Lsa Bewonersberichten 111

Het vakblad voor bewoners

Bewoners berichten Burgerkracht zoekt samenwerking op conferentie • LSA-lid Ciska Arnold over haar carrière als bevlogen vrijwilliger • Bewoners nemen exploitatie van enorm pand over in Arnhem

zomer 2013

111

Colofon LSA Bewonersberichten is een uitgave van het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken Oudkerkhof 13b 3512 GH Utrecht, 030 2317511 www.lsabewoners.nl Redactie: Henk Cornelissen Pleuni Koopman Thijs van Mierlo Feye van Olden Lisette Vos Beeld: Hajo (cartoons) Michiel Lammers / Fotopropaganda Leonie Linotte Arnold Paalvast (cover) Vormgeving: Ben Peters, De Hondsdagen Drukwerk: Libertas Bunnik

In dit nummer:

6

Brede samenwerking voor burgerkracht

Op zoek naar bredere samenwerkingsverbanden op de jubileumconferentie: 25 jaar aandacht voor wijken.

Nu gaat het Bruishuis echt bruisen BewonersBedrijf Malburgen neemt stap voor stap een enorm pand over van de woningcorporatie.

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichten mail: lsa@lsabewoners.nl

“Bij de hoge heren moet je soms een beetje doordouwen�

Voor vragen of opmerkingen over LSA Bewonersberichten mail: pleuni@lsabewoners.nl

16

Ciska Arnold is al jarenlang actief in haar wijk en bij het LSA. In die tijd heeft ze gestreden, geknuffeld, gepraat, gepaft en doorgedouwd.

En verder

3 Opening 12 U schrijft 13 LSA Nieuws 14 De zin en onzin van regels 15 Door de ogen van Hajo 19 Publicaties 20 Aankondiging Landelijke Bewonersdag 2013

2

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

10

Web

Column van Henk Cornelissen

25 jaar aandacht voor wijken, nu op voor goud Dit jaar is een jubileumjaar voor aandachtswijken. De intensieve gebiedsgerichte wijkaanpak bestaat, net als het LSA, 25 jaar. Maar het is ook het jaar dat hij ten grave wordt gedragen. Officieus dan, want de zogeheten wijkaanpak gaat in naam nog door, maar de financiering is zo goed als gestopt. De bestuurlijke en daarmee ook professionele aandacht is net zo snel verdampt als de politieke belofte van 10 jaar wijkaanpak. De actieve bewoners hebben zich jarenlang suf geparticipeerd in allerlei overlegvormen die nodig waren om samenhang aan te brengen in de projectencarrousel dat hier gedraaid heeft. In de laatste jaren van de krachtwijkenaanpak ging het langzaam de goede kant op met de participatie.

Toen kwam de crisis en kabinetten die kennelijk iets anders aan hun hoofd hadden dan aandachtswijken. In de wijken begon men het te merken omdat vooral nieuwbouwplannen werden vertraagd of in de ijskast gezet, veel welzijnspersoneel verdween, het tempo van de wijkverbetering zakte.

We maken nu een overgangsfase naar andere verhoudingen tussen overheid en burger door. Ineens is bewonersparticipatie ouderwets; de overheid wil zelf graag participeren in burgerinitiatieven die overal en nergens uit de grond schieten: urban farms, wijkhuizen in zelfbeheer, zorgcoöperaties, coöperatieve energieleveranciers enzovoort.

Voor veel bewoners die in de wijkaanpak participeerden gaat deze omslag wel erg hard. Als het wijkhuis niet door hen kan worden open gehouden gaat het sluiten, contactpersonen bij de gemeente zijn plotseling niet meer op hun post en er komen steeds meer bezuinigingen.

Op onze jubileumconferentie wenste minister Stef Blok ons geluk met het 25 jarig bestaan. Hij was lang betrokken bij de Haagse Schilderwijk als adoptiekamerlid via ons project Wijkadoptie. De minister zei dat hij een fan is van het LSA is en hij wenste ons nog minstens 25 jaar toe.

Hij weet uit ervaring dat actieve bewoners in deze wijken niet te stuiten zijn en gewend zijn om veel te doen met weinig geld. Toch kan het in deze wijken vaak niet helemaal op eigen kracht, daarvoor zijn de problemen te groot. Nu kijkt de overheid toe, maar ze zou zoveel kunnen doen. Zelfs zonder geld is er veel te bereiken. Wij vinden het tijd voor meer stimuleringsbeleid van de overheid, afgekeken uit Engeland. We willen buurtrechten zodat wijkbewoners meer te vertellen krijgen over hun directe woonomgeving. Bijvoorbeeld door het recht om gebouwen of grond te verwerven voor maatschappelijke doelen en het recht om overheidsdienstverlening over te nemen. Wij willen dat er een maatschappelijke bank in het leven wordt geroepen waar tegen lage rente kan worden geleend voor maatschappelijke doelen.

Op dit moment worden mensen wel aangesproken op hun verantwoordelijkheid en wordt vrijwilligerswerk min of meer afgedwongen, maar het zou zoveel beter en vrolijker kunnen.

Onze website www.lsabewoners.nl staat nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• Op ons YouTube-kanaal hebben we een sterk en inspirerend filmpje geplaatst over vier verregaande bewonersinitiatieven. Zeer verschillende initiatieven, maar allen onafhankelijk, pionierend en krachtig. De titel is Burgerkracht zoekt samenwerking.

U kunt op ons kanaal komen via het YouTube-icoontje boven in onze website of via www.youtube.com/user/Bewonersdag • Wij volgen actieve bewoners heel graag ook via social media. Heeft u een twitter- of facebook account, attendeer ons op uw digitale bestaan!

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners

Agenda • 7 en 8 augustus - LSA Zomerschool Rotterdam

• 6 september - Regionale bijeenkomst Zaandam - Poelenburg • 5 oktober - LSA Platformvergadering Locatie nog onbekend • 23 november - Landelijke Bewonersdag Eindhoven

Henk Cornelissen is directeur van het LSA.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

3

Opening

Oproep Wijknieuws gezocht Wij zijn voor dit blad en voor onze digitale LSA Nieuwsflits altijd op zoek naar nieuws uit de wijken. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar pleuni@lsabewoners.nl.

18

Cartoonist Hajo heeft de regiobijeenkomst in Almere, Stedenwijk in cartoons gevat.

Loslaten van de overheid was een belangrijk onderwerp… Kijk op pagina 15 voor meer Hajo op de bijeenkomst in Almere!

TWEEDE KAMERLEDEN

Beste café’s van nederland

Foto: Stichting Repair Café

Het gaat goed met de Repair Cafés. Er zijn er nu ruim 100 in Nederland en dat aantal blijft stijgen, ook internationaal! Van Duitsland tot Brazilië tot zelfs in Australië zitten mensen samen kapotte spullen te repareren. Op 1 juni werd de landelijke Repair Café-dag gehouden.

Repair Cafés zijn gratis bijeenkomsten die draaien om repareren. Op de locatie waar het Repair Café wordt gehouden, ligt gereedschap en materiaal om kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed et cetera te repareren. Ook reparatiedeskundigen zijn aanwezig. Bezoekers nemen van thuis kapotte spullen mee. In het Repair Café gaan ze samen met de deskundigen aan de slag.

De tweede Landelijke Repair Café-dag was een succes. Ruim 70 organisatoren van Repair Cafés uit het hele land woonden de dag bij. Belangrijke thema’s waren: hoe kom je aan voldoende vrijwilligers en hoe houd je ze gemotiveerd? En: hoe kun je effectief samenwerken met andere Repair Cafés?

Iedereen kan een Repair Café beginnen! De Stichting Repair Café ondersteunt lokale groepen in heel Nederland bij het opstarten van hun eigen Repair Café. Surf naar www.repaircafe.nl/starten. www.repaircafe.nl

blijven adoptieouder in ‘hun’ wijk. Voor het project Wijkadoptie Kamerleden koppelt het LSA Tweede Kamerleden met bewonersgroepen uit aandachtswijken. Na een verkiezing moet die koppeling opnieuw worden gemaakt.

Dit keer willen vrijwel alle herkozen Kamerleden bij hun wijk blijven. Sommige Kamerleden kennen al een lange verbintenis met hun adoptiewijk, zoals Alexander Pechtold (sinds 2007, Klarendal in Arnhem) en Agnes Wolbert (sinds 2007 de Emmen Revisited wijken). Er is ook een flink aantal nieuwe wijkadopties! Er zijn nu ruim 30 adopties in totaal. Bijna alle politieke partijen zijn vertegenwoordigd als wijkadoptieouders.

Meer weten over het project? www.lsabewoners.nl/wijkadoptie-kamerleden

“Buurtinitiatieven en wijkondernemingen staan in Nederland nog in de kinderschoenen. Er is veel te leren van Amerikaanse community development corporations. “ Hanneke Schreuders van Platform31 heeft twee maanden in Brooklyn gewerkt. Over de lessen die ze leerde, schreef zij een blog: www.ruimtevolk.nl/blog/sociale-stijging-door-particulier-initiatief

4

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

Kan weller Rismé met twee initiatiefnemers van de Game dag.

Een goed plan schrijven voor een fondsaanvraag Ook bewonersgroepen hebben ernstig last van geldtekort. Om een project te kunnen financieren kan het daarom nodig zijn om een fonds aan te schrijven. Eerst moet je natuurlijk uitzoeken welk fonds aansluit bij je project, zowel qua doelstellingen als qua voorwaarden.

Dan moet je een sterk projectplan schrijven.

Wat moet daar zeker in staan?

1. Doelstelling. Wees duidelijk in wat je wilt bereiken en formuleer zo SMART mogelijk (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden).

2. Doelgroep en noodzaak. Wie is je doelgroep? En wat is de noodzaak van je project?

3. Inhoud: Wat ga je doen, hoe ga je dat doen en wie gaat dat doen?

4. Tijdsplanning. Wanneer ga je beginnen en hoe lang duurt het project?

5. Een heldere begroting. Zorg ervoor dat je begroting vooral realistisch is. Niet opkloppen, niet te laag inschatten. Bij toekenningen van meer dan 30.000 euro wordt een verklaring van een accountant verwacht om de afrekening te toetsen. Dat kost geld, houd daar rekening mee in de begroting.

6. Mankracht. Bedenk goed met wie je je project gaat doen. Zijn dat vrijwilligers of professionals? Zij er trainingen nodig?

7. Stakeholders. Met welke partijen werk je samen? Betrek ze al snel bij je projecten en noemt ze in het plan.

8. Communicatie en publiciteit. Hoe ga je de aandacht trekken en/of hoe vrijwilligers aantrekken?

9. Evaluatie. Al vooraf is het goed om te bedenken hoe je gaat meten of je project geslaagd is.

10. Exploitatie/verduurzaming. Onderzoek hoe je project na beëindiging van de projectperiode zichzelf kan bedruipen.

Fondsen kijken daar kritisch naar.

Kan wél! Nieuws Kan wél! is een succesvol project van het LSA. In elke wijk in Nederland wonen mensen met hart voor ‘hun’ wijk. Zij hebben ideeën, plannen en zelfs dromen voor de wijk. Kan wél! daagt ze uit om dit te realiseren. Kan wél! is een project dat zich richt op de activering van bewoners in hun eigen wijk. www.kanwel.nl

superzomer in buitenhof In de aandachtswijk Buitenhof duurt de zomervakantie vaak wat lang voor de kinderen. Als je niet op vakantie gaat en je ouders niet veel geld of tijd hebben om leuke dingen te doen, kan je soms snakken naar de start van school…

Dit jaar is het anders!

Kinderen in het Delftse Buitenhof organiseren samen met de dames van Kan wél! enorm veel vrolijke activiteiten deze zomer. Een greep uit de activiteiten: Openluchtbioscoop, feest ter afsluiting van het schooljaar, ChopinKraam met limonade en lekkers, ‘De Theatergek’: improvisatietheater voor de jeugd, en het ‘Bach Champions League’ voetbaltoernooi.

Dat wordt een geweldige zomer in Delft!

Check de Kan wél-agenda op www.kanwel.nl/agenda/

gamen voor autismefonds Binnen ons project Kan wél! gebeuren veel mooie dingen. Wanneer mensen zich inzetten voor hun buurt en buurtbewoners ontstaan geweldige projecten en momenten. Jongeren in Almere hebben een Game Dag gehouden en daarmee geld opgehaald voor het Autisme Fonds!

De Game Dag werd gehouden in de Staatsliedenwijk. Er kwamen erg veel jongeren uit de buurt op het evenement af. Dat kwam vooral door de inzet van Ellen, Zara en Alborz. Deze initiatiefnemers hebben keihard gewerkt om deze dag goed te laten verlopen. Ze wilden met buurtgenoten de hele dag lekker gamen en ze gebruikten de dag om aandacht te besteden aan autisme. Op de Game Dag werd veel informatie over autisme doorgegeven en tegelijkertijd geld voor het Autisme Fonds opgehaald.

Hiermee wilden de jonge initiatiefnemers laten zien dat de gaming community hart voor de maatschappij heeft. Nu is het geld geteld. Wat er online is gedoneerd, wat de meewerkende online community Gamers Met Een Hart binnen heeft gehaald en wat cash in het donatiepotje is gestopt. In totaal is het prachtige bedrag van 643 euro gestort op de rekening van het Autisme Fonds.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

5

25 jaar LSA

Jubileumconferentie: op naar de komende 25 jaar

Brede samenwerking voor burgerkracht

6

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

Actieve bewoners nemen steeds vaker het heft in handen om hun wijk te verbeteren en zoeken naar bredere samenwerkingsverbanden. Tijdens de jubileumconferentie op 26 juni van het LSA in Den Haag bleek dat ook marktpartijen hun kennis en expertise voor de wijk willen inzetten. Minister Blok van Wonen en Rijksdienst stak de loftrompet over het werk van het LSA. Tekst: Lisette Vos De toespraak van minister Stef Blok van Wonen en Rijksdienst was kort en bondig, maar hij had een belangrijke boodschap tijdens de jubileumconferentie van het LSA in Den Haag. Hij feliciteerde het LSA met het 25-jarig bestaan, en voegde eraan toe dat hij het LSA de komende 25 jaar een mooie toekomst gunt. Actieve bewoners in de wijk zijn volgens hem onmisbaar. “Uit de grond mijn hart kan ik u zeggen dat ik fan ben van het LSA. De overheid kan het niet alleen.”

Nu de overheid zich steeds meer terugtrekt, zitten bewoners niet stil. Tijdens de conferentie, die onder de humoristische maar strakke leiding stond van dagvoorzitter Frénk van der Linden, presenteerde het LSA in een filmpje vier projecten om te laten zien wat burgerkracht in de praktijk inhoudt. Zo hebben bewoners ‘t Zorghuus Ysselsteyn opgericht waar onder anderen dementerende dorpsgenoten wonen. De dames van burgerinitiatief Urbaniahoeve helpen vrijwilligers in verschillende steden om eetbare buurttuinen aan te leggen. In Arnhem exploiteren bewoners een voormalig verzorgingshuis waar studenten kunnen wonen. In ruil voor huurkorting zetten zij zich in voor de wijk. En in Groningen runnen bewoners onder meer een fietswerkplaats en kringloopwinkel, als projecten voor re-integratie.

“Als je echt de wijk wilt verbeteren, dan moet je bewoners een beslissende stem geven” Beslissende stem De inzet van bewoners levert mooie initiatieven op, laat dat gezegd zijn, maar volgens directeur Henk Cornelissen van het LSA is er nog volop werk te doen om deze beweging van actieve innovatieve bewoners te stimuleren. Bewoners moeten meer te zeggen krijgen in hun wijk, zij weten immers het beste wat er nodig is. Van die zeggenschap is nog niet veel terecht gekomen, stelde Cornelissen. “Bewoners hebben in de Vogelaarwijken kunnen beschikken over bewonersbudgetten. Dat was een succes, al zaten daar ook enkele ogen en haken aan.

Maar als je echt de wijk wilt verbeteren, dan moet je bewoners een beslissende stem geven. Dat is de enige weg naar echte betrokkenheid en zelfstandigheid.”

Het LSA heeft duidelijk voor ogen hoe dat moet ge-

beuren. In buurtrechten (geïnspireerd op de Localism Act in Engeland: zie kader op pagina 9) moeten de collectieve rechten van bewoners worden vastgelegd. Zij moeten het recht krijgen om te bouwen, het recht om te bieden en het recht om uit te dagen. Volgens Cornelissen zou er verder, net als in Engeland, een maatschappelijke bank moeten worden opgericht die bewonersinitiatieven ondersteunt in de financiering. “Waarom zetten we het geld van zogeheten slapende rekeningen (rekeningen waarvan de eigenaar overleden is zonder traceerbare erfgenamen) niet in voor een maatschappelijk bank waar tegen lage rente geleend kan worden voor projecten met maatschappelijk doelen?” Wanneer bewoners deze rechten en de financiële mogelijkheden hebben, is het volgens het LSA makkelijker om bijvoorbeeld BewonersBedrijven op te zetten met een gezond verdienmodel. Dat zijn bedrijven van en voor bewoners zonder winstoogmerk, met als doel hun buurt economisch, fysiek en sociaal te helpen ontwikkelen.

Stroomversnelling Volgens Henk Cornelissen is het LSA op zoek naar meer bondgenoten die de initiatieven van en voor bewoners kunnen ondersteunen. Niets voor niets waren voor de jubileumconferentie dan ook mogelijke toekomstige partners uit het bedrijfsleven, de zorg, het onderwijs en de bankwereld uitgenodigd. “Grote instellingen en bedrijven kunnen een rol spelen in de bewonersinitiatieven en daar voordeel bij hebben. Die samenwerking is nog betrekkelijk nieuw, maar lijkt in een stroomversnelling te komen. Er liggen volop kansen. Het is dan ook fantastisch dat een aantal vertegenwoordigers van die nieuwe partners vandaag aanwezig is.”

Aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden van burgerkracht gingen aan tafels verschillende partners met elkaar in gesprek. Het eerste BewonersBedrijf van Nederland uit de aandachtswijk Heechterp-Schieringen in Leeuwarden was één van die bewonersinitiatieven die aan de orde kwamen. Naast de zakelijk leider van het BewonersBedrijf (een betaalde kracht in dienst van de bewonersgroep) en een bestuurslid (een vrijwillige bewoner uit de wijk) schoven ook vertegenwoordigers van de lokale en landelijke overheid, het bedrijfsleven (uitzendbureau Tempo Team) en de bankensector (Rabobank) aan. Ook de Nationale Postcode Loterij, die het LSA-experiment BewonersBedrijven met een bijdrage van één miljoen euro heeft ondersteund, was van de partij.

Zakelijk leider van het BewonersBedrijf in Leeuwarden LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

7

Vele verschillende partijen ontmoeten elkaar op de conferentie.

Chris Troost lichtte de werkzaamheden voor de wijk Heechterp-Schieringen toe (zie ook artikel Wijkaanpak nieuwe stijl in Bewonersberichten 110). Bewoners leggen zich onder meer toe op groenonderhoud en catering.

Met behulp van een startkapitaal van het LSA draait het BewonersBedrijf nu volop en zijn de resultaten in de wijk ook echt zichtbaar.

Zak met geld De Rabobank ziet voor zichzelf een rol weggelegd in de wijkaanpak, maar wil niet worden gezien als “aanbieder van een zak met geld”. De bank zoekt nog naar wegen hoe die nieuwe rol het beste kan worden opgepakt. Directeur Woon en Leefomgeving Inge Vossenaar van het ministerie BZK had direct al enkele suggesties.

“Banken spreken een andere taal dan bewoners. Jullie zouden die taal kunnen aanpassen aan die doelgroep.

Daarnaast zouden jullie andere financieringsmodellen kunnen ontwikkelen om deze sociale initiatieven te ondersteunen. Bijvoorbeeld door risico’s anders te beoordelen.”

Ook Tempo Team heeft een eigen expertise (bewoners aan werk helpen) die kan worden ingezet in de wijk.

Dirco Dekker vertelt dat Tempo Team als maatschappelijk verantwoord ondernemer al kleine stappen zet.

Zo heeft het uitzendbureau een project opgezet waarin werklozen in zes weken worden opgeleid tot (stagiair) cateraars. Volgens Arie Visser van het BewonersBedrijf kan die kennis om een compact opleidingsprogramma op te zetten van waarde zijn. “Als wij zo’n programma zouden willen opzetten, kunnen we daar wel hulp bij gebruiken.”

“Banken spreken een andere taal dan bewoners. Jullie zouden die taal kunnen aanpassen aan die doelgroep”

8

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

Regie bij bewoners Chris Troost van het BewonersBedrijf ziet voordelen in samenwerking, maar stelt dat de regie wel bij de bewoners moet blijven liggen. Volgens Arie Visser is dat ook juist de kracht van het BewonersBedrijf. “Als bewoners ergerden wij ons enorm aan het zwerfafval.

Daarom pakken wij dat aan. Als bewoners maken wij nu een dagelijkse ronde door de wijk en wordt het afval versneld opgeruimd. Dat heeft echt effect. Mensen voelen zich nu prettiger in hun buurt.”

Wethouder Peter Verheij geeft in zijn gemeente Alblasserdam actief burgerschap graag de ruimte, maar hij wijst ook op de gevestigde belangen, bijvoorbeeld van ambtenaren die vrezen dat zij hun werk verliezen. Zo namen bewoners van een Vereniging van Eigenaren (VvE) het initiatief om openbaar groen bij te houden.

“Prompt stopte er een busje van gemeentewerken die sommeerde om uit het perkje te blijven.” Toch juicht wethouder Verheij de initiatieven van bewoners meer dan toe. “Het gaat om partnerschap. Als bestuurder kun je partijen bij elkaar brengen en waar nodig een duit in het zakje doen.”

Ook aan andere tafels kwam de discussie goed los, onder meer de rol van ambtenaren was onderwerp van gesprek. Ambtenaren zien zich vaak als hoeder van het algemeen belang, maar of dat altijd terecht is, is volgens sommigen de vraag. Bewoners die het initiatief nemen om taken van de overheid (deels) op zich te nemen, zouden ondersteuning van die ambtenaren goed kunnen gebruiken. Hun leidinggevenden zouden daar dan wel ruimte voor moeten geven, zo werd opgemerkt. “De beste ambtenaren zijn diegenen die buiten de samenwerking zoeken, en in huis goed ruzie kunnen maken.”

Verschillen accepteren Hoewel er tijdens de conferentie enorme waardering was voor de initiatieven van actieve bewoners, zijn velen nog zoekend naar hun nieuwe rol en worstelen zij met dilemma’s. Voorzitter Sadik Harchaoui van de Raad voor Maatschappelijk Ontwikkeling (RMO) was uitgenodigd om betekenis te geven aan de actuele maatschappelijke ontwikkelingen. De samenleving is aan zet, maar wat betekent dat en wat zijn de gevolgen?

Hij gaf in ieder geval één klip en klaar antwoord. Als de overheid zich terugtrekt, stelt Harchaoui, moeten we accepteren dat er verschillen ontstaan in voorzieningen die al dan niet door de inzet van bewoners tot stand zijn gekomen. “Dan kan het voorkomen dat zorg in de ene gemeente beter is geregeld in dan in een andere.”

Volgens hem is het voor de overheid lastig om los te laten. “Dat is ingewikkeld, vooral voor politici. Bij elk incident zullen zij als eerste op het matje worden geroepen. Als de samenleving aan zet is, kunnen bewoners bovendien zaken echt anders gaan aanpakken dan dat de overheid altijd heeft gedaan.”

Welke buurtrechten?

Doorbijten Als alle deelnemers van de conferentie na hun rondetafelgesprek weer in één zaal bijeen zijn, wordt minister Blok van Wonen gevraagd om te reageren op de uitkomsten van de conferentie. Al snel komt op tafel dat bewoners vaak tegen de regelgeving van de overheid aan lopen. Voorschriften en vergunningen kunnen het proces enorm frustreren, zo blijkt in de praktijk. Af en toe nodigt dat uit tot burgerlijke ongehoorzaamheid, vertelt Hans Teunissen, één van de initiatiefnemers van ’t Zorghuus Ysselsteyn. Ondanks tegenwerking moet je doorgaan, is zijn devies. “Het is een kwestie van doorbijten en je idealen niet laten varen.”

Volgens Jan Hoek, gemeenteraadslid in Amsterdam, werd aan zijn tafel bijna gesmeekt om willekeur. Met andere woorden: we moeten voorkomen dat mooie initiatieven niet doorgaan, omdat ze niet aan de vastgestelde criteria voldoen. Verder hield hij een pleidooi voor de ‘groenlicht-ambtenaar’. “Ambtenaren moeten bewoners helpen om in het enorme moeras aan regelgeving hun weg te vinden. Aan de andere kant bewoners moeten er ook voor vechten als ze echt iets willen bereiken. En goed werk afleveren.”

Minister Blok heeft geen pasklaar antwoord, zo reageert hij op de praktijkverhalen uit de zaal. Hij heeft begrip voor bewoners die sommige regels soms liever kwijt dan rijk zijn. “In alle eerlijkheid: brandvoorschriften moeten wij handhaven. Wel kunnen we kritisch naar de regelgeving kijken, bijvoorbeeld hoe we het aantal regels kunnen verminderen of hoe we ze eenvoudiger kunnen maken.”

Blok stelt daarbij dat de regelgeving voor iedereen gelijk is. “Die geldt dus óók voor initiatieven van bewoners .”

Slotwoord Tot slot is het woord aan LSA-voorzitter Joke Bakker.

Nu minister Blok nog in de zaal aanwezig is, neemt zij de gelegenheid om kort het woord tot hem te richten.

Actieve bewoners die in hun eigen wijk aan de slag zijn gegaan, hebben al veel bereikt. Hun kennis en deskundigheid moet zoveel mogelijk gedeeld worden met andere actieve bewoners. En in deze snel veranderende tijd zijn er ook groepen bewoners die het niet op eigen kracht redden. “Om het werk van de bewoners in de wijk voort te kunnen zetten, hebben wij als organisatie ondersteuning nodig. Van het ministerie, fondsen en de Nationale Postcode Loterij.” Met andere woorden: het LSA maakt zich graag op voor de komende 25 jaar!

Het LSA maakt zich sterk voor buurtrechten. Deze buurtrechten horen bij een (uit Engeland afgekeken) pakket aan middelen die volgens het LSA in Nederland ingezet zou moeten worden om actieve burgers meer mogelijkheden te geven zoals een maatschappelijke bank waarmee actieve bewoners toegang zouden kunnen krijgen tot financiële middelen en ‘community workers’ die minder actieve bewoners motiveren en stimuleren.

Buurtrechten geven buurtbewoners rechten waarmee ze meer zeggenschap krijgen. In Engeland is enige tijd geleden de Localism Act ingevoerd. Die wet kent burgers drie rechten toe die wij ook graag in Nederland zouden willen, namelijk het Recht om te Bouwen, het Recht om te Bieden en het Recht om Uit te Dagen.

Het Recht om te bouwen geeft burgers het recht om een buurthuis, woningen of speelplekken te bouwen.

Die burgers moeten dan aan dezelfde eisen voldoen als andere projectontwikkelaars.

Het Recht om te bieden geeft burgers de mogelijkheid om een bod te doen op een voor de gemeenschap waardevol gebouw of stuk grond. Als de gemeente wil verkopen en burgers willen kopen, dan krijgen deze burgers een half jaar de tijd om hun bod rond te krijgen.

In de tussentijd mag de gemeente niet aan een ander verkopen. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid gebouwen of voorzieningen te behouden en mogelijk op een andere manier te gaan exploiteren. Dit gecombineerd met het recht zelf bestemmingsplannen te kunnen maken zorgt voor echte zeggenschap over de eigen buurt. Het recht op plannen maken betekent dat bewoners(groepen) de mogelijkheid krijgen zelf ruimtelijke plannen te maken.

Lokale autoriteiten zouden burgers moeten steunen bij het ontwikkelen van de plannen.

Het Recht om uit te dagen geeft burgers het recht om een voorstel te maken om vormen van publieke dienstverlening (betaald!) te gaan uitvoeren als ze vinden dat ze het beter en/of goedkoper kunnen doen: van groenonderhoud tot taalonderwijs en van vuilnisophaal tot arbeidsbemiddeling.

op www.lsabewoners.nl/25-jaar-aandacht is onder meer het filmpje over verregaande burgerinitiatieven: ‘Burgerkracht zoekt samenwerking’ te zien.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

9

BewonersBedrijf

Het Bruishuis is een pand van tien verdiepingen.

BewonersBedrijf Malburgen neemt enorm pand over

Nu gaat het Bruishuis echt bruisen Op 8 juni heeft woningbouwcorporatie Volkshuisvesting de intentieverklaring getekend om het Bruishuis over te dragen aan het BewonersBedrijf Malburgen. Minister Jeroen Dijsselbloem, al sinds 2000 verbonden aan de wijk Malburgen via het LSA-project Wijkadoptie Kamerleden, greep het bijzondere moment aan om afscheid te nemen als adoptievader van de wijk.

In het komende jaar zal het wonersBedrijf stap voor stap de exploitatie van het Bruishuis voor zijn rekening nemen. Het Bruishuis is een tien verdiepingen tellend pand met ruim 130 eenheden. De bewonersgroep BewonersBedrijf Malburgen gaat de eenheden verhuren.

De huurders van het voormalig bejaardentehuis krijgen korting op de huur in ruil voor vrijwilligerswerk in de wijk (bijvoorbeeld de tuin van het pand bijhouden, maar ook voetbaltrainingen verzorgen en mindervaliden in de wijk vervoeren). Daarmee wordt het Bruishuis weer een BewonersBedrijf dat het LSA helpt op te richten.

Een BewonersBedrijf is een bedrijf in handen van wijkbewoners dat de winst die het maakt, in de wijk

10

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

terugpompt met als doel de buurt economisch, fysiek en sociaal te helpen ontwikkelen. Hiervoor helpen we bij de oprichting, zowel financieel als met kennis. Het LSA heeft hiervoor geld ontvangen van de Nationale Postcode Loterij, het ministerie van BZK en het Fonds Werken aan Wonen.

Nieuwe adoptie De minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem kwam langs om bij dit bijzondere moment aanwezig te zijn.

Vrijwel aan de start van zijn Kamerlidmaatschap in 2000 werd hij de adoptievader voor Malburgen.

Alhoewel zijn drukke woordvoerderschap de laatste twee jaar ervoor zorgde dat hij wat minder tijd voor de Malburgers had dan hij had gewild, zijn de contacten en herinneringen bijzonder warm. “Sommige mensen waren er altijd. Ik heb het begin van de hele aanpak van de wijk meegemaakt.” Uitgebreid verhaalde hij over allerlei ontwikkelingen, renovatie en nieuwbouw en veel belangrijke projecten waaraan bewoners, corporaties en gemeente hebben gewerkt. Ook sprak hij over de Landelijke Bewonersdagen van het LSA. Hij kijkt terug op een mooie samenwerking met de bewoners. En hij wil over een paar jaar graag terugkomen om te kijken hoe het met de wijk Malburgen gaat.

“Hiermee komt er meer regie op de wijk door bewoners” Kamerlid John Kerstens neemt het stokje van Dijsselbloem over. “Een aantal weken geleden heb ik op mijn website vermeld: alle geruchten kloppen; ik ben de opvolger van Jeroen Dijsselbloem,” zo grapte Kerstens over zijn nieuwe rol als adoptievader. John kijkt uit naar een succesvolle en intensieve samenwerking, al was het maar omdat hij op de fiets vanuit zijn wijk Rijkerswoerd op bezoek kan komen. Hij riep de aanwezige bewoners op met hem in contact te komen en hem uit te nodigen wanneer ze dit belangrijk vinden.

Erg mooi project Natuurlijk werd minister Dijsselbloem ook gevraagd naar zijn mening over het LSA en het BewonersBedrijf Malburgen. Hij vertelde het volgende: ”LSA is de grote trekker van het project BewonersBedrijven. Het is een landelijke organisatie die probeert dit soort initiatieven waar bewoners zelf ook geld gaan verdienen voor de wijk, door het hele land van de grond te krijgen. En ik denk dat dit BewonersBedrijf de grootste en meeste succesvolle tot nu toe is. Ik vind dit een erg mooi project (…) Een heel groot voormalig bejaardentehuis dat nu een nieuwe functie gaat krijgen midden in de wijk.”

PERS

Bewonersregie Gerrit Breeman, directeur van woningcorporatie Volkshuisvesting, leidde het tweede deel van de bijeenkomst in. Volgens Breeman is het Bruishuis, zeker gezien de omvang van het project, een enorme kans en uitdaging. Nadat op andere plekken in de stad buurthuizen door bewoners succesvol in zelfbeheer zijn overgenomen, is het Bruishuis een overtreffende trap van ondernemende burgers. “Hiermee komt er meer regie op de wijk door bewoners. Het is d’r op of d’r onder. Als dit succesvol wordt zullen meer initiatieven van bewoners ontstaan die het werk van een woningbouwcorporatie onnodig maken. En ik ken een minister die daar wel blij mee zal zijn.”

Sjef Hamer (naar eigen zeggen verwekt, geboren en getogen in Malburgen) is de nieuwe voorzitter van het BewonersBedrijf in oprichting. Hij is al jaren actief in de wijk en vertelde dat bewoners eerst de kat uit de boom hebben gekeken met de ontwikkeling van het Bruishuis. De woningcorporatie had namelijk al eerder aan de bewonersgroep gevraagd of ze de exploitatie wilden overnemen, maar in eerste instantie konden ze niet bedenken hoe ze zo’n groot pand draaiende konden houden met een groep vrijwilligers.

Het is natuurlijk een enorme verantwoordelijkheid die je op je schouders neemt. Maar mede dankzij de ondersteuning van het LSA kunnen bewoners deze taak nu wel oppakken. Dit doen ze heel graag. Nu kunnen ze het Bruishuis echt bruisend maken en kan dit pand enorm belangrijk worden voor de hele wijk.

Het enthousiasme van beide partijen wordt duidelijk op het moment dat de handtekeningen worden gezet onder de Intentieovereenkomst beheer en exploitatie van het Bruishuis.

Er was veel persaandacht voor het BewonersBedrijf in oprichting. Van de Volkskrant (Taalles geven in ruil voor lage huur) via lokale pers zoals de Gelderlander (Bewoners gaan zelf Bruishuis beheren) tot het RTL Nieuws: ze waren er allemaal om dit geweldige initiatief de aandacht te geven die het verdient! Wij hebben de berichten op onze site verzameld: www.lsabewoners.nl/ flat-overdragen-aan-bewonersbedrijf/

Alle partijen zijn enthousiast bij het tekenen van de intentieverklaring.

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

11

Heeft u interessant nieuws uit uw wijk? Schrijf het ons!

U schrijft...

Van buurtactie naar burencamping!

Ingestuurd door Arnold Paalvast eer Op 15 en 16 juni organiseerden buurtbewoners uit het Amsterdamse Sloterm mping voor de tiende keer een enorme actie, die inmiddels bekend is als Buurtca iaste Slotermeer. Er stonden dertig tentjes in alle soorten en maten van enthous kampeen , kinderen de genieten ten, activitei leuke weer kampeerders. Er waren vuur en zondagmorgen een zonovergoten ontbijt. wilden Het begon in 2004. Maarten en Ad waren nieuw in Slotermeer Noord en buurteen voor idee het zij meer buurtgenoten leren kennen. Samen lanceerden eerSlooterm De eer!” actie onder het motto: “Ken je buur in een schoner Sloterm grasveld een school was de uitvalsbasis. Als snel werd deze school verruild voor en ontstond het idee van een buurtcamping.

w.

In die tien jaar werd Slotermeer geconfronteerd met massale sloop/nieuwbou verzet het in speelde rol jke belangri een dat Er ontstond een Bewonersplatform plezier tegen verwaarlozing en sloop, maar de Buurtcamping bleef een baken van en bemoediging. g en Door de tamelijk grootschalige opzet, de brede werving, de jaarlijkse herhalin dat gen de inspirerende organisatie heeft de Buurtcamping er beslist toe bijgedra tientallen, zo niet honderden Slotermeerders elkaar een beetje leerden en kennen, een beetje buurtvertrouwen kregen. ‘Een beetje’ klinkt misschi is die – stap eerste de met l eenmaa nu wat mager maar elke reis begint wis en zeker gezet. Heel belangrijk en plezierig, want het is leuker en veiliger wonen in een buurt waar je de mensen een beetje kent: buurtvertrouwen zonder één woning te slopen.

Foto’s en filmpjes zijn te vinden op Facebook en op Meerwaldt.nl.

Steengoed Steengoed

ingezonden door Willy van Leeuwen ingede zond enelijk door Willyoner Op vansdag Land Leeu2012 wen e Bew Op de Landreen elijkeeen Bew kree oner g iede sdag 2012 baksteen mee kreecade g iede reeneneen als teen dat autje mee als baks symbool als cade en als wijk ontwautje ikkeling dat en meesym r is bool dan sten wijk ontw ikke ling mee stapelen! Willy van r iswen dan uit stenen Leeu stapieda elenm ! Will vanons Leeu Sch wen uitop om stuuyrde een foto Sch ieda m stuu rde onsi deze te laten zien een foto hoe moo stenop en om te laten hoe moo nu i deze staanzien sten in de en kruid enspiraal in de nu staa kruid ensp pold ertunininindeSch iraa l in de iedam Nieuwland. poldertuin in Schiedam Nieuwland.

Maarten van Ham

@maarten_van_ham

ssful day @LSAbewoners Succe e with rop on citizenship in Eu ers NL, rtn pa tor community sec Finland d an e eec Gr , en ed UK, Sw 7 jun

12

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

LSA Nieuws

Philotimo en LSA in Europa Het LSA kijkt al jaren over de grenzen om nieuwe ideeën en innovatieve concepten naar Nederland te halen. Het afgelopen jaar hebben we daarom ook deelgenomen aan een uitwisselingsproject Fostering a Citizens’ Europe over de veerkracht van buurten en wijken.

Steve Clare (Deputy Chief Executive Locality) betoogde dat het misschien even duurt, misschien zelfs jaren of tientallen jaren, maar dat het gaat lukken, we gaan de wereld buurt voor buurt veranderen! De kracht van onderop is sterk en verandering hangt al in de lucht.

Op 7 juni, tijdens de slotconferentie in Utrecht, deelden we ervaringen en ideeën met onze Europese partners (UK, Griekenland, Finland, Zweden) en geïnteresseerde Nederlandse bewoners, politici, ambtenaren en beroepskrachten.

Buzz-woord Professor Maarten van Ham schetst hoe hij de wereld van burgerkracht en burgerinitiatief nu ziet. Burgerschap is volgens hem een ‘buzz-woord’ dat overheden vooral gebruiken in het kader van

plichten in plaats van rechten. Er valt volgens hem ook zeker wel het een en ander aan te merken op het voorbeeld dat velen nemen aan Engeland, maar, zo zegt hij: daar worden burgers tenminste wel uitgenodigd om initiatieven te nemen.

En daar krijgen mensen rechten om deze initiatieven uit te voeren. Daar kunnen we hier wat van leren.

Van de Grieken kregen we naast meer inzicht in hun wijkenbeleid de term mee waar we nog steeds van genieten: ’Philotimo’: te vertalen met de eer, trots en waardigheid die het met zich meebrengt om je buur en naasten te helpen in tijden van nood.

Online verslagen Wisselingen

Kristel Jeuring, onze medewerker voor het experiment BewonersBedrijven, gaat ons verlaten… Ze heeft een baan aangeboden gekregen bij Locality, onze samenwerkingspartner in Engeland. Een tijdje geleden heeft ook Nicole Estejé het LSA verlaten, dus was er ruimte voor twee nieuwe tijdelijke medewerkers op het project BewonersBedrijven. We hebben Milja Kruijt en Laure Heilbron aangenomen. Milja is zelfbeheerspecialist, organisator, coach en onderzoeker en zij zal zich binnen dit project vooral bezighouden met het coachen en ondersteunen van de bewonersgroepen die een zelfstandige onafhankelijke organisatie willen oprichten.

Laure is strategisch consultant en oprichter van een social enterprise en zal zich meer richten op het ontwikkelen van verdienmodellen en ondernemingsplannen.

Op onze regionale bijeenkomsten worden actuele interessante thema’s besproken en wijkprojecten laten zien. Thema’s en projecten die interessant zijn voor iedereen zich bezig houdt met de verbetering van leefbaarheid, op welke manier dan ook. U bent altijd heel welkom op deze dagen!

Als u er de afgelopen keren niet bij kon zijn, kunt u wel de uitgebreide verslagen teruglezen op onze site. Bijvoorbeeld over de resultaten van de herstructureringsslag die is gemaakt in Oud Krispijn, Dordrecht, over de omslag van burger- naar overheidsparticipatie in Stedenwijk, Almere of over veiligheid en imagoproblemen in Woensel West, Eindhoven.

Voor zowel deze verslagen als voor de data van nieuwe regiodagen kijkt u op: www.lsabewoners.nl/regionale-bijeenkomsten

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

13

Ontregeldag

Een teveel aan regels kan creativiteit de kop indrukken. Maar welke regels kunnen weg? En lost dat daadwerkelijk wat op?

Verslag van een avondje ontregelen.

De zin en onzin van regels Op 5 juni werd in het gemeentehuis in Zaanstad een ‘ontregelavond’ georganiseerd. Op deze avond gingen bewoners en bestuurders met elkaar in gesprek over de zin en de onzin van gemeentelijke regels. Door casussen te bestuderen werd duidelijk waar bewonersgroepen tegenaan lopen bij het organiseren van buurtinitiatieven.

Daarbij werd ook het perspectief vanuit de gemeente belicht, want waar lopen ambtenaren tegenaan bij het beoordelen, faciliteren en handhaven van bewonersinitiatieven? De gemeente is en blijft verantwoordelijk voor alles wat plaatsvindt in de openbare ruimte.

Overbodig en wollig De gemeente Zaanstad zal meer en meer inzetten op het versterken van eigen kracht en zelfredzaamheid van bewoners. Dit werkt niet wanneer deze zelfde bewoners worden tegengewerkt door onnodige regels en eisen die gesteld worden aan hun initiatieven.

Ben Kuiken, schrijver van het boek ‘Fuck de Regels: we lossen het zelf wel op’ hield een inspirerende presentatie over regelgeving, vol met komische, maar ook schokkende voorbeelden waartoe verkeerde regels of een teveel aan regels kunnen leiden. Kuiken vertelde zich zorgen te maken over het toenemende aantal regels in de maatschappij en constateert dat hierdoor de creativiteit, het eigen initiatief en de verantwoordelijkheid bij burgers sterk wordt afgeremd. Daarbij waarschuwt hij de aanwezigen dat bij het afschaffen van regels ook weer regelwerk komt kijken en het kan, als je niet op-

Onbewust werden vaak nieuwe regeltjes bedacht om een probleem rond te veel regelgeving op te lossen

14

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

past, leiden tot... meer regels! Dat ondervonden de aanwezigen ook bij het uitwerken van de casussen. Veelal werden nieuwe regeltjes bedacht om een probleem rond regelgeving op te kunnen lossen.

Trampolines, leges en precario Initiatiefnemers van buurtprojecten vertelden dat ze baalden van vertragende bureaucratische processen zoals vergunningaanvragen, die elk jaar opnieuw ingevuld dienen te worden. Ook spraken zij over oplopende kosten voor burgerinitiatieven door verhoogde leges en precario.

Een groepje ambtenaren legde ook een casus voor deze avond. Zij lieten de aanwezigen nadenken over de vraag hoe om te gaan met bewoners die privé-objecten in de openbare ruimte zetten. Bijvoorbeeld door trampolines te plaatsen in de middenberm. Wat moet een ambtenaar dan doen? De wet volgen, handhaven en weghalen of laten staan? Als iemand dan zijn been breekt, dan is de gemeente aansprakelijk... En wat doe je met een enthousiaste bewonersgroep die op een lege kavel, dat in het bestemmingsplan is aangeduid als woongebied, prachtige initiatieven uitvoert? Kan het bestemmingsplan dan aangepast worden? Wat als er geklaagd wordt?

Wethouder van het wijkgericht werken, Leny VissersKoopman, kreeg gelukkig als resultaat van de avond een beter zicht op welke regels vereenvoudigd, aangepast dan wel geheel afgeschaft kunnen worden.

Hierbij herinnert ze de aanwezigen er wel aan dat voor de werkelijke verandering van regels ook politieke besluitvorming nodig is. De opgehaalde mogelijkheden tot verandering worden daarom later nog aangeboden aan het college en de raad. Tevens belooft de wethouder alle aanwezigen op de hoogte te houden van verdere ontwikkelingen in dit proces van ontregeling. Dit zal stapje voor stapje naar jullie gemaild worden, zo zegt de wethouder, want we willen jullie niet laten wachten tot alle stappen zijn genomen voordat we een bericht sturen, dat zou veel te lang duren. Goed geregeld dus, of moeten we ‘goed ontregeld’ zeggen?

Cartoons

Door de ogen van Hajo

Op 25 mei organiseerden we een regionale bijeenkomst in Almere Stedenwijk.

De gemeente legt taken en verantwoordelijkheden steeds meer bij bewoners neer.

Of het nu gaat om budgetten, beheer, publieke diensten of opdrachtgeverschap; er zijn veel ontwikkelingen gaande. Op de regiodagen zijn de meeste deelnemers doorgewinterde actieve bewoners die komen kijken hoe het in een ander wijk werkt. Soms komt er iemand mee die nog behoorlijk ‘groen’ is op het gebied van bewonersprojecten en burgerkracht. Zoals Hajo, een cartoonist. Hij heeft rondgekeken en met zijn pen de dag vastgelegd.

Een uitgebreid verslag van de regiodag in Almere vind je op: www.lsabewoners.nl/verslag-almere-stedenwijk

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

15

Interview

Ciska Arnold:

‘Bij de hoge heren moet je soms een beetje

16

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

Toon Lubbers en Ciska Arnold gingen altijd samen naar LSA-bijeenkomsten.

Ciska heeft de koningin ontmoet, Jeroen Dijsselbloem reed op haar fiets rond in de buurt, met Ella Vogelaar heeft ze geknuffeld en met Eberhard van der Laan heel wat sigaretjes weggepaft. We kijken in ons LSA-jubileumjaar samen met Ciska Arnold terug op haar jarenlange carrière als actieve bevlogen vrijwilligster voor het LSA en voor Arnhemse wijk Malburgen.

doordouwen’ “Mijn zoon weigert om met me boodschappen te doen in de buurt”, giechelt Ciska en legt uit hoe zo’n wandeling door haar wijk Malburgen in Arnhem verloopt.

Door iedereen wordt ze aangehouden voor een praatje.

Want iedereen kent Ciska. Het is bijna onmogelijk om haar niet te kennen. Ze zit ze in het wijkplatform en in het wijkbeheer. Ze heeft een sportclub helpen oprichten, buurtgroenprojecten gedaan, een Creatief Café opgezet dat elke vrijdagochtend onder haar leiding open is. Ze heeft een speeltuintje neergezet in de wijk (“ik heb samen met mijn zoon en mijn schoondochter de tekeningen gemaakt”). En natuurlijk is ze bij alle buurtbijeenkomsten. “En daardoor wil iedereen even met me praten en dat schiet natuurlijk voor geen meter op als je boodschappen wilt doen!”

Niet alleen is ze bij alle bijeenkomsten in de wijk, ze komt ook zeer geregeld naar de regiodagen die het LSA organiseert door het hele land. “Ik weet nog goed dat ik de eerste keer meeging. Dat was naar Rotterdam, we werden rondgeleid door een wijk en een van de mooiste dingen die ik zag was dat bewoners het voor elkaar hadden gekregen om op een oude binnenplaats een speeltuintje neer te laten zetten. Ik was er erg door geïnspireerd en ben er meteen mee aan de slag gegaan in onze wijk. Dat heb ik vaker gehad hoor. Bijvoorbeeld dat ik in een andere aandachtswijk kwam waar ze een goedlopend vrouwenhuis hadden voor allochtone en autochtone vrouwen. Daar ga ik dan mee aan de slag in mijn eigen wijk.”

Avonturen in een busje Tot voor kort ging ze naar deze bijeenkomsten en naar de LSA-vergaderingen met haar stadsgenoot Toon Lubbers, een zeer actieve vrijwilliger uit de wijk Klarendal. Deze markante persoon, LSA-lid en vrijwillig buurtmeester is vorig jaar overleden. “Och ik mis hem zo. Wat hebben wij veel meegemaakt samen, we

voerden veel goede gesprekken, vaak over de wijkontwikkeling en aanverwante zaken. Maar we hebben ook gewoon veel gelachen hoor samen.” Ze kwamen altijd samen op LSA-bijeenkomsten in het buurtbusje van Toon.

“Ja, wat een avonturen hebben we in dat busje beleefd.

Wij verdwaalden namelijk nogal eens. Oh, in Den Haag waren we een keer zo verdwaald op de terugweg dat we zowat in Scheveningen zaten. We hebben een dik uur rondjes gereden. En maar babbelen en roken samen. We spraken veel over wat we hadden opgestoken op zo’n dag. En ik moest het dan altijd opschrijven. Want Toon kon bijna niet lezen en schrijven, maar met mijn notities kon hij de informatie wel overbrengen aan zijn wijk.”

Want alle opgedane informatie wordt doorgegeven aan de andere actieve bewoners en daarmee komt het bij de hele wijk terecht. Met al die kennis die Ciska heeft opgedaan is ze deskundiger op het gebied van wijkontwikkeling dan menig bestuurder en corporatiedirecteur.

Of het nou gaat om bewonersbudgetten of nieuwbouwplannen: Ciska zit er bovenop en weet waar ze recht op hebben en hoe dingen beter kunnen. Zo hebben ze het Vogelaargeld dat er in 2009 vrijkwam geoormerkt waardoor het niet aan andere zaken dan aan bewonersinitiatief kan worden uitgegeven. “Wij zijn een van de weinige wijken die nog geld over hebben. Want wij zijn zuinig geweest. Wij hebben de kat uit de boom gekeken en niet ja gezegd op elk gek plan dat er was. In die tijd werd er echt met geld gesmeten in de wijk aan allerlei projecten. En dat kwam echt niet allemaal ten goede aan de bewoners. Er waren opeens bijzonder veel adviesbureau en andere professionals in de wijk.”

Nooit een blad voor de mond Ciska neemt nooit een blad voor de mond wanneer het om haar wijk gaat. Ook niet bij de ‘hoge heren’.

“Ik weet nog goed dat hier nieuwe huizen werden neergezet: harstikke mooi hoor. Maar dan staat er zo’n trotse corporatiedirecteur te glimmen alsof met die paar nieuwe huizen alles klaar is, terwijl de oudere huizen in verval waren. Op zo’n feestelijke opening vroeg de directeur dus aan mij: ‘Vind je het mooi?’ en ik zei: ‘Ja nu hebben we een achterstandswijk met een gouden randje. Als je echt iets wilt veranderen in deze wijk, moet je de gevels van de oude huizen in die en die straat opknappen.’ Ik ben dat blijven herhalen en herhalen op allerlei bijeenkomsten net zolang tot de gevels zijn opgeknapt. Ja, bij de hoge heren moet je soms een beetje doordouwen.”

Ciska vertegenwoordigt haar wijk nu al 12,5 jaar voor het LSA. Ze werd daarvoor gevraagd toen iemand anders in de wijk ermee stopte. Ze twijfelde geen moment.

“Lidmaatschap van het LSA is heel belangrijk voor een wijk. Je hebt meer stem als er een grote organisatie LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

17

achter je staat en dat weet je van het LSA, dat is een organisatie van en voor bewoners, dus die staat achter je. Daarbij werken de bijeenkomsten van het LSA heel inspirerend. Soms denk ik als ik verhalen van andere actieve vrijwilligers hoor: nou dat gaat bij ons in de wijk beter. Soms denk ik: van dat verhaal kan ik wat leren en daar kunnen we wat mee in onze wijk.”

“Je hebt meer stem als er een grote organisatie achter je staat. Je weet als actieve bewoner: het LSA staat achter je” Ordinair plat praten Naast informatie en inspiratie is het lidmaatschap van de vereniging LSA soms ook gewoon heel gezellig.

“We hebben zo veel leuke dingen gedaan. Ik weet nog een geweldig gezellig diner nadat we met minister Eberhard van der Laan hadden gesproken in Den Haag.

Wat hebben we gelachen met zijn allen. De vereniging bestaat uit mensen uit allerlei hoeken van het land, he?

Veel dialecten bij elkaar. Och en soms gaan we met wat mensen lekker plat praten. Toon Lubbers kon dat echt ordinaire Klarendals en die dame uit Helmond is ook zo goed in plat praten. Ja dan waren we niet te volgen.”

Het een na het andere mooie moment wordt opgedist.

Hoe ze Koningin Beatrix heeft ontmoet en een presentatie heeft gegeven over de wijk. Hoe huidig minister Jeroen Dijsselbloem op Ciska’s fiets door de wijk heeft gereden voor het LSA wijkadoptie-project. Hoeveel sigaretjes met minister Van der Laan zijn weggepaft op Landelijke Bewonersdagen, hoe emotioneel het afscheid van minister Ella Vogelaar was tijdens een LSA-vergadering en natuurlijk hoe de internationale reizen waren die we met de vereniging hebben gemaakt. De laatste was naar ‘development trusts’ in Liverpool in 2009. De hele club (zo’n 70 mensen) heeft daar bezoeken gebracht aan bedrijven en organisaties die opgezet waren en bestuurd werden door bewoners.

Hier is de kiem gelegd voor het innovatieve LSAexperiment BewonersBedrijven (zie ook pag. 11).

“Ik was onder de indruk van die organisaties en van de verantwoordelijkheid die bewoners op zich namen. Een voorbeeld van een meisje dat verslaafd was geweest en daarna werkte bij zo’n development trust staat me nog helder voor de geest. Die meid is echt opgevangen door de buurt en kreeg een baan in een bedrijf gerund door bewoners. Dat vond ik te gek. Sowieso was die hele reis geweldig. Je leert elkaar daar ook beter kennen door een paar dagen met elkaar op te trekken. Zo hebben we met zijn allen ergens in Liverpool ‘Daar in dat kleine café aan de haven’ gezongen. Je had die Engelsen moeten zien kijken!”

18

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

Energie en voldoening “Ik heb meer van de wereld gezien na mijn 65ste dan al die jaren ervoor. Sinds mijn werk als vrijwilliger in de wijk kom ik overal! En dat had ik niet verwacht op het moment dat ik hier aan begon. Na het overlijden van mijn man in 1997 viel ik in een gat. Er kwam iemand van een welzijnsorganisatie langs die vroeg of ik hulp nodig had. ‘Nou nee’, was mijn antwoord. ‘Ik wil wel helpen, maar ik hoef niet geholpen te worden.’ Toen kwam hij met de suggestie om vrijwilligerswerk in de buurt te doen. Vanaf dat moment was het hek van de dam. Er zijn nu weken dat ik 60 uur werk. Maar het geeft me nog steeds energie en voldoening om dingen te bereiken voor de buurt.”

Ciska is overgrootmoeder en over de 80 jaar oud en ziet in dat er een moment komt dat ze haar wijk niet meer goed kan vertegenwoordigen voor het LSA. Daarom heeft ze een jongere vrijwilliger uit de wijk bereid gevonden om het op termijn over te nemen. Ze neemt voortaan Marjan van Rooy mee naar LSA-vergaderingen en ze draagt al haar kennis en haar contacten langzamerhand aan haar over. “Ja, maar zij weet zelf ook al heel veel hoor. Het is er een met doorzettingsvermogen. Kijk, je ziet veel mensen die met enthousiasme beginnen aan buurtwerk, maar het grootste deel haakt ook weer af. Als er iets is bereikt, maar vaker nog als er níks is bereikt. Als alles te langzaam gaat door bureaucratie en regelgeving. Je moet echt een doorzetter zijn en blijven geloven in wat je doet. Je moet geduld hebben en de positieve kant blijven inzien.

Alleen dan bereik je wat je wilt bereiken.”

LSA-leden Het LSA is een vereniging van actieve bewoners uit heel Nederland. Er zijn zo’n 70 mensen lid van het LSA, dat noemen we het LSA-bewonersplatform. Daarnaast is er een secretariaat en een bestuur. Het platform komt minimaal vier keer per jaar samen om activiteiten en projecten te bespreken en te plannen. Het heeft veel voordelen om lid te zijn van het LSA Bewonersplatform.

Bovenal kunt u uw wijk of buurt vertegenwoordigen.

Als lid wordt u goed op de hoogte gehouden van de landelijke ontwikkelingen. U komt direct in contact met politici, en kunt meehelpen druk uit te oefenen op het Rijksbeleid. Interesse om lid te worden van het LSA? Neem even contact op via info@lsabewoners.nl of 030-2317511 en we vertellen u meer!

Het LSA selecteert voor u

Publicaties affectief burgerschap, willen we dat?

Duojaarboek Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken Er is een stille revolutie aan de gang. In zorg, arbeidsre-integratie, veiligheid, sport, jeugdhulpverlening, kinderopvang, buurthuizen en bibliotheken. Overal moeten we minder van de overheid verwachten en meer van elkaar. De overheid wil graag een samenleving van zorgzame burgers die zelf in beweging komen. Die vanuit hun positieve gevoelens voor hun medemens betrouwbare vervangers van betaalde krachten zullen zijn. Willen we dat wel? Is iedereen zelf bereid dit te doen? Waarom zou informele zorg beter zijn dan formele?

Daarover gaat het nieuwe jaarboek van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, een duojaarboek. Je krijgt beide boeken ook als je een abonnement neemt op dit tijdschrift.

Titel: Als meedoen pijn doet. Affectief burgerschap in de wijk, redactie: Evelien Tonkens & Mandy de Wilde, ISBN 9789461642431, Prijs: € 22,50 Titel: De affectieve burger. Hoe de overheid verleidt en verplicht tot zorgzaamheid, redactie: Thomas Kampen, Imrat Verhoeven & Loes Verplanke. ISBN: 9789461642448, € 22,50.

Beide boeken verschijnen bij Uitgeverij Van Gennep.

Rondje voor de publieke zaak

Weer een boek over de transitietijd waarin we zitten, een tijd waarin onze klassieke verzorgingsstaat verandert in een maatschappij waarin mensen minder beroep kunnen doen op overheidsvoorzieningen en meer terugvallen op elkaar. Rondje voor

de publieke zaak is een publicatie van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (de RMO, een adviesraad over sociale verhoudingen in Nederland). De roep om meer verantwoordelijkheid van burgers bij het uitvoeren van publieke taken en het oplossen van publieke problemen is luid, maar van een grootschalige verandering is volgens de RMO nog geen sprake.

Solidariteit is in deze transitietijd een belangrijk begrip. Daarom moet de discussie gevoerd worden over de manier waarop we solidariteit gestalte geven (Wat is solidariteit? Waarom moeten we solidair zijn? Met wie moeten we solidair zijn? Wat heb ik aan solidariteit?). Dit boekje van 100 pagina’s moet helpen om deze discussies constructief te kunnen voeren.

Titel: Rondje voor de publieke zaak, pleidooi voor de solidaire ervaring , ISBN: 9789077758403. Prijs: € 10,- of downloaden via: www.adviesorgaan-rmo.nl/Publicaties

Aandacht voor plattelanders

Wij zijn bij het LSA natuurlijk gespecialiseerd in steden en stedelingen. Juist daarom een keer aandacht voor plattelanders. Plattelanders zijn geboren en getogen op het boerenland. In een prachtig boek met 23 interviews en sfeervolle zwart-wit foto’s wordt een ode gebracht aan agrariërs.

Van jong tot oud komt aan bod. Sommigen hebben een modern bedrijf, anderen werken met paardentrekkracht. Mensen met bijna uitgestorven beroepen als rietsnijder komen aan het woord, weer anderen hebben een moderne zorgboerderij of blazen oude landbouwgewassen nieuw leven in. De geïnterviewden vertegenwoordigen daardoor zeer verschillende zienswijzen. Met de serie

wordt een manier van leven goed en integer in beeld gebracht. Heel interessant voor ons stadsbewoners.

Titel: Plattelanders, Auteurs: Margreet Welink en Lode Greven, ISBN: 97894 9142 6056. Prijs: 24,95

Informatie van het ministerie

Het Ministerie van BZK ondersteunt experimenten met wijkondernemingen en daarom brengt ze diverse informatiebladen uit. In het recent verschenen informatieblad Oriëntatie op rechtsvormen vinden bewonerscollectieven die een wijkonderneming, BewonersBedrijf of dorpsbedrijf op willen zetten diverse overwegingen die van belang voor hen zijn bij het kiezen van de meest geschikte rechtsvorm.

Eerder al verscheen een informatieblad over financieringsconstructies voor bewonerscollectieven en een met tips voor het beheren van maatschappelijk vastgoed. Dit najaar komt er nog meer, namelijk een informatieblad met tips over het inrichten van de organisatie van een wijkonderneming en een informatieblad met tips voor bewonerscollectieven die een zwembad zelf willen beheren en exploiteren.

Meer informatie op www.rijksoverheid.nl/ onderwerpen/leefbaarheid

LSA Bewoners Berichten / zomer 2013 / nummer 111

19

Aankondiging

Landelijke Bewonersdag op zaterdag 013 23 november 2 in Eindhoven

Tijd voor een knallende Landelijke Bewonersdag ? k o o h c o t r e t n e b U

Meer info op www.landelijkebewonersdag.nl