Vakblad voor actieve bewoners: LSA BewonersBerichten by Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners

Het vakblad voor bewoners

Hoe starters en bewonersinitiatieven elkaar sterker maken! • Vrijwillige inzet is niet vanzelfsprekend, niet vrijblijvend en ook niet gratis • Netwerk van actieve bewoners is onmisbaar in tijden van taaie verandering • Lessen van ondernemende buurthuizen

winter 2016

125

In dit nummer

Gratis goud-festival Met zijn honderden hebben we de randvoorwaarden voor sterk vrijwilligerswerk beschreven.

COLOFON LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners Wij zijn een vereniging van bewonersgroepen. Ook lid worden? Kijk op: www.lsabewoners.nl/ lid-worden-van-het-lsa Korte Elisabethstraat 15-17 3511 JG Utrecht 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Milou Althof Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Arthur van Vliet Beeld: Ruud van der Graaf Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: LibertasPascal

Offline preview: buurtrechten in kaart

Het is tijd om in kaart te brengen wat in Nederlandse gemeenten gebeurt rondom buurtrechten: letterlijk!

Onmisbaar in tijden van taaie verandering Nu hoor je het eens van een ander: LSA is essentieel voor onze samenleving.

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl

LSA maakt het verschil!

Hoge verwachtingen en veel energie Hoe starters en bewonersinitiatieven elkaar sterker maken!

Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl Neem zonder ÂŠ onze teksten over: we delen de info heel graag!

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

En verder...

4 Opening 12 Jij Schrijft 13 LSA Nieuws 14 Strakke pitches voor impact 15 Lessen van het ondernemende buurthuis 19 Publicaties

Column van Thijs van Mierlo

Digitaal

Geduld? Tijd! Verandering kost tijd. Durven vertrouwen op een samenleving die steeds meer zelf organiseert en verantwoordelijkheid neemt en deelt kost tijd. Als actieve bewoner wennen aan een nieuwe rol en verantwoordelijkheid kost tijd. In je buurt activiteiten organiseren en samen plannen maken en uitvoeren kost tijd. Geschiedenis en wetenschap leren ons dat het niet makkelijk is om nieuwe denkbeelden en systemen (of paradigma’s) over de samenleving te accepteren en het is ook niet makkelijk om de oude los te laten. Mensen en hun organisaties hebben moeite om het oude los te laten en het nieuwe roept veel weerstand op. Participatiesamenleving? Misschien. Democratische vernieuwing? Oké. Overheidsparticipatie? Ja. Beleidstermen en programma’s komen en gaan. Maar initiatief vanuit de samenleving en gezamenlijke verantwoordelijk zijn geen modetermen. Er zijn ontwikkelingen op dit gebied die niet te stoppen zijn en ook niet totaal te voorspellen of te begrijpen. Met deze spannende ontwikkelingen vanuit mensen zelf is het LSA al ruim 25 jaar bezig. Wij, het landelijk netwerk van actieve bewoners, onderzoeken, jagen aan, beïnvloeden, experimenteren en leren. Een organisatie als LSA die zich kritisch maar opbouwend opstelt worden weleens als lastig gezien. Weerstand voor verandering is ook ons niet vreemd. Wij zijn overtuigd dat verandering wel te sturen is en we hebben hier ook veel geslaagde voorbeelden van. Het LSA stuurt verandering vanuit het perspectief van actieve bewoners. Niet als subject van beleid, maar als gemotiveerde en betrokken inwoners van het land. Wij kregen brede steun uit het land toen we er om vroegen (kijk op pag. 10) en we voelen ons gesterkt om door te gaan. Geef het LSA en actieve bewoners tijd. Of in de woorden van Jos van der Lans: ‘Het LSA heeft zaadjes gezaaid die nu overal uitkiemen. De kunst is om ze voldoende water te geven om op eigen kracht door het leven te gaan. Precies die kunst is – zo leert een kwart eeuw geschiedenis – het LSA meer dan toevertrouwt.’ Thijs van Mierlo Directeur van het LSA a.i.

We hebben 3 vaste websites: lsabewoners.nl, bewonersbedrijven.nl en beheerjebuurthuis.nl en die staan nooit stil. • Het project Beheer je Buurthuis loopt nu bijna drie jaar, al die tijd hebben we pioniers op het gebied van het in zelfbeheer overnemen van buurthuizen gevolgd en geïnterviewd. Interessant en leerzaam om te lezen. Check www.beheerjebuurthuis.nl/pioniers • De projectsite BewonersBedrijven bericht over de stoere Bewonersgroepen die een eigen bedrijf opzetten in hun buurt, niet met als doel om winst te maken, maar met als doel de wijk te verbeteren. Wordt er toch winst gemaakt: pompen ze het terug de wijk in: www.bewonersbedrijven.nl • LSA deed een oproep: Laat weten waarom het netwerk van actieve bewoners op volle kracht door moet gaan. We werden overweldigd door de sterke woorden van vele organisaties en mensen. Lees ze hier: www.lsabewoners.nl/massalesteunbetuigingen-netwerk-actievebewoners Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners

Nieuwste LSA lid LSA is een netwerk van actieve bewonersgroepen. Ons nieuwste lid is: Azarias Buurtontwikkleing Deze jonge vereniging uit Zeist heeft als motto: Verandering in de wereld begint met een eerste stap. Meer weten over deze bewonersgroep: azariasbuurt.nl Meer weten over LSA-lidmaatschap: www.lsabewoners.nl/organisatie/lidworden-van-het-lsa

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Opening

Oproep Nieuws gezocht

Wij zijn voor dit blad altijd op zoek naar nieuws van en over actieve bewoners. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

Ondertussen in…

Lariks

De wijk Lariks in Assen voelt het gemis van een buurtgebouw nog elke dag. Vorig jaar werd De Steiger – al jaren dé ontmoetingsplek voor bewoners van de wijk – gesloten door de gemeente. De bewoners zouden volgens de gemeente naar de multifunctionele accommodatie (MFA) moeten gaan, maar dat doen ze niet. Daar voelen ze zich niet thuis. Het actieve bewonersinitiatief Lariksbos en Omgeving heeft wél een mooie website, wél een boel vrijwilligers, maar geen thuis. Hierdoor wordt er minder georganiseerd en holt de sociale cohesie achteruit volgens het bestuur van het bewonersinitiatief dat overigens de hoop niet opgeeft en hard doorwerkt aan een leuke en veilige buurt.

‘Er zijn zelfs organisaties die betaalde krachten op straat zetten en ze vervolgens terugvragen als vrijwilligers.’ Vertelt ‘bezorgde burger’ Mark T. van Erwt, op een blog op Sociaalweb.nl. www.sociaalweb.nl/blogs/participeren-is-om-moe-van-te-worden

Op het nippertje gered! Er is een toekomst voor MidWest coöp. De stichting is eigenaar geworden van het voormalige schoolgebouw in Amsterdam West waar ze al inzitten. Dit heeft wat voeten in de aarde gehad. In november 2015 kopte de Telegraaf nog ‘Wijkonderneming om zeep geholpen’. Reeds gemaakte afspraken met de gemeente werden volgens MidWest overboord gezet toen er in het stadhuis na de verkiezingen een wisseling van de wacht plaatsvond. De gemeente wilde geen bijzondere regeling meer treffen met de wijkonderneming, en vroeg een marktconforme prijs. Dankzij een lening van een Amsterdamse investeerder die op de achtergrond wil blijven, kan de aankoop en de renovatie van het gebouw gelukkig wel gefinancierd worden. Momenteel huren zo’n 40 ondernemers, creatieven en bedrijven een werkplek of kantoorruimte. Verder maken bedrijven, theatergroepen, muzikanten, buurtinitiatieven en bewoners gebruik van het gebouw. Het gebouw, maar ook de tuinen worden gebruikt als ontmoetingsplek en boomgaard door buurtbewoners. Zo is er een kippenhok met kippen die verzorgd worden door de buurt, een leemoven, bijenkasten en een proefstation waar kunstenaars en ontwerpers experimenteren met groen en water in de publieke buitenruimte. www.midwestamsterdam.wordpress.com

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

3.0

LSA-lid stichting Beien werkt aan een samenleving 3.0. ‘De economie kraakt, hulpbronnen raken uitgeput, de aarde warmt op, de democratie heeft z’n glans verloren. We zijn toe aan een samenleving 3.0. Daar is er een transitie nodig. Mondiaal. Maar laten we lokaal beginnen. Bij energie, voedsel, zorg, werk, vervoer, kunst & cultuur, een andere micro-economie. Want anders kan. Dat willen we laten zien. Met nieuwe ideeën, nieuwe modellen. En, ja: dat is best wel experimenteel. We zijn geen tegenbeweging. We bouwen van onderaf iets nieuws. Zonder de behoefte om ons af te zetten tegen wat er al is.’ Meer lezen? www.beien.nl

Sociale wijkteams bereiken niet alle bewoners

Sociale wijkteams hebben de taak om zorg laagdrempelig aan te bieden. Groepen die eerder buiten beeld bleven, moeten zij juist wél bereiken. Zoals Nederlanders van niet-westerse herkomst. Het lijkt echter nog niet goed te lukken. Dit blijkt uit een verkenning door Kennisplatform Intergratie en Samenleving bij elf wijkteams en migrantenorganisaties. Migrantenorganisaties zeggen dat de wijkteams weinig bekendheid hebben en dat er wantrouwen is naar de wijkteams. Ook vinden ze de wijkteams niet toegankelijkheid genoeg. Te formeel, te bureaucratisch en niet outreachend. Wijkprofessionals merken dat burgers met een niet-westerse achtergrond moeten wennen aan de eigen kracht-aanpak. En de beroepskrachten vinden het soms moeilijk om hen de werkwijze en de regelgeving goed uit te leggen. In de verkenning wordt gezegd dat de wijkteams nog in ontwikkeling zijn en het verbeteren van de samenwerking met informele partners en vrijwilligersorganisaties daarbij hoort. Het LSA is het daarmee eens. Maar vraagt wel iets meer actie op dit gebied. Veel actieve bewonersgroepen (met of zonder migrantenachtergrond) staan te popelen om zich aan te sluiten bij de sociaal wijkteams, maar ze vinden weinig gehoor. Of zoals onderzoeker Nico de Boer het verwoordde op een LSA-bijeenkomst over sociaal wijkteams: “Het wijkteam bestaat niet; het gaat om elkaar opzoeken. Besef dat er geen individuele oplossingen zijn, maar dat samenwerken de oplossing is. Misschien moet het een ‘wijknetwerk’ heten, waarin bewoners en professionals op een gelijkwaardige manier met elkaar samenwerken.”

De burgerbegrotingpromo-bus rijdt door heel Portugal

Over de grenzen Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. Het LSA werkt samen met internationale partijen en zoekt en deelt mooie ontwikkelingen en goede voorbeelden.

Burgerbegroting voor heel Portugal Portugal gaat iets groots doen, namelijk burgerbegroting invoeren op landelijke schaal! De regering nodigt mensen uit om met ideeën te komen waar de regering haar geld aan moet uitgeven, en vervolgens om te stemmen op de binnengekomen ideeën. Hoewel participatieve budgettering (of burgerbegroting) steeds populairder wordt over de hele wereld, is het tot nu toe beperkt tot steden en regio’s, het systeem is nog nooit landelijk ingevoerd. Om zoveel mensen te laten stemmen onderzoekt Portugal ook een andere innovatie: stemmen via geldautomaten. Dringend ‘Het gaat over kwaliteit van leven, het gaat om de kwaliteit van de openbare ruimte, het gaat om de kwaliteit van het leven van je kinderen, het gaat over jouw leven,’ vertelt minister Graça Fonseca. ‘Er is een enorm tekort aan vertrouwen tussen de mensen en de democratische instellingen. Portugal is daarin geen uitzondering. We moeten dat vertrouwen opbouwen, naar mijn mening is het dringend noodzakelijk. Als we niets doen, hebben we over twintig jaar ernstige problemen.’ Voorstellen kunnen worden gedaan op het gebied van wetenschap, cultuur, landbouw en levenslang leren. Er komen meer dan veertig events in 2017 waar mensen hun ideeën kunnen presenteren en bespreken. Er is voor het eerste jaar een bedrag van 3 miljoen euro beschikbaar. De organisatoren hopen dat het zal bijdragen aan het herstel van het contact tussen de regering en haar burgers. Eerdere projecten hebben aangetoond dat mensen die in het algemeen niet vaak stemmen, wel stemmen op de concrete voorstellen die participatieve budgettering met zich meebrengt. Stemmen via flappentap Het is moeilijk om mensen in de armste en in de meest landelijke gebieden te bereiken, daarom zijn ze op het idee gekomen om pinapparaten in te zetten waar je kunt stemmen: een revolutionaire manier. Fonseca ‘In elk afgelegen deel van het land heb je een pinautomaat.’ De minister heeft voorheen zes jaar in Lissabon gewerkt aan burgerbegroting samen met collega’s uit Parijs, New York en Brazilië. Op basis van haar ervaringen schat ze in dat het vijf jaar duurt voor het programma goed landt en wordt gekend en erkend. Bron: apolitical.co

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

#Gratisgoud

Samen gaan we voor Goud Wat zijn de randvoorwaarden om vrijwilligerswerk te kunnen organiseren? Dat was de dagopdracht die de honderden deelnemers meekregen op het Gratis Goud Festival in de mooie LebuĂŻnuskerk in Deventer.

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Met onze achterban hebben we vaker knelpunten en successen van maatschappelijk initiatief in kaart gebracht. Denk aan het Manifest van actieve bewoners, denk aan de BewonersAgenda. Maar op 7 december was het voor het eerst dat we met drie organisaties gingen crowdsourcen. Vereniging NOV, LSA en Sociaal Werk Nederland organiseerden samen het Gratis Goud Festival. Met actieve bewoners, sociaal werkers, vrijwilligers, maar ook veel beleidsmedewerkers en gemeenteambtenaren gingen we op de Dag van de Vrijwilliger op zoek naar de randvoorwaarden voor sterk vrijwilligerswerk. We hebben elkaar nodig, dat weten we allemaal: alleen in samenwerking komen we tot echte kracht. Energie, kennis, inzet en geld We slaan de handen ook ineen om een duidelijk signaal te geven aan de politiek en eigenlijk de hele samenleving. Vrijwillige inzet is onbetaalbaar en levert goud op. Maar het is verre van vanzelfsprekend, niet vrijblijvend en ook niet gratis. Er is energie, kennis, inzet en geld voor nodig. Nederlanders doen altijd al veel vrijwilligerswerk en er is sinds enige jaren ook een spannende beweging te ontwaren van innovatieve doe-het-zelvers. Deze vrijwillige inzet is belangrijk voor Nederland: we willen er niet eens over nadenken hoe kil het land zou zijn als zij er niet waren. We maken ons zorgen over de achteloosheid waarmee vaak gedacht wordt dat ‘vrijwilligers’ het wel even doen. Over blinde vlekken en over de vanzelfsprekendheid waarmee bestuurlijk soms veronder-

De eerste gezamenlijke randvoorwaarden • • • • • • • • • • • • • •

Koester vrijwilligers Maatschappelijk initiatief heeft recht op een thuis Maak scholing en trainingen mogelijk Behandel elkaar met gelijkwaardigheid, wees partners Erken de grenzen van burgerkracht en vrijwillige inzet Maak vrijwilligerswerk mogelijk voor iedereen Zorg ervoor dat vrijwilligerswerk vrijwilligers geen geld kost Voorkom misbruik, overbelasting en verdringing Zorg voor financiële duurzaamheid! Ga voor samenwerking, ook lokaal Sluit aan op nieuwe generaties Maak sterke regionale en landelijke netwerken mogelijk Schrap belemmerende regels! Sta open voor elkaar en leer van elkaar

steld wordt te kunnen beschikken over ‘vrijwillige inzet’. Over de schade die ontstaat als kinderen met het badwater worden weggegooid. Faciliteren, maar hoe? Vrijwilligers moet je koesteren, je moet ze niet dwingen. Je moet ze ruimte geven en niet in een hokje duwen of voor je karretje spannen. Faciliteer gratis goud! Maar hoe? Op het Gratis Goud Festival zijn we op zoek gegaan naar de randvoorwaarden van krachtig vrijwilligerswerk. Met veel enthousiasme, passie en interesse hebben alle deelnemers overlegd, gekeken, gezocht en geluisterd.

Vrijwilligers moet je koesteren, je moet ze niet dwingen Tientallen verschillende initiatieven in het mooie Deventer werden bezocht door de deelnemers,overal werden workshops gegeven, presentaties gehouden of uitleg over een project gegeven. Voor veel mensen zaten er echte eyeopeners bij: wat gebeurt er ontzettend veel! En over alle excursies werd getweet en gefacebookt, ge-whatsappt en er werden ouderwets kaartjes ingevuld. Van al die input wordt nog een mooie publicatie gemaakt. Een publicatie die zo volledig mogelijk de randvoorwaarden beschrijft. Sexy term voor vrijwilliger Natuurlijk kwamen er andere zaken naar voren dan wanneer wij ons met ons netwerk van actieve bewonersgroepen buigen over randvoorwaarden. Zo was er een flinke discussie over het woord ‘vrijwilligerswerk’. Een woord dat het LSA normaal ook niet gebruikt, wij hebben het liever over actieve bewoners. Veel anderen zoeken nog. “We hebben een nieuwe sexy term nodig voor vrijwilliger” wordt getwitterd. “Het woord vrijwilligerswerk roept bij veel nieuwe Nederlanders verkeerde associaties op”, vertelt dagvoorzitter Leila Prnjavorac. Je kunt het volgens haar met hen beter hebben over iets

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Bij de Deventerse vrijwilligersprojecten werden workshops en presentaties gegeven.

veel energie én geld”, vertelt een van de festivalgangers. Zonder volledig te zijn, publiceren we een aantal randvoorwaarden die duidelijk naar voren kwamen gedurende de energieke dag. Met een van de belangrijkste voorwaarden hebben wij samen een grote stap gezet: zoek samenwerking!

voor elkaar doen. Ook daar zijn heftige meningen over. Wanneer is iets vrijwilligerswerk en wanneer is het ‘iets voor elkaar doen’? Op het moment dat er tussenkomst van derden voor nodig is, is het vrijwilligerswerk, volgens een twitteraar. Weer anderen zijn het daar niet mee eens. Last van knellende regels Enkele paradepaardjes van het LSA, zoals het right to challenge, een transparante overheid of het recht op maatschappelijk vastgoed komen bijna niet aan bod. Logisch ook, daar heb je veel minder mee te maken als je bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doet in een sportclub, of als je bij de scouting aangesloten bent. Gelukkig waren er ook veel overeenkomsten te vinden.

Met een van de belangrijkste voorwaarden hebben wij samen een grote stap gezet: zoek samenwerking Het faciliteren van scholing en training voor vrijwilligers bijvoorbeeld, die randvoorwaarde wordt door verschillende partijen genoemd. Er zijn zowel korte cursussen nodig als krachtige kennisdelende organisaties. En ook het schrappen van belemmerende regelgeving is broodnodig. Bijna iedereen lijkt er last van te hebben. “Als je een benefietfietswedstrijd organiseert door verschillende steden, heb je in elke gemeente een ander traject om je vergunningen te regelen. Dat kost veel te

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Prijzen Op het Gratis Goud Festival werden ook de Meer dan Handen vrijwilligersprijzen uitgereikt. De prijzen zijn een initiatief van het ministerie van VWS en werden voor de zesde keer uitgereikt. De Meer dan handen vrijwilligersprijzen stonden dit jaar in het teken van het goed organiseren met vrijwilligers. DeBroekriem, VoedselLoket Almere en Flore Brummans van stichting Wilskracht zijn de gelukkige winnaars. De Broekriem viel dubbel in de prijzen, want deze online community voor werkzoekenden, won ook nog de publieksprijs. De andere twee publieksprijzen gingen naar Prachtlint en André Blaauwgeers van stichting Griendtsveenpark. Organisaties die zich inschreven voor de Meer dan handen vrijwilligersprijzen maakten bovendien kans gescout te worden door het ING Nederland Fonds. En ook dit fonds maakte op 7 december bekend welke organisaties zij gaat ondersteunen. De winnaars zijn Fier en Het begint met taal.

In de gemeente Tubbergen worden alle buurthuizen beheerd door bewoners. In Emmen werken ze met een burgerbegroting. En in Leeuwarden hebben bewonersgroepen het budget voor groenonderhoud gekregen. Buurtrechten verschillen enorm per gemeente. Daarom is het tijd om in kaart te brengen wat in Nederlandse gemeenten gebeurt rondom buurtrechten. Letterlijk, met een interactieve kaart op onze website.

Inzet buurtrechten Weinig

Veel

Nog geen informatie

Offline preview: buurtrechten in kaart LSA pleit al jaren voor buurtrechten. Houd het lokaal is hierbij het uitgangspunt. Geef actieve bewoners opdrachtgeverschap voor lokale voorzieningen en dienstverlening. Dit principe vindt weerklank op steeds meer plekken in Nederland, zo is het right to challenge vastgelegd in veel gemeenten. Hiermee kunnen bewoners hun gemeente uitdagen wanneer zij een taak beter, efficiënter of goedkoper kunnen oppakken. Wat kan in jouw gemeente? De afgelopen tijd hebben we alle Nederlandse gemeenten benaderd met een vragenlijst. Waar kunnen bewoners betaalde opdrachten voor de gemeenten uitvoeren, waar hebben ze gedetailleerd inzicht in de gemeentelijke budgetten en waar maken ze eigen plannen voor de buurt? De antwoorden op deze vragen bundelen we op een interactieve kaart van Nederland. Je ziet hoe in welke gemeente buurtrechten ingezet worden. Of helemaal niet… Waarom een kaart? Een interactieve kaart geeft in een oogopslag een beeld van de huidige situatie van heel Nederland. Wil jij een buurthuis beheren of meebeslissen waaraan het gemeentelijk budget besteed wordt? Zoek dan op deze kaart in welke gemeenten bewoners dit doen en op welke manier. Zo kun je jouw gemeente laten zien wat er mogelijk is. Gemeenten kunnen de kaart gebruiken ter inspiratie. Op welke manier kan de gemeente de positie van bewonersinitiatieven versterken? Gebruikt de buurgemeente al wel een burgerbegroting? Om dit nog

Je ziet hoe in welke gemeente buurtrechten ingezet worden. Of helemaal niet…

makkelijker te maken, voegen we instrumenten toe die een gemeente gebruikt. Zo kun je zien in welke gemeente een burgerbegroting is, waar bewoners in opdracht van de gemeente werken en welke gemeente echt een open overheid is. Een mooi totaalplaatje dus. We werken nu hard aan het invullen van deze interactieve kaart, begin 2017 gaan we live.

GEZOCHT: onze bron in jouw gemeente We hebben van 15% van de gemeenten een uitgebreide reactie op de vragenlijst. Dat moet nog heel veel meer worden! Daarvoor hebben we jouw hulp nodig: wil jij onze bron zijn in jouw gemeente? Heb jij contact met iemand in jouw gemeente die zich bezig houdt met bewonersinitiatieven? Of wil je dat contact leggen? En hem/ haar benaderen met een vragenlijst? Ben jij onze link naar jouw gemeente? Stuur dan een mail naar info@LSAbewoners.nl. Wij checken of jouw gemeente al geantwoord heeft en sturen je een link naar de vragenlijst met een voorbeeldmail. Neem contact op en samen maken we deze interactieve kaart compleet.

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

We doen het niet zo vaak, onszelf hard op onze borst kloppen. Ons als vereniging profileren en goed laten zien hoe belangrijk we zijn. Maar het is wél zo: ons netwerk van pionierende bewonersgroepen is essentieel voor onze samenleving. We vinden het heel fijn dat jullie het ook zo zien!

LSA maakt het verschil!

Écht verschil maken

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve Bewoners (LSA) heb ik leren kennen als een organisatie die écht verschil maakt, in de echte wereld. Niet zo’n organisatie die alleen maar papier verschuift, maar een actieve makelaar in verandering op een plek waar het echt nodig is: de wijken waar actieve bewoners net dat extra zetje in de rug kunnen gebruiken. Prof. dr. F. (Frank) Hendriks, Tilburg University

Onmisbaar in tijden van taaie verandering

• De Vereniging NOV en het LSA weten elkaar steeds beter te vinden en te versterken in ons werk voor de lokale samenleving. Dat willen we graag met kracht vervolgen. • Inzet van bewoners in de kwaliteit van hun eigen buurt en wijk, inzet voor een ander en voor de samenleving als geheel is geen VANZELF - ORGANISATIE. • Bewoners met een lagere of geen opleiding ontberen vaak de ervaring in hoe zij de dingen wel kunnen. Juist met deze groepen vervult het LSA een netwerkfunctie, biedt praktische voorbeelden, brengt initiatiefnemers bij elkaar, stimuleert en maakt succes mede mogelijk. • Versterking van de lokale democratie is juist niet alleen een vraagstuk van de overheid zelf. Maar een uitdaging om als gemeenschap en gemeente te komen tot andere verhoudingen, meer gelijk waardige posities in het aanpakken van kansen in de samenleving. In deze taaie verandering van macht, rollen, beschik-

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Het LSA had steun nodig omdat we gekort dreigden te worden in rijkssubsidie*. We vroegen aan onze samenwerkingspartners om te beschrijven waarom zij ons werk belangrijk vinden. Het resultaat is overdonderend en hartverwarmend. Het bestaansrecht van onze vereniging wordt vanuit de hele samenleving bevestigd. Een opsteker voor al die bewoners die keihard werken aan leefbaarheid, aan zeggenschap, aan mooiere buurten en een beter werkende lokale democratie. Hier een (zeer onvolledige) bloemlezing. Nog veel meer steunbetuigingen vind je op www.lsabewoners.nl/ massale-steunbetuigingen-netwerk-actieve-bewoners/.

baarheid van te begrijpen informatie door de bewoners is een LSA onmisbaar als mede aanjager. Joost van Alkemade, Directeur van NOV

prachtige voorbeelden van. In ken weinig clubs die zo innovatief en coöperatief zijn als het LSA! Nico de Boer, onderzoeker Burgerkracht

Niet zonder

Ondersteunen bewoners, politici en beleidsmakers

We kunnen het niet zonder het LSA! Marlies Zeeman, Voorzitter St. BewonersBedrijf Op Eigen Houtje

Delen, motiveren en inspireren

De nieuwe democratie gaat om nieuwe verhoudingen tussen overheid en samenleving; tussen bestuur en burger. Die herschikking van de verhoudingen is tegelijkertijd een harde noodzaak ėn een wenkend perspectief. Om tot die nieuwe verhoudingen te komen wordt er geoefend, geëxperimenteerd en geleerd. Daarom is een platform zoals het LSA zo belangrijk. Kennis en ervaring delen, motiveren en inspireren: het is broodnodig voor de ontwikkeling naar een vitale ‘co-democratie’. Bert Blase, Burgemeester Vlaardingen

Broodnodig voor verbouwing verzorgingsstaat

De afgelopen jaren heb ik het LSA zich daaruit zien ontworstelen. Van kritische (en soms wat zeurderige) consumenten werden LSA-leden creatieve voorlopers van een vernieuwing die ook de overheid voorstaat: van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Buurtrechten, bewonersbedrijven, het netwerk van bewonerszorginitiatieven NZVE zijn daar

De lokale democratie is in beweging met een nadrukkelijk beroep op de kracht van inwoners en hun netwerken. Burgerparticipatie en overheidsparticipatie vervullen daarbij een belangrijke rol. Juist een organisatie als LSA vervult een belangrijke rol door het uitwisselen van best practices en het ondersteunen van bewoners, lokale politici en beleidsmakers om die verandering zorgvuldig en effectief vorm te geven. Tim van het Hof, Fractievoorzitter D66 Breda

Adviezen en contacten

Bij het realiseren en opstarten van ons dorpshuis hebben we veel steun gehad aan adviezen van het LSA, maar ook veel aan de onderlinge contacten en goede voorbeelden waar we van op de hoogte kwamen via de bijeenkomsten van het LSA. Margriet Mannak, Fort Vreeswijk

Publieke middelen goed besteed

Het LSA leidt actieve bewoners op en helpt ze kennisdeficiënties weg te werken, waardoor in combinatie met een stevige dosis inzet en hart voor de publieke zaak een nieuwe categorie geëquipeerde bewoners opstaat die op vele fronten van grote betekenis zijn voor bewoners

* Bij het maken van dit blad was nog niet duidelijk of dit tekort gerepareerd is. Kijk hiervoor op onze website www.lsabewoners.nl

in met name armere wijken in Nederland. Ik constateer tevens dat het LSA er een sobere, doelmatige bedrijfsvoering op na houdt. Daarmee staan ze in schril contrast met misbruik van publieke middelen dat ik afgelopen jaren bij diverse instanties gezien heb, inclusief grote woningcorporaties en welzijnsorganisaties. Dr. Reinout Kleinhans (PhD), Associate Professor of Urban Regeneration and Neighbourhood Change, Delft University of Technology

Kracht schuilt in het landelijke

Burgers zijn geen professionals. Om al die taken die op hun bordje liggen op te pakken is een (lichte) vorm van ondersteuning, onderlinge inspiratie en leren van elkaar heel hard nodig, Deze ondersteuning biedt LSA. Op de bewonersdagen komen honderden actieve bewoners, met bussen uit het hele land bij elkaar, om te leren, ervaringen uit te wisselen en inspiratie op te doen. Daar kun je nooit in die mate lokaal in voorzien. De kracht van die dagen schuilt juist in het landelijke. Jacqueline van Loon, Raad van Bestuur Amsterdams Steunpunt Wonen

Niet lullen maar poetsen-club

De “niet lullen maar poetsen”-club van de lokale democratie moet niet minder maar méér slagkracht en zeggenschap. Juist nu. Marije van de Berg, Onderzoeker, trainer, maker

Zaadjes geplant

In de kwart eeuw dat het LSA bestaat heeft de organisatie substantieel bijgedragen aan de versterking van de positie van actieve bewoners in het publieke domein. Het LSA heeft zaadjes gezaaid die nu overal uitkiemen. De kunst is om ze voldoende water te geven om op eigen kracht door het leven te gaan. Precies die kunst is – zo leert een kwart eeuw geschiedenis – het LSA meer dan toevertrouwt. Jos van der Lans, Cultuurpsycholoog en journalist/publicist

LSA stond naast ons

Ongeveer 10 jaar terug, toen wij in Amsterdam waren gestart als bewonersinitiatief,

Een proces dat LSA als geen ander begrijpt, uitdraagt en professioneel faciliteert. Glenn van der Vleuten, 360 graden rond

daarna een stichting en nu een organisatie onmisbaar in Amsterdam, stond LSA naast ons. Advies, ruimte voor groei en zichtbaarheid daar zorgde LSA voor. Dankzij hun steun, en hun netwerk zijn wij een organisatie in groei en bloei. We hebben het over 2007 en zijn bijna 10 jaar verder. LSA is onmisbaar. Nathalie Oldenstam, Simone Vrieze, Projectleiders & Founders St de Kids van Adam Oost

De brug

Bestaansvoorwaarde voor een vitale democratie

Buurtrechten op de agenda

Nu er van burgerparticipatie meer verwacht wordt dan ooit, is het van groot belang dat burgers zich organiseren, kunnen meepraten en waar nodig kritische tegengeluiden kunnen laten horen. Niet alleen lommerrijke wijken en buurten, maar ook in volkswijken. Het LSA is er voor die wijken en vertolkt stemmen van mensen uit die wijken. Het LSA praat niet alleen maar werkt ook in de praktijk hard aan participatie. Een organisatie als het LSA is een bestaansvoorwaarde voor een vitale democratie waar participatie niet alleen van de participatie-elite is maar van iedereen! Evelien Tonkens, UVH

Beweging van onderop

Ik heb als minister van Wonen, Wijken en Integratie LSA leren kennen als de organisatie die al die lokale organisaties van actieve bewoners bij elkaar brengt om kennis en ervaring te delen en om gezamenlijk de belangen te behartigen. Dat is van onschatbare waarde voor die actieve bewoners en voor de samenleving als geheel. Als voorzitter van de Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) ben ik LSA weer opnieuw tegen gekomen en zie hoe groot hun betekenis is in de beweging van onderop voor een vitale samenleving. Ella Vogelaar, Voorzitter NOV

Zorgvuldig samenspel

Wat zich in de afgelopen 100 jaar tot ‘systeem’ heeft ontwikkeld en geconditioneerd is geraakt, laat zich niet zomaar in een achternamiddag in een ‘doe-het-zelf’ samenleving inclusief facilitering zetten. Hier is een zorgvuldig samenspel van acties voor nodig. Een proces dat tijd, ruimte, aandacht en consequent gedrag vraagt.

Het LSA is een verzamelplek van expertise, een bron van kennis. Mis je het LSA, dan mis je een brug van de systeemwereld naar de leefwereld. Fleur van IJperen, Social Firm

De Woonbond kent het LSA als een actieve organisatie die opkomt voor het perspectief van wijken en hun bewoners; vaak huurders. In een aantal lijnen trekken we samen op. Zo hebben LSA en Woonbond de systematiek van vouchers voor bewonersinitiatieven ontwikkeld en werken we samen aan de door de LSA georganiseerde Landelijke Bewonersdagen. Ook heeft het LSA de Buurtrechten op de politieke agenda gekregen. Allemaal zaken die van groot belang zijn voor de bewoners en de leefbaarheid in de wijken. Ton Selten en Ronald Paping, Voorzitter en Directeur Nederlandse Woonbond

Aantoonbare vernieuwer

Het LSA heeft een enorme betekenis voor actieve inwoners als het gaat om een volwaardige medespeler te kunnen zijn en te kunnen worden in het samenspel overheid, instanties en inwoners. Trainingen, inspiratie, belangenbehartiging het zit er allemaal in. En met meer impact in wijken en steden dan ik welk onafhankelijk bureau of welke club dit ooit voor mekaar heb zien boksen. Joop Hofman, Directeur Rode Wouw BV

Vertrouwen van bewoners

In tegenstelling tot de meeste instituties geniet het LSA het vertrouwen van bewoners dat noodzakelijk is om vanuit de basis te kunnen werken. Het LSA heeft een en ander maal bewezen dat zij in staat is de bewonersbeweging daadwerkelijk verder te brengen. Ben van Essen, Voorzitter ’t Laefhoês America, Voorzitter Vereniging Kleine Kernen Limburg

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft... Kracht van liefde

Ingezonden bericht Liefde kunnen we niet ontkennen, ondanks alles en zelfs nu niet… ZID Theater toert in steden van Nederland met mooie voorstellingen over de ultieme kracht van liefde. In Amsterdam, Amersfoort en Den Haag. En overal zijn de voorstellingen anders, want ze zijn gebaseerd op liefdesbrieven van de spelers. De spelers van de voorstellingen van ZID Theater zijn buurbewoners en professionals samen. De buurtacteurs krijgen een training en er wordt gekeken waar het talent ligt. De een kan acteren, de ander dansen of schitterend zingen. ZID helpt talenten te ontwikkelen, de passie aan te wakkeren en de buurtacteur vertrouwen te geven om te schitteren op het podium. Nieuwe buurtacteurs zijn welkom! www.zidtheater.nl

Poll op Twitter van IPW Een gemeenteraadslid 11% Een Tweede Kamerlid 3% Ik 6% Wie kan beter bepalen wat er in uw straat aan zorg nodig is?

Ik, samen met mijn buren 80%

Bron: Publiekewaarden 266 stemmen

Code Oranje voor democratie

burgemeesters, Een groep van enkele honderden sleden, wetenschappers wethouders, ondernemers, raad e Oranje afgekondigd. en actieve burgers heeft de Cod van onze huidige Code Oranje gaat over de staat een grondig herontwerp politieke democratie. Die verdient en dit vraagstuk is urgent.

Foto: M. Morales

Denk online mee e platform in om Code Oranje zet een innovatief onlin resse heeft, te werken gezamenlijk met iedereen die inte tie. aan het vernieuwen van de democra e ranj deo g/co y.or crac www.civo

Mama doet LSA Bewoners bij

arken: Denem in g in r e rgad ewoners Volksve enden b iz u d n e te debatkom 4 dagen Jaarlijks m o n e m i sa n. Deze en politic n te lere e . n re te luis mocratie teren, te rkt de de te rs e v det’ ‘Folkemø

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Facebookbericht Gisteren super inspirere nde workshops gehad tijdens een bijeenkoms t van de LSA, de lande lijke vereniging van en voor actieve bewoners. Weer een stapje dichte rbij ons doel!

LSA Nieuws

Samen voor veilig Helaas zijn er veel buurten waar mensen zich onveilig voelen. Bewoners zetten zich vaak in om de veiligheid in hun buurt te verbeteren, bijvoorbeeld in een buurtpreventieteam of met een WhatsApp-groep. Om deze initiatieven te ondersteunen is de Innovatie challenge Veilige Samenleving gestart. Met bewoners, bestuurders en beroepskrachten probeert deze ‘challenge’ nieuwe antwoorden te vinden op actuele veiligheidsvraagstukken. Het LSA heeft zich hierbij aangesloten om de bewonersstem goed naar voren te laten komen. Interessante conclusies zullen we natuurlijk delen via onze website. Wij hebben contact met veel bewonersgroepen die zich bezighouden met veiligheid, maar zouden graag met nog meer initiatieven in contact komen. Ben jij actief op het gebied van veiligheid in de wijk? Dan horen wij heel graag van je! Mail naar LSA@LSAbewoners.nl.

Ja!

Het is tijd om je aan te sluiten bij het enige landelijke netwerk van en voor actieve bewoners. Wij willen van jou leren, jij kunt veel van ons leren. Wij willen ons (politieke) netwerk met jou delen, we willen je ondersteunen en we willen van jou horen waar je tegenaan loopt en wat je oplossingen zijn. Word lid! www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/

Oproep: waarover wil jij in debat?

We vragen je input voor ons politiek debat. Op 17 februari halen we zittende Kamerleden en kandidaat Kamerleden met kennis over actieve bewoners en hun wijken naar Amersfoort om met elkaar en vooral met jullie in debat te gaan. Welk onderwerp mag er niet missen op dit debat? Waarover wil je spreken en wat moet in Den Haag gehoord worden? Mail het ons: info@lsabewoners.nl

Levende laboratoria Steeds meer actieve bewoners organiseren zorg en ondersteuning in hun eigen wijk of dorp. Omdat ze iets belangrijks kunnen toevoegen. Veel gemeenten erkennen deze beweging en zoeken manieren om dit te faciliteren, bijvoorbeeld via het right to challenge. Aanbieders van zorg en welzijn zoeken manieren om aan te sluiten bij deze lokale energie. Het LSA begeleidt samen met Movisie & Vilans zogenaamde LivingLabs waar we met de drie verschillende partijen (gemeente, zorg&welzijn en bewonersgroep) werken aan betere samenwerking en een nieuw samenspel. Het is ingewikkeld, spannend en heel leerzaam. Heb je interesse in wat we met zijn allen hebben geleerd? Wil je zelf meer invloed op hoe welzijn en zorg zijn georganiseerd in uw buurt? Heeft jouw bewonersgroep de ambitie om welzijns- en/of zorgdiensten, of het opdrachtgeverschap daarvan over te nemen? Kom dan ook naar onze werkconferentie in Utrecht, houd onze agenda (www.lsabewoners.nl/agenda) in de gaten voor de datum, locatie en tijd: je bent heel welkom.

Ook in 2012 organiseerde LSA een pittig verkiezingsdebat. Lees hier een verslag: www.lsabewoners.nl/bijeenkomsten/politiekdebat

Bijeenkomst: Wat verdient jouw initiatief? Met ruim 70 deelnemers zochten we antwoord op de vraag: ‘Wat verdient jouw initiatief?’. Tijdens vele workshops, sessies en speedates werden deze antwoorden gevonden. Lees een verslag over deze geslaagde dag op www.lsabewoners.nl/bijeenkomsten/wat-verdient-jouw-initiatief

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

BewonersBedrijven

“Dit traject biedt ons een scherpe blik en geeft een stok achter de deur om onze plannen duidelijk op te schrijven.” Voor het tweede jaar op rij organiseren LSA en Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) het traject Pitchen voor impact in je wijk. Bewonersgroepen werden klaargestoomd om hun plannen te pitchen en daarbij kans te maken op een versneld traject naar financiering.

Strakke pitches voor impact Op donderdag 17 november pitchten vijf initiatieven voor impact in hun wijk. In de zaal zaten de initiatiefnemers, vrienden van de pitchers en de organisaties LSA, KNHM, VSB fonds, Stichting DOEN en Movisie. De vijf bewonersgroepen willen allemaal op een ondernemende manier hun wijk verbeteren, met een verdienmodel en het streven om los(ser) te komen van subsidie. Horeca, Wmo en crowdfunding De insteek van dit gezamenlijke pitchtraject van LSA en KNHM is bewonersgroepen een versneld traject naar financiering aan te bieden. In verschillende trainingsdagen werkten de bewonersgroepen aan hun ondernemingsplan. “Dit traject verplicht ons om de plannen op papier te zetten en er over te praten met de hele groep,’ vertelt een deelnemer. “We hebben veel geleerd en onze plannen zijn scherper. Maar we kwamen er ook achter dat veel nog onduidelijk is. We moeten het verdienmodel verder uitwerken en krijgen daar hulp bij.” Tijdens de trainingsdagen volgden de bewonersgroepen workshops over Wmo-gelden, horeca als verdienmodel, de verschillende persoonlijkheden in een bestuur, het schrijven van een ondernemingsplan en crowdfunding. Met deze kennis werkten zij aan hun ondernemingsplannen. “We zien een flinke doorontwikkeling in de plannen,’ licht Marieke Boeije, projectleider BewonersBedrijven toe. “In deze paar weken hebben de bewonersgroepen meer focus aangebracht. Het zijn plannen met veel potentie maar ze zijn nog niet allemaal rijp voor financiering van LSA en KNHM.”

Landgoed AlGoed

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Onderzoek naar financiering De bewonersgroep achter Landgoed AlGoed in Enschede onderzoekt met LSA en KNHM de mogelijkheden voor financiering. Het landgoed ziet uitbreidingsmogelijkheden op het terrein. Door meer accommodaties te creëren, wordt de plek aantrekkelijker om te huren voor meerdaagse cursussen. De bewonersgroep werkt de plannen verder uit en de verbouwing moet doorberekend worden. Wat gebeurt er nu? De andere initiatieven zijn nog niet klaar voor financiering. LSA en KNHM gaan met allemaal een apart traject in om hen verder te helpen. Huiskamer Langelo (op de pitchdag door het publiek verkozen tot beste pitcher!) kiest in de eerste fase van hun plan voor een café als dorpshuis. Als zij de commerciële activiteiten meer uitwerken, kan een investering van KNHM interessant zijn. Nu is het vooral zaak om fondsen te werven en daarbij worden zij geholpen. De Groene Regentes wil elektrische deelauto’s laten rijden op zelf opgewekte groene stroom. Door auto’s te delen, worden de parkeerproblemen in de wijk teruggedrongen. Auto’s verdwijnen uit het straatbeeld en de open plekken worden opgevuld met groen. Zij krijgen begeleiding van KNHMvrijwilligers in de regio om aantal punten beter uit te werken. Daarna blijft de mogelijkheid om een aanvraag voor financiering in te dienen bij KNHM. Tuinpark Laakzijde creëert een groene ontmoetingsplek in de nieuwbouwwijk Vathorst in Amersfoort. Met moestuinen en een speelbos wordt groenrecreatie in de wijk mogelijk. Tuinpark Laakzijde heeft een te smalle exploitatie voor een lening van KNHM. Als de ontmoetingsfunctie van het Tuinpark verder uitgewerkt wordt, is een fondsaanvraag een mogelijkheid. LSA helpt met het ontwikkelen van deze ontmoetingsfunctie. Stichting Circulo wil de huidige en nieuwe bewoners van de wijk Drents Dorp verbinden met een ruilwinkel en buurtwerkplaats. De initiatiefnemers zijn net begonnen en zoeken nog naar een duurzaam verdienmodel. LSA en KNHM stellen kennis en netwerk beschikbaar om te helpen met deze zoektocht.

Beheer je buurthuis

In de eindfase van het LSA-project Beheer je buurthuis is het tijd om de balans op te maken. Van veel mensen krijgen we te horen dat ze steun hebben ervaren uit onze verhalen, adviezen en de kennisbank. Daarnaast heeft het project veel onderwerpen op de agenda gezet. Eén daarvan is: Hoe moeten buurthuis en overheid omgaan met ondernemerschap?

Lessen van het ondernemende buurthuis En de Catch-22 van geld verdienen om te overleven Het is een paradox waar zelfstandige buurthuizen bijna niet onderuit komen. Subsidie is er niet meer, dus moeten wijkcentra ondernemerschap tonen om te overleven. Commerciële huurders aantrekken, zzp-werkplekken, een horecabeleid; buurthuisbesturen zoeken naar mogelijkheden om geld te verdienen. Wees succesvol, en je buurthuis houdt het hoofd boven water. Wees té bedrijvig, en je loopt het gevaar als bedrijf gezien te worden. Hoe blijft een bruisend buurthuis van de buurt? Hoe voorkom je dat de gemeente jouw initiatief behandelt als commerciële partij? En: moeten gemeenten niet iets van hun dubieuze starheid opzij zetten wanneer een buurtinitiatief de grenzen van de regels benadert?

drijven (aangesloten bij LSA) hebben bijvoorbeeld in de statuten opgenomen dat ze een minimaal aantal bestuursleden willen hebben, vijf of zes. Hoewel die kunnen wisselen, blijft de aard van het initiatief geborgd: het ‘gevaar’ van sociaal ondernemerschap wordt zo gemeden. Het aanstellen van een Raad van Advies of het uitgeven van ledencertificaten kunnen daar ook aan bijdragen.

Vrijheid vs starheid Het ondernemerschapsvraagstuk kent een dubbelzijdige les met één bottom line: ondernemerschap hoeft buurtkracht niet in de weg te staan. Ondernemerschap zorgt ervoor dat je initiatief onafhankelijk kan worden, onder meer van subsidieverstrekkers. Exploitatiesubsidies worden Sociaal vs collectief overal vervangen door incidentele projectgelden. Voor Ons uitgangspunt is: als je als buurthuis iets voor de sommige buurthuizen een probleem, voor andere een zewijk doet, dan doe je dat gezamenlijk. Die redenatie is een van de manieren om te borgen dat een initiatief van gen. Doelsubsidies dwingen je namelijk je basisinkomenstroom op orde te hebben, waarnaast je opdrachten kunt de wijk blijft. Overleven doe je door inkomsten te genereren. Daar hoeft de gemeente niet wakker van te liggen. doen voor de gemeente. De andere zijde van de les is voor de gemeente. Als er maar voor ogen wordt gehouden wat het doel is en dat je in je statuten, in wat voor rechtsvorm dan ook, Gemeenten vragen vaak commerciële huur voor een pand, maar klagen wanneer bewoners zelf commerciële vastlegt wat je doet met de inkomsten die je genereert. Zo kan de gemeente zien dat alles boven de plus terug- huurders proberen aan te trekken. Wanneer is vastgegaat naar de wijk, en dan moet dat geen probleem zijn. legd dat wat je met je winst doet ten goede komt aan de wijk, mag een gemeente niet zeuren: Met een buurthuis in zelfbeheer is er leven in de wijk, is er een plek die verbindt en activeert, en ontstaat er werk voor mensen Ondernemerschap hoeft buurtkracht die dat elders niet kunnen vinden. Dat scheelt een hoop niet in de weg te staan geld aan re-integratietrajecten en participatieconsulenten. Dat is eerder reden om te juichen dan om in een defensieve stuip te schieten. Fluïde pasvorm vs continuïteit Maar initiatieven veranderen. Er zullen mensen weggaan, Voor bloeiende buurthuizen is daarom af en toe ruimte er zullen mensen bijkomen – in een buurthuis volledig op de regels nodig. Zoals in Breda, waar de gemeente gerund door vrijwilligers zijn er geen contractuele veren UWV een oogje dichtknijpen om werklozen te laten plichtingen. Bij verschillende fases van het initiatief heb je verschillende capaciteiten nodig, er is een rooster van werken. Wil een buurthuis overleven, dan moet het aftreden, of de doelstellingen van de initiatiefnemers ver- experimenteren. Wat is de juiste vorm? Wat zijn de activiteiten waar we mee kunnen verdienen? Geef ze de anderen. Dat is niet gek. Gaandeweg kun je je bedenken dat de ooit gekozen rechtsvorm niet geschikt (meer) ruimte, dan kunnen meer buurthuizen blijven bestaan! is. Je doel is verschoven, en de rechtsvorm blijkt niet Lees meer over Beheer je Buurthuis: meer de juiste pasvorm – dat hoort bij het groeiproces. www.beheerjebuurthuis.nl Andersom is continuïteit wel belangrijk. BewonersBeLSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

Interview

Hoge verwachtingen en veel energie Starters en actieve bewoners werken samen

“Ik ben erg gelukkig met deze meiden,’ vertelt Mascha Lageweg, zakelijk leider van Crabbehoeve. “De starters zijn enthousiast, gedreven en kunnen niet wachten om te beginnen.” Twee starters gaan aan de slag met de communicatie van het LSA-lid Crabbehoeve, een BewonersBedrijf in Dordrecht. We spreken Mascha en starter Chaneyra Vreden over hun verwachtingen van deze samenwerking.

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

LSA en Starters4Communities werken samen om bewonerskracht te versterken. Met een programma in Zuidwest-Nederland krijgen zes ondernemende bewonersinitiatieven hulp van starters uit de regio. Deze starters zijn hbo of wo- afgestudeerden tussen de 22 en 30 jaar die graag werkervaring op willen doen. Zij gaan 5 maanden lang, 16 uur per week samen met het bewonersinitiatief aan de slag. Daar leren de starters en de initiatiefnemers enorm van.

Meteen een goede klik Tijdens een kennismakingsbijeenkomst presenteren de zes bewonersinitiatieven zichzelf aan de starters en beschrijven hun hulpvraag. Daarna kiezen de starters bij wie ze aan de slag willen. Het enthousiasme spat van ze af. Mascha: “Er waren zelfs al starters voor deze kennismaking bij ons komen kijken en zij vonden het meteen te gek. Ik vond het leuk om hen te vertellen wat wij hier precies elke dag doen. Er waren twee meiden waarmee we meteen een bijzonder goede klik hadden: Chaneyra en Esther . Zij gaan dus ook bij ons aan de slag!” Chaneyra vertelt dat zij het ook spannend vond om een keuze te maken. “Ik ben heel slecht in kiezen, maar ik had meteen een goed gevoel bij Crabbehoeve en bij Mascha. Elk initiatief heeft een andere hulpvraag en die van Crabbehoeve sprak me het meeste aan. Ze willen de marketing en communicatie verbeteren. Daar wil ik graag meer over leren. Ik heb er nog weinig ervaring mee dus dit was de meest uitdagende vraag voor mij.” Niet alleen naar binnen kijken Mascha legt namens Crabbehoeve een concrete hulpvraag bij de starters neer. “Om een bedrijf van de wijk te zijn, moet je niet alleen naar binnen kijken. We werken nu erg aanbodgericht en willen meer vraaggericht gaan werken. Wat wil de buurt? Bieden we dat of juist niet? We willen een analyse van de behoeften in de wijk en een plan om de externe communicatie te verbeteren. We hebben zoiets moois opgebouwd en niet genoeg tijd om

‘We werken aanbodgericht en willen meer vraaggericht werken’

het beter in de markt te zetten. Dus ik ben heel blij dat de starters wel de tijd en de creatieve ideeën hebben.” Deze crowdfunding is wel heel spannend De starters halen via een crowdfunding-campagne het geld op dat nodig is om te starten. “We zitten nu midden in de campagne,’ vertelt Chaneyra. “Nog 11 uur te gaan en we zitten op 90 procent van het totaalbedrag van 20.000 euro.” Mensen en bedrijven die doneren, krijgen daar een tegenprestatie voor zoals een taart, een weekendje Rotterdam of een workshop. Bedrijven kunnen de starters ook een dag inhuren of een sponsorpakket kopen. Chaneyra: “Mijn baas is een van de bronzen bedrijfssponsoren. Dat betekent dat hij 300 euro heeft gedoneerd. Door dit te investeren in dit mooie doel krijgt hij promotie van zijn bedrijf. Hij is pas begonnen en kan de reclame dus goed gebruiken.” Bij een crowdfunding-campagne wordt altijd in de laatste week het meeste geld opgehaald. Maar volgens Chaneyra is het deze keer wel heel erg spannend. “Een paar dagen geleden hadden we iets meer dan de helft van het totaalbedrag van 20.000 euro opgehaald. Dan weet je: dit wordt meer dan een eindsprintje: we moeten er met z’n allen heel hard aan trekken om het te halen. Die deadline is wel heel dichtbij, maar de 100 procent ook! En ik heb er vertrouwen in dat we het halen.” De meiden willen deuren langs! Halverwege december start de samenwerking tussen bewoners en starters echt. De starters krijgen workshops gericht op alle aspecten van ondernemen én op de hulpvraag van de initiatieven. Crabbehoeve en de starters beslissen samen op welke manier de opdracht ingevuld wordt. Chaneyra: “De eerste stap is een afspraak maken en onze verwachtingen van elkaar uitspreken. Wat willen we bereiken en hoe kunnen we daar komen?” De hulpvraag van Crabbehoeve heeft vooral te maken met imago en bereik. “Onze vraag is duidelijk afgebakend,’ vindt Mascha. “En toch kunnen zij er hun creativiteit in kwijt. Wij hebben zelf een korte analyse van de wijk gedaan, maar deze meiden willen langs de deuren om vragen te stellen. Wat willen de buurtbewoners dat Crabbehoeve voor hen doet? En wat willen buurtbewoners voor Crabbehoeve doen? Ons BewonersBedrijf wil ook dat het bedrijfsleven ons vaker vindt als partner en we willen onze omzet vergroten. We zoeken een goed marketingplan en iemand die ons helpt in de uitvoering zodat wij het later over kunnen nemen.” LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

‘Dit is Crabbehoeve’ Mascha hoopt dat dit gezamenlijk programma van LSA en Starters4Communities een herkenbare communicatiestijl voor Crabbehoeve geeft. “Onze wens is een eigentijds, passend bij Crabbehoeve en realistisch communicatieplan. Ik hoop op een beeldmerk. Dat je bij elke uiting ziet ‘dit is Crabbehoeve’. De timing van dit programma is perfect. De omzet loopt goed, we hebben hier echt iets neer gezet. Nu gaan we een volgende fase in waarin we zichtbaarder zijn en nog meer voor de wijk doen. En misschien sluiten we deze samenwerking wel af met een grote kick-off van de nieuwe fase.” Samen groeien Chaneyra verwacht veel nieuwe dingen te leren tijdens dit programma. “Ik vind het belangrijk om mezelf te ontwikkelen en keihard te werken. Zo wil ik Crabbehoeve een stap verder brengen terwijl ik zelf groei. Het mooie van dit programma is dat het niet de traditionele manier van leren is. Ik kan mijn kennis vergroten en vaardigheden verbeteren zonder terug de schoolbanken in te moeten. Dat past bij mij. Aan het eind van het programma wil ik kunnen zeggen: kijk eens, daar stond ik en hier sta ik nu.”

Starters4Communities

Starters4Communities werkt met starters op de arbeidsmarkt aan maatschappelijke vernieuwing. Starters op krijgen een kickstart van een carrière met impact. Wijkinitiatieven en organisaties krijgen toegang tot de gedrevenheid en creativiteit van startende professionals. Alumni en andere jonge professionals worden geholpen zelf een sociale onderneming te starten of bij maatschappelijk betrokken werkgevers aan de slag te gaan. Wil je als starter of bewonersgroep deelnemen aan een programma in jouw buurt? Kijk dan op www.starters4communities.nl. Mascha verwacht dat werken bij Crabbehoeve de starters zal leren om met een andere blik naar vraagstukken te kijken. “Opleidingen leggen je bepaalde systemen op. Dat is nuttig maar niet een op een in te zetten in de praktijk. Zeker niet bij een BewonersBedrijf, dat fundamenteel anders is dan een commercieel bedrijf. Ik kom zelf uit de commerciële hoek, maar ik ben nu meer met mensen bezig dan met keiharde bedrijfsvoering. Dat is even wennen en dat zal het voor hen misschien ook zijn. Werken met vrijwilligers en de dagelijkse praktijk van een BewonersBedrijf vragen aanpassingsvermogen en buiten de hokjes kunnen denken. Dat wil ik hen leren.”

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125

“Tegelijkertijd is dit programma ook voor mij een leerschool. Ik heb graag de controle en moet leren om deze nu los te laten. Om te bedenken dat dit ook op andere manieren dan de mijne kan. Ik wil hen alle ruimte geven om iets moois op te zetten.”

‘Dit is ook voor mij een leerschool’ Veel energie Hoge verwachtingen en veel energie dus bij de starters en bij Crabbehoeve. Zij hebben zin in deze samenwerking. Dat geldt ook enorm voor het LSA en Starters4Communities. We vinden dit super: een samenwerking waar ambitieuze initiatieven en jongeren beter van worden. LSA gelooft in zelfgekozen ondersteuning. En zet zich dan ook hard in om nog meer van dit soort samenwerkingen aan te gaan.

BewonersBedrijf Crabbehoeve Crabbehoeve is een van de BewonersBedrijven die het LSA begeleidt. Het BewonersBedrijf huurt een voormalige kleuterschool voor een aantrekkelijk tarief van de gemeente Dordrecht. Met tientallen bewoners hebben ze het pand en de buitenruimte opgeknapt. In het BewonersBedrijf worden verschillende workshops georganiseerd, er is een moes- en siertuin, een professionele keuken, er zijn vergaderruimtes, een lunchroom met wifi, een grote sfeervolle vergaderruimte en een atelier waar van alles kan. Crabbehoeve werkt met vrijwilligers. De inkomsten kunnen daardoor direct ten goede komen aan Crabbehoeve en daarmee aan faciliteiten en activiteiten voor de buurt(bewoners). Meer weten: www.crabbehoeve.nl

Het LSA selecteert voor jou

Publicaties Subsidies en kaartenbakken niet nodig Werk voor iedereen! Kan dat?’ ‘Ja. Voor iedereen!, zegt het vernieuwingsnetwerk Werk Zaanstreek-Waterland: ‘Met en zonder een arbeidsbeperking, met en zonder afstand tot de arbeidsmarkt.’ In 2026 is het zover. Hoe dat kan? Het vereist volgens het netwerk een nieuwe manier van denken, doen en organiseren rond werk. Het vereist dat we het normaal gaan vinden dat iedereen zinvol werk heeft en dat het niet normaal is dat er afstand bestaat tot de arbeidsmarkt. Dat het niet normaal is dat er regels, subsidies, programma’s en kaartenbakken nodig zijn om die afstand te verkleinen. In het boekje Toen afstand ruimte werd lees je hoe we volgens het vernieuwingsnetwerk kunnen werken aan een toekomst waar er weer werk is voor iedereen. Tipje van de sluier: ontregelen, gemeenschapsmunten, handenvrij winkelen, scharrelondernemen. Titel: Toen afstand ruimte werd, in 2026 is er weer werk voor iedereen, kopen of heb je zelf ideeën hierover? Mail: m.verra@zaanstad.nl

Is die overlast echt belangrijk? Werken in de non profit-sector is vaak je met het geld van anderen bemoeien met anderen. Dit brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee, betogen Marije van der Meij en Peter Scholten in het boekje Dan ga ik liever op vakantie. Zowel ten opzichte van degene met wie je je bemoeit, als tegenover de financier. Discussies over de zin en onzin van maatschappelijke interventies gaan bijna altijd over de effectiviteit ervan. Wat het resultaat is, hoeveel ze kosten en wat ze opleveren. Hoewel dit belangrijk is, zou er veel meer aandacht moeten zijn voor het proces dat vooraf gaat aan interveniëren, voordat er geld wordt uitgegeven. De auteurs pleiten voor een sociaal marktonderzoek. Dat is een situatie zo precies mogelijk begrijpen zodat je ook weet wat er moet gebeuren. Neem de veel gehoorde sociale problematiek ‘overlast’. Wat wordt er precies verstaan onder overlast? Gaat het om lawaai, vuil of bepaald gedrag? Wie zijn de overlastgevers en wie ervaren een probleem? En hoe belangrijk en urgent is het probleem en hoe belangrijk is het om met een oplossing te komen? Prikkelend, ook voor actieve bewoners. Titel: Dan ga ik liever op vakantie – over de zin en onzin van maatschappelijke interventies, Auteurs: Marije van der Meij en Peter Scholten, ISBN 978 9 075458 66 4, Prijs € 19,95

Wees nou open over geld Bewoners, en zeker de actieve, willen weten wat er met hun belastinggeld gebeurt. Als overheidsorganisaties hun inkomsten en uitgaven actief openbaar maken, is te zien waar het geld aan wordt besteed. Zo kan iedereen de overheid controleren, maar bijvoorbeeld ook met nieuwe ideeën komen of fouten ontdekken. Veelgehoord is de klacht dat de gemeentebegroting erg ingewikkeld is. Bewoners missen overzicht, duidelijkheid, transparantie en hopen maar dat de verantwoordelijke bestuurders en hun ambtenaren het goed doen. Openheid geven over publiek geld is zeker nog geen gemeengoed en blijkt lastiger dan gedacht. Zowel voor de gemeente als voor burgers. Daarom is er nu BOOG: een Boekje Open Over Geld. Dit boekje is het resultaat van een bootcamp vol co-creatie. In 24 uur werkte een diverse groep deelnemers (waaronder ook het LSA) aan de ingrediënten van deze publicatie. Met dit boekje maken zij een duidelijk statement naar alle overheden en de samenleving: het is tijd om aan de slag te gaan! Titel: Boekje Open Over Geld – Tien tools en initiatieven die overheden en samenleving helpen om meer open over geld te worden, Redactie: Mark Verhijde en Mikis de Winter, Te downloaden op: www.open-overheid.nl/open-overheid/ boekje-open-geld/

LSA Bewoners Berichten / winter 2016 / nummer 125