Introduction Urbanism by Luangphasy SENGONKEO

ຫ

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ

5U1IU411

ື້ ື້ ິ າ ຜງັ ເມອ ື ງເບອງຕ ື ນ ວຊ (ສາລັບສາຂາວິຊາວິທະຍາການອາຄານ)

Introduction Urbanism

ຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກາສາດ 2021

ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ ງຊາດ ຄະນະສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາສາດ

ເອກະປະກອບສານສິດສອນ 5U1IU411

ື້ ນື້ ວິຊາ ຜັງເມືອງເບືອງຕ (ສໍາລັບສາຂາວິຊາວິທະຍາການອາຄານ) Introduction Urbanism

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ປທ. ຫຼວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ື້ວ ັ ຈິດປັ ນຍາ ກວດແກ ື້ໂດຍ: ຮສ. ປອ. ສຸ ກນ

ລິຂະສິດຂອງຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ 2021

ຄໍານໍາ ສະຖາປັ ດຕະຍະກ າສາດອາດຖືໄດ້ວ່າເປັ ນສາຂາທ່ ມ ການສຶກ ສາລົງເລິກ ທ່ ສຸ ດໃນວິຊາອາຊບທ່ ກ່ ຽວກັບສະ ພາບແວດລ້ອ ມ ສິ່ ງກ່ ສ້າ ງ. ສາຂາວິ ຊ າດັ່ ງກ່ າວນ ້ມ ຄວາມກ່ ຽວຂ້ອ ງກັ ບ ອະດ ດ, ປັ ດຈຸ ບ ັ ນ ແລະ ອະນາຄົ ດ . ້ ໍ າ ໃຊ້, ລວມທັງຮ ບແບບພຶດ ຕິກາ, ຄວາມປາດຖະໜາ ແລະ ຄວາມ ສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າສາດ ພົວ ພັນ ກັບ ກຸ່ ມຜ ນ ້ ຼົ່ ານັນ. ້ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາສາດຍັງກ່ ຽວຂ້ອງກັບກົດໝາຍ, ຫກ ັ ການໃນການປະຕິບດ ັ , ຕ ້ອງການຂອງພວກເຂົາເຈົາເຫ ລະບຽບການ, ທິ ດ ສະດ ແລະ ແນວຄວາມຄິ ດ ໃນການອອກແບບ. ການອອກແບບບ່ ພຽງແຕ່ ຄ ານຶ ງ ເຖິ ງ ສະເພາະ ຮບຊົງ, ສສັນ, ຜິວ, ຂະໜາດ ແລະ ຮບຊົງເທົ່ານັນ້ ແຕ່ຍັງຄານຶງເຖິງປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍ. ສ່ວນປະກອບກຼົ່ ຽວກັບປະ

ໂຫຍດໃຊ້ສ ອຍຂອງສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າ ຈຶ່ງເຊື່ອມໂຍງກັບລະບົບໂຄງສ້າງ, ໄຟຟ້າ, ກົນ ຈັກ ແລະ ສຸ ຂາພິບ ານ. ້ ກ ັ ລະບົບທັງໝ ດເຫຼົ່ ານ.້ ອາຄານຫງັ ໜຼົ່ ງກ່ ຄືເປັ ນຜົນງານສະຖາປັ ດຕະຍະກາທ່ ເພື່ອທ່ ຈະກ່ ສ້າງອາຄານຈະຕ້ອງຮຈ ້ ່ ໂດດດ່ຽວ. ສົມບນ ບ່ ວ່າມັນຈະຕັງຢ ້ ງຢ ້ ່ ຊົນນະບົດ ມັນກ່ ຍັງເປັ ນຜົນງານສິລະປະໃນຕົວມັນເອງ, ເຖິງແມ່ ນວ່າທິວທັດ ຖ້າຫາກວ່າ ອາຄານຫງັ ນຕັ ້ ້ ່ ກາງຕົວເມືອ ງ ຈະມ ບົດບາດທ່ ສາຄັນໃນການຊ່ວຍເສມສ້າງພາບທ່ ສວຍງາມ. ແຕ່ ວ່າເມື່ອຍົກ ອາຄານຫ ງັ ນໄປຕັ ງຢ ້ ທ່າມກາງອາຄານຫາຍສິບຫງັ ຫ ຼື ທ່າມກາງຜົນງານສິລະປະອື່ນໆນອກເຫນຼືອຈາກສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ເວລານັນຈະ

ເກ ດມ ການພົວພັນລະຫວ່າງຜົນງານສິລະປະທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກ າກັບ ສະພາບແວດລ້ອ ມອ້ອມຂ້າງຂອງມັນ. ້ ອ ້ ້ ງມຄວາມເຂົາໃຈ ເມື່ອເປັ ນແນວນັນ້ ຈຶ່ງຕ້ອງມອົງປະກອບເພ່ ມເຕມໃນຂະບວນການອອກແບບ. ນອກຈາກນັນຕ ້ ວ່າອາຄານຈະມຄວາມເໝາະສົມກັບສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງໄດ້ແນວໃດ. ສຸ ດທ້າຍສິ່ງເຫຼົ່ ານຈະຖື ກແປໄປເປັ ນ

ລັກສະນະການອອກແບບຂອງສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ. ີ້ ຼົ່ ອຕອບສະໜອງຕາມແນວຄິດ ຂີ້າ ງເທິງ ເພຼືຼົ່ອໃຫີ້ນ ັກ ສ ກສາໄດີ້ຮ ຽນຮ ີ້ ເອກະສານສະບັບ ນ ີ້ ສີ້າ ງຂ ນເພຼື ີ້ ໃນອະດດຈນເຖິງປັ ດຈຸບດ ັ ໂດຍລາຍລະອຽດ ຂະບວນການພັດທະນາຕວເມຼືອງ ແລະ ການວາງແຜນຜັງເມຼືອງຕັງແຕຼົ່ ີ້ ນ ີ້ ປະກອບມ 1-5 ບດ ຄຼື: ແນວຄວາມຄິດກຼົ່ ຽວກັບຕວ ຂອງເອກະສານປະກອບການສິດສອນວິຊາຜັງເມຼືອງເບຼືອງຕ ີ້ ແລະ ການພັດທະນາຕວເມຼືອງ, ການ ເມຼືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕວເມຼືອງ, ຂະບວນການປະກດຕວຂນ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕວເມຼືອງ, ບັນດາທິດສະດການວາງແຜນກໍຼົ່ສີ້າງຕວເມຼືອງສະ ຫັນເປັ ນຕວເມຼືອງ ແລະ ຜນໄດີ້ຮບ ັ . ໄໝໃໝຼົ່ ແລະ ແນວຄິດທິດສະດການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບເມຼືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ ີ້ ີ້ າຂອງຄະນະບໍດ ແລະ ການຮຽບຮຽງເອກະສານປະກອບການສິດສອນສະບັບນ ສໍາເລັດໄດີ້ຈາກການຊນໍ ີ້ ຄວາມຕັງໃຈຂອງຂີ້ າພະເຈາີ້ ທຼົ່ ໄດີ້ມການຈັດພິມ ແລະ ຫວັງວຼົ່າເອກະສານປະກອບການສິດສອນນ ີ້ ຈະອໍານວຍປະ ີ້ ຼົ່ ສນໃຈອຼົ່ານຕາມວັດຖຸປະສງ. ໂຫຍດແກຼົ່ ນັກສກສາ ແລະ ຜທ

ຄະນະບໍດ ຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ

ສາລະບານ ລາຍການ

ໜ້າ

ຄໍານໍາ…………………………………………………………………………………........

ສາລະບານ.................................................................................................................

ບົດທີ 1 ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ…………………. 1.1 ຕົວເມືອງ ແລະ ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງ………….......................................

1.2

1.1.1. ຕົວເມືອງ ແລະ ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງ…………………………........

1.1.2. ບາງສ່ວນແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຂະໜາດຕົວເມືອງໃນໂລກ………………...

້ ລຫ ິ ານຕົວເມືອງ.………………........ 1.1.3. ການແບ່ງປະເພດ ແລະ ການແບ່ງຂັນບໍ

ວຽກງານການວາງແຜນກໍ່ສ້າງຕົວເມືອງ…………………………………………..

1.2.1. ແນວຄວາມຄິດວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ…………………………...

1.2.2. ວັດຖຸະສົງ ແລະ ຈຸດປະສົງຂອງວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ……………..

້ 1.2.3. ເນືອໃນ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງການວາງແຜນຕົວເມືອງ………………. 1.2.4. ໂຄງການວາງແຜນກໍ່ສ້າງຕົວເມືອງ……………………………………….. ີ ່ ຽວກັບການວາງແຜນຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ນາໍ ໃຊ້ໃນທົ່ວໂລກ.……………. 1.2.5. ບາງວິທກ

ບົດທີ 2 ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ…………………………........

19 19 24 31

2.1

້ າເນີດຂອງຕົວເມືອງ.…………………………………………………….. ຕົນກໍ

2.2

ປະຫວັດສາດຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງໃນໂລກ……………………............

2.2.1. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝໂບຮານ…………………………………………….

1.2.2. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກາງ………………………………………………..

ັ ……………………………………... 1.2.3. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກ່ ອນປັດຈຸບນ

ບົດທີ 3 ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບຂອງການຫັນເປັນຕົວເມືອງ………………………. 3.1

3.2

3.4

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ…………………………………..

3.1.1. ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນຫຍັງ?………………………………………

3.1.2. ສາມໄລຍະການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ………………………………….........

3.1.3. ລັກສະນະຂອງຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ…………………………….

3.1.4. ບັນດາຜົນກະທົບການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ…………………………….........

ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ……………………………………………

3.2.1. ແນວໃດແມ່ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ (mega cities)……………………..

ົ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງກັບບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ …....…. 3.2.2. ອິດທິພນ

3.2.3. ບາງສ່ວນຕົວເມືອງຕົວແທນ…………………………………………….

ຜົນຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ………………………………………………..

ສາລະບານ (ຕໍ່) ລາຍການ

້ 3.4.1. ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນ ແລະ ຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ - ການຂະຫຍາຍ

ໜ້າ

ຕົວເມືອງ…………………………………………………………

ຄວາມໜ້າແໜ້ນທີ່ຢ່ ອາໄສບໍ່ໜ້າແໜ້ນໃນຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ…….

3.4.3. ຮບຮ່າງຕົວເມືອງ - ການກະຈາຍຕົວເມືອງ…………………………….

ປະເພດຮບບການກະຈາຍທີ່ຢ່ ອາໄສໃໝ່………………………………

້ 3.4.2. ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນ ແລະ ຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ, ການປະກົດຕົວ

ັ ບັນດາ 3.4.4. ການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາບັນດາປະເພດທີ່ຢ່ ອາໄສ ຄືກບ ບົດທີ 4

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝ່……………………………….

4.1

້ ນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ສ້າງຕົວເມືອງ………….. ສະຖານະການການເກີດຂນບັ

4.2

ັ ດານັກສັງຄົມວິທະຍາ…………………………………………… ທິດສະດີບນ

4.2.1. Robert Owen ……………………………………………………

4.2.2. ຜົນງານ Francois Marie Charles Fourier………………………….

100

4.2.3. William Morris…………………………………………………..

101

4.3

4.4

ທິດສະດີກ່ຽວກັບຕົວເມືອງສວນຂອງ EBENEZER HOWARD (1896) ແລະ ຕົວເມືອງດຽວທຽມຂອງ RAYMOND UNWINN (1922)………………….

101

ທິດສະດີກ່ຽວກັບຕົວເມືອງສາຍ……………………………………………...

102

ແນວໂນ ້ມ “ການເຄື່ອນທີ່ຕົວເມືອງ” ຂອງຕົວເມືອງໂຊຫວຽດ……………………

104

4.5.1. ສະຖານະການ ແລະ ທັດສະນະ……………………………………….

104

4.5.2. ທິດສະດີກ່ຽວກັບຕົວເມືອງ “ຈະລວດ”- L.Ladopski………………….

104

ົ ເມືອງສາຍ – Miliutin.………………………………….. 4.5.3. ທິດສະດີຕວ

105

4.6

ທິດສະດີກ່ຽວກັບຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກໍາ………………………………………

105

4.7

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງສະໄໝໃໝ່……………………………...

106

ສະໄໝ - Le Corbusier (1887-1965)……………………………..

106

ົ ເມືອງປາຂອງ Frank Lloyd Wright (1935)…………….. 4.7.2. ທິດສະດີຕວ

108

4.8

ທິດສະດີການພັດທະນາຕົວເມືອງຕາມຫົວໜ່ວຍ……………………………….

109

4.9

້ ໃນການວາງແຜນກໍ່ສ້າງ ທິດສະດີກ່ຽວກັບ “ໂຄງສ້າງລະດັບຊັນ້ ແລະ ບໍ່ມີລະດັບຊັນ”

4.5

4.7.1. ມມມອງການວາງແຜນຕົວເມືອງຂອງການເຄື່ອນໄຫວສະຖາປັດຕະຍະກໍາທັນ

ຕົວເມືອງ…………………………………………………………………

110

III

ສາລະບານ (ຕໍ່) ລາຍການ

ໜ້າ 4.9.1. ທິດສະດີກ່ຽວກັບຕົວເມືອງ Harlow - F. Gibber……………………

ບົດທີ 5

110

່ ສນກາງ………………... ້ ີ ງສະຖານທີ 4.9.2. W. Christaller ແລະ ທິດສະດີທ່ ຕັ

112

4.10 ແນວໂນ ້ມການພັດທະນາຂອງການວາງແຜນຕົວເມືອງໃນໂລກ……………………

119

4.10.1. ຢ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ.…………………………………………….

119

4.10.2. ຢ່ ບັນດາປະເທດອາເມລິກາເໜືອ……………………………………..

131

4.10.3. ຢ່ ບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ ້ ແລະ ປະເທດຈີນ……………..

138

4.10.4. ບັນດາໂຄງການຕົວເມືອງ “ເທັກນິກທັນສະໄໝ” (ທົດສະວັດທີ 60-70)…...

143

ັ …………………. ແນວຄິດທິດສະດີການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

150

5.1

ແນວຄິດເມືອງນ່ າຢ່ (Livable city)…………………………………………

150

5.2

ແນວຄິດເມືອງນິເວດ (Eco city)…………………………………………….

154

5.3

ແນວຄິດເມືອງສີຂຽວ (Green cities)……………………………………......

167

5.4

ແນວຄິດເມືອງຈ ້ອມ (Compact city)……………………………………....

172

5.5

້ ່ ຕາມເສັນທາງຂົ ້ ແນວຄິດການພັດທະນາພືນທີ ນສົ່ງມວນຊົນ (Transit Oriented

174

5.6

Development (TOD)…………………………………………………… ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍ່ າງ (Walkable city)………………………………......

5.7

ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍືນຍົງ (Sustainable City)……………………………..

186

5.8

ແນວຄິດຊຸມຊົນເມືອງຍຸ ກໃໝ່ (New Urbanism).............................................

189

5.9

ແນວຄວາມຄິດເມືອງສຸ ຂະພາບ (healthy city)…………………………….....

201

5.10 ແນວຄິດຕົວເມືອງອຸ ທະຍານນະຄອນຫຼວງ (Garden City)……………………..

202

5.11 ແນວຄິດເມືອງອັດສະລິຍະ Smart City……………………………………...

227

5.12 ແນວຄວາມຄິດເມືອງສ້າງສັນ (creative city)………………………………...

235

5.13 ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍຸ ດຕິທໍາ (Just City)……………………………………

255

ເອກະສານອ້າງອິງ…………………………………………………………………………….

182

263

ບົດທີ 1 ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ 1.1. ຕົວເມືອງ ແລະ ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງ

1.1.1. ຕົວເມືອງ ແລະ ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງ

້ ງແຕ ້ ່ ໃນສະໄໝປະຫວັດ ເອກະລັກຕົວເມືອງ ແລະ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງໄດ້ປະກົດຕົວຂນຕັ

້ ງແຕ ້ ້ ່ ໃນເວລາເລີ່ມຕົນມີ ້ ການປະກົດຕົວຂນທາງກິ ສາດເມື່ອກ່ ອນ, ເຊິ່ງອາດຈະເກິດຂນຕັ ດຈະວັດປະຈາວັນໃນຕົວ ິ ປະຈ າວັນ ໃນຊົນ ນະບົດ (Urban life – nural ເມືອ ງ ແລະ ມີຄ ວາມແຕກຕ່ າງກັບ ການເຄື່ອນໄຫວດ າລົງຊີວ ດ

້ ່ າບັນ ດາປະເທດ, ບັນ ດາຕົວເມືອ ງສະໄໝໂບຮານຄື: ຕຣອຍ (Troy), ໂຣມັນ Roma), life). ປະຊາຊົນ ໄດ້ຮ ວ Constantinople (Istanbul)… ້ ນເປັ ນພຽງແຕ່ໄດ້ມກ ີ ານປະກົດຕົວຫງັ ຈາກຂະບວນເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານເງ ິນຕາໃນ ບັນດາຕົວເມືອງນີແມ່ ້ ້ ່ ນຖານ, ການປະກົດຕົວຂນຂອງຄວາມຄື ື ່ າງໆ ຄື: ການຕັງຖິ ເມືອງກັບບັນດາເງ່ ອນໄຂຕ ບໜ້າທາງດ້ານເຕັກນິກວິຊາ

້ ານວນປະຊາກອນ, ສະພາບການຕັງ້ ການ, ອຸ ດສາຫະກາມີການພັດທະນາທີ່ເປັ ນການຍອມຮັບ ແລະ ການເພີ່ມຂນຈ ້ ີ ານປ່ຽນແປງກ່ ຽວກັບຄຸ ນລັກສະນະຂອງຕົວເມືອງ, ແຕ່ລະຊຸມຊົນເຕົາໂຮມຢ ່ ທ້ອງຖິ່ນ, ມີຄວາມ ຖິ່ນຖານໄດ້ມ ກ

້ ່ ແມ່ ນກະສີກາທີ່ໄດ້ກາຍເປັ ນຮບຖານໃນການເຕົາ້ ໂດດດ່ຽວ, ຕອບສະໜອງການກຸ ້ມຕົນເອງ ແລະ ເສດຖະກິດຕົນຕ

້ ັ ທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່ າງກັນຢ່າງແນ່ ນອນ, ນັນແມ່ ັ ຂອງຕົວ ໂຮມປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ນາເອົາລັກສະນະສີສນ ນລັກສະນະສີສນ ້ ວຍຮບແບບການຜະລິດ ເຊິ່ງບ່ ແມ່ ນກະສິກາໄດ້ແຍກອອກຈາກກະສິກາ, ບ່ ແມ່ ນ ເມືອງ. ຕົວເມືອງກາເນິດເກີດຂນດ້ ້ ່ ທິວທັດໃນຊົນນະບົດ. ຢ່ ໃນເຂດພືນທີ

້ ່ ຽວຊານຄົນປະເທດແຄນນາດາ, ທີ່ມີຊ່ ສ ື ່ ຽງກ່ ຽວກັບການສກ ຕາມທ່ານ Terry Mc Gee, ແມ່ ນໜ່ ງຜຊ

້ ທາງຮິດຄອງປະເພນີ ແລະ ແມ່ ນຕົນກ ້ າ ສາໃນຕົວເມືອງ: ຕົວເມືອງແມ່ ນສະຖານທີ່ສະສົມທ້ອນໂຮມຂອງການຟືນຟ

ັ ຂອງບັນດາແມ່ ພີມທາງດ້ານວັດທະນະທາ, ແມ່ ນສນກາງຂອງຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ, ນັນ້ ເນີດໃນການພັດທະນາຫກ ້ ວດ ິ ຂອງປະເທດ ແລະ ເຊິ່ງໄດ້ແມ່ ນຈຸດປະສົງຫກ ັ ໃນການໂຈມຕີຫກ ັ ຂອງສັດ ແມ່ ນສນກາງຕົວເມືອງຫວງຂອງເຈົາຊີ ີ ານສະເໜີໃນໜ່ ງແນວ ຕ ເພື່ອການຄອບຄອງຕົວເມືອງ. ໃນ The America Encyclopeadia, ຕົວເມືອງໄດ້ມ ກ

້ ັ ່ ໄປນີ:້ “…ຕົວເມືອງພຽງແຕ່ແມ່ ນໜ່ ງການເຕົາໂຮມປະຊາຊົ ຄວາມຄິດຄືດ່ ງຕ ນທີ່ມີຂະໜາດທີ່ເປັ ນຍອມຮັບ, ໃນນັນ້ ື ິ ແມ່ ນໄດ້ເບິ່ງຕາມປະເພດຕົວເມືອງ, ກົງກັນຂ້າມກັບການດາລົງຊີວດ ິ ໃນຊົນນະບົດຢ່ ມີເງ່ ອນໄຂການດ າລົງຊີວດ

້ ່ ໃນຊົນນະບົດ…ຕາມຄວາມໝາຍນັນ, ້ ຕົວເມືອງແມ່ ນໜ່ ງສະພາບລວມຂອງສັງຄົມທີ່ມີຄວາມຮຸ່ ງ ທາງເຂດພືນທີ

່ ດີທ່ ສຸີ ດເພື່ອຈັດຕັງການກ ້ ຕົວເມືອງຕ້ອງແມ່ ນສະຖານທີ່ທີ່ມີເງ່ ອນໄຂທີ ້ ່ ສ້າງສັງຄົມໃຫ້ມ ີ ື ເຮືອງສິວໄີ ລ”. ຄືແນວນັນ, ້ ່ ນັນ, ້ ອງແມ່ ນກາລັງຫກ ້ ຂອງປະເທດ ແລະ ັ ແຫ່ ງຂອງເຂດພືນທີ ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສິວໄິ ລ, ພ້ອມກັບຄວາມໝາຍນັນຕ້

້ ່ . ປັ ດຈຸບນ ້ ັ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ມກ ີ ານສະເໜີໃນ Encyclopaedia of the Social Sciences ຄື ຈົນກະທັງຂອງເຂດພື ນທີ ້ ່ ໃນເອຢິ ບໂບຮານ ຈົນເຖິງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ, ປັ ດ ດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ “ໃນທັງໝົດບັນດາຊ່ວງໄລຍະ ແລະ ພືນທີ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-1

ັ , ການພັດທະນາໄວທີ່ສຸ ດຂອງກາລັງແຮງທາງດ້ານສະຕິປັນຍາ, ຫົວຄິດປະດິດສ້າງ ແລະ ຄວາມສາເລັດແມ່ ນຢ່ ຈຸບນ ໃນບັນດາຊຸມຊົນຂອງຕົວເມືອງ. ຄວາມຄຸ ຍ້ ເຄີຍຂອງແຕ່ຄົນຍັງຄົງຢ່ ໃນໄລຍະຂອງການລ້ຽງສັດ ແລະ ເຮັດກະສິກາ ແຕ່ ຍັງມີຂະໜາດນອ້ ຍ ເພື່ອແຍກສ່ວນບົດບາດທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຄວາມຄືບໜ້າຂອງກາລັງແຮງຂອງຄົນທີ່ຖືກ ້ ີ ານແຍກ ດງດດເຂົາໃນວຽກງານ, ຄວາມກັງວົນການສະໜອງສະບຽງອາຫານ, ແຕ່ ກັບຕົວເມືອງແລ້ວແມ່ ນໄດ້ມກ ແຮງງານ ແລະ ບັນດາຄວາມອາດສາມາດໃນການສ້າງອອກມາທາງດ້ານມນຄ່າສ່ວນເກີນຂອງເສດຖະກິດ. ເຖິງປັດຈຸ ້ , ໄລຍະເວລາຫວ່າງ, ການສກສາໝັ່ນສະໝອງ ແລະ ການພັດ ີ ານນາເອົາຄວາມຄືບໜ້າກ່ ຽວກັບການຟືນຟ ບັນໄດ້ມກ ທະນາຂອງສິລະປະ ແລະ ວິທະຍາສາດ”. ້ “ຕົວເມືອງແມ່ ນຜະລິດຕະພັນຂອງຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ ປະຊາກອນໄດ້ມກ ີ ານພັດທະນາ ຄືແນວນັນ,

້ ້ ັ ຊັບຊ້ອນ ປະກົດຕົວຂນໃນຂະບວນ ເຖິງໜ່ ງລະດັບທີ່ສຸ ດທີ່ແນ່ ນອນ, ແມ່ ນຮບແບບເຕົາໂຮມເປັ ນກອງທີ່ສະຫບ ້ ີ ານຮວບຮວມຂະບວນການ ແລະ ລະດັບຂອງການພັດທະນາ ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ, ນັນແມ່ ນສະທ້ອນໜ່ ງວິທກ ໃນສັງຄົມ”.

້ ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງແມ່ ນສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສທີ່ໄດ້ເຕົາໂຮມກັ ນເປັ ນສ່ວນໃຫຍ່ ບັນດາປະຊາຊົນທີ່

ບ່ ແມ່ ນອາຊີບຊາວກະສິກາ, ມີຄວາມສາຄັນໃນການສົ່ງເສີມການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງໜ່ ງ ້ ່ , ມີໂຄງສ້າງພືນຖານໂຄງລ ້ ່ າງທີ່ເໝາະເໝາະສົມ. ຂອບເຂດພືນທີ

້ ຮຸ ບທີ 1.1 ຮບແບບການເຕົາໂຮມກັ ນ ແລະ ້ ່ ນຖານຂອງບັນດາຊຸມຊົນ. ການຕັງຖິ

ຮຸ ບທີ 1.2 ຕົວເມືອງເອຢິບໂບຮານ, ຕົວເມືອງ Milet ກັບໂຄງສ້າງຕາກະໂລ້ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-2

້ ່ ວັດ ພືນທີ ທະນະທາ ສັງຄົມ

ຕົວເມືອງ ້ ່ ພືນທີ

້ ່ ເສດ ພືນທີ

ວັດຖ

ຖະກິດ

ຮຸ ບທີ 1.3 ແຜນທີ່ຕົວເມືອງຊາຍງອນ

ຮຸ ບທີ 1.4 ໂຄງສ້າງຕົວເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດ

(Sài Gòn) ປະເທດຫວຽດນາມປິ 1795

ກ່ ຽວກັບການສກສາຕົວເມືອງ

້ ່ ໃດ ້ ແຕ່ລະສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງແມ່ ນສນກາງເຕົາຮວມ ຫ ື ສນກາງສາຂາຂອງໜ່ ງອານາເຂດພືນທີ

້ ໜ່ ງ, ເຊິ່ງສາມາດເປັ ນສນກາງຂອງໜ່ ງປະເທດໄດ້. ສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງແມ່ ນສະຖານທີ່ເຕົາໂຮມການບ ລິ

້ ້ ່ ຽນບັນດາພາກສ່ວນຂອງການຜະລິດຄື: ເລີ່ມຕົນມີ ຫານຂອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ແມ່ ນສະຖານທີ່ເຕົາໂຮມການແລກປ ້ ການຄ້າຂາຍ, ການເຕົາໂຮມການຜະລິ ້ ການຄົມມະນາຄົມ, ເລີ່ມຕົນມີ ດທາງດ້ານອຸ ດສາຫະກາ…

້ ນອີງໃສ່ລັກສະນະທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງແຕ່ລະປະເທດ ຂະໜາດສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງໄດ້ຢັງຢື

ແລະ ອັດຕາສ່ວນຮ້ອຍປະຊາຊົນກະສິກາຂອງໜ່ ງຕົວເມືອງ.

້ ນຈາກສານັກງານປະທານປະເທດ ເລກທີ 02/2002 – ຕົວຢ່າງ: ຢ່ ປະເທດ ສສ ຫວຽດນາມ ອີງຕາມຂມ

ັ ການດັ່ງລຸ່ ມນີ:້ TTLT-BXD –TCCBCP ວັນທີ 08/3/2002 ຂອງກະຊວງກ່ ສ້າງ ມີຫກ ່ ຢ່ ອາໄສທີ່ຄົບຖ້ວນ ປະກອບມີ 2 ເງ່ ອນໄຂ: ້ ື ຕົວເມືອງແມ່ ນໜ່ ງເຂດເຕົາໂຮມທີ 1) ກ່ ຽວກັບລະດັບການບລິຫານ:

ຕົວເມືອງແມ່ ນຕົວ ເມືອງແຂວງ, ຕົວເມືອງຂອງເມືອງ, ຕົວເມືອງຂອງບ້ານ ມີສານັກ ງານຫ້ອງການ ້ ຂອງສານັກງານປະເທດມີອານາດຕັດສິນໃຈກ່ ຕັງ. 2) ກ່ ຽວກັບລະດັບການພັດທະນາ: ແມ່ ນສນກາງຮວບຮວມ ຫ ື ສນກາງສາຂາ, ມີຄວາມສາຄັນສົ່ງເສີມການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະ

້ ່ ຄື: ຂອບເຂດພືນທີ ້ ່ ລະຫວ່າງແຂວງຫາແຂວງ, ຂອບເຂດພືນທີ ້ ່ ແຂວງ, ຂອບເຂດພືນທີ ້ ່ ກິດຂອງໜ່ ງອານາເຂດພືນທີ

້ ບສນກາງ ຫ ື ຂນກັ ້ ບພາຍໃນແຂວງ, ໃນຕົວເມືອງຫກ ້ ບສນກາງ, ເຂດເມືອງ ຫ ື ັ ທີ່ຂນກັ ຕົວເມືອງຕາມແກ່ ນທີ່ຂນກັ ້ ່ ນ ້ອຍໃນເມືອງ. ເຂດພືນທີ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-3

້ ່ ໃນຕົວເມືອງ, ໃນກຸ່ ມບ້ານ, ໃນບ້ານ ອັດຕາສ່ວນແຮງງານ ບ່ ແມ່ ນຊາວກະສິກາສງສຸ ດ ໃນເຂດພືນທີ

ື້ ່ າງບລິການບັນດາກິດຈະກາຂອງຜຢ ້ ່ ອາ ຕ ້ອງຜ່ານ 65 ສ່ວນຮ້ອຍຂອງຈານວນປະຊາກອນແຮງງານ, ມີພນຖານໂຄງລ ້ ງຜ່ານ 70 ສ່ວນຮ້ອຍ ໃນລະດັບມາດຕາຖານ, ກົດລະບຽບການອອກແບບວາງແຜນກ່ ສ້າງ, ກົດລະ ໄສສງສຸ ດຕອ ບຽບໃຫ້ກັບແຕ່ລະຕົວເມືອງ.

້ ຍສຸ ດແມ່ ນ 4.000 ຄົນ ແລະ ຄວາມໜາແໜ້ນ ປະຊາກອນສ ງສຸ ດແມ່ ນ ຂະໜາດປະຊາກອນນ ອ 2.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ (ໃນບັນດາເຂດທາງພາກເໜືອ, ເຂດພສງ, ເຂດເລີກ, ເຂດຫ່າງໄກ ແລະ ເຂດເກາະ ມີ ລະດັບຕ່ າກວ່າ, ແຕ່ຕ້ອງຮັບປະກັນສງສຸ ດເຖິງ 70 ສ່ວນຮ້ອຍ).

້ ່ ້ ນທີ່ຕັງສ ້ ນກາງລວມ ຫ ື ສນກາງນອ້ ຍແມ່ ນໄດ້ອີງໃສ່ທີ່ຕັງຂອງຕົ ້ ການຢັ ງຢື ວເມືອງໃນອານາເຂດພືນທີ

ແນ່ ນອນ, ອານາເຂດຂອງຕົວເມືອງປະກອບມີໃນຕົວເມືອງ ຫ ື ໃນເມືອງ ແລະ ເຂດຊານເມືອງ ຫ ື ເຂດນອກເມືອງ.

ບັນດາຫົວໜ່ວຍຢ່ ອາໄສບລິຫານຂອງໃນຕົວເມືອງປະກອບມີ: ເມືອງ ຫ ື ທ້ອງຖິ່ນ, ຊານມືອງປະກອບມີເມືອງ ຫ ື ກຸ່ ມບ້ານ.

ອັດຕາສ່ວນຂອງແຮງງານທີ່ບ່ ແມ່ ນຊາວກະສິກາ ແມ່ ນພຽງແຕ່ໄດ້ຄິດໄລ່ໃນຂອບເຂດຂອງຕົວເມືອງ,

້ ້ ແຮງງານທີ່ບ່ ແມ່ ນຊາວກະສິກາເປັ ນ ຕົນແມ່ ນ: ແຮງງານອຸ ດ ສາຫະກ າ ແລະ ຫັດຖະກ າ, ແຮງງານກ່ ສ້າງພືນຖານ, ແຮງງານການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ໄປສະນີ, ທະນາຄານ, ແຮງງານທຸລະກິດ ແລະ ບລິຫານສາທາລະນະ, ແຮງງານ ້ ໃນບັນດາຫ້ອງການບລິຫານ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ , ການສກສາ, ສາທາລະນະສຸ ກ , ການຄົນຄວ້ າວິທະຍາສາດ ້ ່ ກ່ ຽວທາງດ້ານກະສິກາ. ແລະ ນອກຈາກບັນດາແຮງງານອື່ນໆທີ່ແຕກຕ່າງອອກໄປຈາກແຮງງານຕົນຕ ້ ່ າງຕົວ ເມືອ ງແມ່ ນປັ ດ ພືນຖານໂຄງລ

້ ່ ທີ່ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນລະດັບຂອງການພັດທະ ໄຈຕົນຕ

ນາ ແລະ ຄວາມສະດວກສະບາຍໃນກິດຈະກາຂອງ

້ ີ ວ ີ ດ ິ ຕົວເມືອງ. ພືນ ປະຊາຊົນໃນຕົວເມືອງຕາມວິທຊ ຖານໂຄງລ່າງຕົວເມືອງປະກອບມີ ໂຄງລ່າງເຕັກນິກ ວິຊ າການ (ລະດັບ ການຄົມ ມະນາຄົມ , ໄຟຟ້າ, ນ າ້

ປະປາ, ພະລັງງານ, ສຸ ຂະພິບ ານສິ່ງແວດລ້ອ ມ…) ແລະ ໂຄງລ່າງສັງຄົມ (ເຮືອນຢ່ , ບັນດາອາຄານບລິ ການສາທາລະນະ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ, ການສກ

້ ່ ເຂດຂຽວສາ ້ ສາ, ການຄົນຄວ້ າວິທະຍາສາດ, ພືນທີ

້ ້ ນໃນຂ້າງ ່ າງທີ່ໄດ້ຢັງຢື ທາລະນະ…). ພືນຖານໂຄງລ ້ ດທີ່ຜ່ານໄດ້ຂອງແຕ່ລະຕົວ ເທິງເປັ ນພຽງແຕ່ຕົວຊີວັ ເມືອງຢ່ ລະດັບສ ງສຸ ດ (ຄວາມໜາແໜ້ນຄົມ ມະນາ

້ ດ ການສະໜອງນ າ, ້ ໄຟຟ້າ , ອັດ ຕາ ຄົມ , ຕົວ ຊີວັ ສ່ວນຍົກສງການກ່ ສ້າງ...).

້ ດ່ ທີ່ໄດ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນລະດັບການເຕົາຮວມທີ ່ ຢ່ ອາໄສ ້ ຄວາມໜາແໜ້ນທີ່ຢ່ ອາໄສ ຮ ແມ່ບທີ ນເປັ ນຕົແຜນທີ ວຊີວັ 1.5 ການກະຈາຍລະບົບບັນດາຕົວເມືອງສນກາງຂອງຫວຽດ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະນາມ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-4

້ ້ ່ ຕອນດິນໃນຕົວເມືອງ. ້ ຢັງຢື ້ ນເທິງພືນຖານຂະໜາດຂອງປະຊາກອນໃນເມື ຂອງຕົວເມືອງ, ນັນໄດ້ ອງໃນເນືອທີ 1.1.2. ບາງສ່ວນແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຂະໜາດຕົວເມືອງໃນໂລກ 1.1.2.1. ມະຫານະຄອນ (metropolis)

້ “ຄວາມຮຮ ້ ອບດ້ານ Grand Bretagne” ເຫມ ັ ້ 8 ມີຄວາມໝາຍຄື: “ມະຫານະຄອນ ລ້ວນ ໃນປື ມ

້ ້ ່ ຕົວເມືອງ, ໄດ້ສມ ້ ່ (ແກ່ ນຫກ ົ ທົບ ໂດຍຕົວເມືອງຕົນຕ ັ ) ແລະ ການຮວບຮວມຕົວເມືອງໃກ ້ ແຕ່ ເອີນແມ່ ນເຂດພືນທີ ້ ່ ແມ່ ນສົ່ງເສີມມີອດ ້ າພາກ່ ຽວກັບທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ”. ຄາ ິ ທິພນ ົ ເປັ ນເຈົານ ຄຽງອ້ອມຂ້າງ. ຕົວເມືອງຕົນຕ

້ ນເລີ່ມກົກ ເຄົາແຕ ້ ່ : “ຕົວ ເມືອງແມ່ - ປາຣີ” ໃນພາສາເອຢີ ບ. ຢ່ ປະເທດຢີ່ ປຸ່ ນ, ໄດ້ມ ກ ້ ີ ານເຕົາໂຮມຕົ ກຸ່ ມນີແມ່ ວ

້ ເມືອງໂຕກຽວ - ໂຍໂກຮາມາ (Yokohama), ຢ່ ປະເທດອັງກິດ, ລອນດອນ ໄດ້ເອີນແມ່ ນບັນດາມະຫານະຄອນຄື ັ ດາລະບຽບການທີ່ ແນວນີ.້ ກ່ ຽວກັບປະຊາກອນຂອງມະຫານະຄອນ (metropolis), ບັນດາປະເທດລ້ວນແຕ່ມີບນ ້ ່ າ ຕົວເມືອງພິເສດໃຫຍ່ , ພາສາ ແຕກຕ່ າງກັນ, ບັນດາຕົວເມືອງທີ່ມີປະຊາກອນເທິງ 1 ລ້ານຄົນ, ປະເທດຈີນ ເອີນວ

້ ່ າ: ຕົວເມືອງລ້ານຄົນ (million city). ຍັງມີໃນ “ບົດລາຍງານກ່ ຽວກັບເຂດພືນທີ ້ ່ ເຕົາໂຮມປະຊາກອນ ້ ອັງກິດເອີນວ

້ ນດາຕົວເມືອງ ້ ເທິງໂລກ”, ສນກາງກ່ ຽວກັບບັນຫາການເຕົາໂຮມປະຊາກອນໃນໂລກຂອງສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ ເອີນບັ ມີ ເທິງ 4 ລ້ານຄົນແມ່ ນຕົວເມືອງສຸ ດຍອດ (super city). ປີ 1960, ທົ່ວໂລກມີ 19 ຕົວເມືອງ ມີແຕ່ 4 ລ້ານຄົນ ້ ້ ຂນໄປ, ປີ 2000 ເພີ່ມຂນເຖິ ງ 66 ຕົວເມືອງປະເພດນີ,້ ການຄາດຄະເນປີ 2025 ແມ່ ນ 135 ຕົວເມືອງ, ບົດລາຍ ້ ງບັນດາຕົວເມືອງມີເທິງ 8 ລ້ານຄົນແມ່ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ (mega city). ງານເວົາເທິ

້ ໄຫ່ ນອງຢ່ າງໄວວາອອກແຕ່ ລະເຂດອ້ອ ມຂ້າງ, ຍອ ້ ນ ມ່ ໆມານີ,້ ບັນດາຕົວ ເມືອງໃຫຍ່ ມີແ ນວໂນມ

້ ່ ເຕົາໂຮມເປັ ້ ຫາຍປະເທດໄດ້ປະກົດບັນດາເຂດພືນທີ ້ ້ ມີ 2 ສັບວິຊາການ: ແນວນັນ, ນກຸ່ ມຕົວເມືອງ. ຍອ້ ນແນວນັນ,

້ ່ ເຕົ າໂຮມ ້ ໜ່ ງແມ່ ນເຂດ ພື ນທີ ຕົ ວ ເມື ອ ງ (urban agglomeration), ສອງແມ່ ນເຂດພື ້ນທີ່ ມ ະຫ ານະຄອນ (megalopolis). ້ ສນກາງກ່ ຽວກັບບັນຫາເຕົາໂຮມປະຊາກອນໂລກຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ນາສະເໜີແນວຄວາມ

້ ່ ອາໄສ ແຕ່ຢ່ ນັນປະຊາກອນດ ້ ້ ້ ິ ເຕົາໂຮມກັ ຄິດເຂດເຕົາໂຮມຕົ ວເມືອງແມ່ ນເຂດພືນທີ າລົງຊີວດ ບຄວາມໜາແໜ້ນພິ ີ ນຕ ັ ້ ່ າງກັບຂອບເຂດຊາຍແດນການບລິຫານຂອງໜ່ ງຕົວເມືອງ. ຢ່ ໜ່ ງທ້ອງຖິ່ນມີຂະບວນວິ ເສດ, ຄວາມໝາຍວິທນ ້ ່ ເຕົາໂຮມຕົ ້ ້ ວັດການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງສງ, ໜ່ ງເຂດພືນທີ ວເມືອງປົ ກກະຕິປະກອບດ້ວຍແຕ່ ໜ່ ງຕົວເມືອງຂນໄປ,

້ ່ ນີລ້ ້ ວນແຕ່ມີຫາຍກວ່າປຽບທຽບກັບຈານວນປະຊາກອນຂອງ ້ ຈານວນປະຊາກອນຂອງເຂດພືນທີ ແລະ ຄືແນວນັນ, ິ ະຊາກອນຕົວເມືອງຂອງສະຫາລັດອາເມລິກາ ທົດສະວັດທີ 80, ຊ່ວງ ຕົວເມືອງແກ່ ນສາຄັນ. ຕົວຢ່າງຕາມສະຖິຕປ ້ ິ ່ ຽວກັບເຂດເຕົາໂຮມ ໄລຍະເວລານີ ້ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ພຽງແຕ່ມີ 6 ຕົວເມືອງ ມີ 1 ລ້ານຄົນ. ແຕ່ຕາມສະຖິຕກ

ຕົວເມືອງຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ແມ່ ນມີ 35 ຕົວເມືອງ 1 ລ້ານຄົນ. ຊັດເຈນແມ່ ນຈານວນຊ່ວງຫງັ ສະທ້ອນໃຫ້ ເຫັນຄວາມສົມບນກວ່າສະພາບການພັດທະນາຕົວເມືອງຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ.

ເຂດມະຫານະຄອນ (Megalopolis) ແມ່ ນໜ່ ງແນວຄວາມຄິດ ໂດຍນັກພມມີສາດຄົນປະເທດຝຣັ່ງ

້ ່ ມີຫາຍຕົວເມືອງ, ໃນນັນມີ ້ ຫາຍຕົວເມືອງສນກາງ, ື ່ າ: J. Gottmann. ເຂດມະຫານະຄອນແມ່ ນເຂດພືນທີ ເສດມີຊ່ ວ ້ ຍສຸ ດແມ່ ນ 250 ຄົນ. ຈານວນປະຊາກອນແມ່ ນ 25 ລ້ານຄົນ, ຄວາມໝາແໜ້ນສະເລ່ຍເທິງ 1 ກິໂລຕາແມັດ, ນອ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-5

້ ່ ຫັນເປັ ນຕົວເມືອງມີຂະໜາດກວ້າງໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດ ແຕ່ຄົນໄດ້ກ່ ສ້າງ ້ ເຂດມະຫານະຄອນແມ່ ນໜ່ ງພືນທີ ຍ ້ອນແນວນັນ, ້ ເຂດມະຫານະຄອນ Megalopolis ແມ່ ນແບບຢ່າງທີ່ພົນເດັ ້ ່ ນຢ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ແມ່ ນເຂດອ້ອມຮອບ ຂນ.

ແຕ່ ຕົວເມືອງ Boston ເຖີງຕົວເມືອງ Washington ຕາມແກ່ ນແຄມມະຫາສະໝຸ ດແອດແລນຕິກ, ຢ່ ປະເທດຢີ່ ປຸ່ ນ ້ ບນ ັ ດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ສ້າງເປັ ນແກ່ ນສາຄັນແມ່ ນ ໂຕ ແມ່ ນເຂດອ້ອມຮອບແຄມມະຫາສະໝຸ ດປາຊີຟຣີກ, ໃນນັນມີ ັ ແມ່ ນຕົວເມືອງລອນ ກຽວ, ໂອຊາກາ, ນາໂກຢາ. ຢ່ ປະເທດອັງກິດແມ່ ນເຂດມະຫານະຄອນອັງກິດກັບແກ່ ນຫກ ດອນ ແລະ ລີວເວີຟ (Liverpool). ເຂດມະຫານະຄອນພາກຕາເວັນ ຕົກ ສ່ຽງເໜືອຍຸ ໂຣບ ແລະ ເຂດມະຫານະ ຄອນແຄມ 5 ໜອງໃຫຍ່ ຢ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາ.

້ ່ ບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ ້ ແມ່ ນການປະກົດຂນເຂດມະຫານະ ້ ໜ່ ງທ່າອຽງກາລັງຟຂນຢ

້ ຄອນເປີ ດກວ້າງ ແຕ່ Mc Gee ເອີນແມ່ ນ Extended Metropolitan Regions (EMRs), ແມ່ ນລະບົບການເຕົາ້

ີ ານຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຢາຍອອກໄປເທິງທົ່ວເຂດກວ້າງໃຫຍ່ , ແມ່ ນໜ່ ງການປົ່ນໃສ່ ໂຮມຢ່ ເປັນໝ່ ເປັ ນກອງດ້ວຍວິທກ

ັ ກັນຢ່າງໃກ ້ຊິດລະຫວ່າງບັນດາກິດຈະກາກະສິກາ ແລະ ບ່ ແມ່ ນກະສິກາໄດ້ຈດ ັ ວາງຂ້າງກັນ, ເທິງ ກັນ, ການສະຫບ ໜ່ ງແຜນຜັງເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ໜ່ ງດຽວ.

້ ສາມປັ ດໄຈສາຄັນໃຫ້ວຽກປະກົດຂນເຂດມະຫານະຄອນເປີ ດກວ້າງ: ້ ່ 1. ວຽກບັນດາເຂດອຸ ດສາຫະກາສາຄັນກ່ ຽວກັບເຂດຊົນນະບົດ, ດງດດແຮງງານຊົນນະບົດ ເຂົາໄປສ

ແຮງງານອຸ ດສາຫະກາ.

້ ້ ການຫັນ ແມ່ ນບ່ ໄດ້ເຕົາໂຮມບັ 2. ແນວໂນມ ນ ດາກິດ ຈະກ າຕົວເມືອ ງຄື: ເຮືອນຢ່ , ເຂດມ່ ວນຊື່ນ,

້ ່ ລວມອ້ອມຂ້າງ. ັ ຕົວເມືອງກັບບັນດາເຂດພືນທີ ເຂດທ່ອງທ່ຽວ ໄດ້ເຊື່ອມຕ່ ກັບແກ່ ນຫກ

້ ຢ່າງແຂງແຮງ, ເຊື່ອມຕ່ ໄດ້ບນ ້ ັ ດາເຂດພືນ 3. ບັນດາພາຫະນະ ແລະ ກິດຈະກາຄົມມະນາຄົມໄດ້ຟືນຟ

ັ ຕົວເມືອງ, ສ້າງລະບຽງການພັດທະນາທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບບັນດາສນກາງຕົວເມືອງແຕກ ທີ່ລວມອ້ອມຂ້າງກັບແກ່ ນຫກ ຕ່ າງກັນ. ນັ ້ນ ແ ມ່ ນ ແ ນ ວ ໂ ນ ້ ມ

້ ການຫັນ ເປັ ນ ຕົວ ເມືອ ງບົນ ພືນຖານ

້ ່ ໄດ້ປ່ ຽນແທນແກ່ ການດ ງ ເຂດພືນທີ ້ ດ ດທີ່ ຢ່ ອາໄສຊົນ ນະບົດ ເຂົາຫາຕົ ວ ີ ່ ອາໄສໃນຊົນ ເມືອງ, ກັບມານາໃຊ້ທ່ ຢ

ນະບົດທີ່ຢ່ ບ່ອນເກົ່າ, ພ້ອມກັນແກ່ ດງ ເພີ່ມໜ່ ງທີ່ຢ່ ອາໄສແຕ່ບັນດາທ້ອງຖິ່ນ ້ ້ ຊົນນະບົດຕ່າງໆ. ນັນແມ່ ນແນວໂນມ

ີ ານສົນ ທະນາຫ າຍໃນ ທີ່ກ າລັງໄດ້ມ ກ ັ . ປັດຈຸບນ ຮບທີ 1.6 ສະພາບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ໃນໂລກ ປີ 2002

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-6

1.1.2.2. ຕົວເມືອງໃນໂລກ (World City)

ີ ຊ່ ສ ື ່ ຽງຄົນ ເຢຍລະມັນ Geothe ແມ່ ນຄົນ ທ າອິດໄດ້ນ າ ຕາມເອກະສານຕ່າງປະເທດ, ບົດກະວີທ່ ມີ

້ ອອກມາແນວຄວາມຄິດຕົວເມືອງໃນໂລກ (ພາສາເຢຍລະມັນແມ່ ນ Weltstadt). ປີ 1787, Geothe ເອີນໂຣມັ ນ

້ ້ 2 ຕົວເມືອງ ້ ທ່ານຍັງໄດ້ເອີນປາຣີ ແມ່ ນຕົວເມືອງໃນໂລກ, ຫງັ ຈາກນັນ, ແມ່ ນຕົວເມືອງໃນໂລກ. Geothe ເອີນ ້ ມອ ້ ນວ່າ 2 ຕົວເມືອງນີໄດ້ ີ ດ ິ ທິພນ ົ ວັດທະນະທາພິເສດ ກັບໂລກຕາເວັນຕົກ . ຂ້າງເທິງແມ່ ນຕົວເມືອງໃນໂລກ ຍອ ້ 2, ຂະບວນການຫັນເປັ ນເສດຖະກິດໂລກໄດ້ສ່ ງເສີ ົ ມໄວວາ, ບາງສ່ວນມະຫານະ ຫງັ ຈາກການຕ່ ສສ້ ງົ ຄາມໂລກຄັງທີ

້ ບສາຄັນກັບເສດຖະກິດໂລກ. Peter Hall, ໜ່ ງນັກຄົນຄວ້ ້ ້ ຄອນໂລກສົ່ງເສີມຄວາມສາຄັນນັບມືນັ າສະເໜີຂນບາງ ັ ່ ໄປນີ:້ ສ່ວນລັກສະນະຂອງຕົວເມືອງໂລກຄືດ່ ງຕ

- ຕົວເມືອງລະດັບໂລກປົ ກກະຕິແມ່ ນສນກາງການປົ ກຄອງ, ຕົວເມືອງລະດັບໂລກບ່ ພຽງແຕ່ສະຖານ

ັ ສານັກ ງານຂອງບັນດາຫ້ອງການປະເທດ ແລະ ລັດຖະບານ, ແຕ່ ທັງໝົດບັນດາຫ້ອງການ, ການຈັດຕັງ້ ທີ່ປັ ກ ຫກ ັ ສານັກງານຂອງບັນດາຫ້ອງການຕົວແທນຂອງບັນ ໂລກ. ຕົວເມືອງລະດັບໂລກປົ ກກະຕິຍງັ ແມ່ ນສະຖານທີ່ປັ ກຫກ ້ ແຕ່ລະສາຂາ, ບັນດາໂຮງຈັກໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາ. ດາອົງການຈັດຕັງມີ - ຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກແມ່ ນສນກາງການຄ້າ. ບັນດາຕົວເມືອງລະດັບໂລກປົ ກກະຕິແມ່ ນບັນດາ

້ ່ ທີ່ສຸ ດ ທ່າກາປັ່ນລະດັບປະເທດໃຫຍ່ , ສະໜາມບິນປະເທດໃຫຍ່ ພ້ອມກັບແມ່ ນສນກາງເງ ີນຕາ ແລະ ການເງ ິນຕົນຕ ຂອງໜ່ ງປະເທດ.

້ ບນ ້ ັ - ຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກແມ່ ນສນກາງເຕົາໂຮມບັ ນດາຜເ້ ກັ່ງທີ່ມີຄວາມຮ,້ ຄວາມສາມາດ. ຢ່ ນີມີ

້ ິ ະພັນ, ໂຮງໝໃຫຍ່ ແລະ ບັນດາ ດາໂຮງຮຽນ, ຫ້ອງການຄົນຄວ້ າວິທະຍາສາດ, ຫສະໝຸ ດປະເທດ, ສະຖາບັນພິພຕ ້ ຍັງມີບນ ັ ດາຫ້ອງການໜັງສືພມ ີ , ວິທະຍຸ ກະ ຫ້ອງການວັດທະນະທາ, ການສກສາ, ສາທາລະນະສຸ ກ, ພ້ອມກັນນັນ, ຈາຍສຽງ, ສານັກພິມຈາໜ່າຍ.

່ ຢ່ ອາໄສຢ່າງໜາແໜ້ນ, ຕົວເມືອງໃນລະດັບ ້ - ຕົວເມືອງໃນລະດັບປະເທດແມ່ ນສກາງການເຕົາໂຮມທີ

້ ່ ເຕົາໂຮມຕົ ້ ັ ເປັ ນລ້ານ ເຖິງຢາງໃດ ນັບເປັ ນຮ້ອຍລ້ານຄົນ. ໂລກ ຫ ື ເຂດພືນທີ ວເມືອງມີນບ - ຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກແມ່ ນສນກາງວັດທະນະທາ ແລະ ສິລະປະ.

- ຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກຕ້ອງແມ່ ນສນກາງຄອບຄອງເສດຖະກິດທົ່ວໂລກ ປະກອບມີສອງມາດຕະ

ັ ຖານ ຄືດ່ ງໄປນີ :້

ມີຄວາມສາພັນ ແລະ ເຊື່ອມຕ່ ກັບເສດຖະກິດໂລກຢ່ ໜ່ ງລະດັບແນ່ ນອນ ແລະ ພາຍໃຕ້ໜ່ ງຮບແບບ

້ ແມ່ ນບລິເວນວາງສານັກງານບັນດາບລິສດ ັ ຂ້າມຊາດ, ແມ່ ນທ່າກາປັ່ນທີ່ມີຄວາມປອດໄພໃນການລົງທນ ໃດໜ່ ງນັນ,

ຂອງນາຍທນໃນປະເທດ, ແມ່ ນສະຖານທີ່ຜະລິດສິນຄ້າ ເພື່ອນາອອກມາຮັບໃຊ້ຕະຫາດພາຍໃນປະເທດ, ແມ່ ນສນ ກາງຂອງຮບຖານລະບົບແນວຄວາມຄິດ.

້ ່. ້ ກຄຸ ມຫ ຕ້ອງແມ່ ນທົ່ວໂລກ ຫ ື ເຂດພືນທີ ຂອບເຂດຂອງຕົວເມືອງນັນປົ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-7

ຮບທີ 1.7 ແຜນທີ່ພັດທະນາປາຣີ ແລະ ບັນດາເຂດໃກ ້ຄຽງ (Ile-de-France)

ຮບທີ 1.8 ຕົວເມືອງລອນດອນ ປະເທດອັງກິດ

1.1.2.3. ຕົວເມືອງທົ່ວໂລກ (Global City)

້ 1987 ແລະ ໃຫ້ຮວ ັ ວິຊາການຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກເຂົາປີ ້ ່ າ: ປະເທດຢີ່ ປຸ່ ນໄດ້ປະກາດນາໃຊ້ສບ

້ ົ ບາດຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກ. ໂຕກຽວ ກັບເສັນໂຄ້ ງມະຫາສະໝຸດປາຊີຟຣີກທີ່ມີບດ

້ ັ ກັບສັບວິຊາການຕົວເມືອງໃນ ສັບວິຊາການ “ຕົວເມືອງລະດັບໂລກ” (global city) ມີເນືອໃນຄື ກນ

້ ປະມານເຄິ່ງສະຕະ ລະດັບໂລກ. ທົ່ວໂລກຫັນເສດຖະກິດໂລກແມ່ ນປະກົດການອັນໃໝ່ທີ່ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ມາຕັງແຕ່

ວັດນີ.້ ປີ 1981, R.B. Cohen, ນັກເສດຖະສາດສະຫະລັດອາເມລິກາ ໄດ້ຂຽນບົດຄວາມວ່າ: “ການແບ່ງວຽກແຮງ ້ ນຂອງຕົວ ເມືອງ”. ໃນບົດຄວາມນີ ້ Cohen ໄດ້ໃ ຊ້ຄາ ັ ຂ້າມປະເທດ ແລະ ລະບົບຊັນຄົ ງານປະເທດໃໝ່ , ບລິສດ ້ ແມ່ ນສນກາງພສົມຄວນ ແລະ ກາ “ຕົວເມືອງລະດັບໂລກ”. Cohen ໃຫ້ຮ ້ວ່າ: ຕົວເມືອງລະດັບໂລກໄດ້ປະກົດຂນຄື

້ ສດ 2 ແນວຄວາມຄິດ: ຕົວເມືອງທົ່ວໂລກ ແລະ ຕົວ ້ ພິ ນົດໃໝ່ກັບການແບ່ງວຽກງານແຮງງານປະເທດ. ຄາເວົານີ ເມືອງລະດັບໂລກລ້ວນແຕ່ມີໜ່ ງຄວາມໝາຍ.

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-8

ປີ 1991, ນັກເສດຖະສາດສະຫະລັດອາເມລິກາ S.Sassen ຈາໜ່າຍ “Global City: New York, London, Tokyo”, S.Sassen ວາງ 3 ມະຫານະຄອນໂລກເທິງໃນທີວທັດທົ່ວໂລກຫັນເສດຖະກິດໂລກ, ຄືແນວ ້ ນັນແນວຄວາມຄິ ດຕົວເມືອງທົ່ວໂລກ ແລະ ຕົວເມືອງໃນລະດັບໂລກແມ່ ນມີຄວາມເປັ ນເອກະພາບກັບ. 1.1.2.4. ມະຫານະຄອນປະເທດ (International metropolis), ຕົວເມືອງສາກົນ (International city) ້ ັ ວິຊາການ ໃນບັນດາຄົນຄວ້ າກ່ ຽວກັບມະຫານະຄອນປະເທດ, ລ້ວນແຕ່ມີກລະນີ ພວກເຂົານາໃຊ້ສບ ມະຫານະຄອນໂລກ (International metropolis) ແລະ ຕົວເມືອງສາກົນ (International city). ແຕ່ ຖ້າປຽບ ້ ທຽບກັບສັບວິຊາການ “ຕົວເມືອງໂລກ” ແມ່ ນເນືອ ໃນຂອງບັນດາສັບວິຊາການມະຫານະຄອນປະເທດ ້ ິດ . ແລະ ຕົວ ເມືອ ງສາກົນ ແມ່ ນບ່ ເປັ ນ ຈິງຢ່ າງໃກ ສ

ີ ວາມໝາຍແມ່ ນບັນ ສອງສັບວິຊາການນີປົ້ ກກະຕິມຄ ັ ດາອິດທິພນ ົ ແນ່ ນອນ ກັບການວິຖີ ດາຕົວເມືອງມີບນ ິ , ການປົ ກ ຄອງ, ເສດຖະກິດ , ວັດ ການດ າລົງຊີວດ ້ ມີພ ຽງຄວາມ ທະນະທ າປະເທດ, ໃນເວລານັນ,

້ ່ - ໜ່ ງເຂດພືນທີ ້ ່ ຂອງໂລກ. ໝາຍແມ່ ນເຂດພືນທີ ປຽບທຽບມະຫານະຄອນປະເທດ ແລະ ຕົວເມືອງ ສາກົນ ພວກເຂົາເຫັນມະຫານະຄອນມີປະຊາກອນ ຄ້ອນຂ້າງຫາຍກວ່າ. ຮບທີ 1.9 ໂຕກຽວ ແລະ ບັນດາຕົວເມືອງບລິວານ

້ ້ ນແນວນັນ, ຕົວຢ່າງ: Genève ຂອງປະເທດສະວິດເຊີແລນ ພຽງແຕ່ ມີຫາຍກວ່າ 30 ພັນຄົນ, ຍອ

້ ນແມ່ ້ ້ ພຽງແຕ່ ສາມາດເອີນນັ ນຕົວເມືອງປະເທດ, ບ່ ສາມາດເອີນແມ່ ນມະຫານະຄອນປະເທດໄດ້.

້ ້ ເວົນລວມແລ້ ວ, ມະຫານະຄອນ ຕ້ອງມີແຕ່ 50 ພັນຄົນຂນໄປ. ພິຈາລະນາກ່ ຽວກັບຄວາມໝາຍນີ,້

ມະຫານະຄອນປະເທດແມ່ ນຕົວເມືອງປະເທດມີປະຊາກອນຫາຍກວ່າ. ຕົວຢ່າງ: ນີວຍອກ, ໂຕກຽວ, ລອນດອນ

່ ຢ່ ້ ່ າໃຈກາງຍາວຂອງເຂດເຕົາໂຮມທີ ້ ແມ່ ນ 3 ຕົວເມືອງມີປະຊາກອນຫາຍທີ່ສຸ ດ (ຄິດໄລ່ຕາມຄວາມໜາແໜ້ນເສັນຜ ອາໄສຕົວເມືອງ) ໃນບັນດາປະເທດພັດທະນາ. ຍອ້ ນແນວນັນ້ ບົນຄວາມເປັ ນຈິງ, ມະຫານະຄອນປະເທດແມ່ ນປະ ັ ້ ນສງໃນລະບົບຕົວເມືອງປະເທດ. ເພດຕົວເມືອງມີຊນຄົ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

-9

້ ລິຫານຕົວເມືອງ. 1.1.3. ການແບ່ງປະເພດ ແລະ ການແບ່ງຂັນບ 1.1.3.1. ການແບ່ງປະເພດຕົວເມືອງ

້ ນໂຄງສ້າງ ການແບ່ງປະເພດຕົວເມືອງມີຈດ ຸ ປະສົງບລິການໃຫ້ວຽກການບລິການບລິຫານຄື ເພື່ອຢັ ງຢື

ແລະ ທິດທາງການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ປົ ກກະຕິວຽກແຍກປະເພດຕົວເມືອງອີງຕາມຄຸ ນລັກສະນະຂະໜາດ ແລະ ້ ທີ່ຕັງຂອງຕົ ວເມືອງໃນເຄື່ອຂ່າຍຕ່າໜ່າງຕົວເມືອງປະເທດ.

ົ ເຖິງການແຍກປະເພດຕົວເມືອງ a. ບັນດາປັດໄຈອິດທິພນ ປັດໄຈ 1 : ບົດບາດຂອງຕົວເມືອງ.

ັ :້ ບັນດາມາດຕະຖານສະແດງອອກບົດບາດຂອງໜ່ ງຕົວເມືອງ ປະກອບມີດ່ ງນີ ່ ງຕົວເມືອງໃນລະບົບຕົວເມືອງທັງປະເທດ: ້ 1) ທີ່ຕັງຂອງໜ

່ ງຕົວເມືອງໃນລະບົບຕົວເມືອງທັງປະເທດຂນຢ ້ ່ ກັບລະດັບການຈັດການຂອງຕົວເມືອງ ້ ທີ່ຕັງຂອງໜ ົ ຂອງຕົວເມືອງຄື: ຕົວເມືອງ-ສນກາງລະດັບປະເທດ, ຕົວເມືອງ-ສນກາງລະດັບພາກ, ຕົວ ແລະ ຂອບເຂດອິດທິພນ ເມືອງ-ສນກາງລະດັບແຂວງ, ຕົວເມືອງ-ສນກາງລະດັບເມືອງ ແລະ ຕົວເມືອງ-ສນກາງລະດັບກຸ່ ມບ້ານ (ໃນເມືອງ).

ນອກຈາກ, ຕາມຄຸ ນລັກສະນະ, ໜ່ ງຕົວເມືອງສາມາດແມ່ ນສນກາງຮວບໂຮມ ຫ ື ສນກາງສາຂາຂອງ

ົ ການບາດຮວບໂຮມກ່ ຽວກັບຫາຍດ້ານຄື: ການ ໜ່ ງລະບົບຕົວເມືອງ. ຕົວເມືອງແມ່ ນສນກາງຮວບໂຮມ ເວລາມີບດ

ບລິຫານ-ການປົ ກຄອງ, ປ້ອງກັນຊາດ-ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ, ເສດຖະກິດ (ອຸ ດສາຫະກາ, ບລິການ, ທ່ອງທ່ຽວ ້ ຣີສອດ), ກ່ ສ້າງ, ຄົນຄວ້ າ, ວິທະຍາສາດເຕັກນິກວິຊາການ,… ຕົວມືອງແມ່ ນສນກາງສາຂາ ເວລາມີໜ່ ງຄວາມສາ

້ ່ ໂດດເດັ່ນກວ່າ ປຽບທຽບກັບບັນດາບົດບາດອື່ນ ແລະ ຮັກສາຄວາມສາຄັນໃນການຕັດສິນໃຈ ຄັນບົດບາດໃດນັນທີ ້ : ຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ, ຕົວເມືອງທ່ອງທ່ຽວ, ຕົວເມືອງຄົນຄວ້ ້ ຄຸ ນລັກສະນະຂອງຕົວເມືອງນັນຄື າວິທະຍາສາດ, ຝກອົບຮົມ , ຕົວເມືອງກ າທ່າປັ່ ນ,…ໃນຄວາມເປັ ນຈິງ, ໜ່ ງຕົວເມືອງຮວບໂຮມໜ່ ງລະບົບຕົວເມືອງເຂດແຂວງ, ແຕ່ ສາມາດພຽງແຕ່ແມ່ ນສນກາງສາຂາຂອງໜ່ ງລະບົບຕົວເມືອງໜ່ ງເຂດເຊື່ອມກັບແຂວງ ຫ ື ຂອງທັງໝົດປະເທດ: 2) ບັນດາມາດຕະຖານທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງຕົວເມືອງ: ້ ່ ຂອງຕົວເມືອງ - ສນກາງ ປະກອບມີ: ບັນດາມາດຕະຖານທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຕົນຕ

້ ່ (ພັນລ້ານ/ປີ ບ່ ນັບລາຍຮັບຂອງສນກາງເທິງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ງ ົບ - ລາຍຮັບງ ົບປະມານທັງໝົດໃນພືນທີ ປະມານລະດັບເທິງ). - ລະຮັບສະເລ່ຍຕ່ ຄົນ GNP/ຄົນ/ປີ . - ຄວາມສົມດນລາຍຮັບ - ລາຍຈ່ າຍງ ົບປະມານ (ລາຍຈ່ າຍປົກກະຕິ). ້ - ລະດັບເພີ່ມຂນເສດຖະກິ ດປານກາງ ສະເລ່ຍປີ (ສ່ວນຮ້ອຍ). ້ - ລະດັບເພີ່ມຂນປະຊາກອນ ປານກາງທຸກໆປີ (ສ່ວນຮ້ອຍ). - ອັດຕາສ່ວນບັນດາຄົນທຸກຍາກ (ສ່ວນຮ້ອຍ). ປັດໄຈ 2 : ອັດຕາສ່ວນແຮງງານບ່ ແມ່ ນກະສິກາໃນຈານວນແຮງງານລວມ

້ ່ ໃນຕົວເມືອງ. ໃນກຸ່ ມບ້ານ, ແຮງງານບ່ ແມ່ ນກະສິກາຂອງໜ່ ງຕົວເມືອງແມ່ ນແຮງງານໃນເຂດພືນທີ

້ ບຂະແໜງເສດຖະກິດແຫ່ງຊາດຄື: ອຸ ດສາຫະກາ, ກ່ ສ້າງ, ຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ໄປສະນີ, ທຸ ລະກິດ, ໃນບ້ານຂນກັ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 10

ການສະໜອງອຸ ປະກອນ, ການບລິການສາທາລະນະ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ວິທະຍາສາດ, ການສກສາ, ວັດທະນະທາ, ສິລະປະ, ສາທາລະນະສຸ ກ , ປະກັນໄພ, ກິລາ, ການເງ ິນ, ທະນາຄານ, ການບລິຫານຈັດການປະເທດ ແລະ ແຮງ

້ ບຂະແໜງຜະລິດກະສິກາ, ປ່າໄມ ້, ປະມົງ (ແຮງງານເຮັດເກືອ, ການຫາປາໄດ້ຄິດໄລ່ແມ່ ນບ່ ແມ່ ນ ງານຕ່າງໆ ບ່ ຂນກັ ແຮງງານກະສິກາ).

້ ່ າງຕົວເມືອງ ປັດໄຈ 3 : ພືນຖານໂຄງລ

້ ່ າງຕົວເມືອງປະກອບມີ: ພືນຖານໂຄງລ

້ ່ ງລ່າງສັງຄົມ: ເຮືອນຢ່ ອາໄສ, ບັນດາອາຄານບລິການການຄ້າ, ສາທາລະນະ, ກິນດື່ມ, ຣີ - ພືນຖານໂຄ ້ ສອດ, ສາທາລະນະສຸ ກ, ວັດທະນະທາ, ການສກສາ, ຝກອົບຮົມ, ຄົນຄວ້ າວິທະຍາສາດ, ກິລາ, ສວນສາທາລະນະ ແລະ ບັນດາອາຄານບລິການສາທາລະນະອື່ນໆ.

້ ້ ້ ສະໜອງໄຟ ່ ງລ່າງເຕັກນິກ: ຄົມມະນາຄົມ, ການສະໜອງນາປະປາ, - ພືນຖານໂຄ ການລະບາຍນາ,

້ ນຕິດຕ່ ສື່ສານ, ສຸ ຂະພິບານ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ. ຟ້າ, ແສງສະຫວ່າງ, ຂມ

້ ້ ່ ງລ່າງຕົວເມືອງໄດ້ວເິ ຄາະແມ່ ນຄົບຊຸດ ທັງໝົດບັນດາອາຄານພືນຖານໂຄ ່ ງລ່າງສັງຄົມ - ພືນຖານໂຄ

້ ແຕ່ ທຸ ກ ໆປະເພດຕ້ອງວາງໄດ້ມ າດຕະຖານສງສຸ ດເຖິງ 70 ສ່ວນ ແລະ ເຕັກນິກຕົວເມືອງ ລ້ວນແຕ່ໄດ້ກ່ ສ້າງຂນ, ້ ້ ານົດຂອງມາດຕະຖານອອກແບບວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ. ຮ້ອຍຂນໄປ ປຽບທຽບກັບລະດັບຂກ

້ ້ ່ ງລ່າງໄດ້ວເິ ຄາະທີ່ສົມບນ ທັງໝົດບັນດາອາຄານພືນຖານໂຄ ່ ງລ່າງສັງຄົມ ແລະ ເຕັກນິກ - ພືນຖານໂຄ

້ ຕົວເມືອງລ້ວນແຕ່ໄດ້ກ່ ສ້າງ, ແຕ່ ທຸ ກ ໆປະເພດຕ້ອງວາງໄດ້ມ າດຕະຖານສງສຸ ດເຖິງ 90 ສ່ວນຮ້ອຍຂນໄປ ປຽບ ້ ານົດຂອງມາດຕະຖານການອອກແບບການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ. ທຽບກັບລະດັບຂກ ປັດໄຈ 4 : ຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງ ຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງ ປະກອບດ້ວຍປະຊາກອນອາໄສຖາວອນ ແລະ ປະຊາກອນອາໄສບ່

້ ່ ພາຍໃນຕົວເມືອງ, ພາຍໃນກຸ ມບ້ານ ແລະ ພາຍໃນບ້ານ. ຖາວອນ ເທິງ 6 ເດືອນ ຢ່ ເຂດພືນທີ ປັດໄຈ 5 : ຄວາມໝາແໜ້ນປະຊາກອນ

້ ຄວາມໝາແໜ້ນປະຊາກອນແມ່ ນພຽງມາດຖະຖານ ສະທ້ອນລະດັບເຕົາໂຮມປະຊາກອນຂອງຕົ ວ

້ ້ ່ ດິນຕົວເມືອງ. ້ ນບົນພືນຖານຂະໜາດປະຊາກອນຕົ ເມືອງ ໄດ້ຢັງຢື ວເມືອງ ແລະ ເນືອທີ b. ແຍກປະເພດຕົວເມືອງໃນ ສປປ ລາວ

້ ກລົງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຜັງເມືອງ (ສະບັນປັ ບປຸ ງ) ເລກທີ 072/ສພຊ, ນະຄອນຫວງວຽງ ຕາມຂຕົ ຈັນ, ລົງວັນທີ 16/11/2017, ຕົວເມືອງໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 5 ລະດັບຄື: 1. ຕົວເມືອງນະຄອນຫວງ. 2. ຕົວເມືອງຂອງນະຄອນ. 3. ຕົວເມືອງຂອງເທດສະບານ. 4. ຕົວເມືອງຂອງເມືອງ. 5. ຊຸມຊົນເມືອງ. ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 11

1) ຕົວເມືອງຂອງນະຄອນຫວງ:

້ ່ ຕົວເມືອງຊ່ ງກວມສ່ວນໜ່ ງ ຫ ື ທັງໝົດນະຄອນຫວງ ໂດຍ ຕົວເມືອງນະຄອນຫວງ ແມ່ ນເຂດພືນທີ

ອິງຕາມຂອບເຂດຂອງແຜນຜັງລວມ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮັບຮອງເປັ ນແຕ່ລະໄລຍະ. 2) ຕົວເມືອງນະຄອນ:

້ ່ ຕົວເມືອງ ຊ່ ງກວມສ່ວນໜ່ ງ ຫ ື ທັງໝົດຂອງນະຄອນ ໂດຍ ຕົວເມືອງຂອງນະຄອນ ແມ່ ນເຂດພືນທີ

ອິງຕາມຂອບເຂດຂອງແຜນຜັງລວມ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮັບຮອງເປັ ນແຕ່ລະໄລຍະ. 3) ຕົວເມືອງຂອງເທດສະບານ:

້ ່ ຕົວເມືອງ ຊ່ ງກວມສ່ວນໜ່ ງ ຫ ື ທັງໝົດ ຂອງເທດສະ ຕົວເມືອງຂອງເທດສະບານ ແມ່ ນເຂດພືນທີ

ບານ ໂດຍອິງຕາມຂອບເຂດຂອງແຜນຜັງລວມ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮັບຮອງເປັ ນແຕ່ລະໄລຍະ. 4) ຕົວເມືອງຂອງເມືອງ:

້ ່ ຕົວເມືອງ ຊ່ ງກວມສ່ວນໜ່ ງ ຫ ື ທັງໝົດຂອງເມືອງ ໂດຍອິງຕາມ ຕົວເມືອງຂອງເມືອງ ແມ່ ນເຂດພືນທີ

ຂອບເຂດຂອງແຜນຜັງລວມ ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮັບຮອງເປັ ນແຕ່ລະໄລຍະ. 5) ຊຸມຊົນເມືອງ:

ຊຸມຊົນແມ່ ນເຂດໃຈກາງຂອງບ້ານໃຫຍ່ ຫ ື ກຸ່ ມບ້ານ ທີ່ຕິດກັນເປັ ນສນກາງທາງດ້ານການຄ້າຂາຍ, ທາງດ້ານວັດທະນະທາ-ສັງຄົມ. ົ ຢ່າງການແຍກປະເພດຕົວເມືອງຂອງປະເທດຫວຽດນາມ: c. ກລະນີຕວ ້ ກລົງສະບັບເລກທີ 72/2001/NĐ-CP, ລົງວັນທີ 05/10/2001 ຂອງລັດຖະບານ ຕົວເມືອງ ຕາມຂຕົ

ໄດ້ແຍກປະເພດອອກດັ່ງລຸ່ ມນີ:້

1) ຕົວເມືອງປະເພດພິເສດ :

ຕົວເມືອງປະເພດພິເສດຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ ້ :

ົ ບາດສນກາງການປົ ກ ຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິ - ນະຄອນຫວງ ແລະ ຕົວເມືອງທີ່ມີບດ

ທະຍາສາດທາງດ້ານເຕັກ ນິກ , ການສກສາ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ການບລິການ, ຈຸດເຊື່ອມຕ່ ທາງດ້ານຄົມມະນາຄົມ ,

ົ ບາດຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງ ການແລກປ່ຽນພາຍໃນປະເທດ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ມີບດ ປະເທດ.

້ ້ ່ 90 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານ ຕັງແຕ ້ ້ ່ ງລ່າງໄດ້ກ່ ສ້າງພືນຖານພ້ - ພືນຖານໂຄ ອມກັນ ແລະ ຕ້ອງສາເລັດສົມບນ. ້ ້ ່ 1,5 ລ້ານຄົນຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນຕັງແຕ

້ ້ ່ 15.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 2) ຕົວເມືອງປະເພດ I:

ຕົວເມືອງປະເພດ I ຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ ົ ບາດແມ່ ນສນກາງທາງດ້ານການປົ ກ ຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິທະຍາ - ຕົວເມືອງມີບດ

ສາດທາງດ້ານເຕັກນິກ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ການບລິການ, ຈຸດເຊື່ອມຕ່ ທາງດ້ານຄົມມະນາຄົມ, ການແລກປ່ຽນພາຍ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 12

ົ ບາດທີ່ຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງໜ່ ງເຂດ ໃນປະເທດ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ມີບດ ທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບແຂວງ ຫ ື ທັງໝົດປະເທດ.

້ ້ ່ 85 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານຕັງແຕ ື້ ່ າງໄດ້ກ່ ສ້າງຫາຍດ້ານພ້ອມກັນ ແລະ ສາເລັດ. - ມີພນຖານໂຄງລ

້ ້ ່ 50.000 ຄົນ ຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນ ຕັງແຕ

້ ້ ່ 12.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 3) ຕົວເມືອງປະເພດ II:

ຕົວເມືອງປະເພດ II ຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ ົ ບາດແມ່ ນສນກາງທາງດ້ານການປົ ກ ຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິທະຍາ - ຕົວເມືອງມີບດ

ສາດທາງດ້ານເຕັກນິກ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ການບລິການ, ຈຸດເຊື່ອມຕ່ ທາງດ້ານຄົມມະນາຄົມ, ການແລກປ່ຽນພາຍ

ົ ບາດທີ່ຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໃນແຂວງ, ເຂດທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບແຂວງ ຫ ື ທັງປະເທດ, ມີບດ ້ ່ ຂອງປະເທດ. - ສັງຄົມຂອງໜ່ ງເຂດທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບແຂວງ ຫ ື ບາງພືນທີ

້ ້ ່ 80 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານຕັງແຕ ື້ ່ າງໄດ້ກ່ ສ້າງຫາຍດ້ານຄ້ອນຂ້າງມີຄວາມເປັ ນເອກະພາບກັນ ແລະ ສາເລັດ. - ມີພນຖານໂຄງລ ້ ້ ່ 25.000 ຄົນ ຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນ ຕັງແຕ

້ ້ ່ 10.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 4) ຕົວເມືອງປະເພດ III:

ຕົວເມືອງປະເພດ III ຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ ົ ບາດແມ່ ນສນກາງທາງດ້ານການປົ ກຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິທະຍາສາດ - ຕົວເມືອງມີບດ

ທາງດ້ານເຕັກ ນິກ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ການບລິກ ານ, ຈຸດເຊື່ອມຕ່ ທາງດ້ານຄົມ ມະນາຄົມ , ການແລກປ່ຽນພາຍໃນ

ົ ບາດທີ່ຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງໜ່ ງ ແຂວງ, ເຂດທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບແຂວງ, ມີບດ ້ ່ ກັບເຂດພືນທີ ້ ່ ເຊື່ອມຕ່ ແຂວງ. ແຂວງທີ່ເຊື່ອມຕ່ ກັບແຂວງ ຫ ື ບາງພືນທີ

້ ້ ່ 75 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານຕັງແຕ ື້ ່ າງໄດ້ກ່ ສ້າງຫາຍດ້ານຄ້ອນຂ້າງມີຄວາມເປັ ນເອກະພາບກັນ ແລະ ສາເລັດ. - ມີພນຖານໂຄງລ ້ ້ ່ 10.000 ຄົນ ຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນ ຕັງແຕ

້ ້ ່ 8.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 5) ຕົວເມືອງປະເພດ IV:

ຕົວເມືອງປະເພດ IV ຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ ົ ບາດແມ່ ນສນກາງທາງດ້ານການປົ ກ ຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິທະຍາ - ຕົວເມືອງມີບດ

້ ່ ກັບ ົ ບາດທີ່ຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງໜ່ ງແຂວງ ຫ ື ບາງພືນທີ ໃນແຂວງ, ມີບດ ້ ່ ຂອງແຂວງ. ເຂດພືນທີ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 13

້ ້ ່ 70 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານຕັງແຕ ື້ ່ າງໄດ້ກ່ ສ້າງຫາຍດ້ານຄ້ອນຂ້າງມີຄວາມເປັ ນເອກະພາບກັນ ແລະ ສາເລັດ. - ມີພນຖານໂຄງລ ້ ້ ່ 5.000 ຄົນ ຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນ ຕັງແຕ

້ ້ ່ 6.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 6) ຕົວເມືອງປະເພດ V:

ຕົວເມືອງປະເພດ V ຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາມາດຕະຖານດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້ ົ ບາດແມ່ ນສນກາງທາງດ້ານການປົ ກຄອງ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ວິທະຍາສາດ - ຕົວເມືອງມີບດ

ົ ບາດທີ່ຄົບຖ້ວນໃນການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ທາງດ້ານເຕັກນິກ, ການທ່ອງທ່ຽວ, ການບລິການ, ມີບດ ສັງຄົມຂອງໜ່ ງເມືອງ ຫ ື ໜ່ ງກຸ່ ມບ້ານ.

້ ້ ່ 65 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂນໄປ. - ອັດຕາສ່ວນຊາວກະສິກາໃນຈານວນປະຊາກອນທີ່ບ່ ແມ່ ນແຮງງານຕັງແຕ ື້ ່ າງໄດ້ກ່ ສ້າງຫາຍດ້ານຄ້ອນຂ້າງມີຄວາມເປັ ນເອກະພາບກັນ ແລະ ສາເລັດ. - ມີພນຖານໂຄງລ ້ ້ ່ 4.000 ຄົນ ຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ຂະໜາດປະຊາກອນ ຕັງແຕ

້ ້ ່ 2.000 ຄົນຕ່ ກິໂລຕາແມັດ ຂນໄປ. - ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສະເລ່ຍ ຕັງແຕ 1.1.3.2. ແຍກລະດັບການບລິຫານຕົວເມືອງ a. ການແຍກລະດັບການບລິຫານຕົວເມືອງໃນ ສປປ ລາວ :

້ ກລົງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຜັງເມືອງ (ສະບັນປັ ບປຸ ງ) ເລກທີ 072/ສພຊ, ນະຄອນຫວງວຽງ ຕາມຂຕົ ຈັນ, ລົງວັນທີ 16/11/2017 ຄື: ພາກທີ VII: ການຄຸ ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາການຜັງເມືອງ ໝວດທີ 1 ການຄຸ ້ມຄອງການຜັງເມືອງ ມາດຕາ 76 (ປັບປຸ ງ) ອົງການຄຸ ້ມຄອງການຜັງເມືອງ ້ ຸມ ້ ຄອງການຜັງເມືອງຢ່າງລວມສນ ແລະ ເປັ ນເອກະພາບໃນຂອບເຂດທົ່ວປະ ລັດຖະບານ ເປັ ນຜ ຄ ້ ້ ບ ັ ຜິດຊອບໂດຍກົງ ແລະ ເປັ ນເຈົາການປະສານສົ ເທດ ໂດຍມອບໃຫ້ກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ເປັ ນຜຮ ມ ້ ມ ້ ຄອງ. ທົບກັບຂະແໜງການອື່ນ ແລະ ອົງການປົ ກຄອງທ້ອງຖິ່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ ຕາມການແບ່ງຂັນຄຸ ອົງການຄຸ ້ມການຜັງເມືອງ ປະກອບດ້ວຍ: 1. ກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ. 2. ພະແນກໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງແຂວງ, ນະຄອນຫວງ. 3. ຫ້ອງການໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ. 4. ອົງການປົ ດຄອງບ້ານ.

ມາດຕາ 77 (ປັບປຸ ງ) ສິດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ

້ ຄອງການຜັງເມືອງກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ມີສດ ິ ແລະ ໜ້າທີ່ດັ່ງນີ:້ ໃນການຄຸ ມ ້ 1. ຄົນຄວ້ າ ສ້າງນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ, ກົດ ໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ກ່ ຽວກັບ ການຜັງ

ັ ຖະບານພິຈາລະນາ. ເມືອງ ເພື່ອສະເໜີລດ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 14

2. ຜັນຂະຫຍາຍນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ ແລະ ແຜນແມ່ ບົດກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ ເປັ ນແຜນ ງານ ແລະ ໂຄງການລະອຽດ.

້ ັ ຖະ 3. ຄົນຄວ້ າສ້າງແຜນຜັງລວມຕົວເມືອງຂອງນະຄອນຫວງ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝ່ ເພື່ອສະເໜີລດ

ບານພິຈາລະນາ. 4. ໂຄສະນາ, ເຜີຍແຜ່ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ ແລະ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຜັງເມືອງ.

້ າ ແລະ ຕິດຕາມກວດກາການຈັດຕັງປະຕິ ້ ັ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ, ແຜນຜັງເມືອງ, 5. ຊີນ ບດ ກົດໝາຍ, ແຜນການລົງທນກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ. 6. ພິຈາລະນາກ່ ຽວກັບການອະນຸຍາດາເນີນການສາຫວດ-ອອກແບບແຜນຜັງຕົວເມືອງ ແລະ ການ

ົ ກະທົບຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມຕົວເມືອງສງ. ປຸ ກສ້າງທີ່ມີຜນ

້ ້ 7. ຄົນຄວ້ າການົດໝາຍ ແລະ ມາດຕະຖານເຕັກນິກກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ, ຄົນຄວ້ າ ແລະ ເລືອກ

້ ກໂນໂລຊີທ່ ເໝາະສົ ້ ີ ັ . ເຟັນເຕັ ມ ພ້ອມທັງອອກບົດແນະນາໃນການຈັດຕັງປະຕິ ບດ

້ ຍົກຍ ້າຍ ຫ ື ບົດຕາແໜ່ງ ເຈົາໜ້ ້ າທີ່ຜັງເມືອງ. ້ ຄອງ, ນາໃຊ້, ແຕ່ງຕັງ, 8. ຄຸ ມ 9. ສ້າງ, ຍົກລະດັບໃຫ້ບຸ ກຄະລາກອນກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ. ້ ັ , ການໂຈະ, ການຍົກເລີກໂຄງການສາ 10. ຄົນຄວ້ າ, ມີຄາເຫັນກ່ ຽວກັບການລົງທນ, ການອະນຸມດ

ຫວດ-ອອກແບບແຜນຜັງລວມຂອງນະຄອນ.

້ ັ ແຜນຜັງຕົວເມືອງທຸກລະດັບ ໃນຂອບ 11. ຕິດຕາມ ແລະ ປະເມີນຜົນກ່ ຽວກັບການຈັດຕັງປະຕິ ບດ

ເຂດທົ່ວປະເທດ.

12. ປະສານສົມທົບກັບຂະແໜງການອື່ນ ແລະ ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ ກ່ ຽວກັບການ

ຜັງເມືອງ.

ັ ຕ່າງປະເທດ, ພາກພືນ້ ແລະ ສາກົນກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ. 13. ພົວພັນ ແລະ ຮ່ວມມືກບ ້ ັ ການຜັງເມືອງ ໃຫ້ລັດຖະບານຢ່າງເປັ ນປົກກະຕິ. 14. ສະຫຸ ບ, ລາຍງານຜົນຂອງການຈັດຕັງປະຕິ ບດ ິ ແລະ ປະຕິບດ ັ ໜ້າທີ່ອື່ນ ຕາມທີ່ໄດ້ການົດໄວ້ໃນກົດໝາຍ. 15. ນາໃຊ້ສດ ມາດຕາ 78 (ປັບປຸ ງ) ສິດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງພະແນກໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ

້ ຄອງການຜັງເມືອງພະແນກໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ແຂງ, ນະຄອນ ມີສດ ິ ແລະ ໜ້າທີ່ ໃນການຄຸ ມ

ຕາມຂອບເຂດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ດັ່ງນີ:້

້ ັ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ, ແຜນແມ່ ບົດ, ແຜນພັດທະ 1. ຜັນຂະຫຍາຍ ແລະ ຈັດຕັງປະຕິ ບດ ນາກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ, ກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ. 2. ໂຄສະນາ, ເຜີຍແຜ່ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ, ແຜນແມ່ ບົດ, ແຜນພັດທະນາຕົວເມືອງ, ກົດ ໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ. ້ 3. ຄົນຄວ້ າສ້າງແຜນຜັງລວມ ແລະ ແຜນຜັງລະອຽດ.

້ າ ແລະ ຕິດຕາມກວດກາການຈັດຕັງປະຕິ ້ ັ ແຜນຜັງຕົວເມືອງ. 4. ຊີນ ບດ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 15

້ ນ, ສະຖິຕກ ິ ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ ພ້ອມທັງຕິດຕາມ ແລະ ປະເມີນຜົນກ່ ຽວ 5. ສາຫວດເກັບກາຂມ ້ ັ ແຜນຜັງຕົວເມືອງ. ກັບການຈັດຕັງປະຕິ ບດ

້ ັ , ໂຈະ, ຍົກເລິກໂຄງການສາຫວດ-ອອກ 6. ຄົນຄວ້ າ, ມີຄາເຫັນກ່ ຽວກັບການລົງທນ, ການອະນຸມດ

ແບບແຜນຜັງລວມ, ແຜນຜັງລະອຽດ.

ົ ກະທົບຕ່ ແຜນຜັງຕົວເມືອງ ເຊັ່ນ ການກ່ ສ້າງຢ່ ໃນເຂດທີ່ 7. ພິຈາລະນາກ່ ຽວກັບການປຸ ກສ້າງທີ່ມີຜນ

້ ເຂດຫ້ວຍ, ໜອງ, ຄອງ, ບງ, ເຂດຊ່ ຸ ມຊື່ນ, ເຂດ ັ ທາມະຊາດ, ເຂດພເຂົາ, ເຂດແຄມນາ, ມີຄວາມສ່ຽງຈາກໄພພິບດ ົ ສົ່ງ. ຂຽວ, ເຂດປ່າໄມ ້, ເຂດສະໜາມບິນ, ສະຖານີຂນ

້ ນຜັງເມືອງ, ໃບອະນຸຍາດປຸ ກສ້າງ ແລະ ໃບຢັ ງຢື ້ ນຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງສິ່ງປຸ ກສ້າງ 8. ອອກໃບຢັ ງຢື

ິ ກສ້າງດັ່ງກ່ າວໃຫ້ຖືກຕ້ອງຕາມລະບຽບການຜັງເມືອງ. ພ້ອມທັງຕິດຕາມການນາໃຊ້ສ່ ງປຸ

9. ນາໃຊ້ການົດໝາຍ ແລະ ມາດຕະຖານເຕັກນິກກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ ພ້ອມທັງອອກຄາແນະນາ

້ ັ . ໃນການຈັດຕັງປະຕິ ບດ

້ ຍົກຍາ້ ຍ ແລະ ປົດຕາແໜ່ງ ເຈົາໜ້ ້ າທີ່ຜັງ 10. ສະເໜີອງົ ການປົ ກຄອງແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ແຕ່ງຕັງ,

ເມືອງ. 11. ສະເໜີສາ້ ງ, ບາລຸ ງ, ຍົກລະດັບບຸ ກຄະລາກອນກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ.

້ ແລະ ສາກົນ ກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງຕາມການ ັ ຕ່າງປະເທດພາກພືນ 12. ພົວພັນ ແລະ ຮ່ວມມືກ ບ

້ ງ. ມອບໝາຍຂອງຂັນເທິ

13. ສະຫຸ ບ, ລາຍງານການເຄື່ອນໄຫວການຜັງເມືອງໃຫ້ກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ, ອົງການ

ປົກຄອງແຂວງ, ນະຄອນ ຢ່າງເປັ ນປົ ກກະຕິ.

ິ ແລະ ປະຕິບດ ັ ໜ້າທີ່ອື່ນໆ ຕາມທີ່ການົດໄວ້ໃນກົດໝາຍ. 14. ນາໃຊ້ສດ

ມາດຕາ 79 (ປັ ບປຸ ງ) ສິດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງຫ້ອງການໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ້ ຄອງການຜັງເມືອງຫ້ອງການໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ ໃນການຄຸ ມ

ິ ແລະ ໜ້າທີ່ຕາມຂອບເຂດຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ດັ່ງນີ:້ ມີສດ

້ ັ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍຸ ດທະສາດ, ແຜນແມ່ ບົດ, ແຜນພັດທະນາການ 1. ເຜີຍແຜ່ ແລະ ຈັດຕັງປະຕິ ບດ ຜັງເມືອງ, ກົດໝາຍ.

ັ ທີ່ປກສາ, ຜຮ ້ ບ ັ ເໝົາຕາມທີ່ໄດ້ການົດໄວ້ 2. ຮັບຜິດຊອບແຜນຜັງຕົວເມືອງ ແລະ ຮັບຮອງເອົາບລິສດ

ໃນມາດຕາ 64 ຂອງກົດໝາຍສະບັບນີ ້ ແລະ ຕາມການມອບໝາຍຂອງພະແນກໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງແຂວງ, ນະຄອນຫວງ.

້ ັ ແຜນຜັງຕົວເມືອງ. 3. ຕິດຕາມກວດກາການຈັດຕັງປະຕິ ບດ

້ ນຜັງເມືອງ, ໃບອະນຸຍາດປຸ ກສ້າງ ແລະ ໃບຢັ ງຢື ້ ນຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງສິ່ງປຸ ກສ້າງ 4. ອອກໃບຢັ ງຢື

ິ ກສ້າງດັ່ງກ່ າວ ໃຫ້ຖືກຕ້ອງຕາມລະບຽບການຜັງເມືອງ. ພ້ອມທັງຕິດຕາມການນາໃຊ້ສ່ ງປຸ

້ 5. ຄົນຄວ້ າ ແລະ ມີຄາເຫັນກ່ ຽວກັບການລົງທນໂຄງການກິດຈະການຜັງເມືອງ, ສະເໜີໂຈະ ແລະ ຍົກເລີກໂຄງການລົງທນ. ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 16

້ ້ ົບປະມານ ແລະ ຄົນຄວ້ 6. ຂນແຜນງ າສ້າງແຜນຜັງລວມ, ແຜນຜັງລະອຽດຂອງຊຸມຊົນເມືອງ. ້ ່ ການວາງແຜນຜັງຕົວເມືອງ. ້ ຄອງຜັງເມືອງ ແລະ ເຂດຫວງຫ້າມທີ່ການົດໄວຢ່ ໃນພືນທີ 7. ຄຸ ມ ້ ນ, ສະຖິຕກ ິ ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ. 8. ສາຫວດ, ເກັບກາຂມ

9. ສະໜີສາ້ ງ, ບາລຸ ງ, ຍົກລະດັບບຸ ກຄະລາກອນກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ.

10. ສະຫຸ ບ ແລະ ລາຍງານການເຄື່ອນໄຫວການຜັງເມືອງໃຫ້ພ ະແນກໂທທາທິກ ານ ແລະ ຂົນສົ່ງ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ແລະ ອົງການປົ ກຄອງເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ ຢ່າງເປັ ນປົກກະຕິ. ິ ແລະ ປະຕິບດ ັ ໜ້າທີ່ອື່ນ ຕາມທີ່ໄດ້ການົດໄວ້ໃນກົດໝາຍ. 11. ນາໃຊ້ສດ ມາດຕາ 80 (ປັບປຸ ງ) ສິດ ແລະ ໜ້າທີ່ຂອງອົງການປົກຄອງບ້ານ

້ ການຜັງເມືອງອົງການປົກຄອງບ້ານ ມີ ສິດ ແລະ ໜ້າທີ່ຕາມຂອບເຂດຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃນການຄຸ ມ

ຂອງຕົນ ດັ່ງນີ:້

້ ັ ກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ, ຄາແນະນາກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງ. 1. ເຜີຍແຜ່, ຈັດຕັງປະຕິ ບດ 2. ປຸ ກລະດົມປະຊາຊົນໃຫ້ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຜັງເມືອງ.

3. ລາຍງານສະພາບການປຸ ກສ້າງ ແລະ ສະພາບການອື່ນໆກ່ ຽວກັບການຜັງເມືອງຕ່ ຫ້ອງການໂຍທາທິ ການ ແລະ ຂົນສົ່ງເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ ແລະ ອົງການປົກຄອງເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ. ິ ແລະ ປະຕິບດ ັ ໜ້າທີ່ອື່ນ ຕາມທີ່ໄດ້ການົດໄວໃນກົດໝາຍ. 4. ນາໃຊ້ສດ

ອື່ນ

ມາດຕາ 81 (ປັ ບປຸ ງ) ສິດ ແລະໜ້າທີ່ຂອງຂະແໜງການ, ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ພາກສ່ວນ ້ ຄອງການຜັງເມືອງ ຂະແໜງການ, ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ພາກສ່ວນອື່ນ ມີສດ ິ ໃນການຄຸ ມ

້ ັ ຂະແໜງການໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງໃນການຈັດຕັງປະຕິ ັ ກົດ ແລະ ໜ້າທີ່ ປະສານສົມທົບ ແລະ ຮ່ວມມືກບ ບດ ໝາຍສະບັບນີ ້ ແລະ ກົດໝາຍອື່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ ຕາມພາລະບົດບາດ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ. b. ການແຍກລະດັບບລິຫານຕົວເມືອງໃນ ສສ ຫວຽດນາມ: - ແຍກລະດັບຕາມປະເພດຕົວເມືອງ:

້ ບສນກາງ ຕ້ອງແມ່ ນຕົວເມືອງພິເສດ ຫ ື ຕົວເມືອງປະເພດ I. + ບັນດາຕົວເມືອງຂນກັ

້ ບແຂວງ ຕ້ອງແມ່ ນຕົວເມືອງປະເພດ II ຫ ື ຕົວເມືອງປະເພດ III. + ບັນດາຕົວເມືອງຂນກັ

້ ບແຂວງ ຫ ື ຂນກັ ້ ບຕົວເມືອງຂນກັ ້ ບສນກາງ ຕ້ອງແມ່ ນຕົວເມືອງປະເພດ + ບັນດາເມືອງທີ່ຂນກັ III ຫ ື ຕົວເມືອງປະເພດ VI.

້ ອງ ຕ້ອງແມ່ ນຕົວເມືອງປະເພດ VI ຫ ື ຕົວເມືອງປະເພດ V. + ບັນດາກຸ່ ມບ້ານທີ່ຂນເມື

- ແຍກລະດັບຕາມຄວາມຕ້ອງການບລິຫານທາງດ້ານການບລິຫານປະເທດຕາມຂອບເຂດ.

້ າລວມ, ການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ການວາງແຜນ - ແຍກລະດັບຕາມການວາງແຜນຜັງຊີນ

ຜັງລວມ ເພື່ອການພັດທະນາຕົວເມືອງທັງໝົດປະເທດ ແລະ ການວາງແຜນຜັງລວມ ເພື່ອການກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ທີ່ມີ ້ ະນຸມດ ັ . ສານັກງານຫ້ອງການປະເທດມີອານາດເປັ ນຜອ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 17

1.2. ວຽກງານການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ 1.2.1. ແນວຄວາມຄິດວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

້ ້ ການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງແມ່ ນໜ່ ງວິຊາທີ່ຮວບໂຮມຂນໃນຫ າຍຂະແໜງການເປັ ນຕົນແມ່ ນ ເສດຖະ

້ ນການພັດທະນາທີ່ ເ ກິດ - ສັງຄົມ, ມະນຸດ, ພມີປະເທດ, ທາມະຊາດ, ເຕັກນິກວິຊາການ ແລະ ສິລະປະ…ໄດ້ຢັງຢື ິ ທາງການພັດທະນາທີ່ຍາວນານໃຫ້ກບ ັ ຕົວເມືອງ. ໝາະສົມຂອງຕົວເມືອງໃນແຕ່ລະໄລຍະ ແລະ ມີທດ 1.2.2. ວັດຖຸະສົງ ແລະ ຈຸດປະສົງຂອງວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

້ ່ ທາງສະຖາປັ ດຕະ ້ ້ ຖີການດາລົງຊີວດ ້ ນທີ ິ , ການຈັດຕັງພື ກ່ ຽວກັບການຈັດຕັງການຜະລິ ດ, ການຈັດຕັງວິ

ຍະກາ, ທິວທັດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຂອງຕົວເມືອງ. ວັດຖຸປະສົງຂອງວຽກງານການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ້ ່ ທາງສະຖາ ້ ້ ້ ຖກ ້ ນທີ ັ ແມ່ ນຕົວເມືອງ. ນັນແມ່ ີ ານດາລົງຊີວດ ິ ການຈັດຕັງພື ຫກ ນການຈັດຕັງການຜະລິ ດ, ການຈັດຕັງວິ ປັດຕະຍະກາ, ທິວທັດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຂອງຕົວເມືອງ. ທິດສະດີ ຕົວເມືອງ

ທິດສະດີ

ດາວທຽມ

ຕົວເມືອງ ສວນ

ທິດສະດີ ຕົວເມືອງ

ໂຄງສ້າງຕົວ ເມືອງ

ິ ວິກດ ການທາງ ໂຄງສ້າງ

ສາຍ

ທິດສະດີ

ໂຄງສ້າງຕົວ

ລະບົບຕົວ

ເມືອງສະໄໝ

ເມືອງ

ໃໝ່

ທັນສະໄໝ ປະສົມປະສານ ທິດສະດີຕວ ົ

ຕົວເມືອງ

ຕົວເມືອງໃໝ່

ກັບຍືນຍົງ

ເມືອງຫົວ ໜ່ວຍຢ່ ທິດສະດີຕວ ົ ເມືອງອຸ ດສາ ຫະກາ

ທິດສະດີ Le coburse

ຮບທີ 1.10 ຂະບວການປະກົດຕົວເປັ ນຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ົ ເມືອງ ພາຍໃຕ ້ລະບົບທິດສະດີຕວ ັ ເປັ ນຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະເພາະ ແມ່ ນໄດ້ຫນ - ສັງຄົມ ຂອງປະເທດ, ສະເພາະການຫັນຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງຂອງປະເທດ, ຮັບປະກັນຂະບວນ

ົ ໄດ້ຮບ ັ ສງກ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ - ສັງ ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ແລະ ການພັດທະນາບັນດາຕົວເມືອງທີ່ຂ້າມຜ່ານມີຜນ ຄົມ ແລະ ການປົ ກປັ ກຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ. ້ 1.2.3. ເນືອໃນ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງການວາງແຜນຕົວເມືອງ ້ 1.2.3.1. ການຈັດຕັງການຜະລິ ດ

້ ່ ການຜະລິດໃນຕົວ ການວາງແຜນຕົວເມືອງຕ້ອງຮັບປະກັນການຈະຈາຍທີ່ເໝາະສົມບັນດາເຂດພືນທີ

້ ່ ການຜະລິດອຸ ດສາຫະກາ, ບັນດາຜປ ້ ້ ະກອບການອຸ ດສາຫະກາ, ບັນດາອຸ ດສາ ເມືອງ: ບັນດາການເຕົາໂຮມເຂດພື ນທີ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 18

ຫະກາງານຫັດຖະກາ ແລະ ບັນດາປະເພດການຜະລິດສະເພາະທີ່ແຕກຕ່ າງ. ການວາງແຜນຕົວເມືອງຕ້ອງແກໄ້ ຂໃຫ້ ີ ນ ັ ດາຄວາມສາພັນລະຫວ່າງກິດຈະກາການຜະລິດຂອງບັນດາເຂດອຸ ດສາຫະກາກັບພາຍນອກ ແລະ ບັນດາ ໄດ້ດບ ົ ບາດໃນຕົວເມືອງ. ກິດຈະກາອື່ນໆຂອງບັນດາເຂດທີ່ມີບດ ້ ິ 1.2.3.2. ການຈັດຕັງການດ າລົງຊີວດ

້ ່ ດີໃນການດາລົງຊີວດ ິ ແລະ ທຸກໆກິດຈະກາ ການວາງແຜນຕົວເມືອງຕ້ອງປະກອບສ່ວນການຈັດຕັງທີ

້ ້ ່ ເໝາະສົມກັບໂຄງສ້າງການກະຈາຍທີ່ຢ່ ອາໄສ ແລະ ການນາໃຊ້ ທຸກໆມືຂອງປະຊາຊົ ນໃນຕົວເມືອງ, ການຈັດຕັງທີ ້ ່ ສ້າງບັນດາເຂດທີ່ຢ່ ອາໄສ, ເຂດສນກາງ ແລະ ບລິການສາທາລະນະ, ເຂດ ຕອນດິນໃນຕົວເມືອງ, ການຈັດຕັງວຽກກ ພັກຜ່ອນ, ການເດິນທາງໄປ-ກັບ, ການສື່ສານຂອງທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງ.

ິ ທີ່ສະອາດ, ປອດໄພ, ປະກອບ ການວາງແຜນຕົວເມືອງ ເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມການດາລົງຊີວດ

ິ ທີ່ທັນສະໄໝຂອງປະຊາຊົນໃນຕົວເມືອງ, ບລິກ ານໃຫ້ຄນ ົ ມີກ ານພັດທະນາ ສ່ວນຂອງການຫັນການດາລົງຊີວດ ທຸກໆດ້ານ.

້ ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາ, ທິວທັດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມພືນທີ ້ ່ ຕົວເມືອງ. ້ ນທີ 1.2.3.3. ການຈັດຕັງພື

້ ່ ທາງສະຖາປັດຕະຍະກາ, ທີ່ຕັງ້ ້ ນໄດ້ທດ ິ ທາງໂຄງປະກອບຂອງພືນທີ ການວາງແຜນຕົວເມືອງຕ້ອງຢັ ງຢື

້ ດທີ່ ້ ັ , ຄວາມສງ, ສີສນ ັ ແລະ ບາງສ່ວນຕົວຊີວັ ແລະ ບລິມາດສະຖາປັ ດຕະຍະກາເປັ ນຕົນແມ່ ນບັນດາອາຄານຫກ ້ ື ເປັ ນພືນຖານການວາງແຜນ, ຄວາມສົມດນຂອງວຽກງານການນາໃຊ້ຕອນດິນທີ່ເໝາະສົມກັບເງ່ ອນໄຂທາງທ າມະ ່ ນ, ປະເພນີ ແລະ ດັງເດີ ້ ມຂອງຕົວເມືອງ…ສ້າງໃຫ້ຕວ ື ົ ເມືອງມີໜ່ ງຮບຮ່າງລັກສະນະສະເພາະ ຊາດ, ເງ່ ອນໄຂທ້ອງຖິ ແລະ ມີຮບຮ່າງສະຖາປັ ດຕະຍະກາທີ່ສວຍງາມ, ປະສົມປະສານກັບທາມະຊາດ, ສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ທີວທັດ. 1.2.4. ໂຄງການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ

້ ໂຄງການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງແມ່ ນພືນຖານທາງດ້ ານກົດໝາຍກ່ ຽວກັບການກ່ ສ້າງ ແລະ ການບລິ

້ ຫານຕົວເມືອງ, ການດາເນີນການວຽກງານກະກຽມການລົງທນກ່ ສ້າງພືນຖານທຸ ກໆປີ ຂອງຕົວເມືອງ ແລະ ສ້າງບັນ ້ ໄລຍະຍາວຂອງບັນດາຂະແໜງການ ແລະ ບັນດາທ້ອງຖີ່ນ. ດາແຜນງງານໄລຍະສັນ, 1.2.4.1. ໂຄງການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງຢ່ ສປປ ລາວ

້ ກລົງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຜັງເມືອງ (ສະບັນປັບປຸ ງ) ເລກທີ 072/ສພຊ,ນະຄອນຫວງວຽງຈັນ, ຕາມຂຕົ ລົງວັນທີ 16/11/2017, ໄດ້ແຍກປະເພດການວາງແຜນຜັງເມືອງອອກເປັ ນ 2 ປະເພດຄື:

້ ່ ຈະສ້າງ, ພັດທະນາ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວເມືອງຕາມການວາງ ແຜນຜັງຕົວເມືອງແມ່ ນແຜນຜັງການົດພືນທີ

້ ແຜນ ໂດຍມີການຈັດສັນລະບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ, ເຂດທີ່ຢ່ ອາໄສ, ເຂດສານັກງານ ອົງການ, ເຂດກະສິກາ, ເຂດອຸ ດສາຫະກາ, ເຂດການຄ້າ ແລະ ການບລິການ, ເຂດວັດທະນະທາ, ເຂດກິລາ, ສວນ

ສາທາລະນະ, ເຂດປ້ອງກັນຊາດ-ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ, ເຂດສະຫງວນ, ເຂດຂຽວ, ເຂດຫວງຫ້າມ ແລະ ເຂດ ົ . ອື່ນຢ່າງມີປະສິດທິຜນ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 19

1. ແຜນຜັງລວມ: ແຜນຜັງລວມ ແມ່ ນ ແຜນຜັງນະໂຍບາຍ, ຍຸ ດທະສາດ, ທິດທາງການພັດທະນາ ແລະ ປົກປັ ກຮັກສາ

້ ີ ນປະເພດຕ່ າງໆ, ວາງລະບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ຕົວເມືອງ ໂດຍແບ່ງເຂດນາໃຊ້ທ່ ດິ ານເຕັກ ນິກ ແລະ ສັງຄົມ ້ ັ . ລວມທັງການການົດມາດຕະການຈັດຕັງປະຕິ ບດ ້ ເອກະສານນາໃຊ້ເຂົາໃນການສ້ າງແຜນຜັງລວມ: ້ ເອກະສານນາໃຊ້ເຂົາໃນການສ້ າງແຜນຜັງລວມ ປະກອບດ້ວຍ: 1. ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມແຫ່ງຊາດ, ການປ້ອງກັນຊາດ - ປ້ອງກັນຄວາມ

ສະຫງ ົບ ແລະ ແຜນຜັງຈັດສັນທີ່ດິນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ.

2. ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ, ແຜນການພັດທະນາຂະແໜງການ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ.

ອື່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ.

3. ການົດໝາຍ ແລະ ມາດຕະຖານເຕັກນິກຜັງເມືອງ, ມາດຕະຖານເຕັກນິກຂອງຂະແໜງການ ້ ່ ແລະ ແຜນທີ່ພມສັນຖານ. 4. ພືນແຜນທີ

ເອກະສານແຜນຜັງລວມ:

ເອກະສານແຜນຜັງລວມ ມີ ດັ່ງນີ:້ 1. ບົດລາຍງານ.

ີ ນຜັງເມືອງ. 2. ລະບຽບການນາໃຊ້ທ່ ດິ ້ ່ ແລະ ແຜນຜັງເຕັກນິກ 3. ພືນແຜນທີ

ິ ອງຕົວເມືອງ 4. ຮບຈາລອງ ແລະ/ຫ ື ພາບສາມມິຕຂ ບົດລາຍງານ:

້ ບົດລາຍງານ ມີເນືອໃນ ດັ່ງນີ:້ 1. ພາກສະເໜີລວມ: ຈຸດປະສົງ ແລະ ຄາດໝາຍ, ຂອບເຂດຂອງການວາງແຜນຜັງລວມ ແລະ

ແຜນລວມ ແລະ ແຜນດາເນີນງານ. ັ , ການວິເຄາະ ແລະ ການປະເມີນບັນຫາທາງດ້ານກາຍຍະພາບ, ເສດ 2. ບົດສະເໜີສະພາບປັ ດຈຸບນ ຖະກິດ-ສັງຄົມ.

້ ິ າກ່ ຽວກັບການຈັດຕັງປະຕິ ັ ແຜນຜັງຕົວເມືອງ, ການຄຸ ້ມຄອງການນາໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນ ແລະ ພມີ 3. ນິຕກ ບດ

ຂອງຕົວເມືອງ. 4. ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ. 2. ແຜນຜັງລະອຽດ ໝວດທີ 7 ແຜນຜັງລະອຽດ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 20

ມາດຕາ 40 ແຜນຜັງລະອຽດ

ແຜນຜັງລະອຽດ ແມ່ ນການຜັນຂະຫາຍແຜນຜັງລວມໃຫ້ເປັ ນອັນລະອຽດ ເພື່ອຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ ການຈັດ

້ ້ ່ ໃນແຕ່ລະໄລຍະ ໂດຍສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະທີ່ຕັງທາງດ້ ້ ັ ໂຄງການຕົນຕ ຕັງປະຕິ ບດ ານທາມະຊາດ, ພມສັນຖານ ້ ່ ຂອງຕົວເມືອງນັນ. ້ ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກາໃນແຕ່ລະພືນທີ

້ ່ ສະເພາະໃດໜ່ ງ, ອັດ ີ ນ, ພືນທີ ແຜນຜັງລະອຽດແມ່ ນ ເອກະສານທີ່ສະແດງເຖິງຂອບເຂດການນາໃຊ້ທ່ ດິ

ີ ນປຸ ກສ້າງ, ຄວາມສງ, ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ, ລັກສະນະທາງ ຕາສ່ວນ ແລະ ສາປະສິດການນາໃຊ້ທ່ ດິ

້ ດ້ານສະຖາປັ ດຕະຍະກາ, ເສັນແຖວປຸ ກສ້າງ, ເຂດປ້ອງກັນ, ເຂດສະຫງວນ ແລະ ເຂດຫວງຫ້າມ, ລະບົບໂຄງລ່າງ ້ ພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກ ນິກ ແລະ ສັງຄົມ ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບແຜນຜັງລວມ ພ້ອມທັງປະເມີນຜົນກະທົບ ຕ່ ສິ່ງແວດ ລ້ອມທາງດ້ານທາມະຊາດ ແລະ ສັງຄົມ. ມາດຕາ 41 ປະເພດຂອງແຜນຜັງລະອຽດ

ແຜນຜັງລະອຽດແບ່ງອອກເປັ ນ ຫ້າ ປະເພດ ດັ່ງນີ:້ 1. ແຜນຜັງຈັດສັນເຂດໃນຕົວເມືອງ. ້ ຄືນໃໝ່. 2. ແຜນຜັງຈັດສັນຄຸ ມ ້ ໃໝ່. 3. ແຜນຜງສ້າງຄຸ ມ 4. ແຜນຜັງຈັດແບ່ງຕອນດິນປຸ ກສ້າງ. 5. ແຜນຜັງຈັດຮບທີ່ດິນ.

ແຜນຜັງລະອຽດ ຕ້ອງຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ໃນແຕ່ ລະໄລຍະ. ມາດຕາ 42 ແຜນຜັງຈັດສັນເຂດໃນຕົວເມືອງ:

້ ່ ໃດໜ່ ງ ແຜນຜັງຈັດສັນເຂດໃນຕົວເມືອງ ແມ່ ນເອກະສານທີ່ການົດການຈັດສັນທີ່ດິນໃນຂອບເຂດພືນທີ

້ ຂອງແຜນຜັງລວມ ເຊັ່ນ: ເຂດທີ່ຢ່ ອາໄສ, ເຂດວັດທະນະທາ, ເຂດມ ລະດົກ , ເຂດອຸ ດ ສາຫະກ າ, ເຂດທີ່ຕັງສາງ, ົ ສົ່ງ. ເຂດການຄ້າ, ທ່າເຮືອ, ສະໜາມບິນ, ສະຖານີຂນ

ຕົວເມືອງໜ່ ງ ອາດມີໜ່ ງ ຫ ື ຫາຍແຜນຜັງຈັດສັນເຂດ. ມາດຕາ 43 (ໃໝ່) ແຜນຜັງຈັດສັນຄຸ ້ມຄືນໃໝ່

້ ຄືນໃໝ່ ແມ່ ນ ເອກະສານທີ່ການົດການຈັດສັນຄຸ ມ ້ ເກົ່າທີ່ຊຸດໂຊມ ຫ ື ບ່ ໄດ້ມາດຕະ ແຜນຜັງຈັດສັນຄຸ ມ

້ ີ ນ, ການຈັດສັນທີ່ ຖານລວມທັງການຮືຖອນ ແລະ ທັບມ ້າງບາງສ່ວນ ຫ ື ທັງໝົດ ດ້ວຍການປະເມີນການນາໃຊ້ທ່ ດິ ້ ັ ດິນ, ສິ່ງປຸ ກສ້າງ, ລະບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ ແລະ ສະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນປັດຈຸບນ ີ ນໃຫ້ເໝາະສົມ ແລະ ມີປະສິດທີຜນ ົ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຮັບປະ ເພື່ ອການົດທິດທາງແກ ້ໄຂການນາໃຊ້ທ່ ດິ ້ ກັນຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການ ໃນການນາໃຊ້ໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ, ປົ ກ

ັ , ທັດສະນີຍະພາບຂອງຕົວເມືອງ ໃຫ້ມ ີ ປັ ກຮັກສາ ແລະ ສົ່ງເສີມເອກະລັກທາງດ້ານສະຖາປັ ດຕະຍະກາ, ພມີທດ ຄວາມສົມດນ ແລະ ຍືນຍົງ.

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 21

ມາດຕາ 44 (ໃໝ່) ແຜນຜັງສ້າງຄຸ ້ມຄືນໃໝ່

້ ້ ໃໝ່ ແມ່ ນເອກະສານທີ່ການົດການຈັດສັນທີ່ດິນ ເພື່ອສ້າງຄຸ ມ ້ ໃໝ່ໃຫ້ຊຸມຊົນເຂົາມາຢ ່ ແຜນຜັງສ້າງຄຸ ມ

້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງຢ່ ໃນເຂດຕົວເມືອງ, ເຂດຊານເມືອງ ແລະ ຊ່ ງເປັ ນຮບແບບໜ່ ງຂອງການພັດ ທະນາຕົວເມືອງ ໃນພືນທີ ເຂດຊົນນະບົດ ເພື່ອຫຸ ດຜ່ອນຄວາມແອອັດ ແລະ ຄວາມສັບສົນຂອງຕົວເມືອງໃຫຍ່ . ມາດຕາ 45 (ໃໝ່) ແຜນຜັງຈັດແບ່ງຕອນດິນປຸ ກສ້າງ

ີ ະສິດທິຜນ ົ , ແຜນຜັງຈັດແບ່ງຕອນດິນປຸ ກ ສ້າງ ແມ່ ນເອກະສານທີ່ການົດການຈັດແບ່ງຕອນດິນ ໃຫ້ມ ປ

້ ້ ຮັບປະກັນການເຊື່ອມຈອດກັບລະບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະເສັນທາງເຂົ າ້ ້ ້ ໄຟຟ້າ, ແສງສະຫວ່າງສາທາລະນະ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ແລະ ອອກ, ນາປະປາ, ການລະບາຍນາ, ົ ເມືອງມີຄວາມສວຍງາມ, ສະດວກ, ເປັ ນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບແຜນຜັງລວມ, ຮັບປະກັນໃຫ້ຕວ ສະຫງ ົບ ແລະ ປອດໄພ.

້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ສິດນາໃຊ້ ຫ ື ໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນຫາກມີຈດ ບຸ ກຄົນ ຫ ື ການຈັດຕັງທີ ຸ ປະສົງປຸ ກສ້າງອາຄານ, ກ່ ສ້າງລະບົບ

້ ້ ່ ດິນຂອງຕົນນັນຕ້ ້ ອງສ້າງແຜນຜັງຈັດແບ່ງຕອນດິນ ແລະ ໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ ຢ່ ໃນພືນທີ ້ ຄອງການຜັງເມືອງ. ປະກອບເອກະສານທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຂອະນຸຍາດນາອົງການຄຸ ມ ມາດຕາ 46 (ໃໝ່) ແຜນຜັງຈັດຮບທີ່ດິນ

້ ່ ໃດໜ່ ງ ຂອງຕົວເມືອງ ທີ່ບ່ ເປັ ນລະບົບລະບຽບ ແຜນຜັງຈັດຮບທີ່ດິນ ແມ່ ນ ເອກະສານທີ່ກ ານົດພືນທີ

້ ີ ານຈັດສັນ ແລະ ເປັ ນອຸ ປະສັກ ຕ່ ການພັດທະນາລະບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ ດ້ວຍວິທກ ້ ້ ້ ງສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກຕ່ າງໆ ຢ່າງສະດວກສະບາຍ. ໃນ ໃຫ້ແຕ່ ລະຕອນດິນມີເສັນທາງເຂົ າ-ອອກ ແລະ ເຂົາເຖິ ້ ່ ດັ່ງກ່ າວ ຕ້ອງໄດ້ປະກອບສ່ວນເນືອທີ ້ ່ ສ່ວນໜ່ ງເຂົາໃນ ້ ້ ່ ໄດ້ ີ ຮບ ັ ສິດນາໃຊ້ດນ ິ ແຕ່ລະຕອນໃນພືນທີ ການຈັດສັນ ຜທ ້ ການພັດທະນາໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ ແລະ ສັງຄົມ ຕາມອັດຕາສ່ວນທີ່ຈາເປັ ນ. ມາດຕາ 47 (ໃໝ່) ເອກະສານແຜນຜັງລະອຽດ ເອກະສານແຜນຜັງລະອຽດ ປະກອບດ້ວຍ: 1. ບົດລາຍງານ.

ີ ນຜັງເມືອງ. 2. ລະບຽບການນາໃຊ້ທ່ ດິ

້ ່ ແຜນທີ່ ແລະ ແຜນຜັງເຕັກນິກ. 3. ພືນທີ 4. ຮບຈາລອງ ແລະ/ຫ ື ພາບສາມມິຕ.ິ

້ ່ ແລະ ແຜນຜັງເຕັກນິກ ແລະ ຮບຈາ ີ ນຜັງເມືອງ, ພືນແຜນທີ ບົດລາຍງານ, ລະບຽບການນາໃຊ້ທ່ ດິ

້ ່ ງດຽວກັນກັບເອກະສານແຜນຜັງລວມ ຕາມທີ່ໄດ້ກາ ິ ອງແຜນຜັງລະອຽດ ມີເນືອໃນດັ ລອງ ແລະ/ຫ ື ພາບສາມມິຕຂ

້ ່ າແຜນຜັງ ນົດໄວ້ໃນມາດຕາ 20, 21, 22 ແລະ 23 ຂອງກົດໝາຍສະບັບນີ,້ ແຜນຜັງລະອຽດມີເນືອໃນລະອຽດກວ ັ ສະນະສະເພາະ ໃນແຕ່ລະເຂດຂອງຕົວເມືອງ. ລວມ ແລະ ມີລກ ມາດຕາ 48 (ໃໝ່) ການສ້າງ ແລະ ຮັບຮອງເອົາແຜນຜັງລະອຽດ ້ ນຄວ້ ົ້ ພະແນກໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ເປັ ນຜຄ າສ້າງແຜນຜັງລະອຽດຂອງຕົວ

ເມືອງຂອງນະຄອນຫວງ, ນະຄອນ, ເທດສະບານ ແລະ ເມືອງ ໂດຍປະສານສົມທົບກັບພະແກນການອື່ນ ແລະ ອົງ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 22

້ ້ ການປົ ກຄອງທ້ອງຖິ່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງ ແລ້ວນາສະເໜີຕ່ ເຈົາແຂວງ, ເຈົາຂອງນະຄອນຫ ວງ ເພື່ອນາສະເໜີຕ່ ຄະນະປະ ້ ຈາສະພາປະຊາຊົນຂັນແຂວງ ພິຈາລະນາຮັບຮອງເອົາ.

1.2.4.2. ໂຄງການວາງແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ສສ ຫວຽດນາມ ້ ກລົງເລກທີ 08/2005/ND-CP ລົງວັນທີ 24/01/2005 ລັດຖະບານ, ບັນດາໂຄງການວາງ ຕາມຂຕົ

ແຜນກ່ ສ້າງຕົວເມືອງປະກອບມີການວາງແຜນພາກ, ການວາງແຜນລວມກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ, ການວາງແຜນລະອຽດ ແລະ ໂຄງການວາງແຜນຕົວເມືອງ (ແມ່ ນໜ່ ງພາກສ່ວນຂອງໂຄງການວາງແຜນລະອຽດ). 1. ການວາງແຜນກ່ ສ້າງພາກ:

້ ້ ນການກະຈາຍບັ ການວາງແຜນກ່ ສ້າງພາກ ແມ່ ນການຈັດຕັງຂ ນດາກາລັງການຜະລິດ, ລະບົບທີ່ຢ່ ອາ

້ ່ ຕອນດິນຂອງໜ່ ງພາກ, ໜ່ ງແຂວງ ຫ ື ໜ່ ງເຂດຂອງຕົວເມືອງ ໄສຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ ເທິງຂອບເຂດພືນທີ ໃຫຍ່ .

2. ການວາງແຜນຜັງລວມກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ:

້ , ກ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງກ່ ຽວ ິ າງການຟືນຟ ການວາງແຜນຜັງລວມກ່ ສ້າງຕົວເມືອງຢືນຢັນເຖິງວິທທ

້ ່ ແລະ ໂຄງສ້າງການນາໃຊ້ຕອນດິນຕົວເມືອງ, ກ່ ຽວກັບພືນຖານໂຄງລ ້ ້ ນທີ ່ າງ ແລະ ຄວາມສາພັນ ກັບການຈັດຕັງພື ລະບົບທາງທາມະຊາດກ່ ຽວກັບບັນດາຮບດ້ານພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກຕົວເມືອງ ເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ

ິ ທີ່ເໝາະສົມພ້ອມກັບບັນດາກິດຈະກາການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ສັງ ກອບທິວທັດການດາລົງຊີວດ ົ້ ຄົມ ອື່ນໆ. ໂຄງການການວາງແຜນຜັງລວມໄດ້ຄນຄວ້ າຕາມແຕ່ ລະໄລຍະ 15 -20 ປີ ໄລຍະຍາວ ແລະ 5-10 ປີ ້ ແມ່ ນໄລຍະສັນ.

3. ແຜນທີ່ການວາງແຜນລະອຽດ: ການວາງແຜນລະອຽດ ແມ່ ນສະເພາະການຂະຫຍາຍເປັ ນການວາງແຜນລວມກ່ ສ້າງຕົວເມືອງ. ໂຄງ

້ ່ ທີ່ມີ ້ ານົດສະເພາະໂຄງສ້າງການນາໃຊ້ຕອນດິນໃຫ້ແຕ່ລະເຂດພືນທີ ການການວາງແຜນລະອຽດແຍກອອກ ແລະ ຂກ ້ ການກ່ ສ້າງໃຫ້ແຕ່ລະ ບົດບາດ, ຢື ນຢັ ນຂອບເຂດຊາຍແດນກ່ ສ້າງ, ແຍກຊັດເຈນບົດບາດສະເພາະ ແລະ ແນວໂນມ

້ ປະເພດຕອນດິນຕາມໜ່ ງໂຄງສ້າງທີ່ເອກກະພາບກັນ. ການຄົນຄວ້ າໂຄງປະກອບບັນດາລາຍການອາຄານການກ່ ສ້າງ ້ ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາໃນການວາງ ໃນແຕ່ ລະຕອນດິນທີ່ມີຄວາມຊັດເຈນທາງດ້ານແຜນຜັງກ່ ຽວກັບໂຄງປະກອບພືນທີ ແຜນ. 4. ໂຄງການອອກແບບຕົວເມືອງ:

້ ່ ຸ ມປີ 50 ສະຕະວັດກ່ ອນໜ້ານີ,້ ຫງັ ຈາກ ແນວຄວາມຄິດການອອກແບບຕົວເມືອງໄດ້ສະເໜີຂນໃນຊ

້ 2. ເຖິງແມ່ ນວ່າ, ບົນຄວາມເປັນຈິງ, ບັນດາຄວາມຫວັງທາອິດຂອງການອອກແບບຕົວເມືອໄດ້ກ່ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ

້ ງແຕ່ ້ ໄລຍະສະຕະວັດທີ 20 ຢ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ແລະ ຍຸ ໂຣບ (ປະເທດອັງກິດ). ຕ້ອງໄດ້ລຖ້າເຖິງປະ ສ້າງຂນຕັ

ມານປີ 1960 – 1970 ແມ່ ນທີ່ມີແນວຄວາມຄິດການອອກແບບຕົວເມືອງກ່ ຽວຂອບເຂດຂອງຕົວເມືອງໃໝ່ທີ່ໄດ້ ້ ້ ັ ໜ່ ງວິທທ ີ ່ ກວ້ ີ າງຂວາງ, ກ່ ອນໜ້ານັນແມ່ ຄົນຄວ້າ ແລະ ປະຕິບດ ນຢ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ແລະ ທະວີບຍຸ ໂຣບ.

້ ນຢ່ ົ ສງໃນໄລຍະນີແມ່ ຕາມ (Jon Lang, 2005), ເຫດຜົນທີ່ສາຄັນຂອງການອອກແບບຕົວເມືອງໄດ້ຍກ

ຕະເວັນຕົກ ດ້ວຍສອງເຫດຜົນດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 23

ິ ກ່ ອນການພັດ 1) ຍົກສງຄຸ ນະພາບສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ ແລະ ມາດຕະຖານການດາລົງຊິວດ ທະນາຢ່າງໜາແໜ້າທາງດ້ານວິທະຍາສາດເຕັກນິກ, ເສດຖະກິດຕົກຕາຕາມຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ.

2) ສ້າງສິ່ງໜ່ ງທີ່ມີການເຊື່ອມໂຍງທີ່ຫັດແໜ້ນລະຫວ່າງບັນດາຂະແໜ່ງການຊ່ຽວຊານປະກອບດ້ວຍ:

ການວາງແຜນຕົວ ເມືອ ງ (Urban Planning), ສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າ (Architecture), ພ ມີສ ະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າ ້ (Landscape Architecture) ແລະ ທັງໝົດເຕັກນິກໂຄງສ້າງພືນຖານ (Civil Engineering).

້ ່ ພືນທີ

ການອອກ ອອກແບບ

ບົດບາດ

ຕົແບບຕົ ວເມືອວງ

ຄວາມ

ບານ

ວັດທະນະ ທາ

ເມືອງ

ສັງຄົມ

ລັດຖະ

ຮບຮ່າງ

ຍືນຍົງ

ວິໄສທັດ

ນັກລົງ ທນ

ສະຖາປະນັກ ອອກແບບຕົວ ເມືອງ

ຮ ້ສກ

ຮບທີ 1.11 ລະບົບທິດສະດີ ແລະ ການຈາລອງຂອງການອອກແບບຕົວເມືອງ ີ ່ ຽວກັບການວາງແຜນຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ນາໃຊ້ໃນທົ່ວໂລກ 1.2.5. ບາງວິທກ

້ ມ” ການຫັນການວາງແຜນເຕົາຮ ້ ່ ວມຕັງແຕ່ ້ ສະຫະພາບ ີ ້າງ “ການວາງແຜນແບບດັງເດີ 1.2.5.1. ວິທສ

ັ ໂຊຫວຽດເກົ່າຈົນເຖິງປັດຈຸບນ ັ ຕາມລະດັບການບລຫານຈັດການປະກອບມີກ ານຈັດການຕາມສາຂາ ແລະ ການຈັດ ການປະຕິບດ

້ ນພືນຖານບັ ້ ການຕາມຂອບເຂດຕອນດິນ ແມ່ ນໄດ້ກ່ ສ້າງຂນບົ ນດາທິດທາງຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາລວມຂອງປະ ື ເທດ ປະສົມປະສານກັບເງ່ ອນໄຂສະເພາະຂອງທ້ ອງຖິ່ນ.

້ ານົດການປະຕິບດ ັ ຕາມວິທ ີ 2 ໄລຍະຄື: ຂກ - ໄລຍະທີ 1: ຕົວ ເມືອງ (ພະແນກແຜນການ - ລົງທນ) ບັນດາການຄາດຄະເນ, ບັນ ດາຈຸດ ປະສົງ

້ ັ ດາເມືອງ ແລະ ບັນດາພະແນກ, ສາ ການເຕົາໂຮມນະໂຍບາຍ ແລະ ບັນດາລະດົມທນອື່ນໆໃນການວາງແຜນໃຫ້ບນ ຂາທີ່ເຊື່ອໂຍງກັນສະເໜີຮ່າງແຜນການກ່ ຽວກັບນະຄອນຫວງ.

- ໄລຍະທີ 2: ບັນດາຫ້ອງການຮວບຮວບ (ພະແນກແຜນການ ແລະ ການລົງທນ) ປັບປຸ ງແຜນການ

້ ງ ແລະ ປະກອບຄວາມຂອງບັນດາພະແນກການ, ສາຂາ ້ ່ ຂ້າງລຸ່ ມຂນເທິ ັ ດາແຜນການຕັງແຕ ຮວບຮວມຫງັ ຈາກມີບນ

້ ກລົງສ້າງແຜນການເປັ ນ ພ້ອມກັບແນະນາລະດັບຂ້າງລຸ່ ມປັ ບປຸ ງຄືນຄະນະກາມະການຕົວເມືອງຮັບຮອງ ເພື່ອສ້າງຂຕົ ້ ້ ັ ຂນ. ທາງການ ແລະ ຈັດຕັງປະຕິ ບດ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 24

້ ມມີ ົ , ວິທກ ີ ານສ້າງແຜນການແບບດັງເດີ ເວລາກາ້ ວມາເຖິງຕະຫາດຕາມລະບົບການເມືອງສັງຄົມນິຍມ ້ າກັດ: ບັນດາຫົວຂການລົ ້ ້ ່ ເຕົາໂຮມຢ ້ ້ ່ ສນກາງຫົວຂຂອງແຕ ່ ລະພະແນກ, ອຸ ດສາຫະກາແມ່ ນໄດ້ມ ີ ຫາຍຂຈ ງທນຕົນຕ ການຂອະນຸຍາດ, ນາເອົາຄຸ ນລັກສະນະອຸ ດສາຫະກາດຽວທີ່ໄປຕາມກົນໄກ “ອະນຸຍາດໃຫ້”. ການວາງແຜນ ແລະ

ລາຍການໃນການລົງທນແມ່ ນຂາດການເຊື່ອມໂຍງກັບບັນດາລາຍການຂອງບັນດາຫ້ອງການລະດັບຕົວເມືອງ, ບ່ ໄດ້ ້ ນສາເຫດການກະຈາຍ, ້ ່ ວມຂອງຕົວແທນຂອງຊຸມຊົນ. ນີແມ່ ມີການນາເອົາຫາກຫາຍສາຂາວິຊາຊີບ, ບ່ ມີການເຂົາຮ

້ ິ ທິພນ ົ ເຖິງຂະບວນການລົງທນໃນການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ການ ການສນເສຍເງ ິນລົງທນ, ພ້ອມກັນນັນແມ່ ນມີອດ ້ ວາງແຜນຍັງບ່ ທັນຄວບຄຸ ມໄດ້ຄວາມຄືບໜ້າຂອງພືນຖານເສດກິ ດປະເທດໃນແຕ່ລະພາກສ່ວນຂອງເສດຖະກິດສະ ້ ່ ເອກະຊົນ, ປົ ກກະຕິບ່ ມີການເຂົາຮ ້ ່ ວມຂອງຕົວແທນບັນດາທຸ ລະກິດ. ບັນດາປັ ດໄຈສັງຄົມ ແລະ ເພາະແມ່ ນພືນທີ

ສະພາບແວດລ້ອມຍັງບ່ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ເທົ່າທີ່ຄວນ, ຍອ້ ນແນວນັນ້ ຄຸ ນະພາບ ແລະ ໝາກຜົນຂອງວຽກວາງແຜນຍັງ ບ່ ທັນສງ. ວຽກການກະຈາຍນະໂຍບາຍການລົງທນຍັງບ່ ທັນເໝາະສົມ, ໂຮມບັນດາຄວາມຕ້ອງການການລົງທນປົ ກ

້ າກັດຂອງງ ົບປະມານໄດ້ກະຈາຍໃນບັນດາຕົວເມືອງ, ເມືອງ, ພະແນກ, ສາຂາ ລ້ວນແຕ່ ສາລັບ ກະຕິແມ່ ນຜ່ານຂຈ ົ ເອງ ຄ່ອຍເຖິງສະພາບ “ປະນິປະນອມ” ຂາດການອິງໃສ່ວິທະຍາສາດ, ການລົງທນກະ ພາກສ່ວນການລົງທນໃຫ້ຕນ ້ ນທີ່ຄ້າຍຄືກນ ັ ແລະ ງ່ າຍດ່າຍເຖິງສນເສຍຄ່າໃຊ້ຈ່ າຍທີ່ເປັ ນກາລັງແຮງ. ຈາຍ, ຂາດຂມ 1.2.5.2.

ວິທ ີ ປ ະສົມ ປະສານ: ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດທີ່ ເໝ າະສົ ມ ທີ່ ສຸ ດ (Integrated

Strategic Planning) ແ ລ ະ ກ ານ ວ າງແ ຜ ນ ກ ານ ລົ ງ ທ ນ ຫ າກ ຫ າຍ ສ າຂ າວິ ຊ າຊິ ບ (Multi Sectoral Investment Planning) a. ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດທີ່ເໝາະສົມທີ່ສຸ ດ

້ ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາໃນທົດສະ “ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດ (Strategic Planning)” ກາເນີດຂນຢ

້ ່ ການສ້າງບັນດາກຸ່ ມເສດຖະກິດ, ບັນດາບລິສດ ັ ໃຫ້ມ ີ ວັດ 1960 ໃນຄວາມຮັບຜິດຊອບທິດທາງທີ່ຄ່ອຍໆກາ້ ວເຂົາສ ້ ່ ອການແຂ່ງຂັນໃນສະພາບແວດລ້ອມໃນທຸລະກິດທີ່ກາລັງປ່ຽນແປງຢ່າງໄວວາ. ການປັບການຈັດຕັງເພື

້ ັ ຢ່ ສະຫະລັດອາ ນັນແມ່ ນການຖືກຄວບຄຸ ມດ້ວຍບັນດາການສ້າງກຸ່ ມເສດຖະກິດ ແລະ ບັນດາບລິສດ

້ ບເພີ່ມຂນດ້ ້ ວຍຄວາມເອົາໃຈໃສ່ເຮັດແນວໃດ, ເພື່ອຈັດການກັບການແຂ່ງຂັນທີ່ໄດ້ມ ີ ເມລິກາ ແລະ ຍຸ ໂຣບ ນັບມືນັ ້ ງແຕ ້ ່ ຢີ່ ປຸ່ ນ ແລະ ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ ້. ການເລີ່ມຕົນຕັ

ັ ຮອງເພື່ອແກ ້ໄຂ ໃນປີ 1970 ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດ ບັນດາລະດັບລັດຖະບານທ້ອງຖິ່ນທີ່ໄດ້ຮບ

້ ້ າກັດຂອງພືນຖານເສດຖະກິ ບັນດາຂຈ ດປະເທດ ແລະ ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການມີການສະໜັບສະໜນ ຂອງລັດຖະບານທີ່ເປັ ນກາລັງແຮງໃນການແຂ່ງຂັນຂອງບັນດາອຸ ດສາຫະກາທາງດ້ານການຜະລິດ.

ໃນທົດສະວັດ 1980 ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດໃນລະດັບລັດຖະບານສນກາງ, ແຂວງ, ເມືອງ ແລະ

ັ ດາປະເທດ ແລະ ບັນ ທ້ອງຖິ່ນ ແມ່ ນໄດ້ອງິ ໃສ່ຄວາມຄືບໜ້າຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງ ເພື່ອຮັບປະກັນໃຫ້ບນ ້ ແລະ ການນາໃຊ້ຄວາມຍືນຍົງຫາຍກວ່າ ບັນດາຊັບພະຍາກອນທີ່ຈາກັດຢ່ ບັນດາປະ ດາພາກມີການແຂ່ງຂັນຫາຍຂນ ເທດນີ.້

້ ່ ວມຄົບ ີ ນ ັ ດາບັນນາທິການ ບ່ ໄດ້ມີການເຂົາຮ ເຖິງແມ່ ນວ່າ ຫາຍການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດສບຕ່ ໄດ້ມບ ້ າມ, ສາຂາວິຊາຊີບ, ຍົກເວັນມີ ້ ການສັງເກດການປກສາຫາລືຂອງບັນດາຫ້ອງການ, ສາຂາວິຊາ ຖ້ວນຂອງບັນດາຂຫ້ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 25

້ າກັດ. ໂດຍເຫດນັນ, ້ ເວລາການນາໃຊ້ວທ ້ ິ ກ ີ ານວາງແຜນຍຸ ດທະສາດເຂົາໃນການບ ຊີບ ແຕ່ຍັງມີຂຈ ລິຫານ ແລະ

ການພັດທະນາຕົວເມືອງຕ້ອງປະສົມປະສານ ແລະ ເໝາະສົມທີ່ສຸ ດ (ການວາງແຜນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ການວາງ ້ ແຜນພືນຖານ ແລະ ການວາງແຜນການບລິຫານສະພາບແວດລ້ອມ) ແລະ ຮບແບບ (ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດ ເໝາະສົມທີ່ສຸ ດ)”.

ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດເໝາະສົມທີ່ສຸ ດ ບ່ ສາມາດປ່ຽນແປງບັນດາການວາງແຜນເສດຖະກິດ-ສັງ

ຄົມ , ການວາງແຜນດ້ວຍແຜນຜັງ ແລະ ການວາງແຜນບລິຫ ານສະພາບແວດລ້ອມ, ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດ ເໝາະສົມທີ່ສຸ ດປະກອບດ້ວຍບັນດາປະເພດການວາງແຜນຂ້າງເທິງ.

້ ່ າງລັດຖະ ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດເໝາະສົມ ທີ່ສຸ ດແມ່ ນການຮ່ວມມືກ່ ຽວກັບການຈັດຕັງລະຫວ

້ ບານ, ຊຸມຊົນ ແລະ ເອກກະຊົນ. ນັນແມ່ ນຄວາມແຂງແຮງເພື່ອການລະດົມບັນດາແຫ່ ງກາລັງແຮງ ແລະ ການປະ ້ ່ ກວ້າງຂວາງ, ແມ່ ນເຄື່ອງມືການບລິຫານຂອງລັດຖະບານ ໄດ້ປ່ຽນແປງຕັງແຕ່ ້ ສົມປະສານການເຮັດໜ້າທີ່ໃນພືນທີ “ການສ້າງການວາງແຜນຕົວເມືອງ” ໄປຫາ “ຕົວເມືອງສ້າງການວາງແຜນ”.

ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດເໝາະສົມທີ່ສຸ ດແມ່ ນຊອກຫາບັນດາ “ຈຸດປະສົງການວາງແຜນ” ຄົບຖ້ວນ

ື ບັນດາເງ່ ອນໄຂການພັ ດທະນາຍືນຍົງ.

້ ບົນ ພືນຖານການວິ ເຄາະ SWOT ສະພາບຈຸດ ແຂງ (strengths), ຈຸດ ອ່ອນ (weaknesses) ຂອງ

ສະພາບແວດລ້ອມພາຍໃນ (internal environment) ທິດທາງໃນຕ່ ໜ້າບັນດາຈຸດປະສົງການວາງແຜນເພື່ອຊອກ

້ ນການຂສະເໜີ ້ ຫາ “ບັນດາຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາ” ນີແມ່ ອອກມາຂອງການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດທີ່ເໝາະສົມທີ່ ສຸ ດ.

້ ແມ່ ນໄລຍະປ່ຽນແປງຕັງແຕ ້ ່ ການວາງແຜນ ການວາງແຜນຍຸ ດທະສາດທີ່ເໝາະສົມທີ່ສຸ ດສາມາດເວົາໄດ້

້ ່ ການວາງແຜນເຖິງບັນດາໂຄງການລົງທນ (ບ່ ສາມາດວາງແຜນການນາໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນ), ການ ໄປຫາການແຜນການ, ຕັງແຕ ວາງແຜນໃນຍຸ ກກ່ ອນ ຫ ື ການວາງແຜນການເງ ິນ. b. ການສ້າງແຜນການການລົງທນຫາກຫາຍສາຂາວິຊາຊີບ: ແຜນການລົງທນຫາກຫາຍສາຂາວິຊາຊີບແມ່ ນຂະບວນການປະສົມປະສານລະຫວ່າງບັນດາພະແນກ,

້ ້ ່ ວຍການຫັນປ່ຽນບັນດາ ຫ້ອງການ, ສາຂາວິຊາຊີບ ເພື່ອສ້າງບັນດາໂຄງການທີ່ມີປະໂຫຍດການກ່ ສ້າງພືນຖານ, ນັນຊ ແຜນການໄລຍະກາງ ແລະ ໄລຍະຍາວແຜນການລົງທນທຸກໆປີ .

ການລົງທນຂອງແຜນການລົງທນຫາກຫາຍສາຂາວິຊາຊີບແມ່ ນສິ່ງທາອິດຂອງການວາງແຜນຍຸ ດທະ

ສາດເໝາະສົມທີ່ສຸ ດແມ່ ນບັນດາຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາ.

້ ນດາໂຄງການ ເພື່ອປະຕິບດ ັ ບັນດາຍຸ ດ ບັນດາຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາອະທິບາຍອອກມາໃນປື ມບັ

້ ແຕ່ລະຍຸ ດທະສາດມີບນ ັ ດາໂຄງການທີ່ຕອບສະໜອງບັນດາຍຸ ດທະສາດທີ່ສະເໜີອອກມາ, ໂຮບໂຮມ ທະສາດນັນ,

້ ໂຄງການຕາມບັນດາຍຸ ດທະສາດທີ່ປະກົດຕົວໜ່ ງເອກະສານຍາວ (long list) ບັນດາໂຄງການ, ນັນແມ່ ນແຜນການ ໄລຍະກາງ ແລະ ໄລຍະຍາວ;

ເພື່ອແຜນການ ນາເອົາການເຮັດໜ້າທີ່, ຕົວເມືອງ ຕ້ອງຢື ນຢັ ນໄດ້ຍຸດທະສາດໃດ ໃນຈານວນບັນດາ

ີ ານປະຕິບດ ັ , ຄືກບ ັ ບັນດາລາຍການ ແລະ ໂຄງການທີ່ການົດໄວ້. ສາມາດນາ ຍຸ ດທະສາດທີ່ມີປະໂຫຍດທີ່ຈະໄດ້ມກ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 26

ິ ິ ເລືອກຈຸດປະສົງ (Goal Achievement Method-GAM) ເຊິງປະລິມານ, ປະສົມກັບວິທເີ ອົາຄວາມຄິດ ໃຊ້ວທ ້ ໃ ຫ້ກ ບ ້ ່ ຽວຊານ ເພື່ອຢື ນ ຢັ ນ ບັນ ດາຈຸດ ປະສົງຂ ດີ ັ ຕົວ ເມືອ ງ ເພື່ອດ າເນີນ ການໜ່ ງນະໂຍບາຍທີ່ຕິດ ພັນ ຂອງຜ ຊ ້ (short list) ກັບແຜນການກ່ ສ້າງພືນຖານໃນທຸ ກໆປີ .

1.2.5.3. ວິທ ີ “ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ” City Development Strategy CDS ວິທ ີກ ານ “ຍຸ ດທະສາດການພັດ ທະນາຕົວ ເມືອ ງ (CDS)” ໂດຍການພົວ ພັນ ກັບ ບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງ

້ (Cities Alliance-CA) ແລະ ທະນາຄານໂລກ (WB) ລິເລີ່ມຂນໃນປີ 2000 ເບິ່ງຄືແມ່ ນການພັດທະນາຍືນຍົງທີ່ ້ ້ ນ “ການບລິຫານທີ່ດີ, ການດາລົງຊີວດ ິ ທີ່ງ່ າຍດາຍ ແລະ ຄວາມປອດໄພໃຫ້ປະຊາຊົນ ໄດ້ເຕົາໂຮມໃນ 4 ຫົວຂແມ່ ້ WB ກາ ີ ານປັບປຸ ງໃຫ້ດຂ ີ ນ”. ທຸກຍາກ, ຄວາມສົມດນດ້ວຍການເງ ິນ ແລະ ການແຂ່ງຂັນທີ່ດີ ຫ ື ການຜະລິດໄດ້ມກ

້ ້ ່ ວມ (Partnership Approach)” ແມ່ ນເນືອໃນ ້ ຽງໃໝ່ : “ວິທກ ີ ານຫ າຍພາກສ່ວນເຂົາຮ ລັງໃຊ້ໜ່ ງວິທ ີກ ານໃກ ຄ ້ ່ ວມຕັງແຕ ້ ່ ຊຸມຊົນຂອງຫາຍທາງມີບດ ົ ບາດ ຕະຫອດ CDS. CDS ແມ່ ນໜ່ ງຂະບວນການກາລັງແຮງກັບການເຂົາຮ

ັ (ລັດຖະບານທ້ອງຖິ່ນ, ນັກທຸ ລະກິດ, ບັນດາກຸ່ ມຊຸມຊົນ, ປະຊາຊົນ,…) ຢືນຢັ ນບັນດາການຄົງຕົວຢ່ ເປັນແກ່ ນຫກ ້ , ອະທິບາຍອອກໂດຍໃຫ້ທິດທາງກ່ ຽວກັບອະນາຄົດ ແລະ ຄືກນ ັ ແລະ ໂອກາດຂອງຕົວເມືອງ, ບັນດາກິດຈະກາຂດີ ້ ່ ວມການປະຕິບດ ັ ບັນດາຍຸ ດທະສາດ ທີ່ພວກເຂົາໄດ້ສະເໜີອອກມາໜ່ ງວິທກ ີ ານຄົບຖ້ວນ. ເຂົາຮ

້ ່ ວມ (Stakeholders)” ກ່ ຽວ ໝາກຜົນຂອງ CDS ແມ່ ນຄວາມສາພັນພິເສດຂອງ “ບັນດາການເຂົາຮ ກັບຂະບວນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ລາຍການການລົງທນ ແລະ ມຸ ງ້ ໝາດປາດຖະໜາຂອງບັນ ້ ່ ວມນາສະເໜີນ.ີ ້ ດາການເຂົາຮ

ການນາສະເໜີ CDS ໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 4 ໄລຍະທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ ແຕ່ແມ່ ນບັນດາໄລຍະມີຄວາມສາ

ພັນກັນທີ່ຊັດເຈນ ແລະ ການເພີ່ມໃຫ້ເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ. ໄລຍະທີ 1:

້ ່ ວມ (Identification of ໄຈແ້ ຍກ ແລະ ວິເຄາະສະພາບ ແລະ ຢື ນຢັ ນບັນ ດາພາກສ່ວນການເຂົາຮ Stakeholders) ໄລຍະທີ 2:

້ ້ ່ ວມເພື່ອຢື ນຢັ ນມມມອງບົນພືນຖານ: ໄລຍະການປກສາຫາລືຂອງບັນດາພາກສ່ວນການເຂົາຮ ເໝາະ

ົ ຖ້ວນບັນດາ ສົມທີ່ສຸ ດການວາງແຜນ (ເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ການບລິຫານສະພາບແວດລ້ອມ) ເພື່ອໃຫ້ຄບ ເງ່ ອື ນ ໄຂ ກ ານ ພັ ດ ທ ະ ນ າທີ່ ຍື ນ ຍົ ງ , ບັ ນ ດ າຈຸ ດ ປ ະ ສົ ງ ໃ ນ ສ ະ ຫ ະ ສ ະ ວັ ດ (Millennium Development

້ (Comprehensive Poverty GoalsMDGs), ຍຸ ດທະສາດລວມການຫຸ ດ ຜ່ ອນຄວາມທຸ ກ ຍາກ ແລະ ເພີ່ມຂນ Reduction and Growth Strategy – CPRGS). ໄລຍະທີ 3:

້ ້ ່ ທີ່ຕັງກ ້ າລັງຢ່ ປັ ດຈຸບນ ົ ເມືອງຕັງແຕ ັ ຮບແບບບັນດາຍຸ ດທະສາດບົນພືນຖານ SWOT ໃນ ເພື່ອໃຫ້ຕວ

້ ວເມືອງຈະວາງເຖິງໃນອະນາຄົດ ຫາທີ່ຕັງຕົ ໄລຍະທີ 4:

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 27

ັ ບັນດາໂຄງການ ແລະ ໄປຕາມການຮວບຮວມ (Follow-up - ຂະບວນການກ່ ສ້າງແຜນການປະຕິບດ and Consolidation). ້ ່ ການວາງແຜນເຖິງບັນດາໂຄງ - ບັນດາຍຸ ດທະສາດໄດ້ອະທິບາຍການແບ່ງປັ ນບັນດາໂຄງການ (ຕັງແຕ ້ ເພື່ອມີແຜນການທຸກໆປີ . ການ). ຮວບຮວມບັນດາໂຄງການໃນແຜນການໄລຍະຍາວ, ເລືອກເອົາຂດີ

- ລາຍການລົງທນ (CIP) ພ້ອມກັບວຽກກະກຽມການເງ ິນຂອງລັດຖະບານທ້ອງຖິ່ນ. ້ ັ , ການດາເນີນການ, ຂສະເໜີ - ການປະຕິບດ ແນະ ແລະ ການປັ ບປຸ ງ, ການບລິຫານບັນດາໂຄງການ

ຕາມໝາກຜົນທີ່ໄດ້ສະເໜີອອກມາ (Performance Management System – PMS). ້ ່ ວມຂອງຊຸມຊົນ 1.2.5.4. ການວາງແຜນມີການເຂົາຮ

້ ມ, ໃນນັນສະແດງແມ່ ້ ີ ານວາງແຜນແບບດັງເດີ ັ ນີປົ້ ກ ວິທກ ນບັນດາການວາງແຜນຜັງລວມ, ປັ ດຈຸບນ

້ ກະຕິແລ້ວຖືກວິພາກວິຈານແມ່ ນນາເອົາຄວາມເຂັມງວດ, ການການົດ, ບ່ ມີປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ຂາດການມີສ່ວນ ້ ງຂ້າງເທິງການສັນນິຖານກ່ ຽວກັບບັນຫາຂອງໜ່ ງກຸ່ ມບັນດາຜຊ ້ ່ ຽວຊານການວາງແຜນ, ຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນ. ນັນອິ ັ ດາຈຸດປະສົງ, ຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຮວບຮວມ ແລະ ໄຈແ້ ຍກບັນດາເອກະສານທີ່ສາພັນເຖິງບັນຫານີ,້ ສະເໜີບນ ້ ຄາດຄະເນບັນດາຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ, ຜົນປະ ຢື ນຢັ ນບັນໂຄງການ ແລະ ການແກໄ້ ຂອື່ນໆ ເພື່ອອະທິບາຍເຖິງບັນຫານັນ,

ໂຫຍດ, ຢື ນຢັນບັນດາສິ່ງທີ່ຫຍຸ ້ງຍາກ, ສະດວກສະບາຍຂອງແຕ່ລະໂຄງການ ແລະ ເລືອກອອກມາຂອງໂຄງການທີ່ ດີທ່ ສຸີ ດ.

້ ້ ກ ລົງວ່າ: ການວາງແຜນຜັງທີ່ດີຕ ອ ້ ງປະຕິບດ ັ ໄດ້ຄວາມຕ ອ ້ ງ ຕັງແນວຄວາມຄິ ດ ຕົວຈິງສາມາດມີຂຕົ

ັ ດາຄວາມຕ້ອງການ ແຕ່ປະຊາຊົນໃຫ້ແມ່ ນສິ່ງ ການຂອງປະຊາຊົນ - ໜ່ ງການວາງແຜນສາມາດຕອບສະໜອງໄດ້ບນ ີ ່ ດີ ີ ທ່ ສຸີ ດເພື່ອໄດໜ່ ງການວາງແຜນຄືແມ່ ນຮັບປະກັນການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ຈາເປັ ນກັບພວກເຂົາ. ວິທທ ້ ່ ສ້າງ ແລະ ປະຕິບດ ັ ການວາງແຜນ, ຖ້າພຽງແຕ່ມີບນ ັ ດານັກວາງແຜນອາຊີບດາເນີນການບັນ ເຂົາໃນຂະບວນການກ ້ ່ ອສ້າງການວາງແຜນແມ່ ນຍັງບ່ ທັນຄົບຖ້ວນ. ້ ້ ດາການສັງເກດ, ຄົນຄວ້ າ ແລະ ນາໃຊ້ໝາກຜົນຂອງການຄົນຄວ້ ານີເພື ້ ໃນຫາຍກ ລະນີ, ເພື່ອຮັບປະກັນບັນດາຫຍັງແດ່, ປະຊາຊົນຕ້ອງການໄດ້ຄວາມເໝາະສົມ ເຂົາໃນການວາງແຜນ,

້ ີ ່ ວນຮ່ວມໂດຍກົງເຂົາໃນຂະບວນ ພຽງແຕ່ມີໜ່ ງບັນດາຄວາມເປັ ນເອກະພາບແມ່ ນຮັບປະກັນໃຫ້ພວກເຂົາໄດ້ມ ສ ການວາງແຜນ.

ຢ່ ທັງໝົດບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາ, ລັດຖະບານປົກກະຕິແລ້ວບ່ ມີຄວາມສາມມາດສະໜອງເຮືອນ

້ ້ ຸ ກຍາກ ຍອ ້ ນຂາດບັນດາກາລັງແຮງ. ຍອ ້ ນແນວ ຢ່ ອາໄສ ແລະ ບັນດາບລິການຕົວເມືອງພືນຖານໃຫ້ ປະຊາຊົນຜທ ້ ໜ່ ງສິ່ງແມ່ ນບັນດາປະຊາຊົນທີ່ດາລົງຊີວດ ິ ໃນໜ່ ງຊຸມຊົນປະກອບສ່ວນບັນດາກາລັງແຮງຂອງພວກເຂົາ ພ້ອມ ນັນ, ້ ວຍຕົນເອງໃນວຽການສະໜອງບັນດາການບລິການໃຫ້ຕນ ົ ເອງ. ຢ່ ນີ,້ ກັນລັດຖະບານ ຫ ື ຄວາມພະຍາຍາມຈັດຕັງດ້

ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນແມ່ ນໜ່ ງຂະບວນການ ແຕ່ລັດຖະບານ (ລັດຖະບານທ້ອງຖິ່ນ) ແລະ ບັນດາຊຸມຊົນ ັ ບາງສ່ວນຄວາມຮັບຜິດຊອບສະເພາະ ແລະ ດາເນີນການບັນດາກິດຈະກາເພື່ອສະໜອງບັນ ທີ່ຢ່ ອາໄສ ແມ່ ນໄດ້ຮບ ດາການບລິການໃຫ້ທັງໝົດຊຸມຊົນ.

້ ນບົດບາດຂອງນັກວາງແຜນໃນຂະບວນການວາງແຜນມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນ ແມ່ ນຫັຍງ? ນີແມ່

້ ້ ງຄົນຄວ້ ພວກເຂົາຕອ າບັນດາຄວາມຄິດເຫັນຂອງຊຸມຊົນ, ພວກເຂົາຕ້ອງຄັດເອົາບັນດາບົດບາດຂອງຄົນທີ່ໄດ້ສະ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 28

້ ຸ ມຊົນ ແລະ ັ ບັນດາກິດຈະກ າຂອງຊຸມຊົນ. ນັກ ວາງແຜນຕ້ອງເອີນຊ ໜັບສະໜ ນ, ຄົນເກົ່າແກ່ ແລະ ຄົນປະຕິບດ

້ ນໜ່ ງ ້ ງນັນ້ ບ່ ແມ່ ນລກຄ້າ ແຕ່ແມ່ ນໜ່ ງວຽກຫຸ ນ ້ ສ່ວນຄວາມສາເລັດໃນຂະບວນການວາງແຜນ. ນີແມ່ ການນາຂັນສ ້ ງໃໝ່ ປຽບທຽບກັບບັນ ດາແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບບົດ ບາດຂອງນັກ ວາງແຜນໃນບັນດາວິທກ ີ ານເຮັດ ຄວາມຕອ ້ ັ ດາຈຸດປະສົງຂອງການ ວຽກວາງແຜນກ່ ອນໜ້ານີ,້ ຂະໜານນັນແມ່ ນໜ່ ງທິດທາງທີ່ແນ່ ນອນທີ່ສາຄັນເພື່ອວາງໄດ້ບນ ວາງແຜນ ແລະ ຮັບປະກັນຜົນປະໂຫຍດຫາກຫາຍຂອງຊຸມຊົນ. ສ້າງແຜນການ ການມີສ່ວນຮ່ ວມ

ຊ່ ວງໄລຍະກະ ກຽມ

ົ ທະນາ ສະຖາບັນຂອງເວທີສນ

້ າອິດເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນຮັບຮ ້ ປະກາດຄັງທ

ົ ທະນາ ນາສະເໜີຢ່ ໃນເວທີສນ ຊ່ວງໄລຍະ

້ ນຂ່ າວສານຕາມບັນດາຮບ ບັນດາກົນໄກສະໜອງຂມ ແບບ ເພື່ອສັງເກດຄວາມເຫັນຂອງປະຊາຊົນ (ສາພາດ,

ການມີສ່ວນ ້ ຮ່ວມຄັງທີ I

ໜ້າ Web, ສາພາດສັງຄົມ)

ການວິນໄິ ສ ຄາດຄະເນ

ການວາງແຜນ ັ ປະຕິບດ

ຊ່ວງໄລຍະ

ົ ທະ ບັນດາການປະຊຸມຢ່ ໃນເວທີສນ ່ ນາເພືອໃຫ້ປະຊາຊົນ

ການມີສ່ວນ ້ ຮ່ວມຄັງທີ II

ຊ່ວງໄລຍະ

ົ ທະ ບັນດາການປະຊຸມຢ່ ໃນເວທີສນ ນາເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນ

ການມີສ່ວນ ້ ຮ່ວມຄັງທີ III

້ ດທ້າຍ ໃຫ້ປະຊາຊົນກວດກາ ແລະ ຜ່ານກັນ ປະກາດຄັງສຸ

້ ້ ່ ວມປົ ກກະຕິຂອງປະຊາຊົນຜ່ານຂະບວນການປະຕິບດ ັ ການວາງແຜນຕົວເມືອງ ຈັດຕັງການຕ້ ອນຮັບການເຂົາຮ ີ ານການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນ ຈາລອງຂອງນະຄອນ Barcelona ຮບທີ 1.12 ລາດັບວິທກ ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 29

້ ່ ວິທກ ີ ານໂດຍກົງຂອງການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນ ແມ່ ນຍິ່ງໃຫຍ່ ໃຫ້ກບ ັ ບັນດາຜົນປະໂຫຍດຕັງແຕ

ັ ງ່ າຍດາຍ. ໃນຊ່ວງທາອິດ, ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນສາມາດເສຍຄ່າໃຊ້ຈາຍ ໄລຍະທາອິດທີ່ຍັງບ່ ທັນໄດ້ຮບ

້ ້ ກ່ ຽວກັບເວລາ ແລະ ຄວາມເຂັມແຂງ ໂດຍຕ້ອງມີຫາຍຄົນມີສ່ວນຮ່ວມເຂົາໃນຂະບວນການວາງແຜນ ແລະ ຕັດ ັ ດາຄ່າໃຊ້ຈາຍ ສິນໃຈ. ເຖິງແມ່ ນວ່າ, ຖ້າເບິ່ງທັງໝົດໃນໜ່ ງຂະບວນການດົນນານຫາຍ, ຈະສາມາດປະຫຍັດໄດ້ບນ

້ ັ ສິດທິຊດ ັ ເຈນ “ຄວາມເປັ ນເຈົາຂອງ” ຕົວຈິງ ແລະ ບັນດາສະມາຊິກຂອງຊຸມຊົນ, ໂດຍໄດ້ຮບ (ເຮັດດ້ວຍຕົນເອງ) ້ ນດາຜົນ ບັນດາໂຄງການ, ພວກເຂົາຈະມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຕົນເອງ ເພື່ອວາງແຜນໄດ້ຄວາມສາເລັດ. ນອກຈາກນັນບັ

ປະໂຫຍດເສດຖະກິດແມ່ ນບັນດາຜົນປະໂຫຍດການເມືອງ - ສັງຄົມ. ໃນໜ່ ງໂຄງສ້າງການມີສ່ວນຮ່ວມໄດ້ເປີ ດໃຫ້ ີ ວາມສາຄັນກວ່າ ແລະ ຈະຮ່ວມມືຢ່າງລະອຽດກວ່າກັບບັນດາ ທັງໝົດທຸກໆຄົນ, ບັນດາສະມາຊິກຊຸມຊົນຈະໄດ້ມຄ ້ າ ທີ່ລັດ ຖະບານໃນຂະບວນການວາງແຜນ. ຜົນ ປະໂຫຍດນີ ້ ເຖິງແມ່ ນວ່ າໃຫຍ່ ຫ ວງກວ່ າທັງໝົດ ຜົນ ປະ ເຈົາໜ້

້ ງທາງດ້ານການເມືອງໃຫ້ທງັ ໝົດລະບົບການບລິຫານການ ໂຫຍດທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຍ ້ອນໄດ້ນາເອົາຄວາມໝັນຄົ

້ ນການເຂົາຮ ້ ້ ່ ວມວິທກ ້ ່ ລຸ່ ມຂນ ັ ວິທກ ີ ານມີສ່ວນຮ່ວມນີແມ່ ີ ານວາງແຜນຕັງແຕ ປົກຄອງ. ການຍອມຮັບ ແລະ ປະຕິບດ ້ ່ ເທິງລົງລຸ່ ມແມ່ ນຍັງໄດ້ໃຊ້ໃນເມື່ອກ່ ອນ. ີ ານຕັງແຕ ເທິງ, ແຕກຕ່ າງກັບວິທກ

ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ ແລະ ວຽກງານການວາງແຜນຕົວເມືອງ

- 30

ບົດທີ 2

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ ຶ້ າເນີດຂອງຕົວເມືອງ 2.1. ຕົນກ

ຶ້ ຶ້ ີ່ ນຖານແບບກະຈາຍ ແລະ ໃນສັງຄົມ ໂລກໂບຮານກາເນີດຂນໃນເວລາລະບົ ບການເມືອງສັງຄົມທີີ່ມີການຕັງຖ

ຶ້ ປະເທດທີີ່ມີການປົ ກຄອງດຶ້ວຍລະບົບຂຶ້າທາດແມີ່ ນບີ່ ມີການຍຸ ດ ີ ານປະກົດຕົວຂນ. ການປົ ກຄອງຂຶ້າທາດທີີ່ໄດຶ້ມກ ຶ້ ຶ້ ນປົ ຶ້ ກຄອງແມີ່ ນເຈົາທາດກັ ຶ້ ຮວບໂຮມ ແລະ ເຕົາໂຮມ ອານາດຢີ່ ໃນມືໃນຊັນຊັ ບການສະໜັບສະໜນອານາດຂອງທະ ຫານ ແລະ ສາສະໜາ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາລະບົບການປົກຄອງຂຶ້າທາດເທງໜຶ້າໂລກໄດຶ້ເກີດຂນຶ້ ແຕກ

ຶ້ ີ່ : ປະມານ 3.500 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ ຢີ່ ເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ພາກເໜືອ ື ີ່ ລະເຂດພືນທີ ຕີ່ າງກັນ ຕາມແຕີ່ ລະເງີ່ ອນໄຂສະເພາະແຕ ຶ້ ີ່ ເມໂສໂປຕາເມຍ (Me1sopotamie), ອາຊີຕາເວັນຕົກ, ຢຸ ຶ້ ອາຟຣີກກາກັບເອຢີ ບໂບຮານ, ຫງັ ຈາກນັນແມີ່ ນພືນທີ ໂຣບ, ອາເລກາ ແລະ ສຸ ດທຶ້າຍຢີ່ ໂຣມັນໂບຮານ ໃນສະຕະວັດທີ V.

ຶ້ ແມີ່ ນາສາຍໃຫຍີ່ ຶ້ ສີ່ວນໃຫຍີ່ ບັນດາປະເທດໂບຮານ ລຶ້ວນແຕີ່ ປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ພັດທະນາຢີ່ ບັນດາແມີ່ ນາ,

ີ ເງີ່ ອນໄຂທາງທ ື , ສະຖານທີີ່ ມີ າມະຊາດທີີ່ມີຄວາມສະດວກສະບາຍ ເພືີ່ອພັດທະນາທາງດຶ້ານກະສກາ, ການປະມົງ,

ຶ້ ີ່ ອາຊີຕາ ຶ້ ຶ້ ີ່ ອາຟຣີກກາເໜືອກັບຄວາມສີວໄລໃນເອຢີ ບ. ຢີ່ ເຂດພືນທີ ຫັດຖະກາ ແລະ ການຄຶ້າ. ນັນແມີ່ ນແມີ່ ນາໄນລຢ ຶ້ ຶ້ ພຣາດທ (Euphrat) ມີຄວາມສີວໄລໂບຮານ ບາບີ ເວັນຕົກ ລະຫວີ່າງ 2 ແມີ່ ນາໄທກຣີ (Tigre) ແລະ ແມີ່ ນາອຸ ຶ້ ງຄາມີຄວາມສີວໄລອາຊີໃຕໂຶ້ ບ ລອນ (Babylone), ແອັດຊີເຣຍ (Assyrie), ພີນເີ ຊຍ (Phenicie)… ຢີ່ ແມີ່ ນາຄົ ຶ້ ີ່ ອງ, ຶ້ ື ຮານກັບ ອີນເດຍແມີ່ ນເປັ ນຕົວແທນ. ລຸີ່ ມແມີ່ ນາເຫ ແມີ່ ນາແຍງຊີ ໃນອາຊີຕາວັນອອກແມີ່ ນສະຖານທີີ່ປະກົດ ການຄວາມສວໄລຈີນໂບຮານ. ຶ້ ງຄົມ ແລະ ປະເທດປົ ກຄອງດຶ້ວຍລະບອບຂຶ້າທາດ, ນອກຈາກຮບແບບບຶ້ານ ພຶ້ອມກັບປະກົດການຈັດຕັງສັ

ຶ້ ແຕກຕີ່ າງກັບ ບຶ້າ ນກະສກ າ, ຕົວເມືອງໂບຮານ ກະສ ກ າ, ຮບແບບທີີ່ຢີ່ ອາໄສມີຮ ບຮີ່າງຕົວເມືອງປະກົດຕົວຂ ນ. ັ ການົດທຸກໆກດຈະກາທາງສັງຄົມ ແລະ ແມີ່ ນສະຖານທີີ່ຄຶ້າຂາຍ ທີີ່ໄດຶ້ມກ ີ ານ ຂະຫຍາຍໄວວາກາຍເປັ ນສນກາງຫກ

ຶ້ ພັດທະນາຄວາມສີວໄລຂອງປະຊາຊົນ. ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງສະທຶ້ອນໃຫຶ້ເຫັນຊັດເຈນການແບີ່ງແຍກຊົນຊັນໃນສັ ງຄົມ ຶ້ ີ່ ບົດບາດຕາມລາດັບ, ໜີ່ ງດຶ້ານແມີ່ ນເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ສາລັບຊົນຊັນຂຶ້ ຶ້ າທາດ, ອີກດຶ້ານແມີ່ ນ ໂດຍຜີ່ານການແຍກເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ຂອງຂຶ້າທາດ. ຄວາມແຕກຕີ່າງກັນໃນໂຄງສຶ້າງຂອງບັນດາຕົວເມືອງປົ ກກະຕສະແດງໃຫຶ້ເຫັນ ໂດຍຜີ່ານ ເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ແລະ ປະ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາທາງດຶ້ານສາສະໜາ ໂດຍຄວາມຄດກີ່ ຽວກັບຄວາມເຊືີ່ອຖືຕີ່າງກັນຢີ່ ບັນດາເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ກີ່ ສຶ້າງບັນດາອາຄານສາສະໜາກັບເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ການນາໃຊຶ້ຂອງ ຶ້ ເທດໂບຮານ ແຕີ່ທີີ່ຕັງຄວາມສ າພັນລະຫວີ່າງເຂດພືນທີ ັ ດາສະຖານທີີ່ແຕກຕີ່າງກັນ. ຕົວເມືອງມີບນ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 31

2.2. ປະຫວັດສາດຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງໃນໂລກ

ຶ້ ີ່ ນີປະມານຫ ຶ້ ຶ້ ການວາງແຜນ ແລະ ການກີ່ ສຶ້າງ ໄດຶ້ເກີດຂນແຕ ຶ້ ີ່ ສະ ຂະບວນການເລືອກທີີ່ຕັງ, າຍໆພັນປີ . ຕັງແຕ

ັ ຕົນເອງຢີ່ ແລະ ວທີການດາລົງຊວດທີີ່ເໝາະ ໄໝໂບຮານ, ຄົນໄດຶ້ມີຄວາມຄດເວລາເລືອກໃຫຶ້ສະຖານທີີ່ໜີ່ ງໃຫຶ້ກບ ສົມ.

ການພັດທະນາກີ່ ຽວກັບຕົວເມືອງຕດພັນກັບການພັດທະນາເສດຖະກດ-ສັງຄົມ ແລະ ສາມາດແບີ່ງອອກເປັ ນ

ແຕີ່ ລະໄລຍະດັີ່ງລຸີ່ ມນີ:ຶ້

- ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝໂບຮານ. - ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກາງ ັ . - ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກີ່ ອນປັ ດຈຸບນ 2.2.1. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝໂບຮານ

ຶ້ ງແຕີ່ ຶ້ ີ ານເລີີ່ມຕົນຕັ ປະກອບດຶ້ວ ຍຍຸ ກສະໄໝດ ກດາບັນ ໄດຶ້ມ ກ 30.000 ປີ ເຖ ງ 1.000 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ

ຶ້ ງແຕ ຶ້ ີ່ 500 ຫງັ ຈາກ ຄສ. ຍຸ ກສະໄໝໂບຮານພັດທະນາແຂງ ແລະ ຊີ່ວງໄລຍະໂບຮານພັດທະນາ ໄດຶ້ມີການເລີີ່ມຕົນຕັ ຶ້ ງແຕ ຶ້ ີ່ 9.000 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ລັກສະນະກີ່ ຽວກັບການກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝນີ ຶ້ ແລະ ຈາ ແຮງ ໄດຶ້ມີການເລີີ່ມຕົນຕັ

ຶ້ ີ່ ເຂດເມໂສໂປຕາເມຍ (ເອ ື ີ່ ຽງມີຄຸນລັກສະນະຕັດສນໃຈກັບການພັດທະນາຕົວເມືອງເກີດຂນຢ ນວນບລຸ ດທີີ່ມີຊີ່ ສ ຶ້ ຢີ ບ), ອາຊີ, ອາຊີກາງ, ອີນເດຍ, ແລະ ຈີນ. ຫາຍຮບແບບ ແລະ ແນວຄວາມຄດກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນ. 2.2.1.1. ລັກສະນະທີີ່ຢີ່ ອາໄສ

ຶ້ ຄົນສະໄໝໂບຮານໄດຶ້ມແີ ນວຄວາມຄດກີ່ ສຶ້າງບັນດາທີີ່ຢີ່ ອາໄສ ເຕົາໂຮມມີ ຂະໜາດບີ່ ໃຫຍີ່ ຫາຍ ປົ ກ

ຶ້ ຕົນກ ຶ້ າເນີດນາໄດຶ້ ຶ້ ົ ບັນດາສະຖານທີີ່ຢີ່ ອາໄສໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຕາມແຄມແມີ່ ນາ, ກະຕສະຖານທີີ່ຢີ່ ອາໄສແມີ່ ນໜີ່ ງກົກເຫີ່ າ. ຶ້ ີ ຶ້ ີ່ າປັດໄຈພືນຖານຂອງການດ ເອີນວ າລົງຊີວດຢີ່ .

ຶ້ ຶ້ ີ່ າກາລັງ ກີ່ ຽວກັບເສດຖະກດ: ບັນດາພືນຖານການຜະລ ດທາງດຶ້ານກະສກາ ແລະ ການຄຶ້າໄດຶ້ເອີນວ

ັ ຂອງການພັດທະນາ. ແຮງຫກ ັ ດາກດຈະກາສນ ກີ່ ຽວກັບສັງຄົມ: ຄວາມມຸ ຶ້ງຫວັງຂອງຊົນເຜົີ່າ ແລະ ສາສະໜາໄດຶ້ເຮັດຄະຕທາໃຫຶ້ບນ ກາງກີ່ ຽວກັບການປົ ກຄອງ.

ກີ່ ຽວກັບປຶ້ອງກັນຊາດ - ປຶ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ: ຄົນໂບຮານແມີ່ ນໄດຶ້ໃຫຶ້ຄວາມສາຄັນ, ພວກເຂົາກີ່

ຶ້ ີ່ ບັນດາສະຖານທີີ່ງີ່ າຍດີ່າຍ ສັງເກດເຫັນສັດຕບຸ ກໂຈມຕີ. ສຶ້າງບັນດາສະຖານທີີ່ຢີ່ ອາໄສເຕົາໂຮມຢ 2.2.1.2. ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງ a. ຕົວເມືອງເອຢີ ບໂບຮານ (3.000 ປີກີ່ອນ ຄ.ສ):

ຶ້ ີ່ ພາກຕາເວັນອອກສີ່ຽງເໜືອທະວີບອາຟຣກາ, ລະຫວີ່າງ 2 ທະເລເມດີເຕລະເນຍ ແລະ ທະເລ ຕັງຢ

ົ , ທະວີບອາ ແດງ ແມີ່ ນເປັ ນສນກາງການຄົມມະນາຄົມທີີ່ສາຄັນລະຫວີ່າງ 3 ທະວີບຄື: ທະວີບອາຊີ, ທະວີບເອີຣບ ຟຣີກາ, ລະຫວີ່າງ 2 ພເຂົາໃຫຍີ່ ແລະ ທະເລຊາຍ ລີເບຍ (Lybia). ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 32

- ບັນດາຕົວເມືອງເອຢີ ບໂບຮານ ໄດຶ້ກາເນີດຢີ່າງໄວ, ປະມານ 3.000 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ບັນດາຕົວເມືອງ ຶ້ ຶ້ ເອຢີ ບໂບຮານ ລຶ້ວນແຕີ່ເຕົາໂຮມກັ ນຢີ່ ຕາມສອງຝັີ່ ງແຄມແມີ່ ນາໄນລ ຄືປັດໄຈສາຄັນຂອງເສດຖະກດ, ກະສກາ. ອາ

ຶ້ ບ ນາດຂອງເທບຍະດາ ແລະ ລັດແຫີ່ງລາຊາທປະໄຕ ລຶ້ວນແຕີ່ສົີ່ງຜົນກະທົບຢີ່າງແຂງແຮງເຖງການປະກົດຕົວຂນຮ ຶ້ ນດາສນກາງທາງດຶ້ານສາສະໜາເປັ ນຕົນແມີ່ ຶ້ ຮີ່າງຂອງຕົວເມືອງ, ການປະກົດຕົວຂນບັ ນ: ບັນດາໂບດ ຫ ື ສຸ ສານໃຫຍີ່ .

ຶ້ ວຍຫີນ ຍັງ - ນອກຈາກບັນດາປະຊາກອນຢີ່ ປີ ລະມດ ແລະ ພະວຫານທີີ່ຂະໜາດໃຫຍີ່ ໄດຶ້ສາຶ້ ງຂນດຶ້

ັ ນີ,ຶ້ ບັນດາໝາກຜົນຂອງກດຈະກາກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງສີ່ວນໃຫຍີ່ ໄດຶ້ຖກ ື ທະເລຊາຍ ແລະ ໄລ ຄົງຕົວຢີ່ ຈົນເຖງປັ ດຈຸບນ ຍະເວລາເຮັດໃຫຶ້ສນຫາຍໄປ. ບັນດາຮບແບບຂອງຕົວເມືອງໃນເວລານີ ຶ້ ພຽງແຕີ່ສາມາດມີໜີ່ ງສີ່ວນຜີ່ານສັນຍາລັກ ຶ້ ີ່ ອເຕົາໂຮມຂຶ້ ຶ້ ີ ຈານວນຕົວເມືອງໄດຶ້ສຶ້າງຂນເພື ການຂຽນ ຍັງມີອກ າທາດຮັບໃຊຶ້ໃຫຶ້ການກີ່ ສຶ້າງປີ ລະມດ.

ລັກສະນະຈຸດເດັີ່ນໃນວທີການຈັດຕັງຶ້ ແລະ ສຶ້າງຕົວເມືອງເອຢີ ບໂບຮານ ສະແດງອອກໃນການແຍກ

ຶ້ ີ່ ບົດບາດຕົວເມືອງ 1 ວທີແຍກອອກຕີ່າງຫາກ: ເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ຂອງຄົນດາລົງຊີວດ ແລະ ບັນເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ສາລັບຄົນ ພືນທີ ຶ້ ຕາຍ ແລະ ພະເຈົາ.

ຶ້ ວດເອຢີ ບໂບຮານ, ປີ ລະມດ. - ຕົວເມືອງສາລັບຄົນຕາຍ: ສຸ ສານຂອງບັນດາເຈົາຊີ

ຶ້ ີ່ ວຫານເອຢີ ບໂບຮານ: ວຫານພະເຈົາແສງຕາເວັ ຶ້ - ເຂດພືນທີ ນ ຫຣສ (Hurus) ຢີ່ ອາບຸ ເຊີ (Abousir) 2.500 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ.

ຶ້ ີ່ ຢີ່ ອາໄສຂອງປະຊາຊົນຕົວເມືອງ: ເຈົາທາດ ຶ້ - ເຂດພືນທີ ສຶ້າງດຶ້ວຍດີນເຜົີ່າ, ນອຶ້ ຍ, ງີ່ າຍດາຍ, ມີການ

ປະກອບດຶ້ວຍຫີນ, ຄວາມໜາແໜຶ້ນການກີ່ ສຶ້າງສງ. ປາສາດພະລາຊະວັງຂອງ ພາຣາອອນ (Pharaon), ເຮືອນຢີ່ ໂນ ຶ້ ເບນ, ເຈົາທາດຂະໜາດໃຫຍີ່ , ວັດສະດຸ ກີ່ ສຶ້າງດຶ້ວຍຫີນ ແລະ ມີໂຄງປະກອບຢີ່າງລະອຽດ.  ໄລຍະເວລາອາຈັກໂບຮານ (3.500 - 2.000 ກີ່ ອນ ຄສ.)

ຶ້ ພາຣາອອນ (Pharaon) ເຕົາໂຮມໃນມື ທຸກໆອານາດ, ຄົນເອຢີ ບຍັງມີສະເພາະທີີ່ໄດຶ້ເອົາໃຈໃສີ່ການກີ່

ຶ້ ວມ. ບັນດາຕົວ ັ ໄພນາຖຶ້ ສຶ້າງບັນດາອາຄານເຂືີ່ອນໄຟຟຶ້າມີຂະໜາດໃຫຍີ່ ເພືີ່ອພັດທະນາທາງດຶ້ານກະສກາ, ຮັບມືກບ ເມືອງຕົວແທນ: ຕົວເມືອງແມມພດສ (Memphis), ຕົວເມືອງ ອາບຸ ໂດສ (Abudos).  ໄລຍະເວລາກາງອານາຈັກ (2.000 - 1.590 ກີ່ ອນ ຄສ.)

ຶ້ ນໄລຍະເວລາພັດທະນາຢີ່າງສົດໃສີ່ ລາຊະວົງ ພາຣາອອນ (Pharaon) ສະໄໝທີີ່ XII-XVI. ນີແມີ່ ຂອງວັດທະນະທາເອຢີ ບໂບຮານ. ບັນດາຕົວເມືອງຕົວແທນ: ເມືອງແຕບາ (Téba), ຕົວເມືອງ ກແມ (Cumae), ຕົວເມືອງ ແຊມແມ (Semme), ຕົວເມືອງ ກາຫັນ (Kahun).  ໄລຍະເວລາອານາຈັກໃໝີ່ (1.590 - 332 ກີ່ ອນ ຄສ.)

ລາຊະວົງ ພາຣາອອນ (Pharaon) ສະໄໝທີີ່ XVIII-XXX. ນອກປີ ລະມດ ມີຫາຍລວມທັງສະຖາ ປັດຕະຍະກາພະວຫານຂະໜາດໃຫຍີ່ . ຶ້ ຶ້ ຶ້ ຄົນເອຢີ ບໂບຮານ ດາລົງຊີວດ ເຕົາໂຮມໄປຕາມແຄມແມີ່ ນາໄນລ. ແນວຄວາມຄດຂອງບັນດາເຈົາກະ ຶ້ າໂຮມກ ຶ້ ີ່ ສຶ້າງບັນດາເຂດສຸ ັ ການດາລົງຊີວດໃນອະນາຄົດ ຫງັ ຈາກການຕາຍແມີ່ ນມີຄຸນຄີ່າ, ໂດຍນັນເຕົ ສັດປັ ດຈຸບນ

ຶ້ ີ່ ນໃຫຶ້ໜີ່ ງແນວຄວາມຄດກີ່ ຽວກັບລດທອານາດຂອງປະເທດ ແລະ ເຈົາກະ ຶ້ ສານ, ປີ ລະມດແມີ່ ນແບບຢີ່າງທີີ່ພົນເດັ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 33

ັ ໃນວຽກງານການກີ່ ສຶ້າງປີ ລະມດ. Faraon I, II, III ແມີ່ ນ ສັດ. ບັນດາ Faraon ແມີ່ ນເປັ ນພຽງແຕີ່ເອກກະສານຫກ ບັນດາຄົນທີີ່ເປັນກາມະກອນຫາຍ ໃນວຽກການສຶ້າງຮວບຮວມເປັ ນອັນໜີ່ ງອັນດຽວຂອງປີ ລະມດເອຢີ ບ.

ຶ້ ຶ້ ຕົວເມືອ ງໂບຮານເອຢີ ບ ຢີ່ ດຶ້າ ນລຸີ່ ມແມີ່ ນ າໄນລ ປົ ກ ກະຕ ແມີ່ ນຮບຮີ່ າງສີີ່ຫີ່ ຽມ, ກີ່ ສຶ້າ ງຂນປະມານ

3.500 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ຕົວເມືອງກາຫັນ (Kahun) ແມີ່ ນໜີ່ ງຕົວຢີ່າງ: ຕົວເມືອງມີຄວາມໜາແໜຶ້ນກີ່ ສຶ້າງສງ, ໂຄງ ຶ້ ຶ້ ສຶ້າງຕົວເມືອງແຍກເຂດຊັດເຈນ ເຂດເຈົາທາດ ແລະ ເຂດຂຶ້າທາດ. ສນກາງແມີ່ ນສະຖານທີີ່ເຕົາໂຮມບັ ນດາພາລະຊະ

ວັງ, ຄະລຫາດຂອງບັນດາ Pharaon, ສະຖານທີີ່ເຮັດວຽກຂອງອານາດການປົ ກຄອງ, ທະຫານ, ສະຖານທີີ່ຢີ່ ຂອງ ຶ້ ີ່ ເຮືອນບຊາບັນດາພະເຈົາ. ຶ້ ຶ້ ງມີບນ ຶ້ ເຂດຢີ່ ອາໄສໃຫຶ້ຄນ ັ ດາເຂດພືນທີ ົ ລວຍ ບັນດາຂຸ ນນາງ, ເຈົາທາດ, ນອກຈາກນັນຍັ

ຶ້ ຕນໄມ ຶ້ ຶ້ ົ ຶ້ ຶ້, ບັນດາຖະໜົນໄດຶ້ປກຕົນໄມ ຶ້, ຕົນໄມ ຶ້ໄດຶ້ແມີ່ ນໜີ່ ງປັດໄຈທີີ່ສາຄັນໃນ ແມີ່ ນເຮືອນຢີ່ ມີສວນ, ມີລະບົບນາໃຫຶ້

ຶ້ ຶ້ງຍາກທາງດຶ້ານອດ ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງ. ໜີ່ ງລັກສະນະຕຶ້ອງເອົາໃຈໃສີ່ໃນໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງໂບຮານເອຢີ ບແມີ່ ນຂຫຍຸ ີ ານວາງແຜນ. ທພົນກີ່ ຽວກັບທາງດຶ້ານສາສະໜາ ແລະ ຕົວເມືອງແມີ່ ນໄດຶ້ມກ

ື ເຮືອນຢີ່ ກາຫັນ (Kahun) ມີຮບແບບເໝາະສົມກັບເງີ່ ອນໄຂອຸ ນຫະພມ, ສາມາດໃຊຶ້ຫງັ ຄາ ເພືີ່ອການ

ດາລົງຊີວດລວມ ແລະ ເພືີ່ອນອນ, ສາມາດເຮັດອາຊີບທາງດຶ້ານຫັດຖະກາ, ບັນດາແຕີ່ລະຫຶ້ອງແມີ່ ນມີຄວາມເຢັ ນສະ ຶ້ ບາຍ ໂດຍໄດຶ້ຈັດຕັງການລະບາຍອາກາດ.

ຶ້ ີ່ ຢີ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ, ກາຫັນ (Kahun) ນາເອົາບັນດາ ຶ້ ນດາເຂດພືນທີ ແຕີ່ຮບແບບ ແລະ ການຈັດຕັງບັ

ລັກສະນະດັີ່ງຕີ່ ໄປນີ:ຶ້

ຶ້ ນດີຫາຍ, ບັນດາຄົນຂຶ້າທາດດາລົງ ຶ້ ີ່ ເພືີ່ອນການດາລົງຊີວດຕົວເມືອງນີແມີ່ - ການຂັດແຍ ຶ້ງຊົນຊັນໃນໝ

ຶ້ ນເພືີ່ອປຶ້ອງກັນການລຸ ກຮືຂຶ້ ນຂອງພວກເຂົ ຶ້ ຊີວດຕາມຮບແບບປະເພດການກັກຕົວບລເວນຄືແນວນີແມີ່ າ.

ຶ້ - ກາຫັນ (Kahun) ມີແຜນຜັງຮບຮີ່າງສີີ່ຫີ່ ຽມ ມີທດໄປທາງພາກໃຕຶ້, ຂະໜານກັບເສັນທາງໄປຂອງ

ຶ້ ນປະເພນີແບບດັງເດີ ຶ້ ມຂອງຄົນເອຢີ ບໂບຮານ ຈຸດສາຄັນທດໃຕຶ້, ສະຖານທີີ່ກາເນີດຂອງແມີ່ ນາຶ້ ດວງອາທດ. ນີແມີ່ ໄນລ, ສລະປະໃນການເບີ່ ງດາວ ທີີ່ສືບຕີ່ ສັງເກດດວງອາທດ.

ສັນຍາລັກ : 1. ເຂດພະລາຊະວັງ.

ຶ້ 2.3. ເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສເຈົາທາດ 4. ເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສຂຶ້າທາດ 4 3

ຮບທີ 2.1 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ ກາຫັນ (Kahun) ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 34

ຮບທີ 2.2 ຕົວເມືອງ ກາຫັນ (Kahun) ຍ ຶ້ອນວີ່າຍັງບີ່ ທັນຮັບໄດຶ້ຈາກໂລກທາມະຊາດ, ເຊືີ່ອວີ່າກົດລະບຽບໃນການດາລົງຊີວດແມີ່ ນໄດຶ້ອງໃສີ່

ຶ້ ງຖາວອນ ຫງັ ຈາກການເສຍຊີວດ, ການດາລົງຊີວດໃນ ີ ານຄອບງາ, ຄົນພຽງແຕີ່ດາລົງຊີວດໝັນຄົ ສີ່ ງສັກສດໄດຶ້ມກ ັ ດາລັກສະນະດັີ່ງລຸີ່ ມນີ:ຶ້ ຕົວເມືອງ ແລະ ກດຈະກາກີ່ ສຶ້າງຂອງຄົນເອຢີ ຍໂບຮານ ມີບນ

- ການດາລົງຊີວດສາທາລະນະຕົວເມືອງຕດພັນກັບບັນດາບຸ ນປະເພນີທາງດຶ້ານສາສະໜາ, ບຸ ນປະເພ ຶ້ ວດ, ບຸ ນປະເພນີຂອງຊົນຊັນກາງ. ຶ້ ນີຂອງເຈົາຊີ ັ ຂອງນະຄອນຫວງ, ບັນດາວຫານສາສະໜາ, ສຸ ສານ, ປີ ລະມດມີຂະໜາດ - ບັນດາຖະໜົນສາຍຫກ

ຶ້ າຍ. ໃຫຍີ່ ກີ່ ສຶ້າງຂນຫ

ຶ້ ີ ານຮວບ ລັກສະນະພເສດຂອງສລະປະການວາງແຜນຕົວເມືອງຂອງເອຢີ ບ: ການປະກົດຕົວຂນໄດຶ້ ມກ

ຶ້ ີ່ ຮວມເອກກະລັກທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກາໃຫຍີ່ , ການຮີ່ວມກັນໃນວທີການກີ່ ສຶ້າງ, ແບີ່ງຊັດເຈນວັດຖຸປະສົງຕົນຕ

ແລະ ສາຮອງ. ບັນດາປີ ລະມດຢີ່ ກຣີກ, ກີ່ ສຶ້າງໃນບັນດາສະຕະວັດທີີ່ແຕກຕີ່ າງກັນ, ການກີ່ ສຶ້າງຄືໜີ່ ງແນວຄວາມຄດ ຶ້ ກຫາຍກັບທັງການຮວມກັນ ລຶ້ວນແຕີ່ຄືກນ ັ ທີີ່ແນີ່ ນອນກີ່ ຽວກັບຮບແບບ ແລະ ບລມາດ ແຕີ່ ຍັງມີກາລັງຄວາມຮສ ແຕີ່ ລະຄົນ.

ື ໄວຶ້ຂອງຕົວເມືອງເອຢີ ບໂບຮານ ຍັງແມີ່ ນໜີ່ ງທາດປີ ລະມດ ເຊີ່ ງແມີ່ ນສັນຍາລັກ ຮີ່ອງຮອຍທີີ່ລົງເຫອ

ຶ້ ທາງດຶ້ານວັດທະນະທາຂອງເອຢີ ບໂບຮານທີີ່ສົດໃສີ່ຢີ່ ໃນອີ່າງແມີ່ ນາໄນລ.

b. ຕົວເມືອງອາຊີຕາເວັນຕົກ-ເມໂຊໂປຕາເມຍ ໂບຮານ (3.000-300 ກີ່ ອນ ຄສ.)

ຶ້ ົ ສົມບນ ຢີ່ ລະຫວີ່າງ 2 ແມີ່ ນາໄທກຣີ ດ (Tigris) ແລະ ແມີ່ ນາຶ້ ອຸ ພຣາເທສ (Euphrates) ທີີ່ດນອຸ ດມ

ຶ້ ກະສກາ ແລະ ການລຶ້ຽງສັດໄດຶ້ມກ ີ ານພັດທະນາ ທີີ່ໄດຶ້ສາຶ້ ງເງີ່ ອນໄຂການກ ື ຫາຍ, ມີຫາຍຄີ່ອງແມີ່ ນາ, າເນີດເຕີບໂຕ ຶ້ ີ່ າ: ເມໂຊໂປຕາເມຍ ໜີ່ ງຄວາມສີວໄລທີີ່ມີຄວາມສົດໃສີ່ໃນປະເທດໄວທີີ່ສຸ ດເທງໜຶ້າໂລກ. ເຂດດນຂຶ້າງເທີງຍັງເອີນວ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 35

ຶ້ : ແມີ່ ນາຶ້ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia), (Mesopotamia), ຄວາມໝາຍແມີ່ ນເຂດດນຢີ່ ລະຫວີ່າງ 2 ແມີ່ ນາຄື ຶ້ ບອານາເຂດຂອງປະເທດອີຣກ ັ ຂນກັ ັ . ປັດຈຸບນ

ັ - ບັນດາຕົວເມືອງເຂດ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ແລະ ອາຊີຕາເວັນຕົກແມີ່ ນບັນດາຫກ

ຶ້ ວນແຕີ່ ຶ້ ຖານການດາລົງຊີວດເປັ ນເຄືີ່ອງໝາຍໃນຊີ່ວງໄລຍະຕົນໃນຄວາມສີ ວໄລຂອງມະນຸດ. ຢີ່າງໃດກີ່ ຕາມ, ນີລຶ້

ຶ້ ີ່ ປົ ກກະຕຖືກສົງຄວາມທາລາຍມາຶ້ ງເພຍ. ເພີີ່ມເຂົາໃນນັ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ີ່ ແມີ່ ນດນ, ຮບ ແມີ່ ນເຂດພືນທີ ນແມີ່ ນວັດສະດຸ ກີ່ ສຶ້າງຕົນຕ ຶ້ ມຂອງພວກເຂົາຍາກທີີ່ຈະຢັ ງຢື ຶ້ ນຜີ່ານການທາລາຍມ ຶ້າງເພຍໃນໄລຍະເວລາເກົີ່າ. ຮີ່າງແບບດັງເດີ

- ບັນດາຕົວເມືອງ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ແບບເກົີ່າ ນາເອົາຄຸ ນລັກສະນະສນກາງການບ

ຶ້ ຶ້ ລຫານ ແລະ ສາສະໜາຂອງສະຫະຊີບຊົນນະບົດ, ຫງັ ຈາກນັນໄດຶ້ ກາຍເປັ ນບັນດາສນກາງການຄຶ້າຂາຍເທີງພືນຖານ

ຶ້ ຶ້ ີ່ ສງ ເພືີ່ອຫກລຶ້ ຶ້ ວມ. ບັນ ີ ຶ້ ຽງນາຖຶ້ ການພັດທະນາຫັດຖະກາ ແລະ ການຄຶ້າ. ບັນດາຕົວເມືອງໄດຶ້ສາຶ້ ງຂນໃນບັ ນດາພືນທີ ດາອາຄານສາຄັນຂອງຕົວເມືອງໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຂະໜາດສງກວຶ້າງ, ຝາກາແພງມີຄຸນລັກສະນະປຶ້ອງກັນຢີ່າງແຂງແຮງ, ສາ

ສະໜາ ແລະ ສີລະປະ ເປັ ນສາຄັນ ແລະ ສະແດງອອກຢີ່ ວຽກການກີ່ ສຶ້າງບັນດາອາຄານສາສະໜາໃຫຍີ່ ກວີ່າ, ລະບົບ ຶ້ ີ ານປຫີນ ແລະ ລະບົບອຸ ປະກອນເຕັກນກສງ, ການລະ ເສັນທາງຄຶ້ ອນຂຶ້າງສະດວກສະບາຍ, ຫາຍບີ່ອນແມີ່ ນໄດຶ້ມກ ຶ້ ບາຍນາຄຶ້ອນຂຶ້ າງສາຄັນ. ບັນດາຕົວເມືອງຕົວແທນ: ເມືອງຄຣສະບາດ (Khorsabad), ຕົວເມືອງ ບາບີລອນ (Babylon), ຕົວ ເມືອງເປີ ເຊໂປລດສ (Persepolis).

ຮບທີ 2.3 ແຜນທີີ່ພາບລວມຂອງ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ໂບຮານ ຶ້ ີ່ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ມີຄວາມສາຄັນ ແມີ່ ນສນກາງການປົກຄອງ, ຕົວເມືອງເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ . ເສດຖະກດຂອງເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ດນ ຍັງໄດຶ້ເອີນແມີ່ ຶ້ ຶ້ ເຂດພືນທີ ນ ເມໂຊໂປເຕເມຍ (Mesopotamia), ຢີ່ ລະຫວີ່າງສອງແມີ່ ນາໄທກຣີ ດ

ົ ສົມບນ, ກະສກາ ແລະ ການລຶ້ຽງສັດ ພັດທະນາສຶ້າງ (Tigris) ແລະ ແມີ່ ນາຶ້ ຢເຟດຕຣດ (Euphrates), ທີີ່ດນອຸ ດມ ຶ້ ີ່ ອນໄຂກ ຶ້ ບປະເພດຂອງມະນຸດທີີ່ເກີດຂນໄວສຸ ຶ້ ື ຂນໃນເງ າເນີດເຕີບໂຕຄວາມສີວໄລທີີ່ສົດໃສີ່, ຂນກັ ດ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 36

ຶ້ ບັນຕົວເມືອງທາອດ ແມີ່ ນໄດຶ້ນາເອົາພືນຖານສ ນກາງທາງດຶ້ານການເມືອງ ແລະ ສາສະໜາ, ຫງັ ຈາກ

ຶ້ ຶ້ ນັນແມີ່ ນໄດຶ້ກາຍເປັ ນສນກາງທາງດຶ້ານການຄຶ້າ ເທງພືນຖານການພັ ດທະນາຫັດຖະກາ ແລະ ການຄຶ້າຂາຍ.

ຶ້ ຶ້ ີ່ ສງ ເພືີ່ອຫກ ຶ້ ີ່ ອຶ້ອມຮອບປົ ກຄຸ ມ ຶ້ ີ ລຶ້ຽງນາຖວຶ້ ຶ້ ໂດຍມີກາແພງເພືີ່ອ ຕົວເມືອງໄດຶ້ສຶ້າງຂນໃນພື ນທີ ມ, ພືນທີ

ປຶ້ອງກັນ.

ຶ້ ີ່ ແມີ່ ນ ດນແຫຶ້ງ ແຕີ່ເຂືີ່ອນແມີ່ ນາ. ຶ້ ວັດສະດຸ ກີ່ ສຶ້າງຕົນຕ ຕົວເມືອງທີີ່ເປັນຕົວແທນ: ບາບີລອນ (Babylon):

ຕົວເມືອງ ບາບີລອນ (Babylon) (602-562 ກີ່ ອນ ຄສ.): ແມີ່ ນຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ທີີ່ສຸ ດ ຢີ່ ຂຶ້າງແຄມ

ຶ້ ໄດຶ້ປົກ ຄຸ ມ ຶ້ ວດ ເນັດມ ກາເຊຣາ II (Netmucazera II) ສຶ້າ ງຂນ, ຶ້ ແມີ່ ນາຶ້ ຢເຟດຕຣ ດ (Euphrates), ໂດຍເຈົາຊີ

ຶ້ ເຟດຕຣດ (Euphrates) ແລະ ເຊືີ່ອມຕີ່ ແມີ່ ນລະບົບກາແພງສງດຶ້ວຍດນ. ສນກາງຂອງ ໂດຍລະບົບຄີ່ອງກັບແມີ່ ນາຢ ຕົວເມືອງແມີ່ ນພະລາຊະວັງ ແລະ ໂບດ (Ziggurat) ສຶ້າ ງຕາມປະເພດຂອງຮບແບບປລາມດ ລະດັບ ສງເຖງ 90 ແມັດ. ນອກຈາກຕົວເມືອງແລຶ້ວ ຍັງມີສວນແຂວນບາບີລອນ, ໜີ່ ງໃນເຈັດສງມະຫັດສະຈັນຂອງໂລກໂບຮານ.

ຮບທີ 2.3 ທາດບາເບວ (Babel)

ຮບທີ 2.4 ແຜນຜັງຕົວເມືອງບາບີລອນ (Babylon)

ຮບທີ 2.5 ສວນເກາະຝາບາບີລອນ (Babylon)

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 37

ັ (Zigourat) ຮບທີ 2.6 ກາແພງບາບີລອນ (Babylon) 605-563 ກີ່ ອນ ຄສ ແລະ ຫຄອຍຊກຸ ຣດ

ຮບທີ 2.7 ກາແພງ ບາບີລອນ (Babylon)

ຶ້ ີ່ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ມີຄວາມສາຄັນ ແມີ່ ນສນກາງການປົກຄອງ, ຕົວເມືອງເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ . ເສດຖະກດຂອງເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ໃກກ ຶ້ ນ ັ ແລະ ແຍກອອກຈາກ ເມໂຊໂປຕາເມຍ (Mesopotamia) ຕົວເມືອງບາລີລອນໂບຮານ ຕັງຢ

ຶ້ ີ່ ລຶ້ວນແຕີ່ສງແຫຶ້ງແລຶ້ງ, ປັດຈຸບນ ຶ້ ບ ອີຣານ. ັ ແມີ່ ນຂນກັ ໂດຍພເຂົາຕີ່ າ ຊາຣກອສ (Zargos), ແມີ່ ນເຂດພືນທີ c. ກຣີກໂບຮານ.

ຶ້ ື ີ່ ຽງ ກຣີກແມີ່ ນສະຖານທີີ່ເຕົາໂຮມຫ າຍສະຖາປັ ດຕະຍະກາການວາງແຜນໂບຮານ. ຫາຍບລຸ ດທີີ່ມີຊີ່ ສ ັ ດາຄຸ ນຄີ່າລັກສະນະພ ກຣີກໂບຮານໄດຶ້ສາຶ້ ງໃຫຶ້ການວາງແຜນ ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງໂບຮານກຣີກມີບນ ເສດ. ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 38

ຕົວ ເມືອ ງຕາກະໂລຶ້ຂ ອງຮ ໂປດາມຸ ດ (Hyppodamus) ປະມານ 500 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ຢີ່ Miletus ແມີ່ ນລັກສະນະສະເພາະຂອງການວາງແຜນກຣີກໂບຮານ, ໂຄງປະກອບແຜນຜັງຂອງຕົວເມືອງໄດຶ້ແບີ່ງອອກເປັ ນ

ຶ້ ັ 2 ທດທາງຫກ ັ ທດໃຕຶ້ - ທດເໜືອ ກັບ ທດຕາເວັນອອກ ບັນດາຕາຖະໜົນຕາມລະບົບເສັນທາງຕາກະໂລຶ້ ກບ ຶ້ ຶ້ ີ່ 30 ແມັດ ເຖງ 50 ແມັດ. ຕົວ ທດຕາເວັນຕົກ, ໄລຍະຫີ່າງປະມານລະຫວີ່າງບັນດາເສັນທາງ ເວົາລວມປະມານແຕ ເມືອງ Mile ຂອງ ຮໂປດາມຸ ດ (Hyppodamus) ມີຂະໜາດບັນດາຕາຖະໜົນແມີ່ ນ 47,2 ແມັດ X 25,4 ແມັດ. ັ ທດຕາເວັນອອກ - ທດຕາເວັນຕົກ ກວຶ້າງ 7,5 ແມັດ ໄປຜີ່ານສນກາງສາມາດໄປດຶ້ວຍລົດ, ຍັງຖະໜົນ ຖະໜົນຫກ ທດເໜືອ - ທດໃຕຶ້ ກວຶ້າ ງແຕີ່ 3-4 ແມັດ ລະດັບຄວາມຊັນຫາຍ ຄວນເອົາໃຈໃສີ່ສາລັບການໃຊຶ້ຍີ່າງ. ບັນດາຕົວ ຶ້ ັ ດາສນກາງ ແລະ ລານສະໜາມຫວງຫກ ັ ທີີ່ໄດຶ້ເອີນແມີ່ ເມືອງລຶ້ວນແຕີ່ມີບນ ນ Acropolis ແລະ Agora.

ຶ້ ີ່ ສນກາງຂອງຕົວເມືອງ, ແມີ່ ນສະຖານທີີ່ເຕົາໂຮມບັ ຶ້ - Acropolis ແມີ່ ນເຂດພືນທີ ນດາເຮືອນບຊາ ໄດຶ້

ຶ້ ພາກສາໃນລະດັບສງ. ເອົາມະໂນຈດ ແລະ ທີີ່ຢີ່ ອາໄສບັນດາຜພ

ຶ້ ຶ້ - Agora ເນືອແທຶ້ ແມີ່ ນໜີ່ ງລານສະໜາມຫວງຢີ່ ສນກາງ, ແມີ່ ນສະຖານທີີ່ເຕົາໂຮມບັ ນດາກດຈະກາ

ກີ່ ຽວກັບທາງດຶ້ານການຄຶ້າຂາຍ ແລະ ການບລຫານຂອງຕົວເມືອງ. ີ ານພັດທະນາຢີ່າງແຂງແຮງ ຕະຫອດໃນ 2 – 3 ສະຕະວັດ ກີ່ ອນ ຄສ. ຕົວເມືອງໂບຮານກຣີກໄດຶ້ມກ ໂດຍລັກສະນະການປົ ກຄອງກຣີກໂບຮານມີຫາກຫາຍຄວາມກາຶ້ ວໜຶ້າ, ລະບຽບກົດໝາຍມີຄວາມເຄັີ່ງຄັດ ແຕີ່ ມີ ການເຄັີ່ງຄັດເລັກນ ຶ້ອຍ. ສັງຄົມໂບຮານກຣີກ ຍົກສງປະຊາທີປະໄຕ, ເອົາໃຈໃສີ່ເຖງວຽກການສກສາທຸກໆຄົນ ແລະ ົ ການມີຂະໜາດ 10.000 ຄົນ ໄດຶ້ ສະພາບແວດລຶ້ອມການດາລົງຊີວດຢີ່ ຕົວເມືອງ, ລັກສະນະຕົວເມືອງປະເທດອຸ ດມ ແບີ່ງອອກເປັນ 3 ພາກສີ່ວນ ແລະ 3 ລະດັບ ຕາມລະບົບກົດລະບຽບກົດໝາຍ.

ຮບທີ 2.8 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Priene - ກຣີກ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 39

ຮບທີ 2.9 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Mile - ກຣີກ d. ໂຣມັນໂບຮານ.

ຶ້ ລັດທຈັກກະພັດໂຣມັນ ໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນແຕີ່ ສະຕະວັດທີ III ກີ່ ອນ ຄສ ແລະ ມີຄວາມຈະເລີນຮຸີ່ ງ

ເຮືອງຈະເລີນທີີ່ສຸ ດ ປະມານສະຕະວັດທີ II ແລະ ສະຕະວັດທີ I ຈົນເຖງປີ 30 ກີ່ ອນ ຄສ.

ການວາງແຜນ ແລະ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາໂຣມັນໂບຮານ ໄດຶ້ເປີ ດກວຶ້າງບັນດາຄວາມສາເລັດຂອງວັດ ຶ້ ຄື: ມີອດທພົນ ເລີກເຊງຂອງຄວາມສີວໄລໂຣມັນ, ຫາຍໆອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກ າຄື: ມີ ທະນະທາກີ່ ອນນັນ ຶ້ ຄວາມຕັງໃຈໃນການວາງແຜນຕົ ວເມືອງທີີ່ໄດຶ້ສະແດງອອກໃຫຶ້ເຫັນຄວາມຈະເລີນຮຸີ່ ງເຮືອງຂອງຈັກກະພັດໂຣມັນ ຶ້ າຊັບສນ ແລະ ຂຶ້າທາດ. ແລະ ໄດຶ້ມີການປົ ນເອົ

ຕົວເມືອງໂຣມັນ ສະທຶ້ອນໃຫຶ້ເຫັນຄຸ ນ ລັກ ສະນະສັງຄົມ ຂອງສາທາລະນະລັດ, ຈັກ ກະພັດໂຣມັນ. ໃນຕົວເມືອງມີຫາຍລານສະໜາມຫວງ ແລະ ກຸີ່ ມລານສະໜາມຫວງພຶ້ອມກັບລະບົບບັນດາອາຄານສາທາລະນະ ຶ້ ການຄຶ້າ, ຕະຫາດ, ພະລາຊະວັງ, ເຮືອນບຊາ, ພະວຫານ ແລະ ບັນດາ ໃຫຍີ່ ຄື: ໂຮງລະຄອນ, ເວທີ, ໂຮງອາບນາ,

ຶ້ ັ ຊັບ ອານຸສາວະລີ. ເນືອໃນ ແລະ ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງມີກຸີ່ມລານສະໜາມຫວງໂບຮານໂຣມັນແມີ່ ນມີຄວາມສະຫບ ຊຶ້ອນ, ມີການຕົກແຕີ່ງສະຖາປັ ດຕະຍະກາໂອີ່ໂຖງ, ມີຄວາມປະນີດ, ສະທຶ້ອນໃຫຶ້ເຫັນການດາລົງຊີວດຂອງຄົນ ຶ້ ລວຍ ແລະ ຄວາມສວຍງາມຫາຍຂອງຊົນຊັນການປົ ກຄອງ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 40

ລັກສະນະປະເພນີຂອງບັນດາຕົວເມືອງໂບຮານໂຣມັນ ແມີ່ ນມີຄຸນລັກສະນະທີີ່ອຸ ດົມສົມບນ, ແຜນ

ັ ດາຄຶ້າຍທະຫານເປັ ນຮບຮີ່າງຈະຕຸ ລດ ັ , ມີຝາປຶ້ອງກັນ, ມີ 4 ປະຕຫກ ັ ແລະ ເຊືີ່ອມຕີ່ ຜັງຕົວເມືອງມີຮບຮີ່າງຄື: ມີບນ ຶ້ ັ ແມີ່ ນບັນດາແກນເສັນທາງຫ ັ ທດໃຕຶ້ - ທດເໜືອ (Cardo) ແລະ ທດຕາເວັນອອກ - ທດຕາ ກັບບັນດາປະຕຫກ ກ

ຶ້ ເວັນຕົກ (Decumanius). ສນກາງຕົວເມືອງວາງຢີ່ ສະຖານທີີ່ຕັດກັນລະຫວີ່າງສອງແກນເສັນທາງ. ຕົວເມືອງໄດຶ້ມ ີ ຶ້ ີ່ ຢີ່ ອາໄສຢີ່ ທາງດຶ້ານນອກຕາມບັນດາເສັນທາງເຂົ ຶ້ ຶ້ ການພັດທະນາຕືີ່ມໃນບັນດາເຂດພືນທີ າໃນຕົ ວເມືອງ, ໂຄງສຶ້າງຕົວ ຶ້ ນມີຄວາມຫຍຸ ຶ້ງຍາກ ແລະ ມີອດທພົນຫາຍຂອງໂຄງຮີ່າງຕົວເມືອງໂບຮານກຣີກ. Timgat ແມີ່ ນໜີ່ ງຕົວ ເມືອງນີແມີ່ ເມືອງທີີ່ໄດຶ້ເປັນຕົວຢີ່າງ.

ຮບທີ 2.10 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Timgat ຶ້ ວເມືອງປົ ກກະຕແມີ່ ນຕດພັນກັບວຽກຈັດຕັງປຶ້ ຶ້ ອງກັນກີ່ ຽວກັບທາງດຶ້ານການທະ ວຽກການຈັດຕັງຕົ ຫານ:

ຶ້ ງ. - ຕົວເມືອງປົ ກກະຕແມີ່ ນມີຝາກາແພງອຶ້ອມຮອບທີີ່ໝັນຄົ

ຶ້ ີ່ ສນກາງໄດຶ້ສະແດງອອກຊັດເຈນແຕີ່ລະບົດບາດກດຈະກາ, ບັນດາພືນທີ ຶ້ ີ່ ຫກ ັ ຢີ່ - ວຽກແຍກເຂດພືນທີ

ຶ້ ອມຮອບ ໂດຍບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກາໃຫຍີ່ ໂຕໂອຶ້ໂຖງສະແດງໃຫຶ້ເຫັນອານາດການ ັ ຕັງອຶ້ ສນກາງໄດຶ້ຈດ ຶ້ ປົກຄອງສະໄໝນັນ.

- ບັນດາແກີ່ ນທດທາງຂອງຕົວເມືອງບີ່ ຖືກໂດດເດັີ່ນ ໂດຍບັນດາແນວຄວາມຄດສາສະໜາ, ແມີ່ ນບີ່ ໄດຶ້ຖືກຜກມັດໄປຕາມພມີປະເທດ. ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 41

ີ ານພັດທະນາຕາມແຕີ່ລະບ໋ ອກ ຕາມຮບຮີ່າງຕາກະໂລຶ້ໄປຕາມແກີ່ ນຫກ ັ ແລະ ສນ - ທີີ່ຢີ່ ອາໄສໄດຶ້ມກ ກາງກດຈະກາສາທາລະນະຂອງຕົວເມືອງ, ແຕີ່ລະຕອນມີຂະໜາດແຕີ່ 70x70 ແມັດ ເຖງ 150x150 ແມັດ. ຄວາມ ໜາແໜຶ້ນທີີ່ຢີ່ ອາໄສ 250 - 500 ຄົນຕີ່ ເຮັກຕາ, ປະຊາກອນແຕີ່ 20.000 ເຖງ 100.000 ຄົນ.

ບາບີລອນ (Babylon) ແມີ່ ນຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ທີີ່ສຸ ດໃນເວລານັນຶ້ ຢີ່ ເທງແຄມແມີ່ ນາຶ້ Euphrat. ໂດຍ

ຶ້ ວດ Netmucazera II ກີ່ ສຶ້າງປະມານ 602 – 562 ກີ່ ອນ ຄສ. ຕົວເມືອງໄດຶ້ອອຶ້ ມຮອບ ໂດຍລະບົບຄີ່ອງກັບ ເຈົາຊີ

ຶ້ ນຈີີ່. ສນກາງຂອງຕົວເມືອງແມີ່ ນພະລາຊະວັງ ແມີ່ ນາຶ້ Euphrat ແລະ ຕີ່ ໄປເຖງແມີ່ ນລະບົບກາແພງສງມີຫາຍຊັນດ ແລະ ເຮືອນບຊາ (Ziggurat) ກີ່ ສຶ້າງຕາມປະເພດປລະມດ ລະດັບສງເຖງ 90 ແມັດ.

ນອກຈາກຕົວເມືອງແມີ່ ນສີ່ວນເກາະ ບາບີລອນຊືີ່ສີ່ຽງ, ໜີ່ ງໃນເຈັດສີ່ ງມະຫັດສະຈັນຂອງໂລກ. ເຖງ

ແມີ່ ນວີ່າບີ່ ມີການພສດທາງວທະຍາສາດສະເພາະໃດກີ່ ຽວກັບການຄົງຕົວຢີ່ , ສີ່ວນເກາະບາບີລອນ ນາເອົາຕາມຕົນ ເອງແມີ່ ນຫາຍບັນດານີຍາຍ, ບົດກະວີ ແລະ ບັນດາຄາສັນລະເສີນຄືແມີ່ ນໜີ່ ງແດນສຸ ຂາວະດີລະຫວີ່າງທະເລຊາຍ. ັ ລະນາຢີ່ ສວນເກາະບາບີລອນຄືໜີ່ ງລະບົບເດີນລະດັບສງ, ມີສະຖານີລດ ົ ໄຟ, ໜີ່ ງໃນບັນດາເຮືອນບຊາໂຣມັນໄດຶ້ພນ ຶ້ ແລະ ລະບົບນາຫົ ຶ້ ດຕົນໄມ ຶ້ ຶ້. ນາພຸ

ື ຊີ່ວງໄລຍະຄວາມຮຸີ່ ງເຮືອງສີວໄລເມຍໂສໂປຕາເມຍ ໄດຶ້ສາຶ້ ງເງີ່ ອນໄຂໃຫຶ້ ການພັດທະນາຂອງຫາຍຕົວ

ຶ້ ນດນຈີີ່ ແຕີ່ລຸີ່ ມຫແມີ່ ນາຶ້ Euphrat. ົ ເມືອງຫກ ັ ກີ່ ສຶ້າງໃນເວລານີແມີ່ ເມືອງ. ວັດສະດຸ ຕວ e. ຄວາມຮຸີ່ ງເຮືອງສີວໄລຈີນ

ຢີ່ ຈີນ ໃນສະຕະວັດທີ 3 ກີ່ ອນ ຄສ, ໄດຶ້ສະເໜີລະບົບການວາງແຜນນາໃຊຶ້ດນຕາມໂຄງຮີ່າງ 9 ຕອນ.

ຶ້ ແຕີ່ ລະຕອນມີໜີ່ ງບົດບາດສີ່ວນຕົວ, ແຕີ່ລະຂຶ້າງຍາວປະມານ 1000 ຂັນ.

ຶ້ ວນແຕີ່ ໄດຶ້ຕອບສະໜອງໃຫຶ້ປັກກີ່ ງໃນເວລານັນ. ຶ້ ປັ ກກີ່ ງປະ ັ ວາງຕາມປະເພດແຍກຕອນນີລຶ້ ວທີຈດ

ຶ້ ກົດຕົວຂນແຕີ່ 2400 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ແລະ ກາຍເປັ ນນະຄອນຫວງຈີນປີ 878 ຫງັ ຈາກ ຄສ.

ຶ້ ມຮອບ ໂດຍກາແພງສງກີ່ ສຶ້າງດຶ້ວຍດນ ດຶ້ານນອກມີຄີ່ອງນາຶ້ ນາເອົາລັກສະ ຕົວເມືອງປົ ກກະຕໄດຶ້ອອ

ຶ້ ີ່ ໃຫຶ້ 3 ຊົນຊັນຶ້ ໃນສັງ ນະແມີ່ ນກາແພງທາງການທະຫານ. ໂຄງສຶ້າງປົ ກກະຕມີ 3 ວົງກາແພງ ເຂດການົດແຕີ່ລະພືນທີ ຄົມສັກດີນາຈີນ. ຮບຮີ່າງຕົວເມືອງ:

ຶ້ ັ ຕາມທດໃຕຶ້ - ເໜືອ ແລະ ຕົວເມືອງປົ ກກະຕກີ່ ສຶ້າງ - ແຜນຜັງ ຈັດຕັງຕາມຮ ບຮີ່າງສີີ່ຫີ່ ຽມ ແກີ່ ນຫກ ເທງບັນດາເຂດດນມີພມີປະເທດເປັ ນທົີ່ງພຽງ.

ຶ້ ີ່ ໃນຕົວເມືອງຕາມປັດຊະຍາລັດທຂົງຈື ຶ້ ເຊີ່ ງໄດຶ້ມກ ັ ການຈັດວາງບັນດາເຂດພືນທີ ີ ານສະແດງອອກ - ຫກ

ຶ້ ປັ ດໄຈຕົນຕ ຶ້ ີ່ ໄດຶ້ວາງຢີ່ ຈຸດທີີ່ຕັງແມີ່ ຶ້ ນສາຄັນທີີ່ສຸ ດ ສະແດງອອກອານາດຂອງເຈົາຊີ ຶ້ ວດ. ໃນສັງຄົມສັກດີນາ. ໃນນັນ,

ຶ້ າໄປແຕ ຶ້ ັ ຕັງເຂົ ີ່ ລະຫົວໜີ່ວຍ ໄດຶ້ມກ ີ ານຈັດການບລຫານ - ຂະໜາດຕົວເມືອງໃຫຍີ່ , ທີີ່ຢີ່ ອາໄສໄດຶ້ຈດ

ໂດຍລະບົບບລຫານທີີ່ຊັດເຈນ.

ຶ້ ຶ້ າໄປຮວບຮວມກັ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ໄດຶ້ເອົາໃຈໃສີ່ ຈັດຕັງເຂົ ັ ຊົນຊັນການ - ຕົນໄມ ນເພືີ່ອຄວາມສວຍງາມບລການໃຫຶ້ກບ

ປົກຄອງ. ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 42

ເຮືອນຢີ່ ທົີ່ງນາ ລວມ

ເຮືອນຢີ່

ອາຄານສາ ທາລະນະ ລານສະໜາມ ຫວງ

ຕະຫາດ

ເຮືອນຢີ່

ຮບທີ 2.11 ການເຊືີ່ອມຕີ່ ລະຫວີ່າງເຮືອນຢີ່ ຊົນນະບົດ ແລະ ເຂດຢີ່ ອາໄສ f. ບັນດາເຂດອືີ່ນໆ.

ຶ້ ແຕີ່ 3.000 ປີ ກີ່ ອນ ຄສ. ຕົວເມືອງລຶ້ວນແຕີ່ ັ ດາຕົວເມືອງໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນ ອີນເດຍ ລຶ້ວນແຕີ່ມີບນ

ຶ້ ໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຂນຕາມປະເພດແຍກຕອນດ ນ.

ຶ້ ແຕີ່ ເວົາຶ້ ຫາຍສະຖານທີີ່ອືີ່ນໆເທງໜຶ້າໂລກ, ບັນດາສະຖານທີີ່ຢີ່ ອາໄສຕົວເມືອງລຶ້ວນແຕີ່ ປະກົດຂນ

ຶ້ ີ່ ນຊັດເຈນ. ັ ດາຄຸ ນລັກສະນະແບບຢີ່າງທີີ່ພົນເດັ ລວມແລຶ້ວບັນດາຕົວເມືອງນີ ຶ້ ຍັງບີ່ ມີບນ 2.2.2. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກາງ

ຶ້ ຕົນຕ ຶ້ ບລະບອບສັກດີນາ, ການຂັດ ຶ້ ີ່ ແມີ່ ນໄລຍະຕົນ ຶ້ ຄສ ຂນກັ ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກາງໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນ

ຶ້ ລະບອບການ ຶ້ ຶ້ ີ່ ການປະທຶ້ວງຕີ່ ຕຶ້ານຫາຍຂນ. ແຍ ຶ້ງລະຫວີ່າງຊົນຊັນການປົ ກຄອງ ແລະ ປະຊາຊົນ ໄດຶ້ຄີ່ອຍກາຶ້ ວເຂົາສ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ຍດກາມະສດຄອບຄອງຂຶ້າທາດ ຄີ່ອຍໄປຕາມເສັນທາງແລຶ້ ວສະລາຍຕົວ, ສັງຄົມສັກດີນາເລີີ່ມຕົນໄດຶ້ ປະກົດຕົວຂນ,

ົ ຶ້ ີ່ ແມີ່ ນອງໃສີ່ສະພາບທາງດຶ້ານເສດຖະກດທາງດຶ້ານກະສການອຶ້ ຍຢີ່ ຊົນນະບົດ. ໂດຍການສະລາຍຕົວຂອງເສດ ຕົນຕ

ີ ານຍດກາມະສດຄອບຄອງຂຶ້າທາດ, ທີີ່ຢີ່ ອາໄສໄດຶ້ອອກຈາກບັນດາຕົວເມືອງໄປຫາຊົນນະບົດ ເພືີ່ອ ຖະກດໄດຶ້ມກ ົ ອານາດການເມືອງໃນຊົນນະບົດ, ຜົນຜະລດ, ຕົວເມືອງໃນໄລຍະ 2-3 ຮຶ້ອຍປີ ຫງັ ຂອງຈັກກະພັດໂຣມັນທີີ່ໄດຶ້ໝດ

ຶ້ າເອົາຄຸ ນລັກສະນະສະໜອງດຶ້ວຍຕົນເອງ ອງໃສີ່ການຜະລດກະສກາ, ການຕີ່ ສຢ ຶ້ ີ່ າງຕີ່ ສັງຄົມສັກດີນາໃນໄລຍະຕົນນ

ຶ້ ງໄດຶ້ມກ ີ ານກົດໜີ່ວງການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ, ຂະໜາດຂອງຕົວເມືອງໄລຍະນັນຶ້ ເນືີ່ອງ, ສັງຄົມບີ່ ມີຄວາມໝັນຄົ ັ ດາປຶ້ອມປະການອຶ້ອມຮອບດຶ້ານນອກ. ແມີ່ ນນ ຶ້ອຍ, ບີ່ ເກີນ 5 ເຖງ 10.000 ຄົນ ທັງໝົດມີບນ

ຶ້ ີ່ າງແຂງແຮງ ໄດຶ້ມກ ີ ານກະຕຸ ນ ຶ້ ການພັດທະ ຕະຫອດສະຕະວັດທີ XII ອາຊີບຫັດຖະກາປະກົດຕົວຂນຢ

ຶ້ າຍຕົວ ນາຕົວເມືອງ, ການແລກປີ່ຽນສນຄຶ້າ ແລະ ການແລກປີ່ຽນທາງເຮືອ ລະຫວີ່າງບັນດາເຂດໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນຫ ຶ້ ເມືອງທີ່າເຮືອ ແລະ ບັນດາຕົວເມືອງຢີ່ ເທງສົນແຕີ່ ລະການຄົມມະນາຄົມ. ນອກຈາກອດທພົນທາງປະຫວັດສາດ ຂອງບັນດາຕົວເມືອງໂຣມັນ, ໂຄງຮີ່າງຂອງບັນດາຕົວເມືອງສັກດີນາໄດຶ້ສະແດງອອກໃນວຽກເຊືີ່ອມໂຍງກັບບັນດາ ຶ້ ອນຂຶ້າງມີປະໂຫຍດກີ່ ຽວກັບບັນຫາ ື ເງີ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດ. ບັນດາຕົວເມືອງນີ ຶ້ ປົ ກກະຕໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຢີ່ ບັນດາທີີ່ຕັງຄຶ້ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 43

ຶ້ ການປຶ້ອງກັນ, ບັນດາອາຄານເຮືອນບຊາ ແລະ ບັນດາຄະລຫາດຂອງເຈົາກະສັ ດໄດຶ້ກາຍເປັ ນບັນດາອາຄານສນກາງທີີ່ ມີຄວາມສາຄັນໃນໂຄງສຶ້າງຂອງຕົວເມືອງ.

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ຢີ່ ສະຕະວັດທີ XV,XVI ຕດພັນກັບການເຄືີ່ອນ ີ ານຟືນຟ ວັດທະນະທາທີີ່ໄດຶ້ມກ

ຶ້ ສະທຶ້ອນຄວາມຕຶ້ອງການຂອງ ຶ້ ີ່ ສັກດີນາເຖງນາຍທນ, ການວາງແຜນຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝນີໄດຶ້ ຍ ຶ້າຍທາງສັງຄົມຕັງແຕ ຶ້ , ເປີ ດກວຶ້າງຕົວ ັ ທະນາຢີ່າງແຂງແຮງຢີ່ ຍຸ ໂຣບ. ຢີ່ ອີຕາລີ, ນອກຈາກບັນດາໂຄງການຟືນຟ ສັງຄົມໃໝີ່ ແລະ ໄດຶ້ພດ ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່, ບັນດາແນວໂນມ ຶ້ ຶ້ ການຄົນຄວຶ້ ເມືອງໄລຍະຟື ນຟ າ, ບັນດາທດສະດີໃໝີ່ກີ່ ຽວກັບການວາງ ຶ້ ປະເທດຝຣັີ່ງແມີ່ ນໜີ່ ງໃນບັນດາສນກາງວັດທະນະທາທີີ່ສາຄັນຂອງຍຸ ກສະໄໝຟືນຟ ຶ້ ຄວາມ ແຜນໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນ.

ຶ້ ຕົວເມືອງປາຣີໄດຶ້ດາເນີນການພາຍ ຶ້ ບັນດາກດຈະກາການກີ່ ສຶ້າງການວາງແຜນຟືນຟ ຈະເລີນຄືນໃໝີ່ຢີ່ ຍຸ ໂຣບ, ເຂດຄຸ ມ ໃຕ ຶ້ລາຊະວົງ Louis XIV, ລານສະໜາມຫວງໄຊຊະນະ, ລານສະໜາມຫວງຄວາມສາມັກຄີປອງດອງ. ຢີ່ ບາງສີ່ວນ

ປະເທດອືີ່ນ ການກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງ Petecbua ຢີ່ ລັດເຊຍ, ຕົວເມືອງລອນດອນຢີ່ ອັງກດ ຫ ື ໂຣມັນ ຢີ່ ອີຕາລີ…ໄດຶ້ ຶ້ ີ່ ງໄລຍະໃໝີ່ໃນປະຫວັດສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ເປີ ດຂນໃຫຶ້ໜ

ຶ້ ຶ້ ີ່ ຫງັ ຈາກລາຊະວົງ. ຢີ່ ຈີນ ຢີ່ ຍຸ ໂຣບ, ສັງຄົມສັກດີນາໄດຶ້ເຕົາໂຮມດົ ນນານ ແລະ ໄດຶ້ເອກກະພາບກັນ ຕັງແຕ ຶ້ ຶ້ ກ ຕົວເມືອງແມີ່ ນເປັ ນບີ່ອນຢີ່ ຂອງບັນດາເຈົາກະສັ ດສັກດີນາ, ແມີ່ ນສນກາງການປົກຄອງວັດທະນະທາຂອງຊົນຊັນປົ ຄອງ, ມີຂະໜາດຄຶ້ອນຂຶ້າງໃຫຍີ່ , ປົ ກກະຕກີ່ ສຶ້າງຕາມປະເພດປຶ້ອມປະການ. “ກາແພງ” ພຽງແຕີ່ເປັ ນພາກສີ່ວນສນ ຶ້ ງອຶ້ອມຮອບພະລາຊະວັງຂອງເຈົາກະສັ ຶ້ ກາງກີ່ ສຶ້າ ງໝັນຄົ ດ ແລະ ຂຸ ນນາງ. “ປຶ້ອມປະການ” ແມີ່ ນກາແພງປຶ້ອງກັນ

ຶ້ ແມີ່ ນຕົວ ອຶ້ອມຮອບທາງດຶ້ານນອກເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສ. Chang An ແມີ່ ນຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄໝຂອງລາຊະວົງຮັນ ເມືອງສນກາງການຄຶ້າ, ການປົ ກ ຄອງໃຫຍີ່ ທີີ່ສຸ ດໃນຈີນ, ຂະໜາດຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ກວີ່າ 4 ເທົີ່າ ປຽບທຽບກັບຕົວ ຶ້ ມີໂຄງປະກອບການວາງແຜນເຕົາໂຮມການສະແດງຊັ ຶ້ ເມືອງໂຣມັນຢີ່ ຍຸ ໂຣບສະໄໝນັນ, ດເຈນຂອງແນວຄວາມຄດ ຶ້ ກຄອງ. ກາແພງພາລາຊະວັງ ແລະ ສວນ ຫຶ້າມຄອບຄອງເປັ ນສີ່ວນຕົນຕ ຶ້ ີ່ ຂອງຕົວເມືອງ, ສັກດີນາ, ຍົກສງຊົນຊັນປົ

ຶ້ ີ່ ຢີ່ ທາງຕາເວັນຕົກຂອງເມືອງ, ຍັງດຶ້ານນອກທາງ ຶ້ ເຮືອນຢີ່ ຂອງເຈົາກະສັ ດ ແລະ ບັນດາຂຸ ນນາງ ກວມສອງເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ຢີ່ ຂອງປະຊາຊົນ. ທດໃຕແຶ້ ມີ່ ນເຂດພືນທີ

2.2.2.1. ຕົວເມືອງຊີ່ວງໄລຍະກາງຍຸ ໂຣບ

ຶ້ ຶ້ ຢີ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ, ລະບົບການປົກຄອງສັກດີນາ ເລີີ່ມຕົນປະກົ ດຕົວຂນໃນສະຕະວັ ດທີ V ຫງັ

ຶ້ ີ່ ໜີ່ ງຊີ່ວງໄລ ົ ເມືອງກ ຶ້າວເຂົາສ ຈາກເວລາຈັກກະພັດໂຣມັນສະລາຍຕົວ. ການແຍກຕົວກຸີ່ ມນອຶ້ ຍຍຸ ໂຣບໄດຶ້ເຮັດໃຫຶ້ຕວ ຶ້ ສີ່ ງເສດເຫີ່ ອຖື ຶ້ ວມປີ່ຽນໃຫຶ້ຄວາມແອອັດ ແລະ ຄວາມສະ ື ກນາຖຶ້ ຍະເວລາໜີ່ ງ, ຂະໜາດບັນດາຕົວເມືອງຫົດເຂົາ,

ຶ້ ກາງຄືນຍາວຍຸ ກສະໄໝກາງໄດຶ້ລບ ື ຄວາມສະອາດ ແລະ ທາລາຍ ບັນດາຄວາມສີວໄລກີ່ ສຶ້າງຕົວ ຫງີ່ າງາມ ກີ່ ອນນັນ. ຶ້ ບັນດາຂຸ ນນາງສັກດີນາເທງບັນດາດນແດນຕອນ ັ ຶ້ ີ່ ຊີ່ວງໄລຍະເວລາເອຢີ ບ ແລະ ໂຣມັນ ກີ່ ອນນັນ. ເມືອງມີໄດຶ້ຕງແຕ ຶ້ ບັນ ດາກ າແພງນອ ຶ້ ຂົວຂຶ້າ ມ… ໂບດກາຍເປັ ນພາກ ຶ້ ຍ ດຶ້ວຍບັນດາປຶ້ອມໝັນ, ຶ້ ຍ ກີ່ ສຶ້າງດຶ້ວຍໄມ ຶ້ ກັບຄີ່ອງນາ, ນອ ຶ້ ສີ່ວນແກີ່ ນສາຄັນຕົວເມືອງ, ບີ່ ໄດຶ້ຍຸດການຮວບຮວມທີີ່ຕັງຂອງສາສະໜາຂອງຕົ ວເອງໃນຕະຫອດຫາຍສະຕະວັດ.

- ເຖງສະຕະວັດທີ IX ແລະ ສະຕະວັດທີ X, ເສດຖະກດຍຸ ໂຣບ, ກີ່ ອນອືີ່ນໝົດແມີ່ ນເສດຖະກ ດ

ີ ນ ັ ດາການປີ່ຽນແປງແນີ່ ນອນ. ແຕີ່ ສະໄໝກາງ ແລະ ຕາເວັນຕົກຍຸ ໂຣບ ຍັງຖືກແບີ່ງອອກຫາຍປະ ກະສກາ, ໄດຶ້ມບ ຶ້ ເທດນ ຶ້ອຍກະແຈກກະຈາຍ, ກາລັງແຮງເສດຖະກດ ແລະ ກດຈະກາກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງຂອງຊີ່ວງໄລຍະເວລານີພຽງແຕີ່ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 44

ຶ້ ີ່ າບັນດາເຄືີ່ອງໝາຍເບືອງຕົ ຶ້ ຶ້ ີ່ ຕອນດນຍຸ ໂຣບ ຄຣດຕຽນ ເປີ ດ ຶ້ ເຖງສະຕະວັດທີ XI ແລະ XII ເນືອທີ ໄດຶ້ເອີນວ ນ.

ັ ທະນາໄດຶ້ໜີ່ ງລະບົບຕົວເມືອງ ກວຶ້າງເຖງຊາຍແດນຂອງພາກຕາເວັນອອກໂຣມັນ ໃນອະດີດ. ເວລານີ,ຶ້ ຍຸ ໂຣບໄດຶ້ພດ ຶ້ ມີຄວາມໜາແໜຶ້ນສງກັບຕາໜີ່າງບັນດາເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມທາງເຮືອ, ທາງບົກ. ປະຫວັດສາດການພັດທະນາ

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ຕົວເມືອງກາງສະຕະວັດເລີີ່ມຕົນດຶ້ ຶ້ ວຍການພັດທະນາກະສກາມີສີ່ວນເກີນ, ການ ແລະ ຟືນຟ ຶ້ ະແຫວງບຸ ນສາສະໜາ. ພັດທະນາທຸລະກດ ແລະ ຕດພັນກັບບັນດາຖະໜົນຄຶ້າຂາຍ ແລະ ຜສ ັ - ໃນຕົວເມືອງໄລຍະກາງສະຕະວັດ ມີສາມປັດໄຈຄື: ສະໜາມຫວງຕະຫາດ, ໂບດ ແລະ ອາຄານຫກ

ຕດພັນຢີ່າງສະໜດແໜຶ້ນ. ເບີ່ ງລວມແລຶ້ວ, ແຜນຜັງຕົວເມືອງກາງສະຕະວັດປົກກະຕພັດທະນາດຶ້ວຍຕົນເອງໜີ່ ງວທີ ປະສົມປະສານກັບທາມະຊາດຕາມຄວາມຕຶ້ອງການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ. ເຖງແມີ່ ນວີ່າຢີ່ ບັນດາຊີ່ວງໄລຍະເວລາ ຶ້ ັ ດາຂັນຕອນການພັ ຫງັ , ຕົວເມືອງມີບນ ດທະນາໃໝີ່ ແຕີ່ຄວາມສວຍງາມຂອງຕົວເມືອງສະໄໝກາງສະຕະວັດລຶ້ວນ ແຕີ່ ສຶ້າງໜີ່ ງບັນຍາກາດດງດດຂອງທຸກໆຄົນ.

ຕົວເມືອງຕົວແທນ: ປຣາກີວ (Prague), ມອນທ ແຊນທ ມີເຊວລ (Mont Saint Miechel).

ຶ້ ຶ້ ຶ້ ົ ກກະຕ, ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນແຕີ່ - ຊີ່ວງໄລຍະຕົນສະຕະວັ ດທີ V-X: ການຕີ່ ສປ

ຶ້ ບັນດາອາຄານບລຫານ ແລະ ຄວາມເຊືີ່ອຖືຖກ ື ທາລາຍມາຶ້ ງເພຍ. ໂບຮານຖືກທາລາຍມ ຶ້າງເພຍ ແລະ ຖືກປະຖີມ.

ຶ້ ຊຶ້ອມແຊມຄືນກາແພງບັນດາປຶ້ອມໝັນ, ຶ້ ຟືນຟ ຶ້ ສະຖານທີີ່ອາໄສເຊືີ່ອງຊຶ້ອນ ໜີ່ ງໂຮງລະຄອນ, ເວທີ, ໂຮງອາບນາໄດຶ້ ຶ້ ີ່ ອາໄສອອກຈາກຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ກະຈາຍໄປຊົນນະບົດໃນບັນດາຄຶ້າຍບຶ້ານກະສກາ, ຂອງປະຊາຊົນໃນການຕີ່ ສ.ຶ້ ຜຢ

ພາຍໃຕ ຶ້ການຄວບຄຸ ມຂອງຂຸ ນນາງສັກດີນາ. ຈຸດປະສົງການປົ ກປຶ້ອງຮັກສາ ເພືີ່ອປັ ບປຸ ງຕີ່ າແໜີ່ງທີີ່ຕັງຶ້ ແລະ ອານາດ ຶ້ ີ່ າງເຂດຊົນນະບົດເທງເນີນພ ເພືີ່ອກີ່ ສຶ້າງບັນດາຕົວເມືອງນອຶ້ ຍ. ຂອງຕົນເອງ ໄດຶ້ເລືອກທີີ່ຕັງສະດວກສະບາຍລະຫວ ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງ: ກາແພງປຶ້ອງກັນອຶ້ອມຮອບຢີ່ ທາງດຶ້ານນອກ, ທາງດຶ້ານໃນມີໂບດ, ສານັກບວດ, ປາສາດ, ສາງ,

ຶ້ ບຂຸ ນນາງ, ອຶ້ອມຮອບແມີ່ ນເຂດດນປກຝັ ງ ຄອກ, ເຮືອນຢຸີ່ ຂອງປະຊາຊົນຫັດຖະກາ, ຄຶ້າຂາຍ ແລະ ກະສກາ ຂນກັ ຶ້ ີ່ 5.000 ເຮັກຕາຂນໄປ. ຶ້ ຶ້ ກະສກາມີເນືອທີ ນອກຈາກເຂດປີ່າໄມ ຶ້ກວຶ້າງໃຫຍີ່ ໄພສານແລຶ້ວ, ເຂດຫຍ ຶ້າ ແລະ ບງນາ.

ຮບທີ 2.12 ຕົວເມືອງໂປລີ (Poly): ກີ່ ສຶ້າງເທງເນີນພ ຂະໜາດ ນ ຶ້ອຍ, ມີໂຄງປະກອບດຶ້ວຍຕົນເອງ ການພັດທະ ຶ້ ັ . ນາຕາມແກີ່ ນເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມຫກ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 45

ຮບທີ 2.13 ຕົວເມືອງ ວເກວາໂນ (Vigevano): ຶ້ ໂຄງປະກອບຕົນເອງ, ພັດທະນາເຕົາໂຮມອຶ້ອມ ລານຕະຫາດ.

ຶ້ ີ່ ທາງດຶ້ານສະຖາປັ ດຕະຍະກາຫາກຫາຍ ແລະ ປະສົມປະ ຶ້ ນທີ ຕົວເມືອງມີຂະໜາດບີ່ ໃຫຍີ່ , ການຈັດຕັງພື

ສານທີວທັດທາມະຊາດອຶ້ອມຮອບ, ຮວບຮວມສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງ (ສະໜາມຫວງ, ຖະໜົນ) ໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງ ຶ້ ບເງີ່ ອນໄຂທາງດຶ້ ັ ການພັດທະນາດຶ້ວຍຕົນເອງ ແຕີ່ຂນກັ ື ຕາມຫກ ານທາມະຊາດຂອງພມີປະເທດ.

ຮບທີ 2.14 ຕົວເມືອງ ຊີນາ (Siena): ກີ່ ສຶ້າງເທງເນີນພ, ໂຄງສຶ້າງອດສະຫະ, ພັດທະ ຶ້ ນາຕາມແກີ່ ນເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ.

ຮບທີ 2.16 ຕົວເມືອງ ກີໂນ (Genoa): ກີ່ ສຶ້າງ ຕາມແຄມທະເລ, ໂຄງສຶ້າງອດສະຫະ, ພັດທະ ຶ້ ັ ນາເທງພືນຖານຕົ ວເມືອງແກີ່ ນຫກ ຂອງໂຣມັນໂບຮານ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 46

ຮບທີ 2.17 ໂລມບາດາ (Lombarda) ແມີ່ ນ ປະເພດຕົວເມືອງມີແຜນຜັງແບີ່ງຕອນດນ ໄດຶ້ ັ ການຂອງຮບເລຂາຄະນດ. ອອກແບບຕາມຫກ

ຶ້ ານທຶ້ອງຖີ່ ນ, ວັດສະດຸ ກີ່ ສຶ້າງແມີ່ ນ ຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະການຍົມແມີ່ ນສະຖາປັ ດຕະຍະກາພືນບຶ້

ຶ້ ບການຂຸ ດຄົນສະຖາປັ ຶ້ ໄມ ຶ້, ຫີນ ປະກອບມີ: ໂບດ, ສານັກບວດ, ປາສາດ,… ເຊືີ່ອມເຂົາກັ ດຕະຍະກາໂບຮານ, ສຶ້າງ ໜີ່ ງຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາໃໝີ່ - ສະຖາປັ ດຕະຍະກາໂຣມັນ. ສະຖາປັ ດຕະຍະກາໂຣມັນ ກາຍເປັ ນຮບແບບ ຶ້ ກສະໄໝກາງຍຸ ໂຣບ. ັ ໃນໄລຍະເວລາຕົນຍຸ ສະຖາປັດຕະຍະກາຫກ

ຶ້ ຶ້ - ໄລຍະ 2, ສະຕະວັດທີ X-XV: ລັດສັກດີນາເອກກະລາດເກີດຂນເທ ງພືນຖານເອກະພາບບັ ນດາ

ຶ້ ີ່ ວມກຸີ່ ມສັກດີນາ..ຫັດຖະກາ, ການຄຶ້າ, ການພົວພັນຕີ່ າງປະເທດພັດທະນາ, ສົີ່ງເສີມບັນດາຕົວເມືອງ ຊົນເຜົີ່າ, ເຕົາຮ ພັດທະນາ, ຍົກສງຄວາມສາຄັນຂອງບັນດາຕົວເມືອງ, ພເສດແມີ່ ນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ມີປະຫວັດສາດແຕີ່ຊີ່ວງໄລ ຍະໂບຮານໂຣມັນ.

ຮບທີ 2.18 ຕົວເມືອງ ມອນ ແຊນທ ມເຊວ (Mont Siant Michel): ກີ່ ສຶ້າງເທງເກາະ ຂຶ້າງແຄມທະເລນແມນດີ (Normandie) ມີ ຂະໜາດນ ຶ້ອຍ ແລະ ໂຄງສຶ້າງອດສະຫະ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 47

ຮບທີ 2.19 ຕົວເມືອງ ຄາຄາດໂສນີ (Carcassone) ປີ 1262 ປະກອບມີ 2 ສີ່ວນ ຶ້ ເທງເນີນພ ມີໂຄງສຶ້າງອດສະຫະ ຄື: ປຶ້ອມໝັນ, ຶ້ ີ່ ຢີ່ ອາໄສ ມີໂຄງປະກອບຮບຮີ່າງ ແລະ ເຂດພືນທີ ເປັ ນຮບເລຂາຄະນດ.

ຮບທີ 2.20 ຕົວເມືອງແຊນ ລາ ແກນ (Saint La Grande) ສະຕະວັດທີ XIII ມີໂຄງສຶ້າງ: ແຜນຜັງ ເປັ ນຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດ.

ຮບທີ 2.21 ຕົວເມືອງ ອອກຟອດ (Oxford) ສະ ຕະວັດທີ XI ມີໂຄງສຶ້າງອດສະຫະ, ພັດທະນາເທງ ຶ້ ຶ້ ພືນຖານ 2 ແກີ່ ນເສັນທາງໂຣມັ ນໂບຮານ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 48

ຮບທີ 2.22 ຕົວເມືອງວນແຈດສເຕີ (Winchester), ມີໂຄງປະກອບແຜນຜັງແບີ່ງຕອນ ດນຫາຍເປັ ນຮບເລຂາຄະນດ.

ຮບທີ 2.23 ຕົວເມືອງຮອນໂນເວີ (Honnover), ມີໂຄງ ຶ້ ປະກອບແຜນຜັງອດສະຫະ, ພັດທະນາແນວຕັງຕາມ ຶ້ ບັນດາແກີ່ ນເສັນທາງ.

ຮບທີ 2.24 ຕົວເມືອງຣອດໂຕກ (Rostok) ປີ 1218, ມີໂຄງປະກອບແຜນຜັງອດສະຫະ, ພັດ ທະນາອຶ້ອມຮອບລານສະໜາມຫວງ, ໂບດ ແລະ ລານສະໜາມຫວງຕະຫາດ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 49

ຮບທີ 2.25 ຕົວເມືອງປດສະແຈນ ັ (Pitschen), ມີໂຄງປະກອບແຜນຜັງຕາມຫກ ການແບີ່ງຕອນດນ ຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດ, ພັດ ທະນາອຶ້ອມຮອບລານສະໜາມຫວງຕະຫາດ.

ຮບທີ 2.26 ຕົວເມືອງສີໂກເວຍ (Sigovia), ກີ່ ສຶ້າງເທງເນີນພ ສະຕະວັດທີ XI, ມີໂຄງຮີ່າງແຜນ ຜັງອດສະຫະ (ປະເທດສະເປນ)

ຮບທີ 2.27 ຕົວເມືອງໂຄໂດວາ (Codova), ມີໂຄງ ຮີ່າງແຜນຜັງອດສະຫະ. (ປະເທດສະເປນ).

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 50

ຮບທີ 2.28 ຕົວເມືອງຄຣາກາວ (Krakow) - ໂປແລນ ສະຕະວັດທີ XI

ຮບທີ 2.29 ຕົວເມືອງໂມດສະກ (Moskrva) ລັດເຊຍ ສະຕະວັດທີ XII

ຮບທີ 2.30 ແຜນຜັງຕົວເມືອງບຣກກີ (ເບວຢຶ້ຽມ), ໜີ່ ງ ື ີ່ ຽງຢີ່ ພາກເໜືອຍຸ ໂຣບ ໃນຍຸ ກສະໄໝ ທີ່າການຄຶ້າທີີ່ມີຊີ່ ສ ກາງ. ັ . 1. ລານສະໜາມຫວງຫກ 2. ສານປົ ກຄອງນະຄອນຫວງ. 3. ຫໂມງ. 4. ກາແພງອຶ້ອມຮອບຊັນຶ້ 1 (ປີ 1127)

5. ກາແພງອຶ້ອມຮອບ ຊັນຶ້ 2 (ປີ 1297-1370)

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 51

ື ີ່ ຽງໃນຍຸ ກສະໄໝກາງ ຮບທີ 2.31 ແຜນຜັງຕົວເມືອງເວນເນເຊຍ (Venezia) ໜີ່ ງຕົວເມືອງທີ່າເຮືອທີີ່ມີຊີ່ ສ ກີ່ ຽວກັບໂຄງສຶ້າງບົດບາດຕົວເມືອງ: - ເຂດສນກາງການບລຫານ, ການປົ ກຄອງມີລານສະໜາມຫວງສາທາລະນະ ແລະ ອາຄານສນກາງ ແມີ່ ນອາຄານບລຫານ, ສານັກງານສະພາຂອງອານາດການປົກຄອງນະຄອນປະຊາຊົນ.

ີ ານສະໜາມຫວງກັບອາຄານສນກາງແມີ່ ນໂບດ, ສານັກບວດ - ສນກາງສາສະໜາ, ຄວາມເຊືີ່ອຖືມລ

ຂອງຄຣດຕຣຽນ.

ັ 2 ຂຶ້າງແມີ່ ນທີີ່ຢີ່ ອາໄສ - ເຂດສນກາງການຄຶ້າປະກອບມີລານສະໜາມຫວງ, ຕະຫາດ, ຖະໜົນຫກ

ເຊືີ່ອມກັບຮຶ້ານຂາຍ.

ຶ້ ຶ້ ງພືນຖານບັ ຶ້ - ເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສຈັດຕັງເທ ນດາກຸີ່ ມອາຊີບ ເຕົາໂຮມຫັ ດຖະກາ ແລະ ການຄຶ້າ.

ຮບທີ 2.32 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ ອາກແຊນ ປະເທດເຢຍລະມັນ, ສລະປະການພັດທະນາຂອງ ຕົວເມືອງໃນຊີ່ວງໄລຍະຍຸ ກສະໄໝກາງຜີ່ານບັນດາ ກາແພງອຶ້ອມຮອບປຶ້ອງກັນຕີ່ ໄປ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 52

ຶ້ ີ່ ຕົວເມືອງ : ກີ່ ຽວກັບໂຄງສຶ້າງພືນທີ

ຶ້ ນຢີ່າງລະອຽດ, ປະສົມປະສານລະຫວີ່າງອາຄານກີ່ ສຶ້າງ - ຮບຖານຕົວເມືອງຫາກຫາຍ, ເຊືີ່ອມເຂົາກັ

ກັບລັກສະນະພມີປະເທດ, ທີວທັດທາມະຊາດຂອງແຕີ່ລະທຶ້ອງຖີີ່ນ.

- ເຄືອ ຂີ່ າຍຕີ່ າງໜີ່ າງຖະໜົນ ມີໂ ຄງປະກອບອ ດສະຫ ະ: ຖະໜົນ ຫ ັກ ແລະ ສ າຮອງ, ມີຂ ະໜາດ

ັ ເຊືີ່ອມຕີ່ ກັບລານສະໜາມຫວງສາທາລະນະສນກາງກັບປະຕໂຂງກາແພງ. ຄວາມກວຶ້າງແຕີ່ 2-8 ແມັດ, ຖະໜົນຫກ

- ໃບໜຶ້າສະຖາປັ ດຕະຍະກາຖະໜົນ ແລະ ລານສະໜາມຫວງຫາກຫາຍກີ່ ຽວກັບຄວາມສງ ແລະ ປະ ເພດຮບຮີ່າງສະຖາປັ ດຕະຍະກາ. ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ອີຕາລີ 2.2.2.2. ຕົວເມືອງໃນຊີ່ວງໄລຍະຟືນຟ

ຶ້ ລະບົບທນນຍົມ ພຶ້ອມກັບການປະກົດຕົວຂອງການເຄືີ່ອນໄຫວ - ຂະບວນການເລີີ່ມກ າເນີດຕັງແຕີ່

ຶ້ ສລະປະຄືນໃໝີ່ ໃນລະຫວີ່າງສະຕະວັດທີ XV-XVI ໄດຶ້ນາເອົາສລະປະກີ່ ສຶ້າ ງຕົວເມືອງຂນໜ ຶ້ ີ່ ງບາດ ການຟື ນຟ ັ ແມີ່ ນສນກາງການຄຶ້າໂລກ, ບັນດາຕົວເມືອງມີຄບ ົ ຖຶ້ວນ ກ ຶ້າວໃໝີ່. ຍຸ ໂຣບ ແຄມຝັີ່ ງທະເລ ເມດີເຕລານຽນ ປັດຈຸບນ

ຶ້ ີ່ , ໜຶ້າຕາຂອງຕົວ ກາລັງແຮງວັດສະດຸ ແລະ ກາລັງແຮງຊັບພະຍາກອນ ເພືີ່ອເປີ ດກວຶ້າງກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງໃນຫາຍພືນທີ ຶ້ ຄືນໃໝີ່ໄດຶ້ປີ່ຽນແທນຢີ່າງແຂງແຮງ, ຈານວນ ແລະ ຄຸ ນະພາບສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ເມືອງໃນຊີ່ວງໄລຍະການຟືນຟ ຶ້ ຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ແລະ ການຕົກແຕີ່ງສະຖາປັດຕະຍະກາທີີ່ອຸ ດມ ົ ສົມບນ. ເຖງຢີ່າງໃດກີ່ ຕາມ, ເພີີ່ມຂນ,

ື ີ ານສົີ່ງຕີ່ ຄວາມສາເລັດທີີ່ໃຫຍີ່ ຫວງທີີ່ສຸ ດຂອງຄວາມຮຸີ່ ງເຮືອງ ດຶ້ວຍເງີ່ ອນໄຂພ ເສດຂອງໜີ່ ງຊີ່ວງໄລຍະເວລາທີີ່ໄດຶ້ມກ ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ ພຽງແຕີ່ຢຸ ດຢີ່ ວຽກກີ່ ສຶ້າງລານສະໜາມຫວງ ສີວໄລກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງ ໃນຊີ່ວງໄລຍະການຟືນຟ ແລະ ບັນດາແຜນດາເນີນງານຕົວເມືອງບີ່ ມີແນວຄວາມຄດ, ບີ່ ມີການກີ່ ສຶ້າງໄດຶ້ໜີ່ ງທັງໝົດຕົວເມືອງທີີ່ແທຶ້ຈງໃດ.

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ມີຂະໜາດໃຫຍີ່ ກັບບັນດາບົດ ີ ານຟື ນຟ - ລານສະໜາມຫວງສລະປະ ໄດຶ້ມກ

ຶ້ ັ . ໂດຍຕອບສະໜອງບັນດາການສກສາຄົນຄວຶ້ ບາດສັງຄົມ, ວັດທະນະທາ, ຈດວນຍານເປັ ນຫກ າກີ່ ຽວກັບຄະນດ ສາດ, ເລຂາຄະນດ ແລະ ການສກສາວທີກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງ ແລະ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາເອຢີ ບ, ບັນດາລານສະໜາມ

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ມີຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດ, ຕົນຕ ຶ້ ີ່ ເຖງບັນດາໝາກຜົນທັດສະນີຍະພາບ ຫວງໃນຊີ່ວງໄລຍະຟືນຟ ຶ້ ີ່ ປະສົມປະສານ ແລະ ມີຄວາມສວຍງາມຫາຍ. ທີີ່ນາມາເປັນຮບພາບໃນພືນທີ

ບັນດາລານສະໜາມຫວງຕົວແທນ: ລານສະໜາມຫວງ ແຊນທ ປເຕີ (Saint Peter) , ລານສະໜາມ ຫວງ ນະຄອນຫວງ (Capitol), ລານສະໜາມຫວງ ແຊນທ ມາກ (Saint Mark). ົ ການ, ທຸ ກຄົນມີອຸດມ ົ ການ ແລະ - ກັບການວາງແຜນນະໂຍບາຍໃນສັງຄົມຕຶ້ອງມີ: “ປະເທດມີອຸດມ

ົ ການ”, ຫາຍສລະປນ, ນັກສະຖາປະນກ ລຶ້ວນແຕີ່ໄດຶ້ສະເໜີບນ ັ ດາແຜນດາເນີນສີ່ວນຕົວທີີ່ໄດຶ້ສະ ຕົວເມືອງມີອຸດມ ົ ຄະຕ. ສີ່ວນໃຫຍີ່ ບັນດາແຜນດາເນີນງານ ແດງອອກໃຫຶ້ເຫັນລັກສະນະສີ່ວນຕົວຂອງຕົນເອງກີ່ ຽວກັບຕົວເມືອງອຸ ດມ

ຶ້ ີ່ ລັດສະໝີເຊືີ່ອມກັບຕາກະໂລຶ້ ແລະ ຫາຍລັກສະນະໃໝີ່ຄື: ຕຶ້ອງມີ ມີຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດກັບເຄືອຂີ່າຍເສັນທາງແຜ ຄວາມເໝາະສົມ ກັບການນ າໃຊຶ້ໃ ນການດາລົງຊີວດ, ຕຶ້ອງເຊືີ່ອມຕີ່ ກັບສະພາບແວດລຶ້ອມທາງທາມະຊາດອຶ້ອ ມ ຂຶ້າງ…ເບີີ່ງລວມບັນດາແຜນດາເນີນງານແມີ່ ນຍັງມີແຕີ່ດຶ້ານດຽວ, ຈານວນແຜນດາເນີນງານພຽງແຕີ່ເອົາໃຈໃສີ່ແງີ່ ມມ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 53

ການປຶ້ອງກັນ ຫ ື ຄວາມສວຍງາມ ແຕີ່ບີ່ ເບີ່ ງໄດຶ້ທັງໝົດຂອງຕົວເມືອງຄື: ແມີ່ ນໜີ່ ງມາດຕາເກນທາງດຶ້ານເສດຖະກດ -ສັງຄົມ.

ຮບທີ 2.32 ຮບແຕຶ້ມສລະປະຂອງຮບຮີ່າງຕົວ

ຮບທີ 2.33 Leonardo da Vinci ໄດຶ້ອອກ

ຶ້ ເມືອງມີເສັນທາງອຶ້ ອມຮອບເປັ ນວົງມົນ

ແບບແຜນຜັງຕົວເມືອງ Milano

Fra Giocondo

ຕາມຮບຮີ່າງວົງມົນ

ັ ຮບທີ 2.34 ແຜນຜັງຕົວເມືອງຮບຮີ່າງຈະຕຸ ລດ Albecht Durer

ັ ຮບທີ 2.35 ແຜນຜັງຕົວເມືອງຮບຮີ່າງຈະຕຸ ລດ ກັບລະບົບປຶ້ອມປະການຢີ່ ສີີ່ແຈ Pietro Cattaneo

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 54

ຮບທີ 2.36 ທັດສະນີຍະພາບຕົວເມືອງ Christianopolis ຂອງ Andred

ຮບທີ 2.37 ແຜນຜັງຕົວເມືອງມີຮບຮີ່າງຫາຍ ຂຶ້າງຂອງ Bonaiuto Lirini

ຶ້ ຮບທີ 2.38 ແຜນຜັງເຄືອຂີ່າຍເສັນທາງຕົ ວ ເມືອງຮບຮີ່າງດງຂອງ Pietro Sardi

ຶ້ ຮບທີ 2.39 ແຜນຜັງເຄືອຂີ່າຍເສັນທາງຕົ ວ ເມືອງຮບຕາກະໂລຶ້ຂອງ Pietro Cattanneo

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 55

ຶ້ ຮບທີ 2.40 ບາງສີ່ວນຮບຮີ່າງແຜນຜັງເຄືອຂີ່າຍເສັນທາງຕົ ວເມືອງຮບຮີ່າງແບບເສັນຶ້ ທາງກຽວຂອງ Francesco di Giorgio Martini

ຮບທີ 2.41 ແຜນຜັງຕົວເມືອງແນວຄວາມຄດ ຂອງ Vicenzo Scamozzi

ຮບທີ 2.42 ແຜນຜັງຕົວເມືອງມີລະບົບເສັນຶ້ ຶ້ ທາງຮບຮີ່າງເສັນທາງກຽວຂອງ Francesco di Giorgio Martini

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 56

2.2.2.3. ຕົວເມືອງໃນຊີ່ວງໄລຍະບາຣອກໂຄ (Barocco) ຶ້ ວເມືອງບາຣອກໂຄ (Barocco) 1) ສະຖານະການປະກົດຕົວຂນຕົ

ຶ້ ບັນ ດາຄວາມຜັນ ຜວນທາງດຶ້າ ນເສດຖະກ ດ, ການເມືອ ງ ແລະ ສັງ ຄົມ ເກີດ ຂ ນໃນສະຕະວັ ດ ທີ

ຶ້ ແລະ ຶ້ ີ ວາມສະດວກສະບາຍທີີ່ສດກັບການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ນັນແມີ່ XVII-XVIII ໄດຶ້ມຄ ນການປະກົດຕົວຂນ ຶ້ ວດ, ອາ ຄີ່ອຍໆໃຫຍີ່ ແຂງແຮງຂອງລະບົບທນນຍົມຍຸ ໂຣບ. ການສົມຮ ຶ້ຮີ່ວມຄດ, ການປະນີປະນອມລະຫວີ່າງເຈົາຊີ

ຶ້ ງຍດເອົາທີ່າແຮງໃນສັງຄົມ ແລະ ກາລັງແຮງການເງນ (ຊົນຊັນນາຍທ ຶ້ ນາດຂອງເທບພະຍາດາ ໃນເວລານີຍັ ນກາລັງ ຶ້ ຶ້ ດລາຊາທປະໄຕທີີ່ສົມບນໄດຶ້ລບ ຶ້ ີ່ ນ ົ ລຶ້າງຄວາມສາຄັນເອກະສດຂອງບັນດາເຈົາຖ ຂນພາຍໃຕຶ້ ຮບແບບການຈັດຕັງລັ ຶ້ ສັກດີນາ ແລະ ສຶ້າງກາລັງອານາດຢີ່າງແຂງແຮງ ແລະ ການເງນ ເພືີ່ອກີ່ ສຶ້າງ ແລະ ສກສາຄົນຄວຶ້ າສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ ໃນສະຕະວັດທີ XV, XVI. ຕົວເມືອງຊີ່ວງໄລຍະເວລາຟືນຟ

ຶ້ ການເຄືີ່ອນໄຫວຄຶ້ອນຂຶ້າງແຂງແຮງທາງດຶ້ານການສກສາຄົນຄວຶ້ ຶ້ ຶ້ ຕົນສະຕະວັ ດທີ XVII ປະກົດຂນມີ າ,

ຶ້ ການເຂົາຮ ຶ້ ີ່ ວມ ບີ່ ພຽງແຕີ່ບັນດານັກສະຖາ ການສາຫວດບັນດາບັນຫາຂອງສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງ, ໃນນັນມີ ຶ້ ນຄວາມຈງຂອງການພັດທະນາສບຕີ່ ບັນດາໝາກຜົນຢີ່ ລະດັບສງກວີ່າ ແລະ ປະນກ, ແຕີ່ຍັງມີຫາຍໆຄົນອືີ່ນ. ນີແມີ່

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່. ຢີ່ ໃນຊີ່ວງໄລຍະ ນາເອົາຄຸ ນລັກສະນະຄວາມເປັ ນຈງກວີ່າໃນບັນດາຄວາມຄດຕົວເມືອງຟືນຟ

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່, ຄວາມຄດຕົວເມືອງແມີ່ ນບັນດາການສຶ້າງຄວາມເປັ ນເອກະລາດຂອງຜຄ ຶ້ ນຄ ົ ຶ້ ດ, ການບ ຟືນຟ ຶ້ ີ່ ນ. ສະຕະວັດທີ XVII-XVIII ແນວຄວາມຄດໃນການ ລການບັນດາຄວາມຕຶ້ອງການສີ່ວນບຸ ນຄົນຂອງບັນດາເຈົາຖ ຶ້ ບຫາຍວຊາ ຶ້ ີ່ ວມຂອງຫາຍຄົນຂນກັ ົ ຶ້ ດ ແຕີ່ມີການເຂົາຮ ອອກແບບຕົວເມືອງຍັງແມີ່ ນການສຶ້າງຂອງບຸ ກຄົນທີີ່ໄດຶ້ຄນຄ

ອາຊີບສາຂາແຕກຕີ່າງກັນ. ວັດຖຸປະສົງການບລການຂອງຕົວເມືອງໄດຶ້ອອກແບບແມີ່ ນຊຸມຊົນໃນສັງຄົມ, ຄວາມໝ ຶ້ ກັບບັນດາຄວາມຕຶ້ອງການຫາກຫາຍຂອງການດາລົງຊີວດຊຸມ ຶ້ ກສງຂນ, າຍແມີ່ ນຄົນໃນສັງຄົມ ເປັ ນຈຸດເລີີ່ມຕົນຍົ ຶ້ ຶ້ ີ ນ ົ ສກສາຄົນຄວຶ້ ຊົນສັງຄົມຕົວເມືອງ. ຕົວເມືອງໄດຶ້ມຄ າອອກແບບ ແລະ ນາໃຊຶ້ຄົນເປັ ນສີ່ ງສາຄັນ ໂດຍແນວນັນການ ຶ້ ີ່ . ອອກແບບຕົວເມືອງໄດຶ້ຖເື ອົາສັງຄົມເປັ ນຕົນຕ

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ ນາເອົາຄຸ ນລັກສະນະ ຶ້ ການສກສາຄົນຄວຶ້ າສະຖາປັ ດຕົວເມືອງ ໃນຊີ່ວງໄລຍະຟືນຟ

ຶ້ ີ ານພັດທະນາຕາມທດທາງຄວາມເປັ ນຈງ. ການອອກ ທດສະດີ ຢີ່ ໃນຊີ່ວງໄລຍະນີ ຶ້ ການຄົນຄວຶ້ າ ຕົວເມືອງໄດຶ້ມກ

ແບບສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງໄດຶ້ຕອບສະໜອງໃນຕົວຈງການກີ່ ສຶ້າງຢີ່ ຍຸ ໂຣບ ໃນສະຕະວັດທີ XVII-XVII ມີ ຶ້ ົ ຶ້ ັ ດານັກຄົນຄວຶ້ ບັນດາລັກສະນະມີຄວາມສະເໝີຕນສະເໝີ ປາຍໃນພາສາການສະແດງອອກໄດຶ້ບນ າຢີ່າງຫວງຫາຍ ມີຊີ່ ື ແມີ່ ນຮບແບບບາຣອກໂຄ (Barocco). ຮບແບບບາຣອກໂຄ (Barocco) ປະກອບສີ່ວນຄວາມສົມບນຂອງສະຖາ

ຶ້ ແລະ ພັດທະນາສະຖາປັ ດ ປັດຕະຍະກາຄຣາດສກຍຸ ໂຣບ, ແຕີ່ຍັງມີອດທພົນສາຄັນໃນຂະບວນການປະກົດຕົວຂນ ຶ້ ີ່ ຕີ່ າງໆເທງໜຶ້າໂລກ. ັ ຢີ່ ຫາຍເຂດພືນທີ ຕະຍະກາຕົວເມືອງສະໄໝກີ່ ອນປັ ດຈຸບນ

2) ຮບແບບສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງບາຣອກໂຄ (Barocco)

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ ໄດຶ້ຂຸດຄົນຕົ ຶ້ ນຕ ຶ້ ີ່ ບັນດາຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດ ຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາຟືນຟ

ີ່ , ເສັນທາງວົ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ລຶ້ວນແຕີ່ ສຶ້າງຂນຶ້ ໂດຍເສັນທາງຊື ງມົນ ແລະ ອະນຸຍາດໂຄງສຶ້າງສົມສີ່ວນມີແກີ່ ນດີ່ຽວພຶ້ອມກັນຄືຂຸດຄົນ

ຶ້ ຮບ ຄວາມເປັ ນເອກກະພາບກັນໃນການນາໃຊຶ້ເສົາ, ຫາກຫາຍສີ ແລະ ລາຍລະອຽດການຕົກແຕີ່ ງ. ຖຶ້າບີ່ ດັີ່ງນັນ, ຶ້ ຶ້ ນດາເສັນທາງໂຄຶ້ ຶ້ ແບບບາຣອກໂຄ (Barocco) ເຕົາໂຮມການຂຸ ດຄົນບັ ງ ພຶ້ອມກັບບັນດາການປີ່ຽນຮບຮີ່າງຂອງມັນ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 57

ຶ້ ັ ການໂຄງສຶ້າງສົມສີ່ວນຫາຍແກີ່ ນ, ພຶ້ອມກັນນັນການນ ແລະ ຢີ່ ພາຍໃຕຶ້ຫກ າໃຊຶ້ຫາຍເສົາ, ຫາກຫາຍສີ, ຫາຍລາຍລະ ັ ຊັບ ຊຶ້ອ ນ. ໂຄງຮີ່ າງທັງ ໝົດ ສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າຕົວເມືອ ງບາຣອກໂຄ ອຽດຕົກ ແຕີ່ ງສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າສະຫ ບ ຶ້ ສາລາພັກຜີ່ອນ, ຕັີ່ງນັີ່ງ, ປຶ້າຍສັນຍາລັກ (Barocco), ບັນດາລາຍລະອຽດສະຖາປັ ດຕະຍະກາກາງແຈ ຶ້ງຄື: ຮບປັ ນ, ຶ້ ການສົມທົບກັບບັນດາປັ ດໄຈທາມະຊາດຄື: ຕົນໄມ ຶ້ ຶ້ ລະດັບສງຂອງພມີປະ ຶ້, ຜີວນາ, ,…ປົກກະຕແລຶ້ວໄດຶ້ຂຸດຄົນມີ ຶ້ ເທດ. ຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາບາຣອກໂຄ (Barocco) ສາເລັດໃນວຽກຂຸ ດຄົນໝາກຜົ ນຮບພາບທັດສະນຍະ

ຶ້ ີ່ ຫຶ້ອງ ການນາໃຊຶ້ປະໂຫຍດໝາກຜົນຂອງບັນດາປັ ດໄຈແສງສະຫວີ່າງ, ພາບໃຫຍີ່ ໂຕໂອຶ້ໂຖງມີຄວາມເລີກຂອງພືນທີ ັ ສົມທົບກັບເງີ່ ອນໄຂທ ື ສະພາບອາກາດ, ຫາກຫາຍສີສນ າມະຊາດ, ໂຄງສຶ້າງທັງໝົດສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງສະ ເພາະ.

ຶ້ ີ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ ໃນຊີ່ວງໄລຍະ ບາຣອກໂຄ (Barocco) ການສຶ້າງຄວາມສວຍງາມພືນທີ

ຶ້ ີ່ າບັນດາສີ່ວນປະກອບລັກສະນະ ຶ້ ນ ຄວາມສວຍງາມຂອງທັງໝົດສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ ແລະ ເອີນວ ໄດຶ້ຢັງຢື

ການສຶ້າງ ຄວາມສວຍງາມຂອງຕົວເມືອງ. “ບີ່ ແມີ່ ນພຽງຢີ່າງດຽວແມີ່ ນຮບແບບເສົາ ແລະ ອັດຕາສີ່ວນຂອງອາຄານ

ສະຖາປັດຕະຍະກາສະເພາະ ການສຶ້າງສີ່ ງແປກເພືີ່ອຄວາມສວຍງາມຂອງສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ, ຄວາມສວຍ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ງາມນັນໄດຶ້ ສາຶ້ ງຂນແມີ່ ນວຽກການຄົນຄວຶ້ າ, ການອອກແບບ, ການຕົກແຕີ່ ງບັນດາຮບດຶ້ານ, ບັນດາລານສະໜາມ ຫວງຖະໜົນ,…ໃນໜີ່ ງການພົວພັນເຊີ່ ງກັນ ແລະ ກັນ ເໝາະສົມກີ່ ຽວກັບຮບຮີ່າງບລມາດ, ອັດຕາສີ່ວນ”. a. ບັນດາປະເພດຮບແບບຕົວເມືອງນຍົມ ຊີ່ວງໄລຍະບາຣອກໂຄ (Barocco) ບັນດາປັ ດໄຈບົດບາດນາເອົາຄວາມໝາຍການສຶ້າງຕົວເມືອງຂອງຊີ່ວງໄລຍະບາຣອກໂຄ (Barocco): ປັດໄຈປຶ້ອງກັນ, ປັ ດໄຈບລຫານ-ການເມືອງ ແລະ ປັດໄຈເສດຖະກດ. i. ການປຶ້ອງກັນຕົວເມືອງ. ໃນ 2 ສະຕະວັດທີ XVII-XVIII ຢີ່ ຍຸ ໂຣບ ປັ ດໄຈການປຶ້ອງກັນມີຄວາມໝາຍສາຄັນ , ພເສດກັບ

ຶ້ ດທະສາດຄື: ລະຫວີ່າງຝຣັີ່ງ ແລະ ອອດເຕຍ, ລະຫວີ່າງປະເທດພາກ ບັນດາຕົວເມືອງ-ປຶ້ອມປະການ ຢີ່ ບັນດາທີີ່ຕັງຍຸ ເໜືອຍຸ ໂຣບ ແລະ ບັນດາປະເທດເຂດບຕກ (Baltic)…

ພັນ ເອກຝຣັີ່ງ Sébastien Le Prestre de Vauban (1963-1707) ແມີ່ ນວ ສະວະກອນທະຫານ,

ຶ້ ຶ້ າຶ້ ງຂອງລະບົບການປຶ້ອງກັນຕົວເມືອງໄດຶ້ຄຸມ ຶ້ ຄີ່າແມີ່ ນມີປະ ແລະ ແມີ່ ນໜີ່ ງນັກຣົບທີີ່ແທຶ້ຈງ, ພຶ້ອມກັນນັນແມີ່ ນຜສ ສດທພົນທີີ່ສຸ ດໃນເວລານີ.ຶ້

ຶ້ ີ່ ອຶ້ອມກາແພງທາງດຶ້ານນອກກັບລະບົບຄີ່ອງນາຶ້ ແລະ ລະບົບການປຶ້ອງກັນ Vauban ແມີ່ ນເຕົາໂຮມຢ

ັ ຊັບຊຶ້ອນຫາຍ, ດຶ້ານໃນແຜນຜັງຕົວເມືອງປົ ກກະຕມີຮບຮີ່າງຫາຍຫີ່ ຽມກັບຈານວນຂຶ້າງບີ່ ປຶ້ອມປະການທີີ່ສະຫບ ຫາຍ (ແຕີ່ 5-6 ຂຶ້າງ) ໂດຍໝາກຜົນສງໃນການປຶ້ອງກັນ ແຕີ່ລະບົບກາແພງ Vauban ໄດຶ້ນຍົມກວຶ້າງຂວາງໄປທົີ່ວ ຶ້ ທຸກບີ່ອນຍຸ ໂຣບ ແລະ ໂລກ ບັນດາປີ ຫງັ ຈາກນັນ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 58

ຮບທີ 2.43 ບາງສີ່ວນລະບົບການປຶ້ອງກັນຕົວເມືອງ Sébastien Le Prestre de Vauban

ຮບທີ 2.44 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Sarrelouis (ຝຣັີ່ງ) ອອກແບບປີ 1679 ຂອງ Sébastien Le Prestre de Vauban

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 59

ຮບທີ 2.45 ຕົວເມືອງ Charleroi (ປະເທດອອດເຕຍ) ການອອກແບບຕາມແນວ ຄວາມຄດຂອງ Vauban

ຮບທີ 2.46 ຈາລອງຕົວເມືອງ Neufbrisach ຕາມແນວຄວາມຄດຂອງ Vauban

ii. ຕົວເມືອງ - ຄະລຫາດລາຊາທປະໄຕ

ຶ້ ຫງັ ຈາກເກີດຂນປະເພດຕົ ວເມືອງໃໝີ່-ຕົວເມືອງລາຊາທປະໄຕ ແມີ່ ນຄວາມຕຶ້ອງການຢີ່ ລະດັບຄວາມ

ຶ້ ວດ, ລາຊະສານັກ ສະດວກສະບາຍສງກີ່ ຽວກັບທີີ່ຢີ່ ອາໄສ, ການເຮັດວຽກ ແລະ ສະຖານທີີ່ຜີ່ອນຄາຍຂອງເຈົາຊີ ຶ້ ນນາງສະໜດສະໜົມກັບເຈົາຊີ ຶ້ ວດ. ແລະ ຊົນຊັນຂຸ

ຶ້ ນປະເພດຕົວເມືອງໃໝີ່ໄດຶ້ອອກແບບ ແລະ ກີ່ ສຶ້າ ງສາເລັດຕາມຈດວນຍານຂອງຮບແບບ ບາ ນີແມີ່

ັ ດາຕົວເມືອງ - ຄະລຫາດລາຊາທປະໄຕ ກາຍເປັ ນນະຄອນຫວງໃໝີ່ຂອງ ຣອກໂຄ (Barocco). ໃນຫາຍກລະນີບນ ຶ້ າຍ ແລະ ໄວທີີ່ສຸ ດຢີ່ ປະເທດລາຊາທປະໄຕທີີ່ສົມບນ. ປະເພດຕົວເມືອງຄະລຫາດລາຊາທປະໄຕ ໄດຶ້ປະກົດຂນຫ ັ ທະນາຫາຍປະເທດຕີ່ າງໆຢີ່ ຍຸ ໂຣບ. ປະເທດຝຣັີ່ງ, ຫງັ ຈາກນັນຶ້ ໄດຶ້ພດ

ື ີ່ ຽທີີ່ສຸ ດໃນໂລກກີ່ ຽວກັບປະເພດຮບແບບຕົວເມືອງຄະລຫາດລາຊາ Versailles ແມີ່ ນຕົວຢີ່າງທີີ່ມີຊີ່ ສ

ຶ້ ທປະໄຕ ກີ່ ສຶ້າງຂນໃນສະຕະວັ ດທີ XVII ຂອງຝຣັີ່ງ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 60

ຶ້ ນກາງ ແບີ່ງໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງອອກເປັ ນ 2 ສີ່ວນສົມ ັ ແມີ່ ນປາສາດ Versailles ຢີ່ ທີີ່ຕັງສ - ອາຄານຫກ ັ ຕາເວັນອອກ - ຕາເວັນຕົກ. ທາງດຶ້ານທດຕາເວັນອອກ, ດຶ້ານໜຶ້າຂອງປະສາດ, ແມີ່ ນເຂດ ສີ່ວນກັນຕາມແກີ່ ນຫກ ຶ້ ີ່ ກີ່ ສຶ້າງບັນດາຄະລຫາດຂອງຂຸ ນນາງ, ທາງດຶ້ານທດຕາເວັນຕົກແມີ່ ນສວນ ແລະ ສວນສາທາລະນະ. ພືນທີ

ຶ້ ີ່ ສນກາງ ຮບທີ 2.47 ແຜນຜັງປາສາດ Versailles ຕັງຢ ສຸ ມ ແສງກີ່ ອນລານສະໜາມຫວງປາສາດ Versailles ນາເອົາ ຊືີ່ລານສະໜາມຫວງອາວຸ ດແມີ່ ນ 3 ັ . ຢີ່ ລະຫວີ່າງ, ເທງໂຄງສຶ້າງຫກ ັ ຕາມທດຕາເວັນອອກ - ຕາເວັນຕົກແມີ່ ນຖະໜົນປາຣີ ມີຂະໜາດ ແກີ່ ນຖະໜົນຫກ ຄວາມກວຶ້າງ 93 ແມັດ, ຍາວ 2 ກໂລແມັດ. ສອງຂຶ້າງທາງແມີ່ ນບັນດາຖະໜົນແຊນ ຄລຸ ດ (Saint Cloud) ມີຂະ ໜາດຄວາມກວຶ້າງ 75 ແມັດ ແລະ ຖະໜົນ (Sceaux) ກວຶ້າງ 70 ແມັດ. ໂຄງສຶ້າງຮບຮີ່າງດງກັບ 3 ແກີ່ ນຖະໜົນ ັ ສຸ ມແສງໝນໃຊຶ້ຢີ່ Versailles ສະແດງອອກ Campus Martinus ຂອງໂຣມັນ. ຫກ

ຶ້ ີ່ ສວນ ແລະ ສວນສາທາລະນະທາງດຶ້າ ນຫງັ ສະຖານີ Versailles ປະກອບມີ 2 ສີ່ ວນພ ເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ເສດ: ສີ່ວນປາສາດ ຢີ່ ທາງດຶ້ານເທງອະຖສງ ແລະ ສີ່ວນສວນສາທາລະນະ ສືບຕີ່ ຢີ່ ອະຖີຕີ່ າ ແຜີ່ກວຶ້າງເທງໜີ່ ງເນືອທີ ຶ້ ີ່ ນີ.ຶ້ ຶ້ ຶ້ ຶ້ທາມະຊາດຂອງເຂດພືນທີ ໃຫຍີ່ , ລວງຍາວກວີ່າ 3 ກໂລແມັດ ກີ່ ອນເວລາເຂົາໄປລະບົ ບຕົນໄມ

ັ ການອອກແບບສວນ, ສວນສາທາລະນະບີ່ ຕີ່ າງກັບບັນດາຫກ ັ ການສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວ ບັນດາຫກ ົ ສີ່ວນ, ລະບົບແກີ່ ນສຸ ມແສງຮບຮີ່າງດງ, ທັດສະນຍະພາບ ເມືອງ, ຄວາມໝາຍແມີ່ ນອີງໃສີ່ບັນດາກົດລະບຽບໃຫຶ້ສມ ສນກາງ,…ໂຄງຮີ່າງສວນ - ສວນສາທາລະນະ Versailles ສະແດງອອກໃຫຶ້ເຫັນການແຊກແຊງທຽມໃນທີວທັດ ຶ້ ຶ້ ສຶ້າງໜີ່ ງຮບແບບສວນ - ສວນສາທາລະນະ ສາເລັດ ແລະ ເປັ ນເອກະລັກ. ນອກຈາກບັນດາເສັນທາງຕົ ນໄມ ,ຶ້ ຕາ

ຶ້ ຶ້ ຶ້ ນຕາມບັ ຶ້, ໂຖດອກໄມ ຶ້, ເດີນຫຍາຶ້ ໄດຶ້ຈດ ັ ຕັງຂ ໜີ່າງຕົນໄມ ນດາຮບຮີ່າງເລຂາຄະນດ ລຶ້ວນແຕີ່ແຕກຕີ່ າງກັນ, ໄດຶ້ຂຸດ ຶ້ ໝາກຜົນຂອງແສງສະຫວີ່າງ, ຫາກຫາຍສີສນ ຶ້ ບໜຶ້ານາທຽມ, ຶ້ ຶ້ ຮບ ັ , ສຽງ ແລະ ມມແຈີ່ ເຂົາກັ ຄົນມີ ສາຍໃຫຍີ່ ພົນນາ, ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 61

ຶ້ ອມກັບລາຍລະອຽດສະຖາປັ ດຕະຍະການອ ຶ້ ລາຍລະອຽດເຖງທັງ ຶ້ ຍ,… ເພືີ່ອສຶ້າງການປະສົມ ປະສານຕັງແຕີ່ ປັ ນພຶ້ ໝົດທີວທັດສວນ ແລະ ສວນສາທາລະນະ Versailles.

ຮບທີ 2.48 ທັດສະນີຍະພາບສວນປາສາດ Versailles ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 62

ຮບທີ 2.49 ແຜນຜັງ ແລະ ທັດສະນີຍະພາບສວນປາສາດ Versailles ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 63

ັ ຂອງປາສາດ Versailles ຮບທີ 2.50 ດຶ້ານໜຶ້າຫກ ັ ຂອງປາສາດກວຶ້າ ງ 450 ແມັດ ໄດຶ້ໂຄງສຶ້າງສົມ ສີ່ວນ, ໂອບຢີ່ ສີ່ວນລະຫວີ່າງກາງ ເພືີ່ອສຶ້າ ງ ດຶ້ານໜຶ້າຫກ

ຶ້ ີ່ ດຶ້ານໜຶ້າ ແລະ ເນັນໜັ ຶ້ ກໃສີ່ບລມາດຫກ ັ ຂອງອາຄານ. ຄວາມເລີກຂອງພືນທີ

ຮບທີ 2.51 ສລະປະທາງດຶ້ານໃນຂອງປາສາດ Versailles

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 64

ຮບທີ 2.52 ສລະປະທາງດຶ້ານໃນຂອງປາສາດ Versailles ຢີ່ ປະເທດເຢຍລະມັນ: ສອງຕົວເມືອງ-ຄະລຫາດລາຊາທປະໄຕ ພຶ້ອ ມກັບມີຄວາມເປັ ນນະຄອນແມີ່ ນ Mannheim ແລະ Karlsruhe.

ຮບທີ 2.53 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ ຄະລຫາດລາຊາທປະໄຕ Mannheim (ປະເທດເຢຍລະມັນ) ສະຕະວັດທີ XVII ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 65

ຮບທີ 3.54 ສະຖາປັ ດຕະຍະກາລານສະໜາມຫວງ Neptune ຕົວເມືອງ Mannheim ຢີ່ ປະເທດລັດເຊຍ: ຕົວເມືອງ Saint Péterbourg ແມີ່ ນການສຶ້າງຕົວເມືອງສາຄັນທີີ່ສຸ ດ. iii. ຕົວເມືອງແມີ່ ນສນກາງທາງດຶ້ານເສດຖະກດ ໂດຍຄຸ ນລັກ ສະນະຮບຮີ່າງ ແລະ ປົ ກກະຕ ແມີ່ ນສົມ ທົບກັບບັນດາກດຈະກ າທາງດຶ້ານເສດຖະກ ດ

ຶ້ ີ່ ບັນດາສະຕະວັດ ທີ XVII – ແຕກຕີ່ າງກັນ ມີຫາຍຮບຮີ່າງຕົວ ເມືອງແມີ່ ນສນກາງເສດຖະກ ດໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນຢ ຶ້ XVIII ຢີ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ. ເຖງແນວໃດກີ່ ຕາມສາມາດແຍກປະເພດຕົວເມືອງນີຕາມບົ ດບາດເສດຖະກດຄື: ຕົວເມືອງທີ່າເຮືອ, ຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ,...

ຶ້ ຢີ່ ປະເທດຝຣັີ່ງ: ໜີ່ ງຕົວເມືອງທີ່າເຮືອທະເລໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນແມີ່ ນ ເບຣດທ (Brest), Rochefort,

Lorient ເທງແຄມມະຫາສະໝຸ ດແອັດແລນຕກ, ຕົວເມືອງທີ່າເຮືອ ຕດພັນກັບທະເລເມດີເຕເລນຽນ. ບັນດາຕົວ ຶ້ ນບັນດາສນກາງການຄຶ້າທາງທະເລ, ຕດພັນກັບບົດບາດທະຫານ. ເບີ່ ງລວມແລຶ້ວ, ໂຄງສຶ້າງບັນດາຕົວ ເມືອງນີແມີ່ ັ ການປຶ້ອງກັນ ເມືອງທີ່າເຮືອຂອງປະເທດຝຣັີ່ງປະກອບມີ 2 ສີ່ວນຊັດເຈນ: ສີ່ວນຕົວເມືອງປຶ້ອງກັນໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຕາມຫກ ັ ການການວາງແຜນບາຣອກໂຄ (Barocco). ຂອງ Vauban, ສີ່ວນຂຶ້າງໃນຕົວເມືອງໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຕາມບັນດາຫກ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 66

ຮບທີ 2.55 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Brest ຝຣັີ່ງເສດ ປີ 1677

ຮບທີ 2.56 ແຜນທີວທັດທັງໝົດລານສະໜາມຫວງພະລາຊະວັງ - ຕົວເມືອງ Brest ຝຣັີ່ງເສດ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 67

ຮບທີ 2.57 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Rochefort ປະເທດຝỊຣີ່ ງັ ປີ 1785.

ຶ້ ີ່ ໄດຶ້ກີ່ ື ີ່ ຽງ ເປັ ນຜຊ ຶ້ ີ່ ຽວຊາານ Londonderry ກີ່ ຽວກັບເສັນທີ ຢີ່ ປະເທດອັງກດ: ຕົວເມືອງທີ່າເຮືອທີີ່ມີຊີ່ ສ

ຶ້ ື ີ່ າ: ເດີຣີ (Derry). ຕົວເມືອງມີໂຄງສຶ້າງລັກສະນະຂອງບັນດາຕົວ ສຶ້າງປີ 1613 ເທງທີີ່ຕັງຂອງຕົ ວເມືອງໂບຮານ ມີຊີ່ ວ ຶ້ ຶ້ ັ ຕັດຕັງສາກກັ ັ ຮບ ເມືອງອັງກດ ປະກອບມີ 2 ແກີ່ ນເສັນທາງຫ ກ ນ, ຢີ່ ສະຖານທີີ່ຕັດກັນແມີ່ ນລານສະໜາມຫວງຫກ ຮີ່າງສີີ່ຫີ່ ຽມ.

ຮບທີ 2.58 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Londonderry

ຮບທີ 2.59 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Brahestad

ປະເທດອັງກດ

ປະເທດເດນມາກ ປີ 1750.

ຶ້ ນດາສະຖານທີີ່ຢີ່ ອາໄສເຕົາໂຮມອຶ້ ຶ້ ສະຕະວັດທີ XVII ປະກົດຂນບັ ອມຂຶ້າງບັນດາໂຮງຜະລດທີີ່ເປັ ນອົງ

ຶ້ ການທາອດຂອງຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ ປະກົດຕົວຂນໃນທຶ້ າຍສະຕະວັດທີ XVIII. ບັນດາຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 68

ຶ້ ີ່ ທັງໝົດບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ, ມັນໄດຶ້ເອົາໃຈໃສີ່ການວາງແຜນ, ພັດທະນາດຶ້ວຍອດສະຫະ ຕາມຄວາມ ປະກົດຂນຢ

ຶ້ ນເນືອຫາຂອງໄລຍະການ ຶ້ ຕ ຶ້ອງການກີ່ ຽວກັບພະນັກງານເຮັດວຽກຢີ່ ບັນດາໂຮງຈັກໂຮງງານ. ປະເພດຕົວເມືອງນີແມີ່ ັ . ວາງແຜນຍຸ ກສະໄໝກີ່ ອນປັ ດຈຸບນ b. ຂະບວນການພັດທະນາຂອງບັນດາບາງສີ່ວນຕົວເມືອງຕົວແທນຍຸ ໂຣບ ສະຕະວັດທີ XVII-XVII i. ປາຣີ

ຶ້ ີ່ 440 ເຮັກຕາ, ປະຊາ ປາຣີ ຊີ່ວງໄລຍະສະໄໝກາງແມີ່ ນໜີ່ ງຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ຢີ່ ຍຸ ໂຣບ ມີຂະໜາດເນືອທີ

ຶ້ ວດ Charles V ກີ່ ສຶ້າງ ກອນ 100.000 ຄົນ. ຕົວເມືອງຢີ່ ກະທັນຣັດດຶ້ານໃນອຶ້ອມຮອບກາແພງປຶ້ອງກັນ ໂດຍເຈົາຊີ ັ : ໃນປີ 1370 ປະກອບມີ 3 ພາກສີ່ວນຫກ - ເກາະນ ຶ້ອຍຢີ່ ເທງແມີ່ ນາຶ້ Seine. - ເຂດລາຕນ ຂຶ້າງແຄມຝັີ່ ງຊຶ້າຍແມີ່ ນາຶ້ Seine.

- ເຂດຕົວເມືອງຫັດຖະກາ ແລະ ການຄຶ້າ ຂຶ້າງຝັີ່ ງຂວາແມີ່ ນາຶ້ Seine. ຮອດສະຕະວັດ ທີ XVI, ປາຣີ ພັດ ທະນາຜີ່ ານອຶ້ອ ມຮອບກ າແພງສະໄໝກາງກັບ ປະຊາກອນ ຶ້ າງສາສະໜາ 1958-1594 ການມ ຶ້າງເພຍທາລາຍຢີ່າງໜັກໜີ່ວງຕົວເມືອງ. 300.000 ຄົນ. ສົງຄາມຕີ່ ສທ ຶ້ ຊຶ້ອມແຊມປາຣີ: ຶ້ ຕົນສະຕະວັ ດທີ XVII, Henri IV ດາເນີນການຟືນຟ ີ່ ງໂບຮານກີ່ ຽວທາງດຶ້ານຝັີ່ ງຂວາແມີ່ ນາຶ້ Seine. ຶ້ - ເປີ ດເຂົາໄປສະໄໝເຄ

ຶ້ ນລະບົບຖະໜົນ ແລະ ອຸ ປະກອນເຕັກນກລະບາຍນາຕົ ຶ້ ວເມືອງ. - ຈັດຕັງຄື

- ກີ່ ສຶ້າງໃໝີ່ໜີ່ ງລານສະໜາມຫວງຕາມຮບແບບ ບາຣອກໂຄ ຄື: ສະໜາມຫວງພະລາຊະວັງ ຕາມ

ຶ້ ີ່ ໜ ີ ີ່ ງ. ຮບຮີ່າງສີີ່ຫີ່ ຽມກັບຮບແບບເສົາເອກະພາບກັນອຶ້ອມຮອບ, ລານສະໜາມຫວງລາຊະໂອລົດຜທ - ຮບຮີ່າງແປດຫີ່ ຽມ, ລານສະໜາມຫວງຝຣັີ່ງເສດ - ຮບຮີ່າງເຄີ່ ງວົງມົນ. - ເປີ ດກວຶ້າງພະລາຊະວັງ Louvre.

ຮບທີ 2.60 ພະລາຊະວັງ Louvre ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 69

ື ຕີ່ ພັດທະນາ ແລະ ມີປະຊາ ພາຍໃຕຶ້ລາຊະວົງ Louis XII ແລະ Louis XIV (1661), ໄດຶ້ສະເໜີສບ ກອນ ປາຣີ ເຖງ 400.000 ຄົນ. ີ ນ ັ ດາການປີ່ຽນແປງໃຫຍີ່ ກີ່ ຽວກັບສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ແລະ ການວາງ ສະຕະວັດທີ XVII, ປາຣີມບ ຶ້ ີ່ ວມຂອງບັນ ດານັກ ສະຖາປະນ ກ Le ແຜນຕາມຈ ດວນຍານຂອງຮ ບແບບຄຣາດສກ - ບາຣອກໂຄ , ການເຂົາຮ Nôtre (1613-1700), Le Vau (1612-1670), La Brun (1619-1690) , . . ັ ກີ່ ຽວກັບສະຖາປັດຕະຍະກາ ແລະ ການວາງແຜນປາຣີ ຢີ່ ຊີ່ວງໄລຍະເວລານີ ຶ້ ບັນດາການປີ່ຽນແປງຫກ ຶ້ ີ່ ດັີ່ງນີ:ຶ້ ຶ້ ີ່ ວມຢີ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ເຕົາຮ

ຶ້ ີ່ ພາຍໃນຕົວເມືອງ, ສບຕີ່ ຟືນຟ ຶ້ ຊຶ້ອມແຊມເປີ ດກວຶ້າງພະລາຊະວັງ Louvre, ກີ່ ສຶ້າງໃໝີ່ - ຢີ່ ເຂດພືນທີ

ລານສະໜາມຫວງ Vendôme, ລານສະໜາມຫວງ ຄົນພການ. ຶ້ ນ ັ ດາສວນຍີ່ າງສາທາລະນະໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າ ງ: ສວນດອກໄມ ຶ້ Tuileries, Luxem - ຫາຍສວນດອກໄມ ບ bourg, ສວນສັດ.

ຶ້ ີ່ ຊານເມືອງ, ຕົວເມືອງສບຕີ່ ໄດຶ້ເປີ ດກວຶ້າ ງອອກ. ກີ່ ອນອືີ່ນໝົດການເອົາ ອອກບັນດາ - ຢີ່ ເຂດພືນທີ

ຶ້ ີ່ ຢີ່ ອາໄສໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງຂນ, ຶ້ ເປັ ນທີີ່ ຶ້ ຶ້, ຫາຍເຂດພືນທີ ອຶ້ອມກາແພງປຶ້ອງກັນ, ປີ່ຽນແທນບັນດາຖະໜົນ 2 ຂຶ້າງປກຕົນໄມ ຶ້ ີ່ ຄະລຫາດຂອງເຈົາຊີ ຶ້ ວດ, ຂອງບັນດາຕົວລະຄອນສາຄັນໃນລາຊະສານັກ ແລະ ຂອງ ຍອມຮັບທີີ່ສຸ ດແມີ່ ນເຂດພືນທີ ຶ້ ຶ້ ຶ້ ຊົນຊັນຂອງນາຍທ ນກາລັງລາລວຍຂ ນ.

ຮບທີ 2.61 ແຜນຜັງພະລາຊະວັງ Louvre ຶ້ ຊຶ້ອມແຊມ ແລະ ເປີ ດກວຶ້າງຢີ່ ສະຕະວັດທີ XVII, ປາຣີ ແທຶ້ຈງກາຍ ຫງັ ຈາກບັນດາກດຈະກາຟືນຟ

ຶ້ ີ່ 1.200 ເຮັກຕາ. ເປັນໜີ່ ງຕົວເມືອງເປີ ດ ແລະ ມີປະຊາກອນ ປາຣີ 500.000 ຄົນ, ເນືອທີ

ັ ດາລັກສະນະດັີ່ງນີ:ຶ້ ໂຄງສຶ້າງຮບຖານຕົວເມືອງປາຣີ ສະຕະວັດທີ XVII-XVIII ມີບນ - ຫາຍທັງໝົດສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງມີຂະໜາດໃຫຍີ່ ໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງກະແຈກກະຈາຍ.

ຶ້ ີ່ ເອກະລາດ, ໄດຶ້ຄນຄຶ້ ົ ຶ້ ວາອອກ - ບັນດາທັງໝົດສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງແມີ່ ນບັນດາເຂດພືນທີ ແບບ ແລະ ກີ່ ສຶ້າງສາເລັດຕາມຈດວນຍານຂອງຮບແບບບາຣອກໂຄ. ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 70

- ຄຸ ນລັກສະນະເອກະລາດ ແລະ ວຽກກີ່ ສຶ້າງການກະຈາຍບັນດາທັງໝົດສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ ໄດຶ້ສາຶ້ ງລັກສະນະຂອງໂຄງສຶ້າງຮບຖານຕົວເມືອງປາຣີ ແມີ່ ນທາງເລືອກລະຫວີ່າງທີວທັດຊົນນະບົດ ແລະ ທວທັດ ຶ້ ຶ້ ີ່ າງລະອຽດຂອງໜີ່ ງໜີ່ວຍງານ ຕົວເມືອງ, ພຶ້ອມກັນນັນຂາດຄວາມສ າພັນລະບົບປະສົມປະສານ ແລະ ການຈັດຕັງຢ ຕົວເມືອງທີີ່ມີຄວາມເປັ ນເອກກະພາບກັນ.

ຮບທີ 2.61 ແຜນຜັງລັກສະນະຂອງໂຄງສຶ້າງຮບຖານຕົວເມືອງປາຣີ

ຮບທີ 2.62 ແຜນຜັງຕົວເມືອງປາຣີ ປະເທດຝຣັີ່ງ ໃນປີ 1550.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 71

ຶ້ ຮບທີ 2.63 ແຜນຜັງການວາງແຜນຟືນ ຟຊຶ້ອມແຊມລະບົບລານສະໜາມຫວງ ຢີ່ ເຂດສນກາງຕົວເມືອງປາຣີ ສະຕະວັດ ທີ XVIII

ຮບທີ 2.64 ທີວທັດກດຈະກາໃນສວນ Tuileries ລະຫວີ່າງສະຕະວັດທີ XVIII

ຮບທີ 2.65 ທັດສະນີຍະພາບສີ່ວນທັງ ຶ້ ໝົດ Luxembourg – Paris ຕົນສະ ຕະວັດທີ XVIII

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 72

ຶ້ ຶ້ ຶ້ເທງແກີ່ ນເສັນທາງ ຮບທີ 2.66 ຕົນໄມ Champs Elysees ປາຣີ ໃນປີ 1675 (ສະຖາ ປະນກ Jouvin de Rochefort)

ຮບທີ 2.67 ທີວທັດສວນເທງລານສະໜາມ ຫວງພະລາຊະວັງ ປາຣີ (ສະຖາປະນກ Durand – Janinet)

ii. ລອນດອນ

ຶ້ ຄວາມຈະເລີນຄືນໃໝີ່ ປະກອບມີ 2 ສີ່ວນຫກ ັ ຄື: ໂຄງສຶ້າງຕົວເມືອງລອນດອນ ໃນຊີ່ວງໄລຍະຟືນຟ

ຶ້ - ສີ່ວນຕະຫາດເມືອງ: ຢີ່ ປະຕແມີ່ ນາຶ້ Tamise ແມີ່ ນສະຖານທີີ່ເຕົາໂຮມບັ ນດາກດຈະກາເສດຖະກດ,

ການຄຶ້າຂາຍທີີ່ສາຄັນ.

ຶ້ ີ່ Westminster ແມີ່ ນສນກາງບລຫານ, ການເມືອງ. - ເຂດພືນທີ ແຕີ່ສະຕະວັດທີ XVII, ລອນດອນພັດທະນາຢີ່າງແຂງແຮງ ແລະ ກາຍເປັ ນຕົວເມືອງເປີ ດກວຶ້າ ງ. ຕົວ

ຶ້ ີ່ ອຶ້ອມຮອບເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ຕະຫາດເມືອງ, ປີ່ຽນພືນທີ ຶ້ ີ່ ນີ ຶ້ ກາຍເປັ ນເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ ສນກາງຫກ ັ ຂອງລອນ ເມືອງເປດກວຶ້າງເນືອທີ

ຶ້ ດຕດ ດອນ. ຕີ່າງກັບປາຣີ, ການວາງແຜນລອນດອນບີ່ ປະຕບັດໄປຕາມ ໜີ່ ງການຄວບຄຸ ມ, ພຽງແຕີ່ມີຄວາມໃກຊ

ຶ້ າທີີ່ຕົວເມືອງ ຫ ື ຂອງລາຊະສານັກ. ວຽກການກີ່ ສຶ້າງຕົນຕ ຶ້ ີ່ ແມີ່ ນ ໂດຍບັນດາເຈົາຂອງເອກະຊົ ຶ້ ແທດຂອງເຈົາໜຶ້ ນ ຫື ຶ້ ນນາງ, ນາຍທນລາລວຍມີ ຶ້ ຊົນຊັນຂຸ ການດາເນີນການກັບຂະໜາດບີ່ ໃຫຍີ່ ແລະ ກະຈີ່ າຍກວຶ້າງຂວາງໄປທຸກໆບີ່ອນ ຶ້ ີ່ າງໃກຊຶ້ ດໃນໂຄງສຶ້າງຮບຖານຕົວເມືອງລອນດອນ ຕົວເມືອງ, ເຊີ່ ງໄດຶ້ນາໄປສີ່ ສະພາບການຂາດແຄຶ້ນ ການຈັດຕັງຢ

ຶ້ ີ ານ ໃນສະຕະວັດທີ XVII-XVIII. ການສຶ້າງຄືນຫາຍຄັງຂອງບັ ນດາສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງທັງໝົດທີີ່ໄດຶ້ມກ ັ ການ (ຖະໜົນ ຫ ື ລານສະໜາມຫວງໄດຶ້ອອ ຶ້ ມຮອບດຶ້ວຍບັນດາສະຖາປັດຕະຍະກາຄືກນ ັ ) ອອກແບບພຶ້ອມກັບຫກ ຶ້ ຶ້ ີ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ. ເທງ ໜີ່ ງຂອບເຂດກວຶ້າງໃຫຍີ່ ໄດຶ້ສາຶ້ ງຂນຄວາມນີ່ າເບືີ່ອບາງຢີ່າງຂອງພືນທີ

ຶ້ ນ ແມີ່ ນໜີ່ ງຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ກັບລະບົບຖະໜົນແຄບ, ການພັດທະນາອດສະຫະ ໂດຍຄວາມຄກຄືນບັ

ຶ້ າກັດຢີ່າງແນີ່ ນອນ, ຊົນຊັນຂຸ ຶ້ ນ ດາກດຈະກາກຸີ່ ມຄົນຄຶ້າຂາຍ, ລອນດອນສະຕະວັດທີ XVIII ໄດຶ້ເຜີຍແຜີ່ອອກຂຈ ນາງອັງກດອອກຈາກລອນດອນກັບບັນດາເຂດຊົນນະບົດບລເວນໃກ ຶ້ຄຽງກີ່ ສຶ້າງບັນດາປາສາດ, ຄະລຫາດໃຫຍີ່ ຕາມ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 73

ຶ້ ຶ້ ນ ຮບແບບບາຣອກໂຄ (Barocco). ທີວທັດລອນດອນສະແດງອອກໃຫຶ້ເຫັນກົງກັນຂຶ້າມ 2 ຮບຖານການຈັດຕັງພື ຶ້ ທີີ່ຕົວເມືອງທັງໝົດຕີ່າງກັນລະຫວີ່າງໜີ່ ງຂຶ້າງແມີ່ ນພາຍໃນເມືອງຄັບແຄບກັບຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາທີີ່ຊາຊາກ

ຶ້ ີ່ ຊົນນະບົດອຶ້ອມຮອບ, ໂດຍບັງເອີນບັນດາສະຖາປັດຕະຍະກາທັງໝົດເຂົາກັ ຶ້ ບສວນສາ ແລະ ອີກຂຶ້າງແມີ່ ນເຂດພືນທີ ຶ້ ຶ້ໄດຶ້ຈັດວາງຕາມຫກ ັ ການໃກ ຶ້ສດ. ທາລະນະ, ຕົນໄມ

ຮບທີ 2.68 ແຜນຜັງຕົວເມືອງລອນດອນ (ໂຄງການຂອງນັກສະຖາປະນກ ແວຣນ Wren)

ຶ້ ີ່ ລານສະໜາມຫວງ ເຈມ (Jame - ລອນດອນ) ຮບທີ 2.69 ແຜນຜັງການວາງແຜນເຂດພືນທີ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 74

ຮບທີ 2.70 ທັດສະນຍະພາບລານສະໜາມຫວງຕະຫາດ ລອນດອນ ປີ 1720

c. ບາງສີ່ວນລານສະໜາມຫວງຕົວແທນ

ການອອກແບບ ແລະ ກີ່ ສຶ້າງລານສະໜາມຫວງໃນບັນດາຕົວເມືອງຍຸ ໂຣບ ແມີ່ ນໜີ່ ງໃນບັນດາຄວາມ ສາເລັດສາຄັນຂອງສລະປະສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງບາຣອກໂຄ (Barocco). ັ ດາຮບຮີ່າງແຜນຜັງຮບເລຂາຄະນດ ຄື: ແປດຫີ່ ຽມ, ຮບຕາກະໂລຶ້, ລານສະໜາມຫວງປົ ກກະຕມີບນ

ຮບສີີ່ຫີ່ ຽມ, ຮບສີີ່ຫີ່ ຽມຄາງໝ, ຮບວົງມົນ ແລະ ຮບເຄີ່ ງວົງມົນ.

ດຶ້ານຂຶ້າງບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກາກັບບັນດາບົດບາດສະເພາະ, ບັນດາສີ່ວນປະກອບການຕົກ

ຶ້ ີ່ ລານສະໜາມ ຶ້ , ປະຕ ມີຫງັ ຄາໂຄຶ້ງ ແລະ ຮບປັ ຶ້ນທີີ່ຄອບຄອງທີີ່ຕັງສ ຶ້ າຄັນໃນໂຄງປະກອບພືນທີ ແຕີ່ ງອືີ່ນຄື: ນາພຸ

ຶ້ ີ່ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາສະເພາະຂອງຕົວເມືອງ, ພວກມັນໄດຶ້ມກ ີ ານ ຫວງ. ບັນດາລານສະໜາມຫວງແມີ່ ນບັນດາພືນທີ

ຕດພັນຢີ່າງໃກ ຶ້ສດກັບສີ່ວນທີີ່ຍັງຂອງຕົວເມືອງຜີ່ານລະບົບຖະໜົນ. ຢີ່ ຊີ່ວງໄລຍະເວລາບາຣອກໂຄ ມີ 2 ປະເພດ ຶ້ ີ່ ລານສະໜາມຫວງ: ພືນທີ ຶ້ ີ່ ດີ່ຽວ ແລະ ພືນທີ ຶ້ ີ່ ຄີ່ , ພືນທີ ຶ້ ີ່ ຄີ່ ຫກ ຶ້ ີ່ ຂອງບັນດາລານສະ ັ ແມີ່ ນການເຊືີ່ອມໂຍງກັບພືນທີ ພືນທີ ຶ້ ງໝົດ. ໜາມຫວງທີີ່ແຕກຕີ່າງກັນທີີ່ສຶ້າງຂນທັ

i. ບາງສີ່ວນລານສະໜາມຫວງບາຣອກໂຄ ຕົວແທນຢີ່ ໂຣມັນ (ອີຕາລີ) ລານສະໜາມຫວງອລະຫັນ Saint Pierre ຢີ່ Vatican

ແມີ່ ນຜະລດຕະພັນຕົວແທນມີຄຸນຄີ່າທີີ່ສຸ ດຂອງສລະປະສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງບາຣອກໂຄ ອີ ັ ແມີ່ ນເຮືອນບຊາຫກ ັ Saint- Pierre. ຕາລີ, ອາຄານຫກ

ຶ້ ີ່ ມີລກ ຶ້ ັ ສະນະແຕກຕີ່ າງກັນ ສຶ້າງຂນລານສະໜາມຫ Bernini ຈັດຕັງຶ້ 3 ພືນທີ ວງທັງໝົດກີ່ ອນເຮືອນບ

ຊາ:

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 75

ັ ເຮືອນບຊາຄົບຊຸດດຶ້ານຂຶ້າງໜາໃຫຍີ່ ມີຮບຮີ່າງຄາງ - ລານສະໜາມຫວງຮບຮີ່າງຄາງໝ, ດຶ້ານໜຶ້າຫກ

ຶ້ ຶ້ ອນບຊາ. ໝ, ທີ່ານ Gian Lorenzo Bernini ໄດຶ້ເພີີ່ມເຕີມລະດັບຂັນໄດກວຶ້ າງ 2 ລະດັບຢີ່ ບີ່ອນເຂົາເຮື

ຶ້ ວຂອງລານສະໜາມຫວງ ັ ຮບຮີ່າງແອນລບມີຂະໜາດ 210x60 ແມັດ, ພືນຜີ - ລານສະໜາມຫວງຫກ

ຶ້ ນຮບຮີ່າງຄາງໝ 1.5 ແມັດ. ເທງນັນ, ຶ້ ຶ້ ຈັດຕັງຶ້ 2 ຊັນໂອບ ກີ່ ຽວກັບທາງດຶ້ານສນກາງ, ຄວາມແຕກຕີ່ າງທຽບກັບພືນດ

ຶ້ , ຢີ່ ລະຫວີ່າງກາງວາງເສົາທາດຕາມແນວແກີ່ ນ 2 ຂຶ້າງລານສະໜາມຫວງຮບຮີ່າງຄາງໝ ແລະ ຮບຮີ່າງແອນລບ ນາພຸ Bernini ນາໃຊຶ້ເອກະພາບກັນ 1 ປະເພດສະຖາປັ ດຕະຍະກາກັບແຖວເສົາ Doric ສງ 12 ແມັດ, ທາງດຶ້ານເທງສງ ຶ້ ຶ້ງຕົກແຕີ່ງ. 6 ແມັດ ແມີ່ ນສີ່ວນຝາຫງັ ຄາ ແລະ ຮບປັ ນກາງແຈ

ຶ້ ີ່ ທີີ່ 3 ວົງປດທັງໝົດລານສະໜາມຫວງ, ແມີ່ ນສີ່ວນຍາວເຊືີ່ອມຕີ່ ກັບລານສະໜາມຫວງຮບ - ພືນທີ

ຮີ່າງແອນລບກັບຕົວເມືອງ, ຕົວຈງແມີ່ ນພາກສີ່ວນນີບຶ້ ີ່ ໄດຶ້ກີ່ ສຶ້າງ.

ຶ້ ີ ານຄົນຄວຶ້ ຮບທີ 2.71 Gian Lorenzo Bernini ໄດຶ້ມກ າອອກແບບການວາງແຜນລານສະໜາມຫວງ ຶ້ ີ່ າງກາຍຂອງຄົນ Saint Pierre ເທງພືນຖານຮ ວທີການຈັດວາງລານສະໜາມຫວງທັງໝົດຂອງ Bernini ໄດຶ້ຄວາມພໃຈຂອງຄວາມຕຶ້ອງການນາໃຊຶ້

ຶ້ ກ ເອົາໃຈໃສີ່ສາຄັນຂອງເຮືອນບຊາ Saint Pierre. ື ຂອງຈານວນຫາຍຂອງຄົນຄຣີດຕຽນ ກັບເງີ່ ອນໄຂໄດຶ້ ເນັນໜັ

ຶ້ ວ ພືນທີ ຶ້ ີ່ ການວາງແຜນຂອງລານສະໜາມຫວງ ທີ່ານ Gian Lorenzo Bernini ໄດຶ້ສາເລັດກີ່ ຽວກັບການສຶ້າງພືນຜີ ຶ້ ປະສດທຜົນໃນອີກດຶ້ານມີກະກຽມຈດໃຈຄວາມຮສ ຶ້ ກໃຫຶ້ຄນ ົ ນາໃຊຶ້ ແລະ ບັນດາຫກ ັ ທັງໝົດຜີ່ານວຽກຂຸ ດຄົນມີ ການທັດສະນີຍະພາບຄືຈງ.

ຶ້ ດຶ້ານນອກເຂົາໄປແມີ່ ນຮບຮີ່າງແອນລບຂອງລານສະໜາມຫວງໃຫຍີ່ ເຊືີ່ອມຕີ່ ກັບຮບຮີ່າງຄາງໝເປີ ດ

ກີ່ ຽວກັບທດເຮືອນບຊາຂອງລານສະໜາມຫວງນອຶ້ ຍ, ພຶ້ອມກັບແຖວເສົາ, ງີ່ າຍດາຍ ແລະ ເອກະພາບກີ່ ຽວກັບລວງ

ຶ້ ີ່ ຫກ ັ ຂອງເຮືອນບຊາ, ພຶ້ອມກັບການສຶ້າງຄວາມຮສ ຶ້ ກໃນຮບ ສງ 18 ແມັດ, ສຶ້າງການຮວບຮວມການສັງເກດພືນທີ ົ ຶ້ ວຽກການຮັກສາຖານໂອບຂອງລານສະໜາມຫວງແອນລບຄຶ້າຍຄືວຽກ ພາບທັດສະນຍະພາບເຮືອນບຊາຄືໃກ ຶ້ເຂົາ. ຶ້ ນຜີ ຶ້ ວຂອງເຮືອນບຊາ. ຄັດເລືອກຮບຮີ່າງຄາງໝສຶ້າງຄວາມຮ ຶ້ສກເພີີ່ມຂນພື

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 76

ຮບທີ 2.72 ທັດສະນຍະພາບລານສະໜາມຫວງ Saint Pierre ຢີ່ ໂຣມັນ ຕາມການອອກແບບຂອງ Bernini

ຮບທີ 2.73 ທັດສະນຍະພາບລານສະໜາມຫວງ Saint Pierre ຢີ່ ໂຣມັນ ii. ບາງສີ່ວນລານສະໜາມຫວງບາຣອກໂຄ ຕົວແທນຢີ່ ປາຣີ (ຝຣັີ່ງເສດ) ລານສະໜາມຫວງ Dauphine :

ຮບທີ 2.74 ລານສະໜາມຫວງ Dauphine ປະເທດຝຣັີ່ງ ສະຕະວັດທີ XVII ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 77

ແຜນຜັງຮບຮີ່າງສາມຫີ່ ຽມ ມີຂະໜາດທາງຂຶ້າງ 60 ແມັດ, ຄວາມສງ 90 ແມັດ. ອາຄານສະຖາປັດຕະ

ຶ້ ີ່ ອມແຕີ່ດຶ້ານເທງ. ສະຖາປັດຕະຍະກາ 3 ໜຶ້າລານສະໜາມ ຍະກາວົງປີ ດ 3 ໜຶ້າລານສະໜາມຫວງລົບ 2 ທາງເຂົາເຊື ຶ້ ແລະ ຮບແບບ. ຫວງເອກະພາບກີ່ ຽວກັບລວງສງ (ສາມຊັນ)

ຮບທີ 2.74 ທີວທັດລານສະໜາມຫວງພະລາຊະວັງ ປະເທດຝຣັີ່ງ

ຶ້ າຊີ ຶ້ ວດ Louis XIII ເທງລານສະໜາມຫວງພະລາຊະວັງປາຣີ ຮບທີ 2.75 ຮບປັ ນເຈົ ຶ້ ີ່ ວົງປີ ດ, ທາງເຂົາຶ້ ມີແຜນຜັງຮບຮີ່າງຕາກະໂລຶ້ຂາຶ້ ງລະ 140 ແມັດ, ລານສະໜາມຫວງແມີ່ ນ 1 ພືນທີ ຶ້ ເທົີ່ານັນໃຫຶ້ມີ ການຄົມມະນາຄົມຢີ່ ແຈີ່ ທດຕາເວັນຕົກ - ທດເໜືອ ຂອງລານສະໜາມຫວງ.

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 78

ຮບທີ 2.76 ລານສະໜາມຫວງໄຊຊະນະ ປາຣີ ສະຕະວັດທີ XVII

ຮບທີ 2.77 ແຜນຜັງລານສະໜາມຫວງໄຊຊະນະ (ໂຄງການຂອງນັກສະຖາປະນກ Mansart)

ຮບທີ 2.78 ທີວທັດລານສະໜາມຫວງໄຊຊະນະ ປາຣີ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 79

ລານສະໜາມຫວງຮບວົງມົນ, ແຕກຕີ່ າງກັບ 2 ລານສະໜາມຫວງ Dauphine ແລະ ພະລາຊະວັງ, ົ ແຕີ່ ງ ລານສະໜາມຫວງໄຊຊະນະມີຮບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາຄຣາດສກຕາມຮບແບບບາຣອກໂຄ ແລະ ໄດຶ້ຕກ ສະຫງີ່ າງາມ.

ຮບທີ 2.79 ລານສະໜາມຫວງ Vendome ປາຣີ

ຶ້ າຊີ ຶ້ ວດ Louis XIV ວາງຢີ່ ລະຫວີ່າງກາງລານສະໜາມຫວງ Vendome ປາຣີ ຮບທີ 2.79 ຮບປັ ນເຈົ ລານສະໜາມຫວງ Vendome:

ແມີ່ ນຕົວຢີ່າງທີີ່ເປັ ນຕົວແທນ ແລະ ຄວາມສາເລັດທີີ່ສຸ ດຂອງປະເພດລານສະໜາມຫວງບາຣອກໂຄ

ັ ວາງ ຢີ່ ປາຣີ, ແຜນຜັງລານສະໜາມຫວງຮບຮີ່າງຕາກະໂລຶ້, ສີີ່ແຈີ່ ຖືກຕັດອອກ, ຂະໜາດ 146x136 ແມັດ ໄດຶ້ຈດ

ຶ້ Louis XIV ວາງຢີ່ ລະຫວີ່າງກາງ, ຮບດຶ້ານໜຶ້າສະຖາປັ ດຕະຍະກາລານສະໜາມຫວງມີຮບ ສົມສີ່ວນ, ມີຮບປັ ນ ຶ້ ມແມີ່ ນບັນດາໂດມແບບຄຣາດສກ, ຊັນສອງໄດຶ້ ຶ້ ແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກາຄຣາດສກປາຣີ, ຊັນລຸີ່ ຮວບຮວມຕາມ ຶ້ ຶ້ ແນວຕັງດຶ້ວຍວ ທີຮບແບບເສົາ Coranh ສງ 2 ຊັນ. ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 80

ຶ້ ເວົາລວມບັ ນດາຕົວເມືອງຂອງຍຸ ກສະໄໝກາງພັດທະນາຊຶ້າ, ໂຄງປະກອບຕົວເມືອງສັບສົນ, ພັດທະ ນາດຶ້ວຍຕົນເອງ, ຂາດການວາງແຜນ ແລະ ສະພາບແວດລຶ້ອມຕົວເມືອງບີ່ ເໝາະສົມ. ັ 2.2.3. ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກີ່ ອນປັດຈຸບນ

ຶ້ ີ ານສົີ່ງເສີມການພັດທະນາ ຕະຫອດໃນສະຕະວັດທີ XVII ການປະຕ ວັດອຸ ດສາຫະກ າເກີດຂນໄດຶ້ ມກ

ຶ້ ການຜະລດ, ບັນດາໂຮງຈັກໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາພັດທະນາຢີ່າງແຂງແຮງ, ຫາຍຂະແໜງອຸ ດສາຫະກາໃຫຍີ່ ເກີດຂນ ຶ້ ຶ້ ໄດຶ້ດງດດຊັບພະຍາກອນມະນຸດຫາຍເຂົາໃນການຜະລ ດ. ບັນດາເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສຂະຫຍາຍຕົວຂນໄວວາ, ນອກຈາກ

ຶ້ ີ່ ການຜະລດ. ຢີ່ ບັນດາປະເທດອຸ ດສາຫະກາພັດທະນາຄື: ປະເທດອັງກດ, ຝຣັີ່ງ, ສະຫະລັດອາເມລ ບັນດາເຂດພືນທີ ຶ້ ີ່ າງໄວວາ. ນັບຕັງແຕີ່ ຶ້ ບັນດາຕົນປີ ຶ້ ຂອງສະຕະວັດທີ XIX, ປະຊາ ກາ, ເຢຍລະມັນ ປະຊາກອນຕົວເມືອງເພີີ່ມຂນຢ

ກອນຕົວເມືອງຢີ່ ອັງກ ດກວມເຖງ 32 ສີ່ວນຮຶ້ອຍ. ປີ 1921 ປະຊາກອນຕົວເມືອງຢີ່ ອັງກດໄດຶ້ປະມານ 80 ສີ່ວນ ຮຶ້ອຍ. ຢີ່ ສະຫະລັດອາເມລກາ, ປະຊາກອນຕົວເມືອງປີ 1801 ແມີ່ ນ 4 ສີ່ວນຮຶ້ອຍ ແລະ ເຖງປີ 1921 ຈານວນປະ ຶ້ ຊາກອນນີໄດຶ້ມີ ເທງ 51 ສີ່ວນຮຶ້ອຍ.

ຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄໝນີ ຶ້ ມີອດທພົນຫຍຸ ງຶ້ ຍາກຫາຍຂອງບັນ ການປະກົດຕົວຂນ

ດາຄວາມຂັດແຍງຶ້ ການຜະລດ ແລະ ຄວາມສາພັນທາງດຶ້ານການຜະລດ. ຄວາມເປັ ນທາມະຊາດຂອງເສດຖະກ ດ ຕະຫາດໃນການກະຈາຍອານາດການຜະລດໄດຶ້ຄີ່ອຍມີການພັດທະນາ ແລະ ການກະຈາຍຕົວເມືອງບີ່ ແນີ່ ນອນ, ຕົວ ຢີ່າງ: ພາກຕາເວັນຕົກ ສີ່ຽງເໜືອ ປະເທດສະຫະລັດອາເມລກາ, ເຂດອຸ ດສາຫະກ າ ພຽງແຕີ່ ກວມ 14 ສີ່ວນຮຶ້ອຍ ຶ້ ີ່ ທັງປະເທດ ແຕີ່ຄຸ ນຄີ່າການຜະລດຕະພັນອອກມາ ກວມເຖງ 75 ສີ່ວນຮຶ້ອຍ ທັງໝົດແມີ່ ນລາຍໄດຶ້ແຫີ່ງຊາດ. ເນືອທີ

ຶ້ : ນີວຍອກ: 5 ລຶ້ານຄົນ ປີ 1920. ລອນ ຶ້ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍີ່ ມີຈານວນປະຊາກອນເຕົາໂຮມສ ງ ໄດຶ້ປະກົດ ຂນຄື ດອນ ເກີບເທົີ່າ 5 ລຶ້ານຄົນ, ເບີລນ ຫາຍກວີ່າ 4 ລຶ້ານຄົນ.

ຶ້ ີ່ ຕົວເມືອງໄດຶ້ຂະຫຍາຍອອກຫາຍ ຶ້ ດແຍງຶ້ ແລະ ຄວາມບີ່ ເໝາະສົມໃນການຈັດຕັງພື ຶ້ ນທີ ບັນດາບັນຫາຂຂັ

ົ ຂນຶ້ ໂດຍການພັດທະນາຢີ່າງໜາແໜຶ້ນຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄໝນີ.ຶ້ ບັນຫາເຮືອນຢີ່ ບີ່ ໄດຶ້ແກ ຶ້ໄຂໜີ່ ງວທີຄບ ຶ້ ປະກອບຫາຍ ຖຶ້ວນ ພເສດແມີ່ ນບັນດາເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສສາລັບກາມະກອນແຮງງານ ປົ ກກະຕແມີ່ ນຂາດການຈັດຕັງ,

ື ອັນແບບມະຍກມະຍອຍ, ຮບແບບການຂາດແຄນ, ເງີ່ ອນໄຂການດ າລົງຊີວດບີ່ ຄົບຖຶ້ວນ, ຂາດສຸ ຂະພບານ, ບັນດາ

ື ເຂດທີີ່ຢີ່ ອາໄສເກົີ່າ ຫ ື ວາງຂຶ້າງໂຮງງານ, ໂຮງຈັກ, ເງີ່ ອນໄຂສະພາບແວດລຶ້ ອມຕີ່ າ. ສະພາບແວດລຶ້ອມຕົວເມືອງຢີ່ ຶ້ ຫາຍສະຖານທີີ່ຖືກວກດການອັນຕະລາຍ. ບັນດາເຂດອາຄານອຸ ດສາຫະກາກີ່ ສຶ້າງເກີດຂນເອງ, ບີ່ ໄປຕາມການວາງ ຶ້ ເຖງແມີ່ ນວີ່າໃກເຶ້ ຂດສນກາງ ແຜນ, ຍັງກວມ ບັນດາເຂດດນດີໃນຕົວເມືອງ, ຫາຍອາຄານກີ່ ສຶ້າງໃກ ຶ້ກັບແຄມແມີ່ ນາ, ເຮັດໃຫຶ້ສະພາບແວດລຶ້ອມການດາລົງຊີວດຢີ່ ຕົວເມືອງຖືກອດທພົນອັນຕະລາຍ. ວຽກການກັກຕຸ ນກາໄລຂອງຕອນ ຶ້ ຄວາມໜາແໜຶ້ນກີ່ ສຶ້າງສງ ແລະ ບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະ ດນໄດຶ້ເຮັດໃຫຶ້ລາຄາດນກີ່ ສຶ້າງຕົວເມືອງເພີີ່ມຂນ,

ຶ້ ັ ທະນາຕາມລວງສງ. ຫາຍຕົວເມືອງ ເຖງແມີ່ ນວີ່າບີ່ ມີເຂດຕອນດນປກ ເພືີ່ອຕົນໄມ ຶ້ ໂດຍວກດການກີ່ ຽວ ກາໄດຶ້ພດ ຶ້ ີ່ ເຄີ່ ງສະຕະ ກັບການກີ່ ສຶ້າງ ແລະ ການສນເສຍຄວາມສົມດນໃນຕົວເມືອງຢີ່ ບັນດາປະເທດນາຍທນ ພັດທະນາຕັງແຕ

ຶ້ ຕົວເມືອງ, ພເສດແມີ່ ນຢີ່ ປະເທດຝຣັີ່ງ ວັດທີ XIX, ພວກເຂົາໄດຶ້ດາເນີນການເປັ ນເຂດກຸີ່ ມບັນດາການເຮັດວຽກຟືນຟ ຶ້ ທຶ້າຍສະຕະວັດທີ XIX ເຖງຕົນສະຕະວັ ຶ້ ແລະ ປະເທດລັດເຊຍກັບບັນດາເຫດຜົນຂຶ້າງເທງ, ຕັງແຕີ່ ດທີ XX, ເຂດ ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 81

ຶ້ ເປີ ດກວຶ້າ ງໃຫຶ້ການພັດທະນາຂອງຂະແໜງການວາງ ກຸີ່ ມແນວຄວາມຄດໃໝີ່ ແລະ ລັກສະນະໄດຶ້ປະກົດຕົວຂນ, ັ . ແຜນຕົວເມືອງປັ ດຈຸບນ

ຮບທີ 2.80 ແຜນຜັງຕົວເມືອງ Chang an ປະເທດຈີນ

ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນຶ້ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ

- 82

ບົດທີ 3 ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບຂອງການຫັນເປັນຕົວເມືອງ 3.1. ແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບການຫັນເປັນຕົວເມືອງ 3.1.1. ການຫັນເປັນຕົວເມືອງແມ່ ນຫຍັງ? 3.1.1.1. ຄວາມໝາຍການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ີ ວາມໝາຍແມ່ ນການເປີ ດ ກວ້າງຂອງຕົວ ເມືອ ງ, ການຫັນ ເປັ ນ ຕົວ ເມືອ ງ (Urbanization) ໄດ້ມ ຄ

້ ່ າງໄວວາຂອງບັນດາສະຖານ ້ ້ ນດາຕົວເມືອງ, ແມ່ ນການປະກົດຕົວຂນຢ ແມ່ ນຂະບວນການເຕົາໂຮມປະຊາກອນເຂົ າບັ

້ ິ . ແນວຄວາມຄິດ ທີ່ຢ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງບົນພືນຖານການພັ ດທະນາທາງດ້ານການຜະລິດ ແລະ ການດາລົງຊີວດ ້ ນວ່າຕົວເມືອງຍັງບ່ ທັນໄດ້ມກ ີ ານຍຸ ດຫຼາຍປະກົດການ ແລະ ກ່ ຽວກັບການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງມີຫຼາກຫຼາຍ, ໂດຍຍອ ີ ານ ການແສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນຂະບວນການຂອງການພັດທະນາ. ບັນດານັກວິທະຍາສາດໄດ້ມກ ສັງເກດປະກົດການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ແມ່ ນຫຼາຍແງ່ ມມທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່ າງກັນ.

້ ້ ນແນວນັນ, ຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນຂະບວນການກາຍເປັ ນອຸ ດສາຫະກາປະເທດ. ຍອ

້ ່ າ: ການຫັນ ເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນມີເພື່ອນຮ່ວມເດີນທາງຂອງການຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກ າ. ຂະ ົ ເວົາວ ລ້ວມແຕ່ ມີຄນ ບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງລ້ວນແຕ່ແມ່ ນຂະບວນການປ່ຽນແປງຢ່າງເລີກເຊິ່ງກ່ ຽວກັບໂຄງສ້າງທາງດ້ານການຜະ

້ ່ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາກ່ ສ້າງ ຕັງ້ ້ ດຈະກາສັງຄົມ, ໂຄງສ້າງການຈັດຕັງພື ້ ນທີ ລິດ, ໂຄງສ້າງອາຊີບ, ໂຄງສ້າງການຈັດຕັງກິ ແຕ່ ຢ່ ຊົນນະບົດຈົນໄປເຖິງໃນຕົວເມືອງ. ມີສອງອັດຕາສ່ວນສະແດງການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນລະດັບການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງ ແລະ ຄວາມ

້ ໄວການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງ, ຄວາມໄວການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນອັດຕາສ່ວນການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງ ຕາມແຕ່ລະໄລະຍະເວລາ, ລະດັບຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນອັດຕາສ່ວນສ່ວນຮ້ອຍລະຫວ່າງຈານວນປະຊາ

້ ່ ຕົວເມືອງເທິງຈານວນປະຊາກອນທັງໝົດ ຫຼ ື ເນືອທີ ້ ່ ຂອງໜ່ ງເຂດ ຫຼ ື ພືນທີ ້ ່ ຫຼ ື ທັງໝົດພືນ ້ ກອນຕົວເມືອງ ຫຼ ື ເນືອທີ

້ : ການວັດການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ເພື່ອປຽບທຽບກັບລະດັບ ທີ່. ອັດຕາສ່ວນຈານວນປະຊາກອນຕົວເມືອງໄດ້ເອີນຄື ້ ່ ຕ່ າງກັນໃນໜ່ ງປະເທດ. ຫັນເປັນຕົວເມືອງລະຫວ່າງບັນດາປະເທດນາກັນ ຫຼ ື ລະຫວ່າງບັນດາເຂດພືນທີ

້ ີ ດ ິ ທິພນ ົ ຊັດເຈນເທິງການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ, ໃນອະດິດໜ່ ງຕົວ ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນໄດ້ ມອ

້ ປ່ຽນແປງ ັ ຕາສ່ວນປະຊາກອນສງຈະມີລະດັບການພັດທະນາຕົວເມືອງສງ. ເຖິງແມ່ ນວ່າ, ປັດຈຸບນ ັ ນີໄດ້ ເມືອງມີອດ ້ ອັດຕາສ່ວນ ສ່ວນຮ້ອຍປະຊາກອນ ຕາມລະດັບ ແລະ ຄວາມໄວຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ. ຍອ້ ນແນວນັນ, ້ ປັ ດຈຸບນ ັ ເສດຖະກິດໃນການພັດທະ ຕົວເມືອງບ່ ສະທ້ອນຄົບຖ້ວນໃນລະດັບກາຍເປັ ນຕົວເມືອງຂອງປະເທດນັນ. ັ ້ ງຢ່ ໃນບັນດາປະເທດພັດທະນາ ແລະ ພັດທະນາ ນາ, ຕົວເມືອງ ແລະ ການຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາປະເທດໄດ້ໝນຄົ ້ ິ , ສງ, ຄຸ ນະພາບກາຍເປັ ນຕົວເມືອງໄດ້ພັດທະນາຕາມລວງເລີກ, ນັນແມ່ ນວຽກທີ່ໄດຍົກສງຄຸ ນະພາບການດາລົງຊີວດ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 82

້ າກັດຂັນຕ ້ ່ າ ຕ່ ບັນດາອິດທິພນ ົ ທີ່ບ່ ດີໃນຂະບວນການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງຢ່ ໃນປັ ດຈຸບນ ັ , ການຫັນການດາລົງຊີວດ ິ ຂຈ ແລະ ຍົກສງຄຸ ນະພາບສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ. 3.1.1.2. ຄວາມຮັບຮ ້ກ່ ຽວກັບການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ທາງບວກ: ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງໄດ້ດາເນີນການພ້ອມກັບຂະບວນການຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາ. ຍ ້ອນ

້ ບໃຫຍ່ ແຂງແຮງທັງກ່ ຽວ ້ ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງມີຄວາມໝາຍແມ່ ນການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງນັບມືນັ ແນວນັນ,

້ ບສງ. ຂະບວນການ “ຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ັ ມືນັ ກັບປະລິມານ ແລະ ຄຸ ນະພາບ ໃນລະດັບວິທະຍາສາດເທັກໂນໂລຊີນບ ້ ່ ພັດທະນາ, ຊົນນະບົດ” ແມ່ ນຈຸດປະສົງຍຸ ດທະສາດໃນທິດທາງການພັດທະນາປະເທດ ສົ່ງເສີມ ບັນດາເຂດພືນທີ ິ . ເພີ່ມຜົນຜະລິດແຮງງານ, ເພີ່ມລາຍຮັບ ແລະ ລະດັບການດາລົງຊີວດ

ທາງລົບ: ເຖິງແມ່ ນວ່າ: ຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງລ້ວນແຕ່ ເພື່ອຄວາມຍັງຢ່ ຂອງຫຼາຍຜົນຕາມ

ັ ສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ, ການພັດທະນາກາຍເປັ ນຕົວເມືອງເກີນລະດັບອອກຈາກການຄວບຄຸ ມ ໄດ້ ມາໃຫ້ກບ

້ ງການຫັນເປັ ນ ຕົວເມືອງ, ຢ່ ໜ່ ງຂ້າງໃດນັນແມ່ ້ ັ ຕົວເມືອງ. ເວົາເຖິ ເພື່ອຢ່ ບັນດາຜົນກະທົບບ່ ດີໃຫ້ກບ ນຈະເຮັດໃຫ້ ພວກເຂົາເຊື່ອມກັບບັນດາບັນຫາກ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຕ່ າງໆ. 3.1.2. ສາມໄລຍະການກາຍເປັນຕົວເມືອງ

້ ຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງເກິດຂນຂະໜານກັ ບການຜັນປ່ຽນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ລະດັບການຫັນ

້ ີ ານຈັດຕັງການ ເປັນຕົວເມືອງສະທ້ອນລະດັບການພັດທະນາຂອງກາລັງແຮງການຜະລິດ, ວັດທະນະທາ ແລະ ວິທກ ິ ທາງສັງຄົມ. ດາລົງຊີວດ 3.1.2.1. ການກາຍເປັນຕົວເມືອງກ່ ອນຍຸ ກອຸ ດສາຫະກາ (Pre-Industrial urbanization)

້ າອິດໃນໄລຍະເວລາການຜະ ການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງຕາມຖກຄວາມໝາຍຂອງມັນ ໄດ້ປະກົດຂນທ

້ ້ ລິດອາຊີບຫັດຖະກາ, ການເຄື່ອນຍ ້າຍເຂົາໄປໃນຮ ບຮ່າງເລີ່ມຕົນຂອງການຜະລິ ດສິນຄ້າ ແລະ ພ້ອມກັບແມ່ ນການ ້ ່ ບັນດາສນກາງຂອງຕົວເມືອງ. ບລິການເຄື່ອນຍ ້າຍຂອງບັນດາຄົນຊ່າງຫັດຖະກາ ແລະ ພ່ ຄ້າ ເຂົາໄປສ

ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາພັດທະນາ ໄດ້ນາເອົາລັກສະນະຂອງຄວາມຮຸ່ ງ ້ ້ ຍພັດທະນາຕາມຮບຮ່າງເຕົາໂຮມ, ເຮືອງສີວໄິ ລທາງດ້ານກະສິກາ. ບັນດາຕົວເມືອງກະຈາຍອອກໄປ, ຂະໜາດນອ

້ ່ ແມ່ ນການບລິຫານ, ທຸລະກິດການຄ້າ, ຫັດຖະກາຂະໜາດ ັ ຕົນຕ ໂຄງສ້າງງ່ າຍດາຍ, ຄຸ ນລັກສະນະຕົວເມືອງປັ ດຈຸບນ ນ ້ອຍ.

້ ນການປະຕິວດ ້ ້ ່ ຂອງໄລຍະນີແມ່ ັ ທາງດ້ານວິຊາການ, ໄດ້ເອີນແມ່ ັ ກະສິກາ ຜົນກະທົບຕົນຕ ນການປະຕິວດ

ັ ຍາລັກແມ່ ນຈົກ, ຊ້ວນ. ທີ່ມີສນ

3.1.2.2. ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝອຸ ດສາຫະກາ

້ II ທີ່ມີສນ ້ ອນ ໂດຍ ົ ກະທົບຂອງການປະຕິວດ ັ ເຕັກນິກ ຄັງທີ ັ ຍາລັກແມ່ ນເຄື່ອງຈັກນາຮ້ ພາຍໃຕ້ຜນ

້ ນຄິ ົ ້ ດ ໃນປີ 1780, ຕົວເມືອງພັດທະນາຢ່າງແຂງແຮງ ໂດຍຫຼາຍຄົນໄດ້ຍ ້າຍ ທ່ານ J.WATT (ຄົນອັງກິດ) ເປັ ນຜຄ

້ ເສດຖະກິດກະສິກາໄປຫາເສດຖະກິດອຸ ດສາຫະກາ. ການເຕົາໂຮມການຜະລິ ້ ຕັງແຕ່ ດ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາໄສໄດ້ເຮັດໃຫ້

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 83

້ າຍຕົວເມືອງໃໝ່ ແລະ ເປີ ດກວ້າງບັນດາຕົວເມືອງທີ່ມີຢ່ ກ່ ອນ, ສ້າງບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ໃຫຍ່ ໂຕ, ເກີດຂນຫຼ ້ ນັນແມ່ ນໄລຍະການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງເປີ ດກວ້າງ.

ັ ຊັບຊ້ອນຫຼາຍ (ໃນເຄິ່ງຫຼ ງັ ສະຕະວັດທີ 20) ບັນດາຕົວເມືອງ ໂຄງສ້າງຂອງຕົວເມືອງກາຍເປັ ນທີ່ສະຫຼ ບ ້ ນການພັດທະນາຂາດ ໄດ້ນາເອົາບົດບາດແຕກຕ່າງກັນຄື: ນະຄອນ, ຕົວເມືອງທ່າກາປັ່ ນ….ສະເພາະໃນໄລຍະນີແມ່ ການຄວບຄຸ ມຂອງບັນດາຕົວເມືອງ. 3.1.2.3. ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝຫຼງັ ອຸ ດສາຫະກາ (Post-Industrial Urbanization) ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລທາງດ້ານກະສິກາ (ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ I)

ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລທາງດ້ານອຸ ດສາຫະກາ (ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ II)

ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລວິທະຍາສາດ - ເຕັກນິກ

(ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ III)

ັ ເຮັດດ້ວຍຕີນມື ການປະຕິວດ

ັ ອຸ ດສາຫະກາ ການປະຕິວດ

ັ ວິທະຍາສາດ - ເຕັກນິກ ການປະຕິວດ

ັ ເຮັດດ້ວຍຕີນມື I) (ການປະຕິວດ

ັ ອຸ ດສາຫະກາ II) (ການປະຕິວດ

ັ ເຕັກນິກ III) (ການປະຕິວດ

)

ຕົວເມືອງຍຸ ກກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາ

ຕົວເມືອງຍຸ ກອຸ ດສາຫະກາ

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ I

ຕົວເມືອງກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາ

ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ II ໄລຍະ 1

ໄລຍະ 2

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ III ໄລຍະ 3

ັ ທາງເທັກໂນໂລຊີ ຮບທີ 3.1. ແຜນທີ່ສະແດງຄວາມສາພັນລະຫວ່າງການປະຕິວດ ບັນດາຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລ ແລະ ບັນດາຍຸ ກສະໄໝຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ, ຄວາມຮຸ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລຊ່ວງ

້ ເອີນແມ່ ້ ໄລຍະນີໄດ້ ນຄວາມສີວໄິ ລທາງດ້ານວິທະຍາສາດ - ເທັກໂນໂລຊີ ໄດ້ນາອອກມາຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວ ້ ັ ສະນະການປະຕິວດ ັ ເທັກໂນໂລຊີ III ທີ່ມີສນ ັ ຍາລັກແມ່ ນຄອມພີວເຕີທາງດ້ານເອ ເມືອງ ເຂົາໄປລວງເລີ ກທີ່ມີລກ ້ ດແຕ່ປີ 1949, ໄດ້ເຮັດໃຫ້ການປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງການຜະລິດ, ວິທກ ີ ານດາລົງຊີວດ ິ ຢ່ ເລັກໂທນິກ ທີ່ໄດ້ມີການຄົນຄິ ້ ່ ຕົວເມືອງມີໂຄງສ້າງການຈັດຕັງຊັ ້ ບຊ້ອນມີຂະໜາດໃຫຍ່ , ລະບົບການຈັດຕັງທີ ້ ່ ຢ່ ອາໄສຕົວ ບັນດາຕົວເມືອງ. ພືນທີ ້ ແລະ ເປັ ນສາຍພວງ. ເມືອງພັດທະນາຕາມກຸ່ ມ, ຈຸມ 3.1.3. ລັກສະນະຂອງຂະບວນການຫັນເປັນຕົວເມືອງ

້ ່ ຕົວເມືອງ, ປະກົດຕົວຂນສອງແນວໂນ ້ ້ ໃກ ກ ້ ນ ັ ຄື: ກົງກັນຂ້າມ, ແຕ່ ຍັງເອກະ ກ່ ຽວກັບໂຄງສ້າງພືນທີ ມ

້ ່ , ນັນແມ່ ້ ພາບກັນຂອງບັນດາຂະບວນການເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ການສະທ້ອນໃນໂຄງສ້າງພືນທີ ນແນວໂນ ້ມ ຫັນທິດສ່ ໃຈກາງ ແລະ ການຈະຈາຍອານາດຂອງຂະບວນການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງ. 3.1.3.1. ຫັນທິດສ່ ໃຈກາງ (Centralization)

່ ຢ່ ອາໄສເຂົາໃນຕົ ້ ດຂນຢ ້ ່ າງ ້ ້ ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນຂະບວນການເຕົາໂຮມທີ ວເມືອງ, ແນວໂນ ້ມນີເກີ

ແຂງແຮງໃນສະຕະວັດທີ 19 ແລະ ສະຕະວັດທີ 20 ໃນຍຸ ກສະໄໝຈະເລີນຮຸ່ ງເຮືອງທີ່ສຸ ດຂອງຄວາມສີວໄິ ລທາງ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 84

້ ນແມ່ ນໄດ້ມກ ້ ຄືນຄົ ້ ີ ານເຄື່ອນຍ ້າຍເຂົາມາດ ິ ແລະ ການເຮັດວຽກໃນຕົວເມືອງ ດ້ານອຸ ດສາຫະກາ. ໃນນັນ, າລົງຊີວດ ້ ບເພີ່ມຂນຫຼ ້ າຍ, ຂະໜາດຕົວເມືອງໄດ້ມີການພັດທະນາ, ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນນັບມືນັ ້ ບເພີ່ມຂນ້ ນີ ້ ນັບມືນັ ແມ່ ນແນວໂນ ້ມຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງຕາມປະເພດແບບດັ່ງເດີມ. 3.1.3.2. ການກະຈາຍອານາດ (decentralization)

ການກະຈາຍອານາດກາລັງກາຍເປັ ນໜ່ ງແນວໂນ ້ມລວມໃຫ້ຂະບວນການກະຈາຍທີ່ຢ່ ອາໄສໃນບັນດາຕົວ

້ ບມີການພັດທະນາ, ເທັກໂນໂລຊີຂມ ້ ນຂ່າວສານຕິດຕ່ ພົວ ັ ມືນັ ເມືອງໃຫຍ່ , ໃນໄລຍະວິທະຍາສາດເທັກໂນໂລຊີນບ

້ ບທັນສະໄໝ, ແນວໂນມ ້ ຂອງປະຊາຊົນໃນຕົວເມືອງແມ່ ນຍັງຍາ້ ຍໄປສ່ ພັນ ແລະ ພາຫະນະຄົມມະນາຄົມນັບມືນັ ້ ່ ຊົນນະບົດໃກ ້ຄຽງ, ບ່ ເຕົາໂຮມເຂົ ້ ້ ນດາສນກາງຕົວເມືອງຄືແຕ່ກ່ ອນ, ອ້ອມ ິ ໃນບັນດາເຂດພືນທີ ການດາລົງຊີວດ າບັ

້ ນດາຕົວເມືອງນອ້ ຍເຕົາໂຮມທີ ່ ຢ່ ອາໄສ, ສ້າງໜ່ ງເຄື່ອຂາຍຕາໜ່າງຕົວເມືອງ, ຕົວ ້ ຮອບຕົວເມືອງຈະປະກົດຕົວຂນບັ ຢ່າງ: ເມືອງ Los Angeles.

ຮບທີ 3.2 ການຫັນການຈາແນກຄວາມແຕກຕ່ ງໃນວຽກການບລິຫານຈັດການທຸລະກິດ, ທີ່ຢ່ ອາໄສ, ແລະ ບັນດາກິດຈະກາອຸ ດສາຫະກາ ຢ່ ຕົວເມືອງໂຕກຽວ ປະເທດຢີ່ ປຸ່ ນ

3.1.4. ບັນດາຜົນກະທົບການຫັນເປັນຕົວເມືອງ 3.1.4.1. ຜົນກະທົບທາງເສດຖະກິດ

ັ ລ້ວ ນມີຂະບວນການຫັນເປັ ນ ຕົວເມືອ ງ ການປ່ຽນແປງສົມ ຄວນທີ່ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ທີ່ສຸ ດ ມີຮ ບຄືກ ນ

້ ່ ບັນດາຮບແບບທີ່ຢ່ ອາໄສກະສິກາ ຫຼ ື ຫັດຖະກາຂະໜາດນ ້ອບໄປສ່ ອຸ ດສາຫະ ແມ່ ນການປ່ຽນແປງຢ່າງໄວວາຕັງແຕ

້ ່ ທຸ ລະກິດ ແລະ ສິນຄ້າໄດ້ຜະລິດຕາມ ກາທັນສະໄໝ ແລະ ບັນດາຮບແບບທຸ ລະກິດຕ່ າງໆ, ສ້າງບັນດາເຂດພືນທີ ້ ຽວກັບທາງດ້ານປະລິມານ ແລະ ທັງຄຸ ນະພາບ, ຄຸ ນຄ່າສ່ວນເກີນບ່ ຍຸ ດພັດທະນາ. ຕ່ ອງໂສ້, ສິນຄ້າໄດ້ມີເພີ່ມຂນກ່ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 85

ັ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ມີຄວາມສາຄັນສະໜອງໜ່ ງປະລິມານໃຫຍ່ ສິນຄ້າ ແລະ ການບລິການໃຫ້ກບ

້ ່ ້ ຽງ, ກັບບົດບາດການເຄື່ອນຍາ້ ຍ ແລະ ການຂາຍສົ່ງໃຫ້ບນ ັ ດາເຂດພືນທີ ຕະຫຼາດທ້ອງຖີ່ນ ແລະ ບັນດາເຂດໃກຄ ້ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຍັງແມ່ ນສນກາງການຄ້າ, ການເງ ິນ, ສະຖານທີ່ສະໜອງຊັບພະ ນ ້ອຍໃຫຍ່ . ນອກຈາກນັນ, ້ ່. ຍາກອນມະນຸດທີ່ມີອາຊີບເຮັດດ້ວຍຕີນມືຄ ື ປະກອບສ່ວນສາຄັນແມ່ ນສນກາງການບລິຫານໃຫ້ເຂດ ຫຼ ື ພືນທີ

້ ນະພາບ ແລະ ຄຸ ນຄ່າຂອງບັນດາພາກ ິ ທິພນ ົ ເຖິງການເພີ່ມຂນຄຸ ບັນດາຕົວເມືອງທີ່ພັດທະນາ ຍັງມີອດ

ສ່ວນແຮງງານໃນຕະຫຼາດ. ຄຸ ນຄ່າຕອນດິນລ້ວນເພີ່ມໄວວາເພື່ອສົ່ງເສີມການພັດທະນາໃນອະນາຄົດ, ບັນດາຄຸ ນຄ່າ ວັດຖຸ ແລະ ພາສີລວ້ ນແຕ່ເພີ່ມເປັ ນທີ່ຍອມຮັບ.

3.1.4.2. ການປ່ຽນແປງກ່ ຽວກັບໂຄງສ້າງແຮງງານ

ໜ່ ງໃນບັນດາຜົນກະທົບຂອງຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນການປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງສ່ວນປະ

ກອບທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ກ າລັງແຮງການຜະລິດ , ສະແດງອອກຜ່ານການຜັນປ່ຽນ ແລະ ການ ້ ່ ຂະໜາດເສດຖະກິດອື່ນ. ້ ່ ຂະໜາດເສດຖະກິດນີໄປສ ເຄື່ອນຍ ້າຍແຮງງານສັງຄົມຕັງແຕ

້ ່ ເສດຖະກິດ, ໄດ້ມກ ້ ີ ານຄົນຄວ້າຢ ່ າງທົ່ວເຖິງໃນສ່ວນ Jean Fourastier ກັບທິດສະດີ 3 ເຂດພືນທີ

້ ່ ເສດຖະກິດໃນຕະຫຼອດຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ, ອິງໃສ່ບັນດາເອກກະສານສະຖິຕ ິ ໜ່ ງຂອງບັນດາເຂດພືນທີ ກ່ ຽວກັບທາງດ້ານເສດຖະກິດຢ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຢ່ ທະວີບຍຸ ໂຣບ ແລະ ທະວີບອາເມລິກາ, ນັກສັງຄົມວິທະ

້ ຈາແນກ ແລະ ສະເໜີອອກມາແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບການຜັນປ່ຽນຂອງ 3 ເຂດພືນທີ ້ ່ ຍາຄົນປະເທດຝຣັ່ງນີໄດ້ ແຮງງານໃນບັນດາໄລຍະພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ. ້ ່ 1: - ແຮງງານເຂດພືນທີ

້ ສ່ວນປະກອບແຮງງານການຜະລິດປ່າໄມ ້ ການປະມົງ, ສ່ວນປະກອບແຮງງານນີກວມອັ ດຕາສ່ວນສງ ຢ່ ໃນຊ່ວງໄລຍະຍຸ ກກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາ (ກວ່າ 80 ສ່ວນຮ້ອຍ) ແລະ ຄ່ອຍໆຫຼຸດຢ່ ບັນດາໄລຍະຫຼງັ , ກວມອັດຕາ ສ່ວນຕ່ າສຸ ດໃນ 3 ສ່ວນປະກອບຢ່ ໄລຍະຫຼງັ ອຸ ດສາຫະກາ. ້ ່ 2: - ແຮງງານເຂດພືນທີ

້ ປະກອບດ້ວຍກ າລັງແຮງງງານການຜະລິດ ອຸ ດສາຫະກ າ, ເວລາຕົນພຽງແຕ່ ກວມເທິງພາຍໃຕ້ 20

້ ດທະນາຢ່າງໄວວາຢ່ ໄລຍະຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາ, ກວມອັດຕາສ່ວນສງທີ່ສຸ ດ ສ່ວນຮ້ອຍ. ສ່ວນປະກອບແຮງງານນີພັ ້ ່ ອຍໆຫຼຸດລົງ ໂດຍການປ່ຽນແປງໃນແຮງງານອຸ ດສາຫະກາດ້ວຍການ ໃນໄລຍະຫຼງັ ອຸ ດສາຫະກາ ແລະ ຫຼງັ ຈາກນັນຄ ້ ງ 15-20 ສ່ວນຮ້ອຍໃນຈານວນແຮງງານທັງໝົດ. ເຮັດອັດຕະໂນມັດກັບອັດຕາສ່ວນໝັນຄົ ້ ່ 3: - ແຮງງານເຂດພືນທີ

ປະກອບດ້ວຍບັນດາສ່ວນປະກອບແຮງງານ ແລະ ການບລິການ, ຕາມ Fourastier, ສ່ວນປະກອບ

້ ງແຕ ້ ່ ອັດຕາສ່ວນຕ່ າສຸ ດໃນຍຸ ກສະໄໝກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາ ໄດ້ເລີ່ມຕົນເພີ ້ ່ ມຄ່ອຍໆ ຕັງແຕ່ ້ ລະຫວ່າງໄລຍະກາຍ ນີຕັ ເປັ ນຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ ແລະ ຕອນທ້າຍ ກວມອັດຕາສ່ວນສງທີ່ສຸ ດໃນໄລຍະສີວໄິ ລສີວໄິ ລທາງດ້ານວິທະຍາ ສາດເທັກໂນໂລຊີ (ຫຼງັ ອຸ ດສາຫະກາ).

ທິດສະດີ 3 ພາກສ່ວນແຮງງານເສດຖະກິດຂອງ Fourastier ມີໜ່ ງຄວາມໝາຍໃຫຍ່ ໃນຂະບວນ

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ, ຕ້ອງຮລ້ ະດັບການພັດທະນາຂອງກາລັງແຮງການຜະລິດຂອງໜ່ ງປະເທດ, ພວກເຂົາພຽງແຕ່ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 86

້ ່ ນັນ. ້ ທິດສະດີນລ້ ້ ງການເບິ່ງອັດຕາສ່ວນແຮງງານຂອງ 3 ເຂດພືນທີ ີ ້ ວນແຕ່ເໝາະສົມກັບ 3 ຊ່ວງໄລຍະຂອງຂະ ຕອ ບວນການລະດັບການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງຢ່ ທັງໝົດບັນດາປະເທດເທິງໂລກ.

ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນຂະບວນການເຄື່ອນຍາ້ ຍຕ່ ເນື່ອງຂອງໂຄງສ້າງ ແລະ ຄຸ ນລັກສະນະແຮງ

້ ່ ກະສິກາໄປສ່ ອຸ ດສາຫະກາ, ແຕ່ອຸ ດສາຫະກາໄປສ່ ບລິການ ແລະ ວິທະຍາສາດເທັກ ງານສັງຄົມຕາມທິດທາງ ຕັງແຕ ໂນໂລຊີ, ແຕ່ ງ່ າຍດາຍເຖິງຊັບຊ້ອນ ແຕ່ປະລິມານສະຕິປັນຍານ ້ອຍໄປສ່ ປະລິມານສະຕິປັນຍາໃຫຍ່ , ແຕ່ດ້ວຍຕີນມື ້ ້ ບໄວວາ ແລະ ເປີ ດກວ້າງທຸກພືນທີ ້ ່ ທຸກບ່ອນ. ັ ມືນັ ໄປສ່ ປັນຍາເທິງພືນຖານຂອງການຜັ ນປ່ຽນເທັກໂນໂລຊີນບ I

ກາຍ

ໄລຍະເລີ່ມຕົນ້

ຄວາມຮຸ່ ງເຮື່ອງສີວໄິ ລ II ັ ໄລຍະປະຕິບດ

້ ່ I ພືນທີ

້ ດ ໄລຍະສິນສຸ

ຄວາມຮຸ່ ງເຮື່ອງສີວ ິ ໄລ III

້ ່ III ພືນທີ

້ ່ II ພືນທີ

້ ່ ເສດຖະກິດຂອງ Jean FOURASTIE ້ ຮບທີ 3.3 ເສັນສະແດງທິ ດສະດີ 3 ພືນທີ

້ ກະສິກາໄປຫາອຸ ດສາຫະກາ, ຕັງແຕ່ ້ ອຸ ດສາຫະກາໄປຫາບລິການ ແລະ ໂຄງສ້າງທາງດ້ານແຮງງານສັງຄົມ ທີ່ສືບຕ່ ເຄື່ອນຍ້າຍຕັງແຕ່ ວິທະຍາສາດ, ເຕັກໂນໂລຊີ

ຮບທີ 3.4 ການຜັນປ່ຽນຂອງໂຄງສ້າງ ແລະ ຄຸ ນລັກສະນະແຮງງານຜ່ານບັນດາຊ່ວງໄລຍະ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 87

ການຫັນເປັນຕົວ ເມືອງກ່ ອນຍຸ ກ ອຸ ດສາຫະກາ II

ໄລຍະຕົນ້

້ ່ I ພືນທີ

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ II ໄລຍະກາງ

້ ່ II ພືນທີ

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ

ກ່ ອນຫຼງັ ຍຸ ກອຸ ດສາຫະກາ II

ໄລຍະຫຼງັ

້ ່ III ພືນທີ

້ ຮບທີ 3.5 ເສັນສະແດງທິ ດສະດີກ່ຽວກັບການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂອງ Jean Fourastier ໄດ້ XMOLIAR ເກີດ ້ ກຄັງ້ ເພື່ອຂະບວນການຍ ້າຍຖິ່ນຖານຂອງແຮງງານ ແລະ ປະຊາກອນຂອງເຂດພືນທີ ້ ່ I ຫາ ຂນອີ ້ ່ II ແລະ ເຂດພືນທີ ້ ່ III ເຂດພືນທີ

3.1.4.3. ຜົນກະທົບກ່ ຽວກັບລະບົບນິເວດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມ

້ ້ ັ ກາລັງຕອ ້ ງມີໃບໜ້ານັນແມ່ ໜ່ ງໃນແຕ່ລະບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ໃນປັ ດຈຸບນ ນການເພີ່ມຂນຂອງປະ

້ ື ຕົວເມືອງມີຕງແຕ ັ ້ ່ ຂະບວນການຜະລິດ ແລະ ການຊືຂາຍສິ ລິນມານສິ່ງເສດເຫຼອ ນຄ້າ. ໃນຂະບວນການຜະລິດສິນ

ື ມີຜນ ົ ຮ້າຍໃນຂະບວນການຜະລິດ, ການຫຸ ມ ້ ຫ່ , ການຂົນສົ່ງ…ສາມາດເກີດມົນລະຜິດໃຫ້ ຄ້າ, ບັນດາສິ່ງເສດເຫຼອ ້ ່ . ເຖິງແມ່ ນວ່າເຈົາໜ້ ້ າເນີດນາໃນເຂດພື ້ ້ າທີ່ຫຼາຍສະຖານທີ່ກາລັງອອກ ບັນດາເຂດທີ່ຢ່ ອາໄສໃກຄ້ ຽງ ແລະ ຕົນກ ນທີ

້ າເນີດທີ່ມີການຮັກສາ ື ທາລາຍ ບັນດາຕົນກ ມາແກ ້ໄຂບັນຫານີ,້ ຄວາມໄວວາຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງໄວໄດ້ຖກ ຢ່ ບັນດາປະເທດທີ່ກາລັງພັດທະນາ.

້ ້ ົ ໃຫຍ່ ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມອາ ການເພີ່ມຂນຂະໜາດບັ ນດາຕົວເມືອງໄດ້ເກີດຂນໃນບັ ນດາອິດທິພນ

້ ່ ຕົວເມືອງພັດທະນາຕັງແຕ ້ ້ ່ ແກ່ ນສນກາງສະຖານທີ່ ກາດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມນາໃນທ້ ອງຖິ່ນ. ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ນດາກິດຈະກາເສດຖະກິດຫຼກ ້ ່ , ປະຊາຊົນເຂດຊານເມືອງຕ້ອງເຄື່ອນຍາ້ ຍບັນດາໄລຍະທາງ ັ ຕົນຕ ປົກກະຕິເກີດຂນບັ

້ ່ ທຸລະກິດຢ່ ແກ່ ນສນກາງ ແລະ ກົງກັນຂ້າມບັນດາຄົນດາລົງ ້ ່ ເຮືອນເຖິງຫ້ອງການ ຫຼ ື ບັນດາເຂດພືນທີ ໄກ ເພື່ອຕັງແຕ ້ ່ ແມ່ ນລົດ ິ ໃນສນກາງລ້ວນແຕ່ມີຄວາມຕ້ອງການອອກໄປນອກເມືອງ ແລະ ພາຫະນະຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຕົນຕ ຊີວດ ້ ກົນຈັກ (ລົດຈັກ ແລະ ລົດໃຫຍ່ ), ນັນແມ່ ນປະເພດຮບແບບສາມາດເກີດມົນລະຜິດທາງອາກາດ, ປ່ອຍຄວ້ນອອກ ້ ບັນດາສານພິດທີ່ໄດ້ເປັ ນອັນຕະລາຍຕ່ ມົນລະມິດທາງນາ…

້ ່ ມີຕ ນກ ້ ວຽກກ່ ສ້າງບັນດາຕົວເມືອງໃໝ່ ປົ ກ ກະຕິໄດ້ປະກົດຕົວຢ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ົ້ າ ພ້ອມກັນນັນ,

້ ່ ແມ່ ນມີປ່າໄມ,້ ທົ່ງພຽງ ຫຼ ື ບັນດາເຂດຕອນດິນທີ່ມີ ບງ ຫຼ ື ໜອງ. ຍອ ້ ຂະ ັ ດາເຂດພືນທີ ້ ນແນວນັນ, ເນີດນາ້ ຄືບນ

້ າເນີດໜ້ານາ, ້ ມີອດ ້ ິ ທິພນ ົ ເຖິງຄຸ ນະພາບນາລວມທັ ບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງສາມາດເຮັດການປ່ຽນແປງຕົນກ ງ ້ ່. ເຂດພືນທີ

ການພັດທະນາບັນດາຮບແບບທີ່ຢ່ ອາໄສ ໂດຍຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງໄດ້ຄ່ອຍໆໂຕຕ້ ອບລະ

້ ນມົນ ິ , ໝາກຜົນຂອງການໂຕ້ຕອບນີແມ່ ຫວ່າງບັນດາຂອບເຂດຕອນດິນທີ່ຢ່ ອາໄສກັບສະພາບແວດລ້ອມດາລົງຊິວດ ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 88

ລະຜິດອາໄສທັງໝົດບັນດາສ່ວນປະກອບຂອງສະພາບແວດລ້ອມ, ສະພາບແວດລ້ອມຖືກມົນລະຜິດຄືແມ່ ນໜ່ ງ ິ ຂອງຄົນໃນຕົວເມືອງ. ຄຸ ນະພາບສະພາບແວດລ້ອມ ຜົນທີ່ຕາມມາຂອງຂະບວນການຜະລິດ ແລະ ການດາລົງຊີວດ

້ ນ ຖືກ ລຸ ດລົງ ໂດຍຂະບວນການຫັນ ເປັ ນຕົວເມືອງໄດ້ສະທ້ອນຜ່ານສະພາບສຸ ຂະພາບຂອງຄົນໃນຕົວ ເມືອງ. ຍອ ້ ຕອ ້ ນດາຮບແບບຢ່ ເໝາະສົມກວ່າ, ສະເໜີບນ ້ ງໄດ້ສະເໜີຈດ ັ ຕັງບັ ັ ດາມາດຕະການລຸ ດລົງຜົນກະທົບສະ ແນວນັນ, ້ ນເຖິງອິດທິພນ ົ ຂອງບັນດາກິດຈະກາດາລົງຊິວດ ິ ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມ, ພາບແວດລ້ອມ. ນອກຈາກນັນ້ ຕ້ອງຢັ ງຢື ້ ບັນດາປັ ດໄຈສະພາບແວດລ້ອມໄດ້ຖກ ັ ດາການແກໄ້ ຂໃນການປັ ບປຸ ງເງ່ ອນໄຂສະພາບແວດລ້ ື ື ສະເໜີບນ ອມ, ຟືນຟ ທາລາຍ ເພື່ອສ້າງໜ່ ງສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງທີ່ດີກວ່າ.

ຕົວເມືອງນ້ອຍພດີ

ຕົວເມືອງໃຫຍ່

ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່

້ ບເພີ່ມຂນ້ ຮບທີ 3.6 ຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບນິເວດຕົວເມືອງ, ຕົວເມືອງມີຂະໜາດປະຊາກອນນັບມືນັ ້ ບຫຼາຍ. ຂະໜາດຄວາມບ່ ສົມດນຂອງລະບົບນິເວດນັບມືນັ

ິ ຕົວເມືອງ 3.1.4.4. ຜົນກະທົບທາງດ້ານສີລະສາດ ແລະ ການດາລົງຊິວດ

ົ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ເພີ່ມການດາລົງຊິວດ ິ ຈິດວິນ ໃນຂະແໜງ “ສັງຄົມຕົວເມືອງ”, ອິດທິພນ

ິ ຂອງຄົນໃນຕົວເມືອງ ມີຫຼາຍຢ່າງສົມຄວນທີ່ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່, ຄວາມໂດດເດັ່ນແມ່ ນຄວາມ ຍານ ແລະ ການດາລົງຊິວດ

ິ ແລະ ການດາລົງຊີວດ ິ ຂອງຄົນໃນຕົວເມືອງ, ສາເຫດຂອງປະກົດການນີ ້ ແຕກຕ່ າງກັນໃນແນວຄວາມຄິດດາລົງຊິວດ ່ ຢ່ ອາໄສສງໃນໜ່ ງພືນທີ ້ ່ ກັບຫຼາຍຮບແບບກິດຈະກາຫຼາກຫຼາຍໄດ້ສາ້ ງໃຫ້ຄນ ້ ົ ໃນຕົວເມືອງໜ່ ງ ແມ່ ນການເຕົາໂຮມທີ ົ ເອງແມ່ ນສນກາງ, ກົດດັນກ່ ຽວກັບຈິດວິນຍານກັບບັນດາການສະແດງອອກຄືແຍກອອກຈາກກັນກັບຄົນອື່ນ,ໃຫ້ຕນ ໝັ່ນສະໝອງທີ່ມີເຫດຜົນ ແລະ ລ້ວນແຕ່ມີການຄິດໄລ່.

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 89

້ ໜ່ ງປະກົດການອື່ນ ໂດຍຜົນກະທົບຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງແມ່ ນການປະກົດຕົວ ນອກຈາກນັນ,

້ ່ ຕົວເມືອງ ແຕ່ປະຊາຊົນ ປົ ກກະຕິມ ແ ້ ີ ນວໂນມ ້ ເລືອກ 1 ຈານວນນອ ້ ຍຄົນເຂົາມາກຸ່ ຫຼາຍກຸ່ ມຄົນໃນບັນດາພືນທີ ມ

້ ້ ດ ິ ເຊິ່ງກັນ ຂອງຕົນເອງ ແລະ ແຂ່ງຂັນກັບບັນດາກຸ່ ມອື່ນ. ບາງສ່ວນກຸ່ ມ ແຕ່ ໃນນັນປະຊາຊົ ນມີຄວາມສາພັນໃກ ສ ແລະ ກັນ, ມີສະຖານະການ ແລະ ມີຄວາມສາພັນຕິດພັນກັນ, ໄດ້ເບິ່ງຄືວ່າແມ່ ນໜ່ ງຊຸມຊົນ.

້ ່ ວມບັນດາກິດຈະກາກິລາ, ແຕ່ງກິນບັນ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ, ປະຊາຊົນນອ້ ຍ ຍັງເວລາເພື່ອເຂົາຮ

ດາອາຫານບາລຸ ງຢ່ ເຮືອນ ແຕ່ຕ້ອງຮີບຮ້ອນກັບເຄື່ອງຈັກໄດ້ມີການພັດທະນາຕົວເມືອງ ແລະ ການກິນບັນດາອາຫານ ້ ໄວຫຼາຍ calorie, ຫຼາຍພະຍາດໄດ້ເກີດຂນສະແດງໃຫ້ ເຫັນສະພາບສຸ ຂະພາບຂອງຄົນໃນຕົວເມືອງ. ໄລຍະອອກແຮງງານ (ຊົ່ວໂມງ)

ໄລຍະເວລາຫວ່ າງ (ຊົ່ວໂມງ)

ຫຼາຍກວ່າ 10 ຊົ່ວໂມງ

ໜ ້ອຍກວ່າ 1 ຊົ່ວໂມງ

ໄລຍະຕົນ້

້ ຕັງແຕ່ 8 ຫາ 9 ຊົ່ວໂມງ

້ ຕັງແຕ່ 1 ຫາ 2 ຊົ່ວໂມງ

ໄລຍະກາງ

້ ຕັງແຕ່ 7 ຫາ 8 ຊົ່ວໂມງ

້ ຕັງແຕ່ 2 ຫາ 3 ຊົ່ວໂມງ

ໄລຍະທ້າຍ

້ ຕັງແຕ່ 6 ຫາ 7 ຊົ່ວໂມງ

້ ຕັງແຕ່ 3 ຫາ 4 ຊົ່ວໂມງ

ປະມານ 4 ຊົ່ວໂມງ

ຫຼາຍກວ່ າ 5 ຊົ່ວໂມງ

ໄລຍະການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຍຸ ກກ່ ອນອຸ ດສາຫະກາ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງເປີ ດກວ້າງ

ການຫັນເປັນຕົວເມືອງເພີ່ມຂນ້

ຮບທີ 3.7 ອັດຕາສ່ວນປຽບທຽບລະຫວ່າງເວລາຫວ່າງ ແລະ ເວລາອອກແຮງງານ

ິ , ເວລາແຮງງານ, ຮບທີ 3.8 ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງກັບການປ່ຽນແປງຂອງລະດັບການດາລົງຊິວດ ິ ານນາໃຊ້ເວລາຫວ່າງ ເວລາຫວ່າງ ແລະ ວິທກ

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 90

້ ບັນດາຫຼກ ້ ການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງສ້າງຂນ ັ ຖານທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ການປ່ຽນ ຄືແນວນັນ, ິ , ອິງໃສ່ບັນດາຄວາມຄບໜ້າທາງດ້ານວິທະຍາສາດວິຊາການ ແລະ ເທັກໂນໂລຊີ ແຕ່ ແປງລະດັບການດາລົງຊີວດ

້ ການພັດທະນາການຜະລິດ ແລະ ລາຍຮັບແຫ່ງຊາດລ້ວນແຕ່ເພີ່ມຂນຕາມຂະບວນການຫັ ນເປັ ນຕົວເມືອງ, ຜົນລະ

້ ຊ່ວຍໃຫ້ເວລາແຮງງານຄ່ອຍໆລຸ ດລົງ ແລະ ເວລາຫວ່າງຄ່ອຍໆເພີ່ມຂນ, ້ ຄົນສາມາດສະແດງ ລິດແຮງງານເພີ່ມຂນ

້ ່ າ: ມີສາມລະດັບການນາໃຊ້ເວ ບຸ ກຄະລິຍະພາບຊັດເຈນທີ່ສຸ ດໃນວຽກນາໃຊ້ເວລາຫວ່າງ. ຫຼາຍນັກຄົນຄ້ວາໃຫ້ຮວ ້ ງບັນດາຮບແບບການສື່ສານ ້ ່ ຕ່ າເຖິງສງ, ຕັງແຕ ້ ່ ທັງໝົດການໃຊ້ເວລາຫວ່າງເພື່ອການພັກຜ່ອນຂນເຖິ ລາຫວ່າງຕັງແຕ ້ ບເຂົາໄປຢ ້ ່ າງເລິກເຊິງ ບັນດາຮບແບບການ ນາເອົາຄວາມຄິດສ້າງສັນໃນເວລາຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງນັບມືນັ ້ ບເພີ່ມຂນກ່ ້ ຽວກັບປະລິມານ ແລະ ຄຸ ນະພາບສງຂນ. ້ ສື່ສານສັງຄົມນັບມືນັ

3.2. ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ 3.2.1. ແນວໃດແມ່ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ (Mega Cities)

ີ ວາມໝາຍແມ່ ນໜ່ ງຕົວເມືອງມີຂະໜາດປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 10 ລ້ານ ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ໄດ້ມຄ

ຄົນ, ມີລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນສງສຸ ດ ແມ່ ນ 2000 ຄົນ/ກິໂລຕາແມັດ . ໜ່ ງຕົວເມືອງມີຂະໜາດໃຫຍ່ ສາມາດປະ ້ ່ ໃກ ້ຄຽງ. ກອບດ້ວຍໜ່ ງຕົວເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ບັນດາເຂດພືນທີ

ົ ເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ແມ່ ນ: metropolitan area, metroplex ບັນດາຄາສັບ ປົ ກກະຕິໄດ້ນາໃຊ້ໃຫ້ຕວ ຫຼ ື megalopolis.

ັ ຊັບຊ້ອນ ແລະ ການພັດທະນາຂອງ ບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ແມ່ ນໜ່ ງໂຄງສ້າງອົງຄະທາດທີ່ສະຫຼບ

ມັນແມ່ ນໜ່ ງຂະບວນການພັດທະນາເອງ, ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ບ່ ແມ່ ນ 1 ຫົວໜ່ວຍ ທີ່ເປັ ນເອກກະລາດ ເພື່ອ ສາມາດແນະນາອອກແບບລະອຽດ. ເຖິງແມ່ ນວ່າ, ໃນຂະບວນການພັດທະນາ ສາມາດແນະນາບັນດາທິດທາງຜ່ານ ບັນດາການວາງແຜນສະເພາະ. ົ ຂອງການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ກັບບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ 3.2.2. ອິດທິພນ ການຂະຫຍາຍຕົວປະຊາກອນ: ້ ້ ທງັ ບັນດາຄົນທຸກຍາກ ແລະ ແຮງງານເຮັດດ້ວຍ - ເວລາຈານວນຄົນເຕົາໂຮມໃນຕົ ວເມືອງຫຼາຍ, ໃນນັນມີ

້ ອນຄ້າງຫຼາຍ. ຕີນມື, ປະລິມານວຽກບ່ ພຽງພຕອບສະໜອງ, ສະພາບການວ່າງງານເກີດຂນຂ້

້ ່ ຕອບສະໜອງພາຍໃນ, ພິເສດແມ່ ນລະບົບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ, ື ່ າງພືນຖານບ - ບັນດາເງ່ ອນໄຂໂຄງລ

້ ີ ດຂນ. ການຈາລະຈອນຕິດຂັດ ແລະ ຄວາມແອອັດຄົມມະນາຄົມເປັ ນປົກກະຕິທ່ ເກີ

້ ບເພີ່ມຂນ້ ໂດຍອິດທິພນ ົ ຂອງມົນລະ - ພະຍາດ ແລະ ອັດຕາການຕາຍ ໃນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ນັບມືນັ

ພິດທາງສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ເສຍຄວາມສົມດນລະບົບນິເວດ.

້ ບເສດຖະກິດເຂົາປະເທດ ້ ົ ໜ່ວງຄວາມເປັ ນເອກະລາດກ່ ຽວກັບການບລິຫານຂອງຕົວ - ຂນກັ ເຮັດໃຫ້ກດ

ເມືອງ. ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 91

້ ບເພີ່ມຂນໃນບັ ້ ້ - ບັນດາບັນຫານີ ້ ກາລັງນັບມືນັ ນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຕາມລະດັບເພີ່ມຂນປະຊາກອນຂອງ ຕົວເມືອງ ແລະ ກາລັງໃນໄລຍະຂ້າມຜ່ານການກວດກາ. 3.2.3. ບາງສ່ວນຕົວເມືອງຕົວແທນ.

ໃນປີ 1950, ນິວຢອກ ແມ່ ນຕົວເມືອງລະດັບໜ່ ງ ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າງ 10 ລ້ານຄົນ, ເຖິງປີ 1985

້ ່ ມເຖິງ 19 ຕົວເມືອງ ໃນປີ 2004. ສະຖິຕ ິ ໃນເດືອນ 10 ປີ 2005 ມີ ພຽງແຕ່ມີ 9 ຕົວເມືອງ ແລະ ຈານວນນີເພີ ້ ງ 26 ຕົວເມືອງ ເຖິງ 25 ຕົວເມືອງກັບປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 10 ລ້ານ ແລະ ຄາດຄະເນເຖິງປີ 2015 ຈະເພີ່ມຂນເຖິ ້ ນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາກວມເອົາ 22). ຫຼາຍກວ່າ 10 ລ້ານຄົນ (ໃນນັນບັ ິ ະຊາກອນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ມີປະຊາກອນຫຼາຍກວ່າ 10 ລ້ານຄົນ ໃນປີ 1990, 2000 ຕາຕາລາງ 3.1 ສະຖິຕປ ປີ 1990 Mexico City

20.2

ປີ 2000 Mexico City

ປີ 2018 25.6

Tokyo

18.1

Sao Paulo

22.1

Sao Paulo

17.4

Tokyo

19.0

New York

16.2

Shanghai

17.0

Shanghai

13.4

New York

16.8

Los Angeles

11.9

Calcutta

15.7

Calcutta

11.8

Bombay

15.4

Buenos Aires

11.5

Beijing

14.0

Bombay

11.2

Los Angeles

13.9

Seoul

11.0

Jakarta

13.7

Beijing

10.8

Delhi

13.2

Rio de Janeiro

10.7

Buenos Aires

12.9

Lagos

12.9

Tianjin

12.7

Seoul

12.7

Rio de Janeiro

12.5

Dhaka

12.2

Cairo

11.8

Metro Manila

11.8

Karachi

11.7

Bangkok

10.3

ແຫຼ່ງທີ່ມາ: United Nations (1991) ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 92

້ ຕາຕາລາງ 3.2 ອັດຕາສ່ວນການເພີ່ມຂນຂອງປະຊາກອນໃນບັ ນດາຕົວເມືອງ 1950-2000 ເຂດ

ປີ 1950

ປີ 1960

ປີ 1970

ປີ 1980

ປີ 1990

ປີ 2000

ການພັດທະນາຊ້າ ອາຟຣິກກາ Cairo

37.2

37.8

38.2

38.7

37.0

34.1

Lagos

45.0

44.6

44.8

42.4

41.3

40.1

Buenos Aires

45.0

44.6

44.8

42.4

41.3

40.1

Lima

35.9

36.7

38.7

39.7

41.3

Mexico City

26.3

28.0

30.1

31.0

31.4

30.8

Rio De Janeiro

14.9

15.1

13.2

10.9

9.5

8.6

Sao Paulo

12.6

14.4

15.1

15.4

15.3

ອາເມລິກາລາຕິນ

ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ Bangalore

1.2

1.5

1.8

2.2

2.4

Bangkok

64.9

65.1

65.5

58.7

56.8

54.7

Beijing

6.4

5.0

5.6

4.6

2.8

2.3

Bombay

4.7

5.1

5.3

5.1

4.9

4.6

Calcutta

7.2

6.9

6.3

5.7

5.1

4.7

Dhaka

23.7

24.5

29.6

33.0

35.0

35.2

Delhi

2.3

2.9

3.2

3.5

3.8

3.9

Istanbul

24.3

21.3

20.5

22.6

19.4

19.3

Jakarta

19.9

19.8

19.1

17.9

16.4

15.9

Karachi

14.9

16.7

19.1

20.7

19.6

19.0

Metro Manila

27.1

27.2

28.6

33.0

31.9

31.2

Seoul

23.5

34.1

40.9

38.2

35.7

33.6

Shanghai

8.8

7.1

7.7

6.0

3.5

2.8

Tehran

22.2

25.8

28.2

26.4

21.9

19.6

Tianjin

3.9

2.9

3.6

3.7

2.5

2.1

ບັນດາຕົວເມືອງພັດທະນາ Los Angeles

4.1

5.2

5.6

5.7

6.4

6.8

Moscow

6.8

6.0

5.2

4.9

4.7

4.3

New York

12.6

11.2

10.7

9.3

8.7

8.2

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 93

Osaka

9.1

9.8

10.2

9.4

9.0

8.7

Paris

23.2

25.4

23.1

21.6

20.4

19.4

Tokyo

16.0

18.2

20.0

19.0

19.1

19.0

້ ນ: United Nations (1991). ແຫຼ່ງຂມ

3.3. ຜົນຂອງການຫັນເປັນຕົວເມືອງ

້ 3.3.1. ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນ ແລະ ຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ - ການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງ

້ ວຍໜ່ ງວິທທ ້ ່ ຫຼາຍກວ່າໜ່ ງສະຕະວັດນີ,້ ປະຊາກອນໂລກເພີ່ມຂນດ້ ີ ່ຢ ີ ່ າງໄວວາ ທີ່ຢ່ ອາໄສໄດ້ເຕົາ້ ຕັງແຕ

້ ໂຮມເຂົາມາໃນຕົ ວເມືອງ ເພື່ອສ້າງປະກົດການຂອງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະຊາກອນ.

ິ ໃນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ກວມເອົາ ມີ 1,7 ສ່ວນຮ້ອຍ, ປິ 1900 ປີ 1800, ປະຊາກອນໂລກ ດາລົງຊີວດ

້ ມີ 5,6 ສ່ວນຮ້ອຍ ແລະ ເພີ່ມຂນເຖິ ງ 16,9 ສ່ວນຮ້ອຍ ປີ 1950 ແລະ 23,5 ສ່ວນຮ້ອຍ ປີ 1970. ເຖິງປິ 2000, ິ ໃນບັນດາຕົວເມືອງ. ໄດ້ມີ 51 ສ່ວນຮ້ອຍ ປະຊາກອນໂລກດາລົງຊີວດ ້ ຕາຕາລາງ 3.3 ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງ. ປີ

ປະຊາກອນ ໂລກ

ປະຊາກອນຕົວເມືອງໃນໂລກ

ອັດຕາສ່ວນປະຊາກອນຕົວເມືອງໃນໂລກ ້ ເວົາລວມ

ຕົວເມືອງໃຫຍ່

15,6

3,2

1,7

ລວມທັງໝົດ

ໃນບັນດາຕົວເມືອງ

(ລ້ານຄົນ)

ໃຫຍ່ (ລ້ານຄົນ)

29,3 1850

1171

80,8

20,9

6,9

2,4

1900

1608

224,4

90,8

14,0

5,6

1950

2400

706,4

406,0

29,4

16,9

1960

2995

984,4

602,0

32,9

20,1

1970

3628

1399,4

863,9

38,6

23,5

1980

3848

1780,4

46,2

2000

6500

3350

51,0

້ ນ: A.Gvimm, 1977 ແຫຼ່ງຂມ ້ ່ າງໄວວາທີ່ສຸ ດ, ພິເສດແມ່ ນ ປະຊາກອນຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍ່ ມີການເພີ່ມຂນຢ ຢ່ ບັນ ດາປະເທດພັດ ທະນາແລ້ວ . ປີ 1800 ຍັງມີຕ ົວ ເມືອ ງໃຫຍ່ ເຖິ ງ 1.000.000 ຄົນ , ປີ 1900 ມີ 15 ແລະ ປີ

້ ່ ນຖານໃນຕົວ ເມືອງມີ 5 1976 ໄດ້ມ ເີ ຖິງ 178 ຕົວ ເມືອ ງ, ປີ 1980 ເທິງໂລກມີປ ະມານ 20 ຕົວເມືອງ ການຕັງຖິ ້ ້ ່ ມຂນເຖິ ້ ລ້ານຄົນຂນໄປ, ເຖິງປີ 2000 ຈານວນນີສາມາດເພີ ງ 79 ຕົວເມືອງ, ຕາມການຄາດຄະເນຂອງທະນາຄານ ໂລກ (ປີ 1991). ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 94

ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້: 39 ຕົວເມືອງ ອາເມລິກາ: 21 ຍຸ ໂຣບ: 9 ອາຟຣິກກາ: 8 ອອດສະເຕຍເລຍ: 2 ້ ໃນນັນປະກອບມີ : -

ຈີນ: 2

ຕຸ ລາກີ: 2

ເກົາຫຼ:ີ 2

ຫວຽດນາມ: 1

ິ ປິ ນ: 1 ຟີລບ

ອິນເດຍ: 8

ປາກິດສະຖານ: 2

ບັງກາລາເທດ: 1

ມຽນມາ: 1

ອິນໂດເນເຊຍ: 3

ັ :1 ອີຣກ

ໄທ: 1

ຮອງກົງ: 1

ອີຣານ: 1

ັ , ປະຊາກອນຕົວເມືອງບ່ ຍຸ ດທີ່ຈະເພີ່ມຂນ້ ແລະ ມີບນ ັ ດາລັກສະນະຕ່ ໄປນີ:້ ປັດຈຸບນ

- ປະຊາກອນຕົວເມືອງຢ່ ບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາຈະຜ່ານປະຊາກອນບັນດາປະເທດທີ່ພັດທະນາ. ປີ 1970, ປະຊາກອນຕົວເມືອງຢ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຫຼາຍກວ່າໝ່ ແມ່ ນຢ່ ບັນດາປະເທດກາພັດທະນາ 30 ລ້ານ ຄົນ, ພຽງແຕ່ 5 ປີ ຫຼ ງັ ປະຊາກອນຕົວເມືອງບັນດາປະເທດກ າລັງພັດ ທະນາໄດ້ຜ່ານບັນດາປະເທດພັດ ທະນາ 50 ້ ນ 300 ລ້ານ, ການຄາດຄະເນເຖິງປີ 2025 ຈະເພີ່ມ 4 ເທົ່າປີ 1985. ລ້ານຄົນ, ປີ 1985 ຈານວນປະຊາກອນນີແມ່

້ ອັດຕາສ່ວນປະຊາກອນຢ່ ຕົວເມືອງຂະໜາດ - ປະຊາກອນບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ສືບຕ່ ເພີ່ມຂນ,

ໃຫຍ່ ຂອງບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາຈະສງກວ່າບັນດາປະເທດພັດທະນາແລ້ວ.

້ - ທ້າຍສະຕະວັດທີ 20, ອັດຕາສ່ວນການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງ ໂດຍຄາດຄະເນສງສຸ ດແມ່ ນ 2,5

້ ສ່ວນຮ້ອຍ, ຈົນຮອດຕົນສະຕະວັ ດທີ 21 ຫຼຸດລົງ 2 ສ່ວນຮ້ອຍ. ຖ້າຄິດໄລ່ສະເພາະບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາ

້ ັ ຕາສ່ວນສງສຸ ດແມ່ ນ 5 ແມ່ ນອັດຕາສ່ວນເພີ່ມປະຊາກອນຕົວເມືອງແມ່ ນ 3,5 ສ່ວນຮ້ອຍ, ໃນນັນອາຟຣິ ກກາ ມີອດ

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 95

້ ້ ່ ຂອງການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ສ່ວນຮ້ອຍ/ປີ ແລະ ອາຟຣິກ ກາຕາເວັນອອກ 6,5 ສ່ວນຮ້ອຍ/ປີ . ສາເຫດຕົນຕ ວ ້ ເມືອງຢ່ ບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາແມ່ ນການເພີ່ມຂນປະຊາກອນແບບທ າມະຊາດສງຢ່າງໄວວາ.

້ - ອັດຕາສ່ວນການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງຢ່ ບັນດາປະເທດກ າລັງພັດທະນາແມ່ ນຍັງໄດ້ສະທ້ອນ

ເຖິງຄວາມໄວວາຂອງການຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາຄືກລະນີຢ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຢ່ ຍຸ ໂຣບ. ຢ່ ບັນດາປະເທດພັດ ້ ້ ້ ່ ຊົນນະບົດບ່ ມີຄວາມໝາຍ, ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຢ ້ ່ ແມ່ ນ ່ ຕົວເມືອງຕົນຕ ທະນາ, ການອົບພະຍົບເຂົາມາຕັ ງແຕ ້ ້ ່ ສະ ້ ການເພີ່ມຂນແບບທ າມະຊາດ ແລະ ການອົບພະຍົບເຂົາມາພາຍໃນປະເທດ. ໜ່ ງໃນບັນດາສາເຫດພືນຖານທີ

້ ່ າງໄວວາຂອງປະຊາກອນຕົວເມືອງຢ່ ບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາແມ່ ນຊ່ອງຫວ່າງກ່ ຽວ ແດງໃຫ້ເຖິງການເພີ່ມຂນຢ ້ ິ ລະຫວ່າງຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ. ການເຕົາໂຮມປະຊາກອນຫຼ ກັບລະດັບການດາລົງຊີວດ າຍຢ່ ບັນດາຕົວເມືອງ ້ ມມະນາຄົມ, ລະ ໃຫຍ່ ແລະ ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ໄປຕາມກຸ່ ມ, ບັນດາບັນຫາທີ່ຫຍຸ ້ງຍາກກ່ ຽວກັບການຈັດຕັງຄົ

້ ້ ັ ການເອົາໃຈ ບົບໂຄງລ່າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ, ການຈັດຕັງທາງສັ ງຄົມ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ ຄືກບ ໃສ່ປະຊາຊົນ.

ິ ະຊາກອນ 26 ຕົວເມືອງ ທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸ ດໃນໂລກ (ສະຖິຕເິ ຖິງປີ 2005) - ຕາມສະຖິຕປ 1. Tokyo - Yokohama, Japan - 33,200,000 2. NewYork, United States - 7,800,000 3. Sao Paulo, Brazil - 17,700,000 4. Seoul-Incheon, South Korea - 17,500,000 5. Mexico City, Mexico - 17,400,000 6. Osaka-Kobe-Kyoto, Japan - 6,425,000 7. Manila, Philippines - 14,750,000 8. Mumbai, India (formerly Bombay) - 14,350,000 9. Jakarta, Indonesia - 4,250,000 10. Lagos, Nigeria - 13,400,000 11. Kolkata, India (formerly Calcutta) - 12,700,000 12. Delhi, India - 12,300,000 13. Cairo, Egypt - 12,200,000 14. Los Angeles, United States - 11,789,000 15. Buenos Aires, Argentina - 11,200,000 16. Rio de Janeiro, Brazil - 10,800,000 17. Moscow, Russia - 10,500,000 18. Shanghai, China - 10,000,000 19. Karachi, Pakistan - 9,800,000 20. Paris, France - 9,645,000 21. Nagoya, Japan - 9,000,000 (tie) ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 96

22. Istanbul, Turkey - 9,000,000 (tie) 23. Beijing, China - 8,614,000 24. Chicago, United States - 8,308,000 25. London, United Kingdom - 8,278,000 26. Shenzhen, China - 8,000,000 ້ 3.3.2. ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນ ແລະ ຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ, ການປະກົດຕົວຄວາມໜ້າແໜ້ນທີ່ຢ່ ອາ ໄສບ່ ໜ້າແໜ້ນໃນຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ.

້ ງໜ້າໂລກແມ່ ນການເພີ່ມຂນປະຊາກອນໃນລະດັ ້ ປະກົດການສະເພາະຂອງສະຕະວັດນີເທິ ບຄວາມໄວວາ,

ຍັງບ່ ທັນຍຸ ດ ແລະ ທີ່ສຸ ດແມ່ ນຢ່ ບັນດາຕົວເມືອງ.

້ ພວກເຂົາເອີນປະກົ ດການນີວ້ ່ າແມ່ ນການຂະຫຍາຍປະຊາກອນ, ພິເສດແມ່ ນຢ່ ບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນ

ອອກສ່ຽງໃຕ ້, ອາຟຣີກາ ແລະ ອາເມລິການລາຕິນ.

ິ ໃນບັນດາຕົວເມືອງຈະແມ່ ນເທິງ 50 ສ່ວນຮ້ອຍ ແລະ ເຖິງທ້າຍສະຕະວັດນີ ້ ປະຊາກອນໂລກດາລົງຊີວດ

ເຖິງທ້າຍສະຕະວັດທີ 21 ຈະກວມເອົາປະມານ 90 ສ່ວນຮ້ອຍ.

ປະຊາກອນຂອງບັນດາປະເທດໃຫຍ່ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍ່ (ຫຼາຍກວ່າ 100.000 ຄົນ) ມີລະດັບການເພີ່ມ

້ ່ າງໄວວາທີ່ສຸ ດ ພິເສດແມ່ ນຢ່ ບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາ. ຕັງແຕ ້ ່ ປີ 1800 ເຖິງ ປີ 2000, ທີ່ຢ່ ອາໄສຊົນນະ ຂນຢ ບົດຂອງໂລກໄດ້ເພີ່ມຂນ້ 2 ເທົ່າ.

້ ອ້ ຍທີ່ສຸ ດ 4 ເທົ່າ, ທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງຂອງບັນດາປະເທດ ້ ທີ່ຢ່ ອາໄສຕົວເມືອງຈະເພີ່ມຂນນ ໃນເວລານັນ,

້ 8 ເທົ່າ, ການເພີ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ້ ້ ່ ແມ່ ນ ເຫດຜົນການເຄື່ອນຍ ້າຍຕັງ້ ກາລັງພັດທະນາຈະເພີ່ມຂນ ວເມືອງໂລກຕົນຕ ້ ່ ຊົນນະບົດ. ແຕ່ ບັນດາເຂດພືນທີ

3.3.3. ຮບຮ່າງຕົວເມືອງ - ການກະຈາຍຕົວເມືອງ

ການກະຈາຍຕົວເມືອງແມ່ ນໜ່ ງໃນບັນດາໝາກຜົນຂອງຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ,

້ ່ ຕົວເມືອງມີລກ ັ ສະນະທີ່ແຕກຕ່ າງກັນກ່ ຽວກັບຂະໜາດຕອນດິນ, ປະຊາກອນ, ກັບການປະກົດຕົວບັນດາເຂດພືນທີ ້ ລາຍຮັບ, ເພດ, ອາຊີບ, ສາສະໜາ, ເຊືອຊາດ…

ົ ຂອງທິດທາງ ໃນຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ , ປະກົດການກະຈາຍຂ້າມຜ່ານອິດທິພນ ການກະຈາຍລະດັບບົດບາດການນາໃຊ້ຕອນດິນຕົວເມືອງ ແລະ ຖືກຄວບຄຸ ມຂອງບັນດາຕົວແທນຂອງສັງຄົມຜ່ານ ການປ່ຽນແປງລາຄາຕອນດິນຂອງຕົວເມືອງ.

້ ນຂ່ າວສານ ແລະ ອື່ນໆ…ກ າລັງເຄື່ອນທີ່ ບັນ ດາກະແສທາງດ້ານການເງ ິນ, ປະຊາກອນ, ສິນ ຄ້າ, ຂມ

ັ ແມ່ ນການຄວບຄຸ ມຂະບວນການກະຈາຍຕອນດິນ ຕະຫຼອດລະບົບບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ຂອງໂລກ…ຫຼກ ບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ .

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 97

ສອງແນວໂນ ້ມກ່ ຽວກັບບົດບາດຕອນດິນ ແລະ ການກະຈາຍຕອນດິນຕາມການກະຈາຍສັງຄົມເຮັດໃຫ້

້ ບກາຍເປັ ນທີ່ສັບສົນ. ປະກົດການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ນັບມືນັ

ັ ບັນດາປະເພດຮບບການກະຈາຍທີ່ 3.3.4. ການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາບັນດາປະເພດທີ່ຢ່ ອາໄສ ຄືກບ ຢ່ ອາໄສໃໝ່. ການຕອບສະໜອງບັນດາຄວາມສາເລັດ ແລະ ຄວາມຄືບໜ້າທາງດ້ານວິທະຍາສາດເຕັກນິກໃນການຜະ

້ ່ ລະຫວ່າງສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສ ແລະ ສະ ລິດ ແລະ ບັນດາຂະແໜງເສດຖະກິດປະເທດອື່ນ ແຕ່ ຄວາມສາພັນ ພືນທີ

້ ່ ການວາງແຜນບັນດາສະຖານທີ່ຢ່ ອາ ີ ານປ່ຽນແປງໂຄງສ້າງພືນທີ ຖານທີ່ເຮັດວຽກໄດ້ປ່ຽນແປງ ແລະ ຄ່ອຍໆໄດ້ມກ ໄສ, ບັນດາລະບົບທີ່ຢ່ ອາໄສຂອບເຂດຕອນດິນ.

ັ ອຸ ດສາຫະກາ, ໂດຍການຜະລິດຂະໜາດນອ້ ຍ, ມີມນ ົ ລະພິດນອ ້ ຍ, ສະຖານທີ່ຢ່ ອາ ກ່ ອນການປະຕິວດ

ໄສ ແລະ ເຮັດວຽກໃກ ້ກັນ ໃນໜ່ ງເຮືອນຢ່ ອາໄສ.

ັ ອຸ ດສາຫະກາທີ່ໄດ້ສາ້ ງອອກມາການຜະລິດອຸ ດສາຫະກາສະໄໝໃໝ່ທີ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ ເພື່ ການປະຕິວດ

້ ັ ດາໂຮງຈັກໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາ ຕ້ອງແຍກອອກຈາກເຮືອນຢ່ ອາໄສທີ່ເຕົາໂຮມ ອຮຽກຮ້ອງຄວາມຕ້ອງການໃຫ້ບນ ້ ່ ອຸ ດສາຫະກາສະເພາະ ຫຼ ື ດ້ານນອກຕົວເມືອງ. ໃນບັນດາເຂດພືນທີ

ັ ້ ງປະມານລະຫວ່າງສະຖານທີ່ຢ່ ອາໄສ ແລະ ສະ ຄວາມຄືບໜ້າທາງດ້ານວິທະຍາສາດເຕັກ ນິກ ໄດ້ສນລົ

້ ແນວໂນ ້ມທິດທາງເຊື່ອມຕ່ ເຂົາກັ ້ ນ ແລະ ເຊື່ອມຕ່ ເຂົາກັ ້ ນຢ່າງລະອຽດ. ຖານທີ່ເຮັດວຽກ ສອງບົດບາດນີມີ

ັ ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງ ການຫັນເປັນຕົວເມືອງ ແລະ ຜົນໄດ້ຮບ

- 98

ບົດທີ 4

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່ ້ ນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ 4.1. ສະຖານະການເກີດຂນບັ

້ ໍ່ ງຊໍ່ວງຍຸ ກສະໄໝຂອງປະ ັ ອຸ ດສາຫະກາ ລະຫວໍ່າງສະຕະວັດທີ XVIII ໄດ້ເກີດຂນອອກມາໜ ການປະຕິວດ

ັ ອຸ ດສາຫະກາ, ຄວາມໄວຂອງການພັດ ຫວັດສາດຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ໃນຈຸດສຸ ດຍອດຂອງການປະຕິວດ ້ ໍ່ ກໍ່ ມີ, ໂດຍຜົນກະທົບຂອງການປະຕິວດ ັ ທາງດ້ານ ທະນາຕົວເມືອງ ແລະ ການຜັນປໍ່ຽນຂອງພວກເຂົາບໍ່ ເກິດຂນແຕ ອຸ ດສາຫະກາຢໍ່ ອັງກິດ, ບັນດາປະເທດຝຣັໍ່ງ, ເຢຍລະມັນ, ສະຫະລັດອາເມລິກາ, ລ້ວນແຕໍ່ຜໍ່ານຄວາມສາເລັດການ

້ ໍ່ ມຂນຢ ້ ໍ່ າງໄວວາ. ຕົວເມືອງໄດ້ມກ ັ ອຸ ດສາຫະກາ, ຄວາມໄວຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດນີເພີ ີ ານພັດ ປະຕິວດ

ທະນາຢໍ່າງໄວວາກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດຈານວນປະຊາກອນ ແລະ ອານາເຂດຕອນດິນ, ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ບໍ່ ຍຸ ດທີໍ່ໄດ້ ້ ປະກົດຕົວຂນ.

້ ຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄໝຕົນຂອງຂະບວນການຫັ ນເປັ ນຕົວເມືອງຕ້ອງມີໃບໜ້າໃໝໍ່ຂອງກຸໍ່ ມ ຄວາມກົດດັນ

້ ້ ການກໍ່ ສ້າງພືນ ິ ແລະ ເຮັດວຽກເພີໍ່ມການປໍ່ຽນແປງຢໍ່າງກະໂດດຂັນ. ກໍ່ ຽວກັບສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ບໍ່ອນດາລົງຊີວດ

້ ຖານໂຄງລໍ່າງ ແລະ ສັງຄົມ ຂອງຕົວ ເມືອງບໍ່ ສາມາດຕອບສະໜອງທັນກັບການເພີໍ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງ, ນີ ້ ້ ແມໍ່ ນສາເຫດພືນຖານເຖິ ງປະກົດການຫຸ ດລົງຢໍ່າງຮ້າຍແຮງຂອງສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ.

ການຊອກຫາບັນດາການແກ ້ໄຂໂຄງສ້າງຕົວເມືອງກາຍເປັ ນຄວາມຈາເປັ ນ, ຍອ້ ນແນວນັນ້ ໃນທ້າຍສະຕະວັດ

້ ໃນຂ້າງໜ້າແມໍ່ ນຕອ ້ ີ ານເກີດຂນ, ້ ງ ທີ XVIII ຕົນສະຕະວັ ດທີ XIX ກຸໍ່ ມບັນດາທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງໄດ້ມກ ກໍ່ າວເຖິງບັນດານັກສັງຄົມວິທະຍາ.

ັ ດານັກສັງຄົມວິທະຍາ 4.2. ທິດສະດີບນ 4.2.1. Robert Owen Robert Owen (1771-1858) ແມໍ່ ນໜໍ່ ງນັກ ອຸ ດສາຫະກ າໃຫຍໍ່ ລວຍທີໍ່ສຸ ດຢໍ່ ອັງກິດ . Owen ແມໍ່ ນ

້ ແລະ ເຂົາຮ ້ ້ ໍ່ ວມເຂົາສັ ້ ງຄົມຊັນສ ້ ງ. Owen ແມໍ່ ນໄດ້ມກ ີ ານສະ ເປັ ນຄົນຊົນຊັນປະຊາຊົ ນສາມັນ, ໄດ້ຄໍ່ອຍໆລຸ ກຂນ

ແກັດອອກມາໜໍ່ ງໂຄງການຕົວເມືອງຕາມປັ ດຊະຍາຂອງຕົນເອງ, ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງຂອງທໍ່ານປະກອບດ້ວຍ ້ ໍ່ ນີກວ້າງປະມານ ້ ປະມານ 2000 ຄົນ, ມີຮບຮໍ່າງສີໍ່ຫໍ່ ຽມ, ວາງຢໍ່ ລະຫວໍ່າງເຂດດິນກະສິກາ. ເຂດພືນທີ 1000-15000 ເອເຄີ (1 ເອເຄີ ປະມານ 0,4074 ເຮັກຕາ). ດ້ານໃນຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ ຮບຮໍ່າງສີໍ່ຫໍ່ ຽມຂອງ Owen ແມໍ່ ນບັນດາ ັ ສນກາງແມໍ່ ນເຮືອນຄົວ ແລະ ບັນດາເຮືອນລວມ, ທາງດ້ານຂວາ ອາຄານສາທາລະນະທີໍ່ມີຮບຮໍ່າງສີໍ່ແຈ, ອາຄານຫກ ແມໍ່ ນອາຄານນາໃຊ້ເຮັດອາຄານເດັກນ ້ອຍ, ອາຄານວັດທະນະທາ, ຫ້ອງບັນຍາຍ ແລະ ຖະໜົນ, ທາງດ້ານຂ້າງຊ້າຍ ົ ມີອາຍຸ …ເຮືອນໃກ ້ກັບສວນ, ສບຕໍ່ ເຖິງແມໍ່ ນບັນດາໂຮງງານ ມີອາຄານຫສະໝຸ ດ, ຫ້ອງສົນທະນາ, ໂຮງຮຽນໃຫ້ຄນ ຜະລິດວິສາວະກາເຄືໍ່ອງຈັກ, ຫ້ອງຊັກເຄືໍ່ອງນຸໍ່ ງ, ຫ້ອງອຸ ປະກອນກະສິກາ ແລະ ໄກໆອອກໄປແມໍ່ ນບັນດາຟາມ ແລະ ໂຮງງານ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 99

້ ຂນຜ ້ ໍ່ ານຄວາມດຸໍ່ ນດໍ່ຽງທາງດ້ານການຜະລິດ ແລະ ການບລິໂພກ , ສັງຄົມໃໝໍ່ຢໍ່ ນີ ້ ແມໍ່ ນສັງຄົມໄດ້ຟືນຟ

້ ໍ່ ບໍ່ ໄດ້ນາໝາກຜົນຄືຢໍ່ ອີຕາລີ. ຢໍ່ ນີ,້ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າສອງຮບແບບຕົວເມືອງແນວຄວາມຄິດຂອງ Owen ໄດ້ເກີດຂນແຕ

ພວກເຂົາເຫັນທິດສະດີ ແລະ ການທົດລອງຕົວເມືອງຂອງມີສະຖານທີໍ່ຄວາມກາ້ ວໜ້າແນໍ່ ນອນຄື ບໍ່ ມີການຈັດສັນ

້ ວ ົ ເມືອງຄືໜໍ່ ງຂອບເຂດເສດຖະ ເຂດ, ແນວຄວາມຄິດຕົວເມືອງພຽງແຕໍ່ ໃນຂະແໜງສີລະປະ, ການສ້າງ ແຕໍ່ ຮັບຮຕ

ີ ານດາລົງຊີວດ ິ ການຜະລິດໃໝໍ່ ກັບບັນດາການຜັນປໍ່ຽນຄວາມຕ້ອງການທີໍ່ຈາເປັ ນ. ແນວ ກິດ-ສັງຄົມ , ໜໍ່ ງວິທ ກ ້ າເນີດຂອງທິດສະດີຕວ ົ ເມືອງສວນ ຫງັ ຈາກນີ.້ ຄວາມຄິດຂອງ Owen ໄດ້ແມໍ່ ນຕົນກ 4.2.2. ຜົນງານ Francois Marie Charles Fourier

້ ໂດຍຫາຍສະຫະ Charles Fourier (1772-1837) ກອບແນວຄວາມຄິດກໍ່ ສ້າງໜໍ່ ງສັງຄົມ ໄດ້ສາ້ ງຂນ

້ ້ ຍຄອບຄົວ ແຕໍ່ ຊີບ, ໃນນັນການຜະລິ ດ ແລະ ການບລິໂພກເຊືໍ່ອມຕໍ່ ປະສົມປະສານ, ບໍ່ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງການຜະລິດນອ

້ ໍ່ ງຍຸ ກສະໄໝສງ ້ ງຄົມ. ທໍ່ານໄດ້ວາດພືນຖານອອກໜ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງການຜະລິດສັງຄົມໃຫຍໍ່ ຂອງການປົ ກຄອງຊົນຊັນສັ ້ ນດາຊະມະຊິກໃນສັງຄົມທັງໝົດມີຄວາມສາມັກຄີກນ ັ , ສາລັບຍຸ ກສະໄໝຂອງການພັດທະ ງາມຂອງຄົນ ແຕໍ່ຢໍ່ ນັນບັ

ົ ສະໄໝໃໝໍ່”, ທໍ່ານ ປະ ນາສງນີ ້ ຈາເປັ ນຕ້ອງມີການພົວພັນກັນ ແລະ ຊຸມຊົນ. ໃນນາມຂອງ “ແນວຄວາມຄິດນິຍມ ້ ໍ່ ຕິເສດລະບົບຕົວເມືອງປະເພດຕາກະໂລ້, ໜໍ່ ງຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ຕາມແນວຄວາມຄິດແມໍ່ ນປະກອບມີສາມເຂດພືນທີ ຕາມລາດັບແຕໍ່ ໃນອອກນອກ: ການບລິຫານ, ອຸ ດສາຫະກາ ແລະ ກະສິກາ.

້ ໍ່ ຕົວເມືອງ, ບັນດາເສັນທາງກວ້ ້ ້ ບັນດາລານສະໜາມຫວງກວມໜໍ່ ງສໍ່ວນແປດເນືອທີ າງ 18 ແມັດ, (ນັນ

້ ແມໍ່ ນການດາເນີນການຂອງຕົວເມືອງສວນຂອງ Howard 70 ປີ ຫງັ ), ຫົວໜໍ່ວຍພືນຖານຂອງຕົ ວເມືອງແມໍ່ ນສະ

ຖານທີໍ່ພະລາຊະວັງສັງຄົມມີປະຊາກອນປະມານ 1600 ຄົນ, ແມໍ່ ນໜໍ່ ງອາຄານປະເພດປະສາດ Vec-xai, ມີຫາຍ ັ ດາປີ ກ ເຮືອ ນສວນຍາວ: ເຮືອນຍາວ 720 ແມັດ , ເລີກ 400 ແມັດ , ທາງດ້ານໜ້າພະລາຊະວັງ, ເດີນ ໃນ, ມີບ ນ ີ າ, ໃນເດີນທາງໃນຫກ ັ ລະຫວໍ່າງເດີນສາລັບເປັ ນຈຸດສຸ ມແມໍ່ ນບໍ່ອນໄປຍໍ່ າງ Fourier ຈັດວາງລານສະໜາມຫວງພີທກ ້ ້ ງ ແລະ ສວນປກຕົນໄມ ,້ ໄກໆອອກໄປທາງໜ້າພະລາຊະວັງສັງຄົມແມໍ່ ນບັນດາອາຄານອຸ ດສາຫະກາ, Fourier ຕອ ້ ໍ່ ສອງຕົວເມືອງເອກກະລາດນີ.້ ຮໍ່ວມກັນກັບ 2 ຕົວເມືອງຢໍ່ ແລະ ການຜະລິດຢໍ່າງໃກ ້ສິດເຖິງລະດັບປະປົໍ່ນກັນຄັງທີ

້ ີ ດ ິ ທິພ ົນ ນ ອ ້ ຍຫ າຍເຖິງ Howard ຫ ັງຈາກນັນໃນທິ ແນວຄວາມຄິດ ຂອງ Fourier ໄດ້ມ ອ ດ ສະດີຕ ົວ

ເມືອງສວນທ້າຍສະຕະວັດທີ 18.

Charles Fourier (ຝຣັໍ່ງ), Robert Owen (ອັງກິດ) ກໍ່ ອນອືໍ່ນໝົດແມໍ່ ນບັນດານັກສັງຄົມວິທະຍາ ຫງັ

້ ີ ນ ັ ດາສຽງສະທ້ອນແນໍ່ ນອນ ຈາກນັນໄດ້ ສະເໜີອອກມາບັນດາໂຄງການຕົວເມືອງທີໍ່ບໍ່ ມີແນວຄວາມຄິດ ແຕໍ່ ໄດ້ມ ບ ້ ັ ດາມມມອງ ແຕໍ່ນ ້ອຍຫາຍບັນດາແນວໂນມ ້ ກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຫງັ ຈາກນັນສາມາດສັ ແລະ ມີບນ ງເກດໄດ້. ທັງສອງທໍ່ານ

ັ ເປັ ນບັນ ດາຜບ ້ ຸ ກເບີກ ອາຊີບຂອງບັນດາສົມ ມຸ ດ ຕິຖ ານການໃນການອອກແບບກໍ່ ສ້າງຕົວ ແມໍ່ ນສົມ ຄວນທີໍ່ໄດ້ຮບ ້ ສອງແນວຄວາມຄິດບໍ່ ມີແນວຄວາມຄິດ ເທິງຍັງມີແນວຄວາມຄິດຂອງ Willam Morris, ເມືອງ. ນອກຈາກນັນ,

ົ ເມືອງເພືໍ່ອນາເອົາບັນດາແນວຄວາມຄິດມີອດ ິ ທິພນ ົ ເຖິງບັນດານັກທິດສະດີຕວ ົ ເມືອງໃຫຍໍ່ ຫງັ ໜໍ່ ງນັກທິດສະດີຕວ ຈາກນີ.້

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 100

4.2.3. William Morris ້ William Morris (1834-1896): ເລີໍ່ມຕົນແມໍ່ ນໜໍ່ ງນັກ ສກສາສະຖາປັ ດຕະຍະກ າ ໃນເວລາເປັ ນຜ ້

ິ ສັງຄົມຄືຍຸກສະ ໃຫຍໍ່ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງນັກວິທະຍາສັງຄົມ, ໜໍ່ ງນັກກະວີ,…ທໍ່ານມີຄວາມຫວັງກໍ່ ສ້າງໜໍ່ ງການດາລົງຊີວດ

ີ ວາມສົມບນບໍ່ ໄໝສະຕະວັດກາງ “ຄວາມສະຫງ ົບ” ແລະ “ບໍ່ ຊືໍ່ຕົງ”. ຕາມ William Morris ຕອນດິນຕ້ອງໄດ້ມຄ ້ ັ ເປັ ນຕົວເມືອງທັງໝົດບັນດາການເຕົາໂຮມປະຊາຊົ ັ ດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ໄດ້ຫນ ນຕ້ອງໄດ້ເປັ ນບ໋ ອກ, ຕ້ອງເຮັດໃຫ້ບນ

້ ຍ. ນອກຈາກບັນດາບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງອອກໄປ ຍັງເຮືອນຢໍ່ ຕ້ອງໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ຫາຍໄປ ແລະ ກໍ່ ສ້າງຫາຍຕົວເມືອງນອ ້ ຂະໜາດເຮືອນຈະບໍ່ ໃຫຍໍ່ ກວໍ່າ ຕິດ ກັບທ າມະຊາດຈະດີກ ວໍ່ າ, ແນວ ກະຈາຍໄປ, ວາງຫໍ່ າງໄກກັນ . ຄືແ ນວນັນ, ັ ດາລັກສະນະຄ້າຍຄືກນ ັ ກັບຫກ ັ ຄາສອນຕົວເມືອງສວນຂອງ ແລະ ຕົວ ເມືອງກະ ຄວາມຄິດຂອງ Howard ມີບນ ທ້ອມຂອງ France Lois Wright ຫງັ ຈາກນີ.້

4.3. ທິດ ສະດີກໍ່ ຽວກັບ ຕົວ ເມືອ ງສວນຂອງ EBENEZER HOWARD (1896) ແລະ ຕົວ ເມືອງດຽວທຽມຂອງ RAYMOND UNWINN (1922) ຕົວເມືອງສວນຂອງ EBENEZER HOWARD (1896):

ໃນທ້າ ຍສະຕະວັດ ທີ XIX, Ebenzer Howard (1850-1928), ໜໍ່ ງຄົນ ປະເທດອັງ ກິດ ໄດ້ສ ະກົດ

ັ ຄາສອນທາງດ້ານວິທະຍາສາດການວາງແຜນຕົວເມືອງທັນສະໄໝ: ທິດສະດີ ແລະ ຕົວເມືອງສວນ. ອອກໜໍ່ ງຫກ

້ “ຕົວເມືອງສວນຂອງມືອື ້ ໍ່ ນ”, Howard ໄດ້ເຫັນຄວາມຂັດແຍໍ່ ງກັນລະຫວໍ່າງເງໍ່ ອນໄຂຢ ື ໍ່ ແລະ ຕົວເມືອງພັດ ໃນປື ມ ້ ມີຄວາມຫວັງຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນເພືໍ່ອການປະຕິຮ ບຄວາມສນເສຍ ື ທະນາໃນເງໍ່ ອນໄຂຫັ ນເປັ ນອຸ ດສາຫະກ າ, ໂດຍນັນ

ັ ດາຕົວເມືອງ ຄວາມສົມດນຂອງຕົວເມືອງ ໂດຍແຍກອອກຈາກທາມະຊາດ. ເພືໍ່ອການຮັກສາພະຍາດໃຫຍໍ່ ໃຫ້ບນ ້ ້ າກັດການພັດທະນາເກີດ ຂນເອງຂອງຕົ ໃຫຍໍ່ , Howard ວາງແຜນນະໂຍບາຍຂຈ ວເມືອງ, ເອກກະພາບເພີໍ່ມຂີດ ີ ້ ຽງການເກັງກາໄລທີໍ່ດິນ, ຄວາມກ ້າວ ຄວາມສາມາດຈັດການບລິຫານຕອນດິນໃຫ້ໜໍ່ ງຫ້ອງການຈັດການ ເພືໍ່ອຫກລ້ ້ ໍ່ ຕອນດິນນອ້ ຍ ແລະ ຕົວເມືອງສວນເກີດຂນຈະແມໍ່ ້ ໜ້າເຖິງການຈາກັດບັນດາເຂດພືນທີ ນປະກົດການຂອງຄວາມ ້ ດແຍ ້ງລະຫວໍ່າງຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນໃຫ້ຄນ ົ ດາລົງຊີວດ ິ ໜໍ່ ງການດາ ປອງດອງກັນໄດ້ບັນດາຂຂັ ິ ທີໍ່ມີການປະສົມປະສານກັນ. ລົງຊີວດ

ຮບທີ 4.1 ຮບແບບຕົວເມືອງສວນຂອງ Ebenzer Howard ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 101

ເບິໍ່ງລວມຮບແບບຕົວເມືອງສວນໄດ້ຮັບຄາຊົມເຊີຍຍອ້ ງຍສັນລະເສີນຢໍ່າງຫວງຫາຍ, ຍອ້ ນວໍ່າມັນຄືແມໍ່ ນ

ິ ດ ິ ການຂອງຕົວເມືອງນາຍທນ ໃນເວລາຄົນຮັບຮອ ້ ອກໄດ້ດາ້ ນຊ້າຍຂອງ ໜໍ່ ງ “ກຸ ນແຈທອງ” ເພືໍ່ອເປີ ດປະຕໃຫ້ວກ ັ . ອິດທິພນ ົ ຂອງທິດສະດີນໃນຕອບສະໜອງຕົ ີ້ ການຫັນປໍ່ຽນຂອງຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາໃນຍຸ ກປັ ດຈຸບນ ວຈິງຫງັ ້ 2 ຄ້ອນຂ້າງກວ້າງຢໍ່ ບັນດາປະເທດທີໍ່ຈະເລີນກ ້າວໜ້າຄື: ອັງກິດ - ຝຣັໍ່ງເສດ. ຈາກການຕໍ່ ສ ້ສົງຄາມໂລກຄັງທີ ຕົວເມືອງດາວທຽມຂອງ RAYMOND UNWINN:

້ “ຕົວຈິງການວາງແຜນຕົວເມືອງ”, ວາງພືນຖານຄວາມມຸ ້ ້ງຫວັງໃຫ້ທດ ິ ສະດີຕວ ົ ໃນປີ 1922, ປະກາດປື ມ

້ ້ ໍ່ ງເຄືໍ່ອຂາຍຕາໜໍ່າງບັນດາຕົວເມືອງນອ ້ ຍອ້ອມຮອບໜໍ່ ງ ເມືອງດາວທຽມ. ຕາມສດນີ,້ ພືນຖານແມໍ່ ນການສ້າງຕັງໜ ຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ , ພວກເຂົາສາມາດກະຈາຍປະຊາຊົນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຮັບປະກັນໃຫ້ສນກາງຕົວເມືອງພັດ ື ິ ມີປະໂຫຍດໃຫ້ປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງ. ທະນາຄ້ອນຂ້າງເອກກະລາດ, ຢໍ່ ໃນການສ້າງເງໍ່ ອນໄຂການດ າລົງຊີວດ

ຮບທີ 4.2 ຕົວເມືອງດາວທຽມຂອງ Raymond Unwinn

ົ ເມືອງດາວທຽມ Raymond Unwinn ບໍ່ ມີຫຍັງ, ແນວຄິດໃໝໍ່ຫາຍປຽບທຽບກັບ ເຖິງວໍ່າທິດສະດີຕວ ້ ໍ່ ແລະ ມີບາງສໍ່ວນຕົວຈິງພິສດວໍ່າ: ມັນສາມາດ ີ ໄດ້ຫາງສຽງວິຈານຕົນຕ ຕົວເມືອງສວນຂອງ Howard, ແຕໍ່ມີອກ ້ ໍ່ ມເຕີມບາງສໍ່ວນ ເພືໍ່ອປະກອບບົດບາດໃຫ້ຕວ ົ ເມືອງ. ຕອບສະໜອງໄດ້ຢໍ່ ຫາຍປະເທດ ເທິງພືນຖານການເພີ

4.4. ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງສາຍ ຕົວເມືອງສາຍຂອງ Aturo Soria Y Mata (1889):

້ ້ ວາລະສານ ຕົວ ເມືອ ງສາຍ, ໜໍ່ ງຮ ບແບບຕົວ ເມືອ ງໃນອະນາຄົດ ຂອງທໍ່ ານ ເວລານັນໄດ້ ລ ົງເທິງ ເຈ ຍ

“ຄວາມກ ້າວໜ້າ” ພາຍໃຕ້ຈດ ຸ ປະສົງ “ບັນດາບັນຫາຂອງ Madrid”. ການພັດທະນາຕົວເມືອງສາຍຂອງທໍ່ານ Soria ້ ້ ້ Y Mata ປະກົດຂນໃນສະຖານະການບັ ນດາປະເທດກາລັງພັດທະນາໃນເສັນທາງລົ ດໄຟ, ເສັນທາງລົ ດໄຟຟ້າ ແລະ

້ ິ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ໄວວາຕິດພັນກັບບັນດາເຂດອືໍ່ນໆຂອງໜໍ່ ງຕົວເມືອງ ແລະ ລະຫວໍ່າງບັນດາຕົວ ເສັນທາງລົ ດໄຟຟ້າໃຕ້ດນ ົ ເມືອງປະເພດແກໍ່ ນຫກ ັ ໄດ້ລາ້ ສະໄໝ, ຕົວເມືອງຕ້ອງຕິດພັນກັບທາມະຊາດ, ເມືອງນາກັນ. Soria Y Mata ໃຫ້ຕວ

້ ້ ີ ້ ຽງການເຕົາໂຮມປະຊາຊົ ້ ໍ່ າ: ປະເພດຕົວເມືອງນີມີ ມີລະດັບຄວາມສີວໄິ ລສງ ແລະ ຫກລ້ ນຫາຍເກີນໄປ, ທໍ່ານໃຫ້ຮວ ້ ປຽບແມໍ່ ນເອົາຊະນະຄວາມອັນຕະລາຍລະດັບສັງຄົມ ເພືໍ່ອປ້ອງກັນວຽກປະຊາກອນຊົນນະບົດຫຸ ຫໍ່ ງເຂົ ັ າ້ ບັນດາຂໄດ້ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 102

ີ ກ ື ຕ້ອງ ຕົວເມືອງ, ພ້ອມກັນນັນ້ ການແກໄ້ ຂຄວາມສະເໝີພາບການກະຈາຍຕອນດິນ ແລະ ການແກ ໄ້ ຂໜໍ່ ງວິທຖ ກົມກຽວກັນໃນປະກົດການຄອບຄອງຕອນດິນ.

້ ອງ Soria Y Mata ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຮບແບບການກະຈາຍປະຊາກອນຕາມໜໍ່ ງ ຕົວເມືອງສາຍຕາມການຮັບຮຂ

້ ໍ່ າ: ວົງແຄບ (ພຽງແຕໍ່ກວ້າງ 500 ແມັດ ) ແລະ ຍາວ ຕະຫອດເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າອິງໃສໍ່ຕາມຄວາມຈາເປັ ນ, ທໍ່ານໃຫ້ຮວ ້ ວເມືອງ, ກິດຈະກາ ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົໍ່ງ ພິເສດແມໍ່ ນທາງລົດໄຟ, ແມໍ່ ນປັ ດໄຈຕັດສິນໃຈການປະກົດຕົວຂນຕົ ົ ລະບຽບ ຕ້ອງເອົາໜໍ່ ງສາຍທີໍ່ເປັນຫກ ັ ໃນການດາລົງຊີວດ ິ . ໃນປະມານ 500 ແມັດ, ກວ້າງຍາວ, ການກໍ່ ສ້າງຕ ້ອງມີກດ

້ ້ ລະບົບສາຍສາຍສົໍ່ງໄຟຟ້າ… ສອງຂ້າງແມໍ່ ນບັນດາ ເຖິງຄວາມຈາເປັ ນຈະວາງເສັນທາງລົ ດແລໍ່ນ, ແລໍ່ວສະໜອງນາ,

ັ . ຕົວເມືອງສາຍຈະແມໍ່ ນວິທ ີ ເຂດຢໍ່ ອາໄສ, ຫໍ່າງຈາກໜໍ່ ງກຸໍ່ ມແມໍ່ ນມີໜໍ່ ງໂຄງສ້າງການຈັດການບລິຫານຕົວເມືອງຫກ ້ ໍ່ ບັນດາບັນຫາການຄົມມະ ມີປະສິດທິພາບ ເພືໍ່ອເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາຈຸດຕົວເມືອງ ທີໍ່ປະກົດຕົວເທິງລັກສະນະ “ຕັງແຕ ນາຄົມ ການແກ ້ໄຂບັນດາກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ”.

ຮບທີ 4.3 ຮບແບບຕົວເມືອງສາຍຂອງ Soria Y Mata ັ , ການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດ ລ້ວນແຕໍ່ຕອບສະໜອງ ແລະ ການພັດທະນາທິດສະດີ ປັດຈຸບນ ້ ໄດ້ປະກອບ ກໍ່ ຽວກັບຕົວເມືອງສາຍຕາມຮບຮໍ່າງການພັດທະນາໄປຕາມແລວ (ລະບຽງ) ຕົວເມືອງ. ຫາຍກວໍ່ານັນ,

ີ ານແກໄ້ ຂໃຫ້ການພັດທະນາເຂດຕອນດິນຂອງບັນ ສໍ່ວນທີໍ່ມີຄຸນຄໍ່າທີໍ່ສຸ ດຂອງທິດສະດີ ແມໍ່ ນເພືໍ່ອສະເໜີໜໍ່ ງວິທກ

ີ ້ ຽງການພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງແຜໍ່ກະຈາຍ , ຮບດ້ານອືໍ່ນ ເຂດຕົວ ດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍໍ່ : ຫກລ້

້ ົ ໃຊ້ “ຄວາມສະດວກສະບາຍຕົວເມືອງ” ທັນສະໄໝອີກຄັງໃກ ້ ເມືອງພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງລະບຽງ ຈະພດີໄດ້ຊມ ເປັນມິດກັບສິໍ່ງແວດລ້ອມທາງທາມະຊາດທີໍ່ມີຄຸນຄໍ່າຂອງຊົນນະບົດ.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 103

4.5. ແນວໂນ ້ມ “ການເຄືໍ່ອນທີໍ່ຕົວເມືອງ” ຕົວເມືອງໂຊຫວຽດ 4.5.1. ສະຖານະການ ແລະ ທັດສະນະ a. ສະຖານະການ

້ ້ 2 ເພີໍ່ມຂນ ້ ພັດທະນາບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ໃນບັນດາທົດສະວັດ ຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ - ແນວໂນມ

ຢໍ່າງແຂງແຮງກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດຂອບເຂດຕອນດິນ.

້ - ການພັດທະນາເພີໍ່ມຂນໄວວາທາງດ້ ານຂອບເຂດຕອນດິນ ແລະ ຂະໜາດຕົວເມືອງໄດ້ປໍ່ ົ ນເປກັນ

ແລະ ມີທຸກໆກິດຈະກາຂອງຕົວເມືອງໃນການດາລົງຢໍ່ . ສນກາງເກົໍ່າ ບໍ່ ຍັງຕອບສະໜອງໄດ້ໃຫ້ຂະໜາດການພັດທະ ້ ແລະ ນາໄວຂອງຕົວເມືອງ, ສນກາງ ລ້ວນແຕໍ່ພັດທະນາຄໍ່ອຍໆໄປເຖິງບັນດາຕົວເມືອງພັດທະນາລ້ວນແຕໍ່ຕ້ອງຟືນຟ ມີການປັ ບປຸ ງຕົກແຕໍ່ງ.

້ ຕົວເມືອງສບຕໍ່ ທີໍ່ຈະເກີດຄວາມອໍ່ອນແອ ແລະ ມີອດ ິ ທິພນ ົ ເຖິງທຸກໆກິດຈະກາຂອງຕົວ - ວຽກຟືນຟ

ເມືອງ. b. ທັດສະນະ

ັ ຂະບວນການຜັນປໍ່ຽນ - ບັນດາຕົວເມືອງໂຊຫວຽດ ທິດທາງຕໍ່ ໄປບັນດາໂຄງສ້າງຕົວເມືອງພດີໄດ້ກບ

ຂອງຕົວເມືອງ.

ັ ການ: ເວລາຕົວເມືອງພັດທະນາ ແມໍ່ ນສໍ່ວນການພັດ - ໂຄງສ້າງການເຄືໍ່ອນໄຫວຕົວເມືອງ ອີງໃສໍ່ຫກ

ົ ເຖິງສໍ່ວນທີໍ່ດາລົງຄົງຢໍ່ ຂອງຕົວເມືອງ. ທະນາບໍ່ ເກີດອິດທິພນ

- ຕົວແທນ ແມໍ່ ນ 2 ທິດສະດີ: ທິດສະດີກໍ່ ຽວກັບຕົວເມືອງ “ຈະລວດ”- L.Ladopski ແລະ ທິດ ສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງສາຍ – Miliutin. 4.5.2. ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງ “ຈະລວດ”- L.Ladopski

ແຜນດ າເນີນ ງານຟື ້ນຟ ຕົວ ເມືອ ງ Moscow ຂອງ L.Ladopski ໄດ້ນ າເອົາຊືໍ່: ຕົວ ເມືອ ງ “ຈະລວດ”

້ ໍ່ ການຜະລິດ (1932), ຕົວເມືອງພັດທະນາກໍ່ ຽວກັບໜໍ່ ງທິດທາງດິໍ່ງ ຕາມການພັດທະນາຂອງສນກາງ ແລະ ເຂດພືນທີ ້ ຕົວເມືອງກັບຂະໜາດຕອນດິນຄໍ່ອຍໆເກີດຂນ.

ໂຄງສ້າງພັດທະນາມີຮບຮໍ່າງ “ຈະລວດ” ແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນ ບັນ ດາການປະກອບສໍ່ ວນໃຫ້ກ ານແກ ໄ້ ຂບັນ ຫາຕົວ ເມືອ ງມີ ້ ງ. ຄວາມສົມດນການພັດທະນາ ແລະ ຄວາມໝັນຄົ

ຮບທີ 4.4 ຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງ “ຈະລວດ” ຂອງ L.Ladopski ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 104

ົ ເມືອງສາຍ – Miliutin 4.5.3. ທິດສະດີຕວ Miliutin ວາງແຜນຕົວເມືອງ Stalingrad (1929-1930) ຕາມແຕໍ່ ລະສາຍ ບົດບາດຕາມແຄມແມໍ່ ນາ້

້ ໍ່ ມີບດ ົ ບາດດັໍ່ງນີ:້ Volga ຍາວ 70 ກິໂລແມັດ ກັບລວງກວ້າງປະມານ 5 ກິໂລແມັດ, ປະກອບດ້ວຍບັນດາເຂດພືນທີ 1. ແມໍ່ ນາ້ Volga ້ ້ສາທາລະນະ 2. ຕົນໄມ 3. ທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ

ັ 4. ແກນຄົມມະນາຄົມຫກ ້ ້ອອກຕໍ່ າງຫາກ 5. ແຍກຕົນໄມ 6. ທາງລົດໄຟ 7. ທໍ່າເຮືອ

ຮບທີ 4.5 ຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງສາຍ ຂອງ Miliutin ຄວາມໝາຍຂອງທິດສະດີ: ສະເໜີໜໍ່ ງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມລວງຍາວໄປທາງ 2 ຂ້າງ ແຕໍ່ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງເກົໍ່າ ຄື: ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ຍາວໄປລ້ວນແຕໍ່ມີຄບ ົ ຖ້ວນ ບັນດາບົດ ບໍ່ ໄດ້ປໍ່ຽນແປງເຂດພືນທີ ບາດຂອງໜໍ່ ງຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ.

4.6. ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ ຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາຂອງ Tony Garnie (1901):

Tony Garnie (1869-1948) ຢໍ່ ຝຣັໍ່ ງ ໄດ້ສ ະແດງຫ າຍຄ າແນະນ າສະເພາະທີໍ່ຖື ກ ຕ້ອ ງໃຫ້ໜໍ່ ງແນວ

້ ໍ່ ຢໍ່ ໂຄງການນີ ້ ຄວາມຄິດຕົວເມືອງເໝາະສົມ ກັບ ຍຸ ກສະໄໝໃໝໍ່ : “ຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກ າ”, ລ້ວນແຕໍ່ ສາຄັນຕົນຕ ແມໍ່ ນມີຄວາມສາມາດສະດວກສະບາຍໃນຄວາມຕ້ອງການຂອງຄົນໃນໄລຍະການຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາ,ໄດ້ເອົາໃຈ ໃສໍ່ເຖິງໂຄງສ້າງຄວາມສົມດນໃໝໍ່ຕົວເມືອງເທິງບັນດາເຕັກນິກວິຊາການກາ້ ວໜ້າ, ເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງການຮວບຮວບ ົ ຂອງບັນດາພາຫະນະການຄົມມະນາຄົມທັນສະໄໝ. ຜໍ່ານຂະບວນການ ຄວາມສວຍງາມ, ເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງອິດທິພນ

້ ງການກໍ່ ສ້າງໜໍ່ ງຕົວເມືອ ງບໍ່ ມີຄ າ້ ຍທະຫານ, ບໍ່ ມີ ດັໍ່ງເດີມ ຂອງບັນ ດານັກ ສັງຄົມ ວິທະຍາ, Tony Garnie ໄດ້ຕ ອ ເຮືອນບຊາ. ຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາຂອງ Tony Garnie ແບກຫາບບັນດາບົດບາດສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ສະຖານທີໍ່ ເຮັດວຽກ, ສະຖານທີໍ່ພັກ ຜໍ່ອນ, ວັດທະນະທາ ແລະ ບົດບາດການໄປ-ມາ. ຕົວເມືອງໄດ້ຄາດຄະເນໃຫ້ 35.000 ້ ໍ່ ຢໍ່ ທາງທິດ ຕາເວັນຕົກ , ຄົນ, ໄດ້ສານກວາງຢໍ່ ທາງດ້ານຕາເວັນຕົກ ແລະ ທາງທິດໃຕ້ ໜໍ່ ງຕົວເມືອງເກົໍ່າ. ເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ວັດທະນະທາ, ການສກສາ, ກິລາຢໍ່ ສວນລະຫວໍ່າງກາງ, ຢໍ່ ຂອບເຂດເສັນຂອງພື ້ ໍ່ ວາງບັນດາໂຮງຮຽນ ້ ເຂດພືນທີ ນທີ

ເຕັກນິກ ແລະ ສິລະປະ, ຢໍ່ ເຂດເໜືອ - ມີການແຍກອອກຕໍ່ າງຫາກ - ວາງໂຮງໝຢໍ່ ສນກາງ, ກະຈາຍຢໍ່ ໃນເຂດທີໍ່ຢໍ່ ມີ ການຈັດວາງບັນດາໂຮງຮຽນປະຖົມ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 105

ຮບທີ 4.6 ແຜນທີໍ່ການວາງແຜນຕົວ ເມືອງອຸ ດສາຫະກາຂອງ Tony Garnie ປີ 1904

ບັນ ດານະຕະນະກ າໃໝໍ່ ລໍ່ າສຸ ດ ສາມາດຊອກຫາໄດ້ ໃນຕົວ ເມືອງອຸ ດສາຫະກ າ ຂອງ Tony Garnie ແມໍ່ ນ: ້ ແຜນຜັງລວມ ເຖິງ ແຜນຜັງລະອຽດ. - ຕົວເມືອງໄດ້ວາງໂຄງສ້າງ ຕັງແຕໍ່ ້ - ຈັດຕັງການ ແຍກເຂດບົດບາດຢໍ່າງລະອຽດຖີໍ່ຖ້ວນ. ້ ນດາໂຮງງານ. - ເອົາໃຈໃສໍ່ທີໍ່ຕັງບັ

ົ ສໍ່ວນໃນການຢໍ່ ຮໍ່ວມກັນໃນຕົວເມືອງ. - ການກາຈັດວິທໂີ ຄງປະກອບໄດ້ສມ

- ສົມມຸ ດຖານ ຕົວເມືອງປະກົດຕົວໃນໜໍ່ ງສະຖານະການສັງຄົມທີໍ່ສົມບນໃໝໍ່ (ບໍ່ ມີໂບດ, ຄຸ ກ, ຕາ ຫວດ …) ການວາງແຜນຄວາມສະເໝີພາບທາງສັງຄົມ.

ົ ຂອງບັນດາແນວຄວາມຄິດໄດ້ວເິ ຄາະຂອງ Tony Garnie ກັບບັນດາຍຸ ກ ສະໄໝຕໍ່ ມາແມໍ່ ນຍິໍ່ງ ອິດທິພນ

້ ຕົວເມືອງນາໃຊ້ຂອງ Le Corbusier. ັ ຖານໃຫ້ໜໍ່ ງທິດສະດີຕວ ົ ເມືອງສາຄັນ ຫງັ ຈາກນີຄື ໃຫຍໍ່ ສ້າງຫກ

4.7. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

ແນວຄວາມຄິດການວາງແຜນຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່ ບໍ່ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງແນວຄວາມຄິດໃໝໍ່ ແຕໍ່ແມໍ່ ນໄດ້ປະກົດຕົວ

້ ດົນນານແລ້ວ ໃນປະຫັວດສາດບໍ່ ສາມາດຢັງຢື ້ ນໄດ້. ຍ ້ອນແນວນັນ, ້ ການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ແລະ ກໍ່ ສ້າງຕົວ ມາຕັງແຕໍ່ ້ ໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກັນໃນປະຫວັດສາດ. ເມືອງທັນສະໄໝ ມີສອງໄລຍະເວລາ ແລະ ພືນທີ

4.7.1. ມມມອງການວາງແຜນຕົວເມືອງຂອງການເຄືໍ່ອນໄຫວທາງດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກາທັນສະໄໝ - Le Corbusier (1887-1965) ້ Le Corbusier (ສະຖາປະນິກຝຣັໍ່ງ) ເອີນການວາງແຜນຕົ ວເມືອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງວຽກມີຄວາມເອົາໃຈໃສໍ່ທີໍ່ ິ ານປະເພດການກໍ່ ສ້າງມີຄວາມຫາກ ສາຄັນທີໍ່ສຸ ດຂອງຍຸ ດທະສາດຄວາມຮຸໍ່ ງເຮືອງສີວໄິ ລຂອງມະນຸດ. ທໍ່ານໄດ້ວຈ

ັ , ຕ້ອງການປະຕິບດ ັ ໜໍ່ ງວິທກ ີ ານກໍ່ ສ້າງມີກດ ົ ໝາຍ, ມີຄວາມລະອຽດ ຫາຍຄວາມສັບສົນຂອງລັດຖະບານປັ ດຈຸບນ ັ ການ: “ຮບເລຂາ ຮອບຄອບ, ການສະໜັບສະໜຸ ນການກໍ່ ສ້າງເປັ ນກຸໍ່ ມ, ການກໍ່ ສ້າງຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະກາ, ຮັກສາຫກ ຄະນິດແມໍ່ ນແກໍ່ ນແທ້, ແມໍ່ ນສິໍ່ງສາຄັນຂອງສະຖາປັດຕະຍະກາ”, “ຕົວເມືອງຈະຕາຍຖ້າບໍ່ ມີຮບເລຂາຄະນິດ”. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 106

ຮບທີ 4.7 ໂຄງການ Voisin ຂອງ Le Corbusier ້ ງແຕໍ່ ້ ້ ໍ່ າ: ການກ າເນີດ ຂອງການກໍ່ ສ້າ ງຕົວ ເມືອ ງ ແມໍ່ ນເກີດ ຂ ນຕັ Le Corbusier ໃຫ້ຮ ວ ສະຕະວັດ ທີ

້ ໍ່ າແມໍ່ ນ “ນັກກໍ່ ້ ວດ ິ ຝຣັໍ່ງ Luis XIV ແລະ ໄດ້ເອີນວ XVII, ທໍ່ານໄດ້ວເິ ຄາະສງການເຮັດວຽກສໍ່ວນລວມຂອງເຈົາຊິ ສ້າງຕົວເມືອງທາອິດຂອງຕະເວັນຕົກ”.

້ ນແມໍ່ ນໜໍ່ ງສິ ການວາງແຜນຕົວເມືອງທັນສະໄໝ ເບິໍ່ງເຫັນກິດຈະກາກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ນອກຈາກວຽກນີແມໍ່

້ ໍ່ ນທີໍ່ສາຄັນຄື: ບັນຫາການນາໃຊ້ຕອນດິນ, ບັນຫາການຄົມມະນາຄົມ, ບັນຫາສຸ ຂະພິ ັ ດາເນືອໃນອື ລະປະ ທີໍ່ຍັງມີບນ ້ ໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງທັນສະໄໝ ຊອກຮເ້ ຫັນເວລາທີໍ່ມີບນ ັ ດາການ ບານ, ບັນຫາທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ…ການປະກົດຕົວຂນຂອງການກ ໍ່ ງຫງັ ຂອງສະຕະວັດ XVIII ຢໍ່ ຍຸ ໂຣບ ້ ປະຕິຮບທາງດ້ານເຕັກນິກ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມຢໍ່າງເລິກເຊິງເຂົາໃນເຄິ

້ ໍ່ າ “ການປະຕິວດ ້ ໍ່ ອຍໆເຖິງການປໍ່ຽນ ້ ັ ອຸ ດສາຫະກາ”. ບັນດາການປະຕິຮບນີຄ ຕະເວັນຕົກ, ໄລຍະນັນແມໍ່ ນໄດ້ເອີນວ

້ ີ ານພັດທະນາຢໍ່າງໄວວາຂອງປະຊາກອນຕົວ ແປງພືນຖານທາງດ້ ານເສດຖະກິດ ຂອງຕົວເມືອງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ມ ກ ິ ທີໍ່ທັນສະໄໝຜໍ່ານບັນດາທົດສະວັດທາອິດຂອງຕົນເອງ, ໃນເວລາ ເມືອງ. ການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງທີໍ່ມີການດາລົງຊີວດ ົ ເສລີທ າງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ກິດ ຈະກ າກໍ່ ສ້າ ງພັດ ທະນາເອງ, ຮີບ ດໍ່ ວນໃນການສົໍ່ງເສີມ ນ າໃຊ້, ສັງຄົມ ນິຍ ມ

້ ົ ຮັບຮເ້ ຖິງບັນຫາຕົວເມືອງໜໍ່ ງວິທທ ີ ງັ ໝົດກວໍ່າ ແລະ ພາຍໃຕ້ຫາຍດ້ານທີໍ່ ແລ້ວແຕໍ່ ບັນດາຕົວຈິງນັນໄດ້ ເຮັດໃຫ້ຄນ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 107

ິ ທິພນ ົ ທີໍ່ດີຕໍ່ ກິດຈະກາກໍ່ ສ້າງຕົວ ແຕກຕໍ່ າງກັນ, ພິເສດແມໍ່ ນຄວາມຄືບໜ້າຂອງວິທະຍາສາດທາງດ້ານເຕັກນິກທີໍ່ມີອດ ້ າຍບັນຫາໃຫຍໍ່ ກໍ່ ຽວກັບຄົມມະນາຄົມສືໍ່ສານ, ສຸ ຂາ ເມືອງ. ບັນດາພາຫະນະຄົມມະນາຄົມກົນຈັກໃໝໍ່ໄດ້ເກີດຂນຫ

ພິບານ, ສະພາບແວດລ້ອມ,…ຕ້ອງເອົາໃຈໃສໍ່ໜໍ່ ງສະຖານທີໍ່ສາຄັນນີ:້ ກິດຈະກາກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝໃໝໍ່ ້ າທີໍ່ທີໍ່ຮັບຜິດຊອບ, ບັນດານັກບລິຫານທີໍ່ປະຕິບດ ັ ແຕໍ່ບໍ່ ແມໍ່ ນບັນດານັກສະຖາປະນິກເປັ ນຜຮ ້ ບ ັ ແມໍ່ ນບັນດາເຈົາໜ້

້ ້ ໍ່ ໂຮງຮຽນທາງວິ ຜິດຊອບ. ໃນຕົນສະຕະວັ ດທີ XX, ກິດຈະກາການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງທັນສະໄໝທາງການກາ້ ວເຂົາສ ້ ດບາດຂອງສະຖາປະນິກຕົວເມືອງໄດ້ຍກ ້ ແລະ ບາງສໍ່ວນບັນດາບົດ ົ ສງຂນ ທະຍາສາດ ແລະ ສິລະປະ, ໃນເວລານີບົ ບັນຍັດກໍ່ ຽວກັບການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງໄດ້ກາຍເປັ ນບັນດາກົດໝາຍ.

ົ ເມືອງປໍ່າຂອງ Frank Lloyd Wright (1935) 4.7.2. ທິດສະດີຕວ

້ ຕົວ ເມືອ ງປະເພດກະຈາຍຂອງ L. Wright ໄດ້ປ ະກ າເນີດ ຂນປີ 1935 ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວ ແທນຂອງທໍ່ ານ

ັ ລະນາຕົວເມືອງຂອງຕົນເອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວເມືອງ ກໍ່ ຽວກັບຄວາມອໍ່ອນແອລົງຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ . ທໍ່ານໄດ້ພນ ້ ໍ່ ຕອນດິນທີໍ່ກວ້າງ ຢໍ່ ໃນ ມີໜອງ, ແມໍ່ ນາ້ ກັບບັນດາທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສເປັ ນຊຸດປະເພດກະການກະຈາຍກໍ່ ສ້າງເທິງບັນດາພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງກັບໜໍ່ ງອາຄານບລິຫານ, ້ ້ ແລະ ໃນດອກໄມ ້, ທາງທິດຕາເວັນຕົກສໍ່ຽງເໜືອຕົວເມືອງມີໜໍ່ ງເຂດພືນທີ ຕົນໄມ

້ ີ ້ ລາ, ສວນສັດ, ອາຄານລະບາຍນາ,…ມີ ັ ຫວນໄປໃນ ມີສວນສາທາລະນະ, ເດິນຫນກິ ຄວາມຄວາມສວຍງາມຄືກບ ້ ັ ດາພະຫະນະຄົມ ມະນາຄົມ ທັນສະໄໝ, ມີຫາຍເສັນທາງລົ ອະດີດ ແຕໍ່ຕົວເມືອງແມໍ່ ນຍັງນາໃຊ້ບນ ດ ໃຫຍໍ່ ກວ້າງ

້ ັ ດາສາຍທາງລົດໄຟຟ້າເທິງນັນໄດ້ ີ ານຈັດວາງບັນດາສະຖານີລດ ົ ໄຟທີໍ່ ຂວາງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາສະໜາມບິນ, ມີບນ ມກ ສວຍງາມ, ຂອບເຂດການໄປ-ມາໃນການບລິການ, ການເຮັດວຽກພຽງແຕໍ່ປະມານ 10-20 ໄມ ກັບໄລຍະເວລາທີໍ່ ້ ້ ໍ່ 10 ເຖິງ 40 ນາທີ ທີໍ່ໃຊ້ລດ ົ ສໍ່ວນຕົວ, ຍົນສໍ່ວນຕົວ, ຍົນບິນໂດຍກົງ… ແລະ ບັນດາ ສນເສຍເທິງເສັນທາງຕັ ງແຕ ພາຫະນະຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທີໍ່ມີຄວາມໄວສງ.

ຮບທີ 4.8 ຕົວເມືອງປໍ່າຂອງ Frank Lloyd Wright (1935) ແນວຄວາມຄິດຂອງທິດສະດີນ ີ ້ ໄດ້ປະກອບສໍ່ວນຢໍ່າງຫວງຫາຍໃນບັນດາການແກ ໄ້ ຂການວາງແຜນກໍ່

ັ ດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ . ສ້າງຕົວເມືອງຕົວຈິງຢໍ່ ຫາຍປະເທດ ທີໍ່ມີການແກ ້ໄຂບັນຫາໃຫ້ບນ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 108

4.8. ທິດສະດີການພັດທະນາຕົວເມືອງຕາມຫົວໜໍ່ວຍອາໄສ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ຄຽງຂອງ Clarence Perry : ັ ໄດ້ມລ ີ ກ ັ ສະນະເພາະດ້ວຍວຽກການແບໍ່ງຕົວເມືອງ ອອກແບບຕົວເມືອງທັນສະໄໝເທິງໂລກ ໃນປັດຈຸບນ

້ ບັນດາເຂດການວາງແຜນ, ບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ບັນດາເຂດທີໍ່ພັກອາໄສ. ນັນແມໍ່ ນໜໍ່ ງສິໍ່ງທີໍ່ປະກອບສໍ່ວນສາ

້ ້ ີ ານປະກາດໜໍ່ ງທິດທາງການພັດທະນາຕົວ ຄັນເຂົາໃນພື ນຖານທາງວັ ດທະນະທາກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງທັນສະໄໝ, ໄດ້ມກ ້ ວາຍ ເມືອງທີໍ່ເໝາະສົມໃໝໍ່, ທິດສະດີຂອງ Perry ທີໍ່ແທ້ຈງິ ແລ້ວແມໍ່ ນໄດ້ເກີດຈາກໜໍ່ ງການກະທົບໃນຄວາມວຸ ນ ້ ໍ່ ຽວຊານທາງດ້ານວິຊາສະເພາະ ແລະ ກຸໍ່ ມປະຊາຊົນທົໍ່ວໄປ. ການຄາດຄະເນຂອງບັນດາຜຊ

້ ົ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງຂອງ C. Perry ໄດ້ສະເໜີ ປີ 1939 ອິງໃສໍ່ຄວາມສາພັນເປັ ນພືນ ທິດສະດີຫວ

້ ໍ່ : ບົດບາດການບລິການທາງດ້ານການສກສາ. ຂະໜາດຂອງຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ ຖານທີໍ່ສຸ ດຂອງຊຸມ ຊົນໃນພືນທີ ເຮືອນຄຽງໄດ້ຢັ້ງຢື ນອິງໃສໍ່ປະລິມ ານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ (6000 - 12000 ຄົນ) ເທົໍ່າກັບປະລິມ ານນັກ ຮຽນເພືໍ່ອສ້າງໂຮງ

ຮຽນມັດທະຍົມສົມບນ. ໃນໂຄງສ້າງຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງ, ແນວຄວາມຄິດຂອງ C. Perry ກໍ່ ຽວກັບ ້ ໍ່ ຂອງບັນດາອາຄານສນກາງບລິການສາທາລະນະແມໍ່ ນບໍ່ ໝັນຄົ ້ ງ. ຍອ້ ນແນວນັນ, ້ ບັນດາອາຄານ ເຂດບລິການພືນທີ

ສນກາງບລິການສາທາລະນະໄດ້ຜັກດັນອອກຈາກເຂດທີໍ່ຕິດກັບບັນດາແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມທາງດ້ານນອກຫົວໜໍ່ວຍ

້ ໍ່ ນັນໃນທິ ້ ົ ເມືອງ ບັນດາແນວຄວາມຄິດ: ບລິການຢໍ່ ກັບທີໍ່ ແລະ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ບລິ ຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງ, ຕັງແຕ ດສະດີຕວ ້ ແນວຄວາມຄິດບລິກ ານຢໍ່ ກັບທີໍ່ແມໍ່ ນພຽງແຕໍ່ ຄວາມສາພັນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ບລິການທີໍ່ ການຢໍ່ ກັບທີໍ່ ໄດ້ປະກົດຕົວຂນ. ້ ງ, ແນວຄວາມຄິດບໍ່ ພຽງແຕໍ່ບລິການຢໍ່ ກັບທີໍ່ ເພືໍ່ອເວົາເຖິ ້ ງກໍ່ ຽວກັບບໍ່ ໝັນຄົ ້ ງຂອງເຂດບລິການ. ໝັນຄົ

້ ້ ໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຕາມຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງຄື: ຫົວ ັ ການພືນຖານຂອງວຽກການຈັ ບັນດາຫກ ດຕັງກ

້ ມຮອບດ້ວຍບັນດາສາຍ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງໄດ້ອອ ັ , ທາງດ້ານນອກໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ ຄົມມະນາຄົມຫກ ້ ເຮືອ ນຄຽງແມໍ່ ນເສັນທາງພາຍໃນສ້ າ ງກ າແພງຕາໜໍ່ າງ ້ ໍ່ ບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມທາງດ້ານນອກ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັນຕັງແຕ

້ ບບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອໄສ ແລະ ບັນດາອາຄານບລິການ ເຂົາກັ

ສາທາລະນະເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. ການຈັດຕັງ້ ແລະ ການນາໃຊ້ ້ ໍ່ ໃກກ ້ ບ ັ ທີໍ່ເໝາະສົມບັນດາອາຄານບລິການ: ໂຮງຮຽນຕັງຢ

້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ້ ຽວ, ໂຮງຮຽນ ແລະ ໂຮງລ້ຽ ງ ທາງອອກພືນທີ ຂ ້ ເດັກ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບ ບັນ ດາເສັນທາງຍໍ່ າງ, ຫໍ່ າງຈາກຄວາມ

້ ັ ້ ໍ່ ອ້ອມ ປອດໄພກັບເສັນທາງໃຫຍໍ່ …ບັນດາຫ້າງຮ້ານໄດ້ຕງຢ ້ ບ ັ ຮອບດ້ານນອກຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ເ້ ຮືອ ນຄຽງ, ໃກ ກ ົ ມະນາຄົມສາທາລະນະ. ບັນດາສະຖານີຄມ ຮບທີ 4.9 ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງຂອງ Clarence Perry ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 109

້ ົ ຍຸ ໂຣບຕະເວັນອອກ, ຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ ຢໍ່ ສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ ແລະ ບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ

ັ ທະນາບັນດາຈາລອງທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຮບແບບປະເພດເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. ເຂດຢໍ່ ອາໄສອິງໃສໍ່ຫກ ັ ການການຈັດຕັງ້ II ໄດ້ພດ

ັ ການ, ທິດທາງເຖິງການບລິການທີໍ່ດີ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງ ແລະ ການພັດທະນາຕືໍ່ມອີກບາງສໍ່ວນຫກ ້ ໍ່ ໄດ້ມກ ້ ້ ື ໍ່ ຄື: ຄົມມະນາຄົມເຂດພືນທີ ີ ານຈັດຕັງແມໍ່ ທີໍ່ສຸ ດ, ເງໍ່ ອນໄຂຢ ນບັນດາເສັນທາງຕັ ນ ບໍ່ ສາມາດຜໍ່ານເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາ

ໄສ ໃນເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ແບໍ່ງອອກຕືໍ່ມເປັ ນລະດັບການບລິການກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສກັບສນກາງແມໍ່ ນອາຄານໂຮງຮຽນອະນຸ

້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສຕົນຕ ້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນເຮືອ ນອາພາດເມັນມີ ້ ປະມານພືນທີ ້ ບານ - ໂຮງລ້ຽງເດັກ , ທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃນເຂດພືນທີ ຂ້ ຽວ ແລະ ສໍ່ວນເດັກນ ້ອຍ… 1. ສນກາງຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. 2. ສນກາງເຂດພືນທີ 3. ສນກາງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. 4. ສນກາງເຂດກຸໍ່ ມ.

ແຜນທີໍ່ທິດສະດີກຸໍ່ມເຂດຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນຫົວໜໍ່ ວຍໂຄງສ້າງຕົວເມືອງຂອງສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ

a) ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ . b) ຕົວເມືອງຂະໜາດປານກາງ.

້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ້ ບເຂດພືນທີ ຮບທີ 4.10 ບັນດາແຜນທີໍ່ໂຄງສ້າງຕົວເມືອງ ລະດັບຊັນກັ ້ ໍ່ ບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ ົ ຍຸ ໂຣບຕະເວັນອອກ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ ພືນຖານຢ

້ ໃນການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ 4.9.ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບ “ໂຄງສ້າງລະດັບຊັນ້ ແລະບໍ່ ມີລະດັບຊັນ” 4.9.1. ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງ Harlow - F. Gibber

້ ົ ເມືອງ Harlow ຂອງສະຖາປະນິກຄົນ ການຈາລອງໂຄງສ້າງລາດັບຊັນໄດ້ ສະເໜີທາອິດໃນທິດສະດີຕວ

້ ບໜໍ່ ງລະບົບສນກາງການບລິກ ານສາທາລະນະ ັ ຕັງກັ ປະເທດເຢຍລະມັນ F. Gibber. ຕົວເມືອງ Harlow ໄດ້ຈດ

້ ໍ່ ແລະ 15 ສນກາງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ສນ ັ , 3 ສນກາງເຂດພືນທີ ຕາມໂຄງສ້າງລາດັບຊັນ້ ປະກອບມີ 1 ສນກາງຫກ ້ ໍ່ ມີຂະໜາດບລິການປະມານ 20 ເຖິງ 35 ພັນຄົນ, ສໍ່ວນສນກາງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສມີຂະໜາດບລິການ ກາງເຂດພືນທີ

້ ້ ຍ ຕັງແຕໍ່ 5 ເຖິງ 12 ພັນ ຄົນ . ບັນ ດາສ ນກາງຫົວ ໜໍ່ ວຍຢໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າ ງປະເພດການຄ້າ ໃໝໍ່ : ຫ້າ ງຊັບ ພະສິນ ຄ້າ ນ ອ (super market).

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 110

ຮບທີ 4.11 ຕົວເມືອງ Harlow- F. Gibber ົ ເມືອງ Harlow, ເຂດບລິການຂອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງໄດ້ຢັງ້ ໃນທິດສະດີຕວ

້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ບັນດາສນກາງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ມີເຂດບລິກ ານໄດ້ມ ຊ ີ າຍແດນອ້ອມຮອບ ຢື ນຕາມຂະໜາດບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງຫົວ ້ ນກາງໄດ້ຢັ້ງຢື ນຢໍ່ ເຂດພືນທີ ແມໍ່ ນຂອບເຂດຊາຍແດນແຍກຂອງບັນດາຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ຕົວເມືອງ, ທີໍ່ຕັງສ ັ ດາສນກາງລະດັບ ສງກວໍ່ າ ລ້ວ ນແຕໍ່ ມີເຂດບລິກ ານຕອບສະ ໜໍ່ ວຍຕົວ ເມືອງ (ສ ນກາງເຂດບ ລິກ ານ) ຄ້າຍຄືບ ນ

້ ນກາງເຂດບລິການນັນ. ້ ໃນທິດສະດີນ,ີ ້ Gibber ລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ສະເໜີຫກ ັ ການ: ຄວາມ ໜອງໃຫຍໍ່ ກວໍ່າ ແລະ ທີໍ່ຕັງສ

້ ໍ່ ບລິກ ານລະດັບພືນທີ ້ ໍ່ ແລະ ຄວາມສາພັນຂອງພືນທີ ້ ໍ່ ບລິການລະດັບສງກວໍ່າ, ແນວ ສາພັນພາຍໃນຂອງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຂອງ Gibber ຫຍຸ ງ້ ຍາກທີໍ່ຈະກະຈາຍຂອງບັນດາ ້ ງຂອງເຂດບລິການລະດັບພືນທີ ຄວາມຄິດກໍ່ ຽວກັບຄວາມໝັນຄົ

ທິດສະດີໄປກໍ່ ອນຄື: ຈາລອງທີໍ່ຢໍ່ “ແຂວງ” ຕາມປະເພດເຮັດດ້ວຍຕົນເອງຂອງບັນດານັກສັງຄົມວິທະຍາ ຫ ື ໂຄງ ສ້າ ງຕົວ ເມືອ ງໄດ້ແ ບໍ່ ງອອກເປັ ນ 6 ສໍ່ ວນເທົໍ່າກັນ ຕາມປະເພດປານກາງໃນທິດ ສະດີ ຕ ົວ ເມືອ ງສວນຂອງ E. Howard.

້ ົ ເມືອງ, Harlow ໄດ້ສະເໜີບໍ່ ພຽງແຕໍ່ການຈັດຕັງລະບົ ການຈາລອງຕົວເມືອງໃນທິດສະດີຕວ ບສນກາງບ

້ ມມະນາຄົມຕົວເມືອງຕາມລາດັບຊັນ້ ັ ການຈັດຕັງຄົ ລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງຕາມລາດັບຊັນ້ ແຕໍ່ຍັງໄດ້ສະເໜີຫກ ້ ໍ່ ສງເຖິງຕໍ່ າ (ຕົວເມືອງ-ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ-ຫົວ ຕອບສະໜອງກັບການແຍກຕົວເມືອງຕາມບັນດາຂະໜາດບລິການ ຕັງແຕ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ). ້ ້ ຕາຕາລາງ 4.1. ການຈັດຕັງລະບົ ບລາດັບຊັນໃນຕົ ວເມືອງ HARLOW ຂອງ F. GIBBER ລ/ດ

ລະດັບບລິການ

ແຍກຂະໜາດບລິການ

ລະບົບສນກາງບລິການ ສາທາລະນະ

ລະດັບ I

ຕົວເມືອງ

ສນກາງຕົວເມືອງ

ລະດັບ II

ເຂດຢໍ່ ອາໄສ

ສນກາງເຂດຢໍ່ ອາໄສ

ລະດັບ III

ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່

ສນກາງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່

ຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ວນ ເສັນທາງດ ້ ັ ເສັນທາງຫ ກ

້ ໍ່ ້ ເສັນທາງພື ນທີ ້ ເສັນທາງສັ ນຈອນເຂດຢໍ່ ອາໄສ ້ ໍ່ ້ ເສັນທາງພື ນທີ ້ ້ຄຽງ ເສັນທາງໃກ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 111

ໍ່ ສນກາງ ້ ີ ງສະຖານທີ 4.9.2. W. Christaller ແລະ ທິດສະດີທໍ່ ຕັ

້ ນກາງ (Central place theory) ແມໍ່ ນບັນດາໝາກຜົນ “ເອກກະລາດ” ການພັດທະນາ ີ ງສ ທິດສະດີທໍ່ ຕັ

ຂອງນັກ ພ ມມີສ າດ Walter Christaller (ປີ 1933) ແລະ ນັກ ເສດຖະສາດ August Lörch (1939). ບັນ ດາ ້ ້ ໍ່ ນັນໄດ້ ້ ້ ນບັນດາ ການຄົນຄວ້ າຂອງພວກເຂົາ ລ້ວນແຕໍ່ອິງໃສໍ່ຄວາມສາພັນການສະໜອງຄວາມຕ້ອງການ ຕັງແຕ ຢັງຢື ້ ບ ັ ບັນດາເຂດບລິການຕອບສະໜອງອ້ອມຮອບພວກເຂົາຕາມ ສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ກະຈາຍມີຄວາມສາພັນອັນໃກກ

້ ບໃນສະຖານທີໍ່ ແລະ ເວລາ. ພວກເຂົາໄດ້ພດ ້ ັ ການທາງເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແຕໍ່ບໍ່ ຂນກັ ັ ທະນາການຄົນຄວ້ ຫກ າ ້ ໍ່ າທິດສະດີກະຈາຍສະ ້ ແລະ ໄດ້ສະເໜີໂຄງສ້າງການກະຈາຍລາດັບຊັນໃນເຂດລະບົ ບສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ໄດ້ເອີນວ

້ ນກາງໄດ້ສມ ີ ງສ ົ ມຸ ດຕິຖານບາງສໍ່ວນບັນດາສະຖານທີໍ່ຕໍ່ ຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. W. Christaller ເວລາກໍ່ ສ້າງທິດສະດີທໍ່ ຕັ

ໄປນີ:້ ມີຫາຍຄົນຄ້າຂາຍລວມບັນດາປະເພດສິນຄ້າ, ບັນດາສະຖານທີໍ່ຄ້າຂາຍໄດ້ວາງຕາແໜໍ່ງລວມເທິງໜໍ່ ງຕາໜໍ່າງ ິ ທາງຊືໍ່, ລກຄ້າພຽງແຕໍ່ ຈໍ່ າຍຄໍ່າຄົມມະນາຄົມ, ມີບນ ັ ດາຂະໜາດເສດ ສາມແຈໍ່ , ເຂດຕະຫາດອ້ອມຮອບແມໍ່ ນມີທດ ້ ໍ່ ເສດຖະກິດແມໍ່ ນເປັ ນຄວາມມັກ. ຖະກະດແຕກຕໍ່າງກັນໃນຂະບວນການຜະລິດ ແລະ ພືນທີ

້ ນກາ, W. Christaller ໄດ້ໄປເລິກເຊິງເຂົາການອະທິ ້ ີ ງສ ເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງທິດສະດີທໍ່ ຕັ ບາຍບັນດາຄວາມສາພັນ

້ ເຂດຕະຫາດແມໍ່ ນມີ ລະຫວໍ່າງລາຄາ, ປະລິມານການໃຊ້ຈໍ່າຍສິນຄ້າ ແລະ ຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຄົມມະນາຄົມ. ຄືແນວນັນ, ້ ບ 2 ສໍ່ວນປະກອບ: ທາອິດແມໍ່ ນຂອບເຂດຊາຍແດນອອກໄກສຸ ດ ແຕໍ່ ຢໍ່ ນັນລ ້ ກຄ້າຍອມ ຂອບເຂດຊາຍແດນຂນກັ ້ ໍ່ ງປະເພດຜະລິດຕະພັນ. ສອງແມໍ່ ນຂອບເຂດຊາຍແດນໃດ, ແຕໍ່ ຮັບຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຄົມມະນາຄົມເຖິງສນກາງຊືຂາຍໜ

້ ໍ່ ນັນມີ ້ ປ ະລິນມານລກຄ້າໃຊ້ຈໍ່າຍຂອງສນກາງ, ຮັບປະກັນການເກັບຮັກ ສາກິດຈະກ າຂອງສນກາງ. ໃນເຂດພືນທີ ້ ແນວ ທໍ່ານໄດ້ສະເໜີ 2 ແນວຄວາມຄິດ: ຂອບເຂດ (threshold) ແລະ ຂອບເຂດຊາຍແດນ (range) ແຕໍ່ໃນນັນ:

ຄວາມຄິດຂອບເຂດ (threshold) ພຽງແຕໍ່ລະດັບທີໍ່ຂາດກໍ່ ຽວກັບຄວາມຕ້ອງການເພືໍ່ອເກັບຮັກສາໜໍ່ ງປະເພດບລິ ້ ັ ການ. ແນວຄວາມຄິດຂອບເຂດພຽງແຕໍ່ປະລິມານສງສດ ແຕໍ່ ໜໍ່ ງຄົນຊືສາມາດຍອມຮັ ບໄດ້ການຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍໃຫ້ບນ ດາການບລິການທັງຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຄົມມະນາຄົມ.

ລາຄາຢໍ່ ໜໍ່ ງຮ້ານຄ້າຂອງໜໍ່ ງສິນຄ້າແມໍ່ ນ Ps ແລະ ຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຄົມມະນາຄົມຂອງລກຄ້າແມໍ່ ນ Pd, ລາຄາ

້ ້ ໍ່ ນັນແມໍ່ ້ ິ ຄ້ານັນ້ (P) ແມໍ່ ນ: P = Ps Pd (ຮບ a). ຕັງແຕ ການຊືຂອງລ ກຄ້າຕ້ອງໄດ້ຈໍ່າຍໃຫ້ສນ ນໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມ

ສາພັນອັດຕາສໍ່ວນກົງກັນຂ້າມລະຫວໍ່າງປະລິມານ (quantity) ຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ການປໍ່ຽນແປງຂອງລາຄາສິນ

້ ປະລິມານຄວາມຕ້ອງການຈະລຸ ດລົງ ແລະ ກົງກັນຂ້າມ (ຮບ b). ຄ້າຢໍ່ ຮ້ານຄ້າ (store price), ຖ້າລາຄາເພີໍ່ມຂນ ລກຄ້າຢໍ່ ໃກ ້ຮ້ານຄ້າຈະບໍ່ ແມໍ່ ນຕ້ອງຈໍ່ າຍຄໍ່າຄົມມະນາຄົມ (Pd=0), ຈະໃຊ້ຈໍ່າຍໜໍ່ ງປະລິມານສິນຄ້າແມໍ່ ນ Qs. ຖ້າ ້ Ps ເຖິງ A, ຄືລາຄາເພີໍ່ມຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຄົມມະນາຄົມ Pd, ແມໍ່ ນປະລິນມານໃຊ້ຈໍ່າຍສິນຄ້າ Qs ຈະ ລາຄາເພີໍ່ມ ຂນ

ົ ລຸ ດລົງເຖິງ 0. ຖ້າລາຄາ Ps ບໍ່ ມີການປໍ່ຽນແປງ ແຕໍ່ເພີໍ່ມໄລຍະ (distance) ມີຄວາມໝາຍແມໍ່ ນເພີໍ່ມ Pd ຈະມີຜນ ກະທົບລຸ ດປະລິມານການໃຊ້ຈໍ່າຍສິນຄ້າຂອງຮ້ານຄ້າ. ້ ຂອບເຂດຫກ ັ ແມໍ່ ນເຂດຕະຫາດໃຊ້ຈໍ່າຍຂອງຮ້ານຄ້າໃຫ້ອະນຸຍາດຮ້ານຄ້າຂາຍໄດ້ປະລິ ຍ ້ອນແນວນັນ,

້ ກຄ້າຍອມຮັບເຖິງຮ້ານ ມານສິນຄ້າຕໍ່ າສຸ ດເພືໍ່ອຄົງຕົວຢໍ່ . ຂອບເຂດແມໍ່ ນຂອບເຂດຊາຍແດນຈາກັດສງສຸ ດ ແຕໍ່ຢໍ່ ນັນລ ້ ນຄ້າຢໍ່ ຮ້ານຄ້າ ຍັງໄດ້ເອີນວ ້ ໍ່ າເຂດບລິການ. ຄ້າເພືໍ່ອຊືສິ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 112

ຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງຂອບເຂດ (N) ແລະ ຂອບເຂດຊາຍແດນ (PV) ຂອງໜໍ່ ງຮ້ານຄ້າໄດ້ສະແດງໃຫ້ ເຫັນຢໍ່ 3 ສະຖານະການ: a- N>P, b- N<PV ແລະ c- N=PV, ຢໍ່ ສະຖານະການ a, ຂອບເຂດໃຫຍໍ່ ກວໍ່າຂອບ ເຂດແມໍ່ ນຮ້ານຄ້າຈະສນເສຍຄວາມສາມາດທາງດ້ານທຸລະກິດ ໂດຍເຂດຕະຫາດໃຫຍໍ່ ກວໍ່າເຂດບລິການ (ຮບ i), ຢໍ່ ິ ຈະກາທຸ ລະກິດທີໍ່ດີ ຍອ້ ນວໍ່າເຂດຕະຫາດນ ້ອຍກວໍ່າ ສະຖານະການຄືຮບ c ແລະ ຮບ d ແມໍ່ ນຮ້ານຄ້າສາມາດມີກດ ຫ ື ເທົໍ່າກັບເຂດບລິການ. ້ ເວລາຂອບເຂດຮໍ່ວມກັບຂອບເຂດຊາຍແດນ ພວກເຂົາມີຂອບເຂດເສັນທາງວົ ງແວນຂອງເຂດຕະຫາດ

ກັບລັດສະໝີໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດ. ໃນຕົວຈິງ, ມີນ ້ອຍເວລາມີການຄົງຕົວຢໍ່ ຫົວໜໍ່ວຍໜໍ່ ງຮ້ານຄ້າ ປົກກະຕິແມໍ່ ນພວກເຂົາຄົງ ້ ຕົວຢໍ່ ໃນຄວາມສາພັນດ້ານຂ້າງຊາຍແດນຂອງຫາຍຮ້ານຄ້າ. W. Christaller ໄດ້ຄົນຄວ້າ ແລະ ສະເໜີອອກມາບັນ ້ ດາຄວາມສາພັນທີໍ່ຕັງຂອງ 2 ເຖິງຫາຍຮ້ານຄ້າໃນຄວາມສາພັນດ້ານຂ້າງຂອບເຂດຊາຍແດນເຂດຕະຫາດ.

້ ກລະນີຮບ f, ແມໍ່ ນສົມມຸ ດຕິຖານ 3 ເຂດຕະຫາດຂອງ 3 ສນກາງກັບ 3 ເສັນທາງວົ ງແຫວນໃກ ້ຄຽງກັນ,

້ ນທີ ້ ໍ່ ຢໍ່ ລະຫວໍ່າງກາງ ບໍ່ ຢໍ່ ໃນໜໍ່ ງເຂດຕະຫາດໃດທັງໝົດ, ທັງໝົດນີຢ ້ ໍ່ ທາງຊ້າຍກັບຕົວ ້ ຈະປະກົດຂນພື ຄືແນວນັນ, ຈິງ.

ຕາມ W. Christaller ຖ້າມີໜໍ່ ງສນກາງໃໝໍ່ ກັບໜໍ່ ງເຂດຕະຫາດໃໝ໋ ແມໍ່ ນ 2 ເຂດຕະຫາດຈະແລກ

້ ້ ໃນໜໍ່ ງຕາໜໍ່າງສນກາງມີ ປໍ່ຽນກັນຄືຮບ g. ເສັນທາງຈະແຍກຂອບເຂດຊາຍແດນຂອງ 2 ເຂດຕະຫາດ. ຄືແນວນັນ, ທິດທາງຊືໍ່ບັນດາເຂດຕະຫາດຈະແມໍ່ ນບັນດາຫົກຫໍ່ ຽມ (ຮບ h, j, k)

ຮບທີ 4.12 ລາຄາກະຈາຍສິນຄ້າ

ຮບທີ 4.13 ຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງປະລິມານ ຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ລາຄາຢໍ່ ໜໍ່ ງຮ້ານຄ້າ

້ ນ ບັນດາຮບພາບ a ເຖິງ x: ບັນດາຮບພາບແຕ້ມກໍ່ ຽວກັບຂອບເຂດ, ຂອບເຂດຊາຍແດນຂອງໜໍ່ ງທີໍ່ຕັງສ ້ ນກາງຕາມບັນດາຫກ ້ ນ ັ ການຕະຫາດ, ຄົມມະນາຄົມ ແລະ ບລິຫານ. ບັນດາວິທຢ ີ ັ ງຢື ກາງ ແລະ ລະບົບບັນດາທີໍ່ຕັງສ ້ ັ ການຂ້າງເທິງ. ທີໍ່ຕັງຂອງບັ ນດາສນກາງຕາມ 3 ຫກ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 113

ັ ການຕະຫາດ (ລະບົບສນກາງ 3 s) ຫກ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 114

ັ ການຄົມມະນາຄົມ : ຫກ

ັ ການສາຍ, ໃຫ້ຕາມຮບ ພວກເຂົາມີແຜນທີໍ່ຕາໜໍ່າງສນກາງຕາມ ຄວາມສາພັນຄົມມະນາຄົມຕາມຫກ

ັ ການຄົມມະນາຄົມ 4’s. ໃນນັນ້ : ຫກ K=1/21/21/21/21/21/21=6/21=4

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 115

ັ ການບລິຫານ : ຫກ ັ ການບລິຫານອິງໃສໍ່ການປບາງສະເພາະລະຫວໍ່າງບັນດາເຂດຂອບຊາຍແດນບລິຫານແຕກຕໍ່ າງກັນ ຫກ

້ ຫກ ັ ການບລິຫານຈະ ໃນຄວາມສາພັນລະບົບພາຍໃນກວມເອົາປະໂຫຍດຫາຍກວໍ່າທິດທາງດ້ານນອກ. ຄືແນວນັນ, ມີ k=7. (r)

້ ນກາງໄດ້ຢືນຢັນຕາມສດ: ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາທີໍ່ຕັງສ

b=a√k ້ ຢໍ່ ນັນ:

້ ນກາງພ້ອມກັບມີຂະໜາດ. b = ໄລະຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາທີໍ່ຕັງສ ້ ນກາງນ ້ອຍສຸ ດ. a = ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາທີໍ່ຕັງສ ້ ນກາງນ ້ອຍຕໍ່ ໄປ. k = ປະລິມານບັນດາທີໍ່ຕັງສ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 116

້ ນກາງແມໍ່ ນເພືໍ່ອສະເໜີໄດ້ເຖິງຫກ ້ ີ າຄັນໃນທິດສະດີທໍ່ ຕັ ີ ງສ ັ ການລາດັບຊັນຈອງຕາໜ ໍ່ າງ ການສະເໜີທໍ່ ສ

້ ນກາງຢື ນຢັນຂະໜາດຂອງສນກາງນັນ້ ກັບຫາຍບົດບາດບ ສນກາງສິນຄ້າ. ໜໍ່ ງບົດບາດການບລິການສິນຄ້າຢໍ່ ທີໍ່ຕັງສ ລິການສິນຄ້າກວໍ່າຂະໜາດຂອງສນກາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ , ເທົໍ່າກັບພວກເຂົາແມໍ່ ນເຂດຕະຫາດລ້ວນແຕໍ່ຂະໜາດໃຫຍໍ່

ກວໍ່າ ແລະ ໄດ້ຢືນຢັ ນດ້ວຍບັນດາຂອບເຂດທີໍ່ຕອບສະໜອງ, ຄວາມສາພັນຂອງຕາໜໍ່າງສນກາງໄດ້ວເິ ຄາະເທິງ 3 ້ ັ ການພືນຖານ: ັ ການຕະຫາດ, ຫກ ັ ການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ຫກ ັ ການບລິຫານ. ຫກ ຫກ

້ ນກາງມີ ັ ການຕະຫາດ (ລະບົບສນກາງ 3’s): ໃນຕາໜໍ່າງຮບສາມແຈ (ຮບ i) ບໍ່ອນຂອງທີໍ່ຕັງສ - ຫກ

້ ນກາງນ ້ອຍທີໍ່ສຸ ດຈະປະກົດຕົວໜໍ່ ງສນກາງໃຫຍໍ່ ຕາມຫກ ັ ການ: ຄວາມສາພັນຂອງ 6 ບໍ່ອນທີໍ່ຕັງສ

້ ການປະກົດ ຕົວ ໜໍ່ ງຕາໜໍ່ າງສ ນກາງ k=1/31/31/31/31/31/31=6/31=3 (ຮ ບ j). ຄືແ ນວນັນ,

ັ ການຕະຫາດກັບ k=3. ຕາມຫກ

ລະບົບເລກ k ແມໍ່ ນ ມີ 3 ສນກາງພ້ອມກັບຂະໜາດນ ້ອຍສຸ ດຕໍ່ ກັນເຊືໍ່ອມໂຍງເຖິງໜໍ່ ງບໍ່ອນສນກາງໃຫຍໍ່

ັ ການຂ້າງເທິງພວກເຂົາຮວບຮວມໄດ້ຕາໜໍ່າງສນກາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ ກວໍ່າກັບຂອບເຂດແມໍ່ ນ ກວໍ່າ. ຕໍ່ ໄປ ຖ້າຕໍ່ ໄປຫກ ຮບຫົກຫໍ່ ຽມ ລ້ວນແຕໍ່ມີຈອມແມໍ່ ນບັນດາສນກາງຂະໜາດລະດັບນ ້ອຍກວໍ່າ (ຮບ m). ັ ການຄົມມະນາຄົມ: ຄວາມສາພັນຄົມມະນາຄົມຕາມຫກ ັ ການສາຍ, ໃຫ້ເຫັນຕາມຮບ 3. 5 m, - ຫກ

້ ັ ການຄົມມະນາຄົມ 4’s. ໃນນັນ: ພວກເຂົາມີແຜນທີໍ່ຕາໜໍ່າງສນກາງຕາມຫກ k=1/21/21/21/21/21/21=6/21=4 (ຮບ n).

ັ ການ ປຽບທຽບ 2 ຂອບເຂດຕະຫາດຂອງສອງລະບົບ 3’s ແລະ 4’s ໃຫ້ເຫັນ, ເຂດຕະຫາດຕາມຫກ

້ ທອ ັ ການຕະຫາດ ຫ ື ເວົາວິ ີ ໍ່ ນ, ື ຕາມຫກ ັ ການຕະຫ າດ, ຄວາມໜາ ຄົມ ມະນາຄົມ ໃຫຍໍ່ ກວໍ່າເຂດຕະຫ າດຕາມຫກ

ແໜ້ນການກະຈາຍບັນດາສນກາງສງກວໍ່າ. ບັນດາຮບຕໍ່ ໄປຕາມໃນຮບ p ແລະ q ແມໍ່ ນບັນດາຕາໜໍ່າງສນກາງໂຄງ ້ ັ ການຄົມມະນາຄົມ. ສ້າງລາດັບຊັນຕາມຫ ກ

ັ ການການບລິຫານ : ຫກ ັ ການບລິຫານອິງໃສໍ່ການແບໍ່ງສະເພາະລະຫວໍ່າງບັນດາເຂດມີຂອບເຂດ - ຫກ ້ ຄວາມສາພັນທິດທາງພາຍໃນກວມເອົາປະໂຫຍດກວໍ່າທິດທາງ ້ ນແນວນັນ, ຊາຍແດນບລິຫານແຕກຕໍ່າງກັນ. ຍອ ັ ການບລິຫານຫກ ັ ຈະປະກອບມີ: ພາຍນອກ. ຫກ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 117

k=(111111)1= 6x11=7 (v) (ຮບ 3. 8b).

້ ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາທີໍ່ຕັງສນກາງໃນບັນດາລະບົບຕາມ 3 ຫກ ັ ການຕະຫາດ, ຄົມມະ ຄືແນວນັນ, ນາຄົມ ແລະ ການບລິຫານໄດ້ຢືນຢັ ນຕາມສດ:

້ ໃນນັນ:

້ ໄລຍະຫໍ່າງຂອງ 2 ສນກາງພ້ອມກັບຂະໜາດຕາມຫກ ັ ການຕະຫາດແມໍ່ ນ k=3, ຕາມຫກ ັ ຄືແນວນັນ, ັ ການການບລິຫານ k=7. ການຄົມມະນາຄົມ k=4 ແລະ ຕາມຫກ

້ ນກາງ. ີ ງສ ບັນດາການປະກອບສໍ່ວນສາຄັນຂອງທິດສະດີທໍ່ ຕັ

້ ງແຕ ້ ນກາງໄດ້ປະກົດຕົວຂນຕັ ້ ໍ່ ທ້າຍທົດສະວັດ 30, ກໍ່ ອນສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ II, ເວລາ ີ ງສ ທິດສະດີທໍ່ ຕັ

້ ບັນດາປັ ດໄຈສົມ ັ . ຍອ ້ ນແນວນັນ, ສະຖານະການເສດຖະກິດສັງຄົມໂລກຍັງມີການເຄືໍ່ອນເໜັງເລິກເຊິງຄືປັດຈຸບນ ້ ໍ່ ທາງເສດຖະກິດ, ທີໍ່ຕັງການກະຈາຍຕາໜ ້ ໍ່ າງສນງກາງຊຸມ ຊົນ ແລະ ເຂດ ມຸ ດຕິຖານເອກະພາບກັນກໍ່ ຽວກັບພືນທີ

້ ນດາການສະເໜີຂອງ ິ ທາງຊືໍ່…ແມໍ່ ນທັງໝົດພາວະວິໄສ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ຈົນເຖິງທຸກວັນນີບັ ຕະຫາດອ້ອມຮອບມີທດ

້ ້ ໍ່ ຕົວ ້ ນທີ ທິດສະດີແ ມໍ່ ນມີຄວາມສາຄັນ ຍັງແມໍ່ ນພືນຖານທິ ດສະດີ ແລະ ຕອບສະໜອງໃນຂະແໜໍ່ ງການຈັດ ຕັງພື ້ ນກາງມີດໍ່ ງຕ ີ ງສ ັ ໍ່ ໄປນີ:້ ເມືອງ ແລະ ເສດຖະກິດການຄ້າຕົວເມືອງ. ບັນດາສໍ່ວນປະກອບສະເພາະຂອງທິດສະດີທໍ່ ຕັ

ັ ທະນາຈ າລອງ 7 ປະເພດສະຖານທີໍ່ສນກາງ (ສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ) ທີໍ່ໜໍ່ ງ, W. Christaller ໄດ້ພ ດ

ົ ຜໍ່ານລະຫວໍ່າງ ຕາມຮບຫົກຫໍ່ ຽມຢໍ່ ພາກໃຕ້ປະເທດເຢຍລະມັນ ແຕໍ່ລະສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສລ້ວນແຕໍ່ ມີເຂດອິດທິພນ ພວກເຂົາ ແລະ ແຕໍ່ລະສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສລະດັບຕໍ່ າ ລ້ວນແຕໍ່ມີໜໍ່ ງສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສລະດັບສງກວໍ່າ ພ້ອມກັບເຂດ ົ . ແນວຄວາມຄິດການວາງແຜນລະບົບສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນີ ້ ໄດ້ຕອບສະໜອງ ແລະ ຂອງພວກເຂົາ ກະຈາຍອິດທິພນ

ົ ຍຸ ໂຣມຕະເວັນ ພັດທະນາໃນວຽກງານການວາງແຜນເຂດຢໍ່ ບັນດາປະເທດ, ພິເສດແມໍ່ ນບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ ອອກ ແລະ ສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ.

້ ັ ຍັງຄົງຫກ ັ ການຄຸ ນຄໍ່າ ແລະ ທີໍ່ສອງ, ສອງຂອບເຂດ ແລະ ຂອບເຂດຂອງໜໍ່ ງສນກາງຊືຂາຍປັ ດຈຸບນ

້ ້ ັ ດາບົດຄິດໄລໍ່ການຈັດຕັງລະບົ ແມໍ່ ນພືນຖານທິ ດສະດີ ແລະ ຕອບສະໜອງໃຫ້ບນ ບສນກາງບລິການສາທາລະນະ ້ ເວົາສະເພາະ ແລະ ລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງດ້ານໃນຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ .

ໍ່ ສນກາງ ສະເໜີແຍກສະເພາະ 3 ຫກ ້ ີ ງສະຖານທີ ັ ການຄວາມສາພັນ: ການຄ້າ, ທີໍ່ສາມ, ທິດສະດີທໍ່ ຕັ

້ ັ , ບັນດາຄວາມສາພັນນີປົ້ ກະຕິປະກົດຕົວພ້ອມກັບ ຄົມມະນາຄົມ, ບລິຫານຂອງໜໍ່ ງສນກາງຊືຂາຍ. ເວລາປັດຈຸບນ ້ ໍ່ ບລິການຂອງບັນດາສນກາງຊຂາຍໃນຂອບເຂດຕອນດິ ້ ົ ແຕກຕໍ່າງກັນເຖິງປັ ດໄຈເຂດພືນທີ ບັນດາລະດັບອິດທິພນ ນ ິ ທິພນ ົ ລະຫວໍ່າງບັນດາສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງໃນກົດ ຕົວເມືອງ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຄວາມສາພັນທີໍ່ມີອດ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 118

້ ັ ນີ ້ (ການແຂໍ່ງຂັນ, ກົດໝາຍ…) ລ້ວນແຕໍ່ບໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກັນຫາຍ ແມໍ່ ນບັນດາຂສະເໜີ ໝາຍຕະຫາດປັ ດຈຸບນ ກໍ່ຽວກັບ

້ ້ ້ ໍ່ າງບັນດາສນກາງຊືຂາຍຍັ ຄວາມສາພັນການປະກົດຕົວບັນດາສນກາງຊືຂາຍໃຫຍໍ່ ກວໍ່າ ແລະ ສດຄິດໄລໍ່ທີໍ່ຕັງລະຫວ ງ ້ ໍ່ ອເຕືໍ່ອນການຕອບສະໜອງໃນບັນດາບົດຄິດໄລໍ່ກໍ່ ຽວກັບການວາງຕໍ່ າແໜໍ່ງທີໍ່ຕັງບັ ້ ນດາອາຄານສນ ແມໍ່ ນພືນຖານເພື ັ . ກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງປັ ດຈຸບນ

4.10. ແນວໂນ ້ມການພັດທະນາຂອງການວາງແຜນຕົວເມືອງໃນໂລກ ້ II ເຖິງປັ ດຈຸບນ ້ ງົ ຄາມໂລກຄັງທີ ັ , ສະຖານະຖານໂດຍລວມຂອງໂລກມີບນ ັ ດາ ໃນຍຸ ກສະໄໝຫງັ ການຕໍ່ ສສ ການປໍ່ຽນແປງໃຫຍໍ່ ຫວງກໍ່ ຽວກັບວິທະຍາສາດທາງດ້ານເຕັກນິກ, ເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ສັງຄົມ. ການປະກົດ ້ ແລະ ການພັດທະນາໃນຍຸ ກ ສະໄໝນີແມໍ່ ້ ນຕິດພັນກັບບັນດາໂຄງການການວາງແຜນຟື ນຟ ້ ຕົວຂນ ແລະ ທິດທາງ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດ ພິເສດແມໍ່ ນບັນດາປະເທດພັດທະນາຍຸ ໂຣບ ແລະ ອາເມລິກາເໜືອ. ການພັດທະນາພືນທີ 4.10.1. ຢໍ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ.

້ ໍ່ ປີ 1946 ເຖີງປີ 1966 (20 ປີ ) ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ 21 ຕົວເມືອງໃໝໍ່. ສໍ່ວນຕົວໃນສີໍ່ປີ ຢໍ່ ປະເທດອັງກິດ, ຕັງແຕ

້ ໃນນັນ້ 8 ຕົວເມືອງຢໍ່ ອ້ອມຮອບລອນດອນ (ຮບທີ ແຕໍ່ 1946 ເຖິງ 1950 ໄດ້ມ ີ 14 ຕົວເມືອງໃໝໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຂນ, 4.14) ແລະ 6 ຕົວເມືອງຍັງຢໍ່ ອ້ອມຮອບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ອືໍ່ນຄື: Glazgow, Edinburg. ປົກກະຕິໄລຍະຫໍ່າງ ້ ນໄລຍະຫໍ່າງຄົບຖ້ວນເພືໍ່ອອະນຸລກ ັ ທີໍ່ສດຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ ກັບຕົວເມືອງແມໍ່ ແມໍ່ ນ 40 ກິໂລແມັດ , ນີແມໍ່

້ ໍ່ 20 ເຖິງ ຄວາມສາພັນກັບຕົວເມືອງແມໍ່ , ຂະໜາດປະຊາກອນຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ນີ ້ ເວລາເລີໍ່ມຕົນປະມານແຕ 60 ພັນຄົນ, ແຕໍ່ ໜໍ່ ງຫ ື ສອງຕົວ ເມືອງຄື: Harlow ຫ ື Cumbernauld ໄດ້ຜໍ່ານຫາຍກວໍ່າ 70 ພັນ ຄົນ. ທັງໝົດ ້ ວນແຕໍ່ມີຂະໜາດປະຊາກອນນອ ້ ນໄດ້ໃນລະບົບການຄ້າ ້ ຍແມໍ່ ນຄວາມເຂົາກັ ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ ຍຸ ກສະໄໝນີລ້ ແລະ ບລິການ.

້ ພິເສດແມໍ່ ນການປະກົດ ຕົວ ຂ ນໂຄງສ້ າງຂອງສອງ

ຕົ ວ ເມື ອ ງຢໍ່ ອັ ງ ກິ ດ : ຕົ ວ ເມື ອ ງ Hook ແ ລ ະ ຕົ ວ ເມື ອ ງ Cumbernaud ກັບ ໂຄງສ້າ ງພິເ ສດ, ຕົວ ເມືອ ງໜໍ່ ງສ ນກາງ.

້ ໍ່ ບັນດາທົດສະວັດຕໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ຢໍ່ ອັງກິດໄດ້ກໍ່ ສ້າງຂນຢ ໄປ ລ້ວນແຕໍ່ ນາເອົາລັກສະນະລວມແມໍ່ ນຂະໜາດປະຊາກອນ ຫາຍເຖິງ 250.000 ຄົນ. ໜໍ່ ງໃນບັນດາຈຸດປະສົງກໍ່ ສ້າງບັນດາ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ມີຂະໜາດໃຫຍໍ່ ກວໍ່າບັນດາຕົວເມືອງດາວທຽມ,

້ ໍ່ ສນກາງບລິ ້ ກໍ່ ອນນັນແມໍ່ ນການສະໜັບສະໜນກໍ່ ສ້າງເຂດພືນທີ ການສາທາລະນະມີຂະໜາດ ແລະ ຄຸ ນະພາບການບລິການສງ. ຮບທີ 4.14 ຂອບເຂດຕົວເມືອງລອນດອນ ປະເທດອັງກິດ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 119

ຮບທີ 4.15 ຕົວເມືອງ Hook ແລະ ຕົວເມືອງ Cumbernaud ກັບໂຄງສ້າງພິເສດ - ຕົວເມືອງໜໍ່ ງສນກາງ ້ ອງເລົໍ່າເຖິງການອອກແບບຂອງຕົວເມືອງ Nort Back. ຕົວເມືອງນີມີ ້ ໜໍ່ ງ ໃນບັນດາຕົວເມືອງຮບຮໍ່າງນີຕ້

ັ ພັດທະນາຮບຮາງສາຍຍາວເທິງແກໍ່ ນການຄົມມະນາຄົມຫກ ັ ຂອງຕົວເມືອງ, ສີໍ່ແຈໍ່ ກັບບັນດາແກໍ່ ນ ແລະ ສນກາງຫກ

້ ັ ທະນາກໍ່ ຽວກັບສອງເບືອງຂອງສ ທິດທາງການພັດທະນາຂອງບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. ທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ພດ ນກາງຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ແລະ ສອງສາຍຕົນໄມ ້ ໄດ້ແບໍ່ງອອກ 4 ສາຍແຍກອອກຈາກກັນ ໂດຍບັນດາແກໍ່ ນການຄົມມະນາຄົມເຂດພືນທີ ,້ ຢໍ່ ້ ນີນອກຈາກຄົ ມມະນາຄົມທາງບົກຍັງໄດ້ອອກແບບຖະໜົນລົດໄຟຄວາມໄວສງ ບລິການໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການຄົມມະ

້ ໍ່ ສະຖານີການຍຸ ດຂອງຖະໜົນລົດໄຟໄດ້ຈດ ັ ວາງບັນດາສນກາງບລິການ ນາຄົມສະດວກສະບາຍ, ຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ສາທາລະນະລະດັບ 2.

1. ເຂດອຸ ດສາຫະກາ. ້ ້. 2. ສາຍຕົນໄມ 3. ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ

4. ສາຍອ້ອມຮອບ 5. ສະຖານີ, ປາ້ ແລະ ສນກາງບລິການສາທາ ລະນະ ລະດັບ 2. 6. ສາຍ monorail. 7. ສນກາງຕົວເມືອງ ຮບທີ 4.16 ຕົວເມືອງ Nort Back (Bletchley) ອັງກິດ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 120

້ ບ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບເໜືອ, ການພັດທະນາການກໍ່ ສ້າງບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ລ້ວນແຕໍ່ປະກົດຕົວຂນກັ

້ ໍ່ ບັນດານະຄອນຫວງ ໃນເງໍ່ ອນໄຂສະພາບອາກາດອັ ື ຄວາມໄວບໍ່ ອໍ່ອນ ກັບການເພີໍ່ມຂນປະຊາກອນຢ ນຕະລາຍໃນ ສະຖານທີໍ່ນີ,້ ບັນດາຕົວເມືອງຢໍ່ ເຂດຍຸ ໂຣບເໜືອ ລ້ວນແຕໍ່ພັດທະນາໄວ ບັນດາປະເທດຮບແບບການຄົມມະນາຄົມ ິ . ບັນດາເຂດຕົວເມືອງ ຫ ື ຕົວເມືອງໃໝໍ່ໄດ້ພດ ັ ທະນາອ້ອມ ທາງລົດໄຟສາທາລະນະ ພິເສດແມໍ່ ນລົດໄຟຟ້າໃຕ້ດນ

້ ້ ີ ງຄວາມສ ິ ກັບລະບົບເສັນທາງລົ ຮອບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ມີທໍ່ ຕັ າພັນຢໍ່າງໃກສ້ ດ ດໄຟ, ບັນດາຕົວເມືອງຂອງ ້ ຍກວໍ່າ ປະມານ 20-60 ພັນຄົນ, ສນກາງບລິການສາທາ ອັງກິດ ຂະໜາດຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດນີປົ້ ກກະຕິນອ ້ ວນແຕໍ່ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຂນຕາມຮ ້ ້ ງແຕໍ່ ລະນະຂອງບັນດາເຂດ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ນີລ້ ບຮໍ່າງອາພາດເມັນ້ ກັບຈານວນຊັນສ

້ ໍ່ ສນກາງແລະ ຄໍ່ອຍໆຕໍ່ າເຖິງ 2-3 ຊັນ ັ ້ ອອກຈາກຂອບເຂດຊາຍແດນຂອງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາ 7-12 ຊັນ້ ຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ

້ ນໄລຍະຫໍ່າງໄດ້ຄິດໄລໍ່ເຖິງເງໍ່ ອນໄຂການຍໍ່ ື ໄສ ແລະ ໄລຍະຫໍ່າງນີປົ້ ກກະຕິແມໍ່ ນ 500 ແມັດ, ນີແມໍ່ າງ ສາມາດມີໃນ ື ເງໍ່ ອນໄຂ ສະພາບອາກາດທີໍ່ຫຍຸ ້ງຍາກໃນຂ້າງເທິງ.

ບັນດາຕົວເມືອງທີໍ່ກໍ່ ຽວກັບການພັດທະນາຂອງບັນດາຕົວເມືອງຍຸ ໂຣບເໜືອ ລ້ວນແຕໍ່ຈັດວາງຕາມບັນດາ

ັ ຂອງຕົວເມືອງນັນ້ (ທາງບົກ, ທາງລົດໄຟ). ໂຄງສ້າງການພັດທະນາຂອງນະຄອນຫວງ ສະວີ ສາຍຄົມມະນາຄົມຫກ ເດັນ Stokholm ທີໍ່ຍ ດໄປຕາມລະບົບ ການຄົມ ມະນາຄົມ ທາງລົດ ໄຟ , ບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງດາວທຽມອ້ອ ມຮອບ ັ . Stokholm ກັບບັນດາສນກາງການຄ້າບລິການສ້າງເປັ ນແກໍ່ ນຫກ

1. ສນກາງເກົໍ່າ. 2. 3. 4. 5.

Velingbur Erva Fasta Sherkholmen

ຮບທີ 4.17 ແຜນຜັງການຈາແນກຂອງລະບົບຕົວເມືອງ Stokholm ກັບບັນດາຕົວເມືອງ ດາວທຽມອ້ອມຮອບ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 121

ັ ການໃຫ້ລະບົບສນກາງບລິກ ານສາທາລະນະຢໍ່ ບັນດາຕົວ ປີ 1946, ຢໍ່ ສະວີເດັນ ໄດ້ສະເໜີແ ຜນທີໍ່ຫ ກ ເມືອງດາວທຽມອ້ອມຮອບ Stokholm ຕາມ 4 ປະເພດ: A- ຢໍ່ ຕົວເມືອງເກົໍ່າ, B,C,D ຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ຕອບ ສະໜອງກັບຂະໜາດການບລິການ 30,8,3 ພັນຄົນ. ັ ການຕາໜໍ່າງການຄ້າ ຮບທີ 4.18 ແຜນທີໍ່ຫກ ແລະ ການບລິການ ຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ ອ້ອມຮອບ Stokholm. B,C,D – ສນກາງ ການຄ້າ ແລະ ການບລິການທີໍ່ຕອບສະໜອງ 30,8,3 ພັນຄົນ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ຫາກໍ່ ພຽງແຕໍ່ທ້າຍບັນດາປີ 50, ບັນດາສນກາງບລິການສາທາລະນະປະເພດ D ບໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ

້ ນວໍ່າບັນດາສນກາງປະເພດ B ສືບຕໍ່ ພັດທະນາກວໍ່າທັງໝົດຂະໜາດທີໍ່ຄາດຄະເນການບລິການ ແລະ ຄົບຖ້ວນ ຍອ

ແມໍ່ ນປະເພດ C ໄດ້ພັດທະນາສືບຕໍ່ ຂະໜາດບລິການ 15000 ຄົນ. ສາມາດເບິໍ່ງຕົວຢໍ່າງຕົວຈິງຂອງສນກາງບລິການ ສາທາລະນະ Velingbur.

ຮບທີ 4.19 ແຜນທີໍ່ລະບົບການຄ້າບລິການຕົວ ເມືອງ Velingbur - ປະເທດສະວິເດັນ

້ ຮບທີ 4.20 ແຜນທີໍ່ລະບົບການຄ້າບລິການຕົວເມືອງ Compenhagen, ແຜນທີໍ່ 5 ນີວມື ຊືໍ່ສໍ່ຽງພັດທະນາຂອງ Compenhagen

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 122

ຢໍ່ ເດັນມາກ ໃນປີ 1947 ໄດ້ສາເລັດແຜນທີໍ່ທິດທາງການພັດທະນາ Compenhagen ຕາມ 5 ທິດແກໍ່ ນ

້ ໍ່ າ: “ແຜນທີໍ່ 5 ນີວມີ ້ ”. ຕາມ 5 ແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມເສັນທາງລົ ້ ້ ້ ື ໍ່ ຽງທີໍ່ມີຊໍ່ ເອີ ື ນວ ເສັນທາງລົ ດໄຟ ແລະ ນັນແມໍ່ ນມີຊໍ່ ສ ດ ິ ທາງກໍ່ ສ້າງບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ຕາມຮບຮໍ່າງກຸໍ່ ມຕາມລາດັບ ແລະ ມີລະບົບການຄ້າ, ການບລິການ ໄຟ, ຈະມີທດ ້ ງ 250 ພັນຄົນ, ລະບົບເສັນທາງລົ ໍ່ ມຄວາມສາມາດເລືອກ ້ ື ຕອບສະໜອງກັບຂະໜາດຂນເຖິ ດໄຟໄດ້ສາ້ ງເງໍ່ ອນໄຂເພີ ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວກັບການຄ້າ ແລະ ການບລິການໜໍ່ ງວິທໂີ ດຍຕົນເອງ.

ຮບທີ 4.22 ແຜນທີໍ່ຕົວເມືອງ Pampus - ໂຮນລັງ ໂຮນລັງແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນ ດາປະເທດມີຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນສງທີໍ່ສຸ ດໃນໂລກ 375 ຄົນ/ກິໂລຕາ

້ ຽວບຸ ກລຸ ກທະເລເພືໍ່ອເປີ ດກວ້າງຂອບເຂດຕອນດິນ. ການກໍ່ ສ້າງບັນດາຕົວເມືອງ ແມັດ ແລະ ແມໍ່ ນປະເທດພຽງຜດ ້ 2, ຕົວເມືອງ Pampus ແມໍ່ ນໜໍ່ ງ ້ ງົ ຄາມໂລກຄັງທີ ໃໝໍ່ແມໍ່ ນພິເສດສາຄັນ ແລະ ໄດ້ດາເນີນການຫງັ ຈາກການຕໍ່ ສສ ້ ໂຄງສ້າງປະກອບດ້ວຍສນກາງ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ທີໍ່ຍາວຂອງ Amsterdam ທາງດ້ານຕາເວັນຕົກອີງໃສໍ່ 4 ເກາະ, ນັນມີ ້ ບການຈັດວາງຕາມໜໍ່ ງແກໍ່ ນໜນຫໍ່າງກັນ 800 ແມັດ, ອ້ອມຮອບບັນດາແກໍ່ ນບັນດາ ັ ແລະ ບັນດາສນກາງຂນກັ ຫກ

ອາຄານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຫາຍຊັນ້ ແລະ ບັນດາທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຕໍ່ າໃນລັດສະໝີໄກສຸ ດ ແຕໍ່ 500-800 ແມັດ, ຂະໜາດຕົວເມືອງ ້ ັ ຂອງຕົວເມືອງມີໂຄງສ້າງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ເສັນທາງລົ ວາງ 350.000 ຄົນ, ສາຍຫກ ດໄຟຕົວເມືອງ ແລະ ແກໍ່ ນສງໄວ ສ້າງ ຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງຕົວເມືອງໃກ ້ສິດກັບນະຄອນຫວງ.

ຢໍ່ ຝຣັໍ່ງເສດ, ປີ 1965 ໄດ້ດາເນີນການໂຄງການພັດທະນາ “ປາຣີໃຫຍໍ່ ” ຫງັ ຈາກຜໍ່ານການລົງປະຊາມະຕິ

້ ໍ່ ສນກາງການຄ້າ, ການບລິການ ຄວາມຄິດເຫັນຂອງປະຊາຊົນ. ໃນໂຄງການນີ,້ ໄດ້ສະເໜີການກໍ່ ສ້າງ 5 ເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ອກໍ່ ສ້າງບັນດາປະຊາກອນທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສມີຮບຮໍ່າງຄື ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຫ ື ຕົວ ້ ດໃຫ້ພືນຖານເພື ໃຫຍໍ່ ອ້ອມຮອບປາຣີ, ແຕໍ່ນັນເຮັ ້ ແ ມໍ່ ນ Evry; Marne- La-Valeùe; CergyPontoise; Saint-Quentinen-Yveline ແລ ະ ເມື ອ ງໃໝໍ່ . ນັ ນ

້ ໃນການຄາດຄະເນການວາງແຜນ ໜໍ່ ງໃນບັນດາຕົວເມືອງ Melun-Seùnart. ປະຊາກອນບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ນີໄດ້ ້ ໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດມີປະຊາກອນຫາຍທີໍ່ສຸ ດ 500 ພັນຄົນ ນັນແມໍ່ ນ Evry.

້ ັ ແມໍ່ ນການປະກົດຕົວຂນເໝາະ ໜໍ່ ງໃນບັນດາເຫດຜົນ ຂອງການຄາດຄະເນປະຊາກອນຂອງ Evry ຫກ

ສົມ, ສະດວກສະບາຍຂອງສນກາງການບລິຫານ, ວັນທະນະທາ, ພິເສດແມໍ່ ນສນກາງການຄ້າ, ການບລິການ ແລະ ິ ກັບປາຣີ. Evry ຢໍ່ ຫໍ່າງຈາກປາຣີ 30 ກິໂລແມັດ ໄປທາງທິດຕາເວັນຕົກ - ໃຕ ້ ມີ ແມໍ່ ນຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງໃກສ້ ດ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 123

ິ ແລະ ສອງສາຍການຄົມມະນາຄົມໄວສງ, ສາຍລົດໄຟ ຄວາມສາພັນໂດຍກົງກັບປາຣີ ດ້ວຍໜໍ່ ງສາຍລົດໄຟໃຕ້ດນ ້ ນ ິ ມີ 3 ສະຖານີ ໃນຂອບເຂດຕອນດິນຂອງ Evry ແລະ ອ້ອມຮອບສະຖານີລດ ົ ໄຟໃຕ້ດນ ິ ລະຫວໍ່າງຫກ ັ ແມໍ່ ນ ໃຕດ ້ ໍ່ ລານສະໜາມຫວງມີບນ ັ ຂອງຕົວເມືອງ Evry , ຍັງ 2 ສະຖານີລດ ົ ໄຟໃຕດ ້ ນ ິ ຍັງຢໍ່ ແມໍ່ ນ 2 ເຂດພືນທີ ັ ດາ ສນກາງຫກ ້ ອາຄານການຄ້າ, ບລິການ. ເຖິງປີ 1976 ຕົວເມືອງ Evry ໄດ້ພັດທະນາຂນປະມານ 150 ພັນຄົນ.

ຮບທີ 4.23 ຮບພາບກໍ່ ຽວກັບສນກາງ La Dèfense ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 124

ພ້ອ ມ ກັ ບ ໜໍ່ ງເວລາກັ ບ 5 ຕົ ວ

້ ໃນໂຄງການ ເມືອງໃໝໍ່ ໄດ້ປະກົດຕົວຂນ,

“ປາຣີ ໃ ຫຍໍ່ ” ຍັງສະເໜີ ກໍ່ ສ້າ ງ 7 ສ ນກາງ

້ ໍ່ ການຄ້າ, ການບລິການໃນບັນດາເຂດພືນທີ ັ ຄວາມສົມບນກໍ່ ຽວກັບ ແຄມຂອງປາຣີກບ ຄວາມຕ້ອງການບລິການສາທາລະນະຂອງ

້ ຽ ງເກີນ ຈ ານວນໃຫ້ ປະຊາຊົນ ປາຣີ ຫ ີກລ້ ສນກາງພາຍໃນ ພ້ອມກັບລະບົບການຄົມ ມະນາຄົມ ລວມຂອງຕົວເມືອງ. ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ ິ ນກາງ La Dèfense ຮບທີ 4.24 ຮບພາບສາມມິຕສ

ໃນ 7 ສ ນ ກ າງກ ານ ຄ້າ , ກ ານ ບ ລິ ກ ານ ແມໍ່ ນ La Dèfense.

້ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດຕາເວັນ ຕົກ ຍຸ ໂຣບ ແລະ ສະຫະພາບໂຊຫວຽດເກົໍ່າ, ຈັດຕັງການພັ ດທະນາບັນດາຕົວ

້ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນຕາມສອງທິດທາງພືນຖານຄື ົ ກໍ່ ອນໜ້ານັນ້ ຕົນຕ ເມືອງໃນບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ : - ກໍ່ ສ້າງບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່.

້ ບັນດາຕົວເມືອງເກົໍ່າ. - ເປີ ດກວ້າງ ແລະ ຟືນຟ

້ ໍ່ ຫງັ ການປະຕິວດ ັ ທີໍ່ຍິໍ່ງໃຫຍໍ່ ໃນເດືອນ 10 ເຖິງ ປັ ດຈຸບນ ັ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງເທິງ ຢໍ່ ສະຫະພາບໂຊຫວຽດ, ຕັງແຕ ້ 1/3 ໄດ້ກໍ່ ສ້າງສາເລັດເທິງພມມີປະເທດໃໝໍ່ ຍັງມີຢໍ່ ລ້ວນແຕໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ແລະ ເປີ ດ 1.000 ຕົວເມືອງໃໝໍ່ , ໃນນັນ

ກວ້າງເທິງບັນດາສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍ, ເກົໍ່າ. ພຽງແຕໍ່ສໍ່ວນຕົວ ໄລຍະ 1970-1975 ຢໍ່ ສະຫະພາບໂຊຫວຽດໄດ້ ກໍ່ ສ້າງໄດ້ 70 ຕົວເມືອງໃໝໍ່ ແລະ ເທິງ 170 ສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສມີຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງ, ສໍ່ວນໃຫຍໍ່ ໃນຈານນວນບັນດາ

້ ້ ້ ຕົວເມືອງນັນໄດ້ປະກົ ດຕົວຂນໃນຄວາມສ າພັນກັບການປະກົດຕົວຂນຂອງບັ ນດາສນກາງທໍ່າເຮືອ Krasnôiarska ັ ການຕາມແຄມແມໍ່ ນາ້ Vônga ແລະ Kama... ພ້ອມກັບ ແລະ Konakovska, ບັນດາສນກາງໄຟຟ້າ ໄປຕາມຫກ

້ ້ າມັ ້ ນ ຫ ື ບັນດາເຂດ “ຕາເວັນອອກ” ໃນຄວາມສາພັນ ການພັດທະນາຂອງກັບພືນຖານຂອງອຸ ດສາຫະກາຂຸ ດຄົນນ ັ “Baikalo-Amur”. ຂອງແກໍ່ ນປະເທດຫກ

ື້ ປີ 1962, ໃນໂຄງການວາງແຜນຕົວເມືອງ Zelenograd ໄດ້ສະເໜີພນຖານການປະກົ ດຕົວໂຄງສ້າງຕົວ

້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສນອ້ ຍ ກັບປະຊາກອນແຕໍ່ 6 ເຖິງ 8 ພັນຄົນ ້ ເຂດພືນທີ ເມືອງຕາມລະບົບການຄ້າ, ການບລິການລະດັບຊັນ.

ແລະ ລັດສະໜີບລິການແມໍ່ ນ 500 ແມັດ, ຍັງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສມີຂະໜາດບລິການແມໍ່ ນ 25 ເຖິງ 30 ພັນຄົນ ກັບລັດ ້ ້ ໍ່ ມ - ບລິການຢໍ່ ັ ວາງເຂົາຕື ສະໝີບລິການໄກສຸ ດແມໍ່ ນ 1.000 ແມັດ. ລະບົບການຄ້າບລິການຕາມລາດັບຊັນໄດ້ ຈດ ້ ບໍ່ອນເທິງພືນຖານຂະໜາດບ ລິການ 2.000 ຄົນ “ກຸໍ່ ມທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ”.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 125

1. ກຸໍ່ ມການຄ້າ ແລະ ການບລິການ. 2. ສນກາງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍ.

້ ໍ່ . 3. ກຸໍ່ ມການຄ້າ ແລະ ການບລິການເຂດພືນທີ ັ ຕົວເມືອງ. 4. ສນກາງຫກ 5. ເຂດບລິການ.

ຮບທີ 2.25 ແຜນທີໍ່ລະບົບການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ຕົວເມືອງ Zelenograd ໜໍ່ ງຕົວຢໍ່າງສະເພາະໃນບັນດາປີ 60 ແມໍ່ ນການປະກົດຕົວຂອງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ Kursk (ຮບທີ 4.24).

ີ ານວາງແຜນໃຫ້ 30.000 ຄົນກັບ 5 ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນອ ້ ຍປານກາງ 6.000 ຄົນ, ໜໍ່ ງສນກາງ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ມກ ັ ວາງຢໍ່ ລະຫວໍ່າງກາງທີໍ່ເໝາະສົມໃຫ້ລດ ັ ສະໝີບລິການບໍ່ ຫາຍ 700 ແມັດ ແລະ ຕອບສະໜອງ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ຈດ 5 ສນກາງທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍ ກັບລັດສະໝີບລິການສງສຸ ດ 400 ແມັດ.

ໃນບັນ ດາປີ 70, ໄດ້ສ ະແດງແຜນທີໍ່ລະບົບ ການຄ້າ ແລະ ການບ ລິກ ານຂອງຕົວ ເມືອ ງ 350 ພັນ ຄົນ

້ ວເມືອງສອງລະດັບບລິການ: ລະດັບຕົວເມືອງ ແລະ ລະດັບທີໍ່ຢໍ່ ັ ຕັງຕົ Naberegie Trelny. ລະບົບສນກາງ ໄດ້ຈດ ້ ້ ວເມືອງ ໜໍ່ ງຫກ ັ ຕັງຕົ ັ , 2 ສາຮອງ ແລະ ໜໍ່ ງຢໍ່ ຕາມທິດທາງເຂດອຸ ດສາ ອາໄສນ ້ອຍ, ໃນນັນລະດັ ບຕົວເມືອງໄດ້ຈດ ຫະກາ. 1. ເຂດສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ.

2. ສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ເຂດທີໍ່ອາ ໄສນ ້ອຍ.

3. ບັນດາກຸໍ່ ມທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. ້ ້ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. 4. ຕົນໄມ ້ 5. ເສັນທາງຕົ ວເມືອງ.

6. ກຸໍ່ ມອາຄານສະລອຍນາ້ ີ ້ ລາ. 7. ເດີນຫນກີ

ຮບທີ 2.26 ແຜນທີໍ່ລະບົບການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Kursk ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 126

1. ສນກາງທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍ. 2. ສນກາງການຄ້າ. 3. ສນກາງບລິການ. 4. ສນກາງສາຮອງ ແລະ ສນກາງອຸ ດ ສາຫະກາ. 5. ສນກາງວັດທະນະທາ. 6. ໂຮງລະຄອນ. 7. ໂຮງຮຽນ. ຮບທີ 2.27 ແຜນທີໍ່ລະບົບການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ Nabelegie Trelny

8. ສນກາງກິລາ. 9. ສນກາງບລິຫານ. 10. ໂຮງໝ

ຢໍ່ ບັນດາປະເທດຕາເວັນຕົກຍຸ ໂຣບ ຂະບວນການທິດທາງພັດທະນາບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ລ້ວນແຕໍ່ເກີດ

້ ຫງັ ຈາກການສິນສຸ ້ ດສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ 2, ນະຄອນຫວງ Praha ກັບໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງຕາມທິດພັດ ຂນ ທະນາບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ເທິງ 100.000 ຄົນ ກັບລະບົບສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການຄ້ອນຂ້າງຢໍ່ ບັນ ດາເຂດແຄມນະຄອນ. ໂຄງການທິດທາງພັດທະນາຕົວເມືອງ Praha ໄດ້ສະເໜີໜໍ່ ງທິດໃໝໍ່: ພັດທະນາບັນດາບົດ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່, ໜໍ່ ງໃບໜ້າຄວາມສາເລັດບົດບາດຂອງສນ ບາດສນກາງສາທາລະນະຕົວເມືອງອອກ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ອມ ກາງຕົວເມືອງ ເວລາຂະໜາດຕົວເມືອງພັດທະນາ, ຮບດ້ານອືໍ່ນບັນດາເຂດບົດບາດສາທາລະນະຕົວເມືອງນີຈະເຊື ຕໍ່ ສະໜັບສະໜນບັນດາສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ ຫ ື ກາຍເປັ ນບັນດາການດງດດຂະ ໜາດໃຫຍໍ່ ໃນການພັດທະນາຂອງເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່.

ັ ຕົວເມືອງ 1. ເຂດສນກາງຫກ 2. ສນກາງບັນດາທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ທິດທາງ ຮບທີ 2.28 ແຜນທີໍ່ການຈາແນກລະບົບ ການຄ້າ ແລະ ການບລິ ການກັບບົດບາດຕົວເມືອງຢໍ່ Praha

ການວາງແຜນ. 3. ຂອບເຂດຕອນດິນຂອງສນກາງສາ ທາລະນະຕົວເມືອງ.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 127

ັ . 1. ສນກາງຫກ 2. ສນກາງສະໜັບສະໜນ. ້ ໍ່ . 3. ສນກາງພືນທີ

້ ໍ່ ແຕໍ່ລະດັບ. 4. ບັນດາສນກາງພືນທີ 5. ລົດໄຟຟ້າໃຕ ້ດິນ. ້ 6. ເສັນທາງລົ ດໄຟຄວາມໄວ. ົ ໄຟຟ້າໃຕດ້ ນ ິ . 7. ສະຖານີລດ ົ ເມ. 8. ສະຖານີລດ 9. ລັດສະໝີບລິການສງສຸ ດ. ້ ໍ່ ວນຂອງຕົວເມືອງ. 10. ເສັນທາງດ ຮບທີ 2.29 ແຜນທີໍ່ລະບົບສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການຢໍ່ ເຂດທີໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ ຕົກ-ໃຕ ້ Prah

ໜໍ່ ງໃນບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່, ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ຕົກ - ໃຕ້ Praha, ມີຂະໜາດ 120.000 ຄົນ ຈາແນກ

້ ໜໍ່ ງສນກາງຫກ ັ ແລະ ສອງສາມສນກາງເຂດ ອ້ອມຮອບລະບົບສນການຄ້າ ແລະ ການບລິການ. ລະບົບສນກາງນີມີ

້ ໍ່ ເຊືໍ່ອຕໍ່ ກັບຕົວເມືອງສາຍຕາມລະບົບການຄົມມະນາຄົມເສັນທາງບົ ້ ້ ພືນທີ ກ ແລະ ເສັນທາງລົ ດໄຟຄວາມໄວສງທີໍ່ທັນ ສະໄໝຂອງຕົວເມືອງ.

້ 2 ກັບບັນດາຕົວເມືອງ ື ທາລາຍຫາຍທີໍ່ສຸ ດຫງັ ຈາກສົງຄາມໂລກຄັງທີ ຢໍ່ ໂປແລນ, ບັນດາຕົວເມືອງ ຄືຖກ

້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ຫົວ ້ ັ ດາແຜນທີໍ່ທິດທາງພັດທະນາພືນທີ ອືໍ່ນຢໍ່ ຍຸ ໂຣບ ໄດ້ຕອບສະໜອງໂຄງສ້າງຕາມລາດັບຊັນໃຫ້ ບນ ້ ຍທີໍ່ສດກັບປະຊາກອນ 1500 ຄົນ ອ້ອມຮບໂຮງຮຽນອະນຸບານ, 2,3 ຫົວໜໍ່ວຍແມໍ່ ນເໝາະ ໜໍ່ວຍທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນອ

້ ໂຮງຮຽນປະຖົມ ສົມ ບນ ແລະ ສນກາງ ສົມ ກາຍເປັ ນໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ ວຍທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສມີປະຊາກອນ 5000 ຄົນ ໃນນັນມີ ້ ໍ່ ລະດັບໜໍ່ ງ. ສອງສາມຫົວໜໍ່ວຍຄືແນວນັນ, ້ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສມີສນກາງການຄ້າ ແລະ ການ ການຄ້າບລິການເຂດພືນທີ

ບລິການສາທາລະນະ ແລະ ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ, ຫາຍເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍເໝາະສົມກັບທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ມີສນກາງ

້ ການຄ້າ ແລະ ການບລິການສະໜອງ ໃຫ້ເຫັນເຖິງການນາໃຊ້ໂຄງສ້າງຕາມລາດັບຊັນເທີ ງແຜນທີໍ່ພັດທະນາລະບົບ ການຄ້າ, ການບລິການຕົວເມືອງ Liubliana. ເຖິງແນວໃດກໍ່ ຕາມ, ຄວາມເປັ ນຈິງຢໍ່ ໂປແລນ ບັນດາທົດສະວັດຕໍ່ ໄປ ້ ໍ່ ນາເອົາໝາກຜົນ. ້ ້ ໄດ້ເຫັນບັນດາສິໍ່ງກົງກັນຂ້າມຂອງລະບົບແຍກຊັນຕາມລ າດັບຊັນຕາມ 4 ລະດັບບລິການພືນທີ

້ ີ ດ ິ ຈະກາຕະຫອດຕາມການຄາດຄະເນໄວ້, ແນວໂນ ້ມເຕົາໂຮມ ຫາຍສນກາງບໍ່ ໄດ້ມກ ແລະ ການຫັນຂະໜາດລະບົບ ້ ໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໂປແລນ. ສນກາງ ເລີໍ່ມຕົນໄດ້ສະແດງອອກຢ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 128

ຮບທີ 4.30 ແຜນທີໍ່ລະບົບສນກາງການຄ້າ ແລະ ການ ບລິການລະດັບຕົວເມືອງ, ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ລະດັບຫົວ ໜໍ່ວຍຕົວເມືອງຢໍ່ ຕົວເມືອງ Liublina - ໂປແລນ

້ ບ 9 ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍປານກາງຕັງ້ ັ ຕັງກັ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ Brodno ຢໍ່ ຕົວເມືອງ Warshawar ໄດ້ຈດ ັ ວາງ 1 ສນກາງຫກ ັ ແລະ 9 ສນ ແຕໍ່ 8 ເຖິງ 9 ພັນຄົນ. ລະບົບສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ຈດ ້ ນບັນດາສນກາງລະດັບເຂດນ ້ອຍໄດ້ຈດ ັ ວາງຢໍ່ ໃກຄ້ ຽງກັບບັນດາສາຍຄົມມະນາ ກາງລະດັບເຂດນ ້ອຍ ພິເສດຢໍ່ ນີແມໍ່ ຄົມອ້ອມຮອບງໍ່ າຍດາຍສາພັນກັບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະຕົວເມືອງ.

I-IX ບັນດາເຂດຢໍ່ ອາໄສນ ້ອຍ. II- ສນກາງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ.

P-ສວນສາທາລະນະເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ. B- ໂຮງໝ. II- ບລິການອຸ ດສາຫະກາ.

ຮບທີ 4.31 ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ Brodno ຢໍ່ Varshawar ໜໍ່ ງຕົວຢໍ່າງທີໍ່ເປັ ນຕົວແທນໃຫ້ການຫັນຂະໜາດລະບົບສນຍກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການແມໍ່ ນເພືໍ່ອ ເກີດກໍ່ ຽວກັບການຈາລອງໂຄງສ້າງບລິການຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງໂປແລນຂອງນັກສະຖາປະນິກ S. Kozinski. ຕາມ ັ (ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ) ມີຂະໜາດ 40.000 ຄົນ ແລະ ສນກາງການຄ້າ ແລະ ຈາລອງຂອງທໍ່ານ, ຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງຫກ

ການບລິການຄືແນວນັນ້ ຈະບລິການໄດ້ປະສິດທິພາບກວໍ່າ, ຂະໜາດລະດັບເຂດຢໍ່ ອາໄສໃຫຍໍ່ ກວໍ່າແມໍ່ ນ 10.000

ຄົນ. ໂຄງສ້າງຂອງເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ສະເໜີຍດ 2 ຂ້າງບັນດາແກໍ່ ນໝນວຽນຕາມຮບຮໍ່າງສານ ພດີຄວາມສາພັນດີ ພ ື ດີການບລິການດີທໍ່ ສຸີ ດແມໍ່ ນເວລາເງໍ່ ອນໄຂຂອງຄົ ມມະນາຄົມຕົວເມືອງຫັນເປັ ນເຄືໍ່ອງຈັກສງ.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 129

ຮບທີ 4.31 ໂຄງສ້າງຫົວໜໍ່ວຍການວາງແຜນຕົວ ເມືອງ (40.000 ຄົນ) ຂອງ S. Kozinski - ໂປແລນ.

້ ປີ 1950 ເຖິງ 1970 ໄດ້ມກ ີ ານພັດທະນາໄວວາບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາ ຢໍ່ Bulgaria ບັນດາທົດສະວັດ ຕັງແຕໍ່

້ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ປກຝັ ງດ້ານນອກຂອງຕົວເມືອງຄື Burgas, Varna, Plopdiv ແລະ ພິເສດແມໍ່ ນ ໄສໃໝໍ່ເກີດຂນ ້ ຈດ ້ ້ ບນ ັ ຕັງຕາມໂຄງສ້ ັ ດາຕົວເມືອ ນະຄອນຫວງ Sofia. ໂຄງສ້າງບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ນີໄດ້ າງຕາມລາດັບຊັນຄື

້ ົ ຕໍ່າງໃນຍຸ ກສະໄໝນີ ້ ລ້ວນແຕໍ່ຄ້າຍຄືກນ ັ ຢໍ່ ໂປແລນ, ແນວໂນມ ້ ເຕົາໂຮມ ສັງຄົມນິຍມ ແລະ ຫັນຂະໜາດລະບົບສນ

້ ກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ລ້ວນແຕໍ່ເກີດຂນໃນທິ ດສະດີ ແລະ ການນາໃຊ້ກໍ່ ສ້າງບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ

້ ໃໝໍ່ຢໍ່ ນີ.້ ພິເສດ, ໃນຂະບວນການຈັດຕັງລະບົ ບສນກາງການຄ້າ ແລະ ການບລິການຢໍ່ ບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ໄດ້ ້ ນດາອາຄານການຄ້າ ແລະ ການບລິການ ແລະ ຄວາມສາພັນໃນລັດສະໝີ ແລະ ຂະ ເປັ ນຈຸດສາຄັນຫາຍເຖິງທີໍ່ຕັງບັ

້ ໍ່ ບໍ່ອນກະຈາຍໄປ ໜາດບລິການຂອງພວກເຂົາ, ບັນດາຮບຮໍ່າງທີໍ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງການກະຈາຍຂອງລະບົບ ຕັງແຕ ້ ນ ດາສ ນກາງລະດັບ ສອງການສະໜັບ ສະໜ ນ ທັງໝົດ (ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Mikhailov-Sofia) ເຖິງການຈັດ ຕັງບັ (ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Slaveikov-Burgas) ແລະ ການກະຈາຍເຂດບລິການກັບຂະໜາດບລິການເໝາະສົມຂອງການ

ຈັດສັນທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Izgrev-Burgas). ລັດສະໝີບລິການໄດ້ສະເໜີແຕໍ່ 800 ແມັດ ເຖິງ 1200 ແມັດ ກັບຂະໜາດບ ລິການທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ 250 ເຖິງ 400 ແມັດ ກັບຂະໜາດບລິການຈັດສັນທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ.

ຮບທີ 4.32 ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Mikhailov-Sofia

ຮບທີ 4.33 ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ Slaveikov –

Bulgaria

Burgas ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 130

4.10.2. ຢໍ່ ບັນດາປະເທດອາເມລິກາເໜືອ

ຢໍ່ ອາເມລິກາ ແຕໍ່ໃນໄລຍະເວລານີ,້ ການພັດທະນາບັນດາຮບແບບສນກາງບລິການສາທາລະນະໃໝໍ່

ພັດທະນາຢໍ່າງແຂງແຮງ, ຮບແບບສນກາງບລິການສາທາລະນະແຄມຕົວເມືອງພັດທະນາແຂງແຮງ. ປີ 1949 ຢໍ່ ບັນ ້ ້ 11.000 ແຄມຕົວເມືອງ ປີ 1965 ດາຕົວເມືອງອາເມລິກ າມີ 49 ແຄມຕົວເມືອງ, ຈານວນນີໄວວາພັ ດ ທະນາຂນ ແລະ 15000 ປີ 1972. ໃນທົດສະວັດ 70 ຮບແບບສນກາງບລິການສາທາລະນະແຄມຕົວເມືອງໄດ້ກວມເອົາ 50

ື້ ສໍ່ວນຮ້ອຍ ທັງໝົດຄຸ ນຄໍ່າການຫັນການຊືຂາຍຂອງຂະແໜງການຄ້ າ ແລະ ການບລິການທົວປະເທດອາເມລິກາ,ບັນ

້ ດາສາເຫດຄໍ່ອຍໆເຖິງປະກົດການລະບາດຂນຂອງຮ ບແບບສນກາງບລິການສາທາລະນະແຄມຕົວເມືອງຢໍ່ ອາເມລິ ກາ: - ການພັດທະນາໄວວາຂອງພາຫະນະຄົມມະນາຄົມທັນສະໄໝ ພິເສດແມໍ່ ນການຄົມມະນາຄົມສໍ່ວນ

ຕົວ (ລົດໃຫຍໍ່ ), ກວມອັດຕາສໍ່ວນຫາຍກວໍ່າໝໍ່ ໃນການເຄືໍ່ອນໄຫວຄົນໃນຕົວເມືອງ. ຄົນອາເມລິກາມັກໄປ-ມາໃນ ັ , ມີປະມານ 600 ຕົວເມືອງດ້ວຍພາຫະນະລົດໃຫຍໍ່ ສໍ່ວນຕົວຫາຍກວໍ່າການຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະ. ປັ ດຈຸບນ ຄັນ ເທີງ 1000 ຄົນ ຢໍ່ ປະເທດອາເມລິກາ ກັບ 100 ເຖິງ 200 ຄັນ ເທິງ 1000 ຄົນ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດກາລັງພັດທະ ນາ ຫ ື 200 ເຖິງ 300 ຄັນ ເທິງ 1000 ຄົນ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຍຸ ໂຣບ.

- ຄວາມໜາແໜ້ນການກະຈາຍທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຂອງປະເທດອາເມລິກາ ຕໍ່ າ (22 ຄົນຕໍ່ ກິໂລຕາແມັດ) ໃນ

ອັງກິດແມໍ່ ນ 352 ຄົນຕໍ່ ກິໂລຕາແມັດ, ເຢຍລະມັນແມໍ່ ນ 239 ຄົນຕໍ່ ກິໂລຕາແມັດ, ຝຣັໍ່ງ ແມໍ່ ນ 93 ຄົນຕໍ່ ກິໂລຕາ

້ ທອ ີ ໍ່ ນ, ື ປະເທດອາເມລິກາຕອນດິນກວ້າງ, ຄົນເຫອ ື ຮບແບບຢໍ່ ຕາມຮບຮໍ່າງເຮືອນສວນແມໍ່ ນພັດທະນາ ແມັດ. ເວົາວິ

້ ໍ່ ຮອບນອກຕົວເມືອງ. ໃນບັນດາປີ ນເຂດຮອບນອກບັ ີ້ ໃນບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ ຫ ື ບັນດາເຂດພືນທີ ນດາຕົວເມືອງ ້ ອາເມລິກາເພີໍ່ມຂນໄວວາ.

້ ໍ່ ບັນດາເຂດຮອບນອກເພີໍ່ມຂນ ້ - ໃນບັນດາປີ 1950 ເຖິງ 1954 ຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງອາເມລິກາ, ເນືອທີ

້ ໍ່ ສນກາງຕົວເມືອງ ໂດຍການພັດທະນາສະເພາະຂອງເຂດຮອບນອກບັນດາຕົວເມືອງອາເມລິ ເຈັດຄັງ້ ກັບເຂດພືນທີ ັ ຮອງໃນ “Shopping Towns USA” ຄືດໍ່ ງຕ ັ ໍ່ ໄປນີ:້ ບັນດາເຂດຮອບນອກທັນສະໄໝ ກາ, Victor Gruen ໄດ້ຮບ ບໍ່ ຍັງມີຄຸນຄໍ່າຂອງໜໍ່ ງຊຸມຊົນທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຊົນນະບົດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມທັນສະໄໝຂອງຕົວເມືອງ. (ເຂດຮອບ

້ ໍ່ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນຜເ້ ຖົາ້ ແລະ ເດັກນ ້ອຍ ດາລົງຊີວດ ິ ໃນບັນດາເຂດພືນທີ ນອກແມໍ່ ນບັນດາເຂດດິນ “ແຫ້ງແລ້ງ”, ປະຊາຊົນຕົນຕ ໄດ້ແບໍ່ງອອກ ໂດຍລະດັບລາຍໄດ້ຄອບຄົວ, ສັງຄົມ, ສາສະໜາ, ຄວາມເຊືໍ່ອ…).

້ ໍ່ ຂອງບລິມ ະສິດທາອິດຂອງເສດຖະກິດ - ຜົນກ າລັງໄລສງ ແລະ ໝາກຜົນລົງທນແມໍ່ ນປັ ດໄຈຕົນຕ

້ ຫ ື ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ໃນໄລຍະນີ ້ ຍອ້ ນຄໍ່າ ້ ບັນດາສນກາງໃນເຂດຕົວເມືອງເກົໍ່າບໍ່ ໄດ້ສາຄັນຟືນຟ ນາຍທນ, ຍ ້ອນແນວນັນ,

້ ນດາສນກາງແຄມຕົວເມືອງປົ ກກະຕິໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢໍ່ ບັນດາເຂດ ໃຊ້ຈໍ່າຍຫາຍໃຫ້ຄໍ່າຊົດເຊີຍ ຄື: ລາຄາດິນແພງ, ທີໍ່ຕັງບັ ແຄມຕົວເມືອງ ຫ ື ຫໍ່ າງໄກຈາກຕົວ ເມືອງໃນຂອບເຂດ 30-40 ກິໂລແມັດ. ບັນດາສນກາງບ ລິກ ານສາທາລະນະ

ີ ວາມສາພັນໃກ ສ ້ ດ ິ (ຢໍ່ ບລິເວນໃກຄ ້ ຽງ) ບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມ ຄວາມໄວສງຕົວ ແຄມຕົວເມືອງນີປົ້ ກ ກະຕິມ ຄ ເມືອງ, ຮບຮໍ່າງດ້ານຂ້າງແມໍ່ ນຕົວເມືອງຂອງ 2 ໃນຫາຍ ແຄມຕົວເມືອງຕາມແບບສະບັບຢໍ່ ໄລຍະນີ.້

້ ໍ່ ນີ ້ ປະກອບ 4 ໄລ ສາມາດກະຈາຍຂອບເຂດຕອນດິນຂອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະເຂດພືນທີ

ຍະສະເພາະ: ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 131

້ ໍ່ ໄດ້ປະກອບດ້ວຍບັນ ທົດສະວັດ 50 – 60, ບັນດາເຂດສນກາງການຄ້າໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ

ດາສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ບັນດາເຂດສນກາງນີປົ້ ກກະຕິນອ້ ຍ ພັດທະນາເອກກະລາດກັນ ແລະ ອັດຕາສໍ່ວນກັບການ

້ ໍ່ . ປີ 1954 ສນກາງໂຮນລັງ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢໍ່ ຮອບນອກ Detroit, ບໍ່ ດົນຫງັ ຈາກນັນ້ ພັດທະນາຂອງທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສເຂດພືນທີ ແມໍ່ ນສນກາງ Southdale ຢໍ່ Minneapolis.

້ ໍ່ ພາຍໃນຕົວເມືອງ ບໍ່ ໄດ້ສາຄັນໃນລົງທນກໍ່ ສ້າງ. ້ ນດາເຂດພືນທີ ໃນເວລານັນບັ

ຮບທີ 4.34 ສນກາງ Southdale Mall ອ້ອມຮອບຕົວເມືອງ Minneapolis ້ ທົດສະວັດ 60 ໄດ້ເອີນແມໍ່ ນວໍ່າພ້ອມກັບໜໍ່ ງເວລາຂອງການພັດທະນາບັນດາເຂດສນກາງການຄ້າກັບບັນ

ິ ທາງການພັດທະນາບັນ ດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ບັນດາໂຄງການການວາງແຜນພັດທະນາບັນດາສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ມີທດ ດາສນກາງການຄ້າບລິການຊຸມ ຊົນ, ຄວາມສາພັນໄດ້ຂະໜານກັນລະຫວໍ່າງພາຫະນະ ແລະ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ

້ ສະແດງໃຫ້ ສນກາງການຄ້າໄດ້ສະໜັບສະໜນໃຫ້ເຊິໍ່ງກັນ ແລະ ກັນ ພ້ອມກັບການພັດທະນາ, ຄວາມສາພັນນີໄດ້ ້ ໍ່ ແຄມບັນດາຕົວ ເຫັນ ໜໍ່ ງໃບໜ້າໃໝໍ່ ຂອງການພັດ ທະນາທີໍ່ແຂງແຮງບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ ຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ັ ການຄ້າໃຫຍໍ່ ຄື: DeBartolo ແລະ ເມືອງ ແລະ ໃບໜ້າຕໍ່າງທີໍ່ຍິໍ່ງໃຫຍໍ່ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງບັນດາບລິສດ

້ ວນແຕໍ່ສ້າງເງໍ່ ອນໄຂໃຫ້ ື ັ ດາສນກາງການຄ້າ ໄດ້ພດ ັ ທະນາໄປຕາມຂະ Melvin & Associates. ຄວາມສາພັນນີລ້ ບນ

້ ໍ່ ຫ ື ແມໍ່ ນສນກາງການຄ້ານ ້ອຍໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ຫ ື ຊຸມ ໜາດ: ສນກາງການຄ້າເຂດພືນທີ

ຊົນ. ໃນເວລານີ,້ ການພັດທະນາບັນດາເຂດສນກາງການຄ້າໄດ້ກາຍເປັ ນສະຖາບັນການສກສາກັບບັນດານະໂຍບາຍ ້ ໍ່ າແມໍ່ ນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຈາເປັ ນຂອງຊຸມຊົນ (community). ້ ແລະ ຂັນຕອນສະເພາະ, ຊັດເຈນ… ແລະ ໄດ້ເອີນວ

ທົດສະວັດ 70, ໄລຍະສະເພາະທີ 3 ຂອງການພັດທະນາ ແລະ ການກະຈາຍລະບົບສນກາງການຄ້າ,

ການບລິການຢໍ່ ອາເມລິການເໜືອ, ບັນດາສນກາງການບລິການສາທາລະນະປໍ່ຽນທິດທາງການກໍ່ ສ້າງກໍ່ ອນຢໍ່ ບັນດາ

້ ໍ່ ຄາດຄະເນການພັດທະນາທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃນອະນາຄົດ, ບັນດາສນກາງການບລິການນີ ້ ໄດ້ສໍ່ ງເສີ ົ ມກໍ່ ສ້າງຄືບນ ັ ເຂດພືນທີ

້ ້ ໍ່ (superັ ດາຕົວເມືອງ, ໜໍ່ ງໃນບັນດາທີໍ່ເໝາະສົມເປັ ນຕົວແທນ, ໜໍ່ ງສນກາງການຄ້າພືນທີ ດາການເພີໍ່ມຂນໃຫ້ ບນ ້ ໍ່ ເຂດຂຽວ (green field)” ຢໍ່ ສະຖານທີໍ່ຕັດ ກັນ ຂອງສາຍເສັນ ້ regional shopping center) ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢໍ່ “ພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ໃນໄລຍະຕັງແຕໍ່ ້ ທາງດໍ່ວນ, ສະຖານທີໍ່ຄາດຄະເນການກໍ່ ສ້າງພັດທະນາເຂດພືນທີ 3 ເຖິງ 5 ປີ ຕໍ່ ໜ້າ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 132

້ ັ ແມໍ່ ນຂະໜາດຂອງບັນດາສນກາງນີ ້ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນ 2 ຄັງໃຫຍໍ່ ສິໍ່ງທີໍ່ໜ້າສົນໃຈຫກ ກວໍ່າບັນດາສນກາງປະເພດດຽວ

້ ກັນ, ຕາມແນວຄວາມຄິດປັ ດຊະຍາ “ໃຫຍໍ່ ຂນແມໍ່ ນແຮງດີກວໍ່າ” ຂອງບັນດານັກວາງແຜນທິດທາງການຄ້າຢໍ່ ອາເມລິ

ກາເໜືອໃນໄລຍະນີ.້ ໃນທ້າຍປີ 70, ການພັດທະນາຂອບເຂດຕອນດິນຂອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະໄດ້ ້ ງຂອງ “ສາຍແອວດວງຕາເວັນ (Sun Belt)” ແນວ ້ ນ ດາຕົວເມືອງເພີໍ່ມຂນສ ກາຍເປັ ນ ຄວາມອີໍ່ມຕົວ, ຍົກ ເວັນບັ ໂນ ້ມພັດທະນາສນກາງບລິການສາທາລະນະເວລານີ ້ ກັບຄືນມາບັນດາຄວາມສາມາດຄື: ໜໍ່ ງແມໍ່ ນຍົກສງຄວາມສົມ

ບນແບບບັນດາສນກາງເກົໍ່າ, ກໍ່ ສ້າງໃນທົດສະວັດ 60 ເພືໍ່ອເພີໍ່ມຄວາມສາມາດທາງດ້ານທຸ ລະກິດ, ສອງແມໍ່ ນກໍ່ ສ້າງ ້ ໍ່ ແຄມຕົວເມືອງ, ສາມແມໍ່ ນພັດທະນາບັນດາສນກາງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ຍາວເທິງບັນດາແກໍ່ ນ ບັນດາຄົບຖ້ວນບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງ. ຂອງເມືອງເຂົາສ

້ ໍ່ ພັດທະນາຂອງບັນດາຕົວເມືອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ພິເສດແມໍ່ ນສາຍຕົວ ຮບທີ 4.35 ບັນດາເຂດພືນທີ ເມືອງ “ສາຍແອວດວງຕາເວັນ” Boston-NewYork-Philadelphia-Washington ສຸ ດທ້າຍ ໃນສະທົດສະວັດ 80 ໄດ້ປະກົດຮບແບບທີ 4 ຂອງການພັດທະນາສນກາງບລິການສາທາລະ

້ ນຮບແບບມີຂະໜາດໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດກັບຫ າກຫາຍບົດບາດປະສົມ ສານກັນຄື: ສນກາງມໍ່ ວນຊືໍ່ນພັກ ຜໍ່ອນ ນະ. ນີແມໍ່ ້ ີ ານຈັດຕັງການວາງແຜນກັ ັ ລກຄ້າທີໍ່ມາ ແລະ ໄດ້ມກ ບສິນຄ້າບັນດາປະເພດຮບແບບກິດຈະກາທີໍ່ໜ້າສົນໃຈໃຫ້ກບ

ທໍ່ອງທໍ່ຽວ. ຕົວຢໍ່າງ: ໂດຍສະເພາະແມໍ່ ນປະມານ 6 ກິໂລຕາແມັດ West Edmonton Mall (WEM) ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ້ ຂ ນໃນປີ 1980 ຢໍ່ ເຂດ ພື ້ນທີໍ່ ທ າງທິ ດ ຕາເວັ ນ ຕົ ກ ແຄນນາດາ ຢໍ່ ນອກ ຂອງຕົ ວ ເມື ອ ງ Edmonton, West

້ ໍ່ 3,5 ລ້ານຕາແມັດ, ນີແມໍ່ ້ ນສນກາງ Edmonton Mall ມີຫາຍກວໍ່າ 600 ຮ້ານຄ້າໃຫຍໍ່ ນອ້ ຍກະຈາຍເທິງໜໍ່ ງພືນທີ

້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ລະດັບ 2 ເທົໍ່າຂອງເນືອທີ ້ ໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງຕົວເມືອງ ການຄ້າບລິການໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດຢໍ່ ອາເມລິກາເໜືອ, ເນືອທີ ີ ານຕໍ່ ສກ ້ ານແຜໍ່ກະຈາຍຢໍ່າງ Edmonton ແລະ ມີລະບົບການປັ ບອາກາດທຽມ, ເວລາຫາກໍ່ ໄດ້ປະກົດຕົວ, ໄດ້ມກ ິ ໄດ້ທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງ ກວ້າງກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດໃຫຍໍ່ ຂອງພວກເຂົາ ກໍ່ ຽວກັບຄວາມສາມາດການດາລົງຊີວດ ້ ກັບການປະສົມປະສານທີໍ່ອຸ ພວກເຂົາ ແລະ ຜົນກະທົບຂອງພວກເຂົາ ເທິງພາກສໍ່ວນຂອງຕົວເມືອງ. ຄືແນວນັນ,

ດົມສົມບນ ແລະ ເອກກະລາດບັນດາປະເພດຮບແບບກິດຈະກາມໍ່ ວນຊືໍ່ນຜໍ່ອຍຄາຍ (1,4 ລ້ານ ຕາແມັດ), West

ີ ວາມນໍ່ າສົນໃຈທັງໝົດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສແຄນນາດາ ແລະ ບັນດານັກທໍ່ອງທໍ່ຽວສີໍ່ທິດ Edmonton Mall (WEM) ໄດ້ມຄ ້ ໍ່ ຢີໍ່ ປຸໍ່ ນ, ອັງກິດ, ໂຄລາເບຍ,…ດ້ວຍທຸ ກໆພາຫະນະສາຍການບິນ, ລົດໄຟ,…ເພືໍ່ອສາ ທາງ, ທຸ ກໆຄົນໄປເຖິງຕັງແຕ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 133

ຫວດ Fantasyland, ການປະຈົນໄພໃນທ້ອງທະເລ, ເດິນ Hockey ປະເທດ,… ແລະ ການຊ໊ ອບປິ ງ, ການແກ ້ໄຂ ຄວາມຕ ້ອງການບລິການ.

ຮບທີ 4.36 ແຜນຜັງ West Edmonton Mall (WEM)

້ ຮບທີ 4.37 ແຜນທີໍ່ຄວາມສາພັນທີໍ່ຕັງຂອງ West Edmonton Mall (WEM) ກັບຕົວເມືອງ Edmonton-Canada ັ ດາຮບແບບສນກາງການຄ້າ, ການບລິການໄລຍະນີ,້ Manhattan ແມໍ່ ນຕົວ ຢໍ່າງທີ 2 ລັກສະນະໃຫ້ບນ

້ ໍ່ ສນກາງເກົໍ່າ (Downtown) ດ້ວຍວິທກ ້ ີ ານຫັນເປັ ນການຄ້າບັນດາພືນ ການພັດທະນາຂະໜາດສນກາງໃນເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ສນກາງນີວຢອກ. ສາມາດເວົາບ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວເມືອງໃດຂອງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິ ົ ບາດຂອງເຂດພືນທີ ທີໍ່ທີໍ່ມີບດ ົ ສົມບນທີໍ່ສຸ ດບັນດາປະເພດຮບແບບການຄ້າ, ການບລິການ ແລະ ຄວາມ ກາກໍ່ ຽວກັບນີວຢອກກໍ່ ຽວກັບຄວາມອຸ ດມ

ຮຸໍ່ ນແຮງຂອງການທຸ ລະກິດຄ້າຂາຍ, ແຕໍ່ໃນນີວຢອກ ແມໍ່ ນເກາະ Manhattan ໂດຍສະເພາະທີໍ່ສຸ ດ, ດ້ານໃນຂອງ ້ ໍ່ ດິນປະມານ 16 ກິໂລຕາແມັດ ແມໍ່ ນການປະກົດມີຄບ ົ ຖ້ວນທັງໝົດບັນດາປະເພດການຄ້າ, ການບລິການ ເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ຂະໜາດທີໍ່ມີຄວາມສົມບນແບບ ້ ໍ່ ບັນດາຮບແບບທຸ ລະກິດ, ຄວາມຫລາດ້ານໃນບັນດາພືນທີ ທີໍ່ແຕກຕໍ່າງກັນ. ຕັງແຕ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 134

້ ໍ່ ການຊືຂາຍຢ ້ ້ ໍ່ ແຄມຖະໜົນ, ທາງຮໍ່ອມ, ໍ່ າງງໍ່ າຍດາຍບໍ່ ແຂງ (sleaze) ໃນບັນດາເຂດພືນທີ ທີໍ່ສຸ ດເຖິງບັນດາເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ທຸລະກິດ: ຖະໜົນທີໍ່ 47 - ເຂດທຸລະກິດຂາຍເງ ິນ, ຄາ, ເພັດພອຍຂອງຄົນຊາວຢີ ວ, ມີບນ ັ ດາເຂດພືນທີ ັ ດາ …ມີບນ ັ ດາຖະໜົນສາຍຫກ ັ ທີໍ່ເປັ ນທຸ ລະກິດຕາມລະ ຖະໜົນມີການສືໍ່ສານດ້ວຍພາສາຈີນ, ກຣີກ, Ruerto Rican…ມີບນ

ດັບຄວາມສະດວກສະບາຍທີໍ່ຫລາ ກັບສິນຄ້າທີໍ່ມີຄຸນະພາບ, ແຟຊັນ, ແບຣນຍີໍ່ຫ,…ແລະ ລາຄາສງທີໍ່ສຸ ດ: ແມໍ່ ນ ້ ້ ໍ່ ສຸ ດໃນໂລກ, ແຜນເຖິງຖະໜົນສາຍຫກ ັ ທີໍ່ 5, ຕໍ່ ໄປແມໍ່ ນຖະໜົນ ຖະໜົນທີ 57 - ໄດ້ເອີນແມໍ່ ນຖະໜົນຊືຂາຍທີ ້ ໍ່ ວມໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດໃນໂລກ. ັ Madison, ຖະໜົນສາຍຫກ ັ Macy ມີຫາ້ ງຊັບພະສິນຄ້າທີໍ່ເຕົາຮ ສາຍຫກ

ຮບທີ 4.38 ທັດສະນິຍະພາບທັງໝົດເຂດ Manhattan ແລະ ການສືໍ່ສານການຄ້າ, ການບລິການຕາມບັນດາແກໍ່ ນຖະໜົນ

ຮບທີ 4.39 ແຜນທີໍ່ Manhattan

ຮບທີ 4.40 ທັດສະນີຍະພາບເກາະ Manhattan

ຍ ້ອນແນວນັນ້ Manhattan ໄດ້ໃສໍ່ຊືໍ່ວໍ່າ: ດອກໄມ ້ເບິກບານໃນຮໍ່ອມພ, ສັນຍາລັກປະເທດໃຫ້ການປໍ່ຽນ

້ ໍ່ Downtown Manhattan ກັບການເຕົາໂຮມບັ ້ ແປງຂອງປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ. ເຂດພືນທີ ນດາປະເພດຮບ ້ ແບບການຄ້າ, ການບລິການສາມາດເອີນໄດ້ ວໍ່າ ໜໍ່ ງສນກາງໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດໃນໂລກມີລາຍໄດ້ ປີ 1982 ແມໍ່ ນ 4,6 ລ້ານ ້ ໍ່ Omaha ຫ ື Las Vegas. ສໍ່ວນໃຫຍໍ່ ແມໍ່ ນການຊືຂາຍຢ ້ ້ ໍ່ ນັນແມໍ່ ໂດລາສະຫະລັດ, ຫາຍກວໍ່າທັງໝົດເຂດພືນທີ ນ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 135

້ າ, ແຕໍ່ສາຄັນທີໍ່ສຸ ດ ້ ອຜ້ ສິນຄ້າ (780 ລ້ານ ໂດລາສະຫະລັດ-ເງ ິນ, ຄາ, ເພັດພອຍ, 827 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ-ສົງເສື ້ ນ) ແມໍ່ ນ 3 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ-ນາມັ ສະຫຸ ບ:

ຜໍ່ານແນວຄວາມຄິດທີໍ່ປະກົດຕົວຂນ້ ແລະ ການກະຈາຍໂຄງສ້າງຕອນດິນບັນດາຕົວເມືອງເທິງໜ້າໂລກ ັ ບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ ົ ມີບາງ ພິເສດແມໍ່ ນຢໍ່ ບັນດາປະເທດອຸ ດສາຫະກາພັດທະນາສະຫະລັດອາເມລິກາ ຄືກບ ັ ສະນະສະເພາະດັໍ່ງລຸໍ່ ມນີ:້ ສໍ່ວນທີໍ່ມີລກ

ຕາມຂະບວນການປະຫວັດສາດຕົວເມືອງ, ໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນ, ລະບົບສນກາງການຄ້າ, ການບ

້ ໍ່ 2 ທົດສະວັດທາອິດຂອງສະຕະວັດທີ XX ຜໍ່ານມາ ແມໍ່ ນບໍ່ ມີຍງັ ທີໍ່ປໍ່ຽນແປງໃຫຍໍ່ , ບັນດາສນ ລິການແມໍ່ ນຕັງແຕ ້ ກາງການບລິການສາທາລະນະກັບແຕໍ່ລະປະເພດຮບແບບອືໍ່ນລ້ວນແຕໍ່ມີໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນດ້ານໃນເຂດພືນ ້ ໍ່ ສນກາງຕົວເມືອງ. ບັນດາສນກາງການຄ້າ, ການບລິການ ລ້ວນແຕໍ່ແມໍ່ ນສະຖານ ້ ໍ່ ຢໍ່ ເຂດພືນທີ ທີໍ່ຕົວເມືອງ ແລະ ຕົນຕ ທີໍ່ອອກມາບັນດາກິດຈະກາສືໍ່ສານທາງດ້ານການຄ້າ, ການບລິການ ແລະ ກິດຈະກາທາງຊຸມຊົນຂອງປະຊາຊົນທີໍ່ອາ

້ ໄສໃນຕົວເມືອງ. ໜໍ່ ງໃນບັນດາເຫດຜົນພືນຖານມີ ກ ານປໍ່ຽນແປງກໍ່ ຽວກັບໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ ີ ານພັດທະນາ, ສະແດງອອກຢໍ່ : ຂະໜາດຕົວເມືອງບໍ່ ໃຫຍໍ່ ແລະ ຍັງບໍ່ ທັນ ແມໍ່ ນເສດຖະກິດຕົວເມືອງຍັງບໍ່ ທັນໄດ້ມກ ້ ມີການ ມີລະບົບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງທັນສະໄໝ. ບັນດາປະເພດຮບແບບການຄ້າ, ການບລິການປະກົດຕົວຂນ,

ພັດທະນາຢໍ່າງແຂງແຮງກໍ່ ຽວກັບທາງດ້ານປະລິມ ານ ແລະ ຄຸ ນະພາບຢໍ່ ບັນດາທົດສະວັດທາອິດຂອງສະຕະວັດທີ XX.

້ ໍ່ ທົດສະວັດ 30 ຂອງສະຕະວັດທີ XX ພິເສດແມໍ່ ນຕັງແຕ ້ ໍ່ ຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ II, ໂຄງສ້າງຂອບ ຕັງແຕ

ີ ານປໍ່ຽນແປງຢໍ່າງແຂງແຮງໃນບັນດາຕົວເມືອງເທິງໜ້າໂລກ. ການປໍ່ຽນແປງໂຄງສ້າງ ເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງໄດ້ມກ ັ ຍອ້ ນວໍ່າມີຄວາມສາພັນຢໍ່າງໃກສ້ ດ ິ ກັບການພັດທະນາຢໍ່າງໄວວາກໍ່ ຽວ ບັນດາຕົວເມືອງມີຫາຍລັກສະນະທີໍ່ຄ້າຍຄືກນ ກັບຂະໜາດປະຊາກອນ, ຂອບເຂດຕອນດິນ ແລະ ຄົມມະນາຄົມຂອງບັນດາຕົວເມືອງ. ບາງສໍ່ວນທີໍ່ເປັ ນເອກກະ ລັກສະເພາະດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້

້ ້ ໍ່ ຕົວ - ການກະຈາຍຂອງບັນດາສນກາງການບລິການສາທາລະນະບໍ່ ແມໍ່ ນການເພີໍ່ມຂນໃນບັ ນດາເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ຕົວເມືອງໃນບັນດາພືນທີ ້ ໍ່ ຫ ື ຕົວເມືອງໃໝໍ່. ເມືອງ ແຕໍ່ ຍັງແມໍ່ ນອອກໄປເຂດນອກຕົວເມືອງ ຫ ື ນອກຂອບເຂດພືນທີ

້ ບການຄົມ ິ ແລະ ຂນກັ - ການປະກົດຕົວບັນດາສນກາງການບລິການສາທາລະນະ ສາພັນກັນຢໍ່າງໃກສ້ ດ

ມະນາຄົມຕົວເມືອງ.

ັ ບົດບາດການສືໍ່ສານການຄ້າ, - ບົດບາດຂອງບັນດາສນກາງການບລິການສາທາລະນະ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ປະຕິບດ

້ ໍ່ ຫ ື ຕົວເມືອງໃໝໍ່. ການບລິການ, ແຕໍ່ຍັງແມໍ່ ນກາລັງແຮງໃຫ້ການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາບັນດາເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ສນກາງການບລິການສາທາລະນະໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງໄດ້ປະກົດຕົວບັນ ້ ນດາເຂດພືນທີ - ການຈັດຕັງບັ

ັ ການການວາງແຜນຕົວເມືອງ, ນິຍມ ົ ກັນຫາຍທີໍ່ສຸ ດແມໍ່ ນການປະກົດຕົວຂອງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງຕາມລາດັບ ດາຫກ ້ ບັນດາຫກ ັ ການການວາງແຜນກໍ່ ຽວກັບທີໍ່ຕັງ້ ແລະ ເຂດບລິການຂອງລະບົບສນກາງການບລິການສາທາລະນະ ຊັນ.

ື ວ ົ ຈິງ, ພິເສດແມໍ່ ນບັນດາທິດສະດີ ແລະ ຕົວຈິງຂອງ ຕົວເມືອງລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ປະກົດຕົວ ແລະ ສາເລັດໃນທິດສະດີຄຕ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ… ບັນດາການຈາລອງຮບແບບຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ຕົວເມືອງຄື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສ, ສະຖານທີໍ່ເຂດພືນທີ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 136

ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ ການປະກົດຕົວໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງແມໍ່ ນແຕກຕໍ່ າງກັນຢໍ່ ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງ,

້ ນຄວາມແຕກຕໍ່ າງສະເພາະກໍ່ ຽວກັບປະຫວັດສາດການປະ ປະເທດ ແລະ ທະວີບ. ສາເຫດຂອງຄວາມແຕກຕໍ່ າງນີແມໍ່

້ ້ ໍ່ ໃນວັດຖຸ ື ກົດຕົວຂນຂອງຕົ ວເມືອງ, ເງໍ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດ, ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ພິເສດແມໍ່ ນປັ ດໄຈຕົນຕ ປະສົງໃນການບລິການ. ບັນດາຄວາມແຕກຕໍ່າງສະເພາະສະແດງອອກດັໍ່ງນີ:້

ົ ຍຸ ໂຣບ ໄດ້ - ໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນຂອງສນກາງການບລິການສາທາລະນະຢໍ່ ບັນດາປະເທດທນນິຍມ

້ ໍ່ ຕົວເມືອງເກົໍ່າ. ຍັງຢໍ່ ພັດທະນາໃນຕົວເມືອງ: ຢໍ່ ບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່, ຢໍ່ ເຂດແຄມຕົວເມືອງ ແລະ ຢໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ້ ໍ່ ຕົວ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ຂະບວນການປະກົດຕົວນີໄປຕາມລ າດັບ 4: ເຂດແຄມ - ຕົວເມືອງໃໝໍ່ - ໃນເຂດພືນທີ ເມືອງ. - ການກະຈາຍບັນດາສນກາງການຄ້າ, ການບລິການຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງຍຸ ໂຣບຕິດພັນກັບຄົມມະນາຄົມ ັ ຂອງຕົວເມືອງ ພິເສດແມໍ່ ນຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝ. ບັນດາສນກາງການຄ້າ, ການບລິການ ສາຍຫກ

້ ໍ່ ຫ ື ຕົວເມືອງໃໝໍ່ກັບລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນສງ ແລະ ລັດ ້ ັ ດາແກໍ່ ນຫກ ັ ເຕົາໂຮມຢ ໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ພັດທະນາຄືບນ

ສະໝີການບລິກ ານທີໍ່ເໝາະສົມ . ຢໍ່ ສະຫະລັດອາເມລິກ ານ, ບັນດາສນກາງການຄ້າ, ການບລິກ ານ ກະຈາຍກວ້າງ ຂວາງໄປທຸກໆບໍ່ອນທັງພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກຂອບເຂດຕອນດິນຂອງຕົວເມືອງກັບແຕໍ່ລະຮບແບບ, ຂະໜາດ,

້ ໍ່ ຢໍ່າງລະອຽດລະຫວໍ່າງບັນດາສນກາງການຄ້າການບລິການສາທາລະນະກັບ … ແລະ ບໍ່ ແມໍ່ ນມີການຕິດພັນກັບພືນທີ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງໃກຄ ້ ຽງ, ຄືບໍ່ ໄປຕາມຫກ ັ ການລັດສະໝີການບລິການ ແຕໍ່ລະຄວາມສາພັນຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ບລິການ, ັ ການເຂດພືນທີ ບັນດາສນກາງການຄ້າ, ການບລິການຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງສະຫະລັດອາເມລິກາໄປຕາມຫກ

ສິໍ່ງສາຄັນໃນປັ ດໄຈທີໍ່ມີໝາກຜົນກັບລັກສະນະສະເພາະທີໍ່ເປັ ນປະໂຫຍດຂອງພາຫະນະຄົມມະນາຄົມລົດສໍ່ວນຕົວ ້ ແລະ ຕາໜໍ່າງເສັນທາງລົ ດກວ້າງຂວາງ. ້ ົ ກັບການຮບຈາລອງຮບແບບເສດຖະກິດປະເທດເຕົາໂຮມ, - ໃນຕົວເມືອງບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ

້ ງ ໂຄງສ້າງຂອບເຂດຕອນດິນຂອງລະບົບສນກາງການຄ້າ, ການບລິການໄດ້ຕອບສະໜອງຕາມໂຄງສ້າງລາດັບຊັນເທິ ້ ້ ບັນດາຂະແໜງການການຄົນຄວ້ າທິດສະດີໃນຕົວຈິງ. ການຈັດຕັງລະບົ ບສນກາງການຄ້າການບລິການຕົວເມືອງໄດ້ ້ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ, ຄວາມອຸ ດມ ັ ການການວາງແຜນທີໍ່ມີທດ ິ ທາງການພັດທະນາພືນທີ ົ ສົມບນກໍ່ ຽວກັບການ ສະເໜີຂນໃນຫ ກ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ຄວາມສາພັນລວມເຖິງທີໍ່ຕັງ, ້ ນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ຕົວເມືອງຕາມຮບແບບເຂດພືນທີ ້ ຂະໜາດ ຈັດຕັງບັ ຂອບເຂດຕອນດິນຂອງບັນດາສນກາງການຄ້າການບລິກ ານສະແດງອອກຢໍ່ ປັ ດໄຈການບລິກ ານສາທາລະນະຕົວ ເມືອງ ແລະ ປັດໄຈທາງສັງຄົມສງ.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 137

4.10.3. ຢໍ່ ບັນດາປະເທດອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ ້ ແລະ ປະເທດຈີນ ້ ງ ແລະ ການພັດທະນາເສດຖະກິດໂລກ ບັນດາທົດສະວັດສຸ ດ ທ້າຍຂອງສະຕະວັດທີ ຄວາມໝັນຄົ

້ ໍ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສໍ່ຽງໃຕ ້ ແລະ ການພັດທະນາປະເທດຈີນ. XX ສ້າງກາລັງແຮງໃຫ້ເສດຖະກິດບັນດາປະເທດພືນທີ

້ ໍ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສໍ່ຽງໃຕ້ຄ:ື ຮໍ່ອງກົງ, ໄທ, ສິງກະໂປ,…ບັນດາຕົວເມືອງໄດ້ລງົ ທນກໍ່ ສ້າງ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດພືນທີ ້ ້ ໍ່ ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາບັນດາ ແລະ ພັດທະນາຢໍ່າງແຂງແຮງເຂົາໃນທົ ດສະວັດທີ 70. ຢໍ່ ຈີນເລີໍ່ມຕົນວຽກງານການກ

້ ວນ ຕົວເມືອງໃນບັນດາທົດສະວັດ 80-90, ສະຖານະການການກໍ່ ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດນີລ້

ົ ກະທົບ ໂດຍບັນດາປັ ດໄຈຄ້າຍຄືກບ ັ ບັນດາປະເທດທະນາທີໍ່ພັດທະນາແລ້ວ. ຂະບວນການຫັນເປັ ນຕົວ ແຕໍ່ ມີຜນ ີ ານພັດທະນາຢໍ່າງແຂງແຮງຄໍ່ອຍໆກ າ້ ວໄປເຖິງການເປີ ດກວ້າງຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງອອກໄປ ເມືອງໄດ້ມ ກ

ແຄມຕົວເມືອງໃນລະດັບທີໍ່ໄວວາ, ການພັດທະນາຂອງພະຫະນະຄົມມະນາຄົມລົດໃຫຍໍ່ ສໍ່ວນຕົວເຮັດໃຫ້ຕາໜໍ່າງ ້ ເສັນທາງຍັ ງບໍ່ ທັນມີການລົງທນທີໍ່ສົມບນແບບ, ບັນດາປະເພດຮບແບບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝ (ລົດ ້ ້ ໍ່ ວນໃນຕົວເມືອງແມໍ່ ນການແກໄ້ ຂໃຫ້ທດ ິ ທາງການ ໄຟຟ້າ, ເສັນທາງລົ ດໄຟຍົກລະດັບ…) ແລະ ລະບົບເສັນທາງດ

ພັດທະນາຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ. ບັນດາປະເພດຮບແບບສນກາງບລິການສາທາລະນະທັນສະໄໝໄດ້ປະກົດຕົວ ້ ວຽກ ຂນ້ ແລະ ປໍ່ຽນແທນບັນດາອາຄານສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງນອ້ ຍ ແລະ ອືໍ່ນໆ. ຍອ້ ນແນວນັນ,

້ ໍ່ ອາຊີຕາເວັນອອກສໍ່ຽງໃຕ້ ແລະ ຈີນ ມີອດ ້ ້ ນ ິ ທິພນ ົ ໂດຍການຈັດຕັງພື ງານການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດພືນທີ ທີໍ່ຕົວເມືອງບັນດາປະເທດພັດທະນາຢໍ່ ຍຸ ໂຣມ ແລະ ອາມເລິການເໜືອ, ພິເສດແມໍ່ ນໃນຂະແໜງການວາງແຜນ-ສະ ຖາປັດຕະຍະກາສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ.

້ ໍ່ ລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະ ການຈາລອງຮບແບບການພັດທະນາພືນທີ

້ ບເງໍ່ ອນໄຂທີ ໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກັນຂອງ ັ ສະນະສະເພາະ ແລະ ຂນກັ ື ເທດອາຊີຕາເວັນອອກສໍ່ຽງໃຕ້ ແລະ ຈີນ ລ້ວນແຕໍ່ມີລກ ື ື ື ື ແຕໍ່ ລະຕົວເມືອງຄື: ເງໍ່ ອນໄຂສະພາບຂອງຕົ ວເມືອງ, ເງໍ່ ອນໄຂພ ມີປະເທດ, ເງໍ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດ, ເງໍ່ ອນໄຂທາງ ດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ອືໍ່ນໆ.

1) ຕົວເມືອງພັດທະນາແຕໍ່ລະສໍ່ວນ (ຕົວຢໍ່າງ: ບາງກອກ, ປະເທດໄທ) ຢໍ່ ປະເທດໄທ, ຄວາມໄວການຂອງຫັນເປັ ນຕົວ ເມືອງພັດທະນາໄວວາ ສ້າງຄາມກົດດັນກັບນະຄອນບາງກອກ ັ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ກໍ່ ຽວກັບຄວາມຕ້ອງການດິນໃຫ້ກບ

້ ການເພີໍ່ມຂນຂອງພາຫະນະລົ ດໃຫຍໍ່ ແລະ ຂາດບັນດາການບ ລິການຄົມ ມະນາຄົມສາທາລະນະ ໄດ້ເກີດບັນດາປະກົດການ ຄື: ມົນລະພິດທາງສະພາແວດລ້ອມ, ຄວາມແອອັດຄົມມະນາ

້ ໍ່ ງໃນສນກາງ ຄົມ , ລົບກວນເວລາໄປເຮັດ ວຽກທຸ ກ ໆມື,...ໜ ້ ັ ແຕໍ່ ບໍ່ ບໍ່ ການຄ້າ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຕາມສາຍບັນດາເສັນທາງໃຫຍໍ່ ຫກ ັ . ຄວາມ ແມໍ່ ນສິໍ່ງໃດໍ່ທີໍ່ປະກອບສໍ່ວນສາຄັນແມໍ່ ນສນກາງຫກ

ຮບທີ 4.41 ການຈາລອງການພັດທະນາແຕໍ່ລະ ສໍ່ວນຢໍ່ ຂອງບາງກອກ ປະເທດໄທ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 138

້ ີ ນຕົວເມືອງລ້ວນແຕໍ່ສງ. ໄວວາເພືໍ່ອຂນເສດຖະກິ ດ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນສງ ແລະ ໂດຍຄືແນວນັນ້ ຄວາມຕ້ອງການໃຫ້ທໍ່ ດິ

້ ໍ່ າງທີໍ່ຂາດຢໍ່າງສົມບນ ແລະ ບັນດາການບລິການຊຸມ ບາດກາ້ ວການພັດທະນາສງ ປົ ກກະຕິຄໍ່ອຍໆເຖິງພືນຖານໂຄງລ ຊົນລ້ວນແຕໍ່ ຕ ້ອງໄປພ້ອມໆກັນ.

້ ໍ່ ຮອບນອກ, ອ້ອມຮອບຕົວເມືອງ, ການພັດທະນາ ສໍ່ວນໃຫຍໍ່ ບັນດາເຂດພັດທະນາໃຫຍໍ່ ຢໍ່ ໃນເຂດພືນທີ

ັ ດັນໄປຂອບເຂດຂອງຕົວເມືອງໄກອອກໄປ, ລະດັບການເປີ ດກວ້າງຕົວຈິງຂອງ ຕາມຮບຮໍ່າງແຜໍ່ກະຈາຍອອກ ໄດ້ພກ ້ ບອັດຕາສໍ່ວນເສັນທາງ ້ ນຄ້າ ແລະ ເຖິງກັບບັນດາ ້ ເຂດຕົວເມືອງຂນກັ ເພືໍ່ອພວກເຂົາສາມາດໄປເຮັດວຽກ, ໄປຊືສິ ການບລິການອືໍ່ນ, ການພັດທະນາເປີ ດກວ້າງຂອບເຂດຕອນດິນ ກັບຄວາມໄວວາຫາຍກວໍ່າຂະບວນການລົງທນລະ ້ ້ ລັກສະນະນີ ້ ແຕໍ່ ຈາລອງການພັດທະນາລະ ບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານ ແລະ ສະຫວັດດີການສາທາລະນະ. ຄືແນວນັນ, ້ ໍ່ າແມໍ່ ນການຈາລອງການພັດທະນາແຕໍ່ລະສໍ່ວນ. ບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະ ຂອງບາງກອກ ໄດ້ເອີນວ ້ 2) ຕົວເມືອງເຕົາໂຮມ (ຕົວຢໍ່າງ : ຮໍ່ອງກົງ, ປະເທດຈີນ) ຮໍ່ອງກົງ ແມໍ່ ນຕົວເມືອງຖືກຈາ ກັດ ໂດຍຂະໜາດຂອບເຂດຕອນດິນ ແລະ

ື ເງໍ່ ອນໄຂພ ມີປະເທດຊັບຊ້ອນ. ອີກຢໍ່າງ, ຮໍ່ອງ ້ ໍ່ ມີເສດຖະກິດ ຕະຫ າດພັດ ກົງແມໍ່ ນເຂດພືນທີ

້ ໍ່ ອາຊີ ທະນາໄວທີໍ່ສຸ ດ ປຽບທຽບກັບເຂດພືນທີ ້ ນ ຕາເວັນອອກສໍ່ຽງໃຕ້ ແລະ ປະເທດຈິນ. ຍອ

້ ໍ່ ພັດທະນາໃໝໍ່ ໃນ ້ ບັນດາເຂດພືນທີ ແນວນັນ, ້ ເວລາດຽວກັນຢໍ່ ທັງແຄມຕົວເມືອງ ແຕໍ່ ລະພືນ ທີໍ່ສນກາງກັບຄວາມໜາແໜ້ນສງ ໂດຍບັນດາ ້ ອາຄານສງຫາຍຊັນ.

້ ໍ່ ຮໍ່ອງກົງ ຮບທີ 4.42 ຈາລອງການເຕົາໂຮມຢ

້ ຈາລອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຂອງຮໍ່ອງກົງ ປະກອບດ້ວຍຫາຍກຸໍ່ ມສນກາງເຕົາໂຮມອ້ ອມ

້ ັ (downtown) ໂດຍຕາໜໍ່າງເສັນທາງ ຮອບ ແລະ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັນກັບໜງເຂດສນກາງຫກ ໄປທາງທິດສນກາງ, ເຊືໍ່ອມ ້ ໃນໜ ້ ໍ່ ງສນກາງ ຕໍ່ ກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝ. ໂຄງສ້າງນີ,້ ທຸກໆກິດຈະກາຜກພັນເກີດຂືນນີ ້ ໍ່ າ ຈາລອງເຕົາໂຮມ. ້ ອືໍ່ນ, ລັກສະນະນີ ້ ຈາລອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະ ຂອງຮໍ່ອງກົງ ໄດ້ເອີນວ 3) ຕົວເມືອງຫາຍຈຸດ (ຕົວຢໍ່າງ: ປະເທດສິງກະໂປ)

້ ໍ່ ຂອບເຂດຕອນດິນຖືກ ຈາກັດ ຄືກບ ັ ສະນະເນືອທີ ັ ຮໍ່ອງກົງ, ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ ສິງກະໂປ ລ້ວນແຕໍ່ມີລກ ື ຈາກັດຫາຍ ໂດຍພມີປະເທດສະຫບ ັ ຊັບຊ້ອນ ແລະ ທະເລ. ອີກຢໍ່າງ ຂະໜາດຕອນດິນຂອງສິງ ສິງກະໂປ ບໍ່ ໄດ້ຖກ ໍ່ ອມຕໍ່ ຫາຍຮບ ້ ື ກະໂປ ສະດວກສະບາຍຫາຍກວໍ່າຮໍ່ອງກົງ ແລະ ແມໍ່ ນເງໍ່ ອນໄຂການພັ ດທະນາໜໍ່ ງຕາໜໍ່າງເສັນທາງເຊື ຮໍ່າງກັບຫາຍຈຸດຫາຍແຍກ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 139

ຮບທີ 4.43 ຈາລອງຕົວເມືອງຫາຍຈຸດຢໍ່ ສິງກະໂປ ັ (CBD) ແລະ ຫາຍສນ ລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຂອງສິງກະໂປ ປະກອບໜໍ່ ງເຂດສນກາງຫກ

ກາງກະຈາຍສາຮອງຢໍ່ ບັນດາຈຸດແຍກກັນຂອງລະບົບຄົມມະນາຄົມ. ສນກາງການຄ້າ ແລະ ບັນດາສນກາງອືໍ່ນໄດ້ ້ ນ ໂດຍບັນດາທາງຍໍ່ າງ ເຄືໍ່ອນຍ ້າຍຕໍ່ ໄປທັງສອງເຂດ ແລະ ເປັ ນລັດສະໝີ. ຢໍ່ ບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ ເຊືໍ່ອມເຂົາກັ ້ ານວນການນາໃຊ້ດນ ້ ໍ່ ມຂນຈ ິ , ຊໍ່ວຍຫຸ ດການພັດທະນາຕົວ ພັດທະນາໄດ້ລງົ ທນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານສງຫາຍຊັນເພີ ້ ັ ຕັງຕາມຫ ັ ການປ້ອງກັນສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງ ຫກລ້ ີ ້ ຽງມົນລະພິດຂອງພາຫະນະ ເມືອງ. ເຂດ CBD ໄດ້ຈດ ກ

້ ້ ້ ນລົດໃນເຂດພືນ ກົນຈັກ. ຍ ້ອນຈຸດປະສົງນີ ້ ແຕໍ່ຈັດຕັງເຂດ CBD ຂອງສິງກະໂປ ມີການຈາກັດໃກ ້ຄຽງ ແລະ ນາມັ ້ ພາຫະນະສາທາລະນະຄື: ວິເຄາະພາສີນາ ທີໍ່ສນກາງ, ສິງກະໂປຍັງສະເໜີຫາຍນະໂຍບາຍຢໍ່ ໃນທິດປະຊາຊົນນາໃຊ້

ໃຊ້ພາຫະນະສໍ່ວນຕົວສງ, ເພີໍ່ມບັນດາປະໂຫຍດທີໍ່ສົມບນລະບົບຄົມ ມະນາຄົມສາທາລະນະ… ຈາລອງຫາຍຈຸດ ຂອງສິງກະໂປ ສາມາດເບິໍ່ງຄື ລະບົບຫາຍແກໍ່ ນສາຄັນສນກາງຂອງປາຣີ.

້ 4) ຕົວເມືອງຕາມສາຍເສັນທາງຕົ ວເມືອງ (ຕົວຢໍ່າງ: ກົວລາລາເປີ )

ການພັດທະນາບໍ່ ມີການຄວບຄຸ ມຂອງການກາຍເປັ ນຕົວເມືອງ ຕາມໄລຍະລົງທນຢໍ່ ກົວລາລາເປີ ພ້ອມ ກັບຄ້າຍຄືການພັດທະນາແຕໍ່ລະສໍ່ວນ (ການກະຈາຍ) ຂອງບາງກອກ. ຄວາມຈາເປັ ນທັນເວລາຂອງລັດຖະບານ ມີ ້ ທິດທາງການພັດທະນາເປີ ດກວ້າງຕົວເມືອງຕາມ ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ ດ້ວຍບັນດານະໂຍບາຍທີໍ່ສະໜັບສະໜນ ້ ້ ້ ີ າຍນະໂຍບາຍ ຂສະ ການພັດທະນາ. ນອກຈາກວຽກລົງທນໃຫຍໍ່ ເຂົາໃນວຽກສ າເລັດ ໂຄງລໍ່າງພືນຖານ ຍັງໄດ້ມຫ

້ ໍ່ ເສັນທາງ, ້ ັ ທະນາຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝຢໍ່ ເຂດພືນທີ ເໜີພດ ອານາດຕົວເມືອງຍັງສະໜັບສະໜນຈັດ ລາດັບສາຄັນຂອງການພັດທະນາບັນດາເຂດສນກາງບລິການສາທາລະນະ, ບັນດາເຂດຕົວເມືອງທັນສະໄໝ ແລະ ້ ໍ່ ການຜະລິດ…ກະຈາຍໄປຕາມເສັນທາງນີ ້ ບັນດາເຂດພືນທີ .້

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 140

້ ຮບທີ 4.44 ຕົວເມືອງຕາມສາຍເສັນທາງຕົ ວເມືອງ ້ ັ ການຈາລອງ ຈາລອງການພັດທະນາບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ຕາມເສັນທາງຂອງກົ ວລາລາເປີ ຄ້າຍຄືກບ ້ ້ ການພັດທະນາຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດຢໂຣບເໜືອ, ການພັດທະນາຕາມເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມເສັນທາງລົ ດໄຟ ້ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາການແກໄ້ ຂ້ໝາກຜົນຢໍ່ ໃນຂອບຈາກັດການພັດທະນາການກະຈາຍໄດ້ຕອບສະ ທັນສະໄໝ. ນີແມໍ່ ໜອງທັງໝົດຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ໃນໂລກ. 5) ປະສົມປະສານບັນດາຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງ (ຕົວຢໍ່າງ: ມານິລາ) ມະນິລາ ແມໍ່ ນຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ກັບປະຊາກອນຫາຍກວໍ່າ 10 ລ້ານຄົນ ແລະ ກະຈາຍໂຄງສ້າງຂອບເຂດ

ື ຕອນດິນຕາມຮບຮໍ່າງກະຈາຍຕົວເອງ ບັນດາຊຸມຊົນຕາມເງໍ່ ອນໄຂເສດຖະກິ ດ, ສັງຄົມຊັດເຈນທີໍ່ສຸ ດ ກັບບັນດາຕົວ ້ ໍ່ . ເຂດສນກາງປະຫວັດສາດ (downtown) ຂນກັ ້ ບຊົນຊັນປານກາງ, ້ ເມືອງຢໍ່ ບັນດາປະເທດເຂດພືນທີ ເຂດສນກາງ

້ ການເງ ິນ ມາກາຕິ Makati (ຢໍ່ ທາງດ້ານຕາເວັນຕົກ - ໃຕ້) ແລະ ໄລຍະຫໍ່າງເຂດ downtown 7 ກິໂລແມັດ) ຂນ ້ ກັບຊົນຊັນຄ້ອນຂ້ າງຮັໍ່ງມີ, ເຂດປະຊາຊົນທຸກຍາກ ກາມະກອນຢໍ່ ກະຈາຍຕາມບັນດາເຂດແຄມຕົວເມືອງ ແລະ ເຕົາ້ ້ ໍ່ ທາງພາກເໜືອ Marikina ໄລຍະຫໍ່າງຈາກເຂດ downtown 10 ກິໂລແມັດ, ໃນລັກ ໂຮມຫາຍທີໍ່ສຸ ດຢໍ່ ເຂດພືນທີ

ສະນະນີ,້ ມະນິລາ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງປະສົມປະສານຂອງບັນດາລັກສະນະພມສັນຖານຕົວ ເມືອງ, ຈາລອງການພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງປະສົມປະສານ. 6) ຕົວເມືອງກະຈາຍ (ຕົວຢໍ່າງ: ຈາກາຕາ)

້ ້ ຕົນ ້ (ທົດສະວັດ 60) ໂດຍການເອົາ ຈາກາຕາ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວເມືອງໄດ້ລງົ ທນໂຄງລໍ່າງພືນຖານ ຕັງແຕໍ່ ໃຈໃສໍ່ ແລະ ທິດທາງຍຸ ດທະສາດຂອງລັດຖະບານ ແລະ ອານາດຕົວເມືອງ. ລະບົບການຄົມມະນາຄົມແມໍ່ ນທັນສະ ້ ໄໝ ແລະ ພັດທະນາກັບຂະໜາດໃຫຍໍ່ ກວ້າງຂວາງທົໍ່ວຂອບເຂດຕອນດິນຕົວເມືອງ, ພິເສດແມໍ່ ນລະບົບເສັນທາງ ລົດໄຟຄວາມໄວສງ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 141

ຮບທີ 4.45 ຕົວເມືອງກະຈາຍຈາກາຕາ ້ ໍ່ ຂອງຈາກາຕາ ໄດ້ເຕົາໂຮມຕາມຫ ້ ັ ການນາໃຊ້ດນ ິ ແລະ ການວາງແຜນທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ ກ

້ ໍ່ ມີຂະໜາດ, ຄ້າຍຄືກບ ້ ນທີ ັ ຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ຍຸ ໂຣບ. ລັກສະນະນີ,້ ຈາກາຕາມີເຂດສນກາງກາງກາຍ ຈັດຕັງພື

້ ໍ່ ກວ້າງໃຫຍໍ່ ກໍ່ ຽວກັບເນືອທີ ້ ໍ່ , ສາມາດກໍ່ ສ້າງບັນດາພືນຖານການພັ ້ ເປັນພືນທີ ດທະນາໃໝໍ່ (ພິເສດແມໍ່ ນອຸ ດສາຫະກາ).

້ ີ ນທີ ື ້ ໍ່ ກວ້າງ ໂດຍບັນດາເສັນທາງບັ ເຂດສນກາງຄ້ອນຂ້າງໃຫຍໍ່ ໄດ້ມພ ນດາອາຄານສານັກງານຫ້ອງການ, ສນກາງບລິ ັ ເຖິງລະດັບວຽກໄປກັບການສືໍ່ສານສາ ການສາທາລະນະ, ສານັກງານທະນາຄານ,…ສອງຂ້າງແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ

້ ນຕົນຕ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານສາທາລະນະຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງບັນດາປະເທດໃນເຂດ ້ ໍ່ ດ້ວຍລົດ, ແຕກຕໍ່າງກັບພືນທີ ທາລະນະຢໍ່ ນີແມໍ່ ້ ໍ່ . ບັນດາຕົວເມືອງດາວທຽມໃໝໍ່ຢໍ່ ບັນດາເຂດໃກ ້ຄຽງຂອງພືນທີ ້ ໍ່ ສນກາງໄດ້ມຄ ີ ວາມແຕກຕໍ່ າງ ໂດຍບັນດາເຂດ ພືນທີ ້ ນຄໍ່ອຍໆເຖິງວຽກຍາກການບລິຫານ ້ ໍ່ ນເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບຕົວເມືອງຫກ ັ . ປັ ດຈຸບນ ັ ນີແມໍ່ ຊົນນະບົດ ກັບບັນດາເສັນທາງດວ

້ ບຖ້ວນ, ບົດ ັ ຕັງຄົ ກໍ່ ຽວກັບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ. ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງດາວທຽມໃໝໍ່ ລ້ວນແຕໍ່ ມີໜໍ່ ງສນກາງໄດ້ຈດ ບາດໃຫ້ບັນດາກິດຈະກາຄ້າຂາຍ, ການຄ້າ, ບັນດາບລິການສາທາລະນະສຸ ກ, ການສກສາ, ບັນດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສເຕົາ້

້ ວນ ໂຮມ, ບັນດາສາຂາອຸ ດສາຫະກາ ບລິການ ແລະ ທຸລະກິດ, ບັນດເຂດພັກຜໍ່ອນ,…ບັນດາສນກາງດາວທຽມນີລ້ ້ ັ ດາເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ ໃຫ້ບນ ັ ດາແຮງງານກ າມະກອນ, ບັນດາຄົນທຸ ກໆມືໄປເຮັ ແຕໍ່ປະກອບຄວາມສາຄັນຄືບນ ດ

້ ໍ່ ັ ຫາຍກວໍ່າ 12 ລ້ານຄົນ ແຕໍ່ພືນທີ ວຽກໃນສນກາງຕົວເມືອງດ້ວຍລົດໃຫຍໍ່ , ລົດເມ ຫ ື ລົດໄຟ, ປະຊາກອນປັດຈຸບນ ຕົວເມືອງຢໍ່ ຈາກາຕາ ບໍ່ ໄດ້ຫາຍເກີນໄປ. 7) ຕົວເມືອງຊ້ຽງໄຮ້

ຕົວເມືອງຊ້ຽງໄຮ້ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ທີໍ່ສຸ ດ ປະເທດຈີນ, ກັບປະຊາກອນຫາຍກວໍ່າ 17 ລ້ານຄົນ ້ ຽງ Jiangsu, Anhui ແລະ ບັນ ດາແຂວງ (ປີ 1997) ແລະ ກັບ ຫ າຍກວໍ່ າ 180 ລ້າ ນຄົນ ໃນບັນ ດາແຂວງໃກ ຄ ັ ທະນາກາຍເປັ ນ ໜໍ່ ງສ ນກາງເສດຖະກິດ ແຂງແຮງໃໝໍ່ ທີໍ່ສຸ ດຂອງຈີນ ແລະ ເຂດອາຊີຕ າເວັນ Zhejiang, ໄດ້ພ ດ ້ ົ ໃຊ້ໜໍ່ ງພືນຖານແຂງແຮງ ອອກ. ຕະຫາດການຄ້າຂາຍຂອງຊ້ຽງໄຮ້ ໂດຍແນວນັນ້ ໄດ້ຊມ ແລະ ບັນດາກາລັງແຮງພັດ ທະນາໃນອະນາຄົດ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 142

້ ໍ່ ຫາຍ ການພັດທະນາຕົວເມືອງຂອງຊ້ຽງໄຮ້ ຕິດພັນກັບການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາເຂດພືນທີ ບົດບາດໃໝໍ່ Pudong, ເຂດດິນກວ້າງໃຫຍໍ່ ຢໍ່ ກົງກັນຂ້າມທາງດ້ານທິດຕາເວັນອອກ Puxi (ຕົວເມືອງຊ້ຽງໄຮ້ເກົໍ່າ). ້ ໍ່ Pudong ໄດ້ພດ ້ ໍ່ ບົດບາດຫກ ັ ທະນາປະກອບດ້ວຍ 4 ພືນທີ ັ ປະກອບມີ: 1- ເຂດການເງ ິນ, ການ ທັງໝົດເຂດພືນທີ

້ ນເຂດຈະກາຍເປັ ນສນກາງຫກ ້ ໍ່ Pudong, 2- ເຂດຕົວເມືອງອຸ ດ ັ ຂອງທັງໝົດເຂດພືນທີ ຄ້າສາກົນ Lujiazui, ນີແມໍ່

້ ນເຂດການຄ້າຕົນເອງ ທາອິດຢໍ່ ຈີນ, 4້ ໍ່ Jinqiao, 3- ເຂດການຄ້າຕົນເອງ Waigaoqiao, ນີແມໍ່ ສາຫະກາເຂົາໃໝ ້ ນເຂດຈະກາຍເປັ ນ “ຫຸ ບເຂົາ silicon” ຂອງຈີນໃນອະນາຄົດ. ເຂດສາທາລະນະໄຮເທັກ ສງ Zhangjiang, ນີແມໍ່ ້ ໍ່ Pudong ຈະກໍ່ ສ້າງໜໍ່ ງສະໜາມບິນສາກົນໃຫຍໍ່ ພ້ອມກັບການພັດທະ ້ ຢໍ່ ເຂດພືນທີ ເຫດການໃນໄລຍະເວລາສັນ,

້ ນາຂອງ Pudong, ເຂດ Puxi ລ້ວນແຕໍ່ລົງທນຍົກສງ ແລະ ສົມບນ ໂຄງລໍ່າງພືນຖານຕົ ວເມືອງ ແລະ ບັນດາເຂດ

້ ໍ່ ບົດບາດພົວພັນກັບທັນສະໄໝ (ເຂດຢໍ່ ອາໄສປະສົມປະສານກັບການຄ້າ ແລະ ການບລິການ, ເຂດສນກາງບລິ ພືນທີ ການສາທາລະນະ …). ລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຢໍ່ ຊ້ຽງໄຮ້ ໄດ້ປະກົດຕົວຕາມບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມ ້ ້ ສາທາລະນະທັນ ສະໄໝຄື: metro, ເສັນທາງລົ ດ ໄຟຄວາມໄວສ ງ, ແລະ ບັນ ດາສາຍເສໜັ ທາງຄົ ມ ມະນາຄົມ

້ ້ ໍ່ ສນ ດໍ່ວນ… ບັນດາສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງປະກົດຕົວຂນຕາມຮ ບຮໍ່າງສາຍ ທີໍ່ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ແຕໍ່ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຂອງລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະ ັ . ຈາລອງການພັດທະນາພືນທີ ກາງຍາວອອກໄປທາງດ້ານນອກຕາມ 4 ທິດຫກ

້ ນະຕົວເມືອງຊ້ຽງໄຮ້ ພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງປະສົມປະສານ, ແມໍ່ ນຮບຮໍ່າງພັດທະນາສາຍເສັນທາງຕາມບັ ນດາສາຍ ້ ັ ແລະ ສາຍເສັນທາງລົ ຄົມມະນາຄົມຫກ ດໄຟຕົວເມືອງ, ພດີປະກົດຕົວຕາມຮບຮໍ່າງຫາຍແກໍ່ ນສາຄັນ, ມີຂະ ໜາດໃຫຍໍ່ . 4.10.4. ບັນດາໂຄງການຕົວເມືອງ “ເທັກນິກທັນສະໄໝ” (ທົດສະວັດທີ 60-70) 1) ສະຖານະການຂອງໂຄງການ ້ II ຢໍ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຍຸ ໂຣບ ການພັດທະນາຕົວເມືອງໃນປະມານ 20 ປີ ຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ

້ ໍ່ ອາຊີກບ ້ ໃນປະຫວັດ ັ ຢໍ່ ບັນດາປະເທດເຂດພືນທີ ັ ໜໍ່ ງຄວາມໄວວາທີໍ່ສຸ ດ ຍັງແຕໍ່ ຄັງມີ ແລະ ອາເມລິກາເໜືອ ຄືກບ ້ ບເພີໍ່ມຂນ ້ ກົງກັນຂ້າມກັບຕອນດິນແຄບໆເຂົາ້ ການ ົ ເມືອງນັບມືນັ ສາດຕົວເມືອງໂລກ. ຂະໜາດດິນສາລັບໃຫ້ຕວ ປ ກຝັ ງກະສິກ າ,) ປໍ່ າໄມ ,້ ຕອນດິນ ສ າລັບ ໃຫ້ລ ະບົບ ນິເວດທ າມະຊາດ… ໃນການລະບຸ ຂອງ ສະຖາປະນິກ Doxiadix (ນັກສະຖາປະນິກ ອາມາລິກາ ແຫໍ່ ງກາເນີດມາຈາກກຣີກ) ໄດ້ແຕ້ມພາບອະນາຄົດລະບົບຕົວເມືອງໃນ ້ ັ .້ ໂລກ ເຊືໍ່ອມຍາວສາພັນເຂົາໄປເຄື ອຂໍ່າຍທຸກໆບໍ່ອນໃນໂລກຄືດໍ່ ງນີ

ຮບທີ 4.46 ຕົວເມືອງໂລກ ສະຖາປະນິກ Doxiadix ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 143

້ ບໃຫຍໍ່ ຫາຍຮບພາບ ໂດຍການພັດທະນາຂອງພວກ ປະໂຫຍດຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງນັບມືນັ

້ ງນັນ. ້ ໃນທົດສະວັດ 60-70 ສະຕະວັດທີ XX, ໄດ້ມຫ ີ າຍການສາມະນາຂອງສະ ເຂົາພ້ອມກັນບໍ່ ຍຸ ດຢັ ງ້ ເພີໍ່ມຂນເຖິ ມາຄົມສະຖາປະນິກໂລກ ໂຕະອ້ອມຮອບກໍ່ ຽວກັບບັນດາອະນາຄົດຂອງບັນດາຕົວເມືອງ, ການພັດທະນາຂອງພວກ

ິ ທິພນ ົ ເຖິງຄວາມສົມດນລະບົບນິເວດທົໍ່ວໂລກ…ໜໍ່ ງໃນບັນດາຄວາມພະຍາຍາມຂອງບັນດາສາມະນານີ ້ ເຂົາບໍ່ ມີອດ ້ ໍ່ ງຂັນຊອກຫາຄວາມຄິດຕົວເມືອງໃນອະນາຄົດ, ມີຫາຍນັກສະຖາປະນິດ ແລະ ຕົວເມືອງທີໍ່ມີຊໍ່ ື ແມໍ່ ນຈັດຕັງການແຂ ້ ໍ່ ຮົກ ສຽງໃນໂລກຕອບສະໜອງ ແລະ ເອກກະພາບ 1 ຄວາມຄິດ: ຕົວເມືອງອະນາຄົດ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ

້ ໍ່ າຫວໍ່າງ, ມີຈານວນນ ້ອຍໃນການນາໃຊ້ຂອງພືນດິ ້ ນຄື: ນອກຈາກມະຫາສະໝຸ ດ,ໃນພືນດິ ້ ນ, ເທິງກາງເວຫາ, ເຮືອເປົ

້ ໍ່ ທະລາຊາຍ, ພືນທີ ້ ໍ່ ບັນດາຄວາມຄ້ອຍຊັນຕາມພ,…ບັນດາໂຄງການສະເໜີ ລ້ວນແຕໍ່ ຢໍ່ ເທິງການແກ ໄ້ ຂທາງ ພືນທີ ດ້ານຄວາມທັນສະໄໝເທັກນິກ. 2) ບັນດາໂຄງການ “ຄວາມທັນສະໄໝທາງດ້ານເທັກນິກ” a. ຕົວເມືອງເທິງ ອໍ່າວ ໂຕກຽວ - Kenzo Tange

ນັກສະຖາປະນິກ Kenzo Tange (ຍີໍ່ປຸໍ່ ນ) ສະເໜີໂຄງການພັດທະນາຕົວເມືອງ, ໂຕກຽວ ອອກໄປ

້ ັ ດາເຂດຕົວເມືອງໄດ້ເຕົາໂຮມໃນບັ ີ ຊໍ່ ື ທາງດ້ານອໍ່າວໂຕກຽວ, ແຜນດາເນີນໂຄງການສະເໜີບນ ນດາອາຄານໃຫຍໍ່ ທີໍ່ ມີ ້ ນ, ກັບຕົວເມືອງ. ໂຕກຽວ ໂດຍບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມຂົວຫາຍຊັນ. ້ ສໍ່ຽງ ເທິງດ້ານໜ້າ ແລະ ໄດ້ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ເຂົາກັ

ຮບທີ 4.47 ຕົວເມືອງເທິງ ອໍ່າວ ໂຕກຽວ b. ປາຣີເທິງປາຣີ

ີ ກ ້ໄຂພັດທະນາໜໍ່ ງຕົວເມືອງ. ປາ ກຸໍ່ ມສະຖາປະນິກ ປະເທດຝຣັໍ່ງ ກັບມາໃຫ້ຄວາມຄິດເຫັນໜໍ່ ງວິທແ

້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ໂຕ ກັບ 4 ຕີນເສົາ ແມໍ່ ນສະຖານທີໍ່ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບໜ້າດິນ, ຣີ ທາງດ້ານເທິງຂອງປາຣີ ດ້ວຍໜໍ່ ງລະບົບຖ້ານພືນທີ ້ ງໃຫ້ປາຣີ ປໍ່ອຍອາກາດອັດຕະລາຍຂອງພະຍຸ ຫມ ິ ະ. ຕົວເມືອງເທິງສງນີ ້ ຄື: ຫງັ ຄາເຮືອນກັງບັ

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 144

ິ c. ຕົວເມືອງຢໍ່ ໃຕ້ດນ

ໂປແລນ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາປະເທດມີ ເໝືອງເກືອແຮໍ່ສາຮອງຫາຍທີໍ່ສຸ ດໃນໂລກ, ຫງັ ຈາກເວລາຂຸ ດ

້ ກທາລາຍຖີມ ້ ສ້າງເຂົາໄປບັ ້ ໍ່ ບໍ່ ເປົໍ່ າຫວໍ່າງໃຫຍໍ່ ໃນພືນດິ ້ ນມີຄວາມອັ ້ ບັນດາເໝືອງເກືອແຮໍ່ນີຖື ້ ຄົນ, ນດາປະມານພືນທີ ້ ນຕະລາຍການຊຸດຕົວ, ບັນດານັກສະຖາປະນິກ ໂປແລນ ສະເໜີໜໍ່ ງແຜນດາເນີນງານກໍ່ ສ້າງເສີມສ້າງຕືໍ່ມບັນດາພືນ ້ ມນີ ້ ເຂົາໄປບັ ້ ້ ແມໍ່ ນສະພາບແວດ ທີໍ່ຊັນລຸໍ່ ນດາສະຖານທີໍ່ຢໍ່ ໃນອະນາຄົດຂອງທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງ, ໜໍ່ ງໃນບັນດາຂດີ ້ ຄຸນຄໍ່າຮັກສາພະຍາດດີ. ລ້ອມໃນບັນດາເຂດເໝືອງນີມີ

້ ໍ່ ກາງເວຫາ ້ d. ຕົວເມືອງໃນລະດັບນາທະເລ, ຕົວເມືອງເທິງຄ້ອຍຊັນພ, ຕົວເມືອງເທິງພືນທີ

້ ໍ່ າຫວໍ່າງອືໍ່ນໆຄື: ບັນດານັກສະຖາປະນິກເຢຍລະມັນ ຫາຍໂຄງການໃນທິດທາງຕໍ່ ໜ້າເຂດຮົກເຮືອເປົ ັ ດາຕົວເມືອງໄປຕາມເທິງບັນດາໜ້າຜາ ຄ້ອຍຕາມຊັນພ. ສະເໜີບນ

້ ຮບທີ 4.48 ຕົວເມືອງໃນລະດັບນາທະເລ

ຮບທີ 4.49 ຕົວເມືອງໃນກາງເວຫາ ້ ັ ດາໂຄງການຕົວເມືອງ ຢໍ່ ໃຕລ້ ະດັບນາທະເລ, ບັນດານັກສະຖາປະນິກຍີໍ່ປຸໍ່ ນ ແລະ ລັດເຊຍ ສະເໜີບນ ບັນ

ດານັກສະຖາປະນິກບັນດາປະເທດອືໍ່ນ ມີຫາຍແຜນດາເນີນງານກໍ່ ຽວກັບໂຄງເມືອງກາງເວຫາ.

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 145

ຮບທີ 4.50 ຈາລອງຕົວເມືອງແຂວນ

້ ຕົວເມືອງສາຍເສັນທາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ ແລະ ຕົວເມືອງເຄືໍ່ອນທີໍ່

້ ຮບທີ 4.51 ຕົວເມືອງສາຍເສັນທາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ ຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງເຄືໍ່ອນທີໍ່ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 146

້ ພັດທະນາຕາມວັດຖຸປະສົງ ຂອງຂະບວນການ ກັບແນວຄິດຄົມມະນາຄົມທີໍ່ຕິດພັນ ແລະ ແນວໂນມ

ຫັນເປັ ນຕົວເມືອງໃນໂລກ, ນັກສະຖາປະນິກ Paul Rudolf ໄດ້ກໍ່ ສ້າງແນວຄວາມຄິດຈາລອງແນວຄວາມຄິດຂອງ ້ ນັກສະຖາປະນິກ Doxiadix ກໍ່ ຽວກັບຕົວເມືອງທົໍ່ວໂລກ ໂດຍຕົວເມືອງສາຍເສັນທາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ . ໃນຕົວເມືອງ ້ ້ ສາຍເສັນທາງຂະໜາດໃຫຍໍ່ ນີ ້ ບັນດາເຂດຕົວເມືອງ, ຕົວເມືອງໄດ້ສາ້ ງຂນທາງດ້ ານເທິງຂອງໜໍ່ ງສາຍຄົມມະນາຄົມ ທັນສະໄໝເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບໄປທຸກໆບໍ່ອນໃນໂລກ.

ຕົວເມືອງເຄືໍ່ອນທີໍ່ໄດ້ສະເໜີ ໂດຍນັກສະຖາປະນິກ Ronherron (ອາເມລິກາ) ກັບແນວຄວາມຄິດ

ົ ເມືອງໃນອະນາຄົດ. ຕົວເມືອງບໍ່ ພຽງແຕໍ່ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ຫານກາ້ ກວໍ່າຜໍ່ານແນວຄວາມຄິດ ໄປຊອກຫາສະຖານທີໍ່ໃຫ້ຕວ ້ ງຢໍ່ ໜງສະຖານທີໍ່ໝັນຄົ ້ ງ ແຕໍ່ຍັງສາມາດເຄືໍ່ອນຍາ້ ຍເຖິງທຸກໆບໍ່ອນໃດເທິງຕອນດິນມີເງໍ່ ອນໄຂສະພາບແວດ ື ໝັນຄົ ິ ເໝາະສົມກັບຄົນ. ລ້ອມດາລົງຊິວດ 4.10.5. ຈາລອງແບບຕົວເມືອງ.

້ ໍ່ ຕົວເມືອງແມໍ່ ນຈາລອງຫັນແນວຄວາມຄິດລວມ ແຕໍ່ ບັນດາ ແບບຕົວເມືອງ ທິດທາງພັດທະນາພືນທີ

ຮບຮໍ່າງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງໄດ້ ສະຫຸ ບດັໍ່ງນີ:້

- ຂະບວນການພັດທະນາປະຫວັດສາດ ໄດ້ສະທ້ອນຜໍ່ານສະພາບຕົວເມືອງ. - ປະສົມການ, ຕົວຈິງກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງ. - ແຕໍ່ບັນດາທິດສະດີ, ທິດສະດີກໍ່ຽວກັບຕົວເມືອງ. ົ ຖ້ວນບັນດາຮບແບບຕົວແທນກໍ່ ຽວກັບຈາລອງໂຄງສ້າງຕົວ ໃນຕາລາງສັງລວມຈາລອງຕົວເມືອງມີຄບ

ັ ການຕໍ່ ໄປນີ:້ ເມືອງໃນທິດສະດີ, ຕົວຈິງ ແລະ ສະພາບຕົວເມືອງ. ສາມາດລະບົບບັນດາຈາລອງເທິງຕາມຈານວນຫກ a) ຈາລອງການພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງດາວທຽມ ແລະ ເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ ຕົວຢໍ່າງຄື: ຈາລອງການພັດທະນາ ລອນດອນ, ຕົວເມືອງສວນ, ຈາກາຕາ.

້ ນ ຈາລອງການພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງຕົວເມືອງດາວທຽມແມໍ່ ນຮບຮໍ່າງພັດທະນາສົມສໍ່ວນ, ໃນນັນບັ ້ ດາຕົວ ເມືອ ງດາວທຽມປົ ກ ກະຕິມ ໄີ ລຍະຫໍ່ າງປະມານ ຕັງແຕໍ່ 30 ເຖິງ 40 ກິໂລແມັດ ປຽບທຽບກັບ ຕົວ ເມືອ ງ “ແມໍ່ ”, ຄົບຖ້ວນ ເພືໍ່ອຮັກສາຄວາມສາພັນ ແລະ ບໍ່ ເກີດສາເຫດຄວາມກົດດັນກໍ່ ຽວກັບຄວາມຕ້ອງການບລິການຕົວ ົ ເມືອງ “ແມໍ່ ”, ຕົວເມືອງດຽວທຽມແມໍ່ ນໜໍ່ ງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງເອກກະລາດ. ໃນປະສົບການ ແລະ ທິດສະດີຕ ວ ້ ີ ລ້ຽງໃຫ້ຕວ ົ ເມືອງດາວທຽມກາຍເປັ ນ “ຕົວເມືອງນອນ” ແມໍ່ ນການແກໄ້ ຂການຈັດຕັງຄວາມສ ເມືອງ, ເພືໍ່ອຫກ າເລັດ ັ ດາຕົວເມືອງນີ.້ ສນກາງບລິການສາທາລະນະໃຫ້ບນ

້ ໍ່ ຕົວເມືອງພັດທະນາອອກມາເຂດແຄມອ້ອມຮອບຂອບເຂດ ເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ແມໍ່ ນບັນດາເຂດພືນທີ

້ ນການແກໄ້ ຂ ຢໍ່ ໃຫ້ຄນ ້ ໍ່ ໃນຕົວເມືອງ ແລະ ກວດກາການພັດທະນາ ົ ຜໍ່ອນຄາຍຢໍ່ ເຂດພືນທີ ຕອນດິນຕົວເມືອງ. ນີແມໍ່

ຂອງການຫັນເປັ ນຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ , ຂະໜານກັບການພັດທະນາບັນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່, ແມໍ່ ນການລົງທນ ້ ້ ພັດທະນາ ພ້ອມກັບລະບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານຕົ ວເມືອງ ແລະ ໂຄງສ້າງພືນຖານສັ ງຄົມ. ໃນປະສົບການຂອງບັນດາ

ປະເທດ, ວຽກຕອບສະໜອງຄວາມສາຄັນຂອງສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງໄດ້ນາມາໝາກຜົນຕ້ອງໄດ້ ຕອບສະໜອງ. ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 147

b) ຈາລອງພັດທະນາຕາມສາຍ ຄົມມະນາຄົມ ຕົວ ຢໍ່ າງຄື: ຕົວ ເມືອ ງສະຕອກໂຮມ, ໂຄເປຮາເກັນ , Stokholm, Copenhagen, NorthBack (Bletchley - ອັງກິດ, ຊຽງໄຮ້ , ກົວລາລາເປີ …

້ ນຮບຮໍ່າງຈາລອງ ໃຊ້ປະໂຫຍດຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນ ເພືໍ່ອຄວາມສາພັນໃກສ້ ດ ິ ລະຫວໍ່າງສນກາງບລິການ ນີແມໍ່

ສາທາລະນະຕົວເມືອງ ແລະ ຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ, ພິເສດແມໍ່ ນຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝ. ໃນຂະ

້ ລະບົບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ , ລະບົບເສັນທາງໜ ້ ບວນການຟືນຟ ນວຽນ (ແກໍ່ ນ ້ ້ ໍ່ ສນກາງ. ການປະກົດຕົວລະ ັ , ເສັນທາງດ ໍ່ ວນ…) ປົ ກ ກະຕິມຮ ີ ບຮໍ່າງເຄືໍ່ອຂາຍວົງແຫວນ ແລະ ທິດທາງເຂົາສ ຫກ

້ ໍ່ 2 ຂ້າງ (ຄຸ ນຄໍ່າເສດຖະກິດ ແລະ ຄຸ ນຄໍ່າພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວ ້ ບົບເສັນທາງໜ ນວຽນນີ ້ ໄດ້ເປີ ດນາໃຊ້ເພີໍ່ມຄຸ ນຄໍ່າດິນເຂດພືນທີ

້ ນດາປະເພດຮບຮໍ່າງສນກາງບລິການສາທາລະນະລະດັບເຂດ ັ ຖານໃຫ້ການລົງທນປະກົດຕົວຂນບັ ເມືອງ), ສ້າງຫກ ເຂດທີໍ່ຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງ.

ລະບົບຄວາມໄວສງເຂດອ້ອມຮອບຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະ (metro, ເສັນ້

້ ນດາເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງ. ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່ ື ທາງລົດໄຟ,…) ສ້າງເງໍ່ ອນໄຂປະກົ ດຕົວຂນບັ ັ ຂອງສາຍຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝ, ສະຖານ ນີ ້ ປົ ກກະຕິປະກົດຕົວອ້ອມຮອບບັນດາສະຖານີ, ປ້າຫກ ້ ນດາສນກາງບລິການສາທາລະນະແຄມຕົວເມືອງ (ຕາມປະສົບການຂອງບັນດາ ້ ທີໍ່ເປີ ດນາໃຊ້ ລົງທນປະກົດຕົວຂນບັ ຕົວເມືອງອາເມລິກາ).

c) ຈາລອງພັດທະນາຕາມໂຄງສ້າງຕາມລາດັບຊັນ້

້ ນກາງຂອງ W. Christaller, Nabelegie Trelnyຕົວຢໍ່າງ: ຕົວເມືອງ Harlow, ທິດສະດີ ທີໍ່ຕັງສ ລັດເຊຍ…

້ ້ ົ ຈາລອງລາດັບຊັນແມໍ່ ນຮບຮໍ່າງຈາລອງປະກົດຕົວຂນຕາມກົ ດໝາຍທາມະຊາດ ແຕໍ່ໃນທິດສະດີຕວ

້ ນຈາລອງໄດ້ຕອບສະ ັ ໃນຂະແໜໍ່ງເສດຖະກິດການຄ້າ ໄດ້ສະຫຸ ບຫາຍປະສົບການອຸ ດມ ົ ສົມບນ. ນີແມໍ່ ເມືອງ ຄືກບ

້ ັ ການກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງລະບົ ໜອງເທິງຫກ ບສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງຢໍ່ ທັງໝົດບັນດາປະເທດ. ເຖິງ ້ ົ ກັບ ຢໍ່າງໃດກໍ່ ຕາມ, ວຽກຄັດເລືອກການແກໄ້ ຂຈາລອງລາດັບຊັນເໝາະສົ ມ ແຕໍ່ຂາດຄວາມຍດຍຸໍ່ ນ ຈະສົງອິດທິພນ ຄືນບົດບາດການບລິການຕົວເມືອງ ແລະ ເສດຖະກິດຕົວເມືອງ. d) ຈາລອງຫາຍແກນສາຄັນສນກາງ ຕົວຢໍ່າງ: ປາຣີ, ມົດສະກ… ຈາລອງຫາຍແກນສາຄັນສນກາງແມໍ່ ນການພັດທະນາລະບົບສນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ

້ ໍ່ ສນກາງເຕົາໂຮມຕາມສ ້ ້ ັ , ສາຮອງ ແລະ ກະຈາຍໃນຄວາມສາພັນກັບທິດທາງການ ເຂົາໄປບັ ນດາເຂດພືນທີ ນກາງຫກ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ໃນລະບົບຫາຍແກນສາຄັນນີ,້ ຈາເປັ ນຕ້ອງຢື ນຢັ ນຂອບເຂດ ແລະ ຂະໜາດການພັດທະ ພັດທະນາພືນທີ ້ ນໄດ້ກບ ັ ລັກສະນະແຕໍ່ລະຕົວເມືອງ. ນອກ ນາຂອງໜໍ່ ງ ຫ ື ຫາຍສນກາງຮບຮໍ່າງ CBD ໃນຄວາມສາພັນຄວາມເຂົາກັ

້ ້ ການກະ ັ ດາຂະໜາດໃຫຍໍ່ ເພີໍ່ມຂນ, ຈາກນັນ້ ຈະປະກົດຕົວຂນລະບົ ບແກນສາຄັນລະດັບ 2 ສະໜັບສະໜນຄືບນ

ຈາຍທີໍ່ເໝາະສົມທາງດ້ານໃນ ຫ ື ດ້ານນອກຕົວເມືອງ. ເວລາຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມລະບົບຫາຍແກນສາຄັນ, ບັນ ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 148

້ ໍ່ ມີບດ ້ ໍ່ ເຂດການຄ້າ, ການບລິການຄືນອີກ, ການພັດທະນາຕາມຮບຮໍ່າງ ້ ນທີ ົ ບາດສາຄັນຈັດຕັງພື ດາສນກາງເຂດພືນທີ ແກນສາຄັນ, ຕົວເມືອງຕ້ອງສົມບນລະບົບຄົມມະນາຄົມທັນສະໄໝ. e) ການຈາລອງປະສົມປະສານ ການຈາລອງປະສົມປະສານແມໍ່ ນຮບຮໍ່າງຈາລອງພັດທະນາຕອບສະໜອງທັງໝົດບັນດາຈາລອງເທິງ ັ ການເໝາະສົມກັບແຕໍ່ ລະເງໍ່ ອນໄຂສະພາບ, ື ຕາມໜໍ່ ງລະດັບ ແລະ ຫກ ສັກກະຍະພາບພັດທະນາ…ຂອງແຕໍ່ລະໜໍ່ ງ

້ ນສາມາດເບິໍ່ງແມໍ່ ນຈາລອງ ຄວາມຍດຍຸໍ່ ນ ແລະ ໄດ້ຕອບສະໜອງຫາຍທີໍ່ສຸ ດຢໍ່ ບັນດາປະເທດ, ພິ ຕົວເມືອງ. ນີແມໍ່ ເສດແມໍ່ ນບັນດາຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ .

ບັນດາທິດສະດີການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງສະໄໝໃໝໍ່

- 149

ບົດທີ 5 ັ ແນວຄິດທິດສະດີການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ 5.1. ແນວຄິດເມືອງນ່ າຢ່ (Livable city) ຄາວ່າ Livable ໝາຍເຖິງມີຄວາມເໝາະສົມ ກັບການຢ່ ອາໄສ ຫ ື ຢ່ ອາໄສໄດ້ຢ່າງສະດວກສະບາຍ ຫ ື ສ້າງຄວາມສຸ ກໃນການຢ່ ອາໄສໄດ້ ຄ າວ່ າ “Livable City” ຈ່ ງໝາຍເຖິງ “ເມືອງນ່ າຢ່ ” ຫ ື ເມືອງທີ່ມີຄວາມ ເໝາະສົມກັບການຢ່ ອາໄສ ສາມາດໃຫ້ຄວາມສະດວກ ສະບາຍ ແລະ ຄວາມສຸ ກໃນການຢ່ ອາໄສໄດ້.

ຮບທີ 5.1 “Livable City” ຈ່ ງໝາຍເຖິງ “ເມືອງນ່ າຢ່ ” ້ ່ ສາຄັນຂອງເມືອງນ່ າຢ່ : ຕົວບົ່ງຊີທີ

້ ນ ົ ໃນເມືອງຮ ້ສກປອດໄພ ຮ ້ສກສາຜກພັນ ແລະ ເປັນສ່ວນໜ່ ງຂອງສັງຄົມ (Inclusive city). 1. ຜຄ 2. ຄວາມຍືນຍົງຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ (Sustainability).

ີ ່ ອາໄສຢ່າງພພຽງໃນລາຄາທີ່ເໝາະສົມກັບຄົນທຸກກຸ່ ມ (Affordable housing). 3. ການມີທ່ ຢ

້ ້ ່ ແຫ່ ງເຮັດ ່ າງ ແລະ ທາງລົດຖີບທີ່ເຊື່ອມທີ່ຢ່ ອາໄສເຂົາສ 4. ມີໂຄງຂ່າຍຂົນສົ່ງສາທາລະນະ, ເສັນທາງຢ

ວຽກ, ໂຮງຮຽນ, ຮ້ານຄ້າ, ສວນສາທາລະນະ, ໂຮງໝ, ສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນທັງທາງທາມະຊາດ ແລະ ວັດທະນະທາ (Connectivity and accessibility).

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 150

້ ທ່ ມາຈາກອົ ີ ແນວຄິດເມືອງນ່ າຢ່ ນີມີ ງກອນອະນາໄມໂລກ (World Health Organization (WHO))

້ ຊ່ ງແຕ່ ເກົ່ານັນທາງອົ ງກອນອານາໄມໂລກໃຊ້ຄາວ່າ: “Healthy Cities” ຊ່ ງແປວ່າ “ເມືອງສຸ ຂະພາບ” ຫ ື “ເມືອງສະ ຂະພາບດີ”.

້ າມາມາບັ ້ ກລະນີຢ່ ປະເທດໄທ ໂດຍກົມອະນາໄມ ໄດ້ນາເອົາແນວຄິດນີເຂົ ນຈຸໃນຍຸ ດທະສາດການພັດທະ

ົ ໃນເມືອງມີສຸຂະພາບທີ່ດີ, ການພັດທະນາ ນາເມືອງໃນປີ ພສ. 2537 ໂດຍມີເປົ ້າໝາຍການພັດທະນາ ເພື່ອໃຫ້ຄນ

ຕາມແນວຄິດນີ ້ ຄວບຄຸ ມທັງໃນດ້ານເສດຖະກິດສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທາ ລວມໄປເຖິງການພັດທະນາທາງກາຍ ັ ຫ ື ທາ ຍະພາບ, ການຈັດສ້າງອາຄານສິ່ງປຸ ກ ສ້າງ, ບລິການສາທາລະນະ ລວມໄປເຖິງໃນການຕັດສິນໃຈອະນຸລກ ລາຍສິ່ງໃດພາຍໃນເມືອງ ໂດຍມີເປົ ້າໝາຍໃນການພັດທະນາເພື່ອສະໜັບສະໜນການມຸ ງ້ ສ່ ຄວາມເປັ ນສຸ ຂະ ຫ ື ສຸ ້ ກເອີນວ ້ ່ າ: “ເມືອງສຸ ຂະພາວະ”. ັ ເຮັດໃຫ້ບາງຄັງແນວຄິດນີຖື ຂະພາວະຂອງຄົນ ແລະ ສັງຄົມເປັ ນປະເດັ່ນຫກ ັ ການຂອງການເປັນເມືອງສຸ ຂະພາບ (Healthy City) 5.1.1. ຫກ ປະກາດໂດຍອົງກອນອະນາໄມໂລກສາຂາຍຸ ໂຣບ (WHO, Regional Office for Europe) ປະກອບ

ດ້ວຍຄຸ ນສົມດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້

- ສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາໄສທີ່ສະອາດ ແລະ ປອດໄພ. ົ ດນ ແລະ ຍືນຍົງ. - ການຮັກສາລະບົບນິເວດໃຫ້ສມ

້ ນ ແລະ ບ່ ສະແຫວງຫາປະໂຫຍດສ່ວນຕົວ. ້ ື ເກືອກ - ຊຸມຊົນທີ່ເຂັມແຂງ ຊ່ວຍເຫອ

- ການມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຕັດສິນໃຈຂອງຊຸມຊົນ ໂດຍສະເພາະໃນປະເດັ່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບສະຂະພາບ ິ ຂອງຄົນໃນຊຸມຊົນ. ແລະ ຄຸ ນນະພາບຊີວດ

້ ້ ອາຊີບ, ລາຍ - ການຕອບສະໜອງຕ່ ຄວາມຕ້ອງການພືນຖານຂອງຄົ ນໃນເມືອງເຊັ່ນ: ອາຫານ ແລະ ນາ,

້ ໄດ້, ຄວາມປອດໄພ ເປັ ນຕົນ.

້ ງກິດຈະກາ ແລະ ຊັບພະຍາກອນພາຍໃນເມືອງຢ່າງທົ່ວເຖິງ ໂດຍສົ່ງ ີ ານເຂົາເຖິ - ການເປີ ດໂອກາດໃຫ້ມກ

້ ນ ົ ມີການຕິດຕ່ ສື່ສານ ແລະ ມີປະຕິສາພັນທາງສັງຄົມ. ເສີມໃຫ້ຜຄ

- ການສະໜັບສະໜນນະຕະນະກາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ໂດຍສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດຄວາມຫາກຫາຍ ແລະ ມີ ິ ຊີວາ. ຊີວດ

້ ່. ້ ່ ອາໄສຢ ີ ່ ພາຍໃນພືນທີ - ການສືບສານປະຫວັດສາດ ແລະ ມລະດົກທາງວັດທະນະທາຂອງຜທ ້ ມ. - ການຄວບຄຸ ມຮບຊົງໃຫ້ກົມກືນ ຫ ື ສົ່ງເສີມຮບລັກສະນະດັງເດີ

- ການມີບລິການສາທາລະນະສຸ ກທີ່ສາມາດໃຫ້ບລິການໄດ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ. ້ ່ ວຍນ ້ອຍ. - ການທີ່ຄົນໃນເມືອງມີສຸຂະພາບດີ ແລະ ມີຈານວນຜປ

ຈະເຫັນໄດ້ວ່າເປົ ້າໝາຍຂອງເມືອງສຸ ຂະພາບດີ ຫ ື ເມືອງສຸ ຂະພາວະນັນ້ ຄວບຄຸ ມທັງສຸ ຂະພາບຂອງຄົນ, ສຸ

້ ກ ຂະພາວະຂອງສິ່ງແວດລ້ອມທາງກາຍຍະພາບ, ສິ່ງແວດລ້ອມທາງເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ ລວມໄປເຖິງຄວາມຮສ

ົ ຂອງເມືອງໃນຂະນະທີ່ການໃຊ້ຄາວ່າເມືອງສຸ ຂະພາບດີ ບ່ ສາມາດຄວບຄຸ ມ ຫ ື ສື່ຄວາມໝາຍທີ່ຊັດ ຂອງຄົນຕ່ ບລິບດ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 151

້ ວຍການໃຊ້ຄາວ່າ ເມືອງນ່ າຢ່ (Livable city) ຊ່ ງໝາຍຄວາມຄວບ ເຈນໄດ້ ຈ່ ງມີການຂະຫຍາຍຄວາມແນວຄິດນີດ້ ້ ່ ເມືອງທີ່ອານວຍຄວາມສຸ ກ, ສ້າງສຸ ຂະພາບ ແລະ ສະຂະພາວະທີ່ດີໃຫ້ກບ ັ ຜຄ ້ ນ ົ ພາຍໃນເມືອງ. ຄຸ ມເຖິງພືນທີ ັ ສິບປະການຂອງຄວາມເປັນເມືອງນ່ າຢ່ 5.1.2. ຫກ

ັ :້ ການົດໂດຍ American Institute of Architects (AIA) ມີດ່ ງນີ

້ ່ ໃຫ້ມສ ີ ດ ັ ສ່ວນເໝາະສົມກັບການໃຊ້ວຽກຂອງ 1. Design on a human scale ອອກແບບພືນທີ

ີ າ້ ນຄ້າ, ບ່ອນເຮັດວຽກ ແລະ ບລິການ ມະນຸດ ໂດຍຈະໃຊ້ໄລຍະການຍ່ າງເປັ ນຕົວການົດຂອບເຂດ, ການົດໃຫ້ມຮ

ສາທາລະນະຢ່ ໃນໄລຍະການຍ່ າງຈາກທີ່ຢ່ ອາໄສ ເພື່ອຫຸ ດປັນຫາທີ່ເກີດຈາກການຈາລະຈອນທາງລົດ ແລະ ຊ່ວຍສົ່ງ ້ ນ ົ ໃນເມືອງ. ເສີມສຸ ຂະພາບຂອງຜຄ

້ ນ ົ ມີຄວາມຫາກຫາຍຂອງຮບແບບທີ່ພັກອາໄສ, ຮ້ານ 2. Provide choices ສ້າງທາງເລືອກໃຫ້ຜຄ

ຄ້າ, ຕະຫາດ, ຫ້າງຊັບພະສິນຄ້າ ແລະ ລະບົບຄົມມະນາຄົມ, ສ້າງຊຸມຊົນທີ່ນ່ າຢ່ ມີສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເໝາະສົມ ສາລັບການຢ່ ອາໄສຂອງຄົນໃນໄວ ແລະ ສະຖານະພາບທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ.

ີ ານໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ຍ່ າງປະສົມປະສານທັງ 3. Encourage mixed-use development ສົ່ງເສີມໃຫ້ມກ

ີ ດ ິ ຊີວາ ສົ່ງເສີມ ການຍ່ າງ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍຂອງ ຮບແບບຂອງກິດຈະກາ ແລະ ອາຄານ ເພື່ອສ້າງເຂດທີ່ມີຊວ ກິດຈະກາ.

້ ່ ໂດຍ ້ ມທີ່ມີຄຸນຄ່າໃນພືນທີ 4. Preserves urban centers ເກັບຮັກສາເຂດຍ່ າງ ຫ ື ອາຄານດັງເດີ

້ ່ ມີຢ່ ແລ້ວໃນ ໃຊ້ການຊ່ອມແຊ່ມບລະນະ ຫ ື ການສ້າງໃໝ່ພາຍໃຕ ້ໂຄງສ້າງຂອງເມືອງເກົ່າ ເພື່ອໃຊ້ໂຄງສ້າງພືນຖານທີ ້ ່ ເປັນການຈາກັດເຂດການເຕີບໂຕຂອງເມືອງບ່ ໃຫ້ກະຈາຍອອກນອກເຂດເມືອງ. ພືນທີ

5. Vary transportation options ສ້າງທາງເລືອກຂອງການສັນຈອນ ໂດຍມຸ ້ງສົ່ງເສີມການຍ່ າງ,

ົ ຖີບ ແລະ ການໃຂ້ຂນ ົ ສົ່ງສາທາລະນະ ເພື່ອຫຸ ດປັ ນຫາການຈາລະຈອນ, ຮັກສາສຸ ຂະພາບຂອງສິ່ງແວດ ການໃຊ້ລດ ິ ຈະກາ. ລ້ອມ ແລະ ສະໜັບສະໜນໃຫ້ຜເຄົນໃນເມືອງມີກດ

້ ່ ສາທາລະນະທີ່ນ່ າໃຊ້ວຽກ ເພື່ອໃຫ້ຜຄ ້ ນ ົ ມີພນທີ ື້ ່ 6. Build vibrant public spaces ສ້າງພືນທີ

ພັກຜ່ອນ ແລະ ເພີ່ມໂອກາດໃນການພົບປະຕິສາພັນ, ເຮັດກິດຈະກ າຮ່ວມກັນ, ສ້າງຄວາມສາພັນທີ່ດີພາຍໃນສັງ ຄົມ.

້ ່ ເພື່ອ 7. Create a neighborhood identity ສ້າງ Sense of Place ຫ ື ອັດ ຕະລັກ ຂອງພືນທີ

ັ ຄົນໃນຊຸມຊົນ. ໃຫ້ຊຸມຊົນມີຄວາມແຕກຕ່າງ ນ່ າສົນໃຈ ແລະ ສ້າງຄວາມພາກພມໃຈໃຫ້ກບ 8. Protect environmental resources ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທາງທາມະ ້ ົ ນກະທົບຕ່ ລະບົບນິເວດ, ປ້ອງກັນແຫ່ ງນາຈາກການເກີ ຊາດ, ຄວບຄຸ ມການພັດທະນາບ່ ໃຫ້ສ່ ງຜົ ດມົນລະພິດ, ປ້ອງ ້ ່. ້ ມຂອງພືນທີ ກັນການເກີດມົນລະພິດທາງອາກາດ ແລະ ຮັກສາຄຸ ນຄ່າດັງເດີ

້ ່ ເພື່ອຄົງຄວາມ ັ ລັກ ສະນະພ ມີທດ ັ ວັດທະນະທ າຂອງພືນທີ 9. Conserve landscapes ອະນຸ ລກ

້ ່ ນ. ສົມດນຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ລະບົບນິເວດທີ່ສາພັນກັບວັດທະນະທາພືນຖິ

້ 10. Design matters ການອອກແບບທີ່ເໝາະສົມ ເປັ ນພືນຖານສ າຄັນຂອງຊຸມຊົນນ່ າຢ່ ທີ່ປະສົບ

ຄວາມສາເລັດ. ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 152

ໃນປະເທດໄທ ສະມາຄົມສະຖາປະນິກຊຸມຊົນເມືອງໄທ ໄດ້ກ່າວເຖິງ “ເມືອງນ່ າຢ່ ແລະ ຊຸມຊົນນ່ າຢ່ ” ໃນການປະຊຸ ມເລື່ອງເມືອ ງນ່ າຢ່ ແລະ ການປະຫຍັດ ພະລັງງານ (Livable City and Energy Saving) ຄສ. 1994 ວ່າໝາຍເຖິງ:

ິ ທີ່ດີ “ຊຸມຊົນທີ່ຢ່ ອາໄສທັງໃນເຂດເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດທີ່ມີສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ຄຸ ນນະພາບຊີວດ ້ ້ ົ ຊົນທີ່ເຂັມແຂງ, ິ ແລະ ຊັບສິນ, ມີລະ ມີສງັ ຄົມທີ່ເອືອອາທອນ, ມີຊນ ມີຄວາມສະດວກສະບາຍປອດໄພໃນຊີວດ ັ ້ ງ, ມີວດ ັ ທະນະທາ ແລະ ຈິດວິນຍານທີ່ເປັ ນເອກກະລັກຂອງເມືອງ ແລະ ຊຸມຊົນ”. ບົບເສດຖະກິດດີໝນຄົ

ນອກຈາກນີ,້ ກະຊວງຊັບພະຍາກອນທາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດ້ລອມ ໂດຍກົມສົ່ງເສີມຄຸ ນນະພາບສິ່ງ

ັ ແວດລ້ອມຮ່ວມກັບສະມາຄົມສັນນິບານເທດສະບານແຫ່ງປະເທດໄທ ແລະ ສະຖາບັນສິ່ງແວດລ້ອມໄທ ໄດ້ຈດ ້ ່ ປີ ຄສ. 2006 ແລະ ມີກອບແນວຄິດໃນການປະ ໂຄງການປະກວດເທດສະບານນ່ າຢ່ ຢ່າງຢື ນຍົງ ໂດຍເລີ່ມມາຕັງແຕ ້ ດທີ່ປະກາດໃຊ້ລາ້ ສຸ ດເມື່ອປີ ຄສ. 2016 ປະກອບໄປດ້ວຍ 4 ໝວດໝ່ ດັ່ງຮບພາບຕ່ ໄປນີ:້ ເມິນ ແລະ ຕົວຊີວິ

ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຢືນຢົງ ຄົນມີສຸຂະອານາໄມ ັ ການ ຄົນມີສຸຂະພາບດີ ໄດ້ຮບ ສກສາ, ສະຫວັດດີການ ແລະ ໄດ້ ຮ ັ ບ ສິ ດ ທິ ທີ່ ເໝ າະ ສົ ມ

ື້ ຊັບພະຍາກອນທ າມະຊາດມີຄວາມສົມ ບນ, ມີພ ນ ັ ສວຍງາມ, ສິ່ງເສດເຫອ ື ຫື ທີ່ສີຂຽວພຽງພ, ພມີທດ ມົນລະພິດຖກຈັດການຢ່າງເໝາະສົມ ແລະ ປະຊາ ີ ດ ິ ທີ່ເປັນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ ຊົນມີຊວ

ແລະ ເທົ່າທຽມ, ຄອບຄົວອົບ ິ ຈະກາສ້າງ ອຸ່ ນ, ຊຸ ມຊົນ ມີກດ ສັນ , ສັງ ຄົມ ຮັກ ສາປະເພນີ, ວັດ ທະນະທ າ ແລະ ພ ມປັ ນ ຍາທ້ອງຖິ່ນ.

ເທດສະບານແຫ່ ງການ ຮຽນຮ ້ ແລະ ການບລິ ຫານຈັດການທີ່ດີ

ເມືອງຢ່ ດີ ມີກ ານໃຊ້ປະໂຫຍດ ທີ່ ດິນ ຢ່ າງເໝາະສົມ , ້ ໂຄງສ້າ ງພືນຖານພຽງ

ມີວໄິ ສທັດ ແລະ ແຜນງານຊັດເຈນ , ບ ກຄະລາກອນມີຄວາມຮ ້ ແລະ ຊ່ ຽວຊານ, ລະບົບ ການເຮັດ ວຽກ ໄດ້ຮ ັບ ການພັດ ທະນາຢ່ າງຕ່ ເນື່ອງ

ພ ສ າລັບ ຄົນ ທຸ ກກຸ່ ມ ້ ງ ດ້າ ນ ມີຄ ວາມໝັ ນຄົ

ພ້ອ ມການ ບ ລິ ຫ ານຈັດ ການ ທີ່ ດີ

ທີ່ ຢ່ ອາໄສ, ປອດໄພ ້ ແລະ ເສດຖະກິດໝັນ

ແລະ ມີນ ະວັດ ຕະກ າການພັດ ທະ ນາເມືອງ

ຄົງ.

ກອບແນວຄວາມຄິດ ເມືອ ງສິ່ງແວດ ລ້ອມຍືນຍົງ

ທີ່ມາ: ຄ່ ມືການປະເມີນສິ່ງແວດລ້ອມຢື ນຍົງ ປະຈາປີ 2561 ຈັດສ້າງໂດຍ ສານັກສົ່ງເສີມການມີສ່ວນຮ່ ວມຂອງປະຊາຊົນ ກົມສົ່ງ ເສີມຄຸ ນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ

້ ດ ຮບທີ 5.2 ກອບແນວຄິດໃນການປະເມິນ ແລະ ຕົວຊີວັ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 153

5.2. ແນວຄິດເມືອງນິເວດ (Eco city) Eco-city ໝາຍເຖິງເມືອງທີ່ມີການພັດທະນາໂດຍຄານ່ ງເຖິງຜົນກະທົບຕ່ ລະບົບນິເວດ ເປັ ນເມືອງທີ່ພະຍາ

ົ ນກະທົບຕ່ ລະບົບນິເວດໃຫ້ນອ ້ ຍທີ່ສຸ ດ ສ້າງການປ່ຽນແປງລະບົບນິເວດໃຫ້ ຍາມຄວບຄຸ ມການພັດທະນາໃຫ້ສ່ ງຜົ ້ ້ ຄ່າຫາຍທີ່ສຸ ດ. ແນວຄິດ Eco-city ສ້າງຂນຈາກຫ ັ ການ ນ ້ອຍທີ່ສຸ ດ, ມີການໃຊ້ປະໂຫຍດຊັບພະຍາກອນຢ່າງຄຸ ມ ກ ້ ່ ອາໄສຮ່ວມກັບລະຫວ່າງມະນຸດ ກັບທາມະຊາດ ໂດຍມີເປົ ້າໝາຍສງສຸ ດໃນການຫຸ ດປະລິມານ ພືນຖານໃນການຢ ້ ຍລົງຈົນບ່ ໃຊ້ເລີຍ (zero-carbon city) ເຊັ່ນ: ໃຊ້ພະລັງງານຈາກແຫ່ ງພະລັງງານທີ່ນາ ການໃຊ້ຄາບອນໃຫ້ຫຸ ດນອ ກັບມາໃຊ້ໃ ໝ່ ໄດ້ (Renewable resources). ້ ວ ແນວ ນອກ ຈາກນີ ແລ້ ຄວາມ ຄິ ດ Eco-city ຍັ ງ ຄວບ ຄຸ ມໄປເຖິ ງ ຄວາມຕ້ອ ງການໃນ ການສົ່ງເສີມ ເສດຖະກິດຊຸມຊົນ , ້ ື ຫຸ ດຄວາມເຫ່ ອມລ າທາງສັ ງຄົມ , ເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາ

້ ່ ກອນ ແລະ ໃຊ້ປ ະໂຫຍດພືນທີ ້ ຄ່າ ລວມໄປເຖິງການໃຫ້ ຢ່າງຄຸ ມ ຄວາມສ າຄັນ ກັບ ການສົ່ງເສີມ ສຸ ້ ່ ອາໄສໃນເມືອງ. ຂະພາບຂອງຜຢ

ຮບທີ 5.3 ກອບແນວຄິດເມືອງນິເວດ (Eco city) ັ ການອອກແບບເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດ Eco-city 5.2.1. ຫກ

້ ນ ແລະ ັ ສະດຸ ທ່ ມີ ີ ໃນທ້ອງຖິ່ນ ລວມໄປເຖິງໃຊ້ພະລັງງານຈາກແສງແດດ, ກະແສລົມ, ນາຝົ 1. ໃຊ້ວດ

້ າມະຊາດຢ່າງຄຸ ມ ້ ຄ່າ. ແຫ່ ງນາທ

້ ້ ບສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງ ເພື່ອຮັກສາສັດປ່າພືນ 2. ປະສົມປະສານລະບົບນິເວດທາມະຊາດເຂົາກັ

້ ່ ສາທາລະນະໃນເມືອງ. ັ ພືນທີ ຖິ່ນ ແລະ ຊ່ວຍສົ່ງເສີມຄວາມນ່ າສົນໃຈໃຫ້ກບ

້ 3. ໃຊ້ພືດພັນໄມ ້ ເພື່ອຄວບຄຸ ມອຸ ນຫະພມ ແລະ ຄວາມຊືນຂອງສະພາບອາກາດພາຍໃນເມື ອງ.

ິ ຊີວາໃຫ້ກ ບ ັ ຊຸມ ຊົນ, ສົ່ງເສີມ ການປະຕິສາພັນຂອງຜຄ ້ ນ ົ ໃນຊຸມຊົນໂດຍການສ້າງບັນຍາ 4. ເພີ່ມຊີວດ

້ ່ ການພົບໂອ້ລົມກັນ. ກາດທີ່ສະໜຸກສະໜານທີ່ເອືອຕ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 154

້ ່ ກິດຈະກາສ້າງສັນທີ່ສ້າງໃຫ້ຜຄ ້ ນ ົ ໄດ້ພດ ັ ທະນາສັກກະຍະພາບໃນການສ້າງສັນ 5. ສະໜັບສະໜນພືນທີ ວຽກ ແລະ ສາມາດພັດທະນາເທັກໂນໂລຢີ ໃໝ່ມາໃຊ້ໃນການສ້າງສັນສະພາວະເມືອງນ່ າຢ່ .

6. ຕົວຢ່າງເມືອງທີ່ອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງເມືອງພາຍໃຕແ້ ນວຄິດ Eco-city ໂຄງການ Tianjin Eco-

city (ເມືອງທຽນຈິນ ປະເທດຈີນ).

7. ເປັນໂຄງການເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດ Eco-city ທີ່ຕ້ອງການສ້າງສັນສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງ

້ ດຂນຈາກການຮ ້ ່ ວມມືຂອງລັດຖະບານປະ ທີ່ຫຸ ດການໃຊ້ຄາບອນ ແລະ ມຸ ້ງຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມ ໂຄງການນີເກີ ເທດຈີນ ແລະ ສິງກະໂປ (Sino-Singapore Tianjin Eco-city Development and Investment) ໂດຍຖືກ

ອອກແບບເພື່ອຮອງຮັບ ປະຊາກອນຈານວນ 350,000 ຄົນ ແລະ ມີແ ຜນທີ່ຈະດາເນີນການໃຫ້ແ ລ້ວ ໃນປີ ຄສ.

້ ່ ຕັງຂອງໂຄງການຢ ້ ່ ຫ່າງຈາກເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ປະເທດຈີນປະມານ 40 ກິໂລແມັດ ແລະ 150 2020 ພືນທີ ້ ່ ໃນເຂດທີ່ມີກ ານເຕີບ ໂຕສງຂອງຈີນ . ນອກຈາກນີ,້ ການ ກິໂລແມັດ ຈາກນະຄອນຫ ວງປັ ກ ກິ່ງ (Beijing) ຕັງຢ ້ ່ ທີ່ບ່ ສາມາດໃຊ້ໃນການເພາະປກ ້ ອງ Tianjin Eco-city ຍັງມີຂກ ້ ານົດສອງປະການຄືຕອ ້ ງເປັ ນພືນທີ ເລືອກທີ່ຕັງເມື ້ ໄດ້ ແລະ ກາລັງປະສົບກັບປັ ນຫາການຂາດແຄນແຫ່ ງນາ.

້ ້ ່ ທີ່ບ່ ້ 8. ບລິເວນທີ່ຕັງຂອງ Tianjin Eco-city ເຄີຍເປັ ນສະຖານທີ່ຖີມຂອງເສຍຈາກໂຮງງານ ເປັ ນພືນທີ

ົ ລະພິດ ສ ງ ໂດຍ Ho Tong Yen ຫົວ ໜ້າ ໂຄງການ Tianjin ມີກ ານໃຊ້ປ ະໂຫຍດມາດົນ ນານ ເນື່ອງຈາກມີມ ນ Eco-city ກ່ າວວ່າ:

້ ່ ທີ່ມີຄວາມສາຄັນທາງລະບົບນິເວດ ຫ ື ເທິງ “ໃນອະດີດທີ່ຜ່ານມາ Eco cities ຖືກສ້າງແຕ່ພຽງເທິງພືນທີ

້ ່ ທີ່ສາມາດໃຊ້ປະໂຫຍດໄດ້, ຂະນະທີ່ໂຄງການນີຕ້ ້ ອງການສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າມັນເປັ ນໄປໄດ້ທ່ ຈະສ້ ີ ພືນທີ າງຄຸ ນຄ່າ ້ ່ ທີ່ໃຊ້ປະໂຫຍດ”. ໃຫ້ກັບພືນທີ

ທີ່ມາ: http://www.urbanecology.org.au/eco-cities/what-is-an-ecocity/

ຮບທີ 5.4 ການອອກແບບໂຄງການ Tianjin Eco-city

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 155

ໃນປີ ຄສ. 2014 ພາຍຫງັ ຈາກໂຄງການໄດ້ເລີ່ມດາເນີນການໄປ 7 ປີ ຄວາມຄືບໜ້າຂອງໂຄງການໄດ້ດາ ເນີນການແລ້ວສາເລັດພຽງ 3 ຕາລາງກິໂລແມັດ ຈາກ 30 ຕາລາງກິໂລແມັດ ສ່ວນທີ່ພັກອາໄສໄດ້ດາເນີນການແລ້ວ ້ ີ ້ ່ ເຂົ ີ າໄປຢ ່ ອາໄສ ສາເລັດ 6,000 unit ໃນຂະນະທີ່ ໂຮງໝ ແລະ ສນການຄ້າຍັງຢ່ ລະຫວ່າງການກ່ ສ້າງ ຊ່ ງເຮັດໃຫ້ຜທ ັ ຄວາມສະດວກສະບາຍເທົ່າທີ່ຄວນ. ໃນໂຄງການບ່ ໄດ້ຮບ

ທີ່ມາ: http://www.bbc.com/future/story/20120503-sustainable-cities-on-the-rise

ຮບທີ 5.5 ຖະໜົນ ແລະ ອາຄານທີ່ພັກອາໄສໃນໂຄງການ Tianjin Eco-city

5.2.2. ກລະນີສກສາເມືອງທຽນຈິນຂອງປະເທດຈີນ. ແຜນການສ້າງຕົວເມືອງທຽນຈິງ (Tianjin) ໃຫ້ເປັ ນເມືອງທາມະຊາດ (ເມືອງສີຂຽວ) ແມ່ ນໂຄງການ ຮ່ວມມືລະຫວ່າງລັດຖະບານຂອງປະເທດຈີນ ແລະ ປະເທດສິງກະໂປ ຫງັ ຈາກອຸ ດສາຫະກາ Suzhou. ໂຄງ ການ ດັ່ງກ່ າວ ແມ່ ນໄດ້ນາໂດຍ ທ່ານ Gohchok Tong ລັດຖະມົນຕີອະວຸ ໂສຂອງປະເທດຈີນ ແລະ ທ່ານ Wen ນາຍົກ

ລັ ດ ຖ ະ ມົ ນ ຕີ ຂ ອ ງປ ະ ເທ ດ ຈີ ນ . ໃ ນ ວັ ນ ທີ 18 ເດື ອ ນ ພ ະ ຈິ ກ ປີ 2007 ນີ ້, ທ່ ານ Lee Hsine Loong ີ ານເຊັນ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີຂອງປະເທດສິງກະໂປ ແລະ ທ່ານ Wen ນາຍົກລັດຖະມົນຕີຂອງປະເທດຈີນ ໄດ້ມກ ້ ່ ຈະສ້າງເປັ ນຕົວເມືອງສີຂຽວ. ສັນຍາກ່ ຽວ ກັບການພັດທະນາພືນທີ 5.2.2.1. ວິໄສທັດໃນການພັດທະນາ.

້ ນຢາກໃຫ້ມ ີຄ ວາມ ວິໄ ສທັດ ໃນການສ້າ ງເມືອ ງທຽນຈິນ (Tianjin) ໃຫ້ເປັ ນ ເມືອ ງສີຂ ຽວນີແມ່

ຈະເລີ ນ ຮຸ່ ງເຮືອ ງ, ເປັ ນສັງ ຄົ ມ ທີ່ ມີຄ ວາມກົມ ກຽວກັບ ສະພາບແວດລ້ອ ມທີ່ ເປັ ນມິດ ແລະ ສາມາດນ າໃຊ້ ້ ຄື: ຊັບພະຍາກອນທີ່ ມີປະສິດທິພາບ. ສາລັບຮບແແບການພັດທະນາແບບຢື ນຍົງໄດ້ການົດວິໄສທັດຕົນຕ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 156

 3 ການກົມກຽວ:

ິ ກັບ ັ ປະຊາຊົນຄົນອື່ນໆ (ຄວາມກົມກຽວທາງສັງຄົມ). 1. ປະຊາຊົນດາລົງຊີວດ ິ ທີ່ຕິດພັນກັບກິດຈະກາທາງດ້ານເສດຖະກິດ. 2. ປະຊາຊົນດາລົງຊີວດ

ິ ທີ່ຕິດພັນກັບສະພາບແວດລ້ອມເຊັ່ນ: ຄວາມຍືນຍົງຂອງສະພາບແວດລ້ອມ. 3. ປະຊາຊົນດາລົງຊີວດ  3 ຄວາມສາມາດ:

້ ນສາມາດຮອງຮັບເຕັກໂນໂລຊີທ່ ີ 1. ການສ້າງເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ໃຫ້ເປັ ນເມືອງສີຂຽວນີແມ່

ສາມາດຜະລິດເປັນສິນຄ້າໄດ້.

້ 2. ບັນ ດາຫ ັກ ການພືນຖານ ແລະ ຮ ບແບບຂອງການສ້າ ງເມືອ ງແມ່ ນຈະຕ້ອ ງສາມາດຮັບ ໃຊ້

ການເມືອງ ແລະ ບັນດາປະເທດອື່ນໆ.

້ ້ ນໄດ້ຮບ ັ ການພືນຖານ ັ ການປັ ບປຸ ງໃນຂະໜາດ 3. ຫກ ແລະ ຮບແບບການພັດທະນາໂຄງການນີແມ່

້ ່ ແຕກຕ່ າງກັນ. ເນືອທີ

5.2.2.2. ການເລືອກສະຖານທີ່.

ລັດ ຖະບານຈີນໄດ້ກ ານົດ ໄວ້ 2 ມາດຖານສ າລັບ ການເລືອກສະຖານທີ່ຈະສ້າງເປັ ນເມືອ ງໃຫ້ເປັ ນ

ເມືອງສີຂຽວຄື : ້ ່ ການເພາະປກ. 1. ຄວນໄດ້ຮັບການພັດທະນາກ່ ຽວກັບທີ່ດິນທີ່ບ່ ແມ່ ນພືນທີ ້ ່ ທີ່ປະເຊີນກັບຄວາມຂາດແຄ້ນນາ. ້ ່ ໃນເຂດພືນທີ ້ 2. ຄວນຕັງຢ ື ການົດໄວ້. 3. ເປັ ນສະຖານທີ່ໄດ້ຖກ ເມືອ ງທຽນຈິນ (Tianjin)

ັ ການຄັດເລືອກຈື່ງໄດ້ມກ ີ ານສກ ເມື່ອໄດ້ຮບ

ສາລະອຽດ ແລະ ພິຈາລະນາກ່ ຽວກັບການ ້ ພັດທະນາໂຄງລ່າງພືນຖານ ໂດຍສະເພາະ ້ ງ ແລະ ການຂົນສົ່ງ. ແມ່ ນການເຂົາເຖິ

ທີ່ມາ :http://www.tianjinecocity.gov.sg/bg_intro.htm

ຮບທີ 5.6 ແຜນທີ່ຂອງປະເທດຈີນ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 157

5.2.2.3. ສະຖານທີ່

້ ນຕັງຢ ້ ່ ຫ່າງຈາກສນກາງປະມານ 40 km ແລະ ຫ່າງຈາກ ສະຖານທີ່ຂອງການສ້າງເມືອງສີຂຽວນີແມ່

ສນກາງຂອງຕົວເມືອ ງປັ ກ ກິ່ງປະມານ 150 km. ສະຖານທີ່ຂອງຕົວ ເມືອງໃໝ່ ແມ່ ນຫ່ າງຈາກເຂດເມືອ ງບິນ ໄຮ່ ້ (Binhai) ປະມານ 10 km, ຊ່ ງເປັ ນໜ່ ງພາກພືນໃນການຂະຫຍາຍຕົ ວທີ່ໄວສຸ ດຂອງປະເທດຈີນ.

້ ່ 39°09′11″N 117°47′01″E, ເຂດເມືອງບິນໄຮ່ (Binhai) ເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ແມ່ ນຕັງຢ

້ ້ ່ ເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ແລະ ຕັງຢ ້ ່ ພາກພືນໂບໄຮ ່ ເບ (Bohai Bay). ແມ່ ນຕັງຢ

ທີ່ມາ :http://www.tianjinecocity.gov.sg/bg_intro.htm

້ ຮບທີ 5.7 ທີ່ຕັງຂອງເມື ອງທຽນຈິນ (Tianjin)

5.2.2.4. ໄລຍະໃນການພັດທະນາ.

້ ່ ທັງໝົດ 30 km2, ຊ່ ງຈະໃຊ້ເວລາໃນການສ້າງເມືອງທຽນຈິນ ເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ມີເນືອທີ

(Tianjin) ໃຫ້ສາເລັດທີ່ຄາດວ່າປະມານປີ 2020, ມີປະຊາກອນປະມານ 350,000 ຄົນທີ່ອາໄສຢ່ ແລະ ບາງສ່ວນ ກໄດ້ຖືກສ້າງສາເລັດ ໃນປີ 2013.

້ ່ ດິນ ກ່ ອນຈະມີກ ານພັດ ທະນາພືນທີ

ຂ ອ ງເມື ອ ງນີ ້ , ສ່ ວ ນ ໃ ຫ່ ຍ ດິ ນ ເປັ ນ ດິ ນ

ົ ລະພິດ ທາງນ າ້ ລວມ ແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ມີມ ນ ທັງມີໜອງບງເປັ ນຈານວນຫວງຫາຍປະມານ 2,6 km2.

ທີ່ມາ: http://www.tianjinecocity.gov.sg/bg_intro.htm

ຮບທີ 5.8 ຮບຄວາມແຕກຕ່າງຂອງການພັດທະນາປີ 2007 ແລະ 2011 ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 158

5.2.2.6. ແຜນແມ່ ບົດ ແຜນການສ້າງຕົວເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ໃຫ້ເປັ ນຕົວເມືອງທາມະຊາດ (ເມືອງສີຂຽວ) ແມ່ ນເປັ ນ

້ ່ ເມືອ ງທຽນຈິນ (Tianjin). ແຜນການນີໄດ້ ້ ສາ້ ງຄວາມສົມ ດຸ ນ ັ ການອະນຸ ມ ດ ັ ໃນພືນທີ ຕົວ ເມືອ ງທ າອິດ ທີ່ໄດ້ຮ ບ

ລະຫວ່າງຄວາມຕ້ອງ ການຂອງການແຂ່ງຂັນ ລວມທັງຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ສິ່ງ ແວດ ລ້ອມຂອງທາມະ ຊາດທີ່ ຈະສາມາດສ້າ ງເປັ ນ ຕົວ ີ ານ ເມືອ ງໄດ້. ຊ່ ງໄດ້ມ ກ

ພັ ດ ທ ະ ນ າ ຮ່ ວ ມ ກັ ບ ສານັກງານຈີນ ຂອງການ ວ າງແ ຜ ນ ແ ລ ະ ອ ອ ກ ແບບຕົວ ເມືອ ງ, ສະຖາ ບັນການອອກແບບໄດ້ມ ີ ການວາງທີມງານໃນການ ວ າ ງ ແ ຜ ນ ຮ່ ວ ມ ກັ ບ ປະເທດສິ ງ ກະ ໂປອີ ກ ດ້ວຍ.

ທີ່ມາ: http://ceibadesigngroup.wordpress.com/category/uncategorized/page//6

້ ່ ວາງແຜນເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) ້ ຮບທີ 5.9 ແຜນຜັງທີ່ຕັງຂອງພື ນທີ

ທີ່ມາ: http://www.cctv.com/program/ bizchina/20080904/103273.shtml

ຮບທີ 5.10 ແຜນຜັງໂຄງສ້າງແນວຄິດໃນ ການອອກແບບເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin)

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 159

ທີ່ມາ: https://www.ura.gov.sg/skyline/skyline08/skyline08-05/text/03.htm

ຮບທີ 5.11 ແຜນຜັງການນາໃຊທີ່ດິນຕົວເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin)

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 160

ທີ່ມາ: https://www.japlusu.com/shop/product/shinkenchiku-201101

ີ ນ ຮບທິ 5.12 ແຜນຜັງການແບ່ງເຂດການນາໃຊ້ທ່ ດິ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 161

ັ ການວາງແຜນການເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin) 5.2.2.5. ຫກ 1) ການສ້າງເມືອງທຽນຈິນ (Tianjin)

ີ ານວາງແຜນໄວ້ຢ່າງຫວງຫາຍ ຊ່ ງຈະປະກອບມີການວາງແຜນການ ໃຫ້ເປັນເມືອງສີຂຽວແມ່ ນໄດ້ມກ

້ ີ ນ ແລະ ຕ້ອງໄດ້ອງີ ໃສ່ການພັດທະນາການຄ້າຜ່ານແດນ, ຫກ ັ ການພືນຖານຂອງ ນາໃຊ້ທ່ ດິ TOD ແມ່ ນການວາງ ້ ່ ງອ ິ ານວຍຄວາມສະດວກເຊັ່ນ: ບ່ອນເຮັດ ແຜນອອກແບບເມືອງ, ການວາງແຜນເພື່ອຄວາມສວຍງມ ແລະ ຢ່ ໃກສ ວຽກ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝ, ການຄ້າ ແລະ ອື່ນໆ. ການວາງແຜນອອກແບບເມືອງແຕ່ ລະບ່ອນແມ່ ນຈະຖືກຄວບຄຸ ມ

ັ ດາທຸ ລະກິດທີ່ຢ່ ໃກຄ້ ຽງກັບເຂດທີ່ຢ່ ອະໄສທີ່ສາມາດຕອບສະໜອງ ໄປດ້ວຍສນກາງຕົວເມືອງຊ່ ງຈະປະກອບມີບນ ້ ອງໄດ້ຮັບການເຂົາເຖິ ້ ງທີ່ສະດວກສະບາຍອີກດ້ວຍ. ົ ນຕ້ ວຽກເຮັດງານທາໃຫ້ແກ່ ປະຊາຊົນ ສິ່ງເຫ່ ານັ 2) ການວາງແຜນຂົນສົ່ງ

້ ກໃສ່ການຂົນສົ່ງສີຂຽວ ຊ່ ງເປັ ນຄຸ ນນະສົມ ບັດໃນການຂົນສົ່ ງໃນການສ້ ົ ສ່ວນຫາຍຈະເນັນໜັ າງຕົວ

ເມືອງໃຫ້ເປັ ນເມືອງສີຂຽວ. ຈຸດປະສົງແມ່ ນເພື່ອເພີ່ມການເດີນທາງ ໂດຍຜ່ານການຂົນສົ່ງທາງສາທາລະນະ ແລະ

ອະທິ ບ າຍກ່ ຽວກັ ບ ຮ ບແບບກ ານ ຂົນສົ່ງທີ່ບ່ ແມ່ ນພາຫະນະເຊັ່ນ: ການ

ົ ຖີ ບ ແລະການຍ່ າງ. ເພື່ອໃຫ້ ໃຊ້ລ ດ ບັນລຸ ເປົ່ າໝາຍດັ່ງກ່ າວແມ່ ນຈະຕ້ອ ງ

ມີການແບ່ງເລນລົດຢ່າງຊັດເຈນ ເພື່ອ ຫຸ ດ ຜ່ ອນການຂັດ ແຍ່ ງລະຫວ່ າງຜ ້ ຂັ ບ ຂີ່ ແລະ ຄົ ນ ຍ່ າງ, ຊ່ ງຕ້ອ ງໃຫ້ ບຸ ລະມະສິດ ພິເສດແກ່ ຄົນ ຍ່ າງເຊັ່ນ ດຽວກັ ນ ກັ ບ ຍານພະຫະນະ ແລະ ການຂົນສົ່ງ. 3) ການວາງແຜນເຄືອຂ່າຍແມ່ ນາ້ ການສ້າ ງຕົວ ເມືອ ງໃຫ້ເ ປັ ນ ເມືອ ງສີຂ ຽວແມ່ ນມີກ າວາງແຜນໄວ້ ື ຢ່າງກວ້າງຂວາງ ຊ່ ງຈະປະກອບມີພດ ພັນ ແລະ ແມ່ ນາ້ ທີ່ເປັ ນສິ່ງຕອບສະ

ໜອງໃນການດ າລົງຊີວ ິດ ປະຈ າວັນ ້ ງມີສະພາບແວດລ້ອມ ນອກຈາກນັນຍັ

້ ເຊັ່ ນ: ກ ານເຮັ ດ ທີ່ ເປັ ນຕົ ວ ກ ະຕຸ ນ ້ ່ ຂອງແມ່ ນາ້ ວຽກ ແລະ ອື່ນໆ. ພືນທີ ທີ່ມາ: http://www.tianjinecocity.gov.sg/bg_masterplan.htm

້ ຮບທີ 5.13 ແຜນຜັງຕົນສະບັ ບຂອງການວາງແຜນ

້ ່ ສີຂ ຽວທີ່ເປັ ນ ຈະປະກອບດ້ວ ພືນທີ

ຫ ັ ກ ການໜ່ ງໃນການສ້າ ງເມືອ ງໃຫ້

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 162

້ ້ ່ ຫາຍກວ່າ ັ ້ າທາງທ ັ ການເຊື່ອມຕ່ ກັນສາລັບ ການໄຫ່ ວຽນຂອງນາທີ ເປັ ນເມືອງສີຂຽວ. ການຈັດຕັງນ າມະຊາດໄດ້ຮບ

ເກົ່າ ເພື່ອເສີມຂະຫຍາຍລະບົບນິເວດ ແລະ ການຕອບສະໜອງທາງສະພາບ ແວດລ້ອມໃນການລົງທນສາລັບການ ້ ່ ຄວາມສະອາດ ແລະ ຄວາມສວຍງາມໃນດ້ານການສກສາ. ພັດທະນາສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນແຄມແມ່ ນາ້ ເພື່ອຫັນເຂົາສ ແຜນແມ່ ບົດສາມາດສະຫຸ ບໄດ້ຄ:ື 1 ແກນ -3 ສນກາງ - 4 ເມືອງ.



ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເປັ ນມິດ.



ສິ່ງແວດລ້ອມທາງຊຸມຊົນ.



ສິ່ງແວດລ້ອມທາງຕົວເມືອງ.

ທີ່ມາ: http://www.tianjineco-city.com/en/SinglePage.aspx?column_id=10312

ັ ທະນາ ຮບທີ 5.13 ການແບ່ງເຂດຂອງການພັດ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 163

- 1 ແກນ: ໝາຍເຖິງການຕັດ ທ າມະຊາດສ້າງເປັ ນ ຮ່ ອມພ ໃນຕົວ ເມືອ ງ, ຊ່ ງເປັ ນ ກະດ ກສັນ ຫ ັງ

້ ັ້ ສີຂຽວຂອງຕົວເມືອງມັນຈະເຊື່ອມຕ່ 2 ສນກາງຍ່ ອຍ ແລະ 4 ເມືອງເຂົາຫາກັ ນ ແລະ ມີການຕອບສະໜອງ ເສັນ ້ ເພື່ອຕອບສະໜອງ ້ ບ ັ ຂີ່ລົດອີກດ້ວຍ. ລະບົບການສັນຈອນແມ່ ນຈະໄດ້ສາ້ ງຂນ ທາງຊົມວິວສາລັບຄົນຍ່ າງ ແລະ ຜຂ ຄວາມຕ ້ອງການທາງດ້ານການຂົນສົ່ງ ແລະ ຈະດາເນີນການສ້າງໄປຕາມຮ່ອມພທາງ ທາມະຊາດ.

້ ທີ່ເຊື່ອມຕ່ ສນການເຂດພາກໃຕ້ ແລະ ເຂດພາກເໜືອ. - 3 ສນກາງ: ໝາຍເຖິງສນກາງເມືອງຕົນຕ

- 4 ເມືອງ: ໝາຍເຖິງເມືອ ງທີ່ເປັ ນ ບ່ ອນອະໄສຂອງປະຊາຊົນພາກກາງ, ພາກເໜືອ , ພາກເໜືອ

ຕາເວັນອອກ ແລະ ພາກໃຕ.້ ເມືອງແຕ່ລະບ່ອນຈະປະກອບໄປດ້ວຍປະເພດຂອງທີ່ຢ່ ອະໄສທີ່ມີຄວາມຫາກຫາຍ

ົ ພັນການຄ້າທີ່ແຕກຕ່ າງກັນໄປ ຊ່ ງເປັ ນເຫດຜົນໜ່ ງທີ່ສາມາດ ເຊັ່ນດຽວກັນກັບສນກາງຂອງຕົວເມືອງທີ່ມີການພົວ ້ າ. ້ ອານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ ຊຸມຊົນຂອງເຂົາເຈົ

ການສ້າງຕົວເມືອງໃຫ້ເປັ ນເມືອງສີຂຽວແມ່ ນແນວຄວາມຄິດທີ່ສາຄັນໃນການວາງງແຜນແມ່ ບົດ ແລະ

ື ້ ່ ໄດ້ ເພື່ອອານວຍຄວາມສະດວກຕ່າງໆ ແລະ ໄປຫາ ຄວນໄດ້ຄານງເຖິງໄລຍະທາງທີ່ປະຊາຊົນສາມາດນາໃຊ້ພນທີ

ົ ສົ່ງ ແລະ ອື່ນໆ. ຊ່ ງວ່າລັດສະໜີໃ ນການຍ່ າງບ່ ໃຫ້ເກີນ 400 m ບ່ອນເຮັດວຽກເຊັ່ນ: ສນການຄ້າ, ສະຖານນີຂນ ້ ແລະ ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບເຂົາມາເປັ ນສ່ວນໜ່ ງໃນການສ້າງເມືອງທຽນຈິງ (Tianjin) ໃຫ້ເປັ ນເມືອງສີຂຽວ. 1. ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເປັ ນມິດ (eco-cell).

ທີ່ມາ: http://contemporarycity.org/2014/05/tianjin/

ຮບທີ 5.14 ແນວຄິດການ Eco-City ການອອກແບບຜັງເມືອງທີ່ເປັ ນມິດ

2. ສິ່ງແວດລ້ອມທາງຊມຊົນ. 3. ສິ່ງແວດລ້ອມທາງເມືອງ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 164

4) ປະລິມານ Kpls

ື ການົດໄວ້ ຊ່ ງເປັ ນ ການພັດທະນາ ແລະ ການວາງແຜນສ້າງຕົວເມືອງໃຫ້ເປັ ນເມືອງສີຂຽວແມ່ ນໄດ້ຖກ

້ ດທີ່ສາຄັນ ໂດຍກວມເອົາລະບົບນິເວດ, ການພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ. ປະລິມານ ຮບແບບຂອງຕົວຊີວັ ້ ່ ຽວຊານຈາກປະເທດສິງກະໂປ ແລະ ປະເທດຈີນ, ຮັບຮອງໂດຍລັດຖະມົນຕີ Kpls ໄດ້ວາງແຜນສ້າງຮ່ວມກັບຜຊ ິ າລະນາອັນເນື່ອງມາຈາກມາດຕະຖານແຫ່ງຊາດໃນສອງ ໃນລະດັບຄະນະກ າມະການໃນການຮ່ວມມື ຊ່ ງໄດ້ພຈ ້ ສອງມາດຕະຖານໄດ້ຮບ ັ ການຮອງຮັບຄວາມເປັ ນໄປໄດ້ທຸກບ່ອນ. ປະເທດນັນ,

້ ່ ເລີ່ມຕົນ້ ແລະ ເນືອທີ ້ ່ ທັງໝົດໃນການສ້າງເມືອງສີຂຽວ ແມ່ ນເປົ າໝາຍສ ້ ເນືອທີ າລັບການພັດະນາ ໃນ

ປີ 2013-2020.

 ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ດີທາງທາມະຊາດ. - ບຸ ກຄະລາກອນທີ່ມີຄຸນະພາບ.

້ - ຄຸ ນະພາບຂອງແຫ່ ງນາພາຍໃນເມື ອງ. - ລະດັບມົນລະຜິດທາງສຽງ. - ລະດັບກາກບອນຕ່ ຫົວໜ່ວຍ GDP. ້ ່ ຊຸມຊົນໃນທາມະຊາດ. - ພືນທີ

້  ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມະນຸດສ້າງຂນ. - ຂະໜາດຂອງອາຄານ.

ິ ນທີ ື ້ ່ ຂອງການຂະຫຍາຍເມືອງ. - ສະຖິຕພ

້ ່ ສີຂຽວ. - ຊ່ອງວາງຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທີ

ທີ່ມາ: http://www.bbc.com/future/story/20120503-sustainable-cities-on-the-rise

້ ຮບທີ 5.15 ສິ່ງປຸ ກສ້າງທີ່ຈະເກີດຂນໃນອະນາຄົ ດ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 165

ິ ທີ່ດີ  ການດາລົງຊີວດ ້ ິ ປະຈາວັນຕ່ ເງ ິນທນ. - ການໃຊ້ນາໃນຊີ ວດ ້ ອໃນຊີ ້ ິ ປະຈາວັນ. - ການກາຈັດຂີເຫຍື ວດ

້ ງສະຖານທີ່ອານວຍຄວາມສະດວກ ແລະ ພັກຜ່ອນຍ່ ອນໃຈ. - ການເຂົາເຖິ ້ - ການບາບັດນາເສຍ.

- ການລວມກຸ່ ມເຄື່ອຄາຍໃນການບລິການ.

ທີ່ມາ: http://www.bbc.com/future/story/20120503-sustainable-cities-on-the-rise

ຮບທີ 5.16 ທັດສະນິຍະພາບການພັດທະນາໃນອະນາຄົດ 

ການພັດທະນາເສດຖະກິດແບບເປັນມິດ ແລະ ມີປະສິດທິພາບ - ການໃຊ້ພະລັງງານທົດແທນ. ້ ່ ງເດີມ. - ການໃຊ້ພະລັງງານນາແບບດັ ິ າງດ້ານທີ່ຢ່ ອາໄສ. - ສະຖິຕທ

ທີ່ມາ: https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSQGc-a VOBDumA3nG302vX_yE0gh3X2l8 aylrShM7t4nUIs5gH5g

ຮບທີ 5.17 ການໃຊ້ພະລັງງານທົດແທນ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 166

ທີ່ມາ: http://static0.therichestimages.com/wp-content/uploads/Sino-Singapore-Tianjin-Eco-City.jpg

ຮບທີ 5.18 ທັດສະນິຍະພາບການພັດທະນາໃນອະນາຄົດ

5.3. ແນວຄິດເມືອງສີຂຽວ (Green cities)

ຮບທີ 5.19 ແນວຄິດເມືອງສີຂຽວ (Green cities) ້ ີ ການໃຊ້ຄາວ່າ Green ຫ ື ສີຂຽວ ນ່ າຈະມີທ່ ມາຈາກສີ ຂຽວຂອງຕົນໄມ ,້ ຖືກນາມາໃຊ້ ໂດຍຕ້ອງການສະ

ແດງເຖິງການໃຫ້ຄ ວາມສ າຄັນ ກັບ ສິ່ງແວດລ້ອ ມ ຫ ື ການອອກແບບທີ່ເປັ ນ ມິດ ຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອ ມເຊັ່ນ: Green ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 167

້ ່ ສີຂຽວດ້ວຍທາງຍ່ າງ, ທາງລົດຖີບ ຫ ື ລະບົບຂົນສົ່ງອື່ນໆ corridor (ລະບຽງສີຂຽວ) ຊ່ ງໝາຍເຖິງການເຊື່ອມພືນທີ ທີ່ບ່ ສົ່ງຜົນເສຍຕ່ ສະພາບແວດລ້ອມ Green roof/wall (ຫງັ ຄາສີຂຽວ/ຝາສີຂຽວ) ຊ່ ງໝາຍເຖິງຫງັ ຄາ ຫ ື ຝາທີ່ປົ ກ ້ ້ ແລະ ໄດ້ຮບ ັ ການອອກແບບໃຫ້ເປັ ນມິດຕ່ ສະພາບແວດລ້ອມ ຊ່ວຍຫຸ ດຄວາມຮ້ອນ, ຫຸ ດມົນລະ ຄຸ ມດ້ວຍຕົນໄມ ້ ພິດໃນອາກາດ ເປັ ນຕົນ. ການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດເມືອງສີຂຽວ (Green cities) ເປັ ນການວາງຍຸ ດທະ

້ ດເມືອງສີຂຽວທີ່ເປັ ນຂຕົ ້ ກລົງລະຫວ່າງກຸ່ ມປະເທດສະ ັ ການ ແລະ ຕົວຊີວັ ສາດໃນການພັດທະນາເມືອງ ໂດຍຍດຫກ

້ ດນີເຮັ ້ ດໜ້າທີ່ເປັ ນຕົວການົດມາດຕະການໃນການນາໄປສ່ ມະຊິກເຊັ່ນ: European Green City Index ຕົວຊີວັ ້ ດທັງໝົດ 8 ກຸ່ ມໄດ້ແກ່ : ການການົດລະ ຄວາມເປັ ນເມືອງສີຂຽວຂອງປະເທດໃນແຖບຍຸ ໂຣບ ປະກອບດ້ວຍຕົວຊີວັ

ດັບຄາບອນໄດອ໋ ອກໄຊສ (CO2), ລະດັບການໃຊ້ພະລັງງານ (Energy), ຈານວນອາຄານທີ່ອອກແບບໂດຍຄານ່ ງ ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມ (Buildings), ປະລິມານຂອງລະບົບຂົນສົ່ງທີ່ເປັ ນມິດຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ (Transport), ລະ

້ ບົບການຈັດການຂີເຫຍື ອ້ ແລະ ຂອງເສຍ (Waste and land-use), ປະລິມານການໃຊ້ນາ້ ແລະ ລະບົບບາບັດນາ້ ເສຍ (Water), ປະລິມ ານໄນໂຕເຈນໃນອາກາດຊ່ ງສະແດງເຖິງຄຸ ນະພາບຂອງອາກາດ (Air quality) ແລະ ລະ ້ ດທັງແປດຫົວຂມຸ ້ ້ງເນັນການກວດ ້ ບົບການຈັດການບລິຫານເມືອງ (Environmental governance) ໂດຍຕົວຊີວັ

້ າໃຫ້ປະເທດສະມາຊິກດາເນີນນະໂຍບາຍພັດທະນາເມືອງຕາມວັດຖຸປະສົງ ວັດຄຸ ນະພາບຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ ເພື່ອຊີນ ຂອງເມືອງສີຂຽວ.

້ ດແລ້ວ ຍັງໄດ້ລາຍງານວີທກ ີ ານ ຫ ື ແນວທາງປະຕິບດ ັ 7 ປະການ ທີ່ຈະນາໄປ ນອກຈາກການການົດຕົວຊີວັ

້ ນເຊິ່ງເລີກຈາກປະເທດສະມາຊິກ ປະກອບ ສ່ ຄວາມເປັ ນເມືອງສີຂຽວ ຊ່ ງເປັ ນຜົນຈາການສກສາສະຖິຕ ິ ແລະ ຂມ ດ້ວຍດັ່ງຕ່ ໄປນີ:້

້ ້ າທີ່ດີ ນອກຈາກການມີນະໂຍບາຍດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເຂັມ 1. ການບລິຫານຈັດການ ແລະ ການມີຜນ

້ ້ ້ າທ້ອງຖິ່ນທີ່ເຂັມແຂງ ້ ງຖິ່ນສາມາດນານະໂຍບາຍນັນໄປປະຕິ ັ ແຂງແລ້ວ ການມີຜນ ແມ່ ນສາມາດນາພາໃຫ້ທອ ບດ ໃຫ້ເຫັນຜົນໄດ້.

2. ການມີນະໂຍບາຍດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຄວບຄຸ ມ ແລະ ບລະນາການອົງປະກອບຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ

ທຸກດ້ານ, ເນື່ອງຈາການເບິ່ງແຍງປ້ອງກັນບາງສ່ວນຂອງປັ ນຫາຈະບ່ ສາມາດຈັດການປັ ນຫາດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມໄດ້

ເຊັ່ນ: ການຄວບຄຸ ມ ແລະ ຈັດການເລື່ອງປັ ນຫາການຈາລະຈອນ ແລະ ລະບົບຂົນສົ່ງ ຊ່ ງເປັ ນພຽງສ່ວນໜ່ ງຂອງປັ ນ ຫາ ໂດຍບ່ ສາມາດຈັດການກັບມົນລະພິດທາງອາກາດໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ.

ິ ່ຜ ີ ່ ານມາພົບວ່າປະເທດທີ່ລາລວຍມັກຈະມີຄຸນສົມບັດທີ່ດີໃນການເປັ ນເມືອງສີຂຽວ ສາ 3. ຈາກສະຖິຕທ

້ ງ ົບປະມານທີ່ສາມາດນາມາໃຊ້ໃນການພັດທະນາໂຄງສ້າງພືນຖານໃຫ້ ້ ົ ມີ ົ ບນລວມ ເຫດເນື່ອງຈາກປະເທດເຫ່ ານີ ສມ

ເຖິງໃຊ້ງ ົບປະມານໃນຈານວນທີ່ພຽງພສາລັບການຈັດການ ແລະ ດແລດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ຢ່າງໃດກ່ ດີ ເຖິງແມ່ ນວ່າ ້ ງທາງເສດຖະກິດ ແລະ ການເງ ິນຈະມີສ່ວນສາຄັນຕ່ ການດາເນີນນະໂຍບາຍ ເຮົາຈະປະຕິເສດບ່ ໄດ້ວ່າຄວາມໝັນຄົ

້ ໃຫ້ເປັ ນຜົນສາເລັດ ສິ່ງທີ່ສາຄັນຍິ່ງກວ່າໂດຍສະເພາະໃນໄລຍະເລີ່ມຕົນຂອງການດ າເນິນງານຄືການມີນະໂຍບາຍທີ່ ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ການດາເນິນຕາມແຜນ ແລະ ນະໂຍບາຍທີ່ວາງໄວ້ຢ່າງເຄັ່ງຄັດ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 168

4. ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງປະຊາຊົນມີສ່ວນສາຄັນທີ່ຈະຊ່ວຍໃຫ້ຄວາມພະຍາຍາມໃນການເປັ ນເມືອງສີ

ຂຽວປະສົບຄວາມສາເລັດໄດ້ ຈາກການລາຍງານການສກສາທີ່ຜ່ານມາສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າປະເທດທີ່ມີລະດັບຂອງ ້ ດເມືອງສີຂຽວ. ້ ່ ວມເປັນອາສາສະໝັກເປັ ນປະລິມານຫາຍລ້ວນມີຜນ ົ ສາເລັດທີ່ດີຕາມຕົວຊີວັ ການເຈົາຮ

້ ້ ່ າງເໝາະສົມ ຊ່ວຍໃຫ້ ີ ່ ວຍກາຈັດຂີເຫຍື 5. ການໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີ ຢ່າງຖືກຕ້ອງເຊັ່ນ: ເທັກໂນໂລຢີ ທ່ ຊ ອຢ

້ ້ອງ ແລະ ອື່ນໆ ້ ຄ່າ ຫ ື ຊ່ວຍຫຸ ດຄວາມຕ້ອ ງການໃນການໃຊ້ພະລັງງານສີນເປື ການໃຊ້ພະລັງງານເປັ ນໄປຢ່າງຄຸ ມ ລ້ວນແຕ່ ມີສ່ວນຊ່ວຍເພີ່ມຄຸ ນສົມບັດໃນການເປັ ນເມືອງສີຂຽວ.

6. ການແກ ້ໄຂປັ ນຫາສຸ ຂະພາບ ແລະ ພາວະຄວາມຂາດແຄນສາມາດເຮັດໄປພ້ອມກັບການແກ ້ໄຂປັນຫາ

້ ້ ແລະ ນາເສຍອັ ້ ສິ່ງແວດລ້ອມເຊັ່ນ: ການມີນະໂຍບາຍໃຫ້ຊຸມຊົນຫຸ ດປະລິມານຂີເຫຍື ອ ນເປັ ນທີ່ມາຂອງປັ ນຫາສຸ ້ ອ້ ແລະ ຫຸ ດງ ົບປະມານດ້ານສຸ ຂະພາບ, ສາມາດນາໄປສ່ ສຸ ຂະພາວະທີ່ດີ ແລະ ຫຸ ດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການກາຈັດຂີເຫຍື ຂະພາບລົງໄດ້.

7. ການມຸ ງ້ ຈັດການກັບປັ ນຫາການບຸ ກລຸ ກທີ່ຢ່ ອາໄສ ຫ ື ຊຸມຊົນແອອັດ ຄວນຖືກຈັດເປັ ນເປົ ້າໝາຍທາ

ອິດໃນການດາເນິນການນະໂຍບາຍດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ເນື່ອງຈາກທີ່ຢ່ ອາໄສທີ່ບ່ ຖືກສຸ ຂະລັກສະນະຈະນາມາຊ່ ງປັ ນ ້ ້ ແລະ ນາເສຍ, ້ ີ ານແກໄ້ ຂປັ ນຫາຊຸມຊົນ ຫາມົນລະພິດຈາກຄວາມບົກຜ່ອງໃນເລື່ອງການຈັດການຂີເຫຍື ອ ຊ່ ງວິທກ ້ ່ ເໝາະສົມ ແລະ ຫາວິທກ ້ ຍການຈັດລະບົບໂຄງສ້າງພືນຖານທີ ີ ານໃຫ້ຊຸມຊົນສາມາດເຂົາ້ ແອອັດອາດຈະເຮັດໄດ້ດວ ເຖິງບລິການສາທາລະນະໄດ້ ໂດຍບ່ ຈາເປັ ນຕ້ອງຍ ້າຍຊຸມຊົນ.

5.3.1. ຕົວຢ່າງເມືອງທີ່ອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງເມືອງພາຍໃຕແ້ ນວຄິດເມືອງສີຂຽວ 1) ສິງກະໂປ

້ ່ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ຈາກັດຢ່າງຄຸ ມ ້ ຄ່າ ໂດຍໃນສ່ວນ ສິງກະໂປມຸ ງ້ ໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກພືນທີ

້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວທັງໝົດມີໜ່ວຍງານຜຮ ້ ບ ັ ຜິດຊອບໄດ້ແກ່ The ຂອງການວາງແຜນພັດທະນາພືນທີ National Parks Singapore (NParks) ສິງ ກະໂປວາງວິໄ ສ ທັດນາປະເທດໄປສ່ ຄວາມເປັ ນ ເມື ອ ງ ແ ຫ່ ງສ ວ ນ (Garden city) ດ້ວ ຍ ວິ ໄ ສ ທັ ດ “Let’s make Singapore our ່ ່ Garden” ແລະ ເພື ອເພີ ມຄຸ ນ ນະພາບໃນການໃຊ້ປ ະໂຫຍດ ້ ່ ສີ ີ ຂຽວ. ພືນທີ

້ ່ ສາທາລະນະ ຮບທີ 5.20 ການເຊື່ອມໂຍງຂອງພືນທີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 169

NParks ໄດ້ວ າງຍຸ ດທະສາດໃນການພັດ ທະນາໄວ້ຫ າຍປະການເຊັ່ນ: ການພັດ ທະນາ ແລະ ໃຊ້ປ ະ

້ ່ ວ່າງ ເພື່ອເພີ່ມພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວ ແລະ ພືນທີ ້ ່ ພັກຜ່ອນໃຫ້ກັບເມືອງ ໂດຍສ້າງເສັນທາງເພື ່ ອເຊື່ອພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວ ້ ໂຫຍດພືນທີ

້ ່ າ: Park Connectors ທາງເຊື່ອມນີໃຊ້ ້ ເປັ ນເສັນທາງຍ່ ້ າດ້ວຍກັ ້ ້ ົ ນເຂົ ້ ນ ົ ເຫ່ ານັ ນ ເອີນວ າງ ແລະ ຂີ່ລົດຖີບ ເພື່ອໃຫ້ຜຄ ້ ໄດ້ສາຜັດໃກ ້ສິດທາມະຊາດ ແລະ ສ້າງປະສົບການການຮຽນຮລ້ ະຫວ່າງເສັນທາງທັ ງໃນເລື່ອງປະຫວັດສາດ, ວັດທະ

້ ່ ທີ່ເສັນທາງ ້ ້ ນະທາ ແລະ ລະບົບນິເວດ ໂດຍການອອກແບບເສັນທາງໃຫ້ ສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະສະເພາະຂອງພືນທີ ຜ່ານເປັນທາງເລືອກໃຫ້ຄົນໄດ້ສາຜັດປະສົບການທີ່ຫາກຫາຍຕາມຄວາມສົນໃຈ.

ທີ່ມາ: https://www.nparks.gov.sg/gardens-parks-and-nature

້ ເປັ ນເສັນທາງຍ່ ້ ຮບທີ 5.21 Park Connectors ທາງເຊື່ອມນີໃຊ້ າງ ແລະ ຂີ່ລົດຖີບ

້ ຮບທີ 5.22 ຮບແບບການເຊື່ອມໂຍງເສັນທາງການສັ ນຈອນພາຍໃນສວນສາທາລະນະ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 170

ທີ່ມາ: https://www.nparks.gov.sg/gardens-parks-and-nature

່ ເຊື່ອມຕ່ ພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວໃນເຂດຕະເວັນຕົກຂອງສິງກະໂປ ້ ຮບທີ 5.23 ຕົວຢ່າງເສັນທາງທີ 5.3.2. ເຣດຍາວິກ (Reykjavik) ໄອແລນ (Iceland) ້ ້າໝາຍຈະງ ົດໃຊ້ fossil fuels ໃນປີ 2050 ໂດຍຫັນມາໃຊ້ພະລັງງານສະອາດໄດ້ຈາກ Reykjavik ຕັງເປົ

້ ່ າ: Geothermal ໃນການສ້າງຄວາມຮ້ອນ ແລະ ນາຮ້ ້ ອນ. ຄວາມຮ້ອນທາມະຊາດໃຕ້ແຜ່ນດິນທີ່ເອີນວ

ິ ພົບໃນກຸ່ ມປະເທດທີ່ມີພເຂົາໄຟ Geothermal ໝາຍເຖິງພະລັງງານຄວາມຮ້ອນທີ່ໄດ້ຈາກຫີນໃຕ້ດນ

້ ່ ໃກ ຂ ້ ອບຂອງແຜ່ ນຫີນ ໃຕ້ດນ ິ ເຊັ່ນ: Iceland (26%), El Salvador (23%) and the Philippines ແລະ ຕັງຢ (18%).

ິ ຮບທີ 5.24 ພະລັງງານຄວາມຮ້ອນທີ່ໄດ້ຈາກຫີນໃຕດ້ ນ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 171

ິ ຖືກໃຊ້ເປັ ນແຫ່ ງຜະລິດພະລັງງານໄຟຟ້າໃກກ ້ ບ ັ ເມືອງອາຄານໃນເມືອງ ພະລັງງານຄວາມຮ້ອນຈາກໃຕ້ດນ

້ ບລະບົບສ້າງຄວາມຮ້ອນລວມຂອງເມືອງທີ່ໃຊ້ພະລັງງານຈາກໂຮງງານ ປະມານ 95 ສ່ວນຮ້ອຍ ຖືກ ເຊື່ອມເຂົາກັ

geothermal ພະລັງງານໄຟຟ້າທັງໝົດໃນເມືອງຜະລິດຈາກແຫ່ ງພະລັງງານໝນວຽນ, ການໃຊ້ geothermal ສ້າງ ້ ງໄດ້ຕ່ າກວ່າ 25 ້ ນເຊືອເພິ ໃຫ້ Iceland ສາມາດຫຸ ດການໃຊ້ຖ່ານຫີນໄປໄດ້ເກືອບທັງໝົດ ແລະ ຫຸ ດການໃຊ້ນາມັ ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງພະລັງງານລວມທີ່ໃຊ້ຢ່ .

5.4. ແນວຄິດເມືອງຈ ້ອມ (Compact city)

້ ຈດ ົ້ ແນວຄິດນີມີ ຸ ເລີ່ມຕົນຈາກຄວາມຕ້ ອງການໃນການແກ ໄ້ ຂປັ ນຫາການກະຈາຍຕົວເມືອງເມືອງ ໂດຍຂະ

້ ນທີ່ຫຸ ດລົງໃນຊ່ວງ ໜາດການຄວບຄຸ ມ ຊ່ ງເປັ ນຜົນມາຈາກການເຕີບໂຕຂອງເມືອງຢ່າງໄວວາ ປະສົມກັບລາຄານາມັ ້ ດໃຫ້ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນເມືອງບ່ ຄຸ ມ ້ ຄ່າ ເພີ່ມພາວະໃນການສ້າງໂຄງ ເວລານັນ້ ເມືອງທີ່ໂຕແບບກະຈາຍນີເຮັ ສ້າ ງພື ້ນ ຖ ານ ແລ ະ

ນ າມາຊ່ ງປັ ນ ຫາດ້າ ນ ສິ່ ງແວດລ້ອ ມອື່ ນໆ

ໂດຍສະເພາະປັ ນ ຫາ ມົນລະພິດ, ປະເທດ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ເປັ ນ ຕົວ ຢ່ າງຂອງປະ

ເທ ດ ທີ່ ເຄີ ຍ ປ ະ ສົ ບ

ປັ ນ ຫ ານີ ້ ຂ ະ ນ ະ ທີ່ ເມືອ ງກ າລັງ ເຕີ ບ ໂຕ ຢ່າງໄວວາ. ຮບທີ 5.25 ແນວຄິດເມືອງກະຊັບ (Compact city) ຄົນສ່ວນຫາຍທີ່ເຄີຍອາໄສຢ່ ພາຍໃນເມືອງຍາ້ ຍອອກມາຢ່ ນອກເມືອງ ຫ ື ເຂດຊານເມືອງ ເນື່ອງຈາກບ້ານໃນ

້ ງຢ່ ໃນວິໄສທີ່ສາມາດຈ່ າຍໄດ້, ການກະຈາຍຕົວ ້ ນເຊືອເພິ ເມືອງມີລາຄາສງໃນຂະນະທີ່ລາຄາລົດໃຫຍ່ ແລະ ນາມັ ້ ່ າງໄວວາ ຈົນກະທັງສະຫະລັດອາເມລິກາປະສົບປັນຫາດ້ານເສດຖະກິດທີ່ເຮັດໃຫ້ຄນ ົ ໃນປະ ຂອງເມືອງຈິງເກີດຂນຢ ້ ງໄດ້ອກ ້ ນເຊືອເພິ ີ ຕ່ ໄປ, ເຮືອນໃນເຂດຊານເມືອງຈ່ ງຖືກປະ ເທດບ່ ສາມາດຈ່ າຍຄ່າເຮືອນ, ຄ່າລົດໃຫຍ່ ແລະ ຄ່ານາມັ ້ ້ ້ ນ ົ ຕ້ອງການຍ ້າຍເຂົາໄປອາໄສຢ ່ ໃນເຂດເມືອງ ເພື່ອຫຸ ດຄ່າໃຊ້ຈ່ າຍໃນການເດິນທາງ. ຖີມຫ້າງໄວ້ ເນື່ອງຈາກຜຄ

້ ງພົບເຫັນຢ່ ທົ່ວໄປໃນຫາຍປະເທດທີ່ມີເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ທີ່ຕ້ອງ ຮບແບບຂອງເມືອງທີ່ໂຕແບບກະຈາຍນີຍັ

ຮອງຮັບປະຊາກອນຈານວນຫາຍ ໂດຍສະເພາະເມືອງຂາດການວາງແຜນຄວບຄຸ ມ ແລະ ຈັດການເມືອງທີ່ມີປະສິດ ທິພາບພຽງພ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 172

ແນວຄວາມຄິດເມືອງຈ ້ອມ ປະກອບໄປດ້ວຍລັກສະນະທີ່ສາຄັນສາມປະການໄດ້ແກ່ : ການສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດ

້ ່ ພາຍໃນເມືອງດ້ວຍລະບົບຂົນສົ່ງ ຄວາມໜາແໜ້ນທີ່ເໝາະສົມຕາມອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງເມືອງ, ການເຊື່ອມພືນທີ ້ ງບລິການສາທາລະນະ ແລະ ບ່ອນເຮັດວຽກ, ການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງເມືອງຕາມ ມວນຊົນ ແລະ ການເຂົາເຖິ

້ ່ ອາໄສໄດ້ຢ່ ໃກສ້ ະຖານທີ່ເຮັດວຽກ, ໂຮງ ແນວຄວາມຄິດເມືອງກະຊັບເປັ ນການຮັກສາຮບຊົງຂອງເມືອງເພື່ອໃຫ້ຜຢ

ິ ຮຽນ, ຕະຫາດ, ເຂດການຄ້າ ແລະ ການບລິການສາທາລະນະ ແລະ ອື່ນໆ ຊ່ວຍຫຸ ດເວລາໃນການເດິນທາງໃນຊີວດ ້ ນ ົ ສາມາດໄປເຖິງສະຖານທີ່ຕ່າງໆ ພາຍໃນເມືອງໄດ້ໃນເວລາບ່ ເກີນ 20 ນາທີ. ປະຈາວັນໃຫ້ຜຄ ັ ານຂອງເມືອງຈ ້ອມ 5.4.1. ຫກ

ີ ່ ອາໄສໜາແໜ້ນ (high residential density) ແລະ ການປະສົມປະສານການໃຊ້ 1. ສົ່ງເສີມການມີທ່ ຢ

ປະໂຫຍດທີ່ດິນ (mixed land uses).

2. ມີລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນທີ່ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ມີການວາງຜັງເມືອງທີ່ສົ່ງເສີມການຍ່ າງ ແລະ ການຂີ່

ລົດຖີບ ເພື່ອຫຸ ດການໃຊ້ພະລັງງານ ແລະ ຫຸ ດປັ ນຫາມົນລະພິດ.

້ ກປອດໄພໃນການຢ່ ອາ 3. ສ້າງໂອກາດໃຫ້ເກີດການປະຕິສາພັນທາງສັງຄົມ ພ້ອມກັບການສ້າງຄວາມຮສ

້ ່ ອາໄສໃນລະແວກດຽວກັນທີ່ສາມາດເບິ່ງເຫັນ ແລະ ທັກທາຍກັນໄດ້ທ່ ີ Jane ໄສດ້ວຍການໃຊ້ສາພັນພາບຂອງຜຢ ້ ່ າ: ‘eyes on the street’. Jacob ເອີນວ

້ ່ ອຮອງຮັບ 4. ຫຸ ດການອາໄສລົດໃຫຍ່ ສ່ວນຕົວ ຊ່ ງຊ່ວຍຫຸ ດພາວະໃນການພັດທະນາໂຄງສ້າງພືນຖານເພື ້ ຄ່າໃນໄລຍະຍາວແລ້ວ ຍັງເປັ ນທີ່ມາຂອງປັນຫາມົນລະພິດ ແລະ ລົດໃຫຍ່ ຊ່ ງນອກຈາກການລົງທນສງ ແລະ ບ່ ຄຸ ມ ປັນຫາອື່ນໆ.

ື ້ ່ ຢ່ ອາໄສ, ສະຖານທີ່ເຮັດວຽກ ຮບທີ 5.26 ຮບສະແດງການວາງຜັງເມືອງຕາມແນວຄິດເມືອງຈ ້ອມທີ່ເມືອງມີພນທີ

ັ ສະນະກະຈາຍຕົວ ແລະ ທີ່ພັກຜ່ອນຢ່ ໃນໄລຍະທາງທີ່ສາມາດຍ່ າງໄດ້ (ຮບດ້ານຂວາ), ປຽບທຽບກັບເມືອງທີ່ມີລກ ຊ່ ງຕ້ອງອາໄສລົດໃຫຍ່ ໃນການເດິນທາງ (ຮບດ້ານຊ້າຍ)

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 173

້ ່ ຕາມເສັນທາງຂົ ້ 5.5. ແນວຄິດການພັດທະນາພືນທີ ນສົ່ງມວນຊົນ (Transit Oriented Development (TOD)

ທີ່ມາ: http://images.slideplayer.com/25/7731802/slides/slide_6.jpg

ຮບທີ 5.27 TOD neighborhood ້ ຕນກ ົ ້ າເນີດຈາກທະວີບຍຸ ໂຣບໃນສະຕະວັດທີ19 ເປັ ນຊ່ວງເວລາທີ່ລະບົບຂົນສົ່ງທາງລາງ ແນວຄວາມຄິດນີມີ ຖືກໃຊ້ກັນຢ່າງແຜ່ຫາຍຕາມຫົວເມືອງໃນແຖບຍຸ ໂຣບ ຫງັ ຈາກນັນ້ 140 ປີ ຕ່ ມາ ແນວຄິດດັ່ງກ່ າວຖືກນາກັບມາເວົາ້ ້ ອີກ ຄັງໃນສະຫະລັ ດ ອາເມລິກ າຈາກກະແສການກະຈາຍຄວາມຈະເລີນ ຈາກສ ນກາງເມືອ ງ (De-suburbani ້ ້ ່ ແນວຄວາມຄິດຖືກເອີນວ ້ ່ າ: zation) ທີ່ເກີດຂນຕາມເມື ອງຂະໜາດໃຫນ່ ໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ ໃນເວລານີເອງທີ

້ ່ ຽວຊານດ້ານຜັງເມືອງມາຈົນເຖິງ Transit Oriented Development (TODs) ແລະ ຖືກພັດທະນາໃຊ້ໃນໝ່ ຜຊ ັ . ປັດຈຸບນ 5.5.1. ຄວາມໝາຍຂອງແນວຄິດ Transit-Oriented Development (TOD)

້ ່ ໂດຍຮອບບລິເວນສະຖານີຂນ ົ ສົ່ງມວນຊົນເຊັ່ນ: ລົດ ໝາຍເຖິງແນວຄວາມຄິດໃນການພັດທະນາພືນທີ

້ ່ ບລິເວນໃກຈ ້ ງລະບົບຂົນສົ່ງ ້ ການສະໜັບສະໜ ນໃຫ້ເກີດການພັດທະນາພືນທີ ້ ດ ໄຟ, ລົດໄຟຟ້າ, ເປັ ນຕົນ. ຸ ຂນລົ ້ ່ ຜຄ ້ ນ ົ ໃຫ້ສາມາດສັນຈອນໄປ ມວນຊົນນີ ້ ອາໄສແຮງຈງໃຈຈາກຄວາມສະດວກໃນການເດິນທາງທີ່ເອືອປະໂຫຍດຕ

້ ່ ໂດຍຮອບສະຖານີຈະປະກອບໄປດ້ວຍທີ່ພັກອາໄສ, ສານັກງານ, ຮ້ານຄ້າ ຫ ື ເຂດການຄ້າຮບ ມາໄດ້ສະດວກ, ພືນທີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 174

້ ້ ່ ອາໄສສາມາດໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ໄດ້ ແບບອື່ນໆ ລວມເຖິງສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກທັງທາງຍ່ າງ, ທາງລົດຖີບທີ່ເອືອໃຫ້ ຜຢ ໂດຍບ່ ຕ ້ອງອາໄສລົດໃຫຍ່ ສ່ວນຕົວ.

ທີ່ມາ: https://ars.els-cdn.com/content/image/1-s2.0-S0386111214000168-gr2.jpg

ຮບທີ 5.28 ແນວຄິດ Transit-Oriented Development (TOD) ັ ການຂອງການວາງຜັງຕາມແນວຄວາມຄິດ Transit-Oriented Development (TOD) 5.5.2. ຫກ 1. Walking ສ້າງໃຫ້ເກີດການຍ່ າງເປັ ນທາງເລືອກໃນການເດິນທາງທີ່ສະດວກ ແລະ ມີປະສິດທິພາບ.

້ ົ ຖີບ ໂດຍຈັດກຽມທີ່ຈອດ ແລະ ເສັນທາງລົ 2. Cycling ສະໜັບສະໜນການໃຊ້ລດ ດຖີບທີ່ສະດວກ

ແລະ ປອດໄພ.

3. Connections ສ້າງການເຊື່ອມຕ່ ທີ່ດີລະຫວ່າງຊຸມຊົນດ້ວຍລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ ແລະ ສະໜັບສະ

ໜນການໃຊ້ລົດຖີບ ແລະ ການເດີນທາງເພື່ອເຊື່ອມຕ່ ພາຍໃນຊຸມຊົນ.

4. Transit ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ ພ້ອມຈຸດເຊື່ອມຕ່ ແລະ ຈຸດປ່ຽນຖ່າຍການເດິນທາງທີ່ສາມາດເຂົາ້

້ ່. ເຖິງໄດ້ສະດວກຈາກທຸກພືນທີ

້ ່ ຢ່າງຫ າກຫ າຍເປັ ນ ທັງທີ່ເຮັດ ວຽກ, ທີ່ຢ່ ອາໄສຈັບຈ່ າຍຊື ້ 5. Mix ສ້າງຊຸມຊົນທີ່ມີກ ານໃຊ້ວຽກພືນທີ

້ ີ ້ ແລະ ພັກຜ່ອນ ລວມທັງມີພນທີ ື ້ ່ ພັກອາໄສທີ່ຄົນຫາກຫາຍກຸ່ ມລາຍໄດ້ສາມາດມີກາລັງຊືໄດ້ ເຄື່ອງ, ທີ່ກິນ, ທີ່ຫນ (Affordable housing) ້ ່ ຢ່າງໜາແໜ້ນ ໂດຍສະເພາະບລິເວນອ້ອມຮອບສະ 6. Density ສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດການພັດທະນາພືນທີ ຖານີ. ສີຂຽວ.

້ ່ ເມືອງເກົ່າແທ່ນການພັດທະນາຈາກພືນທີ ້ ່ ວ່າງ ຫ ື ພືນທີ ້ ່ 7. Compact ແຊກການພັດທະນາລົງໃນພືນທີ ້ ີ ດ ິ ຂອງຜຄ ້ ນ ົ ໃຫ້ມີຄຸນນະພາບຊີວດ ິ ທີ່ດີຂນ. 8. Shift ຊ່ວຍປ່ຽນການໃຊ້ຊວ

້ ນ: http://www.capetownpartnership.co.za/2014/10/better-off-tod/) (ແຫ່ ງຂມ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 175

້ ່ ໂດຍໃຊ້ໂຄ່ງຂ່າຍເສັນທາງຂົ ້ ແນວຄວາມຄິດ TOD ເປັ ນການພັດທະນາພືນທີ ນສົ່ງມວນຊົນຮ່ວມກັບການກາ

້ ່ ຮອບສະຖານີທ່ ນ່ີ າໃຊ້ວຽກ ເອືອຕ ້ ່ ການຍ່ າງ, ມີກ ດ ິ ຈະກ າ ແລະ ນົດຮບແບບໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ເພື່ອສ້າງພືນທີ

້ ່ ທີ່ຫາກຫາຍ ພືນທີ ້ ່ ບລິເວນອ້ອມຮອບສະຖານີທ່ ກ່ີ າວເຖິງນີເອີ ້ ນວ ້ ່ າ: TOD neighborhoods ການໃຊ້ວຽກພືນທີ

້ ່ ກິດຈະກາທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນໂດຍສະເພາະພາຍໃນເຂດລັດສະ ້ ມຮອບດ້ວຍພືນທີ ໂດຍມີສນກາງຢ່ ທີ່ສະຖານີອອ ໝີຈາກຕົວສະຖານີປະມານ 800 ແມັດ ຫ ື ໃນເຂດທີ່ໃຊ້ໄລຍະເວລາຍ່ າງປະມານ 10 ນາທີ.

ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນທີ່ເໝາະສົມອາດຈະໝາຍເຖິງລະບົບລາງ ຫ ື ລົດໄຟຟ້າທີ່ສາມາດສ້າງໄດ້ທງັ ລອຍຟ້າ,

້ ກ ້ ບສະຖາ ິ ທັງນີຫ ັ ການສາຄັນຂອງ TOD ຄື: ການປະສານການໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ສນກາງຊຸມຊົນເຂົາກັ ເທິງດິນ ແລະ ໃຕ້ດນ ້ ງຕາມແນວເສັນທາງການສັ ້ ີ ນຈຸດຂນລົ ນີທ່ ເປັ ນຈອນ. ອົງປະກອບຂອງ TOD neighborhood

ອາດຈະມີການໃຊ້ປະໂຫຍດ ແລະ ຮບແບບທີ່ແຕກຕ່ າງກັນໄປຕາມລັກສະນະສະເພາະຂອງແຕ່ລະຊຸມ

້ ນມາດຕະຖານເບືອງຕົ ້ ນທີ ້ ່ TOD ຄວນຈະຕ້ອງມີ (Metropolitan ້ ່ ທຸກພືນທີ ຊົນ ຢ່າງໃດກ່ ດີອງົ ປະກອບຕ່ ໄປນີເປັ

Council 2006). ້ ່ ຊຸມຊົນ ໂດຍອ້ອມ ້ ງໄດ້ສະດວກ ເປັ ນເຂດທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ເປັ ນສນກາງຂອງພືນທີ ີ າເຖິ 1. ຕົວສະຖານີທ່ ເຂົ ຮອບ.

້ ່ ສາທາລະນະທີ່ປະກອບດ້ວຍລານອະເນກປະສົງ, ສວນສາທາລະນະຂະໜາດນ ້ອຍແລະ ໃຫຍ່ . 2. ພືນທີ ້ ່ ແຄມຖະໜົນສອງຂ້າງທາງທີ່ມີປະສິດທິພາບໃຊ້ວຽກໄດ້ດີ. 3. ທາງຍ່ າງ ແລະ ພືນທີ

້ ່ ທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນ ແລະ ປະສົມປະສານທັງທີ່ຢ່ ອາໄສ, ເຂດການຄ້າ, ສາ 4. ການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ

ິ ຕະພັນ, ສນການຮຽນຮ ້ ແລະ ອື່ນໆ. ນັກງານ, ອາຄານສາທາລະນະ, ພິພດ

້ ເຮືອນດຽວ, ທາວເຮົາ. ້ 5. ອາຄານທີ່ພັກອາໄສຫາກຫາຍຮບແບບ ທັງຄອນໂດມີນຽມ, ອາພາດເມັນ,

້ ່ ອາຄານ low-rise ໄປເຖິງ high-rise 6. ອາຄານສານັກງານ ແລະຮ້ານຄ້າໃນຮບແບບທີ່ຫາກຫາຍຕັງແຕ

ທີ່ມາ: http://www.tod.org/images/810_Station_Site_Layoutx_810.gif

້ ່ ບລິເວນສະຖານີບ່ ຄວນອ້ອມຮອບດ້ວຍບ່ອນຈອດລົດໃຫຍ່ ແລະ ຖະໜົນຂະ ຮບທີ 5.29 ການອອກແບບພືນທີ

້ ົ ຍ່ າງສາມາດໃຊ້ວຽກໄດ້ຢ່າງສະດວກ ແລະ ປອດໄພ ແລະ ໜາດໃຫຍ່ (ຮບດ້ານຊ້າຍ) ຄວນມີຮບແບບທີ່ເອືອໃຫ້ ຄນ ້ ່ ອ້ອມຮອບໄດ້ດີ (ຮບດ້ານຂວາ) ເຊື່ອມຕ່ ກັບພືນທີ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 176

5.5.1. ກລະນີສກສາການພັດທະນາ TOD ໃນປະເທດຈີນ

້ ່ ນສົ່ງທີ່ຖືກນາສະເໜີໂດຍ ທ່ານ Peter Calthorpe ໂດຍທິດສະ ທິດສະດີການພັດທະນາທີ່ເນັນການຂົ

ິ ໃີ ນການແກໄ້ ຂບັນຫາຄວາມໜາແໜ້ນຂອງການນາໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນທີ່ເກີດຈາກການນາໃຊ້ລດ ົ ຍົນຫາຍ ດີໄດ້ນາສະເໜີວທ ້ ີ້ ີ ວ ີ ດ ິ ໃໝ່. ເກີນໄປ ທິດສະດີນໄດ້ກາຍເປັ ນພືນຖານທາງທິ ດສະດີຂອງວິຖຊ

້ ່ ນ: ປະເທດຈີນກາລັງຢ່ ໃນຊ່ວງການພັດທະນາຢ່າງໄວວາ, ມີສະພາບບັນຫາຈານວນຫາຍໄດ້ເກີດຂນເຊັ

້ ຽງຕົວ ການຈະລາຈອນແອອັດ, ມົນລະພິດທາງສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ມີຄຸນະພາບຕ່ າ ແລະ ການສນເສຍຂອງເຂດໃກຄ ້ ້ າຄັນໃນວົງການວິຊາການຂອງປະເທດຈີນ. ທິດສະ ົ ກາຍເປັ ເມືອງ, ການທີ່ຈະຕ້ອງປະເຊີນກັບບັນຫາເຫ່ ານີ ນຫົວຂສ

ີ້ ດີນໄດ້ຮັ ບການເຜີຍແຜ່ຢ່າງກ ້ວາງຂວາງໂດຍນັກວິຊາການຈານວນຫາຍ ແລະ ລັດຖະບານຂອງປະເທດຈີນໄດ້ນາເຂົາ້ ໃຊ້ໃນປີ 2000.

້ ບຄຸ ນນະພາບ ສະຖາປານິກ ແລະ ນັກອອກແບບຫາຍຄົນໃນເມືອງຄິດວ່າການສ້າງຊຸມຊົນຂອງຄົນຂນກັ

້ ່ ການຂົ່ນສົ່ງແລ້ວ ຍັງມີຫກ ີ ດ ິ ໃນໝ່ ບ້ານ. ນອກຈາກການພັດທະນາທີ່ເນັນໃສ ັ ການອື່ນໆທີ່ໄດ້ຮບ ັ ການ ຂອງວິຖີຊວ

້ ແ ນວຄວາມຄິດ ວິຖີ ຊ ີວ ິດ ສີຂ ຽວທີ່ຖືກ ນ າສະ ສະເໜີ ເພື່ອແກ ໄ້ ຂບັນ ຫາຂອງການພັດ ທະນາເມືອ ງໜ່ ງໃນນັນຄື ີ ານວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບ ເມືອງ, ໝ່ ເໜີໂດຍ ທ່ານ Timothy Beatley. ແນວຄວາມຄິດດັ່ງກ່ າວໄດ້ມກ ້ ນ ແລະ ການພັດທະນາ. ີ ານທີ່ຄ້າຍຄືກນ ັ ໂດຍການອອກແບບຢັງຢື ບ້ານ ແລະ ຊຸມຊົນ. ວິທກ

ມັນກ່ ບ່ ແມ່ ນເລື່ອງຍາກທີ່ຈະເຫັນວ່າຈຸດມຸ ້ງໝາຍຂອງການພັດທະນາແແບບ TOD ທີ່ສະເໜີໂດຍ ທ່ານ

ົ ຍົນ Peter Calthorpe ທີ່ມີກ ານພັດທະນາແນວທາງການຈະລາຈອນຂອງປະຊາຊົນ ໂດຍຫຸ ດຜ່ອນການໃຊ້ລດ ີ ດ ິ ແບບດັ່ງເດີມທີ່ມີຄຸນນະພາບຊີວດ ິ ສງໃນຊຸມຊົນ ແລະ ຕົວເມືອງ. ຈັດລະບຽບຄວາມສາພັນ ແລະ ຫັນມາໃຊ້ຊວ ້ ງການທາງດ້ານທີ່ຢ່ ອາໄສ, ບ່ອນພັກຜ່ອນ, ການ ລະຫວ່າງການຂົ່ນສົ່ງມວນຊົນ ໂດຍການຕອບສະໜອງຄວາມຕອ ຄ້າຂອງຊຸມຊົນໃຫ້ຈະເລີນຮຸ່ ງເຮືອງ ແລະ ການເດີນທາງແບບອະເນກປະສົງ. 5.5.1.1. ການພັດທະນາ TOD ໃນປະເທດຈີ.

ົ ຄວາມກ່ ຽວກັບ TOD ກ່ ວາ 100 ບົດໄດ້ຮບ ັ ການຕີພມ ິ ໃນ ເມື່ອເດືອນພດສະພາ ປີ 2006 ມີບດ

້ ນວ່າ TOD ມີຄວາມສາຄັນ ົ ເຫັ ວາລະ ສານວິຊາການຂອງຈີນ ບາງສ່ວນຂອງຄວາມຄິດເຫັນໃນວາລະສານເຫ່ ານີ ໜ້ອ ຍ ໃນການພັດ ທະນາເມືອ ງຈີນ ເພາະວ່ າມີຄ ວາມແຕກຕ່ າງຫ າຍລະຫວ່ າງຈີນ ແລະ ອາເມລິ ກ າ. ແຕ່ ນັກ ວິ ຊ າການ ຫ າຍຄົ ນ ເຊື່ ອວ່ າ TOD ເປັ ນ

ແນວຄິດ ທີ່ ດີ ແລະ ຄວນມີກ ານປັ ບ ເພື່ອໃຫ້ ສອດຄອງກັບ ຍຸ ດທະສາດໃນການພັດ ທະນາ ້ ກ ວິຊ າການທີ່ສະ ຕົວ ເມືອ ງຂອງຈີນ , ດັ່ງນັນນັ

ໜັບສະໜນ TOD ໄດ້ເລີ່ມແນວທາງການວິໄຈ

ທີ່ເໝາະສົມ ກັບສະຖານະການຂອງຈີນພາຍໃຕ ້ ແ ນ ວ ຄ ວ າມ ຄິ ດ ເດີ ມ ທີ່ ສ ະ ເໜີ ໂດ ຍ ທ່ ານ Peter Calthorpe.

ທີ່ມາ: http://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/11/22/transformingchinese-cities-with-transit-financing-transit-with-land-value

ົ ສົ່ງມວນຊົນຢ່ ປະເທດຈີນ ຮບທີ 5.30 ສະຖານີຂນ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 177

ທ່ານ Peter Calthorpe ແບ່ງຊຸມ ຊົນ TOD ອອກເປັ ນ 2 ລະດັບຄື: TOD ເຂດຕົວເມືອງ ແລະ ເຂດ

ໃກ ້ຄຽງຕົວເມືອງ ເພື່ອແກໄ້ ຂບັນຫາການພັດທະນາທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ ເຖິງແມ່ ນວ່ານັກວິຊາການໃນປະເທດຈີນມັກຈະ ບ່ ສົນໃຈຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງທັງສອງລະດັບກຕາມ.

ນັກວິຊາການບາງຄົນເຊັ່ນ: Lu, H ແລະ Zhao, J.have ບອກວ່າການວາງແຜນພັດທະນາການຂົ່ນສົ່ງທາງ ້ ງລວມກັນຢ່າງໃກສ ້ ດ ິ ກັບການວາງແຜນຜັງເມືອງໃນລະດັບມະຫາພາກດ້ວຍການອອກແບບ ແລະ ລົດໄຟຈະຕອ ການວາງແຜນໃນລະດັບກາງ ແລະ ມີການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ, ການວາງແຜນໃນລະດັບຈຸລະພາກ. 5.5.1.2. ຕົວເມືອງ TOD

່ ອຄ່າຍຂອງການຂົ່ນສົ່ງສາທາລະນະຫກ ້ ່ ເສັນທາງເຂື ້ ັ ໂດຍກົງເຊັ່ນ: ເສັນ້ TOD ໃນຊຸມຊົນເມືອງຕັງຢ

ົ ່ ງມວນຊົນ. ການນາໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນໃນເມືອງຄວນມີຄວາມ ທາງລົດໄຟລະຫວ່າງເມືອງ ແລະ ລົດເມ ຂອງສະຖານີຂ່ ນສົ ໜາແໜ້ນສງ, ສນກາງການຄ້າ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາໄສຄວນມີຄວາມໜາແໜ້ນສງ.

້ ່ ນສົ່ ງ ໃນປະເທດຈີນ ມະຫານະຄອນ ແລະ ເມືອ ງໃຫຍ່ ການນ າໃຊ້ທ່ ີ ດິນ ຕາມເສັນທາງການຂົ ສາທາລະນະ ທີ່ ມີ ກ ານໃຊ້ຢ່ າງມີ ປ ະສິ ດ ທິພາບເພື່ອໃຫ້ເປັ ນໄປຕາມການພັດທະນາ

ຂອງ TOD. ແຕ່ ໃນເມືອງຈີນລະບົບຂົ່ນສົ່ງ ້ ັກ ສາທາລະນະແມ່ ນຈະຢ່ ຕາມເສັນທາງຫ

ຈ່ ງເຮັດ ໃຫ້ມ ີຜ ົນ ຕ່ ສະພາບແວດລ້ອ ມໃນ ການຍ່ າງໂດຍກົງ ແລະ ຍັງບ່ ດີສາລັບການ ສົ່ງເສີມ ໃຫ້ ຄົນ ທີ່ຈະໃຊ້ກ ານບ ລິກ ານຂົ່ນ ົ ຍົນ ສົ່ງສາທາລະນະ ແລະ ລົດ ການໃຊ້ລ ດ ລົງໄດ້. ທີ່ມາ: http://www.cnu.org/resources/projects/liangjiang-new-district-transit-oriented-districts-plan-2013

ຮບທີ 5.31 ການວາງແຜນຂົນສົ່ງມວນຊົນຢ່ liangjiang ປະເທດຈີນ

ທີ່ມາ: http://www.cnu.org/resources/ projects/liangjiang-new-districttransit-oriented-districts-plan-2013

ຮບທີ 5.32 ຈາລອງທັດສະນິຍະພາບ ການວາງແຜນຂົນສົ່ງມວນຊົນຢ່ liangjiang ປະເທດຈີນ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 178

5.5.1.3. Neighborhood TOD ້ ່ ໃກຄ ້ ່ ໃກກ ້ ຽງທີ່ຢ່ ໃກກ ້ ບ ັ ເຂດ TOD ຄວນຕັງຢ ້ ບ ັ ສະຖານີລດ ົ ເມ ແລະ ໃຊ້ເວລາໄປສະຖານີບ່ ພືນທີ

ຄວນກາຍ 10 ນາທີ (ໄລຍະທາງປະມານ 3 ກິໂ ລແມັດ ) ລວມທັງເຂດທີ່ຢ່ ອາໄສ, ການຄ້າ , ທີ່ດິນ ຂອງເທດ ສະບານ.

້ ່ ໃກຄ ້ ຽງຈະມີປະລິມານຫຸ ດລົງ ປຽບທຽບກັບເຂດ Urban TOD ອັດຕາຄວາມໜາແໜ້ນຂອງພືນທີ

້ ່ ຄວນຈະເປັ ນຂະໜາດນອ ້ ່ ສາລັບການພັກຜ່ອນຂອງປະຊາຊົນອາດຈະເຮັດ ້ ຍ, ຄວນເພີ່ມພືນທີ ຂະໜາດຂອງພືນທີ ົ ມີຈານວນຫຸ ດລົງຕາມຮບແແບບການໄຫ່ ວຽນຂອງການຂົ່ນສົ່ງຂະໜາດໜ້ອຍ ຄວາມແຕກ ໃຫ້ປະລິມານການໃຊ້ລດ

ຕ່ າງຈາກຊຸມຊົນທີ່ສາມາດສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນໂຄງສ້າງ ແລະ ຮບແບບການເປັ ນ Urban TOD ແລະ Neighbor ້ ່ ໃກຄ້ ຽງຄວນໃຫ້ຄວາມສາຫາຍຂນໃນການປັ ້ ິ ຂອງຜຄ ້ ນ ົ ໃນ ຄຸ ນນະພາບທາງ hood TOD ບລິເວນພືນທີ ບປຸ ງຊີວດ ດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ.

ການວິໄຈທິດສະດີ TOD ໃນ ້ ປັ ດ ຈຸບ ັນ ປະເທດຈີນ ມັກ ຈະລະເວັນການ

ກ່ ສ້າ ງຊຸ ມຊົນ ແລະ ໃຫ້ຄ ວາມ ສ າຄັນ ໃນ ການແກ ໄ້ ຂບັນ ຫາການຂົ່ນສົ່ງໃນຕົວ ເມືອ ງ ແລະ ການພັດ ທະນາຂອງລະບົບ ຂົ່ນສົ່ງສາ

້ ່ ໃກຄ ້ ຽງເປັ ນ ທາລະນະໃນເມືອງ ແລະ ພືນທີ ັ . ການໃຫ້ບລິການຫກ

ທີ່ມາ: http://www.smartplanet.com/blog/decoding-design/som-wins-beijing-transit-orientedredevelopment-prize/

້ ນທາງດ້ານປະຊາກອນຂອງປະເທດຈີນ ຮບທີ 5.33 ຂມ

ທີ່ມາ: http://www.smartplanet. com/blog/decodingdesign/som-wins-beijingtransit-orientedredevelopment-prize/

ຮບທີ 5.34 ການວາງແຜນ ້ ເສັນທາງລົ ດໄຟຄວາມໄວສງ ລະຫວ່າງເມືອງ Beijing and Tianji

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 179

5.5.2. ກລະນີສກສາການພັດທະນາ TOD ຂອງເມືອງ Boston U.S.A

້ ຊ່ວຍຂະຫຍາຍໃນຫາຍປະເດັນ ກລະນີສກສາທີ່ມີການວິໄຈກ່ ຽວກັບວິທະຍາສາດໃນບົດລາຍງານນີໄດ້

້ ມກ ້ ຽວກັບບັນຫາສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນສ່ວນສຸ ດທ້າຍຂອງບົດລາຍງານນີໄດ້ ີ ານລວມ 10 ກລະນີສກ ທີ່ສາຄັນໃຫ້ເນັນກ່

ີ ານນາສະເໜີຊຸດທີ່ສົມບນຂອງວິທກ ີ ານທີ່ທ້າທາຍ ແລະ ຜົນຕອບແທນທີ່ມີສກ ັ ກະຍາພາບ ສາວ່າໃນການລວມວິທກ ີ ກນາສະເໜີໃນລາດັບທາງພມີສາດຈາກພາກຕາເວັນ ຂອງການດາເນີນການການພັດທະນາແບບ TOD, ກລະນີທ່ ຖື

ອອກສຽງເໜືອ ແລະ ທິດ ຕາເວັນ ຕົກ ສຽງໃຕ້ຂ ອງປະເທດໃນລ າດັບ ຕ່ ໄປທີ່ເມືອ ງ Boston, New Jersey, the Washington (D.C.) Metropolitan Area, Miami, Chicago, Dallas, Colorado, Portland,the San Francisco Bay Area, and Southern California. 5.5.2.1. Boston Recovers Its Traditional Neighborhood Roots ້ ມ ທີ່ໄດ້ຮບ ັ ການ ບອດຕັນເປັ ນໜື່ງໃນເມືອງທີ່ເກົ່າແກ່ ທີ່ສຸ ດໃນສະຫະລັດອາເມກາມີຮບແບບດັງເດີ ້ ່ ໄລຍະຂອງການວາງແຜນຫກ ້ ັ ການແບບ TOD ກ່ ອນທີ່ຈະເຂົາສ ັ ເມື່ອເປັ ນແບບນັນປະເພດຂອງ ພັດທະນາຕາມຫກ ້ ການ ພັດທະນາໄດ້ຫຸ ດພົນໃນປີ 1950 ຫາປີ 1960. ໃນກຸ່ ມນັກວາງແຜນ, ນັກການເມືອງ ແລະ ພາກເອກະຊົນໃນ ້ ໃນຊ່ວງເວລາດຽວກັນນະໂຍບາຍການຟືນຟ ້ ເມືອງທີ່ມີ ຄວາມ ີ ານແຂ່ງຂັນທີ່ສ້າງທາງຫວງຂນ ເມືອງບອດຕັນໄດ້ມກ

້ ່ ຂອງລັດທະບານມີຂະໜາດນອ້ ຍໃຫຍ່ ອາຄານແບບດັງເດີ ້ ມ ຖືກລົບລ້າງ ໜ້າສົນໃຈຂອງການສ້າງທີ່ທັນສະໄໝ ພືນທີ ້ ່ ຢ່າງຫວງຫາຍ, ຊີວດ ິ ທີ່ຢ່ ໃນທ້ອງຖະໜົນຫງັ ຈາກທີ່ເລີກວຽກມີຄວາມເບົາ ບາງປະລິມານ ແລະ ມີການແຍກພືນທີ

້ ເລື່ອງລາວຂອງ TOD ໃນເມືອງ ້ ມມີຫາຍຂນ. ຂອງຄົນທີ່ບ່ ພໃຈໃນການລົບລ້າງເຂດເມືອງບອດສະຕັນແບບດັງເດີ ້ ມ ໂດຍບ່ ຕ້ອງ ເສຍສະຫະຄວາມ ບອດສະຕັນເປັ ນເມືອງທີ່ມີຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະກັບໄປເປັ ນເມືອງແບບດັງເດີ ທັນສະໄໝ ແລະ ຄວາມຄ່ອງຕົວ.

ການສະແຫວງຫາເມືອ ງທີ່ ເປັ ນດັ ງ້

ເດີມ ຂອງເມືອ ງບອດຕັນ ຖືເປັ ນ ບົດ ຮຽນທີ່ສ າຄັນ ສ າລັບ ເມືອ ງອື່ນໆ ໂດຍການຕອບສະໜອງຂອງ

ັ ແງ່ ຂອງການຂົ່ນສົ່ງ ແລະ ວາງແຜນ ໜ່ ວຍງານຫກ

ຂອງເມືອງບອດສະຕັນເພື່ອ ຄວາມສາພັນກັບເມືອງ ອື່ນໆທີ່ຢ່ ໃກ ້ຄຽງກັບບອດສະຕັນ.

ທີ່ມາ: Transit-Oriented Development in the United States Experiences,Challenges, and Prospects

ຮບທີ 5.35 Boylston Street Westof Copley Square

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 180

້ ນໄດ້ ້ ັ ນີເອີ ເມືອງບອດສະຕັນ ໃນປັ ດ ຈຸບ ນ ວ່ າມີຄ່ າເຊົ່າແພງທີ່ສຸ ດໃນດ້ານທີ່ຢ່ ອາໄສຂອງສະຫະລັດ

ອາເມລິກາ, ເລື່ອງການພັດທະນາ TOD ໃນເມືອງບອດສະຕັນສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າມັນສາມາດເປັ ນໄປໄດ້ ແລະ ບ່ ື ຈາກທາງເລືອກທີ່ບ່ ດີ ໂດຍສະເພາະຖ້າຊຸມຊົນສາມາດຮວບຮວມຄວາມກ ້າຫານ ແລະ ການ ສາຍເກີນໄປທີ່ຈະກຄ້ ນ ້ ່ ນສົ່ງ ແລະ ການພັດທະນາ TOD. ັ ການທີ່ຈະສ້າງເສັນທາງການຂົ ສະໜັບສະໜນທີ່ຈາເປັ ນສາຫບ

5.5.2.2. MBTA, Joint Development and TOD ້ ານົດຂອງ TOD ແລະ ການພັດທະນາທີ່ບ່ ເໝາະສົມໄດ້ງ່າຍໃນເມືອງບອດສະຕັນ ເພາະມີແນວ ຂກ

ັ ຮໃ້ ນສະຕະວັດທີ 20. TOD ເມື່ອກ່ ອນເຄີຍເປັ ນຊະນິດດຽວກັນກັບການພັດທະນາ ຄວາມຄິດສ່ວນໃຫຍ່ ໄດ້ຮບ

ື ພັດທະນາມາຍາວນານແລ້ວອາຄານໃນ ມັນເປັນທີ່ຖົກຖຽງກັນຢ່ ວ່າເກືອບທັງໝົດຂອງເມືອງບອດຕັນ TOD ໄດ້ຖກ

້ ເສັນທາງຂອງລົ ້ ້ ້ ຽງຖືກ ສ້າງຂນ, ເຂດໃກ ຄ ດທັງສາຍເກົ່າ ແລະ ສາຍໃໝ່ ລະຫວ່າງເມືອງໄດ້ຖືກ ສ້າງຂ ນໃນທ ານອງ ດຽວກັນການພັດທະນາຮ່ວມກັນເປັ ນການໃຫ້ເຊົ່າທີ່ດິນການຂົ່ນສົ່ງ ແລະ ສະຖານີຕ່າງໆພາຍໃນເມືອງ.

ັ ພັດທະນາໃຊ້ຊບ ັ ສິນ MBTA (Massachusetts Bay Transportation Authority) ຊ່ວຍໃຫ້ນກ

້ ້ ່ ລະສະຖານີ ໃນຂະນະທີ່ມັນກ າລັງກ າ້ ວໜ້າຂນ ຂອງຕົວເອງເພື່ອເພີ່ມຮ້ານຄ້າ ແລະ ຮ້ານຊັບພະສິນຄ້າຂນໃນແຕ

້ ງການເດີນທາງເພີ່ມຂນ້ ຊ່ ງແຕກຕ່ າງຈາກການຈັດການທີ່ຄ້າຍກັນໃນສະຖານີຂອງເມືອງ ວຊິງຕັນດີຊ ີ ຜ ້ໂດຍສານຕອ ທີ່ບ່ ມີເງ ິນທນໃນການແລກປ່ຽນລະຫວ່າງລັດ ແລະ ເອກກະຊົນ.

ທີ່ມາ: http://sustainabletransportationholland.org/transit/speed-and-stop-spacing-hierarchy-in-urbantransportation/

້ ຮບທີ 5.36 ແຜນທີ່ເສັນທາງລົ ດໄຟໃນບອດສະຕັນ MBTA Subway Map ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 181

ທີ່ມາ: https://www.flickr.com/photos/vanshnookenraggen/sets/72157594460286528/

້ ຮບທີ 5.37 ຮບແຜນທີ່ເສັນທາງລະອຽດຂອງລົ ດໄຟໃນບອດສະຕັນ

5.6. ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍ່ າງ (Walkable city)

ແນວຄິດ Walkable city ເປັ ນແນວຄວາມຄິດທີ່ຕ້ອງການສົ່ງເສີມ ການຍ່ າງ (Walk-ability) ແລະ ການ

ົ ຖີບ (Ride-ability) ພາຍໃນເມືອງ ໂດຍການອອກແບບໃຫ້ເມືອງມີອງົ ປະກອບທາງກາຍະພາບທີ່ສົ່ງເສີມ ໃຊ້ລດ ົ ໃຊ້ການຍ່ າງ ແລະ ລົດຖີບໃນການສັນຈອນໄລຍະສັນ້ ສາມາດເຮັດໄດ້ຫາຍວິທກ ີ ານອອກແບບກາຍະພາບ ໃຫ້ຄນ

ົ ົາ, ບ່ ມີສ່ ງກີ ິ ດຂວາງ, ການສ້າງທາງລົດຖີບທີ່ແຍກຈາກທາງລົດໃຫຍ່ ເພື່ອ ເຊັ່ນ: ການສ້າງທາງຍ່ າງໃຫ້ກວ້າງ, ມີຮ່ ມເງ ຄວາມປອດໄພ ຫ ື ການວາງແຜນ ແລະ ການົດນະໂຍບາຍເຊັ່ນ: ການສົ່ງເສີມໃຫ້ເມືອງມີການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ້ ີ ກອາໄສຢ່ ໃນໄລຍະທີ່ສາມາດຍ່ າງໄປຍັງສະຖານທີ່ເຮັດວຽກ ແລະ ຮ້ານຄ້າໄດ້ ເປັນຕົນ. ແບບປະສົມປະສານ ມີທ່ ພັ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 182

ຮບທີ 5.38 ແຜນວາດໄລຍະທາງຂອງການຍ່ າງ 5.6.1. ຄວາມໝາຍຂອງເມືອງຍ່ າງໄດ້

້ ນ ົ ສ່ວນໃຫຍ່ ໃຊ້ກ ານຍ່ າງຮ່ວມກັບຂີ່ລົດຖີບ ແລະ ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ, ຜຄ ້ ນ ົ ຍ່ າງສັນ “ເມືອງທີ່ຜຄ

ີ ປະຈາວັນໄດ້ຢ່າງສະດວກ, ປອດໄພ, ເມືອງຍ່ າງດີຈະນາຜົນດີມາສ່ ຜຄ ້ ນ ົ ທີ່ອາໄສໃນເມືອງ ທັງໃນດ້ານ ຈອນໃນຊີວດ

ິ ແລະ ສັງຄົມໃຫ້ ສຸ ຂະພາບ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ ຊ່ວຍສົ່ງເສີມສະພາບແວດລ້ອມ, ຍົກລະດັບຄຸ ນະພາບຊີວດ ້ ິ ນ”. ດີຍ່ ງຂ

້ ນ: http://goodwalk.org) (ແຫ່ ງຂມ ປະໂຫຍດຂອງການສະໜັບສະໜນເມືອງຍ່ າງໄດ້ຈາກການລາຍງານການວິໄຈ: ້ - ການຍ່ າງເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບຂອງຄົນໃນເມືອງດີຂນ.

້ ານວຍຕ່ ການຍ່ າງ ແລະ ຄົນໃນເມືອງໃຊ້ການຍ່ າງເປັ ນຫກ ັ ໃນການ - ເມືອງທີ່ມີສະພາບແວດລ້ອມເອືອອ ສັນຈອນຈະຊ່ວຍໃຫ້ການເກີດປະຕິສາພັນທາງສັງຄົມ ແລະ ເຮັດໃຫ້ການສົ່ງເສີມກິດຈະກາການສ້າງສັນເປັ ນໄປໄດ້ ້ ງ່ າຍຂນ.

້ ່ ເມືອງຊັນໃນ ້ ິ ານເກີດອາຊະ - ໃນເຂດພືນທີ ຫ ື ເຂດການຄ້າທີ່ມີການສົ່ງເສີມໃຫ້ໃຊ້ການຍ່ າງ, ມີສະຖິຕກ

້ ່ ນອກເມືອງຫາຍກວ່າ 20 ສ່ວນຮ້ອຍ. ັ ຕິເຫດນ ້ອຍກວ່າໃນເຂດພືນທີ ຍາກາ ແລະ ອຸ ບດ

້ 38 ັ , ເຮັດໃຫ້ຄ່າ GDP ສງຂນ - ການສະໜັບສະໜນໃຫ້ເຂດການຄ້າໃຊ້ການຍ່ າງເປັ ນທາງສັນຈອນຫກ

້ ່ ສງຂນ້ 74 ສ່ວນຮ້ອຍ. ສ່ວນຮ້ອຍ ແລະ ຄ່າເຊົ່າ office ໃນພືນທີ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 183

້ Walkable City ໂດຍ Jeff Speck ັ ການສ້າງເມືອງຍ່ າງໄດ້ຈາກປມ 5.6.2. ຫກ

ທີ່ມາ: https://www.citylab.com/solutions/2012/12/10-techniques-making-cities-more-walkable/4047/

້ Walkable City ໂດຍ Jeff Speck ັ ການສ້າງເມືອງຍ່ າງໄດ້ຈາກປມ ຮບທີ 5.39 ຫກ

້ ່ ຖະໜົນບ່ ໄດ້ສາ້ ງໃຫ້ປັນຫາການຈາລະຈອນບັນເທົ່າລຸ ງແຕ່ກັບ 1. ຈັດລະບຽບລົດໃຫຍ່ : ການເພີ່ມພືນທີ

້ ສິ່ງທີ່ຄວນສ້າງຄືການຫຸ ດປະລິມານລົດໃຫຍ່ ເທິງຖະໜົນ ເພື່ອໃຫ້ ີ ານວນລົດໃຫຍ່ ເພີ່ມຂນ, ເປັ ນປັ ດໄຈເສີມໃຫ້ມຈ ້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ດງດດໃຫ້ຄນ ົ ສາມາດໃຊ້ການຍ່ າງໄດ້ຢ່າງປອດໄພ. ຖະໜົນສາມາຮອງຮັບການເປັ ນພືນທີ

້ ່ ທີ່ຫາກ ີ ນແບບປະສົມປະສານ: ຊຸມຊົນທີ່ມີກດ ິ ຈະກາການໃຊ້ວຽກພືນທີ 2. ສະໜັບສະໜນການໃຊ້ທ່ ດິ ຫາຍນັບເປັ ນປັ ດໄຈທີ່ສົ່ງຜົນຕ່ ການຍ່ າງ, ເນື່ອງຈາກຄົນທີ່ຢ່ ອາໄສໃນຊຸມຊົນມີສະຖານທີ່ທີ່ສາມາດໃຊ້ການຍ່ າງໄດ້ ້ ເຊັ່ນ: ການຍ່ າງຈາກເຮືອນໄປໂຮງຮຽນ, ຍ່ າງຈາກເຮືອນໄປຕະຫາດ ເປັ ນຕົນ.

້ ່ ຈອດລົດໃຫຍ່ : ປ້ອງກັນບ່ ໃຫ້ພນທີ ື ້ ່ ຈອດລົດມີຫາຍຈົນກີດຂວາງການເຊື່ອມຕ່ ຂອງກິດ 3. ຈັດການພືນທີ

້ ່ ຈອດລົດຮ່ວມ ສາລັບອາຄານຫ້າງຮ້ານທີ່ຢ່ ໃນບລິເວນດຽວກັນ ລວມທັງຈັດການ ຈະກາ ໂດຍສາມາດຈັດເປັ ນພືນທີ

້ ່ ທາງຍ່ າງໃຫ້ເອືອຕ ້ ່ ກັບລົດທີ່ຈອດແຄມທາງ ໂດຍຄິດ ຄ່າທີ່ຈອດລົດຕາມເວລາ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດຈັດລະບຽບພືນທີ ການຍ່ າງໄດ້ຢ່າງແທ້ຈິງ. 4. ສະໜັບສະໜນລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ: ໂດຍຄານງເຖິງວ່າການຍ່ າງຕ້ອງອາໄສລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ

້ ່ ຕ່າງໆທີ່ຢ່ ນອກໄລຍະການຍ່ າງໄດ້. ທີ່ດີ ທີ່ສາມາດພາຄົນໄປຍັງພືນທີ

້ ່ ທາງຍ່ າງ: ໂດຍຈກັດພືນທີ ້ ່ ສາລັບລົດໃຫຍ່ ຫ ື ສ້າງໃຫ້ແລ່ນຊ້າລົງ, ຖະໜົນບາງສາຍ 5. ປ້ອງກັນພືນທີ

ໂດຍສະເພາະທີ່ຜ່ານເຂດຊຸມຊົນ ຫ ື ເຂດການຄ້າຄວນມີຊ່ອງການສັນຈອນທີ່ຈາກັດພຽງສອງຊ່ອງທາງ ເພື່ອບ່ ໃຫ້ ່ ນຫາກຕ້ອງການສ້າງຄວາມໄວ ນອກຈາກນີການຈັ ້ ້ ີ ລ້ຽງໄປໃຊ້ເສັນທາງອື ີ ່ ອນ ລົດໃຫຍ່ ໃຊ້ຄວາມໄວ ຫ ື ຫກ ດໃຫ້ມບ ຈອດລົດແຄມທາງຍັງສາມາດເປັ ນແນວປ້ອງກັນທາງຍ່ າງອອກຈາກຖະໜົນໄດ້.

່ ລົດຖີບທີ່ປອດໄພ ແລະ ໃຊ້ຮ່ວມກັບຖະໜົນໄດ້. ້ 6. ສົ່ງເສີມການຂີ່ລົດຖີບ: ໂດຍມີການຈັດເສັນທາງຂີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 184

້ ່ ຮອງຮັບການຍ່ າງ ມີຄວາມກວ້າງທີ່ພ 7. ອອກແບບທາງຍ່ າງໃຫ້ເປັ ນທາງຍ່ າງ: ສ້າງໃຫ້ທາງຍ່ າງເປັ ນພືນທີ

ື ້ ວທີ່ລຽບ ບ່ ໝື່ນ ບ່ ມີສ່ ງກີ ິ ດຂວາງ ແລະ ມີຄວາມຕ່ ເນື່ອງຂອງການຍ່ າງ. ເໝາະສົມ ມີພນຜີ

້ ົ ົາກັບການຍ່ າງ ລວມທັງຊ່ວຍໃນການຫຸ ດຄວາມຮ້ອ ນຈາກຜີວ ຖະໜົນ 8. ປກຕົນໄມ :້ ເພື່ອໃຫ້ຮ່ ມເງ

ແລະ ຫຸ ດມົນລະພິດໃນອາກາດ.

້ ່ ການຍ່ າງ: ນອກຈາກຄວາມຮສ້ ກປອດໄພ ແລະ ສະດວກສະບາຍໃນການຍ່ າງ 9. ສ້າງບັນຍາກາດທີ່ເອືອຕ

້ ີ ດ ິ ຈະກາສອງຂ້າງທາງທີ່ພເໝາະ ບ່ ລາເຂດທາງຍ່ ແລ້ວ, ຄວນເພີ່ມບັນຍາການທີ່ດີໃນການຍ່ າງໂດຍສົ່ງເສີມໃຫ້ມກ າງ ້ ານົດຄວບຄຸ ມອາຄານສອງຂ້າງທາງໃຫ້ມແີ ນວເຂດທີ່ຊັດເຈນ ບ່ ຍື່ນລາ້ ບ່ ສ້າງຂອງເສຍ ຫ ື ມົນລະພິດ ລວມທັງມີຂກ ້ ທາງຍ່ າງ ມີຮບແບບ ແລະ ຄວາມສງທີ່ຕ່ ເນື່ອງ ເປັນຕົນ.

້ ່ ເປົ ້າໝາຍ ໂດຍບ່ ຈາເປັ ນ ຕ້ອງສ້າງທາງຍ່ າງໃນຮ ບແບບດຽວກັນທັງເມືອງ ພືນທີ ້ ່ ເປົ ້າ 10. ເລືອກພືນທີ

ໝາຍ. 5.6.3. ປະໂຫຍດຂອງການພັດທະນາເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດເມືອງຍ່ າງໄດ້

ໂຄງການສ້າງທາງລົດ ຖີບແຍກຈາກທາງລົດໃຫຍ່ ເທິງຖະໜົນສາຍທີ່ 8-9 ເມືອງ Manhattan ປະ

ິ ານບາດເຈັບຈາກ ເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເມືອງມີຄວາມປອດໄພໃນການສັນຈອນຂນ້ ໂດຍມີສະຖິຕກ ັ ຕິເຫດຫຸ ດລົງ 35 ສ່ວນຮ້ອຍ ອຸ ບດ ເທິ ງ ຖະໜົ ນ ສາຍທີ່ 8 ແລະ 58

ສ່ວນຮ້ອ ຍ ເທິງຖະໜົນ ສາຍທີ່ 9 ນອກຈາກການຫຸ ດສະຖິ ຕ ິກ ານ ັ ຕິແລ້ວ ການສ້າງທາງລົດ ເກີດອຸ ບດ ຖີ ບ ຍັງ ສາມາດຟື ້ນຟ ເສດຖະກິດ ສ້າງໃຫ້ຮາ້ ນຄ້າຍ່ ອຍແຄມຖະໜົນ ້ າຍຂ ນ ້ 49 ມີຈ ານວນເພີ່ ມຂ ນຫ ສ່ວນຮ້ອຍ.

ທີ່ມາ: http://raisethehammer.org/article/1854/nyc_redesigns_its_streets_for_safety_vitality_ and_diverse_use

ຮບທີ 5.40 ໂຄງການສ້າງທາງລົດຖີບແຍກຈາກທາງລົດໃຫຍ່ ເທິງຖະໜົນສາຍທີ່ 8-9 ເມືອງ Manhattan ປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 185

5.7. ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍືນຍົງ (Sustainable City) ຄວາມໝາຍ ແລະ ການພັດທະນາການຂອງ Sustainable City

ນະໂຍບາຍການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນ (Density Creation Policy) ຈາກເກນການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ

ັ (Ecological Footprint) ເພື່ອຫຸ ດ ຮອຍຕິນທາງ ແບບປະສົມ ປະສານ (Mix Land Used) ລົງສ່ ການປະຕິບດ ັ ພະຍາກອນທາມະຊາດຈາກການດາເນິນຊີວດ ິ ປະຈາວັນ. ລະບົບນິເວດ ຫ ື ຫຸ ດການໃຊ້ຊບ

ຈະມີປະສິດທິພາບສງສຸ ດໃນການຫຸ ດຂະໜາດຮອນຕິນທາງນິເວດລົງໄດ້ ດັ່ງຕົວຢ່າງກົນລະຍຸ ດທີ່ນາມາໃຊ້

ເຊັ່ນ: ການຫຸ ດຄວາມຈາເປັ ນໃນການເດິນທາງ.

້ ການຫຸ ດການກະຈັດກະຈາຍຂອງເມືອງ ແລະ ໂຄງສ້າງພືນຖານ ຊ່ ງສາມາດຫຸ ດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການກ່ ສ້າງ ີ ນໃນເຂດຊຸມຊົນທີ່ມີຢ່ ແລ້ວໃຫ້ມ ີ ແລະ ການບາລຸ ງຮັກ ສາ, ໃນຂະນະດຽວກັນຍັງເພີ່ມປະສິດທິພາບການໃຊ້ທ່ ດິ ້ ວຍການຫຸ ດພືນທີ ້ ່ ພັກອາໄສຕ່ ໜ່ວຍ ເພື່ອຄວາມກະຊັບອາຄານ ແລະ ໃຊ້ນະໂຍບາຍການ ້ ຄ່າຫາຍຂນດ້ ຄວາມຄຸ ມ

້ ່ ພັກອາໄສປະສົມປະສານກັບຮ້ານຄ້າ, ໂຮງຮຽນ, ໜ່ວຍບລິການສາທາລະນະສຸ ກ ແລະ ໜ່ວຍບ ເລືອກທາເລທີ່ຕັງທີ ົ ຖີບ ແລະ ການໃຊ້ລະບົບຂົນສົ່ງ ລິການຊຸມຊົນ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສະດວກໃນການສົ່ງເສີມການຍ່ າງ, ການໃຊ້ລດ ມວນຊົນ ເພື່ອເຊື່ອມຕ່ ລະຫວ່າງຊຸມຊົນ.

ຮບທີ 5.41 ຕົວຢ່າງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນແບບປະສົມປະສານ (Mix Land Used) ັ ສ່ ເມືອງຍືນຍົງ: ນະໂຍບາຍ 8 ແກ່ ນຫກ

1. ຊຸມຊົນແຫ່ງການຍ່ າງທີ່ມີຄວາມສົມບນ (A Complete, Walkable Community) ຊຸມຊົນທີ່ມີ

ຄວາມສົມບນໝາຍເຖິງ:

ຊຸມຊົນທີ່ມີກາຍຍະພາບການເຊື່ອມຕ່ ພາຍໃນທີ່ດີ ເປັ ນເຂດທີ່ມີການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ແລະ ກິດຈະກາ ທາງເສດຖະກິດ ທີ່ປະສົມ ປະສານ, ມີສ່ ວນຮ່ ວມປະສົມ ປະສານຂອງທີ່ພັກ ອາໄສ, ສະຖານທີ່ເຮັດ ວຽກ, ແຫ່ ງ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 186

້ ່ ໃນໄລຍະການຍ່ າງເຖິງ ແລະ ສາມາດເຂົາເຖິ ້ ງ ສະຖານີຂນ ົ ສົ່ງມວນ ພັກຜ່ອນຍ່ ອນໃຈ ແລະ ສະຖານທີ່ສກສາທີ່ຕັງຢ

້ ່ ຮອບນອກທີ່ເປັ ນ ຊົນ ແລະ ຕະຫ າດສົດດ້ວຍສະດວກໃນການຍ່ າງ ແລະ ທາງລົດຖີບ ໃນຂະນະດຽວກັນພືນທີ ້ ່ ທາມະຊາດ ສາລັບທີ່ພັກອາໄສຄວນມີຫາກຫາຍຮບແບບ ຂອບເຂດຊຸມຊົນມີສະພາບເປັ ນແຫ່ ງກະສິກາ ແລະ ພືນທີ ັ ສະນະການຈັດວາງອາ ແລະ ລະດັບລາຄາ ໃນການອອກແບບກາຍຍະພາບຊຸມຊົມທີ່ມີຄວາມສົມບນຕ້ອງຍດຖືລກ

ີ ດ ິ ຄານໃຫ້ມີຄວາມກະຊັບໃຫ້ກຸ່ ມອາຄານມີໜາ້ ທີ່ໃນການຕອບສະໜອງ, ການເພີ່ມມວນຄົນຍ່ າງ ແລະ ຄວາມມີຊວ ຊີວາຂອງກິດຈະກາທາງດ້ານເສດຖະກິດ.

ຮບທີ 5.42 ຕົວຢ່າງແນວຄວາມຄິດເມືອງຍືນຍົງ (Sustainable City) 2. ລະບົບ ການຄົມ ມະນາຄົມ ແລະ ຂົນ ສົ່ງທີ່ ຫຸ ດຜົນ ກະທົ ບ ຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອ ມ (A Low-Impact

Transportation System) ຊຸມ ຊົນທີ່ມີຄວາມຍືນຍົງຕ້ອງໃຊ້ນະໂຍບາຍຫຸ ດຄວາມຈາເປັ ນໃນການຄອບຄອງ ່ ຈອດລົດ ້ ລົດໃຫຍ່ ແລະ ຫຸ ດຄວາມຈາເປັ ນໃນການເດິນທາງ, ໃນຂະນະດຽວກັນ ມີການການົດທີ່ຕັງຂອງສະຖານທີ ົ ສ່ວນບຸ ກຄົນພ້ອມກັບການອອກແບບກາຍຍະພາບຖະໜົນໃຫ້ຈາກັດປະລິມານ ໃນຮບແບບຄວບຄຸ ມການໃຊ້ລດ ບ່ອນຈອດລົດໃຫຍ່ ໃຊ້ແນວທາງການ

້ ່ ແຂງ ຊ່ ງຊ່ວຍຫຸ ດການເພີ່ມປະລິມານ ແລະ ຄວາມແຮງຂອງ ້ ້ໄມ ້ໃຫຍ່ , ການຫຸ ດປະລິນມານພືນທີ ຕົນໄມ

້ ່ ສີຂຽວຄຸ ມດິນ ຊ່ ງຊ່ວຍຫຸ ດປະລິນມານນາ້ ແລະ ຄວາມຮຸ່ ນແຮງຂອງການ ້ ງຜີວທາງ, ການເພີ່ມພືນທີ ກະແສນາເທິ ີ ວາມສາພັນກັບຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນເຊັ່ນ: ຄວາມ ໄຫ່ ບ່າ, ສ້າງມາດຕະຖານການຂົນສົ່ງສາທາລະນະໃຫ້ມຄ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 187

ໜາແໜ້ນບ່ ນ ້ອຍກວ່າ 7 ຄອບຄົວຕ່ ເອເຄີ ສາລັບລົດເມຂົນສົ່ງມວນຊົນ 1 ຄົນໃນທຸກໆ 30 ນາທີ ຫ ື ເພີ່ມຄວາມຖີ່ ໃການໃຫ້ບລິການຂອງລົດໄຟຟ້າຂົນສົ່ງມວນຊ່ວນທຸກ 10 – 15 ນາທີ ສາລັບຄວາມໜາແໜ້ນ 20 – 40 ຄອບຄົວ ້ ເປັນຕົນ.

3. ອາຄານສີຂຽວ (Green Building) ອາຄານໂດຍທົ່ວໄປສາມາດໃຊ້ວຽກໄດ້ລະຫວ່າງ 50 ເຖິງ 100

້ ຈ່ ງຕ້ອງອອກແບບໃຫ້ມຜ ີ ນ ົ ກະທົບຕ່ ສະພາບແວດລ້ອມນອ້ ຍທີ່ສຸ ດ ແນວທາງທີ່ຢື ນຢົ ງສາລັບນະຄອນ ປີ . ດັ່ງນັນ, ້ ານົດໃຫ້ອາຄານສ້າງໃໝ່ເຂົາສ ້ ່ ລະບົບການ ແວນດເວີ ຄືການໃຊ້ເກນການອອແບບອາຄານຂຽວ ໂດຍການອອກຂກ

ຈັດອັນດັບຕາມລະບົບຂອງ LEED ສ່ວນອາຄານທີ່ມີຢ່ ເກົ່າໃຫ້ປັບປຸ ງສ່ວນປະກອບ ເພື່ອຫດການໃຊ້ພະລັງງານໃຫ້ ້ ່ ງເສີມການຢ່ ອາໄສຂອງຄອບຄົວຂະຫຍາຍຊ່ ງມີຄວາມ ຫາຍທີ່ສຸ ດ ສາລັບໂປຣແກມການໃຊ້ປະໂຫຍດອາຄານເນັນສົ

້ ຄອບຄົວຂະຫຍາຍຈະຊ່ວຍເພີ່ມປະລິມານ ື ້ ່ ອາຄານ ແລະ ການໃຊ້ພະລັງານ ນອກຈາກນັນ, ຄຸ ້ມຄ່າໃນການໃຊ້ພນທີ ້ ່ ຊຸມຊົນໄດ້ອີກທາງໜ່ ງອີກ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນໃນພືນທີ

້ ່ ແຂງທີ່ສນເສຍໄປຈາກ 4. ທີ່ຫວ່າງທີ່ມີຄວາມຍດຍຸ່ ນ (Flexible Open Space) ເພື່ອທົດແທນພືນທີ

້ ເມືອງຈ່ ງຕ້ອງສົ່ງເສີມໃຫ້ເກິດທີ່ຫວ່າງສາທາລະນະປະເພດ ການກ່ ສ້າງອາຄານທີ່ກະຊັບ ແລະ ກຸ່ ມອາຄານ, ດັ່ງນັນ, ້ ່ ນ: ສວນສາທາລະນະ, ສວນຊຸມຊົນ, ພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວທັງມີ່ເປັ ນຫງັ ຄາສີຂຽວ ທີ່ຫວ່າງລະຫວ່າງອາ ຕ່ າງໆໃຫ້ຫາຍຂນເຊັ

້ ່ ການກະສິກາທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ການົດຂອບເຂດໃຫ້ກບ ັ ຊຸມຊົນ ທັງນີ ້ ຄານ, ສວນກະສິກາໃນເມືອງ ຫ ື ເຖິງແມ່ ນວ່າພືນທີ ີ ວາມສອດຄ້ອງກັບ ຄວນສ້າງທີ່ໂລ່ງໃຫ້ກະຈາຍທົ່ວທັງຊຸມຊົນ ໂດຍຂະໜາດ ແລະ ຮບແບບສາມາດຍດຍຸ່ ນໃຫ້ມຄ ້ ່ ທີ່ຫວ່າງດັ່ງກ່ າວຕ້ອ ງອອກແບບປັ ບປຸ ງໃຫ້ເປັ ນ ທີ່ຢ່ ອາໄສຂອງສັດ ປາຂະ ລັກ ສະນະກາຍະພາບຂອງແຕ່ລະພືນທີ

ໜາດນ ້ອຍທີ່ຊ່ວຍສ້າງຄວາມສົມດນໃນລະບົບນິເວດ ເປັ ນສະຖານທີ່ຮອງຮັບການເກັບສາຮອງ ແລະ ການຊມຊັບ

້ ່ ສີຂຽວ ແລະ ເປັ ນແຫ່ ງພັກຜ່ອນຍ່ ອນໃຈຊັນດີ ້ ນ, ຫຸ ດການໄຫ່ ບ່າ ແລະ ຄວາມແຮງຂອງກະແສນາ, ້ ເພີ່ມພືນທີ ້ ນາຝົ ໃຫ້ກັບປະຊາຊົນ.

້ ້ 5. ໂຄງການສ້າງພືນຖານສີ ຂຽວ (Green Infrastructure) ໄດ້ແກ່ ໂຄງສ້າງພືນຖານເມື ອງທີ່ບ່ ທາລາຍ

້ ານົດໃຫ້ເກີດ ສະພາບແວດລ້ອມຖືເປັ ນສ່ວນປະກອບສາຄັນຂອງເມືອງຍືນຍົງ. ນະຄອນແວນດເວີ ຕ້ອງອອກຂກ

້ ອ້ ແລະ ການໃຊ້ ້ ນ, ການບາບັດນາເສຍ, ້ ການໜນຫວຽນການໃຊ້ພະລັງງານ, ການຈັດການນາຝົ ການຈັດການຂີເຫຍື ້ ່ ທີ່ລັດມີນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມໃຫ້ເກິດ ສາທາລະນປະການທີ່ມີປະສິດທິພາບ, ປະຫຍັດການໃຊ້ຊັບພະຍາກອນໃນພືນທີ ້ ລັດສາມາດລົງທນສ້າງສາທາລະນປະໂພກ ແລະ ສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກໄດ້ທຸກຢ່າງຄຸ ມ ້ ຄ່າ, ຊຸມຊົນກະຊັບນັນ, ້ ່ ກະຈັດກະຈາຍ. ນອກຈາກນັນ້ ມີຄ່າໃຊ້ຈ່ າຍການລົງທນຮ່ວມ ແລະ ການຊ້ອມບາລຸ ງນ ້ອຍກວ່າການລົງທນໃນພືນທີ

, ຜົນປະໂຫຍດອີກ ດ້ານໜ່ ງຂອງຊຸມ ຊົນທີ່ມີຄວາມໜາແໜ້ນໄດ້ແກ່ ປະລິມ ານທີ່ຫາຍຂອງໜ້າປະຫາດ ແລະ ຂີ ້ ້ ່ ສາມາດຮວບຮວມໄດ້ໃນພືນທີ ້ ່ ກະຊັບຈະມີຄວາມຄຸ ມ ້ ຄ່າໃນການຈັດການທັງການນາໃຊ້ໃໝ່, ການໝ ນ ເຫຍືອທີ ວຽນ ແລະ ການກາຈັດ.

6. ລະບົບອາຫານເພື່ອສຸ ຂະພາບ (Healthy Food System) ຕ້ອງສ້າງຄວາມສາພັນລະຫວ່າງລະບົບ

້ ການຜະລິດອາຫານ, ການກະຈາຍຜະລິດຕະພັນອາຫານ ແລະ ການສ້າງຂະບວນການອາຫານ, ປອດໄພໃຫ້ເກີດຂນ ພາຍໃນຊຸມຊົນ ໂດຍລະບົບການຜະລິດອາຫານບ່ ວ່າຈະເກີດຈາກແປງກະສິກາຂອງຊາວກະສິກອນ ຫ ື ສວນກະສິ ກາໃນເມືອງຕ້ອງມີສ່ວນໃນການສ້າງເສີມ ຄຸ ນຄ່າທີ່ຄົບຖ້ວນຂອງສານອາຫານ, ການຫຸ ດການໃຊ້ສານເຄມີໃນຂະ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 188

້ ແລະ ການສ້າງລະບົບການຈັດເກັບທີ່ບ່ ເຮັດໃຫ້ຄຸນຄ່າຂອງອາຫານ ບວນການຜະລິດ, ການຄວບຄຸ ມການປົ ນເປື ອນ ຫຸ ດລົງ, ສ່ວນການກະຈາຍສິນຄ້ານັນ້ ໃນການວາງຜັງ ແລະ ອອກແບບເມືອງ ນອກຈາກຈະສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດຄວາມ ້ ່ ຂອງຊຸມຊົນ ແລະ ການການົດໃຫ້ມປ ີ ະລິມານຮ້ານອາຫານ ແລະ ຕະຫາດສົດໃຫ້ພພຽງຕ່ ຄວາມ ໜາແໜ້ນໃນພືນທີ

້ ່ ສະດວກໃນການເຂົາເຖິ ້ ງອີກ, ການຍ່ າງ ້ ງການຂອງປະຊາຊົນພາຍໃນຍ່ ານແລ້ວ ຍັງຕ້ອງຄານງເຖິງທາເລທີ່ຕັງທີ ຕອ ົ ຖີບ ລວມເຖິງຄວາມຫາກຫາຍຂອງຮ້ານອາຫານທ້ອງຖິ່ນ ຕະຫອດຈົນຮ້ານຄ້າປີ ກທີ່ມີສກ ັ ກະຍະ ແລະ ການໃຊ້ລດ ພາບໃນການຈັດເກັບ ແລະ ກະຈາຍອາຫານທີ່ມີຄຸນະພາບແກ່ ປະຊາຊົນອີກ.

7. ໂຄງສ້າງຊຸມຊົນ ແລະ ໂປຣແກມ (Community Facilities and Program) ໃນການວາງຜັງ

້ ງ ແລະ ອອກແບບຊຸມຊົນ ຕ້ອງຄານງເຖິງໂຄງສ້າງທາງກາຍຍະພາບທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດຄວາມສະດວກໃນການເຂົາເຖິ ົ ສົ່ງ ໜ່ວຍບລິກ ານສາຄັນທັງ ໂຮງຮຽນ, ຕະຫາດສົດ, ຮ້ານຄ້າປີ ກ , ສະຖານທີ່ສາຄັນທາງສາສະໜາ, ສະຖານີຂນ ມວນຊົນ, ສນສາທາລະນະສຸ ກ, ສະໜາມກິລາ ແລະ ໜ່ວຍບລິການຊຸມຊົນ ໂດຍກາຍະພາບທັງໝົດທີ່ອອກແບບ ້ ່ ອກະຕຸ ນ ້ ງສ້າງຂນເພື ້ ການໃຫ້ເກີດຮບແບບໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ທີ່ສົ່ງເສີມສຸ ຂະພາບ (Healthy Style) ຊ່ ງໄດ້ແກ່ : ໂອກາດ ຕອ ້ ງສະຖານທີ່ສາຄັນຊ່ ງໃຊ້ເປັ ຍກິດຈະວັດດ້ວຍກິດຈະກາທາງກາຍເຊັ່ນ: ທາງຍ່ າງ ແລະ ທາງລົດຖີບ ນອກ ການເຂົາເຖິ

້ ່ ອສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດຄວາມສາພັນທີ່ດີຂອງສະມາຊິກພາຍໃນຊຸມຊົນ, ຈາກນັນ້ ໂຄງສ້າງທາງກາຍະພາບຕ້ອງສ້າງຂນເພື ້ ໃຫ້ເກີການແລກປ່ຽນປະສົບການ ແລະ ອົງຄວາມຮພ ້ ອ ້ ມທັງຄວາມຮ່ວມມືໃນການພັດທະນາຊຸມ ຊົນໃຫ້ ກະຕຸ ນ ັ ການອອກແບບໃຫ້ເປັ ນ ເກີດຄວາມຍືນຍົງ ທັງນີ ້ ໃນສະຖານທີ່ສາທາລະນະທຸກແຫ່ງພາຍໃນຊຸມຊົນຈະຕ້ອງໄດ້ຮບ

ັ ກະຍະພາບໃນການດງດດໃຫ້ປະຊາຊົນໃຊ້ພນທີ ື້ ່ ສະຖານທີ່ທີ່ມີຄວາມງ ົດງາມ, ມີຄຸນະພາບລະດັບສງ ແລະ ມີສກ ຮ່ວມກັນ.

8. ການພັດທະນາເສດຖະກິດ (Economic Development) ຊຸມຊົນທີ່ຍືນຍົງດ້ວຍຄວາມໜາແໜ້ນ

ັ ກະຍະພາບໃນການຈ ງໃຈ ແລະ ດ ງດດໃຫ້ເກີດ ການລົງທ ນ, ການຂະ ຂອງນິເວດເມືອງຈະເປັ ນ ຊຸມຊົນ ທີ່ມີສ ກ

້ ່ ງໃຫ້ ຫຍາຍຕົວທາງເສດຖະກິດ, ການເພີ່ມໂອກາດໃນການປະກອບອາຊີບຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ສ້າງຄວາມໝັນຄັ ້ ້ ກັບຊຸມຊົນ ທັງນີການວາງຜັ ງ ແລະ ອອກແບບເມືອງທີ່ດີຈະເປັ ນປັ ດໄຈພືນຖານສ າລັບການພັດທະນາທາງເສດຖະ ກິດ ຊ່ ງສາມາດນາພາມວນຂອງແຮງງານທີ່ສະໜັບສະໜນການຜະລິດສິນຄ້າ ແລະ ບລິການ ຊ່ ງສາມາດຕອບສະ ໜອງຄວາມຕ ້ອງການຂອງຊຸມຊົນຢ່າງຄົບຖ້ວນສົມບນ.

5.8. ແນວຄິດຊຸມຊົນເມືອງຍຸ ກໃໝ່ (New Urbanism)

້ ນແນວຄິດກະແສຫກ ັ ອັນໜ່ ງ ທີ່ມີການເຄື່ອນໄຫວ ຂະບວນທັດສະນໃໝ່ ໃນຊື່ “ຊຸມຊົນເມືອງຍຸ ກໃໝ່” ນີເປັ

້ ັ ທາງຝັ່ ງສະຫະລັດອາເມລິກາ, ມີການເຜີຍແຜ່ຂນໃນປີ ໃນຍຸ ກປັ ດຈຸບນ ຄສ. 1993 ເພື່ອແກໄ້ ຂປັ ນຫາການເຕີບໂຕ

ິ ທາງ (Urban Sprawl) ປັ ນຫາຊີວດ ິ ສັງຄົມອາເມລິ ຂອງເມືອງທີ່ກະຈາຍອອກໄປສ່ ບລິເວນຮອບນອກຢ່າງບ່ ມີທດ ້ ກາທີ່ຂາດຈາກກັນ ປະສະຈາກປະຕິສາພັນ ເຖິງແມ່ ນວ່າຈະຢ່ ບ້ານຕິດກັນ, ປັ ນຫາການແບ່ງແຍກທາງເຊືອຊາດ, ສີ ຜີວ, ລາຍໄດ້, ປັ ນຫາຄວາມເຊື່ອມໂຊມຂອງຍ່ ານໃຈກາງເມືອງ. ຕົວຢ່າງ: ຂອງແນວຄິດນີ ້ ໄດ້ແກ່ ຊຸມຊົນເມືອງກຸ່ ມ

້ ຍທີ່ເຊື່ອມດ້ວຍລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ (Transit-Oriented Development ຫ ື TOD) ໜ່ ວຍຊຸມຊົນນອ ້ ຍ ນອ ແບບປະເພນີ (Traditional Neighborhood Development ຫ ື TND) ທີ່ມີຫ ັກ ການຄ້າ ຍຄືກ ັບ Compact ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 189

ີ າຈັດ City ໃນຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດການປະຫຍັດພະລັງງານດ້ວຍລະບົບທີ່ພືງພາຕົນເອງໄດ້ຫາວິທກ

້ ອງຊັ ້ ຫ ື ບາບັດຂອງເສຍ ແລະ ພັດທະນາລະບົບປັ ບອາກາດໂດຍບ່ ສິນເປື ບພະຍາກອນ, ຫຸ ດການເດິນທາງດ້ວຍວິທ ີ ຕ່ າງເຊັ່ນ: ໄລຍະທາງຍ່ າງທີ່ສະດວກ, ໂຄງຂ່າຍລະບົບຖະໜົນທີ່ຊັດເຈນ, ລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງສາທາລະນະ ທີ່ມີປະສິດທິພາບ, ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນແບບປະສົມປະສານມີຄວາມສົມດນທາງກິດຈະກາ ທີ່ຢ່ ອາໄສແຊກຢ່ ້ ່ ອື່ນໆ ແລະ ຢ່ ໃກ ທ ້ ່ ສາທາລະນະ ໃນບາງຊຸມຊົນທີ່ມີກ ານອອກ ້ ້ ່ ເຮັ ີ ດ ວຽກ, ເນັນຄວາມສ ໃນພືນທີ າຄັນຂອງພືນທີ ແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກ າແບບ Neo-Tradition ເພື່ອໃຫ້ເກີດ ການເຊື່ອມໂຍງເຖິງບັນຍາກາດທີ່ດີຂອງຊຸມຊົນ

ຍ່ ອນທີ່ເຄີຍເປັ ນມາໃນອາດີດ ເພື່ອສ້າງຄວາມຮສ້ ກຄວາມຄຸ ນ້ ເຄີຍ ຫ ື ເຮັດໃຫ້ເກີດພາບລັກໃໝ່ຂອງຊຸມຊົນເມືອງທີ່ ິ ທີ່ດີ. ສະຫງ ົບຮົ່ມເຢັ ນ ແລະ ນ່ າຢ່ ສອດຄ່ອງກັບທັດສະນະຄະຕິຂອງຄົນອາເມລິກາ ແລະ ມີຄຸນະພາບຊີວດ

ຮບທີ 5.43 ການວາງຜັງຕາມແນວຄວາມຄິດ

Traditional Neighborhood Development ທີ່ ເມືອງ Seaside, Florida ທີ່ມາ : Lang,1994

ຮບທີ 5.44 ການວາງຜັງແນວຄວາມຄິດ TransitOriented Development ທີ່ມາ : Lang,1994

ັ ການວິພາກວິຈານຢ່າງຫາຍເຊັນດຽວກັນຜບ ້ ່ ເຫັນນາກັບແນວ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມແນວຄວາມຄິດທັງ 2 ກ່ ໄດ້ຮບ ຄວາມຄິດເມືອງນ່ າຢ່ ແບບເມືອງກະຊັບບ່ ອາດນາໄປສ່ ຄວາມຍືນຍົງຢ່າງແທ້ຈງິ ເຊັ່ນ:

1. ເມືອງທຸ ກເມືອງມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນໃນທຸ ກ ໆດ້ານ ເມືອງກະຊັບຄົງບ່ ແມ່ ນສດສາເລັດທີ່ຈະນາມາ

ົ ກັບທຸກເມືອງໃນໂລກ. ປະຍຸ ກໃຊ້ຢ່າງໄດ້ຜນ

້ 2. ແນວຄິດເມືອງຈ ້ອມນີສວນທາງກັ ບແນວຄິດຊຸມຊົນເມືອງຍຸ ກໃໝ່ທີ່ຕ່ ຕ້ານອາຄານສງ ແລະ ຫາທາງ

ຫຸ ດຄວາມແອອັດຂອງເມືອງໂດຍການກະຈາຍຕົວອອກໄປສ່ ດ້ານນອກເມືອງທີ່ໂລ່ງວ່າງຢ່ . ີ ່ າງວ່າງໃຈກາງເມືອງຫຸ ດລົງ, ການກະ 3. ການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນຂອງໃຈກາງເມືອງຈະເຮັດໃຫ້ທ່ ໂລ

້ ບ່ ເປັ ນການປະຫຍັດພະລັງງານ ແລະ ບ່ ເຮັດໃຫ້ສະພາບ ຈາຍການຈາລະຈອນ ແລະ ມົນລະພິດຈະເລ່ວຮ້າຍຍິ່ງຂນ ້ ິ ດີຂນ. ແວດລ້ອມ ແລະ ຄຸ ນະພາບຊີວດ

ຂະບວນທັດສະນະການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງແບບ “ຊຸມຊົນຍຸ ກເມືອງໃໝ່” ມີການນາໄປກ່ ສ້າງຈິ່ງທີ່ເມືອງ Seaside, Florida ແລະ ອີກຫາຍເມືອງໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ ຊ່ ງລ້ວນເປັ ນເມືອງຂະໜາດນ ້ອຍ, ສ່ວນ “ເມືອງ ້ ງບ່ ປະກົດໄດ້ມກ ີ ານກ່ ສ້າງຈິງຕາມທິດສະດີ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມເມືອງຢ່າງນີວຍອກ, ຊີຄາໂກ, ກ່ ອາດຈະ ກະຊັບ” ນັນຍັ

ັ ສະນະໜາແໜ້ນກະຈຸກຕົວຢ່ ຈຸດດຽວຄືສນກາງເມືອງ ຫ ື Downtown ຈັດວ່າເປັ ນ “ເມືອງຈ ້ອມ” ກ່ ໄດ້ເພາະມີລກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 190

້ ່ ນຖານຫາຍສນກາງ ແລະ ກະຈາຍອອກໄປທຸກທິດທາງແບບ ນະຄອນຣຸ ດສຕັນ ັ ສະນະການຕັງຖິ ແຕ່ ເມືອງທີ່ມີລກ ິ ສ ຫ ື ກຸ ງເທບມະຫານະຄອນ, ບ່ ແມ່ ນໃຊ້ “ເມືອງກະຊັບ” ຢ່າງແນ່ ນອນ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມຍັງມີເມືອງ ລອງແອງເຈິລດ ເກົ່າອີກຫາຍເມືອງທີ່ປະກົດແນວຄວາມຄິດຕາມຂະບວນການທັດສະນະທັງສອງແບບປະສົມປະສານຢ່ ດ້ວຍກັນ,

້ ່ ງເລືອກສກສາຂະບວນທັດ ້ ດັ່ງນັນ, ້ ໃນທີ່ນີຈິ ອາທິ, ບອດສຕັນ, ຟີລາເດວເຟຍ ແລະ ຊານຟານຊິດສໂກ ເປັ ນຕົນ. ສະນະການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງນ່ າຢ່ ໃນເມືອງທີ່ປະກົດແນວຄິດທັງ 2 ແບບຄື: ຟີ ລາເດວເຟຍ, ບັດຕິມ, ແລະ

ຊານຟານຊິດສໂກ ໂດຍຈະສກສາປັ ນໄຈພຽງ 2 ດ້ານ ຈາກ 5 ດ້ານ ຄື: ສະເພາະທາງກາຍະພາບ ແລະ ສະພາບແວດ ້ ລ້ອມເທົ່ານັນ.

5.8.1. ຄວາມເປັ ນມາເມືອງສະໄໝໃໝ່ (New Urbanism) ແນວຄິດຊຸມຊົນເມືອງສະໄໝໃໝ່ (New Urbanism) ເປັ ນແນວຄິດການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງຂອງ

້ ກຸ່ ມນັກອອກແບບ ແລະ ສະຖາປະນິກຍຸ ກໃໝ່ ທີ່ເລີ່ມຕົນໃນສະຫະລັ ດອາເມລິກາ ແລະ ຂະຫຍາຍໂຄງຂ່າຍກຸ່ ມ

ຮ່ວມແນວຄິດອອກໄປຢ່າງກວ້າງຂວາງ ໂດຍໄດ້ກ່ ຕັງ້ “Congress for the New Urbanism” (CNU) ເປັ ນອົງ ກອນທີ່ຮັບຜິດຊອບເຜີຍແຜ່ຜົນງານ “The New Urbanism: Toward an Architecture of Community” ໃ ນ ປີ 1 9 9 4 ແ ລ ະ ປ ະ ກ າດ “Charter of the New Urbanism” ໃ ນ ປີ

ຄສ. 1996. ວັດ ຖຸ ປະສົງເຮັດ ໃຫ້ທ່ ີຢ່ ອາໄສມີ ຄວາມໜາແໜ້ນ ສ ງ, ທີ່ ມີກ ານປະສົມ ປະສານ

ຂອງອາພາດເມັນ, ຄອນໂດ ແລະ ເຮືອນດ່ຽວມີ ການສົ່ງເສີມຄວາມຫາກຫາຍຂອງກິດຈະກາທາງ ້ ອມ ີ ນທີ ື ້ ່ ສາທາລະນະຫ າຍຂ ນພ້ ສັງຄົມ , ໃຫ້ມ ພ ທັງສົ່ງເສີມຄວາມຮສ້ ກຂອງຊຸມຊົນ.

ທີ່ມາ: http://www.trbimg.com/img-517858c6/turbine/bs-md-cocrossroads-development-20130424-001/600/600x431

້ ່ ສາທາລະນະ ຮບທີ 5.45 ແນວຄິດການອອກແບບເມືອງທີ່ສົ່ງເສີມພືນທີ ກະແສແນວຄິດຜັງເມືອງແບບໃໝ່ (New Urbanism) ແມ່ ນເພື່ອແກ ້ໄຂບັນຫາການແຜ່ລາມຂອງເມືອງ ຢ່າງບ່ ເປັ ນລະບຽບເຊັ່ນ: ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານກາຍະພາບຂອງຕົວເມືອງນ ້ອຍ, ເມືອງໃຫຍ່ ຫ ື ຂົງເຂດມະຫາ ້ ່ າງຕ່ ເນື່ອງຂອງການພັດທະນາໃນເຂດຮອບນອກເຮັດໃຫ້ສນເປື ີ ້ ອງພະລັງງານ, ນະຄອນເປັ ນຜົນຈາກການເພີ່ມຂນຢ ້ ່ ວນນອ້ ຍໆ ແລະ ສ້າງການພັດທະນາ ເວລາ, ເງ ິນ-ຄາ ແລະ ຈຸດເຊື່ອມໃນໃຈກາງເມືອງຖືກແຍກແບ່ງອອກເປັ ນຊິນສ ້ ອງ ຫ ື ສາຍໃຍຂອງເມືອງ. ນອກຈາກນັນຍັ ້ ງ ທີ່ບ່ ກ່ ຽວຂ້ອງຢ່າງເປັນລາດັບອັນເຮັດໃຫ້ສ້າງຄວາມສຸ ດໂຊມແກ່ ເນືອເມື ົ ລົດຍົນ, ນັກພັດທະນາທີ່ໂລບມາກ ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ບ່ ເພີ່ງປາດຖະໜາຕາມຖະໜົນ, ກ່ ໃຫ້ເກີດຄວາມນິຍມ ແລະ ຝັ ນແບບຊາວອາເມລິກາ (Andres Duany).

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 191

ທີ່ມາ: http://bettercities.net/images/13583/bealls-hill-plan

ິ ທາງ ຮບທີ 5.46 ການປຽບທຽບລະຫວ່າງເມືອງທີ່ມີການວາງແຜນ ແລະ ເມືອງທີ່ຂະຫຍາຍຕົວບ່ ມີທດ ັ ການອອກແບບເມືອງສະໄໝໃໝ່ 5.8.2. ຫກ 5.9.1.2. ການອອກແບບເມືອງ

້ ັ ການອອກແບບເມືອ ງສະໄໝໃໝ່ ຫ ື ນະຄອນ ນິຍມ ົ ເປັ ນຫ ກ ັ ການທີ່ເກີດຂນຈາກບັ ຫກ ນຫາການ

້ ນຫາຍ, ການຈາລະຈອນຕິດຂັດ, ມົນລະ ພັດທະນາເມືອງທີ່ຂາດທິດທາງບ່ ຍືນຍົງ, ມີການໃຊ້ພະລັງງານ ແລະ ນາມັ

້ ່ ງໄດ້ມ ີ ິ ທາງ ດັ່ງນັນຈ ພິດຫ າຍ, ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ ບ່ ມີປະສິດທິພາບ, ເມືອງມີກ ານຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງບ່ ມີທດ ັ ການດັ່ງນີ:້ ແນວຄິດ ເພື່ອໃຊ້ໃນການອອກແບບວາງຜັງເມືອງສະໄໝໃໝ່ ໂດຍໃຊ້ຫກ

ົ ຍ່ າງ (Walkability) ຫ ື ໃຊ້ລົດຖີບຫາຍກວ່າສ້າງຖະໜົນໃຫ້ລດ ົ ແລ່ນ. 1) ເມືອງທີ່ສ້າງໃຫ້ຄນ 2) ເມືອງທີ່ມີຄວາມເຊື່ອມໂຍງ (Connectivity) ກັນທຸກສ່ວນ.

3) ເມືອງທີ່ມີຄວາມຫ າກຫ າຍ ແລະ ປະສົມ ປະສານ ປັ ບ ຕົວໄດ້ດ ີ ແລະ ມີທຸກ ຢ່າງ (Mixed use and diversity, adaptability and inclusivity). 4) ເມືອງທີ່ມີເຮືອນຫາຍໆແບບປະສົມກັນ (Mixed housing).

5) ເມືອ ງທີ່ ຄ ານ ງເຖິ ງ ຄຸ ນະພາບຂອງສະຖາປັ ດ ຍະກ າ ແລະ ການອອກແບບເມືອ ງ (Quality

architecture, urban design and public realm) ຮັກສາສະຖາປັດຍະກາທີ່ເກົ່າແກ່ ໄວ້.

້ ມ ທີ່ງ່ າຍດາຍ (Traditional ້ ຽງແບບດັງເດີ 6) ເມືອງທີ່ຄານງເຖິງໂຄງສ້າງຂອງລະບົບເຮືອນທີ່ໃກ ຄ

neighbourhood structure, legible, character). 7) ເມືອງທີ່ເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນ (Increasing Density) ໂດຍສ້າງທີ່ພັກອາໄສໃຫ້ ລວມຢ່ ໃນເມືອງບ່ ກະຈາຍອອກໄປແບບຂາດທິດທາງ.

8) ເມືອງທີ່ມີລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນທີ່ດີ (Smart transportation) ມີການວາງລະບົບຂົນສົ່ງມວນ

ຊົນຢ່າງທົ່ວເຖິງ, ເປັ ນໂຄງຂ່າຍມີປະສິດທິພາບ.

9) ເມືອງທີ່ມີຄວາມຍືນຍົງ (Sustainability).

້ ຄຸ ມ ິ ຂອງປະຊາຊົນສງຂນ, ້ ຄ່າກັບທີ່ຢ່ ອາໄສ, ສ້າງສະຖານທີ່ທີ່ເສີມສ້າງ 10) ເຮັດໃຫ້ຄຸນະພາບຊີວດ ແຮງບັນດານໃຈ ແລະ ຈິດວິນຍານຂອງມະນຸດ. ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 192

້ ່ (ພາກ ຫ ື ຂົງເຂດ, ເມືອງ, ຊຸມຊົນ, ຄຸ ມ ້ ້ , ຕາຖະໜົນ, ຖະ 5.8.1.3. ການອອກແບບລາດັບຊັນຂອງເນື ອທີ ໜົນ) ັ ຄວາມນິຍມ ົ ດ້ວຍຄວາມຫາກຫາຍ, ລະດັບ - ພາກ ຫ ື ຂົງເຂດ: ການຜັງເມືອງ (Urbanism) ໄດ້ຮບ

້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ໂຄງສ້າງທີ່ອ້ອມຄຸ ້ມບ້ານ ເຊິ່ງຄວນນາໄປໃຊ້ໃນທຸກຂົງ ເຂດໂດຍບ່ ຈາກັດທີ່ ຂອງຄົນຍ່ າງ, ເນືອທີ ້ ເຊິ່ງທັງໝົ ດ ຂົງ ເຂດ ຫ ື ພາກຄວນໄດ້ຮ ັບ ການ ຕັງ.

ັ ການຜັງເມືອງທີ່ຄ້າຍຄື ອອກແບບວາງແຜນຕາມຫ ກ ກັນ. ້ ້ ບ້ານ, ຄຸ ມ ້ ແລະ ເສັນແນວ: ້ - ຄຸ ມ ຄຸ ມ ້ ່ ຫັນ ເປັ ນ ຕົວ ເມືອ ງດ້ວ ຍຄວາມສົມ ບ້າ ນແມ່ ນເນືອທີ ້ ່ ້ ແມ່ ນເນືອທີ ດ ນກິດ ຈະ ກ າຕ່ າງໆຂອງມະນຸ ດ , ຄຸ ມ ້ ຖືກ ຄອບງາດ້ວຍກິດຈະກ າໃດໜ່ ງ, ເສັນແນວແມ່ ນ ້ ທາງ ເຊື່ອມ ແລະ ທັງເປັ ນ ຕົວ ເຊື່ອມລະຫວ່ າງຄຸ ມ

ທີ່ມາ: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/31/FusedGridDistrict.png

ບ້ານກັບຄຸ ້ມ.

ຮບທີ 5.47 ລັກສະນະຂອງການອອກແບບຄຸ ້ມ - ຖະໜົນ, ຕາຖະໜົນ, ອາຄານ: ຮບແບບ ຂອງຜັງເມືອງແບບໃໝ່ແມ່ ນການຊຸມນຸມຖະໜົນ, ຕາຖະ

້ ່ ຂາດ ໜົນ ແລະ ອາຄານຢ່າງຈົງໃຈ, ຖະໜົນບ່ ແມ່ ນເສັນທີ

້ ່ ໂລ່ງລວມກັນ ເປັ ນທ່ອນໆໃນຕົວເມືອງແຕ່ວ່າເປັ ນເນືອທີ ົ ຜ່ານໄປມາ, ຕາຖະໜົນແມ່ ນຂອບເຂດເປີ ດ ເພື່ອໃຫ້ຄນ ້ ສາລັບເສັນອາຄານ ແລະ ວົງສາທາລະນະຂອງຕົວເມືອງ,

້ ຍສຸ ດຂອງການຂະຫຍາຍຕົວ ອາຄານແມ່ ນຫົວໜ່ ວຍນອ

້ ່ ພົວພັນເຊິ່ງ ເມືອງ. ລັກ ສະນະທີ່ເໝາະສົມ ແລະ ທີ່ຕັງທີ ກັນ ແລະ ກັນຂອງອາຄານສະແດງໃຫ້ເຫັນຈຸດພິເສດຂອງ ແຕ່ ລະຖີ່ນຖານ.

ທີ່ມາ: http://landscapeandurbanism.blogspot.com/2010/11/more-on-urbanism-wars.html

້ ຮບທີ 5.48 ການຊຸມນຸມຂອງຕາຖະໜົນຢ່າງຕັງໃຈ

ື 5.8.1.4. ເງ່ ອນໄຂຂອງການວາງຜັ ງເມືອງສະໄໝໃໝ່

້ ບ້ານມີສນກາງ ຫ ື ຈຸດສຸ ມທີ່ສັງເກດເຫັນໄດ້. - ຄຸ ມ

- ທີ່ຢ່ ອາໄສຄວນຢ່ ຫ່າງຈາກສນກາງພຽງແຕ່ ໃຊ້ເວລາຍ່ າງ 5 ນາທີ ແລະ ໂດຍສະເລ່ຍແລ້ວແມ່ ນມີ ້ ໄລຍະຫ່າງແຕ່ 600 ຫາ 700 ແມັດ ຫ ື 2000 ຟຸ ດເທົ່ານັນ. ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 193

- ໃນຄຸ ້ມບ້ານມີອາຄານພັກອາໄສຫາຍຮບແບບ. - ມີການນາໃຊ້ອາຄານແບບປະສົມ.

້ ້ ບ້ານແມ່ ນເປັ ນໂຄ່ງຂ່າຍເຊື່ອມຕ່ ກັນ ແລະ ດີທ່ ສຸີ ດແມ່ ນເປັ ນຕາຕັງສາກ - ຖະໜົນທີ່ຢ່ ໃນຄຸ ມ ເຊິ່ງກະ

່ ຫາກຫາຍສາລັບລົດ ແລະ ຄົນຍ່ າງ ໄປຫາປາຍທາງຈຸດ ້ ແຈກກະຈາຍການຈະລາຈອນດ້ວຍການສະໜອງເສັນທາງທີ ຕ່ າງໆ.

ີ ້ ້ອຍໃກ ້ກັບເຮືອນຢ່ ອາໄສ ຫ່າງບ່ ເກີນ 200 ແມັດ. - ມີເດີ່ນຫນນ

- ຕ້ອງມີໂຮງຮຽນປະຖົມ ຫ ື ແມ່ ນແຕ່ ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຢ່ ໃກ ້ພ ເພື່ອໃຫ້ເດັກນ ້ອຍສາມາດຍ່ າງ ໄປ ໂຮງຮຽນໄດ້.

ີ ນໄມ ົ້ ັ ຕ່ າງໆ ເພື່ອ - ຖະໜົນ ແລະ ທາງຍ່ າງໃຫ້ມຕ ,້ ຫງັ ຄາມຸ ງ ຫ ື ມີອງົ ປະກອບການຕົກແຕ່ ງພມີທດ

ົ ົາແກ່ ຄົນຍ່ າງທັງໃຫ້ເກີດສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຮົ່ມເຢັ ນ. ໃຫ້ເກີດມີຮ່ ມເງ

ົ້ ້ສັບຫວ່າງ. - ບ່ອນຈອດລົດແບບຂະໜານຈະອະນຸຍາດໃຫ້ໄດ້ຕາມແຄມທາງ, ໂດຍມີຕນໄມ

້ ຍ 3 ແມັດ ແລະ ປາສະຈາກສີ່ງກີດຂວາງທີ່ເປັ ນ ອັນ ຕະ - ທາງຍ່ າງມີຄວາມມີຄ ວາມກວ້າງຢ່ າງນອ

້ ່ ອົງປະກອບຕົກແຕ່ງພມີທດ ັ ແລະ ບ່ອນນັ່ງການແຈ ້ງທີ່ເຊີນຊວນໃຫ້ຄົນຍ່ າງໄປມາ ນັ່ງພັກ. ລາຍຍົກເວັນແຕ

້ ່ ໃກ ກ ້ ັບ ຖະໜົ ນ ແລະ ເປັ ນ ໂຕກ ານົດ “ຫ້ອ ງກາງແຈ ງ້ ” - ອາຄານຢ່ ໃຈກາງກຸ່ ມບ້າ ນແມ່ ນຕັງຢ (Outdoor room). ້ ່ ໃກ ້ກັບທາງຍ່ າງເຊັ່ນກັນ ໂດຍມີປ່ອງຢ້ຽມທີ່ເປີ ດກວ້າງ ແລະ ທາງເຂົາທີ ້ ່ ສັງ ເກດ - ດ້ານໜ້າຮ້ານກ່ ຕັງຢ ້ ນ ົ ຍ່ າງໄປມາ. ໄດ້ງ່ າຍ, ດງດດຜຄ - ບ່ອນຈອດລົດ ແລະ ປະຕ

ໂຮງລົດບ່ ຄ່ອຍຈະປີ່ ນໜ້າຕິດກັບຖະໜົນ,

້ ິ ບ່ອນຈອດລົດຖືກ ບັງຄັບໃຫ້ຢ່ ຊັນໃຕ້ ດນ ້ ້ ດ້າ ນຫ ັງ ຫ ື ຈັດ ເຂົາໃນອາຄານຫ າຍຊັນ, ຂອງເຮືອນ ແລະ ໂດຍປົ ກກະຕິແ ມ່ ນເຂົາ້ ໄປໂດຍທາງຊອຍ.

ທີ່ມາ: http://www.fastcompany.com/1651619/new-urbanism-apocalypse ້ ່ ສາທາລະນະ ຮບທີ 5.49 ຄຸ ້ມບ້ານທີ່ສະຫງວນເຂດໃຈກາງໄວ້ສາລັບພືນທີ

້ ່ ທິວທັດສົນສຸ ້ ດຂອງຖະໜົນ ແລະ ໃຈກາງຄຸ ມ ້ ບ້ານແມ່ ນສະຫງວນໄວ້ສາ - ສະຖານທີ່ໂດດເດັ່ນຕັງຢ ລັບອາຄານສາທາລະນະ.

້ - ໃນບລິເວນທີ່ມີນາ້ ອາຄານຈະຖືກປິ່ ນໜ້າໄປຫານາ.

້ ບລິຫານຕົວເອງ, ສະມາຄົມທີ່ເປັ ນທາງການພິຈາລະນາ ແລະ ຕັດສິນ ້ ບ້ານໄດ້ຮບ ັ ການຈັດຕັງໃຫ້ - ຄຸ ມ

້ ງ ແລະ ການປ່ຽນແປງທາງກາຍຍະພາບຂອງຄຸ ມ ້ ບ້ານ. ໃຈກ່ ຽວກັບການບາລຸ ງຮັກສາ, ຄວາມໝັນຄົ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 194

5.8.1.5. ຍຸ ດທະສາດຂອງຜັງເມືອງແບບໃໝ່ ້ 1) ການຟືນຟ

້ ເຂດທີ່ມີຄວາມສຸ ດ ໂຄງການບລິມະສິດຂອງກະແສການຜັງເມືອງແບບໃໝ່ແມ່ ນກ່ ຽວກັບການຟືນຟ

້ ຍ່ ານທຸ ລະກິດຂອງເມືອງແມ່ ນຍດຖືກ ານປະຍຸ ກໃຊ້ຫ ກ ັ ໂຊມ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນເຂດໃນຂອງເມືອງ. ການຟື ນຟ

ການທີ່ວາງອອກ ໂດຍກອງປະຊຸ ມສະພາເພື່ອການວາງຜັງເມືອ ງແບບໃໝ່ (Congress for New urbanism) ້ ເພີ່ມຄຸ ນຄ່າຂອງຕອນດິນ, ຟື ນຟ ້ ບັນຍາກາດຂອງເຂດ ແລະ ເຊີນຊວນໃຫ້ຜຄ ້ ນ ົ ຍົກຍາ້ ຍກັບ ໂຄງການດັ່ງກ່ າວນີໄດ້ ີ ານຂະຫຍາຍຕົວເຂດຊານເມືອງ. ຄືນໄປສ່ ເຂດໃຈກາງເມືອງ ພ້ອມທັງສົ່ງເສີມບ່ ໃຫ້ມກ 2) ການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນ

້ ກນາໃຊ້ໃນເວລາທີ່ບ່ ມີທາງເລືອກໃນການຟື ນຟ ້ ປັ ບປຸ ງ ແລະ ຍັງຕ້ອງການຫກ ີ ລ້ຽງ ຍຸ ດທະສາດນີຖື

ີ ານນາໃຊ້ທ່ ດີ ີ ທ່ ສຸີ ດຂອງລະບົບໂຄ່ງລ່າງຕ້ອງໄດ້ມກ ີ ານກ່ ສ້າງເພີ່ມ ການແຜ່ຂະຫຍາຍທາງກາຍະພາບ. ເພື່ອໃຫ້ມ ກ ້ ່ ບ່ອນ ັ ຄວາມໜາແໜ້ນທີ່ມີຢ່ ແລ້ວ ແລະ ຄວນມີຂະໜາດ, ຮບຮ່າງຂອງຕອນດິນທີ່ແຕກຕາງກັນຕັງແຕ ຕ່ ມໃຫ້ກບ

້ ່ ໂລ່ງຢ່ ກາງອາຄານສງ. ສະນັນການເພີ ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນ ຈ່ ງເປັ ນ ໃຈກາງຂອງນະໂຍບາຍ ້ ຈອດລົດໄປເຖິງເນືອທີ ພັດທະນາຂົງເຂດ.

(http://thebluereview.org/no-sprawl/)

ັ ຊມຊົນ. ຮບທີ 6 ການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນໃຫ້ກບ

ທີ່ມາ: http://thebluereview.org/no-sprawl/

້ ຮບທີ 5.50 ການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນເຂົາໃນຕົ ວເມືອງ 3) ເມືອງໃໝ່

້ ໃນເວລາທີ່ການປຸ ກສ້າງເພີມຄວາມໝາແໝ້ ນໃນເມືອງ ແລະ ຊານເມືອງບ່ ສາມາດຮອງຮັບປະລິມານ ຫ ື ອັດຕາສ່ວນການເຕີບໂຕຂອງຂົງເຂດ, ອາດຈະພິຈາລະນາເຂດພັດທະນາໃໝ່ ຫ ື ເມືອງບລິວານ. ການພັດທະນາ ້ ກລະບົບການໂດຍສານສາທາລະນະ ແລະ ທາງຍ່ າງໃຫ້ມຄ ີ ວາມສະດວກສະບາຍ. ການວາງ ເມືອງໃໝ່ແມ່ ນເນັນໜັ

້ ບັນຍາກາດ ້ ກການຍ່ າງຜ່ານ ກ່ ສາມາດສົ່ງເສີມການເພີ່ມຄວາມໜາແໜ້ນ ແລະ ຊ່ວຍສ້າງ ແລະ ຟນຟ ແຜນທີ່ເນັນໜັ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 195

ຂອງຂົງເຂດມະຫານະຄອນໄດ້. ເມືອ ງບ ລິວ ານແມ່ ນຈະໃຫຍ່ ກວ່ າເຂດການພັດ ທະນາໃໝ່ ແລະ ສະໜອງສິ່ງ ້ ອານວຍຄວາມສະດວກທີ່ສົມບນກ່ ຽວກັບການຊືຂາຍ, ອາຊີບ ແລະ ອາຄານສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກອື່ນໆ.

ທີ່ມາ: http://www.intbau.org/archive/pro-urb.htm

້ ນ ຮບທີ 5.51 ການອອກແບບຕົວເມືອງໃໝ່ເພື່ອການລະບາຍນາຝົ ີ ວ ີ ດ ິ ໃໝ່ 5.8.1.6. ຜົນປະໂຫຍດຂອງວິຖຊ 1) ປະໂຫຍດແກ່ ຜຢ້ ່ ອາໄສ

້ ່ ດີກວ່າບ່ ວ່າຈະເປັ ນທີ່ຢ່ ອາໄສ, ບ່ອນເຮັດວຽກ, ການຫນ ິ ສງຂນໃນສະຖານທີ ີ້ - ມີຄຸນະພາບຊີວດ

ກິດຈະກາ ແລະ ພັກຜ່ອນ.

້ - ສະຖານທີ່ໃຫ້ບລິການທີ່ມີຄວາມສະຖຽນຫາຍຂນ.

- ຫຸ ດຜ່ອນການຈະລາຈອນທີ່ຕິດຂັດ ແລະ ການຂັບຂີ່ລົດກ່ ໜ້ອຍລົງ.

ິ ດີ, ສຸ ຂະພາບດີດ ້ວຍການຍ່ າງຫາຍຂນ້ ແລະ ຄວາມຄຽດກ່ ມີນ ້ອຍກວ່າ. - ການດາເນີນຊີວດ

້ ່ ພົບ ປະກັນເຮັດໃຫ້ຜຄ ້ ແລະ ້ ນ ົ ມີໂອກາດຮ ຈ ້ ກ ັ ກັນ ຫາຍຂນ - ມີສ ວນສາທາລະນະ ແລະ ພືນທີ

ື ້ ່ ມີຄວາມໝາຍກັບຜຄ ້ ນ ົ ເປັນມິດຕ່ ກັນ, ເຮັດໃຫ້ພນທີ ້ ຫາຍຂນ.

້ - ຄວາມເປັ ນ ອິດ ສະຫ ະຫ າຍຂ ນ

້ ຍ ແລະ ຜ ສ ້ ງອາຍຸ , ເດັກ ນ ອ ້ ຍສາມາດ ກັບ ເດັກ ນ ອ ຍ່ າງ ຫ ື ຂີ່ລົດ ຖີບໄປໂຮງຮຽນໃກ ້ຄຽງໄດ້.

້ ່ ສະຖານທີ່ ້ ກດີ ຂ ນຕ - ຄວາມຮ ສ

ແລະ ຊຸ ມຊົນທີ່ມີສະຖາປັ ດຍະກ າທີ່ເປັ ນເອກະລັກ ້ ຫາຍຂນ.

ທີ່ມາ: http://nyintl.net/story/privately_owned_public_spaces_nyc

້ ່ ອາໄສ ຮບທີ 5.52 ສວນສາທາລະນະສາລັບພັກຜ່ອນແກ່ ຜຢ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 196

2) ປະໂຫຍດຕ່ ທຸລະກິດ

້ - ຍອດຂາຍເພີ່ມຂນ້ ເນື່ອງຈາກມີທາງຍ່ າງຫາຍຂນ.

້ ້ ນໃນການໃຊ້ລດ ົ ກາໄລຫາຍຂນເພາະຫ ົ ແລະ ກ໊າຊ, ການໃຊ້ຈ່າຍໜ້ອຍລົງໃນການ - ມີຜນ ຸ ດຕົນທ ໂຄສະນາ.

ທ້ອງຖິ່ນ.

້ ້ ງຂອງຮ້ານຄ້າ. ິ ທີ່ດີຂນໂດຍອາໄສຢ ່ ຊັນເທິ - ການດາເນີນຊີວດ - ສົ່ງເສີມ ການບົ່ມທຸ ລ ະກິດ ້ ່ ຈອດລົດ. - ຫຸ ດຄ່າເຊົ່າພືນທີ

- ເປັ ນສ່ວນໜ່ ງຂອງຊຸມຊົນ ້ ເຄີຍກັບຜຢ ້ ່ ອາໄສເຮັດຄກຄືນດ້ວຍ ແລະ ຄຸ ນ ກິດຈະກາການຄ້າ.

ທີ່ມາ: http://sourceable.net/new-considerations-for-australian-urban-space-design/

້ ວຍກິດຈະກາການຄ້າ ຮບທີ 5.53 ທາງຍ່ າງທີ່ຄກຄືນດ້

3) ປະໂຫຍດໃນການພັດທະນາ

້ ັ ກະຍະພາບລາຍໄດ້ຫາຍຂນຈາກຄວາມໜາແໜ້ - ມີສກ ນສງກວ່າເປັ ນໂຄງການທີ່ໃຊ້ປະສົມເນື່ອງ

້ ່ ໃຫ້ເຊົ່າເປັ ນຕາລາງຟຸ ດຍອດຂາຍເພີ່ມຂນຕ ້ ່ ຕາລາງຟຸ ດ ແລະ ມນຄ່າຊັບສິນທີ່ສງຂນພ້ ້ ອມກັບລາຄາຂາຍ. ຈາກພືນທີ ້ ັ ໄດ້ໄວຂນໃນຊ ົ ໃນການປະຫຍັດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍແຕ່ ລະເທື່ອຕ່ ເວລາ. - ການອະນຸມດ ຸ ມຊົນ ມີຜນ - ປະຫຍັດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກ ແລະ ບ່ອນຈອດລົດ.

- ເນື່ອງຈາກລັກສະນະກະທັດຮັດຂອງການອອກແບບເຮັດໃຫ້ສະດວກຕ່ ການຈະລາຈອນ ແລະ

້ ນຕ່ າຕ່ ຂອງສາທາລະນະປະໂພກ. ອາດສົ່ງຜົນກະທົບຕ່ ຄ່າໃຊ້ຈ່ າຍທີ່ຕ່ າ, ຕົນທ

້ ້ ລິໂພກ, ຈາກຜະລິດຕະພັນ - ສົ່ງສີນຄ້າອອກໄດ້ໄວຂນ້ ເນື່ອງຈາກການຍອມຮັບຫາຍຂນຈາກຜ ບ

້ ່ ງຜົນໃຫ້ສ່ວນແບ່ງການຕະຫາດທີ່ກວ້າງຂນ. ້ ທີ່ກວ້າງຂນສົ 4) ປະໂຫຍດຕ່ ເທດສະບານ

້ ້ ີ ວາມແຂງຄ່າຂນຂອງຖານພາສີ ີ ກ ໃຊ້ຈ່າຍໃນໂຄງລ່າງພືນຖານ - ເຮັດໃຫ້ມຄ ທ່ ຫັ ແລະ ສາທາລະ

ນະໂພກກວ່າການພັດທະນາເມືອງ ໂດຍທົ່ວໄປເນື່ອງຈາກມີຂະໜາດກະທັດຮັດມີຄວາມໜາແໜ້ນສງ ລັກສະນະ ້ ນເນື່ອງມາຈາກອາຄານອື່ນໆ ບັນຈຸລງົ ໃນພືນທີ ້ ່ ເຂັມງວດຫ ້ ້ ຂອງໂຄງການຖານພາສີ ທີ່ເພີ່ມຂນອັ າຍຂນ.

ົ ມ ທາງຍ່ າງ ແລະ ການໃຊ້ - ຫຸ ດ ການຈະລາຈອນທີ່ຕິດ ຂັດ ເນື່ອງຈາກການອອກແບບໄດ້ສ່ ງເສີ

ລົດຖີບ.

້ ່ ເນື່ອງຈາກມີຜຄ ້ ຍລົງ ແລະ ການໃຊ້ເວລານອ ້ ຍລົງໃນຮັກ ສາພືນທີ ້ ນ ົ - ອາດຊະຍາກອນຫຸ ດນອ

ຫາຍເຮັດໃຫ້ຮສ້ ກປອດໄພ.

້ ່ ຫກ ັ ໃນເມືອງເປັ ນທີ່ເພີ່ງປາຖະໜາ. - ເຮັດໃຫ້ຂາດແຮງຈງໃຈທີ່ຈະແຜ່ກິ່ງກ ້ານສາຂາເມື່ອພືນທີ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 197

້ ່ ງອານວຍຄວາມສະດວກ, ການຂົນສົ່ງ, ມັນຄືກ ານມີສ່ວນຮ່ວມຂອງເທດ - ງ່ າຍຕ່ ການຕິດ ຕັງສີ

ບານ, ມະຫານະຄອນ, ຂອງປະຊາກອນ ນາໄປສ່ ການກາກັບເບິ່ງແຍງກິດຈະການທີ່ດີ.

ທີ່ມາ :https://domz.60wordpress.com//12/2011

້ ່ ງອານວຍຄວາມສະດວກ ້ ເພື່ອງ່ າຍຕ່ ການຕິດຕັງສີ ຮບທີ 5.54 ການຈັດສັນຄຸ ມ ື 5.8.2. ບາງກລະນີສກສາທີ່ມີຊ່ ສຽງ 1) ບ້ານຊີໄຊດ( seaside) ອອກແບບໂດຍອັນ ເດຣສ ດວນນີ (AndressDuany) ແລະ ອາລີຊ າເບດທ ແປຣດເຕີ ຊີເບີ ກ

້ ່ ແຄມຝັ່ ງອ່າວແມັກຊີໂກ ມົນທົນວລຕອນ (Walton county) ລັດຟລລີດາມ (Elizabeth Plater-Zyberk) ຕັງຢ ສ້າງປີ 1981. ການອອກແບບແມ່ ນສົ່ງເສີມ ້ ້ ກ ື ເຂັມແຂງໃຫ້ ັ ຊຸມຊົນ ດ້ວ ຍ ຄວາມຮສ ກບ

້ ັ ນ , ມີ ທີ່ ຢ່ ອາໄສທີ່ ຫ າກຫ າຍສ້າ ງຢ່ ໃກ ກ ້ ບ້ານທີ່ພຽບພ້ອ ມ, ບ່ອນພັກ ຜ່ ອນຂອງຄຸ ມ

້ ່ ໂລ່ງ ແລະ ມຸ ມສິນສຸ ້ ດຂອງທິວທັດ ມີເນືອທີ ້ ່ ແຄມ ເເລະ ອື່ນໆ. ບ້ານຊີໄ ຊດ ແມ່ ນຕັງຢ

້ ັ ໃຫ້ຜຢ ້ ່ ອາໄສ ທະເລ ສະນັນແຜນຜັ ງໄດ້ຈດ ້ ງ ັ ວິວ ແລະ ສາມາດເຂົາເຖິ ໃນເມືອງໄດ້ຮບ ້ ບ່ ສະເພາະແຕ່ ເຮືອ ນທີ່ຢ່ ແຄມ ແຄມນ າໄດ້ ້ ່ ານັນ. ້ ນາເທົ ທີ່ມາ :http://www.architectmagazine.com/planning/urbanism-in-microcosm.aspx

ຮບທີ 5.55 ແຜນຜັງບ້ານຊີໄຊດ (Seaside) ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 198

ີ ວ ີ ດ ິ ໃໝ່ຂອງການອອກແບບເມືອງໃນຊົນນະບົດເຊັ່ນ: ຫກ ັ ການ ຊີໄຊສ ໄດ້ກາຍເປັ ນສັນຍະລັກຂອງວິຖຊ ້ ່ ອນໄຫວ ຊ່ ງສາມານນາໄປໃຊ້ໄດ້ກ ບ ້ ັ ທຸ ກ ສະພາບຂອງເມືອງ, ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສ້າງຂນ ພືນຖານຂອງການເຄື ົ ກັນໃຊ້ທ າງຍ່ າງ, ສາມາດຮອງຮັບລົດ ຍົນ ແລະ ແມ່ ນມີຄວາມຫາກຫາຍໃນການໃຊ້ງານ ແລະ ປະຊາກອນນິຍມ ັ ການສະໜັບສະໜນຈາກສະຖາປັ ດ ຍະກ າທີ່ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງລະ ບົບນິເວດ ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ, ໄດ້ຮບ ແລະ ວັດທະນະທາຂອງພມີພາກ. 2) ແຈກສັນ ເທລີ (Jackson Taylor)

້ ່ 30 ເຮັ ກ ຕາ ຕັ ງຢ ້ ່ ຊານໂຈເຊ (San Jose), ຄາລິ ພ ເນຍ ເປັ ນເຂດຟື ້ ນຟ ເມືອ ງໃໝ່ ໃນເນືອທີ

(California) ໂດຍປີ ເຕີ ຄາໂທບ ແລະ ຄະນະປີ 1991. ແຕ່ ເດີມ ເປັ ນ ເມືອ ງອຸ ດສະຫະກ າ ແລະ ໄດ້ຮ ັບ ການ ້ ້ ບ້ານຂອງກຸ່ ມເຊືອຊາດ ພັດທະນາຄືນໃໝ່ ເພື່ອໃຫ້ເປັ ນບ່ອນຢອາໄສ ແລະ ການຄ້າ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຂອບຂອງຄຸ ມ

້ ງປະກອບມີຄຸມ ້ ທີ່ແຕກຕ່າງກັນຄືຊາວຍີ່ປຸ່ ນ ແລະ ຊາວ ຮີສແພນິກ (Hispanic) ທີ່ຢ່ ອາໄສມາກ່ ອນ. ນອກຈາກນີຍັ ້ ່ ຢ່າງໜາແໜ້ນ. ອົງປະກອບທີ່ສານຄຸ ມ ້ ນ ແມ່ ນເສັນທາງລົ ້ ້ ບ້ານເຂົາກັ ເກົ່າຂອງເມືອງມີເຮືອນແບບວິກຕເຣຍຕັງຢ ດໄຟ ທີ່ຍັງນາໃຊ້ບ່ ເຕັມອັດຕາ ແລະ ໄດ້ປ່ຽນມາໃຊ້ສາລັບການໂດຍສານ.

ທີ່ມາ: http://www.calthorpe.com/jackson-taylor

(ກ່ ອນການປັບປຸ ງ)

(ຫງັ ການປັບປຸ ງ)

້ ແຈກສັນ ເທລີ (Jackson Taylor) ຮບທີ 5.56 ການອອກແບບປັບປຸ ງຄຸ ມ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 199

3) ບ້ານລາກນາ ເວສທ (Laguna wast) ເປັ ນ ເຂດພັດ ທະນາ

້ ່ 423 ເຮັກຕາ ຢ່ ມົນທົນ ໃໝ່ເນືອທີ ຊາກຣາ ເມັ ນ ໂຕ (Sacramento county), ລັ ດ ຄ າລິ ຟ ເນ ຍ ອອ ກ ແບບໂດຍ ປີ ເຕີ ຄ າໂທ ບ ແລ ະ ຄະນະເຊັ່ນກັນ ແລະ ໄດ້ກ່ ສ້າງໂດ Phil Angelides ໃນປີ 1991.

ທີ່ມາ: http://lanplg.wordpress.com/2012/08/27/urban-design-case-study-laguna-west-sacramentocounty-california/

ຮບທີ 5.57 ແຜນຜັງບ້ານລາກນາ ເວສທ (Laguna wast)

້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ບ່ອນພັກຜ່ອນຢ່ອນອາລົມຢ່າງຊັດເຈນ. ້ ອທີ ການອອກແບບແຜນຜັງແມ່ ນໄດ້ເນັນເນື

້ ່ 40 ເຮັກຕາ ທີ່ປະກອບດ້ວຍອາຄານພົນລະເຮືອນ, ການຄ້າ ແລະ ໄດ້ສາ້ ງຈຸດສນກາງທີ່ຈັດເປັ ນໃຈກາງເມືອງເນືອທີ ມີທ່ ີຢ່ ອາໄສທີ່ມີຄ ວາມໜາແໜ້ນ

້ ່ ສງ ແລະ ປານກາງ. ລະບົບເນືອທີ ້ ສາທາລະນະເປັ ນການຈັດຕັງຂອງ ້ ່ ປາຍ ຊຸ ມຊົນ , ສ ນກາງເມືອ ງຕັງຢ ້ ເສັນທາງ ແລະ ວົງແຫວນທີ່ເລີ່ມ ອອກມາຈາກສວນສາທາລະນະ ້ ບ້ານ. ຂອງຄຸ ມ

ທີ່ມາ: http://lanplg.wordpress.com/2012/08/27/urban-design-case-study-laguna-west-sacramentocounty-california/

້ ່ ພັກພ່ອນເຂດແຄມນາບ້ ້ ານລາກນາ ເວສທ (Laguna wast) ຮບທີ 5.58 ພືນທີ

4) ເຄັນແລນດ (Kentlands)

້ ່ 144 ເຮັກ ຕາ ຕັງຢ ້ ່ ເກເທີສ ເບີກ (Gaithersburg) ລັດ ແມຣີ ເປັ ນ ເຂດພັດ ທະນາໃໝ່ ມີເນືອທີ

ແລນດ ອອກ ແບບໂດຍ ອັ ນ ເດຣສ ດວນນີ (Andres Duany) ແລະ ອາລີ ຊ າເບດທ ແປລດເຕີ ຊີ ເ ບີ ກ (Elizabeth Palter-zyberk).

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 200

ແຜນຜັ ງ ແມ່ ບົດ ປະກອບ ້ ບ້ານ ແຕ່ ລະຄຸ ມ ້ ບ້ານ ດ້ວຍ 6 ຄຸ ມ ປະກອບດ້ວຍບ່ອນຢ່ ອາໄສ, ຫ້ອງ ການ, ອາຄານພົນ ລະເຮືອ ນ, ອາ ຄານວັດທະນະທາ ແລະ ຄ້າ ຂາຍ ້ ງ ປະກອບດ້ວ ຍ ຍ່ ອຍ. ນອກນີຍັ ້ ່ ສາທາລະນະ, ໜ ອງນ າ, ້ ເນືອທີ ສວນວົ ງ ແຫວນ ແລະ ລານຂະ

້ ຍຫາຍອັນທີ່ຊ່ວຍການົດ ໜາດນອ ຂອບເຂດຂອງແຕ່ ລະຄຸ ້ມບ້ານ.

ທີ່ມາ: http://www.dpz.com/Projects/8805

ຮບທີ 5.59 ແຜນຜັງເປັ ນເຂດພັດທະນາໃໝ່ເຄັນແລນດ (Kentlands) ້ ່ ທາງທິດຕະເວັນອອກຂອງກຸ ງວຊິງຕັນຫກ ັ ການອອກແບບໃນປີ 1988 ຕັງຢ ັ ກິໂລ ແມັດ ເຄັນແລນ ໄດ້ຮບ

້ ແຮກຂອງວິຖີຊວ ີ ດ ິ ໃໝ່ (New Urbanism) ທີ່ມີ ທີ່ 23 ໃນຖານະທີ່ເປັ ນເມືອງໃຫຍ່ ແລະ ສົມບນທີ່ສຸ ດຂອງລຸ ນ ປະສິດທິພາບສງ, ເທັກນິກການອອກແບບສິ່ງແວດລ້ອມແລະຊຸມຊົນເມືອງທີ່ຍືນຍົງໃນພມີພາກມີຂະໜາດໃຫຍ່

້ ມ, ັ ດັງເດີ ແລະ ເປັ ນສນກາງການຄ້າໃນພມິພາກ, ການອອກແບບແມ່ ນເຮັດໃຫ້ຮາ້ ນຄ້າທີ່ຍືດຍຸ່ ນກັບຖະໜົນສາຍຫກ ່້ ່ ີ າ້ ນຂາຍຍ່ ອຍຢ່ ລະຫວ່າງການຍ່ າງເຊື່ອມຕ່ ກັບຮ້ານຄ້າຂອງພມີພາກ, ໃຫ້ພນທີ ື ຢ່ ອາໄສມີຄວາມໜາແໜ້ນສງ ໃຫ້ມຮ ໂດຍໃຫ້ມີການພົວພັນກັນຂອງສາມກິດຈະກາເຊັ່ນ: ບ່ອນເຮັດວຽກ, ຮ້ານຄ້າ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາໄສ.

5.9. ແນວຄວາມຄິດເມືອງສຸ ຂະພາບ (healthy city)

້ ແນວຄິດເມືອງສຸ ຂະພາບ ເປັ ນແນວຄິດທີ່ເນັນການສ້ າງຄວາມເປັ ນມິດກັບປະຊາຊົນ ການສະໜັບສະໜ ນ

ການພັດທະນາສຸ ຂະພາບປະຊາຊົນ ໂດຍການໃຊ້ສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບທີ່ສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນໃນເມືອງ ິ ທີ່ດີທງັ ທາງສຸ ຂະພາບກາຍ ແລະ ທາງສຸ ຂະພາບໃຈ ຊ່ ງອົງກອນອະນາໄມໂລກກ່ າວເຖິງຄຸ ນລັກ ມີຄຸນນະພາບຊີວດ ັ :້ ສະນະຂອງເມືອງສຸ ຂະພາບໄວ້ດ່ ງນີ

- ເມືອງທີ່ມີການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຖືກສຸ ຂະອະນາໄມ.

້ ງໃນປັດຈຸບນ ັ ແລະ ຍືນຍົງຕ່ ໄປໃນອະນາຄົດ. - ເມືອງທີ່ມີລະບົບນິເວດທີ່ໝັນຄົ ້ ັ ສະນະຄະຕິທ່ ດີ ີ ໃນດ້ານສຸ ຂະພາບ. - ເມືອງທີ່ມີຊຸມຊົນເຂັມແຂງ ແລະ ມີທດ

ິ , ສຸ ຂະພາບ ແລະ - ປະຊາຊົນມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຕັດສິນໃຈປະເດັ່ນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບການດາລົງຊີວດ

ຄວາມເປັນຢ່ ທີ່ດີ.

້ ິ ພຽງພຕ່ ປະຊາຊົນທຸກລະດັບ. - ມີອງົ ປະກອບພືນຖານໃນການດ າລົງຊີວດ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 201

້ ້ ງໂຄງສ້າງພືນຖານໄດ້ - ຄົນສາມາດເຂົາເຖິ ຢ່າງສະດວກ.

ິ ຈະກາທີ່ຫາກຫາຍ ສົ່ງເສີມການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ. - ມີກດ

້ ້ ະດີດ ເຂົາໃຈວິ - ການເກັບຮັກສາມລະດົກທາງວັດທະນະທາ ເພື່ອໃຫ້ເມືອງເກີດການຮຽນຮອ ຖເີ ກົ່າ.

- ມີຮບແບບການພັດທະນາທີ່ສອດຄ້ອງກັບລັກສະນະທາງກາຍະພາບ ແລະເອກະລັກທາງວັດທະນະທາ. - ເມືອງທີ່ມີບລິການທາງສຸ ຂະພາບທີ່ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ພຽງພ. - ເມືອງທີ່ມີປະຊາຊົນສຸ ຂະພາບດີ.

5.10. ແນວຄິດຕົວເມືອງອຸ ທະຍານນະຄອນຫວງ (Garden City(

້ ່ ອາໃສມີຄຸນະພາບຊີວດ ິ ທີ່ດີ ແລະ ມີສະພາບ Garden City ໝາຍເຖິງເມືອງທີ່ຖືກອອກແບບ ເພື່ອໃຫ້ຜຢ

້ ່ ທັງໝົດຖືກລ້ອມ ີ ະໜາດພເໝາະກັບເມືອງ ໂດຍພືນທີ ແວກລ້ອມເໝາະສົມຕ່ ການຢ່ ອາໄສມີເຂດອຸ ດສາຫະກາທີມຂ ້ ່ ຊົນນະບົດ ຫ ື ພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວ ທີ່ດິນຈະຖືກຈັດການໂດຍສາທາລະນະ ເພື່ອໃຫ້ຜນ ົ ປະໂຫຍດຕົກ ຮອບໄປດ້ວຍພືນທີ ແກ່ ປະຊາຊົນຢ່າງແທ້ຈິງ.

Garden City ໝາຍເຖິງການສ້າງເມືອງໃໝ່ທີ່ຖືກອອກແບບອົງລວມ ເພື່ອໃຫ້ຊຸມຊົນເຕັມໄປດ້ວຍທາມະ

ິ ທີ່ດີ ຊາດທີ່ສວຍງາມ ເໝາະສົມແກ່ ການຢ່ ອາໄສ ມີສງັ ຄົມທີປະຕິສາພັນເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ແລະ ມີຄຸນະພາບຊີວດ ້ ພ້ອມທັງງານທີ່ສາມາດຫາໄດ້ງ່າຍ ມີບາ້ ນພັກສາທາລະນະທີ່ມີຄຸນະພາບ ແລະ ຢ່ ໃນລາຄາທີປະຊາຊົນສາມາດຊືໄດ້ ໃນທ້ອງຖິ່ນຂອງຕົນ.

ີ ານວາງຜັງເມືອງ ແລະ ອອກແບບເມືອງ ຊ່ ງອອກແບບໂດຍ Sir Ebenezer Garden City ໝາຍເຖິງວິທກ

້ Howard ໂດຍຕັງໃຈໃຫ້ ຊຸມຊົນອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍເຂັມຂັດສີຂຽວ (Greenbelt) ເປັ ນບ່ອນສະຫງວນໄວ້ ສາລັບ

້ ່ ອື່ນໆເຊັ່ນ: ທີ່ຢ່ ອາໄສ, ໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາ ແລະ ເຂດ ້ ົ ົາ ແລະ ພືດຊະນິດຕ່າງໆ ພືນທີ ການປກຕົນໄມ ໃ້ ຫ້ຮ່ ມເງ ກະສິກາ ຖືກອອກແບບຢ່າງເປັນລະບົບໃນສັດສ່ວນທີ່ເທົ່າໆກັນ ເຮັດໃຫ້ສາມາດເບິ່ງແຍງຮັກສາໄດ້ສະດວກ. 5.10.1. ອຸ ທະຍານນະຄອນຫວງ (ເມືອງໃນສວນ) “ທາມະຊາດ ປ່າໄມ ້ ສ່ ໃຈກາງເມືອງຮົ່ມເຢັນ”

້ ດຈາກທ່ ານ Sir Ebenezer Howard ແນວຄິດເມືອ ງໃນສວນ ຫ ື ອຸ ດທະຍານນະຄອນຫ ວງ ນີເກີ

ຊ່ ງທ່ ານເກີດໃນເມືອງລອນດອນ ປະເທດອັງກິດ ເມື່ອປີ ຄສ 1850 ເມື່ອອາຍຸ 21 ປີ ເຂົາໄດ້ຍາ້ ຍໄປຢ່ ປະເທດ

້ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ໂດຍໃຊ້ເວລາກວ່າ 04 ປີ ອາໄສຢ່ ໃນເມືອງຊີຄາໂກ ແລະ ໄດ້ເຫັນການສ້າງເມືອງຊີຄາໂກ ຂນ ້ ່ ເຂົາໄດ້ໃຊ້ຄວາມຄິດວິເຄາະຢ່າງໜັກ ້ ມາໃໝ່ ຫງັ ຈາກຖືກໄຟໄໝ້ ເມືອງຄັງໃຫຍ່ ໃນປີ ຄສ 1871 ຊ່ວງເວລານີເອງທີ

້ າໄດ້ຄວາມຄິດເມືອງ ເພື່ອຫາທາງອອກທີ່ຈະພັດທະນາເມືອງຢ່າງຈິງຈັງ ຕາມແນວທາງທີ່ຕົນເຊື່ອ ໂດຍດັ່ງເດີມນັນເຂົ

ໃນອຸ ດົ ມ ຄະຕິ (Utopia City) ຈາກ ໜັ ງ ສື ທ່ ີ ມີ ຊ່ ື ວ່ າ Looking Backward (1888) ຂຽນໂດຍ Edward ັ້ Bellamy ຫງັ ຈາກເຫດການໄຟໄໝ້ຄງໃຫຍ່ 17 ປີ ເຂົາກ່ ໄດ້ອອກໜັງສື Garden City of Tomorrow ໃນປີ ຄສ 1898.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 202

ັ ຂອງໜັງສືເຫ ມນີ ັ ້ ້ ຄືຕ ອ ້ ງການໃຫ້ຄນ ົ ໃນເມືອງສາມາດໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ຢ່ ໄດ້ຢ່າງສະຫງ ົບສຸ ກ ແນວຄິດຫກ

້ ດຂືນຈາກ ້ ໄປພ້ອມໆ ກັບທາມະຊາດ ເຊິ່ງແນວຄິດນີເກີ ປະສົບການການເຮັດວຽກສ່ວນຕົວຂອງເຂົາ ແລະ ຈາກ

້ ້ ັ ກ່ ຽວກັບເມືອງໃນສວນນັນ້ ເຮົາຈາເປັ ນທີ່ຈະ ການສັງເກດຄົນອື່ນໄປພ້ອມໆກັນ ແຕ່ກ່ ອນທີ່ຈະເຂົາໃຈເນື ອຫາຫ ກ ້ ້ ອນ ໃນຊ່ວງສັດຕະວັດທີ 19 ົ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຂອງປະເທດອັງກິດເວລານັນກ່ ຕ ້ອງທາຄວາມເຂົາໃຈບ ລິບດ

ປະເທດອັງກິດ ແລະ ປະເທດອື່ນໆ ທົ່ວໂລກກ າລັງຢ່ ໃນຊ່ ວງປະຕິວ ັດ ອຸ ດສາຫະກ າເມືອ ງໃຫຍ່ ໆຫ າຍເມືອ ງ ້ ກາຍເປັນສະຖານທີ່ແອອັດໄປດ້ວຍແຮງງານທີ່ອົບພະຍົບມາຈາກຊົນນະບົດ ເພື່ອເຂົາມາເຮັ ດວຽກໃນຕົວເມືອງໂດຍ ້ ສະເພາະໃນກຸ ງລອນດອນ ການໄຫບ່າຂອງແຮງງານໃນເວລານັນຂາດ

ການວາງແຜນຈາກພາກສນກາງ (ພາກລັດ) ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມແອອັດ ັ ການເມືອງ ແຕ່ ແລະ ບ່ ສາມາດພັດທະນາໄດ້ຢ່າງຍືນຍົງ ເຮັດໃຫ້ນກ

້ ັ ເລື່ອງນີການແກ ລະພັກພະຍາຍາມຫາທາງອອກໃຫ້ກບ ໄ້ ຂບັນຫາເລື່ອງ ້ າລັ ບ Sir Ebenezer Howard ນັ ນງ່ ້ າຍດາຍຄື : ກ ານປະສົ ມ ນີ ສ

້ ບ ຄວາມເປັ ນ ຊົນ ນະບົດ ເພື່ອໃຫ້ ປະສານຄວາມເປັ ນ ເມືອ ງເຂົາກັ ້ ເຂົາປຽບເມືອງເຂົາກັ ້ ້ ບເຫກ ັ ເຊິ່ງປະກອບໄປດ້ວຍ ເຂົາໃຈໄດ້ ງ່າຍຂນ ັ ໄດ້ແ ກ່ : ເມືອງ (Town) ຊົນນະບົດ (Country) ແລະ 03 ເມືອງຫກ ້ ເມືອງປະສົມຊົນນະບົດ Town-Country ຫ ື ເມືອງໃນສ່ວນນັນເອງ ້ າຖາມວ່າ: ຄົນ ສ່ວນຄົນກ່ ປຽບສະເໝືອນດັ່ງເຂັມນ ້ອຍໆ ໂດຍເຂົາຕັງຄ

້ ັ ້ ອ້ ຍໆ ນັນຈະແລ ່ ນໄປຫາເມືອງໃໝ່ ຫ ື ແມ່ ເຫກ ັ ໂຕໃໝ່ ຫ ື ເຂັມເຫມນ ຫາຍກວ່າກັນ.

ທີ່ມາ: http://gallery.nen.gov.uk/ asset658822_14082-.html

ຮບທີ 5.60 Tree Magnets Diagram ໃນຄວາມຄິດຂອງ Sir Ebenezer Howard ້ ກ ້ ແລະ ຂເສຍຂອງແມ່ ້ ້ ແ ມ່ ຫ ກ ັ ສອງຊີນຫ ັ ນັໜຄື ັ ເມືອງ (Town) ແລະ ແມ່ ລັກ ເຂົາປຽບຂດີ ເຫກ

້ ້ ່ ໃນເມືອງແບບໃດຫ າຍກວ່າກັນ ຊື່ງແຕ່ ລະແບບກ່ ມີຂ ດີ ຊົນນະບົດ (Country) ເພື່ອທີ່ຈະເບິ່ງຄົນແລ່ນເຂົາໄປຢ ້ ້ ຄ ື: ມີໂ ອກາດທາງສັງຄົມ ສ ງ, ສາມາດຫ ົບ ໜີ ຈ າກຜ ຄ ່ າງກັນ ໄປ ແບບເມືອ ງມີຂ ດີ ້ ົນ ໄດ້, ມີ ແລະ ຂ ເສຍແຕກຕ ້ າຍບ່ອນ, ມີໂອກາດໃນການຊອກວຽກເຮັດງານທາສງ, ຄ່າແຮງງານສງ, ຖະໜົນຫົນທາງມີ ສະຖານທີ່ໜ້າຕື່ນເຕັນຫ ້ ໄຟສ່ອງແສງສະຫວ່າງ, ມີຕກອາຄານໃຫຍ່ ຫາຍ, ແຕ່ ວ່າມີຂເສຍຄື : ຄົນອາໄສຢ່ ຫາຍຈົນເກີດເປັ ນຊຸມ ຊົນແອອັດ

້ ່ ບ່ ດີ, ອາກາດເປັ ນຜິດ ແລະ ສຸ ດທ້າຍຄືບ່ ສາມາດໃກ ້ສິດກັບ ຫາຍແຫ່ງ, ຫ້ອງພັກເຊົາລາຄາແພງ, ລະບົບລະບາຍນາທີ ້ ້ ຄ ື: ມີທ ີດ ິນ ໃຫ້ໃ ຊ້ປ ະໂຫຍດຫ າຍ ດ້ວ ຍຄ່ າເຊົ່າທີ່ລາຄາຖືກ , ທ າມະຊາດໄດ້ ສ່ ວນຊົນ ນະບົດ ນັນເຫັ ນ ວ່ າມີຂ ດີ

້ ່ ພຽງພຕ່ ຄວາມ ອາກາດບລິສຸດ, ມີປ່າໄມ ້ ແລະ ທົ່ງຫຍາ້ ເໝາະສົມກັບການເຮັດກະສິກາດ້ວຍຊັບພະຍາກອນນາທີ ້ ່ ມີຂເສຍ ້ ້ ງການ, ມີແສງແດດອົບອຸ່ ນຕ່າງຈາກຢ່ ໃນຕົວເມືອງ, ເຖີງຢ່າງໃດກ່ ຕາມຍັງເຫັນໄດ້ວ່າຊົນນະບົດນັນກ ຕອ ເຊັ່ນກັນຄື: ບ້ານແຕ່ລະແຫ່ງຢ່ ຫ່າງໄກກັນຈົນຂາດການຕິດຕ່ ກັນເປັ ນສັງຄົມໃຫຍ່ , ບາງບ້ານກວ້າງ ຄ່າຈ ້າງຕ່ າວຽກ

້ ່ ມີປະສິດທິພາບ, ຊ່ ງ ິ ສານກສາທາລະນະ, ລະບົບຊົນລະປະທານ ແລະ ການລະບາຍນາບ ເຮັດງານທາໜ້ອຍ, ບ່ ມີຈດ ້ ເຖິງວ່າຈະມີຂດີ ່ ແຕກຕ່ າງກັນແຕ່ ສຸ ດທ້າຍພົບວ່າເມືອງທັງ ້ , ຂເສຍໃນແບບທີ ້ ົ ຕ້ ອ ້ ງການປະຕິຮຄບໃຫ້ດຂ ີ ນ ສິ່ງເຫ່ ານີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 203

ົ ຄະຕິ ຕາມແບບທີ່ຄິດໄດ້ ທີ່ຕອ ້ ງການຄື: ເມືອງທີ່ປອດຈາກຊຸມຊົນແອ ສອງແບບບ່ ສາມາດນາໄປສ່ ສັງຄົມໃນອຸ ດມ

້ ຂອງເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດໄປພ້ອມໆກັນ ຈ່ ງສະເໜີເມືອງແບບທີ 03 ້ ນ ົ ຕ່າງມີຄວາມສຸ ກໄປກັບຂດີ ອັດ ແລະ ຜຄ

້ ້ : ເມືອງປະສົມຊົນນະບົດ (Town-country) ຫ ື ເມືອງໃນສວນ (Garden city) ຂນ ັ ຕົວທີ່ 03 ນັນຄື ຫ ື ແມ່ ເຫກ ມາ. 5.10.2. ຄຸ ນລັກສະນະຂອງເມືອງໃນສວນແບບດັ່ງເດີມ

້ ້ ນ ົ ຈະ ເຂົາເຈົາອອກແບບໃຫ້ ເມືອງໃນສວນມີຂະໜາດຈາກັດ ມີການວາງແຜນເມືອງລ່ວງໜ້າກ່ ອນທີ່ຜຄ

້ ້ ກ ອ້ອ ມຮອບດ້ວ ຍເຂດການຜະລິດ ກະສິກ າປຽບເໝືອ ນເຂັມ ຂັດ ສີຂ ຽວ ່ ສ່ ວນຕົວ ເມືອ ງນັນຖື ເຂົາມາອາໄສຢ ້ ່ ອນຂ້າງອິດສະຫ ະ ທີ່ດິນທີ່ຈະນາໄປໃຊ້ປະໂຫຍດຢ່າງໃດກ່ (Green Belt) ຂອງເມືອງການບລິຫ ານເມືອງນັນຂ

ັ ສັນທີ່ດິນໃຫ້ປະຊາຊົນເຊົ່າໄດ້ຢ່າງເປັ ນທາ ຕາມຈະຮັກ ສາໂດຍຄະນະເຮັດວຽກທີ່ປະຊາຊົນໄວ້ວາງໃຈເພື່ອໃຫ້ຈດ ັ ການໂດຍສະຫຸ ບຄື: ຊັບພະຍາກອນໃດກ່ ຕາມທີ່ມີມນຄ່າທາງເສດຖະກິດ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນຊັບພະຍາກອນທາງທາ ຫກ

້ ນໃຫ້ແກ່ ສະມາຊິກໃນຊຸມຊົນໄດ້ຢ່າງ ້ ງຊັບພະຍາກອນເຫ່ ານັ ້ ອ ົ ນຕ ້ ງສາມາດເກືອກ ມະຊາດ ຫ ື ໂອກາດທີ່ຈະເຂົາເຖິ ້ ້ ້ ະລິດຂືນມາດ້ ້ ນ ົ ເທົ່າທຽມກັນ ໃນຂະນະດຽວກັນກ່ ສາມາດທີ່ຈະເປັ ນເຈົາຂອງຜົ ນຜະລິດທີ່ຕົນເປັ ນຜຜ ວຍ ແລະ ຜຄ

້ ່ ຽນກັນໂດຍມີເງ ິນເປັ ນສື່ກາງໄດ້ຢ່າງອິດສະຫະ. ນອກຈາກນີ ້ ສາມາດນາສິ່ງທີ່ຕົນສາມາດຜະລິດໄດ້ມາຊືຂາຍແລກປ ້ ຄ:ື ມີທາມະຊາດທີ່ສວຍງາມ, ຜຄ ້ ນ ົ ອາໄສຢ່ ຢ່າງສະຫງ ົບ, ມີໂອກາດໃນທາງສັງຄົມໃນການ ເມືອງໃນສວນຍັງມີຂດີ

້ ງຊັບພະຍາກອນໄດ້ຢ່າງເທົ່າທຽມ, ມີພນທີ ື ້ ່ ສີຂຽວ ແລະ ສວນສາທາລະນະອັນເປັ ນບ່ອນພົບປະຜຄ ້ ນ ົ , ຜຄ ້ ນ ົ ເຂົາເຖິ ສາມາດເຊົ່າຫ້ອງພັກທີ່ມີຄຸນະພາບໄດ້ໃນລາຄາຕ່ າແຕ່ ມີຄຸນນະພາບ, ມີວຽກເຮັດງານທາທີ່ໃຫ້ຄ່າແຮງງານສງໂອກາດ

້ ສິນຄ້າທີ່ຂາຍໃນຕະຫາດມີລາຄາສົມເຫດສົມຜົນ, ນາປະປາສະອາດ ້ ງງານຫາຍຂືນ, ້ ທີ່ຈະເຂົາເຖິ ແລະ ຖືກສົ່ງຕ່ ໄປ

ົ ລະຜິດ ໃນອາກາດ, ຜ ຄ ້ ົນ ມີ ຍັງບ້າ ນເຮືອ ນຢ່ າງເປັ ນ ລະບົບ , ມີອ າກາດທີ່ສົດ ແລະ ແສງແດດບ ລິສຸ ດ, ບ່ ມີມ ນ ້ ນກ່ ຽວກັບການອອກແບບນັນເຂົ ້ າ ເສລີພາບໃນການປະກອບອາຊີບ ແລະ ບ່ ມີຊຸມຊົນແອອັດໃນຕົວເມືອງ. ດ້ານຂມ ັ :້ ໄດ້ລະບຸ ໄວ້ໃນໜັງສືດ່ ງນີ

້ ່ ທັງໝົດ ຖືກ ອອກແບບເປັ ນວົງກົມ ໂດຍມີເມືອງໃຫຍ່ ຢ່ ໃຈກາງ 1 ເມືອ ງ ແລະ ເມືອງອ້ອ ມ - ພືນທີ

ື ້ ່ ເທົ່າໆກັນ. ຮອບ 6 ເມືອງ ໂດຍແຕ່ລະເຂດເມືອງມີພນທີ

ັ ອອກຈາກເມືອງອ້ອມຮອບທັງ 06 ເມືອງ ມຸ ້ງຕົງໄປຍັງເມືອງສນກາງ ລະຫວ່າງເມືອງ - ມີຖະໜົນຫກ ສນກາງ ແລະ ເມືອງອ້ອມຮອບປະມານ 10 ກິໂລແມັດ.

້ ່ າ: Central City ມີພນທີ ື ້ ່ 30,350 ໄລ ສາມາດບັນຈຸປະຊາກອນໄດ້ - ເມືອງໃຫຍ່ ຢ່ ໃຈກາງເອີນວ

່ ້ ້ ່ ສອງມາເປັ ນທີ່ຕັງຂອງສະຖານທີ ້ 58,000 ຄົນ, ຊັນໃນສຸ ດຂອງເມືອງຈະເປັ ນສວນສາທາລະນະກາງ ຖັດອອກຊັນທິ ິ ະພັນ, ໂຮງລະຄອນ ເຊິ່ງຈະວາງໂດຍ ສາຄັນທາງດ້ານການເມືອງ, ຫ້ອງສະມຸ ດ, ໂຮງໝ , ໂຮງພາບພະຍົນ, ພິພ ຕ ້ ່ ສາມຈະເປັ ນສວນສາທາລະນະອີກ ຄັງໜ ້ ່ ງ ແລະ ຊັນທີ ້ ່ ສີ່ຈະ ອ້ອມຮອບສວນສາທາລະນະກາງເປັ ນວົງກົມ ; ຊັນທີ

້ ່ າ: Crystal Palace ຊື່ງອອກແບບເພື່ອສ້າງເປັ ນຮ້ານຄ້າ, ຮ້ານອາຫານກາງແຈ ້ງອື່ນໆ ແລະ ເປັ ນອາຄານໂດຍເອີນວ ້ ້ ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນຮົວຂອງເມື ອງຊັນໃນ ສ່ວນທີ່ຫ້າຈະເປັ ນຖະໜົນຮອບເມືອງສນກາງຮຽກວ່າ: Fifth Avenue.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 204

້ ່ ຖັດ ອອກມາຖືກ ອອກແບບເປັ ນພືນທີ ້ ່ ສີຂ ຽວ ຊ່ ງຖືເປັ ນສ່ວນສ າຄັນຫ າຍຂອງເມືອ ງ ສ່ວນ - ພືນທີ

້ ່ ຜະລິດກະສິກາ, ປ່າໄມ ,້ ສວນທາມະຊາດ, ມີພນທີ ້ ່ າ: Grand Avenue ຊ່ ງເປັ ນທີ່ຕັງຂອງ ້ ື ້ ່ ເອີນວ ໃຫຍ່ ເປັ ນພືນທີ ້ ່ ທີ່ຜຄ ້ ນ ົ ໃຊ້ພບ ົ ປະສັງສັນກັນເປັ ນປົ ກກະຕິ ໂດຍ ໂຮງຮຽນ, ບ້ານເຮືອນ, ວັດ ແລະ ສວນສາທາລະນະ ອັນເປັ ນພືນທີ ມີຖະໜົນ 05 ສາຍ ຕັດຜ່ານໃນແນວຂວາງ ລຽງຈາກສາຍ ທີ່ 0 1 ຫ ື First Avenue ຊ່ ງຢ່ ນ ອ ກ ສຸ ດ ຖັ ດ ເຂົ ້າມ າ

້ ້ ້ ່ ຫ້າ ຫ ື Fifth ເລືອຍໆ ຈົນພົບຖະໜົນເສັນໃນສຸ ດຄື: ເສັນທີ ້ ້ ດ ດ້ວຍຖະໜົນສອງສາຍ Avenue ນັນເອງ ໃນແນວຕັງຕັ

ເພື່ອແບ່ ງເມືອງອອກເປັ ນ ບ໋ ອ ກທີ່ເທົ່າໆກັນ ເປັ ນ ການຈັດ

້ ໃ ຫ້ງ່າ ຍຕ່ ການບ ລິຫ ານເມືອ ງໃນພາຍຫ ັງ, ບ້າ ນ ສັນ ພືນທີ ້ ນ ແນວແຖວຢ່ າງເປັ ນ ເຮືອ ນແຕ່ ລະແຫ່ ງຈະຕ້ອ ງຕັງເປັ ້ ່ສ ້ ນທ ີ ຂ ີ ຽວບລິເວນບ້ານໃຫ້ຫາຍທີ່ສຸ ດ ລະບຽບ ໂດຍເນັນພື ັ ຂອງເມືອງໃນສວນຕາມຄວາມ ເພາະປ່າໄມ ້ເປັ ນຫົວໃຈຫກ ຄິດຂອງ Sir Ebenezer Howard.

ທີ່ມາ: https://en.wikipedia.org/ wiki/Garden_city_movement#/

media/File:Diagram_No.3_ (Howard,_Ebenezer,_ To-morrow.).jpg

ຮບທີ 5.61 ພາບຂະຫຍາຍຂອງເມືອງສນກາງຕາມແບບສະບັບດັ່ງເດີມຂອງ Sir Ebenezer Howard - ຖັດອອກຈາກຖະໜົນສາຍທີ່ໜ່ ງຊື່ງເປັ ນສາຍ

້ ້ ນອກສຸ ດນັນເປັ ນ ທີ່ຕັງຂອງໂຮງງານທັ ງຫ າຍເພື່ອບ່ ໃຫ້ເປັ ນ ການລົບກວນເມືອງສນກາງ, ສາມາດເບິ່ງແຍງຮັກສາງ່ າຍ ແລະ

ຍັງຖືກ ອ້ອ ມຮອບດ້ວ ຍພືນ ທີ່ສີຂ ຽວ ເຊິ່ງຮີມ ນອກສຸ ດຂອງ ໂຮງງານຈະມີທາງລົດໄຟຕັດຜ່ານເຮັດໃຫ້ໂຮງງານແຕ່ ລະແຫ່ງ ເຊື່ອມຕ່ ກັນ ເພື່ອຊ່ວຍເລື່ອງການຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ແລະ ຄວາມ

ແອອັດ ໃນການຈາລະຈອນໃນຕົວ ເມືອງ ແລະ ເຊື່ອມເມືອ ງ ້ ກເມືອງທີ່ຢ່ ອ້ອມຮອບ. ສນກາງກັບເມືອງລ້ອມຮອບທັງຫົ

ທີ່ມາ: https://en.wikipedia.org/wiki/ Garden_city_movement#/media/ File:Diagram_No.7_ (Howard,_Ebenezer,_To-morrow.).jpg

ຮບທີ 5.62 ແຜນຜັງເມືອງ Garden City ແບບດັ່ງເດີມ ້ ່ າ: Agglomeration Cities ມີພ ນທີ ້ ່ ມາເປັ ນ ເມືອ ງອ້ອ ມຮອບ ຈ ານວນ 06 ເມືອ ງເອີນວ ື້ ່ - ຊັນຕ 22,760 ໄລ ສາມາດບັນຈຸປະຊາກອນໄດ້ 32,000 ຄົນແຕ່ ລະເມືອງຫ່າງກັນປະມານ 3-5 ກິໂລແມັດ ພາຍໃນເມືອງ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 205

້ ້ ລ້ອມຮອບແຕ່ລະແຫ່ງຖືກອອກແບບແຕກຕ່າງກັນ ແຕ່ມີເຄົາໂຄງເດີ ມຈາກເມືອງສນກາງ ແລະ ມີການປັ ບປ່ຽນພືນ ້ ່ ສີຂຽວໃນແຕ່ ລະເມືອງ ຊັນນອກສຸ ້ ່ ຄືສວນ ຫ ື ພືນທີ ້ ທີ່ໃຊ້ສອຍແຕ່ທີຂາດບ່ ໄດ້ເລີຍນັນກ ດຂອງເມືອງຈະຖືກອ້ອມ

ຮອບດ້ວ ຍທາງລົດ ໄຟ ເຮັດ ໃຫ້ນ ອກຈາກຖະໜົ ນ ເມືອ ງທີ່ ຕັດ ຜ່ ານແຕ່ ລະເມືອ ງແລ້ວ ຍັງ ມີລ ະບົບ ຂົ ນ ສົ່ ງ

້ ວຍກັນອີກຊັນໜ ້ ່ ງການໃຊ້ລດ ້ ົ ລາງ ແລະ ລົດໄຟ ນັນຖື ສາທາລະນະທາງລຸ່ ມທີ່ເຊື່ອມໂຍງເມືອງແຕ່ລະເມືອງເຂົາດ້ ົ ສ່ວນບຸ ກຄົນໄດ້ຢ່າງດີ, ນອກຈາກນີ ້ ຍັງມີລະບົບຊົນລະປະທານ ເປັນການລົດມົນລະຜິດໃນອາກາດຈາກການໃຊ້ລດ ້ ່ ດີອກ ີ ດ້ວຍ. ຄວບຄ່ ໄປກັບຖະໜົນແຕ່ຈະສາຍຊ່ວຍໃຫ້ເມືອງມີລະບົບລະບາຍນາທີ

້ - ຫາກການສ້າງເມືອງຊັນໃນ (Central City) ສາເລັດ ແລະ ມີປະຊາກອນເຖິງ 58,000 ຄົນແລ້ວ,

້ ງຂະຫຍັບຂະຫຍາຍໂດຍບ່ ຫຍຸ ງ້ ກ່ ຽວກັບບລິເວນເຂັມຂັດສີຂຽວ (Green Belt) ຂອງເມືອງ ຫ ື ບລິເວນ ຈາເປັ ນຕອ ້ ່ ຢ່ ນີຖື ້ ເປັ ນພືນທີ ້ ່ ເຮັດການກະສິກາທີ່ມີການເພາະປກເປັ ນປະຈາ Grand Avenue ທັງໝົດເປັ ນອັນຂາດ ເພາະພືນທີ ົ້ ້ ອ ້ ມຮອບເປັ ງວົງກົມ ທົວທັງບລິເວນເປັ ນດັ່ງກັບປອດຂອງເມືອງຊື່ງຈະ ພ້ອມກັບບ້ານເຮືອນທີ່ຢ່ ອາໄສທີ່ມີຕນໄມ ລ

້ ັ ນປະຊາກອນທ ່ ເກີນຕ້ອງອອກໄປອາໃສຍັງເມືອງອ້ອມຂ້າງເປັ ນເມືອງທີໄກອອກໄປຢ່າງນອ້ ຍ 10 ທາລາຍບ່ ໄດ້ດ່ ງນັ ້ ້ ກຮາກໃໝ່ຈາກເມືອງໃນສວນອີກເມືອງໜ່ ງອີກຄັງ້ ເມືອງເຫ່ ານີ ົ ຈະຖື ກິໂລແມັດ ໂດຍເລີ່ມຕັງຮົ ກເຊື່ອມໂຍງດ້ວຍ ລະບົບລາງທັງລົດໄຟ ແລະ ລົດລາງ ລວມເຖິງຖະໜົນຫົນທາງທີ່ສາມາດໄປມາຫາສ່ ກັນໄດ້ສະດວກ. 5.10.3. ອຸ ທະຍານນະຄອນ : ຈາກແນວຄິດສ່ ໂລກຄວາມຈິງ Latchworth Garden City, Hertfordshire, England ັ ການຂອງ Sir Ebenezer Howard ມາໃຊ້ໃນການສ້າງເມືອງຄື: ເມືອງແລຊ ເມືອງທາອິດທີ່ນາຫກ ເວີທ ອາຟອດເຊີ ປະເທດອັງກິດ ອອກແບບໂດຍ Raymon Unwind ແລະ Barry Parker ໃນປີ ຄສ 1903

້ ປະຊາກອນປະມານ 34,248 ຄົນ ມີເນືອທີ ້ ່ ປະມານ 9,670 ໄລ ເປັ ນພືນໄວ້ ້ ້ ່ ສີຂຽວ ເມືອງແຫ່ງນີມີ ສາລັບເປັ ນພືນທີ

້ ່ ຖືກ ອອກແບບໃຫ້ຮບ ັ ຜ້ ຫ ື ເຂັມ ຂັດສີຂຽວຂອງເມືອງ ຈານວນ 3,290 ໄລ ຫ ື ປະມານຮ້ອຍລະ 35 ຂອງພືນທີ ້ ້ ອກແບບບທັງສອງຄົນສັນກັບ ອາໄສໄດ້ຫາຍສຸ ດ 35,000 ຄົນ ໃນຊ່ວງເລີ່ມຕົນຂອງການອອກແບບເມື ອງນັນ້ ຜອ ັ ຫາລົດຕິດ ຜຄ ້ ນ ົ ທີ່ໜາແໜ້ນ ຊາວບ້ານ ວ່າຈະບ່ ມີບນ ົ້ ້ ອບເມືອງເພາະ ຕາມທ້ອ ງຖະໜົນ ແລະ ມີຕນໄມ ຮ

ທັງໝົດຄື: ສິ່ງທີ່ຊາວບ້ານຮຽກຮ້ອງເມື່ອສ້າງເມືອ ງ

້ ້ ່ ເຄີຍ ເກີດ ຂ ນເລີ ົ ນບ ສ າເລັດ ກ່ ພົບ ວ່ າບັນ ຫາເຫ່ ານັ ຍ

້ ກ ານລົງ ທ ນທັງ ເນື່ອງຈາກນັກ ອອກແບບຖື ວ່ ານີຄື ສັງຄົມ ບ່ ແມ່ ນເປັ ນພຽງແຕ່ການສ້າງເມືອງທາມະດາ

ການວາງແຜນເມືອງທີ່ດີບ່ ພຽງແຕ່ຈະລົດບັນຫາທົ່ວ ້ ່ ໄປເຊັ່ນ: ລົດຕິດ, ຄວັນພິດ, ໄຟຟ້າດັບ, ນາປະປາບ ້ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍແກບ ້ ນ ັ ຫາອາດສະ ທົ່ວເຖິງພຽງເທົ່ານັນ ຍາກາອື່ນໆ ໄດ້ພ ້ອມໆກັນ.

ທີ່ມາ: http://www.letchworthgc.com/sites/default/files/images/gallery/9_Heritage_ Museum.jpg, http://m.letchworth.com/sites/default/files/ images/2574-sollershottcircus-071.jpg

ຮບທີ 5.63 ພາບມມເທິງຖະໜົນເມືອງແລຊເວີທ ເມືອງໃນສວນແຫ່ງທາອິດຂອງໂລກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 206

ທີ່ມາ: http://www.letchworthgc.com/ sites/default/files/images/gallery/9_Heritage_Museum.jpg, http://m.letchworth.com/sites/default/files/ images/2574-sollershottcircus-071.jpg

້ ່ ໃນປ່າໄມ ້ທີ່ຮົ່ມເຢັ ນນ່ າທ່ຽວຊົມ ິ ະພັນມລະດົກ ເມືອງແລຊເວີທ ເໝືອນຖືກຕັງຢ ຮບທີ 5.64 ພິພທ ີ ນ ແລະ ອະສັງຫາສິມະຊັບຂອງເມືອງແລຊເວີທ ຈະຖືກໂອນມາ ເງ ິນທີ່ໄດ້ຈາກການຈັດເກັບພາສີທ່ ດິ

ໃຫ້ເມືອງ ໃຊ້ໃນການພັດທະນາລະບົບສາທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນທີ່ສະດວກພ້ອມສາລັບຜ ້ ້ ່ ສີຂຽວໃຫ້ຫາຍຂືນໃນທຸ ້ ້ ກ ິ ານ ພ້ອມກັບການເພີ່ມພືນທີ ສງອາຍຸ ແລະ ຜພ ກໆປີ ເມືອງແລຊເວີທ ຍັງທີສະຖານທີ່ ເພື່ອສຸ ຂະພາບ (Treatment Center) ທີ່ລວມທັງໂຮງໝ, ສະຖານທີ່ອອກກ າລັງກາຍ ແລະ ຍັງມີໂຮງໜັງ ແລະ ສະຖານທີ່ພັກ ຜ່ອນຍ່ ອນໃຈອື່ນໆເຊັ່ນ: ສວນສາທາລະ

ົ ປະສັງ ນະ, ລານກິດຈະກາ ໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ໃຊ້ເປັ ນທີພບ ້ ່ ບ້າ ນແລຊເວີທ ຍັງຄົງພະຍາ ສັນ ອີກ ດ້ວ ຍ ທຸ ກ ວັນ ນີໝ

້ າ ື ບ ັ ມືທ ຍາມຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງໃຫ້ຄກ

ອິດທີ່ສ້າງສາເລັດ ໂດຍຊາວແລຊເວີທເຊື່ອວ່າ: ເມືອງໃນ ້ ່ ແຫ່ ງແຮງ ສວນ ຫ ື Garden City ບ່ ພຽງແຕ່ ເປັ ນ ພືນທີ

ົ ໜຸ່ ມສາວໄດ້ພດ ັ ທະນາສ້າງສັນເມືອງ ບັນດານໃຈໃຫ້ຄນ ້ ກດ້ວຍ. ິ ນອີ ໃຫ້ດີຍ່ ງຂື

ທີ່ມາ: http://www.letchworthgc.com/galleries/who_do_you_think_you_are_letchworth_july_2011

ຮບທີ 5.65 ວົງວຽນແຫ່ງທາອິດຂອງປະເທດອັງກິດ ແລະ ເປັ ນສນກາງຂອງເມືອງແລຊເວີທຕາມແບບ Garden City ດັ່ງເດີມທີ່ Sir Ebenzer Howard ອອກແບບ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 207

ທີ່ມາ: http://static.panoramio.com/photos/original/24917922.jpg

ັ ເທດສະການ Who do you think you are, Letchworth? ເພື່ອ ຮບທີ 5.66 ລານກິດຈະກາທີ່ໃຊ້ຈດ ້ ອງ Garden City ຄັງທ ້ າອິດຂອງໂລກທີ່ຈັດໃນເດືອນມິຖຸນາ ຂອງທຸກປີ ີ ສະຫອງການຕັງເມື ສະເຫມ

ທີ່ມາ: https://media1.britannica.com/eb-media/02/11602-004-2DE929EF.jpg, http://static.nai.nl/regie/historisch/pix/letch_straatje.JPG,

້ ່ ຕັງໃນປີ ້ ຮບທີ 5.67 ເມືອງແລຊເວີທເມື່ອເລີ່ມຕົນກ ຄສ 1903

ທີ່ມາ: https://upload.wikimedia. org/wikipedia/commons/7/71/Letc hworth_stadsplan_1903.jpg

ຮບທີ 5.68 ແຜນຜັງເມືອງແລຊ ເວີທ ກາເດັນ ຊີຕ ິ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 208

Welwyn Garden City Hertfordshire, England ້ ກ ັ ກັນໃນຊື່ ເວລວີນ ເຮທຟີ ລ (Welwyn Hatfield) ເປັ ນເມືອງໜ່ ງໃນ ເວລວີນ ກາເດັນ ຊີຕ ີ ຫ ື ທີ່ຮຈ

້ ນເມືອງໃນສວນແຫ່ງທີ່ສອງທີ່ກ່ ຕັງໂດຍ ້ ເຂດປົກຄອງຮາຟອດເຊີ ຂອງປະເທດອັງກິດເມືອງແຫ່ງນີເປັ Garden City Movement ໂດຍມີ Sir Ebenezer Howard ເປັ ນຫົວໜ້າໃຊ້ສະຖາປະນິກລກເຄິ່ງຝຣັ່ງແຄນນາດາຊື່ວ່າ: Lois

້ ້ ອກແບບເມືອງນີໃນປີ ີ ນທີ ື ້ ່ 80,968.75 ໄລ de Soissons ເປັ ນຜອ ຄສ 1920 ຫງັ ຈາກເມືອງແລຊເວີທ 17 ປີ ມພ ້ ງຂື ້ ້ ນຫລັ ້ 01 ຈົບລົງໄດ້ບ່ ດົນດ້ວຍ ັ ມີປະຊາກອນ 116,000 ຄົນ ເມືອງແຫ່ງນີຕັ ປັ ດຈຸບນ ງຈາກສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ ຄວາມຕັງໃຈຈະສ້ າງເມືອງທີ່ປະສະຈາກຄວາມໜາແໜ້ນ ລ້ອມຮອບໄປດ້ວຍທັດສະນີຍະພາບອັນງ ົດງາມຂອງຊົນ

້ ້ ນ ົ ທີ່ຍ າ້ ຍເຂົາມາຢ ່ ນະບົນ ແຕ່ ກ່ ຍັງມີສ ະຖານທີ່ສ າຄັນ , ຖະໜົນ ຫົນ ທາງ ແລະ ຄວາມເປັ ນ ເມືອ ງປະສົມ ຢ່ . ຜ ຄ ້ ງທ າມະຊາດໄດ້ລະຫວ່ າງການໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ປະຈາວັນ ແລະ ການເຮັດວຽກທີ່ບ່ ຕ ອ ້ ງເດີນທາງໄກຫ າຍ ສາມາດເຂົາເຖິ ້ ່ ແລະ ການຈັດສັດສ່ວນຢ່າງເໝາະສົມ ເພາະສະຖານທີ່ຕ່າງໆ ຖືກວາງໄວ້ໃຫ້ຢ່ ບລິເວນດຽວກັນ ການຄວບຄຸ ມພືນທີ ້ ຜມ ົ ໃຈຫກ ັ ໃນການສ້າງເມືອງໃນສວນ ເມືອງແຫ່ງນີມີ ້ າຢຽມຊົມຢ່າງຫວງຫາຍບ່ ວ່າຈະເປັ ນນັກທ່ອງທ່ຽວ, ນັກ ຄືຫວ

້ ່ ສົ ີ ນໃຈດ້ານການວາງຜັງເມືອງ ເນື່ອງຈາກຄວາມເປັ ນມາທາງປະຫວັດສາດທີ່ຍາວນານ ແລະ ການວາງ ວິໄຈ ຫ ື ຜທ

ແຜນທີ່ຄານງເຖິງສັງຄົມ ໃນອານາຄົດ ເມືອງເວລວີນ ແລະ ແລຊເວີທ ຖືເປັ ນເມືອ ງໃນສວນ ຕາມແບບຂອງ Sir

້ ່ ຕັງນັ ້ ນສະຖາປະນິ ້ ື ຢ່ ໃນປະເທດອັງກິດ ເລີ່ມຕົນກ Ebenezer Howard ພຽງສອງເມືອງທີ່ຍັງຫງົ ເຫອ ກ Lois de Soissons ອາຍຸ ຍງັ ບ່ ເຖິງ 30 ປີ ແຕ່ດ້ວຍຄວາມສາມາດຂອງເຂົາເຮັດໃຫ້ແຜນຜັງຂອງເມືອງຖືກອອກແບບໄດ້ຢ່າງ ັ ເມືອງໃນປັ ດຈຸບນ ັ ໄດ້ຫາຍແຫ່ງ ແລະ ຫາຍຮບແບບໂດຍບ່ ຈາເປັ ນວ່າຕ້ອງ ທັນສະໄໝ ສາມາດນາມາປັ ບໃຊ້ໄດ້ກບ ້ ່ ແລະ ຊັບພະຍາກອນທີ່ຈາກັດຫາຍກວ່າໃນອາ ັ ມີບລິບດ ົ ດ້ານພືນທີ ເໜືອນກັບສະພາບເດີມ ເນື່ອງຈາກໃນປະຈຸບນ ດີດ.

ທີ່ມາ: https://s-media-cacheak0.pinimg.com/736x/eb/cd/25/ebcd25d42d459bf23ee6ce99f1a7a730.jpg, http://www.letchworth.com/sites/default/files/images/welwyngc.jpg

້ ່ ຮອບເມືອງ ຮບທີ 5.69 (ຊ້າຍ) ແຜນຜັງເມືອງເວລວີນ ກາເດັນ ຊີຕ ີ ໃນປີ ຄສ 1920 ຈະເຫັນວ່າພືນທີ

ຖືກ ອ້ອ ມຮອບໄປດ້ວ ຍເຂດກະສິກ າ ມີທ າງລົດ ໄຟຈາກໃນຕົວ ເມືອ ງອອກສ່ ພາຍນອກເຮັດ ໃຫ້ສ າມາດໄປ-ມາ ລະຫວ່າງເມືອງເວລວີນກັບເມືອງຂ້າງຄຽງໄດ້ສະດວກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 209

້ ່ງ ັ (Parkway) ທີ່ຜ່າກາງເມືອງແຍກເມືອງອອກເປັ ນສອງຝັ່ ງ ຄັງໜ ຮບທີ 5.70 (ຂວາ) ຖະໜົນສາຍຫກ

້ ້ ່ອ ້ ຢ່ ກາງ ສ້າງຂນເພື ິ ທັດດີທ່ ສຸີ ດແຫ່ງໜ່ ງຂອງໂລກມີນາຜຸ ຖະໜົນສາຍນີໄດ້ຮັ ບການຍອມຮັບວ່າເປັ ນຖະໜົນທີ່ມີທວ ີ ສະຫອງພິທລ ີ າຊາພິເສກສົມບັດອັງກິດ ປີ ຄສ 1953 ສະໜາມຫຍາ້ ໂດຍຮອບຕົບແຕ່ງຢ່າງສວຍງາມດ້ວຍ ສະເຫມ ້ ານາຊະນິດ ພ້ອມທາງຍາງໃຫ້ກ ບ ັ ຄົນຍ່ າງທີ່ສາມາດທະລຸ ໄປຍັງທຸ ກ ສ່ວນຂອງເມືອງໂດຍມີຕນໄມ ົ້ ້ າກ ດອກໄມ ນ ຫ

ົ ົາ ແລະ ບັງແດດຝົ ນ ສົມກັບຄາທີ່ສະຖາປະນິກຜອ ້ ອກແບບກ່ າວໄວ້ວ່າ ວິທທ ີ ່ ດີ ີ ທ່ ສຸີ ດທີ່ຈະດື່ມດາກັບ ຫາຍໃຫ້ຮ່ ມເງ ເມືອງຄືການຍາງອ້ອມຮອບດ້ວຍຕົວທ່ານເອງ.

້ ແຕ່ສະຖາປັ ດສະຍະກາແບບ Neo-Georgian ັ ເມືອງເວລວີນຈະຂະຫຍາຍຕົວໃຫຍ່ ຂນ ເຖິງໃນປັ ດຈຸບນ

ອັນ ເປັ ນສະຖາປັ ດຕະຍະກ າເກົ່າແກ່ ຂອງອັງ ກິດ ໃນຊ່ ວງປີ ຄສ 1714-1830 ຊື່ງສະຖາປະນິກ Louis de Soissons ນາມາປັບໃຊ້ໃນການສ້າງເມືອງໃນ ປີ ຄສ 1920 ກ່ ຍັງຄົງຢ່ ຢ່າງສົມບນ ແລະ ເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນວ່າຍັງ ່້ ັ , ເມື່ອເມືອງຂະຫຍາຍຕົວໃຫຍ່ ຂນລົ ຄົງທັນສະໄໝເໝາະສົມ ກັບເມືອງເວລວີນໃນປັ ດຈຸບນ ດຍົນສ່ວນບຸ ກ ຄົນກ່ ່້ ່້ ້ ຍ່ ອມຫາຍຂນ ຮ້ານຄ້າຊຸບເປີ ້ມາເກັດ ແລະ ຮ້ານຄ້າສາຂາຈາກຕ່ າງປະເທດເຂົາມາໃນເມື ອງຫາຍຂນ ແຕ່ສິ່ງໜ່ ງທີ່ບ່ ້ ່ ສີຂຽວຮອບເມືອງໃຫ້ຄງົ ຢ່ ມີການປກຕົນໄມ ້ ົ ເປັ ນສວນຂະໜາດໃຫຍ່ ຕາມ ເຄີຍປ່ຽນຄືການຈັດການກັບພືນທີ ຈ້ ນ ້ ້ ່ ຕາມຜ ກ ້ : ້ ່ ຕັງຄື ທາງຍ່ າງ ແລະ ຖະໜົນ ທຸ ກ ສາຍໃນເມືອ ງ ຢ່ ຈຸດ ສ ນກາງຂອງເມືອ ງກ່ ຕັງໃນປີ ຄສ 1980 ຕັງຊື

Howardsgate ປະກອບໄປດ້ວຍຮ່າງຊັບພະສີນຄ້າແບບທັນສະໄໝ The Howard Center ມີຖະໜົນສາມສາຍ

້ ່ ຢ່າງເປັ ນລະບຽບຢ່ ຕະຫອດທາງ ທ່າມກາງສວນທີ່ສວຍງາມ ທີ່ ຕັດຜ່ານຕົວເມືອງ ມີບາ້ ນເຮືອນ ແລະ ຮ້ານຄ້າຕັງຢ ້ ່ ສີຂຽວໃຫ້ຄກ ້ າອິດທີ່ກ່ ຕັງ້ ົ ໝາຍປົ ກປ້ອງສິ່ງແວດລ້ອມຂອງເມືອງເພື່ອຮັກສາພືນທີ ື ບ ັ ມືທ ສາຄັນເມືອງເວລວີນມີກດ

້ ອງເວລວີນໄດ້ພດ ັ ທະນາໄປສ່ ເມືອງທີ່ເປັ ນສນກາງການຄ້າຫາຍດ້ານ ພ້ອມດ້ວຍສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນ ຊື່ງທຸກວັນນີເມື ເພື່ອການພັກ ຜ່ອນຍ່ ອນໃຈຫາຍແຫ່ງ ເຊັ່ນ: ສວນສາທາລະນະ Standborough Park ທີ່ມີເຮືອໃບໃຫ້ບລິກ ານ

້ ້ນອ້ ຍໃຫຍ່ ໃຫ້ຄວາມຮົ່ມເຢັ ນ, ສນ ທ່າມກາງທັດສະນີຍະພາບຂອງທະເລສາບທີ່ສວຍງາມ ລ້ອມຮອບດ້ວຍຕົນໄມ ອອກກ າລັງກາຍ The Gosling Sports

້ ່ ສາລັບການປັ່ ນລົດຖີບ, Park ພ້ອມພືນທີ ີ ້ ລາ ແລະ ອື່ນໆ ໃນຂະນະທີ່ສະຖາ ຫນກິ

ນະເມືອງໃນສວນຂອງເວລວີນກ່ ຍັງຄົງຢ່ ົ ທັງໃນ ແລະ ນອກເມືອງໄດ້ ພ້ອມໃຫ້ຄນ ສ າພັດ ກັບ ບັນ ຍາ ກາດຄວາມສະຫງ ົບ ຫງຽບໃນສະບັບ ເມືອ ງໃນສວນສະຕາຍ ອັງກິດແບບດັ່ງເດີມຂອງທີ່ບ່ ຄືໃຜໃນໂລກ ອີກດ້ວຍ.

ທີ່ມາ: http://welwynhatfield.co.uk/wp-content/uploads/2012/06/ Howardsgate-Welwyn-Garden-.jpg,

້ ່ ສນກາງຂອງເມືອງ (Howardsgate) ຮບທີ 5.71 ພືນທີ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 210

ທີ່ມາ: http://welwynhatfield.co.uk/wpcontent/uploads/2012/06/ HowardsgateWelwyn-Garden-.jpg,

ຮບທີ 5.72 ສະຖາປັ ດຕະຍະກາແບບ ັ ທີ່ໃຊ້ Neo-Georgian ຊ່ ງເປັນຮບແບບຫກ ໃນການກ່ ສ້າງບ້ານເຮືອນ ແລະ ສະຖານທີ່ ້ ເລີ່ມກ່ ຕັງ້ ສາຄັນຂອງເມືອງເວລວີນ ຕັງແຕ່ ໃນປີ 1920 ທີ່ມາ: http://www.awaconsultants.co.uk/assets / images/projects/171/ 4262134197_5ed05eb4cb_o__large.jpg

ຮບທີ 5.73 ສວນສາທາລະນະ Standborough Park ສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນ ຂອງຊາວເມືອງເວລວີນ

ທີ່ມາ: http://patrickcallaghan.co.uk/wpcontent/uploads/2014/05/100_3016.jpg

ຮບທີ 5.74 The Howad Center ຫ້າງສັບພະ ້ ້ ແລະ ດອກ ສິນຄ້າກາງເມືອງທີ່ຕົກແຕ່ ງໂດຍຕົນໄມ ໄມ ້ນານາພັນຮອບບລິເວນ

ທີ່ມາ: https://i0.bookcdn.com/data/Photos/ OriginalPhoto/2200/220094/220094738/ Best-Western-Homestead-Court-Hotelphotos-Exterior.JPEG,

ຮບທີ 5.75 ໂຮງແຮມ Western Homestead Court ໃນເມືອງເວລວີນທີ່ຖືກອ້ອມຮອບດ້ວຍ ສວນດອກໄມ ້

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 211

ທີ່ມາ: https://www.teeofftimes.co.uk/ contentassets/4ca5520005c8461abe1077577fb72f9a/ welwy-garden-city-golf-club-2nd-back.jpg

ຮບທີ 5.76 Welwyn Garden City Golf Club ຊ່ ງສະຖານທີ່ຕ່ າງໆໃນເມືອງຖືກພັດທະນາໄປໃນ ື ້ ່ ສີຂຽວ ແນວທາງດຽວກັນນັ່ນຄືພນທີ

Singapore

້ ້ ສິງກາໂປເປັ ນ ປະເທດທີ່ໄດ້ຮ ັບ ການຍອມຮັບ ວ່ າເປັ ນ ເມືອ ງໃນສວນໃນລະດັບ ໂລກ ເລີ່ມຕົນຈາກຕົ ນ

້ າອິດຖືກ ປກລົງດິນໂດຍທ່ ານ ລີກ ວນຢ ນາຍົກ ລັດຖະມົນຕີສງິ ກາໂປໃນປີ ຄສ 1963 ຖື Mempet Tree ຕົນທ ້ ້ ນຕົນມາສິ ້ ເປັ ນການເລີ່ມຕົນໂຄງການສິ ງກາໂປສີຂຽວ (Greening Singaore) ໂດຍສົມບນຫງັ ຈາກນັນເປັ ງກາໂປ ື ້ ່ 718 ກ່ ດາເນີນໂຄງການ ເພື່ອສະໜັບສະໜນໃຫ້ປະເທດຂອງຕົນເປັ ນເມືອງໃນສວນລະດັບໂລກ ສິງກາໂປມີພນທີ ຕາລາງກິໂລແມັດ ຫ ື 448,750 ໄລ ມີປະຊາກອນ 5,607,300 ຄົນ ຊ່ ງຖືວ່າມີຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນສງ ້ ່ ງບ່ ພຽງແຕ່ ຊ່ ວຍຮັກ ສາພັນ ໄມ ້ ດັ່ງເດີມ ຂອງປະເທດໄວ້ ແຕ່ ຍັງເປັ ນ ການບັນ ເທົາ ການສ້າງເມືອ ງໃນ ສວນຂ ນຈ

ີ ດ້ວຍ ໜ່ ວຍງານຫກ ັ ທີ່ ບັນຍາກາດຂອງຄວາມໜາແໜນໃນເມືອງ ແລະ ຍັງຊ່ວຍດດມົນລະພິດໃນເມືອງໄດ້ອກ ້ ະຊວງການ ຮັບຜິດຊອບໂຄງການເມືອງໃນສວນຂອງສິງກາໂປຄື: National Park Board (NParks) ພາຍໃຕກ

ພັດ ທະນາແຫ່ ງຊາດ (Ministry of National Development) ຊ່ ງມີໜ າ້ ທີ່ ຫ ັກ ຄືກ ານອອກແບບ ແລະ ສ້າ ງ ້ ່ ສີຂ ຽວໃຫ້ກ ບ ້ ັ ສິງກາໂປບ່ ວ່ າຈະເປັ ນ ພັນ ໄມ ພ ້ ືນເມື ້ າໆຊະນິດ , ສວນ ພືນຖານທີ ອ ງ ແລະ ຕ່ າງຖິ່ ນ ດອກໄມ ນ

້ ນທີ ້ ່ ກວ່າ 20,737.5 ໄລ ຂອງ ສາທາລະນະ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍທາງຊີວະພາບໃຫ້ຄງົ ຢ່ ຄ່ , ສິງກາໂປ ທຸ ກວັນນີພື

ປະເທດຖືກແບ່ງເປັ ນສວນສາທາລະນະ ແລະ ສວນເຊື່ອມຕ່ ລະຫວ່າງເມືອງ (Park Connectors) ກວ່າ 300 ແຫ່ງ 79 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງທັງໝົດຢ່ ພາຍໃຕ້ກ ານເບິ່ງແຍງຂອງ NParks ເຊັ່ນ: ສວນພດສາຊາດສິງກາໂປ, ສວນສາທາ

້ ນອກ ລະນະ Fort Canning, ສວນສາທາລະນະ East Coast, ສວນສາທາລະນະ Telok Blangah ເປັ ນຕົນ.

້ ່ ເຂດສະຫງວນພັນໄມ ກ ້ ວ່າ 20793.75 ໄລ ຊ່ ງຫົວໃຈຫກ ັ ໃນການສ້າງເມືອງໃນ ຈາກນີ ້ NParks ຍັງຮັກ ສາພືນທີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 212

້ ່ ສີຂຽວຂ້າງຖະໜົນໃຫ້ຫາຍທີ່ສຸ ດ ເນື່ອງຈາກຖະໜົນທຸກສາຍຕ່ າງເຊື່ອມຕ່ ກັນ ສວນຂອງສິງກາໂປຄື: ການສ້າງພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວຂ້າງຖະໜົນທຸ ກສາຍຈ່ ງເປັ ນເໝືອນການຄຸ ມຟ້າສີຂຽວໄດ້ທ່ ວ ້ ົ ຄວບຄຸ ມທົ່ວທັງເມືອງ. ສະນັນການສ້ າງພືນທີ

ບລິເວນຂອງເມືອ ງສິງກາໂປຍັງມີແ ຜນແມ່ ແບບຊື່ວ່າ: The Streetscape Greenery Master Plan ທີ່ຄອຍນ າ ທາງການສ້າງເມືອງໃນສວນສະເໝີມາ.

ທີ່ມາ: http://pantip.com/topic/34886451

ຮບທີ 5.77 ສວນສາທາລະນະ Fort Canning

ທີ່ມາ: https://oh3za.com/tag/be-still/

ຮບທີ 5.78 ສວນສາທາລະນະ East Coast

ທີ່ມາ: http://www.ecobusiness.com/news/singaporedenmark-continue-collaborationbuilding-sustainable-cities/

ຮບທີ 5.79 ສວນສາທາລະນະ Telok Blangah

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 213

ທີ່ມາ: https://itoursg.wordpress.com/ 2013/06/05/coast-to-coast-day-1/

ຮບທີ 5.80 Park Connectors ຫ ື ສວນ ເຊື່ອມຕ່ ລະຫວ່າງເມືອງ

້ ້ ້ ້ເຊິງລຸ ກ ກ່ າວຄື ຕົນໄມ ້ກວ່າໜ່ ງລ້ານຕົນພາຍໃຕ ສິງກະໂປມີ ການຈັດການຕົນໄມ ຄ້ ວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ

້ ້ ັ ການຮັກສາຢ່າງດີຈາກຮຸ ກຂະກອນ ຫ ື ນັກສັນຍະກ າຕົນໄມ ັ ໃອນຸຍາດຢ່າງເປັ ນ NParks ນັນໄດ້ ຮບ ໃ້ ຫຍ່ ທີ່ໄດ້ຮບ ້ ຜທ ້ ້ ົ ຄື ້ ່ຊ ີ ່ ຽວຊານກ່ ຽວກັບການຕັດແຕ່ ງຕົນໄມ ້ ການ ທາງການຈາກລັດຖະບານ, ຮຸ ກຂະລະກອນເຫ່ ານີ ຢ້ ລກຕົນໄມ

້ ້ ້ ່ ມີ ີ ອາຍຸ ຫາຍຮ້ອຍປີ ຫ ື ຕົນໄມ ້ ສະຫງວນຮັກສາພັນໄມ ້ ແລະ ການຂະຫຍາຍພັນໄມ ້ ຊາວສິງກະໂປເຊື່ອວ່າຕົນໄມ ທ ້ ່ ໜ່ ງໆມາເປັ ນເວລາດົນນານນັນຄື ້ ມລະດົກທີ່ແສນລາຄ ້ ່ າຂອງຊາດ ຊ່ ງຈະທາລາຍບ່ ໄດ້ ຕົນໄມ ້ ້ ົ ນຄື ທີ່ຢ່ ພືນທີ ເ້ ຫ່ ານັ ື ຮັກເມືອງໃນສວນຂອງຊາວສິງກ ສັນຍາລັກສາຄັນທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າຄວາມຮັກໃນທາມະຊາດ ແລະ ຄວາມຮສ້ ກ ້ ຫາກແຕ່ຜ່ານຮ້ອນຜ່ານໜາວມາຫ າຍຮ້ອຍປີ ໃນປີ 2001 ຈ່ ງເກີດແຜນການຮັກ ສາ ້ ່ ແມ່ ນຫາກ່ ເກີດຂນ ໂປນັນບ

້ ່ ອຮັກສາຕົນໄມ ້ ້ ້ (The Heritage Trees Scheme) ຂນເພື ້ເຫ່ ານີ ົ ້ ແລະ ເພື່ອໃຫ້ຄນ ົ ຮຸ່ ນຫງັ ໄດ້ຮບ ັ ຮ້ ມລະດົກຕົນໄມ ້ ່ ຖືເປັ ນ ົ ,້ ປັ ດ ຈຸບ ນ ັ ມີຕ ນໄມ ົ້ ເຖິງຄວາມຫວງແຫນທີ່ຄົນ ຮຸ່ ນກ່ ອນມີຕ່ ມ ລະດົກ ສີຂ ຽວເຫ່ ານີ ເ້ ກົ່າແກ່ 160 ຕົນທີ ້ ້ຕາມແຜນການດັ່ງກ່ າວ. ມລະດົກຕົນໄມ

້ ້ ້ ຂອງສິງກະໂປຍັງລະບຸ ໃຫ້ພນທີ ື ້ ່ ປ່າຕອນ ນອກຈາກນີຕາມ ກົດໝາຍເພື່ອສວນສາທາລະນະ ແລະ ຕົນໄມ

້ ່ ປ່າສະຫງວນທີ່ຫ້າມປະຊາຊົນລຸ ກ ລາ້ ຫ ື ເຂົາໄປທ ້ ້ ່ າງ ກາງ ແລະ ຕາເວັນຕົກຂອງປະເທດເປັ ນພືນທີ າລາຍປ່າໄມ ຢ ້ ງມີປ່າສະຫງວນ Buloh Wetland ອັນເປັ ນມລະດົກແຫ່ງອາຊຽນແຫ່ງແຮກຂອງປະເທດ ເດັດຂາດນອກຈາກນີຍັ ້ ່ ຖືກພັດທະນາມາຈາກບ່ ກຸ ້ງກຸ ລາດາ ື ້ ່ 813 ໄລ ມີຄວາມສາຄັນໃນລະດັບໂລກເນື່ອງຈາກເປັ ນພືນທີ ສິງກະໂປ ມີພນທີ ທີ່ເຄີຍປ່ອຍໃຫ້ຮ້າງມາເປັນເວລາດົນນານ.

ທີ່ມາ: https://www.nparks.gov.sg/gardensparks-and-nature/parks-and-naturereserves/centralcatchment-naturereserve

ຮບທີ 5.81 ປ່າສະຫງວນ Bukit Timah

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 214

ທີ່ມາ: https://blogs.ntu.edu.sg/hp3312015-23/vibrant-sustainablecity/biodiversity-conservation/ecolinkbke/

ຮບທີ 5.82 ປ່າສະຫງວນ Central

Catchment ທີ່ມີການສ້າງຂົວເພື່ອເຊື່ອມປ່າ ້ ວຍກັນເຮັດໃຫ້ສດ ັ ປ່າ ທັງສອງຝັ່ ງເຂົາດ້

ສາມາດຂ້າມປ່າມາຫາກິນຍັງແຕ່ ລະຝັ່ ງໄດ້

້ ່ ເຊື່ອມຕ່ (The Park Connector Network( ເປັ ນ ອີກ ໂຄງການໜ່ ງທີ່ລັດ ຖະບານ ໂຄງຂ່ າຍພືນທີ

້ ່ ຫົກເຫືອວ ້ ່ າງເປົ່າຮ່ອງລະບາຍນາແຄມຖະໜົ ້ ່ ຮອບອ່າງນາຂະໜາດ ້ ້ ສິງກະໂປກາລັງພັດທະນາ ໂດຍໃຊ້ພືນທີ ນ ພືນທີ ້ ່ ຂ້າງທາງມາປັ ບປ່ຽນເປັ ນອຸ ໂມງສີຂຽວຂະໜາດໃຫຍ່ ທີ່ສາມາດເຊື່ອມຕ່ ໄປຍັງສວນສາທາລະນະ ໃຫຍ່ ແລະ ພືນທີ

ົ ສິງກະໂປໄດ້ເຮັດ ກິດ ຈະກ າຍາມຫວ່ າງບ່ ວ່ າຈະເປັ ນ ການຖີບ ລົດ ຖີບ , ແລ່ ນ ແຕ່ ລະແຫ່ ງຂອງເມືອ ງ ເພື່ອໃຫ້ຄ ນ

້ ັ ມີເສັນທາງທ ່ ອງທ່ຽວອ້ອມຮອບເກາະສິງກະໂປ (The ອອກກ າລັງກາຍ, ຈົນກະທັງເລນສະເກັດບອດ, ປັ ດ ຈຸບນ ້ ່ ເຊື່ອມຕ່ ໄລຍະທາງ 150 ກິໂລແມັດ, ກວ້າງ 4 ແມັດ ສວຍງາມຊ່ ຸ ມ Round Island Route) ໜ່ ງໃນໂຄງຂ່າຍພືນທີ ້ ້ທີ່ແຜ່ຄຸ ມຖະໜົນ ແລະ ທາງຍ່ າງໃຫ້ກບ ັ ຜສ ້ ນ ັ ຈອນທີ່ນິຍມ ົ ຊື່ນຊົມເມືອງດ້ວຍການຍາງ ຊື່ນໄປດ້ວຍອຸ ບໂມງຕົນໄມ

້ ໂຄງການອຸ ໂມງປ່າປະຈົນໄພຮອບຊາຍຝັ່ ງ (Coastal Adventure ຫາຍກວ່າການຂັບລົດສ່ວນຕົວ, ນອກຈາກນີມີ ັ ຖີບລົດຖີບໂດຍສະເພາະ ຂະຫຍາຍຂະໜາດຂອງຫົນທາງໃຫ້ມີຄວາມ Corridor) ທີ່ກາລັງດາເນີນການເພື່ອໃຫ້ນກ

້ ຈຸດຊົມ ກວ້າງ 6 ແມັດ ເພື່ອຄວາມສະດວກສະບາຍ ພ້ອມສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກເຊັ່ນ: ຫງັ ຄາບັງຝົ ນ, ຫ້ອງນາ, ວິວ, ບ່ອນນັ່ງໂຕະປະຊາສາພັນ, ບ່ອນຈອດລົດ ແລະ ອຸ ປະກອນຊ້ອມແຊມລົດດ້ວຍຕົນເອງ ຊ່ ງທັງໝົດຈະກະຈາຍ ້ ຕາມຈຸດເຊື່ອມຕ່ ຕ່າງໆຂອງເສັນທາງ.

ທີ່ມາ: https://www.ura.gov.sg/skyline/skyline08/s kyline08-03/text/01.htm,

້ ່ ອງທ່ຽວອ້ອມຮອບເກາະ ຮບທີ 5.83 ເສັນທາງທ ສິງກະໂປ (The Round Island Route)

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 215

ທີ່ມາ: http://www.businesstimes.co m.sg/real-estate/call-fordesign-plans-goes-out-forrail-corridor

ຮບທີ 5.83 ອຸ ມງົ ປ່າປະຈົນໄພ ຮອບຊາຍຝັ່ ງ

ອີກສິ່ງໜ່ ງທີ່ຖືເປັ ນມ ລະດົກທີ່ສະແດງເຖິງການພັດທະນາເປັ ນຊາດຂອງປະເທດສິງກະໂປຄື: ສວນພດ

້ ນສະຖານທີ່ເກັບລວບລວມພັນໄມຕ້ ງແຕ ້ ັ ້ ່ ຊ່ວງເລີ່ມຕົນການພັ ສາດ ເນື່ອງຈາກສວນແຫ່ງນີເປັ ດທະນາປະເທດຈົນ ້ ່ ສະຖານທີ່ນີ ້ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນການສກສາພັນໄມ ້ທີ່ເໝາະ ັ ກິດຈະກາຕ່າງໆເລີ່ມຕົນຢ ກາຍເປັ ນເມືອງໃນສວນໃນປັ ດຈຸບນ ້ ່ ີຫາຍາກ ແລະ ການໃຫ້ຄ ວາມຮ ແ້ ກ່ ສົມ ຕ່ ດິນ ໃນບ ລິເວນຕ່ າງໆຂອງປະເທດ, ການສະຫງວນຮັກ ສາພັນ ໄມ ທ

້ ງຢ ້ ່ 394 ໄລ ແລະ ກາລັງຈະກາຍເປັ ນສະຖານທີ່ທີ່ໄດ້ຮບ ້ ່ ໃກກ ້ ຍ, ສວນແຫ່ງນີຕັ ້ ບ ັ ໃຈກາງເມືອງໃນພືນທີ ັ ເດັກນອ

ົ ຢ່າງສງໃນໝ່ ນັກທ່ອງທ່ຽວ ດ້ວຍບັນຍາກາດທີ່ສະຫງ ົບ, ສວຍງາມ, ປະສານການອອກແບບສະຖານທີ່ ຄວາມນິຍມ ້ ່ ໄດ້ເປັ ນພຽງສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວ ແຕ່ ທົ່ວໂລກຕ່ າງຍອມຮັບໃຫ້ເປັ ນສະຖາບັນພດສາ ແບບສະຫງ່ າ ສວນແຫ່ງນີບ

້ າຂອງໂລກທີ່ຮວບຮວມພັນພດ ແລະ ສະໝນໄພກວ່າ 600,000 ຊະນິດ ທັງໃນຮບແບບຂອງ ສາດເຂດຮ້ອນຊັນ ້ ້ປກທີ່ຍັງມີຊວ ີ ດ ິ ພ້ອມສາລັບໃຊ້ເປັ ນແຫ່ ງອ້າງອີງ ສາລານຸກາ ແລະ ໜັງສືໃນຫ້ອງສະໝຸ ດ ພືດອົບແຫ້ງ ແລະ ຕົນໄມ ້ ່ ສົ ີ ນໃຈທົ່ວໂລກ ປັດຈຸບນ ັ ມີນກ ັ ທ່ອງທ່ຽວມາຢ້ຽມຊົມຫາຍກວ່າ 3 ລ້ານຄົນຕ່ ປີ . ໃຫ້ກັບນັກພດສາສາດ ແລະ ຜທ

ທີ່ມາ: http://cavinteo.blogspot.com/2014/10/national-orchid-garden-definitely-for.html

ຮບທີ 5.84 ສວນພືດສາສາດສິງກະໂປ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 216

ັ ຄວາມຫາກຫາຍຂອງພັນພືດທີ່ມີຫາກຫາຍໃນສິງກະໂປແລ້ວນັນ້ ນອກຈາກຄວາມພະຍາຍາມອະນຸລກ

້ ການນາຊຸມຊົນເຂົາມາ ້ ອີກກິດຈະກາໜ່ ງຂອງລັດຖະບານທີ່ກາລັງນາພາສິງກະໂປ ໄປສ່ ການເປັ ນເມືອງສີຂຽວ ນັນຄື

້ ເປັນສ່ວນໜ່ ງຂອງເມືອງຄວາມຈິງແລ້ວຈິດສານກໃນການຮັກສາຊັບພະຍາກອນທາມະຊາດຂອງຄົນສິງກະໂປນັນມີ

ມາເປັ ນເວລາດົນນານມາແລ້ວ, ລັດຖະບານພຽງແຕ່ສະໜັບສະໜນໃຫ້ເກີດໂຄງການຕ່ າງໆ ເພື່ອໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ ັ ຕາມຢ່າງເປັ ນຮບປະທາໂດຍມີ NParks ເປັ ນແມ່ ງານຫກ ັ ທີ່ຊ່ວຍສ້າງຄວາມຮສ ້ ກຫວງແຫນອັນສກເຊິ່ງທີ່ ປະຕິບດ ີ ດ ິ ຢ່ ໃນເມືອງອັນເປັ ນພາບຂະຫຍາຍໃຫຍ່ ບ້ານຂອງພວກເຂົາເອງພວກເຂົາ ວ່າ ແທ້ຈງິ ແລ້ວປະຊາຊົນກາລັງໃຊ້ຊວ ້ ນຈ່ ງມີສ່ວນຈະ ຈະບ່ ຮ ້ສກວ່າຕົນເອງກາລັງຍາງຢ່ ໃນເມືອງ ຫາກແຕ່ກາລັງຍ່ າງຢ່ ໃນບ້ານສວນຂອງຕົນເອງ, ສະນັນຕົ

້ ້ ່ ານ ຊ່ ວຍເຕີມ ແຕ່ ງໃຫ້ບ າ້ ນຂອງຕົນ ໃຫ້ສ ວຍງາມຫຍິ່ງຂືນໄປອີ ກ ໂຄງການ Garden in Bloom ຈ່ ງເກີດ ຂືນຜ

້ ັ ມີກຸ່ມຮັກສວນເກີດຂືນກວ ່ າ 200 ກຸ່ ມ ທົ່ວປະເທດສິງກະໂປ ຄົນເຫ່ ານັ ົ ນ້ ຄວາມຮ ້ສກດັ່ງກ່ າວ ເຮັດໃຫ້ໃນປະຈຸບນ ້ ້ ້ ໄມ ້ປະດັບ, ດອກໄມ ້, ສະໝນໄພ, ້ຊະນິດຕ່າງໆ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນຕົນໄມ ້ຢື ນຕົນ, ຈະໃຊ້ເວລາຫວ່າງຂອງຕົນປກຕົນໄມ

້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ເອກກະຊົນເຊັ່ນ: ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝ ຊື່ງຄົນທີ່ຮ່ວມປກຕົນໄມ ້ ້ ຜັກສວນຄົວ. ທົ່ວບລິເວນພືນທີ ້ ງກະໂປມີສວນທີ່ ັ ້ ປະຊາຊົນ, ນັກຮຽນ, ພະນັກງານ-ລັດຖະກອນ ແລະ ສາມັນຊົນທົ່ວໄປຜົນດັ່ງທຸກວັນນີສິ ມີຕງແຕ່ ້ ກມື,້ ນອກຈາກນີຍັ ້ ງມີໂຄງການອື່ນໆ ເພື່ອດືງດດຄົນໃຫ້ເຂົາຫາສວນຕົ ້ ້ ້ ້ຫາຍຂືນ ສວຍງາມຫາຍແຫ່ງເກີດຂນທຸ ນໄມ

້ ່ ໃກ ຄ ້ ຽງກັບໂຮງຮຽນ, ບ່ອນເຮັດວຽກ ຫ ື ບ້ານເຮືອນ ເຊັ່ນ: ໂຄງການ Adopt-A-Park ຫ ື ການຮັບຮັກສາພືນທີ ້ ຜສ ້ ່ ວມຢ່າງຫວງຫາຍ ທັງພາກລັດ ແລະ ້ ະໝັກເຂົາຮ ຂອງຕົນ ເພື່ອໄປອອກແບບສ້າງສວນດ້ວຍຕົນເອງ ໂຄງການນີມີ

້ ດຖະບານໄດ້ ເອກກະຊົນ ໄປຈົນເຖິງໂຮງຮຽນ, ສນລ້ຽງເດັກ , ໂຄງການ Adopt-A-plant ຊ່ ງໃນປີ 2016 ນີລັ ້ ່ ຂອງຕົນ ໂດຍລັດຖະບານຈະກະຈາຍ ້ ໃຫ້ປະຊາຊົນນາໄປປກໃນພືນທີ ແຈກຢາຍເບ້ຍກາ້ ໄມ ້ຈານວນ 8,000 ຕົນ

້ ດຖະບານຍັງມີ ພັນໄມ ້ຫາຍຈຸດທົ່ວປະເທດ ເພື່ອອານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ ປະຊາຊົນຢ່ ຫ່າງໄກ, ນອກຈາກນີລັ ້ ້ ສ່ວນກັບ ໂຄງການ The Green Fund Projact ຊ່ ງສົ່ງເສີມ ໃຫ້ເອກະຊົນ ຫ ື ປະຊາຊົນທີ່ສົນໃຈເຂົາມາມີ ຫຸນ ້ ລັດຖະບານໃນການສ້າງສວນ ໂດຍລັດຖະບານອອກງ ົບໃນສວນໂຄງການພືນຖານໃຫ້ ການສ້າງສວນໃຫ້ເຊັ່ນ: ພັນ

້ ຈາກນັນເອກກະຊົ ້ ເບ້ຍໄມ ້, ທາງຢ່າງ, ໄຟຟ້າເປັ ນຕົນ, ນ ຫ ື ປະຊາຊົນດາເນີນການສ້າງສວນໃນແບບສະເພາະຂອງ ້ ຕົນດ້ວຍຕົນເອງ ທັງໝົດທີ່ກ່ າວມານັນສະແດງໃຫ້ ເຫັນວ່າເຖິງສິງກະໂປຈະບ່ ແມ່ ນເມືອງໃນສວນຕາມແບບດັ່ງເດີມ ັ ປະເທດຂອງຕົນໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ຂອງ Sir Ebenezer Howard ແຕ່ສາມາດນາແບບດັ່ງກ່ າວມາປັ ບໃຊ້ກບ

້ ການມີໜ່ວຍງານ NParks ແລະ ກົດໝາຍທີ່ເຂັມງວດ ລວມທັງຈິດສານກຮັກຫວງແຫນໃນມລະດົກສີຂຽວຂອງ

້ . ປະເທດໄທເອງເປັ ນທີ່ຮຈ ້ ກ ັ ກັນວ່າປ່າໄມ ້ ຄົນສິງກະໂປເອງ ລ້ວນແຕ່ຄວາມສາຄັນທີ່ນາພາສິງກະໂປມາເຖິງຈຸດນີໄດ້ ້ ້ ່ ື ໜ້ອຍລົງໃນທຸກປີ ເຖິງເວລາແລ້ວຫຍ ື ງັ ທີ່ເຮົາຈະນາແບບສະບັບເມືອງໃນສວນນີມາປັ ເຫອ ບໃຊ້ເພື່ອສະຫງວນພືນທີ ້ ່ າທີ່ມີຄວາມສວຍງາມບ່ ນ ້ອຍໜ້າຊາດອື່ນໃນໂລກ. ົ ຫຸ ນ້ ຫງັ ໄດ້ຊ່ ນຊົ ື ມມລະດົກອັນລາຄ ສີຂຽວຂອງເຮົາໄວ້ໃຫ້ຄນ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 217

ທີ່ມາ: http://www.landezine.com/index.php/2012/06/kallang-river-at-bishan-ang-mo-kio-park-byatelierdreiseitl/

ັ Central Park ຂອງປະເທດສິງກະໂປ ຮບທີ 5.85 ສວນສາທາລະນະ Bishan Park ປຽບໄດ້ກບ

ຊິມໄບໂອຊີຕ ີ Symbio City ທີ່ມາຂອງແນວຄວາມຄິດ:

້ ່ ຕົນສະຕະວັ ້ ້ ຕັງແຕ ດທີ 21 ເປັ ນຕົນມາ ປະຊາກອນສ່ວນໃຫຍ່ ຂອງໂລກກວ່າ 6 ພັນລ້ານຄົນ ອາໄສຢ່ ໃນ

້ ັ 2016 ເປັ ນ 9.900 ລ້ານ ເມືອງ ແລະ ຄາດວ່າປະຊາກອນຂອງໂລກຈະເພີ່ມຂນຈາກ 7,400 ລ້ານຄົນໃນປັ ດຈຸບນ ້ ອຍໆ ້ ້ ້ ຂອງການຍາ້ ຍເຂົາມາອາໄສ ຄົນໃນປີ ຄສ 2050 ອີກທັງແນວໂນມ ແລະ ເຮັດວຽກໃນເມືອງນັນ້ ເພີ່ມຂືນເລື ້ ດ ຂ່ ນໃນ ້ ຄາດວ່ າ 60 ສ່ວນຮ້ອ ຍ ຂອງປະຊາກອນໂລກຈະອາໄສຢ່ ໃນເມືອ ງໃນປີ ຄສ 2030 ປະກົດ ການນີເກີ ິ ປະເທດກາລັງພັດທະນາ ແລະ ປະເທດທີ່ຢ່ ໃນຊ່ວງປ່ຽນຜ່ານ Transition Countries ທົ່ວໂລກ ໂອກາດໃນຊີວດ ້ ້ ານ ້ ດຂນໃນເມື ແລະ ຄວາມກ ້າວໜ້າທາງເສດຖະກິດນັນເກີ ອງຫາຍກວ່າຊົນນະບົດ ຄົນສ່ວນຫາຍຈ່ ງຍອມລະຖີມບ້

້ ອຍໆ ້ ້ ເກີດຂອງຕົນເພື່ອເຂົາມາເຮັ ດວຽກຢ່ ໃນເມືອງ ເມືອງຈ່ ງຂະຫຍາຍຕົວຂນເລື ຜົນທີ່ຕາມມາຄືສະພາບອາກາດທີ່ ົ ກະໄພໃນປີ ພສ. 2554 ຊ່ ງທະນາຄານ ປ່ຽນໄປໃນທາງທີ່ໜ້າເປັ ນຫ່ວງ, ເຊິ່ງປະເທດໄທກ່ ເຄີຍພົບກັບບັນຫາອຸ ທກ

ໂລກຄາດການຄວາມເສຍຫາຍປະມານ 4,500 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ໃນຂະນະດຽວກັນບັນຫາອື່ນໆ ກ່ ເລີ່ມກ່ ຕົວ ັ ຕະລາຍໂດຍທາມະຊາດ ແລະ ຈາກການຜະລິດຂອງມະນຸດ, ອາກາດ ຈົນແກໄ້ ຂໄດ້ຍາກເຊັ່ນ: ລົດຕິດ, ວັດຖຸອນ

້ ່ ສີຂຽວປຽບຄືປອດຂອງເມືອງ, ນາ້ ເປັນພິດຈາກອາຍເສຍທີ່ປ່ອຍຈາກໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາ, ບັນຫາຂາດແຄນພືນທີ ້ ໃນຂະນະດຽວກັນເມືອງໃຫຍ່ ທົ່ວໂລກຕ່ າງກ່ ເພີ່ງພາ ເນົ່າເສຍ, ລວມເຖິງການຈັດການດ້ານສຸ ຂະອານາໄມ ເປັ ນຕົນ.

້ ່ ອງ ພະລັງງານຈາກຊາກດືກດາບັນເພື່ອໃຊ້ໃນຍານພາຫະນະ ແລະ ອຸ ດສະຫະກາ, ອາຄານໂດຍທົ່ວໄປຕ່ າງຕິດຕັງເຄື ້ ອງ. ປັບອາກາດ ແລະ ໃຊ້ພະລັງງານໄຟຟ້າຢ່າງສີນເປື

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 218

້ ່ ພຽງແຕ່ເຮັດໃຫ້ສະພາບອາກາດປ່ຽນແປງອັນຈະສົ່ງຜົນຮ້າຍແຮງເກີນຈະຄາດຄິດເທົ່ານັນ້ ແຕ່ ົ ບ ສິ່ງເຫ່ ານີ

້ ກັບເປັ ນຄືປະສິດທີ່ແຜງຕົວຄ່ອຍກັດກິນເມືອງທີ່ໜ້າຢ່ ໄປເລືອຍໆ ຈົນສຸ ດທ້າຍໝົດຫົນທາງທີ່ຈະແກໄ້ ຂບັນເທົາໄດ້ ້ ່ າ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງ ົ ວ ທັນ ເຊິ່ງທະນາຄານເພື່ອການພັດທະນາແຫ່ງອາຊີໄດ້ເຕື່ອນກ່ ຽວກັບເລື່ອງເຫ່ ານີ

ັ ພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ໝົດໄປຢ່າງວ່ອງໄວ ສິ່ງທີ່ເຮົາຕ້ອງເຮັດຄືປ່ຽນ ແລະ ການປ່ຽນແປງສະພາບອາກາດຈະເຮັດໃຫ້ຊບ ວິທ ີກ ານບ ລິໂ ພກ ແລະ ການໃຊ້ຊ ັບ ພະຍາກອນແບບທີ່ຄ ານືງ ເຖິ ງສິ່ງແວດລ້ອ ມມາເປັ ນ ອັນ ດັບ ທ າອິດ ແລະ

ພັດທະນາເມືອງ ແລະ ເສດຖະກິດໃຫ້ເຕີບໃຫຍ່ ແບບຍືນຍົງ Sustainable Growth, ເມືອງຫາຍແຫ່ງເຫັນວ່າການ ັ ເມືອງໃນ ປ່ຽນແປງຂອງສະພາບອາກາດ ແລະ ການພັດທະນາທີ່ບ່ ເປັ ນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ ບ່ ແມ່ ນເລື່ອງດີກ ບ ໄລຍະຍາວ ຈ່ ງເກີດແນວຄິດການພັດທະນາແບບອົງລວມ Holistic ທີ່ເບິ່ງບັນຫາຈາກພາບໃຫຍ່ ແລ້ວພະຍາຍາມ ັ ຄື: ການພັດທະນາເມືອງທີ່ເປັ ນມິດກັບສິ່ງ ອອກແບບເມືອງໃໝ່ໃຫ້ທຸກພາກສ່ວນໃຫ້ສາພັນກັນ ເພື່ອເປົ ້າໝາຍຫກ

້ ່ ສະວີເດັນ ອັນມີຊ່ ວ ື ່ າ: ເມືອງຊີວະເພິ່ງພາອາໄສ ຫ ື Symbio ແວວດລ້ອ ມຫ າຍທີ່ສຸ ດ ແນວຄິດດັ່ງກ່ າວເລີ່ມຕົນທີ City. ຄາຈາກັດຄວາມ:

Symbio City ຫ ື ເມືອງຊີວະເພິ່ງພາອາໄສ ຄືແນວຄິດການຈັດການເມືອງແບບບຮານ ທັງໃນດ້ານການ

້ ການໃຊ້ພະລັງງານ ແລະ ການຈັດການຊັບພະຍາກອນທາ ວາງຜັງເມືອງການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ການຈັດການນາ,

ມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໂດຍເບິ່ງບັນຫາຢ່າງສາພັນກັນແບບອົງລວມ Holistic ຊື່ງຄາວ່າ symbio ບ່ ມາຈາກ

້ ້ ່ ສອງຊະນິດຂນໄປ ີ ດ ິ ຕັງແຕ ຄາວ່າ symbiosis ໝາຍເຖິງການຢ່ ຮ່ວມກັນຂອງສິ່ງທີ່ມີຊວ ແລ້ວຄວາມສາພັນຂອງສິ່ງ ີ ດ ິ ເຫ່ ານັ ົ ນ້ ສ້າງປະໂຫຍດໃຫ້ແກ່ ກັນ ແລະ ກັນ ເມື່ອລວມກັບຄາວ່າ City (ເມືອງ) ຈ່ ງໝາຍເຖິງການຫາ ທີ່ມີຊວ

້ ່ ໃຫ້ເກີດ ີ ດ ິ ທີ່ອາໄສຢ່ ລະບົບຕ່ າງໆຂອງເມືອງແລ້ວພະຍາຍາມ ໃຫ້ຄວາມສາພັນນັນກ ຄວາມສາພັນຂອງສິ່ງທີ່ມີຊວ ັ ພະຍາກອນຂອງເມືອງ, ປະຢັ ດພະລັງງານ ແລະ ສົ່ງ ປະໂຫຍດ ຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນ ສາມາດລົດປະລິມານການໃຊ້ຊບ ຜົນດີຕ່ ສະພາບແວດລ້ອມໂດຍລວມຢ່າງຍືນຍົງ.

້ ່ ການພັດທະນາເມືອງ ຕາມແນວຄິດ ເມືອງຊີວະເພິ່ງພາອາໄສ Symbio City ປະເທດສະວີເດັນ ຕັງຢ

້ ຍກວ່າ ບລິເວນສາບມະຫາສະມຸ ດລົດແກນດິເນເວຍ ທະວີບຢໂຣບ ມີປະຊາກອນປະມານ 9,8 ລ້ານຄົນ ຊ່ ງນອ

ື ້ ່ 450,295 ຕາລາງກິໂລແມັດ ໃນຂະນະທີ່ປະເທດໄທມີຂະໜາດ 514,000 ຕາລາງ ປະເທດໄທ 7 ເທົ່າ, ມີພນທີ ້ ຽງກັນ ແຕ່ດ້ວຍປະຊາກອນທີ່ນອ ້ ຍ ເຮັດໃຫ້ແຮງງານໃນປະເທດນອ ້ ຍລົງເຊັ່ນດຽວກັນ ກິໂລແມັດ ຊ່ ງຖືວ່າໃກ ຄ ້ ່ ກັບອຸ ດສະຫະກາ ແລະ ເທັກໂນໂລຊີຂນສ ັ ້ ງຫາຍກວ່າກະສິກາ, ລັດຖະບານເອງ ເສດຖະກິດຂອງສະວີເດັນຈ່ ງຂືນຢ ້ ງດ້ວຍເງ ິນຈານວນຫາຍ ສົ່ງຜົນໃຫ້ສະ ກ່ ໃຫ້ການສະໜັບສະໜນດ້ານການວິໄຈ ແລະ ພັກທະນາຜະລິດຕະພັນຂັນສ ວີເດັນເປັ ນປະເທດທີ່ມີຄວາມກາ້ ວໜ້າທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ເທັກໂນໂລຊີຢ່ ໃນອັນດັບ 03 ຂອງໂລກ ຈາກ

ການຈັດອັນດັບຂອງ The Networked Readiness Index NRI ຊ່ ງຍົກຍ ້ອງໃຫ້ສະວີເດັ່ນເປັນປະເທດທີ່ສາມາດ ັ ສິ່ງແວດລ້ອ ມຢ່ າງຍືນ ຍົງ ໃຊ້ເທັກ ໂນໂລຊີຢ່ າງບ ລະນາການ ແລະ ມີນ ະວັດ ຕະກ າທີ່ກ າ້ ວໜ້າເພື່ອການອະນຸ ລ ກ

້ ງຍົກ ຍອ ້ ງໃຫ້ສະວີເດັນເປັ ນສັງຄົມ ແຫ່ງການຮຽນຮ ້ Knowledge-based society ທີ່ແທ້ຈ່ ງອີ ິ ກ ນອກຈາກນັນຍັ ດ້ວຍ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 219

ທີ່ມາ: https://agenda.weforum.org/wp-content/uploads/WEF_GITR_TopEconomies_ Infographic_20142.jpg

ຮບທີ 5.86 ອັນດັບເມືອງທີ່ນາເທັກໂນໂລຊີສານສົນເທດ ແລະ ການສື່ສານມາໃຊ້ເພື່ອເພີ່ມປະສິດທິພາບຂອງ ິ ຂອງປະຊາຊົນໂດຍ The Networked Readiness Index NRI ບລິການສາທາລະນະ ແລະ ຍົກລະດັບຊີວດ ້ ນທີ່ເຮັດ ິ ການນາມັ ເຖິງຢ່າງໃດກ່ ຕາມໃນຊ່ວງທົດສະວັດທີ 1970-1980 ທົ່ວໂລກຕ່ າງປະສົບກັບ ວິກດ

້ ໃຫ້ລ າຄານ າ້ ມັນ ທົ່ວໂລກສ ງຂ ນເປັ ນ ປະວັດ ການ ສະວີເດັນ ເອງກ່ ເປັ ນ ໜ່ ງໃນຫ າຍປະເທດທົ່ວໂລກທີ່ເພີ່ງພາ ້ ພະລັງງານເຊືອຈາກຊາກດ ກດາບັນເພື່ອໃຊ້ໃນອຸ ດສາຫະກາ ແລະ ການຄົມມະນາຄົມ, ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງ

ິ ເອງກ່ ເປັນໄປຢ່າງບ່ ເປັ ນລະບຽບ ສົ່ງຜົນໃຫ້ສ່ ງແວດລ້ ອມຂອງເມືອງເລີ່ມຊຸດໂຊມ ກ່ ໃຫ້ເກີດບັນກາມົນລະພິດ ແລະ

້ ່ ໄປ ປະກອບກັບການໃຫ້ ້ ນແບບນີຕ ການຈາລະຈອນແອອັດ, ຊາວສະວີເດັນເຫັນວ່ າຫາກເພີ່ງພາພະລັງງານນາມັ ້ ເມືອງຂະຫຍາຍຕົວອອກໄປເລືອຍໆ ໂດຍບ່ ມີການບລິຫານຈັດການຢ່າງເປັ ນລະບົບ ຈະສົ່ງຜົນຮ້າຍຕ່ ຄວາມເປັ ນຢ່

ຂອງຄົນໃນເມືອງ, ສິ່ງແວດລ້ອມ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສຸ ຂະພາບຂອງໃນເມືອງໃນໄລຍະຍາວ, ລັດຖະບານສະວີເດັນ ້ ່ ຽວຊານທັງດ້ານການວາງຜັງເມືອງການຈັດການພະລັງງານ ແລະ ການຈັດການສິ່ງແວດລ້ອມ ເພື່ອເລີ່ມ ຈ່ ງລະດົມຜຊ

້ ້ ຕາມແບບສະເພາະຂອງສະວີ ້ ນ ັ ຫາໃນເມືອ ງໃນຄັງນີ ຄິດ ຫາແນວທາງແກ ບ ເດັນ ຈົນເກີດແນວຄິດ ການບ ລິຫ ານ

້ ວຍກັນແບບອົງລວມ ເພື່ອໃຫ້ກ ານໃຊ້ ຈັດ ການເມືອ ງແບບບ ລະນາການທຸ ກ ສ່ ວນ, ທຸ ກ ລະບົບ ຂອງເມືອ ງເຂົາດ້ ້ ຄ່າ ແລະ ເກີດປະໂຫຍດຕ່ ຄົນໃນເມືອງຫາຍທີ່ສຸ ດ ຈ່ ງເກີດແນວຄິດ SymbioCity ຊັບພະຍາກອນຂອງເມືອງຄຸ ມ ້ ັ ຂອງ Symbio City ຫ ື ເມືອງຊີວະເພິ່ງພາອາໄສ ຄື: ການພັດທະນາໂດຍເພິ່ງພາ ຂືນໃນປີ ຄສ 2008 ຊ່ ງປະເດັນຫກ

ອາໄສທາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ໃຫ້ທຸກລະບົບຂອງເມືອງເຮັດການສາພັນກັນ ແລະ ສົ່ງຜົນດີ ຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນ ້ ່ ການ ັ ເມືອງອື່ນໆທົ່ວໂລກ ຕັງແຕ ເນື່ອງຈາກ symbio City ເປັ ນ ແນວຄວາມຄິດຈ່ ງສາມາດນ າໄປປັ ບ ໃຊ້ໄ ດ້ກ ບ ອອກແບບສະຖາປັດຕະຍະກາຂອງອາຄານທີ່ຢ່ ອາໄສ, ບ່ອນເຮັດວຽກ ຫ ື ໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາ, ການວາງຜັງເມືອງ, ້ ລວມທັງການບລິຫານຈັດການພະລັງງານ, ຈັດການຂອງເສຍ, ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ ແລະ ການຈັດການນາ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 220

້ ້ ຊື່ງຖືວ່າເປັ ນຄວາມກາ້ ວໜ້າທີ່ສຸ ດດ້ານໜ່ ງເອີນວ ້ ່ າ: ການປະຕິວດ ້ ັ ຂີ ້ ເລີ່ມຕົນຈາກການຈັ ດການຂີເຫຍື ອ

້ ໄຊເຄີນແບບສະວີ ້ ້ ອ້ ເຫຍອລີ ເດັ່ນ ຫ ື The Swedish Recycling Revolution ເພາະສະວີເດັນສາມາດນາຂີເຫຍື

ື ຈະຖືກຝັ ງ ໂດຍ 50 ສ່ວນຮ້ອຍ ຈາກຄົວເຮືອນກວ່າ 99 ສ່ວນຮ້ອຍ ມາລີໄຊເຄີນໃໝ່ ສ່ວນ 1 ສ່ວນຮ້ອຍ ທີ່ເຫອ ້ ້ ່ ານີ ້ ກ ນາມາເຜົາໄຫມ ເ້ ພື່ອໃຫ້ພະລັງງານ ທຽບເທົ່າກັບການໃຊ້ນາມັ ້ ນເຖິງ 1.1 ລ້ານແມັດກ ອ ົ ຖື ້ ນ ຂອງຂີເຫຍື ອເຫ ແລະ ສາມາດໃຫ້ຄ ວາມຮ້ອນໃນບ້ານໄດ້ 810,000 ຫ ງັ ເຊັ່ນດຽວກັບ ຄວາມຮ້ອນສ່ ວນເກີນ ຈາກອຸ ດສາຫະກ າ

ັ ທະນາຄວາມສາມາດ ແລະ ທັກສະກ່ ຽວກັບການຈັດການຂີ ້ ຖືກນາມາໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນເຊັ່ນກັນ ຊ່ ງສະວີເດັນໄດ້ພດ ້ ່ ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ສ້າງກາໄລຫາຍກວ່າທົດສະວັດແລ້ວ ນອກຈາກນີສະວີ ້ ້ ້ ້ ເຫຍື ່າ ເຫຍືອທີ ເດັ່ນຍັງນາເຂົາຂີ ອກວ

700,000 ໂຕນ ຈາກປະເທດອື່ນໆ ໃນຢໂຣບເຊັ່ນ: ນເວຍ ທີ່ຍັງບ່ ສາມາດສ້າງນະວັດຕະກາແບບສະວີເດັນໄດ້, ຂີ ້ ້ ່ ານີ ້ ມາໃນລາຄາຖືກແຕ່ໃຫ້ພະລັງງານທີ່ຄຸ ມ ົ ຊື ້ ຄ່າຫາຍ, ສິ່ງທີ່ບ່ ສາມາດເຜົາຜານໄດ້ກ່ ຈະນາໄປໃຊ້ປະໂຫຍດ ເຫຍືອເຫ ັ ຈະຖືກ ແຍກອອກເພື່ອນາໄປລີໄຊເຄີນໃຫ້ສາມາດກັບມາໃຊ້ໃໝ່ ໄດ້ກ່ ຈະຖືກ ກັ່ນຕອງ ແລະ ດ້ານອື່ນເຊັ່ນ: ເຫ ກ

ີ ເຮັດຫົນທາງຕ່ ໄປຄວັນທີ່ອອກຈາກໂຮງງານເຜົາໄໝ້ 99,9 ແຍກອອກເພື່ອຜ່ານການແປຮບໄປເປັ ນວັດສະດຸ ທ່ ໃຊ້ ້ ິ , ຊ່ ງຜ່ານການກັ່ນຕອງຫາຍຂັນຕອນຈົ ສ່ວນຮ້ອຍ ເປັ ນກາກບອນໄດອອກໄຊທີ່ບ່ ມີພດ ນສະອາດ ໃນຂະນະດຽວ ້ ້ ງແຕ່ ້ ີ , ພາສຕິກ , ເຫກ ັ , ກັນປະຊາຊົນຊາວສະວີເດັນ ກ່ ມີກ ານແຍກຂີເຫຍື ອຕັ ຄົວເຮືອນຂອງຕົນ ເຊັ່ນ: ໜັງສືພມ

້ ້ ເປັ ນຕົນ, ້ ້ ນອກຈາກນີເທດສະບານຍັ ັ ໂຕນິກ, ຫອດດອກໄຟ ແລະ ແບດເຕີລີ ແກວ້ , ອຸ ປະກອນອີເຫກ ງລະດົມໃຫ້ ້ ່ ໃຊ້ລະບົບຂັບເຄື່ອນດ້ວຍ ື ້ ່ ແຍກຄາບອາຫານເພື່ອນາມາເຮັດປຸ໋ ຍອິນຊີອກ ີ ດ້ວຍ ລົດຂົນຂີເຫຍືອເອງກ ຄົນໃຫ້ພນທີ ້ ່ ມສະອາດທີ່ໄດ້ມາຈາກຂະບວນການກັ່ນຕອງຈາກນາເສຍຂອງເມື ້ ໄຟຟ້າ ຫ ື ກາສຊີວະພາບເຊັ່ນດຽວກັບນາດື ອງ,

້ ້ ່ ອເກັບອຸ ປະກອນີເລັກໂຕນິກ ແລະ ຂີເຫຍື ້ ້ ນຕະລາຍເຊັ່ນ: ສານເຄມີ, ຂະນະທີ່ເທດສະບານຈັດລົດຂີເຫຍື ອເພື ອອັ

້ ອອື ້ ່ນ ີ ໂດຍສະເພາະຮ້ານຂາຍຢາທຸກແຫ່ງໃນເມືອງຮັບຍາໝົດອາຍຸ ທ່ ປະຊາຊົ ນບ່ ໃຊ້ແລ້ວ ເພື່ອບ່ ໃຫ້ປະປົ່ ນກັບຂີເຫຍື ້ ດໃຫ້ການຈັດການຂີເຫຍື ້ ອຂອງເມື ້ ົ ເຮັ ສິ່ງເຫ່ ານີ ອງກ ້າວໜ້າຫາຍ.

ທີ່ມາ: http://fundforeducationabroad.org/wp-content/uploads/Capture3.jpg, http://s3-euwest1.amazonaws.com/recycleopedia-development/cms/files/files/000/000/208/original/ Info-Graphic-EUtop-Recycling-570px.jpg

້ ປີ 1975-2012 ິ ວາມກ ້າວໜ້າຂອງການລີໄຊເຄີນຂອງປະເທດສະວີເດັ່ນ ຕັງແຕ່ ຮບທີ 5.87 ສະຖິຕຄ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 221

້ ອມາລີ ້ ຮບທີ 5.88 ອັນດັບປະເທດທີ່ສາມາດນາຂີເຫຍື ໄຊເຄີນໄດ້ຫາຍທີ່ສຸ ດຕາມລາດັບໃນປີ 2013

ທີ່ມາ: http://hornonline.com/images/div/DS/3/Presona1.jpg, https://sweden.se/wp-content/ uploads/2013/11/Paperrecycling-600x600.jpg

້ ອໃນສະວີ ້ ຮບທີ 5.89 ໂຮງງານຄັດແຍກຂີເຫຍື ເດັ່ນ ຊ່ ງຖືກ ນາໄປລວມໄວ້ບ່ອນລານພັກ

ທີ່ມາ: http://hornonline.com/images/di v/DS/3/Presona1.jpg, https://sweden.se/wp-content/ uploads/2013/11/Paperrecycling-600x600.jpg

້ ອ້ ຮບທີ 5.90 ລານຮອງຮັບຂີເຫຍື ຫງັ ຄັດແຍກແລ້ວເພື່ອນາໄປລີໄຊ ເຄີນຕ່ ໄປ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 222

ການອອກແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກ າອາຄານບ້ານເຮືອນທີ່ຢ່ ອາໄສ ແລະ ບ່ອນເຮັດວຽກຕາມແນວທາງ

ັ Simbio City ບ່ ແມ່ ນແຕ່ຄວາມສວຍງາມທັນສະໄໝພຽງເທົ່ານັນ້ ສິ່ງສາຄັນຄືການບລິຫານພະລັງງານ ອັນມີຫກ

ີ ຄັງ້ Renewable ໃນອະດີດສະວີເດັ່ນ ເປັ ນໜ່ ງໃນ ການສາຄັນຄື: ການນາພະລັງງານກັບມາໃຊ້ປະໂຫຍດໄດ້ອກ ້ ງັ ໂຮງງານອຸ ດສະຫະກາລົມເລີ ້ ປະເທດອຸ ດສາຫະກາສາຄັນຂອງຢໂຣບ, ມີອາຄານຫາຍແຫ່ງຖືກປ່ອຍຫົກເຫືອຫ ກ

້ ້າວໄປສ່ ເມືອງທີ່ເປັ ນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມພ້ອມການພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງຂອງ ກິດຈະການໄປ ດ້ວຍເປົ າໝາຍການກ ້ ສະວີ ້ ້ ນຄວາມຫົກ ເຫືອ ້ ເຫ່ ານັ ້ ບມາເປັ ນເມືອງສີຂຽວແນວໜ້າຂອງໂລກທີ່ທຸ ກ ົ ນກັ ໂລກ ເຮັດໃຫ້ທຸກມືນີ ເດັ່ນຟື ນຄື

້ ່ ອ່າວຕາເວັນຕົກ Western Harbour ຢ່າງຖືກ ພັດທະນາແບບອົງລວມເຊື່ອມໂຍງກັນຢ່າງໜ້າສົນໃຈເຊັ່ນ: ພືນທີ ້ ວດ ້ ່ ງ. ິ ກັບເປັນເມືອງເຊິງນິເວນ Eco City ທີ່ມີອະນາຄົດສົດໄສ ອີກຄັງໜ ຂອງເມືອງ Malmo ທີ່ພືນຊີ

ທີ່ມາ: https://bsmscandinavia.files.wordpress.com/2011/08/p1000428.jpg, https://masteredificacioneficienteyrehabilitacion.files.wordpress.com/2012/08/bo-01.jpg

້ ່ ອຸ ດສະຫະກາ ແຕ່ໃນປັດຈຸບນ ັ ກາຍເປັ ນເມືອງເຊີງນິເວດ ຮບທີ 5.91 ເມືອງ Malmo ໃນອະດີດເປັ ນພືນທີ ້ ນສ ້ າຄັນຄື: ດິນດັ່ງນັນຈ ້ ່ ງຕ້ອງເຮັດໃຫ້ດນ ິ ກັບມາສົມບນ ມີ ເມືອງນິເວດແບບ SimbioCity ມີຈດ ຸ ເລີມຕົ

້ ອໃນພື ້ ້ ແຮ່ທາດພ້ອມສາລັບການເພາະປກ ແລະ ການພັດທະນາດິນດ້ານອື່ນໆ ຕ້ອງກາຈັດວັດສະພດ ແລະ ຂີເຫຍື ນ

້ ່ ເປັ ນອັນຂາດ ເພາະພືນທີ ້ ່ ບາງແຫ່ງບອບ ້ ້ໃນພືນທີ ທີ່ອອກຈາກໜ້າດິນທັງໝົດ ທີ່ສາຄັນໂດຍບ່ ໃຊ້ປ໋ ຸ ຍເຄມີໃສ່ຕົນໄມ ້ ່ ທີ່ເຄີຍເປັ ນໂຮງງານອຸ ດສາຫະກາເຊັ່ນເມືອງ Malmo ້ ຊາຈາກສານເຄມີ ມ າເປັ ນເວລາດົນນານ ໂດຍສະເພາະພືນທີ ້ ດ້ານນ າເສຍຈາກຄົ ວ ເຮືອນຈະຖືກ ສົ່ງຜ່ ານທ່ ເພື່ອນາໄປລວມກັນໃນບ່ ພັກ ກ່ ອນຈະຖືກ ສົ່ງໄປບາບັດທີ່ໂຮງງານ

່ ອນາກັບມາໃຊ້ໃໝ່ໃນຄົວເຮືອນ, ຂີເຫຍື ້ ້ ້ ບາບັດນາເສຍໂດຍສະເພາະເພື ອໃນຄົ ວເຮືອນຈະຖືກ ແຍກປະເພດໂດຍ

້ ົ ບັນທຸ ກຊື່ງຄັບເຄື່ອນດ້ວຍພະລັງງານຊີວະພາບມາຮັບຈາກທີ່ລວມເສດອາຫານອິນ ຊີ ຊາວເມືອງ ຈາກນັນຈະມີ ລດ ້ ້ ້ ນຊີເຫ່ ານີ ້ ້ ົ ຈະຖື ກາງເມືອງເພື່ອນາໄປເຂົາໂຮງງານຈັ ດການຂີເຫຍື ອ້ ໂດຍຂີເຫຍື ອອິ ກຍ່ ອຍເພື່ອໃຫ້ໄດ້ກາສຊີວະພາບ

ື ຈາກການຍ່ ອຍຈະຖືກເຜົາໄໝ້ໃໝ່ເພື່ອໃຫ້ຄວາມຮ້ອນແກ່ ບ້ານເຮືອນ ແລະ ສ່ວນ ໄປໃຊ້ໃນດ້ານຕ່າງໆ ສ່ວນທີ່ເຫອ ້ ງໜ້າ ດິນ ແບບຄອງຊົນ ລະ ໜ່ ງໃຊ້ໃ ນການຜະລິດ ກະແສໄຟຟ້າ ເມືອ ງ Malmo ຍັງມີລ ະບົບ ການຈັດ ການນາເທິ

້ ່ ວຍຊະລນາຝົ ້ ນ ປະທານ ແລະ ເຂື່ອນເປີ ດເຊິ່ງເຊື່ອມໂຍງກັນເປັ ນເຄືອຂ່າຍທີ່ໜນວຽນສະໝ່ າສະເໝີ ລະບົບນີຈະຊ ້ ່ ໃຫ້ພຽງພຕ່ ການເຮັດການກະສິກາ, ກະຕຸ ນ ້ ພຽງພ ແລະ ລົດການເຕີບໃຫຍ່ ຂອງສະ ້ ອົກຊີແຊນໃນນາໃຫ້ ໃນພືນທີ ຫ່ າຍທີ່ບ່ ສາມາດກາຈັດໄດ້.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 223

ດ້ານການອອກແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກ າ ຕ ກຫາຍແຫ່ງໃນເມືອງມັກ ປກພືດຄຸ ມ ຫງັ ຄາ Green roofs

້ ່ ສີຂຽວໃຫ້ກບ ່ ອໃຫ້ເປັ ນພະລັງງານທາງເລືອກ ້ ັ ເມືອງ ຫາກມີພນທີ ື ້ ່ ເຫອ ື ກ່ ຈະຕິດຕັງແຜນໂຊລາເຊວເພື ເພື່ອເພີ່ມພືນທີ

້ ້ ັ ອາຄານໄດ້ອກ ີ ທາງໜ່ ງ, ນັກອອກແບບຂອງສະວີເດັນຄານືງຢ່ ສະເໝີວ່າອາຄານທີ່ສ້າງຂນໃໝ ່ ນັນຈະຕ ໃຫ້ກບ ອ້ ງສົ່ງ ້ ່ ຂະບວນການສ້າງໄປຈົນເຖິງການຢ່ ອາໄສພາຍໃນອາຄານ ເຮັດໃຫ້ຟັງ ຜົນກະທົບຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມນ ້ອຍທີ່ສຸ ດ ຕັງແຕ

້ ອຕ ້ ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ ສາລັບແຫ່ ງ ຊັນການເຮັດວຽກຂອງຕກຈ່ ງມັກສອດຄ່ອງກັນເພື່ອຊ່ວຍລົດພະລັງງານ ແລະ ເອືອເພື ້ ດຈາກໂຮງງານອັດເທິນ Aktern Heat Pump Plant ຊ່ ງໃຊ້ອາກາດໃນ ັ ຂອງເມືອງ Malmo ນັນເກີ ພະລັງງານຫກ

້ າງພະລັງງານໄຟຟ້າເພື່ອການເຮັດຄວາມຮ້ອນ ແລະ ເຢັ ນຕາມອາຄານບ້ານເຮອນຕ່ າງໆ ພະລັງງານເຫ່ ານີ ົ ້ ການປັ ນສ້ ້ ງມີ ິ ເລີກ 90 ແມັດ ແລ້ວຖືກນາມາໃຊ້ຕາມລະດການ, ນອກຈາກນີຍັ ຈະຖືກເກັບໄວ້ໃນແຫ່ ງເກັບພະລັງງານໃຕ້ດນ ໂຮງງານໄຟຟ້າຂອງທ້ອງຖິ່ນ ຊ່ ງໃຊ້ກັງຫັນລົມຂະໜາດ 02 ເມກກາວັດ ໃນການຜະລິດໄຟຟ້າ ຊ່ ງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ ຖືກແບ່ງໄປໃຊ້ໃນໂຮງງານສ່ວນໜ່ ງ ອີກສ່ວນໜ່ ງຖືກປ່ອຍໃຫ້ອາຄານບ້ານເຮືອນຈານວນ 1,000 ຫງັ .

ທີ່ມາ: http://metaefficient.com/wp-content/uploads/biogas-powered-train-sweden.jpg, http://www.ngvjournal.com/wp-content/uploads/2014/09/india-scaniabiogasplantWEB-23sept.jpg

ຮບທີ 5.92 ລະບົບຂົນສົ່ງສາທາລະນະໃນເມືອງສະວີເດັນ ສ່ວນໃຫຍ່ ໃຊ້ກາສຊີວະພາບ Bio Gas ໃນການຂັບ ເຄື່ອນ ້ ້ ້ ຈຸດເດັ່ນອີກຢ່າງໜ່ ງຂອງ Simbio City ຄືການນາເອົາຂີເຫຍື ອຈາກຄົ ວເຮືອນບ່ ວ່າຈະເປັ ນນາເສຍ ຫ ື ຂີ ້

້ ວະພາບມາເຜົາໄໝ້ໃໝ່ໃນໂຮງງານ ໂດຍປ່ອຍກາສກາກບອນໄດອອກໄຊ ທີ່ບ່ ມີພດ ິ ອອກສ່ ພາຍນອກ ສິ່ງທີ່ ເຫຍືອຊີ

ື າສຊີວະພາບເພື່ອໃຊ້ໃນການຂົນສົ່ງຂອງເມືອງ ເມື່ອຮ້ອຍປີ ກ່ອນສະວີເດັນມີເປົ ້າໝາຍທີ່ຈະສ້າງເມືອງອັນມີ ໄດ້ຄກ ້ ເຖິ ້ ງຈະເປັ ນເມືອງທີ່ກາ້ ວໜ້າດ້ານຄວາມເປັ ນເມືອງທີ່ກາ້ ວໜ້າດ້ານຄວາມ ສະພາບແວດລ້ອມພ້ອມໜ້າຢ່ ອາໄສ, ມືນີ ້ ເລື່ອງຫ ກ ັ ທີ່ຜບ ້ ລິຫ ານເມືອງໃຫ້ຄວາມສາຄັນຄື: ເປັ ນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມລະດັບໂລກແຕ່ພວກເຂົາບ່ ຢຸ ດທ່ ນັນ

້ າໝາຍວ ້ ີ ານຕັງເປົ ່ າພາຍໃນປີ 2050 ສະວີເດັນຈະຢຸ ດໃຊ້ເຊື່ອເພີງຈາກຟອສ ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ, ໂດຍໄດ້ມກ ້ ຊິລຢ່າງສົມບນ ເລີ່ມຕົນຈາກການຄ ານືງເຖິງຍານພະຫະນະເທິງຖະໜົນຄື: ແຫ່ ງປ່ອຍກາສຄາບອນໄດອອກໄຊໃຫຍ່

້ ວຍການພັດທະນາຍານພະຫະນະພະລັງງານສະອາດເພື່ອໃຊ້ໃນລົດຂົນສົ່ງ ສ່ ບັນຍາກາດ ລັດຖະບານຈ່ ງເລີ່ມຕົນດ້ ັ ລົດຍົນທີ່ໃຊ້ພະລັງງານສະອາດເຊັ່ນ: ກາສຊີວະ ມວນຊົນສາທາລະນະຂອງເມືອງຂະນະດຽວກັນກ່ ຫຸ ດພາສີໃຫ້ກບ

້ ງນາມັ ້ ມີການຕັງ້ ້ ນໃຫ້ສງຂນ ພາບ, ເອທານອນ ແລະ ພະລັງງານໄຟຟ້າ ແລ້ວເພີ່ມອັດຕາພາສີຂອງລົດທີ່ໃຊ້ເຊືອເພີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 224

້ ໃຫ້ບ ລິສ ດ ັ ລົດ ຍົນ ຜະລິດ ລົດ ທີ່ໃຊ້ພ ະລັງງານສະອາດ ໂຄງການ The clean Vehicles Programe ເພື່ອກະຕຸ ນ ້ ງັ ຈາກໃຊ້ໂຄງການນີຫ ້ າຍກວ່າທົດສະວັດເຫັນໄດ້ຜນ ົ ທີ່ໄດ້ຮບ ັ ທີ່ໜ້າພໃຈຢ່າງຍິ່ງ ໃນປີ ອອກສ່ ຕະຫາດຫາຍຂນຫ

້ ງ ົ ເພີ່ມຂນເຖິ 2007 ມີຍານພາຫະນະພະລັງງານສະອາດ 12 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງທັງໝົດ ຈົນໃນປີ 2008 ມີຄວາມນິຍມ ັ ລົດບັດໃນເມືອງທຸ ກຄັນໃຊ້ພະລັງງານຈາກກາສຊີວະພາບ ຫ ື ເອທານອລ ສອດຄ່ອງກັບ 35 ສ່ວນຮ້ອຍ, ປັ ດຈຸບນ

້ ົ ສົ່ງມວນຊົນແທນລົດສ່ວນຕົວທີ່ເພີ່ມຂນເຖິ ປະລິມານການໃຊ້ຂນ ງ 64 ສ່ວນຮ້ອຍ ໂດຍສະເພາະຊ່ວງຊົ່ວໂມງຮີບ ້ ງ 78 ສ່ວນຮ້ອຍ, ນອກຈາກນີ ້ 30 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງຊາວເມືອງເລືອກການຍ່ າງ ແລະ ດ່ວນຈະເພີ່ມການໃຊ້ສງຂນເຖິ

້ ດຖີບເພີ ້ ມສ ້ ງຂນເລື ້ ອຍໆ, ້ ້ ລິຫານເມືອງມີວໄິ ສທັດທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເມືອງສະຕ໋ ອກໂຮມເປັ ນເມືອງ ການຖີບລົ ທຸ ກປີ ຜບ ້ ີ ່ ານມາທາງລົດຖີບໃນສະຕອກໂຮມເພີ່ມຂນຈາກ ຫວງຂອງລົດຖີບແຫ່ງສະຫະພາບຢໂຣບ ຊ່ ງໃນຊ່ວງສິບປີ ທ່ ຜ

່ ມຂນໃນອະນາຄົ ້ ້ 675 ກິໂລແມັດ ເປັ ນ 760 ກິໂລແມັດ ຊ່ ງຈະຂະຫຍາຍເສັນທາງເພີ ດຢ່າງແນ່ ນອນ ຊາວເມືອງຕ່ າງ ລະຄິດວ່າການຖີບລົດຖີບເປັນສ່ວນໜ່ ງຂອງການປ່ອຍກາສຄາບອນໄດອອກໄຊ ແລະ ຍັງຊ່ວຍລົດຄວາມໜາແໜ້ນ ທາງການຈາລະຈອນອີກດ້ວຍ. 5.94

5.93

5.96

5.95

ທີ່ມາ: http://blog.radissonblu.com/wp-content/uploads/2014/09/stockholm-01.png, http://images.visitstockholm.com/34/481/34481561-f4a3-45a7-86be-2e6cfac19166/rectangle_ big_retina.jpg, http://www.fourteenislands.com/images/sthlm-bike-2014-map.png, http://images.visitstockholm.com/1a/c1c/1ac1cc8b-8c46-40f1-a4fe-e6661432354f/rectangle_ big_retina.jpg

ົ ຖີບໃຫ້ເລືອກຫາຍແບບ ຮບທີ 5.93 ຈຸດເຊົ່າລົດຖີບໃນເມືອງສະຕອກໂຮມ ຊ່ ງມີລດ ້ ້ ນ ຮບທີ 5.94 ເສັນທາງຖີ ບລົດຮອບເມືອງຊ່ ງຖືກອອກແບບເພື່ອໃຫ້ເຊື່ອມໂຍມທຸກຈຸດຂອງເມືອງເຂົາກັ ຮບທີ 5.95 ລົດຖີບຈຸດເຊົ່າໃນເມືອງສະຕອກໂຮມ ຮບທີ 5.96 ຮບແບບຂອງລົດຖີບທີ່ໃຫ້ບລິການ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 225

້ ງມີການາກົດໝາຍຄວາມໜາແໜ້ນຂອງການຈາລະຈອນມາໃຊ້ຕງແຕ່ ັ ້ ປີ 2006 ລົດທຸກຄັນ ນອກຈາກນີຍັ

້ ອງສະຕອກໂຮມໃນຊ່ວງເວລາກາງເວັນຈະຕອ ້ ງຈ່ າຍພາສີການຈາລະຈອນ ຊ່ວງທາອິດຄົນໃນເມືອງຕ່ ທີ່ຜ່ານເຂົາເມື

ີ ້ ່ າງຫວງຫາຍ ເມື່ອເຫັນຜົນລັບວ່າສາມາດລົດກາສຄາບອນໄດອອກໄຊໄດ້ກວ່າ 30,000ໂຕ່ນຕ່ ປີ ກ່ ເລີ່ມ ຕ ້ານພາສີນຢ ້ ້ ສະຕອກໂຮມມີລດ ້ ົ ຂົນສົ່ງມວນຊົນຢ່ ທີ່ຈະປ່ຽນຄວາມຄິດ ແລະ ສະໜັບສະໜນແນວຄິດນີຢ້ ່ າງເຂັມແຂງ, ທຸກມືນີ ິ ແລະ ລົດບັດ ຜຄ ້ ນ ົ ເລືອກທີ່ຈະໂດຍສານໂດຍລົດໄຟຫາຍ 04 ປະເທດໄດ້ແກ່ : ລົດໄຟ, ລົດລາງ, ລົດໄຟຟ້າໃຕ້ດນ

ທີ່ສຸ ດເພາະສາມາດຫຸ ດການປ່ອຍຄາບອນໄດອອກໄຊໄດ້ຫາຍທີ່ສຸ ດ ຊ່ ງຄວາມຈິງແລ້ວຂົນສົ່ງທາງລາງທຸ ກປະເພດ ໃຊ້ພະລັງງານໄຟຟ້າ ທີ່ໄດ້ຮັບການຮັບຮອງວ່າສາມາດນາມາໃຊ້ໃໝ່ໄດ້ເຊັ່ນດຽວກັບລົດບັດໃນເມືອງທີ່ໃຊ້ພະລັງງານ

້ ນແບບ Realໜນວຽນໃນການຂັບເຄື່ອນລ່າສຸ ດສະຕອກໂຮມມີການນາເທກໂນໂລຊີໃໝ່ໆມາໃຊ້ເຊັ່ນ: ລະບົບຂມ time ຈຸດຈອດລົດ ຢ່ ແອບພີເຄຊັນໃນສະມາດໂພນ ແລະ ຢ່ ເວບໄຊຂອງທາງການທີ່ຮັກສາການຈາບະຈອນໂດຍກົງ ້ ດບັດກາລັງໃຫ້ບລິການໃນຖະໜົນເສັນໃໝ ້ ່ ມີລດ ົ ບັດໝາຍເລກໃດແດ່ທີ່ກາລັງເຂົາ້ ຊ່ ງສາມາດຊອກໄດ້ວ່າຂະນະນີລົ

ມາຍັງຈຸດຈອດ ແລະ ຈະມາເຖິງຈຸດຈອດພາຍໃນອີກບ່ ດົນ ເພື່ອໃຫ້ຜໂ້ ດຍສານສາມາດຕັດສິນໃຈໃນການເດີນ ທາງ ້ ນແບບ Real-time ມາໃຊ້ເຊັ່ນກັນ. ໄດ້ທັນເວລາ (Real-tiem Guarantee) ລະບົບລາງເອງກ່ ນາຂມ

້ ່ ງສາຄັນທີ່ສຸ ດຄື: ການມີພນທີ ື ້ ່ ສີຂຽວ ທີ່ບ່ ພຽງແຕ່ ຊ່ວຍດດຊັບຄາບອນໄດ ດ້ານການວາງຜັງເມືອງນັນສິ

້ ສະຖານທີ່ສາຄັນຕ່ າງໆ ອອກໄຊ ໃນອາກາດເທົ່ານັນ້ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍປັ ບທັດສະນີຍະພາບຂອງເມືອງໃຫ້ໜາ້ ຢ່ ຫາຍຂນ ີ ດ ິ ຂອງຄົນເມືອງເຊັ່ນ: ລະບົບຂົນສົ່ງມວນ ລວມເຖິງບ້ານເຮືອນຖືກຈັດວາງຢ່າງເປັ ນລະບົບເພື່ອໃຫ້ງ່າຍຕ່ ການໃຊ້ຊວ

້ ຊົນ, ລະບົບນາປະປາ ແລະ ການຈ່ າຍກະແສໄຟຟ້າ ເມື່ອວາງທຸ ກຢ່າງເປັ ນລະບົບຈະເຮັດໃຫ້ເມືອງປະຢັ ດຄ່າຕິດຕັງ້ ້ ້ ຍງ ົບປະມານທີ່ຕ່ າລົງແຕ່ ມີປ ະສິດທິພ າບເພີ່ມຂືນ ໄດ້ມ ະຫາສານ ແລະ ສາມາດຈັດບ ລິກ ານສາມາລະນະໄດ້ດ ວ

້ ້ ື ້ ່ ສີຂຽວ ແລະ ລະບົບຂົນສົ່ງທີ່ເຂົາມາຖື ີ ນ ນອກຈາກນີການມີ ພນທີ ເປັ ນການພັດທະນາທີ່ດີນທີ່ສາຄັນ ເຮັດໃຫ້ທ່ ດິ ້ ແລະ ຍັງນາພາຜປ ້ ່ ໄດ້ອກ ້ ້ ລາຄາສງຂນ ້ ້ ະກອບການໜ້າໃໝ່ເຂົາໃນພື ີ ດ້ວຍ, ນອກຈາກນີການວາງ ບລິເວນນັນມີ ນທີ ້ ກແຍກອອກຈາກກັນຢ່າງມີແບບແຜນ ຜັງເມືອງສາລັບທີ່ຢ່ ອາໄສ, ບ່ອນເຮັດວຽກ ແລະ ໂຮງງານອຸ ດສາຫະການັນຖື

ເຮັດໃຫ້ລະຍະທາງສະເລ່ຍລະຫວ່າງທີ່ເຮັດວຽກ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາໄສຫ່າງກັນປະມານ 10 ກິໂລແມັດ ກວ່າເຄິ່ງໜ່ ງຂອງ ້ ຄົນໃນເມືອງສະຕອກໂຮມມີບາ້ ນຫ່າງຈາກທີ່ເຮັດວຽກແຕ່ 5 ກິໂລແມັດ ການມີຜງັ ເມືອງທີ່ດີເຊັ່ນນີປະກອບກັ ບ ການບລິຫານພະລັງງານດ້ານອື່ນໆ ສົ່ງຜົນໃຫ້ສະວີເດັນສາມາດພັດທະນາເສດຖະກິດໄປພ້ອມໆ ກັບການພັດທະນາ ້ ໄດ້ເຖິງ 18 ສ່ວນຮ້ອຍ ໃນຊ່ວງປີ ຄວາມເປັ ນຢ່ ຂອງຄົນໃນເມືອງ ແລະ ລົດປະລິມານການປ່ອຍກາສເຮືອນແກວ

້ ນຂອງ 1995-2008 ຊ່ ງສວນທາງກັບແນວຄິດທີ່ວ່າການພັດທະນາເສດຖະກິດກັບການປ່ອຍກາສເຮືອນແກວ້ ນັນເປັ

້ ອງໃຊ້ເວລາກວ່າ 20 ປີ ແຕ່ ບ່ ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າທີ່ອື່ນຈະເຮັດ ຄ່ ກັນ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມກ່ ອນທີ່ສະວີເດັນຈະໄດ້ເຊັ່ນນີຕ້ ້ ໄດ້ ້ ມກ ີ ານນາໃຊ້ແນວຄິດ Simbio City ໄປໃຊ້ແລ້ວໃນຫາຍປະເທດເຊັ່ນ: ເຄນຍາ, ແຊມເບີຍ ແບບນີບ້ ່ ໄດ້ທຸກມືນີ ້ ແລະ ເມືອງດຍນ ໃນປະເທດຈີນເປັ ນຕົນ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 226

5.11. ແນວຄິດເມືອງອັດສະລິຍະ Smart City 5.11.1. ທີ່ມາຂອງແນວຄິດ

້ ເກີດແນວຄິດການພັດທະນາເມືອງຂນມາຫ ້ ້ ີ ່ ານມານີໄດ້ ໃນຊ່ວງຫາຍປີ ທ່ ຜ າກຫາຍຮບແບບ ໜ່ ງໃນນັນຄື

້ ້ ລິຫານເມືອງໂດຍ ຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະນາເອົາເທກໂນໂລຢີ ເພື່ອເຂົາມາບ ລິຫານເມືອງ ແຕ່ ກ່ ຄົງຈະເຮັດໃຫ້ຜບ

້ ລິຫານອົງກອນປົ ກຄອງສ່ວນທ້ອງຖີ່ນຫາຍແຫ່ງ ແປກໃຈບ່ ໜ້ອຍວ່າ ເທັກໂນໂລຊີຈະສາມາດນາມາ ສະເພາະຜບ

້ ້ ່ ໃນຮບ ົ ນຢ ບລິຫານຈັດການເມືອງໃຫ້ຄວາມເປັ ນຢ່ ຂອງປະຊາຊົນດີຂນໄດ້ ແນວໃດ? ຄາຕອບຂອງຄາຖາມເຫ່ ານັ

້ ື ່ າ Smart City ຫ ື ເມືອງອັດສະລິຍະ ໃນຊ່ວງເລີ່ມຕົນເທັ ແບບຂອງການບລິຫານເມືອງແນວໃໝ່ທີ່ມີຊ່ ວ ກໂນໂລຊີ ້ ່ ນ: ລະບົບການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງສາທາລະນະ, ຖືກນາມາໃຊ້ເພື່ອເພີ່ມປະສິດທິພາບການວາງໂຄງສ້າງພືນຖານເຊັ ້ ແຕ່ ປັ ດຈຸບນ ັ ໄດ້ຖກ ື ພັດທະນາຕ່ ຍອດຈາກເທັກໂນໂລຊີເຂົາ້ ລະບົບຊົນລະປະທານ ແລະ ການລະບາຍນາ້ ເປັ ນຕົນ, ້ ລິຫານເມືອງຂອງຕົນ ເພື່ອເພີ່ມ ແຊກຊືມໄປທຸ ກບ່ອນຂອງການບລິຫານເມືອງ ອັນເປັ ນເລື່ອງທີ່ໜ້າສົນໃຈຂອງຜບ

ັ ພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ຢ່າງຈາກັດ ໃຫ້ສາມາດເຮັດໜ້າທີ່ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງ ປະສິດທິພາບການໃຊ້ຊບ ປະຊາຊົນໃຫ້ດີທ່ ສຸີ ດ.

5.11.2. ຄາຈາກັດຄວາມຂອງ Smart City

້ ້ ຍັງບ່ ມີຄ າຈ າກັດ ຄວາມທີ່ຕາຍຕົວ ສ າລັບ Smart city ເພາະທ້າຍທີ່ສຸ ດແລ້ວ ຄວາມຈິງແລ້ວ ທຸ ກ ມືນີ

Smart City ປຽບເໝືອນແນວທາງການພັດທະນາສ່ ຄວາມຍືນຍົງທີ່ແຕ່ ລະເມືອງສາມາດນາໄປປັ ບໃຊ້ໃຫ້ເໝາະສົມ

້ ່ ຂອງຕົນ, ສະນັນເມື ້ ອງອັດສະລິຍະ ຈ່ ງແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມລະດັບຄວາມສາມາດໃນການພັດທະນາຕົນ ້ ກັບພືນທີ

້ ່ ຈະປ່ຽນແປງ ລວມເຖິງແຮງບັນດານໃຈຂອງຄົນໃນເມືອງທີ່ຈະເຫັນສິ່ງທີ່ ທນດ້ານຊັບພະຍາກອນ ຄວາມມຸ ້ງໝັນທີ ້ ສາລັບເປົ ້າໝາຍລວມຂອງການເປັ ນເມືອງອັດສະລິຍະ ຄື: ການໃຊ້ເທັກ ໂນໂລຊີ ແລະ ລະບົບສື່ສານທີ່ທັນ ດີຂນ ້ ຫຸ ດຜ່ອນການໃຊ້ພະລັງງານ ແລະ ສາມາດ ິ ຂອງຄົນໃນເມືອງໃຫ້ດຂ ີ ນ, ສະໄໝ ເພື່ອພັດທະນາຄຸ ນະພາບຂອງຊີວດ ຫຸ ດຜ່ອນຜົນກະທົບຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມໄດ້ ດັ່ງຕົວຢ່າງຄານິຍາມລຸ່ ມນີ:້

ີ ຕ ີ ອນຝັ ງຢ່ ໃນລະບົບການຈັດການ ແລະ ແກໄ້ ຂບັນຂອງ 1. Smart City ຄື: ເມືອງເທັກໂນໂລຊີດຈ ເມືອງໃນທຸກໆດ້ານ.

ີ ະສິດ ທິ 2. Smart City ຄື: ເມືອງທີ່ມີເຄືອຂ່າຍການບ ລິຫ ານແບບດັ່ງເດີມ ຖືກ ພັດທະນາໃຫ້ມ ປ

້ ວຍການໃຊ້ເທັກໂນໂລຊີດຈ ີ ຕ ີ ອນ ແລະ ເທັກໂນໂລຊີການຄົມມະນາຄົມ ເພື່ອສົ່ງເສີ່ມທຸ ລະກິດເອກ ພາບຫາຍຂນດ້ ້ ີ ນໃຫ້ ັ ຄົນໃນເມືອງ. ກະຊົນ ແລະ ສ້າງຄວາມເປັນຢ່ ໃຫ້ດຂ ກບ

້ ບໂຄງສ້າງການອອກ 3. Smart City ຄື: ເມືອງເທັກ ໂນໂລຊີສານສົນເທດ (ICT) ຖືກ ລວມເຂົາກັ

ັ ລະບົບລັດຖະການພ້ອມສື່ສານເຖິງນະວັດຕະກາໃໝ່ໆ ແບບ ແລະ ການວາງແຜນ ເພື່ອເພີ່ມຄວາມວ່ອງໄວໃຫ້ກບ ທີ່ໃຊ້ແກ ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ຈັດການຄວາມຊັບຊ້ອນຂອງເມືອງເພື່ອສ້າງເມືອງໜ້າຢ່ ແລະ ການພັດທະນາຢ່າງຍືນຍົງ.

້ ນທີ່ເຊື່ອມຕ່ ເຖິງກັນທີ່ມີຢ່ ໃນປັ ດຈຸບນ ັ ເພື່ອສ້າງຄວາມ 4. Smart City ຄື: ເມືອງທີ່ສາມາດໃຊ້ຂມ

້ ່ ວມກັນລະຫວ່າງລະບົບຕ່າງໆໃນເມືອງ ແລະ ຄວບຄຸ ມການເຮັດວຽກພາຍໃຕ້ຊບ ັ ພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ຢ່າງ ເຂົາໃຈຮ ຈາກັດໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບຫາຍທີ່ສຸ ດ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 227

5. Smart City ຄື: ເມືອງທີໃຊ້ເທັກ ໂນໂລຊີສາລະສົນເທດ ແລະ ການສື່ສານເພື່ອພັດທະນາໂຄງ

້ ້ ສ້າງພືນຖານທາງກາຍຍະພາບໄດ້ ຢ່າງມີປະສິດທິພາບຫາຍທີ່ສຸ ດ ມີລະບົບສະໜັບສະໜນການເຮັດວຽກງານທີ່ໝັນ ຄົງ, ມີສະພາບເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ການພັດທະນາທາງວັດທະນະທາທີ່ສາມາດຮຽນຮ,້ ຕອບສະໜອງ ແລະ

້ ປັ ບຕົວຕ່ ສະຖານະການທີ່ປ່ຽນແປງໄດ້ຢ່າງທັນເວລາ ເຊິ່ງທັງໝົດວາງຢ່ ບົນພືນຖານຂອງການມີ ສ່ວນຮ່ວມຂອງ ປະຊາຊົນ. ້ ົ ຂອງການປັ ບໃຊ້ແຕ່ ຈະເຫັນໄດ້ວ່າຄາຈາກັດຄວາມຂອງ Smart City ນັນແຕກຕ່ າງກັນໄປຕາມບລິບດ

ໂດຍລວມສາມາດສະຫຸ ບໄດ້ວ່າ Smart City ຄື: ເມືອງທີ່ສາມາດນາເທັກໂນໂລຊີສາລະສົນເທດ ແລະ ການສື່ສານ ້ ສາມາດຫຸ ດຜ່ອນຜົນກະທົບຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ ິ ຂອງຄົນໃນເມືອງດີຂນ ມາໃຊ້ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຄຸນະພາບການດາລົງຊີວດ

ແລະ ຫຸ ດຜ່ອນການໃຊ້ພະລັງງານໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ແລະ ຍືນຍົງ ຊ່ ງສິ່ງທີ່ປະກອບກັນເປັ ນ Smart City ໄດ້ ຕ ້ອງມີປັດໄຈ 03 ປະການຄື: 1. Efficient

ັ ພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ຢ່າງຈາກັດໃຫ້ມປ ີ ະສິດທິພາບຫາຍທີ່ສຸ ດ ການໃຊ້ຊບ

2. Sustainable ສາມາດຫຸ ດຜ່ອນຜົນກະທົບຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ, ຫຸ ດຜ່ອນການໃຊ້ພະລັງງານ, ຫຸ ດ

້ ນໄດ້ຢ່າງຍືນຍົງ ຕົນທ

3. Livable

້ ່ ອາໄສມີຄຸນະພາບຊີວດ ິ ທີ່ດີ ເປັ ນເມືອງທີ່ໜ້າຢ່ ຜຢ

5.12.3. ອົງປະກອບຂອງ Smart City

ທີ່ມາ: http://blog.schneider-electric.com/wp-content/uploads/2015/08/Smart-CitiesSegments.jpg

ຮບທີ 5.97 ອົງປະກອບຂອງ Smart City ແຕ່ລະດ້ານ - Smart Energy ້ າອິດເລີ່ມຈາກການໃຊ້ພະລັງງານຢ່າງສະຫາດ ແລະ ຮຄ ້ ຸ ນຄ່າ ໂດຍການປະສົມປະສານການໃຊ້ ຂັນທ

ໂຄງຂ່າຍໄຟຟ້າອັດສະລິຍະ (Smart Metering) ຊ່ ງເປັ ນການນາເທັກໂນໂລຊີສາລະສົນເທດ ແລະ ການສື່ສານມາ ໃຊ້ໃນການຄວບຄຸ ມການຜະລິດສົ່ງ ແລະ ຈ່ າຍພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ສາມາດຮັບຮອງການເຊື່ອມຕ່ ລະບົບໄຟຟ້າຈາກ

ພະລັງງານທາງເລືອ ກສະອາດທີ່ກະຈາຍຢ່ ທົ່ວໄປ (Distributed Energy Resource: DER- ຈະກ່ າວເຖິງໃນ

້ ່ ໄປ) ໄດ້ອ ີກ ດ້ວ ຍ ຊ່ ງຈະເຮັດ ໃຫ້ກ ານບ ລິຫ ານການໃຊ້ສ ນ ິ ຊັບ ເກີດ ປະໂຫຍດສ ງສຸ ດ ໂດຍຈະເປີ ດ ໃຫ້ ຫົວ ຂ ຕ

້ ງ, ປອດໄພ ແລະ ເຊື່ອຖືໄ ດ້ ັ ສະລິຍະທີ່ມີປະສິດທິພາບ, ມີຄວາມໝັນຄົ ບລິກ ານພ້ອມໆກັບໂຄງຂ່ າຍມິດເຕີອດ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 228

້ ດຈາກການເຊື່ອມໂຍງລະບົບໄຟຟ້າ, ລະບົບ ຄຸ ນະພາບຂອງໄຟຟ້າໄດ້ມາດຕະຖານສາກົນ ຄວາມອັດສະລິຍະນີເກີ ້ ນເປັ ນໂຄງຂ່າຍທີ່ສະໜັບສະໜ ນການເຮັດວຽກ ຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນຢ່າງເປັ ນ ສາລະສົນເທດ, ລະບົບສື່ສານ ເຂົາກັ ີ າຄັນ 03 ດ້ານໄດ້ແກ່ : ລະບົບ ໂດຍອາໄສຄວາມກ ້າວໜ້າທາງເທັກໂນໂລຊີທສ 1. ອີເລັກໂທນິກ ແລະ ລະບົບຝັ ງຕົວ (Electronics and Embedded Systems) 2. ລະບົບຄວບຄຸ ມອັດຕະໂນມັດ (System Control and Automation)

3. ສາລະສົນເທດ ແລະ ການສື່ສານ (Information and Communication)

Smart Energy ຈະຊ່ ວຍໃຫ້ກ ານຈັດ ການລະບົບ ສົ່ງຈ່ າຍໄຟຟ້າ ມີປ ະສິດ ທິພ າບ ແລະ ໃຊ້ຢ່ າງ

້ ງໃນດ້ານຂອງຜໃ້ ຊ້ໄຟຟ້າ (Demand Side) ແລະ ຜບ ້ ລິກ ານໄຟຟ້າ (Supply Side) ເຊິ່ງໃນ ສະຫາດຫາຍຂນທັ ້ ້ ອານາຄົດແຫ່ ງພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ໃຊ້ຢ່ ເດີມເຊັ່ນ: ເຂືອນພະລັ ງງານນາຂະໜາດໃຫຍ່ , ໂຮງງານໄຟຟ້າຖ່ານຫີນ ແລະ

ກາສທ າມະຊາດ ຈະຖື ກ ທົດ ແທນດ້ວ ຍແຫ່ ງຈ່ າຍພະລັງ ງານໄຟຟ້າ ອັດ ສະລິຍ ະ (Smart Electrical Energy Supply/Source) ອັນມາຈາກຫາຍແຫ່ ງກາເນີດຢ່າງຕ່ ໄປນີ:້

- ພະລັງງານທົດ ແທນ (Renewable Energy) ເຊັ່ນ: ພະລັງງານລົມ ແສງອາທິດຊີວະພາບ, ຊີວ ະ ້ ມວນ, ພະລັງງານຂະໜາດນ ້ອຍ ເປັ ນຕົນ.

້ ່ ຕ່ າງໆ (Distributed Generation) ເຊັ່ນ: ້ ຍທີ່ກະຈາຍຢ່ ຕາມພືນທີ - ແຫ່ ງຜະລິດໄຟຟ້າຂະໜາດນອ

້ ງຫງັ ຄາເຮືອນ (Rooftop Photo Voltaic), ກັງຫັນລົມ ຜະລິດໄຟຟ້າຂະ ້ ຍຕິດຕັງເທິ ເຊວແສງອາທິດຂະໜາດນອ ້ ໜາດນ ້ອຍ (Small Wind Turbine) ເປັ ນຕົນ.

- ແຫ່ ງກັກ ເກັບ ພະລັງງານ (Energy Storage) ເຊັ່ນ: ຕົວ ເກັບ ບັນ ຈຸໄ ຟຟ້າ ຊະນິດ ອຸ ນຕ້າ (Ultra

ີ ່ ເກັ ີ ບສະສົມ capacitor), ວົງລ ້ Flywheel ແລະ ແບດເຕີລ ີ ້ ລົດໄຟຟ້າ (Electric Vehicle,EV) ຊ່ ງມີແບດເຕີລທ ້ ພະລັງງານໄຟຟ້າ ເປັ ນຕົນ.

້ ຍ - ໂຮງໄຟຟ້າ (Virtual Power, plant, VPP) ເປັ ນການຈັດການກຸ່ ມແຫ່ ງຈ່ າຍພະລັງງານຂະໜາດນອ ດ້ວຍເທັກໂນໂລຊີຄວບຄຸ ມ, ສັ່ງການໄລຍະໄກດ້ວຍລະບົບຄອມພິວເຕີ ສາມາດຈ່ າຍໄຟຈາກກຸ່ ມແຫ່ ງຈ່ າຍໄຟຂ້າງ ້ າໂຄງຂ ້ ່ າຍໄຟຟ້າ ຈາກໂຮງໄຟຟ້າຂະໜາດໃຫຍ່ ໃນອະດີດ. ຕົນເຂົ ້ ນອກຈາກແຫ່ ງຈ່ າຍພະລັງງານໄຟຟ້າອັດສະລິຍະຂ້າງຕົນແລ້ ວ ໂຄງຂ່າຍໄຟຟ້າອັດສະລິຍະ (Smart

້ ານວຍ Energy) ຍັງລວມໄປເຖິງລະບົບ ໄຟຟ້າອັດ ສະລິຍ ະ (Smart Electrical Power System) ທີ່ຈະເອືອອ ັ ຜໃ້ ຊ້ພະລັງງານໄຟຟ້າອັດສະລິຍະ ໄດ້ແກ່ : ຄວາມສະດວກໃຫ້ກບ - ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ເອງໂດຍອັດຕະໂນມັດ (Automation) ທັງສະພາວະປົ ກກະຕິ ແລະ ສະພາ ວະສຸ ກເສີນ. - ສາມາດກວດວັດສະພາວະຂອງລະບົບ (Sense and Monitor) ໃນຕົວຈິງ.

້ ນຕອບໂຕ້ (Data Integration, Interoperability, Two-way - ສາມາດສື່ສານຂມ

Communication/ Interactive) ກັບບຸ ກຄົນ, ອຸ ປະກອນເຄື່ອງໃຊ້ໄຟຟ້າ ແລະ ລະບົບວຽກຕ່ າງໆ ທັງພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກການໄຟຟ້າ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 229

້ ້ ະລິດ ໄຟຟ້າ ຂະ - ສາມາດຂາຍ ແລະ ຊືໄຟຟ້ າ ກັບ ຄ່ ສັນ ຍາ ຊ່ ງອາດຈະເປັ ນ ທັງຜ ໃ້ ຊ້ໄ ຟ ແລະ ຜ ຜ ໜາດນ ້ອຍໆ (Producer & Consumer or Prosumer). - ຮອງຮັບການໃຊ້ລົດໄຟຟ້າ (Electric Vehicle, EV).

- ຮອງຮັບ ບ້າ ນເຮືອ ນທີ່ ພັກ ອາໄສ, ສ ານັກ ງານ ແລະ ອາຄານອັດ ສະລິຍ ະ (Smart and Green Office/Building/Home).

ທີ່ມາ: http://www.aripfan.com/wp-content/uploads/smart-grid-01.jpg

້ ນການເຊື່ອມຕ່ ຂອງໂຄງ ຮບທີ 5.98 ໂຄງຂ່າຍໄຟຟ້າອັດສະລິຍະ ຫ ື Smart Grids ທີ່ທຸກຢ່າງຖືກເຊື່ອມຕ່ ເຂົາກັ ຂ່າຍໄຟຟ້າອັດສະລິຍະ (Smart Grids)

້ ້ ຸ ມຊົນເມືອງໃໝ່ ົ ສາມາດຂະຫຍາຍຕົ ລະບົບຕ່າງໆ ເຫ່ ານີ ວໄປຕາມໂຄງຂ່າຍຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການຕັງຊ

້ ດຄວາມສາມາດຂອງການຄວບຄຸ ມ ແລະ ການສົ່ງຈ່ າຍພະລັງງານໄຟຟ້າທັງສອງທິດທາງເປັ ນໄປ ຊ່ ງຈະຊ່ວຍເພີມຂີ

້ ັ ການ ເນື່ອງຈາກເປັ ນ ຢ່າງມີປະສິດທິພາບສາມາດຕອບສະໜອງຕ່ ສະຖານການສຸ ກເສີນທີ່ອາດຈະເກີດຂນໄດ້ ທນ ລະບົບທີ່ສາມາດແຍກສ່ວນລະບົບຄວບຄຸ ມ (Islanding/Micro GRid) ອອກຈາກກັນໄດ້ ທັງຍັງສາມາດເຊື່ອມຕ່

້ ້ ່ ດີຈະເຮັດໃຫ້ຜໃ້ ຊ້ໄຟຟ້າສາມາດເຂົາເຖິ ້ ບເຄືອຂ່າຍໃຫຍ່ ໄດ້ອດ ້ ງ ັ ຕະໂນມັດ, ນອກຈາກນີການມີ ເຂົາກັ ລະບົບມິດເຕີທີ

້ ນໄດ້ແບບ Real Time ຊ່ ງຊ່ວຍໃຫ້ຜໃ້ ຊ້ສາມາດຕອບສະໜອງຕ່ ເຫດການຕ່ າງໆໄດ້ຖກ ື ຕອ ້ ງ ໃນດ້ານຂອງຜ ້ ຂມ ້ ໃຫ້ບ ລິກ ານໄຟຟ້ານັນສາມາດຄວບຄຸ ມ ແລະ ແກ ໄ້ ຂບັນ ຫາການໃຊ້ໄ ຟຟ້າ ໄດ້ຢ່ າງຖືກ ຈຸດ ເຊັ່ນ: ການບ ລິຫ ານ ຈັດການລະບົບໄຟຟ້າຂັດຂ້ອງທີ່ມີຄວາມຊັບຊ້ອນ, ການກວດສອບການຈັບການລັກລອບໃຊ້ໄຟຟ້າ, ການແກໄ້ ຂ ້ ນອກຈາກນີ ້ ຍັງຊ່ວຍໃຫ້ຄານວນຄ່າໄຟຟ້າໃນແຕ່ ລະເດືອນຖືກ ບັນຫາກ ລະນີໄຟຟ້າດັບ ຫ ື ໄຟຟ້າຕົກ ເປັ ນຕົນ.

້ ເພາະໃຊ້ການຄິດອັດຕາຄ່າໄຟຟ້າທີ່ແຕກຕ່ າງກັນໄປຕາມຊ່ວງໄລຍະເວລາທີ່ໃຊ້ງານ (time-ofແໝ້ນຍາຫາຍຂນ ້ ກ ພັດ ທະນາໃຫ້ສ າມາດເຊື່ອມຕ່ ກັບ ແຫ່ ງໄຟຟ້າ ພະລັງ ງານທາງເລືອ ກ ເຊິ່ງຈະ use) ທີ່ສ າຄັນ ຄືໂ ຄງຂ່ າຍນີຖື ກາຍເປັ ນແຫ່ ງພະລັງງານທີ່ສາຄັນຂອງຊຸມຊົນເມືອງໃນອານາຄົດ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 230

Smart Mobility

ທີ່ມາ: http://portfolio.cept.ac.in/wp-content/uploads/2015/03/Untitled-3-1024x512.jpg

ຮບທີ 5.99 ຄວາມເຊື່ອມໂຍງຂອງເຄືອຂ່າຍຄົມມະນາຄົມອັດສະລິຍະ ທີ່ແຕ່ ລະດ້ານເຮັດໂດຍຮັບຜົນ ປະໂຫຍດ ຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນ

້ ່ ອຮັບຮອງ ແລະ ສະໜັບສະໜນຍານພາຫະນະທີ່ ້ ດ້ານຄົມມະນາຄົມຈະເນັນການສ້ າງໂຄງສ້າງພືນຖານເພື ້ ນເຊັ່ນ: ຍານພາຫະນະພະລັງງານໄຟຟ້າ (Electric Vehicle-EV) ແລະ ຍານພາຫະນະພະລັງ ບ່ ໃຊ້ພະລັງງານນາມັ ້ ງປົ ກ ກະຕິ (Plug-in Hybrid Electric Vehicle-PHEV) ເນື່ອງຈາກໃນປັ ດຈຸບນ ັ ງານໄຟຟ້າປະສົມ ກັບເຊືອເພີ ້ ້ ຫາຍດ້ານ ການຫຸ ດມົນ ົ ການໃຊ້ຍານພາຫະນະພະລັງງານໄຟຟ້າ ໄດ້ຮບ ັ ຄວາມນິຍມ ົ ຫາຍຂນເພາະມີ ຄວາມນິຍມ ຂດີ ລະພິດຕ່ ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສາມາດຫຸ ດລາຍຈ່ າຍດ້ານພະລັງງານໃນພາບລວມໄດ້ ເມື່ອມີການໃຊ້ຍານພາ ຫະນະ ້ ເມືອງຈາເປັ ນຕ້ອງສ້າງໂຄງສ້າງພືນຖານສະໜັ ້ ທີ່ໃຊ້ກະແສໄຟຟ້າຫາຍຂືນ ບສະໜນຄວາມຕ້ອງການດັ່ງກ່ າວເຊັ່ນ: ້ ັ ຈຸກະແສໄຟຟ້າ (Charging Station), ສະຖານີກວດສອບ ແລະ ສ້ອມບາລຸ ງ (Maintenance ການຕັງສະຖານີ ບນ

້ ນອກຈາກນີ ້ ຍັງເນັນການນ ້ Station) ເປັນຕົນ. າເທັກໂນໂລຢີ ສາລະສົນເທດມາຈັດການດ້ານຄົມມະນາຄົມໃຫ້ຜໃ້ ຊ້ ້ ງຂ ມ ້ ນດ້າ ນການຈາລະຈອນ ຜ່ ານແອບພີເຄເຊີນ ໂດຍສະມາດໂພນ ເພື່ອໃຫ້ຜ ້ ລົດ ໃຊ້ຖ ະໜົນ ສາມາດເຂົາເຖິ ້ ະຖານະຄວາມໜາແໜ້ນໃນທ້ອງຖະໜົນ ແລະ ສາມາດເລືອກທາງເລືອກອື່ນທີ່ຈະໄປເຖິງປາຍທາງໄດ້ ສັນຈອນຮສ ້ ນດັ່ງກ່ າວຕ້ອ ງຄວບຄຸ ມ ທັງເວລາການເດີ ້ ້ ນອື່ນໆທີ່ ທັນ ຊ່ ງຂ ມ ນ ທາງ ລາຄາຄ່ າໂດຍສານ ໄລຍະທາງ ແລະ ຂ ມ ້ ວຍໂຄງຂ່າຍຄົມ ມະນາຄົມ ອັດສະລິຍະຍັງໃຫ້ຄວາມສາຄັນກັບລະບົບຈາລະ ກ່ ຽວຂ້ອງກ່ ຽວກັບທາງເລືອກນັນດ້ ຈອນ, ລະບົບເກັບຄ່າຜ່ານທາງ, ລະບົບນາທາງດ້ວຍ GPS ແລະ ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນສາທາລະນະອື່ນໆ ໂດຍທັງ ໝົດຈະຖືກອອກແບບໃຫ້ເຊື່ອມໂຍງ ຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນເພື່ອຄວາມສະດວກໃນການຈັດການ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 231

Smart Water

ທີ່ມາ: https://www.linkedin.com/pulse/smart-water-management-cities-rajul-mehrotra

້ ້ ດສະລິຍະ (Smart Water Management) ຮບທີ 5.100 ໂຄງຂ່າຍຂັນຕອນລະບົ ບການຈັດການນາອັ ້ ນທາງກາຍຍະພາບ ນາໃນເມື ້ ້ ບເທກໂນໂລຊີການຈັດການ ເປັ ນລະບົບທີ່ອາໄສປະສົມປະສານຂມ ອງເຂົາກັ

້ ່ າງເປັ ນລະບົບ ຕົວຢ່າງຮບພາບຂ້າງເທິງເປັ ນລະບົບຈັດການນາທີ ້ ່ ອອກແບບໂດຍ IBM ປະເທດອິນເດຍ ຊ່ ງໃຊ້ ນາຢ ້ ້ ການຈັດການນາເສຍ ້ ່ ວຍການການສົ່ງຈ່ າຍນາ, ເທັກໂນໂລຊີດ ້ານຕ່າງໆເຂົາມາຊ ແລະ ການຄານວນຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ແລະ ດ້ານອື່ນໆ ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ຕົວຢ່າງເທັກໂນໂລຊີທ່ ກ່ີ ຽວຂ້ອງເຊັ່ນ:

້ ນຫົ່ວໄຫ (Leakage sensor( ຊ່ ງເປັ ນລະບົບທີ່ໃຊ້ໃ ນໂຮງງານອຸ ດສະຫະກ າມາດົນ - ເຊັນເຊີກັ

້ ້ ລິເວນທີ່ຮົ່ວໄດ້ທນ ັ ລະບົບທ່ ສົ່ງນາຂອງເມື ັ ທີ, ຫຸ ດ ນານແລ້ວ ເມື່ອນາມາປັ ບໃຊ້ກບ ອງຈະຊ່ວຍໃຫ້ສາມາດຕັດນາບ ້ ອງ ແລະ ສາມາດສ້ອມແປງໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ. ຄວາມສີນເປື ້ ດສະລິຍະ (Smart meters( ເປັ ນອີກເຄື່ອງມືໜ່ ງທີ່ເຮັດໃຫ້ຜໃ້ ຊ້ນາສາມາດຮ ້ ້ ະລິມານ - ມເຕີອັ ປ

້ ງຮວ ້ ້ ້ ກໃຊ້ໃນບລິເວນໃດ? ໃນປະລິມານເທົ່າໃດ? ທີ່ສາ ້ ່ ານາຖື ການໃຊ້ນາຂອງຕົ ນແບບ Real tiem ນອກຈາກນີຍັ ້ າລັງຮົ່ວໄຫ ເພື່ອໃຫ້ສາມາດແກ ້ໄຂໄດ້ທນ ັ ທີອກ ີ ດ້ວຍ. ຄັນຄືຄວາມສາມາດບອກຕາແໜ່ງທີ່ນາກ

- ລະບົບຄວບຄຸ ມນາ້ SCADA (Water and waste water SCADA) ທີ່ຊ່ວຍປະມານການ

້ ນາເສຍ ້ ້ ່ ນໆ. ນາດີ ໂດຍການວິເຄາະຮ່ວມກັບເຄືອຂ່າຍຈັດການນາອື

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 232

ີ - ແຜນທີອຸດສະຍານວິທະຍາອອນໄລ (Online hydrology maps( ເປັ ນແຜນທີທ່ ຈະເຮັ ດໃຫ້

້ ່ ໃດໜ່ ງ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນຮວ້ ່ າພືນທີ ້ ່ ໃດທີ່ສາມາດຂຸ ດເຈາະເພື່ອ ້ ປ ້ ້ ລິຫານນາຮ ້ ະລິມານນາໃຕ້ດິ ຜບ ນ ໃນພືນທີ ້ ້ດິນໄດ້ ໃຊ້ນາໃຕ

- ລະບົບວິເຄາະອຸ ບທານນາ້ (Water supply analytics( ເປັ ນການວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການໃຊ້

້ ່ອ ້ ້ ້ ່ າປະລິມານໃຊ້ເທົ່າໃດ ຈ່ ງຈະສົ່ງຜົນກະທົບຕ່ ການໃຊ້ນາໂດຍລວມ ນາຂອງປະຊາຊົ ນ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ຮວ ທັງນີເພື ້ ້ ນໄປຢ່ າງຮອບຄອບບ່ ສິນເປື ້ ໃຫ້ກ ານສົ່ງຈ່ າຍນ າເປັ ອ ງ, ຫຸ ດ ປະລິມ ານນ າເສຍ (Non-revennue warter) ແລະ ສາມາດກັນໄດ້ໄວ ເພື່ອໃຊ້ໃນຄວາມຈາເປັ ນໄດ້. Smart Pulic Services

ທີ່ມາ: http://thehackernews.com/2015/07/smart-city-cyber-attack.html, http://www.monitormymeter.com/images/street%20light%20solution.jpg, http://agenda21news.com/wp-content/uploads/2014/03/Intellistreets1.jpg

ຮບທີ 5.101 ບລິຫານສາທາລະນະອັດະລິຍະ (Smart Public Service) ໃນຮບແບບຕ່ າງໆ ບລິການສາທາລະນະ ອັດສະລິຍະເປັ ນການໃຫ້ບລິການກັບປະຊາຊົນໃນຫາຍດ້ານເຊັ່ນ: ຄວາມປອດໄພ,

້ ້ ນ ເປັ ນຕົນ, ້ ຊ່ ງບລິການເຫ່ ານີ ົ ຈະຖື ຄວາມສະດວກສະບາຍໃນການຄົມມະນາຄົມ, ຄວາມພ້ອມຂອງຂມ ກເຊື່ອມ

້ ບເທັກ ໂນໂລຊີທ່ ທັ ້ ບການວິເຄາະສະພາບ ີ ນສະໄໝເຊັ່ນ: ໄຟສະຫວ່າງຕາມຖະໜົນທີ່ຖືກ ເຊື່ອມເຂົາກັ ໂຍງເຂົາກັ

ອາກາດ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ແສງທີ່ເໝາະສົມ ມີລະບົບຕັດໄຟອັດຕະໂນມັດເມື່ອມີແສງພຽງພ, ນອກຈາກນີ ້ ຍັງໃຫ້ຄວາມ

ປອດໄພແກ່ ປະຊາຊົນດ້ວຍລະບົບ CCTV ຕາມຖະໜົນທີ່ບ່ ພຽງແຕ່ ຊ່ວຍຫຸ ດອາຊະຍາກາໃນເມືອງ ແຕ່ຍັງສາມາດ

້ າ ທີ່ ລາຍງານສະພາບການຈາລະຈອນໄດ້ອ ີກ ດ້ວ ຍ, ລະບົບ ທັງໝົດ ຈະຖືກ ຄວບຄຸ ມ ຈາກສ່ ວນກາງ ຊ່ ງມີເຈົາໜ້ ້ ້ ປະຈາການຕະຫອດເວລາເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນໝັນໃຈໃນຄວາມປອດໄພຂອງເມື ອງຫາຍຂນ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 233

Smart Building

ທີ່ມາ: http://mosgroen-infographics.nl/wp-content/uploads/2013/10/smartgrid.jpg, https://buildingcontrols.honeywell.com/buildingintel/wp-content/uploads/2015/09/ 7551_SmartBuilding_1600x1600-01-FINAL-1024x1024.jpg

ຮບທີ 5.102 ອາຄານອັດສະລິຍະ (Smart Building) ່ ອປະຢັ ດພະລັງງານ ເນື່ອງຈາກໃນແຕ່ລະປີ ອາຄານເຫ່ ານີ ້ ອງ ້ ົ ຕ້ ອາຄານອັດສະລິຍະ ເນັນການອອກແບບເພື

້ ເສຍຄ່າໄຟຟ້າ, ນາປະປາ ແລະ ຄ່າບາລຸ ງຮັກສາອຸ ປະກອນເປັ ນຈານວນຫາຍ, ດັ່ງນັນ້ ຈ່ ງມີການອອກແບບໃຫ້ການ ້ ົ ສາມາດວິ ຈັດການດ້ານພະລັງງານເຊື່ອມໂຍງກັບໂຄງຂ່າຍອັດສະລິຍະ (Smart Grid) ເພື່ອໃຫ້ຕກເຫ່ ານີ ເຄາະການ

້ , ນອກຈາກນີ ້ ຍັງມີການອອກແບບລະບົບພາຍໃນໃຫ້ຕອບສະໜອງຕ່ ການໃຊ້ວຽກຕົວຈິງ ໃຊ້ໄຟຟ້າໃນແຕ່ລະມືໄດ້ ເຊັ່ນ: ລະບົບໄຟສ່ອງແສງສະຫວ່າງໃນລານຈອດລົດ ຫ ື ທາງເດີນຜ່ານເທົ່ານັນ້ ເຊັ່ນດຽວກັບລະບົບສ້າງຄວາມເຢັ ນ ທີ່ຈະວັດແທກອຸ ນຫະພມອັດຕະໂນມັດ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ອາກາດທີ່ເໝາະສົມກັບການເຮັດວຽກປະຢັ ດພະລັງງານ ແລະ ້ ົ ເປັ ນຕົນ. ປິດໃຊ້ພະລັງງານເມື່ອບ່ ມີຄນ

Smart Data Center ້ ນອັດ ສະລິຍ ະເປັ ນ ຄວາມພະຍາຍາມທີ່ຈະລວມຂ ມ ້ ນທຸ ກ ຢ່າງ ຂອງເມືອ ງໄວ້ທ່ ດຽວ ີ ສນລວມຂມ

້ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມລະບົບແຕ່ລະດ້ານບ່ ວ່າຈະເປັນລະບົບການຈ່ າຍໄຟຟ້າ, ນາປະປາ, ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ, ລະບົບຮັກ

້ ອງອາໄສການ ົ ຕ້ ສາຄວາມປອດໄພຕ່າງກ່ ເປັ ນລະບົບທີ່ຊັບຊ້ອນ ແລະ ເຮັດວຽກແຕກຕ່ າງກັນອອກໄປ ສິ່ງເຫ່ ານີ

ີ ໄລຍະໜ່ ງ ຈ່ ງຈະສາມາດເຊື່ອມຕ່ ກັນໄດ້ຢ່າງສົມ ບນ ແຕ່ ປັ ດຈຸບນ ັ ມີຫາຍບ່ອນທີ່ ພັດທະນາດ້ານເທັກ ໂນໂລຊີອກ ້ ນສານສົນເທດຈາກລະບົບຍ່ ອຍຕ່ າງໆ ເຂົາດ້ ້ ວຍ ັ ປນຊີເມນ ຊ່ ງສາມາດບອກຂມ ສາມາດເຮັດໄດ້ແລ້ວເຊັ່ນ: ບລິສດ ້ ນທີ່ພັກອາໄສ, ການຈາລະຈອນ, ນາປາປາ, ້ ກັນເປັ ນໜ່ ງດຽວ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນຂມ ໂຄງຂ່າຍການກະຈາຍກະແສໄຟຟ້າ

ົ ຈິງໃນຫາຍເມືອງເຊັນ: ເບີລນ ິ ປະເທດເຢຍລະມັນ, ມິສານປະເທດອີຕາລີ ແລະ ທິມໂິ ຊ ເປັນຕົນ້ ແລະ ນາໄປໃຊ້ຕວ ້ ່ າ: ສນ ້ ນຈາກລະບົບຕ່າງໆ ມາໄວ້ໃນຫ້ອງຄວບຄຸ ມພຽງບ່ອນດຽວເອີນວ ລ່າ ປະເທດໂລມາເນຍ ຊ່ ງການລວມຂມ ຮວບຮວມນະຄອນມະຫັດສະຈັນ (Smart City Control Center)

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 234

ທີ່ມາ: http://www.museumofthecity.org/wp-content/ uploads/2014/06/Rio-operations-center-interior.jpg

ຮບທີ 5.103 Smart City Control Center ໃນເມືອງ ຣີໂອ ເດີ ຈາເນໂຣ ປະເທດ ບາຊິວ

ທີ່ມາ: http://mediad.publicbroadcasting.net/p/nhpr/ files/styles/medium/public/201301/ PSNH%20Control%20Center.jpg

ຮບທີ 5.104 PSNH’s con troll center ທີ່ຄວບຄຸ ມ ການກະຈາຍກະແສໄຟຟ້າທັງໝົດ ຂອງເມືອງນິວແຮມເຊຍ ປະເທດ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ທີ່ມາ: http://67.media.tumblr.com/ a4af88da7b39b73e195022c246310c 40tumblr_inline_o2gahgVhyZ1qg46cf_1 280.jpg

ຮບທີ 5.105 The Computerrized Control ັ Center ໃນໜ່ວຍງານບລິຫານຈັດການໄພພິບດ ເມືອງຈາຕາ ເທດອິນໂດເນເຊຍ ທີ່ມາ: http://www.sandiego

business.org/sites/default/files/images/ SDGE%20board.PNG

ຮບທີ 5.106 Smart Grid Control Center ເມືອງຊານດິອາໂກ ປະເທດສະຫະລັດ ອາເມລິກາ

5.12. ແນວຄວາມຄິດເມືອງສ້າງສັນ (creative city)

້ ເມືອງສ້າງສັນ ເປັ ນແນວຄິດທີ່ເນັນການສ້ າງ ຫ ື ສົ່ງເສີມກິດຈະກາທາງວັດທະນະທາທີ່ຫາກຫາຍ ຊ່ ງມີສ່ວນ

້ ່ ເມືອງທີ່ປະກອບໄປດ້ວຍຮາກຖານ ້ ອາດເປັ ນພືນທີ ສາຄັນທີ່ຜັກດັນລະບົບເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມຂອງເມືອງນັນໆ ້ ງທາງສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທາ ມີການຮ່ວມກຸ່ ມກັນຢ່າງໜາແໜ້ນຂອງຄົນເຮັດວຽກສ້າງສັນ ແລະ ມີສະ ທີ່ໝັນຄົ

ພາບແວດລ້ອມທີ່ເໝາະສົມໃນການເກີດແຮງບັນດານໃຈ ແລະ ການຮຽນຮ ້ ໂດຍກຸ່ ມຄົນທີ່ຕ້ອງການຜັກດັນແນວ ັ ການພັດທະນາເມືອງສ້າງສັນໄວ້ດັ່ງນີ:້ ຄິດເມືອງສ້າງສັນໄດ້ເຜີຍແຜ່ຫກ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 235

້ ່ - ພັດທະນາກົນລະຍຸ ດ ກ່ ຽວກັບການພັດທະນາເຊິງສ້າງສັນຮບແບບໃໝ່ ທາງດ້ານການພັດ ທະນາພືນທີ ຂອງເມືອງ.

- ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສົ່ງເສີມການຮຽນຮ ້ ແລະ ການສ້າງປະສິດທິພາບສາລັບບຸ ກ ຄະລາກອນໃນ

ເມືອງ.

້ ່ ສົ່ງເສີມໃຫ້ເມືອງເກີດການຮຽນຮ,້ ເກີດແຮງບັນດານໃຈ ແລະ ເກີດປະຕິສາພັນ - ເພີ່ມໂຄງສ້າງພືນຖານທີ

້ ່ ເມືອງ. ລະຫວ່າງຄົນໃນພືນທີ

ັ ການປັບຕົວເມື່ອເມືອງເກີດການປ່ຽນແປງທາງດ້ານຕ່ າງໆ ແລະ ຕອບຮັບ - ສ້າງຊຸມຊົນທີ່ສາມາດຮັບມືກບ

້ ່ ເມືອງ. ີ ວ ິ ດ ີ ຂອງຄົນໃນພືນທີ ກັບວິຖຊ

- ສະໜັບສະໜນ ແລະ ສ້າງໂຄງຂ່າຍການຮຽນຮຢ້ ່ າງຄົບວົງຈອນ.

້ ລິຫານເມືອງຍຸ ກໃໝ່ໃຫ້ເຫັນ ເມືອງສ້າງສັນ ຫ ື Creative City ເປັ ນແນວຄິດທີ່ພະຍາຍາມຈະບອກໃຫ້ຜບ ັ ກະຍະພາບທີ່ຊ້ອນຕົວຢ່ ແລະ ສາມາດນາມັນອອກມາໃຊ້ແກບ້ ນ ັ ຫາເສດຖະກິດຂອງ ວ່າເມືອງທຸ ກເມືອງຕ່າງມີສກ ້ ້ ມກາ້ ວໄປສ່ ເປົ າໝາຍການເປັ ເມືອງໃຫ້ພອ ນເມືອງທີ່ມີເອກະລັກໂດດເດັ່ນສະເພາະຕົວໄດ້ ໂດຍມີຄວາມຄິດສ້າງສັນ ເປັນກະແຈສາຄັນໃນການບລິຫານເມືອງແທນການບລິຫານແບບເກົ່າທີ່ເປັ ນແບບແຜນເຄັ່ງຄັດບ່ ທັນການ ຄວາມຄິດ ັ ຫາຂອງເມືອງລວມໄປ ສ້າງສັນຈະຖືກແທກຊີມທຸ ກມມຂອງເມືອງ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນການອອກແບບເມືອງ ການແກບ້ ນ

້ ສາດສະດາຈານ ຣີຊາດ ຟລິດາ ປັ ດຈຸບນ ີ ດ ິ ປະຈາວັນຂອງຄົນໃນເມືອງ ຜທ ້ ່ ລິ ີ ເລີ່ມແນວຄິດນີຄື ັ ເປັ ນ ເຖິງການໃຊ້ຊວ ້ ານວຍການ ແລະ ສາດສະດາຈານດ້າ ນທຸ ລະກິດ ແລະ ຄວາມຄິດ ສ້າ ງສັນ ທີ່ The Martin Prosperity ຜອ Institute ມະຫາວິທ ະ ຍາໄລໂຕຮອນໂຕ ໜັງສືຊ່ ື The Rise of The Creative Class ທີ່ເຂົາຂຽນໃນປີ ຄສ ິ ຂອງເມືອ ງຫ າຍເມືອ ງໃນໂລກກັບ ມາສົດ ໄສ 2002 ເປັ ນ ຕົວ ຈຸດ ປະກາຍຄວາມຄິດ ໃໝ່ ໆ ທີ່ສາມາດພິກ ວິກ ດ ້ ່ ໄດ້ໝາຍເຖິງຊັນຮຽນ ້ ່ ງ ຄາວ່າ Class ໃນທີ່ນີບ ້ ້ ີ ຄັງໜ (Vitalizing) ໄດ້ອກ ຫ ື ຊົນຊັນທາງສັ ງຄົມແຕ່ ຢ່າງໃດ, ໝາຍ ເຖິງຄົນກຸ່ ມໜ່ ງໃນສັງຄົມທີ່ມີຄວາມຄິດສ້າງສັນຢ່າງເປັ ນເອກະລັກ ຣິຊາດ ໄດ້ແບ່ງຍຸ ກຂອງການພັດທະນາເປັ ນຊ່ວງເວລາແຫ່ງຄວາມສ້າງສັນທັງໝົດ 03 ຍຸ ກດ້ວຍກັນໄດ້ແກ່ : ິ ແລະຊັບພະຍາກອນ The Industrial Age ຫ ື ຍຸ ກອຸ ດສະຫະກາປະມານ ຄ.ສ 1760 ທີ່ທຸ ກຢ່າງຖືກສ້າງວັດຖຸດບ ມະນຸດ ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຄົນຈານວນຫາຍຍຸ ກທີ່ສອງຄື The Information Age ຫ ື ຍຸ ກ ້ ນຂ່າວສານ ກີນຕະຫອກຊ່ວງສະຕະວັດທີ 20 ໂດຍສະເພາະຊ່ວງທົດສະວັດທີ 1980 ຢ່າງໃດກ່ ຕາມເຮົາ ແຫ່ງຂມ

ັ ຄື ໄດ້ເຫັນຄວາມຄິດສ້າງສັນຫາກຫາຍຂອງມະນຸດເລີ່ມລະເບີດອອກມາໃນຍຸ ກນີ ້ ຊ່ ງຖືເປັ ນການປທາງສ່ ຍຸ ກປັດຈຸບນ ຍຸ ກ Creative Age ຫ ື ຍຸ ກແຫ່ງຄວາມຄິດສ້າງສັນຢ່າງສົມບນ ພວກເຂົາເຊື່ອວ່າຄວາມຄິດສ້າງສັນຂອງມະນຸດຈະ ້ ດ ເປັ ນກຸ ນແຈສາຄັນທີ່ຄອຍຂັບເຄື່ອນເສດຖະກິດໄປພ້ອມໆກັບຈິນຕະນາການທີ່ຈະຄັດເລືອກຫາສິ່ງໃໝ່ໆບ່ ສິນສຸ ້ ້ ້ ່ຢ ີ ່ ເບືອງຫ ຊ່ ງຜທ ງັ ກ່ ຄືກຸ່ມ “ກຸ່ ມຄົນສ້າງສັນ (Creative Class) ” ນັນເອງ. “ແມ່ ນໃຜຄືກຸ່ມຄົນສ້າງສັນ (Creative Class)”

ຈາກການຄານິຍາມຂອງຣິຊາດ ຟຣຣິດາ ສະມາຊິກ ຂອງມວນຊົນສ້າງສັນຄື “ຄົນທີ່ເຮັດວຽກຢ່ ໃນຫາຍ

ໜ່ວຍງານ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນດ້ານເທັກໂນໂລຢີ ດາ້ ນການວິໄຈ ແລະ ພັດທະນາວັດຕະກາ, ສິລະປະ ແລະ ວັດທະນະທາ ້ ່ ກຸ່ ມຄົນເຫ່ ານີ ້ ຮ່ວມກັນຄືພວກ ້ ່ ຽວຊານດ້ານການບລິຫານ ຫ ື ຈະເປັ ນດ້ານການສກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມ ສິ່ງນີທີ ົ ມີ ຜຊ

ເຂົາມັກຈະແບ່ງປັ ນຄວາມຄິດສ້າງສັນທີ່ຕົນເອງມີ ຖ່າຍທອດສິ່ງທີ່ຕົນເອງຄິດຜ່ານຄວາມເປັ ນຕົວຂອງຕົວເອງ ແຕ່ ກ່ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 236

້ ້ ່ ເພື່ອສ້າງສິ່ງໃໝ່ທີ່ ້ ກ ຍອມຮັບໃນຄວາມແຕກຕ່າງຫາກຫາຍ ແລະ ເຮັດວຽກບົນພືນຖານຂອງລະບົ ບຄຸ ນນະທາ ທັງນີ ້ ພວກເຂົາຈະບ່ ເຮັດວຽກພຽງແຕ່ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ເງ ິນມາລ້ຽງຕົນເອງ ຫ ື ຄອບຄົວ ແຕ່ ື ສັງຄົມໃຫ້ດຂ ີ ນ ສາມາດຊ່ວຍເຫອ

້ ົ ອາດຈະເຄີ ສິ່ງທີ່ພວກເຂົາເຮັດຈະຕ້ອງມີຄວາມໝາຍຕ່ ສັງຄົມໃນອະນາຄົດ ບ່ ແມ່ ນທາງໃດກ່ ທາງໜ່ ງ” ຄົນເຫ່ ານີ ຍ ້ ດວຽກກ່ ຍັງມີຄວາມຄິດໃໝ່ໆຢ່ ສະ ເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມເຫັນຕ່າງຈາກໝ່ ເພື່ອນ ຕອນຮຽນໃນໂຮງຮຽນ ຈະກະທັງເຮັ

້ ໝ່ າສະເໝີ ຊ່ ງເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາແຕກຕ່າງຈາກຄົນອື່ນ ໃນປະເທດສະຫະລັດອາເມລິກາຊ່ວງຕົນສະຕະວັ ດທີ 20 ມີ ້ ່ 5 ສ່ ວນຮ້ອ ຍ ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ ຊ່ ງມັກ ຈະປະກອບອາຊີບ ເປັ ນ ຊາວນາ, ຊາວສວນ ຄົນ ກຸ່ ມນີພຽງແຕ

້ ່ ເພີ່ມຂນເປັ ້ ນ 10 ສ່ວນຮ້ອຍ ແລະ ໃນສະຕະວັດທີ ົ ກ (Worker Class) ຕ່ ມາຊ່ວງກາງສະຕະວັດທີ 20 ຄົນເຫ່ ານີ ້ ນ 30 ສ່ວນຮ້ອ ຍ ຂອງປະຊາກອນທັງໝົດໃນທີ່ສຸ ດ ແລະ ຍັງມີແ ນວໂນມ ້ ້ ເພີ່ມຂ ນ 21 ກ່ ມີຈ ານວນເພີ່ມຂນເປັ ເລື່ອຍໆໃນອະນາຄົດ.

“ປະເທດໄທກັບການກ ້າວໄປສ່ ເມືອງເສດຖະກິດສ້າງສັນ”

້ ້ ້ ນ ັ ວ່າປະເທດໄທເປັ ນປະເທດກະສິກາ ຈົນກະທັງກະສັ ເລີ່ມຕົນພວກເຮົ າຕ່າງກະຮກ ດລາຊະການທີ 5

້ ່ ການຜະລິດພາກ ແມ່ ນໄດ້ປະກາດເລີກທາດໃນປີ ພສ. 2417 ເປັ ນບ່ ເກີດຂອງແຮງງານອິດສະຫະທີ່ພ້ອມຈະເຂົາສ

ກະສິກາຂະໜາດໃຫຍ່ ເປັ ນຈານວນຫາຍ ພ້ອມໆກັບການພັດທະນາລະບົບຊົນລະປະທານ ມີການຂຸ ດຄອງລັງສິດປະ

້ ້ າພະຍາ ້ ້ ຍສັກໃນປີ ພສ. 2433 ເພື່ອດງນາຈາກແມ່ ນາເຈົ ແລະ ແມ່ ນາບາງປະກົ ງມາໃຊ້ໃນການກະສິກາ, ຫງັ ຈາກນັນ້ ້ ່ ຄ່ອຍໆເຊື່ອມໂຍງການຜະລິດແບບກະສິກ າຂອງຕົນເອງເຂົາກັ ້ ບຕະຫາດໂລກ ເຊັ່ນໃນປີ ເປັ ນຕົນມາປະເທດໄທກ

້ ່ ງອອກຂ້ ົ ພສ. 2488 ເຮົາສາມາດກາ້ ວໄປເປັ ນທີ່ໜ່ ງຂອງຜສ າວລາຍໃຫຍ່ ລະດັບໂລກ ຈົນຮອດປີ ພສ. 2523 ເປັ ນ ້ ຕົນມາ ປະເທດໄທກາ້ ວໄປສ່ ຄວາມເປັ ນປະເທດອຸ ດສາຫະກາໃໝ່ (Newly Industrialized Countries, NICs)

ັ ຖືກປັບປ່ຽນມາເປັ ນ “ອຸ ດສາຫະກາແບບຖານ ໝາຍຄວາມວ່າຈາກທີ່ເຮົາຜະລິດເພື່ອສົ່ງອອກສິນຄ້າກະສິກາເປັ ນຫກ ັ ຂ້າມຊາດ. ໃນຂະນະດຽວກັນກ່ ໃຫ້ຄວາມສາ ການຜະລິດ” ຫ ື “ປະເທດອຸ ດສາຫະກາຮັບຈ ້າງຜະລິດ” ໃຫ້ກັບບລິສດ

ັ ເຫ່ ານັ ົ ນ້ ຊ່ ງໃນອະນາຄົດຜ ້ ຄັນກັບການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດເພື່ອຮອງຮັບຄວາມຕ້ອງການຂອງບລິສດ ້ ນຕ່ າ ຫ ື ເປັ ນເຈົາຊັ ້ ບພະຍາກອນທາມະຊາດບ່ ແມ່ ນຜທ ້ ່ ຈະ ີ ປະກອບການທີ່ໃຊ້ແຮງງານລາຄາຖືກມີແຫ່ ງເງ ິນຕົນທ

້ ງໃນພາວະເສດຖະກິດປັ ດຈຸບນ ້ ັ , ເຖິງແມ່ ນວ່າເປັ ນຜທ ້ ່ ເປັ ີ ນເຈົາຂອງລິ ຍືນຢ່ ໄດ້ຢ່າງໝັນຄົ ຂະສິດຜະລິດຕະພັນທີ່ ້ ເປັ ນມັນສະໝອງ ແລະ ເປັ ນຂຸ ມຊັບທາງ ົ ຖື ເກີດຈາກຄວາມຄິດສ້າງສັນຂອງຕົວເອງ (Creative People) ຄົນເຫ່ ານີ ້ ດ. ້ ່ ບລິສດ ັ ບ່ ມີທ່ ສິ ີ ນສຸ ປັນຍາທີ່ຈະນາພາລາຍໄດ້ເຂົາສ

ສາລັບຊັບພະຍາກອນມະນຸດໃນຄວາມຄິດຂອງ ຣິຊາດ ເຂົາເຫັນວ່າບ່ ຄວນໃຫ້ຄວາມສາຄັນກັບໃບປະກາດ

ັ ສ່ວນໃຫຍ່ ມັກຮັບສະເພາະຄົນທີ່ຈົບປະລິນ ຊະນິຍະບັດ ແລະ ການສກສາໃນລະບົບຫາຍຈົນເກີນໄປ ເຊັ່ນ: ບລິສດ ້ ຈົນລືມໄປວ່າເຂົາອາດຈະມີຄວາມສາມາດໃນວຽກທີ່ເຮັດຕົວຈິງ ເຖິງ ຍາຕີສະເພາະສາຂາທີ່ຈົບມາໂດຍກົງເທົ່ານັນ,

້ ົ ສາຂານັນໂດຍກົ ື ່ ວ່າຍັງຄົນຈານວນບ່ ນອ້ ຍທີ່ຮຽນບ່ ຈົບແຕ່ກາຍເປັ ນບຸ ກ ຈະບ່ ໄດ້ຈບ ງກ່ ຕາມ ທີ່ສາຄັນເຮົາລືມໄປຫບ

ຄົນ ທີ່ ປະສົບ ຜົ ນ ສ າເລັ ດ ແລະ ສ້າ ງນະວັດ ຕະກ າລະດັ ບ ໂລກເຊັ່ ນ: Bill Gates, Steve Job ແລະ Mark ້ ຄວາມຄິດສ້າງສັນເປັ ນກຸ ນແຈສາຄັນທີ່ສ້າງສິ່ງໃໝ່ໃຫ້ກບ ົ ມີ ັ ໂລກໃບນີ ້ ໂດຍທາມະຊາດ Zuckerberg ຊ່ ງຄົນເຫ່ ານີ ິ ປະຈາ ຂອງມະນຸດນັນ້ ແຕ່ລະຄົນມີຄວາມສາມາດດ້ານນະວັດຕະກາຢ່ ໃນຕົວ ເຮົາສາມາດດັດແປງສິ່ງຕ່ າງໆໃນຊີວດ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 237

້ ວັນໄດ້ບ່ ຮ ້ຈົບ ແລະ ຄວາມຄິດສ້າງສັນນີເອງຈະກາຍເປັ ນຊັບພະຍາກອນສາຄັນທີ່ມີຄຸນຄ່າເໜືອການເວລາໃນອະນາ ຄົດ.

້ ່ າງໃດ” “ປະເທດໄທໄປເຖິງຈຸດນັນໄດ້ຢ

້ າຍປະເທດທົ່ ວໂລກກ າລັ ງ ກ າ້ ວໄປສ່ ການໃຊ້ເສດຖະກິດ ແບບສ້າ ງສັນ (Creative ໃນຂະນະນີຫ

ັ ໃນການພາປະເທດອອກຈາກພາວະເສດຖະກິດທີ່ຕົກຕ່ າມາເປັ ນເວລາດົນນານ ເຮົາ Economy) ຊ່ ງເປັ ນກົນໄກຫກ

້ ຕ ້ອງຍອມຮັບທຸກວັນນີຄວາມສາມາດໃນການຜະລິ ດສິນຄ້າປະເພດດຽວກັນ ຫ ື ໃກ ້ຄຽງກັນຂອງແຕ່ລະປະເທດນັນ້ ້ ລິໂພກໃນອະນາຄົດຈະຕ້ອງເປັ ນສິນຄ້າທີ່ບ່ ບ່ ແຕກຕ່າງກັນຫາຍ ແຕ່ສິ່ງທີ່ຈະຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຜບ ັ ສະຂອງຜຜ ້ ະລິດ ຫ ື ເທັກໂນໂລຢີ ພາຍນອກຊ່ວຍແຕ່ພຽງຢ່າງດຽວ ແມ່ ນແຕ່ຜ່ານການສ້າງມນຄ່າເພີ່ມໂດຍໃຊ້ທກ

້ ງເປັ ນສິນຄ້າທີ່ປະສົມປະສານຄຸ ນຄ່າທາງວັດທະນະທາຂອງເມືອງທີ່ຜະລິດ ຫ ື ຄວາມໂດດເດັ່ນສະເພາະຕົວ ແຕ່ ຕອ

້ ການສ້າງສິນຄ້າທີ່ມີ ້ ລິໂພກຕ້ອງການສິນຄ້າທີ່ມີຄຸນຄ່າທາງຈິດໃຈຫາຍຂນ, ລົງໄປອີກ ເນື່ອງຈາກແນວໂນ ້ມຂອງຜບ ້ ັ ຜບ ້ ລິໂພກຈິ່ງເປັ ນຄວາມກ ້າວໜ້າໃໝ່ທີ່ເກີດຂນແລ້ ຄວາມລະອຽດທາງອາລົມໃຫ້ກບ ວໃນຫາຍເມືອງທົ່ວໂລກ, ສິນ ້ ່ ພຽງແຕ່ຕ້ອງສະແດງອອກເຖິງວັດທະນະທາດ້ວຍຄົວຂອງມັນເອງ ແຕ່ການພັດທະນາແຫ່ ງທີ່ມາຂອງສິນ ົ ບ ຄ້າເຫ່ ານີ

ຄ້າ ຊ່ ງກ່ ຄືເມືອງທີ່ຜະລິດໃຫ້ເປັ ນເມືອງທີ່ມີຄຸນຄ່າທາງປະຫວັດສາດ ພ້ອມໆກັບການເປັ ນເມືອງແຫ່ງຄວາມຄິດສ້າງ ້ ້ ່ ງຂນໄປ ັ ສິນຄ້າ ແລະ ບລິການເຫ່ ານັ ົ ນຍິ ສັນ ແລະ ຄວາມທັນສະໄໝຈະກາຍເປັ ນປັ ດໄຈບວກທີ່ເພີ່ມຄຸ ນຄ່າໃຫ້ກບ ອິກ.

້ ່ ສາຄັນ ັ ້ ພືນຖານທີ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມການທີ່ເມືອງໜ່ ງຈະກ າ້ ວໄປສ່ ການມີເສດຖະກິດແບບສ້າງສັນໄດ້ນນ

ຫາຍປະການທາອິດຄືການສ້າງ “ຄົນ” ແລະ “ສະພາບແວດລ້ອມ” ທີ່ອານວຍຕ່ ຄວາມຄິດສ້າງສັນທັງຫາຍທີ່ຈະໄຫ ້ ້ ການພັດທະນາເມືອງຈ່ ງບ່ ແມ່ ນການເນັນທີ ້ ່ ການປັບປຸ ງພມີທດ ັ ຫ ື ການເລັ່ງພັດທະນາການ ເຂົາມາໃນເມື ອງ. ດັ່ງນັນ,

້ ່ ພຽງພຕ່ ການດງດດກຸ່ ມຄົນສ້າງສັນໃຫ້ເຂົາມາປະກອບທຸ ້ ົ ນບ ທ່ອງທ່ຽວພຽງຢ່າງດຽວ ສິ່ງເຫ່ ານັ ລະກິດ ຫ ື ອາໄສຢ່ ໃນ

້ ່ ວຄາວແລ້ວກ່ ອອກຈາກເມືອງໄປ ໂຈດຂອງຜບ ້ ລິຫານເມືອງທຸ ກຄົນຄືຈະສ້າງ ເມືອງ ພວກເຂົາອາດເຂົາມາພຽງຊົ ້ ມກັບການເປັ ນເມືອງທີ່ຈະສາມາດດງດດກຸ່ ມນັກຄິດ ຫ ື ຄົນສ້າງສັນໃຫ້ມາຢ່ ອາໄສ ແລະ ເຮັດ ເມືອງຢ່າງໃດໃຫ້ພອ ວຽກໃນເຊິ່ງສ້າງສັນໄດ້ໃນໄລຍະຍາວ ການສ້າງເມືອງພາຍໃຕ້ແນວຄິດເມືອງສ້າງສັນ (Creative City) ທີ່ປະສົມ ້ ່ ສະແດງອອກເຖິງຄວາມຄິດຂອງພວກເຂົາຈ່ ງເກີດຂນ. ້ ປະສານປະຕິສາພັນລະຫວ່າງຄົນໃນເມືອງກັບພືນທີ ຄານິຍາມຂອງເມືອງສ້າງສັນ: ການປະຊຸ ມສະຫະປະຊາຊາດວ່ າດ້ວ ຍການຄ້າ ແລະ ພັດ ທະນາ (UNCTAD - United Nations Conference on Trade and Development) ໃຫ້ໄ ວ້ໃ ນ Creative Economy Report (2008) ໝາຍເຖິ ງ ້ ່ ເປີ ດກວ້າງຄວາມຄິດທີ່ພ້ອມໃຫ້ກດ ິ ຈະກາທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍທາງວັດທະນະທາສາມາດປະສົມປະ “ພືນທີ

້ ນສ່ວນໜ່ ງຂອງເສດຖະກິດຂອງເມືອງ ແລະ ສັງຄົມນັນໆ ້ ຊ່ ງເມືອງນັນຈະຕ້ ້ ສານເຂົາເປັ ອງສ້າງຮາກຖານທາງສັງຄົມ ້ ງພ້ອ ມດ້ວ ຍວັດ ທະນະທ າທີ່ແຂງແຮງເປັ ນເອກະລັກ ເພື່ອທີ່ຈະດງດ ດຄົນທີ່ມີຄວາມຄິດ ສ້າງສັນ ໃຫ້ສ າ ທີ່ໝັນຄົ

້ ່ ເມືອງດ້ວຍຄວາມພຽງພດ້ານສິ່ງອາ ມາດລວມກຸ່ ມກັນໄດ້ຢ່າງໜາແໜ້ນ ທັງຍັງດງດດການລົງທິນທັງຫາຍໃຫ້ເຂົາສ ນວຍຄວາມສະດວກທີ່ຈັດກຽມໃຫ້ພ ້ອມກັບວັດທະນະທາແຫ່ງຄວາມຄິດສ້າງສັນໂດຍສະເພາະ”

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 238

້ ເມືອງ ແລະ ້ ່ ຽວຊານດ້ານການວາງແຜນການປະຍຸ ກໃຊ້ວັດທະນະທາເພື່ອການຟືນຟ ຊາດ ແລນດຣິດສ ຜຊ

້ ຽນໜັງສື The Creative City ໄດ້ກ່ າວກ່ ຽວກັບເມືອງສ້າງສັນໄວ້ວ່າ “ຄົນ ແລະ ວັດທະນະທາທ້ອງຖິ່ນມີສ່ວນ ຜຂ ້ ່ ຂອງຄວາມຄິດສ້າງສັນ ແລະ ເຮັດ ໃຫ້ເກີດພະລັງຂນໃນສັ ້ ້ ສາຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ເມືອ ງເປັ ນພືນທີ ງຄົມ ເມືອ ງ. ດັ່ງນັນ,

ຄວາມເປັ ນທ້ອງຖິ່ນທີ່ສື່ສານອອກມາທາງສິລະປະໃນຮບແບບຕ່ າງໆ ແລະ ກິດຈະກາທາງວັດທະນະທາ ຊ່ ງຖືເປັ ນ ຊັບພະຍາກອນສ້າງສັນ ເປັ ນສ່ວນປະກອບສາຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ຄວາມເປັ ນເມືອງສ້າງສັນຂອງແຕ່ ລະທ້ອງຖິ່ນມີເອກະ ລັກສະເພາະຕົວທີ່ແຕກຕ່າງກັນໄປ”.

ອົງປະກອບເພື່ອກ ້າວໄປສ່ ເມືອງສ້າງສັນ:

້ ້ ນຖານ - ການລົງທນດ້ານສາທາລະນປະໂພກຂັນພື

້ ຈາກການສາມະນາໃນຫົວຂ ້ ທີ່ຈັດໂດຍສນສ້າງສັນງານອອກແບບ ໄດ້ຂສະຫ ຸ ບປັດໄຈທີ່ຈາເປັ ນ 4 ລາດັບ ກ່ ຽວກັບລັກສະນະທາງກາຍຍະພາບຂອງເມືອງສ້າງສັນ ໄດ້ແກ່ :

້ ນ ົ ດ້ວຍທາງສັນຈອນ (Street Life) ເພື່ອໃຫ້ປະຕິສາພັນຂອງຜຄ ້ ນ ົ ເປັ ນໄປ 1. ການເຊື່ອມໂຍງຜຄ

ີ ນ ັ ແລະ ສະດວກສະບາຍ ຍັງມີຜນ ົ ເຖິງການຂົນ ສົ່ງສິນ ຄ້າໄປມາລະຫວ່ າງກັນ ທັງພາຍໃນເມືອງ ແລະ ຢ່າງມີສສ ເມືອງກັບພາຍນອກ.

2. ການເປັ ນສນລວມຂອງສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກຕ່ າງໆປະກອບໄປດ້ວຍ: 2.1. ສະຖານທີ່ສາຄັນເຊັ່ນ: ທະນາຄານ, ສະຖານໂຮງໝ, ສະຖານີຕາຫວດ.

້ ນເຊັ່ນ: ລະບົບອິນເຕີເນັດບ່ ມີສາຍ, ລະບົບໂທລະສັບສາຍ, 2.2. ລະບົບເຊື່ອມຕ່ ແລະ ສົ່ງຜ່ານຂມ ້ ລະບົບໄປສະນີ ເປັ ນຕົນ.

2.3. ສະຖານທີ່ຜ່ອນຄາຍ ແລະ ພັກຜ່ອນ ເຊັ່ນ: ສວນສາທາລະນະ, ແຫ່ ງບັນເທິງ, ຮ້ານຄ້າ, ສະຖານ

້ ທີ່ຮົ່ມເຫງ ົາ ເພື່ອພົບປະສ້າງສັນພ້ອມສິ່ງອານວຍຄວາມສະດວກ ເປັ ນຕົນ.

້ ິ ະພັນ, ສນລວມຄວາມຮຸ ສ ້ ະເພາະ, ຫ້ອງ 2.4. ໂຄງສ້າງພືນຖານທາງປັ ນຍາເຊັ່ນ: ຫ້ອງສະໝຸ ດ, ພິພຕ

້ ່ ວຍຍົກລະດັບຄວາມຮ ້ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງຄົນໃນເມືອງອີກທັງຍົກລະດັບ ົ ຈະຊ ແລບມາດຕະຖານ ສິ່ງເຫ່ ານີ ້ ະກອບການອີກດ້ວຍ. ມາດຕະຖານສິນຄ້າຂອງຜປ

້ ່ ສາທາລະນະເພື່ອສະແດງອອກ ເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນໄດ້ເຂົາມາມີ ້ ່ ນັນ້ ້ 3. ການສ້າງພືນທີ ສ່ວນຮ່ວມ ພືນທີ

້ ອາດຈະເປັນລານສະແດງຂອງເຍົາວະຊົນ, ອາຄານສະແດງສິນຄ້າ, ຫປະຊຸມ ຫ ື ລານຈັດນິເທດສະການ ເປັ ນຕົນ.

້ ່ ຽວກັບການພັດທະນາເມືອງ ໃຫ້ເກີດລັກສະນະການປະສົມປະສານຂອງວັດທະນະທາ 4. ຄວາມຮກ

່ ອມໂຍງເຂົາກັ ້ ້ ບຄວາມເປັ ນເອກະ ິ ່ ກ່ າວມາທັງໝົດກ່ ອນໜ້ານັນສາມາດເຊື ແລະ ໂຄງສ້າງທີ່ທັນສະໄໝ ເພື່ອໃຫ້ສ່ ງທີ ້ ລັກ ແລະ ປະຫວັດສາດ ຫ ື ເລື່ອງລາວອັນເປັ ນທີ່ມາອັນຊົງຄຸ ນຄ່າຂອງເມືອງນັນໆ. ້ ານົດໃໝ່ໆເພື່ອດງດດການລົງທນ  ການສ້າງຂກ

ເຊັ່ນ ສິດທິປະໂຫຍດທາງດ້ານພາສີ ໃນປະເທດເຢຍລະມັນ ມີການການົດອັດຕາການເກັບພາສີແບບພິ

້ ໂດຍການຫຸ ດອັດຕາຄ່າເຊົ່າສານັກງານໃນກຸ ງເບີລນ ້ ່ ປີ ຄສ. 1991 ເຮັດ ິ ຫຸ ດລົງກວ່າ 70 ສ່ວນຮ້ອຍ ຕັງແຕ ເສດຂນ ັ ມີຜປ ້ ະກອບການ ສ້າງສັນໃນເມືອງກວ່າ 22,900 ຄົນ ຫ ື ຈະເປັ ນສິດທິປະໂຫຍດດ້ານການລົງທນ, ໃຫ້ປັດຈຸບນ

ສິດທິດາ້ ນການຮັກສາພະຍາບານ ຫ ື ມາດຕະການດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ. ການສ້າງເມືອງສ້າງສັນຄວບຄ່ ໄປກັບນະໂຍ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 239

ື້ ບາຍເມືອງໃນສວນທີ່ຈະຊ່ວຍເພີ່ມສາຍແອວສີຂຽວ (Green Belt) ອັນເປັ ນຄືປອດຂອງເມືອງ ເພື່ອໃຫ້ເມືອງມີພນ ້ ທີ່ທາມະຊາດເພີ່ມຫາຍຂນ້ ເປັ ນຕົນ.

 ການສະໜັບສະໜນດ້ານການເງ ິນ

ັ ກັບການປະກອບທຸ ລະກິດ ແລະ ການສ້າງທີ່ຢ່ ອາໄສ ຜບ ້ ລິຫານເມືອງຕ້ອງຮ່ວມມືກບ ັ ແຫ່ ງ ເພື່ອໃຫ້ກບ

ື ຜປ ້ ະກອບການວິສະຫະກິດຂະໜາດກາງ ແລະ ຂະໜາດ ເງ ິນທນ ຫ ື ສະຖາບັນການເງ ິນທີ່ພ້ອມໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫອ ້ ກມີຄວາມຄິດສ້າງສັນທີ່ຈະສ້າງນະວັດຕະກາ ົ ມັ ນ ້ອຍ (Small and Medium Enterprise - SME) ທີ່ຄົນເຫ່ ານີ ັ ເມືອງ. ຫ ື ສິນຄ້າໃໝ່ໆໃຫ້ກບ

 ການຈັດກິດຈະກາລະດັບເມືອງ ແລະ ລະດັບຊາດທີ່ຫາກຫາຍ

້ ນກົນໄກສາຄັນທີ່ເມືອງຫາຍເມືອງໃນສະ ົ ເປັ ເພື່ອສະທ້ອນເອກະລັກ ແລະ ພາບລັກຂອງເມືອງ ວຽກເຫ່ ານີ

ຫະພາບຍຸ ໂຣບ ລວມໄປເຖິງສະຫະລັດອາເມລິກາໃຊ້ເປັ ນກົນໄກສາຄັນໃນການເຜີຍແຜ່ຄວາມໂດດເດັ່ນຂອງເມືອງ ້ ້ າອິດອາດຈະມີຜເ້ ຂົາຮ ້ ່ ວມບ່ ຫາຍແຕ່ເມື່ອມີການປະຊາສາພັນຫາຍຂນໃນປີ ້ ້ ື ເມືອງນັນໆ ໃນຄັງທ ຕ່ ໆມາ ວຽກນັນໆຫ ້ ້ ກ ັ ນາມາຊ່ ງລາຍໄດ້ທ່ ໝ ີ ນວຽນ ແລະ ຊ່ວຍດງດດກຸ່ ມຄົນສ້າງສັນໃໝ່ໆ ໃຫ້ເຂົາມາໃນເມື ີ ກ່ ຈະເປັ ນທີ່ຮຈ ອງໄດ້ອກ ທາງໜ່ ງອີກ.

ຕົວຢ່າງເມືອງສ້າງສັນທົ່ວໂລກ: ຈາກໜັງສືຂ ອງສນສ້າງສັນງານອອກແບບ (Thailand Creative & Design Center - TCDC) ໄດ້

້ ົ ໃນອະດີ ຍົກຕົວຢ່າງເມືອງສ້າງສັນໄວຫາຍເມືອງດ້ວຍກັນ ເມືອງເຫ່ ານີ ດເຄີຍເປັ ນເມືອງທີ່ຮຸ່ ງເຮືອງ ແລະ ມີເອກະລັກ

ໂດດເດັ່ນໃນດ້ານຕ່າງໆ ແຕ່ດ້ວຍພາວະເສດຖະກິດຕົກຕ່ າທີ່ແຜ່ລະບາດໄປທົ່ວໂລກ ສົ່ງຜົນໃຫ້ທຸລະກິດສ້າງສັນທີ່ ເຄີຍສົດໃສ່ຕາມເມືອງຕ່າງໆທົ່ວໂລກຕ້ອງປິ ດຕົວລົງໄປຫາຍຕ່ ຫາຍແຫ່ ງ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມມີຫາຍເມືອງທີ່ບ່ ຍອມແພ້ຕ່

້ ພວກເຂົາຕ່າງຄົນພົ ້ ບວ່າເມືອງຂອງຕົນມີສ່ ງດີ ້ ົ ນ, ິ ໆທີ່ນ່ າສົນໃຈ ແລະ ສາມາດນາສິ່ງເຫ່ ານັ ົ ນມາເປັ ອຸ ປະສັກເຫ່ ານັ ນ ້ ບບ່ ແມ່ ນການເນັນທີ ້ ່ ງ ແຕ່ປັດຈຸບນ ້ ່ ຕົວສິ່ງຂອງ ຫ ື ສິນຄ້າ ິ ຊີວາຂອງເມືອງໄດ້ອກ ີ ຄັງໜ ັ ນີກັ ຈຸດຂາຍເພື່ອຍ ້ອນຄືນຊີວດ

ີ ດ ິ ແລະ ເຄື່ອນຍ ້າຍບ່ ໄດ້ຢ່າງທີ່ເຄີຍເປັ ນມາ, ເມືອງສ້າງສັນໃນປັ ດຈຸບນ ັ ຫັນໄປໃຫ້ຄວາມສາຄັນກັບ “ກຸ່ ມ ທີ່ບ່ ມີຊວ ມວນຊົນສ້າງສັນ” ທີ່ສາມາດເຄື່ອນທີ່ໄປຕາມຄວາມຕ້ອງການເພື່ອສະແຫວງຫາສະຖານທີ່ເຮັດວຽກ ແລະ ທີ່ຢ່ ອາ ໄສອັນເໝາະສົມ ພ້ອມສາລັບການຈຸດປະຈຸໄອເດຍໃໝ່ ໆໃຫ້ເກີດ ເປັ ນຜົນຜະລິດຕະພັນ ທີ່ສາມາດຈັບຕ້ອ ງໄດ້,

້ ອງມີລະບົບສາທາລະນປະໂພກຮອງຮັບທີ່ຫາຍພພ້ອມກັບລະບົບຈັດການໃຫ້ຜຊ ້ ື ້ ແລະ ຜຂ ້ າຍສາ ເມືອງທີ່ວ່ານີຕ້ ມາດພົບປະແລກປ່ຽນສິນຄ້າລະຫວ່າງກັນໄດ້ຢ່າງສະດວກ ລວມເຖິງສະພາບແວດລ້ອມຈະເປີ ດກວ້າງໃຫ້ຄວາມຄິດ

ັ ທະນາໄປຢ່າງບ່ ຮຈ ້ ບ ົ ຜຂ ້ ຽນຈ່ ງຂນາຕົວຢ່າງເມືອງທີ່ນ່ າສົນໃຈຈາກໜັງສື “Creative City ສ້າງສັນໃໝ່ ໆໄດ້ພດ ້ ງສ້າງຈາກເມືອງ” ຂຽນໂດຍ TCDC ເພື່ອໃຫ້ຜອ ້ ່ ານໄດ້ເຫັນພາບຄວາມເປັ ນເມືອງສ້າງສັນໄດ້ຊດ ັ ເມື່ອຄວາມໝັນຄົ ້ ເຈນຫາຍຂນ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 240

ທີ່ມາ: http://www.travelandleisure.com/travel-guide/tokyo

ີ ານດາເນີນ ຮບທີ 5.107 ມະຫານະຄອນໂຕກຽວ ເມືອງທີ່ສາມາດປະສົມປະສານວັດຕະກາຄິດສ້າງສັນ ແລະ ວິຖກ ິ ຕາມຮີດຄອງປະເພນີໄດ້ຢ່າງລົງຕົວ ຊີວດ ີ ຫ່ງຈາຣິດ ມະຫານະຄອນໂຕກຽວ ເມືອງແຫ່ງນະວັດຕະກາບົນວິຖແ

ມະຫານະຄອນໂຕກຽວຖືເປັ ນເມືອງໜ່ ງທີ່ມີຄວາມເປັ ນມາທາງປະຫວັດສາດຢ່າງຍາວນານ, ຮາກຖານທີ່

້ ອງໂຕກຽວຄືການຄ້າ ໂດຍກຸ່ ມຄົນທີ່ເປັ ນຜລ ້ ງົ ທນ ແລະ ສ້າງລະບຽບແຜນຕ່ າງໆຂອງເມືອງຄື ສາຄັນຂອງການຕັງເມື ້ ່ ຄ້າທີ່ລາລວຍຈົ ້ ກຸ່ ມພ່ ຄ້າໂຕກຽວເຕີບໂຕຈາກຊົນຊັນພ ນສາມາດພັດທະນາເມືອງໄປສ່ ການພານິດເຕັມຮບແບບ, ຍຸ ກ

້ ສະໄໝທີ່ໂດດເດັ່ນຄືຍຸກເອໂດະ (ຄສ. 1600-1898) ອັນເປັ ນຍຸ ກສະໄໝທີ່ການຄ້າຮຸ່ ງເຮືອງ ແລະ ເຂັມແຂງພາຍ ້ ້ ານນາຂອງໂຊກຸ ນ ໂທກຸ ງາວະ ອິເອຍະສຸ ທ່ານ ໂຊກຸ ນ ເນັນການປົ ັ ເກນທຸ ກດ້ານຢ່າງຮັດ ໃຕກ ກຄອງ ແລະ ວາງຫກ ້ ້ ກຸ່ ມເພື່ອຂາດອານາດໄວ້ໃຫ້ລກຫານ ມີການຈັດຕັງລະບົ ບ “ຊັງດິນໂຄໄຕ” ຂນມາຄວບຄຸ ມພວກໄດມຽວ ຫ ື ພວກ

້ ນໂຊກຸ ນໃຫ້ເຂົາກັ ້ ບລະບົບລາດຊະການໄວ້ໄດ້ທງັ ໝົດ. ນອກຈາກນີ ້ ຂຸ ນນາງທີ່ຕ່າງຕ້ອງການແຍ່ ງຊິງກັນ ເພື່ອຂນເປັ ້ ອງມາເພື່ອ ໂຊກຸ ນ ອິເອຍະສຸ ຍັງໄດ້ນາພາປະຊາຊົນ, ຊ່າງຝີ ມ ,ື ພຄ້າ ແລະ ໂຣນິງ (ຊາມໄຣບ່ ມີສງັ ກັດ) ໃຫ້ເຂົາເມື ຂາຍແຮງງານສ້າງປາສາດ, ຄະລຫາດ ແລະ ສາງເກັບສິນຄ້າໃຫ້ທ່ານ ໂຊກຸ ນ , ມີການວາງຜັງເມືອງໃໝ່ ປ່ຽນແປງ

້ ້ ຂຸ ດດດຄອງ ແລະ ຖົມທາງນາເພື ້ ່ ອເປັ ນເສັນທາງຍ່ ້ ເສັນທາງການໄຫ ຂອງແມ່ ນາ, າງ, ມີການສ້າງຖະໜົນເພື່ອລະບົບ ລາດຊະການຂະໜາດໃຫຍ່ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເອໂດະເປັ ນເມືອງທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດໃນໂລກໃນຊ່ວງທົດສະວັດທີ 1700 (ມີປະຊາ

້ ່ ງຜົນທາງສັງ ກອນປະມານ 1,25 ລ້ານຄົນ) ດ້ານການຮວບອານາດຈາກກຸ່ ມໄດມຽວ(ຂຸ ນນາງ) ມາສ່ ສ່ວນກາງນັນສົ ຄົມທີ່ສາຄັນຄື: ຊາວເອໂດະ ແລະ ຫົວເມືອງໃຫຍ່ ຕ່ າງໆ ສາມາດລືມຕາອ້າປາກໄດ້ເພາະບ່ ຕົກຢ່ ພາຍໃນໃຕ້ການປົ ກ ້ ້ ່ ຄ້າ, ເມື່ອລັດຖະ ຄອງຂອງຂຸ ນນາງທີ່ໂຫດຮ້າຍອີກຕ່ ໄປ, ລະບົບໃໝ່ ທີ່ຂນມາແທນຄື : ລະບົບບາຄຸ ຟຸ ຫ ື ຊົນຊັນພ

້ ະລິດ ບານໂຊກຸ ນສັ່ງຫ້າມການຄ້າກັບຕ່າງປະເທດ ພວກພ່ ຄ້າ ແລະ ຮ້ານໄຊບັດສີ (ຮ້ານຄ້າລາຍໃຫຍ່ ທີ່ເປັ ນທັງຜຜ ້ າ້ ) ຕ່າງຫັນມາໃຫ້ຄວາມສາຄັນກັບລະບົບຕະຫາດ ແລະ ການກະຈາຍສິນຄ້າໃນປະເທດແທນ ໂດຍທາງ ແລະ ຜຄ ້ ການສະໜັບສະໜ ນການສ້າງທາງຫວງທີ່ເຂັມແຂງ, ກ ານົດມາດຕາວັດທີ່ເປັ ນມາດຕະຖານ, ລະບົບ ເງ ິນຕາ ແລະ

້ ້ ົ ນິຮງົ ບາຊິອນ ັ ເປັ ນຈຸດເລີ່ມຕົນຂອງຖະໜົ ປ້າຍບອກລາຄາ ໂດຍມີຂວ ນທຸກສາຍໃນຢີ່ ປຸ່ ນ ເຊັ່ນດຽວກັບຈຸດເລີ່ມຕົນ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 241

້ ້ ້ ການຄ້າທີ່ເລີ່ມຕົນຈາກຂົ ວແຫ່ງນີ.້ ນະວັດຕະກາການຄ້າຍ່ ອຍຍຸ ກນັນຈະເລີ ນຫາຍຈົນຖືເປັ ນຕົນແບບຂອງການຄັ ງ ັ . ສິນຄ້າ ແລະ ລະບົບໂລຈິດຕິກ ໃນປັ ດຈຸບນ

ທີ່ມາ: https://www.ambassadors-japan.com/en/tokyodailylife/272/ http://www.timeout.com/tokyo/things-to-do/nihonbashi

ັ ຮບທີ 5.108 ຂົວນິຮງົ ບາຊິ ສັນຍາລັກການຄ້າທີ່ສາຄັນໃນອະດິດປຽບທຽບອະດີດກັບປັດຈຸບນ

້ ່ ນັນເປັ ້ ນຕົນມາຈົ ້ ັ ຄວາມກົດດັນ ຢີ່ ປຸ່ ນດາເນີນການຄ້າແບບປິ ດປະເທດຕັງແຕ ນເຖິງປີ 1985 ທີ່ຢີ່ ປຸ່ ນໄດ້ຮບ

້ ນຊ່ວງປະຕິວດ ັ ອຸ ດສາຫະກາ ປະເທດຕາເວັນຕົກຕ່ າງອອກເດິນ ຈາກປະເທດຕາເວັນຕົກ ເນື່ອງຈາກຊ່ວງເວລານັນເປັ

ັ ປະເທດແມ່ ຂອງຕົນ ເຮັດໃຫ້ຫາ້ ປີ ຕ່ ມາຢີ່ ປຸ່ ນຕ້ອງຕົກລົງ ທາງສ່ ປະເທດອື່ນໆ ເພື່ອຊັບພະຍາກອນມາປ້ອນໃຫ້ກບ ັ ຍາການຄ້າກັບສະຫະລັດອາເມລິກາໂດຍມີນາຍພົນແມທຣີວ ເພີຣີ ເປັ ນແກ່ ນນາ ດ້ານການເມືອງຍີ່ປຸ່ ນ ເຮັດສົນທິສນ ້ ່ ຊ່ວງປະຕິຮບເມຈິທ່ ມີ ີ ການນາລະບົບກະສັດມາໃຊ້ອກ ີ ຄັງ້ ມີການຍົກເລີກລະບົບຊາມໄຣ ເພີ່ມບົດບາດຂອງພ່ ເຂົາສ ້ ທີ່ສາຄັນຄືການປ່ຽນແປງຊື່ເມືອງຈາກເອໂດະເປັ ນ “ໂຕກຽວ” ທຸກ ຄ້າ ແລະ ເລີ່ມເຮັດທຸລະກິດກັບຕ່າງຊາດຫາຍຂນ

້ ນຍາລັກທີ່ສະແດງເຖິງຄວາມຮຸ່ ງເຮື່ອງທາງການຄ້າຢ່າງຂົວໄມ ້ເອໂດະນັນຖື ້ ກແທນທີ່ດ້ວຍຂົວຫີນທີ່ອາດຈະບ່ ວັນນີສັ ້ ງຄົງຢ່ ມີເກົ່າ ພ່ ຄ້າຊາວໂຕກຽວມີ ສະຫງ່ າງາມຄືເກົ່າ ແຕ່ຈິດວິນຍານແຫ່ງຄວາມປະນີດໃນການເລືອກສິນຄ້ານັນຍັ ົ ໃນເມືອງ ຄວາມຊື່ສັດ ແລະ ໃຊ້ຄວາມສະຫາດແຫມຄົມໃນການຄັດເລືອກສິນຄ້າທີ່ມີຄຸນະພາບດີ ເພື່ອປ້ອນໃຫ້ຄນ ້ ຄວາມສາພັນ ້ ່ າພວກເຂົາຈະໄດ້ຂອງທີ່ດີມຄ ີ ຸ ນະພາບສະເໝີ ສິ່ງເຫ່ ານີ ົ ຄື ເຮັດໃຫ້ລກຄ້າບ່ ເຄີຍຕ້ອງຕ່ ລາຄາ ເພາະຮວ ້ ້ ື ້ ແລະ ຜຂ ້ າຍ ເຖິງແມ່ ນວ່າການເວລາບ່ ສາມາດຂາດວັດທະນະທາການຊືຂາຍອັ ອັນດີລະຫວ່າງຜຊ ນລະອຽດອ່ອນ ້ ແບບນີໄປຈາກໂຕກຽວໄດ້ .

້ ້ ່ າ ກວ່າທີ່ມະຫານະຄອນໂຕກຽວຈະມີຄວາມເຂັມແຂງທັ ຢ່າງໃດກ່ ຕາມບ່ ມີໃຜຈະຮວ ງດ້ານເສດຖະກິດ,

້ ້ ພວກເຂົາຕ້ອງພົບເຫັນກັບຄວາມເຈັບປວດເລື່ອງ ການຄ້າ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ ທ່ ສຸີ ດທັນສະໄໝຢ່າງທຸກວັນນີໄດ້ນັ ນ, ້ ັ ທະນະທາດັງເດີ ັ ້ ມ ຂອງຍີ່ປຸ່ ນເຕີບໂຕ ໃດມາແດ່, ຊ່ວງເວລາຂອງການປິ ດປະເທດກວ່າ 250 ປີ ນັນໄດ້ ເຮັດໃຫ້ວດ ັ ວັດທະນະທາຈາກຕ່ າງຊາດເລີຍ ຍີ່ປຸ່ ນໄດ້ຂະຫຍາຍອານາບລິເວນ ແລະ ແຂງແຮງຫາຍ, ເນື່ອງຈາກຍີ່ປຸ່ ນບ່ ໄດ້ຮບ ດ້ານການຄ້າ, ຊ່າງຝີ ມ ື ແລະ ຂະຫຍາຍເມືອງດ້ວຍການຖົມທີ່ອ່າວມານານ ຊ່ ງສ້າງຄວາມຈະເລີນສະສົມເລື່ອຍໆມາ

້ ້ ນ ົ ໄປ ຈົນໃນປີ 1657 ເກີດເຫດການໄຟໄໝ້ເມືອງຄັງໃຫຍ່ ທີ່ເຜົາຜ່ານບ້ານເຮືອນໄປກວ່າເຄິ່ງເມືອງ ແລະ ສນເສຍຜຄ ກວ່າແສນຄົນ ຕາມມາດ້ານເຫດການແຜ່ນດິນໄຫວ “Great Kanto Quake” ໃນປີ 1923 ແຮງສັ່ນສະເທື່ອນຂອງ ້ ່ ອຸ ດສາຫະກາຂອງໂຕກຽວ ແລະ ໂຍໂກຮາມ່ າ ລວມເຖິງຜຄ ້ ້ ນ ົ ລົມຕາຍໄປກວ ່ າ 105,000 ຄົນ ມັນໄດ້ທາລາຍພືນທີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 242

້ າຄັນຄືການທາລາຍຈາກຝ່າຍສາພັນທະມິດໃນຊ່ວງສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ 2 ສິ່ງເຫ່ ານີ ົ ້ ຈົນມາເຖິງຄວາມເຈັບປວດຄັງສ ອາດເປັນຄວາມຝັ ນຮ້າຍທີ່ທຸກຄົນບ່ ຍາກຄິດເຖິງ.

ທີ່ມາ: http://www.theatlantic.com/photo/2011/03/1923-kanto-earthquake-echoes-fromjapanspast/100025/

ຮບທີ 5.109 ເຫດການແຜ່ນດິນໄຫວ “Great Kanto Quake” ໃນປີ 1923

ທີ່ມາ: http://www.history.com/topics/world-war-ii/world-war-ii-history/pictures/hiroshimaandnagasaki/japanese-soldiers-observing-atomic-bomb-damage

້ ຮບທີ 5.110 ທະຫານຍີ່ປຸ່ ນລົງສາຫວດຄວາມເສຍຫາຍຫງັ ຈາກປະເທດສາພັນທະມິດຖີມລະເບີ ດປະລາມະນນທີ່ ້ 2 ເມືອງຮີໂຣຊີມ່າໃນຊ່ວງສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ ້ າກເຫດການທີ່ເຄີຍເກີດຂນໃນອະດີ ້ ນ ົ ແຕ່ ຍີ່ປຸ່ ນຖືເປັ ນຊົນຊາດໜ່ ງທີ່ຮຽນຮຸ ຈ ດໄດ້ຢ່າງນ່ າອັດສະຈັນ ຜຄ

້ ້ າບ່ ຍາ້ ນແຜ່ນດິນໄຫວປະ ່ ອາຄານສງຄາຟ້ ທີ່ມາທ່ຽວຊົມມະຫານະຄອນໂຕກຽວໄດ້ເຫັນຄວາມລາສະໄໝແປກໃໝ

ດັບປະດາໄປດ້ວຍແສງມະຍິບມະຍັບຈາກຄຣິດຕັນສະວາຮຟກີບ ເຂດການກິນຊາ ຫ ື ຈະເລືອກຊື ້ “ສະມາດເພດທ” ີ້ ່ ທີ່ສາມາດຫກ ີ ລ້ຽງໂດຍໄອໂຟນ ເພື່ອແກ ້ຄວາມເງ ົາ ພາຍໃຕ້ນະວັດຕະກາທີ່ທັນສະໄໝຫາຍຕ່ າງເຊື່ອງ ຂອງຫນໃໝ ິ ໂຕທີ່ຟັ ງຮາກເລີກໃນສັງຄົມຍີ່ປຸ່ ນ ຊ່ ງສອນໃຫ້ເຊື່ອ ແລະ ເຄົາລົບໃນບົດ ດ້ວຍຄວາມສະຫງ ົບແບບເຊັ່ນ: ລັດທິຊນ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 243

ິ ທິພນ ົ ຕ່ ຊີ ບາດຂອງທາມະຊາດຕ່ ມະນຸດບ່ ວ່າຈະໃຫ້ອະໄພ ຫ ື ລົງໂທດ ແລະ ຍັງເຊື່ອວ່າເທບພະເຈົາ້ ຫ ື ຜີ ຕ່ າງມີອດ ວິດຂອງເຮົາບ່ ທາງໃດກ່ ທາງໜ່ ງ ຈ່ ງບ່ ແມ່ ນເລື່ອງທີ່ນ່ າແປກໃຈເມື່ອຄົນຍີ່ປຸ່ ນນາລກສາຍອາຍຸ 3 ປີ ແລະ ລກຊາຍອາ

ຍຸ 5 ປີ ໄປເຮັດພິທ ິ “ຊີຈ-ິ ໂກະ-ຊັນ” ທີ່ວັດຊິນໂຕ ເພື່ອໃຫ້ສຸຂະພາບແຂງແຮງ ປະສະຈາກໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ ພ້ອມ ້ ດຄົນວັ ້ ດຕະກາຫຸ່ ນຍົນພະຍາບານສາວຣີວແມນນອຍທີ່ຄ່ອຍຊ່ວຍເຫອ ື ມະນຸດ. ກັບທີ່ພວກເຂົາມຸ ້ງໝັນຄິ

ທີ່ມາ: http://gizmodo.com/meet-thehumanoid-robot-greeting-retailcustomers-in-ja1698957378,

້ ຮບທີ 5.111 ສວນແບບເຊນທີ່ເນັນຄວາມ ີ ອງເຊນ ຮົ່ມເຢັ ນ, ສະຫງ ົບ ຕາມວິຖຂ

ທີ່ມາ: http://1.bp.blogspot.com/BXMBLDfVXBw/UF QzvNo34kI/AAAAAAAAKsY/1Bt1jxUz9QQ/ s1600/+Rock+Garden++Jyomyoji+Temple,+Kamakura+(1).jpg

ຮບທີ 5.112 ຫຸ່ ນຍົນ Humanoid ທີ່ລຖ້າຕ້ອນຮັບ ລກຄ້າຕາມສນກາງການຄ້າທີ່ສາຄັນ

ຄົນຍີ່ປຸ່ ນໃຊ້ຄວາມເຈັບປວດ ແລະ ບາດແຜ່ຈາກອະດີເປັ ນແຮງຂັບເຄື່ອນການພັດທະນາເມືອງໄປພ້ອມໆ

້ ນເຮັ ້ ດໃຫ້ຍ່ ປຸ່ີ ນຕ້ອງວາງຜັງ ກັບຄວາມຄິດສ້າງສັນອັນເປັ ນເອກະລັກ ຂອງຊົນຊາດນີ,້ ເຫດການໄຟໄໝ້ໃ ຫຍ່ ຄັງນັ ້ ່ ສາທາລະ ເມືອງໃໝ່ເພື່ອຫຸ ດຄວາມສ່ຽງຂອງອັກຄີໄພ ໂດຍການເພີ່ມຂະໜາດຄວາມກວ້າງຂອງຖະໜົນ ແລະ ພືນທີ

້ ້ ໃນຂະນະທີ່ການອອກແບບອາຄານ ແລະ ຕກສງ ເພື່ອໃຫ້ ນະ ຊ່ ງຖືເປັ ນແນວຄິດທີ່ລາສະໄໝຫ າຍ ໃນເວລານັນ. ຍດຍຸ່ ນ ແລະ ທົນທານຕ່ ແຜ່ນດິນໄຫວກ່ ພັດທະນາໄປເຊັ່ນດຽວກັນ, ການຕົກຢ່ ພາຍໃຕ້ການຄວບຄຸ ມຂອງສະຫະ ້ ປະເທດຂນມາເປັ ້ ້ 2 ເປັ ນໂອກາດທີ່ສວຍງາມໃຫ້ຍ່ ປຸ່ີ ນໄດ້ພກ ີ ຟືນຟ ລັດອາເມລິກາໃນຊ່ວງຫງັ ສົງຄົມໂລກຄັງທີ ນປະ

້ າຂອງໂລກ ເມືອງໂຕກຽວຈ່ ງເຕັມໄປດ້ວຍອາຄານສງໃຫຍ່ ທີ່ຈະບອກກ່ າວແກ່ ຊາວໂລກ ເຖິງ ເທດອຸ ດສາຫະກາຊັນນ ້ ່ ອຸ ປະສັກທັງຫາຍ. ຂະນະດຽວກັນກ່ ບ່ ອາຍທີ່ຈະຕັງສານເຈົ ້ ້ ທ່ ວເມື ້ ່ບ ີ ່ ຍອມທຕ ົ ກະສັດຂອງຜທ າໄວ້ ອງ ເພື່ອເຄົາລົບບ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 244

້ ຊາໃນສິ່ງທີ່ພວກເຂົາຍດໝັນມາດົ ນນານ, ເຖິງແມ່ ນວ່າຈະເຄົາລົບໃນທາມະຊາດພຽງໃດ ແຕ່ດ້ວຍໝັ່ນສະໝອງທີ່ ້ ່ ຕົ ີ ກພາຍໃຕ ້ທາມະຊາດພຽງຝ່າຍດຽວ. ພວກເຂົາມີເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາບ່ ຍອມເປັ ນຜທ

້ ວມຂອງເມືອງໂຕກຽວ ໂຄງ ຄວາມຄິດສ້າງສັນທີ່ນ່ າເປັ ນທີ່ຍອມຮັບຫາຍຢ່າງໜ່ ງໃນການປ້ອງກັນນາຖ້

ການລະບົບອຸ ໂມງ G-CANS ຫ ື Tokyo Flood Tunnel ເລີ່ມກ່ ສ້າງໃນປີ 1992 ແລ້ວສາເລັດໃນປີ 2004 ອຸ ໂມງ

້ ້ ່ ານສນກາງ 10 ແມັດ, ທ່ ້ ນ ິ ແຫ່ງນີ ້ ໃຊ້ຄວາມກວ້າງໜ້າທາງວິສະວະກາການອອກແບບທີ່ລາສະໄໝ ໃຕດ ມີເສັນຜ ້ ເຖິງ 640,000 ແມັດ ິ 50 ແມັດ ແລະ ສາມາດບັນຈຸນາໄດ້ ຍາວໄລຍະທາງ 6,3 ກິໂລແມັດ, ຝັ ງເລິກ ລົງໄປໃຕ້ດນ ້ ດນ ິ ທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດໃນໂລກ ກວ້າງ 78 ແມັດ, ຍາວ 177 ແມັດ ແລະ ສງ 25 ແມັດ ກ ້ອນ ເຊື່ອມຕ່ ກັບອຸ ມງົ ເກັບນາໃຕ້ ້ ້ ນດ້ວຍເສົາໃຫຍ່ ຕັງທັ ້ ງໝົດ 59 ຕົນ ້ ແຕ່ ້ ນ ຊ່ ງພາຍໃນອອກແບບໃຫ້ຄາຢັ ສາມາດບັນຈຸນາໄດ້ 350,000 ແມັດກອ

້ ກ 500 ໂຕນ ສາມາດລະບາຍນາໄດ້ ້ ້ ລະຕົນໜັ 200 ໂຕນຕ່ ວິນາທີ ລົງສ່ ແມ່ ນນາເອໂດກາວາ ຫ ື ເທົ່າກັບການລະ ້ ບາຍນາສະໂອແລມປິ ກໄດ້ພາຍໃນເວລາພຽງ 10 ນາທີ ໃຊ້ເງ ິນໃນການລົງທນທັງໝົດ 2,000 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ

້ ງປອດໄພໃຫ້ກບ ້ ຄ່າເພາະບ່ ພຽງແຕ່ຈະສ້າງຄວາມໝັນຄົ ັ ເມືອງຫວງ ຊ່ ງ ຊ່ ງຖືເປັ ນການລົງທນທາງວິສະວະກາທີ່ຄຸ ມ

້ ່ ຄ່ ກັບເມືອງ ົ ຢ ເປັ ນຫົວໃຈ ແລະ ສນກາງຂອງເສດຖະກິດຂອງຍີ່ປຸ່ ນ ແລະ ຂອງໂລກເທົ່ານັນ້ ແຕ່ເທັກໂນໂລຢີ ເຫ່ ານີ ແລະ ບຸ ກຄະລາກອນອັນເປັ ນຊັບສິນອັນຊົງຄຸ ນຄ່າທີ່ສາມາດຖ່າຍທອດໄປສ່ ຄົນຮຸ່ ນຫງັ ໄດ້ ທຸ ກວັນນີອຸ້ ມ ງົ ດັ່ງກ່ າວ ້ ມໂດຍມີໄກ ້ນາທ່ຽວ ເພື່ອໃຫ້ຂມ ້ ນພ້ອມກັບຄວາມຕື່ນຕາຕື່ນໃຈຄວາມສະຫາດຂອງ ເປີ ດໃຫ້ນັກທ່ອງທ່ຽວໄດ້ເຂົາຊົ ັ ທາມະຊາດ. ມະນຸດໃນການຮັບມືກບ

ທີ່ມາ: https://www.insidejapantours.com/experience-japan/i-gcan-15/g-can-flood-surgetunnels/

ຮບທີ 5.113 ໂຄງການລະບົບອຸ ໂມງ G-CANS ຫ ື Tokyo Flood Tunnel ເລີ່ມກ່ ສ້າງໃນປີ 1992 ແລ້ວສາເລັດໃນປີ 2004

ີ ເປັ ນຄວາມອັດສະລິຍະຂອງຍີ່ປຸ່ ນຢ່າງແທ້ຈງິ ຄື ລົດໄຟຄວາມໄວສງຊິນຄັນເຊັນ ອີກໜ່ ງເທັກໂນໂລຢີ ທ່ ຖື

ລົດໄຟຫົວລກປື ນທີ່ມາພ້ອມຄວາມໄວສະເລ່ຍເກືອບ 300 ກິໂລແມັດ ຕ່ ຊົ່ວໂມງ ພ້ອມເຄື່ອຂ່າຍລາງລົດໄຟກວ່າ

2.500 ກິໂລແມັດ ເວລາສະເລ່ຍ 0.4 ນາທີ ຕະຫອດເວລາ 40 ປີ ຂອງການໃຫ້ບລິການລົດໄຟຊິນຄັນເຊັນນາພາຜ ້ ັ ຕິເຫດຜເ້ ສຍຊີວດ ິ ເຖິງແມ່ ນວ່າຜດ ້ ຽວ, ໂດຍສາຍ 6 ພັນລ້ານຄົນເຖິງທີ່ຈຸດໝາຍຢ່າງປອດໄພ ໂດຍບ່ ເຄີຍມີອຸບດ

້ ັ ທາມະຊາດຄັງໃຫຍ່ ໃນຍາມທີ່ທົ່ວໂລກຕ່າງຕິດຕາມເບິ່ງຄວາມເປັ ນຫວ່ງເປັ ນໃຍຄວາມສນເສຍຈາກໄພພິບດ ຂອງຍີ່ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 245

້ ກຊີນາມິ” ນັນ, ້ ຊິນຄັນເຊັນກ່ ຍັງ ປຸ່ ນ ແລະ ຫາຍປະເທດໃນພມີພາກອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້, ພາຍໃຕ້ຊ່ ື “ຄນຍັ ເຮັດໜ້າທີ່ຂອງມັນໄດ້ຢ່າງສົມບນແບບດ້ວຍການພາຜໂ້ ດຍສານເຖິງຈຸດໝາຍຢ່າງປອດໄພ, ເຮົາສາມາດກັບມາເບິ່ງ ້ ຄືນວ່າຊີນຄັນເຊັນເຮັດແບບນັນໄດ້ ແນວໃດ.

ຫງັ ຈາກຄວາມພະຍາຍາມພັດທະນາມາຢ່າງຍາວນານ ທັງທາງດ້ານການບລິຫານອົງກອນລົດ ໄຟຂອງຍີ່ປຸ່ ນ

ພ້ອມໆກັບການປັ ບປຸ ງລະບົບລາງໃຫ້ສາມາດຮອງຮັບການເດີນທາງ ແລະ ການຂົນສົ່ງອັນທັນສະໄໝທີ່ກາລັງມາເຖິງ ້ ີ ະ ມີການຂຸ ດເຈາະເພື່ອວາງເສັນທາງລົ ດໄຟ, ພັດທະນາບຸ ກຄະລາກອນ ແລະ ພັດທະນາວັດຕະກາຫົວລົດຈັກໃຫ້ມປ ື ່ າ “ໂທໄກໂດ” ກ່ ສິດທິພາບ ເພື່ອທຸ ກຢ່າງພ້ອມສາເລັດໃນປີ 1964 ລົດໄຟຊິນຄັນເຊັນ ຂະບວນທາອິດແມ່ ນມີຊ່ ວ

້ າພາຄວາມປ່ຽນ ້ ນ ມາເຖິງດ້ວຍຄວາມໄວ 210 ກິໂລແມັດຕ່ ຊົ່ວໂມງ ປະຫວັດສາດໜ້າໃໝ່ຂອງການເດິນທາງຄັງນີ ິ ຄັນເຊັນໄປໃຊ້ ເຊັ່ນ: ລົດໄຟຄວາມໄວສງຂອງໄຕຫ ້ ວັນ ແປງມາສ່ ຍີ່ປຸ່ ນພ້ອມປະເທດອື່ນໆທີ່ໄດ້ນາເທັກໂນໂລຢີ ຊນ

້ ງໝົດ 8 ໂບກີ ້ ິ 700T ລົດໄຟຄວາມໄວສງ 200 ກິໂລແມັດຕ່ ຊົ່ວໂມງຂອງຈີນ ຊ່ ງນາເຂົາທັ ທີ່ແລ່ນດ້ວຍລົດໄຟຊີຣດ ັ ຮິຕາຊິ ຮຸ່ ນ Class 395 ນອກຈາກການຂະຫຍາຍເທັກ ຈານວນ 60 ຂະບວນ ແລະ ອັງກິດ ທີ່ໃຊ້ລົດໄຟຂອງບລິສດ

່ ລົດໄຟຟ້າຜ່ານໄດ້ນາພາເສດຖະກິດທີ່ຄືກ ຄນກັ ້ ບມາສ່ ຫາຍ ້ ັ ຕ່າງປະເທດແລ້ວ ເຫັນວ່າເສັນທາງທີ ໂນໂລຢີ ໃ ຫ້ກ ບ ເມືອງໃນຍີ່ປຸ່ ນອີກ ໂດຍສະເພາະຝັ່ ງ JR East ຊ່ ງເປັ ນຝັ່ ງຕາເວັນຕົກຂອງປະເທດ.

ທີ່ມາ: http://allabout-japan.com/th/article/2214/

ຮບທີ 5.114 ລົດໄຟຊີນຄັນເຊັນ

ໂດຍໃນວັນທີ 11 ມີນາ ປີ 2011 ເວລາ 14.47 ນາທີ 3 ວິນາທີ ເປັ ນເວລາທີ່ເຄື່ອງກວດສອບຈັບຄວາມ

ຜິດປົ ກກະຕິຂອງການສັ່ນສະເທື່ອນໄດ້ 45 ວິນາທີ ຫງັ ຈາກພົບສນກາງການສັ່ນສະເທື່ອນຂອງແຜ່ນດິນໄຫວ, ຫງັ ້ ນຍານຈ່ ງຖືກສົ່ງຜ່ານໄປຍັງສະຖານີໄຟຟ້າຍ່ ອຍຕ່ າງໆຢ່າງໄວວາ ແລະ ພາຍໃນ 3 ວິນາທີຕ່ ຈາກນັນກະແສ ້ ຈາກນັນສັ ັ ລົດໄຟຊິນຄັນເຊັນທຸ ກ ຂະບວນຖືກ ຕັດໂດຍອັດ ຕະໂນມັດ, ລະບົບເບກສຸ ກເສີນກ່ ເລີ່ມເຮັດ ໄຟຟ້າທີ່ຈ່ າຍໃຫ້ກ ບ ົ ໄຟທີ່ແລ່ນດ້ວຍຄວາມໄວ 270 ກິໂລແມັດຕ່ ຊົ່ວໂມງ, ຖືກຫຸ ດລະດັບເຫອ ື 100 ວຽກໃນເວລາດຽວກັນ ເຮັດໃຫ້ລດ

້ ກ 30 ວິນາທີ ລົດຈະຍຸ ດ, ຖ້າບ່ ເຫັນຄວາມຜິດປົ ກກະຕິ ກິໂລແມັດຕ່ ຊົ່ວໂມງພາຍໃນເວລາ 70 ນາທີ ຫງັ ຈາກນັນອີ ໃດໆ ຂອງລະບົບລາງ ລົດຈະເຄື່ອນທີ່ຕ່ ດ້ວຍຄວາມໄວ 5 ກິໂລແມັດຕ່ ຊົ່ວໂມງ ເພື່ອນາຜໂ້ ດຍສານໄປຍັງສະຖານີທ່ ີ

້ ຄ່ າຄືນ ອັນແສນຍາວນນານໃນຄວາມຮສ ້ ຽງທີ່ສຸ ດ ແລະ ນັນຄື ້ ກຂອງຄົນຍີ່ປຸ່ ນໂດຍສະເພາະຄົນໂຕກຽວມີຜ ້ ໃກຄ ິ ນັບໝື່ນຄົນເດີນທາງອອກຈາກສະຖານີໄປຕາມທາງລົດໄຟ ເພື່ອຟ້າວກັບເຮື່ອນໄປຫາຄົນທີ່ຕົນເອງຮັກ, ລອດຊີວດ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 246

້ ການຕິດ ຕັງໂຄງເຫ ້ ຄື ້ ັກ ເທິງ ເສົາ ເຄື່ອຂາຍ ອີກ ນະວັດ ຕະກ າໜ່ ງທີ່ຊ່ ວຍຊີວ ິດ ຄົນ ນັບ ໝື່ນຄົນ ໃນເຫດການຄັງນີ ້ ຄວາມ ັ ນີມີ 54,000 ໂຕນ ໄລຍະທາງກວ່າ 700 ກິໂລແມັດ ຕະຫອດທາງລົດໄຟສາຍຊິນຄັນເຊັນໂທໂກກຸ ໂຄງເຫກ

ໜາ, ໜຽວ ແລະ ຍດຍຸ່ ນ ຊ່ວຍໃຫ້ເສົາຄອນກຣີດບ່ ໂຄ້ງງບິດຕົວໄປມາ ຫ ື ແຕກອອກເມື່ອເກີດແຜ່ນດິນໄຫວ ເຖິງ ້ ນໄດ້ ້ ິ ດໃຫ້ເຫັນແລ້ວວ່າຄວາມພະຍາຍາມໃນອະດີດ, ຄວາມ ແມ່ ນວ່າຈະຍັງບ່ ສາເລັດສົມບນແຕ່ເຫດການຄັງນັ ພສ ້ ່ າງໜັກ, ນາພວກເຂົາມາຖື ້ ຄິດສ້າງສັນ, ຄວາມພະຍາຍາມຄິດຄົນຢ ກທາງແລ້ວຕະຫອດເວລາອັນຍາວນານຂອງການ ້ ່ າຢ່າງໜ່ ງທີ່ຖືກ ຖ່າຍທອດໄປຍັງລກຫາຍຂອງຄົນຍີ່ປຸ່ ນທຸ ກ ຄົນຄື ຄວາມພະຍາຍາມ ສ້າງສັນເມືອງແຫ່ງນີ ້ ສິ່ງລາຄ

້ ້ ມຮັບ ແລະ ເຂົາໃຈໃນທ ິ ເທິງສັກສີ ແລະ ຄວາມອົດທົນໃນຈິດວິນຍານທີ່ນອ າມະຊາດ ລວມເຖິງການດາເນີນຊີວດ ແຕ່ ມີຄວາມຖ່ອມຕົວ ບ່ ແມ່ ນວ່າຄົນເມືອງຈະບ່ ສວດຂຮ້ອງ ຫ ື ຮ້ອງຂຕ່ ສ້າງສັກສິດໃດໆ ເພາະພວກເຂົາຍັງໄດ້ເຮັດ

່ ອ ແລະ ຕາມປະເພນີເກົ່າແກ່ ຢ່າງສະໝ່ າສະເໝີ ແຕ່ຂະນະທີ່ພອນເຫ່ ານັ ້ ້ າລັງຖືກສົ່ງໃຫ້ ົ ນກ ແບບນັນຕາມຄວາມເຊື ລອຍໄກອອກໄປ, ສັດທາຕ່ ສະຕິປັນຍາຂອງພວກເຂົາຈະຕິດຕາມໄປນາອີກ ເພື່ອນາເອົາພອນທີ່ເປັ ນຈິງກັບມາຍັງ ັ ສະຈັນໃຈຕະຫອດເວ ແຜ່ນດິນອັນເປັ ນທີ່ຮັກ. ພວກເຂົາຍັງພັດທະນານະວັດຕະກາໃໝ່ໆ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາໄດ້ອດ

້ ລາ ເຖິງເວລາທີ່ເຮົາຄວນໃຫ້ຄວາມສາຄັນ ແລະ ກັບມາຄິດຄົນນະວັ ດຕະກ າໃໝ່ ໆ ເຖິງແມ່ ນວ່າຈະເລີ່ມຈາກສິ່ງ ້ ນ ້ອຍໆ ແຕ່ ນັນແມ່ ນດີກວ່າການຍອມຈານົນຕ່ ໂຊກຊະຕາໂດຍບ່ ລົງມືເຮັດຫຍັງເລີຍ. ເມືອງຄານາຊາວາ ປະເທດຍີ່ປຸ່ ນ

ການທ່ອງທ່ຽວເຊິງສ້າງສັນທີ່ອ້ອມຮອລດ້ວຍກິ່ນອາຍທ້ອງຖິ່ນ

ທີ່ມາ: http://www.gdayjapan.com.au/destinations/ishikawa/kanazawa-hands-on/

ັ ລກຄ້າຢ່າງປະນີດ, ສິນຄ້ານີ ້ ຮບທີ 5.115 ແມ ້ຄ້າຜ້າໄໝຄາກະຍເຊນ (Kaga Yuzen) ກາລັງນຸ່ ງຊຸດກິໂມໂນໃຫ້ກບ ເປັ ນເອກະລັກທີ່ສະແດງເຖິງວັດທະນະທາອັນຊົງຄຸ ນຄ່າຂອງເມືອງຄານາຊາວາ

້ ່ ທາງຕອນ ີ າວາ (Ishikawa) ຊ່ ງຕັງຢ ເມືອງຄານາຊາວາ (Kanazawa) ເປັ ນເມືອງຫວງຂອງແຂວງອິຊກ

້ ິ ຸ ເທິງເກາະຮອນຊ (Hokuriku) ປະເທດຍີ່ປຸ່ ນ, ເມືອງແຫ່ງນີໄດ້ຮັ ກາງຂອງພມີພາກໂຮຄຸ ຣຄ ບການຍົກຍອ້ ງຈາກອົງ ້ ານ” (A UNESCO City of Crafts ການ UNESCO ໃຫ້ເປັ ນ “ເມືອງແຫ່ງງານຫັດຖະກາ ແລະ ສີລະປະພືນບ້

້ ນນ, ັ ້ ພວກເຂົາໄດ້ຜ່ານການປກຝັ ງ ແລະ ຖ່າຍທອດ and Folk Art) ແຕ່ວ່າທີ່ຄົນຄານາຊາວາ ຈະມາເຖິງບ່ອນນີໄດ້ ້ ມຈາກຮຸ່ ນສ່ ຮຸ່ ນມາເປັ ນເວ ຄວາມຮ ້ທາງດ້ານສິລະປະງານຝີ ມ,ື ງານຫັດຖະກາ ແລະ ສິລະປະການສະແດງແບບດັງເດີ ້ ອງຄານາຊາວາເປັ ນສນກາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ວັດທະນະທາທີ່ສາຄັນໃນ ລາດົນນານກວ່າ 300 ປີ ທຸ ກວັນນີເມື ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 247

້ ມຂອງຍີ່ປຸ່ ນ ິ ຸ ອີກທັງຍັງເປັ ນຈຸດໝາຍປາຍທາງຂອງນັກທ່ອງທ່ຽວທີ່ຕ້ອງການສາຜັດວັດທະນະທາດັງເດີ ເຂດໂຮຄຸ ຣຄ ້ ່ ງ, ງານສິລ ະປະຫັດຖະກ າທີ່ຊາວຄານາຊາວາເຮັດ ຂນນັ ້ ນມີ ້ ຄວາມປະນີດ ຕ່ າງໝາຍຕາຈະມາເຖິງໃຫ້ໄດ້ໃ ນມືໜ ້ ານຂັນສ ້ ງທີ່ຍັງໄດ້ຖກ ື ຖ່າຍທອດໄປສ່ ຄົນຮຸ່ ນໃໝ່ຂອງເມືອງຢ່າງຕ່ ເນື່ອງ. ສວຍງາມ ແລະ ຖືເປັ ນວັດທະນະທາພືນບ້

້ ໃນປີ ຄສ. 1995 ເຈົາຄອງນະຄອນເມື ອ ງຄານາຊາວາ ໄດ້ສ ະເໜີ ນ ະໂຍບາຍທີ່ ມີຊ່ ືວ່ າ: “Kanazawa

້ ັ ຄື ການສ້າງເອກະລັກຂອງເມືອງ World City Concept” ຫ ື “ຄານາຊາວາເມືອງລະດັບໂລກ” ໂດຍມີເປົ າໝາຍຫ ກ ້ ນນະໂຍບາຍທີ່ຈະຊ່ວຍພັດທະ ີ ວາມໂດດເດັ່ນ ແລະ ເປັ ນທີ່ຮຈ ້ ກ ັ ໄປທົ່ວໂລກ, ນະໂຍບາຍນີເປັ ຄານາຊາວາໃຫ້ມຄ

້ ” ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ສ ິ ັ ແລະ ຟືນຟ ນາເມືອງດ້ວຍແນວທາງສາຄັນສອງປະການ ໄດ້ແກ່ : 1. ໃຊ້ຍຸດທະສາດ “ອະນຸລກ ້ ນຊີວດ ້ ່ ງ. 2. ກະຕຸ ນ້ ເສດຖະກິດ ັ ້ ມຂອງເມືອງໄດ້ຟືນຄື ິ ສ່ ສີສນ ັ ອີກຄັງໜ ລະປະວັດທະນະທາ ລວມເຖິງປະເພນີດງເດີ ້ ທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບວັດທະນະທາໃນທ້ອງຖິ່ນໂດຍໃຊ້ແນວຄິດທີ່ສ້າງສັນ ເນັນການພັ ດທະນາ ແລະ ເຜີຍແຜ່ວັດທະນະ

້ ່ ພາຍນອກ ຫງັ ຈາກດາເນີນການຕາມແຜນວຽກໄດ້ພຽງໜ່ ງປີ ເຫັນວ່າພາກທຸລະກິດ, ພາກອຸ ດສາຫະກາ ົ ນສ ທາເຫ່ ານັ

້ ນຢ່າງຫາຍ ສົ່ງຜົນໃຫ້ເທດສະບານນາແຜນດັ່ງກ່ າວມາໝນໃຊ້ເປັ ນ ັ ຜົນປະໂຫຍດນີເປັ ແລະ ປະຊາຊົນ ຕ່າງໄດ້ຮບ ້ ງເປີ ດໂອກາດໃຫ້ປະຊາຊົນ ແລະ ຜປ ້ ະກອບການໃນທ້ອງຖິ່ນສະ ແຜນພັດທະນາເມືອງໄລຍະຍາວ, ນະໂຍບາຍນີຍັ

້ ເໜີຄວາມຄິດເຫັນ ເພື່ອຊ່ວຍກັນພັດທະນາເມືອງໄດ້ຢ່າງເຕັມທີ ຈົນເກີດເປັ ນ “ສະມາຄົມຄວາມຮ່ວມມືລະດັບຜບ ັ ລິຫານແຫ່ງຄານາຊາວາ” (Kanazawa Association of Corporate Executive) ເຮັດໜ້າທີ່ເປັ ນໜ່ວຍງານຫກ

້ ້ ະກອບການ ແລະ ຄົນໃນຊຸມຊົນມາເຮັດໜ້າທີ່ເປັ ນຂສະເໜີ ໃນການຮວບຮວມຄວາມຄິດເຫັນຂອງຜປ ແນວທາງ ການພັດທະນາເມືອງ ເພື່ອໃຫ້ເກີດການໝນໃຊ້ຕ່ ໄປ.

ນອກເໜືອຈາກນະໂຍບາຍດັ່ງກ່ າວທີ່ພະຍາຍາມດງເອກະລັກທ້ອງຖິ່ນໃຫ້ເປັ ນຈຸດເດັ່ນຂອງເມືອງແລ້ວ,

້ ່ ຽວກັບງານຝີ ມ ື ແລະ ງານຫັດຖະກາໃຫ້ແກ່ ຄົນຮຸ່ ນໃໝ່ ເມືອງຄານາຊາວາຍັງມີຂະບວນການຖ່າຍທອດຄວາມຮກ ້ ຜ່ານສະຖາບັນການສກສາ ໂດຍການຈັດ ຕັງສະຖາບັ ນສິລະປະຫ າຍແຫ່ ງເຊັ່ນ: ວິທະຍາໄລສິລ ະປະຄານາຊາວາ (Kanazawa College of Art), ວິທະຍາໄລສິລະປະຂອງເທດສະບານ (Municipal College of Arts) ແລະ

້ ຊ່ ງສະຖາບັນການສກສາດ້ານສິລະປະ ື ານາຊາວາ (Kanazawa Artisan School) ເປັ ນ ຕົນ. ໂຮງຮຽນຊ່າງຝີ ມ ຄ ້ ເປັ ນສະຖາບັນທີ່ໃຫ້ຄວາມຮ ້ສິລະປະຫັດຖະກາຂັນສ ້ ງ ດາເນີນການສອນໂດຍກຸ່ ມຊ່າງຝີ ມທ ົ ຖື ື ່ ມີ ີ ຊ່ ສຽງໃນແຕ່ ື ເຫ່ ານີ

ັ ການກສາໃນຫກ ັ ສດ 3 ປີ ຊ່ ງເປັ ນຫກ ັ ສດທີ່ສອນ ລະດ້ານ, ມີກ ານມອບທນການສກສາໃຫ້ແກ່ ນັກຮຽນທີ່ໄດ້ຮບ

ວຽກຫັດຖະກາຫາກຫາຍຊະນິດເຊັ່ນ: ວຽກງານເຄືອບດິນເຜົາ, ວຽກເຄືອບ, ວຽກງານໂລຫະ, ວຽກງານແກວ້ ເປັ ນ ້ ນອກຈາກການສົ່ງເສີມໃຫ້ຄນ ົ ຮຸ່ ນໃໝ່ໃຫ້ມຄ ີ ວາມນຮຈ ້ ນ ົ ສາມາດສານຕ່ ວັດທະນະທາຂອງທ້ງຖິ່ນໄດ້ແລ້ວ, ຕົນ.

ື ່ ມີ ີ ຢ່ ໃນປັ ດຈຸບນ ັ ຢ່າງຕ່ ເນື່ອງ ດ້ວຍການມອບທນຈານວນໜ່ ງ ເມືອງຄານາຊາວາຍັງໄດ້ເບິ່ງ ແລະ ສົ່ງເສີມຊ່າງຝີ ມທ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາໃຊ້ໃນການພັດທະນາຜະລິດຕະພັນຂອງຕົນໃຫ້ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫາດຫາຍ

້ ນອກຈາກບົດບາດໃນການໃຫ້ຄວາມຮແ້ ກ່ ຄົນຮຸ່ ນໃໝ່ແລ້ວ ສະຖາບັນເຫ່ ານີ ້ ງເປັ ນກົນໄກສາຄັນທີ່ຊ່ວຍກະ ົ ຍັ ຂນ. ້ ່ ອີກດ້ວຍ. ຈາຍສິນຄ້າຂອງທ້ອງຖິ່ນອອກສ່ ຕະຫາດໂລກ ໂດຍຄວາມຮ່ວມມືຈາກອຸ ດສາຫະກາພາຍໃນພືນທີ

ັ ມີກ ານຈັດ ຕັງ້ “Kanazawa Citizen’s Art Center” ຫ ື ສນສິລ ະປະຂອງຊາວຄານາຊາວາ ປັ ດຈຸບນ

້ ່ ໃຫ້ຄນ ົ ໃນເມືອງໃຊ້ເປັ ນສະຖານທີ່ຝກຝົ ນ, ຮຽນຮ ້ ແລະ ສ້າງສັນງານສິລະປະ, ມີສະຕດີໂອໃຫ້ບລິ ເພື່ອເປັ ນພືນທີ ການຫາຍຫ້ອງເຊັ່ນ: ຫ້ອງຊ້ອມລະຄອນ, ຫ້ອງຊ້ອມດົນຕີ ແລະ ຫ້ອງສ້າງງານສິລະປະ ໂດຍມີຮາ້ ນອາຫານທີ່ຂາຍ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 248

້ ອາຫານພືນເມື ອ ງຢ່ ພາຍໃນອີ ກ ດ້ວ ຍ, ມີ ກ ານຈັດ ຕັ ງ້ “21st Century Museum of Contemporary Art,

ິ ະພັນສິລະປະຮ່ວມສະໄໝສະຕະວັດທີ 21 ຂອງຄານາຊາວາ ເພື່ອເກັບຮັກສາງານສິລະປະ Kanazawa” ຫ ື ພິພຕ

້ ນ ົ ໃຈອີກທາງໜ່ ງ. ນອກຈາກນີ ້ ຊາວເມືອງຄານາຊາ ພາກສ່ວນສາຄັນຂອງເມືອງ ແລະ ເປັ ນແຫ່ງໃຫ້ຄວາມຮແ້ ກ່ ຜສ

ີ ານແຂ່ງຂັນງານຝີ ມແື ຫ່ງຄານາຊາວາ ເພື່ອເປັ ນການຍົກລະດັບຄຸ ນະພາບຂອງງານຝີ ມ ື ແລະ ງານຫັດ ວາໄດ້ຈັດໃຫ້ມກ ຖະກາ ແລະ ພ້ອມຈະພັດທະນາໃຫ້ເປັ ນການແຂ່ງຂັນສິລະປະໃນລະດັບນານາຊາດຕ່ ໄປ. ຄານາຊາວາກັບກະແສການທ່ອງທ່ຽວເຊິງຫັດຖະກາ:

ເມື່ອງຄານາຊາວາສົ່ງເສີມການທ່ອງທ່ຽວງານຝີ ມ ື ແລະ ງານຫັດຖະກາໃນເມືອງຂອງຕົນຢ່າງສ້າງສັນ

ື ່ ອງທ່ຽວເຊິງຫັດຖະກາ ຊ່ ງສິ່ງໜ່ ງທີ່ດງດດນັກທ່ອງທ່ຽວຄື ດ້ວຍກິດຈະກາຫາຍຮບແບບພາຍໃຕ້ຊ່ ໂປຣແກມການທ ້ ັ ທ່ອງທ່ຽວທີ່ເຂົາມາຢ້ ົ ລອງສ້າງງານດ້ວນຕົນ ພວກເຂົາເປີ ດໂອກາດໃຫ້ນກ ຽມຍາມສະຖານທີ່ຜະລິດງານຝີ ມໄື ດ້ທດ ້ ່ ມີສນ ິ ຄ້າທີ່ເປັ ນທີ່ລະນກເຮັດດ້ວຍມືໃຫ້ນກ ັ ທ່ອງທ່ຽວໄດ້ເລືອກຫາກຫາຍ ໂດຍງານຫັດຖະກາ ເອງ ພ້ອມກັນນັນກ

ື ່ ຽງຂອງເມືອງຄານາຊາວາປະກອບດ້ວຍ ການທ່ອງທ່ຽວງານຫັດຖະກ າແຜ່ນຄາ, ແຜ່ນຄາຄານາຊາວາເປັ ນ ທີ່ມີຊ່ ສ

ແຜ່ນຄາທີ່ຖືກຕີ ແລະ ຈົນມີຂະໜາດບາງໆພຽງແຕ່ 0.2 ໄມຄອນ ໃຊ້ສາລັບຕົກແຕ່ງພາຍໃນອາຄານ ແລະ ປະດັບ

ຜະລິດຕະພັນຫັດຖະກາຕ່າງໆ ຊ່ ງແຜ່ນຄາທີ່ຜະລິດໃນປະເທດຍີ່ປຸ່ ນເກືອບທັງໝົດມາຈາກເມືອງຄານາຊາວາ. ດັ່ງ

້ ງານສິລະປະນີ ້ ຈ່ ງຖືກ ກ ານົດ ໃຫ້ເປັ ນຜະລິດຕະພັນດັງເດີ ້ ມ ຂອງປະເທດ, ພາຍໃນງານນັກ ທ່ອງທ່ຽວຈະໄດ້ ນັນ, ່ ງຂອງການຜະລິດ ໄດ້ຢຽ້ ມຊົມການ ້ ້ ົ ລອງຈັບຍາ້ ຍແຜ່ນຄາຊ່ ງເປັ ນຂັນຕອນໜ ຢ້ຽມຊົນຂັນຕອນການຜະລິ ດ, ໄດ້ທດ ິ ອາຫານທີ່ປະສົມປະສານແຜ່ນຄາອີກ. ປິດແຜ່ນຄາລົງເທິງຜະລິດຕະພັນ ໄດ້ຢ້ຽມຊົມຫ້ອງປິດຄາ ແລະ ໄດ້ຊມ

ທີ່ມາ: https://www.flickr.com/photos/chinad0ll/25931480260,

ຮບທີ 5.116 ຄີມກ ້ອນທີ່ມີສ່ວນປະສົມຂອງ ແຜ່ນຄາ Kanazawa

ທີ່ມາ: https://mytimetotravel.wordpress.com/201 0/10/19/more-kanazawa/

ຮບທີ 5.117 ຊ່າງຫັດຖະກາກາລັງສະແດງໃບ ຄາ ເຊິ່ງເປັ ນບາດກ ້າວໜ່ ງຂອງການຜະລິດໃບ ທອງ ສາລັບນັກທ່ອງທ່ຽວທີ່ຈະເຫັນ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 249

ທີ່ມາ: https://sakurasakura2014.wordpress.co m/takayama-shirakawa-go-andkanazawa/

ຮບທີ 5.118 ຫ້ອງວາງສະແດງຕົກແຕ່ງ ດ້ວຍແຜ່ນຄາ Kanazawa

ການທ່ອງທ່ຽວງານຫັດຖະກາຜ້າໄໝຄາກະຍເຊນ ການຍ ້ອມຜ້າໄໝຄາກະຍເຊນເປັ ນພມປັ ນຍາການ

້ ມ , ໃຫ້ລວດລາຍທີ່ປະນີດ, ສວຍງາມ, ມີສສ ້ ມຜ້າໄໝສາລັບເຮັດຊຸດກິໂມໂນດ້ວຍວິທແ ີ ບບດັງເດີ ີ ນ ັ ທີ່ສົດໃສ ຍອ ແລະ ມີລາຍທີ່ໂດດເດັ່ນ ເປັ ນເອກະລັດ, ນັກທ່ອງທ່ຽວຈະໄດ້ທ່ຽວຊົມຂະບວນການຍ ້ອມຜ້າໄໝທົດລອງຍ ້ອມຜ້າ

ັ ບ້ານ ໄໝດ້ວຍຕົນເອງ, ຖ່າຍພາບຕົວເອງໃນຊຸດກິໂມໂນ ພ້ອມມີຂອງຝາກຈາກຜ້າໄໝຄາກະຍເຊນຕິດໄມ ້ຕິດມືກບ ອີກ. ທີ່ມາ: https://waiyukkennedy.wordpress.com/2014/1 2/20/kaga-yuzen-dyeing/

ື ່ຊ ີ ານານຜ້າໄໝ Kaga ຮບທີ 5.119 ຊ່າງຝີ ມທ Yuzen

ທີ່ມາ: https://waiyukkennedy.wordpress. com/tag/crafts/

ຮບທີ 5.120 ຜ້າໄໝຄາກະຍເຊນ ົ ຖ້ວນສົມບນພ້ອມສາລັບ ເມື່ອລົງສີຄບ ນຸ່ ງເປັ ນຊຸດກິໂມໂນ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 250

້ ມຍີ່ປຸ່ ນ ເມືອງຄານາຊາວາ ເປັ ນແຫ່ ງຜະລິດເຂົາໜົ ້ ມຍີ່ປຸ່ ນຫາກ ການທ່ອງທ່ຽວຢ້ຽມຊົມການເຮັດເຂົາໜົ

້ ່ ທີ່ສຸ ດໃນປະເທດ, ເຂົາໜົ ້ ມທີ່ຂນຊື ້ ມມີຮບຮ່າງຕາມສັນຍາ ຫາຍປະເພດ ຖືວ່າເປັ ນ 1 ໃນ 3 ຂອງແຫ່ ງຜະລິດເຂົາໜົ ີ ນ ັ ທີ່ສວຍງາມ, ລົດຊາດດີ ແລະ ມີເອກະລັກສະເພາະຕົວ. ລັກຂອງລະດການ, ມີສສ

ທີ່ມາ: http://yamatopeople.blogspot.com/2015/02/photo-tour-kanazawa-cityishikawa_ 19.html

້ ້ ມທີ່ສາທິດໂດຍຄົນເຮັດເຂົາໜົ ້ ມຄານາຊາວາ ແລະ ຮບທີ 5.121 ຂັນຕອນການເຮັ ດເຂົາໜົ ້ ມທີ່ສາເລັດ ຮບແບບເຂົາໜົ

ິ ະພັນສິລະປະການສະແດງລະຄອນໂນ, ລະຄອນໂນເປັ ນເປັ ນສິລະປະການສະ ການທ່ອງທ່ຽວພິພຕ

້ ນໄດ້ເປັ ນສນກາງຂອງ ້ ມທີ່ເລື່ອງຊື່ຂອງປະເທດ, ເມືອງຄານາຊາວາ ໄດ້ສບ ື ທອດສິລະປະວັດທະນະທານີຈົ ແດງດັງເດີ ິ ະພັນນັກທ່ອງທ່ຽວຈະໄດ້ຮຽນຮ ້ທຸກຢ່າງກ່ ຽວກັບລະຄອນໂນ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນ ລະຄອນໂນດັນດັບທີສາມ ພາຍໃນພິພຕ ີ ເວທີທ່ ໃຊ້ສະແດງ, ໜ້າກາກທີ່ໃສ່, ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍ ແລະ ພັດ.

ທີ່ມາ: https://fastjapan.com/en/p108948

ຮບທີ 5.122 ນັກທ່ອງທ່ຽວໄດ້ລອງໃສ່ຊຸດ ກິໂມໂນທີ່ໃຊ້ສະແດງລະຄອນໂນ ພ້ອມກັບ ໃສ່ໜ້າກາກແທ້ໃນການສະແດງ

ເມືອງເມດາຍິນ ປະເທດໂຄລາເບຍ Town Rebranding : ຈາກເມືອງອາດຊະຍາກາສ່ ເມືອງນະວັດຕະກາ ເມືອງອັນຕະລາຍທີ່ສຸ ດໃນໂລກ

ເມືອງເມເດຍິນ (Medellin) ເປັ ນເມືອງຫວງຂອງແຂວງອັນຕຽວເກຍ (Antioquia) ປະເທດໂຄລາ

ເບຍ (Colombia) ດ້ວຍຄວາມຈະເລີນເຕີບໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ເປັ ນເມືອງທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢ່ ເປັ ນ

້ ່ ຂອງເມືອງມີ ຈານວນຫວງຫາຍເຮັດໃຫ້ເມືອງເມເດຍິນມີປະຊາກອນຫາຍເຖິງ 2,499,080 ຄົນ, ໃນຂະນະທີ່ພືນທີ ້ ່ ເປັ ນອ່າງໝທີ ້ ່ ອ້ອມຮອບດ້ວຍພ, ດັ່ງນັນ້ ສນກາງທາງດ້ານ ັ ສະນະພືນທີ ຂະໜາດພຽງ 380.64 ກິໂລຕາແມັດ. ມີລກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 251

້ ່ ທົ່ງພຽງໃຈກາງເມືອງ ແລະ ປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ ຕ້ອງ ການປົກຄອງ ແລະ ເສດຖະກິດການຄ້າຈ່ ງກະຈຸກຕົວຢ່ ພືນທີ ້ ອາໄສກັນຢ່ ຢ່າງໜາແໜ້ນໃນເຂດຊານເມືອງ ຊ່ ງເປັ ນເນີນພຊັນຈົນກະທັງກາຍເປັ ນຊຸມຊົນແອອັດໃນທີ່ສຸ ດ.

ຄົນເມືອງເມດາຍິນຕ້ອງປະເຊີນໜ້າກັບປັນຫາອາດຊະຍາກາຢ່າງຮຸ່ ນແຮງມາຢ່າງດົນນານ, ທັງສົງຄາມ

ັ ອາວຸ ດໂຄລາເບຍ (FARC) ກັບກອງກາລັງເຄິ່ງ ກາງເມືອງລະຫວ່າງກະບົດຝ່າຍຊ້າຍນາໂດຍກຸ່ ມກອງກາລັງປະຕິວດ ທະຫານຝ່າຍຂວາທີ່ລັດຖະບານສະໜັບສະໜນ, ຂະບວນການຄ້າຍາເສບຕິດໂດຍສະເພາະໃນຊ່ວງ ທ່ານ ປາໂບລ

ື ່ ຽງໄປທົ່ວໂລກ ຜນ ້ າໃຫ້ຊຸມ ຊົນແອອັດ ຫ ໂຄມ ນາທີ 13 (ເມືອງເມເດຍິນ ເອສໂກບາຣ ລາຊາຍາເສບຕິດທີ່ມີຊ່ ສ ້ ່ າ “ໂຄມນາ” (Comuna)) ກາຍເປັ ນສະໜາມຮົບໃນເມືອງທີ່ໂຫດ ແບ່ງການປົ ກຄອງອອກເປັ ນ 16 ກຸ່ ມ ຫ ື ເອີນວ ິ ທິພນ ົ ປະຈາທ້ອງຖິ່ນ, ການຄ້າຕະ ຮ້າຍທີ່ສຸ ດໃນລາຕິນອາເມລິກາ ແລະ ຄວາມຂັດແຍ ້ງຮ່ ນແຮງລະຫວ່າງກຸ່ ມທີ່ມີອດ

້ ່ ປີ ຄສ. 1991 ເປັ ນຕົນມາ ້ ກາຈ່ ງເປັ ນເລື່ອງທີ່ເຫັນຈົນຊິນເຄີຍ ແລະ ກາຍເປັ ນເລື່ອງປົກກະຕິຂອງເມືອງ. ຕັງແຕ ອັດ ຕາການຄ້າຕະກ າໃນເມືອງສງເຖິງ 381 ຄົນຕ່ ປະຊາກອນຈານວນ 1 ແສນຄົນໃນໜ່ ງປີ ຫ ື ຫາຍກວ່າ 500 ສົບຕ່

້ ອງເມເດຍິນໄດ້ຮບ ັ ນາມວ່າ: “ເມືອງທີ່ມີອາດຊະຍາກາສງທີ່ສຸ ດໃນໂລກ ຫ ື ເມືອງອັນຕະລາຍທີ່ ເດືອນ ຈົນກະທັງເມື ສຸ ດໃນໂລກ”. ກ ້າວສ່ ເມືອງແຫ່ງນະວັດຕະກາ

້ ່ າງຈິງຈັງໃນຊ່ວງປີ ຄສ. 2004-2007 ໂດຍ ການສ້າງເຄື່ອງໝາຍໃໝ່ໃຫ້ແກ່ ເມືອງເມເດຍິນເລີ່ມຕົນຢ

ມີ ທ່ານ ອັນວາໂຮ ອຣິເບ ປະທານນາທິບດີ ໃນເວລານັນ້ ເປັ ນນາເລີ່ມຈາກການກາຈັດປັນຫາສົງຄາມກາງເມືອງຂອງ

້ ້ ້ ປະເທດ ຕາມ ມາດ້ວຍເຊີຈໂິ ອ ຟາຈາຣໂດ ເຈົາຄອງນະຄອນເມື ອງເມເດຍິນທີ່ດາເນີນການຕ່ ໂດຍລາວເນັນການແກ ້ ແນວຄິດໃໝ່ຂອງລາວຢ່ ພາຍໃຕ້ແນວຄິດການລົງທນຂະໜາດໃຫຍ່ ທາງດ້ານ ໄຂປັ ນຫາເລື່ອງຊ່ອງວ່າງທາງຊົນຊັນ, ້ ້ ພືນທີ ້ ່ ສາທາລະນະ ໂຄງສ້າງພືນຖານຂອງເມື ອງ, ທັງການພັດທະນາລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ, ການພັດທະນາຟື ນຟ

້ ່ ສີຂຽວ ລວມເຖິງການລົງທນເພື່ອພັດທະນາການສກສາຂອງຄົນໃນເມືອງ ເພື່ອເປົ າໝາຍ ້ ແລະ ການພັດທະນາພືນທີ ສ່ ການເປັນເມືອງແຫ່ງນະວັດຕະກາ.

້ ່ າ “ເມໂທຣເຄບິນ ” ດ້ານລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນລາວເລີ່ມດ້ວຍການສ້າງກະຕ້າລອຍຟ້າ ຫ ື ທີ່ເອີນວ

້ ົ ໄຟຟ້າໃຈກາງເມືອງ ແລະ ໂຄມ (Metrocable) ຊ່ ງໃຫ້ບລິການປະຊາຊົນໃນເສັນທາງໄປກັ ບລະຫວ່າງສະຖານີລດ ້ ່ ງກ່ າວມີໄລຍະທາງຄ້ອນຂ້າງໄກ ແລະ ການເດີນທາງຄ້ອນຂ້າງຍາກ ນາ (ເມືອງ) ທີ່ໄກທີ່ສຸ ດ ເນື່ອງຈາກເສັນທາງດັ

ດ້ວຍລັດສະນະພມີປະເທດທີ່ເປັ ນພສງຊັນ, ເມໂທຣເຄເບິນ ຈ່ ງຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນເດິນທາງໄດ້ງ່າຍ, ໄວວາ ແລະ

້ ນອກຈາກນີເມໂທຣເຄເບິ ້ ້ ່ ສນກາງຄວາມຈະເລີນຂອງ ສະດວກຫາຍຂນ, ນຍັງປຽບເໝືອນຂົວ ທີ່ເຊື່ອມໂຍງພືນທີ

້ ່ ທຸ ກ ຍາກທີ່ຢ່ ຫ່າງໄກ, ຕັງແຕ່ ້ ບພືນທີ ້ ເມໂທຣເຄເບິນເປີ ດໃຫ້ບລິການໃນປີ ຄສ. 2004 ມີປະຊາຊົນທີ່ ເມືອງເຂົາກັ ເດີນທາງໄປມາລະຫວ່າງໃຈກາງເມືອງ ແລະ ໂຄມນາທີ່ໄກທີ່ສຸ ດສະເລ່ຍຫາຍກວ່າ 30,0000 ຄົນຕ່ ມື.້

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 252

ທີ່ມາ: http://www.panoramio.com/photo/1047 83525

ຮບທີ 5.123 ເມໂທຣເຄເບິນທີ່ເຊື່ອມຕ່ ສນ

ກາງຂອງເມືອງ ກັບໂຄມນາ (ເມືອງ) ທີ່ໄກທີ່ ສຸ ດ

້ ຕ່ ມາໃນປີ ຄສ. 2008-2011 ເມືອງເມເດຍິນມີໂຄງການພັດທະນາໂຄງສ້າງພືນຖານຂະໜາດໃຫຍ່ ້ ້ ໄດ້ດາເນິນການກ່ ສ້າງຂັນໄດ ້ ອີກ ຄັງ້ ທ່ານ ອລອງໂຊ ຊາລາຊາຣ ເຈົາຄອງນະຄອນເມື ອງເມເດຍິນໃນເວລານັນ,

ເລື່ອນກາງແຈ ້ງ ຊ່ ງມີຄວາມຍາວ 384 ແມັດ ໃນໂຄມນາທີ 13 ຊ່ ງເປັ ນຊຸມຊົນທີ່ມີປະຊາກອນອາໄສຢ່ ໜາແໜ້ນທີ່ ້ ່ ອັນຕະລາຍທີ່ສຸ ດຂອງເມືອງ, ຂັນໄດ ້ ສຸ ດປະມານ 12,000 ຄົນ ປະຊາຊົນມີຄວາມທຸ ກຍາກທີ່ສຸ ດ ແລະ ເປັ ນພືນທີ ້ ງຊຸມຊົນໄດ້ງ່າຍ, ໄວວາ ແລະ ສະດວກຂນ ້ ຈາກແຕ່ໃນເມື່ອກ່ ອນ ເລື່ອນກາງແຈ ້ງຊ່ວຍໃຫ້ປະຊາຊົນເດີນທາງຂນລົ ້ ງຂັນໄດໂດບໃຊ້ ້ ້ ງເດິນທາງດ້ວຍຕີນຂນລົ ັ ຕອ ໄລຍະເວລາເຖິງ 35 ນາທີ ເພາະຄວາມສງຊັນຂອງພທຽບເທົ່າໄດ້ກບ ້ ງໂດຍໃຊ້ຂນໄດເລື ່ ອນດ້ວຍໄລຍະເວລາພຽງ 6 ນາທີເທົ່ານັນ, ້ ນອກ ັ ປະຊາຊົນສາມາດຂນລົ ັ້ ຕກ 28 ຊັນ້ ປັ ດຈຸບນ

້ ່ ອນຊ່ວຍຫຸ ດຄວາມສ່ຽງໃນການເກີດອາດຊະຍາກາເທິງຖະໜົນອີກ, ປະຊາຊົນສາມາດໃຊ້ ັ້ ຈາກນີການໃຊ້ ຂນໄດເລື ່ ອນໄດ້ໂດຍບ່ ມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍແຕ່ຢ່າງໃດ, ພາຍຫງັ ໄດ້ມກ ້ ້ ີ ານກ່ ສ້າງຫງັ ຄາຂັນໄດ້ ັ ການອອກ ຂັນໄດເລື ເພີ່ມອີກໂດຍໄດ້ຮບ ັ ສະນະໂປ່ງໃສ່ ແລະ ມີສສ ີ ນ ັ ສົດໃສ່ເພື່ອຄວາມມີຊວ ີ ດ ິ ຊີວາຂອງເມືອງ. ແບບໃຫ້ມີລກ

ທີ່ມາ: http://www.citi.io/2015/01/31/crazy-commutes-weird-forms-of-urban-transport/

່ ອນກາງແຈ ້ງທີ່ຊ່ວຍອານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ຊາວເມືອງ ແລະ ຍັງຊ່ວຍຫດອາດຊະຍາກາ ້ ຮບທີ 5.124 ຂັນໄດເລື ໃນເມືອງໄດ້ອີກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 253

້ ນອກຈາກການພັດທະນາລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ ແລະ ໂຄງສ້າງພືນຖານແລ້ ວ ເມືອງເມເດຍິນຍັງພັດ ທະນາບລິເວນຕອນເໜືອຂອງເມືອງໃຫ້ເປັ ນສນກາງທຸລະກິດທາງດ້ານນະວັດຕະກາ ແລະ ວຽກອອກແບບຮ່ວມສະ

້ ໄໝ ຄວບຄ່ ໄປກັບການພັດທະນາດ້ານການສກສາຮຽນຮ ້, ທ່ານ ຟາຣາໂດ ເຈົາຂອງນະຄອນເມື ອງເມເດຍິນໃນເວລາ ້ ໃ້ ຫ້ຄວາມສາຄັນກັບນະໂຍບາຍການສກສາເປັ ນພິເສດ ໄດ້ຈດ ້ ພຕ ັ ຕັງພິ ິ ະພັນວິທະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີ ນັນຜ

້ າລັບປະຊາຊົນ ໂດຍພິພຕ ິ ະພັນມີການຈັດສະແດງນິເທດສະການໃຫ້ຜ ້ (Parque Explora) ເພື່ອເປັ ນແຫ່ ງຮຽນຮສ ້ ມສາມາດຮຽນຮ ້ ແລະ ຮ່ວມຝກປະຕິບດ ັ ແທ້ໄດ້ ແລະ ມີສນສະແດງພັນສັດນາ້ ຊ່ ງເປັ ນສນໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດໃນລາ ເຂົາຊົ ້ ຕິນ ອາເມລິກ າ. ນອກຈາກນີອາຄານຂອງພິ ພິ ັ ການອອກແບບໃຫ້ມຄ ີ ວາມໂດດ ຕະພັນໄດ້ຮບ ເດັ່ນດ້ວຍສະຖາປັ ດຕະຍະກາສະໄໝໃໝ່ເປັ ນ ້ ່ ກາງແຈງ້ ດ້ວ ຍ ອາຄານປນຊີມ ງັ ແດງໃນພືນທີ ຈຸດເດັ່ນດ້ານນະວັດຕະກາການອອກແບບເຮັດ

້ ິ ຕ ິ ະພັນແຫ່ ງນີກາຍເປັ ໃຫ້ພພ ນສັນ ຍາລັກ ຂອງ ເມືອງເມເດຍິນຕອນເໜືອໃນທີ່ສຸ ດ.

ທີ່ມາ: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Parque_Explora._from_Metrostation_ Universidad,_ Medell%C3%ADn.jpg

້ ອງເມເດຍິ ນອກຈາກນີ ເມື ນຍັງExplora) ມີການກ່ ສ້າອັງອາຄານຫ້ ງສະໝຸ ດສາທາລະນະຫ າຍແຫ່ງໃນເຂດຊານ ຮບທີ 5.125 (Parque ນເປັ ນສັນອ ຍາລັ ກທາງຕອນເໜື ອຂອງເມເດຍິ ນ

້ ່ ເຂົາເຖິ ້ ງການຮຽນຮ ້ຢ່າງເທົ່າທຽມ, ຫ້ອງສະ ເມືອງ ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ເດັກ ແລະ ເຍົາວະຊົນໃນທຸກພືນທີ

ໝຸດສາທາລະນະແຫ່ງໜ່ ງທີ່ມີຄວາມໂດດເດັ່ນຄື ຫ້ອງສະໝຸ ດສະເປນເຄິ່ງສວນສາທາລະນະ (Parque Biblioteca Espana) ຊ່ ງຮບແບບຂອງອາຄານສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງນະວັດຕະກາການອອກແບບ ແລະ ນະວັດຕະກາດ້ານສະ

້ ່ ທີ່ເຄີຍເປັ ນແຫ່ ງຄ້າຍາເສບຕິ ຖາປັ ດຕະຍະກາໄດ້ເປັ ນຢ່າງດີ ອີກທັງການສ້າງຫ້ອງສະໝຸດສວນສາທາລະນະໃນພືນທີ ້ ່ ນັນອີ ້ ອງເມເດຍິນໄດ້ສ້າງພືນທີ ້ ່ ສີຂຽວ ເພື່ອເປັ ນປອດຂອງ ້ ກ ບ່ ພຽງແຕ່ເທົ່ານີເມື ັ ພືນທີ ດຍັງປ່ຽນພາບລັກໃໝ່ໃຫ້ກບ ັ ພັນກວ ້ ຍ, ການອອກ ເມືອງໂດຍເຮັດສວນພກສາສາດ ຂະໜາດ 14 ເຮັກຕາ ທີ່ຂະຫຍາຍຕ່ ເຕີມຈາກແຫ່ ງອະນຸລກ

ັ ສະນະທີ່ໂດດເດັ່ນເຊັ່ນດຽວກັນຄື: ສວນຢ່ ພາຍໃຕ້ຫງັ ຄາທີ່ມີຝາປິ ດຮບຊົງຄ້າຍຮ່ວງເຜິງ້ ຊ່ ງມີປະ ແບບສວນມີລກ ້ ນເພື່ອໃຊ້ວຽກໃນການຫົດນາ. ້ ໂຫຍດໃນການໃຫ້ຮົ່ມເງ ົາແກ່ ພັນພືດ ແລະ ສາມາດເກັບກັກນາຝົ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 254

ທີ່ມາ: http://www.panamericanworld.com/es/articulo/medellin-milagro-de-ciudad-inteligente

ຮບທີ 5.126 ຫ້ອງສະໝຸດສະເປນເຄິ່ງສວນສາທາລະນະ ຫ ື Parque Biblioteca Espana ທີ່ອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍ ້ ້ທີ່ໃຫ້ບັນຍາກາດຂອງການນັ່ງອ່ານນັ່ງສືໃນສວນ ຕົນໄມ

5.13. ແນວຄວາມຄິດເມືອງຍຸ ດຕິທາ (Just City) ທີ່ມາຂອງແນວຄວາມຄິດ:

້ ລິຫານເມືອງໃນປັດຈຸບນ ັ ມັກຄານງເຖິງເປັ ນອັນທາອິດຄື: ຄວາມກາ້ ວໜ້າ ສິ່ງທີ່ນັກວາງແຜນເມືອງ ຫ ື ຜບ

ດ້ານເສດຖະກິດຂອງເມືອງ ແຕ່ອາດຈະຫງົ ລືມໄປວ່າຄວາມສາເລັດດັ່ງກ່ າວບ່ ແມ່ ນສິ່ງດຽວທີ່ສາມາດຮັບປະກັນໄດ້ ້ ່ ໄດ້ຢ່າງມີຄວາມສຸ ກ ແລະ ປອດໄພໃນໄລຍະຍາວ ຍັງມີອກ ີ ດ້ານໜ່ ງທີ່ຄວນຄານງທຽບ ວ່າເມືອງນັນສາມາດອາໄສຢ ້ : ຄວາມສາເລັດດ້ານສັງຄົມ ຊ່ ງໝາຍເຖິງໃນສັງຄົມ ເທົ່າກັບຄວາມສາມາດໃນການແຂ່ງຂັນດ້ານເສດຖະກິດນັນຄື

້ ້ ໜ່ ງໆ ນັນປະກົ ດຄວາມເທົ່າທຽມກັນຂອງຄົນໃນສັງຄົມຫາຍປານໃດນັນເອງ ເປັ ນທີ່ມາຂອງການອອກແບບເມືອງທີ່ ້ ນວ່າ ເມືອງຍຸ ດຕິທາ (Just City) ນັນເອງ ້ ້ ັ ຫ ື ທີ່ເຮົາເອີນກັ ເນັນໃຫ້ ຄວາມສາຄັນກັບດ້ານສັງຄົມເປັ ນຫກ ຄວາມຄິດ ້ ກອອກແບບໂດຍສາດດາຈານ ຜຂ ້ ຽນໜັງສືເລື່ອງ The Just City ແລະ ປັ ດຈຸບນ ັ ທ່ານເຮັດໜ້າທີ່ເປັ ນນັກວິໄຈ ນີຖື

້ ລິ ດ້ານການວາງຜັງເມືອງທີ່ The Harvard Graduate School of Design ສິ່ງທີ່ລາວພະຍາຍາມຈະບອກກັບຜບ ັ ຄົນຜຢ ້ ່ ອາໄສໄດ້ໃນ ຫານເມືອງທຸກທ່ານຄື ຄວາມສາເລັດດ້ານເສດຖະກິດນັນ້ ບ່ ແມ່ ນສິ່ງທີ່ຈະຍັງປະໂຫຍດໃຫ້ກບ ້ ດບາງສ່ວນເຂົາໄປໃນຂະບວນການນະໂຍບາຍ ້ ້ ການລະບຸ ປັນຫາ, ໄລຍະຍາວ. ເຮົາຈາເປັ ນຕ້ອງເພີ່ມຕົວຊີວັ ຕັງແຕ່

້ ດທ້າຍທີ່ການປະເມີນຜົນ ັ ແລະ ຂັນສຸ ການກ່ ຕົວຂອງນະໂຍບາຍ, ການຕັດສິນໃຈ, ການນານະໂຍບາຍໄປປະຕິບດ

້ ດດ້ານສັງຄົມ ອັນເປັ ນອີກເຄື່ອງມືໜ່ ງທີ່ຈະຮັບປະກັນໄດ້ວ່າເມືອງນັນໆ ້ ຕວ ້ ສາມາດຢ່ ອາໄສໄດ້ຢ່າງ ົ ນຄື ົ ຊີວັ ສິ່ງເຫ່ ານັ ້ ງ. ລາວສະເໜີອງົ ປະກອບ 3 ປະການຂອງການສ້າງເມືອງຍຸ ດຕິທາ ປອດໄພຄວບຄ່ ໄປກັບການມີເສດຖະກິດທີ່ໝັນຄົ ທີ່ຄວນຄານງເຖິງໄດ້ແກ່ :

1. Equity ຄວາມຍຸ ດຕິທາ 2. Democracy ປະຊາທິປະໄຕ 3. Diversity ຄວາມຫາກຫາຍ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 255

ັ ້ ກ່ ຕ້ອງປະກອບດ້ວຍສາມສິ່ງ ຊ່ ງຄວາມຄາດຫວັງສງສຸ ດທີ່ເມືອງໆໜ່ ງຈະກາ້ ວໄປສ່ ເມືອງຍຸ ດຕິທາໄດ້ນນ

້ ແຕ່ໃນຄວາມເປັ ນຈິງແລ້ວ ລາວພົບວ່າຍັງບ່ ມີເມືອງໃດທີ່ຈະມີອງົ ປະກອບຄົບທັງສາມສ່ວນຢ່າງ ທີ່ກ່ າວໄປຂ້າງຕົນ ້ ສົມບນແບບ, ຢ່າງໃດກ່ ຕາມຍັງມີເມືອງ 3 ແຫ່ງໃນໂລກທີ່ເຂົາໃນເກນເມື ອງຍຸ ດຕິທາ ໄດ້ແກ່ : ມະຫານະຄອນນີວ

້ ້ຄຽງກັບປະເດັ່ນດ້ານ ຍອກ, ມະຫານະຄອນລອນດອນ ແລະ ກຸ ງອາສະເຕີດາ ສາລັບມະຫານະຄອນນີວຍອກນັນໃກ ີ , ສ່ວນ ຄວາມຫາກຫາຍທີ່ສຸ ດ ແຕ່ດ້ານຄວາມຍຸ ດຕິທາ ແລະ ຄວາມເປັ ນປະຊາທິປະໄຕຍັງສາມາດພັດທະນາໄດ້ອກ ້ ຄວາມຫ າກຫາຍ ແລະ ປະຊາທິປະໄຕກ່ ແທ້ ແຕ່ ຍັງຂາດຄວາມຍຸ ດຕິທາໃນບາງ ມະຫານະຄອນລອນດອນນັນມີ

້ ນ ເມືອງທີ່ໃກ ຄ ້ ຽງເມື່ອງຍຸ ດຕິທ າໃນອຸ ດົມ ຄະຕິຂ ອງລາວຫ າຍທີ່ສຸ ດ, ລາວໃຫ້ ເລື່ອງຢ່ ສ່ ວນອ າສະເຕີດ າ ນັນເປັ ົ ້ ຫ ື ເມືອງອື່ນໃດກ່ ຕາມຈະມີອງົ ປະກອບຄົບຖ້ວນສົມບນ ຄວາມເຫັນວ່າອັນທີ່ແທ້ຈງິ ແລ້ວບ່ ຈາເປັ ນວ່າເມືອງເຫ່ ານີ ້ ິ ່ ເຫອ ື ຄ່ອຍໆເກີດ ຜົນ ຕາມທິດສະດີ ຫ ື ບ່ , ແຕ່ການມີພຽງແຕ່ຢ່າງໃດຢ່າງໜ່ ງ ຫ ື ສອງຢ່າງຂນໄປຈະເຮັ ດໃຫ້ສ່ ງທີ ້ ້ ນສິ່ງທີ່ຄ່ອຍສົ່ງເສີມຊ່ ງກັນ ແລະ ກັນ, ຜບ ້ ລິຫານເມືອງຈາເປັ ນຈະ ຕາມຂນມາເອງ ເພາະອົງປະກອບທັງສາມນັນເປັ

້ ່ ໜ່ ງໆ ຕ ້ອງຄິດເລື່ອງຄວາມເປັ ນທາ ແລະ ຍອມຮັບໃນຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍອັນເປັ ນລັກສະນະທົ່ວໄປຂອງພືນທີ

້ ົ ນມາປະເມີ ້ ການພັດທະນາດ້ານເສດຖະກິດ ແລ້ວນາສິ່ງເຫ່ ານັ ນຜົນການພັດທະນາເມືອງຄວບຄ່ ໄປກັບການກະຕຸ ນ

້ ສິ່ງທີ່ຕາມມາຄື ຫາກສາມາດເຮັດໄດ້ສາເລັດ ລາວມີຄວາມເຊື່ອວ່າຈະເກີດການລວມກຸ່ ມຂອງຄົນໃນເມືອງຫາຍຂນ ້ ຄວາມສາພັນລະຫວ່າງກັນຈະເປັ ນຄືກາແງ ອາຊະຍາກາຈະຫຸ ດລົງ ເພາະເມື່ອຄົນໃນເມືອງມີປະຕິສາພັນກັນຫາຍຂນ ້ ທ່ ຄ ້ ງເກດວ່າ ີ ່ ອຍຕິດຕາມຄວາມປອດໄພໃຫ້ກັນ ແລະ ກັນ. ນອກຈາກນີ ້ ລາວຍັງໃຫ້ຂສັ ແລະ ກ ້ອງວົງຈອນປິ ດຊັນດີ ການຈັດລາດັບເມືອງໃຫຍ່ ໆຂອງໂລກໃຫ້ເປັ ນອັນດັບໜ່ ງໃນດ້ານການເງ ິນເຊັ່ນ: ມະຫານະຄອນນີວຍອກ ຫ ື ມະຫາ

ັ ຜົນປະໂຫຍດຈາກການພັດທະນາດ້ານເສດຖະກິດ ນະຄອນລອນດອນ ບ່ ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າຄົນໃນເມືອງຈະໄດ້ຮບ ້ ່ າໃດ, ເພາະຄວາມຈິງແລ້ວການດາລົງຊີວດ ້ າຄັນກວ່າ, ສະນັນຄວນໃຊ້ ້ ິ ປະຈາວັນນັນສ ນັນເທົ ມາດຕາວັດດ້ານສັງຄົມ

ຄວບຄ່ ໄປກັບດ້ານເສດຖະກິດເພື່ອທີ່ຈະຮ ້ວ່າທີ່ຈິງແລ້ວປະຊາຊົນມີຄວາມກິນດີຢ່ ດີ, ມີຄວາມສຸ ກ ຫ ື ຮສ້ ກປອດໄພ ຫ ື ບ່ .

້ ແນວຄິດເບືອງຫ ງັ ອົງປະກອບ:  ເທົ່າທຽມຢ່າງເປັນປະຊາທິປະໄຕ: Equitable and Democracy

ເມືອ ງທີ່ມີຄ ວາມເປັ ນ ທ າໃນຄວາມໝາຍຂອງສາດສະດາຈານ Susan Fainstein ຄື ເມືອ ງທີ່ຖືກ

້ ້ ່ ບົນພືນຖານຂອງຄວາມຍຸ ອອກແບບ ແລະ ບລິຫານຈັດການດ້ວຍແນວຄວາມຄິດຕັງຢ ດຕິທາ ໝາຍຄວາມວ່າກ່ ອນ

້ ້ ລິຫານຈະດາເນີນການກ່ ສ້າງໂຄງສ້າງພືນຖານ, ທີ່ຜບ ລະບົບສາທາລະນປະໂພກ, ອອກກົດໝາຍທ້ອງຖິ່ນ ຫ ື ກາລັງ ້ ອງຖາມຜທ ິ ແລະ ຄວາມເປັ ນຢ່ ຂອງປະຊາຊົນເຂົາເຫ່ ານັ ົ ນຕ້ ້ ່ຢ ີ ່ ອາໄສ ຈະສ້າງຄວາມປ່ຽນແປງໃດໆ ທີ່ກ່ ຽວກັບຊີວດ ້ ອງໃຫ້ປະໂຫຍດທົ່ວເຖິງໄປຍັງປະຊາຊົນຜເ້ ປັ ນເຈົາຂອງເມື ້ ໃນເມືອງກ່ ອນ ຊ່ ງສິ່ງທີ່ກາລັງຈະສ້າງນັນຕ້ ອງທຸ ກຄົນ,

້ ລິຫານໃຊ້ຄວາມເທົ່າທຽມເປັ ນກົນໄກຫກ ັ ໃນການອອກນະໂຍບາຍ ຫ ື ຈັດການກັບປັ ນຫາໃນເມືອງໄດ້ ຫາກຜບ ້ ເນື່ອງຈາກຜບ ື ່ ອຍໆຕາມມາ ເຊັ່ນ: ຄົນໃນເມືອງຈະໄດ້ຮບ ັ ການສກສາຫາຍຂນ ້ ລິ ລາວເຊື່ອວ່າດ້ານທີ່ດີອ່ ນໆຈະຄ

ຫານເຊື່ອໝັນ້ ແລະຍອມຮັບວ່າຄົນໃນເມືອງມີຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍ ແຕ່ນອກຈາກສິ່ງອື່ນໃດທຸກຄົນຄວນໄດ້ ັ ຕາການວ່າງງານຈະຫຸ ດລົງເພາະຄົນມີການ ຮັບການສກສາຢ່າງເທົ່າທຽມກັນ ແລະ ໃນອະນາຄົດຈະຍັງສົ່ງຜົນໃຫ້ອດ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 256

້ ແລະ ສາມາດເຂົາເຖິ ້ ຜົນສຸ ດທ້າຍຄືເສດຖະກິດຂອງເມືອງ ້ ງໂອກາດທີ່ຈະມີວຽກເຮັດໄດ້ຫາຍຂນ, ສກສາຫາຍຂໜ ້ ຈະດີຂນຕາມລ າດັບ.

ທີ່ມາ: http://womanwanders.com/day-new-york-city/, http://www.fieldoperations.net/project-details/project/highline.html, https://cityofhumans.com/high-line/, http://www.explorationhawaii.com/2014/07/16/the-high-line-an-elevated-public-park-onmanhattanswest-side/

ຮບທີ 5.127 New York City’s The High Line ໃນມະຫານະຄອນນີວຍອກ ື ່ າ New York City’s The High Line ໃນມະຫານະຄອນນີວຍອກ ພາບດັ່ງກ່ າວຄືໂຄງການທີ່ມີຊ່ ວ

້ ່ ເກີດຂນ້ ແລະ ຈະຖືກ ເປັນສວນສາທາລະນະລອຍຟ້າທີ່ສ້າງມາຈາກທາງລົດໄຟທີ່ບ່ ໄດ້ໃຊ້ແລ້ວ ຊ່ ງໂຄງການນີອາດບ

້ ່ ອໃຊ້ວຽກໃນດ້ານອື່ນໆຫາກບ່ ໄດ້ປະຊາຊົນຊັນລຸ່ ້ ມຂອງເມືອງຊ່ວຍກັນປົ ກປ້ອງມັນເອົາໄວ້ ດ້ວຍການສະ ຮືຖອນເພື

້ ນສະຖານທີ່ເພື່ອການໃຊ້ປະໂຫຍດຮ່ວມ ້ ດ ັ ການເມືອງນີວຍອກ ເພື່ອໃຫ້ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີເປັ ເໜີໂຄງການໄປຍັງຜຈ

້ ່ ເລື່ອງການໃຫ້ຄວາມສາຄັນກັບການຟັ ງສຽງຂອງປະຊາຊົນທຸ ກສ່ວນທຸ ກຄັງກ່ ້ ອນທີ່ຈະນາທີ່ ກັນ ຊ່ ງນີວຍອກຂນຊື ້ ນສ້ ້ າງຄວາມປ່ຽນແປງ ດິນສາທາລະນະໄປໃຊ້ໃນດ້ານໃດໆກ່ ຕາມ, ຜົນຈາກການຮ່ວມກັນລົງຄວາມຄິດເຫັນໃນມືນັ ້ ້ New York City’s The High Line ກາຍເປັ ນ ສັນ ຍາລັກ ທີ່ສ າຄັນ ແລະ ເປັ ນ ຈຸດ ໝາຍ ຢ່າງບ່ ນ່ າເຊື່, ທຸ ກ ມືນີ

້ ປາຍທາງຂອງນັກທ່ອງທ່ຽວຈາກທຸກມຸ ມໂລກທີ່ມາທ່ຽວຊົມມະຫານະຄອນນີວຍອກ ບ່ ພຽງເທົ່ານັນພາຍຫ ງັ ຈາກທີ່ ້ ງດງດດເງ ິນລົງທນຈາກບລິສດ ້ ້ ານັກງານ ແລະ ເຮັດທຸ ລະ ັ ເອກະຊົນໃຫ້ເຂົາມາຕັ ສ້າງສາເລັດ ສະຖານທີ່ແຫ່ງນີຍັ ງສ

້ ມາຈາກການຟັງເສຍຂອງຜທ ້ ວຍເງ ິນພັນລ້ານບາດ, ສິ່ງເຫ່ ານີ ົ ໄດ້ ້ ່ຢ ີ ່ ອາໄສແທ້ຈງິ ແລະ ໃຫ້ ກິດອ້ອມຮອບບລິເວນັນດ້ ້ ເຖິງແມ່ ນວ່າພວກເຂົາຈະບ່ ແມ່ ນນັກ ທຸ ລະກິດໃຫຍ່ ໂຕຂອງເມືອງກ່ ຕາມ, ລາວໃຫ້ ົ ນ, ຄວາມສາຄັນກັບສຽງເຫ່ ານັ ້ ່ ພຽງແຕ່ສົ່ງຜົນໃຫ້ອາຊີບ ແລະ ຄວາມເປັ ນຢ່ ຂອງຄົນໃນເມືອງດີຂນ, ້ ແຕ່ ການວາງແຜນ ົ ບ ຄວາມເຫັນວ່າສິ່ງເຫ່ ານີ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 257

້ ງສາມາດຫກ ີ ຫຽ້ ງ “ຄວາມສ່ຽງດ້ານຈິດຕະສັງ ເມືອງ ແລະ ກ ານົດນະໂຍບາຍດ້ານຕ່າງໆດ້ວຍຄວາມເປັ ນທານັນຍັ

້ ຽນໜັງສືຊ່ ື The ຄົມ” (Psychosocial Risk) ໄດ້ຕາມຄວາມເຫັນຂອງສາດສະດາຈານ Richard Wilkinson ຜຂ

້ ລິຫານເມືອງການົດນະໂຍບາຍ, ອອກກົດໝາຍ ຫ ື ສ້າງຄວາມປ່ຽນແປງໃດໆໃຫ້ Spirit Level ເຂົາເຊື່ອວ່າຫາຜບ ້ ່ ເປັ ນທາກັບຄົນໃນເມືອງ ຜົນທີ່ຕາມມາຈະຫຸ ດລົງກວ່າທີ່ພວກເຂົາຄິດນັນຄື ້ : ້ ່ ແກ່ ໃຈວ່າສິ່ງເຫ່ ານັ ົ ນບ ແກ່ ເມືອງໂດຍຮຢ ີ ດ ິ ແລະ ການປະຕິສາພັນກັນນອ ້ ຍລົງ ເກີດພາວະບົກພ່ອງທາງອາລົມ , ປະຊາຊົນຈະບ່ ມີຄວາມສຸ ກໃນການໃຊ້ຊວ ປັນຫາຍາເສບຕິດ, ປັ ນຫາອາຊະຍາກາ, ຄວາມບ່ ສະເໝີພາບດ້ານໂອກາດ, ປັນຫາສຸ ຂະພາບໃນເດັກ, ໄປຈົນເຖິງປັ ນ ້ ກເຂົາໃຈຄວາມແຕກຕ່ ້ ້ , ດັ່ງນັນ້ ການຍດຖືຄວາມເປັ ນທາເຂົາອົ ຫາໂລກຕຸ ຍ າງ ແລະ ຍອມຮັບໃນສຽງຂອງປະຊາຊົນ ໃນການອອກແບບນະໂຍບາຍຕ່າງໆ ຈ່ ງຖືເປັ ນເລື່ອງທີ່ຈາເປັ ນຫາຍກວ່າການຄິດແຕ່ ເລື່ອງຂອງຄົນລວຍ, ຄົນຈົນ ໃຜຈະໄດ້ຮັບປະໂຫຍດຫາຍກວ່າກັນ.  “ກະແສຄວາມຫາກຫາຍປະສົມປະສານກາຍເປັ ນກະແສດຽວ” (Diversity)

ເມືອງຍຸ ດຕິທາຍອມເປີ ດຮັບຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍ ບ່ ວ່າຈະເປັ ນດ້ານຊົນເຜົ່າ, ແບບແຜນການໃຊ້ຊ ີ

ວິດ ຫ ື ລັກສະນະສະເພາະກຸ່ ມ ເພາະການປະຕິເສດຄວາມຫາກຫາຍຄືຄວາມຄິດທີ່ນາໄປສ່ ຄວາມແຕກແຍກ ການ

ແ ບ່ ງພັ ກ , ແ ບ່ ງພ ວ ກ ແ ລ ະ ຄ ວ າມ ບ່ ເທົ່ າທ ຽ ມ ໃ ນ ພ າຍ ຫ ັ ງ , ລ າວ ຍົ ກ ຕົ ວ ຢ່ າງ Singapore’s Housing

Development Board (HBD) ຊ່ ງເປັ ນໜ່ວຍງານທີ່ເບິ່ງແຍງດ້ານທີ່ຢ່ ອາໄສຂອງຄົນສິງກະໂປ, ອັນເປັ ນຕົວຢ່າງທີ່ ດີຫາຍຂອງການວາງແຜນເພື່ອຮອງຮັບຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍ ເພາະບ່ ພຽງແຕ່ເປັ ນການຮັບປະກັນວ່າຄົນສິງກະ

່ ຢ່ ອາໄສຂອງຕົວເອງເທົ່ານັນແຕ່ ້ ້ ້ ່ ໃຫ້ໂອກາດກັບຄົນທີ່ ິ ທິທ່ ຈະເປັ ີ ໂປມີສດ ນເຈົາຂອງທີ HBD ຍັງເປັ ນອາພາດເມັນທີ

້ ້ ນສິ່ງທີ່ສາດສະດາຈານຊຊານໃຫ້ ີ ດ ິ ທິທ່ ຈະຢ ີ ່ ອາໄສຮ່ວມກັນອີກດ້ວຍ ສິ່ງເຫ່ ານີ ົ ເປັ ມາຈາກຫາກຫາຍເຊືອຊາດໄດ້ ມສ ້ ່ ວ່າຄົນທຸກຄົນມີສຸດທິທ່ ຈະ ີ ຄວາມສາຄັນ, ລາວເຫັນວ່າຄວາມເປັ ນທາໃນການວາງແຜນເມືອງເລີ່ມໄດ້ຈາກພືນຖານທີ

ີ ່ ອາໄສເປັ ນຂອງຕົນເອງ ເຖິງແມ່ ນວ່າພວກເຂົາຈະເປັ ນຄົນທີ່ມີລາຍໄດ້ນອ ້ ຍກ່ ຕາມ ຊ່ ງເປັ ນໜ້າທີ່ຂອງຜບ ້ ລິ ມີທ່ ຢ ້ ່ ເຫ່ ານັ ້ ົ ນໃຫ້ພ້ອມຮັ ຫານທ້ອງຖິ່ນທີ່ຈະຈັດຫາພືນທີ ບກັບຄວາມຕ້ອງການ.

ທີ່ມາ: http://www.citi.io/2015/08/17/singapore-why-expats-call-this-utopia/, http://www.todayonline.com/singapore/hdb-consider-ramps-homes-multiple-steps-entrance

້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ການພັດທະນາຈາກ Singapore’s Housing Development Board ຮບທີ 5.128 ອາພາດເມັນທີ (HBD) ໃນປະເທເດສິງກະໂປ

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 258

ິ ຢ່ ຮ່ວມກັນໄດ້ ຈາກການສກສາລາວພົບວ່າ ຄວາມແຕກຕ່ າງຫາກຫາຍດ້ານຊົນເຜົ່າ ທີ່ສາມາດດາລົງຊີວດ

້ ້ ັ ກາແພງທີ່ຄອຍປ້ອງກັນອາຊະຍະກາທີ່ນຮຸ່ ນແຮງໄດ້ ເພື່ອໃຫ້ເຂົາໃຈຫ ຈະເຮັດໜ້າທີ່ເປັ ນຄືກບ າຍຂນລາຍງານການວິ ໄຈໜ່ ງທີ່ເຮັດໂດຍ Urban Age ໃຊ້ກລະນີສກສາຊຸມ ຊົນ Cidade Tiradentes ໃນເມືອງ São Paulo ປະເທດ ້ ກ ປ່ຽນຈາກເມືອງທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍອາຊະຍາກ າໄປສ່ ເມືອງປອດໄພເໝາະແກ່ ບຣາຊິວ ລາຍງານວ່າຊຸມຊົນແຫ່ງນີຖື

້ ວຍການພັດທະນາລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນໃຫ້ຄນ ້ ລິຫານເມືອງເລີ່ມຕົນດ້ ົ ສາມາດໄປມາຫາສ່ ກັບ ການຢ່ ອາໄສ, ຜບ ້ ຈາກທີ່ເມື່ອກ່ ອນການໄປມາລະຫວ່າງກັນເປັ ນໄປດ້ວຍຄວາມຍາກລາບາກ ເມື່ອຄົນເກີດ ເມືອງຂ້າງຄຽງໄດ້ງ່າຍຂນ,

້ ສິ່ງທີ່ຕາມມາຄືຄ ວາມລະມັດ ລະວັງໄພອັນ ຕະລາຍໃຫ້ແ ກ່ ກັນເຮັດ ໃຫ້ເມືອງທີ່ຕົນ ຢ່ ມີ ປະຕິສ າພັນ ກັນຫ າຍຂ ນ ້ ບ່ ພຽງເທົ່ານັນງານວິ ້ ງສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າພຽງແຕ່ ມີທ່າລົດເກີດຂນໃນເມື ້ ້ ຄວາມປອດໄພຫາຍຂນ, ໄຈນີຍັ ອງ, ການ

ລົງທນໂດຍເອກະຊົນໃນບລິເວນໃກ ້ຄຽງກ່ ຕາມມາອີກຫາກຫາຍ ເມື່ອລະບົບຂົນສົ່ງສາທາລະນະສມາດເຊື່ອມເມືອງ ້ ່ ເຊັ່ນ: ເກີດຮ້ານຄ້າຂະໜາດນອ ້ ກ ັ ກັນໄດ້, ເງ ິນກ່ ຈະເລີ່ມໝ ນວຽໃນພືນທີ ້ ຍ ທີ່ມີຄວາມແຕກຕ່າງຫາກຫາຍໃຫ້ຮຈ ້ ້ ງນາ ້ ຸ ບເປີ ມາກເກັດ, ນອກຈາກນີສະພາບແວດລ້ ຈົນກະທັງຊ ອມຂອງເມືອງທີ່ປອດໄພ ແລະ ມີຄວາມເປັ ນຢ່ ທີ່ດີຂນຍັ ຄວາມພາກພມໃຈມາສ່ ຄົນໃນເມືອງໄດ້ອີກ, ງານວິໄຈອີກໜ່ ງຜົນງານໂດຍ The Spatial Economics Research

Center ພາຍໃຕ້ການສະໜັບສະໜນຂອງ London School of Economics and Political Science ທີ່ສກສາ ຄວາມຫາກຫາຍໃນມະຫານະຄອນລອນດອນ ປະເທດອັງກິດ ສະເໜີວ່າ: “ວັດທະນະທາຄວາມຫາກຫາຍຂອງ ເມືອງລອນດອນຖືເປັ ນນະວັດຕະກ າທີ່ຊ່ວຍສະໜັບສະໜ ນກິດຈະກາດ້ານການເງ ິນ ເຮັດໃຫ້ສະຖານະການທາງ

້ ກ ເວົາອີ ້ ້ ກທາງໜ່ ງຄື ຄວາມຫາກຫາຍຖືເປັ ນຊັບສິນທາງດ້ານເສດຖະກິດ ບ່ ແມ່ ນ ການເງ ິນຂອງອັງກິດເຂັມແຂງຂ ນອີ ້ ດ ້ານສັງຄົມພຽງຢ່າງດຽວ”. ແຕ່ ຂດີ ທີ່ມາ: https://arquiteturainsustentavel.files. wordpress.com/2013/11/img_0885bxs.jpg

້ ນ ົ ໃນຊຸມຊົນ ຮບທີ 5.129 ຄວາມເປັ ນຢ່ ຂອງຜຄ Cidade Tiradentes ເມືອງ São Paulo ປະເທດບຣາຊີວ

ທີ່ມາ: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/b/b6/Ouro_Preto_November_ 2009-7.jpg

ັ ກາງຊຸມຊົນ Cidade ຮບທີ 5.130 ຈະຕຸ ລດ Tiradentes ເມືອງ São Paulo ປະເທດບຣາຊີວ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 259

ທີ່ມາ: http://static.panoramio.com/photos/large/ 31757632.jpg

ົ ຮບທີ 5.131 ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊວນທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຄນ ໃນຊຸມຊົນ Cidade Tiradentes ປອດໄພຫາຍຂນ້

ທີ່ມາ: http://obaratodefloripa.com.br/wpcontent/ uploads/2015/01/onibus.jpg

ຮບທີ 5.132 ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນທີ່ເຊື່ອມຕ່ ລະ ຫວ່າງຊຸມຊົນ Cidade Tiradentes ແລະ ຊຸມຊົນ ້ ຂ້າງຄຽງເຂົາຫາກັ ນ

ເມືອງຍຸ ດຕິທາກັບການຈັດການເຄຫະສະຖານເພື່ອມວນຊົນ (Just city and Public Housing) ສາດສະດາຈານ Susan Fainstein ໄດ້ໃຫ້ຄວາເຫັນ ກ່ ຽວກັບເມືອງຍຸ ດ ຕິທາກັບຄວາມສາພັນຂອງ

ັ ປະຊາຊົນດ້ວຍລາຄາທີ່ສາ “ເຄຫາມວນຊົນ” ຫ ື “ບ້ານເຄຫາປະຊາຊົນ” ຊ່ ງໝາຍເຖິງທີ່ຢ່ ອາໄສທີ່ລັດຈັດຫາໃຫ້ກບ

້ ້ ງການເຫັນການ ມາດເປັ ນເຈົາຂອງໄດ້ ໄວ້ວາ ຄວາມຄາດຫວັງຂອງນັກວາງແຜນເມືອງຝກຫັດໜ້າໃໝ່ທັງຫາຍຄືຕອ

ພັດທະນາດ້ານເສດຖະກິດຂອງເມືອງຢ່າງກາ້ ວກະໂດດ ແຕ່ຄວາມຈິງແລ້ວສິ່ງທີ່ຄາດຫວັງຫາຍກວ່າຄື ຄວາມຍຸ ດຕິ ົ ກ່້ ຽວຂ້ອງກັບຊີວດ ິ ປະຈາວັນຂອງຄົນໃນເມືອງ ຊ່ ງໃນສະ ທາປະຊາທິປະໄຕ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍ ເພາະສິ່ງເຫ່ ານີ

ີ ວ ົ ເລກທີ່ ພາບຈິງແລ້ວສາຄັນກວ່າຕົວເລກຄວາມກາ້ ວໜ້າດ້ານເສດຖະກິດຫາຍ, ເມືອງບາງເມືອງອາດຈະບ່ ໄດ້ມ ຕ ໂດດເດັ່ນດ້ານເສດຖະກິດແຕ່ປະຊາຊົນສາມາດອາໄສຢ່ ໃນເມືອງໄດ້ຢ່າງປອດໄພ ຊ່ ງການອອກແບບນະໂຍບາຍ

້ ແລະ ການວາງແຜນເມືອງຍຸ ດຕິທາສາມາດນາສັງຄົມໄປສ່ ຈຸດໝາຍນັນໄດ້ , ລາວສະເໜີວ່າເຮົາຄວນອອກນະໂຍບາຍ

້ ງແບ່ງສັດສ່ວນໃຫ້ກບ ັ ທີ່ການົດໃຫ້ໂຄງການໃດໆ ກ່ ຕາມທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບທີ່ຢ່ ອາໄສຈະຜ່ານໃບອະນຸຍາດສ້າງໄດ້ຕອ ເຄຫະມວນຊົນ ຫ ື ທີ່ຢ່ ອາໄສສາລັບປະຊາຊົນທີ່ມີລາຍໄດ້ນອ້ ຍດ້ວຍໃນອັດຕາສ່ວນ 50 ສ່ວນຮ້ອຍ ຫ ື ຫາຍກວ່າ

້ ນປະໂຫຍດຕ່ ການໃຊ້ພນທີ ົ ນເປັ ື ້ ່ ສາທາລະນ ແລະ ຍົກລະດັບຄຸ ນນະພາບຊີວດ ິ ຄົນ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າໂຄງການເຫ່ ານັ

້ ່ ມີ ີ ລາຍໄດ້ນ ້ອຍໄດ້ຢ່າງແທ້ຈງິ . ຍົກຕົວຢ່າງປຽບທຽບລະຫວ່າປະເທດສະຫະລັດອາເມລິ ໃນເມືອງ ໂດຍສະເພາະຜທ ້ ພຽງ ັ ຜທ ້ ່ ມີ ີ ລາຍໄດ້ນ ້ອຍນັນມີ ກາ ແລະ ແຄນນາດາ, ໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ ໂຄງການການຈັດສັນທີ່ຢ່ ອາໄສໃຫ້ກບ ັ ການສະໜັບສະໜນໂດຍລັດເທົ່ານັນ້ ຊ່ ງຫາຍໂຄງການກ່ ມັກຍົກເລີກໄປກ່ ອນທີ່ຈະ ໂຄງການທີ່ການົດວ່າຕ້ອງໄດ້ຮບ ໄດ້ສ ້າງຈິງ ແລະ ການສ້າງສິ່ງກ່ ສ້າງໃດໆກ່ ຕາມຫາກຖືກຕ້ອງດ້ວຍກົດໝາຍຂອງເມືອງແລ້ວກ່ ສາມາດເຮັດໄດ້ ເພາະ

ີ ່ ມີໂດຍບ່ ຕ້ອງຖາມຄວາມຄິດເຫັນຈາກພາກສ່ວນອື່ນໆ ແຕ່ໃນເມືອງແວນຄເວີ ປະເທດແຄນນາ ຖືເປັ ນສິດທິທ່ ຫາກ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 260

້ ່ ມີ ີ ລາຍໄດ້ນອ ້ ຍຍັງຄົງໄດ້ຮບ ັ ການຈັດສັນຢ່າງຕ່ ເນື່ອງ ແລະ ມີຄຸນະພາບດີດວ ້ ຍ ດາ ໂຄງການທີ່ຢ່ ອາໄສສາລັບຜທ

້ ານວຍ ເຊັນດຽວກັບໃນປະເທດອັງກິດ ແລະ ຮອນແລນທີ່ມີການອອກຂກ ້ ານົດວ່າສິ່ງກ່ ສ້າງ ເພາະກົດໝາຍເອືອອ

້ ່ ຕ້ອງປະກອບໄປດ້ວຍເຄຫາມວນຊົນ ຫ ື ສະໜັບສະໜນທີ່ຢ່ ອາໄສສາລັບຜມ ້ ລ ີ າຍໄດ້ ໃດໆກ່ ຕາມທີ່ຈະສ້າງຂນໃໝ ້ ່ ມອານາດຕ່ ລອງໃຫ້ກບ ັ ປະຊາຊົນໃນຊຸມຊົນ ແນ່ ນອນວ່າເອກະຊົນບາງ ນ ້ອຍອີກ ຊ່ ງກົດໝາຍທີ່ເປັ ນທາແບບນີເພີ

້ ້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກາໄລເທົ່າທີ່ຄວນ ແຕ່ການຕ່ ລອງນີ ້ ລາຍບ່ ສາມາດເຮັດເຊັນນັນໄດ້ ເພາະສຸ ດທ້າຍແລ້ວການກ່ ສ້າງນັນຈະບ ້ ບ້ານ ິ ທິທ່ ຈະໄດ້ ີ ັ ປະໂຫຍດດ້ານອື່ນໆເຊັ່ນ: ສະຖານທີ່ລ້ຽງເດັກອ່ອນ, ບ້ານພັກຄົນເຖົາ, ເຮັດໃຫ້ຊຸມຊົນຍັງມີສດ ຮບ ້ ່ ຕ້ອງໃຫ້ການສະໜັບສະໜນການສ້າງເຄຫາມວນຊົນໃນ ້ ກ ົ ຜ່ອງທາງຈິດ, ສວນສາທາລະນະ ຫ ື ມີເຊັ່ນນັນກ ພັກຜບ

້ ້ ຊ່ ງສິ່ງເຫ່ ານີ ົ ຈະຖື ັ ອະນຸຍາດໃຫ້ ໂຄງການອື່ນໆຢ່າງເປັ ນຮບປະທາ ເປັ ນຕົນ ກລວມຢ່ ໃນແຜນກ່ ສ້າງກ່ ອນຈະໄດ້ຮບ ສ້າງແທ້.

ທີ່ມາ: http://www.iamsterdam.com/media/architecture-amsterdam/g-aappartementenamsterdamzuid3-nc.jpg

ຮບທີ 5.133 ສະແດງທີ່ພັກອາໄສສາລັບມວນຊົນ (Public Housing) ໃນນະຄອນອາສະເຕີດາ ປະເທດເນີເທີແລນ

ໃນເມືອງອາສະເຕີດາທີ່ດິນຖືກຈັດການໂດຍສາທາລະນ ຊ່ ງເປັ ນສິ່ງທີ່ສາຄັນຫາຍເພາະເປັ ນຕົວຮັບປະ

ັ ປະໂຫຍດຈາກການພັດທະນາທີ່ດິນໂດຍລັດ ແລະ ເອກະຊົນ ຊ່ ງທີ່ຜ່ານມາເມືອງ ກັນວ່າຢ່າງນ ້ອຍຊຸມຊົນຈະໄດ້ຮບ ້ ງຍາກເກີນໄປເຮັດໃຫ້ມກ ີ ານອອກ ອາສະເຕີດາຖືກໂຈມຕີເລື່ອງກົດໝາຍກ່ ຽວກັບເຄຫາມວນຊົນວ່າປະຊາຊົນເຂົາເຖິ

້ ່ ສຸ ດຜົນຄື ໂຄງການກ່ ສ້າງໃໝ່ກວ່າ 90 ສ່ວນຮ້ອຍ ນັນ້ ເປັ ນໂຄງການທີ່ຢ່ ອາໄສເພື່ອ ກົດໝາຍກ່ ຽວກັບເລື່ອງນີໃນທີ ້ ລ ີ າຍໄດ້ນອ ້ ຍ ຫ ື ເຄຫາມວນຊົນກວ່າ 50 ສ່ວນຮ້ອຍ ຊ່ ງຖືເປັ ນຄວາມສາເລັດທີ່ກາ້ ວໜ້າຫາຍກວ່າເມືອງອື່ນໆ ຜມ ໃນໂລກ.

ທ້າຍທີ່ສຸ ດລາວຫວັງວ່າເລື່ອງຄວາມເປັ ນທາໃນການອອກແບບເມືອງ ຫ ື ອອກນະໂຍບາຍໃດໆ ຈະ

້ ້ າຍຂນ້ ເພາະຖືວ່າເປັ ນໜ້າທີ່ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຜບ ້ ລິຫານເມືອງ ແລະ ນັກວາງແຜນ ຖືກຍົກຂນມາເວົ າຫ ້ ່ ທີ່ເໝາະສົມແກ່ ການຢ່ ອາໄສແທ້ຈງິ ຢ່ ທີ່ເຮົາບ່ ອາດຈະກາຈັດຄວາມທຸ ກ ເມືອງທຸ ກຄົນທີ່ຈະສ້າງເມືອງໃຫ້ເປັ ນພືນທີ

ຈົນ ແລະ ຄວາມບ່ ສະເໝີພາບໄດ້ຢ່າງສົມບນເຊັ່ນດຽວກັບຊັບພະຍາກອນທີ່ມີຢ່ ຢ່າງຈາກັດ ແຕ່ຢ່າງນອ້ ຍຫາກເຮົາ ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 261

ໃຊ້ຄວາມເປັນທາໃນການການົດນະໂຍບາຍກ່ ສາມາດສ້າງຄວາມປ່ຽນແປງໄດ້, ການສ້າງເມືອງຍຸ ດຕິທາ (Just City) ້ ນ ົ ປະຕິສາພັນກັນຫາຍຂນ້ ນອກ ທ້າຍທີ່ສຸ ດແລ້ວຈະໃຫ້ປະໂຫຍດກັບທຸກຄົນ, ອາຊະຍາກາໃນເມືອງຈະຫຸ ດລົງ, ຜຄ ້ ງສ້າງຈິດສານກຄວາມເປັ ນເຈົາຂອງ ້ ຈາກນີຍັ ແລະ ຄວາມພມໃຈໃນຖານະສ່ວນໜ່ ງຂອງເມືອງອີກດ້ວຍ.

ັ ແນວຄິດທິດສະດີການການວາງແຜນ ແລະ ການອອກແບບເມືອງໃນຍຸ ກປັດຈຸບນ

- 262

ເອກະສານອ້າງອີງ ພາສາລາວ ສະພາແຫ່ງຊາດ. 2017. ກົດໝາຍວ່ າດ້ວຍການຜັງເມືອງ (ສະບັນປັບປຸ ງ), ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ: ສະພາແຫ່ງຊາດ ສະຖາບັນໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ. ຄ່ ມືການວາງແຜນຜັງຕົວເມືອງ (Urban Planning Mamual), ນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈັນ: ສະຖາບັນໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ, ກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ.

ພາສາຫວຽດນາມ Ths. KTS. Lưu Hoàng Ngọc Lan, etc. 2006. Lý Thuyết Qui Hoạch Đô Thị. Thành Phố Hồ Chi Minh: Trường Kiến Trúc Thành Phố Hồ Chí Minh Khoa Qui Hoạch Ths. KTS. Lê Đàm Ngọc Tú. 2012. Quy Hoạch Xây Dựng Phát Triển ĐôThị. Thành Phố Tuy Hòa: Đại Học Xây Dựng Miền Trung Khoa Kiến Trúc. ພາສາອັງກິດ Anastasia Loukaitou-Sideris. 1997. Inner-city commercial strips, Evolution, decay-retrofit? Deprtment of Urban Planning, School of Public Policy and social Research, University of California, Los Angeles. Department of the Environment.1996. Town centres and retail developments, planning policy guidance. Department of Town and Country Planning.1964. Regional shopping centres in North West England, University of Manchester Edmund N.Bacon. 1969. Design of Cities, revised Edition, USA Geoffrey Baker and Bruno Funaro. 1951. Shopping Centers, Design and operation, Reinhold Publishing Corporation, USA. Gideon Golany. 1976. New Town Planning: Principles and practice, John Wiley & sons, Inc. Ian Colquhoun.1995. Urban Regeneration an International Perspective, B.T. Batsford Ltd.London. John Morris Dixon.1999. Urban Space, Visual Reference Publications, Inc., NewYork. John A.Dawson and J.Dennis Lord.1985. Shopping Centre Development, Policies and Prospects, Nichols Publishing Company, NewYork. ICIC Partnership.2000. Inner-City Shopper make cent (and dollars), PriceWaterhouseCopers. Kiel, Haberkern, Dr Gerd. 2001. Issues in shopping centre trade areas, The University of Queensland, Au. Ken Jones and Jim Simons.1990. The Retail Environment, Routledge, Chapman and Hall, Inc. NewYork-London.

Kevin Lynch. 1965. The Image of The City, M.I.T. Press Paperback Edition, Printed in the United States. Peter Dicken and Peter E. Lloyd.1990. Location in Space, Theoretical Perspectives in Economic Geography, Harper and Row, Publishers, Inc., New York. Peter Katz. 1994. The New Urbanism, McGraw-Hill, Inc. Rob Krie. 1979. Urban Space, Academy Editions - London, Great Britain. Laurence Stephan cutler. 1982. Recycling Cities for People, Van Nostrand Reinhold. Rai Y. Okamoto and Frank E. Wiliams. 1968. Urban Design Mahattan, Regional plan association, the Viking press - New York. Roz Hansen, Brian Roberts. 2000. Urban planning & development in a maeket economy, Qeenland University of Technology. Victor Gruen and Larry Smith.1960. Shopping Town USA, Reinhold Publishing Corporation. ພາສາໄທ

ິ ານທ້ອງຖິ່ນສະໄໝໃໝ່ , Orathai Kokpol. 2016. Urbanization ເມື່ອ “ເມືອງ” ກາຍເປັນບັນຫາຂອງການບໍລຫ

ີ ພະກຽດ 80 ພັນສາ ອາຄານບີ ກຸ ງເທບມະຫານະຄອນ: ສະຖາບັນພະປົ ກເກົາ້ ສນລາດຊະການສະເຫຼມ ຊັນ້ 5.