffel. Om maar aan te geven: dit buurthuis is van en voor de buurt!

De antwoorden zijn er nog niet voor De Nieuwe Gaffel, Gemeentes stappen echter af van exploitatiesubsidies, maar daar is een brainstorm ook niet voor. De Rotzoals het LSA al merkte tijdens de zelfbeheer-quickscan terdammers gingen de avond in met een uitgestippelde die we hielden onder grote Nederlandse gemeentes. route in hun hoofd, maar merken dat het soms slimmer Overheden kiezen meer en meer voor programmasubis om een eigen weg in te slaan. Die rechtsvorm komt sidies. De toegevoegde waarde van De Nieuwe Gaffel bijvoorbeeld later wel. De Nieuwe Gaffel weet in ieder zit op alle portefeuilles, klinkt het: “Je neemt publieke geval dat het niet alles zelf hoeft te doen; behalve deze taken op je, dan heb je ook recht op publiek geld.” Het is daarom zaak voor het buurthuizen om te zien waar de brainstorm ging het Rotterdamse initiatief al langs in Tilburg bij Beheer je buurthuis-pionier In De Boomtak kansen liggen en daarop in te springen. om inspiratie op te doen. Af durven stappen op anderen, ook dat is lef.

“Je neemt publieke taken op je, dan heb je ook recht op publiek geld.”

Maar dat is van latere zorg. In de beginfase is het belangrijk om deals te maken met partijen in de buurt.

Bijvoorbeeld voor commerciële verhuur, om gauw een stabiele geldstroom op te bouwen. Er is veel concurrentie in de buurt van gesubsidieerde partijen die

Meer weten over rechtsvormen, exploitatie en programmering? Kijk dan op onze projectwebsite Beheerjebuurthuis.nl

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

15

Buurtrechten

Daarom buurtrechten!

‘Gemeenten zijn nog niet klaar voor omgang met de bewonersorganisatie van onderop’, concludeert de Technische Universiteit Delft. Zij hebben drie jaar lang onderzoek gedaan naar het LSA experiment BewonersBedrijven. LSA onderschrijft deze conclusie.

En niet alleen BewonersBedrijven, veel bewonersinitiatieven hebben last van starre wetgeving en onnodige barrières.

16

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

U

it het onderzoek ‘Kennisontwikkeling Experiment BewonersBedrijven’ blijkt dat er best veel fout gaat bij gemeentes wanneer het aankomt op de samenwerking met maatschappelijke initiatieven van onderop. “Gemeentelijke afdelingen werken langs elkaar heen of hebben andere belangen. De ene zegt: ‘leuk dat dat leegstaande pand eindelijk vol komt’.

En dan blijkt de vastgoedafdeling van de gemeente het gebouw voor een marktprijs te willen verkopen.

Of de gemeente werkt in eerste instantie enthousiast mee, maar geeft vervolgens geen vergunning af. Dat zorgt voor heel veel frustratie. Deze vrijwilligers voelen zich tegengewerkt. Ook ambtenaren die wel mee willen in deze nieuwe trend zijn vaak gefrustreerd”, zegt Dr. Reinout Kleinhans in het weekblad van de Technische Universiteit Delft.

De onderzoeker legt uit hoe hij het vindt dat er aan de ene kant veel nadruk ligt op meedoen in de participatiesamenleving en er aan de andere kant zoveel moeilijkheden zijn om daadwerkelijk dingen van onderop te organiseren: “Het is ironisch en een beetje treurig. De regering draagt de participatiesamenleving heel nadrukkelijk uit. En BewonersBedrijven springen er dan ook op in als voorzieningen als buurthuizen wegvallen. Ze nemen soms voormalige overheidstaken over. Maar ze kleuren buiten de lijntjes. Daar lopen ze tegenaan. Natuurlijk zijn er individuele ambtenaren die inzien dat ze anders moeten gaan opereren. Maar voor de meesten is het lastig. Kort door de bocht waren zij gewend om een subsidieaanvraag te krijgen, die toe te kennen, af te vinken en langs de gemeenteraad te sturen. Nu moet de gemeente overleggen en reageren, zonder direct af te vinken resultaat of enige garantie daarop.”

Minder last van gemeenten Het LSA is de initiatiefnemer van het experiment BewonersBedrijven, de vereniging helpt bewonersgroepen bij het opzetten van collectieve ondernemingen van en voor bewoners die wijken beter, leuker en veiliger maken. Wij zien dat deze vergaande bewonersinitiatieven, maar ook kleinere maatschappelijke initiatieven van onderop last hebben van een tekort aan ruimte, mogelijkheden en zeggenschap. “De resultaten van dit rapport maken iets duidelijk wat wij al een tijd zien: BewonersBedrijven en andere maatschappelijke initiatieven hebben Buurtrechten nodig”, zegt Ties de Ruijter, directeur van het LSA. Met Buurtrechten zouden bewonersgroepen minder last te hebben van de hobbels en barrières.

Buurtrechten komen oorspronkelijk uit Engeland, daar heten ze Community Rights. Ze gaan daar vooral over drie gebieden: Vastgoed, (buurt)Planning en Diensten. Het LSA pleit voor buurtrechten geënt op de Nederlandse situatie. We willen meer ruimte voor bewonersinitiatief: fysiek, financieel en

juridisch. Door het invoeren van buurtrechten zouden bewonersgroepen bijvoorbeeld de mogelijkheid hebben om mee te bieden op het (betaald) uitvoeren van een publieke dienst van de lokale overheid. Dit wordt ‘the right to challenge’ genoemd. Het gaat dan om taken waarvan burgers denken dat ze deze effectiever en beter kunnen uitvoeren. Of waarvan burgers denken dat er voordelen zijn voor de buurt wanneer zij het overnemen. Denk aan beheer van wijkcentra, groenbeheer, ouderenvervoer of het beheer en behoud van een zwembad.

Een tijdje geleden, op 14 september, is er over Buurtrechten gedebatteerd in de Tweede Kamer naar aanleiding van een initiatiefnota Buurtrechten voor iedereen. Een uitspraak over Buurtrechten doet minister Plasterk naar verwachting eind 2015.

Intussen zitten we niet stil. Actieve bewoners zetten zich onverminderd in voor sterke en leuke buurten. En we delen kennis. In bladen, op websites en natuurlijk op bijeenkomsten. Zo vertelden laatst actieve bewoners in Haarlem over hun strubbelingen met de gemeente. Drie verhalen waar je kunt zien dat gemeenten inderdaad nog heel wat moeten leren om goed te kunnen profiteren van de organisatie van onderop. Lees mee: 1. Zwembad medebeheren Jan den Hollander van Vrienden van de Houtvaart vertelt over het openluchtzwembad De Houtvaart.

Het mooie Haarlemse buitenzwembad met een lange historie werd te duur om open te houden. De gemeente wilde niet investeren in het noodzakelijke onderhoud. Al snel ontstond de club ‘Vrienden van de Houtvaart’ die het protest tegen deze sluiting bundelde. Het lukte de club om het zwembad tot een officieel rijksmonument te laten verklaren waardoor de gemeente het niet meer kon slopen.

De Vrienden kwamen met een plan om het zwembad open te kunnen houden. Met vrijwilligers konden zij een deel van het toezicht regelen van 7 tot 10 uur in de ochtend. Ook wilden zij deels de PR en de activiteiten verzorgen. De gemeente zou dan het zwembad verder blijven runnen en verantwoordelijk blijven voor het onderhoud. De gemeente lag enorm dwars, ze deden lastig en vertraagden de boel. Bestuurslid Jan ondervond veel negatieve ervaringen met de gemeente. Nog steeds gaan de contacten met sommigen ambtenaren erg stroef. Maar dankzij de volharding van de Vrienden van het zwembad is het plan doorgezet en is de gemeente akkoord gegaan met het plan. Het effect is dat de kosten naar beneden zijn gebracht en de omzet/aantal gebruikers omhoog is gegaan.

Jan: “Het was wel frustrerend. Je moet continu aangeven: ‘ik vertegenwoordig geen hobby maar LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

17

‘Ik vertegenwoordig geen hobby, maar vervul een functie’ vervul een functie’. Het is niet mogelijk om op hetzelfde niveau met elkaar te converseren. Is het nou echt zo dat de ander belangrijker is alleen omdat hij geld verdient? Waarom kan de gemeente niet op gelijke hoogte met ons praten? Altijd vanuit de hoogte. En ik vraag niks, ik heb iets te bieden!”

2. Stadslandbouwproject opzetten Bram Derckx vertelt dat hij stadslandbouwproject ‘Tuinderij de Waardering’ wil beginnen in Haarlem.

Hiermee wil hij bijdragen aan de transitie naar een duurzame samenleving in Haarlem. Er zijn veel Haarlemmers die behoefte hebben aan lokale vormen van voedselvoorziening en energieopwekking. In deze stadslandbouwtuin zouden deelnemers groenten af kunnen nemen. En het moet ‘een proefpark’ worden waar zichtbaar wordt gemaakt wat er mogelijk is op het gebied van groene daken, duurzame energieopwekking en upcycling (het verwerken van afval tot nieuwe producten).

In december 2013 wees de gemeente Haarlem zeven locaties aan als plekken waar tijdelijke stadslandbouw kan plaatsvinden. Een van de locaties is een gemeenteperceel aan de Minckelersweg in de Waarderpolder. Bram gaf in februari 2015 bij de gemeente aan dat hij een goed stadslandbouwplan had en dit werd met enthousiasme begroet.

Door de vertragingen in het opstellen van een gebruiksovereenkomst en omdat hij geen contact kreeg met de ambtenaar die erover ging, besloot Bram eind april een begin te maken met het bewerken van de grond. Onder het mom van ‘niet lullen maar poetsen’ ging hij afval rapen, riet seizen en tuinbedden maken van bakstenen. Omwonenden en omliggende bedrijven gaven positieve reacties. De plaatselijke media pikten het op. En ook de gemeente nam nu eindelijk contact op. Helaas waren zij niet enthousiast; ze stonden niet toe dat het perceel aan de Minckelersweg werd klaargemaakt. Bram is

toen zijn werkzaamheden direct gestaakt.

Destijds was Bram in afwachting van een gesprek met de gemeente over een tijdelijk stadslandbouwcontract voor de Minckelersweg. Helaas zijn de voorwaarden die de gemeente momenteel stelt nauwelijks levensvatbaar voor succesvolle projecten.

De beoogde gebruiksovereenkomst is voor één jaar en geeft geen toestemming voor tijdelijke bouwwerken zonder fundering. Tja, stadslandbouwprojecten hebben nu eenmaal een bepaalde opbouwperiode en de natuur laat zich niet door de gemeente voorschrijven wanneer ze gaat bloeien en groeien. In de visie van Tuinderij de Waardering is stadslandbouw bovendien verbonden met duurzame energie om voldoende realistische mogelijkheden voor een duurzame toekomst te schetsen. Hiervoor is het nodig dat er tijdelijke bouwwerken toegestaan worden op het project. Het is daarnaast bijna onmogelijk om fondsen aan te trekken voor projecten die slechts één jaar duren…

3. BewonersBedrijf beginnen Eric Boele vertelt hoe er midden in zijn wijk in Haarlem een badhuis leeg kwam te staan. Het was een aantal jaar geleden en Eric was ongerust over de periode die eraan zat te komen. Hij wist dat het een tijd zou worden van decentralisaties en bezuinigingen. Hij zag dat het leegkomen van het Badhuis de uitgelezen kans was om iets voor de bewoners van de wijk te regelen. Dat Badhuis moest in bewonershanden komen! Dat was het begin van een lange moeizame procedure.

Het BewonersBedrijf Leidsebuurt werd opgericht door een groep enthousiaste Leidsebuurtbewoners met als doel om het Badhuis op het Leidseplein te behouden voor de bewoners. Het voormalige Volksbadhuis was altijd al een ontmoetingsplek voor buurtbewoners en moest dat blijven. Het kostte een boel tijd om de gemeente te overtuigen van de noodzaak van een buurt-Badhuis dat gerund wordt door bewoners, maar uiteindelijk was de betrokken ambtenaar gematigd enthousiast. Groot was dan ook de deceptie van de Leidsebuurtbewoners toen deze ambtenaar werd vervangen en ze de plaatsvervanger van voor af aan over hun plannen en voornemens moesten vertellen. Het koste veel tijd en energie, daarbij waren ze wederom aan de willekeur van de ambtenaar overgeleverd. Buurtrechten zouden dit proces heel anders maken. Gelukkig hebben de vrijwilligers hier een heel lange adem: het is dit BewonersBedrijf gelukt. De stichting huurt het Badhuis nu van de gemeente Haarlem.

Meer informatie De laatste position paper over Buurtrechten van het LSA is te downloaden via de LSA-site. De rapportage ‘Kennisontwikkeling Experiment BewonersBedrijven’ is te downloaden via de OTB-website.

Bram Derckx wil niet lullen maar poetsen.

18

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

Het LSA selecteert voor jou

Publicaties Projecteer je bureaucratie niet!

Het is niemand ontgaan: er zijn ingrijpende veranderingen in de verhouding tussen overheid en burger. Het idee van samenredzaamheid is niet meer weg te denken.

In het boek Loshouden en meemaken wordt de werkwijze achter ‘samenredzaamheid’ verkend. Welke rol krijgen, hebben of nemen beleidsmakers, actieve bewoners en sociaal ondernemers? En werkt dat? Het is geen lekker leesbaar boek voor op het strand of bij het haardvuur. Wel staan er heel interessante dingen en zelfs lessen in. De auteurs verwoorden een van die belangrijke lessen als volgt: ‘Een overheid zou zijn eigen bureaucratie niet moet willen projecteren op de nieuwe maatschappelijke arrangementen. Dit geldt wat ons betreft niet alleen voor een gemeente, maar ook voor andere instituties in de stad, zoals die van een corporatie of welzijnsinstelling’, aldus Hendriks en Van de Wijdeven. Daarmee kunnen wij het alleen maar heel hard eens zijn!

Titel: Loshouden en meemaken, Auteurs: F. Hendriks; T. van de Wijdeven, S. Santok en anderen, gratis te downloaden www.platform31.nl/publicaties/loshoudenen-meemaken

Wonen in een wereldwijk ‘Politici, beleidsmakers en rechters praten veel over de zogenaamde multiculturele probleemwijken, maar luisteren nauwelijks naar de mensen die er wonen’, stelt Petra Stienen, de schrijfster van Terug naar de Donderberg. In haar boek vertelt ze de verhalen van de Roermondse wijk waar ze ooit zelf opgroeide en waar nu ‘tachtig verschillende nationaliteiten op enkele vierkante kilometers samenhokken’. Hoe gaan bewoners, politici en media om met vragen over identiteit, migratie en participatie?

In dit boek vertellen tal van bewoners hun bijzondere verhalen. Zoals Joke en Karel, vol liefde voor carnaval en de wijk. De Somalische vluchtelinge Salada en haar ambitieuze dochter Amal. En voetbaltrainer Chaib, die wil dat alle jongeren een kans krijgen, of ze nu Mohammed of Marcel, Amina of Annemarie heten. In Terug naar de Donderberg laten de bewoners zien hoe het is om in een wereldwijk te wonen.

Titel: Terug naar de Donderberg, Auteur: Petra Stienen, ISBN: 9046817636, Prijs: €19,95

Systeemwereld is ondergeschikt In het boek Verdraaide organisaties Terug naar de bedoeling wordt duidelijk en toegankelijk uitgelegd dat veel moderne (overheids-)organisaties zijn vastgelopen in de systeemwereld, en zijn vergeten waar het ook alweer allemaal om draait. Er zijn twee werelden. De leefwereld en de systeemwereld. De leefwereld is de echte wereld waarin we leven, de zorg die we verlenen, het product dat we verkopen, de mensen die we ontmoeten, et cetera. De systeemwereld is de wereld die deze activiteiten in de leefwereld moet ondersteunen: een deugdelijke bureaucratie, regels, targets, enzovoorts. In dit boek wordt betoogd dat veel organisaties en managers deze systeemwereld als grootste doel hebben, zonder dat ze het zelf door hebben. En lieve zorgmanagers, het gaat niet om het managen: het gaat om de goede zorg. ‘Systemisering’ slaat steeds toe en wordt het doel in plaats van een hulpmiddel. Het boek bevat een recept om het tij te keren worden: draai de denkrichting om en denk altijd vanuit de missie: waarde toevoegen voor de klanten.

Titel: Verdraaide organisaties - Terug naar de bedoeling, Auteurs: Wouter Hart, Marius Buiting, Prijs: € 29,90,

LSA Bewoners Berichten / herfst 2015 / nummer 120

19

Oproep

Samen sterk Samen slim

Schrijf mee aan de Bewonersagenda www.lsabewoners.nl/ bewonersagenda