LSA Bewonersberichten nr 124 by Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners

Het vakblad voor bewoners

Superbewoners weten welke verandering er nodig is! Het kan wel! • Missers en successen van de doe-democratie • Voor Delfshaven Coöperatie is geen vraag te groot • Statushouders als vrijwilligers in buurthuis

herfst 2016

124

In dit nummer

“Wij brengen de stem van bewoners naar Den Haag” De Superbewoner-estafette om de BewonerAgenda naar Den Haag te brengen is gestart! COLOFON LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Wij zijn een vereniging van bewonersgroepen. Ook lid worden? Kijk op: www.lsabewoners.nl/ lid-worden-van-het-lsa Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Arthur van Vliet Beeld: Simone Elsen Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: LibertasPascal

2x Neeee en 2x Jaaaa Er zijn missers, maar ook successen op weg naar een echte doe-democratie.

10 15

Statushouders als vrijwilligers Een win-winsituatie.

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl

Geen vraag te groot Nieuw LSA-lid Delfshaven Coöperatie legt uit waarom zij de lijm tussen de voegen zijn.

Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl Neem zonder © onze teksten over: we delen de info heel graag!

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

En verder...

4 Opening 9 5x maatschappelijk initiatief voorop 12 Jij Schrijft 13 LSA Nieuws 14 Bestuur zonder bagage 19 Publicaties

Column van Thijs van Mierlo

Digitaal

Meer verdeeldheid dan bruggen Bruggen bouwen. Dat was het motto bij het aantreden van dit kabinet. Afhankelijk van je wereldbeeld of politieke kleur ben je meer of minder tevreden over dit kabinet. In zwaar weer werden moeilijke besluiten genomen. Maar over een ding zijn we het wel eens. Er is eerder meer verdeeldheid dan dat er bruggen zijn gebouwd. Tussen inkomensgroepen, huurders en kopers, werkenden en niet werkende beroepsbevolking, politiek en burgers, tussen generaties en sociale klassen. En zo kun je nog wel even doorgaan. Misschien ook niet zo gek. Het is niet de overheid die bruggen slaat, maar dat doen de mensen in de samenleving. En actieve bewoners voorop. Actieve bewoners vangen de vluchtelingenstroom op en starten projecten voor integratie. Ze strijden voor behoud van wijkhuizen om ontmoeting te garanderen. Actieve bewoners starten met verduurzaming en vergroening van energie. Allemaal innovatieve projecten om de enorme energie in de wijk te verbinden. Bruggen slaan. Zoals Milja en Patrick doen in het Rotterdamse Delfshaven, of Marlies in het Emmens BewonersBedrijf. Zoals de superbewoners dagelijks doen in hun wijken. Over deze mensen lees je in dit blad. Deze actieve bewoners zijn de echte bruggenbouwers. Zij hebben samen de BewonersAgenda gemaakt, met constructieve voorstellen om de kracht van de maatschappij in positie te brengen. Die bewonerskracht versterken, dat blijft de opgave waar LSA voor staat en hard voor strijdt. Soms vinden we de overheid aan onze zijde. Vaak ook laat zij het afweten. De wil om echt te veranderen ontbreekt regelmatig bij de Rijksoverheid. Hun manier om bewonerskracht te versterken is vaak het ontwikkelen van een pilot, of het doen van een ‘verkenning’ en meer van dat soort vage termen.

We hebben 3 vaste websites: lsabewoners.nl, bewonersbedrijven.nl en beheerjebuurthuis.nl en die staan nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • Zelfbeheer betekent niet dat je per se alles zelf moet doen. Professionals, ervaringsdeskundigen en experts staan klaar om hun steentje bij te dragen aan een duurzame wijkaccommodatie: Kijk op beheerjebuurthuis.nl/experts om te zien welke experts verbonden zijn aan ons project Beheer je Buurthuis. • Lees de blog: 5 redenen waarom elke wijk een BewonersBedrijf zou moeten hebben www.bewonersbedrijven.nl/ elke-gemeente-een-bewonersbedrijf/ • LSA heeft een nieuwe pagina LSA Agendeert om te laten zien hoe wij belangrijke onderwerpen hoger op de (politieke) agenda krijgen. In de aanloop naar de verkiezingen heeft dit natuurlijk extra onze aandacht. www.lsabewoners.nl/lsa-agendeert Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners

Agenda • 12 november - Amsterdam Wat verdient jouw initiatief?

Dit moet anders, laten actieve bewoners weten in de BewonersAgenda. Hierin staan vijf constructieve samenwerkingsvoorstellen aan de politiek. De eerste signalen uit de verkiezingsprogramma’s van politiek Den Haag zijn voorzichtig positief. Maar we zijn er nog niet! Sluit aan bij de agenda van onderop.

• 17 november - locatie volgt Pitchen voor impact in je wijk

Thijs van Mierlo Directeur van het LSA a.i.

• 13 mei 2017 - locatie volgt Landelijke Bewonersdag

• 7 december 2016 - Deventer Gratis Goud Festival

Kijk op www.lsabewoners.nl/agenda voor een actueel overzicht van onze bijeenkomsten

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Opening

Oproep Nieuws gezocht

Wij zijn voor dit blad altijd op zoek naar nieuws van en over actieve bewoners. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

Amersfoort

Ondertussen in…

Het gaat goed met De Nieuwe Erven. In september was het topdrukte. De Nieuwe Erven brengt gedurfd theater, stoere muziek, innoverende techniek en creatieve werkplaats samen. Een greep uit hun projecten: kinderpersbureau, moestuinproject, kampvuursessies met aanstormend talent, theaterspektakels en gezamenlijke klusdagen. Mensen met ideeën vinden bij Nieuwe Erven samenwerking en een plek om te werken, te dromen, te spelen en te creëren. www.nieuweerven.nl

Wooncoöp in Amsterdam Oost een feit! Een wooncoöperatie starten, het is nog steeds echt pionieren in Nederland. Wooncoöp Nieuwland in Amsterdam Oost is het gelukt. In een oude school wordt keihard gewerkt om deze plek om te toveren tot een woonparadijsje. Wc’s worden geïnstalleerd en de muren worden opnieuw gestuct en geschilderd. De pioniers zijn sinds december 2014 bezig de coöperatie op te zetten. Het gaat om een groep huurders die meer te zeggen wil hebben over de eigen woonruimte dan bij een woningbouwcorporatie gebruikelijk is. Het is een groep die zijn eigen spelregels wil bepalen en samen een pand gekocht hebben om er een coöperatie van te maken. Een van de lastige dingen om dat voor elkaar te krijgen is het afsluiten van een hypotheek. Banken vinden het eng om die te verstrekken aan een wooncoöp. Ook hier liepen gesprekken met Nederlandse banken vast. Maar de Duitse GLS Bank durfde hen wél een lening van 400.000 euro toe te vertrouwen – wooncoöps zijn bij onze oosterburen een ingeburgerd begrip. Met die lening was de aankoop van de school gedekt. Het was maatschappelijk vastgoed van de gemeente Amsterdam en die was gelukkig bereid om voor een redelijk bedrag te verkopen. De overige 300.000 euro die nodig was voor de verbouwing, werd uitgeleend door sympathisanten uit de kraakbeweging!

“Er is veel mogelijk binnen de grenzen van het aanbestedingsrecht.” Vertelt Willem Janssen, promovendus Internationaal en Europees aanbestedingsrecht op de online ontmoetingsplaats voor aanbesteders. www.aanbestedingscafe.nl/right-to-challenge-neemt-plaats-in-aanbestedingen

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Van vluchteling tot yup: iedereen samen op je buitenbankje!

Bewoners regelen hun eigen internetverbinding

Voor veel mensen is het ondenkbaar, maar in sommige gebieden van Nederland heb je geen internet. Zoals in het dun bevolkte Noord-Beveland, een eiland van Zeeland. In het buitengebied liggen alleen maar telefoonkabels. Aan een weg van twee kilometer met vier huizen is het niet interessant genoeg om glasvezel aan te leggen. Er is wel een 4G-netwerk maar met alle toeristen in Zeeland is dat te onbetrouwbaar voor de bewoners en ondernemers. Daarom regelt coöperatie Energiek Noord-Beveland hun eigen internetverbinding. De coöperatie start een ambitieus plan: een snelle én betrouwbare internetverbinding via breedband realiseren voor het hele buitengebied. De coöperatie stelt voor om de bestaande windmolens op het eiland als zendmast te gebruiken. Dat scheelt veel geld. De Zeeuwen zijn een beetje terughoudend, maar inmiddels meldden 93 bewoners zich aan. Dat is genoeg voor provider Skyling om de verbinding te realiseren. Binnen vier maanden zullen alle 93 aangemelde bewoners en ondernemers een internetverbinding hebben.

De gedroomde, getekende stad

@ Amber Anderson

buurtrechten estafette

Het LSA organiseert een buurtrechtenestafette:

6 bijeenkomsten met 6 bewonersinitiatieven en hun gemeente om een vraag van bewoners op te lossen. www.lsabewoners.nl/6-x-6-buurtrechten-estafette

Internationnaieaulws

Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. In deze rubriek kijken we over de grenzen!

Power to change! Omdat het LSA gelooft dat we niet allemaal het wiel hoeven uit te vinden, maar dat we van elkaar kunnen leren, dragen we bij aan de Smart Urban Futures programme. Een project dat onderzoekers, steden en maatschappelijke organisaties in Europa de mogelijkheid geeft te werken aan urgente en maatschappelijke uitdagingen op ‘de korte en lange termijn en een bijdrage te leveren aan het vormgeven van een slimme stedelijke toekomst’. Wij doen mee aan het onderzoek Power to change. Een vergelijkend onderzoek in het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Nederland van de Universiteit Delft naar de rol, fondsen en de impact van ‘Community-based Social Enterprises’ (waaronder de LSA BewonersBedrijven). Dit project zoekt naar de overeenkomsten en verschillen tussen deze landen, in het bijzonder op plekken waar de BewonersBedrijven een belangrijke bijdrage leveren aan de stadsvernieuwing en ongelijkheid en achterstelling verminderen. Natuurlijk houden we jullie op de hoogte. Apfelmus und Reibekuchen op internationale bankjesdag ‘Wir machen draussen im Hof Apfelmus und Reibekuchen’, zo lokt Tom Hoenig zijn buren naar zijn bankje. Iedereen doet het op zijn eigen manier en iedereen mag meedoen. Op 18 september was het internationale bankjesdag van het BankjesCollectief: het grootste huiskamercafé ter wereld, op de stoep! De deelnemers van de bankjesdagen komen nu nog vooral uit Nederland en Duitsland, maar het collectief droomt over een nog veel groter bankjesnetwerk. Want zeggen ze: ‘veel deelnemers van BankjesCollectief komen erachter dat ze met een relatief kleine ingreep zélf een bijdrage kunnen leveren aan een prettigere buurt. Als je verschillende buurtbewoners ontmoet is de buurt vaak een gespreksonderwerp. De stoep vormt dé perfecte ontmoetingsruimte. Op de stoep kom je iedereen tegen: van roddeltantes tot buurtjochies, van vluchtelingen tot yuppen en expats tot gezellige oma’s. Als je jouw bankje openstelt kan elke passant met het grootste gemak aanschuiven.’ Het BankjesCollectief heeft een goede website. Ga eens langs en vind info over de bankjes in jouw buurt, de BankjesHosts, de locaties, de openingstijden en wat er vanaf het bankje wordt geserveerd. Of begin een eigen bankje natuurlijk! www.bankjescollectief.nl

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

BewonersAgenda

Actieve bewoners starten landelijke Superbewoner-estafette

“Wij brengen de stem van bewoners naar Den Haag” “De Superbewoner-estafette is begonnen, we gaan door tot Den Haag”, schreeuwt superbewoner Rosine op 13 september terwijl ze in haar cape wegrent uit het wijkhuis ONS in Breda met de BewonersAgenda in haar hand, een agenda gemaakt door honderden actieve bewoners. Er staan 5 concrete voorstellen in aan de politiek om bewonersinitiatief meer ruimte en mogelijkheden te geven. De uitgebreide BewonersAgenda is opgehaald onder vele honderden bewoners en ondertekend door 150 organisaties, initiatieven en actieve bewoners.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

ederland kent veel maatschappelijke initiatieven die buurten leuker en mooier maken. Nederland behoort zelfs tot de internationale top wanneer het aankomt op vrijwilligerswerk. Maar vrijwilligersprojecten en initiatieven worden vaak belemmerd. Ze hebben last van onwillige ambtenaren, te dure huisvesting of van niet passende regelgeving. Daar moet verandering in komen en zij weten ook hoe. De actieve bewoners, verenigd in het LSA hebben samen een duidelijke BewonersAgenda geschreven met constructieve voorstellen om maatschappelijk initiatief krachtiger te maken, van onderop.

Weten waar het schuurt “Deze voorstellen komen van de bewoners zelf”, zegt superbewoner Rosine Antersijn, een inwoonster uit Breda die veel vrijwilligerswerk doet in haar stad. “Van de mensen die werken aan hun buurt en weten waar het schuurt. Hier moet de politiek naar luisteren! De superbewoner zal de aankomende tijd op meer plekken opduiken.” De superbewoner-estafette is van start gegaan om via bewonersprojecten, BewonersBedrijven en buurthuizen naar Den Haag te gaan om de BewonersAgenda aan de politiek aan te bieden. Sinds oktober 2015 vraagt het LSA aan actieve bewoners wat ze nu nodig hebben van de politiek. Het LSA maakte van de wensen, ideeën en voorstellen een BewonersAgenda, en die is weer verkort voor de politiek tot 5 concrete voorstellen. In de verkorte BewonersAgenda worden er onder meer voorstellen gedaan voor passende wetgeving, uitbreiding van het Right to challenge, toegang tot maatschappelijk vastgoed, ruimte voor experimenten en aandacht voor krimpgebieden en oude stadswijken (zie ook pagina 9). “Wij zijn er vandaag bij omdat we de BewonersAgenda graag landelijke bekendheid willen geven,” vertelt een van de aanwezigen bij de landelijke estafette: Monique de Beer van het dorpshuis in zelfbeheer Fort Vreeswijk. “We hebben destijds enthousiast meegedaan met het samenstellen van de agenda, vanuit onze ervaringen en we staan er helemaal achter. Dus we helpen graag mee om deze agenda een mooie plek te laten krijgen in onze hele samenleving.”

Samenwerking aandurven Monique is een van de LSA-leden die er vandaag bij zijn om de estafette van start te zien gaan. Ze krijgen ook een tour door het mooie buurthuis ONS. ONS in Breda is een buurthuis nieuwe stijl. Onder één dak huisvest de wijkaccommodatie een restaurant, vrouwenstudio en verschillende vooruitstrevende projecten om bij te dragen aan de emancipatie van een kwetsbare buurt. De coöperatie ONS in Breda is een zeer geschikte plek om met voorstellen te komen aan de politiek omdat dit een plek is waar wel een samenwerking is aangedurfd met bewoners. Waar belemmerende regels zijn weggenomen om bewonersinitiatief meer ruimte te geven. ONS heeft met het UWV een regelarme zone ingericht, waar vrijwilligers geen sollicitatieplicht hebben en een vrijwilligersvergoeding krijgen. Daarnaast is ONS betrokken bij het LSA als pionier voor ons project voor buurthuizen in zelfbeheer.

“Ik weet door mijn vrijwilligerswerk als geen ander hoe belangrijk het is dat regels niet in de weg moeten zitten, buig ze om!” Rosina: “Ik als superbewoner wil jullie allemaal vragen om te helpen deze BewonersAgenda de aandacht te geven. Ik weet door mijn vrijwilligerswerk als geen ander hoe belangrijk het is dat wij andere mogelijkheden krijgen, dat regels niet in de weg moeten zitten. Ik heb meegemaakt dat ik op een gegeven moment geen vrijwilligerswerk meer mocht doen, omdat ik ontslagen was bij mijn toenmalige baan en sollicitatieplicht had. Wat denken ze? Ik kon vrijwilligerswerk doen toen ik een baan had, dus ook toen ik werkzoekend was. Maar ik moest stoppen. Daarmee deden ze niet alleen mij maar

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

om aandacht te vragen voor de BewonersAgenda. Ze schreeuwen door roeptoeters, over weilanden en op stadspleinen. Uiteindelijk zal de Superbewoner de BewonersAgenda in Den Haag terecht laten komen, bij de Tweede Kamer. Naast deze estafette organiseert het LSA een politiek debat op 17 februari in Amersfoort, hebben zij de BewonersAgenda naar de politieke partijen verstuurd als input voor hun verkiezingsprogramma’s, worden Tweede Kamerleden op werkbezoek langs bewonersprojecten geleid, en zal er een serie interviews worden gehouden met Kamerleden over zeggenschap en de positie van de actieve bewoners. ook de vele mensen die ik hielp verdriet. Buig die regels als het nodig is, zoals hier bij ONS.” Over weilanden en op stadspleinen Dan rent Rosina weg uit ONS met de BewonersAgenda in haar hand. “De Superbewoner-estafette is begonnen, we gaan door tot Den Haag”, schreeuwt ze en met deze woorden opent ze de estafette. Superbewoners kunnen in alle steden opduiken

Via www.lsabewoners.nl/superbewoner-estafettebewonaersagenda word je op de hoogte gehouden van de estafette. Hier vind je ook filmpjes en fotomateriaal.

Social Media #BewonersAgenda Op de dag dat de SuperBewoner-estafette van start ging, werd er op social media immens stampij gemaakt over de BewonersAgenda. Een kleine greep van Twitter, LinkedIn en Facebook. Starters4Communities Maak mogelijk dat initiatieven onafhankelijke ondersteuning in kunnen huren! #bewonersagenda Henk Struik 5 voorstellen voor partijen in aanloop naar de verkiezingen Tweede Kamer. #bewonersagenda Lidy Noorman Geef burgers de vrijheid om zelf de regie te voeren! uh..ook budget meegeven #bewonersagenda Heleen van Praag Heldere actiepunten voor verkiezingsprogramma’s #bewonersagenda Rutger van Weeren Creëer en innoveer verdienmodellen voor maatschappelijk initiatief -check de #bewonersagenda Beheer je buurthuis Maatschappelijk vastgoed is van onschatbare waarde voor buurtinitiatieven: #bewonersagenda Bram Pater Je weet wel waarom.... lsabewoners.nl/luister-naar-actieve-bewoners

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Ton Sleeking Het wordt tijd, hoog tijd, om deze agenda echt handen en voeten te geven!

Cor Loos Het moet en kan lukken. Schreeuwen helpt niet, blijven pushen wel #bewonersagenda

Ernst Bergboer Bewoners zijn allang niet meer de primair ontvangende partij - steeds vaker zijn zij de eerste die nieuw initiatief nemen en nieuwe vormen van samenleven en democratie verzinnen. Broodnodig. Versterken en faciliteren, dus!

Centrum De Badde 5 speerpunten voor actieve bewoners in Nederland. lsabewoners.nl/luister-naar-actieve-bewoners

Anita Keita Werken aan samenleven: dat moet op de politieke agenda komende verkiezingen! Margriet van Galen De LSA (landelijke samenwerkingsverband van actieve bewoners) heeft 5 bewonerspunten geformuleerd. Dit zijn belangrijke uitgangspunten voor nieuw beleid. Als je nieuwe vormen van democratie zoekt, begin dan bij initiatieven van onderop. Luister naar bewoners en gebruik hun ervaring en hun enthousiasme. Zo maken we samen de stad. Margriet van Galen Carina Verhulst Het kan wel! Overheid, neem je verantwoordelijkheid en luister naar ons. #bewonersagenda

Fred de Jong Het werk van vrijwilligers/bewoners in onze samenleving is van meer dan onschatbare waarde. lsabewoners.nl/luister-naar-actieve-bewoners Jantsje van der Spoel Overheden: luister, laat los en faciliteer. Wie weet er nu beter dan de bewoners zelf wat goed voor ze is?! lsabewoners.nl/luister-naar-actieve-bewoners Piet de Vries Geef voorrang aan maatschappelijk initiatief i.p.v. aan de overheidsbureaucratie! lsabewoners.nl/luister-naar-actieve-bewoners Marijke Bonder Politici: Zonder actieve bewoners zijn de minder actieve bewoners soms helemaal nergens en vallen zij buiten de boot!!

s r e 5x maatschappelijk n a o w Be gend initiatief voorop A er ook naar hun stem worden geluisterd! In deze tijd waar zoveel van vrijwilligers gevraagd wordt, moet ze nu nodig hebben van de politiek. Sinds oktober 2015 vraagt het LSA aan actieve bewoners wat nda met 5 speerpunten. Dit hebben ersAge We maakten van de wensen, ideeën en voorstellen een Bewon rder en mooier te maken: leefbaa , actieve bewoners nodig om wijken, buurten en steden sterker Organiseer toegang tot geld De toegang tot financiering is onvoldoende ingericht op maatschappelijk initiatief in de huidige werkwijze van banken, fondsen en overheden en moet worden veran-

derd en verrijkt. • Richt een maatschappelijke bank op als revolverend fonds. Vul dit fonds met slapende tegoeden, een rijksbijdrage en ander maatschappelijk kapitaal • Maak Right to Challenge mogelijk voor alle domeinen. Leg vast dat maatschappelijke waarde zwaar meeweegt in maatschappelijke aanbestedingen • Help mee met het creëren en innoveren van verdienmodellen voor maatschappelijk initiatief en geef experimenteerruimte • Zorg voor meer zeggenschap over besteding van lokale middelen: experimenteer met lokale belastingen en budgetrecht voor lokale gemeenschappen • Werk aan een responsieve en open overheid op het gebied van overheidsfinanciën Maak maatschappelijk vastgoed overdraagbaar • Maatschappelijk vastgoed is van onschatbare waarde voor buurtinitiatieven als uitvalsbasis, ontmoetingsplaats en potentieel verdienmodel. • Geef maatschappelijk vastgoed een eigen status met eigen regelgeving • Maatschappelijk vastgoed heeft een maatschappelijke waarde en staat los van de Wet Markt en Overheid, opbrengsten hoeven niet marktconform en gebruik en invulling wordt bepaald in samenspraak met de lokale samenleving • Ondersteun de gemeenten (financieel) om het vastgoed los te maken van de gemeentelijke boekhouding Maak een kaderwet zelfbeschikking lokale gemeenschappen Passende wetgeving is noodzakelijk om maatschappelijke initiatieven in positie te brengen om een rol te spelen in het uitvoeren en besturen van gemeenschapstaken en –voorzieningen. • Regel via een kaderwet dat beleid en activiteiten zo lokaal mogelijk ingevuld kunnen worden: lokale oplossingen voor lokale problemen

• Zet hierin het subsidiariteitsbeginsel voor lokale gemeenschappen en maatschappelijke buurtinitiatieven centraal • Veranker in de kaderwet de mogelijkheid tot zeggenschap, beslissingsbevoegdheid en opdrachtgeverschap • Erken dat vaste structuren en verhoudingen van lokale overheden en gevestigde instituties belemmerend werken op de mogelijkheden om maatschappelijke opgaven aan te pakken en werk aan een oplossing • Blijf werk maken van het opruimen van knellende regelgeving en stimuleer een meedenkende lokale overheid Experimenteer met meervoudige democratie Onze democratie is nodig toe aan vernieuwing waarbij diverse vormen van democratie naast elkaar staan en elkaar versterken. • Innoveer en experimenteer actief en zo divers mogelijk met nieuwe vormen van democratie (zowel representatieve als participatieve democratie) en maak hiervoor een actieplan • Maak maatschappelijke problemen vertrekpunt van de oplossing. Geef hierin ruimte aan verscheidenheid en variëteit. Pas regels en structuren hierop aan. Prioriteer en ondersteun het zwakste belang • Een volwaardige positie voor maatschappelijke initiatieven is niet vanzelfsprekend en niet alle gebieden en groepen hebben een gelijkwaardige uitgangspositie. • Geef aandacht waar dat nodig is: oude stadswijken, krimpgebieden en platteland • Ondersteun en faciliteer maatschappelijke initiatieven die het nodig hebben in een transitie naar zelforganisatie • Maak mogelijk dat maatschappelijke initiatieven onafhankelijke ondersteuning in kunnen huren • Investeer in regionale en landelijke kennis- en ondersteuningsnetwerken voor vrijwillige inzet De uitgebreide BewonersAgenda is ondertekend door 150 personen en organisaties. Kijk op www.bewonersagenda.nl voor de volledige agenda. De BewonersAgenda is opgehaald en opgetekend door het LSA: het landelijk netwerk van bewonersgroepen, zelfstandige buurthuizen, buurtcoöperaties, collectieve wijkondernemingen en BewonersBedrijven. Het LSA bundelt lokale kracht en stimuleert eigen regie.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Een doe-democratie is het streven, een samenleving waar ruimte is voor bewoners-initiatief. Dat gaat allemaal niet vanzelf. We moeten samenwerken vanuit gelijkwaardige posities. Er zijn missers, maar er zijn ook successen. 2 toppen en 2 floppen van de afgelopen maanden. Lees en leer!

2x Neeee en 2x Jaaaa Almelo wil negen wijkcentra sluiten Met heel veel energie van vrijwilligers Almelo is van plan om negen wijkcentra te sluiten per werd er een prachtig sportpark gerealiseerd. 31 december 2017. Slechts 30 procent van de activiteiten die in een wijkcentrum plaatsvinden is welzijnswerk, zegt de gemeente Almelo. Dat is veel te weinig, volgens het college en daarom moeten de wijkcentra sluiten of wordt de beheerssubsidie geschrapt. Eind 2015 maakte de gemeente bekend te onderzoeken of wijkcentra nog open moeten blijven. De conclusie is sneu. Dat een wijkcentrum een plek is waar mensen elkaar ontmoeten, activiteiten ondernemen en plannen voor de buurt maken, dat is blijkbaar niet genoeg: er moet welzijnswerk plaatsvinden. “Per accommodatie gaan we kijken welke activiteiten er zijn en of die ook elders kunnen plaatsvinden”, legt wet- Bewonersinitiatief houder Irene ten Seldam uit aan dagblad Tubantia. Voor BOSS-park stopt ermee welzijnswerk zoekt de gemeente een alternatieve locatie, Vrijwilligers van het landelijk geprezen bewonersinitiatief BOSS-park stoppen ermee. ‘Wij hebben na een alle andere gebruikers moeten daar zelf naar op zoek. jaar intensief onderhandelen met wethouder Geilen Gebruikers, bezoekers en beheerders van de Almelo- over de exploitatie, uitbouw en veiligheid van het Bossse wijkcentra voeren actie tegen de door de gemeen- park een treurig besluit moeten nemen. De stichting BOSS heeft geld, maar dit is in principe geblokkeerd, te voorgenomen sluiting van de wijkcentra. Monique door de eisen van de wethouder. Wij zijn verplicht alle Budde is een van die gebruikers van wijkcentrum de resterende subsidies terug te storten. Het bestuur en Schelfhorst: “De gemeente geeft aan dat ze niet in de andere vrijwilligers kunnen niets anders dan zich stenen wil investeren, maar je moét investeren in een terugtrekken,’ laat de voorzitter van Boss met ‘spijt in gebouw. Het is een plek waar mensen samenkomen, het hart’ weten op Facebook. zaken in hun wijk signaleren en bespreken. Waar ze afspreken een keer naar de bioscoop te gaan of hetzelfde boek te lezen. Dat gebeurt niet in de woon- De gemeente heeft een subsidie van 100.000 euro toegezegd. Maar over de besteding daarvan konden kamers. We zijn samen een wijk, een gemeenschap. de partijen het niet eens worden. Het BOSS-park verIn de huidige wereld is dit heel belangrijk.” wijt de gemeente te weinig vertrouwen te krijgen, de gemeente vindt dat er meer aandacht besteed moet Het LSA vindt het kortzichtig van de gemeente Almelo om de wijkcentra te sluiten omdat er te weinig worden aan onderzoek naar bijvoorbeeld draagvlak in de wijk. Het vertrouwen is verdwenen en de kloof tus‘welzijnswerk’ plaatsvindt. Wat is überhaupt welzijnssen de bewoners en de gemeente gegroeid. werk? Is iets alleen welzijnswerk als er welzijnswerToen in 2010 uit een leefbaarheidsonderzoek bleek kers voor ingehuurd zijn? Het LSA hoopt dat er goed dat in de wijk sprake was van verpaupering en dat geluisterd wordt naar de actievoerders. Het is nog mensen zich onveilig voelden, maakten bewoners een niet te laat. Er zijn nog trajecten mogelijk, bijvoorplan om een buitensportvoorziening te realiseren. Dit beeld het overdragen van maatschappelijk vastgoed buurtinitiatief is in 2012 opgezet door veel passievolle aan maatschappelijk initiatiefnemers. vrijwilligers. Ondanks veel enthousiaste gebruikers, ziet het buurtinitiatief zich genoodzaakt te stoppen.

Plaatje uit de goede oude tijd. Kookles in ’T Veurbrook, 2010.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Het LSA hoopt dat de gemeente inziet wat ze hier kapot maken. Hoe kan een gemeente zoveel eisen stellen aan een subsidie dat zo een bloeiend initiatief het loodje legt? Waarom is dit überhaupt geprobeerd te regelen met een subsidie en niet met een overheveling van budgetten? In juli 2015 heeft de gemeenteraad van Sittard-Geleen een motie aangenomen die bewoners het recht geeft om publieke taken van de gemeente over te nemen: Right to challenge.

Caféhouder daagt provincie uit De bediening van de provinciale brug in het Friese dorpje Baard is overgedragen aan de lokale caféhouder: Jaap Prins. “Ik ben de kroegbaas, de pachter van het dorpshuis en sinds kort ook de brugwipper!”

Na het eerste geslaagde fundraising diner volgt een nieuwe in november.

Fundraising weekend Je kunt subsidie aanvragen, een fonds aanschrijven, via Right to challenge taken overnemen van de gemeente maar je kunt ook een fundraising organiseren voor extra financiën. Dat deed GAS!fabriek in Alkmaar. Deze stichting zet zich met vrijwilligers en steun van betrokken partners in voor behoud van het culturele erfgoed van de voormalige Gasfabriek. Dit pand uit 1915 in Alkmaar staat al jaren leeg en dreigde te worden gesloopt. Dankzij de stichting blijft het pand behouden. Om het ook te kunnen herstellen en ontwikkelen en er activiteiten aan te bieden voor jong en oud is er geld nodig.

“We geloven in de eigen kracht van mensen. Soms is de overheid helemaal niet nodig” Een heel weekend in september werden fondswervende activiteiten georganiseerd, er was een diner, een festival en er waren verschillende exposities. Dit heeft veel geld opgeleverd, maar ze zijn er nog niet. Daarom organiseren ze in november gewoon weer een fundraising evenement voor iedereen die de gasfabriek een warm hart toe draagt onder het mom: ‘Samen laten we de gasfabriek weer stomen’. Een proeverij, veel kunst en een veiling voor behoud van het laatst overgebleven pand van de voormalige gasfabriek. Chef-kok Jeroen Klepper tovert de oude Gasfabriek om in Popup Pura Restaurant. Speciaal voor deze gelegenheid heeft hij een menu samengesteld van bijzondere gerechtjes.

Het is een prachtig voorbeeld van hoe het Right to challenge kan werken. In heel provincie Friesland is het Right to challenge ingevoerd. Een recht overigens waar het LSA zich al heel lang hard voor maakt. Right to challenge staat voor ‘het recht om uit te dagen’. De kern van de aanpak is dat een groep (georganiseerde) bewoners taken van overheden kan overnemen als zij denken dat het anders, beter, slimmer en/of goedkoper kan. Bewoners krijgen hiervoor de middelen en verantwoordelijkheid. De provincie Fryslân is de eerste hele provincie die Right to challenge toepast. En in dit geval wordt er flink bespaard. De kroegbaas is 40.000 euro goedkoper dan de vorige brugwachter! Jaap Prins nam in februari contact op met de provincie, met het aanbod de brugbediening over te nemen. Er is uitgezocht welke juridische en financiële aspecten verbonden zijn aan het overdragen van de bediening. Op basis hiervan is besloten om bij wijze van experiment gedurende drie maanden de bediening van de brug in Baard aan de caféhouder over te dragen. Gedeputeerde van de provincie Sander de Rouwe: “We geloven in de eigen kracht van mensen. Soms is de overheid helemaal niet nodig. Als inwoners aantonen dat zij ons werk beter of goedkoper kunnen doen, besteden we het graag aan hen uit.”

Kroegbaas en brugwipper Jaap Prins en gedeputeerde Sander de Rouwe.

Lees meer: www.facebook.com/ events/1140042676062172/

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft...

dankzij in tu r e d n li v e ig ld e Gew rking samenwe

uin n de Vlindert ördinator va co de n va or ie do verd bericht rse wijk Oud-O Ingezonden g in de Alkmaa rin maken en re tu nd uc ke tr be rs n wensen Toen de he hu s In er on w n vlindertuin. nden de be aanleg van ee de start ging, ko or vo en m vraag geko . daaruit is de tuin begonnen aanleg van de de 2006 is met t al gauw liet he geheel, maar i oo t m he n n ee va t ienden n was he en drie oudged De eerste jare ak st t en he er et ov m erleg wensen bij elkaar. In ov onderhoud te ad de koppen ra ijk bben wij het w he de 72 n bestuur va StadswerkO ijf dr voebe ds ou onderh dat is schoor te krijgen en gemeentelijke er he be in in om de tu jn wij gestart. plan opgevat maart 2013 zi in en rd aa tend aanv wat s hebben wij natuurlijk, du en ijz w et be m d an oe ede m wij ons ga Nu moesten d en zijn vol go el am rz 14 ve al e rs dden w vrijwillige Dit seizoen ha enthousiaste slag gegaan. de n aa uw 8 man/vro e, mede nu hebben w vrijwilligers! aarste, maar zw t he aar 16 w en in ar jaar w achtige tu De eerste drie eente, een pr m ge dwerk de ta n S va rgeld en. Ook dankzij vouche en in voorkom ct se in ars m re n de hu rs en an lemaal in soorten vlinde vrijwilligers al at w nn va va en uk kom de indr sultaat zijn ge O72 is onder nooit tot dit re en ud zo f el n. jz zi inge hebben, n en bezuinig gde protocolle wege opgele rtuin komst Vlinde kingsovereen er w en wijkm g sa in n ht id tot ee 72 - stic Dit heeft gele ijf StadwerkO dr be t n. he ui rt en Vlinde t” tuss illigers van de “de Oosterhou ie en de vrijw rd ve -O ud O vereniging

Check dit huis in Liverpool: dit is recyclen!

De deelkelder: Samen hebben we meer

Ingezonden bericht door Deelkelder.nl Als fervent klussers, buitensporters en milieubewuste personen willen wij een verandering teweeg brengen in het systeem van overproductie en de daaruit voortvloeiende inefficiëntie, milieuvervuiling en (sociale) ongelijkheid. We hebben in de maand juli een pop-up locatie gehad in Utrecht. Dat was een groot succes.

Staat jullie initiatief al bij Maex?’

Ingezonden bericht De Maex is een instrument dat op eenvoudige wijze de maatschappelijke waa rde van initiatieven inzichtelijk maakt, op basis van gegevens van de initiatiefnemer. De MAEX wil inzichtelijk maken dat waarde draa it om meer dan geld. Met de Maatschappelijk e Exchange (MAEX) wordt de sociale impact van buurtinitiatieven en wijkondernemingen zichtbaar. Je kunt jouw initiatief er makkelij k en gratis bij zetten. Kijk op www.Maex.nl

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

frans soeterbroek @ruimtemaker

Prima initiatief van netwerk @LSAbewoners om buurtrechten Ook op politieke aganda te krijgen. ers. lokaal van belang www.lsabewon s nl/luister-naar-actieve-bewoner

LSA Nieuws

Ontdekkingstocht langs vrijwilligersinitiatieven

LSA is dit jaar medeorganisator van het Gratis Goud Festival, vereniging NOV is de hoofdorganisator. Het wordt een groot evenement over en voor vrijwilligerswerk op 7 december in Deventer. Het festival is een ontdekkingstocht langs vernieuwende, succesvolle en goed georganiseerde vrijwilligersinitiatieven. Ook sociaalwerkorganisaties en gemeenten steken veel energie in het organiseren van vrijwillige inzet. Welke innovaties zien zij? Meer info: www.gratisgoudfestival.nl.

Buurtrechten: waar gebeurt wat?

Directeurstaken LSA Thijs van Mierlo neemt tijdelijk de functie van directeur van het LSA op zich. Hij neemt de directeurstaken over van Ties de Ruijter. Thijs is al sinds 2007 werkzaam bij het LSA, waarvan de laatste jaren als projectleider, hij kent de vereniging dan ook zeer goed. Natuurlijk zal het LSA zich onvermoeid richten op het organiseren van kennisbijeenkomsten, de invulling van de BewonersAgenda en het onder de aandacht brengen van de buurtrechten. We blijven BewonersBedrijven en Buurthuizen in zelfbeheer volgen en ondersteunen. En natuurlijk zullen we actieve bewoners met elkaar verbinden en de kracht van onderop aanjagen en versterken!

Steeds meer bewoners nemen taken over van hun gemeente. LSA heeft als uitgangspunt hierbij ‘houd het lokaal.’ Geef deze actieve bewoners opdrachtgeverschap en bepaal niet over hun hoofden heen. Dit uitgangspunt wordt op steeds meer plekken vastgelegd in buurtrechten en het LSA gaat letterlijk in kaart brengen wat er waar in het land gebeurt. We maken een interactieve kaart van de Nederlandse gemeenten. Op deze kaart zie je welke gemeenten met welke buurtrechten bezig zijn en met welke instrumenten. We benaderen alle gemeenten van Nederland met een korte vragenlijst. De resultaten worden in een interactieve kaart op onze website www.lsabewoners.nl gebundeld.

Het LSA is het landelijk netwerk van bewonersgroepen, zelfstandige buurthuizen, buurtcoöperaties en BewonersBedrijven. OOK LID WORDEN? Samen sterk! www www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/

Pitchen voor impact De kracht van Dukenburg

Het stadsdeel Dukenburg in Nijmegen bestaat dit jaar 50 jaar. Op 9 september organiseerden we met de actieve bewoners daar een bijeenkomst. We leerden veel over de geschiedenis. Zo is er een prachtig Canon van Dukenburg gemaakt, kijk op: www.canonvandukenburg.nl. De bijeenkomst liet de krachtige pionierszin van bewoners zien en maakte duidelijk waar een nieuwe uitdaging zit: bewoners moeten ondernemender gaan denken nu subsidies en budgetten weggevallen zijn. Lees het hele verslag: www.lsabewoners.nl/ bijeenkomsten/50-jaar-pionieren-wijken/

Het wordt spannend voor de acht deelnemers aan het traject Pitchen voor Impact in je wijk 2016. LSA en KNHM begeleiden deze innovatieve bewonersgroepen tot de daadwerkelijke pitch op 17 november: • Fort Vreeswijk, Nieuwegein • Tuinpark Laakzijde, Amersfoort • Stichting Circulo, Eindhoven • De Broederij, Nijmegen • Huiskamer Langelo, Langelo • De Groene Regentes, Den Haag • DistriBuurtbuik, Amsterdam • Landgoed Algoed, Enschede Kijk op: www.bewonersbedrijven.nl/pitch/

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

BewonersBedrijven

Een BewonersBedrijf oprichten vraagt om andere kwaliteiten dan een BewonersBedrijf draaiende houden. Twee jaar na de feestelijke opening is er in Op Eigen Houtje in Emmen een wisseling van de wacht. Met een gezond portie argwaan verwelkomen de vrijwilligers deze zomer een nieuw bestuur en een nieuwe bedrijfsleider.

Bestuur zonder bagage “We moeten ons bewijzen,’ vertelt voorzitter Marlies Zeeman. “Toen ik in april begon zat er een interim bestuur en was de bedrijfsleider net weg. De opvolger nam zakelijke beslissingen zonder de vrijwilligers mee te nemen en is ook vertrokken. Deze voorgeschiedenis werkt nog steeds na.”

Samen met penningmeester Trijntje Hummel vormt Marlies het bestuur. Ze zijn op zoek naar uitbreiding want het bestuur is te klein en zij komen zelf niet uit de wijk. “We hadden geen keuze en moesten starten met een heel nieuw bestuur. Een bestuur dat zonder bagage kan starten, is een voordeel.”

Nieuwe energie na hectiek Op Eigen Houtje is een BewonersBedrijf in een voormalige basisschool. De ruimtes worden verhuurd aan verschillende partijen, er is een activiteitenruimte en een restaurant. Het voormalige bestuur en de bedrijfsleider hebben iets moois neergezet in Emmerhout. Marlies: “Op Eigen Houtje is gestart door mensen met veel visie, die allemaal een stukje van het bedrijf inbrachten. Het moet nog van ons worden, het bedrijf van de wijk. We hebben een mooie ploeg mensen en dat moeten wij als bestuur uitdragen. Ervoor zorgen dat de energie weer terugkomt.” “Ik ben begonnen in een heel hectische periode’, kijkt Marlies terug. “Het ontslag van de bedrijfsleider was een klap voor de vaste vrijwilligers. Daarna trok ook het bestuur zich terug en was het een spannende en onzekere tijd.”

Podium van de wijk Met een bedrijfsleider, een tweekoppig bestuur en enthousiaste vrijwilligers breekt er een nieuwe tijd aan voor het BewonersBedrijf. De focus ligt op drie gebieden: energiezuinig maken van het pand, meer activiteiten organiseren en de continuïteit van de horeca. Het doel is natuurlijk een stabiele financiële basis voor Op Eigen Houtje. De voormalige basisschool is al grotendeels opgeknapt. Een grote kostenpost is dat de verwarming nu nog geschakeld is en dus ook ruimtes verwarmt die op dat moment niet gebruikt worden. Dat wordt aangepast en de cv-ketel wordt vervangen. Daarnaast steekt het bestuur energie in het faciliteren van meer activiteiten. Onder de naam Jemmerhout was er al een regelmatige muziekmiddag, nu willen ze daar theater en cabaret aan toevoegen: Op Eigen Houtje moet een podium voor talent uit de wijk worden.

Lastige beslissingen Halverwege juni startte Anton Bardie als bedrijfsleider. Dat gaf Marlies ruimte om zich te richten op bestuurstaken. “Als een bestuur ook taken in de uitvoering heeft, is het moeilijk om van een afstand te kijken en lastige beslissingen te nemen. Nu kan ik de vrijwilligerstaken helemaal loslaten. En dat is heel hard nodig. Ik wil Anton alle ruimte geven om de dagelijkse leiding te nemen.”

Voorzitter Marlies Zeeman

No Nonsense Het BewonersBedrijf heeft ook een wijkrestaurant, “dat loopt maar kwetsbaar is. We willen er meer een restaurant van maken en minder een plek waar iemand voor je kookt.” De cliënten en begeleiders van No Nonsense, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking, maken elke middag een lunch voor de cliënten van de dagbesteding. Voor deze dagbesteding huurt De Hooimijt een van de ruimtes in het pand. Vrijwilligers uit de wijk koken het diner. Werkervaring Het bestuur zit bovenop belangrijke ontwikkelingen in de wijk en haakt daarbij aan. Zo is er een leerwerktraject met de gemeente Emmen. Mensen kunnen in het BewonersBedrijf werkervaring opdoen, bijvoorbeeld in de administratie. “Het is echt een mooie plek om werkervaring op te doen. We hebben een sterke visie en een mooie ploeg met mensen. Het is aan het bestuur om dat nu goed uit te dragen.” Meer weten over het LSA-project BewonersBedrijven? www.bewonersbedrijven.nl

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Beheer je buurthuis

Ons vrijwilligersbestand bestaat uit vijftigplussers; de twee Syriërs zijn jonge mannen – dat valt dus wel op

Buurthuis ’t Schöpke heeft twee nieuwe vrijwilligers. Het zijn statushouders: vluchtelingen die een (tijdelijke) verblijfsvergunning hebben gekregen van de Nederlandse staat. In het buurthuis maken ze contact met medebewoners én dragen ze hun steentje bij aan een goed draaiende organisatie. Een win-winsituatie?

Statushouders als vrijwilligers in het buurthuis Het begon met een toevallige ontmoeting. Erik Zijlstra, voorzitter van’t Schöpke, raakte deze lente met een Syrische bewoner aan de praat in de speeltuin waar zijn zoontje speelt. Er ontstond een vriendschap, en de statushouder vroeg aan Zijlstra of hij vrijwilligerswerk kon doen in het Venrayse buurthuis. Een paar weken later herhaalde het voorval zich, met een andere Syriër. “Die had zijn landgenoot gesproken”, vertelt Zijlstra, “en vroeg of hij ook werk kon doen. Die is vorige week begonnen.”

voortkomen.” Wat voor Nederlandse vrijwilligers geldt, geldt ook voor vluchtelingen: iedereen kan zich ergens nuttig maken met zijn kennis en ervaring. Sijmonsma: “Het zijn net gewone mensen.” Toeval Ontmoeting is belangrijk, bijvoorbeeld om de acceptatie van vluchtelingen te vergroten in hun nieuwe omgeving. Er heerst wantrouwen op sommige plekken – het organiseren van ontmoeting kan helpen om dat wantrouwen weg te nemen. Bewoners in Venray reageren in ieder geval positief op de nieuwkomers. “Ons vrijwilligersbestand bestaat uit vijftigplussers; de twee Syriërs zijn jonge mannen – dat valt dus wel op”, lacht Zijlstra, “maar de eerste indruk is positief”. Zulke reacties zijn sterk situationeel bepaald, observeert Sijmonsma. Ontmoetingen hebben overwegend positieve resultaten, heel soms gaat het fout. Dan zijn beide kanten daar debet aan. Voor de statushouder geldt meestal: “Als hij getraumatiseerd is, zal hij meer in zichzelf gekeerd zijn. Statushouders die langer in een AZC hebben gezeten kennen veel gebruiken al.”

Vakkennis Twee vrijwilligers, zonder enige moeite gevonden. Dat is wel eens anders geweest bij ’t Schöpke. De pionier van het LSA-project Beheer je buurthuis deed in het verleden vaak oproepen voor nieuwe krachten, zonder al te veel succes – nu melden ze zichzelf aan. Voor de nieuwe Nederlanders is het opdoen van sociale contacten de belangrijkste drijfveer. Ze zijn druk met hun inburgeringscursus bezig, en in het buurthuis spreken ze met bezoekers, bewoners en collega’s, waardoor ze de taal sneller onder de knie krijgen. Tegelijkertijd is het zinvolle dagbesteding, waarmee ze tegelijkertijd wat terugdoen voor de buurt waar zij zijn beland. En voor ’t Schöpke betekent het simpelweg twee extra krachten in Verder zijn de risico’s voor een buurthuis die besluit statushouders in te zetten als vrijwilliger niet zo groot, aldus de horeca. Sijmonsma. “Als je er maar op let dat de gemeente een vrijwilligersverzekering heeft.” Koppelen statushouders en

vrijwilligers moet makkelijker Voordelen zijn er niet alleen voor de statushouder – ook het buurthuis profiteert van de inzet van nieuwe Nederlanders. “Een vluchteling brengt bepaalde vakkennis met zich mee”, zegt Titus Sijmonsma, adviseur bij vereniging Doarpswurk en actief bij Vluchtelingenwerk Nederland. “En op het moment dat iemand bepaalde vakkennis heeft, kan daar weer werkgelegenheid uit

Van een toevallige ontmoeting naar nieuwe ontmoetingen in het buurthuis; het is niet bepaald structureel beleid voor ’t Schöpke en de gemeente Venray. Ja, het is een goede plek voor integratie, maar kan dat structureel georganiseerd worden? Het koppelen van vraag (vrijwilligerswerk) en aanbod (statushouders die zich willen inzetten) moet soepeler, bij ’t Schöpke gebeurde het gewoon per ongeluk, in de speeltuin.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Interview

Geen vraag te groot voor Delfshaven Coรถperatie Ze noemen zich de lijm tussen de voegen in Delfshaven, ze spreken over waardeontwikkeling, passie en innovatiekracht. Wie zijn die nieuwe LSA-leden en belangrijker: wat doen ze? We spreken met Milja Kruijt en Patrick Boel, bestuursleden en initiatiefnemers van Delfshaven Coรถperatie. De een houdt van schoppen geven aan kleine projecten, de ander zet zijn pitbulltanden graag in institutionele stukken.

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

ertel, waarom start je een coöperatie? Milja: “Met zijn drieën hebben we het initiatief genomen om in het Rotterdamse gebied, en voormalig deelgemeente, Delfshaven een coöperatie op te richten om lokale initiatieven te verbinden met overheid en ondernemers. De grondgedachte bij de start van coöperatie Delfshaven was: duurzame wijkontwikkeling kan alleen als alle stakeholders aan tafel zitten als gelijkwaardige partijen. De situatie in onze wijk is nog steeds zo dat er veel geld in wordt gepompt om de situatie voor bewoners te verbeteren, maar met dit geld worden externe partijen aangetrokken. Er wordt niet gekeken wat bewoners of lokale ondernemers te bieden hebben. Tja, dat werkt niet. Het inkoopbeleid klopt niet. Er wordt bij het vergeven van een opdracht vooral naar financiën gekeken, en niet naar maatschappelijke meerwaarde of wijkontwikkeling. Zo kan er een hovenier uit Venlo worden ingehuurd, omdat hij per boomspiegel een dubbeltje goedkoper is dan die uit Rotterdam. Wij zouden graag willen dat een groep actieve bewoners met groene vingers die opdracht krijgt. Dan spreek je pas van meerwaarde.” Patrick vult aan: “Bij ons zijn er 13 tuinvrouwen bezig met allerlei groene projecten. Deze vrouwen willen graag grotere opdrachten verwerven om het groen te onderhouden. Wij als Delfshaven Coöperatie helpen die vrouwen, niet alleen met het binnenhalen van die opdracht, maar ook met het bepalen van de waarde, van de prijs. Ze moeten eerlijk betaald worden. Mooi groen is het doel, maar ook een middel om samen verder te komen en meer te bereiken. Het heeft veel meerwaarde als het groen onderhouden wordt door mensen uit de buurt die contacten in de wijk hebben zodat er ook andere initiatieven ontstaan. Wij als coöperatie helpen de gemeente om deze meerwaarde in te zien en dus in te zien dat ze een ander inkoopbeleid moeten hebben.” Aha, dus de Delfshaven Coöperatie ondersteunt initiatieven? Milja: “Ja en meer. Delfshaven Coöperatie verbindt lokale initiatieven in Delfshaven aan overheid en bedrijfsleven. Met als doel de economische ontwikkeling en veerkracht in Delfshaven te versterken. We verleiden en ondersteunen bewonersinitiatieven. Wij brengen de lijntjes bij elkaar. We hebben een flink netwerk, zowel onder bewoners als onder ondernemers en binnen de gemeente. Binnen de wijk zijn er zo’n 200 á 300 actieve bewoners waarvan wij de contactgegevens hebben en waarvan we weten waar ze mee bezig zijn, dat zijn de sleutelfiguren. Daar zit de kern van wat we doen.

Onze bemoeienis kan heel klein zijn, of heel groot en ook de projecten waar we ons mee bezig houden kunnen klein of groot zijn. Een voorbeeldje: een bewoner wilde graag barbecueën in het park met een groep, maar hij wist niet of dat mocht. Dus hij stelt de vraag in de Parkraad. De helft van de ambtenaren antwoordde daarop: ja tuurlijk mag dat, maar de andere helft zei: nee. Dat is een moment dat wij als coöperatie even kunnen helpen. Ik heb de gebiedsmanager gebeld en de vraag gesteld. Hij is het toen binnen de gemeente Rotterdam gaan uitzoeken. En dit voorbeeldje is exemplarisch. Sommige actieve bewoners hebben mooie plannen, maar dan lopen ze ergens tegenaan en krijgen ze verwarrende of zelfs geen informatie en ze weten de weg niet. Wij wel of we hebben mensen in ons netwerk die de weg weten zoals de gebiedsmanager. Dus dankzij onze contacten komen veel goede ideeën toch nog op de goede plek.” Patrick: “En dat leggen van verbindingen doen we op veel verschillende manieren en op veel gebieden. En soms doen we heel veel, soms bijna niks. Dus er zijn projecten waar we projectontwikkelaar zijn, en soms zijn we alleen procesversneller.” Op jullie website is te lezen dat jullie met veel projecten bezig zijn, van coöperatieve gebiedsontwikkeling, via nieuwe vormen van leegstandsbeheer en eigenaarschap, tot een wijkinvesteringsfonds. Dat is heel veel werk. Hoe is dit te combineren met werk, of is het betaald werk? Patrick: “Wij als bestuur hebben een ander verdienmodel dan geld. Ik heb een positie waar ik veel waardering voor krijg. En ik maak deel uit van een heel mooie community. Dat is heel waardevol. Dat betekent niet dat we niet vinden dat er betaald moet worden voor maatschappelijk initiatief. Voor bewonersgroepen zijn we er juist veel mee bezig dat er wél budgetten overgeheveld moeten worden.” Milja: “Wij doen dit als bestuur volledig vrijwillig en we steken er minstens twee dagen per week in. We denken wel na over geld en we hebben het er ook over met elkaar. Ik moet tenslotte ook gewoon huur betalen. Maar we zijn tot de conclusie gekomen dat wij als bestuur geen geld willen verdienen. De kans bestaat dat belangen gaan verstrengelen en voor je het weet ben je zelf een instituut met eigen belangen. Het fijne is nu natuurlijk dat dat niet zo is. We zijn gewoon actieve bewoners, maar wel een stel actieve bewoners dat heel serieus genomen wordt. De gemeente heeft zelf ook gezegd dat ze vertrouwen heeft in een project of initiatief op het moment dat wij er in zitten. Zij weten dat we er nooit in zitLSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Van l.n.r. Patrick Boel, Milja Kruijt, Robbert de Vrieze.

ten voor ons eigen gewin. En het is echt een verademing om als bewoner serieus genomen te worden, en echt een gelijkwaardige positie te hebben.” Jullie zijn met zijn drieën het bestuur van de coöperatie. Werkt dat goed, is er geen wrijving? Milja: “Op een organische manier besloten we op een gegeven moment dit met zijn drieën te gaan doen. Vooral omdat we zien dat het nodig is nu, dat de netwerken bij elkaar moeten komen. Wij kunnen de lijm zijn dankzij onze netwerken. We zijn in januari 2015 begonnen en er is nog geen onvertogen woord gevallen! Ieder heeft zijn eigen competenties. Ik houd er bijvoorbeeld heel erg van om kleine projecten een schop omhoog te geven.”

“Elke wijk zou een Patrick moeten hebben” Patrick: “Klopt en mijn kwaliteit is vooral mijn lange adem, mijn spanningsboog is wat langer. Binnen Delfshaven Coöperatie pak ik institutionele stukken op en daar bijt ik me in vast als een pitbull. Zo hebben we een wijkinvesteringsfonds opgericht, daar stoppen onze partners, Rabobank, Havensteder en de gemeente, geld in. Dit revolverende fonds verstrekt leningen aan (sociaal) ondernemers of ondernemingen in onze wijk, met name aan projecten of ondernemingen die de waardeontwikkeling van de wijk ten goede komen. Opeens trok Rabobank aan de bel: die leningen bleek je helemaal niet te mogen verstrekken van de financiële gedragstoezichthouder, het AFM. Paniek! Dan ben ik eigenlijk op mijn best, ik zoek dan een manier dat het wel kan. En het is me inderdaad gelukt. De oplossing was: hybride leningen. Ik zal jullie niet vermoeien met een exacte uitleg, maar nu kan het wijkinvesteringsfonds blijven bestaan!” Milja: “Ja bij dat soort heftige dingen heb je echt een Patrick nodig. Elke wijk zou een Patrick moeten hebben.”

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124

Jullie doen erg veel, is er een project waar je extra trots op bent? Patrick: “Ik ben trots op West Practice, daar is het hele vraagstuk hoe jongeren aan werk komen omgedraaid: hoe kunnen bedrijven aan jongeren komen? Wat is er in de wijk nodig om de jongeren werk of stages te bieden. We keken wat er al was en dat bleek heel veel. Van ontmoetingsplekken tot cursussen: de Delfshaven Coöperatie brengt dat allemaal bij elkaar. Ook vragen we aan bedrijven en bedrijfjes of ze stages hebben, ook snuffelstages voor middelbare scholieren. En het mooie is: iedereen voelt en neemt de verantwoordelijkheid voor deze jongeren. Wij hebben veel problemen met overlast gevende jongeren. We willen ze graag meer perspectief bieden. Al vroeg in hun jeugd. En daar staan we niet alleen in. West Practice verbindt dat wat er al is.” Milja: “Mijn grootste trots is niet een van de projecten maar de coöperatie zelf en de positie die wij hebben verworven. Dat ons dat gelukt is! We zijn zo ongelofelijk veel verder gekomen dan ik anderhalf jaar gelden gedacht had. Ik durf oprecht te zeggen: er is geen vraag te groot voor ons. We willen alles doen om de samenwerking tussen bewoners, markt en de overheid te bundelen in onze wijk.”

Delfshaven Coöperatie? Delfshaven Coöperatie is in januari 2015 gestart als stichting en werkt toe naar een coöperatie waar mensen met betrokkenheid en belang samen aan Bospolder Tussendijken kunnen werken. Delfshaven is de deelgemeente en Bospolder Tussendijken is een wijk binnen deze deelgemeente. Het bestuur wordt gevormd door bewoners en ondersteund door de partners; Gemeente Rotterdam, woningbouwcorporatie Havensteder en Rabobank Rotterdam. Met wijkinvesteringsfonds WIJF wordt geïnvesteerd in (sociaal) ondernemerschap. Bestuur: Patrick Boel, Milja Kruijt, Robbert de Vrieze Partners: Frank Belderbos en Peter Pol (Gemeente Rotterdam), Marcel Hogervorst, Mark van de Velde (Havensteder), Arjen van Klink, Ronald van Raaij (Rabobank) Netwerk: Bewoners, ondernemers, initiatieven, instellingen en gemeentelijke organisaties in Bospolder Tussendijken en daarbuiten.

Het LSA selecteert voor jou

Publicaties Handreiking voor eigenzinnige bewoners Wil je een nieuw initiatief beginnen in je buurt? Of ben je er al mee bezig en wil je graag meer informatie en inspiratie? Dan is Zorgzame Dorpen een handig boekje voor jou. Ondanks de titel staat het boekje vol tips die ook op niet-zorginitiatieven slaan, die je ook in een stad kunt uitvoeren. De info is lekker toegankelijk en to the point. Het is ook duidelijk dat de makers het vaak eigenzinnige karakter van actieve bewoners kennen, ze willen je niet de les lezen: ‘Zie dit boekje als handreiking, inspirator en tipgever, maar volg verder vooral je eigen(wijze) weg…’

Geld in krimpgebieden De leefbaarheid staat onder druk in krimpgebieden omdat veel voorzieningen verdwijnen. Dan kun je als bewonersgroep zelf voorzieningen opzetten, daar heb je wel middelen voor nodig: crowdfunding is een manier om aan die middelen te komen. Hierbij geven veel mensen een kleine bijdrage voor een project. Zo’n bijdrage is niet altijd geld, crowdfunding gaat ook over impact en draagvlak. De crowd en de krimp is een boekje dat tips geeft voor het opzetten van zo’n campagne in krimpregio’s. Daarnaast willen de makers overheden helpen bij het vinden van hun rol bij een crowfundcampagne.

De inhoud van dit boekje is gebaseerd op resultaten van IndeKern. IndeKern is een project van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK).

De info is interessant, zelfs als je niet in een krimpregio woont. Het boekje is uitgebracht door het online platform Voorjebuurt.nl. De makers van het crowdfunding-platform maakten een lekker praktisch handboek voor iedereen die met crowdfunding aan de slag wil.

Titel: Handreiking voor eigenzinnige bewoners, Uitgave van LVKK, te downloaden op: www.groningerdorpen.nl/actueel/alledownloads/actueel/260-boekje-zorgzamedorpen/file

Titel: De crowd en de krimp, Auteurs: Martijn Arnoldus, Aster van Tilburg en Lisanne Holwerda, Een uitgave van Voor je Buurt. Het handboek kost €6,50 per stuk. Bestellen kan via info@voorjebuurt.nl.

Geen oplossing voor haperende relatie Waarom is het voor de gemeente toch zo verdraaid moeilijk om met haar inwoners te communiceren, niet alleen te zenden, maar ook te luisteren? Dat vragen de schrijvers van Waarom gemeenten niet naar burgers luisteren zich af. De afgelopen jaren zijn er tal van pogingen ondernomen om de haperende relatie te verbeteren. Sommige pogingen zijn succesvol, van andere moet dat nog maar blijken. En natuurlijk zijn ze er: hardwerkende ambtenaren die graag een nieuwe stap willen zetten, gedreven wethouders die het echt anders willen doen en raadsleden die bruisen van de ideeën. Maar over het algemeen genomen gaat het niet zo lekker, concluderen de auteurs. En dat terwijl de gemeente zich niet langer kan opstellen als directieve organisatie, ze zal veel vaker een faciliterende rol moeten spelen. De bestaande patronen zijn echter zo vertrouwd en moeilijk te veranderen (zie ook pag. 10 en 11 van dit blad). Hoe leuk en vlot de, zeer ingevoerde schrijvers, dit boekje ook hebben geschreven. Het model dat ze uiteindelijk opvoeren als oplossing van het probleem, is erg mager. Het zelf ontwikkelde 7Wmodel lijkt ons helaas ook niet de oplossing voor het probleem. Titel: Waarom gemeenten niet naar burgers luisteren, In zeven stappen naar betere participatie, Auteurs: Rob Janssen, Paulus Blom ISBN: 9789035248403, Prijs: 19,50

LSA Bewoners Berichten / herfst 2016 / nummer 124