Het vakblad voor bewoners
Themanumm
Hou heer lokaal t
“De belangrijkste tip: hou het simpel, hou het lokaal!” • Bewoners starten pop-up buurthuis • Geen twitterdebatten maar samenwerking • Buurtvereniging vernieuwt na vieren 70-jarig bestaan
zomer 2016
123
In dit nummer
6
Thema
Hounuhmmeer lokaal t
Hou het lokaal Het belang van lokaal maatwerk met voorbeelden uit het hele land.
10
COLOFON LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Wij zijn een vereniging van bewonersgroepen. Ook lid worden? Kijk op: www.lsabewoners.nl/ lid-worden-van-het-lsa Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Ties de Ruijter Arthur van Vliet Beeld: Hajo (cartoonist) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: LibertasPascal Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl
Als ik jou was Vrijwilligers, professionals en hun wisselende rollen in sociale domein
Pop-up buurthuis als brug tussen groepen in de wijk Op weg naar een wijkonderneming in Eindhoven
15 16
Niet afbrokkelen maar opbloeien
Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl
Eerste vrouwelijke voorzitter in 70 jaar maakt met buurtvereniging omslag in denken en doen
Neem zonder Š onze teksten over: we delen de info heel graag!
En verder...
4 Opening 9 BewonersBedrijven 12 Jij Schrijft 13 LSA Nieuws 19 Publicaties
2
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
Column van Ties de Ruijter
Digitaal
Hou het lokaal Je vraagt je misschien af waarom een landelijke vereniging als het LSA een pleidooi houdt voor een lokale aanpak in de buurt. Voor onze leden spreekt dat voor zich: luisteren naar buurtbewoners, de lokale ervaringsdeskundigen, levert minstens zo veel op als het lezen van onderzoeken en officiële rapporten (en het is veel leuker). Actieve bewoners die iedere dag in de buurt bezig zijn, op alle tijdstippen, kennen hun buren en weten wat hen bezighoudt. Dit lokale netwerk is minstens zo veel waard als al die hulpverleners met een beroepsopleiding (en ze zijn veel gezelliger). En lokaal bestaat de mogelijkheid om concreet te beïnvloeden waar jouw belastinggeld heen gaat. Waarom zouden de zogenaamde ‘decentralisaties’ stoppen bij het stadhuis? Ook op buurtniveau kan zeggenschap, autonomie en subsidiariteit vormgegeven worden. Samen met je buurvrouw en buurman kun je veel bereiken, zonder afhankelijk te zijn van logge organisaties. Samen de openbare ruimte in je wijk inrichten, activiteiten organiseren in het ontmoetingscentrum, een begroting voor de buurt opstellen, de nodige zorg en ondersteuning inkopen en een leerwerkbedrijf opstarten voor klussen en groenonderhoud. Wil je de energie van bewoners om zich in te zetten voor hun eigen wijk benutten, dan moeten dit soort buurtinitiatieven de voorkeur krijgen boven grote organisaties. ‘Hou het lokaal’ is een pleidooi voor schaalverkleining. Zodat wat belangrijk is voor je dagelijks leven ook in jouw omgeving vorm krijgt. ‘Hou het lokaal’ is een pleidooi voor ontschotting. Zodat we niet in hokjes worden gestopt of van het kastje naar de muur worden gestuurd. ‘Hou het lokaal’ is een pleidooi voor samenwerking. Zodat persoonlijk contact weer een rol speelt en niet alleen afvinklijstjes en protocollen. Dat zouden we in het hele land moeten doen! Ties de Ruijter Directeur van het LSA
We hebben 3 websites: lsabewoners.nl, bewonersbedrijven.nl en beheerjebuurthuis.nl en die staan nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • Om de verzamelde kennis nog beter te delen, hebben we de zoekmachines van alle drie de websites gekoppeld. Je zoekt nu dus meteen in alle nieuwtjes, artikelen en kennisdossiers. Probeer het op: www.lsabewoners.nl • Op locatie bij BewonersBedrijf Malburgen (Arnhem) en BewonersBedrijf Heechterp-Schieringen (Leeuwarden) maakten we een filmpje over BewonersBedrijven. Kijk op: www.bewonersbedrijven.nl • Op Beheerjebuurthuis.nl zetten we de uitdagingen en ambities op een rij van nieuwe pionier Fatima aan Zet in Weert. Kijk op: beheerjebuurthuis.nl/ werk-aan-de-winkel-voor-fatimaaan-zet Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners
Agenda • 25 juni 2016 - Utrecht LSA jaarvergadering • 25 en 26 augustus 2016 Friesland LSA Zomerschool Mienskip • 9 september 2016 - Nijmegen Themadag: 50 jaar Dukenburg • 8 oktober 2016 LSA ledenvergadering Kijk op www.lsabewoners.nl/agenda voor een actueel overzicht van onze bijeenkomsten
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
3
Opening
Oproep Nieuws gezocht
Wij zijn voor dit blad altijd op zoek naar nieuws van en over actieve bewoners. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.
Ondertussen in…
Gouda
Met een Goudkistje naast je deur laat je zien waar je betrokken bij bent of trots op bent. Het is een vitrinekastje waarin je iets tentoon kunt stellen, zoals gedichten, foto’s of haakwerk. Het idee is ontstaan om straten minder anoniem te maken. Het Goudkistje biedt gespreksstof en ziet er gezellig uit.
‘40% van wat we doen mislukt, maar 60% gaat goed. Je moet dus blijven doorzetten!’ Een tip van Erwin Stam, zakelijk leider van Stichting BewonersBedrijven Zaanstad aan de deelnemers van BewonersBedrijven On Tour. www.bewonersbedrijven.nl/bustour-west-nederland
Bewoners Lierop dagen gemeente uiT In het Noord-Brabantse Lierop dagen bewoners de gemeente uit. Er is behoefte aan een dorpsondersteuner, onafhankelijk en betaald door de gemeente. De ogen en oren van het dorp, die bewoners koppelt aan de juiste zorg. Lierop kreeg het voor elkaar met het Right to Challenge. De dorpscoöperatie daagde de gemeente uit: onze dorpsondersteuner is beter en goedkoper! Dorpsbewoners doen veel samen vanuit dorpscoöperatie Lierop Leeft. Ze misten een onafhankelijke vraagbaak. Iemand die kan doorverwijzen naar de juiste persoon of het juiste loket. Precies de taak van een dorpsondersteuner. Deze spil in het dorp vervult een belangrijke taak. En de bewoners kozen zelf een geschikte kandidaat. Waarom kan deze dorpsondersteuner het beter dan een aangewezen kandidaat? Ze heeft jarenlang als verpleegkundige in de regio gewerkt: ze weet hoe de zorg werkt en kent ook heel veel mensen in Lierop. De drempel om op haar af te stappen is laag. De dorpscoöperatie heeft de ambtenaar en wethouder om advies gevraagd en afspraken gemaakt over hoe de resultaten gemeten worden. Bijvoorbeeld: hoe vaak wordt er doorverwezen? Hoe veel mensen kennen de dorpsondersteuner? Met wie wordt samengewerkt? Binnenkort evalueren gemeente en coöperatie of het écht beter is geworden. Er zijn in Nederland meer dorpen met een dorpsondersteuner. Vaak ook vanuit een dorps- of zorgcoöperatie. Maar Lierop kreeg het voor elkaar door het Right to Challenge te gebruiken. Een mooi praktijkvoorbeeld van het gebruik en het belang van dit buurtrecht.
4
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
‘Citizen space’ in Spanje
Kom dit jaar naar
4
2 70
bijeenkomsten,
overnacht in Friesland voor en sluit je aan bij een netwerk van
dagen Zomerschool
bewonersgroepen
uit het hele land. Word lid van het LSA!
www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa
Internationnaieaulws Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. In deze rubriek kijken we over de grenzen!
Straten zijn van bewoners in Spanje Barcelona geeft straten terug aan de bewoners. In het nieuwe plan is autoverkeer alleen mogelijk in een aantal grote straten. De andere straten worden ‘citizen spaces’, zonder verkeer met ruimte voor cultuur, ontspanning en buurtactiviteiten. De straten in Barcelona zijn verdeeld in blokken. Het plan is dat negen kleinere blokken een ‘superblok’ vormen. Het verkeer raast niet meer door de straten maar er omheen. Daardoor is meer dan de helft van de straten in de stad vrij van verkeer. Deze stukken worden groener en er komen fietspaden. Dat vermindert de luchtvervuiling en overlast van geluid. De stad wordt gezonder en de straten zijn weer van bewoners.
Bewoners richten lokaal fonds op Bewoners namen in Nieuwegein het initiatief om een fonds op te richten dat lokale initiatieven en projecten ondersteunt: het Nieuwegein Fonds. Nieuwegeinse initiatieven die bijdragen aan een betere wijk en draagvlak hebben, kunnen aanspraak maken op het fonds. Het Nieuwegein Fonds is een particulier en onafhankelijk bewonersinitiatief. Het fonds biedt naast geld ook steun en hulp. Initiatieven op vrijwel alle gebieden kunnen zich aanmelden: onderwijs & educatie, kunst & cultuur, sport & recreatie, natuur & milieu en welzijn & gezondheidszorg. Nieuwegein Fonds is betrokken bij de initiatieven en projecten. Het fonds inspireert bewoners om ook een initiatief te starten. Het legt verbindingen, stimuleert ontmoetingen en bevordert samenwerkingen in Nieuwegein en daarbuiten. Nieuwegein Fonds draagt bij aan een betere lokale gemeenschap in Nieuwegein met geld, advies en inspiratiesessies. Inkomsten verwerft het fonds uit bijdragen van particulieren, fondsen, bedrijven, andere organisaties en instellingen, serviceclubs, evenementen en acties.
Bewoners als ‘watermanagers’ in de VS De stad Norfolk in Virginia heeft te maken met de hoogste stijging van het zeewaterpeil van de oostkust van de Verenigde Staten. Dit is een probleem dat iedereen in de stad raakt en iedereen kan ook bijdragen aan de oplossing. Met de app Helping Hands (helpende handen) wordt elke bewoner een ‘water manager’. De app verbindt bewoners en organisaties met elkaar. In een noodsituatie ontvangt iedereen meteen belangrijke informatie. Elke bewoner is een deel van de oplossing. Daarom organiseert Norfolk verschillende praktische workshops. Hierin ontdekken bewoners hoe zij kunnen bijdragen aan de noodzakelijke veranderingen die hun stad dorvoert om overstromingen te voorkomen. Onderhoud park in Duitsland Al 40 jaar is de vereniging Rathenauplatz e.V. actief in Keulen. Bewoners vonden dat zij het park beter kunnen onderhouden dan de stad dat doet. De vereniging werkt samen om de leefbaarheid in de wijk te verbeteren. De verschillende leden onderhouden nu het park en een speeltuin in de buurt. Recent is ook een ‘Biergarten’ (biertuin) gestart. De vereniging startte vrijwillig en heeft zijn meerwaarde bewezen. Sinds een aantal jaar ondersteunt de stad Keulen het initiatief financieel.
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
5
Buurtrechten
Hou het lokaal Waarom moeten bewoners toekijken als buurthuizen worden wegbezuinigd, terwijl ze het zelf willen en kunnen overnemen? Of moeten ze betalen voor een slecht functionerende vuilnisophaaldienst terwijl er voldoende (werkloze) bewoners zijn die dit willen doen? Geef bewoners een grotere rol bij het uitvoeren van taken in de wijk. Lees hoe het lokaal kan!
6
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
B
ewoners kennen de wijk en de netwerken binnen die wijk. Ze weten wat er speelt en welke kwaliteiten zij en hun buren kunnen inzetten. Dus geef toch ruimte aan hun initiatieven. Maak gebruik van het talent in de wijk en hevel budgetten over naar lokale initiatieven. Zo kunnen bewoners nog beter voorzien in de behoeften van de wijk.
Buurtrechten Hou het lokaal is een pleidooi voor schaalverkleining, voor ontschotting en voor samenwerking. Het is ook een oproep aan de (lokale) overheid voor meer maatwerk. Geef bewonersorganisaties een grotere rol dan landelijke organisaties bij het uitvoeren van taken in de wijk, zoals groenbeheer, welzijnswerk en andere gemeenschapstaken en -voorzieningen. Het kan betrokkener, kleinschaliger en mooier! Geef buurtbewoners opdrachtgeverschap voor lokale voorzieningen en dienstverlening, bepaal niet over hun hoofden heen. Zeker in combinatie met het pakket Buurtrechten waarvoor het LSA al lange tijd pleit, kunnen we mooie sterke buurten maken waar maatwerk wordt geleverd aan de bewoners. Op verschillende plekken in het land laten bewonersgroepen het belang hiervan zien. Hokjes afbreken Op 27 mei organiseerde LSA de bijeenkomst Hou het lokaal. Bij Buurtbedrijf Diagonaal in Arnhem zagen we hoe zij ‘hou het lokaal’ in de praktijk vormgeven. Diagonaal heeft te maken met een wereld die in hokjes denkt. Maar dit buurtbedrijf past niet binnen de bestaande hokjes. En daar hebben ze last van. Een van de initiatiefnemers zegt stellig: “Als de gemeente kijkt naar afgebakende beleidsvelden is het moeilijk om als buurtbedrijf erkenning te krijgen voor wat je doet. Maar dat de gemeente nog niet toe is aan ontschotting van beleid en middelen is niet mijn probleem als bewonersinitiatief.” Diagonaal houdt zich bezig met veel verschillende activiteiten voor de buurt. Een daarvan is het project Goede buren. Dit project zoekt een match tussen vraag en aanbod van bewoners. De ervaring is dat mensen hulp aanbieden gemakkelijker vinden dan hulp vragen. Bij het opzetten van deze activiteiten wordt vaak gevraagd hoeveel geld ervoor beschikbaar is. Maar bij Diagonaal doen ze dat anders. “Wij werken vanuit het idee. Wat wil je doen en wat heb je daarbij nodig? Dan blijkt vanzelf hoeveel geld er nodig is. Het budget komt dus pas aan het einde van het plan.”
Alles op een grote hoop Budget is belangrijk om een project te starten. Maar het is moeilijk om te achterhalen hoeveel geld er precies voor de wijk beschikbaar is. En veel van het budget lijkt ook vast te liggen in bestaande afspraken. In Arnhem bepalen Wijkteams Leefomgeving hoe een groot deel van het overheidsbudget in de wijk besteed wordt. Zoveel mogelijk samen met bewoners, want zo krijgen zij schuldhulpverlening op maat. Een grote welzijnsinstelling kan dat niet bieden.
“Onzekerheid is juist leuk, gebruik onzekerheid als energiebron!” Een mogelijke oplossing is om alle potjes op een grote hoop te gooien in plaats van het te labelen. Bewoners willen zelf de inkoop en de inhuur kunnen doen, maar aanbestedingen zijn vaak niet toegankelijk voor bewonersinitiatieven. En als je aanhaakt bij een grote instelling, bijvoorbeeld als onderaannemer, verlies je het opdrachtgeverschap. Freddy en Gerrit, initiatiefnemers bij Diagonaal, zien een oplossing in deze ontschotting van de geldstromen. “Door alles op een grote hoop te gooien, kun je zelfsturing door de buurt beter vormgeven. Dat is ook spannend. Wat betekent het dat het geld naar de wijk toe komt? Het is niet duidelijk wat je dan precies samen moet organiseren. Maar onzekerheid is juist leuk, dus gebruik de onzekerheid als energiebron om elkaar lokaal te organiseren.” Niet zomaar een stagiaire Niet alleen bij budgetten zit de logica van het systeem een bewonersinitiatief in de weg. Bewoners met verschillende achtergronden vinden in het leerwerkbedrijf een plek om samen een bedrijf te vormen dat op diverse terreinen in de wijk actief is en het verschil maakt. Studenten in het leerwerkbedrijf zijn niet zomaar een stagiaire. Ze vormen het bedrijf en meerwaarde voor de wijk. De diversiteit aan mensen en opleidingen zorgt voor een bijzondere dynamiek. “Het is toch belachelijk dat de meeste studenten vanuit de opleiding opdrachten verzinnen voor de praktijk, terwijl de praktijk van de wijk zoveel concrete vragen en uitdagingen heeft,” vertelt een van de studenten.
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
7
Reguliere aanbieders maken graag gebruik van de mogelijkheden die het leerwerkbedrijf Diagonaal biedt. Zonder daarvoor de benodigde middelen over te dragen. Diagonaal voldoet niet aan de eisen om zelf (onder)aannemer te worden en aanspraak te maken op budget. Daarom proberen drie leerwerkbedrijven samen te werken in een aanbesteding. Hiermee hopen ze het gesprek te openen met de gemeente Arnhem.
“Dat de gemeente nog niet toe is aan ontschotting, is niet mijn probleem.” Right to Challenge Arnhem is een van de gemeenten die het Right to Challenge (RTC) heeft ingevoerd. Met dit buurtrecht kunnen bewoners de gemeente uitdagen taken aan hen over te dragen wanneer zij deze beter of goedkoper kunnen uitvoeren. Steeds meer gemeenten voeren het RTC in en steeds meer bewoners maken er gebruik van. In het hele land nemen bewoners de regie terug. In Limburg bouwen bewoners een sporthal, in Hengelo starten ze een eigen vervoersdienst en bewoners in Leeuwarden hebben het groenbudget in handen. Bewoners bouwen sporthal In het Limburgse dorp Wellerlooi vervult de sporthal een belangrijke rol voor verenigingen en de basisschool. Na het wegvallen van de subsidie vanuit de gemeente, nam ‘t Luukske het beheer over. De sporthal heeft enkelglas, is te laag en niet meer rendabel te exploiteren. Daarom bouwt ‘t Luukske een nieuwe sporthal, vrijwel helemaal met vrijwillige inzet van bewoners van Wellerlooi. Het geld komt deels uit fondsen en voor een groot deel uit
Overleg aan zelfgemaakte tafel.
Buurtrechten “In een ideale wereld zijn buurtrechten vanzelfsprekend,” zei Tweede Kamerlid Linda Voortman in een interview met LSA. Kijk voor dit interview, meer informatie en voorbeelden over buurtrechten op www.lsabewoners.nl/meer-over-buurtrechten
8
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
het dorp. Wellerlooi ziet het belang van een nieuwe sporthal en een groot deel van de bewoners kocht aandelen in het BewonersBedrijf om de bouw te financieren. De nieuwe sporthal vormt een schakel tussen de bestaande basisschool en het gemeenschapshuis, dat ‘t Luukske ook beheert. Dicht bij het bos en aan de rand van het dorp vormt deze combinatie een mooie groepsaccommodatie voor sportverenigingen, teambuilding en scoutinggroepen uit het hele land. Dit creëert een verdienmodel waarbij inkomsten van buiten het dorp worden gehaald. “Met hulp van een klein beetje marketing zijn we de komende twee maanden helemaal volgeboekt,” vertelt penningmeester Maurice Bergmans trots. Eigen vervoersdienst Stichting BewonersBedrijf Noaberwijk Nijverheid zorgt ervoor dat ouderen in de wijk langer thuis kunnen wonen. Veel ouderen zijn minder mobiel en vinden het openbaar vervoer in de wijk onhandig. Bushaltes zijn ver lopen en de wijkbewoners zijn gebonden aan het schema van de bus. Daarom biedt Noaberwijk Nijverheid een eigen vervoersen boodschappendienst aan, die volledig draait op vrijwilligers. Vrijwillige chauffeurs uit de wijk gaan ook mee naar bijvoorbeeld een afspraak in het ziekenhuis. Deze vervoersdienst maakt de oudere wijkbewoners van de Nijverheid mobieler en hun sociale kring groter. En het is veel leuker om door een wijkbewoner naar een afspraak gereden te worden, dan door een anonieme taxichauffeur die je nooit meer ziet. Groenbudget naar bewoners In de wijk Heechterp-Schieringen in Leeuwarden heeft de gemeente de groenbudgetten overgeheveld naar het BewonersBedrijf. Een mooi voorbeeld van een goede samenwerking. Gemeenten zijn vaak terughoudend bij het overdragen van taken aan bewonersorganisaties vanwege kwaliteit en verantwoordelijkheid. In Leeuwarden worden al deze twijfels weggenomen. De groenstroken liggen er strak bij en worden zelfs beter onderhouden dan voorheen. De bewoners uit de wijk zijn nu verantwoordelijk voor het groen en nemen dat serieus. “De struiken rond het plein hebben nog nooit zo mooi gebloeid”, vertelt een wijkbewoner. Bewonersgroepen in het hele land lossen de problemen op die zij belangrijk vinden. Op een persoonlijke manier die grote landelijke spelers niet kunnen evenaren. Elke wijk is anders, daarom is een lokale aanpak nodig. En daarin nemen actieve bewoners een steeds grotere rol.
BewonersBedrijven
Op het braakliggende gaswinningsterrein in Alkmaar starten bewoners een bedrijf in het karakteristieke pand. En dat was niet het plan van de gemeente. Voor hen stond het lot van het pand al vast: slopen.
Samen laten we de gasfabriek weer stomen
Bewoners redden industrieel erfgoed van sloop “Samen laten we de gasfabriek weer stomen” vertelt Claire Bruin, initiatiefnemer van stichting Behoud GAS!fabriek. Met verhuur, duurzame dagbesteding, leerwerkplekken en een stadsmoestuin redt de stichting het industrieel erfgoed van de sloop. WERK! & SMAAK! De GAS!fabriek wordt een broedplaats voor de wijk, om je te ontwikkelen, elkaar te ontmoeten en te genieten. Bewoners en organisaties kunnen een industriële ruimte huren en iets bijdragen voor de buurt en recreanten kunnen met hun bootje aanmeren en op het terras zitten. Het pand verdient een opknapbeurt. Het verdienmodel van GAS!fabriek is gebaseerd op verhuur. Het pand wordt opgedeeld in twee delen: de WERK! en de SMAAK! Fabriek. Met aan de ene kant Wajong-vormgevers en flexwerken voor zzp-pers. Aan de andere kant komt een kookstudio en een ruimte voor workshops. Met de inkomsten uit verhuur worden de vaste lasten gedekt.
“We zien visie en mooie plannen. En het belangrijkste: draagvlak in de wijk.” Grote opknapbeurt Het karakteristieke pand staat al jaren leeg en stond zelfs al op de slooplijst van de gemeente. De ramen waren dichtgetimmerd en het onkruid stond hoog. “Met Burendag hebben we alle kabels, gebroken ramen en panelen verwijderd. En tijdens NLdoet hebben we met diverse bedrijven heerlijk geklust.” Het pand heeft inmiddels een compleet andere uitstraling. Er zit
weer glas in de ramen en er wordt in weer en wind geverfd. Ook de eerste percelen voor moestuinen en plantenbakken zijn gereed. Onder andere voor deze opknapbeurt kende het LSA hen startkapitaal toe. Marieke Boeije van het LSA: “We zien een gedreven en ambitieuze club op een inspirerende plek. We zien visie en mooie plannen. En het belangrijkste: draagvlak in de wijk.” Pitchen voor impact Stichting Behoud GAS!fabriek heeft eind 2015 meegedaan aan Pitchen voor Impact in je wijk. Een traject waarin het LSA en Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) hen begeleidden bij het schrijven van een ondernemingsplan. Na een overtuigende pitch kende het LSA hen startkapitaal toe en sloten ze een lening af bij KNHM. Ook in 2016 organiseren LSA en KNHM Pitchen voor Impact in je wijk. Om ondernemende bewonersgroepen een kickstart te geven. En om bewonersgroepen die al een tijdje bezig zijn te helpen met de doorontwikkeling. Deelnemers aan Pitchen voor Impact in je wijk maken kans op advies, begeleiding en startkapitaal. Aanmelden kan tot en met 12 september. Zijn jullie een bewonersinitiatief met plannen om te ondernemen? Of zijn jullie al een tijdje bezig en klaar om door te groeien? LSA en KNHM Participaties BV kunnen je een stap verder helpen met advies en startkapitaal. Kijk voor meer informatie en om aan te melden op www.bewonersbedrijven.nl/pitch
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
9
Bewoners zetten zich in voor de buurt
Sociaal ondernemers pikken alleen het laaghangend fruit, vertrekken weer en sociaal professionals mogen de scherven opruimen. Sociaal professionals maken mensen afhankelijk van hun steun, al zeggen ze van niet. Bestuurders komen nooit op de werkvloer, ze bepalen alles vanaf het hoofdkantoor. En actieve bewoners zijn zo eigenwijs te denken alles zelf te kunnen.
Als ik jou was Als de deelnemers worden uitgedaagd kost het weinig moeite om verwijten en vooroordelen naar elkaars hoofd te gooien. En dat is ook hoe het debat in blogs, op social media en in de samenleving wordt gevoerd. LSA vond het tijd om een brug te vormen. We gooien het gesprek open en brengen alle partijen met elkaar in contact. Wat zou ik doen als ik jou was? Praat met ons LSA, Sociaal Werk Nederland en Movisie faciliteerden het eerste gesprek tussen opiniemakers, bestuurders, welzijnswerkers, actieve bewoners en sociaal ondernemers in de bijeenkomst Als ik jou was. De bijeenkomst is in Amersfoort bij het Huis van Bartels. Een voormalige kwekerij, veel groen en een pand in beheer van bewoners. In de tuin zoeken deelnemers naar mensen met dezelfde rol onder leiding van Harry van der Pol en Stefanie Schuddebeurs (vanbinnenuit). “Alle verschillende rollen bij een eigen parasol en de welzijnswerkers bij het kippenhok,” legt Stefanie uit. Volgens sommigen een geschikte plaats voor de welzijnswerkers. Deze en nog veel meer vooroordelen zijn bespreekbaar. Wat zeggen we over elkaar? Welke negatieve oordelen heb je over een van de andere groepen? De welzijnswerkers zitten er goed in. “Bestuurders leggen ons van bovenaf alles op zonder met ons te overleggen.” “Laat staan met ons!” voegen de actieve bewoners toe. De bestuurders reageren hierop. Wat doet dit met hen?
HEt huis van bartels
Het Huis van Bartels is een huis, kwekerij en veel groen in beheer van bewoners. Bij mooi weer kun je buiten zitten, dicht bij het konijnenhok. Je wordt bezocht door kippen en katten die tussen het groen en de mensen door scharrelen. Bij minder goed weer is de kas een leuke werkplek. Tussen de tomaten op banken van strobalen is het prima overleggen. Of je neemt een van de vergaderruimtes in het pand dat een beetje aan een strandhuis doet denken. Helaas moet het Huis verdwijnen. De eigenaar van de grond wil dat het plaats maakt voor woningbouw. De vrijwilligers doen er alles aan om de eigenaar ervan te overtuigen dat het Huis van Bartels moet blijven.
10
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
Geen debat maar een zoektocht Het aanhoren van elkaars vooroordelen en reacties is verhelderend. Het helpt niet om elkaar te blijven zien als concurrenten of tegenpolen. Geen twitterdebatten meer met pleidooien voor de een en gemopper op de ander, maar een oprechte zoektocht naar de gezamenlijke opgave en elkaars bijdrage. Voor deze manier van samenwerking is het nodig om je in de ander te verplaatsen. Dat is een voorwaarde om te begrijpen waarmee die ander bezig is. Volgens Harry hebben we allemaal aanleg om ons in elkaar te verplaatsen. En daar bestaat een methodiek voor: Korczakken. De methodiek is vernoemd naar de Poolse kinderarts Janusz Korczak die in 1912 een weeshuis startte. Als een medewerker gefrustreerd beschrijft waarom het zo echt niet langer kan met een van de kinderen, reageert Korczak na een minutenlang zwijgen met: “Ik ben 10 jaar … Mijn ouders leven niet meer ... Ik woon hier wel, maar ik voel me hier helemaal niet thuis ... Ik ben bang en voel me alleen ... En ook hopeloos ... Het lijkt alsof niemand mij begrijpt ... Waar kan ik heen?” Deze opsomming van feiten maakt dat de medewerker zich verplaatst in het weeskind en hem beter begrijpt. Jij bent In tweetallen verplaatsen deelnemers zich in iemand in het sociale domein waar zij een moeilijke relatie
mee hebben. De een vertelt zo veel mogelijk feiten over diegene: geslacht, leeftijd, functie, karakter. Deze feiten worden door de luisteraar voorgelezen met daarvoor de woorden “jij bent”. Vanuit die rol beantwoordt de verteller vragen zoals hoe voel je je en wat heb je nodig?
“In mijn rol als jongerenwerker heb ik moeite met hem, maar op straat niet.” Dat brengt inzicht. De ander is ook maar een mens met zijn onzekerheden. “Door me in hem te verplaatsen, word ik milder,” beschrijft een van de deelnemers. “Ik kan hem beter begrijpen.” Anderen vinden het confronterend. “Je krijgt een spiegel voorgehouden en dat is schrikken. Ben ik dat?” Het levert ook eerste stappen op die gezet kunnen worden om de samenwerking te verbeteren of een concrete beschrijving van waar het mis gaat. Het gaat wel eens mis in de wisselende rollen. Na zich te verplaatsen in een jongen die problemen opzoekt, zegt een van de sociaal werkers: In mijn rol als jongerenwerker heb ik moeite met hem, maar als mezelf, gewoon op straat heb ik dat niet.”
Betere samenwerking In een World Café (werkvorm om met elkaar in dialoog te gaan) worden discussies gevoerd. Het gaat over dromen van de perfecte samenwerking in het sociale domein. Waarin volgens sommigen geld en aanbestedingen geen rol meer moeten spelen omdat we allemaal hetzelfde doel hebben. Er is discussie over het woord ‘ondersteunen’. Is het ondersteunen van bewoners betuttelend of laat het juist een wil tot samenwerking zien? Net als over het ‘betrekken van bewoners’. Is het belangrijk om elke wijkbewoner bij het initiatief te laten horen of is het belangrijk om hen zelf die keuze te laten maken? Als ik jou was geeft nieuwe inzichten en begrip voor elkaars rollen. Vooroordelen worden besproken en dat creëert ruimte voor een betere samenwerking. Niet het benadrukken van de professionaliteit van de een of het opeisen van de regie bij de ander. Het gesprek en deze samenwerking zijn belangrijk. Rollen veranderen, vervagen en wisselen maar we zijn samen verantwoordelijk voor onze buurt. En we laten het sociale domein toch niet instorten! Wil jij dit gesprek in jouw stad voeren? Sociaal Werk Nederland faciliteert deze gesprekken ook op lokaal niveau. Neem daarvoor contact op met Jacqueline Beekman via info@sociaalwerk.nl LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
11
Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!
Jij schrijft...
WOC ‘t Schöpke
@tschopke Jun
8 Venray
ken shouders verster Syrische #statu zeer n zij en nd besta ons vrijwilligers te en n re #le te om #gemotiveerd ! ede ontwikkeling #integreren. Go
Bewoners van h A mersfoortse Soesterkwartier et k on hun tuin inleveren, den tegels uit een plant voor terug.daar kregen ze biodiversiteit én tege Goed voor de n wateroverlast.
Kunstroute: Open stal
ingezonden bericht In het hele land worden kunstroutes georganiseerd. Zo ook in Oldenberkoop, daar is de route vanaf 23 juli tot en met 21 augustus 2016 te bezoeken. Het is de 45ste editie! De organisatie wordt volledig gerund door vrijwilligers en de route trekt 10.000 bezoekers per jaar. www.openstal.nl
Pret bij buiten
Binnenge
ko
speeldag
men via F Tijdens de acebook negende ed itie van de hebben zo’n buitenspeel 90.000 kind dag eren lekker Veel bewon buiten gera ersgroepen vot. hielpen mee kinderdag. aan deze he Zoal erlijke Daar is gesp s Happy Bincky BOS Z in Rijswijk rongen, ge . klauterd en je ziet was gegleden. Zo de buikschu al ifbaan een groot succes s .
12
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
LSA Nieuws
Kompas Right to Challenge veel gebruikt
Het Kompas Right to Challenge in de Wmo biedt bewoners én gemeenten een handreiking om met het Right to Challenge (RTC) om te gaan en geeft antwoord op vragen als hoe kun je met RTC aan de slag en waarom gebruiken bewoners dit recht? Het kompas is inmiddels ruim 800 keer bekeken. Van bewonersgroepen uit het hele land horen wij hoe zij het kompas inzetten. En in steeds meer gemeenten wordt het RTC op een eigen manier vormgegeven, zoals het Maastrichts uitdagingsrecht. Bekijk het kompas Right to Challenge in de Wmo op www.lsabewoners.nl/rtc
Aart Meiling en Erwin Stam
Nieuwe bestuursleden Minder afstand en minder regels
Dat is de conclusie van het afstudeeronderzoek dat Ilse Kramer de afgelopen maanden uitvoerde bij het LSA. Voor haar Bachelor European studies aan de NHL in Leeuwarden onderzocht zij buurtinitiatieven en het geven van ruimte. Met interviews in Utrecht en Keulen vergeleek ze de ruimte die bewoners krijgen van de gemeente. “Het verschil tussen beide steden zit voornamelijk in de rol die de gemeenten vervullen. Enerzijds is er de invullende rol van de gemeente Utrecht en anderzijds de aanvullende rol van de gemeente Keulen. Het is zoeken naar een balans tussen ruimte geven door gemeenten en ruimte krijgen voor bewoners.”
Ook lid worden van het LSA? Sluit je aan! Samen staan we sterk! www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/
Twee leden hebben zich kandidaat gesteld om het bewonersbestuur van LSA te versterken. Tijdens de jaarvergadering in de zomer beslissen de leden of beide heren bestuurslid worden. Aart Meiling is vertegenwoordiger van Buurtcoöperatie Apeldoorn Zuid. De spil van de coöperatie is Zuid doet Samen, waarbij buurtassistenten bij elk huis aanbellen om gesprekken te voeren en samen de wijk te verbeteren. De buurtcoöperatie heeft ook een buurthuis en een wijkleerbedrijf. De tweede kandidaat is Erwin Stam, zakelijk leider van Stichting BewonersBedrijven Zaanstad. De stichting beheert twee buurthuizen en heeft een eigen grof vuilophaaldienst. Ook is de stichting onderaannemer in twee sociale wijkteams in Zaandam. Aart en Erwin kennen ons goed en laten het bewonersgeluid horen. Met een stemming tijdens de jaarvergadering beslissen de leden voor beide kandidaten of zij toetreden tot het bestuur. Kijk voor meer informatie op onze website: www.lsabewoners.nl/nieuwe-bestuursleden/
Onderschrijvers aan het woord Waarom heb jij de BewonersAgenda onderschreven? Deze vraag leggen we de komende weken voor aan verschillende onderschrijvers. LSA-lid Mellouki Cadat noemt de BewonersAgenda “een prachtige gelegenheid om landelijk een vuist te maken voor een politiek-bestuurlijke agenda die door de bewoners is opgesteld. Een soort agenda in zelfbeheer van bewoners.” Willem van Leeuwen, lid van ons comité van aanbeveling, benadrukt het belang van samenwerking. “De kracht van de samenleving is maximaal als bewoners zo lang en zo veel mogelijk de regie voeren over hun eigen leven. Mensen en hun talenten komen het meest tot hun recht als ze samenwerken met anderen.” De komende weken verschijnen meer updates op www.bewonersagenda.nl/actueel
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
13
Veel mensen zetten zich met plezier in voor een ander, de buurt of stad. Om hen in het zonnetje te zetten, worden de Meer dan handen vrijwilligersprijzen uitgereikt. Schrijf je in op www.vrijwilligersprijzen.nl en maak kans op € 5.000,-.
Actieve bewoners zijn goud waard Met de Meer dan handen vrijwilligersprijzen krijgen inspirerende voorbeelden een podium. Mensen die onmisbaar zijn (geweest) voor een initiatief maken kans op de VriendenLoterij Passieprijs. Het prijzengeld geeft mogelijkheden om activiteiten uit te bouwen of te intensiveren. Daarnaast biedt meedoen erkenning en vergroot het de naamsbekendheid van het initiatief. De uitreiking van de vrijwilligersprijzen is op 7 december, de nationale dag van het vrijwilligerswerk. Dan organiseren LSA, NOV, MOgroep, gemeente Deventer en de Meer dan handen vrijwilligersprijzen het Gratis Goud Festival. Gratis Goud Festival De Meer dan handen vrijwilligersprijzen staan dit jaar in het teken van het goed organiseren met vrijwilligers. Dit is het thema van het Gratis Goud Festival, een groot evenement over vrijwilligerswerk op 7 december in Deventer. Het festival is een ontdekkingstocht langs vernieuwende, succesvolle en goed georganiseerde vrijwilligersinitiatieven. Tijdens het festival ontmoet je andere buurt- en burenactiviteiten. En de vrijwilligersprijzen worden uitgereikt. Meedoen geeft reality-check Stichting Move schreef zich vorig jaar in voor de vrijwilligersprijzen. Move koppelt kinderen uit aandachtswijken aan studenten. Samen gaan zij aan de slag om de buurt te verbeteren. De stichting won de juryprijs in de categorie landelijke vrijwilligersorganisatie. Stichting Move: “De vragen die ons werden gesteld bij de inschrijving waren een reality-check voor onze organisatie. We werden bewust van hoe we het vrijwilligersbeleid organiseren. Het zet je echt aan het denken en het geeft nieuwe ideeën.” De prijs helpt
14
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
“Het is fijn om erkenning te krijgen voor het werk dat je doet”
ook bij het vinden van financiering. “Bij het aanvragen van een fonds is het fijn om deze prijs te kunnen noemen. Een deskundige jury heeft tenslotte erg positief geoordeeld over onze organisatie.” Erkenning voor hard werken Het meedoen aan de Meer dan handen vrijwilligersprijs is een enorme opsteker. Het geeft erkenning en naamsbekendheid van je organisatie of project. Stichting Move: “Erkenning en naamsbekendheid waren de redenen om mee te doen. Het is fijn om erkenning te krijgen voor het werk dat je doet. Dit is vooral belangrijk voor de studenten. Zonder hen heeft Move geen projecten. We merken dat het winnen van deze prijs onze naamsbekendheid heeft vergroot.” Inschrijven De Meer dan handen vrijwilligersprijzen worden uitgereikt aan landelijke en lokale vrijwilligersorganisaties, -projecten en bewonersinitiatieven. Bewonersorganisaties kunnen mensen die onmisbaar zijn voordragen voor de Vriendenloterij Passieprijs. Inschrijven kan tot en met 23 september.
Doe mee Schrijf je uiterlijk 23 september in op www.vrijwilligersprijzen.nl. Hier vind je ook meer informatie over de prijzen en de spelregels. Volg de vrijwilligersprijzen op Twitter (@Meerdanhanden) of Facebook (facebook.com/vrijwilligersprijzen).
Het moet gaan bruisen in de Eindhovense wijk Drents Dorp. Na bijna twee jaar leegstand komen bewoners in actie om van het voormalige Oes Hoes weer een buurthuis te maken.
Op weg naar een wijkonderneming in Eindhoven
Pop-up buurthuis als brug tussen groepen in de wijk “We zijn al een paar jaar bezig om mensen bij elkaar te brengen”, vertelt initiatiefnemer Carina Verhulst. Met medebewoners organiseert ze verschillende activiteiten in Drents Dorp, een wijk die een kleine honderd jaar geleden werd gebouwd door Philips. Er is een openbare moestuin, een gezamenlijke picknickplek, er worden minibiebs gebouwd. En binnenkort moet daar een buurthuis bijkomen, gevestigd in wat ooit het buurthuis Oes Hoes was. “We zagen dat het pand antikraak verhuurd werd. Er wonen nu twee mensen en verder gebeurt er helemaal niks.” Dus gingen bewoners aan de slag. Ze ontwikkelden een visie, zochten partners, gingen op pad om de buurt te overtuigen, maakten een businessplan en presenteerden dat aan de gemeente – alles om de wethouders te overtuigen dat zij het buurthuis in mogen.
Naast activiteiten zoals kook- en tuinierworkshops, een muziekschool en zzpwerkplekken, moet het buurthuis ook gewoon een buurthuis worden. Andere bewoners ontmoeten met een kop koffie, gezamenlijke maaltijden en een horecafunctie; dat is het hart van de wijkonderneming. De commerciële activiteiten moeten het geld opleveren om de sociale activiteiten mogelijk te maken.
Van visie naar concept Een buurthuis is de juiste plek om verschillende groepen in de wijk met elkaar in contact te brengen. “Het zou fijn zijn als je de talenten van al die mensen kunt benutten; als je het meer van de één ten goede kunt laten komen aan de ander. De één heeft misschien meer geld en spullen, de ander heeft meer tijd en talenten.” De wijkonderneming benadert mensen vanuit de vraag: Waar ben je goed in? Wat kun je missen? En wat wil je bijdragen?
Het buurthuis openen is het eerste doel. Nummer twee is het vinden van partners om een sterke basis te bouwen voor een bedrijvige ontmoetingsplek. Er zijn veel ondernemers in de buurt en er wordt samengewerkt met de sociale wijkteams van WIJeindhoven en de Stichting Buurtbelangen Drents Dorp. De volgende stap is het verbinden met professionele partijen, woningcorporaties, thuiszorg en meer.
Pop-up als voorproefje Het geschetste beeld is nu nog: een plaatje. “Wij praten er al een jaar over”, zegt Verhulst, “maar niemand heeft nog iets gezien. Het zit nog allemaal in ons hoofd en op papier.” Om het concreet te maken beginnen de bewoners met een pop-up wijkonderneming. “Als voorproefje om mensen te laten ervaren wat het is. Zodat zij enthousiast worden.”
We willen beginnen Door de ligging van Drents Dorp ziet Verhulst mogelijkheden voor een toeristisch aanbod. Zoals rondleidingen langs architectuur uit de Philips-tijd of fietstochten langs de Groene Corridor. Het risico is dat de wijkonderneming door de gemeente gezien wordt als commerciële partij, wat waarschijnlijk funest is voor de huurprijs van het buurthuis. “Dat is het laveren wat we doen. Zodra we iets doen dat geld zou kunnen opleveren, gaan er bij de gemeente allemaal bellen af. Dan worden we gezien als commercieel bedrijf en dat willen we niet.” Wat ze wel willen is beginnen. Pop-up, in een pand met historie. Het is de eerstvolgende stap naar het verwezenlijken van een visie waarin de wijkonderneming bijdraagt aan de kracht van de wijk en zelfredzaamheid van zijn bewoners. “Het woont hier allemaal”, zegt Verhulst, refererend aan de verschillende achtergronden in Drents Dorp. Hopelijk krijgen al die bewoners een ontmoetingsplek die recht doet aan hun verschillen én overeenkomsten.
Het buurthuis moet zo een brug worden tussen alle groepen die Drents Dorp rijk is. “Dat komt ten goede aan iedereen”, gaat Verhulst verder. “Mensen worden meer zelfredzaam, horen er weer bij, krijgen een zinvolle dagbesteding. Alles voor en door bewoners.” Vanuit die gedachte ontstond het idee voor een ruilwinkel als hoofdactiviteit in het buurthuis. Een plek waar spullen en diensten uitgewisseld worden. Kledingstukken en klussen hangen naast elkaar en er komt een kluis met bijvoorbeeld keukenapparatuur voor mensen met een laag inkomen. Goederen krijgen een tweede leven en talenten van buurtbewoners een nuttige plek. LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
15
LSA-lid
Niet afbrokkelen maar opbloeien Daniëlle Melissen is voorzitter van buurtvereniging Zijlkwartier in Leiderdorp. Een mooie sterke vereniging met meer dan 800 leden. Zij wil de vrijwilligersclub ook in de toekomst sterk houden en daar hoort een omslag in denken en doen bij. “Toen ik professionalisering ter sprake bracht, verslikte een aantal mensen zich.”
16
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
B
uurtvereniging Zijlkwartier heeft meer dan 800 leden en bestaat al 70 jaar. De activiteiten worden in en vanuit buurthuis het Zijlkwartier georganiseerd. En voor het eerst is een vrouw voorzitter van het zevenkoppige bestuur: Daniëlle Melissen. ”Leiderdorp is in de laatste jaren flink gegroeid in inwonersaantal naar 27.000. Daardoor is de wijk veranderd,” vertelt Daniëlle. “De inwoners zijn nu meer een mengelmoes tussen jong en oud, en tussen nieuw en al lang in de wijk. De wijk wordt steeds jonger, daarom richten we ons nu ook op een jonger publiek.” “Onze bijdrage aan de wijk is er zijn: een plek bieden voor sociaal contact en activiteiten. Wijkbewoners weten dat ze hier terecht kunnen.” Het buurthuis is vijf dagen per week beschikbaar voor partijen zoals een zorginstelling, kaartclub en vrouwennetwerk. In het weekend zijn de ruimtes verhuurd voor vergaderingen en feesten. Vaste groep bewoners Het Zijlkwartier heeft 50 vaste vrijwilligers. ”Een van hen loopt al 35 jaar mee in het buurthuis. Haar ouders zijn ook vrijwilligers geweest en als kind kwam ze altijd mee. Ze is blijven plakken. En onze vrijwilligers An en Jo gaan richting de 80 en draaien nog steeds bardiensten.” De betrokkenheid van deze groep vrijwilligers is belangrijk, maar Daniëlle ziet hier ook een gevaar in. “De vrijwilligers van het Zijlkwartier zijn gemiddeld boven de 60 jaar. We zien weinig jongeren vrijwilligerswerk doen. Zij vinden het vaak leuk om iets te organiseren voor zichzelf, maar niet voor anderen.” Naast een vaste groep vrijwilligers heeft het Zijlkwartier ook een vaste groep bezoekers. Deze groep wordt steeds groter. ”Er komen ook mensen van buiten deze vaste kring, mensen die nog niemand kent. Niet alleen vanuit Leiderdorp maar ook uit Leiden. Dat komt vooral door de aandacht die wij krijgen in de lokale media. De lokale krant wordt ook in de buitengebieden van Leiden bezorgd. Zo komen mensen naar ons. Voor de leden en de vrijwilligers is goed om te zien dat het Zijlkwartier niet afbrokkelt maar juist opbloeit. We zijn al groot, maar we worden nog groter. Laatst liep ik binnen bij het klaverjassen. Toen waren er zes tafels extra nodig voor allemaal nieuwe gezichten. Dat is toch mooi.”
“We benaderen het Zijlkwartier als bedrijf en dat is een omslag.”
Geen geldkistjes meer aan de bar De wijk verandert en het Zijlkwartier verandert mee. Dat betekent dat het bestuur het buurthuis meer benadert als een bedrijf. “We gaan het professioneler aanpakken. Als buurthuis willen we vernieuwen, verbeteren en dat betekent ook afstoten wat niet werkt of past. Dat is een flinke omslag en stuit op weerstand van mensen die hier al heel lang zitten.” Voorheen kon elke partij huren in het pand. Nu wordt bij elke aanvraag gekeken wat bewoners hebben aan deze club in hun buurthuis. “Dat is wel moeilijk. Wat doe je bijvoorbeeld met een fotoclub die al 30 jaar in het gebouw zit als zij niet meer bijdragen aan onze visie en niet meer in het Zijlkwartier passen?” ”Toen ik professionalisering ter sprake bracht, verslikte een aantal mensen zich. Daar moesten ze niet aan denken. Tot dat ik beschreef wat ik ermee bedoelde. Geen geldkistjes meer aan de bar maar een kassa bijvoorbeeld. Ik noem het nu geen professionaliseren meer maar het makkelijker maken van ons werk. Het beestje moet maar een naam hebben.” Ook de activiteiten van de buurtvereniging veranderen. ”Dat we nu iets doen, betekent niet dat we dat jaar in jaar uit moeten doen. Zo vieren we bijvoorbeeld geen Koningsdag meer in het buurthuis. De activiteiten rond deze dag verplaatsen zich steeds meer richting Leiden. Het Zijlkwartier wordt een uithoek dus de mensen blijven weg. We kunnen van vrijwilligers niet vragen in het Zijlkwartier te zijn als er maar een paar mensen komen. Zij willen ook Koningsdag vieren.” Vastgoed overdragen Het buurthuis is eigendom van de gemeente Leiderdorp en wordt gebruikt door de buurtvereniging. Het pand wordt elke dag schoongemaakt door een bedrijf. “De oppervlakte is zo groot, dat kunnen we met vrijwilligers niet.” Steeds meer gemeenten stoten vastgoed af dat zij niet gebruiken. Mocht dat in Leiderdorp ook gebeuren, ziet Daniëlle daarin mogelijkheden voor Buurtvereniging Zijlkwartier. Aan het buurthuis grenst een sportzaal, muziekschool en een jeu de boulesclub.“‘Ik ben wel benieuwd of de gemeente bereid is het hele pand aan ons over te dragen,” droomt Daniëlle hardop. ”Dan kunnen we in overleg met de andere gebruikers de indeling LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
17
Hans Roest draagt stokje over aan Daniëlle Melissen.
aanpassen. Nu komt iedereen bijvoorbeeld door één ingang naar binnen, misschien moeten we dat veranderen.” Samenwerking met gemeente Sinds 2014 is de vereniging lid van het LSA. Ze ziet de meerwaarde van het lidmaatschap van dit netwerk. Je kunt leren van elkaar en situaties, beleid en samenwerkingen met derden bespreken en vergelijken. En zo vergelijkend blijkt dat hun gemeente de slechtste niet is. “Als ik met andere LSA-leden praat, hoor ik vaak over moeilijkheden met de gemeente. Gevechten bijna. Dat hebben wij totaal niet. Wij worden door de gemeente uitgenodigd voor gesprekken rondom de participatiewet en het Wmo-beleid. We zijn zelfs gevraagd om aan te sluiten bij het sociaal wijkteam.” Daniëlle verwacht dat deze goede relatie te maken heeft met de lange geschiedenis die de buurtvereniging en de gemeente samen hebben. ”Wij bestaan al 70 jaar en hebben onze sporen verdiend. De samenwerking is gebaseerd op het principe: doe jij iets, doen wij iets. Dat geldt voor ons allebei. Wij zijn gesprekspartner van de gemeente en zij kunnen bij ons een ruimte gebruiken om te vergaderen.”
“Dat we nu iets doen, betekent niet dat we dat altijd moeten doen.” Dicht bij het buurthuis is recent een asielzoekerscentrum (AZC) geopend maar buurtvereniging Zijlkwartier is niet benaderd voor een samenwerking. “Tijdens een overleg zei de gemeente ineens: het Zijlkwartier kan wel vrijwilligers leveren. Maar wij leveren niet zomaar vrijwilligers omdat de gemeente dat vraagt. Vrijwilligers kun je niet dwingen. De gemeente Leiderdorp is het daarmee eens en heeft het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) gezegd dat zij zelf voor activiteiten moet zorgen.”
18
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
Meerdere petten Als bestuurslid heb je vaak meerdere petten op en ben je achter de schermen druk bezig. ”Mensen staan er niet bij stil hoeveel werk het is om bestuurslid te zijn,“ vindt Daniëlle. “Je moet je overal mee bezig houden. Het is veel meer dan een aantal leuke activiteiten organiseren. Er gelden regels waar je je keihard aan moet houden.” Het Zijlkwartier heeft een horecavergunning op naam van het buurhuis. Door de gemeente is het buurthuis aangeduid als paracommercie: tussen commercieel en niet-commercieel in. Dat betekent bijvoorbeeld dat ze maximaal 12 feesten van nietleden per jaar mogen houden. Het bestuur is veel aan de achterkant bezig met bestellingen, randzaken en onderhandelen met de gemeente. Dat zien leden niet altijd. “Ook bestuursleden draaien bardiensten. Dat zien onze vrijwilligers wel. We staan bijvoorbeeld ook achter de bar tijdens de jaarlijkse vrijwilligersavond. Het is vrijwilligerswerk maar mensen verwachten van alles van je. Vrijwilliger zijn betekent niet dat je altijd ja moet zeggen. Andersom moet je nee ook kunnen accepteren. Daar is het in het verleden wel eens mis gegaan. Omdat een nee omgebogen moest worden naar een ja. We doen er alles aan om dat niet meer te laten gebeuren. Ik ben trots op de groep vrijwilligers: door hen bestaat het Zijlkwartier.”
Zesgangendiners Elk jaar organiseert Buurtvereniging Zijlkwartier een kerstdiner voor 65+’ers. Tijdens deze twee avonden komen 150 mensen voor een zes gangendiner. Zoiets begint klein en evolueert. Het is zo’n succes dat ook een paasbrunch georganiseerd wordt. Deze brunch maken de vrijwilligers zelf en wordt gesponsord door de plaatselijke supermarkt. “Daar moet je het echt van hebben,” legt Daniëlle uit. “We houden de kosten heel laag en kopen in tegen inkoopprijs. Dan is er nog steeds een gat dat opgevuld moet worden met sponsoring of met fondsen. Dat komt ook allemaal kijken bij een bestuursfunctie.”
Het LSA selecteert voor jou
Publicaties Buurtwijs Actieve bewoners hebben veel kennis die ze graag delen. Daarnaast kunnen we heel veel leren van de manier waarop bewoners in andere delen van het land hun problemen aanpakken. Met het online platform Buurtwijs wordt het delen van deze kennis en ervaringen makkelijker. Buurtwijs gelooft dat het zinvol is om kennis en praktijkervaringen te verzamelen en te verbinden met wetenschappelijke inzichten. Zodat we te weten komen wat echt werkt bij buurtontwikkeling. Daarom sloot redacteur Willeke Binnendijk tijdens de Landelijke Bewonersdag 2015 een BewonersDeal met Wijkorganisatie Holtenbroek Nu, Movisie en het LSA om goede voorbeelden van wijkontwikkeling te delen via Buurtwijs. Op Buurtwijs vind je verhalen van bewoners en community builders die vertellen hoe ze werken en waarom. Interviews met en columns van mensen met een uitgesproken mening over buurtontwikkeling. Iedereen kan bijdragen. Je kunt een account aanmaken, artikelen delen en reageren op de verhalen van anderen. Bekijk ook de filmpjes van stadmakers, buurtwerkers en sociaal ondernemers die uitleggen waarom zij deel uitmaken van het online platform. Ben jij ook buurtwijs? Initiatiefnemer: Movisie Lezen en meeschrijven via: www.buurtwijs.nl
Utrechtse buurthuizen in zelfbeheer In het hele land nemen bewoners een buurthuis over. Ook steeds meer Utrechtse buurthuizen en speeltuinen zijn in zelfbeheer. De gemeente vindt dit naar eigen zeggen een goede zaak en bundelde tien voorbeelden in het boekje Utrechtse buurthuizen in zelfbeheer. Het geeft een kijkje in de keuken bij verschillende buurthuizen in de hele stad. Het beschrijft bijvoorbeeld Stichting Ruimte voor de buurt, die al sinds de jaren negentig een buurthuis beheert in de Rivierenwijk. Alle voorbeelden in dit boekje zijn anders. Want alle buurten zijn anders. Het Drie Generatie Centrum is er voor en door vrouwen, Podium Oost biedt een podium voor de wijk en De Buurttuin is meer dan een speeltuin. Een boekje vol inspiratie, waarin de initiatiefnemers het ontstaan van het buurthuis beschrijven en naar de toekomst kijken. Titel: Utrechtse buurthuizen in zelfbeheer. Een kijkje in de keuken. Auteurs: Mariska van Keulen en Kees Fortuin Te lezen via: beheerjebuurthuis.nl/een-dwarsverbandvan-utrechtse-buurthuizen-in-zelfbeheer
Handboek voor bruisende community ‘Alles wat aandacht krijgt groeit’. Dat geldt ook voor een community. In het Bruisen, brouwen, binden! Handboek voor lokale community builders wordt de Bruismethode beschreven: Begin klein, geef Richting, Uitnodigen van bewoners, Ideeën verzamelen en een Steunsysteem creëren waarin mensen elkaar inspireren. Het boek staat vol voorbeelden van deze Bruismethode en community building in de praktijk. Het boek bevat alles wat je moet weten over de methode en tien middelen om te bruisen. Het sluit af met bruisende werkvormen zoals speeddaten, over de streep en het complimentenspel. Deze zijn uitgebreid beschreven en meteen toepasbaar in je eigen bijeenkomsten. Jammer is dat vooral initiatieven uit Gouda als voorbeeld genoemd worden. In de rest van het land gebeuren ook mooie dingen. Vanwege de inspirerende voorbeelden, leesbaarheid en praktische tips is dit boek een aanrader voor iedereen die aan een community bouwt of er meer over wil weten. Titel: Bruisen, brouwen, binden! Handboek voor lokale community builders Auteur: Heleen van Praag ISBN: 978-90825176-0-6 Prijs: € 20,www.inverbinding.works/socialeinnovatie/1114-de-lokale-munt-aanjagervoor-verandering-van-denken-en-doen
LSA Bewoners Berichten / zomer 2016 / nummer 123
19
Samen sterk! Word lid van de grootste landelijke vereniging van en voor actieve bewoners, nu met 50% korting. Kijk op www.lsabewoners.nl/organisatie/ lid-worden-van-het-lsa