Het vakblad voor bewoners
Bewoners berichten Bewonersgroep uit Delfzijl:
‘We werden gehoord, maar niemand luisterde’ • Sterke burgers, veilige wijken • Zelfbeheer: er is veel aandacht, maar weinig informatie
zomer 2012
107
Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Henk Cornelissen Pleuni Koopman Arnold Paalvast Beeld: Martijn van Es (fotograaf) Riekje Hoffman (fotograaf) Mick Otten (fotograaf) Willem Poolen (fotograaf) Kees Smits (cartoonist) Berend Vonk (cartoonist) Roel Wijnants (fotograaf) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik
In dit nummer:
6
“We werden gehoord maar niemand luisterde�
Het wijkplatform van Silly Udema ging bijna ten onder aan afhankelijkheid.
Spies in de wijk
Demissionair minister Spies op zoek naar voorbeelden van ondernemend bewonersinitiatief.
11
Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl
informatietekort over zelfbeheer
Er is veel aandacht voor het zelfbeheer van wijkhuizen, praktische informatie ontbreekt.
16 En verder
3 Opening 1o Het dagboek van Conferentie Samen Sterk in Nieuw-West 12 Sterke burgers, veilige wijken 14 U Schrijft 15 LSA Nieuws 19 Publicaties 20 Uitnodiging debat
2
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Web
Column van Henk Cornelissen
Geen angstdromen Het jaarlijks terugkerend geluksgevoel van een tweetal rustige maanden op de weg en in de trein. De e-mails die terugkomen met een vakantiemelding en dus kunnen blijven liggen. Onzin-getwitter uit alle windstreken van vakantievierders. Zelf nog een paar weken weg; dit alles bij elkaar maken juli en augustus de meest relaxte maanden van het jaar. Het lijkt me ook goed hier even van te genieten, want er komt nog genoeg op ons af. Dus als het kan willen we even de crisis vergeten (hoewel hij volgens het CBS al voorbij is), even de euro vergeten, het voetbaldrama hier achterlaten en zelfs even de komende verkiezingen vergeten. Dat kunnen politici zelf waarschijnlijk allemaal niet want volgens eigen zeggen wordt Rutte ’s nachts zwetend wakker omdat hij droomt van Roemer met z’n brede grijns in het Torentje. Ongetwijfeld droomt Roemer hetzelfde, maar dan van Rutte terug in het torentje of van Samson met een nog bredere grijns. Alle drie dromen ze vast ook van Pechtold die een paar jaar geleden nog steevast met ‘dat kereltje’ werd aangeduid, maar zichzelf nu premierwaardig acht. Wellicht dromen ze zelfs van Wilders die vanuit de buitenspelpositie toch nog zou kunnen scoren omdat de kiezer als scheidsrechter even niet oplet. Deze angstdromen zullen bewoners niet hebben omdat zij weten dat wie er ook in dat torentje terechtkomt, hij of zij (alweer onwaarschijnlijk dat het een zij wordt) het niet écht voor het zeggen krijgt. Want geen van hen is groot genoeg om alle beloftes of bedreigingen waar te maken. Nederland schreeuwt om een krachtige leider die alle 16 miljoen Nederlanders hun zin kan geven. Dat zal niet gebeuren en dat geeft de burger een gefrustreerd, maar bovenal onmachtig gevoel. Gelukkig is het wel mogelijk om dichter bij huis iets te bereiken. Lees het verhaal van Delfzijl op pagina 6 maar eens waar bewoners nieuwe kracht vonden na een periode van frustratie als gevolg van schandalig gedrag van de gemeente. Misschien ontdekken steeds meer mensen dat successen in eigen buurt of wijk het gevolg zijn van samen optrekken. Eerder hebben we ook samen opgetrokken met 600 mensen tijdens de opstelling van het Manifest van de actieve wijkbewoners. Op 31 augustus willen we weer samen optrekken in een debat met kandidaat-politici van de meeste grote politieke partijen. We gaan ze voorstellen doen waar de LSA bewoners het over eens zijn. We willen dan niet horen hoe oneens ze het onderling zijn, maar wel waar ze zich met z’n allen in kunnen vinden, want alleen dat heeft kans van slagen. Prettige vakantie alvast.
Onze website www.lsabewoners.nl staat nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. • Onze site is totaal vernieuwd, hij is nu opgebouwd in Wordpress en daarmee makkelijk up-to-date te houden. Kom langs en kijk naar onze nieuwe actuele blog, vul de poll in en tweet onze artikelen! • Ook www.BewonersBedrijven.nl is online. Er is veel interesse voor dit experiment en op de duur kunnen we ook veel ervaringen delen over dit project. Nu al vindt er u veel basisinformatie. Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners
Agenda • 31 augustus - Verkiezingsdebat: Zeggenschap in de wijk Utrecht • 29 september - Platformvergadering Utrecht • 3 november - Landelijke Bewonersdag Amsterdam • 1 december - Platformvergadering Utrecht
Henk Cornelissen is directeur van het LSA.
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
3
Opening
Oproep Wijknieuws gezocht Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.
Op tijd naar naar bed
In actie tegen zwerfvuil Zaterdag 10 maart was het de Landelijke Opschoondag. Duizenden vrijwilligers hebben tijdens ruim 700 activiteiten zwerfafval in de buurt opgeruimd. Op deze dag krijgen de vrijwilligers vaak hulp en middelen. Sommige steden faciliteren deze acties het hele jaar. In Enschede kun je bijvoorbeeld gratis de jij-maakt-de-buurt aanhanger lenen. Een aanhanger vol bezems, rapers, vuilniszakken, scheppen, handschoenen, water en nog veel meer. Zelfs petjes en hesjes. De aanhanger is te leen voor bewoners, scholen en verenigingen. Idee voor andere gemeenten?
“Ruimte geven waar kan, een klein opkontje geven waar nodig en verder niet teveel in de weg lopen” Minister president Mark Rutte gaf in een speech zijn reactie op het WRR rapport Vertrouwen in burgers.
Drie weken lang brachten politieagenten, buurtwerkers en bewoners van de Amsterdamse wijk de Baarsjes kinderen tot 12 jaar die ‘s avonds op straat rondhingen naar huis. De buurtrondes zijn onderdeel van het project ‘Fresh in de les’. ‘Fresh is de les’ wil stimuleren dat kinderen genoeg slaap en beweging krijgen en gezond eten. De buurtrondes werden gehouden van acht tot tien uur ‘s avonds. Daarnaast kregen kinderen op school les over voeding en konden ze meedoen aan sportactiviteiten. Voor ouders waren er wekelijks themabijeenkomsten in het Ouder- en Kindcentrum, de Amsterdamse CJG-variant. Radio Nederland Wereldomroep meldde achteraf dat sommige ouders blij waren dat hun kinderen eens van iemand anders hoorden wanneer het bedtijd is. In de Baarsjes gaan ‘heel vaak heel veel’ kinderen te laat naar bed, aldus de omroep.
Regentesseplein met lichtstraattegels
102 ontwerpteams
stuurden hun ideeën in voor de Jantje Beton SpeelAward. Hun opdracht was: ‘maak het buiten in het Regentessekwartier in Den Haag leuker en positiever.’ Met de resultaten van de prijsvraag wil Jantje Beton aandacht vragen bij gemeenten en ze inspireren om anders na te denken over de ruimtelijke kwaliteit ten behoeve van het buitenspelende kind. Hiervoor is een publicatie gemaakt met twaalf inspirerende voorbeelden voor gemeenten. Kijk op www.speelaward.nl
4
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Startbijeenkomst met in het midden Salah en Rismé
10 lelijkste plekken
Het tv-programma ‘De slag om Nederland’ (VPRO) had een verkiezing uitgeschreven om de lelijkste plek van Nederland te benoemen. De trotse winnaars zijn: 1. Het winkelcentrum Stokhorst in Enschede 2. De Brinkmanpassage in Haarlem 3. Het Centraal Station in Zoetermeer 4. Het Marconiplein in Eindhoven 5. Bos en Lommer Plein Amsterdam 6. De IJsselhallen in Zwolle 7. Het Scheringa-museum in Opmeer 8. A2 rondom Den Bosch 9. Het Raadhuisplein in Haren (GR) 10. De woontorens in de wijk Nesselande, Rotterdam
Kan wél! Nieuws Kan wél! is een succesvol project van het LSA. In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om dit te realiseren. Kan wél! is een project dat zich richt op de activering van bewoners in hun eigen wijk. Meer informatie: www.kanwel.nl
vette promo
Buurtcoaches Oshin en Kristel hebben een vette promo gemaakt voor hun werk in Delft Buitenhof. Zien? Natuurlijk wil
je hem zien! Ga gauw naar de site www.kanwel.nl en bekijk hem. Twitter daarna de dames wat je van de promo vindt: @kanwelbuitenhof.
start met salah
Er is een nieuw Kan wel!-project in de wijken Stedenwijk en Kruidenwijk in Almere. Op donderdagavond 24 mei is was er een startbijeenkomst met niemand minder dan de bekende rapper en buurtbewoner Salah Edin. Het werd duidelijk dat buurtcoach Rismé Oblijn vol enthousiasme zit om de wijk vrolijkheid en positiviteit te brengen. Dus jongeren uit Stedenwijk en Kruidenwijk opgelet! Heb je een leuk idee? Doe er wat mee! Rismé wil je helpen jouw idee uit te voeren, mail hem via risme@kanwel.nl
Bewoners varen hun eigen koers LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
5
Interview
“We werden maar niemand luisterde� 6
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Silly Udema is ons nieuwste platformlid. Helemaal bovenin Nederland ligt haar wijk: Delfzijl Noord. Een wijk die midden in zijn derde herstructureringsronde zit. Haar wijkplatform is dit jaar bijna ten onder gegaan, maar met veel kracht en inzet weer herrezen. “We waren ingekapseld door de gemeente en voelden ons niet meer onafhankelijk.”
Delfzijl “Ik ben hier niet geboren, ik kom uit een dorp. Sinds ’79 woon ik in Delfzijl, het was mijn eerste “grote” stad: ik heb er geen moment spijt van gehad dat we hiernaartoe zijn gegaan. Hier is alles wat ik nodig heb, van zorg tot winkels, maar ook de natuur. Het is een heel ruim opgezette wijk met veel groen.” Kiezen of delen “Ik heb 25 jaar met veel plezier in hetzelfde huis gewoond. Daar moesten we helaas weg vanwege een herstructurering. Hier in Delfzijl Noord is echt grondig geherstructureerd. In 1997 begonnen ze onder de krachtige naam: Kiezen of delen. Er werden huizen
gehoord gesloopt en verkocht. Maar het voldeed niet aan de verwachtingen. Er bleef veel leegstand. In 2001 begon het opnieuw. Deze herstructureringsslag was flink, er werden 1600 huizen gesloopt in Delfzijl Noord. Het was een heftige tijd waarin heel veel gezinnen moesten verhuizen uit de wijk. We hebben zelf ook een hele tijd in een blok gewoond waar slechts twee andere gezinnen in de hele straat woonden. Dat is erg naar. Vaker werd ik ‘s nachts wakker van gekke geluiden: dat zijn tekenen dat je je niet veilig voelt in je wijk. Maar omdat die herstructurering nog niet voldoende resultaat had, is er later nog een ronde gekomen. Daar zitten we nog midden in, want ondanks plannen en beloften is de wijk nog steeds niet af.”
Braakliggend land “Dat de laatste herstructurering maar half af is, is een triest verhaal. Het duurt allemaal veel te lang. Omdat huizen en kavels niet verkocht worden, staan er nog grote terreinen in onze wijk braak. Zo moest ik mijn huis uit waar ik lang gewoond heb, en op de plek waar mijn huis stond, zijn nog steeds geen nieuwe huizen gebouwd. Dat is sneu hoor, dan moet je weg van een plek waar je hart en ziel ligt en is er jaren later nog niks gedaan… Bijzonder van de bewoners van deze wijk is dat ze ontzettend veerkrachtig zijn. Mensen blijven betrokken bij hun buurt ondanks alle misère die ze hebben meegemaakt en meemaken. Ze komen bijvoorbeeld nog steeds in groten getale als we iets organiseren. Dat verbaast me wel eens. Want er is echt niet goed met bewoners omgesprongen. Bij de laatste herstructurering wilden de bewonersorganisaties dat deze herstructurering buurt voor buurt ging en niet voor de hele wijk ineens. Dat was achteraf gezien ook veel beter geweest. Maar we konden niks inbrengen, we werden alleen geïnformeerd: dat was alles.” Vrijwilligerswerk “Het doen van vrijwilligerswerk heb ik niet van huis uit meegekregen. Mijn ouders waren wel betrokken burgers, maar ze deden geen vrijwilligerswerk. Zelf ben ik sinds 1995 actief. In die tijd werden er veel bewonersorganisaties opgericht in Delfzijl. In elke wijk minstens eentje. De gemeente stimuleerde en begeleide dat, zij wilde dat graag omdat er veel klachten waren van mensen over de buurt en over de huizen. Voor hen was het fijn als bewoners zich gingen organiseren en dus meer met één stem konden praten. Ik voelde me meteen aangesproken om me bij een bewonersgroep aan te sluiten. Mijn motivatie is duidelijk: ik wil mensen helpen die met problemen zitten. Mensen ervaren onvrede en uiten dat veel. Dan denk ik ook: tja ik kan mee gaan roepen, maar ik kan ook mijn handen uit de mouwen steken en er iets aan gaan doen! En als het lukt: als je in samenwerkingsverband iets voor elkaar kunt brengen, dat is geweldig. Dat geeft zoveel energie.” De regie “Nadat ik (gedwongen) verhuisd ben, ben ik als vrijwilliger in de wijk actief gebleven, maar nu bij het Wijkplatform Delfzijl Noord. Dat is een overkoepelend orgaan voor de hele wijk, ook mede-opgericht door de gemeente. De gemeente heeft ook altijd een grote rol gespeeld in dit platform, ze had de regie. Het platform is begonnen met 40 leden. We hebben met het wijkplatform een eigen wijkplan opgesteld: dat was een succes. Ja, destijds stonden we echt achter die manier van werken….” LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
7
“Het was nog veel zwaarder dan ik ooit had kunnen inschatten”
Buitengesloten “Maar gaandeweg werden we steeds ontevredener. We werden meer en meer een onderdeel van de gemeente en we werden niet meer als bewoners gehoord. Steeds meer vrijwilligers haakten af. Als de regie echt bij de gemeente ligt, moet je je afvragen wat je als wijkplatform nog doet of kunt doen. De echte ommezwaai kwam op het moment dat we een 40+ wijk werden. We kregen daardoor een smak extra geld, en er moesten plannen gemaakt worden. Die plannen zijn toen samen met verschillende instanties gemaakt. En op dat moment waren we daar wel bij betrokken, maar het ging erg snel allemaal. In no-time stond alles
wijkplatform noord zo goed als dood Bron: Eemskrant Maandag 30 januari 2012 Delfzijl - Het wijkplatform werd in 2006 opgericht met als doel de wijkbewoners te betrekken bij de wederopbouw van de Delfzijl Noord, waar honderden huurwoningen tegen de vlakte gingen. Alle 40 vrijwilligers van het wijkplatform Delfzijl Noord geven er de brui aan. Ze voelen zich niet langer serieus genomen door het gemeentebestuur van Delfzijl. Dat hebben de vrijwilligers geschreven in een brief aan B & W en de gemeenteraad. De wijkbewoners maakten zelf een plan, maar dat is volgens hen allang in de prullenbak verdwenen. En ook goed overleg ontbreekt volledig volgens de vrijwilligers. De wijkraad heeft een brief gestuurd naar de gemeenteraad van Delfzijl waarin de samenwerking wordt opgezegd. Het gemeentebestuur van Delfzijl wil niet reageren, zolang er volgens B & W nog gesprekken gaande zijn.
8
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
op papier en het klonk destijds allemaal best redelijk. Maar wat hebben wij er nou voor verstand van om dat te overzien in zo’n korte tijd. Ook al waren er nog 20 vrijwilligers over: deze kennis hadden we niet in huis. Wij konden die plannen niet allemaal overzien. En dat zeiden we ook. We zijn gehoord, maar er is niet echt naar ons geluisterd. We voelden ons niet serieus genomen, we hadden zelfs het gevoel dat we buitengesloten werden. We waren ingekapseld door de gemeente en voelden ons niet meer onafhankelijk.” Onze voorwaarden “’Wijkplatform Noord zo goed als dood’, kopte een lokale krant begin dit jaar. En dat was ook zo. We hebben met zijn allen besloten dat het niet meer zo verder kon. Het moest anders, we zaten daar toch niet voor de gemeente, maar voor de bewoners! Daarom schreven we brieven naar het college en ook naar de pers. Zo willen we niet verder, schreven we, we waren eind 2011 ook naar de Landelijke Bewonersdag geweest van het LSA, daar waar het Manifest van de Actieve Wijkbewoners is gemaakt. Die voorwaarden die in dat Manifest zijn geschreven, daar konden we volledig achter staan. Dat waren ook onze voorwaarden. We willen meer betrokkenheid bij plannen voor de wijk, vanaf het begin af aan. En we willen serieus genomen worden als onafhankelijke partij.” Pijn “Maar geloof me, het was een heel moeilijke stap, want je moet zo hard zijn tegen iedereen om dit te zeggen, ook tegen de beroepskrachten waar je heel goed mee samenwerkt. Sommige mensen snappen het niet en ik wil natuurlijk niemand pijn doen. Maar het heeft wel pijn gedaan, ook bij mijzelf. Het was nog veel zwaarder dan ik ooit had kunnen inschatten.” Geschrokken wethouder “Vlak nadat we de brief hadden geschreven, kregen we een uitnodiging van de betrokken wethouder. We hebben toen met haar om de tafel gezeten. Zij was echt geschrokken en wilde de vrijwilligers natuurlijk niet kwijt. Opeens was er toch een andere verhouding ontstaan en het was heel duidelijk dat de gemeente graag, heel graag wilde dat we verder gingen. Dat wilden wij ook: maar wel onder onze condities. Wat die condities waren, daar moesten we samen over praten. We moesten en moeten er samen achterkomen wat we willen en wat we van onszelf vragen. We zijn zelfs een dag samen naar de hei geweest om in alle rust te kunnen overleggen en voor de ‘teamspirit’. Wat nu duidelijk is, is dat we als vereniging verder gaan. Een democratisch orgaan. We hebben nu ook een andere naam gekozen, we heten nu Wijkbelangen Delfzijl Noord. ”
Winstpunten “We hebben dus al heel snel de draad weer opgepakt en hebben het nu drukker dan ooit. We doen alle reguliere zaken nog en daarbij zijn we de nieuwe organisatie op poten aan het zetten. Dat kost enorm veel tijd en energie. We hebben nu iedere maand een reguliere bestuursvergadering en een vergadering om de nieuwe organisatie te bespreken. En tussendoor dan nog de vele werkgroepen. We zien nu al dat er dingen veranderd zijn. De gemeente wil een aantal van onze plannen alsnog realiseren, zoals het verplaatsen van de skatebaan en het realiseren van een basketbalveldje in het park. Bewoners worden meer betrokken bij plannen en beleid. Er zijn projecten die gerund worden door vrijwilligers waar eerst beroepskrachten in werden gezet. Bijvoorbeeld ons: Welkom in de wijkproject om nieuwkomers te betrekken bij de wijk. En mede door alle aandacht en onze nieuwe koers hebben zich nieuwe mensen bij het wijkplatform aangesloten, ook meerdere jongeren. Dat zijn allemaal winstpunten.”
zo fijn. We zijn direct erna naar de platformvergadering geweest met de leden en daar merkten we al heel snel hoeveel je aan elkaar hebt. Je hoeft als actieve bewoner niet het wiel uit te vinden, je kunt het samen doen en van elkaar leren. Ook de bijeenkomsten van het LSA geven zo veel energie, als je het even niet ziet zitten en je voelt en hoort de inspiratie en kracht van anderen, dan zorgt dat voor nieuw enthousiasme. Al wonen we in heel andere wijken, we zijn met dezelfde problematiek bezig. In de basis gaat het erom dat je als deskundige bewoners serieus genomen wilt worden en volwaardig mee wilt praten!” www.delfzijlnoord.nl/wijkplatform
Onafhankelijk en trots “Je zou dus kunnen zeggen dat wij als Wijkplatform uit de dood herrezen zijn, ja. Dat kostte ongelofelijk veel kracht en moed, maar het is gelukt om als organisatie onafhankelijk en trots te zijn. Echte tips voor andere bewonersorganisaties die in een afhankelijke positie zitten, zijn lastig te geven. Elke situatie is anders. Maar in zijn algemeenheid kun je zeggen: luister goed naar elkaar, zet met elkaar de schouders eronder, wees eerlijk naar andere partijen en leg uit wat je echt wilt, wat je echt bedoelt.”
Speeltuin / stadsstrand in aanbouw
“Het kostte ongelofelijk veel kracht en moed, maar het is gelukt om als organisatie onafhankelijk en trots te zijn.”
Silly Udema: “Dit is echt mijn project. We hadden dit idee voor een natuurspeeltuin in 2008 aangemeld voor het programma Het Beste Buurtplan van de NCRV en we werden vierde. De gemeente heeft besloten dat de speeltuin er toch mocht komen. Dat krijgen we dan toch mooi voor elkaar met zijn allen!”
LSA “We kregen van een ambtenaar de tip om eens bij het LSA te informeren naar de mogelijkheden van een lidmaatschap. Zij was naar een bijeenkomst geweest van het LSA en zag en hoorde veel waarvan zij vond dat het bij onze organisatie paste. We hebben toen contact opgenomen met het LSA en Joke [Joke Bakker, de voorzitter van het LSA. Red] kwam langs in de wijk en we hebben zoveel besproken op die dag en dat was
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
9
LSA-lid Arnold Paalvast heeft met Samen Sterk in Nieuw-West een conferentie gehouden met als thema: hoe krijgen we bewoners (alsnog) in een hoofdrol van de stedelijke vernieuwing? Lees mee met zijn dagboek:
Het dagboek van...
conferentie Samen Sterk in Nieuw-West
oktober De Stadsbrede Dialoog
Bewonersparticipatie in Amsterdam onderstreept het nut van bewonersinitiatieven. Onderzoekers Tonkens en Verhoeven en de Amsterdamse wethouder Ossel spreken zich er duidelijk en positief over uit. We voelen ons als Samen Sterk in NieuwWest gesterkt in ons idee voor een eigen conferentie in Nieuw-West* en vragen ons af of dat voor de jaarwisseling zal lukken – neen, beetje te vroeg.
november Met vertegenwoordigers
van andere bewonersorganisaties in NieuwWest wonen we een hoorzitting bij over een nieuwe Kadernota Bewonersparticipatie. Het is bepaald niet het eerste gesprek over deze materie en een werkgroep van deelraadsleden was maanden geleden uitgerangeerd. Na ruim twee jaar nieuw stadsdeelbestuur zien wij nog geen glimp van een goede verordening op de bewonersparticipatie. Zo’n verordening zien wij veel liever dan een nog altijd vrijblijvende kadernota. Het idee van een eigen conferentie gaat steeds meer bij ons leven. Onze actieve inbreng in de productie van een goede verordening op de bewonersparticipatie lijkt immers niets op te leveren. De ‘bestuurlijke firewall’ is wel heel massief en taai.
10 december Landelijke Bewo-
nersdag van het LSA. Met een bevlogen team van tien eindredacteuren werken we bijna onafgebroken aan het Manifest van Actieve Wijkbewoners terwijl de ideeën vanuit de zaal, via Twitter en Facebook blijven binnenstromen. Dat is inspirerend!
25 januari Portefeuillehouder De
Wilt lijkt ontstemd door een pittig interview met het Bewonersplatform Geuzenveld-Slotermeer en wil een gesprek. De conferentie
Bewoners reageren met zeer gemengde gevoelens op statements van bestuurders de centrale stad. We noteren de grove schetsen voor het programma van de conferentie.
lijkt ons de uitgelezen plaats voor zo’n gesprek dat vooral met bewonersorganisaties gevoerd moet worden. We nodigen hem dus uit en ja, hij zal komen. We gaan proberen via een Bewonersinitiatief korte films over de stedelijke vernieuwing te laten maken in Nieuw-West. Duur, maar het is wel belangrijk om duidelijkheid te verschaffen over de herstructurering van zo’n groot gebied als Nieuw-West met wel 130.000 inwoners! Eis: de film moet voor diverse andere situaties bruikbaar zijn.
Nagaan: lopen de filmopnamen goed? In de zaal: de geluidsinstallatie, beamer, catering enzovoorts? We willen een goede voorzitter. De directeur van opbouworgaan Eigenwijks is bereid; da’s onze man. Het programma moet tot in detail kloppen. Deze maand drie vergaderingen, flyer ontwerpen en vele e-mails. ‘t Gaat erg op werk lijken!
fEbruari We zoeken een grote,
10 mei Er wordt noodweer verwacht
geschikte zaal, liefst centraal in Nieuw West. NOVA College?! Een behoorlijke kostenpost. Ook dit kaarten we aan via de Bewonersinitiatieven. Op 16 februari LSA-terugkombijeenkomst vanwege de Landelijke Bewonersdag. Veel ideeën.
maart De regie over de stedelijke
vernieuwing blijkt sterk naar de centrale stad te zijn getrokken. We schrikken van een evaluatienota waarvoor wel stadsdeelambtenaren maar bewoner(organisatie)s totaal niet zijn geraadpleegd. Voor bewoners zien we te weinig garanties voor een werkelijke hoofdrol. We maken een raadsadres naar de raad van
april
en de ov-verbindingen zijn niet je dat. Toch circa 150 bezoekers. Op een na alle grote corporaties ‘zwaar’ vertegenwoordigd: directeur, gebiedsmanager, Raad van Bestuur; een ambtenaar is er perplex van. De films geven een goed beeld van Het Grote Verwaarlozen, de nieuwbouw (soms goed, veel ‘stedenbouwkundige verkeersongelukken’ en verbroken beloften). Bestuurders tonen zich soms beschaamd (!) en komen met nieuwe beloften. Bewoners reageren met zeer gemengde gevoelens op statements van bestuurders. Debat tussen Martijn Rutte en wethouder Freek Ossel loopt uit op interessante toezegging. Deze conferentie wordt vervolgd!
*Bewonerskoepel bestaande uit: Intercultureel LeefbaarheidsOverleg Nieuw-West (ILO), PleinAllebéJa!, de VvE 155x Thuis en Bewonersplatform Geuzenveld-Slotermeer.
10
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Wijkbezoek
Demissionair minister Spies is actief op zoek naar interessante voorbeelden van ondernemend bewonersinitiatief. En naar de belemmerende regelgeving die deze initiatieven in de weg staan. Ze ging de wijken in.
Spies in de wijk
In gesprek met bewoners in Amersfoort
Demissionair minister Liesbeth Spies is geen Vogelaar en geen Van der Laan. Zij is niet voortdurend zichtbaar in de aandachtswijken. Je komt haar niet tegen bij een buurtfeest (zoals Ella Vogelaar) en je vindt haar niet omringd met bewoners terwijl ze een sigaretje rookt bij de achterdeur van een willekeurige bijeenkomst (zoals Eberhard van der Laan). Begrijpelijk: ze heeft een andere stijl, een andere politieke opdracht en een veel grotere portefeuille dan haar voorgangers. De laatste maanden is ze wel een aantal keer de wijken ingegaan. Soms, zoals ze zelf zegt ‘incognito’ en soms tijdens officiële werkbezoeken. Tijdens deze werkbezoeken bleek dat ze bijzonder geïnteresseerd is in innovatieve bewonersinitiatieven in de wijken en in de knelpunten die er zijn voor deze initiatieven. Terugtrekken en vertrouwen Zo ging ze in Leeuwarden op werkbezoek in de wijk Heechterp-Schieringen. Ze ging langs bij een groep buurtbewoners die in eigen beheer publieke diensten over wil nemen van de gemeente en zo hun eigen geld wil verdienen. Ook bezocht ze de buurttuin in de wijk waar mensen een tuin hebben in eigen beheer. Spies liet weten dat ze onder de indruk was van de ontwikkelingen en de buurttuin.
Spies heeft interesse in experimenten én in knelpunten In Amersfoort bezocht ze onder meer de Verkeerstuin in het Soesterkwatier. Ook andere projecten uit de stad hebben zich gepresenteerd. Tijdens het bezoek is er door de minister en de bewoners zwaar inhoudelijk gesproken over de band die de actieve bewoner met de gemeente heeft. Vooral de problemen kwamen aan de orde. Belangrijk punt dat de bewoners wilden maken was dat de gemeente zich nu wel steeds meer terugtrekt uit de wijken, maar dat ze weinig vertrouwen geeft aan de burger, ze geeft de ‘zeggenschap’ moeilijk uit handen. Ook de trage besluitvorming van de gemeente
en de niet-toereikende rechtsvormen die er zijn voor verreikende bewonersinitiatieven (denk aan ons experiment BewonersBedrijven) kwamen aan de orde. Enschede bezocht ze om kennis te maken met actieve bewoners en om te zien hoe de lokale overheid met de mensen aan de slag gaat. Tijdens de gesprekken tussen de minister en de bewoners werd duidelijk dat binnen het wijkbeleid, de burger steeds centraler staat. Bewoners lieten weten dat ze desondanks door gebrek aan kennis of middelen niet altijd kunnen bereiken wat ze willen bereiken. Hierin kan de (lokale) overheid een rol gaan spelen. Zij moeten volgens de bewoners ‘luisteren’, ‘vertrouwen’ en ‘loslaten’. Minder betutteling, meer macht Haar interesse in experimenten binnen de wijken had demissionair minister Spies al eerder bekendgemaakt. Tijdens een debat in maart met de leden van de Tweede Kamercommissie Wijkenaanpak zei ze dat het geen optie is om te stoppen met de wijkenaanpak. En dat ze onderkent dat wet- en regelgeving beperkend en belemmerend kan werken. Ze liet weten dat ze meer wilde weten over concrete experimenten die in de wijken plaatsvinden. Ze riep op tot versoepeling van de regels die deze projecten belemmeren. En ze pleitte voor faciliterende professionals die “de kunst van het loslaten” kenden. Daarmee kwam ze de bewoners tegemoet die in het Manifest van de Actieve Wijkbewoners pleiten voor minder betutteling en daadwerkelijke macht over het geld voor de wijken. Fijn dat de minister goed doorheeft wat voor bewoners binnen de wijkenaanpak essentieel is, jammer dat ze nu demissionair is.
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
11
Bijeenkomst
Sterke burgers, veilige wijken Op 8 en 11 mei organiseerde het LSA de bijeenkomsten: Sterke burgers, veilige wijken. Twee keer de diepte in over het thema Veiligheid in de wijk. Eenmaal in Den Haag en eenmaal in Emmen. Het waren dagen waarop eens te meer duidelijk werd dat dit thema veel losmaakt. Veiligheid en perceptie De bijeenkomsten worden ingeleid door Erik van Marissing, onderzoeker bij het Verwey-Jonker Instituut. Hij geeft aan dat veiligheid een breed begrip is dat op vele manieren kan worden uitgelegd en voor iedereen een andere betekenis heeft. Hij ondersteunt dit met een aantal citaten over veiligheid: ‘Veiligheid is de afwezigheid van gedragingen die hinder, overlast of gevoelens van onbehagen voor burgers opleveren’. (Bijleveld & Van de Bunt, 2003) En: ‘Veiligheid is een begrip waarover weinig overeenstemming bestaat en dat bovendien onderhevig is aan oprekking (Bruinsma & Bernasco, 2004).’ Niet iedereen is het met Erik eens blijkt als dagvoorzitter Henk Nijhof om reacties van de zaal vraagt. Een van de deelnemers in Den Haag zegt: “Dit heeft allemaal niks met perceptie en zo te maken. Als de gouden kettingen van je nek worden gerukt, kun je zeggen: mijn wijk IS gewoon een onveilige wijk.” De deelnemers in Den Haag voelen zich bijna allemaal wel eens onveilig, terwijl in Emmen slechts één deel12
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
nemer aangeeft zich onveilig te voelen in zijn wijk. De discussies in de verschillende steden lopen enorm anders. Wel is het duidelijk dat beide groepen bewoners zich bezig houden met praktische oplossingen om de onveiligheid in hun wijk tegen te gaan. Ze delen hun oplossingen: snoei de begroeiing, breng meer verlichting aan, maar ook: stap op overlastgevers af. Als dat allemaal niet helpt, of als het zo ver is dat je denkt dat dit allemaal niet meer helpt, dan ontstaat er een heel groot gevoel van onveiligheid. De algemene conclusie van Erik is dan ook dat het onveiligheidsgevoel het grootst is wanneer mensen het idee hebben dat zij de controle over hun eigen wijk kwijtraken, wanneer zij zich machteloos voelen om bepaalde problemen aan te pakken en als ze zich ook niet gesteund voelen door het professionele netwerk, zoals politie, welzijnswerk en woningcorporatie. Lokale voorbeelden Na de introductie worden lokale voorbeelden van veiligheidsparticipatie besproken. In Den Haag werkt de bewonersorganisatie Transvaal Zuid met een buurtinterventieteam. Dat zijn bewoners die door de wijk lopen en een oogje in het zeil houden. Een sterk punt van de interventieteams is dat zij de buurt goed kennen en ook oog hebben voor kleine maar belangrijke zaken, zoals de hoge schuttingen die bewoners van de nieuwbouwwoningen allemaal neerzetten. Die maken het voor kwaadwillenden gemakkelijker om zich te verschuilen. Daarbij bevordert het de sociale cohesie in een wijk niet bepaald.
In een buitendorp van Emmen, Nieuw Weerdinge, is een project gestart met burgerstraatcoaches. Coördinator Melanie Berends-Vermaak vertelt erover. Ze begint met zeggen dat het volgens haar een illusie is dat een wijk volledig zonder professionals kan functioneren, maar dat het eveneens ondenkbaar is dat er helemaal geen betrokkenheid van bewoners is. Zij werkt als coördinator van het burgerstraatcoachesproject. Binnen dit project gaan getrainde bewoners ’s avonds de straat op om kennis te maken met jongeren. Deze burgerstraatcoach probeert de contacten tussen jongeren en ouderen te verbeteren en het gesprek op
Professionals en burgers hebben elkaar nodig gang te houden. Het project is gericht op veiligheid en samenwerking. Het project wordt ondersteund door de bewonersorganisatie. Maar ook door gemeente, politie, welzijn en Emmen Revisited. In principe kan elke bewoner zich inzetten als burgerstraatcoach, maar sommige bewoners zullen hier minder geschikt voor zijn dan anderen. Je kunt er ook niet onvoorbereid aan meedoen: deelnemers krijgen training en begeleiding. Vragen die uit de zaal komen over dit initiatief gaan onder meer over de mogelijke rolverwarring. Hoe verhouden de burgerstraatcoaches zich bijvoorbeeld tot de politie en het welzijnswerk? Ook veel discussie over valkuilen van dit soort projecten: over de schutting gooien en overenthousiasme: pak je alleen jeugdoverlast op, of neem je hondenpoep en burenruzies ook mee?
Toptweets #veiligewijken
• ‘Geef mensen zelf de regie dan nemen ze verantwoordelijkheid. Niets softs aan.’ • ‘M.n. de burgemeester heeft de tools om interventies te plegen op sociale veiligheid. Moeten voorkomen dat ieder betrokken is, maar niemand verantwoordelijk’ • ‘Preventie is nog zo veel mooier. Dan hebben we geen interventie nodig. Bel gewoon eens bij je buren aan!’ • ‘Het is duidelijk. Veel mensen met sterke meningen en ideeën op LSA-bijeenkomst Sterke burgers.’ • Zaal tegen Rob ‘Ik heb al genoeg prof. organisaties meegemaakt die ons vertellen hoe we het zelf moeten doen.’ • ‘Ook jongeren voelen zich onveiliger dan vroeger. Maar daar hoor je weinig over’ • ‘Wat is veiligheid? Zaal: ‘Veiligheid maak je zelf’ ‘Je buren kennen’’
Zelf oplossen Na de pauze is het de beurt aan de Eigen Kracht Centrale (EKC), in Den Haag verzorgd door Rob van Pagée, in Emmen door Tanja Eickelhof. Aan de hand van een korte film laten zij zien hoe je met behulp van de Eigen Kracht-methode conflicten kunt oplossen zonder dat daar een heel leger beroepskrachten aan te pas hoeft te komen. De methodiek van de EKC is gebaseerd op een traditie van de Maori’s uit Nieuw-Zeeland en vertrekt vanuit de gedachte dat iedereen, hoe eenzaam hij of zij ook lijkt, een kring van mensen om zich heen heeft. Samen met de directbetrokkenen kun je bespreken wat er aan de hand is en een plan van aanpak maken. Dat principe van zorg en wederkerigheid is volgens Rob zo oud als de wereld zelf. Het is een methodiek die volgens hem ook prima werkt in wijken. Het moeilijkst is de vraag hoe je moet beginnen. Welke vraag formuleer je om de dialoog te organiseren? Uit de zaal komt de vraag of er een overlap is met het welzijnswerk: neemt de EKC hun rol niet over op deze manier? Tanja legt uit dat de EKC vooral afspraken maakt en dat daarna het netwerk van directbetrokkenen de taken op zich neemt. Het welzijnswerk zou zich aanvullend kunnen bezighouden met het organiseren van activiteiten en het uitvoeren van de gemaakte plannen. Kritiek komt er ook vanuit de zaal: we hebben het toch juist over wat je als burger zelf kunt doen? En nu komt er weer een organisatie om ons daarbij te helpen… Actief of terughoudend? De bijeenkomsten in Den Haag en Emmen hebben ons aan het denken gezet over wat veiligheid nu eigenlijk is, wat het met ons doet en wat we er zelf aan kunnen doen. Een belangrijke les is dat iedereen daar op zijn of haar eigen manier mee omgaat: de een kan en wil zich heel goed actief inzetten, de ander kan en/of wil zich terughoudend opstellen en vooral meedenken of een oogje in het zeil houden. Hoe dan ook is duidelijk geworden dat veiligheid een zaak van iedereen is, zowel van professionals als van burgers, en dat zij niet zonder elkaar kunnen. De projecten uit Den Haag en Emmen zijn enkele van de vele bruikbare voorbeelden hoe bewonersprojecten de wijk veiliger kunnen maken. LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
13
Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!
U schrijft...
Lichtstiltes
Het project Lichtstiltes is een serie portretten van bewoners uit Amsterdam Oost. Vijf van die portretten worden enorm groot (5 bij 6 meter) opgehangen op steigers van panden. De foto’s zijn gemaakt door Iona Hogendoorn (ook bekend van mooie foto’s op LSA-bijeenkomsten). De bewoners zijn niet alleen in beeld, maar ook in woord geportretteerd. Lees het verhaal van Yasmin en anderen op de site van dit project. www.lichtstiltes.nl
Natuurlijk Samen in de wijken
Ingezonden bericht De Gay Straight Alliantie (GSA) Natu urlijk Samen is officieel van start gegaan. Deze GSA is ontstaan vanuit het idee dat iedereen (homo, hetero of iets anders) zich veili g moet voelen in zijn wijk. Natuurlijk Samen wil hier actief aan werken, door middel van preventie en bescherming. Projectactivi teiten zullen erop gericht zijn de contacten tussen bewoners te stimuleren. De oplossing voor het voorkomen van pestgedrag ligt imm ers in de wijken zelf. In een veilige wijk voelt iedereen zich thuis . Als middelen om te komen tot een veili ge wijk gaat de kerngroep projecten ontwikkelen die als instrume nten kunnen dienen voor professionals en voor sleutelfiguren in de wijk. Door het aandragen van meer kennis en het anders en alerter kijken naar de eigen wijk kan veel voorkomen worden. Zo is er website met informatie over veiligheid in de buurt: zoals een sociaal calamiteitenplan, een database met goede voorbeelden en een nationaal convenant. Ook is er infor matie te vinden over omgaan met onveilige situaties en actief aan de slag gaan met het verbeteren van de veiligheid van de eigen wijk. De alliantie is opgezet in samenwerkin g met zo’n 30 maatschappelijke organisaties en belangenverenigingen en wordt actief ondersteund door een kerngroep, die bestaat uit: antidiscriminatie bureau RADAR, Movisie, LSA, ouderenbond ANBO, COC en Politie in roze en blauw. www.natuurlijksamen.org
14
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Van drumles tot speechsupport
Ingezonden bericht De marktplaats www.buurtleren.nl is online. Hierop staat aanbod en vraag naar leeractiviteiten in de buurt • Aanbod: Op deze marktplaats kun je gratis jouw aanbod zetten van wat je iemand wilt leren. Dit kan bijvoorbeeld uitleg zijn over motoronderhoud, over bloemschikken, over een taal... • Maar ook zet je hier een vraag over wat je in de buurt wilt leren! Hoe speel ik bijvoorbeeld die gitaarsolo, hoe maak ik dat kastje, hoe zit het met een breipatroon of hoe kan ik iets lassen? In iedere buurt wonen mensen die expertise hebben in een bepaald onderwerp. Die enthousiast zijn over een taal, nieuwe media, de tuin en noem maar op. Mensen, die beschikken over schatten aan kennis, vaardigheden en specialismen. Wat je leuk vindt, daar wil je graag over vertellen, laten zien en aan een ander leren! Dat is het idee achter buurtleren. Doe mee met buurtleren op www.buurtleren.nl !
LSA Nieuws
regiodagen
Zes keer per jaar houden we regionale bijeenkomsten. Bijeenkomsten waar u gratis naar toe kunt om te leren en te netwerken met andere actieve bewoners. Elke keer een ander actueel thema, en elke keer in een andere wijk. Op deze middagen worden veel projecten en organisaties bezocht en flink gediscussieerd. De laatste twee regiodagen zijn gehouden in de Kruidenbuurt van Eindhoven en in de Dordtse wijken Crabbehof en Wielwijk. In Eindhoven hebben rond de 60 mensen het gehad over de moeilijkheden die het oplevert als het te goed gaat met de wijk (!). De Kruidenbuurt scoort door de wijkenaanpak zo goed dat het geen ‘aandachtswijk’ meer mag heten. Nu houdt het extra geld op, wordt de aandacht voor de problemen van de wijk minder en let niemand meer op de manier waarop
lsa blogt
Onze site www.lsabewoners.nl is vernieuwd. Een belangrijke verbetering is dat alles makkelijker op social media is door te plaatsen. Help ons mee nieuws te verspreiden en plaats onze berichten door op Twitter / Hyves en Facebook! Ook houdt het LSA nu een blog bij. Ongeveer wekelijks schrijven we een nieuwe blog waarin u op de hoogte wordt gehouden van het werk van het LSA-kantoor. Wat speelt er? Welke bijeenkomsten komen er aan? Ook vindt u een poll op de site met een enquêtevraag over bewoners of participatie. Kijk op www.lsabewoners.nl
BewonersBedrijven online
Ook digitaal nieuws voor ons experiment BewonersBedrijven. Dit project heeft een eigen site gekregen. Hier houden we u op de hoogte van dit spannende vernieuwende project. Kijk op www.bewonersbedrijven.nl
de verschillende partijen in de wijk met elkaar samenwerken. Bewoners willen die samenwerking wel vasthouden. Binnenkort is het verslag van de dag te lezen op de site. In Dordrecht ging de regiodag over de positie van een bewonersvereniging in de verregaande bezuinigingen. Hoe positioneer je jezelf? Wat heeft het meeste effect? Daarbij zijn er op deze dag door de 70 deelnemers erg veel sterke projecten bezocht. Ook van deze dag komt er een verslag op de site. U kunt de dagen trouwens ook via Twitter volgen via #regiodag. Kies op de regiodag zelf op www. twitter.com voor zoeken op #regiodag en dan leest u mee wat er gebeurt en ziet u foto’s en uitspraken voorbijkomen! Verslagen en uitnodigingen regiodagen: www.lsabewoners.nl/regionale-bijeenkomsten
Jaarverslag: van meedoen naar doen!
Vaste abonnees hebben bij dit blad ons folder-jaarverslag ontvangen. Daarin leest u kort wat we allemaal in 2011 hebben gedaan. Wilt u een uitgebreid verslag met veel meer tekst en cijfers? Surf dan naar onze site voor het volledige jaarverslag.
Politiek debat in Winkel van Sinkel
Op 31 augustus, vlak voor de verkiezingen, organiseert het LSA een politiek debat in Utrecht. In dit debat moet duidelijk worden wat de plannen zijn van de politieke partijen op het gebied van wijkverbetering en burgerschap. Hoe ver willen de politieke partijen gaan in het geven van zeggenschap aan actieve bewoners? Wie neemt de term `wijkaanpak` nog in de mond? Wie wil verder bezuinigingen op welzijn? En hoe? Wij gaan eind augustus in debat met Tweede Kamerleden over de toekomst van de wijkaanpak. Doet u mee? Dit verkiezingsdebat wordt gehouden in grand café Winkel van Sinkel in Utrecht. Bijna alle politieke partijen hebben toegezegd ‘iemand te sturen’. Actieve bewoners zijn natuurlijk heel welkom om mee te debatteren: schrijf de datum in uw agenda. We willen duidelijkheid krijgen over de standpunten van de politieke partijen over de positie van actieve bewoners. Het Manifest van Actieve Wijkbewoners zal daarvoor een leidraad zijn.
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
15
Zelfbeheer
Informatietekort
zelf
16
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Steeds meer gemeenten zien hun buurthuizen als kostenpost in deze tijd waar hard bezuinigd moet worden. Dus worden veel buurt- en wijkhuizen resoluut gesloten. Ook is zelfbeheer van maatschappelijk vastgoed en maatschappelijke functies door (groepen) burgers nu een hot item bij gemeenten. Het LSA ziet dat er vooral veel praktische informatie ontbreekt over dit onderwerp
Buurtcentrum de Heeg in Maastricht is dit jaar voor de tweede keer failliet gegaan. De openstaande betalingen zijn overgenomen door de stad Maastricht. De exacte reden van het faillissement is niet opgegeven door de gemeente. Een eerste conclusie is dat de baten – het verhuren van ruimtes in het buurtcentrum en de opbrengsten van horeca-activiteiten – veel lager waren dan de op te hoesten kosten, zoals huur, schoonmaakkosten, onderhoudskosten en loonkosten van betaalde krachten.
pen moeten leren om met het beheer van vastgoed om te gaan. Daarbij is begeleiding nodig, voor de ene bewonersgroep meer dan voor de andere, maar enige mate van ondersteuning is altijd nodig. Op welke gebieden er precies ondersteuning nodig is en op welke manier, dat is het LSA nu aan het inventariseren. Welke tools hebben bewoners nodig die een wijkhuis willen overnemen. Hierbij valt te denken aan informatie over begrotingsdiscipline, statuten, vergunningen, personeelsbeleid, scholing, fondsen-
Dit voorbeeld laat zien dat het beheer van een buurtcentrum of wijkhuis niet makkelijk is. Dat geldt voor stichtingen met professionele beheerders en ook voor actieve bewoners. Voor bewoners die op zoek zijn naar meer ruimte voor hun organisaties, voor activiteiten voor de wijk en/of voor bijvoorbeeld een eigen buurtca-
Er is vooral duidelijk welke informatie er niet is
over
beheer fé, klinkt het erg aantrekkelijk om een wijkhuis in eigen beheer over te nemen. Maar kijk uit! Bewonersbeheer van maatschappelijk vastgoed is absoluut mogelijk, maar het heeft veel haken en ogen. Leren beheren Wanneer het beheer van een gebouw door de gemeente overgedragen wordt moet daar een flinke transformatieperiode aan voorafgaan. Bewonersgroe-
werving, samenwerking met andere maatschappelijke organisaties en beheerderrisico’s. Ook gemeenten hebben die database met informatie nodig. Zij moeten weten hoe het mogelijk is om op een verantwoorde manier maatschappelijk vastgoed in beheer te geven van bewoners. Bruikbaar dossier Op dit moment is vooral duidelijk wat er nog allemaal niet is, en dat er veel organisaties en instellingen op zoek zijn naar informatie over dit onderwerp. Want ja: professionele beheerorganisaties kosten veel geld, en zorgen ervoor dat er minder geld beschikbaar is voor het inhoudelijke werk. En ja: bewoners zijn de deskundigen in de wijk en kunnen daardoor rechtstreeks voor de wijk werken en makkelijker mensen uit de wijk bereiken. Dus het zou mooi zijn wanneer er buurthuizen en wijkcentra in beheer zouden kunnen komen van bekwame bewoners. Maar hiermee kan niet 1-2-3 een bezuinigingsslag worden gemaakt. Het LSA heeft zich nu ten doel gesteld om concrete informatie over dit onderwerp te verzamelen. We willen op termijn een goed, duidelijk en vooral bruikbaar online dossier hebben met documenten die te downloaLSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
17
Het LSA wil een bruikbaar dossier maken den zijn voor iedereen die eraan denkt om een wijkhuis over te nemen. Voor een ander experimenteel project van het LSA zijn we een deel van deze informatie ook al aan het verzamelen. Het experimentele project BewonersBedrijven heeft namelijk op een paar punten een overlap met dit onderwerp. BewonersBedrijven zijn bedrijven van, voor en door bewoners. Het LSA helpt 10 tot 15 BewonersBedrijven op te richten. Op verschillende plekken, verspreid over het land, gaan bewoners een onderneming opzetten die tot doel heeft hun buurt economisch, fysiek en sociaal te helpen ontwikkelen. Dat een BewonersBedrijf echter meer verschillen dan overeenkomsten kent met Vastgoed in zelfbeheer, is af te lezen aan het kader hieronder.
Het overnemen van je wijkhuis In september 2012 zal LSA een landelijke bijeenkomst over zelfbeheer gaan organiseren onder het motto: Het overnemen van je wijkhuis. Op deze dag zullen we de tot dan toe verzamelde informatie presenteren, we zullen discussiëren en een aantal goede en slechte voorbeelden geven van zelfbeheer. U bent van harte welkom! Meer lezen over dit onderwerp: • www.lsabewoners.nl • www.proeftuinzelfsturing.nl • www.traverswelzijn.nl • www.bouwstenenvoorsociaal.nl
Zelfbeheer versus BewonersBedrijf Begrippen gaan soms door elkaar lopen. Juist om de grote verschillen inzichtelijk te maken zetten we de verschillen tussen Vastgoed in zelfbeheer en een BewonersBedrijf hier even onder elkaar.
18
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
Vastgoed in Zelfbeheer
BewonersBedrijf
Pand staat centraal Zonder pand is er geen zelfbeheer.
Activiteit staat centraal Zonder een centraal idee is er geen BewonersBedrijf. Vastgoed speelt alleen een rol als er een centrale plek voor activiteiten nodig is.
Bewoners beheren Bij het zelfbeheer van een accommodatie gaat het om het benutten van de ruimtes voor lokale activiteiten.
Bewoners ontwikkelen In een BewonersBedrijf ontwikkelen bewoners activiteiten die de wijk fysiek, sociaal en economisch ten goede komen.
Kostengestuurd Zelfbeheer is er op gericht om de kosten van een accommodatie te dekken.
Omzetgestuurd Een BewonersBedrijf probeert omzet te genereren om activiteiten te ontwikkelen.
Beroepskracht is beheerder De voornaamste taak is het beheren van het pand.
Beroepskracht is ontwikkelaar De voornaamste taak is ontwikkelen van verdienmogelijkheden.
Publicaties
Het LSA selecteert voor u
Woning zoekt onderhoud
Er is veel achterstallig onderhoud in de particuliere woningvoorraad. Geld om de woningen op te knappen is er bijna niet. Subsidiepotjes drogen op, gemeenten bezuinigen en hypotheken houden huizenbezitters soms in hun huis gevangen. Of, zoals Ivo van Ophem van KEI in zijn essay Woning zoekt onderhoud - Een nieuw perspectief voor particuliere woningverbetering concludeert: ‘een reactieve en zuiver op overheidsingrijpen gebaseerde aanpak is niet langer houdbaar.’ Maar welke aanpak biedt wel perspectief? Wat is nog de rol van de overheid? En, wie is er nog meer aan zet? Ivo van Ophem beschrijft met hulp van praktijkvoorbeelden de mogelijke toekomst van particuliere woningverbetering. Ook staat er in dit e-boek een column en een verslag van een rondetafelgesprek, beiden natuurlijk over dit thema. Auteurs: I. van Ophem, , B. Klouwen, J. Roest e.a. Uitgever: KEI. ISBN-nummer: 978-94-90174-07-1. Gratis te downloaden via KEI.nl
Leerzaam voor beroepskrachten
Normaal bespreken we hier geen bioscoopfilms, maar toen deze Franse film Intouchables uitgebreid werd besproken door Movisie op Trouw.nl, werden we nieuwsgierig. ‘In de bioscoop kun je op dit moment een film zien die toont wat echte zelfregie is’, aldus Movisie. Woorden als eigen kracht en zelfregie prikkelen ons, als bewoners die ernaar streven om de regie terug te krijgen in hun eigen wijk. Deze film gaat niet over de regie nemen in de wijk, het verhaalt over een verlamde man die via zijn onorthodoxe verzorger de regie over zijn leven terug krijgt. De man krijgt de ruimte om aan te geven wat belangrijk voor hem is, zodat hij gezien en erkend wordt als mens, ook in een totaal afhankelijke situatie. Hoe deze zorgverlener vraaggericht kan zorgen zonder de boel over te nemen, daar kunnen een boel welzijnwerkers nog een puntje aan zuigen. Naast leerzaam voor beroepskrachten, is de film geweldig mooi en komisch! Regie: Olivier Nakache, Eric Toledano, Distributeur: De Filmfreak Distributie
Kunnen wij wel klimmen?
In De sociale betekenis van de buurt wordt het negatieve beeld dat er bestaat over de ‘sociale kwaliteit’ van arme stadswijken onderzocht in twee Haagse wijken. Het onderzoek richt zich op de vraag of wonen in een aandachtswijk een belemmering kan zijn voor de ‘sociale mobiliteit’. Oftewel is het lastiger als je in een aandachtswijk woont, om op te klimmen op de maatschappelijke ladder? En welke rol spelen de relaties tussen buurtbewoners daarin? Het is interessant om te lezen, maar het is geen makkelijk leesvoer. De belangrijkste conclusie zijn: sociale contacten in aandachtswijken
vormen een essentiële bron van informele steun voor bewoners en zijn belangrijk voor het vinden van werk. Voor sommige bewoners kan de kleine en vaak laagopgeleide omgeving waaruit ze hun sociale contacten halen op termijn hun kansen op de arbeidsmarkt beperken. Het onderzoek is tot stand gekomen met hulp van veel enquêtes. Auteur: F.M. Pinkster Amsterdam. Uitgever: University Press. ISBN/ISBN13: 9789089640567. Prijs: 17 euro.
Loesje wil wonen
Loesje heeft haar spreuken over wijken en huizen verzameld in Kom gerust een kopje suiker lenen. Ze denkt na over waar ze wil wonen. En of ze het wel kan betalen. Een betaalbaar huis huren is vrijwel onmogelijk zonder jaren wachttijd. Koophuizen genoeg, maar ja, crisis. De woningmarkt zit op slot en de sleutel is zoek. Die ligt ergens onder de hypotheekrenteaftrek. Verwacht geen betoog of zelfs maar een verhaal, maar wel lekker Loesje, dus af en toe een treffende uitspraak en veel kleine glimlachjes. Leuk cadeautje voor mensen die net verhuisd zijn. Auteur: Loesje. Uitgever: A.W. Bruna LeV. ISBN: 9789046114544. Prijs: € 5,95
LSA Bewoners Berichten / zomer 2012 / nummer 107
19
Uitnodiging
31 augustus van 15:00 tot 17:00 in de Winkel van Sinkel, Utrecht
Verkiezingsdebat: Zeggenschap in de wijk Het LSA nodigt u uit voor een politiek debat in Utrecht. In dit debat moet duidelijk worden wat de plannen zijn van de politieke partijen op het gebied van wijkverbetering en burgerschap. Bijna alle politieke partijen zullen vertegenwoordigd zijn.
Hoe ver willen de politieke partijen gaan in het geven van zeggenschap aan actieve bewoners? Wie neemt de term ‘wijkaanpak’ nog in de mond? Wie wil verder bezuinigingen op leefbaarheid? En hoe? Wie durft echt los te laten? Zeggenschap in de wijk wordt een belangrijk debat waarin we meer duidelijkheid zullen krijgen in de standpunten van de verschillende partijen.
Wat heeft uw wijk aan uw stem?