Urban Planning Theory New Urbanism by Luangphasy SENGONKEO

ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ ງຊາດ ຄະນະວິຊາສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາສາດ

ເອກະສານປະກອບສິດສອນ 5U2 UT 322

ວິຊາ ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແນວຄິດຜັງເມືອງສະໄຫມໃຫມ່

ສົກສຶກສາ 2013-2014

ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ ງຊາດ ຄະນະວິຊາສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ

ເອກະປະກອບສານສິດສອນ 5U2 UT 322

ວິຊາທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແນວຄິດຜັງເມືອງສະໄຫມໃຫມ່

Urban Planning Theory New Urbanism

ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ ັ ຈິດປັນຍາ ຫຼວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ກວດແກ ້ໂດຍ: ສຈ. ດຣ. ສົມພອນ ເດດອຸ ດມ ົ

ສົກສຶກສາ 2013-2014

ຄໍານໍາ ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາສາດອາດຖືໄດ້ວ່າເປັ ນສາຂາທີ່ມີການສຶກສາລົງເລິກທີ່ສຸ ດໃນວິຊາອາຊີບທີ່ກ່ ຽວກັບ

້ ຄວາມກ່ ຽວຂ້ອງກັບອະດີດ, ປະຈຸບນ ັ ແລະ ອະນາຄົດ. ສະພາບແວດລ້ອມສິ່ງກໍ່ສ້າງ. ສາຂາວິຊາດັ່ງກ່ າວນີມີ

້ ໍາໃຊ້, ລວມທັງຮູ ບແບບພຶດຕິກາໍ , ຄວາມປາດຖະຫນາ, ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ ພົວພັນກັບກຸ່ ມຜູ ນ

້ ່ ານັນ. ້ ຄວາມຕ້ອງການຂອງພວກເຂົາເຈົາເຫລົ ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາສາດຍັງກ່ ຽວຂ້ອງກັບກົດຫມາຍ, ຫລັກ

ັ , ລະບຽບການ, ທິດສະດີ, ແລະ ແນວຄວາມຄິດໃນການອອກແບບ. ການອອກແບບບໍ່ ການໃນການປະຕິບດ

ັ , ຜິວ, ຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບຊົງເທົ່ານັນ້ ແຕ່ຍັງຄໍານຶງເຖິງປະໂຫຍດໃຊ້ ພຽງແຕ່ຄໍານຶງເຖິງສະເພາະຮູ ບຊົງ, ສີສນ ສອຍ. ສ່ວນປະກອບກ່ ຽວກັບປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍຂອງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ ຈຶ່ງເຊື່ອມໂຍງກັບລະບົບໂຄງສ້າງ,

້ ກ ັ ລະບົບທັງຫມົດເຫລົ່ານີ.້ ອາຄານ ໄຟຟ້າ, ກົນຈັກ ແລະ ສຸ ຂາພິບານ. ເພື່ອທີ່ຈະກໍ່ສ້າງອາຄານຈະຕ້ອງຮູ ຈ ້ ່ ໂດດດ່ຽວ. ຫລັງຫນຶ່ງກໍ່ຄືເປັນຜົນງານສະຖາປັດຕະຍະກໍາທີ່ສົມບູນ ບໍ່ວ່າມັນຈະຕັງຢູ

້ ງຢູ ້ ່ ຊົນນະບົດ ມັນກໍ່ຍັງເປັ ນຜົນງານສິລະປະໃນຕົວມັນເອງ, ເຖິງແມ່ ນວ່າ ຖ້າຫາກວ່າ ອາຄານຫລັງນີຕັ

້ ງຢູ ້ ່ ົ ບາດທີ່ສໍາຄັນໃນການຊ່ວຍເສີມສ້າງພາບທີ່ສວຍງາມ. ແຕ່ວ່າເມື່ອຍົກອາຄານຫລັງນີໄປຕັ ທິວທັດຈະມີບດ

ກາງຕົວເມືອງທ່ າມກາງອາຄານຫລາຍໆສິບຫລັງ ຫລື ທ່ າມກາງຜົນງານສິລະປະອື່ນໆນອກເຫນືອຈາກສະຖາ

້ ປັ ດຕະຍະກໍາ ເວລານັນຈະເກີ ດມີການພົວພັນລະຫວ່າງຜົນງານສິລະປະທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາກັບສະພາບ

ແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງຂອງມັນ. ເມື່ອເປັນແນວນັນ້ ຈຶ່ງຕ້ອງມີອງົ ປະກອບເພີ່ມເຕີມໃນຂະບວນການອອກແບບ.

້ ອງມີຄວາມເຂົາໃຈວ ້ ່ າອາຄານຈະມີຄວາມເຫມາະສົມກັບສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງໄດ້ແນວ ນອກຈາກນັນຕ້

້ ໃດ. ສຸ ດທ້າຍສິ່ງເຫລົ່ານີຈະຖື ກແປໄປເປັ ນລັກສະນະການອອກແບບຂອງສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ ເພາະສະ

້ ່ ງເກີດມີຄໍາສັບທີ່ວ່າ “ການອອກແບບຜັງເມືອງ” ຫລື “Urban Design”. ນັນຈຶ

ເພື່ອເຫັນໄດ້ການພົວພັນລະຫວ່າງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ ແລະ ການອອກແບບຜັງເມືອງເຮົາສໍານຶກວ່າ

້ ່ ຫລື ທີ່ຫວ່າງ ສິ່ງທີ່ຄໍານຶງໃນການອອກແບບອາຄານປະກອບມີ: ການພົວພັນເຊິ່ງກັນແລະກັນຂອງເນືອທີ

້ ກພິຈາລະ ຕ່ າງໆ. ຮູ ບແບບຂອງການສັນຈອນ, ລະບົບເຕັກນິກຂອງອາຄານ, ແລະ ອື່ນໆ. ທັງຫມົດເຫລົ່ານີຖື

ນາໄປພ້ອມໆກັນ, ລວມທັງຈະເປັ ນຂອບເຂດທີ່ກວ້າງອອກໄປເຊັ່ນ ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ

້ ງຢູ ້ ່ . ຫລາຍຫ້ອງປະກອບກັນເປັ ນອາຄານ, ລານ ຫລື ລະບຽງປຽບເຫມືອນ ລານ ເຊິ່ງທີ່ອາຄານດັ່ງກ່ າວນັນຕັ ້ ແລະ ສວນສາທາລະນະ, ທາງຍ່ າງ ແລະ ຫ້ອງໂຖງປຽບເຫມືອນຖະຫນົນ ແລະ ຈຸດລວມສູ ນຂອງ ໃນຄຸ ມ

້ ຂອງຄົນຍ່ າງ, ລະບົບນໍາປະປາ ແລະ ລະບົບໄຟຟ້າຂອງອາຄານ ຍັງຕ້ອງເຊື່ອງໂຍງກັບລະບົບຂອງຕົວເມືອງ.

ິ ກ ີ ານດຽວກັນກັບການສຶກສາສະຖາ ດ້ວຍເຫດນີ ້ ໃນການສຶກສາການອອກແບບຜັງເມືອງ ຈຶ່ງນໍາໃຊ້ວທ

້ ້ ປັດຕະຍະກໍາ ເຊິ່ງຄວນເລີ່ມຕົນການສຶ ກສາໃຫ້ເຂົາໃຈອະດີ ດ.

້ ຽບຮຽງ ຄະນະຜູ ຮ

ສາລະບານ ລາຍການ

ໜ້າ

ຄໍານໍາ………………………………………………………………………………

ສາລະບານ......................................................................................................

ບົດທີ 1

້ ່ ນຖານ ແລະ ຜັງເມືອງສະໄຫມບູຮານ ປະຫວັດສາດການຕັງຖິ

້ ່ ນຖານ.…………....................................... ປະຫວັດສາດການຕັງຖິ

2.1

້ ັ ຕົວຈິງໃນຍຸ ກຕົນ.…… ທິດສະດີຜງັ ເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ການປະຕິບດ

2.2

ຈິນຕະນາພາບເມືອງຕາມຄວາມຄິດຂອງເຄວິນ ລິນຈ໌ (Kevin Lynch’s

1.1 ບົດທີ 2

ັ ຕົວຈິງໃນຍຸ ກຕົນ້ ທິດສະດີຜງັ ເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ການປະຕິບດ

Image of the City)…………………………………………...... 2.3

ບົດທີ 3

ບົດທີ 4

ທິດສະດີສະພາບແວດລ້ອມການຕອບສະຫນອງຂອງ ອຽນ ເບນທ໌ເລ (Ian Bentley’s Responsive Environments) ……………………

2.4

ຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງ.……………………………..............................

2.5

ຕົວແບບຂອງເມືອງ.…………………………………...................

ັ ຜັງເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ຍຸ ກປັດຈຸບນ 3.1

ການຄວບຄຸ ມໃນການອອກແບບຜັງເມືອງ…………………………......

3.2

ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ...............................................

3.3

ສັງລວມທິດສະດີ.…………………………………………...........

3.4

ຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (New Urbanism).………………………….....

ແນວຄິດ ແລະ ທິດສະດີໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ 4.1

ແນວຄິດ ແລະ ທິດສະດີການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ...........................

4.2

້ ່ ວາງຮາກຖານໃນການອອກແບບເມື ີ ອງ......................................... ຜູ ທ

4.3

ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ (Camillo Sitte)................................................

4.4

ແຄນຽມ ເບີຣແນມ (Daniel Bumham)........................................

4.5

ອະເບເນເຊີຣ ໂຮເວຣີດ (Ebenezer Howard) ອຸ ທະຍານນະຄອນ..........

4.6

ຊາຣ ເອັດຕົວ ຈອງເນເຣທ ຫລື ເລຄໍບູຊເິ ຍ (Le Corbusier) ກັບເມືອງໃນ

້ ແນວຕັງ................................................................................. ບົດທີ 5

ແນວຄິດທິດສະດີກ່ຽວກັບການອອກແບບຜັງເມືອງ 5.1

ແຄລເຣນສ໌ ເພີຣ.ີ ………….......................................................

5.2

ິ ຕະວິທະຍາເກສຕັນທ໌.…………………….................... ທິດສະດີຈດ

72 II

ສາລະບານ (ຕໍ່) ລາຍການ

ໜ້າ 5.3

ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ……………………………...............

5.5

ິ ທັດເມືອງ…………………………………………...... ທິດສະດີທວ

5.6

ທິດສະດີສງັ ຄົມເມືອງ................................................................

້ ່ ປ້ອງກັນຕົວເອງ.................................................... ທິດສະດີເນືອທີ

ການວາງແຜນ ແລະ ຄວບຄຸ ມການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນພາຍໃນເມືອງ..........

ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ (Land Use) 6.1

ບົດທີ 7

6.2

ສະພາບປັນຫາຂອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນເມືອງ.………….............

6.3

ຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນຂອງອາຄານ (Building form and massing)......

6.4 ອົງປະກອບທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານ...................... ້ ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ ແລະ ສະຖານທີ່ຈອດລົດ (Circulation and Parking) 7.1

້ ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ ແລະ ສະຖານທີ່ຈອດລົດ (Circulation and

Parking)..……...................................................................

ບົດທີ 8

5.4

5.7 ບົດທີ 6

ິ ຕະນາພາບເມືອງ.………………………...................... ທິດສະດີຈນ

7.2

ການວາງຜັງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ (Transportation Planing).…………

7.3

ປະເພດຂອງຖະຫນົນ.……………………...................................

7.4

ຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນໃນເມືອງ (Urban Street Pattem ).……………

7.5

ັ ການວາງຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນໃນເມືອງ.……………………….... ຫຼກ

7.6

ທີ່ຈອດລົດ (Parking)...............................................................

7.7

ການຍ່ າງ (Pedestrian Ways)....................................................

7.8

ຄວາມເປັນມາ.................................................................................. 100

7.9

ການອອກແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດຊຸມຊົນຊານເມືອງ................................

100

7.10 ການອອກແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດໃຈກາງເມືອງ.....................................

104

້ ່ ເປີດໂລ່ງສາທາລະນະ (Public open space) ພືນທີ 8.1 8.2 8.3

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ.………………………… 106 ຄວາມຫມາຍຂອງພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ...................................... 106 ການແບ່ງປະເພດພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ມີຄຸນະພາບ (Positive ຄຸ ນລັກສະນະທາງກາຍະພາບຂອງພືນທີ

Open Space).…………………………………………............ 8.4

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະພາຍໃນ ແນວທາງການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງພືນທີ

້ ນ..………………………….................................. ້ ເມືອງເບືອງຕົ

109

110 III

ສາລະບານ (ຕໍ່) ລາຍການ

ໜ້າ 8.5

ິ ລະຫວ່າງອາຄານ (Urban activity and life ກິດຈະກໍາເມືອງ ແລະ ຊີວດ between building )...............................................................

ບົດທີ 9

ອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ (Street furniture) 9.1

ຄວາມຫມາຍ..………….......................................................... 116

9.2

ປະເພດອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ .............................................. 116 ົ ຕໍ່ການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ..…………... 118 ປັດໄຈທີ່ມີຜນ ແນວທາງໃນການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ເຫມາະສົມ.…... 121

9.3 9.4 ບົດທີ 10

້ ້ໃນເມືອງ (Trees in Urban design) ຕົນໄມ

ບົດທີ 11

ເທັກນິກການສໍາຫລວດສະພາບທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງ

ບົດທີ 12

113

້ ້ ແລະ ພືດພັນໃນເມືອງ.…….. 123 10.1 ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງຕົນໄມ ້ ້ໃນເມືອງ................ 123 10.2 ບົດບາດ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ ້ ້ໃນເມືອງ...... 126 10.3 ແນວທາງການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ 11.1 ການສໍາຫລວດເມືອງ (Urban Suraey)..…….................................

128

້ ກ ັ ໃນການສໍາຫລວດເມືອງ.…………………………. 11.2 ທິດສະດີຄວນຮູ ຈ

128

ການຈໍາແນກສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ການສາມາດຮັບຮູ ້ທິດທາງ 12.1 ຂະບວນການຮັບຮູ ້ ຫລື ຂະບວນການທາງປັນຫາ (Cognitive Process).

133

12.2 ທິດສະດີຈນ ິ ຕະພາບຂອງເມືອງ (The image of the city 1960)...........

134

12.3 ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຕອບສະຫນອງພຶດຕິກາໍ ຂອງມະນຸດ ( Socio-

genic Environment )............................................................. 136 ເອກະສານອ້າງອີງ.................................................................... 142

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ້ ່ ນຖານ ແລະ ຜັງເມືອງສະໄຫມບູຮານ ປະຫວັດສາດການຕັງຖິ

5U2 UT 322

1 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

້ ່ ນຖານ. 1.1. ປະຫວັດສາດການຕັງຖິ 1.1.1. ຍຸ ກສະໄຫມບູຮານ.

ບໍ່ວ່າຈະເປັ ນສະໄຫມບູ ຮານ ບັນພະບຸ ລຸດຂອງເຮົາໄດ້ເລືອກຢູ່ອາໄສເປັ ນກຸ່ ມ ເພື່ອປົ ກປ້ອງຈາກສະ

ພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດ, ເພື່ອໃຫ້ປອດໄພຈາກກຸ່ ມໂຈນ, ເພື່ອໃຫ້ງ່າຍໃນການເກັບກ່ ຽວອາຫານການກິນ

້ ແລະ ງ່ າຍໃນການຄົບຄ້າສະມາຄົມທີ່ເປັນຄວາມຕ້ອງການໂດຍທໍາມະຊາດຂອງມະນຸດ. ນອກຈາກນັນໃນການ

້ ່ ນຖານໃນຍຸ ກ ເລືອກບ່ອນຢູ່ອາໄສ ໄດ້ຄໍານຶງເຖິງປັ ດໄຈທີ່ແນ່ ນອນ ເຊິ່ງບາງປັ ດໄຈກໍ່ຍັງຖືກນໍາໃຊ້ໃນການຕັງຖິ ັ . ສະໄຫມປັດຈຸບນ

ິ ທິພນ ົ ຕໍ່ການພັດທະນາ ແລະ ການເຕີບໂຕຂອງເຂດຕົວເມືອງ ປະກອບມີ: ປັດໄຈທໍາມະຊາດທີ່ມີອດ

້ ວມ, ພູ ເຂົາໄຟ ແລະ ອື່ນໆ). ໄພຂົ່ມຂູ່ ຈາກຄວາມຫາຍະນະທາງທໍາມະຊາດ (ໄຟ, ນໍາຖ້ ົ ສົມບູນ, ແຫລ່ງນໍາ້ ແລະ ແຫລ່ງຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ອື່ນໆ. ທີ່ດິນທີ່ອຸ ດມ

ຄວາມຄ້ອຍຊັນ, ແລະ ຫນ້າດິນ ແລະ ສິ່ງປ້ອງກັນຕາມທໍາມະຊາດ.

ພູ ມອາກາດ.

ເຄື່ອງກົນຈັກ.

້ ລວມມີ: ັ ອິດທິພນ ົ ຈາກການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄຫມຕົນໆ ນະວະຕະກໍາທີ່ໄດ້ຮບ -

້ ່. ຕາຫນ່ າງຕົວເມືອງແບບເປັນເສັນຊື

ັ ສະຫມີ. ແຜນຜັງແບບເປັນວົງມົນ ຫລື ແບບສູນກາງ ແລະ ມີລດ

ັ ສະຫມີ. ຮູ ບທີ 1.1: ແຜນຜັງແບບເປັນວົງມົນ ຫລື ແບບສູນກາງ ແລະ ມີລດ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://emergenturbanism.com/2008/12/21/decoding-paradise-the-emergentform-of-mediterranean-towns. 1

1.1.2. ຍຸ ກຫີນ. 7000 – 9000 ກ່ ອນ ຄ.ສ.

ຮູ ບທີ 1.2: ແຜນຜັງເມືອງໃນຍຸ ກຫີນ 7000 – 9000 ກ່ ອນ ຄ.ສ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.gutenberg.org/files/14189/14189-h/14189-h.htm. -

້ ່ ນຖານໃນຍຸ ກຕົນໆໃນປະເທດອິ ້ ເຈີຣໂີ ຄ (Jericho) ເປັນບ່ອນຕັງຖິ ດສະຣາແອນ ໃນຊ່ວງປະມານ 9000

ັ ການຈັດສັນເປັ ນຢ່າງດີມປ ີ ະຊາກອນອາໄສຢູ່ປະມານ 3000 ຄົນ ມີ ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. ມັນເປັນຊຸມຊົນທີ່ໄດ້ຮບ ້ ເນືອທີ ້ ່ 3 ເຮັກຕາ ້ ລສ ິ ຸ ດ. ຊຸມຊົນດັ່ງກ່ າວນີມີ ການກໍ່ສ້າງອ້ອມຮອບແຫລ່ງທີ່ເຊື່ອໄດ້ວ່າເປັ ນແຫລ່ງນໍາບໍ ແລະ ອ້ອມຮອບດ້ວຍກໍາແພງຫີນຮູ ບວົງມົນ.

້ ່ ນຖານໃນຍຸ ກຕົນໆໃນປະເທດໄຊປຣັ ້ ຄີໂຣກີເຕຍ (Khirokitia) ເປັນບ່ອນຕັງຖິ ສ (Cyprus) ໃນຊ່ວງ ີ ລັກຖານບັນທຶກໄວ້. ຖະ ປະມານ 5500 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. ມັນເປັ ນເມືອງທໍາອິດທີ່ມີຖະຫນົນ ເທົ່າທີ່ໄດ້ມຫ

ຫນົນສາຍຫລັກເປັນຖະຫນົນແຄບ ແຕ່ວ່າມີປາຍທາງທີ່ເປັນລານກວ້າງ. -

້ ່ ນຖານໃນຍຸ ກຕົນໆໃນປະເທດຕວຽກກີ ້ ກາຕາໂຮຢຸ ກ (Catalhoyuk) ເປັນບ່ອນຕັງຖິ ໃນຊ່ວງປະມານ

້ ່ 13 ເຮັກຕາ ແລະ ມີປະຊາກອນປັ ະ 7000 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. ມັນເປັນເມືອງທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດໃນຍຸ ກຫີນ ມີເນືອທີ

ມານ 10000 ຄົນ. ມັນເປັນເມືອງທີ່ມີການປະກອບສ້າງຢ່າງສັບສົນປາສະຈາກຖະຫນົນ. 3000 – 4000 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ.

້ ່ ງພຽງລ່ອງນໍາ້ ຕີກຣິສ ັ ການສ້າງຂຶນຕາມທົ ໃນຍຸ ກນີ ້ ຕົວເມືອງໃນ ເຟີທາຍລ໌ ເຄຣັສເຊັນທ໌ ໄດ້ຮບ

ແລະ ຢູເຟຮດສ໌ ແຫ່ ງເມໂຊໂປເຕເມຍ.

ຮູ ບທີ 1.3: ສະຖາປັດຕະຍະກໍາໃນຍຸ ກ 3000-4000 ປີ ກ່ອນ ຄ.ສ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.thomascook.com/lp/1x9-en6uli/family-holidays-egypt/.

ເມືອງ ເອຣິດຸ (Eridu) ເປັນເມືອງເກົ່າແກ່ ທີ່ສຸ ດ.

ົ ຢູ່ອາໄສຕໍ່ເນື່ອງທີ່ເກົ່າແກ່ ທີ່ສຸ ດ. ເມືອງດາມັສກັສ (Damascus) ເປັນເມືອງທີ່ມີຄນ ົ ລະເມືອງຫລາຍທີ່ສຸ ດ 80000 ຄົນ. ບາບີລອນ (Babylon) ເປັນເມືອງທີ່ມີພນ

3000 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. -

້ ລກ ້ ັ ສະນະຂອງສະຖາປັ ດຕະຍະ ທີບສ໌ ແລະ ເມມຟິສ ຕາມລ່ອງແມ່ ນໍາໄນລ໌ :ເມືອງແຫ່ ລເອຢິ ບເຫລົ່ານີມີ

ົ ນໍາເອົາປີ ຣາມິດມາເປັນສັນຍາລັກ. ກໍາແບບອະນຸສອນສະຖານ ເຊິ່ງນິຍມ

2500 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. -

້ ນດັສ ປັດຈຸບນ ັ ນີຢູ້ ່ ປະເທດປາກິດສະຖານ. ທົ່ງພຽງຕາມລ່ ອງແມ່ ນໍາອິ

ໂມເຮັນໂຮ-ກາໂຣ ເປັນສູນການປົກຄອງ ແລະ ສາດສະຫນາ ມີປະຊາກອນອາໄສຢູ່ 40000 ຄົນ.

1900 ປີ ກ່ ອນຄ.ສ. -

້ ້ ້ ່. ຕາມລ່ອງແມ່ ນໍາເຫລື ອງແຫ່ ງປະເທດຈີນ: “ດິນແດນທີ່ລ່ວງລັບ” ເປັນຕົນແບບຂອງເມື ອງແບບເສັນຊື

້ ອັນຢາງ ເປັນເມືອງທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດຕາມທົ່ງພຽງລ່ອງແມ່ ນໍາເຫລື ອງ.

້ ່ ເມໂຊອາເມຣິກາ ໂດຍ ອາສ໌ເຕັກສ໌, ເມັກສ໌ເຕັກສ໌ ແລະ ສາ ັ ການສ້າງຂຶນຢູ ຍັງມີຫລາຍໆຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ຮບ ໂປເຕັກສ໌.

ເມໂຊໂປເຕເມຍ

ອີຣດ ີ ຸ

ເອີຣ ໌

ບາບີລອນ

ທົ່ ງພຽງຕາມລອ ໍ້ ່ ງແມນ ່ າໄນລ ໌

ທີບສ ໌

ເມມຟິ ສ

ທົ່ ງພຽງຕາມລອ ໍ ້ ນດ ັສ ່ ງແມນ ່ າອິ ເຂດເມດີເຕເຣນຽນຢູຣ ົບ

ຮາຣ ັບປະ

ອູກາຣິດ

ໂມເຮັນໂຈ-ດາໂຣ

ບ ັນດາເມືອງຂອງໂຣມ ັນ

ບີບລອສ

ທົ່ ງພຽງຕາມລອ ໍ້ ວ ່ ງແມນ ່ າຮ ່ ງໂຫ

ບ ັນດາເມືອງຂອງກຣີກ ອ ັນຢາງ

ເຂດເມໂຊອາເມລິກາ

ເຕໂອຕີຮວາກ ັນ

ເຊັ ງສູ

ຢີບລ ິ ຈາລຕ ັນ ກອ ່ ນຄ.ສ. ຄ.ສ.

1.1.3. ເມືອງເກົ່າຂອງກຣີກ. 700 ປີ ກ່ ອນ ຄ.ສ. -

້ ບັນດາເມືອງຂອງກຣີກໄດ້ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປທົ່ວພາກພືນແອຢີ ນ (Aegean) ດ້ານຕາເວັນຕົກຂອງຝລັ່ງ

ແລະ ແອດສປາຍ.

່ ສຸ ດແມ່ ນ ອາໂຄຣໂປລິສ ື “Polis” ເປັ ນຊື່ທີ່ໃຫ້ຄວາມຫມາຍຂອງຄວາມເປັ ນເມືອງ. ເມືອງທີ່ມີຊ່ ສຽງທີ

ັ ການປຸ ກສ້າງ (Acrolopis) ເຊິ່ງເປັ ນບ່ອນທີ່ອາຄານສາດສະຫນາ ແລະ ການປ້ອງກັນທາງທະຫານໄດ້ຮບ ້ ່ ເທິງຈອມພູ ໂດຍມີແຜນຜັງທີ່ເປັນອິດສະຫລະຈາກຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດ. ຂຶນຢູ

ຮູ ບທີ 1.4: ເມືອງຂອງກຣີກ 700 ປີ ກ່ ອນ ຄ.ສ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://www.studyblue.com/notes/note/n/arc-5110-study-guide-2013-14gargus/deck/8696795. 4

ຮູ ບທີ 1.5: ແຜນຜັງເມືອງຂອງກຣີກ 700 ປີ ກ່ ອນ ຄ.ສ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://www.studyblue.com/notes/note/n/arc-5110-study-guide-2013-14gargus/deck/8696795. -

້ ການວັດແທກທີ່ຊັດເຈນຂອງກຣີກແມ່ ນການສ້າງບົນພືນຖານຊັ ດສ່ວນຂອງຄົນ.

ສປາກຕາ (Sparta) ແລະ ອາແຕນ (Athen) ເປັນເມືອງທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດຂອງກຣີກ.

ເນໂອໂປລິສ (Neopolis) ແລະ ປາເລໂອໂປລິສ (Paleopolis) ຫມາຍເຖິງເມືອງ“ໃຫມ່ ” ແລະ ເມືອງ ້ ັ ການສ້າງຂຶນ. “ເກົ່າ” ເມືອງໃຫມ່ ຈະກາຍເປັນເມືອງເກົ່າເມືອງມີເມືອງໃຫມ່ ແຫ່ ງໃຫມ່ ໄດ້ຮບ

450-400 ປີກ່ອນຄ.ສ. -

ເມືອງມີເລຕັສ (Miletus) ຖືວ່າເປັນເມືອງທໍາອິດທີ່ມີ “ການວາງແຜນ”.

ເມືອງມີເລຕັສ ປະກອບດ້ວຍ 3 ພາກສ່ວນ: ນັກສິລະປິນ, ຊາວນາ ແລະ ທະຫານ.

ຮິບໂປດາມັດ (Hippodamus) ເປັນນັກຜັງເມືອງທີ່ຖືກຮັບຮູ ເ້ ປັນຄົນທໍາອິດ ໂດຍໄດ້ນໍາລະບົບຜັງເມືອງ ້ ່ າ: ອາໂກຣາ (Agora) ມາໃຊ້. ແບບເປັນຕາຫນ່ າງ ແລະ ຕະຫລາດສາທາລະນະ ທີ່ເອີນວ

1.1.4. ເມືອງເກົ່າຂອງໂຣມັນ. -

ບັນດາເມືອງຂອງໂຣມັນ ໄດ້ນໍາເອົາຮູ ບຊົງເມືອງຂອງກຣີກມາໃຊ້ ແຕ່ ວ່າມີລະດັບທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ. ອະນຸ ້ ີ ໍາດັບຊັນທາງສັ ສອນສະຖານໄດ້ມລ ງຄົມ.

The Republican and Imperial Forum Together

ຮູ ບທີ 1.6: ເມືອງຂອງໂຣມັນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://isabelceron.wordpress.com/2011/10/08/equity-in-the-city-1-threelessons-from-the-ancient-roman-metropolis/.

ຮູ ບທີ 1.7: ທັດສະນິຍະພາບຂອງເມືອງຂອງໂຣມັນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.luccamust.it/content.php?p=1.2. -

້ ່ າ ໂຣມັນ ໂຟຣັມ (Roman Forum) ເປັ ນຈຸດສູ ນກາງແຫ່ ງການວາງແຜນຜັງ ສະພາຂອງເມືອງ ທີ່ເອີນວ ເມືອງຂອງໂຣມັນ.

້ ່ ອນແລ້ວບ່ອນເລົ່າ. ້ ຊ ິ ດ ິ ຊາວໂຣມັນໄດ້ກ່ ສ້ ໍ າງສະພາຂຶນບ ໃນຖານະເປັນຜູ ພ 6

້ ຫ້ອງນໍາສາທາລະນະ, ້ ໍ າງຂົວຮາງນໍາ, ໃນຖານະເປັນວິສະວະກອນຊາວໂຣມັນໄດ້ກ່ ສ້ ລະບົບສາທາລະນູ

ັ ທະນາທີ່ຢູ່ອາໄສໃນຮູ ບ ໃນຖານະເປັນນັກວາງແຜນທາງກາຍະພາບ ແລະ ທາງສັງຄົມ ຊາວໂຣມັນໄດ້ພດ

້ ແລະ ອື່ນໆ. ປະການ, ນໍາພຸ

້ ່ າ: ບາຊີລກ ິ ກາ ແບບຕ່າງໆ ລວມທັງໄດ້ສາ້ ງອາຄານອື່ນໆອີກ ເຊັ່ນ: ຕະຫລາດທີ່ມີຫລັງຄາປົກຄຸ ມ ທີ່ເອີນວ

້ ນວ່າ ຄູເຣຍ (Curia), ເຮືອນແບບດັງເດີ ້ ມຂອງ (Basilica), ສານຕໍ່າ, ສູ ນພົບປັ ດຂອງຊຸມຊົນ ທີ່ເອີນກັ

້ ່ າ ກາປີ ໂຕລ ໂດມັສ (Capitol Domus) ເຊິ່ງເປັ ນເຮືອນຊຸດ 3 ຫາ 6 ຊັນ້ ທີ່ມີໂຖງໂລ່ງ ໂຣມັນ ທີ່ເອີນວ ້ າກັ ້ ນຢູ່ກາງອາຄານ ແລະ ດ້ານຫນ້າເປັນຮ້ານຂາຍເຄື່ອງ. ເຊື່ອມຕໍ່ທີ່ຫວ່າງຫລາຍຊັນເຂົ

ຊາວໂຣມັນຍັງເປັນຄົນທີ່ມັກຮັກງານສັງຄົມ ແລະ ສິລະປັດ.

1.1.5. ເມືອງໃນຍຸ ກສະໄຫມກາງ. -

ການເຊື່ອມຖອຍທາງອໍານາດຂອງໂຣມັນ ເຮັດໃຫ້ກອງຮັກສາດ່ານຢູ່ ດິນແດນທີ່ຫ່ າງໄກຖືກລະເລີຍທົ່ວຢູ

້ ມກ ີ ານພິກປີ ນຄື ີ ານຂະຫຍາຍຕົວຢູ່ເຂດດ່ານປ້ອງກັນເມືອງ ຣົບ. ປະກົດການດັ່ງກ່ າວນີ ້ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມກ ແລະ ສາດສະນະສະຖານ.

ົ (Constantinople) ປັດຈຸບນ ັ ເປັ ນປັດເທດຕວຽກກີ ແລະ ເມືອງຊຽນນາ ຮູ ບທີ 1.8: ກົງສະຕັງຕີນບ (Sienna) ຂອງອີຕາລີ. ໂບດໃຫຍ່ ຂອງເມືອງຊຽນນາ ເປັນຮູ ບຊົງສະຖາປັດຕະຍະກໍາ ້ ນສັນຍາລັກຂອງເມືອງ. ທີ່ເປັນລໍາດັບຂັນເປັ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://etc.usf.edu/clipart/54200/54278/54278_constantinop.htm. 7

ົ ດທິພນ ົ ຕໍ່ການອອກແບບຜັງເມືອງໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ . ລະບົບການປົກຄອງແບບພະມະຫາກະສັດໄດ້ສ່ ງອິ

້ ດລ້ຽວ ແລະ ວິວຂອງໂບດ ແລະ ຫໍຄອຍທີ່ຢ່າຍລຽງ ເມືອງມີຄວາມສວຍງາມ ດ້ວຍຖະຫນົນທີ່ເປັ ນເສັນຄົ

ລາຍຕາມທາງ. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຕົວເມືອງຖືກຈໍາກັດດ້ວຍຂີດຄວາມສາມາດຮອງຮັບໄດ້ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ ້ ່ ດິນ. ຖືກຈໍາກັດດ້ວຍຂະຫນາດເນືອທີ

້ ່ າງຕໍ່ເນື່ອງທາງດ້ານຈໍານວນຕົວເມືອງບໍ່ວ່າຈະເປັນເມືອງທີ່ມີຜູຢ ີ ານເພີ່ມຂຶນຢ ້ ່ ູອາໄສຈໍານວນຫນ້ອຍ. ໄດ້ມກ ້ ເມືອງທີ່ເກີດຂຶນໃຫມ່ ໃນສະຕະວັດທີ 11 ຢູ່ຍູໂຣບ ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ ແມ່ ນເມືອງທ່ າຕາມຝັ່ ງທະເລ.

ີ ານຂະຫຍາຍຕົວດ້ານຂະຫນາດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ໃນຂະນະດຽວກັນອໍາ ເມືອງການຄ້າ (Mercantilist) ໄດ້ມກ

ນາດຂອງພະມະຫາກະສັດຫລຸ ດຫນ້ອຍລົງ. -

ີ ານໂອນຍ້າຍໄປສູ່ ກຸ່ ມຄົນໃຫມ່ ທີ່ຫລາກຫລາຍ ເຊັ່ນ: ກຸ່ ມພໍ່ຄ້າທີ່ຮັ່ງມີ. ໃນເວລາດຽວກັນ ກໍາມະສິດໄດ້ມກ

້ ່ ມີສດ ື ຕໍ່ເກີດຂຶນ້ ແລະ ສ້າງໃຫ້ເກີດສອງຊົນຊັນທີ ິ ພິເສດຄື: ຄຸ ນພໍ່ ແລະ ສະຫມຽນ. ບັນດາໂບດໄດ້ສບ

້ ີ ານເຕົາໂຮມຂອງປັ ການຄ້າໂລກ ແລະ ການເດີນທາງເຮັດໃຫ້ມກ ດຊາກອນ ເຊັ່ນ: ຢູ່ ເມືອງຟລໍເຣັນສ໌, ປາຣີ ແລະ ເວນີສ.

້ ການເພີ່ມຂຶນຂອງປະຊາກອນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມແອອັດ ແລະ ເກີດແຫລ່ງຊຸມຊົນແອອັດ ແລະ ທ້າຍ ົ ເມືອງມີການເຊື່ອມຖອຍ. ທີ່ສຸ ດກໍ່ຄືເຮັດໃຫ້ຕວ

1.1.6. ສະໄຫມເຣແນດຊັງ ແລະ ບາຣົກ. -

ໃນສະຕະວັດທີ 15 ບັນດາກະສັດຂອງຝລັ່ງໄດ້ກາ້ ວເຖິງຄວາມເປັ ນເອກະພາບ ແລະ ສະແດງໃຫ້ເຫັນ

ຄວາມຮັ່ງມີ ແລະ ອໍານາດຂອງພວກເຂົາ ໂດຍການປັບປຸ ງ ແລະ ສ້າງຄວາມສວຍງາມແກ່ ຕົວເມືອງຕ່ າງໆ.

ສິລະປະ ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກໍາ ຈຶ່ງກາຍເປັນອົງປະກອບຫລັກຂອງການວາງແຜນຕົວເມືອງ.

ັ ຕົວເມືອງ. ີ ານນໍາເອົາຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດມາໃຊ້ກບ ໄດ້ມກ

ົ ການຂອງ ຮູ ບທີ 1.9: ແຜນຜັງເມືອງໃນອຸ ດມ ວາຊາຣີ (Vasari).

ົ ການຂອງ ຮູ ບທີ 1.10: ແຜນຜັງເມືອງໃນອຸ ດມ ແມັກກີ (G. Maggi).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://quadralectics.wordpress.com/4-representation/4-1-form/4-1-4-cities-inthe-mind/4-1-4-1-the-ideal-city/. 8

້ ແລະ ກາຍເປັ ນ “ເມືອງມະຫາວິທະຍາໄລ” ເມືອງແຫ່ ງວັດທະນະທໍາ ແລະ ື ທ້ອນໂຮມຂຶນ ວຽນນາ ໄດ້ຖກ ສິລະປະ.

ີ ະຖາປັດຕະຍະກໍາ ໄດ້ປະກົດຕົວໃນພະລາຊະວັງ ແລະ ສວນ. ເຫັນໄດ້ໂດດເດັ່ນທີ່ສຸ ດແມ່ ນໃນແຜນ ພູ ມສ

ຜັງຂອງເລໂນດທຣ໌ (Lenotre) ທີ່ແວກໄຊ ປະເທດຝລັ່ງ ແລະ ການປັ ບໃຊ້ໃນການອອກແບບ ຄາຣລ໌ຊຣູ ທີ່ເຍຍລະມັນ.

The image cannot be display ed. Your computer may not hav e enough memory to open the image, or the image may hav e been corrupted. Restart y our computer, and then open the file again. If the red x still appears, y ou may hav e to delete the image and then insert it again.

ັ ການອອກແບບ ໂດຍມີສວນເປັນອົງປະກອບຫລັກ. ຮູ ບທີ 1.11: ຄາຣລ໌ຊຣູ (Karlsruhe) ທີ່ໄດ້ຮບ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://germanhistorydocs.ghi-dc.org/sub_image.cfm?image_id=2647.

ັ ການອອກແບບ ໂດຍມີສວນເປັນອົງປະກອບຫລັກ. ຮູ ບທີ 1.12: ແວກໄຊ (Versailles) ທີ່ໄດ້ຮບ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.discusmedia.com/authors.php?id=25653. 9

້ ່ ນຖານຢູ່ອາເມລິກາ. 1.1.7. ການຕັງຖິ -

້ ່ ມີການພັດ ້ ້ ບທໍາອິດ ໃນຖານະເປັ ນເມືອງຫົວເມືອງຂຶນທີ ີ ານຄົນພົ ເມືອງຢູ່ອາເມລິກາໃນຍຸ ກຕົນໆ ໄດ້ມກ

້ ້ ່ າ “boug” ແລະ ເມືອງພົນ ເມືອງແບບອະໄວຍະວະໃນຍຸ ກກາງ: ໄດ້ເກີດຂຶນຈາກ ເມືອງທະຫານທີ່ເອີນວ

້ ທະນາຂຶນ້ ແລະ ມີຄວາມເຂັມແຂງດ້ ານການພົວພັນການຄ້າກັບປະເທດແມ່ .

ີ ູ ບຮ່າງຖະຫນົນທີ່ເປັ ນກົດ ລະເຮືອນ “Fauborg” ຂອງຍຸ ກສະໄຫມກາງ. ບັນດາເມືອງເຫລົ່ານີບໍ້ ່ ໄດ້ມຮ ເກນ.

້ ້ ນເມືອງທີ່ຕັງຢູ ້ ່ ເຂດທີ່ບໍ່ມີ ເມືອງແບບຄຸ ກໃນຍຸ ກກາງ ຖືກສ້າງຂຶນຕາມແບບຄຸ ກໃນຝລັ່ງ. ເມືອງເຫລົ່ານີເປັ

່ ຕັງຕາມລ ້ ື ່ ອງແມ່ ນໍາ້ ແລະ ສ້າງຮູ ບຊົງແບບເປັ ນຕາ ການຢູ່ ອາໄສມາກ່ ອນ. ເມືອງແບບຄຸ ກນໍາໃຊ້ເງ່ ອນໄຂທີ ຫນ່ າງ ຫລື ແບບເປັນວົງມົນອ້ອມ.

້ ້ ລບ ິ ທີ 2 ທີ່ໄດ້ສາ້ ງເມືອງ 3 າຟິ ເມືອງຕາມແບບ “ກົດເກນແຫ່ ງອິນດີ”້ ຂອງແອດສປາຍ: ສ້າງຂຶນໂດພະເຈົ ປະເພດຄື: ເມືອງພົນລະເຮືອນ (Pueblo), ເມືອງການທະຫານ (Presidio) ແລະ ເມືອງສາດສະຫນາ

(Mission). ້ 2 ເມືອງໄດ້ພດ ັ ເມືອງເຣແນດຊັງແຫ່ ງອັງກິດເປັ ນ “ເມືອງທີ່ມີການວາງແຜນ” ໃນບັນດາເມືອງເຫລົ່ານີມີ ້ ່ າວເຊັກສະເປຍຄື: ທະນາເປັ ນນະຄອນຫລວງໃນພາກພືນອ

ແອນນນໂປລິສ

(Annapolis)

ແລະ

້ ່ ດິນ ຟຣານຊິສ ນິໂຄລຊັນ. ອີກ ວິລລຽມສ໌ເບີກ (Williumsburg) ເຊິ່ງອອກແບບໂດຍພະນັກງານເຈົາທີ

2 ເມືອງໄດ້ກາຍເປັນເມືອງທ່ າຢູ່ທາງຝັ່ ງຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຊາລຕັນ (Charleston) ຢູ່ ເຊົາທ໌ ຄາໂຣຣີນາ

ແລະ ຊະວານາ ຢູ່ລັດຈໍເຈຍ ຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ ອອກແບບໂດຍ ເຈມສ໌ ອໍເກຣທອບ (James -

Oglethorpe). ້ ເມືອງແຫ່ ງມະໂຫລະສົບ: ການພັດທະນາໄດ້ຊຸກດັນໂດຍມະໂຫລະສົບທີ່ເນັນຫນັ ກຄວາມສະເຫມີພາບ

້ ເປັນຕົນແມ່ ນ ຟີລາແດນເຟຍ ທີ່ອອກແບບໂດຍ ວິລລຽມ ເພັນ ເຊິ່ງຕົວຢ່າງທີ່ດີສຸດຂອງເມືອງແຫ່ ງມະໂຫ ລະສົບໃນອາເມລິກາ.

ັ ອຸ ດສະຫະກໍາ. 1.1.8. ການປະຕິວດ -

ັ ເຈນຈາກການປ່ຽນແປງຈາກແຮງງານຄົນມາເປັ ນສາຍງານການປະກອບ ເປັ ນຍຸ ກແຫ່ ງກົນຈັກ: ເຫັນໄດ້ຊດ ດ້ວຍກົນຈັກ.

້ ດ: ອັນທີຫນຶ່ງຄື “ກະແສການປະຕິຮູບ” ເຊິ່ງເນັນຫນັ ້ ້ ່ ງຂັນ ມີ 2 ກະແສການຄົນຄິ ກຈາກການເລີ່ມຕົນແຂ ິ ຂອງຜູ ອ ້ ອກແຮງງານ ເຊິ່ງ “ຜູ ຊ ້ ່ ຽວຊານ” ເຊື່ອວ່າບັນຫາທັງມວນ ເພື່ອປັ ບປຸ ງຄຸ ນນະພາບການດໍາລົງຊີວດ

້ ຂອງຕົວເມືອງຄວນຖືກແກໄ້ ຂໃນເວລາດຽວກັນ ໂດຍເລີ່ມຕົນຈາກການປັ ບປຸ ງລະບົບສຸ ຂະພາບ ແລະ

ສຸ ຂາພິບານ.

ຮູ ບທີ 1.13: ແອນນາໂປລິສ.

ຮູ ບທີ 1.14: ວິລລຽມສະເບີກ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://images.nationmaster.com/nm/ motw/historic_us_cities.html ແລະ http:// research.history.org/DigitalLibrary/View/index.cfm?doc=ResearchReports\RR0133.xml

ຮູ ບທີ 1.15: ແຜນຜັງ.

ຮູ ບທີ 1.16: ຮູ ບຕັດ ຂອງເມືອງ ຊະວານາ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://outlaw-urbanist.com/blog/category/urban-patterns/.

ຮູ ບທີ 1.17: ເມືອງຟີລາແດນເຟຍ (Philadelphia).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://proceedings.esri.com/library/userconf/proc98/proceed/ to550/pap549/p549.htm. 11

ໂຣເບີດທ໌ ໂອເວັນ ເປັ ນຫົວຫອກ ຂອງກະແສການປະຕິຮູບ ໂດຍການສະເຫນີເມືອງໃນຈິນຕະນາການ ້ ່ 240 ຫາ 730 ເຮັກຕາ. ້ ່ ູອາໄສ 800 ຫາ 1200 ຄົນ ພາຍໃນເນືອທີ ຂອງເຂົາສໍາລັບຜູ ຢ

robert Owen’s ideal city

້ ່ 240 ຫາ 730 ເຮັກຕາ. ້ ່ ູອາໄສ 800 ຫາ 1200 ຄົນ ພາຍໃນເນືອທີ ຮູ ບທີ 1.18: ເມືອງຜູ ຢ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://specialcollections.vassar.edu/exhibits/owen/communities.html. -

ໂອເວັນ ໄດ້ສາ້ ງຫມູ່ ບ້ານອຸ ດສາຫະກໍາ ທີ່ເຂດ ນິວແລນາຣຄ໌ ມິລ ທີ່ເມືອງແມນເຊັດສ໌ເຕີ ເຊິ່ງເປັ ນເມືອງທີ່ ິ ນ ັ ທາງການສຶກສາ ແລະ ສົມບູນໃນຕົວມັນເອງປະກອບດ້ວຍເຂດກະສິກາໍ , ອຸ ດສາຫະກໍາເບົາ, ອາຄານບໍລພ ການພັກຜ່ອນຕ່າງໆ.

ັ ກັບຫມູ່ ບ້ານອຸ ດສາຫະກໍາທີ່ລັດ ອິນເດຍນາ ໂດຍໃສ່ ຕໍ່ມາລູກຊາຍຂອງໂອເວັນ ໄດ້ສາ້ ງເມືອງທີ່ຄ້າຍຄືກນ

ຊື່ວ່າ ນິວ ອາຣ໌ໂມນີ.

ື ່ າ ນິວ ອິງແລນດ໌ ແປລນເນີ ຍັງໄດ້ອອກແບບຟາມບຣູກ ທີ່ເມືອງເມຊາຊູແຊັດສ໌. ກຸ່ ມນັກວາງແຜນທີ່ມີຊ່ ວ

ຮູ ບທີ 1.19: ເມືອງເມຊາຊູແຊັດສ໌.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://architectureandurbanism.blogspot.com/2010/11/tony-garnier-une-citeindustrielle-1917.html. 12

້ ຄາເບັດທ໌ໄດ້ສາ້ ງຈິນຕະນາການກ່ ຽວກັບເມືອງອີຄາຣັສ (Icarus) ທີ່ແມ່ ນໍາແດງ ລັດເທັກຊັດ ສະຫະລັດ ອາເມລິກາ.

້ ນວ ້ ່ າ Une Cite Industrielle ໂດຍ ໂທນີກາມີເອ ຍັງໄດ້ອອກແບບເມືອງອຸ ດສາຫະກໍາສົມມຸ ດຂຶນເອີ

້ ້ ພູ ພຽງຈະໄດ້ ຕອນດິນທີ່ຕັງໃນຈິ ນຕະນາການປະກອບດ້ວຍພູ ພຽງ ແລະ ທົ່ງພຽງສູ ງທີ່ຍາວຕາມແຄມນໍາ.

້ ຖືກນໍາໃຊ້ສໍາລັບເປັນເຂດທີ່ຢູ່ອາໄສ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງເປັ ນທີ່ຕັງຂອງໂຮງງານ ແລະ ຈັດເຂດພິເສດໄວ້ ້ ັ ການນໍາໃຊ້ປະກອບອື່ນໆ. ແນວຄວາມຄິດດັ່ງກ່ າວນີ ້ ອາດຖືໄດ້ວ່າເປັ ນຕົນ ບ່ອນທີ່ມີການພົວພັນທີ່ດີກບ ັ . ແບບຂອງການຈັດວາງເຂດໃນຕົວເມືອງໃນປັດຈຸບນ

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ັ ຕົວຈິງໃນຍຸ ກຕົນ້ ທິດສະດີຜງັ ເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ການປະຕິບດ

2 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

2.1.

້ ັ ຕົວຈິງໃນຍຸ ກຕົນ. ທິດສະດີຜງັ ເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ການປະຕິບດ ້ ່ ຍຸ ກສະ ເຖິງແມ່ ນວ່າການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແລະ ການອອກແບບຜັງເມືອງຈະຍັງຮວມກັນມາຕັງແຕ

ົ້ ັ ການ ໄຫມບູ ຮານຂອງກຣີກ ແລະ ໂຣມັນ. ຮາກເຫງາຂອງແນວຄວາມຄິ ດສະໄຫມໃຫມ່ ຂອງພວກເຮົາໄດ້ຮບ ພັດທະນາໃນຍຸ ກຕໍ່ໆມາ ເວລາທີ່ເມືອງນ້ອຍ (Town) ເມືອງໃຫຍ່ (Cities) ໄດ້ປະສົບກັບການເຊື່ອມຖອຍ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມແອອັດ, ໂລກລະບາດ, ອາດຊະຍາກໍາ ແລະ ຜົນທາງລົບອື່ນໆ. 2.1.1. ເມືອງສວນ (Garden cities). -

້ ມືອື ້ ່ ນ: ເສັນທາງທີ ່ ສະຫງ ົບໄປສູ່ ການປະຕິຮູບສັງຄົມ (Tomorrow: ້ ້ ຽນປຶ ມ ເອບີນເີ ຊີ ໂຮວາຣດ໌ ຜູ ຂ

A Peaceful Path To Social Reform) ເຊິ່ງທໍາອິດເຂົາໄດ້ສາ້ ງຈິນຕະນາການກ່ ຽວກັບ “ເມືອງ

້ ່ ເຂດຊົນນະບົດ ໂດຍມີທາງລົດ ້ ນເມືອງທີ່ສ້າງຂຶນຢູ ສວນ” (Garden Cities). ບັນດາເມືອງເຫລົ່ານີເປັ

້ ມຂອງຕົວເມືອງ. ເມືອງສວນຈະມີເມືອງສູ ນກາງໃນຂະຫນາດທີ່ເຫມາະສົມຄື ໄຟເຊື່ອມຕໍ່ກັບທີ່ຕັງເດີ

້ ່ ດິນ 2430 ເຮັກຕາ. ເມືອງທັງຫມົດເຫລົ່ານີຈະຖື ້ 58000 ຫາ 65000 ຄົນ ໃນຂອບເຂດເນືອທີ ກອ້ອມ ້ ່ າ: “ສາຍແອວຂຽວ” (Greenbelt). ຮອບດ້ວຍເຂດດິນທີ່ສະຫງວນໄວ້ສໍາລັບກະສິກາໍ ທີ່ເອີນວ

ຮູ ບທີ 2.1: ເມືອງ ສວນ (Garden cities).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.spatialagency.net/database/why/political/garden.cities. 14

ຮູ ບທີ 2.2: ເມືອງ ເລັດຈ໌ເວີດ (LETCHWORTH CITIES).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.mediaarchitecture.at/architekturtheorie /garden_cities/2011 _garden_cities links_en.shtml. -

້ ້ ນໂດຍ ້ ື ສ້າງຕັງຂຶ ສະມາຄົມເມືອງສວນ ໄດ້ຖກ ໂຮວາຣດ໌ ໃນປີ 1899 ໂດຍຕັງໃຈສະຫນອງກົ ນໄກ

ັ ທະນາເມືອງສວນເປັ ນຄົນທໍາອິດ ໂດຍເລີ່ມໃນປີ 1902 ແລະ ເລັດຈ໌ເວີດ (Letchworth) ໄດ້ພດ

້ ິ ຕະນາການດັ່ງກ່ າວນັນກາຍເປັ ການເງ ິນໃຫ້ແກ່ ການສ້າງໃຫ້ຈນ ນຈິງ.

ອອກແບບໂດຍ ເຣມອນ ອັນວິນ (Raymond Unwin) ແລະ ແບຣີ ປາກເກີ (Barry Parker).

ີ ະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ, ແຜນໂຄງຂ່າຍຖະຫນົນ ແລະ ແກນກາງຫລັກທີ່ຊ່ວຍ ແຜນຜັງໄດ້ປະກອບພູ ມສ

້ ກສ້າງໃນເນືອທີ ້ ່ 1820 ເຮັກຕາ ໃນນີ ້ 1200 ເຮັກຕາ ້ ເນັນຫນັ ກສູ ນກາງເມືອງ. ເມືອງດັ່ງກ່ າວນີຖື ແມ່ ນນໍາໃຊ້ສໍາລັບການກະສິກາໍ ແລະ ທີ່ເຫລືອ ສໍາລັບການປຸ ກສ້າງຂອງເມືອງ.

ແວລວິນ ເປັ ນເມືອງສວນແຫ່ ງທີ 2 ສ້າງໃນປີ 1920 ອອກແບບໂດຍ ຫລຸ ຍສ໌ ເດີ ຊອຍຊັນ (Louis

ົ ແບບຈໍຈ ້ຽນ ແລະ ແບບທາງການມາໃຊ້ໃນເມືອງດັ່ງກ່ າວ de Soisson). ແວລວິນ ໄດ້ນາໍ ເອົາລົດນິຍມ

້ ວຍຂະຫນາດທີ່ນ້ອຍກວ່າຄືໃນຂອບເຂດດິນ 970 ເຮັກຕາ. ຈຸດສູ ນກາງຂອງຕົວເມືອງເປັນລານ ນີດ້

ທາງຍ່ າງທີ່ຍາວ 1600 ກວ່າ ແມັດ ໂດຍມີເຮືອນແບບຈໍຈ ້ຽນ ແລະ ຮ້ານຄ້າຢັງຢາຍຕາມແຄມທາງ. -

້ ັ ການຈົງໃຈໃຫ້ສາ້ ງຂຶນມາ ແຮມສເຕດ ກາເດັນ ຊັບເບີບ (Hampstead Garden Suburbs) ໄດ້ຮບ

ເພື່ອຮອງຮັບທີ່ຢູ່ ອາໄສປະເພດຕ່ າງໆທີ່ລຽງລາຍຕາມຖະຫນົນ ໂດຍມີແກນກາງນໍາສູ່ ປາຍທາງທີ່ມີ ້ ່ ເຂດຂຽວຂະຫນາດກວ້າງ. ອາຄານພົນລະເຮືອນຢາຍລຽນໃນເນືອທີ

ຮູ ບທີ 2.3: ເມືອງ ແວລວິນ (WELWYN CITIES). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://cashewnut.me.uk/WGCbooks/web-WGC-books-1950-2.php.

ຮູ ບທີ 2.4: ແຜນຜັງເມືອງປາຣີ ຂອງ ຮອສມານ (HAUSSMANN’S PLAN of PARIS). ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://blog.parisattitude.com/wp-content/uploads/2013/03/yann-arthusbertrand-paris-02.jpg.

ຮູ ບທີ 2.5: ແຜນຜັງແບບເບີແຮມ ຂອງເມືອງຊີຄາໂກ (BURNHAM’S PLAN of CHICAGO). ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://accessalley.wordpress.com/2013/02/02/w2-the-burnham-plan/.

2.1.2. -

ກະແສເມືອງແຫ່ ງສູນທະລີຍະພາບ.

ໄລຍະເວລາທີ່ແນ່ ນອນສໍາລັບຍຸ ກເມືອງແຫ່ ງສູ ນທະລີຍະພາບແມ່ ນຄຸ ມເຄືອ ແຕ່ວ່ານັກທິດສະດີໄດ້

້ ງແຕ່ ້ ນຕັ ້ ສະເຫນີວ່າມັນໄດ້ເລີ່ມຕົນຂຶ Comlumbian Exposition ໃນປີ 1891.

້ ໃຫ້ການເນັນຫນັ ້ ົ ນີໄດ້ ກແມ່ ນການອອກແບບຮູ ບຊົງທີ່ມະໂຫລານ ແຕ່ກໍ່ຍັງໃຫ້ມ ີ ສິ່ງທີ່ກະແສນິຍມ

້ ທາງສັງຄົມ. ສິ່ງກະຕຸ ນ

ດານຽນລ໌ ເບີນແຮມ (Daniel Burnham) ໄດ້ເປັ ນຫົວຫອກຂອງຂະບວນການເຄື່ອນໄຫວ ໂດຍ ້ ດຈິງຂອງເຂົາທີ່ວ່າ: ບໍ່ຕ້ອງສ້າງແຜນຂະຫນາດນ້ອຍ, ໃນ ໄດ້ອອກແບບເມືອງຊີຄາໂກ ດ້ວຍຂໍເທັ ້ ເລືອດຂອງຄົນ. ເມື່ອມັນບໍ່ມີປະຕິຫານທີ່ຈະກະຕຸ ນ

ເບີແຮມ ຍັງໄດ້ເປັ ນທີ່ຍອມຮັບດ້ວຍຜົນງານການອອກແບບເມືອງ ເຄລບວ໌ແລນດ໌ (Cleveland), ຊານຟຣານຊິສໂກ (San Francisco), ມະນີລາ (Manila), ແລະ ບາຈີໂອ (Bagio) ແລະ ເມືອງ ອື່ນໆ.

້ ປາຣີ. ັ ພາລະກິດການຟືນຟູ ໃນຍຸ ກດຽວກັນນັນ້ ບາຣອນ ຮອດສ໌ມານ ໄດ້ປະຕິບດ

້ ້ ່ ທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ເຂດທີ່ມີຊ່ ວ ື ່ າ ຄອນຂອດ (Place de concord), ປະ ໄດ້ເນັນຫນັ ກການສ້າງແກນເສັນຊື

້ ້ ຕູໂຄ້ງ Arc de Triomph, ແລະ ຫໍສູງໄອເຟລ໌ (Eiffel Tower) ແລະ ເນັນໂດຍເສັ ນທາງໃຫຍ່ ທີ່ ື ້ ນ ັ ດີໃນຊື່ ຊາມ ເດີ ເອລີເຊ (Champs De Ellysee). ມີຊ່ ສຽງເປັ ນທີ່ຮູ ກ

2.1.3. ນະຄອນຫລວງໃຫມ່ .

້ ່ າງໆຂອງໂລກ. ການອອກແບບ ກະແສເມືອງແຫ່ ງສູ ນທະລີຍະພາບໄດ້ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປສູ່ ພາກພືນຕ

ົ ຂອງເມືອງແຫ່ ງສູ ນທະ ເຫັນໃນຫລາຍປະເທດໃນການສ້າງເມືອງຫລວງໃຫມ່ ຂອງປະເທດ ເຊິ່ງໄດ້ກະແສນິຍມ

້ ເຂົາໄປມີ ້ ລີຍະພາບນີໄດ້ ສ່ວນຮ່ວມ. ບຣາຊີເລຍ (Brasilia)

ຮູ ບທີ 2.6: ແຜນຜັງເມືອງບຣາຊີເລຍ (Brasilia).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://geopolicraticus.wordpress.com/2010/04/21/fifty-years-of-brasilia/. -

ັ ການອອກແບບໂດຍ ເມືອງຫລວງໃຫມ່ ຂອງປະເທດບຣາຊິລ ເຊິ່ງເມືອງໃນສະຕະວັດທີ 20 ໄດ້ຮບ

Corbusier). ້ ້ ່ ເປັ ນສັນຍາລັກຂອງໄມ ້ກາງເຂນ ໂດຍມີເສັນທາງການ ອອກແບບໂດຍແກນກາງໃຫຍ່ 2 ເສັນທີ

ັ ອິດທິພນ ົ ຢ່າງຫລວງຫລາຍຈາກ ເລີ ຄໍຣບ ໌ ຸ ຍຊີເອ (Le ລູຊໂີ ອ ຄອສຕາ (Lucio Costa) ທີ່ໄດ້ຮບ

ສັນຈອນຫລັກທີ່ເປັນທາງຫລາຍລະດັບແລ່ນຜ່ານແກນທັງສອງນີ.້ ສູ ນກາງການປົ ກຄອງ, ການຄ້າ,

່ ງ ແລະ ເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສວາງກະຈາຍຢູ່ ອີກແກນ ້ ການບັນເທີງທີ່ແຍກຈາກກັນຕັງລຽນຕາມແກນຫນຶ ຫນຶ່ງ.

ອອສກາ ນີເມເຢີ (Osca Niemeyer) ເປັນຫນຶ່ງໃນສະຖາປະນິກທີ່ຖືກວ່າຈ ້າງໃຫ້ອອກແບບອາ ຄານ.

ຈັນດີກາຣ໌ (Chandigarh) -

ເມື່ອມີການແບ່ງແຍກປະເທດກັນລະຫວ່າງອິນເດຍ ແລະ ປາກິດສະຖານ ເມືອງຫລວງເກົ່າລາຮໍຣ ໌

ື ມອບໃຫ້ປາກິດສະຖານ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ອນ ິ ເດຍຈໍາເປັນຕ້ອງສ້າງເມືອງຫລວງໃຫມ່ . ໄດ້ຖກ ື ອອກແບບໃຫ້ເປັນເມືອງຫລວງແຫ່ ງລັດປັນຈາບ ປະເທດອິນເດຍ. ຈັນດີກາຣ໌ ໄດ້ຖກ

້ ້ ໌ ຸ ຍຊີເອ ໄດ້ເຂົາມາ ແຜນຜັງແມ່ ບົດຕົນສະບັ ບແມ່ ນອອກແບບໂດຍ ອັລເບີຣທ໌ ມີເຢີ , ແຕ່ວ່າ ເລີ ຄໍຣບ ຮັບພາລະແທນ.

້ ້ ້ ັ ການອອກແບບດ້ວຍຕາຫນ່ າງເສັນທາງແບບຕັ ເມືອງດັ່ງກ່ າວໄດ້ຮບ ງສາກຂອງຖະຫນົ ນເສັນຫລັ ກ

ສໍ າ ລັບການສັນຈອນດ່ວນອ້ອ ມຮອບພາກສ່ວນທີ່ຢູ່ ອາໄສເຊິ່ງແຕ່ລະລັອ ກແມ່ ນອີງໃສ່ຮູ ບຮ່າງສີ່ ຫລ່ຽມສາກ ຂະຫນາດ 800 x 1200 ແມັດ.

້ ັ ຂອບເຂດກວ້າງຂຶນ ແຜນຜັງທັງຫມົດສະແດງໃຫ້ເຫັນການນໍາເອົາຫລັກການແຣດເບີນມາໃຊ້ກບ

້ ່ ແລະ ອານຸສອນ ໌ ຸ ຍຊີເອ ທີ່ນິຍມ ົ ຮູ ບຊົງທີ່ເປັນເສັນຊື ແລະ ສະແດງໃຫ້ເຫັນກົດເກນຂອງ ເລີ ຄໍຣບ ສະຖານ.

ແຄນເບີຣາ (Canberra)

ຮູ ບທີ 2.7: ແຜນຜັງເມືອງແຄນເບີຣາ (Canberra).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://urbanplanning.library.cornell.edu/DOCS/griffin.htm. -

ລັດຖະບານອົສຕຮາລີໄດ້ໃຫ້ເງ ິນສະຫນັບສະຫນູນການປະກວດອອກແບບ ໃນປີ 1901 ສໍາລັບ ້ າ ເຊັ່ນ: ດານຽນ ເບີນແຮມ ເມືອງຫລວງແຫ່ ງໃຫມ່ ໂດຍໄດ້ເຊີນນັກອອກແບບຜັງເມືອງຊັນນໍ

(Daniel Burnham), ເຊີ ເລສລາຍ ແພດທຣິກ ເອເບີຄຣອມບີ (Sir Leslie Patrick 19

ິ ລໍ ໂອລມ໌ສເຕດ (Frederick law Olmstead). ແຕ່ວ່າຜູ ທ ້ ່ ຊະ ີ Abercrombie) ແລະ ເຟຣເດີຣກ

້ ບ ື ສາຍເລືອດຂອງ ແຟຣງຄ໌ ນະການປະກວດແມ່ ນ ວໍເຕີ ກຣິບຟິນ (Walter Griffin) ທີ່ເປັ ນຜູ ສ ລອຍດ໌ ໄຣທ໌ (Frank Lloyd Wright).

ຮູ ບທີ 2.8: ແຜນຜັງເມືອງແຄນເບີຣາ (Canberra).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://stumblingpast.wordpress.com/category/exhibition-reviews/. -

ົ ເມືອງແຫ່ ງສູ ນທະ ການອອກແບບເມືອງແຄນເບີຣາໄດ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນຫລັກການຂອງກະແສນິຍມ ລີຍະພາບ ດ້ວຍຮູ ບຊົງສາມຫລ່ຽມຂອງອາຄານສໍາຄັນ 3 ຫລັງຄື: ສານຍຸ ດຕິທໍາ, ອາຄານລັດຖະສະ

້ ພາ, ແລະ ອາຄານແຄປີ ໂຕລ ເຊິ່ງຈອມຂອງແຕ່ລະອາຄານຊີໄປຍັ ງອາຄານທີ່ສໍາຄັນຫລັງອື່ນ ຫລື ໄປ ຍັງອານຸສອນສະຖານໃດຫນຶ່ງ.

ນິວ ແດນລີ, ອິນເດຍ (New Delhi, India) -

ແຜນຜັງແມ່ ບົດຂອງເມືອງນິວ ແດນລີ ທີ່ອອກແບບໂດຍ ເຊີ ເອັດວາດ ລຸ ດເຢນສ໌ ມີຖະຫນົນຄິງສ

ເວເປັນແກນຫລັກແຕ່ຕາເວັນຕົກຫາຕາເວັນອອກ ມີຄວາມຍາວ 2400 ແມັດ ໂດຍມີສໍານັກງານ

້ ານທິດຕາເວັນຕົກຂອງແກນຖະຫນົນດັ່ງກ່ າວ. ສໍາລັບສົນດ້ ້ ານທິດ ີ ນດ້ ລັດຖະບານຢູ່ເທິງຈອມພູ ທ່ ສົ

້ ່ ຮູ ບຫ້າແຈທີ່ສະຫງວນໄວ້ສໍາລັບພະລາຊະວັງຂອງເຈົາຊາຍ ້ ຕາເວັນອອກ ແມ່ ນເນືອທີ

ຖະຫນົນຄິງສເວໄດ້ສາ້ ງຮູ ບຊົງສາມຫລ່ຽມ ເຊິ່ງແຈດ້ານທິດເຫນືອ ເປັນຂອດການຄ້າທີ່ຄັບຄາຫນາ ແຫນ້ນ.

້ ່ 1072 ເຮັກຕາ ເຖິງແມ່ ນວ່າການເຕີບໂຕຂອງປະຊາກອນ ັ ການວາງແຜນມີເນືອທີ ເຂດທີ່ໄດ້ຮບ ້ ດໄວ້ກ່ອນເຮັດໃຫ້ເມືອງສວນທີ່ມີຄວາມຫນາແຫນ້ນ ີ ານຄົນຄິ ຫລາຍກວ່າ 57000 ຄົນ ບໍ່ໄດ້ມກ

ເບົາບາງຕ້ອງພົບບັນຫາ.

ຮູ ບທີ 2.9: ເມືອງນິວ ແດນລີ (New Delhi).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://www.flickr.com/photos/quadralectics/8174608600/?rb=1.

le contemporaine

ຮູ ບທີ 2.10: ທັດສະນິຍະພາບຂອງເມືອງນິວ ແດນລີ. ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://wideanglecurve.com/.

2.1.4. ເມືອງແຫ່ ງອາຄານສູງ.

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ເຮັດໃຫ້ເກີດແນວຄວາມຄິດ ບັນຫາຄວາມແອອັດໃນຕົວເມືອງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການເນືອທີ

້ ່ ດິນຫນ້ອຍລົງ. ຂອງການຢູ່ອາໄສທີ່ມີຄວາມຫນາແຫນ້ນສູງໃນອາຄານສູງທີ່ມີການນໍາໃຊ້ເນືອທີ 21

້ ພດ ້ າອິດໂດຍ ເລີ ຄໍຣບ ້ ັ ທະນາຂຶນທໍ ໌ ຸ ຍຊີເອ ໃນປຶ ມຂອງເຂົ ື ່ າ “ເມືອງ ແນວຄວາມຄິດນີໄດ້ າທີ່ມີຊ່ ວ ແຫ່ ງອານາຄົດ” (The Cities of Tomorrow).

໌ ຸ ຍຊີເອ ອອກແບບໂດຍໃຊ້ແນວຄວາມຄິດການຢູ່ ອາໄສແບບຫນາ ແຜນຜັງເມືອງທໍາອິດທີ່ ເລີ ຄໍຣບ

້ ນ Unite d’ Habitation ທີ່ເມືອງມາກໄຊ (Marseilles). ສຸ ດຍອດອາຄານ ແຫນ້ນສູງນີແມ່

ີ ນພຽງແຕ່ 4 (Super building) ທີ່ບັນຈຸ 337 ຫ້ອງພັກຄອບຄົວ ໄດ້ອອກແບບໂດຍນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ເຮັກຕາ. -

໌ ຸ ຍຊີເອ ຍັງໄດ້ອອກແບບ ເລີ ຄອນເທັມໂປເຣນ (Le Contemporaine) ສໍາລັບປະຊາ ເລີ ຄໍຣບ ກອນ 3,000,000 ຄົນ.

ເມືອງດັ່ງກ່ າວນີ ້ ປະກອບດ້ວຍອາຄານສູງທີ່ໃຊ້ເປັ ນສໍານັກງານຫ້ອງການ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສ ໂດຍມີ ສາຍແອວຂຽວຮອບເມືອງ ສໍາລັບສະຖາບັນ ແລະ ເປັນເຂດສໍາລັບການພັກຜ່ອນ.

ນອກຈາກນີ ້ ແມ່ ນເປັນເຂດອຸ ດສາຫະກໍາ.

້ ຮບ ັ ການອອກແບບຕາມແບບຕາຫນ່ າງຂອງບລັອກຂະຫນາດໃຫຍ່ ເມືອງນີໄດ້

(Super block)

ຂະຫນາດ 200 x 400 ແມັດ.

້ ິ . ຈຸດປ່ຽນເສັນທາງການສັ ນຈອນແມ່ ນຢູ່ໃຕ້ດນ

2.1.5. ແຟຣງຄ໌ ລອຍດ໌ ໄຣທ໌ (Frank Lloyd Wright).

ຮູ ບທີ 2.11: ຜົນງານຂອງແຟຣງຄ໌ ລອຍດ໌ ໄຣທ໌ (Frank Lloyd Wright).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.intelligentcapitalworks.com/Contact.asp. 22

ໂບຣອາດາແຄຣສ (Broadacres) -

້ ແຟຣງຄ໌ ລອຍດ໌ ໄຣທ໌ ໄດ້ໃຫ້ຂໍສະເຫນີ ວ່າ ທຸກໆຄອບຄົວໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ ອາໄສຢູ່ ໃນເນືອ້

ທີ່ 4000 ຕາແມັດ.

້ ີ ນພຽງພໍສໍາລັບຂໍສະເຫນີ ັ າວ ເຊິ່ງໄດ້ນໍາໄປສູ່ ການສະເຫນີທາງ ນັກວິຈານໄດ້ໂຕ້ແຍ້ງວ່າບໍ່ມີທ່ ດິ ດ່ ງກ່ ອອກໂດຍສ້າງທີ່ຢູ່ອາໄສທີ່ມີຄວາມຫນາແຫນ້ນສູງ.

The Mile High Tower ້ ່ ດິນໃຫ້ ້ ່ ູ ອາໄສໃນມາຮັດຕັນ ແລະ ເປີ ດເນືອທີ - ແຟຣງຄ໌ ລອຍດ໌ ໄຣທ໌ໄດ້ສະເຫນີວ່າເພື່ອຮອງຮັບຜູ ຢ ໂລ່ງສໍາລັບສະຫນາມຫຍ້າ ໂດຍສ້າງອາຄານສູງ 1600 ແມັດ.

ເຂົາໄດ້ໃຫ້ຄໍາແນະນໍາວ່າ 10 ອາຄານ ຫລື ອາດຫລາຍກວ່ານັນ້ ສາມາດປ່ຽນແທນອາຄານທັງຫມົດ ໃນມາຮັດຕັນໄດ້.

2.1.1. ແນວຄິດຮູ ບຊົງແບບວົງມົນ. -

ເມືອງແບບຮູ ບຊົງຍາວ ສະເຫນີໂດຍວິສະວະກອນຊາວແອດສະປາຍ ໂຊເຣຍ ມາຕາ (Soria Y Mata). The image cannot be display ed. Your computer may not hav e enough memory to open the image, or the image may hav e been corrupted. Restart y our computer, and then open the file again. If the red x still appears, y ou may hav e to delete the image and then insert it again.

ຮູ ບທີ 2.12: ເມືອງແບບຮູ ບຊົງຍາວ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://cityeu.wordpress.com/urbastructure/. 23

ຮູ ບທີ 2.13: ທັດສະນິຍະພາບຂອງເມືອງແບບຮູ ບຊົງຍາວ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.pinterest.com/pin/478789004104733643/. -

ິ ອກແບບໂດຍ ເປົາໂລ ໂຊເລຣີ (Paolo Soleri). The Arcology Alternative: ເມືອງ 3 ມິຕອ

ຮູ ບທີ 2.14: ເມືອງ 3 ມິຕ.ິ ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://landwhatstheuse.wordpress.com/2010/12/15/arcology-alternativeplanning-approach/. 24

ຶ າເກະ (Kiyonori Kikutake). ເມືອງຟູ ນາໍ ້ (The Floating City) ໂດຍກິໂຢໂນຣິ ກິຄຕ

ຮູ ບທີ 2.15: ເມືອງຟູ ນາໍ ້ (The Floating City).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.japanfocus.org/-Vivian-Blaxell/3386. -

້ ້ ທີ່ມີພດ ັ ທະນາຕາມແຜນ ໂດຍມີສ່ ງອໍ ິ າ The Barbican Development: ເປັນແບບຍຸ ກຕົນໆຂອງຄຸ ມ

້ ່ ນວຍຄວາມສະດວກຄົບຖ້ວນສົມບູ ນໃນສະຖານທີ່ດຽວ ແລະມີການສັນຈອນຕາມທາງຕັງຕາມແຕ

້ ລະຊັນຂອງອາຄານ.

ຮູ ບທີ 2.16: The Barbican Development. ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://megalopolisnow.com/2013/06/19/the-three-towers-of-the-barbicancenter-london/. 25

2.1.2. ຫົວຫນ່ ວຍຄຸ ້ມ (Neighborhood Unit). -

ັ ການສ້າງຈິນຕະນາການໂດຍ ແຄຼແຣນຊ໌ ເປີ ຣີ (Clarence Perry) ແລະ ແຄຼແຣນ ສເຕນ ໄດ້ຮບ

້ ໆຫນຶ່ງໄດ້ຖກ ື ກໍານົດດ້ວຍສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບທີ່ອາຄານທາງ (Clarence Stein) ຄຸ ມ ສັງຄົມ, ວັດທະນະທໍາ, ການສຶກສາ, ການຄ້າ ຕ່າງກໍ່ສາມາດໄປເຖິງການໄດ້ໂດຍສະດວກ.

້ ້ ບໍ່ໄດ້ມຈ ີ ດ ້ ນ ົ ໂດຍເຊືອຊາດ, ການຈັດແບ່ງຄຸ ມ ຸ ປະສົງທີ່ຈະແບ່ງແຍກຜູ ຄ ສາດສະຫນາ, ຫລື ລາຍ

ໄດ້.

້ ເປັ ນຕົວແບບຂອງຄຸ ມ ້ ໃຫມ່ ທີ່ມີຈດ ຫົວຫນ່ ວຍຂອງຄຸ ມ ຸ ປະສົງໃນການສ້າງຫົວຫນ່ ວຍຂະ

ຫນາດນ້ອຍທີ່ສາມາດຢູ່ດ້ວຍຕົວເອງໄດ້.

ໂຮງຮຽນປະຖົມສຶກສາທີ່ເປັ ນສູ ນກາງການພັດທະນາ ປະຊາກອນຂອງໂຮງຮຽນດັ່ງກ່ າວ.

ແລະ

້ ບ ້ ແມ່ ນຂຶນກັ ຂະຫນາດຂອງຄຸ ມ

ັ . 2.1.3. ການຫັນເປັນຕົວເມືອງຂອງໂລກປັດຈຸບນ -

ເມືອງ “ມະຫາເສດຖີ”: ກ່ ອນສະຕະວັດທີ 20 ເມືອງຂະຫນາດໃຫຍ່ ແມ່ ນບໍ່ຄ່ອຍປະກົດເຫັນ ແຕ່ວ່າກໍ່ມີ ້ ບາງເມືອງທີ່ຄົງຢູ່ໃນສະໄຫມເກົ່າ. ຕາຕາລາງຂ້າງລຸ່ ມສະແດງໃຫ້ເຫັນເມືອງໃຫຍ່ ໃນຍຸ ກຕົນໆ.

ຕາຕາລາງ 2.1. ເມືອງສໍາຄັນໃນໂລກໃນປີ ຄ.ສ. 900. ເມືອງ

ປະຊາກອນ

ັ (Baghdad) ແບກແດດ ປະເທດອີຣກ

900,000

ຈັງການ ປະເທດຈີນ (Changan)

500,000

ກົງສະຕັງຕີໂນບ ປະເທດຕວຽກກີ (Constantinople)

300,000

ກຽວໂຕ ປະເທດຍີ່ປຸ່ ນ (Kyoto)

200,000

ຄໍຣໂ໌ ດວາ ປະເທດແອດສປາຍ (Cordova)

200,000

- ຕໍ່ມາ ເມືອງໃຫຍ່ ໄດ້ກາຍເປັນບ່ອນຢູ່ ອາໄສຂອງຄົນໃນຍຸ ກສະໄຫມກາງ (Middle age). ເມືອງມະຫາ

້ ຈົນເຖິງສະຕະວັດທີ 20 ດັ່ງຈະເຫັນໃນຕາຕາລາງ ີ ານທ້ອນໂຮມຂຶນ ເສດຖີ ໂດຍທົ່ວໄປແມ່ ນບໍ່ໄດ້ມກ

ຂ້າງລຸ່ ມນີ:້

ຕາຕາລາງ 2.2 ເມືອງສໍາຄັນໃນໂລກໃນປີ ຄ.ສ. 1900. ເມືອງ

ປະຊາກອນ

ເມືອງ

ປະຊາກອນ

ລອນດອນ (London)

6,480,000

ວຽນນາ (Vienna)

1,662,000

ນິວຢອກ (New York)

4,242,000

ໂຕກຽວ (Tokyo)

1,497,000

ປາຣີ (Paris)

3,330,000

ເລນິນກຣາດ (Leningrad)

1,439,000

ແບກແລງ (Berlin)

2,424,000

ຟີລາແດນເຟຍ (Philadelphia)

1,418,000

ຊີຄາໂກ (Chicago)

1,717,000

ແມນເຊັດສະເຕີ (Manchester)

1,255,000

ັ ອຸ ດສາຫະກໍາໄດ້ສາ້ ງວຽກ, ເພີ່ມອັດຕາການຜະລິດ, ເປີ ດຕະຫລາດຂະຫນາດໃຫຍ່ ສໍາ ການປະຕິວດ

ັ ທະນາການຂອງການຄົມມະນາຄົມ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ໂຮງງານເພີ່ມຜົນຜະລິດ, ສ້າງ ລັບສິນຄ້າ. ການວິວດ ທຶນເພີ່ມເພື່ອສະຫນັບສະຫນູນການເຕີບໂຕຂອງຕົວເມືອງ.

ີ ານນໍາໃຊ້ລະບົບສະຫນັບສະຫນູນທີ່ສັບສົນ ເພື່ອຈ ້າງ, ລ້ຽງ ແລະ ໃຫ້ ສິ່ງດັ່ງກ່ າວຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມກ

້ ່ ເມືອງຂະຫນາດໃຫຍ່ ຫລາຍ ຫລື ທີ່ ້ ນ ົ ໃນເມືອງໃຫຍ່ . ຈົນມາເຖິງຫວ່າງບໍ່ດົນມານີທີ ບ່ອນຢູ່ແກ່ ຜູ ຄ ້ ່ າມະຫານະຄອນ ເຊັ່ນ: ກຸ່ ມເມືອງໄດ້ຮບ ັ ການປະຕິບດ ັ ໃຫ້ກາຍເປັ ນຈິງ ແລະ ເປັ ນບ່ອນທີ່ ເອີນວ

ິ ຢູ່ໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບ. ສາມາດດໍາລົງຊີວດ -

ເຕັກໂນໂລຊີການກໍ່ສ້າງດ້ວຍເຫລັກ ແລະ ເຫລັກກາ້ , ລິບຟ໌ໄຟຟ້າ ເປັນ 2 ປັດໄຈສໍາຄັນໃຫ້ແກ່ ການ

ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງມະຫານະຄອນ ໃນຊ່ວງເວລາບໍ່ດົນຜ່ານມາ.

ັ ການປັ ບປຸ ງ ກໍ່ເປັນປັ ດໄຈທີ່ ການແພດ, ການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ລະບົບສາທາລະນູປະການທີ່ໄດ້ຮບ ມີການກ່ າວເຖິງຢູ່ເປັນປະຈໍາ.

ເມືອງ“ມະຫານະຄອນ”(Megalopolis)ເປັ ນແນວຄວາມຄິດທີ່ ຢີ ນ ກອດມານ (Jean Gottmann) ້ າລັບກຸ່ ມຕົວເມືອງໃນພາກພືນຕາເວັ ້ ປະດິດສ້າງຂຶນສໍ ນອອກສ່ຽງເຫນືອຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ.

້ ມັ ້ ນຖືກນໍາໃຊ້ “ມະຫານະຄອນ” ມີຄວາມຫມາຍເຖິງ “ເມືອງທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ ” ໃນພາສາເກຣັກ. ໃນສູ່ ມືນີ ້ ່ ອມໂຍງທາງກາຍະພາບທີ່ແຂງ ເພື່ອອ້າງອີງເຖິງການຮວມກັນຂອງຕົວເມືອງທີ່ເກີດຂຶນຈາກການເຊື ້ ແຮງລະຫວ່າງເມືອງໃຫຍ່ 3 ເມືອງ ຫລື ຫລາຍກວ່ານັນ. o

ເມືອງບອສຕັນ-ນິວຢອກ-ຟີລາແດນເຟຍ-ວໍຊງິ ຕັນໃນສະຫະລັດອາເມລິກາ (Boston –

New York – Philadelphia – Washington in United States). ິ -ຊາ– ຟຣານຊິສໂກ (San Diego – Los Angeles ເມືອງຊານ ດີເອໂກ-ລອສ ແອງເຈີລສ

– San Francisco). ເມືອງດອດມູນ-ເອັດເຊັນ-ດູສເຊັນດອຟໃນປະເທດເຍຍລະມັນ (Dortmund – Essen –

Duesseldorf in Germany). ເມືອງຮາກ-ຣອດເຕີດໍາ-ອໍາສະເຕີດໍາ ໃນປະເທດຮອນແລນ (The Hague – Rotterdam

– Amsterdam in Netherlands). ເມືອງໂຕກຽວ-ໂຢໂກຮາມາ-ນາໂກຢາ-ໂອຊາກາ-ໂກເບ ໃນປະເທດຍີ່ປຸ່ ນ (Tokyo – Yokohama – Nagoya – Osaka – Kobe in Japan).

2.2. ຈິນຕະນາພາບເມືອງຕາມຄວາມຄິດຂອງ ເຄວິນ ລິນຈ໌ (Kevin Lynch’s Image of the City).

ັ ການໃດຫນຶ່ງໃນຕົວເມືອງ ລາວຈະຕ້ອງມີຈນ ິ ຕະນາພາບລວມ ຖ້າຫາກຄົນໆຫນຶ່ງຈະຕ້ອງປະຕິບດ

້ ກ່ ຽວກັບວ່າເມືອງມີຮູບຮ່າງແນວໃດ. ຈິນຕະນາພາບດັ່ງກ່ າວນັນອາດຈະເກີ ດຈາກການຊ້ອນທັບຂອງຈິນຕະນາ

້ ່ ພົບເຫັນຕາມ ້ ່ ກັບຮູ ບຊົງທາງກາຍະພາບພືນຖານທີ ພາບຫລາຍອັນ ແລະ ພັດທະນາໂດຍອີງໃສ່ຄວາມເຂົາໃຈຕໍ

້ ້ແຍກອອກເປັ ນ 5 ປະເພດອົງປະກອບທີ່ແຕກຕ່ າງກັນໄດ້ ປົກະຕິໃນເມືອງ. ຈິນຕະນາພາບເຫລົ່ານີສາມາດໄຈ 27

້ (District), ຂອດ (Node) ແລະ ຈຸດ ຢ່າງງ່ າຍດາຍ ເຊິ່ງປະກອບມີ: ສາຍທາງ (Path), ຂອບ (Edge), ຄຸ ມ

້ ້ ນ ເພື່ອສ້າງພາບລວມຂອງທັງຫມົດຕົວເມືອງ ເຊິ່ງອາດຈະ ເດັ່ນ (Landmark). ອົງປະກອບເຫລົ່ານີຮວມເຂົ າກັ ສະແດງດ້ວຍສັນຍາລັກທີ່ເປັນຕົວແທນ ຫລື ສິ່ງທີ່ເປັນນາມມະທໍາ.

ຮູ ບທີ 2.17: ຮູ ບຊົງຂອງຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ມາຈາກສັນຍາລັກທີ່ເປັນນາມມະທໍາ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html.

ຮູ ບທີ 2.18: ຮູ ບຊົງຂອງຕົວເມືອງທີ່ໄດ້ມາຈາກສັນຍາລັກທີ່ເປັນຕົວແທນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html. 28

ສາຍທາງ

້ ຄຸ ມ

ຂອບ

ຂອດ

ຈຸດເດັ່ນ

້ , ຂອດ ແລະ ຈຸດເດັ່ນ. ຮູ ບທີ 2.19: ສາຍທາງ, ຂອບ, ຄຸ ມ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.upp.cn/english/view/Dlannlng/article/302737.html. ສາຍທາງ (Path)

້ ນ ົ ສາມາດເຄື່ອນຍ້າຍໄປໄດ້. - ເປັນຊ່ອງທາງທີ່ຜູ ຄ

- ເປັນອົງປະກອບທີ່ໂດດເດັ່ນທີ່ສ້າງຈິນຕະນາພາບໃຫ້ແກ່ ຫລາຍໆຄົນ.

- ເປັນອົງປະກອບອື່ນໆທີ່ຈັດວາງໄປຕາມສາຍທາງ ແລະ ມີການພົວພັນກັບສາຍທາງດັ່ງກ່ າວ. ້ - ສາຍທາງທີ່ເຂັມແຂງແມ່ ນ: o o o

ສາມາດຈໍາແນກໄດ້ງ່າຍ.

ິ ທາງ. ມີຄວາມຕໍ່ເນື່ອງ ແລະ ມີທດ ວາງໄປຕາມລະບົບທີ່ສໍາຄັນ.

້ - ຈຸດເດັ່ນຢູ່ສົນຂອງສາຍທາງ.

ຮູ ບທີ 2.20: ສາຍທາງ (Path).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://krypton.mnsu.edu/~jp5985fj/courses/431/Drawing.html. ຂອບ (Edge)

- ເປັນອົງປະກອບເສັນ້ ທີ່ບໍ່ໄດ້ນາໍ ໃຊ້ ຫລື ຖືເປັນສາຍທາງ. 29

- ເປັນສິ່ງນໍາທາງຄູ່ ຂະຫນານ ແຕ່ ບໍ່ແມ່ ນຕົວປະສານຂອງແກນ. ້ ່ ນໆ. - ອາດຈະເປັນຄອງ ຫລື ສິ່ງກີດກັນອື

ັ ສາຍທາງ ແຕ່ ຫາກເປັນລັກ - ບໍ່ມີຄວາມໂດດເດັ່ນຄືກບ ສະນະການຈັດວາງທີ່ສໍາຄັນ.

້ - ຂອບທີ່ເຂັມແຂງແມ່ ນ:

o ໂດຍທົ່ວໄປແມ່ ນສະດຸ ດຕາ.

o ມີຄວາມຕໍ່ເນື່ອງ.

o ຍົກລະດັບ ຕັດຜ່ານກະແສການສັນຈອນ. - ຂອບສາມາດເປັນຕົວແຍກຮູ ບຮ່າງຂອງຕົວເມືອງ.

ຮູ ບທີ 2.21: ຂອບ (Edge).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html. ້ (District) ຍ່ ານ ຫລື ຄຸ ມ - ເປັນພາກສ່ວນຂະຫນາດນ້ອຍ ຫລື ຂະຫນາດກາງຂອງຕົວເມືອງ ສໍານຶກໄດ້ວ່າມີ 2 ມິຕ.ິ ້ ້ ນ ົ ສາມາດຜ່ານເຂົາໄປ - ຜູ ຄ “ຂ້າງໃນ” ຂອງມັນໄດ້ ໂດຍການສໍານຶກ.

- ສາມາດຮັບຮູ ໄ້ ດ້ຈາກຈຸດພິເສດທີ່ພົບເຫັນທົ່ວໄປໃນຍ່ ານນັນ້ ແລະທີ່ຈໍາແນກຄວາມແຕກຕ່າງຈາກສະ ຖານທີ່ອື່ນໄດ້.

້ ບແຕ່ລະຄຸ ມ ້ . - ຄວາມໂດດເດັ່ນແມ່ ນຂຶນກັ

- ລັກສະນະທາງກາຍະພາບແມ່ ນສ່ວນປະກອບທີ່ຫລາກຫລາຍ. o ກິດຈະກໍາ ແລະ ການນໍາໃຊ້. o ປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍຂອງອາຄານ ແລະ ລາຍລະອຽດຂອງມັນ. ້ ້ ່ ູອາໄສ (ຊົນເຜົ່າ ຫລື ຊົນຊັນ). o ຜູ ຢ

o ລັກສະນະທາງກາຍະພາບ (ສະພາບຫນ້າດິນ, ຂອບເຂດຊາຍແດນ, ອາຍຸ ແລະ ອື່ນໆ).

້ (District). ຮູ ບທີ 2.22: ຍ່ ານ ຫລື ຄຸ ມ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html. ຂອດ (Node)

້ ້ ນ ົ ເຂົາໄປ. - ເປັນຈຸດ, ຈຸດຍຸ ດທະສາດ ທີ່ຜູ ຄ ້ ນ ົ . - ເປັນສູນກາງການສັນສອນຂອງຜູ ຄ - ເປັນຈຸດຕັດ ແລະ ເປັນຈຸດສຸ ມ. ້ . - ພົວພັນໂດຍກົງກັບແນວຄວາມຄິດກ່ ຽວກັບສາຍທາງ ແລະ ຍ່ ານ ຫລື ຄຸ ມ ົ ເລື່ອງໃນການນໍາໃຊ້. - ອາດຈະເປັນຈຸດສຸ ມທີ່ມີຫວ

ຮູ ບທີ 2.23: ຂອດ (Node).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html. 31

ຈຸດເດັ່ນ (Landmark)

້ ນ ົ ທີ່ມາຈາກບ່ອນອື່ນ. - ເປັນຈຸດອ້າງອີງ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນໃນການຊອກຫົນທາງຂອງຜູ ຄ ີ - ເປັນອົງປະກອບທີ່ເປັນວັດຖຸທ່ ອາດຈະມີ ຂະຫນາດແຕກຕ່ າງກັນໄປ.

ັ ສະນະສະເພາະ ແລະ ພິເສດໃນສະຖານທີ່ມີການນໍາໃຊ້ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງມາກ່ ອນ. - ມີລກ - ຈຸດເດັ່ນທີ່ວາງລຽນກັນເປັນລໍາດັບ ສາມາດເປັນສິ່ງນໍາທາງການສັນຈອນໄດ້.

ຮູ ບທີ 2.24: ຈຸດເດັ່ນ (Landmark).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://dalatarchi-trchoa.blogspot.com/2014/06/quy-hoach-canh-quan-o-thihinh-anh-o-thi.html.

2.3. ທິດສະດີສະພາບແວດລ້ອມການຕອບສະຫນອງຂອງ ອຽນ ເບນທ໌ເລ (Ian Bentley’s Responsive Environments).

ຮູ ບທີ 2.25: ບລັອກທີ່ນໍາໃຊ້ແບບປະສົມ (a mixed-use block).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.placemakers.com/2012/08/30/the-five-cs-of-neighborhoodplanning/. 32

ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມສາມາດສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການຕັດສິນໃຈຂອງຄົນໃນລະດັບທີ່ຕ່ າງກັນ.

້ ່ ສໍາລັບກິດຈະກໍາອັນໃດ, ມີອດ ົ ຕໍ່ການເລືອກຂອງຄົນວ່າຈະໄປບ່ອນໃດ, ຈະນໍາໃຊ້ເນືອທີ ິ ທິພນ ົ ມັນສົ່ງອິດທິພນ ້ ່ ໃນສະຖານທີ່ຕ່ າງໆ ້ ັ າວ, ມີອດ ິ ທິພນ ົ ຕໍ່ລະດັບການນໍາໃຊ້ເນືອທີ ຕໍ່ຄວາມເຂົາໃຈໃນການຕັ ດສິນໃຈເລືອກຄືດ່ ງກ່

້ ້ ການຕອບສະຫນອງປະເດັນສໍາຄັນໃນ ທີ່ຄົນໄດ້ເລືອກ ແລະ ອື່ນໆ. ດ້ວຍເຫດນັນການອອກແບບຕ້ ອງກະຕຸ ນ ້ ການຕອບສະຫນອງມີຄດ ື ່ ງລຸ່ ັ ມນີ:້ ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມທີ່ກະຕຸ ນ

້ ການເຂົາໄປເຖິ ງ.

້ ້ - ສະຖານທີ່ຈະຕ້ອງໃຫ້ຄົນເຂົາໄປໄດ້ ແລະ ສ້າງໃຫ້ເປັນທາງເລືອກຫນຶ່ງສໍາລັບເຂົາເຈົາ.

້ ່ ວໄປສໍາລັບສາທາລະນະ ແລະ ທາງເຂົາສະເພາະ. ້ - ຄວນມີທາງເຂົາທົ

້ ່ ສາທາລະນະໄດ້. ້ ່ ກັບວ່າເຄືອຂ່າຍເນືອທີ ້ - ການເຂົາໄປເຖິ ງໄດ້ທາງດ້ານຮ່າງກາຍ ຫລື ດ້ານສາຍຕາ ຂຶນຢູ ຈັດແບ່ງສະພາບແວດລ້ອມອອກເປັນຕອນໆແນວໃດ.

້ - ມີການຫລຸ ດຜ່ອນການເຂົາໄປເຖິ ງຂອງສາທາລະນະຊົນ ເນື່ອງມາຈາກທ່ າອ່ຽງໃນການອອກແບບຄື: o ຂະຫນາດຂອງການພັດທະນາ. ້ o ການຈັດວາງທີ່ເປັນລໍາດັບຊັນ. ້ o ການຈໍາແນກທາງຊົນຊັນ.

ຄວາມຫລາກຫລາຍ.

້ ອກໃນການຫາປະສົບການໄດ້. ັ ຜູ ນ ້ າໍ ໃຊ້ ເພື່ອໃຫ້ເຂົາເຈົາເລື - ຄວາມຫລາກຫລາຍສະເຫນີໃຫ້ກບ

້ ໍາໃຊ້ສາມາດມີໄດ້ ກໍ່ຫມາຍຄວາມວ່າສະຖານທີ່ຕ້ອງມີຮູບ - ຄວາມຫລາກຫລາຍທາງປະສົບການທີ່ຜູ ນ ຊົງ, ມີການນໍາໃຊ້ ແລະ ມີຄວາມຫມາຍທີ່ຫລາກຫລາຍອອກໄປ.

ັ ດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການຄຸ ມ ້ - ນັກພັດທະນາ ແລະ ນັກວາງແຜນ ມັກຈະສົນໃຈກ່ ຽວກັບຜົນໄດ້ຮບ ັ າວ. ຄອງທີ່ສະດວກງ່ າຍດາຍຫລາຍກວ່າທີ່ຈະສົນໃຈຄວາມຫລາກຫລາຍຄືດ່ ງກ່

ຶ ້ ບປັດໄຈ 3 ຢ່າງຄື: - ຄວາມຫລາກຫລາຍໃນການນໍາໃຊ້ຂນກັ o o o

ກຸ່ ມຂອງກິດຈະກໍາ.

ສິ່ງສະຫນັບສະຫນູນທີ່ຫາໄດ້.

ີ ະຕິກລ ິ ຍ ິ າໃນທາງບວກ. ລັກສະນະການອອກແບບທີ່ເຊີນຊວນໃຫ້ມປ

້ ບຄວາມເປັນໄປໄດ້: ດ້ານເສດຖະກິດ, ດ້ານການເມືອງ ແລະ ດ້ານຫນ້າ - ຄວາມຫລາກຫລາຍຍັງຂຶນກັ ທີ່ການນໍາໃຊ້.

ຄວາມຊັດເຈນ.

້ ບວ່າສະຖານທີ່ມີຄວາມຊັດເຈນຊໍ່າໃດ ເຊັ່ນວ່າ: ແຜນວາດຂອງສະຖານ - ລະດັບຂອງການເລືອກ ຂຶນກັ ້ ທີ່ເປັນທີ່ເຂົາໃຈດີ ຫລືບ່ ໍ.

- ຄວາມຊັດເຈນມີຄວາມສໍາຄັນໃນ 2 ລະດັບຄື: ຮູ ບຊົງທາງກາຍະພາບ ແລະ ຮູ ບແບບຂອງກິດຈະກໍາ. 33

- ຄວາມຊັດເຈນກ່ ຽວກັບຄວາມເປັ ນມາໃນອະດີດ: ກໍ່ຄືຄວາມສໍາຄັນຂອງອາຄານທີ່ສາມາດສະແດງ ອອກມາໄດ້. - ຄວາມຊັດເຈນດ້ານຮູ ບຊົງ ແລະ ການນໍາໃຊ້ຫລຸ ດລົງໃນສະພາບແວດລ້ອມຂອງໂລກສະໄຫມໃຫມ່ . - ການແຍກລະຫວ່າງຄົນຍ່ າງ ແລະ ພາຫະນະເຮັດໃຫ້ຫລຸ ດຜ່ອນຄວາມຊັດເຈນເຊັ່ນກັນ.

- ຄວາມຊັດເຈນສາມາດສົ່ງເສີມໄດ້ໂດຍນໍາໃຊ້ອງົ ປະກອບຜັງເມືອງທີ່ເປັນວັດຖຸຂອງ ເຄວິນ ລິນຈ໌.

In the older days, important public buildings were more legible than private buildings

ຮູ ບທີ 2.26: ໃນປະຫວັດສາດ, ຄວາມສໍາຄັນຂອງອາຄານສາທາລະນະມີຄວາມຊັດເຈນ ກວ່າອາຄານສ່ວນຕົວ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.gutenberg.org/files/16356/16356-h/16356-h.htm. ຄວາມທົນທານ.

ຮູ ບທີ 2.27: ປັດໄຈທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຄວາມທົນທານ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.ecbcs.org/annexes/annex53.htm.

ເປັນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສາມາດນໍາໃຊ້ສໍາລັບຈຸດປະສົງທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ.

- ຈະຕ້ອງມີຄວາມແຕກຕ່ າງລະຫວ່າງຄວາມທົນທານລະດັບໃຫຍ່ ແລະ ລະດັບນ້ອຍ. ີ ວາມທົນທານໃນໄລຍະຍາວຄື: - ມີປັດໄຈສໍາຄັນ 3 ຢ່າງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ມຄ o ຄວາມເລິກຂອງອາຄານ. 34

້ o ທາງເຂົາ. o ຄວາມສູງຂອງອາຄານ.

້ ບປັດໄຈພາຍນອກ. - ການອອກແບບຂອງຄວາມທົນທານລະດັບນ້ອຍ ຂຶນກັ ້ ບວ່າມັນເປັນເນືອທີ ້ ່ ຫຍາບ ຫລື ນຸ່ ມນວນ. o ຂຶນກັ

້ ບວ່າມັນເປັນເນືອທີ ້ ່ ຕົວກະທໍາ ຫລື ຕົວຖືກກະທໍາ. o ຂຶນກັ

ຮູ ບທີ 2.28: ປັດໄຈທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ຄວາມທົນທານ. ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.ecbcs.org/annexes/annex53.htm. ຄວາມເຫມາະສົມດ້ານການເບິ່ງເຫັນ.

້ ່ ງເນັ່ ນຫນັ ້ - ກ່ ອນອື່ນຈະການຕັດສິນໃຈກ່ ຽວກັບພາບລັກສະນະພາຍນອກຂອງໂຄງການ, ຈາກນັນຈຶ ກ ໃສ່ລາຍລະອຽດ.

້ - ຄວາມເຫມາະສົມດ້ານການເບິ່ງເຫັນເນັນຫນັ ກໃສ່ລາຍລະອຽດ.

- ຄວາມເຫມາະສົມດ້ານການເບິ່ງເຫັນໃສ່ໃຈການອອກແບບພາບລັກສະນະພາຍນອກຂອງສະຖານທີ. ້ ນ ົ ຈະແປຄວາມຫມາຍຂອງສະຖານທີ່. - ບໍ່ຈໍາເປັນວ່ານັກອອກແບບຈະມັກ ຫລື ບໍ່ມັກ ຜູ ຄ

້ າການເບິ່ງເຫັນ ຈະຕ້ອງຖືກນໍາມາໃຊ້ເພື່ອສື່ສານລະດັບຂອງການເລືອກ. - ສັບພາສາທີ່ເປັນຕົວຊີນໍ

- ການແປຄວາມຫມາຍສາມາດສົ່ງເສີມການຕອບສະຫນອງໂດຍ: o ຊ່ວຍສົ່ງເສີມຄວາມຊັດເຈນຂອງສະຖານທີ່.

o ຊ່ວຍສົ່ງເສີມຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງສະຖານທີ່.

o ຊ່ວຍສົ່ງເສີມຄວາມທົນທານຂອງສະຖານທີ່.

ຄວາມຮັ່ງມີ.

- ການຕັດສິນໃຈກ່ ຽວກັບພາບລັກສະນະພາຍນອກ ຍັງຄົງຕ້ອງການການຈັດຫ້ອງໃນລາຍລະອຽດຂອງ ້ ົ ສາມາດເຂົາໄປນໍ ການອອກແບບເພື່ອໃຫ້ຄນ າໃຊ້ໄດ້.

້ ກ ຶ , ປະສົບການ ທີ່ຜູ ນ ້ າໍ ໃຊ້ອາຄານສາມາດມີໄດ້ - ຄວາມຮັ່ງມີແມ່ ນຄວາມຫລາກຫລາຍດ້ານຄວາມຮູ ສ 35

ິ ກ ີ ານ 2 ວິທທ ີ ່ ຜູ ີ ນ ້ າໍ ໃຊ້ອາຄານສາມາດເລືອກປະຕິບດ ັ ເພື່ອສໍາພັດປະສົບການຈາກອາຄານໄດ້ຄ:ື - ມີວທ ່ ແຫລ່ງການສໍາພັດປະສົບການທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ. ້ o ສຸ ມຄວາມຕັງໃຈໄປທີ ້ ່ ງການສໍາພັດປະສົບການແຕ່ລະອັນ. o ເຄື່ອນຍ້າຍຜ່ານເຂົາໄປແຫລ

້ ກ ຶ ທາງອາລົມ: ໄດ້ຮບ ັ ຜ່ານການເຄື່ອນໄຫວ. - ແມ່ ນຄວາມຮູ ສ

້ າໄດ້. ້ ກ ຶ ດ້ານກິ່ນ: ບໍ່ສາມາດນໍາຊີນໍ - ແມ່ ນຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ດ້ານສຽງ: ຜູ ນ ້ າໍ ໃຊ້ຫລຸ ດການຄວບຄຸ ມ. - ແມ່ ນຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ສໍາພັດ: ທັງແບບສະຫມັກໃຈ ແລະ ບໍ່ສະຫມັກໃຈ. - ແມ່ ນຄວາມຮູ ສ

້ ນຂ່າວສານ ແລະ ງ່ າຍ ້ ກ ຶ ການເບິ່ງເຫັນ: ທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ ໂດດເດັ່ນທາງດ້ານການໃຫ້ຂໍມູ - ແມ່ ນຄວາມາຮູ ສ ຕໍ່ການຄວບຄຸ ມ.

້ ້ ບການຕັດກັນດ້ານສິ່ງປະຈັກຕາ. ່ ງມີທາງສາຍຕາ ຂຶນກັ - ພືນຖານຂອງຄວາມຮັ ັ ສະນະສະເພາະຕົວ. ການເຮັດໃຫ້ມີລກ

້ ນ ົ ສາມາດບັນລຸ ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ສະທ້ອນລົດນິຍມ ົ ແລະ ຄ່ານິຍມ ົ ຂອງພວກເຂົາ - ເຮັດໃຫ້ຜູຄ ້ ນ ົ ມີຄວາມຈະແຈ ້ງ. - ເຮັດໃຫ້ຮູບແບບກິດຈະກໍາຂອງຜູ ຄ ້ ນ ົ ສາມາດເຮັດໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມມີລກ ັ ສະນະສະເພາະຕົວໄດ້ດວ ້ ຍ 2 ວິທ:ີ - ຜູ ຄ o ປັບປຸ ງສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກ.

o ປ່ຽນພາບລັກສະນະຂອງສະຖານທີ່.

ຮູ ບທີ 2.29: ອາຄານທີ່ຢູ່ອາໄສແບບລຽບງ່ າຍ.

ຮູ ບທີ 2.30: ອາຄານທີ່ຢູ່ອາໄສທີ່ຜ່ານການສ້າງ ີ ກ ັ ສະນະສະເພາະຕົວ. ໃຫ້ມລ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.nuneatonhistory.com/townscapes-nuneaton.html. ້ າໍ ໃຊ້ອາຄານສ້າງໃຫ້ອາຄານມີລກ ັ ສະນະສະເພາະຕົວເພື່ອຢືນຢັນລົດນິຍມ ົ ແລະ ຄ່ານິຍມ ົ ຂອງເຂົາ - ຜູ ນ ້ ນວ່າພາບລັກສະນະຂອງອາຄານທີ່ເປັນຢູ່ບໍ່ມີຄວາມເຫມາະສົມ. ເຈົາ້ ເນື່ອງຈາກວ່າພວກເຂົາເຈົາເຫັ

ີ ກ ັ ສະນະສະເພາະຕົວສາມາດສ້າງໃນ 2 ລະດັບຄື: - ການສ້າງໃຫ້ມລ 36

o ລະດັບສ່ວນຕົວ. o ລະດັບສາທາລະນະ. ີ ກ ັ ສະນະສະເພາະຕົວໄດ້ຮບ ັ ອິດທິພນ ົ ຈາກປັດໄຈສໍາຄັນຄື: - ການສ້າງໃຫ້ມລ o ການເຊົ່າ.

o ປະເພດຂອງອາຄານ. o ເຕັກໂນໂລຊີ. ສະຫລຸ ບ

້ ້ ່ ວນທີ່ພັດທະນາ. - ການເຂົາໄປເຖິ ງ: ເປັນການອອກແບບທີ່ຈັດວາງລວມຂອງເສັນທາງການພາກສ

- ຄວາມຫລາກຫລາຍ: ຄືການກໍານົດປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍໃຫ້ສະຖານທີ່.

້ ່ ສາທາລະນະ. ິ າດຂອງອາຄານແລະສິ່ງປິດລ້ອມເນືອທີ - ຄວາມຊັດເຈນ: ຄືການອອກແບບບໍລມ

້ ່ ແລະ ການຈັດສິ່ງກໍ່ສ້າງຂອງອາຄານແຕ່ລະຫລັງ ລວມທັງ - ຄວາມທົນທານ: ຄືການອອກແບບເນືອທີ ້ ່ ພາຍນອກອາຄານ. ເນືອທີ

- ຄວາມເຫມາະສົມດ້ານການເບິ່ງເຫັນ: ຄືການອອກແບບພາບລັກສະນະພາຍນອກ.

້ ນ ົ ສາມາດເພີ່ມສັນຍາລັກຂອງຕົນເອງ - ການສ້າງລັກສະນະສະເພາະຕົວ: ຄືການອອກແບບເຮັດໃຫ້ຜູຄ ່ ທີ່ພວກເຂົາເຈົາອາໄສຢູ ້ ້ ່ ຫລື ເຮັດວຽກຢູ່. ໃສ່ເຂົາໄປໃນສະຖານທີ

2.4.

ຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງ.

2.4.1. ສ່ວນປະກອບຕາຂ່າຍຂອງເມືອງທີ່ສ້າງຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງ. 2.4.1.1. ຮູ ບຮ່າງຂອງຕອນດິນ.

ິ ທິພນ ົ ຢ່າງໃຫຍ່ ຫລວງຕໍ່ຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງ ເຊິ່ງ 1) ພູ ມສັນຖານ: ພູ ມສັນຖານຂອງຕອນດິນສາມາດມີອດ ລວມມີລະບົບການສັນຈອນ, ຮູ ບຊົງ ແລະ ຜິວຂອງອາຄານ, ລະບົບເຕັກນິກ, ຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບ ຮ່າງຂອງເມືອງ.

ຮູ ບທີ 2.31: ຄອາມຄ້ອຍຊັນ ແລະ ຮາບພຽງ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft6g50073x;chunk. id=d0e4565;doc.view=print. 37

້ ທໍາມະຊາດໂດຍລວມ, ແລະ ການພົວພັນຂອງມັນ 2) ການພົວພັນກັບທໍາມະຊາດ: ທິວທັດ, ແຫລ່ງນໍາ, ກັບຕາຂ່າຍຜັງເມືອງເປັນລັກສະນະທີ່ສໍາຄັນຂອງເມືອງ.



cities within nature ເມືອງໃນທໍາມະຊາດ



cities in hand with nature ເມືອງຢູ່ກັບທໍາມະຊາດ



nature within cities ທໍາມະຊາດຢູ່ໃນເມືອງ

ຮູ ບທີ 2.32: ເມືອງທີ່ມີການພົວພັນກັບທໍາມະຊາດ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://galleryhip.com/city-sketches.html, http://teganclancy.blogspot.com /2012/06 /paris-vs-new-york-city.html ແລະ http://joannabobik.deviantart.com/art/urbanlandscape-Sketch-for-Diploma-Project-280399625. 2.4.1.2. ຮູ ບຮ່າງ. A. ແບບຈຸດສຸ ມ (Radiocentric) - ເປັນຮູ ບຮ່າງວົງມົນໃຫຍ່ ້ ດສະຫມີທ່ ແຕກ ີ ທີ່ມີເສັນລັ ແຜ່ຂະຫຍາຍອອກຈາກຈຸດ

F. ແບບສາຂາ (Branch)

ແບບຈຸດສຸ ມ

້ ່ ແຕກ - ເປັນຮູ ບຮ່າງເສັນທີ ກິ່ງກ ້ານສາຂາອອກໄປ

ແບບສາຂາ

ສູນກາງ

້ B. ແບບຕາຫນ່ າງຕັງສາກ (Rectilinear) - ໂດຍທົ່ວໄປມີທາງ 2 ເສັນ້ ທີ່ມີການພັດທະນາຫນາ ແຫນ້ນຕັດກັນຢູ່ເຂດສູນ ້ ກພົບ ກາງ. ຮູ ບຮ່າງແບບນີມັ

G. ແບບແຜ່ນ (Sheet)

ແບບຕາຫນ່ າງຕັງ້

- ເປັນຜັງເມືອງຂະຫນາດ ້ ໃຫຍ່ ທີ່ຫາເຄົາໂຄງໄດ້ ລໍາບາກ ຫລື ບໍ່ໄດ້ເລີຍ

ໃນເມືອງຂະຫນາດນ້ອຍ ຫລາຍກວ່າໃນເມືອງໃຫຍ່

ແບບແຜ່ນ

C. ແບບດາວ (Star)

້ H. ແບບແຜ່ນທີ່ມີເຄົາໂຄງ (Articulated Sheet)

- ເປັນຮູ ບຮ່າງແບບຈຸດສຸ ມ ້ ່ ໂລ່ງຢູ່ຫວ່າງ ໂດຍມີເນືອທີ

- ເປັນແຜ່ນທີ່ປະກອບດ້ວຍ

ແບບດາວ

ີ ່ ຂອງລັດສະຫມີທ່ ແຕກແຜ

ຫລາຍຕ່ອນຂອງສູນກາງ

ຂະຫຍາຍອອກໄປ

ນ້ອຍໃຫຍ່

D. ແບບວົງແຫວນ (Ring)

I. ແບບຫມູ່ ດາວ (Constellation)

- ເປັນເມືອງທີ່ສ້າງອ້ອມ ້ ່ ໂລ່ງຂະຫນາດ ຮອບເນືອທີ ໃຫຍ່

ແບບວົງແຫວນ

ຂະຫນາດໄກຄ້ ຽງກັນແລະຢູ່

ແບບຫມູ່ ດາວ

J. ແບບຍານອາວະກາດ (Satellite)

- ຕາມປົກະຕິເປັນຜົນມາ

ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງ ້ ່ ອາດຈະເປັນ ນອກຈາກນັນກໍ

ເປັນກຸ່ ມເມືອງທີ່ມີ

ໄກ ້ຊິດກັນ

E. ແບບເສັນ້ (Linear)

ຈາກພູ ມສັນຖານທໍາມະຊາດ ທີ່ບັງຄັບລັກສະນະການ

ແບບແຜ່ນທີ່ມີເຄົາ້

ແບບເສັນ້

- ເປັນກຸ່ ມດາວຂອງເມືອງ ອ້ອມຮອບເມືອງຫລັກທີ່ຢູ່ ສູນກາງ

ແບບຍານອາວະກາດ

້ ເສັນແກນການຄົ ມມະນາຄົມ 2.4.1.3. ຂະຫນາດ ແລະ ຄວາມຫນາແຫນ້ນ.

່ ງຂອງເມືອງ ້ - ການຂະຫຍາຍທາງກາຍະພາບ: ວັດແທກດ້ວຍໄລຍະທາງເປັ ນກິໂລແມັດຈາກສົນຫນຶ ່ ງ, ຈາກສູງກາງໄປຫາຊານເມືອງ ຫລື ຈາກເນືອທີ ້ ່ ເປັນຕາກິໂລແມັດ. ້ ໄປຍັງອີກສົນຫນຶ

້ ່ ູອາໄສທຽບກັບຂະຫນາດທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງ. - ສູດຂອງຄວາມຫນາແຫນ້ນ: ຈໍານວນຂອງຜູ ຢ ເຊິ່ງສາມາດຄິດໄລ່ດ້ວຍຫລາຍວິທ:ີ o o o o o

ຈໍານວນຄົນຕໍ່ 1 ຕາກິໂລແມັດ.

ຈໍານວນຄົນຕໍ່ເຮັກຕາ.

ຈໍານວນອາຄານຕໍ່ຕາກິໂລແມັດ ຫລື ເຮັກຕາ.

້ ່ ອາຄານຕໍ່ແຕ່ ລະສ່ວນຂອງເມືອງ. ຈໍານວນເນືອທີ

ີ ນ (Floor Area Ratio = FAR) ແລະ ອື່ນໆ. ປະລິມານພາຫະນະ, ອັດຕາການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

ຮູ ບທີ 2.33: ຂະຫນາດ ແລະ ຄວາມຫນາແຫນ້ນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://seattleslandusecode.wordpress.com/2011/03/09/what-is-floorarea-ratio-far/.

້ 2.1.1.1. ເສັນທາງ.

້ ່ ນຜ່ານຊົນນະບົດດ້ວຍ ຮູ ບທີ 2.34: ເສັນທາງແລ ຫລາຍແບບ.

່ ເຫັນໄດ້ຈະແຈ ້ງ ແລະ ມີ ້ ຮູ ບທີ 2.36: ເສັນທາງທີ ້ ລັກສະນະພິເສດຊ່ ວຍໃນການຈົດຈໍາເສັນທາງໄດ້ .

້ ້ ່ ນເຂົາຫາ ຮູ ບທີ 2.35: ເສັນທາງແລ ສະຖາປັດຕະຍະກໍາ ຫລື ເມືອງດ້ວຍຫລາຍແບບ.

້ ຮູ ບທີ 2.37: ພາບທິວທັດເບືອງຫນ້ າເມືອງ ຄວນ ສົ່ງເສີມທິວທັດເມືອງ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://www.flickr.com/photos/eversion/13737161/. ່ ວາງເປັນຕາຫນ່ າງໄປມາທົ່ວເມືອງ ແລະ ເສັນທາງທີ ່ ແລ່ນເຂົາຫາເມື ້ ້ ້ ົ ບາດສໍາຄັນທີ່ - ເສັນທາງທີ ອງມີບດ ້ ້ າໍ ໃຊ້ເຂົາໃຈຕາຂ ່ າຍຕົວເມືອງ. ຈະເຮັດໃຫ້ຜູນ

2.1.1.2. ສະຖາປັດຕະຍະກໍາ.

- ຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງເປັນຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດ, ມີແບບແຜນຫລືບ່ ໍມີແບບແຜນ, ປະກອບເປັນຮູ ບຮ່າງ ້ ່ ຫວ່າງ ແລະ ອາຄານ. ດ້ວຍເຫດນີສະຖາປັ ້ ້ ດ້ວຍເສັນທາງ, ເນືອທີ ດຕະຍະກໍາຂອງອາຄານແຕ່ລະ 40

້ ່ ງຜົນເຖິງຮູ ບຮ່າງທີ່ປະຈັກ ຫລັງ ແລະ ການພົວພັນເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ຂອງບັນດາອາຄານເຫລົ່ານັນສົ ຕາຂອງຜັງເມືອງ.

່ ອມໂຍງລະຫວ່ າງອາຄານ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງເຮົາຈະຕ້ອງພິ ້ - ໃນການເຂົາໃຈການເຊື ຈາລະນາດ້ານຕ່າງໆຂອງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ ເຊັ່ນ: ຂະຫນາດ, ລັກສະນະທີ່ເປັ ນແກ່ ນສານ, ແລະ ຜິວຫນ້າຂອງສະຖາປັດຕະຍະກໍາ.

- ລາຍລະອຽດ, ສະຖາປັດຕະຍະກໍາ ແລະ ອື່ນໆ ລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັ ນສ່ວນປະກອບຕໍ່ພາບປະຈັກຕາ

ໂດຍລວມຂອງສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ. ລາຍລະອຽດດັ່ງກ່ າວລວມໄປເຖິງປ້າຍສັນຍານ, ປ້າຍໂຄ ີ ະຖາປັດຕະຍະກໍາຂອງເມືອງ, ສະນາ, ປ້າຍຮ້ານຄ້າ, ທາງຍ່ າງ, ເຟີນເີ ຈີຕາມແຄມຖະຫນົນ, ພູ ມສ

້ ວຖະຫນົນ, ຊຸມ ້ ຮ້ານຂາຍເຄື່ອງຊົ່ວຄາວ, ເຄື່ອງບັງຄັບແລວການຈາລະຈອນ, ສິ່ງສໍາລັບບັນ ພືນຜິ ເທີງ ແລະ ອື່ນໆ.

້ ່ ໃນຕົວເມືອງ. - ຜິວຫນ້າເປັນລະດັບຄວາມລະອຽດ ຫລື ຫຍາບຂອງເນືອທີ

້ ວແມ່ ນລະດັບຄວາມລະອຽດ ຫລື ຫຍາບຂອງການປະສົມຂອງອົງປະກອບຕ່າງໆ. - ພືນຜິ

ຮູ ບທີ 2.38: ຮູ ບຮ່າງຜັງເມືອງເປັນຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://greenespace.blogspot.com/2005_01_01_archive.html. ້ ່ ູອາໄສ. 2.1.1.3. ຜູຢ

້ ່ ູ ອາໄສທີ່ຖ່າຍທອດອອກມາສະຖາປັດ - ຄວາມເປັນມາທາງຊົນເຜົ່າ, ວັນນະທາງສັງຄົມ, ເພດ ຂອງຜູ ຢ ັ ສະນະສະເພາະ, ກິດຈະກໍາພິເສດ ແລະ ອື່ນໆ ເພື່ອສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທາງກາ ຕະຍະກໍາທີ່ມີລກ

ຍະພາບ. 2.1.1.4. ການສັນຈອນ.

້ ນ ້ ເພື່ອເຂົາໃຈຮູ ້ - ຫນຶ່ງໃນສິ່ງທີ່ພິຈາລະນາເບືອງຕົ ບແບບການສັນຈອນຂອງເມືອງແມ່ ນການແຍກກະ ແສການເຄື່ອນຍ້າຍຂອງຄົນຍ່ າງ ແລະ ຂອງພາຫະນະ.

້ ຮູ ບທີ 2.39: ແບບຖະຫນົນໃນຕົວເມືອງທີ່ພົບເຫັນທົ່ວໄປມີເສັນທາງລົ ດ ແລະ ທາງຍ່ າງ. ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.ite.org/css/online/DWUT06.html.

້ ້ ານວຍ - ພືນຖານແນວຄວາມຄິ ດການອອກແບບຜັງເມືອງ ແມ່ ນການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເອືອອໍ

ົ ຍ່ າງ ແລະ ໃນເວລາດຽວກັນກໍ່ຮອງຮັບການຈາລະຈອນທີ່ບໍ່ມີທາງຫລີກລ້ຽງໄດ້ຂອງພາຫະ ໃຫ້ຄນ ນະຕ່ າງໆ.

້ - ເຮົາສາມາດອອກແບບໂດຍແຍກເສັນທາງສໍ າລັບແຕ່ລະແບບການສັນຈອນຄື: ລະບົບການສັນຈອນ ້ ນ ົ ຍ່ າງ. ແນວໃດກໍ່ຕາມ ທີ່ມີປະລິມານຫລາຍຂອງພາຫະນະ ແລະ ການສັນຈອນເສີມຂອງຜູ ຄ

ເປັ ນຄວາມໄຝ່ຝັ ນທີ່ຈາກໃຫ້ການສັນຈອນຂອງພາຫະນະແລະຄົນຍ່ າງລວມຢູ່ ໃນຮູ ບຮ່າງເມືອງອັນ

້ ົ ຍ່ າງມີອນ ັ ຕະລາຍ ຫລື ຈໍາກັດປະສົບການການຍ່ າງຂອງພວກເຂົາເຈົາ. ດຽວ ໂດຍທີ່ບໍ່ໃຫ້ຄນ 2.1.1.5. ຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ຂອງເມືອງ.

ື້ - ດ້ານເສດຖະກິດ: ເປັ ນຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ພນຖານ ແລະ ມີຄວາມຕໍ່ເນື່ອງຂອງເມືອງ ເຊິ່ງໄດ້ ້ ່ ຈຸດຍຸ ດທະ ັ ຫນ້າທີ່ເປັ ນບ່ອນຜະລິດ ແລະ ແຫລ່ງຕະຫລາດ. ເມືອງໄດ້ຮບ ັ ການສ້າງຂຶນທີ ປະຕິບດ ິ ານ. ສາດເພື່ອແລກປ່ຽນສິນຄ້າ ແລະ ບໍລກ

ັ - ດ້ານການປ້ອງກັນ ແລະ ການລະວັງໄພ: ເປັ ນຫນ້າທີ່ຂອງເມືອງໃນປະຫວັດສາດ ເຊິ່ງໃນປັ ດຈຸບນ ້ ເກືອບວ່າພົນສະໄຫມໄປແລ້ ວ.

ັ ໄດ້ - ດ້ານຄວາມເຊື່ອແລະການປົກຄອງ: ໃນເມື່ອກອ່ນເຄີຍເປັນຫນ້າທີ່ສູງສຸ ດຂອງເມືອງ ແຕ່ປັດຈຸບນ ຫລຸ ດອັນດັບຄວາມສໍາຄັນລົງ.

້ ົ ຢ່າງໃຫຍ່ ຫລວງທີ່ເກີດຈາກຂະຫນາດ ແລະ ທີ່ຕັງຂອງ - ດ້ານການຄົມມະນາຄົມ: ເປັນອິດທິພນ ັ . ເມືອງ. ເຕັກໂນໂລຊີການຄົມມະນາຄົມໄປສ້າງຮູ ບຮ່າງຂອງເມືອງໃນຍຸ ກສະໄຫມປັດຈຸບນ

້ ນ ົ , ຄວາມຄິດ ແລະ - ດ້ານການສຶກສາ: ເປັ ນຫນ້າທີ່ອັນເນື່ອງມາຈາກຄວາມຫລາກຫລາຍຂອງຜູ ຄ ວຽກງານ ແລະ ອື່ນໆ

ິ ກັບຫນ້າທີ່ດ້ານການສຶກສາ ແລະ ດ້ານຄວາມເຊື່ອ - ດ້ານວັດທະນະທໍາ: ມີການພົວພັນຢ່າງໄກຊ້ ດ ິ ໃຫ້ແກ່ ກິດຈະການຊົ່ວຄາວທາງເສດຖະກິດ. ແລະ ໃນເວລາດຽວກັນມັກຈະເປັນການອຸ ທດ

- ດ້ານການຢູ່ອາໄສ: ເປັນຫນ້າທີ່ທີ່ງ່ າຍດາຍ ແຕ່ຍິ່ງໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດຂອງເມືອງ.

2.5. ຕົວແບບຂອງເມືອງ.

້ ່ ສໍາລັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງ ໄດ້ຖກ ື ນໍາໃຊ້ໃນການອະທິບາຍຮູ ບ ຕົວແບບດ້ານການຈັດສັນເນືອທີ

້ ມໃນພາກເຫນືອຂອງສະຫະລັດອາເມລິກາ. ແນວໃດກໍ່ຕາມ ມັນຍັງໄດ້ຖກ ີ ນໃນເມືອງດັງເດີ ື ແບບການໃຊ້ທ່ ດິ ໃຊ້ເພື່ອອະທິບາຍກ່ ຽວກັບເມືອງຕ່າງໆທົ່ວໂລກ ລວມທັງເມືອງໃນໂລກທີ 3 ໂດຍສະເພາະແມ່ ນເມືອງອານາ ົ ໃນອະດີດ. ນິຄມ 2.5.1.

ທິດສະດີການຈັດແບ່ງເຂດແບບມີຈດ ຸ ສຸ ມ.

ຮູ ບທີ 2.40: ຕົວແບບການຈັດແບ່ງເຂດແບບມີຈດ ຸ ສຸ ມ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.utexas.edu/depts/grg/adams/old305/morphology/305lect26a.htm. ໌ ກສ (E.W. Burgess) ແລະ ນັກສຶກ - ເປັນຄຸ ນລັກສະນະຫນຶ່ງໃນການວິໄຈຂອງນັກພູ ມສາດ ເບີຣແ ົ ້ 1900. ສາຂອງລາວຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລຊີຄາໂກ ໃນຊຸມປີ ຕນ

ົ ວ່າ ເມືອງຄວນມີຄຸມ ້ ສູນກາງການຄ້າ (Central Business District) ທີ່ຮູ ກ ້ ນ ັ - ການວິໄຈໄດ້ໃຫ້ຜນ ື ່ ອ້ອມຮອບ. ໃນຊື່ຫຍໍ ້ CBD ຢູ່ໃຈກາງເມືອງ ແລະ ຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ອ່ ນໆຢູ

້ ງມີເຂດປ່ຽນສໍາລັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງ CBD ເຊິ່ງໃນເຂດນີເຄີ ້ ຍເປັ ນທີ່ຕັງຂອງໂຮງ ້ - ນອກນີຍັ ງານ, ຊຸມຊົນເຊື່ອມໂຊມ ແລະ ບ້ານຊົນເຜົ່າ.

້ - ການວິໄຈຍັງຂາດຄວາມສົມບູນ ແຕ່ງ່ າຍໃນການຕັງເວລາສໍ າລັບການທົດລອງ.

ຮູ ບທີ 2.41: ຕົວແບບໃນການຈັດສັນເປັເຂດ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://teacherweb.ftl.pinecrest.edu/snyderd/APHG/Unit%206/urbannotes.htm. 2.5.2. ຕົວແບບການຈັດສັນເປັນພາກສ່ວນ. -

້ ື ສ້າງຂຶນໂດຍນັ ໄດ້ຖກ ກເສດຖະສາດ ໂຮເມີ ຮອຍທ໌ (Homer Hoyt) ໃນປີ 1939.

້ ່ ເຂດການນໍາໃຊ້ອ່ ນໆມີ ີ ້ ຮບ ັ ການພັດທະນາຂຶນໃນສະຖານະການທີ ື ທິດສະດີນໄດ້ ການຂະຫຍາຍຕົວໄປກັບ

ີ າງລົດໄຟ ແລະ ທາງດ່ ວນຕາມມາ, ເຊິ່ງອາດຈະມີ CBD ໃນທິດທາງໃດຫນຶ່ງ, ເຊິ່ງມັກຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ມທ

ິ ຫລື ພຽງແຕ່ວາງກະຈາຍຕາມຮອບເມືອງ. ລະດັບເຫນືອຫນ້າດິນ ຫລື ໃຕ້ດນ -

້ ີ້ ່ ອງກັບການສັງເກດຈາກຕົວຈິງຄື ເມືອງສ່ວນໃຫຍ່ ຂະຫຍາຍຕົວຂຶນໃນທິ ທິດສະດີນສອດຄ ດທາງທີ່ມີລາຍ ້ ໄດ້ເພີ່ມຂຶນ.

1. CBD

3. ເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສຕໍ່າ

5. ເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສສູງ

7. ເຂດທຸລະກິດ

9. ເຂດອຸ ດສາຫະກໍາ ຊານເມືອງ

2. ເຂດອຸ ດສາຫະກໍາ

4. ເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສ

6. ເຂດອຸ ດສາ ຫະກໍາ

8. ເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສ

10. ເຂດການ

ເບົາ

ປານກາງ

ຫນັກ

ຊານເມືອງ

ສັນຈອນ

2.5.3. ຕົວແບບທີ່ປະກອບດ້ວຍຫລາຍອະນູ.

ຮູ ບທີ 2.42: ຕົວແບບອານາບໍລເິ ວນຂອງເມືອງ.

ຮູ ບທີ 2.43: ຕົວແບບທີ່ປະກອບດ້ວຍຫລາຍອະນູ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://imgarcade.com/1/urban-realms-model/. 44

ັ ການພັດທະນາໂດຍນັກພູ ມສາດ ຈອນຊີ ແຮຣີສ (Chancy Harris) ແລະ ເອັດວາດ ພູ ລ - ໄດ້ຮບ ແມນ (Edward Pullman).

້ ໃຫ້ແນວຄວາມຄິດໃຫມ່ ກ່ ຽວກັບຮູ ບຮ່າງຂອງຕົວເມືອງ ທີ່ອີງໃສ່ຫລັກຖານທີ່ວ່າການ - ຕົວແບບນີໄດ້ ປະໂຫຍດການນໍາໃຊ້ຂອງເມືອງບໍ່ໄດ້ປ່ ິນອ້ອມແກນກາງອັນດຽວ ແຕ່ວ່າກ່ ຽວຂ້ອງກັບຫລາຍໆຂອດ ແລະ ຈຸດສຸ ມ.

້ ງມີການ ັ ຮູ ວ ້ ່ າກິດຈະກໍາທີ່ແຕກຕ່ າງກັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການໃນການເຂົາເຖິ - ຕົວແບບນີ ້ ໄດ້ຮບ

ປ່ຽນແປງໄປ. ຕົວຢ່າງເຊັ່ນ: ເຂດການຄ້າ ອາດຈະພັດທະນາອ້ອມຮອບເຂດການປົ ກຄອງ, ສູ ນກາງ ້ ວັດທະນະທໍາ ຫລື ອ້ອມຮອບຈຸດຕັດຂອງເສັນທາງການຈາລະຈອນ.

2.5.4. ອານາບໍລເິ ວນຂອງຕົວເມືອງ.

ີ ້ ຮບ ັ ການພັດທະນາໂດຍນັກສັງຄົມສາດ ເຈມສ໌ ແວນສ໌ (James Vance) ພາຍໃຕ້ - ທິດສະດີນໄດ້ ີ ສະເຫນີຜ່ານມາ. ບໍ່ມີທດ ິ ສະດີ ການສັງເກດເຫັນວ່າເມືອງມີທ່າອ່ຽງພົວພັນກັບທັງ 3 ທິດສະດີທ່ ໄດ້ ໃດທີ່ຖືກຕ້ອງຕາຍຕົວ.

- ທິດສະດີອານາບໍລເິ ວນຂອງຕົວເມືອງ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າມີການຮວມຕົວກັນຂອງບັນດາເຂດ

ຊານເມືອງທີ່ສາມາດຢູ່ ແບບເພິ່ງຕົນເອງໄດ້. ການຮວມຕົວກັນນີ ້ ແນໃສ່ການສ້າງເປັ ນສູ ນກາງເມືອງ ທີ່ເປັນເອກະລາດ.

້ ງສະແດງໃຫ້ເຮົາເຫັນຜົນສຸ ດທ້າຍຂອງຜົນກະທົບຂອງພາຫະນະກົນຈັກ - ແນວຄວາມຄິດດັ່ງກ່ າວນີຍັ ຕໍ່ກັບຮູ ບຊົງຂອງຕົວເມືອງ.

ີ ທ່ ສຸີ ດຂອງແນວຄວາມຄິດນີ ້ ແມ່ ນເຫັນໄດ້ຢ່ ູ ມະຫານະຄອນ ລອສ ແອງເຈີລສ ິ - ການປະຍຸ ກໃຊ້ທ່ ດີ (Los Angeles) ສະຫະລັດອາເມລິກາ.

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ັ ຕົວຈິງຍຸ ກປັ ດຈຸບນ ັ ທິດສະດີຜງັ ເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ການປະຕິບດ

3 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

ການຄວບຄຸ ມໃນການອອກແບບຜັງເມືອງ.

3.1.

ີ ນ ແລະ ການຈັດແບ່ງເຂດ. 3.1.1. ການວາງແຜນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ -

ີ ນ. ຖືກກໍານົດດ້ວຍລະບຽບກົດຫມາຍທີ່ກ່ ຽວກັບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

ີ ນ ຕາມລັກສະນະຮູ ບແບບການຂະຫຍາຍຕົວ. ຈັດສັນຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

ນໍາໃຊ້ອໍານາດຕໍາຫລວດໃນການປົກປ້ອງສາທາລະນະສຸ ກ, ສະຫວັດດີການ ແລະ ຄວາມປອດໄພ.

ີ ນແມ່ ນເປັ ນໄປຕາມຮູ ບແບບທີ່ມີກດ ົ ເກນ ແລະ ສາມາດທໍານາຍລ່ວງ ໂດຍທົ່ວໄປການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ຫນ້າໄດ້.

້ 3.1.2. ການຈັດສັນເຂດແບບຈູງໃຈ: ເປັ ນເຂດທີ່ຫລຸ ດຜ່ອນຄວາມເຂັມງວດຂອງລະບຽບ ຖ້າຫາກວ່ານັກພັດ ັ ສິ່ງທີ່ສັງຄົມຕ້ອງການ ເຊັ່ນ: ລານສາທາລະນະ, ທາງຍ່ າງສາທາລະນະ ແລະ ທະນາທີ່ດິນຫາກປະຕິບດ ້ ່ ໂລ່ງສໍາລັບສາທາລະນະປະໂຫຍດ ອື່ນໆ. ເນືອທີ

3.1.3. ການຈັດສັນເຂດແບບເປັນກຸ່ ມ: ເປັ ນການຈັດນະໂຍບາຍ ແລະ ລະບຽບພິເສດສໍາລັບໂຄງການພັດທະນາ ຂະຫນາດກາງ ແລະ ຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ຕ້ອງມີການຄວບຄຸ ມ.

້ ່ ອາຄານຊັນຕິ ້ ດດິນ. 3.1.4. ອັດຕາການນໍາໃຊ້ເນືອທີ

້ ່ ອາຄານ ແລະ ເນືອທີ ້ ່ ຕອນດິນ. - ຊັດສ່ວນລະຫວ່າງເນືອທີ

້ ກຊື່ຫນຶ່ງວ່າ “ອັດຕາການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນ” (Plot ratio). - ເອີນອີ

້ ິ າດຂອງອາຄານ, ກໍານົດໄລຍະເສັນຖອຍຈາກຖະຫນົ ນ ແລະ - ນໍາໃຊ້ເພື່ອຈໍາກັດຄວາມສູງ ແລະ ບໍລມ ້ ່ ຫວ່າງທັງສ້າງເນືອ້ ຫລື ເສັນໄຍຂອງເມື ້ ເນືອທີ ອງທີ່ເປັນເອກະພາບ ແລະ ເຫມາະສົມ.

້ ່ ອາຄານ (Floor Space Index ຫລື FSI). 3.1.5. ດັດສະນີເນືອທີ

້ ່ ອາຄານຊັນຕິ ້ ່ ອາຄານແມ່ ນໄດ້ຈາກເນືອ້ ້ ດດິນ ແຕ່ວ່າດັດສະນີເນືອທີ ັ ອັດຕາການນໍາໃຊ້ເນືອທີ - ຄ້າຍຄືກບ ້ ່ ຕອນດິນ ລວມທັງເຄິ່ງຫນຶ່ງຂອງເສັນທາງທີ ່ ຕິດກັບຕອນດິນ. ້ ທີ່ລວມຂອງອາຄານຫານດ້ວຍເນືອທີ

ີ ນ. ຮູ ບທີ 3.1: ຕົວຢ່າງອັດຕາການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://seattleslandusecode.wordpress.com/2011/03/09/what-is-floorarea-ratio-far/. 3.1.6. ຄໍາແນະນໍາສໍາລັບການອອກແບບຜັງເມືອງ. - ຄໍາແນະນໍາສໍາລັບການອອກແບບຜັງເມືອງ ມັກຈະຖືກໃຊ້ສໍາລັບການພັດທະນາຕົວເມືອງຂະຫນາດ ນ້ອຍເຊັ່ນ: ບ້ານສໍາລັບເປັ ນທີ່ຢູ່ ອາໄສ, ເຂດທ່ ອງທ່ ຽວ, ເຂດທີ່ມີການວາງແຜນພັດທະນາສະເພາະ,

້ ເມືອງເກົ່າ ແລະ ອື່ນໆ. ຄຸ ມ

້ - ວັດຖຸປະສົງພືນຖານຂອງຄໍ າແນະນໍາໃນການອອກແບບແມ່ ນເພື່ອຮັບປະກັນລັກສະນະທີ່ເປັ ນເອກະ

ພາບຂອງເມືອງຂອງທ້ອງຖິ່ນ ບໍ່ວ່າສ່ວນຕ່າງໆຈະອອກແບບໂດຍສະຖາປະນິກ ຫລື ນັກວາງແຜນທີ່ ແຕກຕ່ າງກັນ.

້ ່ ອໃຫ້ເກີດຄວາມປອດໄພ ແລະ ຫມັນຄົ ້ ງ, - ຄໍາແນະນໍາໃນການອອກແບບຜັງເມືອງຍັງຖືກສ້າງຂຶນເພື

້ ່ ຫວ່າງ, ເພື່ອຮັກສາຄວາມ ເພື່ອປ້ອງກັນການຫລຸ ດໂຕນກັນຂອງອາຄານທີ່ຢູ່ ຕິດກັນ, ເພື່ອສ້າງເນືອທີ ້ ກ ຶ ຫລືບນ ັ ຍາກາດໃດຫນຶ່ງຂອງເຂດ ແລະ ອື່ນໆ. ຮູ ສ

- ຄໍາແນະນໍາການອອກແບບຜັງເມືອງບາງອັນ ລວມໄປເຖິງລະບຽບກ່ ຽວກັບ: o ຂະຫນາດຂອງອາຄານ.

້ o ໄລຍະເສັນຖອຍຈາກຖະຫນົ ນ.

o ລັກສະນະສະຖາປັດຕະຍະກໍາ.

o ຂະຫນາດຂອງຖະຫນົນແລະທາງຍ່ າງ ແລະ ອື່ນໆ. 3.1.7.

ເອກະສານສຶກສາຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ. - ສໍາລັບໂຄງການວາງແຜນຂະຫນາດໃຫຍ່ ນັກພັດທະນາຈະຕ້ອງສະແດງໃຫ້ເຫັນຜົນກະທົບຂອງໂຄງ ້ ່ ກັບສະພາບແວດລ້ອມ. ເນືອໃນລວມໆປະກອບດ້ ້ ການທີ່ອາດຈະເກີດຂຶນຕໍ ວຍ: o ຄໍາອະທິບາຍກ່ ຽວກັບໂຄງການ. ັ (ທາງດ້ານກາຍະພາບ, ທາງດ້ານສັງ o ຄໍາອະທິບາຍກ່ ຽວກັບສະພາບແວດລ້ອມໃນປັ ດຈຸບນ ຄົມ, ທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ທາງດ້ານປະຫວັດສາດ ແລະ ທາງດ້ານຄວາມງາມ). 47

o ຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ.

ັ ຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມ. o ການຮັບມືກບ

້ ັ . o ທາງເລືອກທີ່ສະເຫນີເພື່ອຈັດຕັງປະຕິ ບດ o ຜົນກະທົບໄລຍະຍາວ.

o ຊຸມຊົນ ຫລື ຊັບພະຍາກອນທີ່ເອົາຄືນສະພາບໄດ້ ແລະ ຄືນສະພາບບໍ່ໄດ້ ທີ່ອາດຈະເປັ ນ ັ ໂຄງການທີ່ສະເຫນີ. ຜົນຈາກການປະຕິບດ

3.2. ຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ັ . 3.2.1. ການອະນຸລກ

ັ ສາມາດໃຊ້ປ່ຽນແທນກັບຄໍາວ່າປົ ກປັ ກຮັກສາ ແຕ່ວ່າມີຄວາມຫມາຍທີ່ເປັ ນແງ່ ບວກ - ຄໍາວ່າອະນຸລກ ຫລາຍກວ່າ ໃນການປັ ບປ່ຽນບາງພາກສ່ວນຂອງອາຄານ ຫລື ເຂດຊົນນະບົດ ໂດຍທີ່ຍັງ ຮັກສາຈິດ ວິນຍານທີ່ສໍາຄັນຂອງສິ່ງຂອງເດີມ.

ັ : ແມ່ ນເຂດທີ່ປະກອບດ້ວຍກຸ່ ມອາຄານ ທີ່ມີລກ ັ ສະນະພິເສດທາງສະຖາປັ ດຕະຍະ ກໍາ - ເຂດອະນຸລກ

້ າໍ ນົດ. ການກໍານົດຄືດ່ ງກ່ ັ າວ ແລະ ທາງປະຫວັດສາດ ທີ່ອໍານາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນອາດຈະເປັ ນຜູ ກ

້ ັ ັ ປະກັນວ່າຈະມີການ ບໍ່ໄດ້ປິດກັນການພັ ດທະນາອາຄານທີ່ຢູ່ ໃນເຂດອະນຸລກ ແຕ່ວ່າມັນກໍ່ບໍ່ໄດ້ຮບ

ພິຈາລະນາຢ່າງເຫມາະສົມ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຕາມທີ່ປາຖະຫນາ, ໄດ້ຮູບຊົງ ແລະ ວັດສະດຸ ຕາມທີ່ໂຄງການ ພັດທະນາໃດຫນຶ່ງທີ່ໄດ້ສະເຫນີ.

3.2.2.

້ ເມືອງ (Urban renewal). ການຟືນຟູ

້ ເມືອງນ້ອຍ ຫລື ຕົວເມືອງໃຫຍ່ ຄືນໃຫມ່ - ເປັ ນຄໍາສັບທົ່ວໄປທີ່ໃຊ້ອະທິບາຍແນວຄວາມຄິດການຟືນຟູ ຢ່າງມີສະຕິ.

້ - ຄໍ າ ສັບ ນີກວາມເອົ າ ແງ່ ມຸ ມ ສ່ ວນໃຫຍ່ ຂອງການຟື ້ນຟູ ລວມທັງ ການພັດ ທະນາຄືນ

(Re-

development) ແລະ ການບູລະນະ (Re-habilitation).

- ຂະບວນການໃນການລົບລ້າງຊຸມຊົນແອອັດທີ່ວ່າ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ດ້ານກາຍະພາບແລ້ວ

້ ່ ທີ່ເຮືອນ ແລະ ອາຄານຂອງ ແມ່ ນມີຄວາມຫມາຍເກີນກວ່າການສ້ອມແປງ, ການບູ ລະນະເນືອທີ ັ ການປະຕິສງັ ຂອນສ້ອມແຊມ ເພື່ອກັບໄປມີສະພາບທີ່ສົມບູນ, ປອດໄພ ແລະ ຫນ່ ວຍຊຸມຊົນໄດ້ຮບ

ີ ານເສີມແຕ່ງອັນພາໃຫ້ ມີມາດຕະຖານການຢູ່ອາໄສທີ່ດີ, ທັງມີມາດຕະການປ້ອງກັນທີ່ດີ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມກ

ເກີດຜົນທີ່ບໍ່ຫນ້າປາຖະຫນາ.

3.2.3. ການປັບປ່ຽນຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ (Adaptive Reuse)

ີ ານປ່ຽນແປງທາງ - ການປ່ຽນຫນ້າທີ່ການນໍາໃຊ້ຂອງອາຄານໄປເປັນຫນ້າທີ່ອັນໃຫມ່ ໂດຍທີ່ບໍ່ໄດ້ມກ ດ້ານໂຄງສ້າງຢ່າງໃຫຍ່ ຫລວງ.

ັ ກັບຄຸ ມ ້ ຄັງເກັບສິນຄ້າ ໂດຍປ່ຽນຫນ້າທີ່ຂອງອາຄານສາງໄປນໍາໃຊ້ເປັນບ່ອນ ຢູ່ - ໂດຍທົ່ວໄປປະຕິບດ ອາໄສ. 48

3.2.4. ການບູລະນະ (Re-habilitation).

- ຄໍາສັບນີນໍ້ າໃຊ້ເພື່ອອະທິບາຍແນວຄວາມຄິດໃນການສ້ອມແປງ, ການຕົກແຕ່ງຄືນໃຫມ່ ແລະ ໃນບາງ

້ ງດ້ານໂຄງສ້າງ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ມາດຕະຖານທີ່ ກໍລະນີລວມທັງການປ່ຽນ ຫລື ຮັກສາຄວາມຫມັນຄົ ເຫມາະສົມເພື່ອຕອບສະຫນອງກັບຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານຄວາມສຸ ກ ແລະ ສຸ ຂະອານາໄມໃນສະ ໄຫມໃຫມ່ .

້ ກໃຊ້ປ່ຽນແທນກັບຄໍາວ່າ ການສ້ອມແປງ (Renovation). - ຄໍາສັບນີມັ 3.2.5. ຂະບວນການທາງນິເວດວິທະຍາຂອງເມືອງ (Urban Ecological Process).

ິ າມແກ່ ການທີ່ - ການບຸ ກລຸ ກ: ເປັນຂະບວນການທາງນິເວດວິທະຍາປະເພດຫນຶ່ງຂອງເມືອງ ທີ່ໃຫ້ນຍ ້ ່ ທີ່ມີການຄອບຄອງກ່ ອນແລ້ວ. ປະຊາກອນໄດ້ ຫລື ສິ່ງປຸ ກສ້າງອັນໃຫມ່ ໄດ້ກ ້າວໄປປະກົດໃນເນືອທີ

້ ່ ໃດຫນຶ່ງ ອັນເນື່ອງຈາກຄວາມ ້ ຄືການບັງຄັບໃຫ້ປະຊາກອນທີ່ອາໄສອອກໄປຈາກເນືອທີ - ການກີດກັນ: ້ ແຕກຕ່ າງດ້ານສັງຄົມ ແລະ ເຊືອຊາດ.

ີ ນຂອງຕົວເມືອງ ທີ່ - ຈຸດສຸ ມ: ເປັນຂະບວນການທາງນິເວດວິທະຍາອັນຫນຶ່ງໃນຮູ ບແບບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ້ ້ ່ ອນທີ່ເປັນສູນກາງທາງດ້ານທີ່ຕັງ. ອີງຕາມການເພີ່ມຂຶນຂອງປະຊາກອນໃນບ

້ ທີ່ເຊື່ອມໂຊມເກົ່າແກ່ ທາງດ້ານສະພາບທາງກາ - ເຈັນຕຣີຟີເຄຊັນ (Gentrification): ຄືການປັ ບປຸ ງຄຸ ມ ຍະພາບ ແລະ ຜົນທາງດ້ານການຕະຫລາດທີ່ຕາມມາ. 5

3.3. ສັງລວມທິດສະດີ.

3.3.1. ການພັດທະນາເຂດທີ່ມີການວາງແຜນ.

້ ວຍຈຸດປະສົງເພື່ອຄວາມສາມາດໃນການເພິ່ງຕົນເອງ. - ເປັນການພັດທະນາຂະຫນາດກາງ ທີ່ສ້າງຂຶນດ້ ້ ່ ທີ່ມີຄວາມປະສົງທີ່ຈະພັດທະນາເປັນຄັງທໍ ້ າອິດ. ັ ເນືອທີ - ນໍາໃຊ້ກບ

້ ່ າ: ການ ້ ້ ງເອີນວ ້ ີ ນໂດຍພືນຖານແມ່ - ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ນແບບປະສົມ ໃນບາງຄັງການພັ ດທະນາແບບນີຍັ ຈັດສັນເຂດແບບເປັນກຸ່ ມ.

້ - ລະບຽບການຈັດສັນເຂດທົ່ວໄປສາມາດຍົກເວັນໄດ້ ສໍາລັບຊັບສິນປະເພດສະເພາະແບບນີ.້

້ 3.3.2. ການພັດທະນາທີ່ເນັນການເປັ ນຈຸດໂດຍສານຜ່ານ (Transit Oriented Developments ຫລື T.O.Ds). ້ ້ ່ ຫ່ າງຈາກຈຸດຜ່ານ - ເວົາຕາມທາງການ ເປັ ນຄໍານິຍາມຂອງຊຸມຊົນທີ່ມີການນໍາໃຊ້ແບບປະສົມ ທີ່ຕັງຢູ ຂອງການໂດຍສານ ແລະ ເຂດໃຈກາງການຄ້າ ໂດຍສະເລ່ຍ 670 ແມັດ.

້ ່ ໂລ່ງ, ແລະ ເຂດສາທາ ລະ - T.O.D. ປະສົມປະສານທີ່ຢູ່ອາໄສ, ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ, ຫ້ອງການ, ເນືອທີ

ີ ວາມສະດວກແກ່ ຜູ່ ຢູ່ ອາໄສ ແລະ ພະນັກງານເພື່ອເດີນທາງ ນະທີ່ສາມາດຍ່ າງໄປມາໄດ້ ເຮັດໃຫ້ມຄ ດ້ວຍລະບົບໂດຍສານ, ລົດຖີບ, ຍ່ າງ ຫລື ລົດຍົນ.

ັ ການພັດທະນາຢູ່ທົ່ວຂົງເຂດນະຄອນຫລວງ. - T.O.D. ສາມາດໄດ້ຮບ

້ ະເຫນີແນວຄວາມຄິດດັ່ງກ່ າວນີ ້ ແມ່ ນ ປີ ເຕີຣ ໌ ຄາລທອບພ໌ ແລະ ສະມາຊິກຄົນອື່ນໆຂອງກອງປະ - ຜູ ສ ຊຸມສະພາຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (Congress for New Urbanism). 49

 ເຂດ T.O.D. ຕົວເມືອງ.

ຮູ ບທີ 3.2: ແຜນວາດຂອງເຂດ T.O.D ໃນຕົວເມືອງ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://collectivitesviables.org/articles/transit-oriented-development-tod/. ້ ່ ເສັນທາງສາຍຫລັ ້ - T.O.D. ຂອງຕົວເມືອງແມ່ ນຕັງຢູ ກຂອງຕາຂ່າຍລະບົບໂດຍສານເຊັ່ນ: ທາງລົດໄຟ ຄວາມໄວຕໍ່າ, ຄວາມໄວສູງ ແລະ ບ່ອນຈອດລົດເມດ່ວນ.

ັ ການພັດທະນາໂດຍເລັງໃສ່ການຄ້າ, ກຸ່ ມອາຊີບ ແລະ ບັນເທົາຄວາມຫນາ - ເຂດດັ່ງກ່ າວນີ ້ ຄວນໄດ້ຮບ ແຫນ້ນສູງຂອງການທີ່ຢູ່ອາໄສ.

ັ ສະນະທີ່ແຕກຕ່ າງກັນ ແລະ ປະສົມປະສານ - ເຂດ T.O.D. ແຕ່ລະບ່ອນຂອງຕົວເມືອງອາດຈະມີລກ ້ ບທີ່ຕັງຂອງມັ ້ ການນໍາໃຊ້ ຂຶນກັ ນຢູ່ ໃນຂົງເຂດ, ຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫລາດ ແລະ ຂົງເຂດທີ່ຢູ່ ອ້ອມຮອບ.

້ - ຄວາມຫນາແຫນ້ນຂອງການພັດທະນາຕາມເສັນທາງຫລັ ກຂອງຕາຫນ່ າງການໂດຍສານ ຄວນນໍາໄປສູ່

ການລົງທຶນທີ່ຈໍາເປັນເພື່ອກໍ່ສ້າງລະບົບຂົນສົ່ງໂດຍສານ ແລະ ຄວນສ້າງຖ້ຽວການໂດຍສານຮອບໃຫ້

ຫລາຍທີ່ສຸ ດ.

່ ້ ຮູ ບທີ 3.3: ການເຊື່ອມໂຍງ T.O.D ເຂົາຫາຊ ຸ ມຊົນທ້ອງຖິ່ນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://bettercities.net/news-opinion/blogs/peter-katz/17919/cnu-20-recollection. 50

 ເຂດ T.O.D. ຂອງຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນ.

້ ່ ເສັນທາງລົ ້ ້ - T.O.D. ຂອງຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນແມ່ ນຕັງຢູ ດໂດຍສານສາທາລະນະຍ່ ອຍ ຫລື ເສັນທາງ ທ້ອງຖິ່ນ ໂດຍໃຊ້ເວລາເດີນທາງບໍ່ເກີນ 10 ນາທີ ຫລື ມີໄລຍະຫ່ າງບໍ່ເກີນ 4.8 ກິໂລແມັດຈາກ ້ ເສັນທາງໂດຍສານສາຍຫລັ ກ.

້ ້ - ເຂດດັ່ງກ່ າວນີຄວນເປັ ນສະຖານທີ່ທີ່ເນັນຫນັ ກເພື່ອບັນເທົາຄວາມຫນາແຫນ້ນຂອງການນໍາໃຊ້ ິ ານ, ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ, ສະພາບແວດລ້ອມ, ພົນລະເຮືອນ ແລະ ເພື່ອການຢູ່ ອາໄສ, ການບໍລກ ການພັກຜ່ອນ.

້ ່ ູ ອາໄສ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ໂດຍມີຄວາມຫນາແຫນ້ນທີ່ - ເຂດດັ່ງກ່ າວຄວນຈຸດການຄ້າເພື່ອຮັບໃຊ້ຜູຢ ື ເຫມາະສົມຕາມເງ່ ອນໄຂ.

 ລະບົບຖະຫນົນ ແລະ ການສັນຈອນ.

້ - ລະບົບຖະຫນົນທ້ອງຖິ່ນຄວນໄດ້ໃຫ້ສາມາດເຂົາໃຈໄດ້ ແລະ ມີການເຊື່ອມຕໍ່ກັນ ແລະ ບັນຈົບ

້ ່ ໂລ່ງສາທາລະນະ. ເຂດດັ່ງກ່ າວຍັງ ກັບບ່ອນຈອດລົດໂດຍສານ, ເຂດໃຈກາງການຄ້າ ຫລື ເນືອທີ ຕ້ອງມີຄວາມສະດວກສໍາລັບຄົນຍ່ າງ.

່ ້ ຮູ ບທີ 3.4: ການເຊື່ອມໂຍງຂອງຖະຫນົນເຂົາຫາເຂດຊ ຸ ມຊົນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://web.mit.edu/rajsingh/www/mcpsketch/litreview.html.

່ ້ ຮູ ບທີ 3.5: ການເຊື່ອມໂຍງຂອງຖະຫນົນເຂົາຫາເຂດຊ ຸ ມຊົນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.webalice.it/massimobaraldi/NU.htm.  ການກະຈາຍຂອງ T.O.D.

້ ່ ບ່ອນມີການເຂົາເຖິ ້ ງເຂດໃຈກາງການຄ້າ ຈາກເຂດອ້ອມຂ້າງຕ່ າງໆໄດ້ຫລາຍທີ່ - T.O.D. ຄວນຕັງຢູ ້ ້ ສຸ ດບໍ່ສະເພາະແຕ່ມີເສັນທາງຫລັ ກເຊື່ອມຕໍ່ເທົ່ານັນ.

- T.O.D. ທີ່ມີເຂດໃຈກາງການຄ້າຫລາຍບ່ອນແຂ່ງຂັນກັນ ຄວນມີໄລຍະຫ່ າງຢ່າງຫນ້ອຍບໍ່ຫລຸ ດ ິ ານແກ່ ຄຸ ມ ້ ບ້ານຕ່າງໆໃຫ້ດທ ີ ່ ສຸີ ດ. 1.6 ກິໂລແມັດ ແລະ ຄວນກະຈາຍ ເພື່ອໃຫ້ບໍລກ

້ ສໍາລັບການຕັງສະຖານີ ້ ່ ລະບົບເສັນທາງໂດຍສານທາງລົ ້ ້ - ເມື່ອຕັງຢູ ດໄຟທີ່ຖາວອນ ຈຶ່ງຄວນມີເນືອທີ ທີ່ມີປະສິດທິພາບ.

້ ່ ູອາໄສ - T.O.D. ຄວນກະຈາຍໄປທົ່ວເຂດທີ່ຂະຫຍາຍຕົວໃຫມ່ ໃນແບບແຜນທີ່ອະນຸຍາດໃຫ້ຜູຢ ້ ່ ອງຂອງໄດ້ຫລາຍທີ່ສຸ ດ. ້ ງບ່ອນຊືເຄື ແລະ ຜູ ໃ້ ຊ້ແຮງງານສາມາດເຂົາເຖິ

້ ງຄວນກະຈາຍ ເພື່ອໃຫ້ຜູຢ ້ ່ ອງຂອງ ແລະ ໄປຫາ ້ ່ ູ ອາໄສສາມາດຍ່ າງເພື່ອໄປຊືເຄື - ເຂດດັ່ງກ່ າວນີຍັ ້ ອາຄານສາທາລະນະຕ່າງໆ ໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຂ້າມຜ່ານເສັນທາງສາຍຫລັ ກ.

3.4. ຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (New Urbanism). 3.4.1. ຄວາມເປັນມາຂອງຜັງເມືອງໃຫມ່ .

ການແຜ່ລາມຂອງເມືອງຢ່າງບໍ່ເປັນລະບຽບ. 52

- ການຂະຫຍາຍຕົວທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງນ້ອຍ, ເມືອງໃຫຍ່ ຫລື ຂອງຂົງເຂດມະຫານະຄອນ ້ ່ າງຕໍ່ເນື່ອງຂອງການພັດທະນາໃນເຂດຮອບນອກ. ເປັນຜົນຈາກການເພີ່ມຂຶນຢ

້ ອງພະລັງງານ, ເວລາ ແລະ ເງ ິນຄໍາ ແລະ ຈຸດເຊື່ອມໃນໃຈກາງເມືອງ. - ຜົນກໍ່ຄືເປັນການສິນເປື

້ ່ ວນນ້ອຍ ແລະ ສ້າງການພັດທະນາທີ່ບໍ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັນຢ່າງ - ເປັ ນການແຍກຂົງເຂດອອກເປັ ນຊິນສ ້ ອງ ຫລື ສາຍໄຍຂອງເມືອງ. ເປັນລໍາດັບ ອັນເຮັດໃຫ້ສາ້ ງຄວາມຊຸດໂຊມແກ່ ເນືອເມື

- ນອກຈາກນັນ້ ຍັງສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ເພິ່ງປາຖະຫນາຕາມຖະຫນົນ.

ົ ລົດຍົນ, ນັກພັດທະນາທີ່ໂລບມາກ ແລະ“ຄວາມຝັ ນແບບຊາວອາເມລິກາ”. - ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມນິຍມ

້ ຮູ ບທີ 3.6: ເສັນທາງໃນເມື ອງທີ່ບໍ່ງາມຕາ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://traverseearth.com/category/central-america/.

ຮູ ບທີ 3.7: ປຽບທຽບແບບແຜນທາງກາຍະພາບຂອງການຫົວຫນ່ ວຍຊຸມຊົນທີ່ມີການ ແຜ່ຂະຫຍາຍຢ່າງບໍ່ເປັນລະບຽບ ແລະ ແບບທີ່ມີການວາງ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://bettercities.net/images/9631/traditional-neighborhoods-vs-sprawl.

້ ່ (ພາກ ຫລື ຂົງເຂດ, ເມືອງ, ຊຸມຊົນ, ຄຸ ້ມ, ຕາຖະຫນົນ, ຖະຫນົນ). ້ 3.4.2. ລໍາດັບຊັນຂອງເນື ອທີ

້ ່ ັ ການນິຍາມດ້ວຍຄວາມຫລາກຫລາຍ, ລະດັບຂອງຄົນຍ່ າງ, ເນືອທີ - ການຜັງເມືອງ (Urbanism) ໄດ້ຮບ

້ ້ ບ້ານ ເຊິ່ງຄວນນໍາໄປໃຊ້ໃນທຸກຂົງເຂດໂດຍບໍ່ຈໍາກັດທີ່ຕັງ. ສາທາລະນະ ແລະ ໂຄງສ້າງທີ່ອ້ອມຮອບຄຸ ມ

ັ ການອອກແບບວາງແຜນຕາມຫລັກການຜັງເມືອງທີ່ຄ້າຍຄືກນ ັ . - ທັງຫມົດຂົງເຂດ ຫລື ພາກຄວນໄດ້ຮບ

້ . ຮູ ບທີ 3.8: ຜັງເມືອງໃຫມ່ ໃນລະດັບພາກ ແລະ ລະດັບຄຸ ມ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.archnewsnow.com/features/Feature19.htm. ້ ້ ບ້ານ, ຄຸ ມ ້ ແລະ ເສັນແນວ.  ຄຸ ມ

້ ນພືນຖານຂອງອົ ້ ້ - ທັງ 3 ອັນນີເປັ ງປະກອບການຈັດຕັງຂອງການຜັ ງເມືອງແບບໃຫມ່ .

້ ່ ທີ່ໄດ້ຫນ ້ ບ້ານແມ່ ນເນືອທີ ັ ເປັນຕົວເມືອງດ້ວຍການສົມດຸ ນກິດຈະກໍາຕ່ າງໆຂອງມະນຸດ. - ຄຸ ມ

້ ່ ຖືກຄອບງ ໍາໂດຍກິດຈະກໍາຫລັກອັນໃດອັນຫນຶ່ງ. ້ ແມ່ ນເນືອທີ - ຄຸ ມ

້ ້ ບ້ານ ແລະ ຄຸ ມ ້ . - ເສັນແນວແມ່ ນທາງເຊື່ອມ ແລະ ທັງເປັນຕົວແຍກລະຫວ່າງຄຸ ມ

 ຖະຫນົນ, ຕາຖະຫນົນ ແລະ ອາຄານ.

້ າກການຊຸມ - ຮູ ບແບບຂອງການຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (New Urbanism) ແມ່ ນໄດ້ເປັ ນທີ່ຮັບຮູ ຈ ນຸມຖະຫນົນ, ຕາຖະຫນົນ ແລະ ອາຄານຢ່າງຈົງໃຈ.

ຮູ ບທີ 3.9: ຮູ ບແບບຂອງການຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (New Urbanism).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.tndpartners.com/newurbanism/, http://readerareadevelopment.com/ 2012/09/20/the-great-deception/ ແລະ http://www.cnu.org/resources/projects. 54

້ ່ ໂລ່ງທີ່ລວມກັນ ເພື່ອໃຫ້ ້ ່ ແຍກເປັນທ່ ອນໆໃນຕົວເມືອງ ແຕ່ວ່າເປັ ນເນືອທີ - ຖະຫນົນບໍ່ແມ່ ນເສັນທີ ຄົນຜ່ານໄປມາ.

້ - ຕາຖະຫນົນແມ່ ນຂອບເຂດທີ່ເປີ ດສໍາລັບເສັນໄຍອາຄານ ແລະ ວົງສາທາລະນະຂອງເມືອງ.

- ອາຄານແມ່ ນຫົວຫນ່ ວຍນ້ອຍສຸ ດ ຂອງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງເມືອງ. ລັກສະນະທີ່ເຫມາະສົມ

້ ່ ພົວພັນເຊິ່ງກັນ ແລະກັນຂອງອາຄານສະແດງໃຫ້ເຫັນຈຸດພິເສດຂອງແຕ່ລະຖິ່ນຖານ. ແລະ ທີ່ຕັງທີ

້ ື 3.4.3. ເງ່ ອນໄຂຂອງການຜັ ງເມືອງແບບໃຫມ່ (ລະບຽບພືນຖານ).

ຮູ ບທີ 3.10: ທັດສະນິຍະພາບຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ . ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://newurbandesigner.com/.

້ ບ້ານມີສູນກາງ ຫລື ຈຸດສຸ ມທີ່ສັງເກດເຫັນໄດ້. - ຄຸ ມ

- ທີ່ຢູ່ ອາໄສສ່ວນຫລາຍແມ່ ນຫ່ າງຈາກສູ ນກາງພຽງແຕ່ໃຊ້ເວລາຍ່ າງ 5 ນາທີ ແລະ ໂດຍສະເລ່ຍແລ້ວ ້ ແມ່ ນຫາງພຽງແຕ່ 600 ຫາ 700 ແມັດ ຫລື 2000 ຟຸ ດເທົ່ານັນ.

້ ບ້ານມີອາຄານທີ່ພັກອາໄສຫລາຍຮູ ບແບບ. - ໃນຄຸ ມ - ມີການນໍາໃຊ້ອາຄານແບບປະສົມ.

້ ້ ບ້ານແມ່ ນເປັ ນໂຄງຂ່າຍທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັນ ແລະ ດີທ່ ສຸີ ດແມ່ ນເປັ ນຕາຕັງສາກ - ຖະຫນົນທີ່ຢູ່ ພາຍໃນຄຸ ມ

່ ຫລາກຫລາຍສໍາລັບລົດ ແລະ ຄົນຍ່ າງໄປ ້ ເຊິ່ງກະຈາຍການຈາລະຈອນດ້ວຍການສະຫນອງເສັນທາງທີ ຫາປາຍທາງຈຸດຕ່າງໆ.

້ ບ້ານຕາມແບບຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ . ຮູ ບທີ 3.11: ທາງຍ່ າງໃນຄຸ ມ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.placemakers.com/stories-from-the-fields/leander-tx/. -

້ ອຍໄກ ້ກັບເຮືອນຢູ່ອາໄສ ຫ່ າງບໍ່ເກີນ 200 ແມັດ. ມີເດີ່ນຫລິນນ້

ຕ້ອງມີໂຮງຮຽນປະຖົມ ຫລື ແມ່ ນແຕ່ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຢູ່ ໄກ ້ພໍ ເພື່ອເດັກນ້ອຍນັກຮຽນສາ ມາດ ຍ່ າງຈາກເຮືອນໄປໂຮງຮຽນໄດ້.

ົ້ ້, ຫລັງຄາມຸ ງ ຫລື ມີອງົ ປະກອບການຕົກແຕ່ງພູ ມທ ີ ດ ັ ຕ່າງໆເພື່ອໃຫ້ ຖະຫນົນ ແລະ ທາງຍ່ າງມີຕນໄມ

ເກີດຮົ່ມເງ ົາແກ່ ຄົນຍ່ າງ ທັງໃຫ້ເກີດສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຮົ່ມເຢັນ.

ົ້ ້ສັບຫວ່າງ. ບ່ອນຈອດລົດແບບຂະຫນານອາດຈະອະນຸຍາດໃຫ້ໄດ້ຕາມແຄມທາງ, ໂດຍມີຕນໄມ

ທາງຍ່ າງມີຄວາມກວ້າງຢ່າງຫນ້ອຍ 3.00 ແມັດ ແລະ ປາສະຈາກສິ່ງກີດຂວາງທີ່ເປັ ນອັນຕະລາຍ ຍົກ

້ ່ ອົງປະກອບການຕົກແຕ່ງພູ ມທ ີ ດ ັ ແລະ ບ່ອນນັ່ງກາງແຈ ້ງທີ່ເຊີນຊວນໃຫ້ຄນ ົ ຍ່ າງໄປມານັ່ງ ເວັນແຕ

ພັກ.

້ ່ ໄກກ ້ ບ້ານແມ່ ນຕັງຢູ ້ ບ ັ ຖະຫນົນ - ອາຄານໃນໃຈກາງຄຸ ມ

ແລະ

ເປັ ນໂຕກໍານົດ

“ຫ້ອງກາງແຈງ້ ”

(Outdoor room). ້ ່ ໄກກ ້ ່ ສັງ ້ ບ ັ ທາງຍ່ າງເຊັ່ນກັນ ໂດຍມີປ່ອງຢ້ຽມທີ່ເປີ ດກວ້າງ ແລະ ທາງເຂົາທີ - ດ້ານຫນ້າຮ້ານຄ້າກໍ່ຕັງຢູ ້ ນ ົ ທີ່ຍ່ າງໄປມາ. ເກດໄດ້ງ່າຍ ແລະ ດຶງດູດຜູ ຄ

- ບ່ອນຈອດລົດ ແລະ ປະຕູ ໂຮງລົດບໍ່ຄ່ອຍຈະປິ່ ນຫນ້າຕິດກັບຖະຫນົນ. ບ່ອນຈອດລົດຖືກບັງຄັບໃຫ້ ້ ້ ິ , ຫລື ຈັດເຂົາໃນອາຄານຫລາຍຊັ ຈັດຢູ່ ຊັນໄຕ້ ດນ ນ້ ຫລື ດ້ານຫລັງຂອງເຮືອນ ແລະ ຕາມປົ ກ ກະຕິ

້ ່ ານທາງຊອຍ. ແມ່ ນເຂົາໄປໂດຍຜ

້ ່ ທິວທັດສົນສຸ ້ ດຂອງຖະຫນົນ ຫລື ຂອງໃຈກາງຄຸ ມ ້ ບ້ານແມ່ ນສະ ຫງວນ - ສະຖານທີ່ທີ່ໂດດເດັ່ນທີ່ຕັງຢູ ໄວ້ສໍາລັບອາຄານສາທາລະນະ.

້ ່ ຂະຫນາດພໍຄວນ ອາຄານຈະຖືກສ້າງໃຫ້ປ່ ິ ນຫນ້າໄປຫານໍາ້ ແທນທີ່ຈະປິ່ ນຫລັງ - ໃນບ່ອນທີ່ມີນໍາທີ ້ ບ້ານໃສ່ນໍາ.

້ ບໍລຫ ້ ບ້ານໄດ້ຮບ ັ ການຈັດຕັງໃຫ້ ິ ານຕົວເອງ. ສະມາຄົມທີ່ເປັ ນທາງການພິຈາລະນາ ແລະ ຕັດສິນ - ຄຸ ມ ້ ງ ແລະ ການປ່ຽນແປງທາງກາຍະພາບຂອງຄຸ ມ ້ ບ້ານ. ໃຈກ່ ຽວກັບການບໍາລຸ ງຮັກສາ, ຄວາມຫມັນຄົ

3.4.4. ຍຸ ດທະສາດຂອງການຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ . ້ .  ການຟືນຟູ

້ ເຂດທີ່ມີຄວາມ ິ ະສິດຂອງກະແສການຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ ແມ່ ນກ່ ຽວຂ້ອງກັບການຟືນຟູ - ໂຄງການບຸ ລມ ເຊື່ອມໂຊມ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນເຂດໃນຂອງເມືອງ.

້ ຍ່ານທຸ ລະກິດຂອງເມືອງ ການອອກແບບແມ່ ນຍຶດຖືການປະຍຸ ກໃຊ້ຫລັກການທີ່ວາງ - ໃນການຟືນຟູ

ອອກໂດຍກອງປະຊຸມສະພາເພື່ອການຜັງເມືອງແບບໃຫມ່ (Congress for New Urbanism). ້ ບນ ້ ັ ຍາກາດຂອງຂອງເຂດ ແລະ ເຊີນຊວນຜູ ້ - ໂຄງການດັ່ງກ່ າວນັນໄດ້ ເພີ່ມຄຸ ນຄ່າຂອງຕອນດິນ, ຟືນຟູ ີ ານຂະຫຍາຍເຂດຊານ ພ້ອມທັງບໍ່ທັນສົ່ງເສີມໃຫ້ມກ

ຄົນຍົກຍ້າຍກັບຄືນໄປຢູ່ ເຂດໃຈກາງເມືອງ ເມືອງ.

ຮູ ບທີ 3.12: ຍ່ ານທຸລະກິດໃຈກາງເມືອງທີ່ຊຸດໂຊມ ພ້ອມທັງການຈໍາລອງ ້ ດວ ້ ຍຄອມພິວເຕີ. ການປັບປຸ ງຟືນຟູ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=1163733.  ການເພີ່ມຄວາມຫນາແຫນ້ນ.

້ ່ ບ່ອນຈອດລົດຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ ຮູ ບທີ 3.13: ການປຸ ກສ້າງເພີ່ມຕື່ມໃນເນືອທີ ອ້ອມຮອບດ້ວຍສູນການຄ້າ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.mah.gov.on.ca/Page6855.aspx. 57

້ ກໃຊ້ໃນເວລາທີ່ບໍ່ມີທາງເລືອກໃນການຟືນຟູ ້ ປັບປຸ ງ ແລະ ຍັງຕ້ອງການຫລີກລ້ຽງການ - ຍຸ ດທະສາດນີຖື ແຜ່ຂະຫຍາຍທາງກາຍະພາບ.

້ ີ ທ່ ສຸີ ດຂອງຂອງລະບົບໂຄງລ່າງແມ່ ນເກີດຂຶນໄດ້ - ການນໍາໃຊ້ທ່ ດີ ຈາກການພັດທະນາກໍ່ສ້າງຕື່ມ ເພື່ອ ເພີ່ມຄວາມຫນາແຫນ້ນໃນບ່ອນທີ່ມີຢ່ ູແລ້ວ.

່ ມຄວາມຫນາແຫນ້ນຈຶ່ງຄວນເປັນໃຈກາງຂອງນະໂຍບາຍການພັດທະນາ ຂອງຂົງ ້ - ເພາະສະນັນການເພີ ເຂດ.

້ ່ ບ່ອນ - ສະຖານທີ່ທີ່ກໍ່ສ້າງເພີ່ມຕື່ມມີຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບຮ່າງຕອນດິນທີ່ແຕກຕ່ າງກັນອອກໄປ ຕັງແຕ ້ ່ ໂລ່ງຢູ່ກາງອາຄານສູງ. ຈອດລົດ ໄປເຖິງເນືອທີ

 ເມືອງໃຫມ່ .

ຮູ ບທີ 3.14: Village of Windor by Andres Duany.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: https://www.artsjournal.com/aestheticgrounds/new_urbanism_kills_itself/. - ເວລາທີ່ການປຸ ກສ້າງເພີ່ມຄວາມຫນາແຫນ້ນໃນເມືອງ ແລະ ຊານເມືອງບໍ່ສາມາດຮອງຮັບປະລິມານ ຫລື ອັດຕາອັດການເຕີບຕົວຂອງຂົງເຂດ, ອາດຈະພິຈາລະນາເຂດພັດທະນາໃຫມ່ ຫລື ເມືອງບໍລ ິ ວານ.

້ - ເຂດພັດ ທະນາໃຫມ່ ແມ່ ນມີຄ ວາມງ່ າຍໃນການພັດ ທະນາແບບເນັນຫນັ ກ ລະບົບໂດຍສານສາທາ ລະນະ ແລະ ການຍ່ າງ.

້ ່ ຕົວເມືອງ. - ແນວໃດກໍ່ຕາມການສ້າງເມືອງໃຫມ່ ກໍ່ອາດຈະເປັນການແຜ່ລາມຂອງເນືອທີ

ິ ານຕາມປົ ກກະຕິແມ່ ນໃຫຍ່ ກວ່າເຂດການພັດທະນາໃຫມ່ ແລະ ສະຫນອງສິ່ງອໍານວຍ - ເມືອງບໍລວ ້ ຄວາມສະດວກທີ່ສົມບູນກ່ ຽວກັບການຊືການຂາຍ, ອາຊີບ ແລະ ອາຄານສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະ ດວກ ສາທາລະນະອື່ນໆ.

້ - ແຕ່ວ່າ ຖ້າມີການວາງແຜນຢ່າງດີ ແລະ ເນັນຫນັ ກການໂດຍສານຜ່ານ ກໍ່ສາມາດສົ່ງເສີມການເພີ່ມ ້ ບນ ັ ຍາກາດຂອງຂົງເຂດມະຫານະຄອນໄດ້. ຄວາມຫນາແຫນ້ນ ແລະ ຊ່ວຍສ້າງ ແລະ ຟືນຟູ

ຶ ສາທີ່ມີຊ່ ສຽງ. ື 3.4.5. ບາງກໍລະນີສກ  ບ້ານຊີໄຊດ໌ (Seaside).

- ອອກແບບໂດຍອັນເດຣສ ດວນນີ (Andres Duany) ແລະ ອາລີຊາເບດທ໌ ແປລດເຕີ ຊີເບີກ ້ ່ ມົນທົນວໍລຕອນ (Walton County) ລັດຟລໍລດ ີ າມສ້າງປີ (Elizabeth Plater-Zyberk) ຕັງຢູ

1981. ້ ້ ກ ຶ ທີ່ເຂັມແຂງຂອງຊ ້ ນ ັ , - ສົ່ງເສີມຄວາມຮູ ສ ຸ ມຊົນດ້ວຍທີ່ຢູ່ ອາໄສທີ່ຫລາກຫລາຍສ້າງຢູ່ ໄກກ

ມີບ່ອນ

້ ່ ໂລ່ງ ແລະ ມຸ ມສິນສຸ ້ ດຂອງທິວທັດ ແລະ ້ ບ້ານທີ່ພຽບພ້ອມ, ມີເນືອທີ ພັກຜ່ອນຢ່ອນອາລົມຂອງຄຸ ມ

ອື່ນໆ.

້ ງແຄມນໍາໄດ້ ້ ັ ໃຫ້ຜູຢ ້ ່ ູ ອາໄສໃນເມືອງໄດ້ຮບ ັ ວິວ ແລະ ສາມາດເຂົາເຖິ - ສ້າງຢູ່ ແຄມທະເລ ແຜນຜັງໄດ້ຈດ ້ ່ ແຄມນໍາເທົ ້ ່ ານັນ. ້ ບໍ່ສະເພາະແຕ່ເຮືອນທີ່ຕັງຢູ

ຮູ ບທີ 3.15: ແຜນຜັງບ້ານຊີໄຊດ໌ (Seaside).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://lanplg.wordpress.com/2012/08/25/urban-design -case-study-seaside-walton-county-floride/.  ແຈກສັນ ເທເລີ (Jackson Taylor).

້ ຄນ ້ ່ 30 ເຮັກຕາ ຕັງຢູ ້ ່ ຊານ ໂຈເຊ (San Jose), ຄາລີຟໍເນຍ ໂດຍປີ ເຕີ ຄາລ ື ໃຫມ່ ເນືອທີ - ເປັນເຂດຟືນຟູ ໂທບ ແລະ ຄະນະ ໃນປີ 1991.

ັ ການພັດທະນາຄືນໃຫມ່ ເພື່ອໃຊ້ເປັ ນບ່ອນຢູ່ອາໄສ - ແຕ່ເດີມເປັ ນເມືອງອຸ ດສະຫະກໍາ ແລະ ໄດ້ຮບ ແລະ ການຄ້າ.

້ ່ ແຕກຕ່າງກັນ ຄືຊາວຍີ່ປຸ່ ນ ແລະ ຊາວຮິສແພນິກ ້ ບ້ານຂອງກຸ່ ມເຊືອຊາດທີ - ປະກອບດ້ວຍຂອບຂອງຄຸ ມ (Hispanic) ທີ່ຢູ່ອາໄສມາກ່ ອນ.

້ ່ ຢ່າງຫນາແຫນ້ນ. ້ ເກົ່າຂອງເມືອງທີ່ມີເຮືອນແບບວິກຕໍເຣຍຕັງຢູ - ນອກນີ ້ ຍັງປະກອບມີຄຸມ

້ ນແມ່ ນເສັນທາງລົ ້ ້ ບ້ານເຂົາກັ - ອົງປະກອບຫລັກທີ່ສານຄຸ ມ ດໄຟທີ່ຍັງນໍາໃຊ້ບ່ ໍເຕັມອັດຕາ ແລະ ໄດ້ປ່ຽນ ມາໃຊ້ສໍາລັບການໂດຍສານ. 59

ຮູ ບທີ 3.16: ວົງວຽນທູປີໂລ (Tupelo Circle). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://architectureandmorality.blogspot.com/2005/12/katrinas-bank-slate-andrise-of-new.html.  ບ້ານລາກູນາ ເວສທ໌ (Laguna West).

້ ່ 423 ເຮັກຕາ ຢູ່ ມົນທົນຊາກຣາເມັນໂຕ (Sacramento County), - ເປັນເຂດພັດທະນາໃຫມ່ ເນືອທີ ລັດຄາລີຟໍເນຍ ເຊິ່ງອອກແບບໂດຍ ປີ ເຕີ ຄາລໂທບ ແລະ ຄະນະເຊັ່ນກັນ ແລະ ກໍ່ສ້າງໂດຍ Phil Angelides ໃນປີ 1991.

້ ່ ສາທາລະນະ ແລະ ບ່ອນພັກຜ່ອນຢ່ອນອາລົມທີ່ຊັດເຈນ. ້ ອທີ - ແຜນຜັງໄດ້ເນັນເນື

້ ່ 40 ເຮັກຕາທີ່ປະກອບດ້ວຍອາຄານພົນລະເຮືອນ ແລະ - ຈຸດສູ ນກາງຖືກຈັດເປັ ນໃຈກາງເມືອງເນືອທີ ີ ່ ອາໄສທີ່ມີຄວາມຫນາແຫນ້ນສູງ ແລະ ປານກາງ. ການຄ້າ ແລະ ມີທ່ ຢູ

້ ່ ສາທາລະນະເປັນການຈັດຕັງຂອງຊ ້ - ລະບົບຂອງເນືອທີ ຸ ມຊົນ.

້ ່ ປາຍເສັນທາງ ້ ້ - ສູ ນກາງເມືອງຕັງຢູ ແລະ ທາງວົງແຫວນທີ່ເລີ່ມອອກມາຈາກສວນສາທາລະນະຂອງຄຸ ມ ບ້ານ.

້ ໂດຍ Jackson-Taylor. ຮູ ບທີ 3.17: ແຜນຜັງການຟືນຟູ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.calthorpe.com/jackson-taylor. 60

ຮູ ບທີ 3.18: ເຂດໃຈກາງ Laguna West.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://lanplg.wordpress.com/2012/08/27/urban-design-case-study-laguna-westsacramento-county-california/.

ຮູ ບທີ 3.19: ທັດສະນິຍະພາບເຂດໃຈກາງ Laguna West. ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://lanplg.wordpress.com/2012/08/27/urban-design-case-study-laguna-westsacramento-county-california/.

ຮູ ບທີ 3.20: ແຜນຜັງແມ່ ບົດຂອງ Kentlands.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.revistainvi.uchile.cl/index.php/INVI/rt/suppFiles/765/0.  ເຄັນແລນດ໌ (Kentlands).

້ ່ 144 ເຮັກຕາ ຕັງຢູ ້ ່ ເກເທີສເບີກ (Gaithersburg) ລັດແມຣີ - ເປັນເຂດພັດທະນາໃຫມ່ ມີເນືອທີ ແລນດ໌ ອອກແບບໂດຍອັນເດຣສ ດວນນີ (Andres Duany) ແລະ ອາລີຊາເບດທ໌ ແປລດເຕີ ຊີເບີກ (Elizabeth Plater-Zyberk). ້ ບ້ານ ແຕ່ລະຄຸ ມ ້ ບ້ານປະກອບດ້ວຍບ່ອນຢູ່ ອາໄສ, ຫ້ອງການ, - ແຜນຜັງແມ່ ບົດປະກອບດ້ວຍ 6 ຄຸ ມ ອາຄານພົນລະເຮືອນ, ອາຄານວັດທະນະທໍາ ແລະ ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ.

້ ່ ສາທາລະນະ, ຫນອງນໍາ, ້ ສວນວົງແຫວນ ແລະ ລານຂະຫນາດນ້ອຍ - ນອກນີ ້ ຍັງປະກອບດ້ວຍເນືອທີ ້ ບ້ານ. ຫລາຍອັນທີ່ຊ່ວຍກໍານົດຂອບເຂດຂອງແຕ່ລະຄຸ ມ

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແນວຄິດ ແລະ ທິດສະດີໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ

4 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

4.1.

ແນວຄິດ ແລະ ທິດສະດີການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ.

້ ກ ຶ ສາ Urban design ມີຄວາມຈໍາເປັນຢ່າງຍິ່ງທີ່ຄວາມທໍາການສຶກສາກ່ ຽວກັບປະຕິວດ ັ ສາດການ ຜູ ສ

ປ່ຽນແປ່ງ ແລະ ວິທະນາການຂອງຫລັກການ ແລະ ທິດສະດີໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງໃນ ແຕ່ລະຍຸ ກສະ ໄຫມ. -

້ ງສະພາບຄວາມເປັ ນໄປຂອງເມືອງໃນຍຸ ກນັນໆສະພາບ ້ ສະພາບຜັງເມືອງສາມາດເປັ ນສິ່ງບົ່ງຊີເຖິ

້ ້ າກຖານລັກສະນະພືນຖານທາງສັ ີ ວ ີ ດ ິ ແລະ ວັດທະ ການອ່ານຜັງເມືອງສາມາດຮຽນຮູ ຮ ງຄົມ, ວິຖຊ

ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ການປົກຄອງ, ຄວາມເຊື່ອທໍານຽມ ແລະ ກາຍະພາບຂອງເມືອງ. ້ ນະທໍາຂອງເມືອງນັນໆ.

ຜັງເມືອງ ຫລື ການອອກແບບຊຸມຊົນ (Urban design) ທີ່ດີ, ກາຍະພາບຂອງເມືອງ ຫລື ຊຸມ ຊົນທີ່ອອກມາຈະສາມາດສະທ້ອນມາໃຫ້ເຫັນເຖິງລັກສະນະສະເພາະ (Character) ເອກະລັກ ້ ຫລື ຫນ້າທີ່ຂອງເມືອງ ຫລື ຊຸມຊົນນັນໆ.

້ ່ ວນຫນຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດລັກສະນະສະເພາະຂອງເມືອງ ນອກຈາກນັນສ

ຫລື

ຊຸມຊົນຄື:

້ ງ, ຊັນເຊິ

ສັດສ່ວນ ແລະ ຮູ ບແບບໃນການປະສົມປະສານທີ່ຕ່າງກັນຂອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ (Land-Use) ເຊັ່ນ:

້ ່ Government Commercial Residential Leisure ແລະ ພືນທີ ້ ່ ອຸ ດສາຫະກໍາ ທັງນີລວມທັ ້ ພືນທີ ງການໃຊ້

້ ່ ເພື່ອການອານຸລກ ັ ເພື່ອສົ່ງເສີມ ເອກະລັກສິລະປະວັດ ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນລັກສະນະຈໍາເພາະອື່ນໆ ເຊັ່ນ: ພືນທີ ້ ່ ອານຸລກ ້ ັ ຊົນນະບົດ ແລະ ກະສິກາໍ ເປັນຕົນ. ທະນະທໍາ, ພືນທີ

້ ້ ່ ນຖານ (Settlement) ຂອງຈໍານວນຫລາຍ ໂດຍມີວດ ່ ວມຕັງຖິ ັ ຊຸມຊົນເມືອງ: ເກີດຈາກການເຂົາມາຮ ົ ສົມບູ ນ, ແຫລ່ງເຮັດວຽກ, ການພັກອາໄສ, ການ ຖຸປະສົງຮ່ວມກັນບາງຢ່າງເຊັ່ນ: ຄວາມປອດໄ ພ, ຄວາມອຸ ດມ

້ ່ , ເກີດສະພາບແວດລ້ອມໃຫມ່ ທີ່ເກີດຈາກມື ສຶກສາ ແລະ ອື່ນໆ. ເຮັດໃຫ້ເກີດສະພາບແວດລ້ອມເດີມຂອງພືນທີ ້ ິ ຂອງສັງ ມະນຸດທີ່ຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການພືນຖານ ແລະ ອໍານວຍຄວາມສະດວກ ໃນການດໍາລົງຊີວດ ້ ການເກີດສະພາບທາງການພາບສະເພາະຂອງຊຸມຊົນເມືອງໆຫນຶ່ງລ້ວນແຕ່ມີປັດໄຈຮ່ວມກັນ ຄົມໃນຊຸມຊົນນັນໆ

້ ວັດທະນະທໍາຄວາມເຊື່ອ, ການປົ ກຄອງ, ສັດສ່ວນຂອງການໃຊ້ປະ ຫລາຍຢ່າງເຊັ່ນ: ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຕັງ,

້ ່ ແລະ ລະບົບການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຂອງເມືອງ ໂດຍການຈະອອກແບບເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມລົງ ໂຫຍດພືນທີ 63

້ ຕົວຂອງປັດໄຈເຫລົ່ານັນຍອມຕ້ ອງໃຊ້ການສຶກສາທົດລອງ, ລອງຜິດລອງຖືກອາດຈະກາວໄດ້ວ່າ: ສິ່ງທີ່ດີທ່ ສຸີ ດ ແລ້ວໃນຍຸ ກຫນຶ່ງອາດຈະເປັນສິ່ງທີ່ຜິດໃນຍຸ ກຕໍ່ມາ.

້ ່ ຍຸ ດນິ່ງເກີດການການປ່ຽນແປງເຄື່ອນໄຫວໄປຕາມຍຸ ກສະໄຫມເກີດ ການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງນັນບໍ ການພັດທະນາປ່ຽນແປງຂອງກຸ່ ມຄວາມຄິດ, ຫລັກການ ແລະ ທິດສະດີຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງແມ່ ນຫຍັງທີ່ເປັນສາເຫດ ້ ສາມາດສະຫລຸ ບອອກມາໄດ້ 4 ປະເດັນ ຫລັກຄື: ແລະ ປັດໄຈທີ່ເຮັດໃຫ້ການປ່ຽນແປງຂອງແນວຄິດນັນໆ 1. ການເມືອງການປົກຄອງ.

ີ ວ ີ ດ ິ , ຄວາມເຊື່ອ, ທໍານຽມ. 2. ວິຖຊ ັ ທະນາການຂອງເຕັກໂນໂລຊີ. 3. ວິວດ 4. ສະພາວະຊັບພະຍາກອນ, ສະພາບແວດລ້ອມ.

ຮູ ບແບບທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງຕ່າງໆທີ່ປະກົດຄື: ຜົນມາຈາການຕັດສິນໃຈຂອງຄົນຈໍານວນຫລາຍ

້ ເຊັ່ນ: ເຈົາຄອງນະຄອນ, ນັກການເມືອງ, ຄະນະບ້ານ, ນາຍທຶນ, ພໍ່ຄ້າ, ນັກທຸ ລະກິດ, ສະຖາປະນິກ, ຊ່າງ, ເຈົາ້

້ ສ ີ ດ ິ ທິໃນການກໍານົດຮູ ບແບບຂອງສິ່ງກໍ່ສ້າງໃນຂອບຂ່າຍອໍານາດຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຫລື ຫນ້າທີ່ ຂອງບ້ານຜູ ມ ້ ້ ນຶ່ງ ຫລື ກຸ່ ມໃດກຸ່ ມຫນຶ່ງ ດັ່ງນັນການອອກແບບຄວາມ ຂອງຕົນ, ບໍ່ແມ່ ນຜົນງານໃນການອອກແບບຂອງຜູ ໃ້ ດຜູ ຫ ຄິດໃນການອອກແບບເມືອງໃຫມ່ ໃນແຕ່ລະຍຸ ກສະໄຫມ.

4.2.

້ ່ ວາງຮາກຖານໃນການອອກແບບເມື ີ ຜູ ທ ອງ.

ໃນຊ່ວງລະຫວ່າງສະຕະວັດທີ 19 - 20 ວຽກອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງກັບວຽກຜັງເມືອງບໍ່ໄດ້ແຍກກັນ ັ . ອະສະລິຍະຂອງບຸ ກຄົນທັງ 4 ທີ່ຈະກ່ າວເຖິງຖືວ່າເປັ ນບິດາຜູ ນ ້ ໍາໃນການຜັງເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ໃນປັດຈຸບນ

້ ່ ບຸີ ກເບີກລິເລີ່ມແນວຄິດ ແລະ ທິດສະດີການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ ແລະ ຖືໄດ້ວ່າເປັນບຸ ກຄົນຍຸ ກທໍາອິດຜູ ທ

້ (Urban design) ເຮັດກໍາເນີດຂຶນມາເທິ ງໂລກນີ.້ 1. ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ (Camillo Sitte).

ີ ດ ິ ລະຫວ່າງປີ ຄ. ສ. 1843 - 1903. ສະຖາປະນິກຄົນອົດສະເຕຣຍ ມີຊວ 2. ແຄນຽມ ເບີຣແນມ (Daniel Bumham). ີ ດ ິ ລະຫວ່າງປີ ຄ. ສ. 1846 - 1912. ສະຖາປະນິກຄົນອົດອາເມລິກາ ມີຊວ 3. ອະເບເນເຊີຣ ໂຮເວຣີດ (Ebenezer Howard). ີ ດ ິ ລະຫວ່າງປີ ຄ. ສ. 1850 - 1928. ນັກຄິດໄລ່ເລກຄົນອັງກິດ ມີຊວ 4. ຊາຣ ເອັດຕົວ ຈອງເນເຣທ ຫລື ເລຄໍບູຊເິ ຍ (Le Corbusier).

ີ ດ ິ ລະຫວ່າງປີ ຄ. ສ. 1887 - 1965. ສະຖາປະນິກຄົນສະວິດ/ຝຣັ່ງເສດ ມີຊວ

4.3.

ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ (Camillo Sitte). ້ ໍາສະເຫນີວທ ິ ກ ີ ານຈັດອົງປະກອບລະ ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ (Camillo Sitte) ແມ່ ນບຸ ກຄົນທໍາອິດເປັ ນຜູ ນ

ີ ດ ັ ໃຈກາງເມືອງ ເຊິ່ງແມ່ ນມໍລະດົກໃນການອອກແບບເມືອງຍຸ ກເກົ່າຂອງຍຸໂຣບ. ຫວ່າງກຸ່ ມອາຄານ-ທີ່ວ່າງ-ພູ ມທ 64

ຮູ ບທີ 4:1: ທ່ ານ ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ (Camillo Sitte).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://eo.wikipedia.org/wiki/Camillo_Sitte. -

້ ່ ມີ ີ ຄວາມຊໍານານໃນງານສິລະປະພ້ອມກັນຫລາຍໆດ້ານ, ຕາມແບບ ຊິຕເຕ ແມ່ ນສະຖາປະນິກຜູ ທ

້ ດສ່ວນ ແລະ ອົງປະກອບເຫມືອນກັບ ງານອອກແບບເມືອງໃນລັກສະນະຂອງຊິຕເຕຄືຈະເນັນສັ

້ ບ, ອອກແບບຕ່າງໆ ສະບັບຂອງສິນລະປິນ, ຫລາຍຄົນໃນຍຸ ກກ່ ອນຫນ້າຊິຕເຕຄື: ສາມາດຂຽນພາບ, ປັນຮູ ໆລໆ.

້ ການຈັດພາບຂຽນ ຫລື ພາຍຖ່າຍ ໂດຍແມ່ ນບໍ່ໃຊ້ເສັນແກນກາງ, ບໍ່ໃຊ້ມຸມສາກ, ການສົມດູນຂອງແບບບໍ່ສົມ

ມາດຕາສ່ວນດ້ານຊ້າຍດ້ານຂວາກໍ່ບໍ່ເທົ່າກັນ (Lrregolar pattem) ແຕ່ສາມາດສ້າງຄຸ ນນະພາບໃຫ້ເກີດມີຄວາມ

້ ້ ່ າ: ສະໄຕຣການຈັດພາບ (Picturesque). ງາມຂຶນໄດ້ ຈາກມຸ ມມອງ ຊຶ່ງເອີນວ

້ ່ ວ່າງ ແລະ ການຈັດຜັງກາຍະພາບຂອງເມືອງ, ການຈັດອົງ ຊິຕເຕ ແມ່ ນໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບພືນທີ

ີ ດ ັ ໂດຍຮອບ ແລະ ພວກເຂົາ ປະກອບລະຫວ່າງທີ່ວ່າງສາທາລະນະເມືອງ ເຊັ່ນ: Plasa ກັບອາຄານ ແລະ ພູ ມທ

້ ້ພາຍໃນເມືອງອີກດ້ວຍ. ຍັງເປັນຄົນທໍາອິດທີ່ໃຫ້ຄໍາແນະນໍາໃນການປູກຕົນໄມ

ັ ການເຜີຍແຜ່ານວາລະສານ Der Stadtebau. ຊື່ສຽງແລະແນວຄິດຂອງຊິຕເຕນອກຈາກຈະໄດ້ຮບ

ີ ານຈັດສະແດງໃນງານນິເທດສະການ ທີ່ກຸ ງເບີລນ ິ ໃນປີ ຄ.ສ. 1910. ຜົນງານຂອງພວກເຂົາແມ່ ນຍັງໄດ້ມກ ້ ີ ານສະແດງເນືອຫາ ັ :້ ນິເທດສະການດັ່ງກ່ າວແມ່ ນໄດ້ມກ ຊຶ່ງພໍສະຫລຸ ບແນວຄວາມຄິດໄດ້ດ່ ງນີ    

ທີ່ວ່າງໃນເມືອງແມ່ ນຈະຕ້ອງເຫມາະກັບການໃຊ້ງານຂອງມະນຸດບໍ່ໃຫຍ່ ໂຕຈົນເກີນຂະຫນາດ.

ພາລາຊາຊຶ່ງຖືກປິດລ້ອມ (Enclosed Plaza) ຄວນມີຂະຫນາດຕາມສັດສ່ວນຂອງເມືອງ. ັ ສະນະທີ່ຫລາກຫລາຍບໍ່ຊໍ່າສາກກັນ. ອາຄານສ່ວນໃຫຍ່ ພາຍໃນເມືອງຄວນມີລກ

ັ ອາຄານ, ຖະຫນົນ, ຍ່ ານເກົ່າທີ່ສໍາຄັນ ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນຍຸ ກສະໄຫມທີ່ສືບ ຄວນອະນຸລກ ທອດກັນມາ.



ຍ່ າທໍາລາຍຄຸ ນຄ່າຄວາມເປັນມະນຸດ ໂດຍແມ່ ນມຸ ້ງສະຫນອງປະລິມານຍ່ ານພາຍໃນເມືອງ. 65

4.4.

ແຄນຽມ ເບີຣແນມ (Daniel Burnham).

ຮູ ບທີ 4:2: ທ່ ານ ແຄນຽມ ເບີຣແນມ (Daniel Burnham).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.artic.edu/aic/libraries/research/specialcollections/planofchicago/ introduction.html. ້ ບໃນຊ່ວງປາຍຄຼດ ້ ່ນ ິ ສັດຕະວັດທີ 15 (ຄ.ສ. 1493) ກໍ່ໄດ້ມກ ີ ານຕັງຖິ ເມື່ອທະວີບອາເມລິກາຖືກຄົນພົ

ົ ຂອງອັງກິດໃນດິນແຄມຝັ່ ງຕາເວັນອອກຂອງທະວີບ ກ່ ອນທີ່ຈະຂະຫຍາຍຕົວໄປຍັງ ຖານໃນຮູ ບແບບອານານິຄມ

ຕອນໃຕ້ ແລະ ຝັ່ ງຕາເວັນຕົກ. ຜັງເມືອງໃນສະໄຫມທໍາອິດຂອງອາເມລິກາຍັງບໍ່ມີການອອກແບບເພື່ອຄວາມ

້ ນໃຈກາງເມື ້ ສວຍງາມຍັງຄົງຕັດຖະຫນົນລຽບງ່ າຍຮູ ບຕາຕະແກງ (grid) ໂດຍເວັນເສັ ອງເປັນສວນສາທາລະນະ ຫລື ຕະຫລາດ. ຫລັງຈາກສະຫະລັດອາເມລິກາປະກາດເອກກະລາດໃນປີ ຄ.ສ. 1776 ມີເມືອງຫລາຍເມືອງພັດທະນາ

້ ນເມືອງຂະຫນາດໃຫຍ່ ເຊັ່ນ: ນະຄອນບໍຕນ ້ ເມືອງ ັ , ນະຄອນຟິລາເຄເຟຍ ແລະ ກຸ ງວໍຊງິ ຕັນ ເປັ ນຕົນ. ຂຶນເປັ ້ ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກການປະຕິວດ ັ ອຸ ດສາຫະກໍາໃນຊ່ ວງສັດຕະວັດທີ 19 ຕ່ າງກໍ່ມີສະພາບແອ ໃຫຍ່ ໆ ເຫລົ່ານີໄດ້ ອັດ ແລະ ປະສົບປັນຫາສາທາລະນະສຸ ກ, ມົນລະພິດເຊັ່ນດຽວກັນກັບເມືອງອື່ນໆໃນຝັ່ ງຍຸໂຣບ.

ໃນປີ ຄ.ສ. 1893 ງານຈັດການສະແດງສິນຄ້າໂລກ ຊຶ່ງເປັ ນການສະແດງຜົນຜະລິດທາງອຸ ດສາຫະກໍາ

່ ອສະຫລອງການຄົນພົ ້ ້ ບທະວີບອາ ເມລິກາຄົບ ໃນສັດຕະວັດທີ 19 ໂດຍນະຄອນຊິຄາໂກ ໄດ້ເປັນເຈົາພາບເພື ຮອບ 400 ປີ . ແຄນຽມ ເບີຣແນມ ໄດ້ເປັນຫົວຫນ້າທີມສະຖາປະນິກ ແລະ ໄດ້ເນລະມິດໃຫ້ງານເປັ ນເຫມືອນ

ເມືອງໃນຝັ ນໃນຍຸໂຣບເຊັ່ນ: ຖະຫນົນທາງກວ້າງຂວາງ ແລະ ສະອາດງາມຕາ, ມີອາຄານແນວໂອລາສ ສິດວາງ ັ ການຕົບແຕ່ງປະດັບປະດາຢ່າງສວຍງາມ. ແຄນຽມ ລຽງກັນຢ່າງເປັນລະບຽບ, ໃນອ້ອມຮອບບໍລເິ ວນແມ່ ນໄດ້ຮບ ເບີຣແນມ ຍັງກ່ າວໄວ້ວ່າ: ສູ ນລຽງພາບໃນງານສະຖາປັດຕະຍະກໍາເກີດຈາກປັ ດໃຈສອງປະການຄື: “ປະການທໍາ 66

ອິດຈະຕ້ອງອອກແບບອາຄານແຕ່ລະຫລັງໃຫ້ສວຍງາມກ່ ອນ, ສ່ວນປະການທີສອງ ຊຶ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸ ດຄືຈະຕ້ອງ ສ້າງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງອາຄານທຸກຫລັງໃຫ້ເຫມາະສົມກົມກືນກັນ”.

້ ນ ົ ທີ່ໄປທ່ ຽວຊົມ ເມື່ອງານສະແດງສິນຄ້າໂລກທີ່ນະຄອນຊິຄາໂກປະສົບຜົນສໍາເລັດຢ່າງສວຍງາມ ຜູ ຄ

ງານຕ່າງມີຄວາມຕື່ນໃຈໃນພາບນະຄອນທີ່ຈໍາລອງທີ່ເຫັນ

ຈຶ່ງໄດ້ເກີດກະແສການປັ ບປຸ ງໂຊນເມືອງຂອງຕົນ

ໃຫ້ສວຍງາມ ດັ່ງເມືອງຈໍາລອງຂອງ ແຄນຽມ ເບີຣແນມ. ເມືອງຕ່າງໆຂອງສະຫະລັດຫລາຍແຫ່ ງຈຶ່ງປະກົດຖະ

້ ຫນົນເສັນແນວແກນ, ອາຄານຫລັງຄາໂຄມ, ອານຸສາວະລີ ດ້ວຍແຕ່ຄວາມສາມາດຈະຫລອກຮຽນແບບໄດ້.

ິ ທິພນ ົ ການອອກແບບ ເປັນເວລາກວ່າ 20 ປີ ຫລັງຈາກງານສະແດງສິນຄ້າໂລກທີ່ນະຄອນຊິຄາໂກທີ່ມີອດ

ົ ຍ້ອງວ່າເປັ ນບິດາ ເມືອງໃນສະໄຕບາໂລກຂອງ ແຄນຽມ ເບີຣແນມ ທີ່ຖືກໃຈຂອງຊາວສະຫະລັດ ເຂົາໄດ້ຍກ ັ ການຈ ້າງໃຫ້ອອກແບບປັບປຸ ງເມືອງຕ່າງໆຫລາຍເມືອງເຊັ່ນ: ຂອງການວາງຜັງເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ໄດ້ຮບ

ການປັ ບປຸ ງຜັງນະຄອນວໍຊງິ ຕັນດີຊ ີ (ຄ.ສ. 1901-1902), ເມືອງຄລີຟແລນ ໃນປີ ຄ.ສ. 1903, ຊານຟານຊິສະ

ົ ໃນຊ່ ວງດັ່ງກ່ າວໄດ້ຮບ ັ ຂະ ໂກ ໃນປີ ຄ.ສ. 1909 ແລະ ເມືອງຊິຄາໂກໃນປີ ຄ.ສ. 1909. ກະແສຄວາມນິຍມ ຫນານນາມວ່າ: “ສັກລາຊະການເສີມສວຍເມືອງ” (City Beautiful Era).

ັ ຕະນະກໍາ ໂດຍທີມງານຂອງ ແຄນຽມ ເບີຣແນມ ມັກຈະເນັນ້ ຮູ ບແບບສູນລາຊະການ ແລະ ສູ ນວິວດ

້ ຕງົ ປາຍແກນຂອງຖະຫນົນສາຍປະ ສາລາວ່າການເທດສະບານທີ່ໃຊ້ຫລັງຄາໂຄມ ຊຶ່ງສູ ງເດັ່ນເປັ ນສະຫງ່ າຕັງໄວ້ ທານສ່ວນ ອາຄານອື່ນໆກໍ່ຈະເກາະກຸ່ ມໄປຕາມແກນຖະຫນົນສາຍຕ່າງໆທີ່ຕັດໄຂ່ວກັນເປັ ນແນວອ່ຽງປະສົມ

້ ົ ການອອກແບບຂົວຂ້າມ, ທາງ ກັບຜັງຕາກະໂລ ເຊັ່ນວ່າ: ກຸ ງວໍຊງິ ຕັນ ດີຊ ີ ນອກຈາກນີໃນເມື ອງຕ່າງໆຍັງນິຍມ

ຍ່ າງແຄມນໍາ້ ແລະ ສ່ວນປະກອບອື່ນໆຕາມຢ່າງເມືອງໃນຍຸ ກບາຣົກ.

ີ - ແຄນຽມ ເບີຣແນມ ສ້າງຄໍາຂ້ວນວ່າ: ຍ່ າເຮັດວຽກນ້ອຍເພາະມັນບໍ່ມີພະລັງພໍທ່ ຈະປຸ ກອາລົມຂອງ

ຄົນ.

້ ້ ກ ຶ ຂອງຄົນ,ລະບົບ - ການວາງຜັງເນັນການອອກແບບກຸ່ ມອາຄານຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ມາຂົ່ມຄວາມຮູ ສ

ັ ກັນ ເພື່ອສ້າງການເບິ່ງຊຶ່ງວິທ່ ເມື ີ ອງໃນຍຸໂຣບໃຊ້ກນ ັ ຢ່າງ ຖະຫນົນຍຶດໂຍງເປັນແນວແກນໃນທິດທາງຕ່າງໆມີຕດ ົ . ໄດ້ຜນ

1.3.

ອະເບເນເຊີຣ ໂຮເວຣີດ (Ebenezer Howard ) ອຸ ທະຍານນະຄອນ. ້ າ້ ງແນວຄິດການວາງຜັງເມືອງແບບອຸ ທະຍານນະຄອນ (Garden ອະເບເນເຊີຣ ໂຮເວຣີດ ເປັ ນຜູ ສ

້ City) ທັງນີແນວຄິ ດຂອງເຂົາຈັດຢູ່ ໃນກຸ່ ມຍູໂທເປຍ

(Utopia)

ຄືເປັ ນແນວຄິດລິເລີ່ມສ້າງສັງຄົມ ເພື່ອສະ

ົ ການ ແຕ່ເປັນຈິງ ຫລື ນໍາໄປປະຕິບດ ັ ຕົວຈິ່ງໄດ້ຍາກ. ຫນອງສັງຄົມອຸ ດມ

ເຖິງວ່າບໍ່ໄດ້ເປັນສະຖາປະນິກ ແຕ່ວິເຄາະລຶກຊຶງ້ ເຂົາເລີ່ມຖ່າຍທອດແນວຄິດດ້ວຍແຜນພູ ມແີ ມ່ ເຫລັກ

ິ ໃນເມືອງ, ແມ່ ເຫລັກ 3 ອັນ: ແມ່ ເຫລັກອັນທີ 1 ຫມາຍເຖິງເມືອງພ້ອມຄຸ ນສົມບັດດ້ານດີ ແລະ ເສຍຂອງຊີວດ ິ ໃນຊົນນະບົດ, ແມ່ ເຫລັກອັນທີ 3 ອັນທີ 2 ຫມາຍເຖິງຊົນນະບົດພ້ອມຄຸ ນສົມບັດດ້ານດີ ແລະ ເສຍຂອງຊີວດ

້ ຂອງແມ່ ເຫລັກອັນທີ 1 ແລະ ທີ 2 ຮ່ວມ ຫມາຍເຖິງ ເມືອງ +ຊົນນະບົດ ພ້ອມທັງຄໍາບັນລະຍາຍທີ່ຂັດເອົາຂໍດີ ກັນ. 67

ຮູ ບທີ 4.3: ທ່ ານ ອະເບເນເຊີຣ ໂຮເວຣີດ (Ebenezer Howard).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.bbc.co.uk/arts/yourpaintings/paintings/ebenezerhoward-18501928-15825. - ໂຮເວຣີດ ອອກແບບເມືອງໂດຍໃຊ້ແຜນພູ ມແີ ທນທັດສະນິຍະພາບ ແລະ ແຜນຜັງການນໍາໄປໃຊ້

້ ບສະພາບພູ ມປ ີ ່ ງກ່ ັ າວໃຫ້ເຂົາກັ ີ ະເທດ ຊຶ່ງບໍ່ໄດ້ພຽງຄືກບ ັ ເຈ ້ຍ. ຕ້ອງເຮັດການປັບປຸ ງແຜນພູ ມດ

້ ່ ວ່າງເປົ່ າ ີ ອງ ໂຮເວຣີດ ໄດ້ສະທ້ອນແນວຄວາມຄິດໃນການສ້າງຊຸມຊົນໃຫມ່ ໃນພືນທີ - ແຜນພູ ມຂ

້ ່ ແລະ ຈໍານວນປະຊາກອນກ່ າວຄື: ແຕ່ລະຊຸມຊົນຈະໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນບໍ່ເກີນ 6.000 ເອເຄີ ຫລື ປະ ໂດຍຈໍາກັດພືນທີ

້ ່ ເຄິ່ງກາງໄວ້ສາ້ ງຊຸມຊົນພຽງ 1 ໃນ 6 ເທົ່ານັນ້ ພາຍໃນຊຸມຊົນຈະມີແຮງ ມານ 15,000 ໄຣ່ ໂດຍສະຫງວນພືນທີ ງານພ້ອມແຕ່ປະຊາກອນຕ້ອງບໍ່ເກີນ 32.000 ຄົນ ຫາກເກີນໃຫ້ຂະຫຍາຍໄປສ້າງຊຸມຊົນໃຫມ່ ລັກສະນະດຽວ

ກັນ ແລະ ເພື່ອເປັນຕົວຊ່ວຍໃນການຈໍາກັດ.

້ ່ ວົງນອກສຸ ດຕິດກັບທາງລົດ - ຂອບເຂດແຕ່ລະຊຸມຊົນ ຈຶ່ງກໍານົດໃຫ້ເຂດອຸ ດສາຫະກໍາຢູ່ ໃນພືນທີ

້ ່ ກະສິກາໍ ເປິ ດໂລ່ງປາສະຈາກອາຄານໃດໆ 20 ຕາລາງກິໂລແມັດ, ຮອບນອກ ້ ໄຟຊອ່ງກັນເຂດຊ ຸ ມຊົນກັບພືນທີ ້ ່ ດັ່ງກ່ າວໃຊ້ປູກພືດ, ຜັກ, ໝາກໄມ ້ ລຽງໃນຊຸມຊົນ. ຊຸມຊົນພືນທີ ັ ້ ່ ພຽງລໍາພັງຊຸມຊົນດຽວ ແຕ່ປະກອບດ້ວຍຊຸມຊົນລັກສະນະ ລະບົບອຸ ທະຍານຂອງ ໂຮເວຣີດ ບໍ່ໄດ້ຕງຢູ ດຽວກັນ 6 ຊຸມຊົນ ພາຍໃນລັດສະໝີ 6 ກິໂລແມັດ, ລ້ອມອ້ອມຮອບເມືອງແມ່ ເປັ ນເມືອງໃຫຍ່ ຂະຫນາດປະຊາ ກອນ 58.000-65.000 ຄົນ. ຊຸມຊົນແຕ່ລະແຫ່ ງຈະເຊື່ອມໂຍງຕິດຕໍ່ກັນຫມົດລວມທັງຕິດຕໍ່ກັບເມືອງແມ່ ດ້ວຍລະບົບລົດລາງໄຟຟ້າຄວາມໄວສູງ ເມືອງແມ່ ຂອງເຂົາຄືກຸງລອນດອນ.

ບໍລເິ ວນໃຈກາງຂອງອຸ ທະຍານນະຄອນເປັ ນສວນສາທາລະນະຂະຫນາດໃຫຍ່ ແລະ ແບ່ງເປັ ນວົງຂັນ້

້ ່ ວ່າງ ແລະ ຂັນຕໍ ້ າອິດອາຄານສາທາລະນະ, ຂັນຕໍ ້ ່ ມາອາຄານສວນພືນທີ ້ ່ ມາ ອອກເປັນໂປລຽງລໍາດັບດັ່ງນີ:້ ຂັນທໍ

້ ທີ່ຢູ່ອາໄສ. ອີກ 4 ຂັນຄື -

ອຸ ທະຍານນະຄອນແຫ່ ງທໍາອິດໃນອັງກິດຄືເມືອງເລທເວິຣ

້ າງຈາກກຸ ງລອນດອນປະມານ ຊຶ່ງຕັງຫ່

35 ໄມ.

້ 1 ໃນປີ ຄ.ສ. 1920. ັ ຄວາມນິຍມ ົ ຢ່າງໄວຫລັງສົງຄາມໂລກຄັງທີ ອຸ ທະຍານນະຄອນໄດ້ຮບ

1.4.

້ ຊາຣ ເອັດຕົວ ຈອງເນເຣທ ຫລື ເລຄໍບູຊເິ ຍ (Le Corbusier) ກັບເມືອງໃນແນວຕັງ. ້ ງຄວາມຄິດ ິ ໃນຊ່ວງຕໍ່ມາປະກົດການອັດສະລິຍະເຈົາແຫ່ ຫລັງຈາກ ຊິຕເຕ ແລະ ໂຮເວຣີດ ເສຍຊີວດ

້ ກໃນການອອກແບບເມືອງຄື ເລຄໍບູຊເິ ຍ ກັບແນວຄິດອອກແບບ “ເມືອງ ້ ຄ ີ ວາມຄິດກາ້ ວຫນ້າລໍາຍຸ ຄົນໃຫມ່ ຜູ ມ ້ ້າສ້າງຕໍານານການອອກແບບເມືອງ ໃນຍຸ ກສະຕະ ໃນອານາຄົດ” ຊຶ່ງແປກປະຫລາດກວ່າໃຜ. ເລຄໍບູຊເິ ຍ ຄືຜູກ

ວັດທີ 20.

ຮູ ບທີ 4.4: ທ່ ານ ຊາຣ ເອັດຕົວ ຈອງເນເຣທ ຫລື ເລຄໍບູຊເິ ຍ (Le Corbusier). ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.muebles-iconicos.com/blog/le-corbusier/.

້ ພ ີ ອນສະຫວັນຫລາຍດ້ານ ແຕ່ເຂົາກໍ່ເລືອກເດີນທາງສາຍສະຖາປະ ເລຄໍບູຊເິ ຍ ເປັນສິນລະປິນຜູ ມ

ື ິ ໃນເມືອງ ກ່ ອນທີ່ຈະມີຊ່ ສຽງດ້ ານສະຖາປະນິກ ເຂົາສົນໃຈກ່ ຽວກັບປັ ນຫາ ແລະ ສະພາບຊີວດ

ນິກແທນສາຂາຈິດຕະກໍາທີ່ເຂົາມັກ.

້ 1 ແລະ ເຂົາ ດັ່ງນັນ້ ເມື່ອມີໂອກາດເຂົາຈຶ່ງສົ່ງບົດຄວາມກ່ ຽວກັບການອອກແບບປັ ບປຸ ງເມືອງຫລັງ ສົງຄາມຄັງທີ

້ ໄດ້ສະເຫນີແນວຄວາມຄິດອັນວືວາທີ່ຕັງໃຈໃຫ້ ໂລກຍຶດຖືເປັ ນຫລັກການອອກແບບເມືອງຂອງສະຕະວັດທີ 20 69

ເລີຍທີ່ດຽວ.

ເລຄໍບູຊເິ ຍ

້ ່ ຜົນງານທີ່ນໍາອອກ ສະແດງຄັງທໍ ້ າອິດໃນພາສາຝຣັ່ງເສດວ່າ ຕັງຊື

Ville

Contemporaine ຫລື ເມືອງໃນອານາຄົດສໍາລັບປະຊາກອນ 3,000,000 ຄົນ, ຜັງເມືອງດັ່ງກ່ າວຈິນຕະນາການ ້ ງຕັດເປັ ນຕາກະໂລ ແລະ ເສັນແບບໃຍ ້ ລ່ວງຫນ້າໄວ້ 25 ປີ ປະກອບດ້ວຍຜັງເມືອງຮູ ບເລຂາຄະນິດທີ່ໃຊ້ເສັນຕົ

ແມງມຸ ມ. ເລຄໍບູຊເິ ຍ ເປັ ນຄົນຕົງໄປຕົງມາ ເຂົາສະແດງຄວາມຄິດບໍ່ເຫັນດ້ວຍກັບການອອກແບບເມືອງຂອງ ້ ດບໍ່ສອດຄ່ອງ ີ ອງຊິຕເຕ ນັນຜິ ຄາມິລໂລ ຊິຕເຕ ຊຶ່ງຕາຍໄປກ່ ອນບົດວິຈານຂອງເຂົາ 20 ປີ ໂດຍ ກ່ າວວ່າວິທຂ

ກັບຍຸ ກເຄື່ອງຈັກກົນ, ລະບົບການສັນຈອນສະໄຫມໃຫມ່ ໂດຍເຂົາໄດ້ກ່າວວ່າເມືອງໃນແນວຄິດຂອງ ຊິຕເຕ ເປັນເມືອງທີ່ສ້າງໄວ້ສໍາລັບ. -

ເມືອງ + ເຄື່ອງຈັກ.

້ ງ. ຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດ ແລະ ເສັນຕົ

ເລຄໍບູຊເິ ຍ ຂອບຕຶກສູ ງເຂົາມີແນວຄວາມຄິດວ່າຄວນສ້າງຕຶກລະຟ້າຂອງເມືອງໃນອານາຄົດລັກ

້ ນ ົ ໃຊ້ງານຕິດຕໍ່ປະກອບກິດຈະກໍາໃນລະ ສະນະດຽວກັນຂອງຫໍໄວເຟລ ມີສວນສາທາລະນະຮອບອາຄານ ຜູ ຄ

ິ ສັນຈອນຕິດຕໍ່ກັນໄດ້ສະດວກ. ດັບດິນ, ລະບົບຂົນສົ່ງຍານພາຫະນະຢູ່ໃນລະດັບໃຕ້ດນ

ໃຈກາງເມືອງຄືຍ່ານທຸ ລະກິດ, ຮອບຍ່ ານທຸ ລະກິດເປັ ນເຂດທີ່ຢູ່ ອາໄສ ໂດຍອາຄານທີ່ຢູ່ອາໄສແຕ່ລະ

້ ່ າ: ເຊລ (Cell) ໂດຍສວນສາທາລະນະຈະແທກໄປທົ່ວເມືອງໃນສວນສາທາລະນະຈະມີທ່ ອອກ ີ ຫລັງ ເອີນວ ກໍາລັງ, ອາຄານ, ຮ້ານອາຫານ ແລະ ອື່ນໆ. -

ເລຄໍບູຊເິ ຍ

“ຄົນຍຸ ກໃຫມ່ ຕ້ອງຄິດແບບໃຫມ່ ເຮັດແບບໃຫມ່ ເພາະຄົນຮຸ່ ນເກົ່າແມ່ ນຈະເບິ່ງບໍ່

ົ ເກົ່າໆ ຈຶ່ງໃຊ້ບ່ ໄດ້ ໍ ແລ້ວ..... ຈົ່ງໃຊ້ເຫດຜົນເທົ່ານັນ້ ເມື່ອໃຊ້ເຫດຜົນປະ ເຫັນປັ ນຫາ ແລະ ຍຶດຕິດກັບຄ່ານິຍມ ກອບກັບຄວາມປາກົດຢ່າງແຮງກ ້າ ເຮົາຈະປະສົບຜົນສໍາເລັດໃນງານສ້າງ”. -

ເມືອງໃຫມ່ ເມືອງດຽວຂອງ ເລຄໍບູຊເິ ຍອອກແບບ ແລະ ສ້າງຄືເມືອງຈັນດີການ ຊຶ່ງເປັ ນການປັ ບ

ປຸ ງຜັງເມືອງ ແລະ ອອກແບບກຸ່ ມລັດຖະສະພາໃຫ້ເມືອງຫລວງໃຫມ່ ຂອງແຄ້ນເປັນຈາບໃນປະເທດອິນເດຍ.

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ແນວຄິດທິດສະດີກ່ຽວກັບການອອກແບບຜັງເມືອງ

5 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

5.1. ແຄລເຣນສ໌ ເພີຣີ (Clarence Perry).

ຮູ ບທີ 5.1: ທ່ ານ ແຄລເຣນສ໌ ເພີຣີ (Clarence Perry).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://en.wikipedia.org/wiki/Clarence_Perry. ັ ທະນາແນວ ແຄລເຣັນສ໌ ເພີຣີ (Clarence Perry) ເປັ ນນັກສັງຄົມວິທະຍາຊາວອາເມລິກາ ຜູ ໄ້ ດ້ພດ

້ ບ້ານ ໃນປີ ຄສ. 1929 ໂດຍພັດທະນາຕໍ່ຍອດຈາກແນວຄິດເມືອງອຸ ທະຍານ ເຊິ່ງໄດ້ຮບ ັ ການ ຄວາມຄິດແບບຄຸ ມ ້ ບ້ານຄືການ ວາງຮາກຖານໂດຍ ອະເບັນເນເຊີ ໂຮເວີດ ໃຫ້ເປັ ນທີ່ຍອມຮັບທົ່ວອາເມລິກາ. ຫລັກການຂອງຄຸ ມ

ເປັ ນຫົວຫນ່ ວຍຍ່ ອຍຂອງຊຸມຊົນເມືອງຄື “ການໃຊ້ໄລຍະທາງຍ່ າງເປັ ນມາດຕະຖານໃນການກໍານົດຂະຫນາດ ້ ່ ຂອງເນືອທີ ້ ່ 1 ຄຸ ມ ້ ບ້ານ” ໂດຍມີປະເດັນປະກອບການພິຈາລະນາຄື: ເນືອທີ

້ ່ 2500 ເຮັກຕາ ຂະຫນາດລັດສະຫມີບ່ ໍເກີນ 400 ແມັດ ຫລື ໃຊ້ເວລາ ້ ບ້ານຫນຶ່ງຄວນມີເນືອທີ a. ຄຸ ມ

ຍ່ າງປະມານ 6-10 ນາທີ. ຄົນທົ່ວໄປພໍໃຈທີ່ຈະຍ່ າງບໍ່ເກີນ 800 ແມັດ, ດ້ວຍຄວາມໄວ 4 ກິໂລ ແມັດຕໍ່ຊົ່ວໂມງ ຖ້າຫາກວ່າຕ້ອງຍ່ າງທຸກມື ້ (Paul D. Spreiregen, 1965).

ີ ະຊາກອນທີ່ເປັ ນເດັກນ້ອຍຫລາຍພຽງພໍສໍາ b. ມີປະຊາກອນອາໄສບໍ່ຕໍ່າກວ່າ 5000 ຄົນ ເພື່ອໃຫ້ມປ ລັບການເປີ ດໂຮງຮຽນອະນຸບານ 1 ແຫ່ ງ. 71

້ c. ມຸ ມຖະຫນົນຮອບນອກຊຸມຊົນຊຶ່ງຕິດຖະຫນົນໃຫຍ່ ຄວນເປັ ນທີ່ຕັງຂອງອາຄານຊ ຸ ດ ຫລື ໂບດ ຫລື ກຸ່ ມຮ້ານຄ້າຍ່ ອຍ.

້ ້ ບ້ານ ເປັນທີ່ຕັງຂອງກຸ່ ້ ບ້ານ. d. ສູນກາງຂອງຄຸ ມ ມອາຄານສາທາລະນະປະຈໍາຄຸ ມ

້ ່ ູ ອາໄສໃນເຮືອນແຕ່ລະຫລັງສາມາດຍ່ າງ ຫລື ຂີ່ e. ມີກຸ່ມອາຄານທີ່ຢູ່ອາໄສແຈກຢາຍອອກໄປ ແຕ່ຜູ ຢ ລົດຖີບເພື່ອໄປຫາອາຄານສາທາລະນະ,ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ຫລື ຮ້ານຄ້າຍ່ ອຍ ຜ່ານສວນສາທາ

້ ລະນະຊຸມຊົນ ແລະ ເດີ່ນຫລິນຂອງເດັ ກນ້ອຍທີ່ກະຈາຍຢູ່ 3-4 ແຫ່ ງ ເຊິ່ງລວມກັນແລ້ວບໍ່ຕໍ່າກວ່າ ້ ່ ຄຸ ມ ້ ບ້ານທັງຫມົດ. 10 ສ່ວນຮ້ອຍຂອງເນືອທີ

້ ບ້ານບໍ່ກວ້າງຫລາຍ ແລະ ໄດ້ຮບ ັ ການອອກແບບສໍາລັບການນໍາໃຊ້ທ່ ເບົ ີ າບາງ f. ຖະຫນົນພາຍໃນຄຸ ມ ້ ບ້ານ ແລະ ຮ້ານຄ້າຮອບນອກ. ແຕ່ສະດວກໃນການຕິດຕໍ່ກັບສູນກາງຄຸ ມ

ິ ຕະວິທະຍາເກສຕັນທ໌. 5.2. ທິດສະດີຈດ

ນັກວິຊາການຈາກມະຫາວິທະຍາໄລ ຮາຣ໌ວາດ ແລະ ສະຖາບັນ MIT ໄດ້ນໍາແນວຄິດທີ່ປັ ດຍຸ ກຈາກຈິດ

ຕະວິທະຍາເກສຕັນທ໌ ມາໃຊ້ໃນການສອນທັດສະນະສິລະປະ, ການອອກແບບ ແລະ ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາຕັງ້ ແຕ່ຊຸມປີ ຄສ. 1940 ຈົນມີການແຜ່ຂະຫຍາຍ ແລະ ກາຍເປັນທິດສະດີການອອກແບບຜັງເມືອງໃນທີ່ສຸ ດ. ິ ຕະວິທະຍາເກສຕັນທ໌ ເປັນທິດສະດີທ່ ກ່ີ ຽວກັບການຮັບຮູ ຂ ້ ອງມະນຸດ: ທິດສະດີຈດ a.

້ ້ ່ ຈະຕັ ີ ຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງພາບ ແລະ ພືນຄື ມະນຸດມີແນວໂນ້ມການຮັບຮູ ທ ດທອນລາຍລະ

້ ່ ງອ້ ິ ອມຮອບຕ່ າງໆເປັ ນໂຄງ ອຽດປີ ກຍ່ ອຍທີ່ບໍ່ຈໍາເປັ ນສັບຊ້ອນອອກໄປ ໂດຍເບິ່ງ ແລະ ຮັບຮູ ສ ພາບລວມ. b.

ັ ສະນະຄ້າຍຄືກນ ັ , ສິ່ງທີ່ມີຄວາມຕໍ່ເນື່ອງກັນ, ການຈັດລະບຽບໃນການຮຽນຮູ ້ ເກີດຈາກສິ່ງທີ່ມີລກ ສິ່ງທີ່ຢູ່ໄກ ້ຊິດກັນ, ສິ່ງທີ່ມີຄວາມສົມບູນໃນຕົວ.

ົ ແຕ່ລະຄົນເກີດຄວາມຮັບຮູ ທ ້ ່ ບິ ີ ດເບືອນໄປຈາກຄວາມເປັ ນຈິງ ພາບລວງຕາ ຄືພາບທີ່ເຮັດໃຫ້ຄນ ້ າບແຕກຕ່າງກັນໄປ. ແລະ ອາດຈະຮັບຮູ ພ

້ “ສ່ວນລວມມີຄວາມຫມາຍຫລາຍກວ່າຜົນບວກຂອງອົງ ັ າວນີຄື ປະໂຫຍກທີ່ສໍາຄັນຂອງທິດສະດີດ່ ງກ່

້ ປັດກອບຍ່ ອຍແຕ່ລະສ່ວນ” ທີ່ເນັນຄວາມສໍ າຄັນຂອງພາບລວມທັງຫມົດ ແລະ ຄວາມເປັນກຸ່ ມກ ້ອນອັນດຽວ ກັນ.

5.3.

ິ ຕະນາພາບເມືອງ. ທິດສະດີຈນ

້ ້ ດ ິ ຄົນແລະພັ ິ ຕະນາພາບເມືອງ ແລະ ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີ ເຄວິນ ລິນຈ໌ ເປັ ນຜູ ຄ ດທະນາ ທິດສະດີຈນ

ື ້ ່ າງ ຂອງເມືອງ. ເຄວິນ ລິນຈ໌ ເປັນນັກວິຊາການໃນສາຂາການອອກແບບຜັງເມືອງທີ່ມີຊ່ ສຽງ ແລະ ເປັ ນທີ່ຮັບຮູ ຢ ັ . ກວ້າງຂວາງ ນັບແຕ່ປີ ຄສ. 1940 ເຖິງປັດຈຸບນ

ຮູ ບທີ 5.2: ທ່ ານ ເຄວິນ ລິນຈ໌ (Kevin A.lynch).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.plataformaurbana.cl/archive/2010/09/23/ranking-los-10-mejoresurbanistas-segun-planetizen/5-lynch/. ້ ິ ຕະນາພາບເມືອງ ມີເນືອຫາສໍ ທິດສະດີຈນ າຄັນຄື:

້ ເຄີຍ ຄົນເຮົາຈະຮູ ສ ້ ກ ຶ ຢ້ານກົວວ່າອາດຈະຫລົງທາງ ຈໍາຕ້ອງໃຊ້ 1) ເມື່ອຕົກຢູ່ ໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ຄຸ ນ ສັນຊາດຕະຍານຈົດຈໍາສິ່ງຕ່ າງໆ ພ້ອມທັງຊອກຫາທິດທາງ ໂດຍການອ່ານແຜນທີ່ ແລະ ປ້າຍສັນຍານ ີ ານ ຕ່າງໆ. ຍິ່ງສະພາບແວດລ້ອມມີຄວາມເປັນລະບຽບ ແລະ ມີເອກກະລັກເທົ່າໃດ ກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ມກ ້ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມອົບອຸ່ ນ, ຄົນບໍ່ຫລົງທິດທາງ, ເກີດຄວາມຫມັນໃຈ ້ ິ ນ ້ ເຄີຍ ຈົດຈໍາດີຍ່ ງຂຶ ແລະ ຄຸ ນ

ກັບສະຖານທີ່ຢ່າງງ່ າຍດາຍ. ດ້ວຍເຫດນັນ້ ສະພາບແວດລ້ອມໃນເມືອງທີ່ມີລະບຽບ, ມີໂຄງສ້າງຊັດ

້ ນ ົ ນິຍມ ົ ຊົມຊອບ. ເຈນ ແລະ ມີເອກກະລັກຍ່ ອມເປັນເມືອງທີ່ຜູ ຄ

ິ ຕະວິທະຍາເກສຕັນລ໌ ໃນການອອກແບບຜັງ 2) ຫລັກການທີ່ ເຄວິນ ລິນຈ໌ ໄດ້ປະຍຸ ກໃຊ້ ທິດສະດີຈດ ເມືອງມີ 2 ປະການຄື: ຕ້ອງພະຍາຍາມສ້າງເອກກະລັກ ແລະ ຈັດລະບຽບໂຄງສ້າງ ໃນພາກສ່ວນ ້ ຕ່າງໆຂອງເມືອງທີ່ເບິ່ງເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ເພື່ອໃຫ້ເມືອງອ່ານເຂົາໃຈໄດ້ ຫລື ວ່າມະໂນພາບໄດ້. ທິດ

ິ ຕະວິທະຍາເກສຕັນລ໌ ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສໍ າຄັນກັບການສັງລວມຫລາຍກວ່າເປັ ນອົງປັ ດກອບທີ່ ສະດີຈດ ແຍກໂດດດ່ຽວ ແລະ ມຸ່ ງຫມາຍໃນການສຶກສາຂະບວນການການຮັບຮູ ້ ແລະ ຂະບວນການຄວາມເຂົາ້ ້ ເຊິ່ງຫລັກການສໍາຄັນຄື: ໃຈ ໂດຍໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນບໍ່ສະເພາະແຕ່ສິ່ງກະຕຸ ນ

້ ະພາບແວດລ້ອມ ໂດຍການເຮັດໃຫ້ລຽບງ່ າຍລົງ ຫລື ການ a) ມະນຸດມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະຮັບຮູ ສ ຫລຸ ດຜ່ອນຄວາມສັບຊ້ອນ.

b) ມະນຸດມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະເຫັນໂຄງຮ່າງຮູ ບລັກສະນະທີ່ສົມບູ ນ ແລະ ສາມາດຕື່ມສິ່ງທີ່ຂາດຫາຍ ໄປໃຫ້ເກີດຄວາມສົມບູນໄດ້ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນຮູ ບເລຂາຄະນິດ ແລະ ສິ່ງທີ່ເຄີຍພົບເຫັນ ແລະ ມີປະສົບການມາກ່ ອນ. 73

້ c) ມະນຸດມີແນວໂນ້ມການເບິ່ງເຫັນຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງພາບ ແລະ ພືນ. 3) ເມືອງທີ່ມີຄວາມຊັດເຈນ ແລະ ມີຄຸນນະພາບ ເຮັດໃຫ້ງ່າຍຕໍ່ການຮັບຮູ ,້ ບັນທຶກ ແລະ ຈົດຈໍາຜ່ານຂະ ້ ິ ບວນການຄວາມເຂົາໃຈ ທີ່ຈິດຕະວິທະຍາທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດແຜນທີ່ໃນໃຈ ແລະ ໃນທີ່ສຸ ດກໍ່ຈະເກີດມີຈນ

ຕະນາພາບໃນລະບົບຈິດສໍານຶກ. 4) ຈາກການວິໄຈຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງຄົນກັບສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງໃນ 3 ເມືອງ ້ ົ ວ່າອົງປັ ດກອບທີ່ເຮັດໃຫ້ຄນ ົ ຈົດຈໍາເມືອງໄດ້ດມ ີ ີ 5 ຢ່າງຄື: ແກນເສັນທາງ, ເຄວິນ ລິນຈ໌ ໄດ້ພບ

ຈຸດ

້ ຊຸມນຸມ, ຍ່ ານ, ເສັນຂອບ, ແລະ ຈຸດເດັ່ນ ຫລື ສັນຍາລັກ. ້ ວມຂອງ 5) ທັງ 5 ອົງປັ ດກອບດັ່ງກ່ າວ ເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງແຜນທີ່ໃນໃຈ ເຊິ່ງສະທ້ອນຈາກຄວາມຮັບຮູ ລ

້ ່ າ: ຈິນຕະນາພາບສ່ວນລວມຂອງເມືອງ ເຊິ່ງບໍ່ໄດ້ເປັ ນພາບທີ່ ປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ ໃນເມືອງ ທີ່ເອີນວ ້ ້ ອກແບບເອງ. ດັ່ງນັນການຈະນໍ ເຫັນຕົວຈິງດ້ວຍສາຍຕາ ແລະ ບໍ່ແມ່ ນຈິນຕະນາພາບຂອງຜູ ອ າອົງປະ

້ ນແຜນທີ່ໃນໃຈຂອງຜູ ຄ ົ ໃນເມືອງ ້ ນ ກອບດັ່ງກ່ າວໄປໃຊ້ໃນການສຶກສາເມືອງຕ້ອງສໍາຫລວດເກັບກໍາຂໍມູ

້ ີ ດຄວາມເຊື່ອຫມັນໃນການເປັ ້ ອງ ໃນປະລິມານທີ່ພຽງພໍທ່ ເກີ ນຕົວແທນໄດ້ ເພື່ອສຶກສາຄວາມຮັບຮູ ຂ

ປວງຊົນທີ່ມີຕ່ ໍຈິນຕະນາພາບຂອງເມືອງ ແລະ ນໍາໄປໃຊ້ໃນການອອກແບບຕໍ່ໄປ.

່ ຜູ ຄ ້ ້ ້ ນ ົ ຮັບຮູ ້ ແລະ ສັນຈອນຜ່ານ ເຊັ່ນ: ຖະຫນົນ, ທາງຍ່ າງ, a) ແກນເສັນທາງຄື : ເສັນທາງທີ

້ ຫ້ວຍຮ່ອງ ແລະ ແມ່ ນໍາ້ ລວມທັງທາງລົດໄຟ ແລະ ລົດລາງໄຟຟ້າ. ເສັນທາງມີ ຄວາມສໍາຄັນສູງສໍາ ລັບຂອງສະ ຖານທີ່.

ິ ຈະກໍາທີ່ b) ຈຸດຊຸມນຸມ ຄື: ຈຸດທີ່ເປັນຈຸດທີ່ເປັ ນບ່ອນຊຸມນຸມ ຫລື ລວມກັນຂອງກຸ່ ມຄົນ ຫລື ມີກດ ້ ້ ດຶງດູດຄົນມາລວມກັນ ເຊິ່ງເກີດຂຶນໂດຍທໍ າມະຊາດໃນບ່ອນທີ່ເສັນທາງສໍ າຄັນຕັດກັນ ຫລື ເປັນບໍ ລິເວນຕະຫລາດ, ສູນການຄ້າ ແລະ ສະຖານທີ່ສໍາຄັນ ອື່ນໆ.

ັ ສະນະທາງກາຍະພາບ ຫລື ກິດຈະກໍາຂອງອົງປະກອບຕ່າງໆທີ່ຄ້າຍກັນ c) ຍ່ ານ: ເປັນບໍລເິ ວນທີ່ມີລກ ັ ແລະ ເປັນທີ່ຈົດຈໍາຮັບຮູ ຂ ້ ອງຜູ ຄ ້ ນ ົ ວ່າເປັ ນບໍລເິ ວນທີ່ມີຄວາມຫມາຍຫລາຍກວ່າລັກ ຫລື ຄືກນ ສະນະທາງກາຍະພາບ.

້ ້ d) ເສັນຂອບ ຄື: ເຂດແດນປິດກັນການຂະຫຍາຍຕົ ວຂອງການກໍ່ສ້າງ.

ີ ນທໍາມະຊາດ ຫລື ສິ່ງກໍ່ສ້າງທີ່ມີຄວາມສູ ງ, ໂດດເດັ່ນເປັ ນ e) ຈຸດເດັ່ນ ຫລື ສັນຍາລັກ ຄື: ວັດຖຸທ່ ເປັ ່ ເຫັນ ແລະ ຈົດຈໍາໄດ້ແຕ່ໄກ. ຈຸດເດັ່ນ ຫລື ສັນຍາລັກ ປັດກອບດ້ວຍອາ ້ ເປົ າຫມາຍສາຍຕາທີ

້ ້ໃຫຍ່ ແລະ ອື່ນໆ. ຄານສູງ, ຫໍຄອຍ, ຫໍປາສາດ, ພູ ເຂົາ, ຕົນໄມ

້ ກ ຶ ສາທີ່ກ່ ຽວເນື່ອງ, ເຊື່ອມໂຍງກັນໃນທຸ ກລະດັບ, 6) ສະພາບແວດລ້ອມເມືອງທີ່ດີ ຈະຕ້ອງໃຫ້ຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ທີ່ສະຫນິດແຫນ້ນ ແລະ ຮວມກັນເປັ ນກກຸ່ ມກ ້ອນ ເພື່ອໃຫ້ເກີດ ທຸ ກທິດທາງ ທັງໃຫ້ຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ເຖິງການສັງລວມ. ຄວາມຮູ ສ

ການທີ່ສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ ຫລື ອາດຈະລວມເຖິງກຸ່ ມອາຄານ ມີອງົ ປະກອບຈິນຕະນາພາບທັງ 5 ຄົບຖ້ວນຊັດເຈນ ຈະອ່ານໄດ້ງ່າຍ ແລະ ວາດຈິນຕະນາພາບໄດ້ອອກ. ໃນກາງກົງກັນຂ້າມ ຖ້າຫາກຂາດເອກກະ

ລັກ, ສັບສົນ ແລະ ມີໂຄງສ້າງທີ່ຄຸ ມເຄືອ ຈະຕ້ອງແກ ້ໄຂດ້ວຍການປັ ບປຸ ງ ຫລື ເພີ່ມເຕີມອົງປະກອບທີ່ບໍ່ດີ ແລະ ້ ເພື່ອໃຫ້ເກີດສະພາບແວດລ້ອມເມືອງທີ່ມີໂຄງສ້າງຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກກະລັກທີ່ຊັດ ົ ບູ ນຂຶນ ບົກຜ່ອງໃຫ້ສມ ເຈນໂດດເດັ່ນ.

5.4.

ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ.

ັ ທະນາ ທິດສະດີຈນ ິ ຕະນາພາບເມືອງ ໄດ້່ຊາວກວ່າປີ ລາວໄດ້ສກ ຶ ສາ ຫລັງຈາກທີ່ ເຄວິນ ລິນຈ໌ ໄດ້ພດ

ເພື່ອພັດທະນາແນວຄິດ ເພື່ອສ້າງເປັນທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ ໃນປີ ຄສ. 1981. ເຄວິນ ລິນຈ໌ ໄດ້ກ່າວວ່າ

ທິດສະດີທ່ ກ່ີ ຽວຂ້ອງກັບປະກົດການທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງມີຢ່ ູ 3 ຢ່າງຄື: 1. ທິດສະດີກ່ຽວກັບການຕັດສິນໃຈ. 2. ທິດສະດີກ່ຽວກັບການເກີດ ແລະ ພັດທະນາຮູ ບຊົງເມືອງ.

ັ ທັດຖານ ທີ່ກ່ ຽວກັບຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງຄ່ານິຍມ ົ ຂອງມະນຸດກັບຮູ ບຊົງຂອງເມືອງ. 3. ທິດສະດີບນ ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ ມີຫລັກການອອກແບບເມືອງດ້ວຍຄໍາສໍາຄັນ 5 ຄໍາຄື: ຄວາມຈໍາເປັ ນ,

້ ງ, ການຄວບຄຸ ມ. ການອອກແບບຜັງເມືອງເປັ ນສິ່ງທີ່ສ້າງຜົນກະ ້ ກ ຶ , ຄວາມເຫມາະສົມ, ການເຂົາເຖິ ຄວາມຮູ ສ

້ ້ ກ ຶ ດ້ານສິລະປະ ແລະ ຄວາມພໍໃຈສ່ວນຕົວຂອງຜູ ໃ້ ດຜູ ຫ ້ ນຶ່ງ ຄວາມຮູ ສ ທົບຕໍ່ຄົນຈໍານວນຫລາຍ, ດັ່ງນັນການໃຊ້

ມາຕັດສິນຈຶ່ງເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ເຫມາະສົມ ແລະ ຕ້ອງໃຊ້ເຫດ ແລະ ຜົນໃນການອະທິບາຍເພື່ອໃຫ້ເປັ ນທີ່ຍອມຮັບ ແລະ ພິສູດໄດ້.

ິ ທີ່ສຸ ກສະບາຍ, ປອດໄພ ເຊິ່ງປັ ດກອບດ້ວຍສິ່ງ 1) ຄວາມຈໍາເປັ ນ: ຫມາຍເຖິງປັ ດໄຈໃນການດໍາລົງຊີວດ ຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານຮ່າງກາຍ 3 ປັດການຄື:

້ ອາກາດ, ພະລັງງານ ແລະ ການຖ່າຍເທສິ່ງເສດເຫລືອ. a. ອາຫານ, ນໍາ,

b. ຄວາມປອດໄພ, ພະລານາໄມ, ປາສະຈາກອຸ ປັດຕິເຫດ ແລະ ອັນຕະລາຍ.

້ ງ, c. ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເຫມາະສົມກັບລັກສະນະຂອງມະນຸດ ເຊັ່ນ: ຄວາມສູ ງທີ່ສາມາດຢື ເຖິ

ໄລຍະທາງທີ່ເຫມາະສົມ, ການນອນ ແລະ ການຕື່ນ, ຄວາມລະມັດລະວັງ, ການຕອບ ້ , ພາວະການຢູ່ສະບາຍ ສະຫນອງຕໍ່ສິ່ງກະຕຸ ນ

້ ກ ຶ : ຫມາຍເຖິງສິ່ງທີ່ເກີດຈາກ ຈິນຕະນາພາບເມືອງ ທີ່ກ່ ຽວກັບລະບົບມະໂນທັດ, ການຮັບຮູ ້ 2) ຄວາມຮູ ສ ່ ເຮັດໃຫ້ເກີດ: ້ , ແລະ ຂະບວນຄວາມເຂົາໃຈທີ

້ ກ ຶ ຕໍ່ຈຸດພິເສດຂອງສະຖານທີ່. a. ຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ຕໍ່ຕໍາແຫນ່ ງທີ່ຕັງ້ ຈາກໂຄງສ້າງທາງຈິນຕະນາພາບ ແລະ ແຜນທີ່ໃນໃຈ. b. ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ຕໍ່ໂອກາດພິເສດ. c. ຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ກັບສະຖານທີ່ທີ່ມີເອກກະລັກ ແລະ ມີໂຄງສ້າງທີ່ດີແລ້ວ ຈິດໃຈຂອງເຮົາຈະເກີດ ເມື່ອເກີດຄວາມຮູ ສ

້ ການຈົດຈໍາ, ເກີດຄວາມຫມັນໃຈ, ຄວາມອົບອຸ່ ນໃຈ ແລະ ບໍ່ສັບສົນ ຫລື ຫລົງທາງ. ມີຫລັກການອີກ 3 ຢ່າງທີ່ ຊ່ວຍໃນການຈົດຈໍາຄື: ຄວາມເຫມາະສົມລົງຕົວກັບຫນ້າທີ່ໃຊ້ສອຍ, ເປັນເຫດການທີ່ເກີດເປັ ນປົ ກກະຕິ, ມີການ

ັ ເຈນນັນ້ ບໍ່ຫມາຍຄວາມວ່າທຸ ກຢ່າງ ສື່ສານດ້ວຍສັນຍາລັກ. ການສ້າງເອກກະລັກ ແລະ ໂຄງສ້າງເມືອງໃຫ້ຊດ ີ ວາມຄຸ ມເຄືອ ເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ທ້າທາຍ ແຈ່ ມແຈ ້ງໄປທັງຫມົດ. ຄວນຮັກສາພາກສ່ວນໃດຫນຶ່ງໃຫ້ມຄ

້ ໃນການຄົນຫາ ແລະ ຊອກຮູ .້

1) ຄວາມເຫມາະສົມ: ຫມາຍເຖິງການສ້າງຄວາມກົມກືນໃນຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງອາຄານສະຖານທີ່ກັບ ້ ໍາ ພຶດຕິກາໍ ຂອງຄົນ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນກ່ ຽວກັບຄວາມສະດວກສະບາຍ ແລະ ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈຂອງຜູ ນ

້ ບວັດທະ ໃຊ້. ຄວາມເຫມາະສົມສາມາດປ່ຽນແປງໄດ້ຕາມປະໂຫຍດໃຊ້ສອຍຂອງອາຄານ ແລະ ຂຶນກັ

ນະທໍາຂອງຄົນໃນເມືອງ.

້ ງ: ຫມາຍເຖິງການຕິດຕໍ່ສື່ສານຂອງສັງຄົມມະນຸດໃນສັງຄົມເມືອງ ເຊັ່ນ: ການເດີນທາງ, 2) ການເຂົາເຖິ

ການໄປມາຫາສູ່ , ການຕິດຕໍ່ສື່ສານດ້ວຍອຸ ປະກອນການສື່ສານຕ່ າງໆ ເຊັ່ນ: ໂທລະສັບ, ໂທລະສານ,

້ ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ດີສໍາລັບຊຸມຊົນຄື: ການພະຍາຍາມໃຫ້ຄນ ້ ິ ເຕີເນັດ ເປັ ນຕົນ. ົ ເຂົາໄປ ອີນ ນໍາໃຊ້ໄດ້ງ່າຍ, ຊັດເຈນ, ສົມຄວນ, ມີຄວາມສະດວກສະບາຍ.

້ ່ ຂອງມະນຸດ ໂດຍມີລະບຽບການຄວບຄຸ ມ ເພື່ອເຮັດ 3) ການຄວບຄຸ ມ: ຫມາຍເຖິງການຄອບຄອງເນືອທີ

້ ໃຫ້ເກີດຄວາມສອດຄ່ອງລະຫວ່າງພຶດຕິກາໍ ກັບອາຄານສະຖານທີ່ເຊັ່ນ: ສິດໃນການເປັ ນເຈົາຂອງ, ສິດ ົ ອື່ນຕາມຄວາມພໍ ໃນການນໍາໃຊ້, ສິດໃນການປັບປຸ ງປ່ຽນແປງ ແລະ ສິດໃນການໂອນກໍາມະສິດໃຫ້ຄນ ໃຈ. ສັງຄົມເມືອງຈະຢູ່ໄດ້ດ.ີ

້ ດແຍ່ ງກ່ ຽວກັບສິດໃນການຄອບຄອງປະ a) ຄວາມລົງລອຍ: ທີ່ຫມາຍເຖິງການຫລີກລ້ຽງຂໍ ຂັ ີ ນ. ໂຫຍດນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

້ ຄອງບໍລຫ ິ ານ ແນ່ ໃສ່ບັນເທົາຄວາມຂັດແຍ່ ງກ່ ຽວກັບ b) ຄວາມຮັບຜິດຊອບ: ທາງດ້ານການຄຸ ມ ີ ນ. ສິດໃນການຄອບຄອງປະໂຫຍດນໍາໃຊ້ທ່ ດິ

້ າຍ ແລະ ອື່ນໆ. c) ຄວາມແນ່ ນອນຈາກການສະແດງອານາເຂດຄອບຄອງຊັດເຈນເຊັ່ນ: ຮົວ,ປ້

ເຄວິນ ລິນຈ໌ ໄດ້ເຕືອນວ່າ ເມື່ອນໍາເອົາທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງໄປໃຊ້ອາດເກີດຄວາມຂັດແຍ່ ງ

ິ າລະນາເປັນແຕ່ລະກໍລະນີໄປ. ກັນລະຫວ່າງຄວາມຕ້ອງການດ້ານຕ່າງໆທັງ 5 ປັດການ ເຊິ່ງຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ພຈ

5.5.

ິ ທັດເມືອງ. ທິດສະດີທວ ໌ ອນ ຄັລເລນ ໄດ້ສກ ຶ ສາ ແລະ ພັດທະນາທິດສະດີທວ ິ ທັດເມືອງ. ລາວເປັ ນຄົນມີພອນສະຫວັນ ກໍຣດ

ໃນການແຕ້ມຢ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ສວຍງາມ ແລະ ສາມາດເກັບກໍາລາຍລະອຽດຂອງສະຖານທີ່ໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ.

້ ກນິກການສ້າງລໍາດັບການເບິ່ງເຫັນ ເຊິ່ງເປັ ນເຕັກນິກທີ່ໃຊ້ໃນການ ິ ຄົນເຕັ ດ້ວຍຄວາມສາມາດດັ່ງກ່ າວຈຶ່ງໄດ້ຄດ

້ ່ ບາດກາ້ ວທໍາອິດຈາກປະຕູ ເຂົາເມື ້ ອງຈົນເຖິງການ ແຕ້ມຮູ ບຈໍາລອງສະພາບແວດລ້ອມເມືອງໃນແຕ່ລະຈຸດຕັງແຕ

ກ ້າວອອກດ້ານຫລັງ ເຊິ່ງເປັນການບັນທຶກການຮັບຮູ ໃ້ ນຂະນະທີ່ເຄື່ອນໄປແຕ່ລະຈຸດຂອງເມືອງ. 76

໌ ອນ ໄດ້ໃຫ້ຄວາມຫມາຍ ທິວທັດເມືອງວ່າ ເປັ ນສິລະປະການສ້າງເມືອງທີ່ກ່ ຽວກັບຄວາມສໍາພັນ ກໍຣດ

ທາງສາຍຕາຂອງມະນຸດກັບສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ. ຫລັກການ ແລະ ເຕັກນິກການອອກແບບເມືອງທີ່ ໄດ້ສາ້ ງ

້ ຄ:ື ຂຶນມີ

້ ົ ຈໍາໄດ້ນນ ັ ້ ຈະໃຊ້ເສັນເລຂາຄະນິ 1) ການສ້າງເມືອງເພື່ອໃຫ້ຈດ ດພຽງຢ່າງດຽວບໍ່ພຽງພໍ ແຕ່ຍັງຕ້ອງອອກ ແບບເພື່ອ:

້ ບສະພາບທີ່ຕັງ້ ແລະ ພູ ມປ ີ ະເທດ. a) ໃຫ້ເຂົາກັ

້ b) ໃຫ້ເກີດມີສູນກາງຂອງເມືອງທີ່ເນັນຄວາມສໍ າຄັນທາງດ້ານຂະຫນາດ ແລະ ກິດຈະກໍາ. ັ ສະນະສະເພາະ. ີ ກອາໄສແຕ່ລະປະເພດ, ແຕ່ລະກຸ່ ມ ມີລກ c) ໃຫ້ທ່ ພັ

d) ໃຫ້ຍ່ານຕ່າງໆມີຂອບເຂດທີ່ຊັດເຈນ ບໍ່ກະຈາຍປະປົນກັນຍົກແຍກອອກບໍ່ໄດ້.

e) ໃຊ້ຈດ ຸ ເດັ່ນ ຫລື ສັນຍາລັກ ໃນແຕ່ລະຍ່ ານ ເປັນຕົວເຊື່ອມໂຍງໂຄງຂ່າຍຂອງເມືອງ.

້ ນ ົ ທີ່ຜ່ານຈາກ f) ສ້າງຄວາມສວຍງາມໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມມີຄວາມຫນ້າດຶງດູດຕາດຶງດູດໃຈຕໍ່ຜູ ຄ ສະຖານທີ່ຫນຶ່ງໄປຍັງອີກສະຖານທີ່ຫນຶ່ງ ລຽງກັນໄປຢ່າງເປັນລໍາດັບຂັນ້ ໂດຍການປັ ບລະດັບຫນ້າ

້ ີ ະເທດເປັ ນບາງສ່ ວນ, ໂດຍການປູ ກຕົນໄມ ້ເສີມສ້າງວິວ, ຕະຫລອດຈົນເຖິງການ ດິນ ຫລື ພູ ມປ ້ ່ ສາທາລະນະທີ່ເຮັດເກີດຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ປິ ດລ້ອມ ແລະ ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ເຖິງຈຸດພິເສດຂອງ ສ້າງເນືອທີ ສະຖານທີ່.

້ ້ ິ ສະດີການຊີບອກທິ ້ ນ ົ ມີຄວາມເຂົາໃຈສະພາບແວດລ້ g) ໃຫ້ທດ ດທາງ ເພື່ອສື່ສານໃຫ້ຜູຄ ອມອ້ອມ ຮອບດ້ວຍການອ່ານພາສາທ່ າທາງ, ສັນຍານ, ສັນຍາລັກ ເຊິ່ງເກີດຈາກສະພາບແວດລ້ອມທາງກາ

້ ້ ນ ົ ເຂົາໃຈ ຍະພາບ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງສອງຂ້າງທາງທີ່ສ້າງຈຸດພິເສດດ້ວຍຕົນເອງ ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ຜູຄ ້ ້ ເຄີຍກັບສະຖານທີ່ນັນໄດ້ ທາງສາຍຕາ ແລະ ເກີດຄວາມຄຸ ນ ໂດຍບໍ່ອາໄສພາສາ ຫລື ເລກຫມາຍ

ແລະ ຖືວ່າເປັນການອອກແບບຜັງເມືອງທີ່ມີໂຄງສ້າງທີ່ກະທັດຮັດ, ເກາະກ່ າຍເປັ ນກຸ່ ມ ແລະ ອ່ານ ້ ເຂົາໃຈໄດ້ .

5.6.

ທິດສະດີສງັ ຄົມເມືອງ.

້ “ການຕາຍ ແລະ ການມີຊວ ີ ດ ິ ຂອງເມືອງໃຫຍ່ ໃນອາເມ ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ໄດ້ຂຽນປຶ ມ

້ າງທິດສະດີຍຸກເກົ່າຢ່າງກາ້ ຫານ. ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ໄດ້ໂຈມ ລິກາ” (ປີ 1960) ເຊິ່ງເປັ ນການລົມລ້

໌ ນມ, ອະເບນເນເຊີ ໂຮເວີດ ແລະ ເລີ ຄໍຣບ ໌ ູ ຊເີ ອ ເພາະ ຕີວ່າການວາງຜັງເມືອງເກົ່າໆ ທັງຂອງ ແດນຽນ ເບີຣແ ້ ່ ານັນບໍ ້ ່ ໄດ້ສກ ຶ ສາເລີຍວ່າຜູ ຄ ້ ນ ົ ໃນເມືອງມັກຫຍັງ? ໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ແນວໃດ? ສິ່ງທີ່ຜູ ອ ້ ອກແບບມອບໃຫ້ແກ່ ເຂົາເຈົາເຫລົ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງໃນເມືອງ ທີ່ອາດຈະເປັ ນສິ່ງທີ່ຊາວເມືອງບໍ່ມັກ ແລະ ບໍ່ຕ້ອງການ ຊາວເມືອງ ເຊັ່ນ: ເດີ່ນຫຍ້າໃນເນືອທີ

ໍ ດໃຫ້ໂຄງສ້າງຊີວດ ິ ສັງຄົມເມືອງທີ່ເຄີຍເຊື່ອມໂຍງກັນຢ່າງສະຫນິດແຫນ້ນຖືກທໍາ ແລະ ໃນຫລາຍກໍລະນີກ່ ເຮັ

ລາຍ. ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ໄດ້ສະຫລຸ ບວ່າ “ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຜ່ານມາບໍ່ສອດຄ່ອງ

້ ໍາໃຊ້ເນື່ອງຈາກຂາດການສຶກສາ ແລະ ຄວາມຮູ ດ ້ າ້ ນສັງຄົມເດີມ ໂດຍ ແລະ ຕອບສະຫນອງກັບພຶດຕິກາໍ ຂອງຜູ ນ ສະເພາະແມ່ ນສັງຄົມເມືອງໃຫມ່ ”. 77

ຮູ ບທີ 5.1: ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://janeswalkphx.wordpress.com/tag/jane-jacobs/. ີ ດ ິ ໃນເມືອງຕ່າງໆຂອງລາວ ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ໄດ້ຮວບຮວມປະສົບການໃນການໃຊ້ຊວ ໍ ໌ ມາສະຫລຸ ບສັງລວມເປັ ນ ຢູ່ ເມືອງພິດສະເບີກ, ບອສຕັນ, ຊີຄາໂກ, ນິວຢອກ, ຟີລາແດລເຟຍ ແລະ ບັລຕີມຣ

້ ້ ່ ອງຖະຫນົນຫົນທາງ ແລະ ຄວາມຫລາກຫລາຍ ທີ່ມີເນືອໃນສໍ ທິດສະດີສງັ ຄົມເມືອງ ທີ່ເນັນເລື າຄັນຄື: 1. ຖະຫນົນ.

້ a. ຖະຫນົນ ແລະ ທາງຍ່ າງ ຄື ດັດສະນີ ຫລື ຕົວຊີບອກຄຸ ນນະພາບເມືອງ. ເມືອງໃດມີຖະ ້ ີ ດ ິ ຊີວາ ເມືອງນັນຈະມີ ຫນົນ ຫລື ທາງຍ່ າງທີ່ມີຊວ ຄວາມຫນ້າສົນໃຈ. ໃນທາງກົງກັນຂ້າມຖ້າ ້ ້ ກ ຶ ເບື່ອຫນ່ າຍ ແລະ ບໍ່ ເມືອງໃດມີຖະຫນົນທີ່ງຽບເຫງ ົາ ເມືອງນັນຈະເຮັ ດໃຫ້ເກີດຄວາມຮູ ສ ປອດໄພ.

ີ ດ ິ ຊີວາ ສາມາດເຮັດໄດ້ໂດຍການດຶງດູດໃຫ້ມຜ ີ ູຄ ້ ນ ົ ຍ່ າງຜ່ານ b. ການອອກແບບຖະຫນົນທີ່ມີຊວ

ິ ານ ໄປມາຕະຫລອດເວລາ ເຊັ່ນ: ມີຮາ້ ນທີ່ຫລາກຫລາຍ, ຈໍາຫນ່ າຍສິນຄ້າພິເສດ ຫລື ມີບໍລກ ້ ນ ົ ຍ່ າງຜ່ານໄປມາຫລາຍຈະເຮັດ ພິເສດທີ່ບໍ່ມີຢ່ ູ ບ່ອນອື່ນໆ. ຖະຫນົນ ແລະ ທ່ າງຍ່ າງທີ່ມີຜູຄ ້ ນ ົ ມັກຈະເບິ່ງຜູ ຄ ້ ນ ົ ນໍາກັນເອງ. ດ້ວຍເຫດຜົນດັ່ງກ່ າວຈຶ່ງບໍ່ ໃຫ້ເກີດຄວາມຫນ້າສົນໃຈ ເພາະຜູ ຄ

ື ນ ັ ຫມົດ. ຄວນອອກແບບຖະຫນົນສາຍຕ່ າງໆໃຫ້ຄກ

້ ່ ສ່ວນ ີ ວາມປອດໄພ ຈະຕ້ອງສ້າງແລວກໍານົດຂອບເຂດເນືອທີ c. ການອອກແບບຖະຫນົນໃຫ້ມຄ

້ ງຂອງອາຄານທີ່ລຽນຕາມແລວເສັນທາງ ້ ັ ເຈນ. ພາກສ່ວນຊັນເທິ ຕົວ ແລະ ສາທາລະນະໃຫ້ຊດ

້ ່ ທີ່ເກີດຄວາມສໍາພັນກັບທາງຍ່ າງ ແລະ ການພົວພັນທາງສາຍຕາ ຄວນອອກແບບໃຫ້ມເີ ນືອທີ ້ ນ ົ ທີ່ຢູ່ພາຍໃນອາຄານ ແລະ ຢູ່ ພາຍນອກອາຄານ. ຖະຫນົນທີ່ຍາວເຖິງ 300 ລະຫວ່າງຜູ ຄ

້ ງ ແລະ ເພີ່ມຮ້ານຄ້າຂາຍ ແມັດ ຄວນຕັດຕອນ ຫລື ແບ່ງເຄິ່ງເພື່ອສ້າງທາງລັດໃຫ້ຍ່າງສັນລົ 78

້ ົ ຍ່ າງຜ່ານ ຫລື ບໍ່ມີ ຕ່າງໆຢູ່ບໍລເິ ວນຫົວມຸ ມຖະຫນົນ ແລະ ສົນຖະຫນົ ນ. ຖະຫນົນທີ່ບໍ່ມີຄນ

້ ສາຍຕາເຝົ າລະວັ ງມັກກາຍເປັນແຫລ່ງອາດຊະຍາກໍາ. 2. ຄວາມຫລາກຫລາຍ.

ີ ນແບບປະສົມປະສານ ລະຫວ່າງບ່ອນຢູ່ ອາໄສ, ສໍາ a. ຍ່ ານໃຈກາງເມືອງ ຄວນມີການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ນັກງານຫ້ອງການ, ຮ້ານຄ້າ ຫລື ແມ່ ນແຕ່ອຸ ດສະຫະກໍາບາງປະເພດທີ່ບໍ່ສ້າງມົນລະພິດ ທັງນີ ້ ້ ນ ົ ໄດ້ຜ່ານໄປມາຕະຫລອດເວລາ. ເພື່ອໃຫ້ຜູຄ

ັ ອາຄານເກົ່າແກ່ ໄວ້ໃຫ້ມອ ີ ດ ັ ຕາສ່ວນຫລາຍກວ່າອາຄານໃຫມ່ ເພື່ອຮັກສາລະ b. ຄວນອະນຸລກ ້ ງເກດເຫັນໄພອັນ ດັບເສດຖະກິດຂອງທ້ອງຖິ່ນ. ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ໄດ້ໃຫ້ຂໍສັ

້ ດ ຈະການຍ່ ອຍຂອງນັກ ລົງ ທຶນ ເພື່ອສ້າ ງໂຄງການຂະ ຕະລາຍທີ່ເກີດ ຈາກການລະດົມ ຊືກິ ້ ້ ຫນາດໃຫຍ່ ແລະ ເຈົາຂອງທຸ ລະກິດແບບຕ່ອງໂສ້ ເຊິ່ງຈະສົ່ງຜົນໃຫ້ເຈົາຂອງທຸ ລະກິດຂະ ຫນາດນ້ອຍທີ່ມີຄວາມສະຫນິດສະຫນົມກັບລູກຄ້າບໍ່ສາມາດຕ້ານທານໄດ້ ເຊິ່ງໃນທີ່ສຸ ດຮ້ານ

ີ ດ ິ ຊີວາຫລາກຫລາຍຈະຖືກແທນທີ່ດ້ວຍສູ ນການຄ້າຂະຫນາດໃຫຍ່ ຄ້າຂາຍທີ່ມີຊວ

ຄວາມສໍາພັນກັບລູກຄ້າແບບໃຫມ່ ທີ່ບໍ່ສະຫນິດແຫນ້ນກັບຊຸມຊົນຄືແບບເດີມ.

ແລະ

ີ ດ ິ ຊີວາ ແລະ ຄວາມຫລາກຫລາຍໃນຍ່ ານຊຸມຊົນໃຈກາງເມືອງ ໂດຍສະ c. ເພື່ອຄວາມມີຊວ ້ ນ ົ ແຕ່ບໍ່ສ້າງ ເພາະແມ່ ນເມືອງໃຫຍ່ ຈໍາເປັ ນຕ້ອງສ້າງຄວາມຫນາແຫນ້ນທັງອາຄານ ແລະ ຜູ ຄ ຄວາມແອອັດ. ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ຍັງສະເຫນີວ່າຄວາມຫນາແຫນ້ນທີ່ເຫມາະ ສົມໃນໃຈກາງເມືອງ ບໍ່ຄວນຫນ້ອຍກວ່າ 250 ຄອບຄົວຕໍ່ເຮັກຕາ ແລະ ຖ້າເປັນໄປໄດ້ 300500 ຄອບຄົວຕໍ່ເຮັກຕາຍິ່ງເປັນການດີ ເພາະຈະເຮັດໃຫ້ເກີດອາຄານຫລາຍຮູ ບແບບ ແລະ

ີ ດ ິ ຊີວາ, ມີຜູຄ ້ ນ ົ ພົບປັ ດສັງສັນ ແລະ ຊ່ວຍກັນຕິດຕາມດູແລຄວາມ ເກີດບັນຍາກາດທີ່ມີຊວ ປອດໄພຂອງຊຸມຊົນ.

້ ແລະ ທິດສະດີຂອງ ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane Jacobs) ເປັ ນທີ່ຍອມຮັບແລະມີອດ ິ ທິພນ ົ ຕໍ່ສັງຄົມ ປຶມ

້ ແກ່ : ການຄໍາ ັ . ສິ່ງທີ່ເປັ ນຈຸດເດັ່ນຂອງທິດສະດີດ່ ງກ່ ັ າວນີໄດ້ ອາເມລິກາຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ແຕ່ອະດີດຈົນເຖິງປັ ດຈຸບນ

້ ໍາໃຊ້ບ່ ໍແມ່ ນຜູ ອ ້ ອກແບບ, ການໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນແບບປະສົມປະສານບໍ່ມີການແບ່ງເຂດ ນຶງເຖິງຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ ນ ແບບເດັດຂາດ, ການອອກແບບໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບພຶດຕິກາໍ ຂອງມະນຸດ ແລະ ສັງຄົມ.

5.7.

້ ່ ປ້ອງກັນຕົວເອງ. ທິດສະດີເນືອທີ

ຮູ ບທີ 5.1: ທ່ ານ ອອສກາຣ໌ ນິວແມນ (Oscar Newman).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.americansongwriter.com/2010/02/randy-newman-t-bone-burnettland-oscar-nominations/. ິ າດຊະຍະກໍາໃນເຂດຊຸມຊົນເມືອງໃນສະຫະລັດອາເມລິກາໄດ້ເພີ່ມ ໃນປາຍທົດສະວັດ 1960 ສະຖິຕອ

້ ນລັດຖະບານກາງຕ້ອງໄດ້ອອກກົດຫມາຍເພື່ອຄຸ ມ ້ ຄອງຄວາມປອດໄພຖະຫນົນ. ຂຶນຈົ

ເນື່ອງຈາກເມືອງນິວ

້ ່ ທີ່ມີສະຖິຕອ ິ າດຊະຍາກໍາສູ ງສຸ ດແຫ່ ງຫນຶ່ງ ມະຫາວິທະຍາໄລນິວຢອກຈຶ່ງໄດ້ຮບ ັ ທຶນວິໄຈ ໂດຍ ຢອກເປັນເນືອທີ ້ ໍານວຍການສະຖາບັນການວາງແຜນ ແລະ ການເຄຫະຂອງມະຫາວິທະຍາໄລ ມອບໃຫ້ ອອສກາຣ໌ ນິວແມນ ຜູ ອ ້ ບ ັ ຜິດຊອບ. ອອສກາຣ໌ ນິວແມນ (Oscar Newman) ໄດ້ອາ້ ງທິດສະດີຂອງ ເຈນ ເຈຄັອບສ໌ (Jane ເປັ ນຜູ ຮ

້ ົ ້ ບຈາກການສຶກສາວິໄຈຄືແນວທາງໃນການ Jacobs) ເປັ ນພືນຖານຂອງການສຶ ກສາ ແລະ ສິ່ງທີ່ລາວໄດ້ຄນພົ ້ ່ ປ້ອງກັນຕົວເອງ ເຊິ່ງເຜີຍແຜ່ໃນປີ 1972. ອອສກາຣ໌ ນິວແມນ (Oscar Newman) ອອກແບບເນືອທີ

ໄດ້

້ ່ ປ້ອງກັນຕົວເອງຄືຮູບແບບຂອງການຫລີກລ້ຽງອາດຊະຍາ ອະທິບາຍຄວາມຫມາຍຂອງຄໍາສັບດັ່ງກ່ າວວ່າ: ເນືອທີ

ກໍາໃນຍ່ ານທີ່ພັກອາໄສດ້ວຍການອອກແບບກາຍະພາບໃຫ້ສາມາດປ້ອງກັນຕົວເອງໄດ້. ສ່ວນປະກອບສໍາຄັນໃນ ັ າວແມ່ ນສິ່ງກີດຂວາງ, ບໍ່ວ່າຈະເປັ ນວັດຖຸ ຫລື ເປັ ນພຽງສັນຍາລັກ ເຊິ່ງແບ່ງແຍກອານາ ການອອກແບບຄືດ່ ງກ່

້ ່ ູ ອາໄສສາມາດດູແລຕິດຕາມເບິ່ງຈຸດຕ່າງໆພາຍ ເຂດສ່ວນຕົວກັບສາທາລະນະຈາກກັນ. ການສ້າງໂອກາດໃຫ້ຜູຢ

ົ ກືນກັບສະພາບຊຸມຊົນອ້ອມຂ້າງບໍ່ ໃນ ແລະ ພາຍນອກອາຄານໄດ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ, ການອອກແບບໂຄງການໃຫ້ກມ ້ ່ ຽວ, ໂດດເດັ່ນຈົນແຍກຕົວເປັ ນເປົ າຫມາຍໂດດດ

ສາຍຕາ.

ລວມທັງການຈັດຜັງກຸ່ ມອາຄານທີ່ບໍ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດຈຸດປິ ດບັງ

ການກວດກາຂອງຕໍາຫລວດ, ພະນັກງານປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ ຫລື ອຸ ປະກອນອີເລັກໂຕນິກຕ່ າງມີຂໍ ້

້ ່ ູອາໄສນໍາກັນເອງ. ຈໍາກັດ ແລະ ບໍ່ມີປັດສິດທິພາບເທົ່າກັບ “ການຊ່ວຍກັນຕິດຕາມດູແລໃນກຸ່ ມຜູ ຢ

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ( Land Use)

6 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

້ ັ ມະນຸດຮຽນຮູ ທ ້ ່ ຈະພັ ີ ີ ານໃຊ້ປະໂຫຍດ ນັບແຕ່ອະດີດຈົນເຖິງປັ ດຈຸບນ ດທະນາ ແລະ ຄິດຄົນຫາວິ ທກ

ິ ຢູ່ ຕະ ຈາກທໍາມະຊາດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມ ເພື່ອຕອບສະຫນອງຕໍ່ຄວາມຕ້ອງການຕ່ າງໆໃນການດໍາລົງຊີວດ

້ ້ ບວ່າເກີດການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນ ຫລອດເວລາ, ການຢູ່ ຮ່ວມກັນເປັນສັງຄົມ ໂດຍສະເພາະໃນຊຸມຊົນເມືອງນັນພົ ທີ່ເມືອງ ຫຼ ື ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຫຼາກຫຼາຍຮູ ບແບບຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການດ້ານຕ່າງໆຂອງມະນຸດ ທີ່ຢູ່ຮ່ວມກັນເປັ ນຊຸມຊົນບໍ່ວ່າຈະເປັນການຢູ່ ອາໄສ (Residential Use), ການຄ້າຂາຍ (Commercial Use), ້ ການປະກອບອຸ ດສາຫະກໍາ (Industrial Use) ລວມໄປທັງການເຮັດກະສິກາໍ (Agricultural Use) ເປັນຕົນ.

ີ ນເພື່ອປະກອບກິດຈະການໃ ດໆ ບໍ່ວ່າກິດ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຈະມີຄວາມຫມາຍເຖິງ “ການໃຊ້ທ່ ດິ

້ ນ, ເທິງພືນດິ ້ ນ ຫຼ ື ໃຕ້ພນດິ ້ ື ້ ນ ແລະ ບໍ່ວ່າຈະຢູ່ ພາຍໃນ ຫຼ ື ພາຍນອກອາຄານ ” ພົບ ຈະການນັນຈະກະທໍ າຢູ່ ພືນດິ

້ ວ່າມີຄວາມກ່ ຽວຂ້ອງກັບກິດຈະກໍາທີ່ເກີດຂຶນພາຍໃນເມື ອງ (Urban Activity) ເປັ ນຢ່າງສູ ງ ຊຶ່ງເປັ ນຜົນສະ ທ້ອນຂອງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສິ່ງ 3 ສິ່ງໄດ້ແກ່ : -

ປະເພດຂອງກິດຈະກໍາ (Type of Use).

ການເຊື່ອມຕໍ່ຂອງກິດຈະກໍາ (Linkage of Use).

້ ນ ້ ຂອງກິດຈະກໍາ (Intensity of Use). ຄວາມເຂັມຂຸ

ີ ນເປັນຜົນສະທ້ອນຂອງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງປະເພດຂອງການເຊື່ອມຕໍ່ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິ ້ ນ ້ ຂອງກິດຈະກໍາ. ແລະ ຄວາມເຂັມຂຸ ປະເພດຂອງກິດຈະກໍາ (Type of Use)

ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ (Land Use) ການເຊື່ອມຕໍ່ຂອງກິດຈະກໍາ (Linkage of Use).

້ ນ ້ ຂອງກິດຈະກໍາ ຄວາມເຂັມຂຸ (Intensity of Use) 81

້ ້ ດັ່ງນັນໃນການສຶ ກສາ ແລະ ທໍາຄວາມເຂົາໃຈກ່ ຽວກັບເລື່ອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນພາຍໃນເມືອງໃນ

້ ່ ມຈາກການສຶກສາປະເດັ່ນທີ່ກ່ ຽວກັບກິດຈະກໍາເມືອງທັງ 3 ປະເດັ່ນຂ້າງຕົນ ້ ນຖານອາດຈະເລີ ້ ໂດຍການ ຂັນພື ສຶກສາດ້ານການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຈະມີປະໂຫຍດຫລາຍປະການຕໍ່ຂະບວນການຮຽນຮູ ເ້ ມືອງເຊັ່ນ:

້ 1. ຊ່ວຍສ້າງຄວາມເຂົາໃຈເຖິ ງກິດຈະກໍາ ແລະ ຮູ ບຮ່າງໂຄງສະຖານທີ່ຮອງຮັບກິດຈະກໍາ (ອາຄານ

້ ່ ໃນອະດີດ, ປັ ດຈຸບນ ້ ່ ໃນອານາຄົດໄດ້ຢ່າງ ັ ເພື່ອສາມາດຈັດການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ ແລະ ທີ່ວ່າງ) ຂອງພືນທີ ິ ດ ົ . ເຫມາະສົມ ແລະ ສອດຄ່ອງກັບບໍລບ

້ ້ າຫນົດການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຂອງລັດ (ໂດຍຈະໃຊ້ຜງັ ການ 2. ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົາໃຈຂໍ ກໍ

ົ ຕໍ່ການພັດທະນາໂຄງການພາຍ ໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນທີ່ເປັນກົດຫມາຍຄວບຄຸ ມການພັດທະນາເມືອງ) ຊຶ່ງຈະມີຜນ

ິ ຈະກໍາການໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນໃດອະນຸຍາດໃຫ້ເຮັດໄດ້ ຫລື ກິດຈະກໍາໃດຫ້າມໃຫ້ເຮັດ. ໃນເມືອງວ່າມີກດ

6.1.

ການວາງແຜນ ແລະ ຄວບຄຸ ມການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນພາຍໃນເມືອງ. ້ າເປັ ນຕ້ອງມີການກໍານົດ ແລະ ວາງແຜນຮູ ບແບບການໃຊ້ປະ ການພັດທະນາເມືອງແຕ່ ລະແຫ່ ງນັນຈໍ

ິ ທາງເປັ ນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ບໍ່ໃຫ້ເກີດການ ໂຫຍດທີ່ດິນໃນອານາຄົດ ເພື່ອໃຫ້ການພັດທະນາບ້ານເມືອງມີທດ

້ ່ ໃຊ້ສອ ້ ຍປະເພດຕ່ າງໆ ໂດຍຈະມີການກໍານົດແຜນການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ( Land ລົບກວນລະຫວ່າງພືນທີ ້ ່ ໃນແຕ່ລະເມືອງ ຊຶ່ງຕ່ າງກັນໄປຕາມ ້ ງຂັບກ່ ຽວກັບການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ Use Plan ) ເປັ ນກົດຫມາຍ ຫລື ຂໍບັ

້ ່ ເຊັ່ນ: ໃນປະ ິ ານການປົ ກຄອງ ແລະ ກົດຫມາຍສະເພາະພືນທີ ປະເພດ ແລະ ຂະຫນາດຂອງຊຸມຊົນ, ການບໍລຫ ີ ນ (ຜັງສີ), ໃນຜັງເມືອງລວມຂອງທຸກໆເມືອງ (ຕົວ ເທດໄທມີການກໍານົດແຜນຜັງການໃຊ້ປະໂຫຍດການໃຊ້ທ່ ດິ

ເທດສະບານເມືອງ).

ເຄື່ອງມືສໍາຄັນໜຶ່ງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ການບັງຄັບໃຊ້ແຜນການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃຫ້ສາມາດດໍາເນີນການໄປໄດ້

້ ່ ແຕ່ລະສ່ວນ ້ ານົດການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ ສໍາລັບນັກຜັງເມືອງ (ລວມທັງນັກອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ) ຄື: ຂໍກໍ (Zoning Ordinance) ຊຶ່ງຈະປະກອບດ້ວຍອົງປະກອບ 2 ສ່ວນໄດ້ແກ່ : 1.

້ ້ ້ າ ສ່ວນເນືອຄວາມ (Text) ເປັ ນສ່ວນບັນຍາຍຂໍຄວາມເຖິ ງວັດຖຸປະສົງທີ່ມາຂອງການອອກຂໍກໍ

້ ແລະ ບອກຂໍບັ ້ ງຄັບໃນການໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ເປັນປະເດັ່ນໆ. ນົດສັນໆ 2.

ສ່ວນແຜນຜັງ (Map) ເປັ ນແຜນທີ່ຊຶ່ງກໍານົດລາຍລະອຽດການຄວບຄຸ ມການໃຊ້ປະໂຫຍດໃນ

້ ່ ແຕ່ລະສ່ວນ ໂດຍຕົວຢ່າງປະເດັ່ນທີ່ຈະກ່ ຽວຂ້ອງກັບການຄວບຄຸ ມການໃຊ້ປະໂຫຍດ ມີດ່ ງຕໍ ັ ່ ໄປນີ:້ ພືນທີ -

ການກໍານົດຂະຫນາດຕອນດິນນ້ອຍທີ່ສຸ ດ (Minimum lot size).

ຂະຫນາດ, ຮູ ບຮ່າງ ແລະ ຄວາມສູງຂອງອາຄານທີ່ອະນຸຍາດ (size, Shape and Height of

buildings allowance). ໄລຍະຖ່ອຍຫ່ າງຂອງອາຄານ (Setback).

ຄວາມຫນາແຫນ້ນສູ ງສຸ ດທີ່ອະນຸຍາດ (Maximum density) ເຊັ່ນ: F.A.R. ຫຼ ື B.C.R. ຈໍາ

້ ່ ຕາລາງແມັດພັກອາໄສທີ່ອະນຸຍາດ (ສໍາພັນກັບຄວາມ ນວນຫນ່ ວຍທີ່ພັກອາໄສ ຫລື ຈໍານວນພືນທີ ິ ານຂອງສາທາລະນູປະໂພກ ແລະ ສາທາລະນະປະໂພກ). ສາມາດໃນການໃຫ້ບໍລກ 82

້ ່ ເຊັ່ນ: ທີ່ຈອດລົດ, ການອອກແບບ ແລະ ຕິດຕັງລະບົ ້ ປະເດັ່ນອື່ນທີ່ຈໍາເປັ ນແຕ່ລະພືນທີ ບປ້າຍສັນ ້ ຍາລັກ ເປັນຕົນ.

ສະພາບປັນຫາຂອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນເມືອງ.

6.2.

ີ ນພາຍໃນເມືອງຫລາຍປະ ໃນຂະບວນການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບເມືອງພົບປັ ນຫາດ້ານການໃຊ້ທ່ ດິ

ການເຊັ່ນ:

້ ງຄວນສ້າງລັກສະນະຍ່ ານກິດຈະກໍາ ນອກຈາກນັນຍັ

(District)

້ ຂຶນໂດຍກໍ ານົດສ່ວນປະສົມຂອງ

ກິດຈະກໍາທີ່ມີຄວາມຫລາກຫລາຍ ແລະ ຕໍ່ເນື່ອງສອດຄ່ອງກັນ ອັນຈະເປັ ນຕົວສ້າງເອກກະລັກ ແລະ ດຶງດູດໃຫ້

້ ່ ຢ່າງດີ. ້ ້ ນ ົ ເຂົາມາໃຊ້ ້ ຍພືນທີ ຜູ ຄ ສອ

ີ ີ - ໃນລະດັບກຸ່ ມອາຄານຄວນອອກແບບຮູ ບດ້ານອາຄານທີ່ຕິດກັບທາງສັນຈອນໃນລະດັບດິນໃຫ້ມຊ

້ ່ ານໄປມາ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນຄົນຍ່ າງ ວິດຊີວາ ດ້ວຍການອອກແບບທີ່ຕອບຮັບ ແລະ ຕອບສະຫນອງກັບຜູ ຜ

້ ້ໃຫ້ຮ່ ມ ົ ຫລື ຈັດສ້າງທາງຍ່ າງທີ່ຫລັງ ເຊັ່ນ: ຈັດຮ້ານຄ້າຂະຫນາດນ້ອຍຕະຫຼອດຕາມແນວທາງຍ່ າງ, ປູ ກຕົນໄມ ຄາຄຸ ມ ແລະ ກະກຽມບ່ອນນັ່ງໄວ້, ອຸ ປະກອນອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການຍ່ າງ ສໍາລັບອາຄານທີ່ມີຫລາກ ້ ່ ຢູ່ ຮ່ວມໃນອາຄານ ີ ານໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນແຕກຕ່າງກັນແຍກຕາມຊັນແຕ ຫລາຍຊັນ້ ອາດຈະມີການກໍານົດໃຫ້ມກ

້ ດຄວາມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນປະເພດຕ່າງໆທີ່ຢູ່ ໃກຄ້ ຽງກັນ ໂດຍ ດຽວກັນໄດ້ເຊັ່ນ: ຊັນເກີ

້ ່ ຊຶ່ງບໍ່ໄດ້ມກ ີ ານກໍານົດຮູ ບແບບການໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນໄວ້ຢ່າງຊັດເຈນ ຊຶ່ງເປັນຜົນຈາກ “ ທໍາມະຊາດຂອງ ສະເພາະພືນທີ ຄວາມຂັດແຍ້ງ ” ຂອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນເມືອງບໍ່ວ່າຈະເປັນລະຫວ່າງສິດທິຂອງເອກກະຊົນ ( Private

້ ິ ອງສາທາລະນະ (Public Profit) ລະຫວ່າງເປົ າຫມາຍຂອງການພັ Profit) ຫລື ສິທຂ ດທະນາ ໃນລະດັບຊາດ (Nation Wide interest) ແລະ ລະດັບທ້ອງຖິ່ນ (Local interest) ລວມເຖິງລະຫວ່າງປະໂຫຍດທາງທຸ ລະ ກິດ (Economic benefit) ແລະ ປະໂຫຍດຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ (Enviromental benefit).

້ ານົດການໃຊ້ພນທີ ົ ຫມາຍຕາມຂໍກໍ ື ້ ່ ແຕ່ລະສວນມັກບໍ່ໄດ້ຮບ ັ ຄວາມຮ່ວມມືຈາກປະຊາ - ການບັງໃຊ້ກດ

້ ່ ຊຶ່ງຢູ່ໃນຂໍບັ ້ ່ ຂອງເອກກະຊົນ (Private Property) ເຮັດໃຫ້ເຈົາ້ ້ ງຄັບບາງສ່ ວນເປັ ນພືນທີ ຊົນເນື່ອງຈາກພືນທີ ້ ກ ຶ ກວ່າຖືກສິດທິເກີດການບໍ່ຍ່ ອມຮັບ ຈຶ່ງບໍ່ປະຕິບດ ັ ຕາມ. ຂອງທີ່ດິນຮູ ສ

້ ຍອອກຈາກກັນຢ່າງເດັດຂາດ ( Homoge - ການກໍານົດການໃຊ້ຜງັ ທີ່ດິນແບບແຍກສ່ວນໃຊ້ສອ

້ ່ ໃຊ້ປະໂຫຍດແຕ່ລະສ່ວນຂອງເມືອງຫຼາຍເກີນຄວາມ nous Zonong) ຈຶ່ງຕ້ອງມີການສັນຈອນລະຫວ່າງພືນທີ

້ ່ ບາງສ່ ວນໃນບາງຊ່ ວງເວລາເຮັດໃຫ້ພນທີ ື ້ ່ “ ຕາຍຊົ່ວຄາວ” ຊຶ່ງເປັ ນ ຈໍາເປັນ ແລະ ການທີ່ບໍ່ມີການໃຊ້ງານພືນທີ

້ ື ້ ່ ຢ່າງບໍ່ຄຸ ມ ້ ຄ່າ ແລະ ອາດຈະເກີດປັນຫາອາຊະຍາກໍາຕາມມາໄດ້. ຂໍສະເຫນີ ການໃຊ້ພນທີ ແນະໃນການວາງແຜນ

ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຂອງເມືອງທີ່ເຫມາະສົມ.

້ ຂໍສະ ້ ສໍາລັບແນວທາງໃນການແກ ້ໄຂ ແລະ ຫລຸ ດປັນຫາຈາກການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນພາຍໃນເມືອງນັນມີ

ເຫນີແນະດັ່ງຕໍ່ໄປນີ:້

້ ານົດກ່ ຽວກັບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຄວນມີຄວາມປະນີປະນອມ ແລະ ມີລະດັບ - ການອອກຂໍກໍ

້ ອກປະຕິບດ ັ (Incentive condition) ລວມທັງ ການຄວບຄຸ ມທີ່ຍອມຮັບໄດ້ ແລະ ມາດຕະຖານຈູງໃຈແກ່ ຜູ ອ 83

້ ງຄັບຈະຊ່ວຍລົດຄວາມ ້ ່ ວນໄດ້ເສຍ (Stake holder) ໃນການຈັດເຮັດຂໍບັ ຂະບວນການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຜູ ສ ້ ຂັດແຍ້ງ ແລະ ເພີ່ມການໃຫ້ຄວາມຮ່ວມມືຫລາຍຂຶນ.

ັ ໃນການພັດທະນາ ໂດຍຈະສົ່ງເສີມ - ການໃຊ້ແນວຄິດເມືອງກະຊັບຕົວ (Compact City) ເປັ ນຫຼກ

້ ເພື່ອຊ່ວຍສ້າງຄວາມຫລາກ ໃຫ້ເກີດການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນແບບປະສົມປະສານ (Mix Use) ໃຫ້ຫລາຍຂຶນ ້ ່ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຊ່ວຍລົດພາວະໃນການເດີນທາງລະ ີ ດ ິ ຊີວາ ແລະ ປອດໄພໃຫ້ເກີດການໃຊ້ງານໃນພືນທີ ຫລາຍມີຊວ

້ ່ ເພື່ອການພັດທະນາໃຫມ່ ໆ ຢ່າງບໍ່ມີທດ ິ ທາງ (Sprawl) ຊຶ່ງຈະ ຫວ່າງສະຖານທີ່ ລວມໄ ປເຖິງການເປີ ດພືນທີ ັ ພະຍາກອນໂລກຢ່າງມີຄຸນນະພາບ. ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ຊບ

້ - ການກໍານົດຮູ ບແບບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນທັງໃນລະດັບເມືອງ ແລະ ລະດັບກຸ່ ມອາຄານນັນຄວນ

ີ ນປະເພດຕ່າງໆ ໃຫ້ມຄ ີ ວາມພໍດສ ີ ອດຄ່ອງກັບບໍລບ ິ ດ ົ ມີການກໍານົດລະດັບຂອງຄວາມສໍາພັນຂອງການໃຊ້ທ່ ດິ

້ ່ ຊຶ່ງ “ ເຂົາກັ ້ ນໄດ້” (Compati- ble Uses) ໄວ້ໃກກ ້ ນ ັ ລົດພາວະໃນ ໂດຍຄວນລວມກິດຈະກໍາຫລັກຂອງພືນທີ ້ ນ (Incompati ble Uses) ຊຶ່ງມັກບໍ່ຕ້ອງການຄວາມສໍາ ການເດີນທາງ ແລະ ຄວນແຍກກິດຈະກໍາທີ່ບໍ່ເຂົາກັ

ພັນກັບກິດຈະກໍາອື່ນ ຫລື ມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະກໍ່ໃຫ້ເກີດປັນຫາຊຸມຊົນອອກໄປເຊັ່ນ:

້ ່ ຢູ່ ອາໄສທີ່ເຮັດວຽກ, ທີ່ຊືສິ ້ ່ ງຂອງ ແລະ ທີ່ພັກຜ່ອນຍ່ ອນໃຈໄວ້ໃກ ້ກັນ, ໃນລະດັບເມືອງຄວນຈັດພືນທີ

້ ນ) ້ ່ (ເຮັດວຽກ) ດ້ານໂຮງງານອຸ ດສາຫະກໍາ ້ ແຕ່ຄວນແຍກພືນທີ ເຊື່ອມໂຍງກັນໂດຍທາງຍ່ າງເປັນຫລັກ (ເບືອງຕົ

້ ່ ກັນຊຸມຊົນ (Buffer) ໂດຍໃຊ້ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ ເພື່ອເຊື່ອມ ື ້ ່ ສີຂຽວເປັ ນພືນທີ ໃຫ້ຫ່າງອອກໄປ, ມີພນທີ

້ ່ ໂຮງງານກັບເມືອງ. ລຸ່ ມເປັ ນຮ້ານຂາຍຂອງ, ດ້ານເທິງເປັ ນສໍານັກງານ ແລະ ທີ່ພັກ ຊຶ່ງພິຈາລະນາຈາກ ພືນທີ ້ ງຈາກລະດັບດິນເປັນຕົນ. ້ ຄວາມຈໍາເປັນຂອງການເຂົາເຖິ

6.3.

ຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນຂອງອາຄານ (Building form and massing).

້ ້ ຍຂອງມະນຸດນັນ້ ອາຄານ ຫລື ສິ່ງກໍ່ສ້າງທີ່ຖືກສ້າງຂຶນພາຍໃນເມື ອງ ເພື່ອຮອງຮັບກິດຈະກໍາການໃຊ້ສອ

ຈັດເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງ “ ມວນເມືອງ” ( Urban mass ) ຊຶ່ງມີຄວາມສໍາພັນກັບ “ ທີ່ວ່າງເມືອງ ” (Urban

້ ອງ” ( Urban Fabric) ຈັດເປັ ນອົງປະກອບໂຄງສ້າງທາງກາຍະພາບ ຂອງ Void) ອັນຈະປະກອບກັນ “ ເນືອເມື

ເມືອງ (Urban Structure) ທີ່ສໍາຄັນ.

ການອອກແບບອາຄານຈັດວາງອາຄານ ແລະ ກຸ່ ມອາຄານພາຍໃນເມືອງ ຊຶ່ງເປັ ນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງ “ເນືອ້

້ ເມືອງ ” ນັນອາດກ່ າວໄດ້ວ່າເຮົາບໍ່ສາມາດແຍກການອອກແບບ ຫລື ບໍ່ສົນໃຈອາຄານ ຫລື ກຸ່ ມອາຄານ ລວມໄ ປ

້ ກອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບເມືອງທີ່ ເຖິງອົງປະກອບອື່ນທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງ ດັ່ງນັນນັ ດີ ຈຶ່ງຈໍາເປັ ນຕ້ອງໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບພາບລວມ (The Whole) ຂອງໂຄງສ້າງເມືອງຫລາຍກວ່າ ຫລື ຢ່າງນ້ອຍ ້ ່ ສະເພາະສ່ວນ (Its Parts). ເທົ່າກັບອາຄານ ຫລື ພືນທີ

້ ນອກຈາກນັນການອອກແບບຈັ ດວາງອາຄານ ແລະ ກຸ່ ມອາຄານພາຍໃນເມືອງຈະໃຫ້ເກີດການປິ ດ

ລ້ອມ (Enclosed)

ແລະ

້ ່ ວ່າງພາຍນອກລະຫວ່າງກຸ່ ມອາຄານ ການກໍານົດຂອບເຂດ (defined) ພືນທີ

້ ຊຶ່ງຖືວ່າເປັ ນຫນ້າທີ່ຫລັກປະການຫນຶ່ງຂອງນັກອອກ (Outdoor Open Space) ເພື່ອການໃຊ້ປະໂຫຍດຂຶນ ້ ່ ວ່າງລະຫວ່າງອາຄານ ຊຶ່ງໄດ້ຮບ ັ ການປິ ດລ້ອມ ແລະ ກໍານົດຂອບ ແບບຊຸມຊົນເມືອງ Booth 1987 ພົບວ່າພືນທີ 84

ເຂດຢ່າງມີຄຸນນະພາບ (Posilively defined open space) ດ້ວຍການອອກແບບກຸ່ ມອາຄານທີ່ດີຈະຊ່ວຍກະ

້ ້ ໃຫ້ເກີດການໃຊ້ສອ ້ ຍ ແລະ ການຮັບຮູ ສ ້ ະພາບແວດລ້ອມຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ຫລາຍຂຶນໂດຍ ຕຸ ນ Booth ໄດ້ກ່າວເຖິງ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງດ້ວຍກຸ່ ມອາຄານ 3 ປະ ປັດໃຈທີ່ສົ່ງຜົນຕໍ່ຄຸ ນນະພາບຂອງການປິ ດລ້ອມ ແລະ ກໍານົດຂອງເຂດພືນທີ ການໄດ້ແກ່ :

1. ອັດຕາສ່ວນການປິດລ້ອມລະຫວ່າງໄລຍະຫ່ າງໃນແນວພຽງ ແລະ ແນວຕັງ້ (Distance to

building height ratio). 2. ຮູ ບແບບການຈັດຜັງກຸ່ ມອາຄານ (Plan arrangement).

3. ລັກສະນະສະເພາະຂອງຮູ ບດ້ານອາຄານທີ່ປິດລ້ອມ (Building facade character).

້ ່ ເປີ ດ ໂດຍປັ ດໃຈທັງ 3 ມີຄວາມສໍາພັນຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນ ສົ່ງຜົນຕໍ່ຄຸ ນນະພາບຂອງການອອກແບບພືນທີ ໂລ່ງຮ່ວມກັນ.

້ ດັ່ງນັນການສຶ ກສາ ແລະ ພິຈາລະນາກ່ ຽວກັບຮູ ຍຮ່າງ ແລະ ຮູ ບຊົງກຸ່ ມອາຄານ ຈຶ່ງມີຄວາມຈໍາເປັນສໍາ

ລັບການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມຊຸມຊົນຢ່າງປະຕິເສດບໍ່ໄດ້ ໂດຍຈະມີປະໂຫຍດຫລາຍປະການເຊັ່ນ: -

້ ໄດ້ເຂົາໃຈເຖິ ງລັກສະນະສະເພາະຕົວທາງກາຍຍະພາບບາງປະການຂອງຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມອາຄານ

ໃນບໍລເິ ວນທີ່ຕັງ້ ຫລື ໃກຄ້ ຽງກັບໂຄງການ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ສາມາດອອກແບບອາຄານ ຫລື ກຸ່ ມອາຄານໃ ນໂຄງ ິ ດ ົ . ການໄດ້ສອດຄ່ອງກັບບໍລບ -

ີ ຄວບຄຸ ມ ຫລື ນໍາສະເຫນີ “ ພາບລວມ” ຂອງແນວທາງການພັດທະນາອາຄານ ເປັນເຄື່ອງມືທ່ ໃຊ້

ີ ວາມເຫມາະສົມໃນທິດທາງດຽວກັນ. ຫລື ກຸ່ ມອາຄານພາຍໃນເມືອງໃຫ້ມຄ

6.4.

ອົງປະກອບທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານ.

ການພິຈາລະນາອົງປະກອບທີ່ກ່ ຽວກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານນີ ້ ຈະເປັ ນການສຶກສາໃນ 3 ລະ

ດັບໄດ້ແກ່ : ລະດັບບ໋ ອກ (Block), ລະດັບຜືນ ແລະ ຕອນທີ່ດິນ (Parcels and Plots) ແລະ ລະດັບຕົວ ອາຄານ (Building) ມີລາຍລະອຽດດັ່ງຕໍ່ໄປນີ:້ 6.4.1. ບ໋ ອກ (Block).

້ ່ ຈັດວາງມວນເມືອງ ຊຶ່ງຖືກແບ່ງເປັນສ່ວນໆດ້ວຍເສັນຕາຕາລາງ ້ (Grid) ຂອງທາງສັນຈອນ ເປັນພືນທີ

ີ ະເທດ, (ຖະຫນົນ) ຊຶ່ງມັກຈະມີຮູບຮ່າງເປັນສີ່ຫລ່ຽມ ຫລື ອາດຈະມີຮູບຮ່າງອື່ນໄດ້ຕາມປັ ດໃຈອື່ນເຊັ່ນ: ພູ ມປ

້ ລັກສະນະຂອງໂຄງຂ່າຍຖະຫນົນ, ຮູ ບຮ່າງການແບ່ງທີ່ດິນໃນບ໋ ອກເປັນຕົນ.  ຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບຮ່າງຂອງບ໋ ອກ.

ໃນການພັດທະນາເມືອງ ການອອກແບບຂະຫນາດບ໋ ອກທີ່ເຫມາະສົມກໍ່ມີຄວາມສໍາຄັນສໍາລັບການພັດ

້ ທະນາດ້ານໂຄງສ້າງທາງກາຍຍະພາບເມືອງເຊັ່ນກັນ ໂດຍການກໍານົດຂະຫນາດຂອງບ໋ ອກທີ່ເຫມາະສົມນັນຈະພິ ຈາລະນາຈາກ. 85

້ ງສະດວກ ແລະ ທົ່ວເຖິງ. ການເຂົາເຖິ

ຄວາມສາມາດໃນການຮອງຮັບກິດຈະກໍາຫລາກຫລາຍ ລວມອາຄານຫລາຍປະເພດ.

ຄວາມສາມາດໃນການປັບປ່ຽນ ຫລື ປັບປຸ ງໃນອານາຄົດ.

ໂດຍຈາກການສຶກສາພົບວ່າ ໂດຍທົ່ວໄປບ໋ ອກທີ່ມີຮ່າງເປັ ນສີ່ຫລ່ຽມ ( Square block ) ຈະມີຄວາມ

້ ່ ອາຊະຍາກໍາຫລາຍທີ່ສຸ ດ ໂດຍມີຂະ ຍຶດຍຸ ນສໍາລັບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນປະເພດທີ່ພັກອາໄສ ແລະ ພືນທີ ້ ນຄື ້ ຄວນກວ້າງ ແລະ ຍາວບໍ່ເກີນປະມານ 80-90 ແມັດ, ຈະມີຄວາມເຫມາະ ຫນາດບ໋ ອກທີ່ເຫມາະສົມເບືອງຕົ

້ ່ ສ່ວນໃຈກາງເມືອງນັນ້ ້ ຈາລະນາທັງ 3 ຂ້າງເທິງ ແຕ່ອາດຈະມີຂໍເວັ ້ ນໄດ້ ້ ເຊັ່ນ: ໃນພືນທີ ສົມສອດຄ່ອງ ກັບຂໍພິ

້ ່ ຂະຫນາດໃຫຍ່ ໃນເມືອງດຽວອາດມີ ຄວນມີຂະຫນາດ ບໍ່ເກີນ 60-80 ແມັດ ຫລື ໂຄງການທີ່ຕ້ອງການພືນທີ ້ ຂະຫນາດບ໋ ອກທີ່ເຫມາະສົມປະມານກວ້າງ 100 ແລະ ຍາວ 200 ແມັດ ໂດຍຫັນດ້ານສັນໄປສູ່ ຖະຫນົນສາຍ

້ ່ ຂຶນເປັ ້ ນ ີ ວາມຫລາກຫລາຍຂອງກິດຈະກໍາ, ສົ່ງເສີມການຍ່ າງໃຫ້ທ່ ວເຖິ ົ ຫລັກ ເນື່ອງຈາກຕ້ອງການໃຫ້ມຄ ງພືນທີ ້ ຕົນ.

້ ່ ໃຊ້ປະໂຫຍດຂອງບ໋ ອກ.  ພືນທີ

້ ່ ຂອງບ໋ ອກອາດແບ່ງອອກເປັນ 2 ສ່ວນຫລັກໆໄດ້ແກ່ : ພືນທີ ້ ່ ຂອບພາຍນອກຂອງບ໋ ອກ ( Block ພືນທີ

້ ່ ພາຍໃນບ໋ ອກ (Blocks intemal area)ໂດຍພືນທີ ້ ່ ຂອບພາຍນອກຈະເປັ ນສ່ວນ perimeter area) ແລະ ພືນທີ ້ ່ ໂລ່ງ ຫລື ຕົວອາ ້ ່ ພາຍໃນບ໋ ອກອາດຈະເປັ ນພືນທີ ຂອງຕົວອາຄານ(ຕົວບ໋ ອກ) ທີ່ຕິດກັບພາຍນອກສ່ ວນພືນທີ

ຄານທີ່ມີຄວາມຫນາແຫນ້ນສູງກວ່າອາຄານທີ່ອ້ອມຮອບຢູ່. ້ ສໍາລັບການກໍານົດເສັນຂອງຮູ ບບ໋ ອກ

້ (Block perimeter) ຄວນໃຫ້ເສັນຮອບຂອງຮູ ບອາຄານ

້ ອກແບບຕ້ອງຄິດເຖິງ (Building perimeter) ເປັ ນຕົວກ◌ໍນົາດຂອບເຂດຂອງບ໋ ອກດ້ວຍ ເຊິ່ງຈະເຮັດໃຫ້ຜູອ ້ ່ ສາທາລະນະພາຍນອກຫຼາຍຂຶນ ້ ໂດຍ ການສ້າງຄວາມສໍາພັນທີ່ດີລະຫວ່າງຕົວບ໋ ອກ, ຕົວອາຄານ ແລະ ພືນທີ

້ ່ ຂອບພາຍນອກ ຫລື ຄວາມກວ້າງອາຄານທີ່ເຫມາະສົມສໍາລັບກຸ່ ມອາຄານພັກອາໄສມີໄລ ໄລຍະຄວາມເລິກພືນທີ ຍະປະມານ 10 ແມັດ ແລະ ມີໄລຍະປະມານ 20 ແມັດ ສໍາລັບກຸ່ ມອາຄານສໍານັກງານ ແລະ ອາຊະຍະກໍາ.

້ ່ ພາຍໃນບ໋ ອກທີ່ຕົວອາຄານມັກຈະມີການໃຊ້ງານຕ່ າງໆເຊັ່ນ: ອາຄານຈອດລົດ, ສໍານັກງານ, ສ່ວນພືນທີ

້ ່ ໂລ່ງມັກຈະໃຊ້ຖກ ້ ່ ບໍລກ ື ໃຊ້ປະໂຫຍດເປັ ນຍານຈອດລົດ ຫລື ພືນທີ ິ ານເປັ ນສວນ ທີ່ພັກອາໄສ ສ່ວນທີ່ເປັ ນພືນທີ

້ ຊຶ່ງຕົວມີການອອກແບບທີ່ມີຄວາມຍຶດຍຸ ນ, ປັ ບປຸ ງ ແລະ ປ່ຽນ ສາທາລະນະ ແລະ ສະຫນາມເດັກນ້ອຍຫລີນ ້ ່ ພາຍໃນທີ່ດີດວ ້ ້ ຍ. ແປງໄດ້ສະດວກ ລວມທັງມີການຄວບຄຸ ມການເຂົາອອກ ເພື່ອຮັກສາຄວາມປອດໄພພືນທີ 6.4.2.

ຜືນ ແລະ ຕອນທີ່ດິນ (Parcels and Plots).

້ ່ ທີ່ຖືກແບ່ງອອກຕາມກໍາມະສິດການຄອບຄອງ ຊຶ່ງເປັ ນທີ່ຕັງຂອງຕົ ້ ເປັນພືນທີ ວອາຄານແຕ່ລະຫລັງພາຍ

້ ່ ດິນສໍາລັບໂຄງການຫນຶ່ງອາດຈະເປັ ນການລວມຕອນດິນຫລາຍໆຕອນດິນເຂົາໄວ້ ້ ດວ ້ ຍກັນ ໃນບ໋ ອກ ໂດຍພືນທີ ໂດຍ ສະເພາະໂຄງການຂະຫນາດໃຫຍ່ .

 ຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບຮ່າງຂອງຜືນ ແລະ ຕອນດິນ.

້ ັ ສະນະນ້ອຍ ແລະ ເປັ ນ ຂະຫນາດ ແລະ ຮູ ບຮ່າງຂອງຜືນ ແລະ ຕອນດິນທີ່ເຫມາະສົມນັນຄວນມີ ລກ

ແນວຍາວເລິກ (Small and narrow) ໂດຍຫັນດ້ານຂ້າງສູ່ ຖະຫນົນຫລັກ ເນື່ອງຈາກຈະເຮັດໃຫ້ເປີ ດໂອກາດ

້ ດໃຫ້ຕວ ີ ດ ິ (Active fonts) ໄດ້ຫລາຍຂຶນເຮັ ົ ໂຄງການສໍາພັນກັບສັດສ່ວນ ແລະ ສ້າງຮູ ບດ້ານອາຄານທີ່ມີຊວ ້ ລົດການໃຊ້ຈ່າຍໃນການລົງທຶນທີ່ຕ້ອງຊືທີ ້ ່ ດິນຂະຫນາດໃຫຍ່ ເກີນໄປເປັນຕົນ. ້ ການຍ່ າງຂອງມະນຸດຫລາຍຂຶນ,

້ ໃນການລວມ ຫລື ແບ່ງຜືນ ແລະ ຕອນດິນໃໝ່ ເພື່ອເຮັດໂຄງການນັນຄວນຄໍ ານຶ່ງເຖິງຄວາມສອດຄ່ອງ

ກັບຮູ ບແບບຂອງຜືນ ແລະ ຕອນດິນທີ່ຢູ່ ຮອບໆອີກ ເຊັ່ນ: ບໍລເິ ວນໂດຍຮອບອາຄານທີ່ມີຂະຫນາດນ້ອຍໆຕັງ້ ້ ້ ຢູ່ ເຖິງຕອນດິນນ້ອຍ (ມີ Grain ແລະ Texture ທີ່ລະອຽດ) ໂຄງການຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ເຂົາໄປຕັ ງຄວນມີ ການ ຊອຍຕອນດິນ ຫລື ແຍກມວນກຸ່ ມອາຄານໃຫ້ນອ້ ຍລົງ. 6.4.3.

ຕົວອາຄານ (Building).

ເ ປັ ນ ສ່ ວ ນ ທີ່ ກ່ ຽ ວ ຂ້ ອ ງ ກັ ບ ຮູ ບ ລັ ກ ສ ະ ນ ະ ຫ ນ້າຕາ (Appearance), ຮູ ບ ຮ່ າ ງ ແລະ ຮູ ບ ຊົ ງ

(Configuration) ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງຂະຫນາດ (Scale) ຂອງອາຄານ ແລະ ກຸ່ ມອາຄານໃນ ເມືອງທີ່ຈະຕ້ອງ

້ ້ ເຮັດການສຶກສາເພື່ອສ້າງຄວາມເຂົາໃຈພື ນຖານກ່ ອນທີ່ຈະນໍາໄປໃຊ້ປະໂຫຍດໃນການອອກແບບອາຄານທີ່ສາ

້ ນໄດ້ກບ ັ ໂຄງການທາງກາຍຍະພາບຂອງເມືອງ (Urban Structure) ແລະ ເປັນມິດກັບສິ່ງ ມາດສ້າງຄວາມເຂົາກັ ແວດລ້ອມຂອງເມືອງ ແລະ ທໍາມະຊາດ.  ປະເດັນທີ່ຄວນສຶກສາກ່ ຽວກັບອາຄານ.

້ ້ ງປະເດັນທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງກັບການອອກແບບເມືອງໃນດ້ານຕ່າງໆຕາມແຕ່ ບໍ ໂດຍການສຶກສານີຄວນເນັ ນເຖິ

ົ ເຊັ່ນ: ລິບດ

- ດ້ານຮູ ບລັກສະນະຫນ້າຕາ ແລະ ຮູ ບແບບ (Style), ສັດສ່ວນ ແລະ ຂະຫນາດ (Scale and

້ ວ ແລະ ສີ (Texture and color), ການຕົບແຕ່ງຮູ ບອາຄານ proportion), ວັດສະດຸ (Material), ພືນຜີ ້ (Fa໗ade treatment) ເປັນຕົນ.

- ດ້ານຮູ ບຮ່າງ ແລະ ຮູ ບຊົງເຊັ່ນ: ຄວາມສູງ (Height), ຂະຫນາດມວນອາຄານທີ່ໃຫຍ່ ທີ່ສຸ ດ (Bulk)

້ ່ ອາຄານກຸ່ ມເດີມ (B.A.C), ອັດຕາສ່ ວນພືນທີ ້ ່ ອາຄານຕໍ່ພືນທີ ້ ່ ດິນ (F.A.R.), ໄລຍະຮົ່ມ ອັດຕາສ່ວນພືນທີ ້ ຈາກຖະຫນົນ (Street - Line setback) ເປັນຕົນ.

້ ້ ອກແບບຄວນຄໍານຶ່ງເປັ ນພືນຖານ ໂດຍການອອກແບບອາຄານ ຫລື ກຸ່ ມອາຄານໃຫມ່ ໃນເມືອງ ຊຶ່ງຜູ ອ

ຫລາຍທີ່ສຸ ດໄດ້ແກ່ : ຂະຫນາດຂອງຕົວອາຄານ

(Building

size)

ຊຶ່ງມີການພິຈາລະນາເຖິງຄວາມສູ ງ

(Height),ຄວາມເລິກ (Depth) ແລະ ຄວາມກວ້າງ (Width) ຂອງອາຄານ ໂດຍການກໍານົດຂະຫນາດຂອງອາ

້ ຄານທີ່ເຫມາະສົມ ນັນຄວນພິ ຈາລະນາຫລາຍປະເດັນທັງຈາກປັດໃຈພາຍໃນ ແລະ ປັດໃຈພາຍນອກເຊັ່ນ:

້ ່ ລັກສະນະໂຄງການຂອງອາຄານປະເພດ ນັນໆ ້ ້ ຍພືນທີ ປັດໃຈພາຍໃນເຊັ່ນ: ຄວາມຕ້ອງການໃຊ້ສອ

ື ້ ່ ພາຍໃນອາຄານດ້ານແສງສະຫວ່າງ ແລະ ການລະບາຍອາກາດ ແລະ ສະພາວະຄວາມສະບາຍໃນການໃຊ້ພນທີ ທໍາມະຊາດ. -

ປັດໃຈພາຍນອກເຊັ່ນ: ຄວາມສອດຄ່ອງກັບຂະຫນາດມວນອາຄານ, ຮູ ບລັກສະນະຫນ້າຕາກັບອາ

້ ຄານອື່ນ ໂດຍຮອບທີ່ຕັງໂຄງການ ຫລື ໃນລະແວກດຽວກັນ.

6.4.4. ສະພາບປັນຫາກ່ ຽວກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານທີ່ມັກພົບຢູ່ເປັນປະຈໍາເຊັ່ນ: ສະພາບປັນຫາກ່ ຽວກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານທີ່ມັກພົບຢູ່ເປັນປະຈໍາເຊັ່ນ: -

້ ນໄດ້” (Compatibility) ລະ ້ ອກແບບແຕ່ລະໂຄງການມັກຈະຂາດການຄໍານຶ່ງ “ ຄວາມເຂົາກັ ຜູ ອ

ຫວ່າງຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານດັ່ງເດີມກັບກຸ່ ມອາຄານໃຫມ່ ມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະອອອກແບບກໍ່ສ້າງໂຄງການ ີ ວາມໂດດເດັນກວ່າສະພາບແວດລ້ອມໂດຍຮອບ. ຂອງຕົນເອງໃຫ້ມຄ -

ີ ດ ັ ຊຸມຊົນເທົ່າທີ່ຄວນເຮັດໃຫ້ເກີດ ປະຊາຊົນເມືອງຍັງບໍ່ເຫັນຄວາມສໍາຄັນການຮັກສາສະພາບພູ ມທ

້ ່ າງຫລາຍ. ັ ສະນະ “ທັດສະນະອຸ ຈາດ” ຂຶນຢ ໂຄງການທີ່ມີລກ

້ 6.4.5. ຂໍສະເຫນີ ແນະການພິຈາລະນາດ້ານຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານສໍາລັບການພັດທະນາເມືອງ.

້ ານົດການໃຊ້ປະໂຫຍດ ແລະ ກໍ່ສ້າງອາຄານ ໂດຍ - ຄວນມີການສຶກສາເພື່ອຫາແນວທາງຈັດທໍາຂໍກໍ

້ ່ ຊຶ່ງບໍ່ຄວນເນັນສະເພາະຮູ ້ ສະເພາະດ້ານຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານສໍາລັບແຕ່ລະເມືອງ ຫລື ພືນທີ ບລັກສະ

ນະທາງດ້ານກາຍຍະພາບເທົ່ານັນ້ ແຕ່ຄວນສຶກສາເຖິງສິ່ງທີ່ຈັບຕ້ອງບໍ່ໄດ້ ຊຶ່ງປຽບເຫມືອນ “ ທີ່ມາທີ່ໄປ” ຂອງ ້ ວຍເຊັ່ນ: ສະພາບສັງຄົມ, ປະເພນີ ແລະ ວັດທະນະທໍາ ເປັນຕົນ. ້ ຮູ ບແບບທາງກາຍຍະພາບນັນດ້

- ຄວນມີການກໍານົດລະດັບຂອງ “ການຄວບຄຸ ມ” ແລະ “ການຍອມໃຫ້” ໃນການອອກແບບ ແລະ

ີ ວາມເຫມາະສົມເພື່ອຍ່ ອມຮັບ ໂດຍສາທາລະນະຊົນ ຄວບຄຸ ມກ່ ຽວກັບຮູ ບຊົງ ແລະ ກຸ່ ມມວນອາຄານໃຫ້ມຄ ້ ້ ານົດໄປປະຕິບດ ັ ເປັນໄປໄດ້ຫລາຍຂຶນ. ຊ່ວຍໃຫ້ການນໍາຂໍກໍ

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ້ ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ ແລະ ສະຖານທີ່ຈອດລົດ (Circulation and Parking)

7 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

້ 7.1. ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ ແລະ ສະຖານທີ່ຈອດລົດ (Circulation and Parking). ້ ັ ເຮົາບໍ່ ສາມາດປະຕິເສດໄດ້ວ່າລົດຍົນແມ່ ນໄດ້ເ ຂົາມາມີ ົ ບາດຢ່າງຫລາຍກັບວິຖີຊວ ີ ດ ິ ໃນປັ ດຈຸບນ ບດ

ັ ກະຍະພາບ ໂດຍລວມຂອງຄົນທົ່ວໂລກ ແລະ ຍັງຄາດໄດ້ວ່າຍັງຈະສົ່ງຜົນໄປສູ່ ອານາຄົດ ເຖິງວ່າລົດຍົນຈະມີສກ

ໃນການຊ່ວຍການເລັ່ງການພັດທະນາຂອງມະນຸດແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ມີປັດໃຈ 3 ສິ່ງທີ່ເຕື່ອນໃຫ້ເຮົາຍຸ ດເບິ່ງການພັດທະ ້ ກຄັງຄື ້ ງພະລັງງານທີ່ສູ ງຂຶນ ້ ້ : ປັ ດໃຈທີ່ຫນຶ່ງເປັ ນສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸ ດລາຄານໍາມັ ້ ນເຊືອເພິ ົ ແປຄືລດ ົ ຍົນນີອີ ນາທີ່ມີຕວ

ແລະ ມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະຂາດແຄ້ນ, ປັ ດໃຈທີ່ສອງການທີ່ພາກລັດຫນ່ ວຍງານທີ່ຮັບຜິດຊອບບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສໍາ

ຄັນຢ່າງຈິງຈັງກັບການສະຫນັບສະຫນູນໃຫ້ປະຊາຊົນເດີນທາງໂດຍລົດຂະບວນຂົນສົ່ງມວນຊົນ ແລະ ປັ ດໃຈ

້ ່ ສ່ວນໃຫຍ່ ເຮົາສູນເສຍໄປກັບ ສຸ ດທ້າຍຄື: ສະພາບພາຍໃນເມືອງ ແລະ ນອກເມືອງທີ່ເສື່ອມໂສມ ໂດຍພືນທີ

ການຈອດລົດ ຊຶ່ງເປັນຜົນມາຈາກການເພີ່ມຂອງລົດຍົນແບບທະວີຄູນໂດຍຂາດການຄວບຄຸ ມອັນສົ່ງຜົນສູ່ ເມືອງ ້ ທັງດ້ານຄວາມສວຍງາມ ແລະ ຄວາມກວ້າງທີ່ເສື່ອມໂສມເກີດຂຶນ.

້ ່ ຫລື ອາຄານຈອດລົດສົ່ງຜົນໂດຍກົງຕໍ່ຄຸ ນະພາບຊີວດ ິ ຂອງເມືອງ ຊຶ່ງຄຸ ນຄ່າຂອງສິ່ງຈອດລົດກໍ່ ພືນທີ

ື ້ ່ ຈອດລົດເປັ ນຫົວໃຈຫລັກທີ່ສົ່ງຜົນເຖິງການຢູ່ ຫລອດຂອງທຸ ລະ ເຫມືອນກັບຫລ່ຽນສອງດ້ານຄື: ດ້ານດີພນທີ

ີ ດ ັ ແລະ ໂຄງການ ກິດເຂດໃຈກາງເມືອງ ແລະ ໃນດ້ານກົງກັນຂ້າມມັນສົ່ງຜົນກະທົບໂດຍກົງກັບສະພາບພູ ມທ

ເຊື່ອມຕໍ່ຂອງເມືອງ ເຕັມທີ່

້ ່ ຈອດລົດເປັ ນເຫມືອນສູ ນຖ່ວງບໍ່ໃຫ້ການພັດທະນາເຂດໃຈກາງເມືອງເຮັດໄດ້ ໂດຍພືນທີ

ຊຶ່ງໃນການແກໄ້ ຂປັ ນຫາຂອງທີ່ຈອດລົດພາຍໃນເມືອງກັນອອກແບບຊຸມຊົນໄດ້ມຸງ້ ປະເດັນໄປຍັງເຈົາ້

້ ່ ຈອດລົດສ່ວນບຸ ກຄົນ ໂດຍໄດ້ນາໍ ສະເຫນີ 4 ແນວທາງຫລັກຄື: ິ ານ ແລະ ພືນທີ ຂອງບໍລກ

- ແນວທາງທໍາອິດຄືແກໄ້ ຂປັນຫາທີ່ຫນ້າຕາ ໂດຍການອອກແບບ Facade ຫນ້າຂອງອາຄານຈອດ

້ ່ ຕິດກັບຫນ້າດິນ, ກໍານົດໃຫ້ຖ່ອຍຮົ່ມພືນທີ ້ ່ ຈອດລົດເຂົາໄປແລ້ ້ ້ ລົດໃຫ້ສວຍງາມ ແລະ ຊັນໃນລະດັ ບພືນທີ ວ ້ ່ ແລະ ເປັ ນ ້ ່ ວນຫນ້າ ເພື່ອໃຫ້ເກີດກິດຈະກໍາມີຊວ ີ ດ ິ ຊີວາໃນພືນທີ ເພີ່ມກິດຈະການທາງດ້ານການຄ້າເຂົາໄປໃນສ ້ ່ ເຂົາກັ ້ ບໂຄງສ້າງດ້ານການສັນຈອນຂອງເມືອງ. ການເຊື່ອມໂຍງພືນທີ

້ ກລົງໃຊ້ທ່ ຈອດລົ ັ ພະຍາກອນຮ່ວມກັນເປັ ນການເຮັດຂໍ ຕົ ີ - ແນວທາງທີ່ສອງກ່ ຽວກັບການໃຊ້ຊບ ດ

ິ ານຊ່ວງຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ສໍານັກງານ ແລະ ຮ້ານຄ້າ ຊຶ່ງເປີ ດບໍລ ິ ຮ່ວມກັນລະຫວ່າງກິດຈະການທີ່ມີເວລາເປີ ດບໍລກ ້ ລກ ື ້ ່ ຮ່ວມກັບກຸ່ ມກິດຈະການ ແລະ ສະຖາບັນເທິງທີ່ເນັນບໍ ິ ານໃຊ່ວງກາງ ການໃນຊ່ວງກາງເວັນກໍ່ສາມາດໃຊ້ພນທີ

້ ຄືນ ເປັນຕົນ.

້ ່ ຈອດລົດໃຫ້ທຸລະກິດຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ມີລູກ - ແນວທາງທີ່ສາມຄື: ການວາງຜັງແບບລວມກຸ່ ມພືນທີ

້ ່ ເຂດດຽວກັນກໍານົດເຂດພືນທີ ້ ່ ຈອດລົດຂອງຕົນເອງ ້ ຄ້າຈໍານວນຫລາຍ ຫລື ກຸ່ ມທຸ ລະກິດຫລາຍເຈົາໃນພື ນທີ

ຫລື ໃນການອອກແບບກຸ່ ມອາຄານໃຫ້ກາໍ ນົດບ໋ ອກສໍາລັບໃຊ້ເພື່ອການຈອດລົດໄວ້ສະເພາະ.

ື ້ ່ ລັດ - ແນວທາງສຸ ດທ້າຍຄື: ການຮ່ວມມືລະຫວ່າງທຸລະກິດ ແລະ ເທດສະບານເມືອງ ໂດຍໃຫ້ພນທີ

້ ່ ຈອດລົດ ແລະ ໃຊ້ເປັ ນແນວ ບໍລເິ ວນຂອບຂອງເຂດໃຈກາງເມືອງບາງສ່ວນ ເພື່ອໃຊ້ໃນການຈັດເປັ ນພືນທີ ້ ດທາງການພັດທະນາຂະຫຍາຍຕົວອອກຈາກເຂດໃຈກາງເມືອງ. Buffer ກັນທິ

້ ໃນການອອກແບບຊຸ ມຊົນເມືອ ງເສັນທາງສັ ນ ຈອນຄົມ ມະນາຄົມ ມີຄ ວາມສໍ າ ຄັນ ປຽບເຫມືອ ນໂຄງ

ິ ທິພນ ົ ກັບຮູ ບຮ່າງ, ທິດທາງການຂະຫຍາຍຕົວເມືອງ ແລະ ໂຄງຂ່າຍກິດຈະກໍາຂອງເມືອງ ຫລັກຂອງເມືອງມີອດ ແຕ່ສິ່ງສໍາຄັນທຸກລະບົບການສັນຈອນຄົມມະນາຄົມໃນເມືອງຕ້ອງເຊື່ອມໂຍງກັນເຊັ່ນ: ລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົນ

ສົ່ງ, ລະບົບການຍ່ າງ ແລະ ລະບົບການຂົນສົ່ງມວນຊົນ. ລະບົບການສັນຈອນຄົມມະນາຄົມມີການຊ່ວຍສົ່ງເສີ່ມ

້ ່ , ຊ່ວຍເສີມສ້າງເອກະລັກຂອງເຂດທັງໃນດ້ານຮູ ບຮ່າງ, ຮູ ບແບບສະເພາະຂອງລະບົບການ ພາບຫລັກຂອງພືນທີ

້ ່ ກິດຈະກໍາ ແລະ ອື່ນໆ. ທັງນີຜັ ້ ງເມືອງລວມຂອງ Califonia ໃນສ່ວນຂອງການອອກແບບຊຸມ ສັນຈອນພືນທີ

ຊົນເມືອງ ຊຶ່ງເຮັດການອອກແບບໂດຍ The Irvine Company ໄດ້ໃຊ້ແນວຄວາມຄິດ “ Streetscape

້ ່ ວ່າງເມືອງ, ການກໍາ Concept ” ໄດ້ສະເຫນີແນວທາງໃນການອອກແບບໂດຍຄໍານຶ່ງເຖິງການຈັດລະບຽບພືນທີ

້ ່ ການພັດທະນາອອກເປັ ນຫລາຍລະດັບເຊັ່ນ: ລະດັບເຂດຫລັກ, ລະດັບເຂດຮອງ ແລະ ລະ ້ ່ ງພືນທີ ນົດເສັນແບ ດັບເຂດຫມູ່ ບ້ານ ແລະ ຜັງຂອງ Irvine ຍັງໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບການອອກແບບວາງຜັງລະບົບການສັນຈອນ ຄົມ

້ ມະນາຄົນຫລາຍມີແນວຄິດໃນການພັດທະນາເສັນທາງໂດຍໃຊ້ ແນວຄິດ Visual Sequences ຊຶ່ງເປັ ນການ

ອອກແບບໂຄງຂ່າຍລະບົບສັນຈອນຄົມມະນາຄົມໃຫ້ສໍາພັນກັບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ແລະ ແງ່ ມຸມມອງໃນ ້ ້ ະພາບແວດລ້ອມກາຍຍະພາບຂອງເມືອງທີ່ເກີດຂຶນລະຫວ ່ າງການສັນຈອນ ການຮັບຮູ ສ

້ ດໃຫ້ເມືອງ Califonia ກາຍເປັນ City of Villages. ອອກແບບຂອງ Irvine ນີເຮັ

ຊຶ່ງແນວຄິດໃນການ

້ ້ ່ ເທິງຫລັກການພືນຖານ ເຕັກນິກການອອກແບບຂອງ Irvine ຕັງຢູ 2 ປະການຄື: ຫລັກການທໍາອິດ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະເມືອງ ດັ່ງນັນໃນການກໍ ້ ານົດ ອອກແບບ ໂດຍກໍານົດໃຫ້ຖະຫນົນເປັ ນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງພືນທີ Design guidelines ຈຶ່ງມຸ ້ງປະເດັນການຮັກສາຄຸ ນນະພາບທາງທີ່ວາງຂອງຖະຫນົນສາທາລະນະເຊັ່ນ: 1. ການ

ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບຮູ ບແບບ Facade ອາຄານ ແລະ Landscape ສອງຝັ່ ງຂອງຖະຫນົນໃນດ້ານການເປັ ນ

ສາກຂອງເລື່ອງລາວ, 2. ການກໍານົດຄວາມສູງຂອງອາຄານ, ໄລຍະຫ່ າງບ່ອນຮົ່ມຈາກແນວຖະຫນົນສາທາລະ ນະ, 3. ການກໍານົດຕໍາແຫນ່ ງທີ່ຈອດລົດທີ່ເຫມາະສົມ ແລະ ການເລືອກບໍ່ຂະຫນາດປານກາງປະດັບຝັ່ ງຖະຫນົນ

ແລະ 4. ການສົ່ງເສີມສະພາບແວດລ້ອມກາຍຍະພາບທີ່ສວຍງາມດ້ວຍການຈັດສວນ ແລະ ປູ ກຕົນໄມ ້ສອງຝັ່ ງ ຖະຫນົນ.

ຫລັກການທີ່ສອງຖະຫນົນເປັນສິ່ງກໍານົດທິດທາງການເຄື່ອນທີ່ຂອງຍານພາຫະນະພາຍໃນເມືອງ ແລະ

ມັນເປັ ນອົງປະກອບຫລັກທີ່ເຮັດໃຫ້ເມືອງມີໂຄງສ້າງຊັດເຈນສາມາດອ່ ານໄດ້ງ່າຍ.

ເຕັກນິກສະເພາະທີ່ເລືອກ

ມາໃຊ້ໃນການອອກແບບຄື: 1. ການເລືອກພັນໄມ ້ທີ່ປູ ກສອງຂ້າງທາງໃຫ້ມເີ ອກກະລັກໄປຕາມເມືອງ ຫລື ເຂດ,

້ ີ ແລະ ການໃຊ້ໄຟສ່ອງສະວ່າງ ເພື່ອໃຫ້ເສັນທາງມີ 2. ການປະດັບຕົບແຕ່ງຖະຫນົນການເລືອກວັດສະດຸ ປູຜວ 90

ຄວາມຊັດເຈນທັງກາງເວັນ ແລະ ກາງຄືນ, 3. ການວາງຜັງການສັນຈອນການຄົມມະນາຄົມ ໂດຍໃຫ້ຄວາມສໍາ

ຄັນກັບເລື່ອງມຸ ມມອງທີ່ດີຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງ Landmark ກາຍຍະພາບ ແລະ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໂດຍ

້ ຮອບ ແລະ ສຸ ດທ້າຍ 4. ການກໍານົດຫນ້າທີ່ ແລະ ລໍາດັບຂອງຖະຫນົນອອກແບບເນັນຄວາມສໍ າຄັນຂອງຖະ

້ ານົດ Design Guidelines ການຖ່ອຍຮົ່ມອາຄານ, ການ ຫນົນແຕ່ລະສາຍໂດຍການໃຊ້ເປັ ນເຄື່ອງມືເຊັ່ນ: ຂໍກໍ ້ ັ ສະດຸ ຜວ ີ ຫລື ການໃຊ້ການກໍານົດການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ເປັນຕົນ. ເລືອກໃຊ້ວດ

Brambilla and Cianni ໄດ້ກ່າວໄວ້ວ່າແນວທາງໃນການແກ ້ໄຂການສັນຈອນຄົມມະນາຄົມມີຫລາກ

້ ຫລາຍວິທ ີ ແຕ່ມີເປົາຫມາຍຮ່ ວມກັນ 4 ປະການຄື:

1. ການຄວບຄຸ ມຍານພາຫະນະໃນເຂດທຸລະກິດໃຈກາງເມືອງ (CBD). ົ ຍົນສ່ວນບຸ ກຄົນ. 2. ລົດປະລິມານການໃຊ້ລດ

້ ້ ສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນຫັນມາໃຊ້ລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນຫລາຍຂຶນ. 3. ການກະຕຸ ນ

້ ເຂດທຸລະກິດໃຈກາງເມືອງ (CBD). 4. ຄວບຄຸ ມກໍານົດທິດທາງການສັນຈອນເຂົາສູ່

ໃນການພັດທະນາໃນແຕ່ລະເມືອງມີລະດັບຂອງຄວາມສໍາເລັດແຕກຕ່າງກັນໄປ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມປະ

້ ນ ົ ຮັບຜິດຊອບເຫັນພ້ອມຮ່ວມກັນ ໃນການພັດທະນາເຂດໃຈກາງເມືອງ ໂດຍມີຄໍາ ເດັນທີ່ຍາກໃຫ້ແຕ່ລະຜູ ຄ

້ : ເຮົາຈະຕ້ອງການແບບໃດຂອງຖະຫນົນ Higway ທີ່ຕັດຜ່ານເຂົາມາໃນເມື ້ ຖາມດັ່ງນີຄື ອງ. ສ້າງສະພາບແວດ ລ້ອມຢ່າງຮ້າຍນ່ າກຽດກັບເມືອງ ເຮົາຈະຈັດການແບບໃດໃຫ້ຖະຫນົນ Higway ມີຄຸນຄ່າທາງສູນນະພາບ ໂດຍ ້ ຍໄປ ແລະ ເຮົາຈະເຮັດແບບໃດເພື່ອລົດປັ ນຫາມົນລະພິດຈາກສຽງ, ຝຸ່ ນ ບໍ່ເສຍຄຸ ນຄ່າດ້ານປະໂຫຍດໃຊ້ສອ ້ ວນແຕ່ເປັ ນໂຈດໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງທີ່ຕ້ອງວາງແຜນແກໄ້ ຂກັນຕໍ່ ້ ນລ້ ແລະ ຄວ້ນ. ຄໍາຖາມທີ່ຕັງຂຶ

້ ງອາໄສການເຮັດວຽກຢ່າງມີ ໄປ, ແນວທາງການແກໄ້ ຂ, ການວິເຄາະ ແລະ ການອອກແບບວາງຜັງທີ່ດີຕອ ສ່ວນຮ່ວມທັງໃນກຸ່ ມວິຊາຊີບອອກແບບດ້ວຍກັນ, ກຸ່ ມງານແຜນນະໂຍບາຍ ແລະ ກຸ່ ມທຸ ລະກິດເອກະຊົນລວມ ້ ີ ່ ວນຮ່ວມໄດ້ສ່ວນເສຍກັບໂຄງການນັນໆ. ້ ສ ທັງຄວາມຄິດເຫັນຈາກຜູ ມ

7.2. ການວາງຜັງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ (Transportation Planing).

້ ຄືສ່ວນຫນຶ່ງໃນການວາງຜັງເມືອງລວມ ຊຶ່ງກ່ ຽວຂ້ອງໂດຍກົງກັບເປົ າຫມາຍທາງດ້ ານການຄົມມະນາ

ຄົມຂົນສົ່ງ, ການວາງຜັງເມືອງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງເປັນຂະບວນການຕໍ່ເນື່ອງ (Continuous Process) ໃນການ

້ ້ ັ ລ່ວງຫນ້າ ເພື່ອໃຫ້ບນ ັ ລຸ ເປົ າຫມາຍ ຄິດຄົນຫາແນວທາງປະຕິ ບດ ໂດຍການຈັດເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສົມດູນຂອງ ິ ານດ້ານຂົນສົ່ງປະເພດຕ່າງໆ. ການໃຫ້ບໍລກ

7.2.1. ຫລັກການວາງຜັງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ.

້ ຈງິ ແລະ ຮູ ບແບບຂອງການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງໃນປັ ດຈຸບນ ັ ຊຶ່ງກ່ ຽວ ເປັ ນການສຶກສາສະພາບຂໍແທ້

ີ ນເພື່ອນໍາໄປຄາດຄະເນຄວາມຕ້ອງການທາງດ້ານ ເນື່ອງກັບປະຊາກອນ, ເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ. ການໃຊ້ທ່ ດິ

ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງໃນອານາຄົດ ແລ້ວຈຶ່ງກໍານົດແນວທາງເລືອກໃນການພັດທະນາຮູ ບແບບການຄົມະນາ

ຄົມຂົນສົ່ງ, ສຶກສາພຶດຕິກໍາຂອງແຕ່ລະແນວທາງເລືອກເພື່ອຫາແນວທາງທີ່ດີທ່ ສຸີ ດ ຊຶ່ງຈະນໍາໄປຈັດເຮັດໂຄງ ການພັດທະນາດ້ານຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງຕໍ່ໄປ.

ການເຄື່ອນໄຫວຂອງກິດຈະກໍາຕ່ າງໆຕາມທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້ໃນແຕ່ລະປະເພດຂອງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ ດິນ (Land Use) ຈະມີຄວາມສໍາພັນກ່ ຽວໂຍງກັນເປັ ນລະບົບທັງຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງກິດຈະການພາຍໃນ ີ າກເຮັດໃຫ້ເກີດລະບົບປະສານ ເຂດ ແລະ ລະຫວ່າງເຂດພາຍໃນເມືອງ ຕະຫລອດຈົນລະຫວ່າງເມືອງໃນພູ ມພ

້ ່ ໃນໂຄງສ້າງຂອງເມືອງ ແລະ ລະຫວ່າງເມືອງເປັ ນ “ລະບົບຄົມມະນາຄົມ ແລະ ສອດຄ່ອງສໍາພັນກັນໃນເທິງພືນທີ ຂົນສົ່ງ”.

້ 1. ລະດັບພາກ ຫລື ລະດັບປະເທດ ການວາງຜັງລະດັບນີຈະຄວບຄຸ ມລະບົບການຄົມມະນາຄົມ ແລະ

ຂົນສົ່ງປະເພດຕ່າງໆ ທັງລະບົບການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການຂົນສົ່ງທາງບົກ, ທາງນໍາ້ ແລະ ທາງອາກາດ.

2. ລະດັບມະຫານະຄອນ ເປັນການວາງຜັງໃນກຸ່ ມຂອງເມືອງເຊັ່ນ: ກຸ ງເທບມະຫານະຄອນ ແລະ ປະລິ

ມານລົດ ຊຶ່ງອາດຈະບໍ່ລວມເຖິງລະບົບການຄົມະນາຄົມ ແລະ ຂົນສົ່ງໄລຍະໄກ ເຊັ່ນ: ລະບົບການຄົມມະນາຄົມ ້ ຂົນສົ່ງທາງອາກາດ ເປັນຕົນ.

3. ລະດັບເມືອງ ຫລື ລະດັບຊຸມຊົນ ເປັ ນການວາງຜັງຂອງແຕ່ລະຊຸມຊົນເມືອງ ຊຶ່ງອາດຈະເປັ ນເມືອງ

ຫລື ຊຸມຊົນດຽວ ຫລື ເປັ ນເມືອງໃນກຸ່ ມໃນມະຫານະຄອນກໍ່ໄດ້ ໃນກໍລະນີຫລັງຈະຕ້ອງເຮັດພາຍໃຕ້ກອບຂອງ ຜັງລະດັບມະຫານະຄອນ.

້ ່ ສະເພາະເປັ ນການວາງຜັງເພື່ອແກໄ້ ຂບັນຫາສະເພາະເລື່ອງເຊັ່ນ: 4. ລະດັບພືນທີ

້ ເສື່ອມໂສມ, ການປັບປຸ ງຊຸມຊົນເມືອງເປັນຕົນ.

ການປັ ບປຸ ງແຫລ່ງ

ສິ່ງສໍາຄັນ “ການວາງຜັງລະບົບການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ຂົນສົ່ງ ຄວນເກີດແນວຄວາມຄິດໄປພ້ອມກັບ

ການວາງຜັງການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ ”.

ການວາງຜັງ ແລະ ຈັດຜັງເມືອງລວມນອກຈາກການກໍານົດການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນຕາມທີ່ໄດ້ຈາໍ ແນກ

ປະເພດແລ້ວ ຍັງປະກອບດ້ວຍຜັງໂຄງການກິດຈະກໍາສາທາລະນຸປະໂພກຕ່າງໆ ລວມທັງຜັງສະແດງໂຄງການ ການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງດ້ວຍ, ໂຄງການຄົມມະນາຄົມ ແລະ ຂົນສົ່ງເປັ ນສິ່ງຈໍາເປັ ນ ແລະ ສໍາຄັນຢ່າງຍິ່ງຂອງ

້ ່ ບໍລເິ ວນຊຸມຊົນພາຍ ີ ນທຸ ກປະເພດມີຄວາມສໍາພັນກັນຕັງແຕ ຊຸມຊົນ ແລະ ເມືອງ ໃນການເຊື່ອມໂຍງການໃຊ້ທ່ ດິ ໃນ ຕົວເມືອງອອກໄປນອກຊານເມືອງແລ້ວຍັງເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງເມືອງຕໍ່ເມືອງໄປສູ່ ທັງປະເທດການກໍານົດເສັນ້

ທາງຄົມມະນາຄົມ ຫລື ຖະຫນົນໃຫ້ເປັນລະບົບ ຊຶ່ງປຽບເຫມືອນໂຄງຮ່າງ ຫລື ແກນຂອງເມືອງ ຊຶ່ງຈະຊ່ວຍ

ສົ່ງເສີມໃຫ້ຊຸມຊົນ ຫລື ເມືອງມີການພັດທະນາ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງເປັ ນລະບົບອີກທັງໃນເຂດຂ້າງທາງຂອງ ຖະຫນົນ ຍັງໃຊ້ເປັນແນວການກໍ່ສ້າງລະບົບສາທາລະນູປະໂພກອື່ນໆອີກດ້ວຍ.

ລັກສະນະຂອງຜັງຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງ ລັກສະນະທີ່ຕ້ອງມີໃນຜັງໄດ້ແກ່ :

ິ ານວຍຄວາມສະດວກທີ່ຈໍາເປັນສໍາລັບອານາຄົດ. 1. ຈະຕ້ອງມີສ່ ງອໍ ້ ່ ນັນ. ້ 2. ຕ້ອງສອດຄ່ອງກັບຜັງເມືອງລວມຂອງພືນທີ

ັ ຄວາມເຫັນຈາກປະຊາຊົນ, ນັກລົງທຶນ, ນັກການເມືອງ ແລະ ຜູ ກ ້ ່ ຽວຂ້ອງໃນການ 3. ຈະຕ້ອງໄດ້ຮບ ພັດທະນາ. 4. ຈະຕ້ອງເປັນຜົນຂອງການປະສານງານຂອງຫນ່ ວຍງານທຸກລະດັບ.

ປະເພດຂອງຖະຫນົນ.

7.3.

ການຈໍາແນກປະເພດຂອງຖະຫນົນ ເມື່ອພິຈາລະນາຕາມສະພາບຊຸມຊົນສາມາດຈໍາແນກໄດ້ 2 ປະ

ເພດຄື: 1. ຖະຫນົນນອກເມືອງ (Rural Highway).

ຫມາຍເຖິງຖະຫນົນທີ່ເຮັດຫນ້າທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຊຸມຊົນກັບຊຸມຊົນ, ເມືອງຕໍ່ເມືອງ ຫລື ພາກຕໍ່

ີ ວາມສໍາພັນກັນເພື່ອການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ການສຶກສາ ແລະ ອານາໄມຕະຫລອດຈົນ ພາກໃຫ້ມຄ

ເພື່ອການປົກຄອງ ແລະ ການປ້ອງກັນປະເທດ ສ່ວນໃຫຍ່ ຖະຫນົນນອກເມືອງຈະຢູ່ ໃນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງ ້ ຖະຫນົນນອກເມືອງນອກເຫນືອຈາກ ກົມທາງຫລວງເຊັ່ນ: ທາງຫລວງພິເສດ, ທາງຫລວງແຜນດິນເປັນຕົນ. ການຢູ່ ພາຍໃຕ້ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງກົມທາງຫລວງຍັງມີຖະຫນົນທີ່ດໍາເນີນການກໍ່ສ້າງ, ຂະຫຍາຍ, ບູ ລະນະ

ິ ານສ່ວນຈັງ ແລະ ບໍາລຸ ງຮັກສາ ໂດຍຫນ່ ວຍງານອື່ນໆເຊັ່ນ: ທາງຫລວງຊົນນະບົດດໍາເນີນການ ໂດຍອົງການບໍລຫ ຫວັດ, ທາງຫລວງດໍາເນີນການໂດຍສໍານັກງານເລັ່ງລັດພັດທະນາຊົນນະບົດ. 2. ຖະຫນົນໃນເມືອງ (Urban Street).

ົ ລະດັບເປັນອົງການບໍລ ິ ຫມາຍເຖິງຖະຫນົນໃນເຂດຊຸມຊົນທີ່ມີປະຊາກອນຫນາແຫນ້ນແລະ ໄດ້ຍກ

ຫານສ່ວນທ້ອງຖິ່ນ ຫລື ເຂດເທດສະບານແລ້ວ ປະເພດຂອງຖະຫນົນເມືອງເມື່ອພິຈາລະນາຕາມລັກສະນະ ຫນ້າທີ່ຂອງການໃຊ້ງານ ແລະ ລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນສາມາດຈໍາແນກໄດ້ເປັນ 4 ປະເພດຄື:

ປະເພດຂອງຖະຫນົນໃນເມືອງ (Urban Street Type) ຕາມລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນ (Hierara- chy). -

ຖະຫນົນສາຍປະທານ (Principal Arterial Or Expressway) ເປັນຖະຫນົນສາຍສໍາຄັນສໍາລັບ

ລະບົບການສັນຈອນຂອງເມືອງ, ການສັນຈອນເປັ ນການຈໍລະຈອນທີ່ມີຄວາມໄວສູ ງ, ກະແສການຈໍລະຈອນ

້ ້ ຖະຫນົນສາຍປະທານມີການຄວບຄຸ ມຢ່າງ ເຂົາ-ອອກເມື ອງ ຫລື ການຈໍລະຈອນຜ່ານເມືອງ, ການເຊື່ອມຕໍ່ເຂົາສູ່ ້ ປານກາງເຖິງເຂັມງວດ.

Principal Arterial ຫລື ອີກໃນຫນຶ່ງກໍ່ຄືທາງຫລວງແຫ່ ງຊາດ ຊຶ່ງຢູ່ ໃນເຂດເມືອງ ແລະ ເຮັດ

ຫນ້າທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ຊຸມຊົນໃນແຂວງ ຫລື ຕ່າງແຂວງ. -

້ ດຫນ້າທີ່ກະຈ່ າຍການຈໍລະຈອນ ຖະຫນົນສາຍຫລັກ (Major Arterial) ຖະຫນົນປະເພດນີເຮັ

້ ່ ຕ່າງໆຂອງເມືອງໃນໃນເຂດຊຸມຊົນຢູ່ ອາໄສ, ເຂດອຸ ດສາຫະກໍາ, ເຂດພານີ ຈາກຖະຫນົນສາຍປະທານໄປຍັງພືນທີ

ອາຊະຍະກໍາ ແລະ ເຂດທຸລະກິດການຄ້າ ໆລໆ ໂດຍເປັ ນຕົວກາງໃນການເກີດການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຖະຫນົນ ້ ວຍກັນມີການຄວບຄຸ ມການເຊື່ອມຕໍ່ຢ່າງປານກາງ. ສາຍປະທານ ແລະ ຖະຫນົນສາຍຮອງເຂົາດ້ -

້ ຖະຫນົນສາຍຮອງ (Collector Sreet) ເປັ ນຖະຫນົນທີ່ເຮັດຫນ້າທີ່ກະຈ່ າຍການຈໍລະຈອນໃນພືນ

ິ ານໃນສ່ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງ ໂດຍເຮັດຫນ້າທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຖະ ທີ່ສູ ນກາງເມືອງເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ໃຫ້ບໍລກ ້ ວຍກັນມີການຄວບຄຸ ມການເຊື່ອມຕໍ່ບໍ່ຫລາຍປານໃດ. ຫນົນສາຍຫລັກ ແລະ ຖະຫນົນສາຍຍ່ ອຍເຂົາດ້ -

ທີ່ຢູ່ ອາໄສ

້ ດຫນ້າທີ່ຮັບການຈໍລະຈອນຈາກແຫລ່ງ ຖະຫນົນສາຍຍ່ ອຍ (Local Street) ຖະຫນົນສາຍນີເຮັ ້ ງ ິ ານການເຂົາເຖິ ໂດຍກົງແລ້ວເຊື່ອມຕໍ່ກັບຖະຫນົນສາຍຮອງເປັ ນຖະຫນົນທີ່ເຮັດຫນ້າທີ່ໃຫ້ບໍລກ

້ ່ (Accesibility) ເປັ ນຫລັກການເຄື່ອນທີ່ຂອງລົດ (Mobility) ເທິງຖະຫນົນສາຍນີຈະຕໍ ້ ພືນທີ າ ໂດຍປົກກະ 93

ຕິບ່ ໍມີການຄວບຄຸ ມການເຊື່ອມຕໍ່ແຕ່ ຢ່າງໃດ.

ັ ສະນະຊອຍປາຍຕັນ (Dead-end ຖະຫນົນສາຍຍ່ ອຍມີລກ

້ ່ ໄວ້ ສໍາລັບລ້ຽວລົດກັບຄວນອອກແບບໃຫ້ມພ ີ ນທີ ື ້ ່ ສໍາລັບລ້ຽວລົດກັບໄດ້ (Cul-deStreet) ທີ່ບໍ່ໄດ້ກຽມພືນທີ sec Street).

7.4.

ຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນໃນເມືອງ (Urban Street Pattem ). ຮູ ບແບບລະບົບຖະຫນົນໃນເມືອງແຕ່ລະເມືອງ

ຈາກການຈໍາແນກລັກສະນະຂອງຊຸມຊົນໃນເມືອງ

ອອກເປັນກຸ່ ມຕ່ າງໆ ເມື່ອພິຈາລະນາເຖິງໂຄງຂ່ າຍຂອງຖະຫນົນທີ່ເຊື່ອມໂຍງ ຫລື ການຕິດຕໍ່ກັນຂອງກຸ່ ມຊຸມຊົນ ຈະປະກອບກັນເປັ ນໂຄງຂ່າຍທີ່ມີຮູບແບບຕ່າງໆກັນ

ທັງນີເປັ ນຜົນມາຈາກຮູ ບແບບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນ

ຂອງເມືອງ ໂດຍສາມາດແບ່ງລະບົບຂອງຖະຫນົນໄດ້ 4 ຊະນິດຄື:

້ ່ ອງ 1. ຮູ ບແບບຖະຫນົນລັດສະຫມີ(Radial System Pattern): ເປັນລະບົບຖະຫນົນ ຊຶ່ງເກີດຂຶນເນື

້ ຈາກຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ຖະຫນົນ ເລີ່ມຈາກຈຸດລວມເຊັ່ນ: ຕະຫລາດ, ສະຖານທີ່ລາຊະການເປັນຕົນ

ແລ້ວກະຈາຍອອກໄປຕາມແນວລັດສະຫມີ. ຄວາມຈະເລີນຂອງເມືອງ ເລີ່ມທີ່ຈຸດສູນກາງເມືອງແລ້ວແຜ່ກະຈາຍ ້ ອອກໄປຕາມແນວຖະຫນົນ ຫລື ເສັນທາງຄົ ມະນາຄົມທີ່ສໍາຄັນ. ້  ຂໍເສຍ:

້ ່ ທີ່ຢູ່ລະຫວ່າງຖະຫນົນລັດສະຫມີຈະໄດ້ຮບ ັ ການບໍລກ ິ ານບໍ່ທົ່ວເຖິງ. - ພືນທີ

- ທີ່ດິນແຕ່ລະຕອນຮູ ບຮ່າງບໍ່ສະຫມໍາສະເຫມີ ເຮັດໃຫ້ບ່ ໍສະດວກໃນການວາງແຜນ ແລະ

ອອກແບບສິ່ງກໍ່ສ້າງ.

້ ສູນກາງເມືອງທັງການຈາລະຈອນທ້ອງຖິ່ນ (Local Traffic) - ຖະຫນົນທຸ ກສາຍມຸ ງ້ ເຂົາສູ່

ແລະ ການຈາລະຈອນຜ່ານ (Through Traffic) ເຮັດໃຫ້ມແີ ນວໂນ້ມທີ່ຈະເກີດການຈາລະຈອນ ຕິດຂັດທີ່ບໍລເິ ວນສູນກາງເມືອງ.

້ ່ ວຍລະບາຍປະລິມານລົດ ແລະ ເປັນ ແນວທາງແກໄ້ ຂປັນຫາຄື: ນໍາລະບົບຖະຫນົນວົງແຫວນເຂົາມາຊ

້ ເສັນທາງລັ ດລົດໄລຍະການຍ່ າງ.

ຮູ ບທີ 7.1: ຮູ ບແບບຖະຫນົນລັດສະຫມີ (Radial System Pattern). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://www.globalsecurity.org/military/library/policy/army/fm/306/chap2.htm ແລະ http://formorii.blogspot.com/. 94

ຮູ ແບບຂອງຖະຫນົນຕາກະໂລ (Gid System Pattem) : ປະກອບດ້ວຍຖະຫນົນຕາມແນວຍາວ

້ ົ ຄວນ, ລັກສະນະ ແລະ ຂວາງຕິດຕັງສາກເປັ ນບ໋ ອກສີ່ຫລ່ຽມ ໂດຍຖະຫນົນແຕ່ລະສາຍຈະມີໄລຍະຫ່ າງກັນພໍສມ ົ ສ່ວນຕົວ ການວາງຜັງເມືອງ ແລະ ການວາງຜັງໂຄງຂ່າຍຂອງລະບົບຖະຫນົນອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ໃຊ້ລດ ້ ່ າ: Motorized Town. ຫລື ເອີນວ 

້ : ຂໍດີ

- ມີຄວາມສະຫມໍ່າສະເຫມີຂອງ Accessibility ໃນສ່ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງດີເທົ່າໆກັນ.

- ຊ່ວຍກະຈາຍຄວາມຈະເລີນໂປທົ່ວເຖິງກັນ ເຮັດໃຫ້ຄວາມຫນາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນກະ ຈາຍ

ຢ່າງສະຫມໍາສະເຫມີໃນແງ່ ຂອງລະບົບຂົນສົ່ງຊ່ວຍໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການການຂົນສົ່ງກະຈາຍອອກໄປບໍ່ ິ ານ. ຈໍາກັດໃນບໍລເິ ວນໃດບໍລເິ ວນຫນຶ່ງສະດວກຕໍ່ການບໍລກ

- ງ່ າຍຕໍ່ການອອກແບບແນວຖະຫນົນແລະສິ່ງກໍ່ສ້າງສາມາດຂະຫຍາຍເມືອງອອກໄປທຸກ ດ້ານ.

- ສາມາດເພີ່ມຄວາມຈຸ (Capacity) ຂອງໂຄງຂ່າຍຖະຫນົນໄດ້ຢ່າງງ່ າຍ ໂດຍກໍານົດໃຫ້ຖະ ຫນົນ

ຄູ່ ໃດຄູ່ ຫນຶ່ງ ຊຶ່ງຂະຫນານກັນຈັດເປັນລະບົບແລ່ນລົດທາງດຽວ (One-Way).

້ - ການເດີນທາງລ້ຽງເຂດທຸລະກິດ ຫລື ສູນການເມືອງສາມາດເລືອກເສັນທາງໄດ້ ຫລາຍເສັນ້ ທາງ.



້ ຂໍເສຍ:

້ ່ , ຫາກພູ ມປ ີ ະເທດບາງພືນທີ ີ ະເທດບໍ່ສະຫມໍາສະເຫມີການເຮັດລະບົບ - ບໍ່ເຫມາະສົມກັບພູ ມປ

້ ່ າໃຊ້ຈ່າຍສູງ. ນີຈະເສບຄ

- ຖະຫນົນໂຄງຂ່າຍລະບົບນີບໍ້ ່ ໍມີລະດັບ (Hierarachy) ຜູ ໃ້ ຊ້ຖະຫນົນຈະສັບສົນໃນການແຍກ

ທາງເອກທາງໂທ.

້ ແລະ ຈຸດຫມາຍໃນແນວເສັນແມງມຸ ້ - ບໍ່ສະດວກສໍາລັບການຈໍລະຈອນທີ່ມີຈດ ຸ ເລີ່ມຕົນ ມ ເພາະ

້ ຈະຕ້ອງເດີນທາງຍາວຂຶນ.

້ - ຜູ ໃ້ ຊ້ຖະຫນົນເກີດຄວາມເບື່ອຫນ່ າຍຊໍາສາກ,

້ ແລະ ທາງແຍກຊໍາໆ.

ການເດີນທາງຜ່ານເມືອງຈະພົບແຕ່ບ໋ ອກຕຶກ

ຮູ ບທີ 7.2: ຮູ ແບບຂອງຖະຫນົນຕາກະໂລ (Gid System Pattem).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.globalsecurity.org/military/library/policy/army/fm/306/chap2.htm. 95

ຮູ ບແບບຂະຖະຫນົນແນວວົງແຫວນ (Ring System Pattem) : ເປັນຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນ

້ ່ ເມືອງໄດ້. ການຈາລະ ັ ສະນະວົງລ້ອມຮອບສູນກາງຂອງບໍລເິ ວນເມືອງ ຊຶ່ງສາມາດໃຫ້ບໍລກ ິ ານແກ່ ພືນທີ ທີ່ມີລກ ຈອນປະເພດຜ່ານເມືອງສາມາດໃຊ້ວງົ ແຫວນໂດຍບໍ່ຕ້ອງຜ່ານໃຈກາງເມືອງ

ໂດຍທົ່ວໄປລະບົບຖະຫນົນວົງ

້ ຄ:ື ສາມາດເລືອກ ແຫວນມັກໃຊ້ຄູ່ກັບຖະຫນົນລັດສະຫມີ ເມື່ອນໍາທັງສອງລະບົບມາປະກອບກັນແລ້ວມີຂໍດີ

້ ້ ສູນກາງເມືອງໄດ້ຍານພາຫະນະໄຫລ່ວຽນໄດ້ສະດວກທັງບໍລເິ ວນໃນເມືອງ ແລະ ຮອບ ເສັນທາງສັ ນຈອນເຂົາສູ່ ້ ບສະພາບພູ ມປ ີ ະເທດໄດ້. ເມືອງສາມາດປັບແນວຖະຫນົນໃຫ້ເຂົາກັ

ຮູ ບທີ 7.3: ຮູ ບແບບຂະຖະຫນົນແນວວົງແຫວນ (Ring System Pattem). ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://urbanplanning.library.cornell.edu/DOCS/sitte.htm ແລະ http://www.acuus.org/index.php/2-home. 4.

ຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນຕາມແນວເສັນ້ (Linear System Pattem) ເປັນຮູ ບແບບຖະຫນົນ

້ ັ ສະນະເປັນເສັນຫລັ ທີ່ມີລກ ກມີການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງເມືອງເກາະຕາມບໍລເິ ວນຕາມແນວສອງຝັ່ ງແຄມແມ່ ນໍາ້

ຫລື ແນວຂອງຂອບຂ້າງທາງຂອງຖະຫນົນສໍາຄັນໃນແຕ່ ລະການຂົນສົ່ງຖືວ່າລະບົບນີບໍ້ ່ ເຫມາະສົມ ເນື່ອງຈາກ

້ ຊຶ່ງລະບົບຂົນສົ່ງຕ້ອງບໍລກ ້ ້ Accessibility ຈະມີສະ ້ ງເດີນທາງຍາວຂຶນ ິ ານຫລາຍຂຶນນອກຈາກນີ ເຮັດໃຫ້ຕອ

້ ່ ຢູ່ໃນບໍລເິ ວນໃກ ້ຄຽງກັບຖະຫນົນເທົ່ານັນ. ້ ເພາະພືນທີ

ຮູ ບທີ 7.4: ຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນຕາມແນວເສັນ້ (Linear System Pattem).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://en.wikipedia.org/wiki/Ribbon_development ແລະ http://www.city-data. com /forum/urban-planning/1433275-understanding-cities-different-builtpattern-history-2.html. 96

7.5.

ຫລັກການວາງຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນໃນເມືອງ.

້ ່ ກັບປັ ດໃຈຫລາຍຢ່າງ ຊຶ່ງບາງຄັງອາດຈະເປັ ້ ການວາງຜັງຮູ ບແບບຂອງຖະຫນົນຍ່ ອຍຂຶນຢູ ນລັກສະນະ

້ ນດັ ້ ່ ງນີ:້ ສະເພາະທີ່ບໍ່ສາມາດກໍາຫນົດເປັນຫລັກເກນຕາຍຕົວໄດ້ ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມຈະຕ້ອງອາໄສຫລັກການເບືອງຕົ

1. ການກໍານົດຖະຫນົນແຕ່ລະສາຍມີຫນ້າທີ່ຢ່າງໃດຢ່າງຫນຶ່ງຕາມປະເພດ ເຊັ່ນ: ຫາກກໍານົດຖະ

້ ິ ານໃນລັກສະນະຖະ ຫນົນສາຍໃດເປັ ນຖະຫນົນສາຍປະທານ ຫລື ທາງດ່ວນແລ້ວຖະຫນົນສາຍນີຈະໃຫ້ ບໍລກ

້ ່ ສອງຝັ່ ງຖະຫນົນບໍ່ໄດ້ອກ ີ ຄື: ຈະຕ້ອງມີການຄວບຄຸ ມຈຸດເຊື່ອມ ແລະ ຈະຕ້ອງມີຖະຫນົນ ຫນົນຍ່ ອຍກັບພືນທີ

້ ່ ເຫລົ່ານັນແທນເປັ ້ ້ ິ ານພືນທີ ນຕົນ. ຍ່ ອຍສາຍອື່ນໃຫ້ບໍລກ

ການທີ່ບໍ່ສາມາດຄວບຄຸ ມໃຫ້ຖະຫນົນແຕ່ລະສາຍມີຫນ້າທີ່ດຽວ ໄດ້ແລ້ວຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມ

ສັບສົນບໍ່ມີລະບຽບໃນການຈາລະຈອນ ຊຶ່ງແກ ້ໄຂໄດ້ຍາກ.

2. ການເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງຖະຫນົນແຕ່ລະປະເພດຄວນຈະເປັ ນໄປຕາມລໍາດັບ (Hierarachy)

ຄື:

້ ຖະຫນົນສາຍຫລັກ, ຈາກອາຄານສູ່ ຖະຫນົນຍ່ ອຍ, ຈາກຖະຫນົນສາຍຍ່ ອຍໄປສູ່ ຖະຫນົນສາຍຮອງແລ້ວເຂົາສູ່ ຈາກຖະຫນົນສາຍຫລັກໄປສູ່ ຖະຫນົນສາຍປະທານ, ຈາກຖະຫນົນສາຍປະທານໄປສູ່ ຖະຫນົນແຫ່ ງຊາດ.

ິ ານກິດຈະກໍາແຕ່ລະປະເພດ ເຊັ່ນ: 3. ຈະຕ້ອງຈັດປະເພດຂອງຖະຫນົນທີ່ເຫມາະສົມ ໃນການບໍລກ

ິ ານ ເນື່ອງຈາກ ສູ ນກາງຊຸມຊົນ, ລະດັບຫມູ່ ບ້ານຄວນຈັດຖະຫນົນສາຍຮອງ ຫລື ຖະຫນົນສາຍຍ່ ອຍໃຫ້ບໍລກ

້ ການຍ່ າງ ແລະ ລົດຖີບ ໂດຍບໍ່ໃຊ້ຍານພາຫະນະຫລາຍ ແລະ ຄວນ ການເດີນທາງເປັນການເດີນທາງໄລຍະສັນ, ິ ານກັບຊຸມຊົນລະດັບເມືອງ ຫລື ຊຸມຊົນຫລັກ ເນື່ອງຈາກເປັ ນການເດີນທາງໄລ ຈັດຖະຫນົນສາຍຫລັກໃຫ້ບໍລກ

ຍະໄກ ແລະ ຈະຕ້ອງອາໄສຍານພາຫະນະປະເພດຕ່າງໆ ເພື່ອການເດີນທາງເປັນຫລັກ. ້ ່. ພືນທີ

7.6.

ີ ະເທດຂອງ 4. ການເລືອກໃຊ້ຮູບແບບຖະຫນົນມີຄວາມສໍາຄັນຢ່າງຍິ່ງທີ່ຕ້ອງຄໍານຶ່ງເຖິງສະພາບພູ ມປ

ທີ່ຈອດລົດ (Parking) .

7.6.1. ທີ່ຈອດລົດໂດຍສາທາລະນະປະຈໍາທາງ.

້ ຈຸດອ່ອນລົດໂດຍສານປະຈໍາທາງໃນເມືອງຄວນມີທຸກໄລຍະ 100 ແມັດ, ເທິງເສັນທາງຄົ ມະນາຄົມ

ສາຍຫລັກ ແລະ ສາຍຮອງພາຍໃນເມືອງ ແຕ່ຕ້ອງຄໍານຶ່ງເຖິງຄວາມປອດໄພໃນການສັນຈອນເທິງທ້ອງຖະຫນົນ ິ ານ ແລະ ຍານພາຫະນະອື່ນໆດ້ວຍ. ຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ບໍລກ

7.6.2. ຕະຫລາດສົດ, ສູນກາງການຄ້າລະດັບຊຸມຊົນເມືອງ.

້ ່ ຽນສິນຄ້າ ຊຸມຊົນທຸກແຫ່ ງຄວນມີຕະຫລາດສົດຢ່າງນ້ອຍ 1 ແຫ່ ງ ເພື່ອເປັ ນສູ ນກາງການຊືຂາຍແລກປ ້ ່ ກັບຄວາມຈໍາ ິ ານຜູ ຄ ້ ນ ົ ພາຍໃນເມືອງ. ຂະຫນາດຂອງຕະຫລາດຂຶນຢູ ລະຫວ່າງເມືອງກັບຊົນນະບົດ ແລະ ບໍລກ

້ ື ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ເພື່ອຕັງແຜງລອຍອ້ ເປັ ນໃນການບໍລໂິ ພກຂອງປະຊາກອນໃນຊຸມຊົນອາດມີພນທີ ອມຮອບບໍລເິ ວນຕະ ້ ້ ນຝອຍ ແລະ ນໍາເສຍທີ ່ ດີ ແລະ ຄວນມີທ່ ຈອດລົ ້ ີ ້ າ ຫລາດແຕ່ຕ້ອງມີລະບົບການຈັດການຂີເຫຍື ອມູ ດສໍາລັບຜູ ມ ິ ານຢ່າງພຽງພໍ. ໃຊ້ບໍລກ 97

7.6.3. ທີ່ຈອດລົດໃນເມືອງ.

້ ການວາງຜັງເມືອງທັງເພື່ອການປັ ບປຸ ງພັດທະນາເມືອງ ຫລື ຜັງເມືອງໃຫມ່ ທີ່ດີຈາໍ ເປັ ນຕ້ອງຈັດກຽມພືນ

້ ່ ຈອດລົດ ແລະ ສະແດງຜັງໃນໂຄງການປັ ນຫາທີ່ເກີດຂຶນ ້ ໃນປັ ດຈຸບນ ັ ແລະ ມີແນວ ທີ່ບາງສ່ ວນ ເພື່ອເຮັດພືນທີ ໂນ້ມທະວີຄູນໄປຍັງອານາຄົດຄື:

ການຂາດແຄນທີ່ຈອດລົດໃນເມືອງ

ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງໃນເຂດສູ ນກາງ

້ ດັ່ງນັນ້ ົ ສົ່ງລົດໄຟ ແລະ ລົດຍົນ ໂດຍສານເປັ ນຕົນ. ເມືອງ, ສູ ນກາງລາຊະການ, ເຂດການຄ້າ ແລະ ສະຖານີຂນ ເພື່ອຈອດລົດຈຶ່ງເປັນປັນຫາໃນເມືອງໃຫມ່ ທີ່ຈະຫຍາຍຕົວ.

້ ່ ຈອດລົດໄດ້ ົ ສ່ວນບຸ ກຄົນໃນເມືອງ ສາມາດຈໍາແນກປະເພດຂອງພືນທີ ໂດຍຮູ ບແບບກິດຈະການໃຊ້ລດ

3 ປະເພດດັ່ງນີ:້

້ ່ ເຮັ ີ ດວຽກປະຈໍາເປັ ນກິດຈະວັດໃນເມືອງ (Operational Parking Space) 1. ທີ່ຈອດລົດສໍາລັບຜູ ທ

້ ່ ຈອດລົດຍົນ ຫລື ຍານພາຫະນະປະເພດອື່ນທີ່ຈະຕ້ອງມີທ່ ຈອດລົ ີ ດ ໃຫ້ເປັ ນປະຈໍາ ເພື່ອປະກອບ ໄດ້ແກ່ ພືນທີ ກິດຈະການງານ, ລາຊະການ, ສໍານັກງານ, ກິດຈະການໃນອາຄານຮ້ານຄ້າ ແລະ ພານິດຊະຍະກໍາຕ່ າງໆ.

2. ທີ່ຈອດລົດສໍາລັບການຕິດຕໍ່ທົ່ວໄປໃນເມືອງ (Non-Operational Parking Space) ໄດ້ແກ່

້ ່ ຈອດລົດ ຊຶ່ງບໍ່ໄດ້ຈດ ັ ສະເພາະເພື່ອທີ່ສະຖານທີ່ສະເພາະໃດ ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ ເປັ ນບໍລກ ິ ານສາທາລະນະ ພືນທີ ້ ່ ມາໃຊ້ ີ ິ ານຕ່ າງໆໃນເມືອງ. ຂອງພາກລັດສໍາລັບຜູ ທ ບໍລກ

້ ່ ຈອດລົດສໍາ ້ ກ ັ ອາໄສໃນເມືອງ (Residential Parking Space) ໄດ້ແກ່ ພືນທີ 3. ຈອດລົດສໍາລັບຜູ ພ

້ ກ ັ ອາໄສຢູ່ໃນເມືອງເຊັ່ນ: ໂຮງຈອດລົດ, ທີ່ຈອດລົດສໍາລັບບຸ ກຄົນປະຈໍາທີ່ຢູ່ ອາໄສໃນເມືອງບໍ່ວ່າຈະເປັ ນ ລັບຜູ ພ ບ້ານພັກ, ອາຄານພານິດ ຫລື ອາຄານຢູ່ອາໄສລວມ. ່ ຈອດລົດ. ້ 7.6.4. ແນວທາງໃນການອອກແບບ ແລະ ກໍານົດເຮັດທີ່ຕັງຂອງສະຖານທີ -

ັ ຈໍານວນລົດ ທີ່ຫາໄດ້ຈາກການສໍາຫລວດດ້ານຕ່າງໆ. ຈໍານວນທີ່ຈອດລົດຕ້ອງມີຄວາມພຽງພໍກບ

ັ ບຸ ກ ຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈອດລົດສໍາລັບຜູ ເ້ ຮັດວຽກເປັ ນປະຈໍາເປັ ນກິດຈະວັດຕ້ອງມີໃຫ້ພຽງພໍກບ

ການຈັດໂຄງການທີ່ຈອດລົດສາທາລະນະໃນເມືອງ ອາດເຮັດໄດ້ໂດຍກໍານົດເວລາເກັບເງ ິນທີ່ເປັ ນ

້ ່ ທຸລະກິດເມືອງຄວນມີທ່ ວ ້ ເພື່ອການຕິດຕໍ່ໄວ້ດວ ີ ່ າງເຫລືອສໍາລັບໃຫ້ຜູຈ ້ ອດລົດໄລຍະສັນໆ ້ ຍ ພືນທີ

້ ່ ຕ້ອງສະດວກຕໍ່ການເຂົາຈອດ ້ ຮູ ບຮ່າງຂອງພືນທີ ແລະ ອອກຈາກທີ່ຈອດ.

້ ້ ່ ມາຕິ ີ ຄາລະກອນ ແລະ ຜູ ທ ດຕໍ່ໃນອາຄານທີ່ເຮັດການນັນໆ.

ການຊ່ວຍໃຫ້ໂຄງການສໍາເລັດງ່ າຍຂຶນ້ ແລະ ມີເງ ິນທຶນຫນູນວຽນໂຄງການ. ລວມເຖິງຈອດລົດເພື່ອການຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ແລະ Services ອື່ນໆ.

7.7. ການຍ່ າງ (Pedestrian Ways).

້ ້ ອະດີດ ໂດຍການຍ່ າງຈະເປັ ນເຄື່ອງມື ການຍ່ າງເປັນຮູ ບແບບພືນຖານການສັ ນຈອນຂອງມະນຸດຕັງແຕ່

້ ່ ສາມາດສໍາຫລວດ ແລະ ຮັບຮູ ເ້ ມືອງໄດ້ເລິກ ແລະ ລະອຽດກວ່າການສັນຈອນໃນ ້ ງພືນທີ ສໍາຄັນໃນການເຂົາເຖິ ້ ານົດດ້ານ ັ ້ ່ ສຸ ດ ເນື່ອງຈາກຂໍກໍ ລະບົບອື່ນໆ ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມການຍ່ າງເປັນຮູ ບແບບການສັນຈອນທີ່ເຮັດໄດ້ສນທີ 98

້ ່ າງ ໂດຍໄລຍະທາງໃນການຍ່ າງສາມາດແບ່ງໄດ້ 2 ລັກສະນະຄື: ໄລຍະທາງດ້ານກາຍຍະ ສັກກະຍະພາບຂອງຜູ ຍ

ພາບ (Physical Distance) ຊຶ່ງເປັ ນໄລຍະທີ່ໄດ້ຈາກການຍ່ າງ ຈິ່ງສາມາດຫາມາດຕະຖານວັດໄດ້ ແລະ ໄລຍະ

້ ກ ຶ ແລະ ການຮັບຮູ ປ ້ ະສົບການ ທາງດ້ານການຮັບຮູ ້ (Experience Distance) ເປັ ນໄລຍະທີ່ເກີດຈາກຄວາມຮູ ສ ລະຫວ່າງການຍ່ າງ ໃນໄລຍະການຍ່ າງ ທີ່ເຫມາະສົມຈຶ່ງຍອມຮັບໄດ້ຈະມີຄວາມສໍາພັນກັບໄລຍະທາງ 2 ປະເພດ

້ ່ ນ: ໃນເສັນທາງຕົ ້ ິ ຈະການດຶງດູດສອງຂ້າງທາງເຖິງວ່າ ນີເຊັ ງຍາວ 500 ແມັດ ບໍ່ມີບ່ອນຮົ່ມ, ປ່ຽວນ່ າກົວ, ບໍ່ມີກດ ້ ກ ຶ ວ່າໄກຫລາຍ. ຢູ່ໃນຊ່ວງໄລຍະການຍ່ າງທີ່ເຫມາະສົມແຕ່ ອາດກໍ່ຈະເຮັດໃຫ້ຮູສ

ລະບົບທາງຍ່ າງທີ່ກ່ ຽວຂ້ອງດ້ານສັງຄົມ ແລະ ສຸ ຂະພາບ (Socal and Esthetic Impact of

່ ປະຊາຊົນໃຊ້ເປັ ນທາງສັນຈອນ ນອກຈາກເພື່ອການເດີນທາງເຊື່ອມ ້ Circulation) ເມື່ອພິຈາລະນາເສັນທາງທີ ້ ກ 2 ປະເດັນຄື: ໂຍງຈາກຈຸດຫນຶ່ງສູ່ ຈຸດຫນຶ່ງແລ້ວສາມາດອ່ານໄດ້ເຖິງຜົນທີ່ເພິ່ງຄວນຈະເກີດຂຶນອີ 1. ທາງດ້ານສັງຄົມ (Socal). 2. ທາງດ້ານສຸ ຂະພາບ (Estheric).

້ ່ ກ່ າງວອ້າງເຖິງຈະເກີດຂຶນທັ ້ ນທີ ບໍ່ວ່າຈະຍ່ າງ ຫລື ຢູ່ ໃນລົດ ໃນການເດີນທາງໄປທີ່ໃດຜົນທັງສອງນີທີ

້ ົ ປະ ແລະ ສົ່ງເສີມໃຫ້ເກີດ ຍົນກໍ່ຕາມ, ເສັນທາງສັ ນຈອນຈາກພຽງເພື່ອຍ່ າງແລ້ວຍັງເປັນານເຊື່ອມປຸ ກຄົນໄດ້ພບ

ິ ຊີວາທີ່ໄດ້ປະສົບລະຫວ່າງ ການຕິດຕໍ່ກັນທາງສັງຄົມການຄໍານຶ່ງເຖິງບ່ອນຮົ່ມ ແລະ ບ່ອນຮົ່ມຈາກກິດຈະກໍາຊີວດ ້ ການເດີນທາງ ແລະ ໃນດ້ານຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໂຄງຂ່າຍລະບົບສາທາລະນູປະໂພກເຊື່ອມໂຍງເຂົາສູ່

້ າເປັ ນຢ່າງຍິ່ງຕໍ່ການດໍາລົງຊີວດ ິ ແຕ່ຄວນທີ່ຈະຄໍານຶ່ງເຖິງຜົນຄວາມງາມຂອງພູ ມທ ີ ດ ັ ເຊັ່ນ ອາຄານ ຊຶ່ງສິ່ງເຫລົ່ານີຈໍ ິ , ການອອກແບບຮູ ບປ້າຍຮ້ານໂຄສະນາຕ່າງໆໃຫ້ສວຍງາມເປັ ນ ວ່າ: ການຊ່ອນສາຍໄຟຟ້າ, ສາຍໂທະສັບໄຕ້ດນ

້ ່ ຈະເປັນໄປຢ່າງໄວວາປອດໄພ ຖ້າສາມາດທີ່ຈະແບ່ງແຍກ ້ ແລະ ລະບົບການສັນຈອນໃນພືນທີ ລະບຽບເປັ ນຕົນ

້ ້ ີ ນແລ້ ທາງລົດ ແລະ ຄົນຍ່ າງ ຫລື ຖ້າສາມາດແຍກເສັນທາງຕາມປະເພດການສັ ນຈອນໃຫ້ຖ່ ຂຶ ວປະສິດທິພາບ ້ ເຊັ່ນ: ມີການແບ່ງທາງລົດສ່ວນຕົວ, ການໃຊ້ຖະຫນົນຈະສູງຍິ່ງຂຶນ

ທາງລົດບັນທຸ ກ, ທາງນັກຮຽນ,ທາງລົດ

ື ຖີບ, ທາງຄົນຍ່ າງ ໆລໆ ເປັນສິ່ງທີ່ເປັນໄປໄດ້ຍາກຫລາຍ ເນື່ອງຈາກເງ່ ອນໄຂທາງດ້ ານເຕັກນິກ, ງ ົບປະມານ ແລະ

້ ່. ້ າກັດດ້ານພືນທີ ຂໍຈໍ

ັ ຖຸປະສົງຫລາຍຢ່າງນອກຈາກຄວາມເປັ ນທາງສັນຈອນ ຫລື ທາງຍ່ າງໃນເມືອງ ຖະຫນົນໃນເມືອງມີວດ

້ ພຽງເທົ່ານັນທາງຍ່ າງໃນເມືອງຫາກເບິ່ງພຽງປະເດັນທາງກາຍະພາບອາດບໍ່ມີຄວາມຫມາຍແຕ່ ໃນທາງດ້ານການ

້ ຍ ແລະ ທາງທໍາມະຊາດອື່ນໆ ທາງຍ່ າງມີຄຸນຄ່າ ແລະ ຄວາມຫມາຍຕໍ່ເມືອງຢ່າງຫລາຍ ໂດຍສະເພາະຢ່າງ ໃຊ້ສອ ້ ່ ການໃຊ້ສອ ້ ຍປະໂຫຍດຕ່າງໆຂອງເມືອງເຂົາ້ ຍິ່ງໃນການເປັ ນຕົວຖັກລ້ອຍລຽງອາຄານ, ກິດຈະກໍາ ແລະ ພືນທີ

ິ ຊີວາມີການຖ່າຍເທ່ ເຄື່ອນ ດ້ວຍກັນຖະຫນົນ ແລະ ທາງຍ່ າງສາທາລະນະໃນເມືອງເປັ ນສ່ວນທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍຊີວດ ໄຫວຫລາຍທີ່ສຸ ດ. ດັ່ງນັນ້ ເມືອງທີ່ມີຄວາມນ່ າສົນໃຈທ່ ອງທ່ ຽວຍ່ ອມມີຄວາມສໍາພັນຫລັກສ່ວນຫນຶ່ງຈາກການ

ີ ດ ິ ຊີວາ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ບໍ່ປອດໄພເມືອງກໍ່ຈະບໍ່ນ່ າ ຍ່ າງເຊັນກັນ ແລະ ໃນທາງກັບກັນຖະຫນົນທີ່ບໍ່ມີຊວ

້ ກສຶກສາຄວນຄໍານຶ່ງເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງຖະຫນົນ ແລະ ທາງຍ່ າງໃນ ສົນໃຈ ແລະ ບໍ່ປອດໄພໄປດ້ວຍ ດັ່ງນັນນັ ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມກາຍະພາບສະເພາະຜູ ໃ້ ຊ້ຖະຫນົນ ແລະ ທາງຍ່ າງສາທາລະນະມີສ່ວນຮ່ວມ

ື ້ ່ ຫນຶ່ງໆມີຊວ ີ ດ ິ ຊີວາ ແລະ ເກີດຄວາມປອດໄພ. ໃນການເຮັດໃຫ້ພນທີ 99

7.8.

ຄວາມເປັນມາ.

ຜູ ໃ້ ຊ້ໃນອະດີດເພິ່ງພາການຍ່ າງເປັ ນຫລັກ ເນື່ອງຈາກຍັງບໍ່ມີເທັກໂນໂລຢີ ດາ້ ນການຄົມະນາຄົມທີ່ຈະ

ັ ສະນະກະຈຸກຕົວ ແລະ ມີຄວາມກະຊັບ (Compact) ລວມທັງການໃຊ້ປະ ເລີນ ແລະ ຮູ ບແບບເມືອງຍັງມີລກ ໂຫຍດທີ່ດິນພາຍໃນເມືອງລັກສະນະປະສົມປະສານ (Mixed-Use) ຄົນສາມາດຍ່ າງຈາກທີ່ພັກໄປຍັງທີ່ເຮັດ

້ ັ ອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ການເຂົາມາ ວຽກ ແລະ ສູ ນກາງຂອງເມືອງເປັ ນໄປຢ່າງສະດວກ, ແຕ່ພາຍຫລັງຍຸ ກປະຕິວດ ຂອງກະແສ Modernism ຮູ ບແບບການພັດທະນາເມືອງປ່ຽນທິດທາງໄປຕາມຮູ ບແບບການສັນຈອນຄົມມະນາ

່ ຂອງລົດຍົນ ຊຶ່ງມີຄວາມສະດວກສະບາຍວ່ອງໄວ ແລະ ເດີນທາງໄດ້ໄກ ້ ຄົມທີ່ປ່ຽນໄປ, ການເຂົາມາແທນທີ ກວ່າຕອບຮັບກັບກະແສເມືອງສະໄຫມໃຫມ່ ແລະ ກະແສການຜະລິດຮູ ບແບບອຸ ດສາຫະກໍາເຮັດໃຫ້ຮູບແບບ

ເມືອງປ່ຽນໄປ, ການຂະຫຍາຍເມືອງ, ຮູ ບແບບການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນແບບແຍກເຂດ (Zoning) ແລະ ສະ

ພາບແວດລ້ອມກາຍະພາບຂອງເມືອງບໍ່ສົ່ງເສີມການຍ່ າງອີກຕໍ່ໄປ.

້ ນ (Sustainable Development) ແລະ ການພັດ ັ ເມື່ອກະແສການພັດທະນາແບບຢັ ງຍື ໃນປັ ດຈຸບນ

ັ ຄວາມນິຍມ ົ ທະນາເມືອງແບບກະຊັບ (Compact City) ກັບໄດ້ຮບ

ິ ດ ິ ຕະການພະລັງງານຄວາມ ໂດຍມີວກ

້ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ກະແສການສັນຈອນດ້ວຍການຍ່ າງ ແລະ ຍານພາຫະນະທີ່ໃຊ້ພະລັງງານນ້ອຍໄດ້ ເປັ ນຕົວກະຕຸ ນ ້ ນໃນການວາງແຜນນະໂຍບາຍ, ້ ຮັບຄວາມສົນໃຈ ໂດຍຈັດເປັ ນປະເດັນເບືອງຕົ ການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງ ເມືອງ ໂດຍສະເພາະດ້ານການຄົມມະນາຄົມສັນຈອນ.

ເນື່ອງຈາກຮູ ບແບບການເປັນເມືອງ ແລະ ເຂດຊຸມຊົນຊານເມືອງ ມີຄວາມຕ່າງກັນທາງດ້ານກາຍະພາບ ້ ້ ຂ ່ າງໆ ດັ່ງນັນຜູ ້ ຽນຈຶ່ງ ຮູ ບແບບການຈັດ Land–Use ອັດຕາຄວາມຫນາແຫນ້ນແລະ ຄວາມຕ້ອງການພືນຖານຕ

້ ໄດ້ແບ່ງເນືອຫາຂອງການອອກແບບທາງຍ່ າງອອກເປັ ນ 2 ສ່ວນຄື: ການອອກ ແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດຊຸມຊົນຊານ ເມືອງ ແລະ ການອອກແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດໃຈກາງເມືອງ.

7.9. ການອອກແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດຊຸມຊົນຊານເມືອງ. ້ ນ. ້ 7.9.1. ຫລັກການອອກແບບເບືອງຕົ ເຂດຊຸມຊົນຊານເມືອງ

້ ່ ສ່ວນໃຫຍ່ ຈະໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ດິນໃນຮູ ບແບບການພັກອາໄສທັງນີ ້ ໂດຍພືນທີ

ແນວຄິດ Nieghborhood Concept, ແນວຄິດ New Urbanism ແລະ ເມືອງກະຊັບ (Compact City) ້ ິ ທິພນ ົ ຕໍ່ການອອກແບບເຂດຊຸມຊົນພັກອາໄສໃນປັ ດຈຸບນ ັ ຊຶ່ງເນັນໃນການອອກແບບໂດຍສຶ ລ້ວນແຕ່ມີອດ ກສາ ້ ່ , ການຄໍານຶ່ງເຖິງການລົດການໃຊ້ພະລັງງານ ໂດຍສະເພາະພະລັງງານທີ່ໃຊ້ແລ້ວຫມົດໄປ, ບໍລເິ ວນຂອງພືນທີ

ີ ນແບບປະສົມປະສານ (Mixed-Use). ຄວາມເທົ່າທ່ ຽມກັນທາງສັງຄົມ ແລະ ການວາງຜັງປະໂຫຍດການໃຊ້ທ່ ດິ 7.9.2. ຖະຫນົນຂອງທຸກຄົນ.

ັ ຕິເຫດ ແລະ ການຄວບຄຸ ມປະລິມານການຈາລະຈອນ, ການແຍກທາງຄົມມະນາຄົມ, ການລົດອຸ ບດ

ການລົດປັນຫາພາວະຕ່ າງໆຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ເປັ ນກຸ ນແຈສໍາຄັນທີ່ເຮັດໃຫ້ທາງສັນຈອນມີຄຸນະພາບສໍາລັບປະ ້ ກຜ່ອນ ້ ນ ົ ສາມາດອອກມາຍ່ າງພົບປະສັງຄົມ, ນັ່ງຫລີນພັ ຊາຊົນໃນຊຸມຊົນເກີດກິດຈະກໍາທາງສັງຄົມເຊັ່ນ: ຜູ ຄ ້ ິ ຈະກໍາການຄ້າໄດ້. ໂດຍແນວທາງນີສາມາດນໍ ແລະ ມີກດ າໄປໃຊ້ໄດ້ໃນການອອກແບບ ທັງໃນກໍລະນີຂອງເຂດ 100

ພັກອາໄສ ແລະ ຖະຫນົນການຄ້າ

ິ ປະຈໍາວັນຄົນໃນຊຸມຊົນຕ່າງມີຄວາມຈໍາເປັ ນຕ່າງສາລະກັນໃນ ຊຶ່ງໃນຊີວດ

້ ່ ສາທາລະນະເຊັ່ນ: ການພົບປະຫມູ່ ເພື່ອນ, ສາທາລະນູປະໂພກ-ສາ ການອອກມາໃຊ້ທາງສັນຈອນ ແລະ ພືນທີ

້ ່ ດັ່ງກ່ າວໃຫ້ແກ່ ການໃຊ້ປະ ້ ິ ານອື່ນໆ. ດັ່ງນັນຈະຕ້ ທາລະນູປະການ, ການຄ້າ ແລະ ບໍລກ ອງອອກແບບພືນທີ

້ ຫລື ຄົນປົ ກະຕິ-ຄົນພິ ໂຫຍດຢ່າງເທົ່າທຽມຂອງຄົນທຸກຄົນໃນສັງຄົມທັງຄົນຈົນ- ຄົນລວຍ, ຄົນແກ່ -ໄວລຸ ນ ການ.

້ ດຖຸປະສົງໃນການອອກແບບຖະຫນົນໃນເຂດຊຸມຊົນຢູ່ອາໄສ. ການຕັງວັ -

້ ້ ນ ົ ສະດວກໃນການເຂົາມາໃຊ້ ້ ຍປະກອບກິດຈະການທັງໃນຖະ Accessibility: ເພື່ອໃຫ້ຜູຄ ສອ ້ ່ ອ້ອມຮອບໆ ການອອກກົດສະເພາະທີ່ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ແລະ ໃຫ້ປະໂຫຍດກັບຄົນ ຫນົນພືນທີ

ົ ຍົນ. ໃຊ້ລດ -

້ ນ ົ ໃນຊຸມຊົນສຸ ຂະພາບດີ ແລະ ມີການອອກກໍາລັງກາຍທັງການ Exercise: ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ຜູຄ

ຍ່ າງ, ແລ່ນ ແລະ ການຂີ່ລົດຖີບ ທັງເພື່ອກິດຈະກໍານັນທະນາການ ແລະ ການສັນຈອນໄປສະຖານ

ທີ່ຕ່າງໆ. -

ັ ຕິເຫດຈາລະຈອນ ແລະ ອາຊະ Safely :ເພື່ອລົດໂອກາດ ແລະ ຄວາມຍ້ານກົ່ວຂອງການເກີດອຸ ບດ

ຍະກໍາຕາມທ້ອງຖະຫນົນ. -

້ ນ ດ້ວຍການອອກແບບລະບົບການສັນ Viability: ເພື່ອໃຫ້ເສດຖະກິດຊຸມຊົນເກີດຄວາມຢັ ງຍື

ຊຸມຊົນຫລາຍທີ່ສຸ ດ. ິ ແລະ ການຮັບຮູ ຄ ້ ວາມເປັ ນຊຸມຊົນ (Sense Community: ເພື່ອສ້າງໃຫ້ເກີດຄຸ ນນະພາບຊີວດ

ັ ທຸລະກິດທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ລະບົບອໍານວຍຄວາມສະດວກ ຈອນທີ່ສະຫນັບສະຫນູນໂອກາດໃຫ້ກບ

້ ນ ົ ໃນຊຸມຊົນສາມາດພົບປະ of Community) ດ້ວຍການສ້າງຖະຫນົນ ແລະ ສະຖານທີ່ຊຶ່ງຜູ ຄ ກັນ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງໂຄງຂ່າຍທາງສັງຄົມ.

Environment: ເພື່ອລົດປັນຫາຕ່າງໆທີ່ເກີດຈາກການຄົມມະນາຄົມຂົນສົ່ງເຊັ່ນ: ປັ ນຫາມົນລະ ພິດ,ປັນຫາການບໍລໂິ ພກຈາກການຂາດແຄນພະລັງງານ, ປັນຫາການເກີດ (Greenhouse Effect) ອັນສົ່ງຜົນໃຫ້ໂລກຮ້ອນ ໆລໆ.

້ ອກ ີ ຄືການກະຕຸ ນ ້ ໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ ແລະ ປັ ດໃຈສໍາຄັນທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ເປັນໄປຕາມວັດຖຸປະສົງເຫລົ່ານີໄດ້

ັ ຈາກການຍ່ າງ. ໃນວຽກວິໄຈພົບວ່າ: ສິ່ງ ເຫັນຄຸ ນຄ່າຂອງການຍ່ າງ ແລະ ປະສົບການອັນນ່ າເພິ່ງພໍໃຈທີ່ຈະໄດ້ຮບ

ົ ເພິ່ງພໍໃຈກັບການສັນຈອນດ້ວຍການຍ່ າງຄື: ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ປອດໄພ, ສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກ ທີ່ຮັດໃຫ້ຄນ ້ ່ ເປັ ນປັ ດໄຈຊ່ວຍໃຫ້ຄນ ົ ກາ້ ຍ່ າງດ້ວຍ ແລະ ປະສົບການທີ່ນ່ າເພິ່ງພໍໃຈກັບການຍ່ າງ ແລະ ຄວາມປອດໄພນັນກໍ ການຂີ່ລົດຖີບດ້ວຍກັນເຊັນ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງໃນເດັກນ້ອຍ ແລະ ຄົນເຖົາ້ ແລະ ສິ່ງທີ່ຄວນຄໍານຶ່ງຄືລະບົບ

ິ ານທີ່ສະ ຂົນສົ່ງມວນຊົນໂດຍໄລຍະການຍຸ ດ, ຕໍາແຫນ່ ງຈຸດລົດທີ່ເຫມາະສົມ, ຄວາມເຊື່ອຖືໄດ້ ແລະ ການບໍລກ

່ ງຄວນເຮັດວຽກ ້ ດວກສະບາຍ ແລະ ວ່ອງໄວ ກໍ່ເປັ ນປັດໄຈທີ່ຄົນໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ດັ່ງນັນໃນການອອກແບບຈຶ

້ ບ ັ ຜິດຊອບວຽກຂົນສົ່ງມວນຊົນ, ຜູ ວ ້ າງນະໂຍບາຍ ແລະ ນັກອອກແບບ ແລະ ຮ່ວມກັນຢ່າງໃກ ້ສິດລະຫວ່າງຜູ ຮ ້ ວຍ. ວາງຜັງລວມເຖິງຄວາມຄິດເຫັນຈາກປະຊາຊົນໃນຊຸມຊົນນັນດ້ 101

 ການອອກແບບວາງຜັງທາງຍ່ າງ ( Pedestrian).

້ ້ ່ ໍມີລດ ົ ການຍ່ າງເປັ ນຮູ ບແບບການສັນຈອນພືນຖານຂອງມະນຸ ດ, ເປັ ນຮູ ບແບບການສັນຈອນຂອງຜູ ບ

ົ ໃຊ້ຫລາຍທີ່ສຸ ດ ໂດຍສະເພາະໃນຜູ ຍ ້ ງິ ແລະ ເດັກ ເຖິງວ່າການເດີນທາງດ້ວຍລົດສ່ວນບຸ ກ ຍົນສ່ວນບຸ ກຄົນນິຍມ

້ ຽງການຍ່ າງບໍ່ໄດ້ສ່ ງທີ ້ ິ ່ ສໍາຄັນທີ່ສຸ ດຄື: ການຍ່ າງ, ການຂີ່ລົດຖີບນັນໃຊ້ ັ ຄົນ ແລະ ລົດຂົນສົ່ງມວນຊົນກໍ່ຫລີກລ້ ຊບ

້ ຄ່າທັງດ້ານສຸ ຂະພາບ ແລະ ປະສົບການທີ່ດີທາງດ້ານການຍ່ າງ. ເຖິງຢ່າງ ພະຍາກອນນ້ອຍ ແຕ່ຜົນຕອບແທນຄຸ ມ

ີ ະສິດທິພາບໄດ້ໃນເມືອງຈາກຍຸ ກສະໄຫມໃຫມ່ ຫລາຍ ໃດກໍ່ຕາມລະບົບການສັນຈອນທາງຍ່ າງບໍ່ອາດເຮັດໃຫ້ມປ ິ ທາງການພັດທະນາດ້ວຍຖະຫນົນ ແລະ ລົດຍົນສ່ວນບຸ ກຄົນ. ເມືອງມີທດ  ກຸນແຈໃນການອອກແບບທາງຍ່ າງ.

ການຍ່ າງ ແລະ ກິດຈະກໍາຕໍ່ເນື່ອງປຽບສະເຫມືອນຫົວໃຈຂອງການອອກແບບເຂດຊຸມຊົນ ສິ່ງທໍາອິດທີ່

ສຸ ດທີ່ຄໍານຶ່ງເຖິງຄື: ການສ້າງໃຫ້ເກີດອິດສະຫຼະ ແລະ ຄວາມສະດວກໃນການຍ່ າງໃຫ້ຫລາຍທີ່ສຸ ດ. ສັກກະ

້ ່ ລວມທັງຄຸ ນສົມບັດໃນການສໍາຫຼວດ ແລະ ຮັບຮູ ສ ້ ງຊອກແຊກໃນພືນທີ ້ ະພາບແວດ ຍະພາບໃນການເຂົາເຖິ ລ້ອ ມທີ່ຫລາຍກວ່ າການສັນ ຈອນໃນລະບົບ ອື່ນໆ,

ການປັ ບ ປຸ ງສະພາບແວດລ້ອ ມໃຫ້ເ ຫມາະສົມ

ສໍາລັບການຍ່ າງ ເປັ ນສິ່ງທີ່ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນໃນການພັດທະນາເຂດ ແລະ ການຈັດການຂົນສົ່ງມວນ “ຊົນໃນຍຸ ກ ໃຫມ່

້ ຊຶ່ງໃນ ການພັດທະນານັນໃຊ້ ຫລັກ“C5”ຄື: Connected,Convenient,Comfortable,Convivial

,Conspicuous.  ການອອກແບບການສັນຈອນດ້ວຍຫລັກ “ C5 ”.

ຫລັກການອອກແບບທາງຍ່ າງທີ່ດີ ຊຶ່ງນໍາສະເຫນີໂດຍ The institution of Highways and

ື Transportation (1999) ໃຫ້ຊ່ ແນວຄິ ດວ່າ: “ C-Five ” ຫລື “ ຫຼາ້ -ສ ”. 1. ສໍາພັນ (Connected). -

ິ ານຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການໃນ ໂຄງຂ່າຍການຍ່ າງຈະຕ້ອງຄວບຄຸ ມ ແລະ ສາມາດໃຫ້ບໍລກ

ສາມາດຍຶດຍຸ ນ ແລະ ແຜ່ຂະຫຍາຍໄປໄຢ່າງເຫມາະສົມ, ລະບົບທາງຍ່ າງສາມາດຕໍ່ຂະຫຍາຍໄປ

້ ້ ນ ົ ໄປຍັງສະຖານທີ່ທີ່ຍາກໄປ. ການຍ່ າງທຸກເສັນທາງນໍ າຜູ ຄ ້ ້ ກັບເສັນທາງຄົ ມະນາຄົມທີ່ເກີດຂຶນໃຫມ່ ໄດ້.

ສິ່ງສໍາຄັນທີ່ສຸ ດຄືການເຊື່ອມໂຍງໂດຍກົງເພື່ອສະດວກ ແລະ ໄລຍະທາງກະຊັບລະຫວ່າງລະບົບ

້ ່ ສີຂຽວ (Green Space) ໂດຍສາມາດຍ່ າງເຂົາໃຊ້ ້ ງານໄດ້ ລະບົບທາງຍ່ າງຄວນສໍາພັນກັບພືນທີ

ທາງຍ່ າງກັບສະຖານີລະບົບຂົນສົ່ງມວນຊົນ.

້ ່ ສີຂຽວທີ່ເກີດໃນລັກສະນະນີຈະເປັ ້ ້ ່ ກິດຈະກໍາຫລັກຂອງເຂດ. ແລະ ສ່ວນໃຫຍ່ ແລ້ວພືນທີ ນພືນທີ

2. ສະດວກ (Convenient). -

ີ ດ ິ ທາງ ແລະ ໄລຍະທາງທີ່ກະຊັບເຫມາະສົມ ແລະ ສໍາ ໂຄງຂ່າຍການຍ່ າງຄວນກໍາຫນົດໃຫ້ມທ

ິ ດຂວາງ, ການຍົກ Step ຊຶ່ງສິ່ງເຫລົ່ານີ ້ ຄວນລະວັງ ແລະ ຫລີກລ້ຽງທາງທີ່ສູງຊັນ, ການມີສ່ ງກີ

ພັນກັບສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກສາທາລະນະຕ່າງໆທີ່ຈັດກຽມໄວ້.

ລ້ວນແຕ່ເປັນອຸ ປະສັກຕໍ່ລໍຍູ້ ້ ແລະ ຕັ່ງນັ່ງຄົນແກ່ ແລະ ຄົນພິການ. ການອອກແບບສະພາບແວດ 102

້ ອ ້ ຍ ໂອກາດ ເຊັ່ນ: ລ້ອມກາຍະພາບ ໂດຍໃຊ້ແນວຄິດ Universal Design ທີ່ຄໍານຶ່ງເຖ ິ ງຜູ ດ ເດັກນ້ອຍ, ຄົນແກ່ ແລະ ຄົນພິການ.

ຄວນອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງລະບົບທາງຍ່ າງໃຫ້ສໍາພັນກັບແນວຄວາມຊັນ (Contour) ຊຶ່ງໃນ

້ ີ ະເທດເປັນສິ່ງ ການກໍານົດອອກແບບເລືອກທິດທາງ ແລະ ເສັນທາງສັ ນຈອນ, ປັ ດໄຈຈາກພູ ມປ ້ ທີ່ຕ້ອງຄໍານຶ່ງເຖິງໃນລໍາດັບຕົນໆ.

ການເຊື່ອມລະບົບສັນຈອນທາງຍ່ າງໃນການຂ້າມແຍກ ຄວນຄໍານຶງເຖິງຄວາມປອດໄພ

ແລະ

ື ້ ່ ຂ້າມມີທດ ັ ວິໄສທີ່ປອດໂປ່ງ ແລະ ມີສ່ ງກີ ິ ດຂວາງ ຄວາມສະດວກໃນການຂ້າມ ຄວນຈັດໃຫ້ພນທີ ່ ງເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມໄຂ້ວເຂວໃຫ້ນອ້ ຍທີ່ສຸ ດ. ້ ິ າສາຍຕາຊຶ ສາຍຕາ ແລະ ມີສ່ ງເລົ

3. ສະບາຍ (Comfortable). -

ີ ານຍ່ າງແຊງ ບໍ່ ລະບົບທາງຍ່ າງມີຄວາມກວ້າງທີ່ເຫມາະສົມທັງການຍ່ າງດຽວ ແລະ ກໍລະນີມກ

້ ງໄປຢ່າງຖະຫນົນ ເພາະອາດເກີດອັນຕະລາຍ, ທາງຍ່ າງທີ່ແຄບເກີນ ຄວນໃຫ້ເກີດການລຸ ກລໍາລົ

ໄປເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມວາດເສຍຈາກຍານພາຫະນະທີ່ຜ່ານໄປຜ່ານມາ.

້ ລະບົບທາງຍ່ າງຄວນສາມາດເບິ່ງເຫັນໄດ້ຈາກອາຄານ ຫລື ຮ້ານຄ້າຂ້າງ ເປັນການເຝົ າລະວັ ງ ແລະ

(Sence of Surveilance and Safety). ້ ່ ຊອກຫລ່ຽມທີ່ເບິ່ງເຫັນໄດ້ຍາກ, ມີແສງສະຫວ່າງ ລະບົບການຍ່ າງຄວນປອດຈາກມຸ ມມຶດ, ພືນທີ

້ ້ ອງຄວາມເຝົ າລະວັ ເຮັດໃຫ້ລະບົບສັນຈອນທາງຍ່ າງເກີດ “ ການຮັບຮູ ຂ ງ ແລະ ຄວາມປອດໄພ ”

້ ກ ຶ ປອດໄພ ແລະ ລົດໂອກາດການເກີດອາຊະຍະກໍາ. ພຽງພໍ ໃຫ້ຄວາມຮູ ສ 4. ສະໜຸກສະຫນານ (Convivial). -

ລະບົບສັນຈອນທາງຍ່ າງຄວນມີຄຸນສົມບັດຂອງການເປັ ນສະຖານທີ່ທີ່ສາມາດພົບປະ ແລະ ລົມ ກັນໄດ້ຢ່າງສະບາຍປາສະຈາກການລົບກວນຈາກພະວະທາງສຽງ, ຝຸ່ ນ, ຄ້ວນ.

ການອອກແບບໂດຍຄໍານຶງເຖິງຄວາມສະໜຸ ກສະຫນານເພີດເພີນຈາກສຸ ຂະພາບທີ່ເກີດຈາກສະ ້ ່ ກິດຈະກໍາຫລາກຫລາຍ ແລະ ການຈັດ ພາບແວດລ້ອມ, ການປ່ຽນແປງພາບວີວທີວທັດ, ພືນທີ ີ ດ ັ ທີ່ສວຍງາມ. ພູ ມທ

5. ສະດຸ ດຕາ (Conspicuous). -

້ ັ ສະນະສະເພາະພິເສດງ່ າຍຕໍ່ການອ່ານ, ຈື່ ເສັນທາງຍ່ າງສາຍຫລັກ ຄວນມີໂຄງສ້າງທີ່ຊັດເຈນມີລກ

ຈໍາ ແລະ ຈໍາແນກທິດທາງໄດ້ ຊຶ່ງອາດເກີດຈາກການໃຊ້ປາ້ ຍ Landmark ຫລື ສິ່ງອື່ນໆຊຶ່ງມີ ສ່ວນສໍາຄັນໃນການສ້າງ Sence of Place.

້ ນທີ່ຄວນຮູ ໃ້ ນການອອກແບບເສັນທາງຍ່ ້ 7.9.3. ຂໍມູ າງ. 1. ຄວາມໄວ ແລະ ເວລາ (Speed and Time).

ຄວາມໄວໃນການຍ່ າງ= 5 ກິໂລແມັດຕໍ່ຊົ່ວເມືອງ ຫລື 1.4 ແມັດຕໍ່ວິນາທີ ໃນລັກສະນະຂອງການຍ່ າງ

ຂອງແຕ່ລະບຸ ກຄົນຈະມີຄ່າຕ່ າງກັນຢູ່ໃນຊ່ວງລະຫວ່າງ 3.2-6.4 ກິໂລແມັດຕໍ່ຊົ່ວໂມງ. 103

2. ໄລຍະເວລາໃນການຍ່ າງ. -

ໄລຍະທາງ 400 ແມັດ, ເວລາ ປະມານ 5 ນາທີ.

ໄລຍະທາງ 800 ແມັດ, ເວລາ ປະມານ 10 ນາທີ.

ໄລຍະທາງ 1 ກິໂລແມັດ,ເວລາ ປະມານ 12 ນາທີ.

ໄລະຍະທາງ 1 ໄມ, ເວລາ ປະມານ 17 ນາທີ.

3. ໄລຍະທາງ ແລະ ຄ່າຕ່ າງໆທີ່ເຫມາະສົມກັບການຍ່ າງຂອງຄົນ. -

400 ແມັດ ຄື: ໄລຍະທີ່ໄກສຸ ດເຫມາະສົມ ແລະ ຄົນຍອມຮັບໄດ້ສໍາລັບການຍ່ າງສູ່ ປ້າຍລົດຂົນ

800 ແມັດ ເປັ ນໄລຍະທີ່ແນະນໍາໃນການອອກແບບ ໄລຍະໄກສຸ ດໃນການຍ່ າງສູ່ ເມືອງ ຫລື ສູນ

ສົ່ງສາທາລະນະ.

ກາງຂອງເມືອງ ຫລື ຊຸມຊົນ. -

ທາງຍ່ າງຄວນມີຄວາມກວ້າງຢ່າງຫນ້ອຍ = 2 ແມັດ.

ໃນສ່ວນທາງທີ່ຄົນໃຊ້ຫນ້ອຍສາມາດຫລຸ ດມາໄດ້ =1.5 ແມັດ.

ໃນທາງຍ່ າງທີ່ໃຊ້ຮ່ວມໃຫ້ເປັນທາງລົດຖີບນໍາ ຄວາມກວ້າງຢ່າງຫນ້ອຍ =3 ແມັດ.

ໃນການອອກແບບທາງຍ່ າງຄວນຄໍານຶງເຖິງລົດຄົນພິການ ໂດຍສະເພາະໃນທາງຕ່າງລະດັບ ດັ່ງ

້ ນັນຂະຫນາດຂອງຄວາມຊັ ນທີ່ແນະນໍາໃນການອອກແບບທາງຍ່ າງຄືປະມານ 1:20 ໂດຍໃນກໍ ີ າເປັນສາມາດອອກແບບຄວາມຊັນໃຫ້ມຄ ີ ວາມຊັນຫລາຍທີ່ສຸ ດບໍ່ຄວນເກີນ 1:12 ໃນ ລະນີທ່ ຈໍ ້ ່ ຮົ່ມ ແລະ 1:15 ໃນພືນທີ ້ ່ ກາງແຈ ້ງ. ພືນທີ

7.10. ການອອກແບບທາງຍ່ າງໃນເຂດໃຈກາງເມືອງ. -

້ ການຈັດການຈາລະຈອນ (Traffic Management): ການນໍາແນວຄິດນີມມາແມ່ ນເພື່ອການ

ັ ຕິເຫດ ເພື່ອຄວາມຄ່ອງຕົວ ແລະ ສົ່ງເສີມການເຂົາ້ ຫລຸ ດປັ ນຫາການຈາລະຈອນ, ຫລຸ ດອຸ ບດ

ົ ສ່ວນຕົວ ແລະ ສະ ເຖິງສະດວກສູ່ ເຂດໃຈກາງເມືອງ ໂດຍການຫລຸ ດປະລິມານການນໍາໃຊ້ລດ ຫນັບສະຫນູນການຂົນສົ່ງສາທາລະນະຢ່າງກວ້າງຂວາງ.

້ ສະພາບເສດຖະກິດຂອງພືນທີ ້ ່ ໃຈກາງເມືອງ (Economic Revitalization): ເພື່ອ ການຟືນຟູ

ັ ມາຄຶກຄັກອີກຄັງ້ ສ້າງບັນຍາກາດທີ່ດີ ຊ່ວຍສົ່ງເສີມສະພາບເສດຖະກິດເຂດໃຈກາງເມືອງໃຫ້ກບ ິ ຊີວາໃຫ້ກບ ັ ມາສູ່ ເຂດການຄ້າ. ໃນການລົງທຶນ ແລະ ສ້າງຊີວດ

ການປັ ບປຸ ງຄຸ ນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບ (Physicial Enviroment Improve-

ment): ເພື່ອເຮັດໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບຂອງຊຸມຊົນເມືອງທີ່ມີຄຸນນະພາບ ເປັ ນ ້ ນການແກໄ້ ຂປັ ນຫາຕ່າງໆ ຊ່ວຍສົ່ງເສີມການ ປັດໄຈຫນຶ່ງໃນການສ້າງເມືອງນ່ າຢູ່ . ແນວຄິດນີເປັ ້ ເນື່ອງຈາກການຍ່ າງມີຄວາມສຸ ກໃນເມືອງ. ້ ະພາບແວດລ້ອມກາຍະພາບໄດ້ຊດ ັ ເຈນຂຶນ ຮັບຮູ ສ

104

້ ງກະຕຸ ນ ້ ໃຫ້ເກີດການອະນຸລກ ັ ຫລຸ ດການບັງສະພາບແວດລ້ອມຢູ່ຕາມຖະຫນົນ ນອກຈາກນັນຍັ ແລະ ບໍາລຸ ງຮັກສາສະຖານທີ່ ຫລື ສະຖາປັດຕະຍະກໍາທີ່ມີຄຸນຄ່າທາງປະຫວັດສາດ.

້ ່ ສໍາລັບການຍ່ າງຈັດວ່າເປັ ນ ການສົ່ງເສີມຄຸ ນນະພາບທາງດ້ານສັງຄົມ (Social Benefit): ພືນທີ

້ ່ ເປີ ດກວ້າງສາມາດເຂົາມາໃຊ້ ້ ່ ສາທາລະ ້ ພືນທີ ໄດ້ຢ່າງເທົ່າທຽມຂອງທຸ ກຄົນໃນສັງຄົມ ເປັ ນພືນທີ ນະໃຫ້ທຸກຄົນມາພົບປະລົມກັນ, ພັກຜ່ອນ ແລະ ປະກອບກິດຈະການທາງສັງຄົມອື່ນໆ, ຫລາຍ ີ ານຈັດກິດຈະກໍາຕາມຖະຫນົນ (Pedestrian) ເຊັ່ນ: ງານເທດ ເມືອງສະຫນັບສະຫນູນໃຫ້ມກ

ສະການ, ຕະຫລາດນັດ, ການສະແດງດົນຕີ, ສິລະປະກາງແຈງ້ ເຮັດໃຫ້ເກີດເອກະລັກ ແລະ

້ ກ ຶ ເຖິງຄວາມເປັນສະຖານທີ່ພິເສດ (Senes of Place) ແລະ ພາບລັກທີ່ດີແກ່ ເມືອງ, ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ສາເຖິງຄວາມເປັນໂອກາດພິເສດ (Senes of Occasion). ຄວາມຮູ ສ

105

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ (Public open space) ພືນທີ

5U2 UT 322

8 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

8.1.

້ ່ ເປີດໂລ່ງສາທາລະນະ. ຄວາມຫມາຍຂອງພືນທີ

້ ່ ໂລ່ງສາທາລະນະຫມາຍເຖິງພືນທີ ້ ່ ຂອງເມືອງ ຊຶ່ງຢູ່ພາຍນອກອາຄານ ພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ (ລວມທັງພືນທີ

ພາຍໃນອາຄານທີ່ສາມາດເຊື່ອມໂຍງກັບສະພາບແວດລ້ອມພາຍນອກໄດ້ໂດຍກົງ) ທີ່ບຸ ກຄົນທົ່ວໄປສາມາດເຂົາ້

ໄປໃຊ້ປະໂຫຍດໄດ້ (Pubicly Acccessible) ຊຶ່ງອາດຢູ່ໃນການຄອບຄອງທັງຂອງສາທາລະນະ ຫລື ເອກະຊົນ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສ່ວນຕົວ, ບໍ່ໃຊ້ສາທາລະນະ), ຈັດເປັ ນສ່ວນທີ່ ້ ົ ທົ່ວໄປເຂົາໄປຈັ (ຖ້າບໍ່ອະນຸຍາດໃຫ້ຄນ ດໃຊ້ເປັ ນພືນທີ

ຫວ່າງຂອງເມືອງ (Urban Void) ທີ່ມີຄວາມສໍາພັນຢ່າງແນບແຫນ້ນກັນກັບມວນອາຄານຂອງເມືອງ (Urban

້ ນສ່ວນຂອງເນືອເມື ້ ອງ (Urban fabric) ເປັ ນພືນທີ ້ ່ ຫນຶ່ງຊຶ່ງນັກອອກແບບຊຸມຊົນ mass) ປະກອບກັນຂຶນເປັ ້ ເມືອງສາມາດເຂົາໄປເຮັ ດວຽກສ້າງສະພາບແວດລ້ອມໄດ້.

້ ່ ເປີດໂລ່ງສາທາລະນະທີ່ມີຕ່ ເມື ໍ ອງ. 8.1.1. ຫນ້າທີ່ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທລະນະທີ່ມີຕ່ ໍເມືອງ ມີຫລາຍປະການຄື: ຫນ້າທີ່ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງເປີ ດໂອກາດໃຫ້ເມືອງໄດ້ມໂີ ອກາດ “ຫາຍໃຈ” ລົດຄວາມແອອັດຂອງສິ່ງປຸ ກສ້າງ. 1. ເປັນພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງເປີ ດໂອກາດໃຫ້ມະນຸດໄດ້ຢ່ ູຮ່ວມກັບທໍາມະຊາດຢ່າງໃກ ້ສິດຫລາຍຂຶນ. ້ 2. ເປັນພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງເປີ ດໂອກາດໃຫ້ຄນ ົ ເມືອງໄດ້ປະກອບກິດຈະກໍາທາງສັງຄົມຕ່ າງໆ ທັງໃນຊີວດ ິ ປະຈໍາ 3. ເປັນພືນທີ ວັນ ລວມເຖິງໂອກາດ ແລະ ສະຖານະການພິເສດ.

້ ່ ເຊື່ອມໂຍງ ແລະ ເປັ ນຕົວກໍາຫນົດຂອບເຂດການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ ້ ່ ສ່ວນຕ່າງໆຂອງ 4. ເປັ ນພືນທີ ເມືອງ.

8.2.

້ ່ ເປີດໂລ່ງສາທາລະນະ. ການແບ່ ງປະເພດພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ ສໍາລັບການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງນັນສາມາດແບ ້ ່ ງປະເພດ ໃນການສຶກສາພືນທີ

້ ນກັ ້ ບຫລາຍປັ ດໄຈບໍ່ວ່າຈະເປັ ນລັກສະນະທາງກາຍະພາບ, ຮູ ບແບບ ແລະ ຈັດກຸ່ ມໄດ້ຫລາຍຮູ ບແບບ ຊຶ່ງທັງນີຂຶ ກິດຈະກໍາການໃຊ້ປະໂຫຍດ,

້ ່ ເປັ ນຕົນໃນທີ ່ ນີຈະແບ ້ ້ ິ ານຈັດການພືນທີ ່ ງປະເພດຂອງ ຜູ ໃ້ ຊ້ລວມເຖິງການບໍລຫ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະຂອງເມືອງອອກເປັນ 2 ລັກສະນະທີ່ສໍາຄັນໄດ້ແກ່ : ພືນທີ

106

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ມີລກ ັ ສະນະທາງທໍາມະຊາດ (Natural Open Space) ຫລື ( Soft Open ພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະທີ່ມີສະພາບທໍາມະຊາດ (Natural Features) ເປັ ນອົງປະ Space): ຫມາຍເຖິງພືນທີ ້ ່ ຫລື ເປັ ນຕົວກໍານົດຂອບເຂດພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ (ເຊັ່ນ: ກໍານົດຂອບເຂດດ້ວຍແນວກຸ່ ມ ກອບທີ່ສໍາຄັນຂອງພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງຍັງຄົງສະພາບຄວາມເປັ ນທໍາມະຊາດສູ ງ ຫລື ພືນທີ ້ ່ ້ ້ ້, ແນວເສັນທາງນໍ ຕົນໄມ າ້ ຫລື ເນີນພູ ) ຈັດເປັ ນພືນທີ ້ ນ ົ ໃນເມືອງໄດ້ມໂີ ອກາດໃກຊ້ ດ ິ ກັບທໍາມະຊາດ ໂດຍສະດວກເຊັ່ນ: ສວນສາທາລະນະ (Park), ໂຄງຂ່າຍ ຊຶ່ງຜູ ຄ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສີຂຽວ (Greenway and Parkway), ທາງນໍາ້ ແລະ ແຫລ່ງນໍາທໍ ້ າມະຊາດ (Waterway). ພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ມີລກ ັ ສະນະທໍາມະຊາດ. ຮູ ບທີ 8.1: ຕົວຢ່າງພືນທີ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.imaginativeamerica.com/tag/open-space/. ້ ່ ເປີດໂລ່ງທີ່ຮອງຮັບກິດຈະກໍາເມືອງ (Urban Open Space) ຫລື (Hard Open Space) 2. ພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ ຊຶ່ງມີອງົ ປະກອບທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶນ ້ (Man - made features) ເປັ ນອົງ : ຫມາຍເຖິງພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງເຊັ່ນ: ກໍານົດຂອບເຂດດ້ວຍລະນາບຝາອາຄານ, ລະ ປະກອບສໍາຄັນ ຫລື ເປັນຕົວກໍານົດຂອບເຂດພືນທີ ້ ້ ່ ຮອງຮັບກິດຈະກໍາ ໂດຍສະເພາະພາຍນອກອາຄານຂອງຄົນເມືອງ ນາບພືນຂອງເມື ອງຈັດເປັ ນພືນທີ

(Urban

Outdoor Activity) ສາມາດແບ່ງປະເພດຍ່ ອຍອອກໄດ້ເປັນ 2 ລັກສະນະໄດ້ແກ່ : ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງເພື່ອການເຄື່ອນຜ່ານ 2.1. ພືນທີ

(Street):

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຊຶ່ງມີຄວາມສໍາພັນກັບການ ເປັ ນພືນທີ

ສັນຈອນເຄື່ອນໄຫວຢ່າງຊັດເຈນ (Dynamic Open Space) ເຊັ່ນ: ຖະຫນົນ, ທາງຍ່ າງ, ທາງລົດ

ັ ສະນະເປັນເສັນ້ ຫລື ເປັນຊ່ອງແນວທາງສັນຈອນ (Corridor) ມັກຖືກຂະ ຖີບ ເປັນຕົນ້ ຫລື ມີລກ

້ ່ ປິ ດລ້ອມ 3 ມິຕ ິ (ກວ້າງ x ຍາວ x ສູງ) ມີສດ ັ ສ່ວນຄວາມຍາວ ນາບດ້ວຍອາຄານ 2 ຂ້າງເກີດພືນທີ

້ ່ ຫລາຍກວ່າຄວາມກວ້າງ ໂດຍໃນທີ່ນີຈະເນັ ້ ້ ນທາງສັ ້ ຂອງພືນທີ ນເສັ ນຈອນທີ່ຮອງຮັບກິດຈະກໍາການ

້ ້ ຍ່ າງ ແລະ ຕອບຮັບກິດຈະກໍາທີ່ເກີດຂຶນຕະຫລອດແນວ 2 ຂ້າງທາງຫລາຍກວ່າເສັນທາງສັ ນຈອນ ສໍາລັບຍານຍົນ (Roads) ໂດຍສະເພາະລົດຍົນຂະຫນາດໃຫຍ່ ຫລື ລົດທີ່ແລ່ນຜ່ານວ່ອງໄວ.

107

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງເພື່ອການເດີນຜ່ານຕາມຖະຫນົນ. ຮູ ບທີ 8.2: ຕົວຢ່າງພືນທີ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.1kfriends.org/8-great-placemaking-ideas-state-street-mallrenovation/. 2.2. ພື ້ນ ທີ່ ເ ປີ ດໂ ລ່ ງທີ່ ເ ປັ ນ ຈຸ ດ ຫ ມ າ ຍ (Squares): ເ ປັ ນ ພື ້ນ ທີ່ ເ ປີ ດໂ ລ່ ງ ຊຶ່ ງເ ປັ ນຈຸ ດ ຫ ມ າ ຍ (Destination) ເພື່ອແວະພັກຍຸ ດເຮັດກິດຈະກໍາທີ່ບໍ່ສໍາພັນກັບການເຄື່ອນໄຫວ (Static Open

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ເພື່ອການເຄື່ອນຜ່ານເຊັ່ນ: ລານກິດຈະກໍາສາທາລະນະ ແລະ Space) ຫລາຍເທົ່າກັບພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງພາຍໃນອາຄານທີ່ບໍ່ມີ ຫລື ມີ ລານຫນ້າອາຄານສໍາຄັນ (Squares and Plazas), ພືນທີ ຫລັງຄາຄຸ ມ (Couts and atriums ), ສະຫນາມກິລາ (Sport fields), ສະຫນາມເດັກແລ່ນ ້ (Playgrounds) ເປັນຕົນ.

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ເປັນຈຸດຫມາຍ (ລານກິດຈະກໍາສາທາລະນະ). ຮູ ບທີ 8.3: ຕົວຢ່າງພືນທີ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.edp24.co.uk/news/environment/photo_gallery_norwich_ named_top_city_in_anglia_in_bloom_awards_1_1513296. 108

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ເປັນຈຸດຫມາຍ (ຫນ້າອາຄານທີ່ສໍາຄັນ). ຮູ ບທີ 8.4: ຕົວຢ່າງພືນທີ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.thestar.co.uk/what-s-on/out-about/what-do-you-love-mostabout-sheffield-1-6669145. ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງບາງແຫລ່ງອາດຈະມີ “ລັກສະນະຮ່ວມ” ລະຫວ່າງພືນທີ ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຮອງຮັບກິດຈະກໍາເມືອງ ຫລື ພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ເພື່ອການເຄື່ອນຜ່ານ ແລະ ທໍາມະຊາດ ແລະ ພືນທີ

້ ່ ນັນໆ. ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຊຶ່ງເປັນຈຸດຫມາຍ ໂດຍພົບວ່າຂຶນຢູ ້ ່ ກັບ “ສ່ວນປະສົມ” ຂອງການອອກແບບພືນທີ ້ ພືນທີ

້ ່ ເປີດໂລ່ງທີ່ມີຄຸນະພາບ(Positive Open Space). 8.3.ຄຸ ນລັກສະນະທາງກາຍະພາບຂອງພືນທີ

້ Alexander (1977.p.516-518) ແລະ English Partnerships (2001,p.86-87) ກ່ າວເຖິງພືນ

ທີ່ເປີ ດໂລ່ງພາຍນອກອາຄານ (Outdoor Space) ຊຶ່ງມີຄຸນລັກສະນະທາງກາຍະພາບທີ່ດີ (Positive Space)

້ ່ ຊຶ່ງມີການປິ ດລ້ອມພືນທີ ້ ່ (Enclosure) ເພື່ອກໍານົດຂອບເຂດຮູ ບຮ່າງ ແລະ ຮູ ບຊົງ ລວມໄ ປເຖິງກິດ ຄື: ພືນທີ

້ ່ ເຫລືອໄວ້ຈາກການອອກ ີ ວາມຊັດເຈນແນ່ ນອນ ບໍ່ຄວນໃຫ້ເກີດພືນທີ ຈະກໍາ ແລະ ຄວາມສະເພາະຕົວໃຫ້ມຄ ແບບວາງຜັງ (Spacec left over affer planning) ກໍ່ໃຫ້ເກີດມີຄຸນລັກສະນະທາງກາຍະພາບທີ່ບໍ່ເຫມາະສົມ

(Negative Space) ສອດຄ່ອງກັບ Booth (1983, p. 127-139) ທີ່ກ່ າວເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການປິ ດ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ຈໍາເປັ ນຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງລະດັບຂອງການປິ ດລ້ອມ (Degree of enclosure) ແລະ ການ ລ້ອມພືນທີ

ີ ວາມສອດຄ່ອງກັບວັດຖຸປະສົງ ຈັດວາງຕໍາແຫນ່ ງ (ອາຄານ), ສິ່ງປິດລ້ອມ (The plan arrangement) ໃຫ້ມຄ

ື ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງມີຄຸນະພາບດີ. ການໃຊ້ປະໂຫຍດ ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ພນທີ

້ ່ ນ: ພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ຊຶ່ງມີຄຸນລັກສະນະທາງກາຍະພາບບໍ່ເຫມາະສົມຂຶນເຊັ ໃນກໍລະນີເກີດພືນທີ

້ ່ ໃຫ້ມກ ້ ີ ານປິ ດລ້ອມທີ່ມີຄຸນະພາບຫລາຍຂຶນໄດ້ ມີການປິດລ້ອມທີ່ເກີດການ “ ຮົວ້ ” ເຮົາກໍ່ສາມາດປັ ບແຕ່ງພືນທີ

້ ້ ້ເພີ່ມເຕີມ ເປັນຕົນ. ດ້ວຍການຈັດວາງອາຄານ ຫລື ສິ່ງກໍ່ສ້າງ ຫລື ກຸ່ ມຕົນໄມ 109

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະພາຍໃນເມືອງເບືອງຕົ ້ ນ. ້ 8.4. ແນວທາງການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງພືນທີ ມີປະເດັນທີ່ຄວນຄໍານຶງເຖິງຫລາຍປະການທີ່ສໍາຄັນດັ່ງນີ:້

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ ສໍາລັບເມືອງນັນຄວນພິ ້ 1. ການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບພືນທີ ຈາລະນາໃນລັກ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ (Open space network) ຫລາຍກວ່າພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງໂດດໆ, ບໍ່ມີຄວາມສໍາ ສະນະເປັນໂຄງຂ່າຍພືນທີ

້ ່ ການສັນຈອນ(Transportation network ) ແລະ ພືນທີ ້ ່ ພັນກັນ ຊຶ່ງຈໍາເປັ ນຕ້ອງເຊື່ອມໂຍງກັບໂຄງຂ່າຍພືນທີ ້ ່ ເລີ່ມຕົນຂະບວນການວາງແຜນພັ ້ ກໍ່ສ້າງອາຄານ, ສິ່ງກໍ່ສ້າງ (Development area / blocks) ຕັງແຕ ດທະນາ

້ ່ ເຫລືອຈາກການວາງແຜນພັດທະນາດ້ານການສັນຈອນ ແລະ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ ເມືອງບໍ່ແມ່ ນການນໍາພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຂອງເມືອງ ລວມທັງຄວນມີການກໍານົດກອບແນວຄວາມຄິດ ແລະ ກົນລະຍຸ ດ ດິນມາກໍານົດເປັ ນພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ມີຄວາມຊັດເຈນດ້ວຍ. ໃນການອອກແບບພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ. ຮູ ບທີ 8.4: ແຜນຜັງການກໍານົດແນວຄວາມຄິດໃນການອອກແບບພືນທີ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.pcal.nsw.gov.au/case_studies/bonnyrigg_living_ communities_project. ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະແກ່ ເມືອງ 2. ການຈັດກຽມພືນທີ

ຄວນຄໍານຶງເຖິງມາດຕະຖານດ້ານປະລິມານ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ທັງດ້ານຕໍາແຫນ່ ງທີ່ຕັງ, ້ ຂະຫນາດ,ຈໍານວນ ແລະ ການ ແລະ ດ້ານຄຸ ນນະພາບຂອງການຈັດກຽມພືນທີ

ື ້ ່ ຂອງຄົນເມືອງຢ່າງມີປະສິດທິພາບເຊັ່ນ: ການຈັດ ກະຈາຍຕົວ ເພື່ອໃຫ້ຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການໃຊ້ພນທີ ກຽມສວນສາທາລະນະລະດັບຕ່າງໆ,

ິ ານແກ່ ປະຊາຊົນໃນ ການກະຈາຍຕົວຄວບຄຸ ມລັດສະຫມີການໃຫ້ບໍລກ

້ ່ ຊຶ່ງສອດຄ່ອງກັບພືນທີ ້ ່ ແລະ ົ ເມືອງໃຫ້ທ່ ວເຖິ ງທີ່ສຸ ດລວມທັງມີການຈັດກິດຈະກໍາໃນແຕ່ລະສວນແຕ່ລະພືນທີ ້ ຜູ ໃ້ ຊ້ເປັນສໍາຄັນ ເປັນຕົນ.

110

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ. ຮູ ບທີ 8.5: ຕົວຢ່າງການວາງແຜນລະດັບຂອງພືນທີ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.isocarp.net/Data/case_studies/cases/cs01_7858/isocarp_ cogress.html. 3.

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະຄວນຄໍານຶງເຖິງຄວາມປອດໄພແກ່ ຜູ ໃ້ ຫ້ ການອອກແບບ ແລະ ວາງຜັງພືນທີ

້ ິ ານເຊັ່ນ: ມີຫນ່ ວຍຮັກສາຄວາມປອດໄພ,ຕິດຕັງໄຟຟ້ ບໍລກ າແສງສະຫວ່າງໃນເວລາກາງຄືນຫລີກລ້ຽງບໍ່ໃຫ້ເກີດ

້ ່ ມຸ ມອັບຈາກການຍ່ າງເຂົາເຖິ ້ ງ, ທາງສາຍຕາສາມາດເບິ່ງເຫັນກັນໄດ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ ລວມທັງຕ້ອງຄໍານຶງເຖິງ ພືນທີ ້ ່ ເພື່ອຫລຸ ດພາວະທີ່ຈະເກີດຂຶນໃນ ້ ິ ານ ແລະ ບໍາລຸ ງຮັກສາພືນທີ ຄວາມສະດວກ ແລະ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຂອງການບໍລຫ ້ ອງດູແລຮັກສາໄດ້ງ່າຍ, ການໃຊ້ວດ ັ ສະດຸ ທ່ ທົ ີ ນທານກັບສະພາບພູ ມອ ີ າ ອານາຄົດເຊັ່ນ: ການເລືອກພັນໄມ ້ພືນເມື ້ ກາດ ເປັນຕົນ. 4.

້ ່ ົ ຕໍ່ແນວທາງການອອກແບບພືນທີ Moughtin (2003, p.132-134) ໄດ້ກ່າວເຖິງປັ ດໄຈທີ່ມີຜນ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງ ເພື່ອການເຄື່ອນຜ່ານໃຫ້ມຊ ີ ວ ີ ດ ິ ຊີວາໄດ້ແກ່ : ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ ໂດຍສະເພາະພືນທີ

4.1. ຄວາມຫນາແຫນ້ນຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ ແລະ ຄວາມປະສົມປະສານຂອງກິດຈະກໍາ (User density and

້ land -Use mix) ພົບວ່າການເກີດກິດຈະກໍາເທິງທ້ອງຖະຫນົນຈະມີຈາໍ ນວນເພີ່ມຫລາຍຂຶນ

້ ້ ນ ົ ເຂົາມາໃຊ້ ື ້ ່ ໃນຈໍານວນທີ່ຫລາຍພໍ ເຮັດໃຫ້ເກີດກິດຈະກໍາເທິງທ້ອງຖະຫນົນທີ່ ເມື່ອມີຜູຄ ພນທີ

້ ້ ດຄວາມມີຊວ ້ ງຖະຫນົນນັນເກີ ີ ດ ິ ຊີວາຂຶນມາ ຫລາກຫລາຍ, ປະສົມປະສານສົ່ງຜົນໃຫ້ທອ ດັ່ງນັນ້ ້ ຈຶ່ງຄວນສົ່ງເສີ່ມຄວາມສະດວກໃຫ້ຜູເ້ ຂົາມາເຮັ ດກິດຈະກໍາຕ່ າງໆ

້ ່ ໃຫ້ໄດ້ຫລາຍທີ່ສຸ ດ ໃນພືນທີ

ິ ານ ດ້ວຍການຈັດກິດຈະກໍາທີ່ມີຄວາມຫລາກຫລາຍ ແລະ ບໍ່ຂັດແຍ້ງກັນຢ່າງຮຸ ນແຮງ ເພື່ອບໍລກ

້ ີ າມາທັ ແກ່ ຜູ ໃ້ ຊ້ທ່ ເຂົ ງຈາກລົດຍົນ ແລະ ການຍ່ າງ.

4.2. ການກໍານົດລະດັບຂອງຄວາມສໍ າພັນລະຫວ່າງການສັນຈອນທາງຍ່ າງ

ແລະ

ທາງລົດຍົນ

ີ ານສັນຈອນທາງຍ່ າງຄວບຄູ່ ກັບ (Pedestrian-Vehicular interaction) ຄວນມີກາໍ ນົດໃຫ້ມກ

ື ້ ່ ຂອງ ການສັນຈອນທາງລົດຍົນເທິງຖະຫນົນ ເພື່ອສ້າງ “ ຄວາມປະນີປານອມ” ໃນການໃຊ້ພນທີ

ຜູ ໃ້ ຊ້ທງັ 2 ກຸ່ ມ (ຊຶ່ງມັດຂັດແຍ້ງກັນ) ໂດຍລະດັບການສັນຈອນທາງຍ່ າງ ຫລື ທາງລົດຍົນຈະມີ 111

້ ່ ແລະ ວັດຖຸປະສົງຫລັກຂອງການໃຊ້ວຽກຖະຫນົນນັນໆ ້ ເຊັ່ນ: ຄວາມແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມພືນທີ

້ ່ ຈັບຈ່ າຍຊືຂອງທີ ້ ່ ມີການຍ່ າງຫນາແຫນ້ນຄວນກໍານົດ ໃຫ້ກ ານສັນ ຈອນ ທາງຍ່ າງເປັ ນວິທ ີ ພືນທີ

້ ່ ຈອດລົດລວມໃນບໍລເິ ວນໃກໆ້ ຫລີກລ້ຽງການໃຊ້ລດ ົ ການສັນຈອນຫລັກ ໂດຍມີການຈັດພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງມີການຍ່ າງສໍາລັບພືນທີ ້ ່ ຢູ່ ອາໄສຊານເມືອງ ຊຶ່ງຄວາມເປັ ນສ່ວນຕົວໃນການ ຍົນແລ່ນຜ່ານພືນທີ ້ ່ ຢູ່ ອາ ຢູ່ອາໄສ ແລະ ມີການອາເພິ່ງພາລົດຄ້ອນຂ້າງສູງເຮັດໃຫ້ທອ້ ງຖະຫນົນທີ່ເຊື່ອມລະຫວ່າງພືນທີ

້ ່ ສຽງອາ ົ ຜ່ານໄປມາເປັ ນພືນທີ ໄສເປັ ນຖະຫນົນ ສໍາລັບລົດພຽງຢ່າງດຽວເກີດຄວາມປ່ຽວ ບໍ່ມີຄນ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ບໍ່ມີຄຸນະພາບ ຈຶ່ງຄວນປັ ບປຸ ງຖະຫນົນໃຫ້ຕ່ ໍການເດີນທາງຫລາຍ ຊະຍະກໍາເກີດພືນທີ

້ ຂຶນ

້ ່ ຊ່ວຍລົດປັ ນຫາຕ່າງໆດັ່ງກ່ າວ ້ ໃຫ້ເກີດການເຊື່ອມໂຍງສັນຈອນພາຍ ໃນພືນທີ ເພື່ອກະຕຸ ນ

້ ເປັນຕົນ.

້ ່ ເປີ ດ 5. English Partnership (2001, p.99-100) ໄດ້ກ່າວເຖິງແນວທາວການອອກແບບພືນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ເປັ ນຈຸດຫມາຍ ຊຶ່ງຄວນພິຈາລະນາເພື່ອສ້າງພືນທີ ້ ່ ພົບປະສ້າງ ໂລ່ງສາທາລະນະ ໂດຍສະເພາະພືນທີ ສັນທາງສັງຄົມ (Social interaction space).

້ ່ -ຕໍາແຫນ່ ງສູ ນກາງຂອງພືນທີ ້ ່ (Hot sport) 5.1. ການຈັດວາງຕໍາແຫນ່ ງກຸ່ ມກິດຈະກໍາຫລັກໃນພືນທີ

້ ງ ແລະ ເບິ່ງເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນຄວນໃຊ້ຮອງຮັບກິດຈະກໍາຫລັກ ຫລື ເປັ ນທີ່ ຊຶ່ງສາມາດເຂົາເຖິ ້ ່ ເຊັ່ນ: ນໍາພຸ ້ ້ , ຫໍໂມງ, ລານເວທີການສະແດງ ີ ນ ັ ລັກສະນະ (Landmark) ຂອງພືນທີ ຕັງຂອງພູ ມສ ແລະ ຄວນໃຊ້ເປັ ນທີ່ຈັດກິດຈະກໍາໃນໂອກາດພິເສດ ເພື່ອດຶງດູດຄວາມສົນໃຈໄດ້ເຊັ່ນ: ການສະ

້ ແລະ ຄວນມີການຈັດກຽມທີ່ນັ່ງ ແດງກາງແຈ ້ງ, ຕະຫລາດນັດ, ປະຊາສໍາພັນກິດຈະກໍາເປັນຕົນ

ພັກ ແລະ ຊົມກິດຈະກໍາຫລັກ ລວມທັງສິ່ງອໍານວຍຄວາມສະດວກຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ຂາຍອາຫານ-

້ ອ, ້ ໂຄມໄຟ. ເຄື່ອງດືມ, ຖັງຂີເຫຍື

້ ່ ຮອງຮັບຜູ ໃ້ ຊ້ບໍລກ ິ ານກຸ່ ມຕ່ າງໆ - ຄວນຈັດໃຫ້ກຸ່ມຜູ ໃ້ ຊ້ທ່ ແຕກຕ ີ ່ າງໆກັນ 5.2. ການອອກແບບພືນທີ ື ້ ່ ຮ່ວມກັນຢ່າງເຫມາະສົມໃຫ້ຫລາຍທີ່ສຸ ດ. ສາມາດໃຊ້ພນທີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ ງ-ຄວນກໍາຫນົດ ເສັນທາງສັ ້ ້ 5.3. ການກໍານົດ ເສັນທາງສັ ນ ຈອນທາງຍ່ າງພາຍໃນພືນທີ ນ ຈອນ ້ ່ ຢ່າງຊັດເຈນ ໂດຍເສັນທາງຍ່ ້ ທາງຍ່ າງ, ທາງແຍກຈາກສ່ວນກິດຈະກໍາໃນພືນທີ າງທີ່ມັກຈະເລືອກ

່ ສັນທີ ້ ້ ່ ສຸ ດສາມາດເຊື່ອມຕໍ່ກັນ, ເສັນທາງເດີ ້ ັ ຈະເປັ ນເສັນທາງທີ ໃຊ້ມກ ມ ຫລື ແຫລ່ງ ລວມກິດຈະ

ກໍາທີ່ຢູ່ໃກ ້ຄຽງ.

້ ະພາບແວດລ້ອມຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ພນທີ ື ້ ່ -ນອກຈາກການປັ ບປຸ ງສະພາບແວດ 5.4. ການສົ່ງເສີ່ມການຮັບຮູ ສ ້ ່ ໂລ່ງໃຫ້ກະຕຸ ນ ້ ການຮັບຮູ ທ ້ າງສາຍຕາ (ທີວທັດ) ຄວນທີ່ຈະກະຕຸ ນ ້ ປະສາດສໍາຜັດດ້ານ ລ້ອມພືນທີ

ັ ສະດຸ ພນຜີ ື ້ ວ ແລະ ສະພາບພູ ມອ ີ າ ອື່ນໆດ້ວຍ ຕົວຢ່າງ ເຊັ່ນ: ການສໍາຜັດຈາກການເລືອກໃຊ້ວດ

້ ກ, ເພງຮ້ອງ ິ ຈາກການຄວບຄຸ ມສຽງລົບກວນ, ສ້າງສຽງທີ່ເພິ່ງປະສົງເຊັ່ນ: ນໍາຕົ ກາດການໄດ້ຍນ ິ ້ອາຫານ ແລະ ເຄື່ອງດືມ. ລວມທັງການໄດ້ກ່ ນຈາກດອກໄມ

112

8.5.

ິ ລະຫວ່າງອາຄານ (Urban activity and life between ກິດຈະກໍາເມືອງ ແລະ ຊີວດ building).

້ ້ ຍຂອງຜູ ຄ ້ ນ ົ ຊຶ່ງໄດ້ເຂົາມາ ເມືອງຈັດເປັນແຫລ່ງລວມກິດຈະກໍາໃນຮູ ບແບບຕ່າງໆທີ່ຮອງຮັບການໃຊ້ສອ

້ ່ ເມືອງໃນການດໍາລົງຊີວດ ້ ່ ຮອງຮັບ ້ ອງການພືນທີ ິ ໂຫດຍກິດຈະກໍາຕ່ າງໆໃນເມືອງນັນຕ້ ລວມຕົວກັນອາໄສພືນທີ ທັງ ໃນລັກສະນະພາຍໃນອາຄານ (Indoor space) ແລະ ພາຍນອກອາຄານ (Outdoor space) ລວມທັງເປັ ນ ກິດຈະກໍາລະດັບສ່ວນບຸ ກຄົນ (Private activities) ແລະ ກິດຈະກໍາສາທາລະນະ (Pubic activities)

້ ່ ຮອງຮັບ ້ ໂດຍນັກ ອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມເມືອງຈະມີຫນ້າທີ່ສໍາຄັນໃນການເຂົາໄປສ້ າງສັນປັ ບແຕ່ງພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ ງສາທາລະນະພາຍນອກອາຄານ ກິດ ຈະກໍ າ ສາທາລະນະທີ່ສ່ ວນໃຫຍ່ ຈະເປັ ນ ພືນທີ OpenSpace ຫລື Pubic

(Urban

້ OpenSpace) ລວມທັງເຂົາໄປຈັ ດການສົມດູນລົດຄວາມຂັດແຍ້ງລະຫວ່າງປະ

້ ໂຫຍດທີ່ຈະເກີດລະຫວ່າງກິດຈະກໍາສ່ວນບຸ ກຄົນ ແລະ ກິດຈະກໍາສາທາລະນະພາຍໃນເມືອງ ດັ່ງນັນສະພາບ

ິ ແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບຈະບໍ່ມີຄວາມຫມາຍອັນໃດເລີຍ ຖ້າປາກົດຈາກການຄໍານຶງເຖິງກິດຈະກໍາ ຫລື ຊີວດ ັ ້ ່ ເມືອງຢ່າງມີຄຸນຄ່າ. ເມືອງທີ່ຈະ “ຫລໍ່ລ້ຽງ” ສະພາບທາງກາຍະພາບໃຫ້ຕງຢູ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະພາຍນອກອາຄານຈະເປັ ນພືນທີ ້ ່ ຫລັກໃນການ “ປູ ກ” ຊີວດ ິ ແລະ ກິດຈະກໍາ ພືນທີ

ເມືອງຕາມໂອກາດ ແລະ ຊ່ວງເວລາ (Event and Timing) ຂອງເມືອງ ໂດຍສະເພາະກິດຈະກໍາທາງດ້ານສັງ

້ ່ າເປັ ນ 1 ໃນ 3 ຂອງ ຄົມ (Social activities) ຊຶ່ງ Jen Gehl (1987): ໄດ້ກ່າວເຖິງກິດຈະກໍາທາງສັງຄົມນີວ ້ ່ ສ່ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງ ໂດຍຈະເນັນບໍ ້ ່ ສາທາລະນະ ້ ລເິ ວນພືນທີ ົ ກິດຈະກໍາທີ່ສາມາດພົບໄດ້ທ່ ວເຖິ ງໄປຕາມພືນທີ ້ ງໄດ້ໂດຍສາທາລະນະ”(Pubicly accessible ພາຍນອກ ຫລື ລະຫວ່າງອາຄານຂອງເມືອງ ຊຶ່ງສາມາດ “ເຂົາເຖິ

space ) ທີ່ຈະມີຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມລະດັບເມືອງ. Gehl ຍັງພົບອີກວ່າມີຄວາມ

ື ້ ່ ສາທາລະ ສໍາພັນລະຫວ່າງຄຸ ນນະພາບຂອງສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບ ແລະ ຄວາມຖີ່ຂອງການໃຊ້ພນທີ

ິ ຈະກໍາທີ່ເກີດຈາກຄວາມຕ້ອງການສ່ວນບຸ ກຄົນ ນະຄື: ເມື່ອຄຸ ນນະພາບຂອງສະພາບແວດລ້ອມດີ ຈະເຮັດໃຫ້ກດ ້ ່ ຫລາຍຂຶນຢ ້ ່ າງຊັດເຈນ (Necessary activities ) ແລະ ກິດຈະກໍາທາງສັງຄົມ (Social activities ) ເກີດຂຶນຖີ

້ ່ ສ່ວນຕົວໃນພືນທີ ້ ່ ສາທາລະນະຂອງເມືອງ, ສ້າງປະຕິ ້ ນ ົ ອອກມາໃຊ້ຊວ ີ ດ ິ ພາຍນອກພືນທີ ດ້ວຍເປັນການດຶງໃຫ້ຜູຄ

ັ ຊີວດ ິ ຊີວາໃຫ້ແກ່ ເມືອງ. ສໍາພັນອັນດີແກ່ ກັນຊ່ວຍເຕີມສີສນ

້ ິ ເມືອງອາດຈະພິຈາລະນາໄດ້ໃນ ການສຶກສາ ແລະ ເຮັດຄວາມເຂົາໃຈກ່ ຽວກັບກິດຈະກໍາ ແລະ ຊີວດ

ຫລາຍລະດັບບໍ່ວ່າຈະເປັ ນໃນລະດັບເມືອງເຊັ່ນ:

ໂຄງສ້າງກຸ່ ມກິດຈະກໍາຂອງເມືອງ

(Urban

activity

ີ ນລວມຂອງເມືອງ (Overall Land Use) ແລະ ການເຊື່ອມໂຍງຂອງກຸ່ ມກິດຈະ structure) ຫລື ການໃຊ້ທ່ ດິ ້ ່ ສະເພາະສ່ວນເມືອງເຊັ່ນ: ທ້ອງຖະຫນົນ ແລະ ພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາ ກໍາ (Linkage) ໄປຈົນເຖິງລະດັບພືນທີ

້ ລະນະ ເປັນຕົນ.

ິ ລະຫວ່າງອາຄານກັບການອອກແບບເມືອງ. 8.5.1. ຄວາມສໍາຄັນຂອງການສຶກສາຊີວດ ິ ລະຫວ່າງອາຄານ” (Life between building) ມີຄວາມຈໍາເປັ ນສໍາລັບການອອກ ການສຶກສາ “ຊີວດ

້ ່ ລ້ຽງສະພາບແວດລ້ອມ ິ ລະຫວ່າງອາຄານຈະເຂົາມາຫລໍ ແບບເມືອງຢ່າງມີປະຕິເສດບໍ່ໄດ້ ນອກຈາກການທີ່ຊີວດ

້ ງພົບວ່າເປັ ນ “ ພາບສະທ້ອນ” ຂອງຄວາມຕ້ອງການໃນການ ິ ເມືອງຕໍ່ໄປແລ້ວນັນຍັ ພາຍໃນເມືອງໃຫ້ດໍາເນີນຊີວດ 113

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະ ້ ນ ົ ທີ່ຢູ່ ຮ່ວມກັນໃນເມືອງດ້ວຍ ໂດຍພືນທີ ສ້າງປະຕິສໍາພັນ (Need of contact) ລະຫວ່າງຜູ ຄ

້ ົ ໃນຊຸມຊົນໄດ້ມໂີ ອກາດເຂົາມາຕິ ນະຂອງເມືອງນັນ້ ຈະເປັນເໝືອນເວທີໃຫ້ຄນ ດຕໍ່, ພົບປະ, ແລກປ່ຽນກັນຕັງ້

້ ນ ້ ຫລື ມີຄວາມເຂັມຂຸ ້ ນ ້ ຂອງການຕິດຕໍ່ຫລືຄວາມສໍາພັນນ້ອຍ (Low intensity of ແຕ່ໃນລະດັບເບືອງຕົ ້ ່ ງ ແລະ ຟັງຜູ ອ ້ ນ ້ ່ ນໄປຈົ ື ້ ຂອງລະດັບຄວາມສໍາພັນຫລາຍ contact) ເຊັ່ນ: ການເຝົ າເບິ ນເຖິງລະດັບຄວາມເຂັມຂຸ

້ ່ (High intensity of contact) ເຊັ່ນ: ການພົບປະສ້າງສັນຂອງເພື່ອນສະໜິດ, ຊະມະຊິກ, ຄອບຄົວໃນພືນທີ ີ ານປັ ບປ່ຽນລະດັບຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງບຸ ກຄົນໄດ້ດວ ້ ຍ ເຊັ່ນ: ຈາກ ສາທາລະນະ ລວມທັງເປີ ດໂອກາດໃຫ້ມກ

້ ກ ັ ກັນ ແຕ່ໄດ້ພບ ົ ເຫັນ ແລະ ລົມກັນກໍ່ໄດ້ປ່ຽນຄວາມສໍາພັນຈາກຄົນບໍ່ຮູ ຈ ້ ກ ັ ມາເປັນຄົນທີ່ຮູ ຈ ້ ກ ັ ຄົນທີ່ບໍ່ເຄີຍຮູ ຈ ້ ຫລື ຄົນຮັກກັນເປັ ນຕົນ.

້ ບວ່າຊີວດ ິ ລະຫວ່າງອາຄານຈະເປັນ “ ຕົວກະຕຸ ນ ້ ” ໃຫ້ເກີດຄວາມ ນອກຈາກນີພົ

ເຄື່ອນໄຫວຂອງຄົນ ແລະ ກິດຈະກໍາ ເນື່ອງຈາກຄົນສ່ວນໃຫຍ່ ໃນສັງຄົມມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະ “ສົນໃຈເລື່ອງຊາວ

້ ັ ເກີດປະກົດການ “ ຄົນດຶງດູດຄົນ” ໃຫ້ເຂົາມາໃຊ້ ື ້ ່ ສາທາລະນະຂອງເມືອງ ເພື່ອດຶງດູດ ບ້ານ” ເຮັດໃຫ້ມກ ພນທີ

້ ້ ່ ສາທາລະນະນັນຢູ ້ ່ ສະເຫມີ ດັ່ງນັນ້ ້ ່ນ ື ຫລື ຮ່ວມກິດຈະກໍາທາງສັງຄົມທີ່ຈັດຂຶນໃນພື ຄວາມເປັ ນໄປຂອງຜູ ອ ນທີ

້ ່ ສາທາລະນະຕ່ າງໆ ຂອງ ການສ້າງຄວາມຄຶກຄັກ ແລະ ຄວາມເຄື່ອນໄຫວຂອງກິດຈະກໍາຕາມຊ່ວງເວລາໃນພືນທີ

້ ເມືອງຈຶ່ງມີຄວາມຈໍາເປັ ນເພື່ອກະຕຸ ນ

້ ້ ົ ເຂົາມາໃຊ້ ື ້ ່ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງຊ່ວຍສ້າງຊີວດ ິ ຊີວາໃຫ້ເກີດຂຶນແກ່ ໃຫ້ຄນ ພນທີ

ເມືອງໄດ້. ິ ລະຫວ່າງອາຄານເພື່ອການອອກແບບເມືອງ. 8.5.2. ແນວທາງການສຶກສາຊີວດ

ິ ລະຫວ່າງອາຄານຈໍາເປັ ນຕ້ອງພິຈາລະນາເຖິງພຶດຕິກາໍ ການໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ຂອງຜູ ຄ ້ ນ ົ ( User ການສຶກສາຊີວດ

is behavior in space) ເປັ ນສໍາຄັນເພື່ອເປັ ນປະໂຫຍດຕໍ່ການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມກາຍະພາບໃຫ້ ສອດຄ່ອງກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ ຕາມແນວຄິດການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຕອບສະຫນອງພຶດຕິກໍາ

ມະນຸດ (Sociogenic environment) ຂອງ Jon Lang ຄວນມີການບັນທຶກສະພາບລັກສະນະຕ່ າງໆຂອງທັງ

້ ງໃນເຊື່ອງປະລິມານ ແລະ ເຊິ່ງຄຸ ນນະພາບ ເພື່ອນໍາໄປປະເມີນຄວາມເຫມາະສົມ ຕົວກິດຈະກໍາ ແລະ ຕົວທີ່ຕັງທັ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງໃຫ້ມຄ ້ ີ ຸ ນນະພາບ. ແລະ ສ້າງຄວາມເຂົາໃຈກ່ ຽວກັບການອອກແບບພືນທີ

້ ່ ຊຶ່ງສໍາພັນກັບພຶດຕິກາໍ ຂອງມະນຸດທີ່ຄວນຈະໄດ້ຮບ ັ ການສຶກ ສໍາລັບກິດຈະກໍາການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ

້ ສາ ແລະ ບັນທຶກນັນຫລັ ກໆໄດ້ແກ່ : ການຍ່ າງ (Walking), ການຍຶດຍຸ ນ (Standing) ແລະ ການນັ່ງ (Sitting)

້ ່ ງ (Seeing), ການຟັງ (Hearing) ແລະ ການລົມກັນ ິ າອາການອື່ນ ເຊັ່ນ: ການເຝົ າເບິ ຊຶ່ງຄວນນໍາໄປກັບກິລຍ

(Talking) ຕົວຢ່າງຂອງການບັນທຶກພຶດຕິກາໍ ເຊັ່ນ: ການຍ່ າງ + ການເວົາ້ ຫລື ການນັ່ງ + ການເວົາ້ + ການຟັງ

້ ່ ້ ້ ງແຜນຜັງພືນທີ ັ ຍາລັກແທນພຶດຕິກໍາ ແລະ ກິລຍ ິ າອາການໃນການບັນທຶກແຕ່ລະຄັງເທິ ເປັນຕົນ. ຄວນໃຊ້ສນ

ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ຮູເ້ ຖິງຕໍາແຫນ່ ງ(Position) ແລະ ຈໍານວນ ຄວາມຖີ່ (Frequency) ເຮັດໃຫ້ສະດວກຕໍ່ການອ່ານ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຕໍ່ໄປ. ພືນທີ

ນອກຈາກນັນ້ Tumer (1996, p.189-191) ໄດ້ກ່າວວ່າເຮົາສາມາດບັນທຶກ ແລະ ສະແດງເຖິງບັນຍາ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງທີ່ເກີດຈາກລັກສະນະສະເພາະຕົວພືນທີ ້ ່ ນັນໆ ້ ກາດ ຫລື ອາລົມ (Mood) ຂອງພືນທີ ດ້ວຍການໃຊ້ສ ີ

້ ່ ນັນໆ ້ (Harlequin space) ເຊັ່ນ: ສີແດງ (Red space) ຫມາຍ ຫລາກສີແທນການສືເຖິງບັນຍາກາດຂອງພືນທີ 114

້ ່ ຊຶ່ງມີຄວາມເຄື່ອນໄຫວຕື່ນເຕັນ, ້ ່ ້ ິ ຈະກໍາຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງສີຟາ້ (Blue space) ຫມາຍເຖິງພືນທີ ເຖິງພືນທີ ມີກດ ້ ່ ກະຕຸ ນ ້ ຄວາມຍາກຮູ ຍ ້ າກເຫັນເລີ່ມ ຄວາມສຽບ, ຜ່ອນຄາຍ, ສີເຫລືອງ (Yellow space) ຫມາຍເຖິງພືນທີ

້ ່ ພັກຜ່ອນເພື່ອສ້າງຄວາມສົດຊື່ນ ເຄື່ອນໄຫວ (ກ່ ອນປ່ຽນເປັນສີແດງ), ສີຂຽວ (Green space) ຫມາຍເຖິງພືນທີ

້ ່ ມີຊ່ ງມີ ້ ິນ), ສີເທົາ (Grey space) ຫມາຍເຖິງພືນທີ ຶ ຄວາມຈິງຈັງ, ໃຫມ່ (ສ່ວນປະສົມຂອງສີເຫລືອງ ແລະ ນໍາເງ ້ ີ ດ ິ ຊີວາເປັນຕົນ. ເຍັນຊາ, ບໍ່ມີຊວ

ໍ ວດ ິ ລະຫວ່າງອາຄານ. 8.5.3. ແນວທາງການອອກແບບເມືອງທີ່ມີຕ່ ຊີ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະ ເພື່ອຮອງຮັບກິດຈະກໍາ ແລະ ການອອກແບບສະພາບທາງກາຍະພາບຂອງພືນທີ

້ າເປັ ນຕ້ອງສະທ້ອນລັກສະນະ ຫລື ຄວາມຕ້ອງການສະເພາະຂອງພຶດ ິ ລະຫວ່າງອາຄານມີຄຸນນະພາບນັນຈໍ ຊີວດ ິ າອາການຂອງການໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ຢ່າງຫລີກລ້ຽງບໍ່ໄດ້ ຈໍາເປັ ນຕ້ອງສຶກສາສະເພາະໃນແຕ່ ລະປະເດັນ ຕິກາໍ ແລະ ກິລຍ

ເຊັ່ນ:

້ ່ ສໍາລັບການຍ່ າງທີ່ມີຂະຫນາດ (Dimension) ແລະ 1. ການຍ່ າງ - ຄວນຄໍານຶງການຈັດກຽມພືນທີ

້ ໄລຍະ (Distance) ທີ່ເຫມາະສົມການອອກແບບເສັນທາງຍ່ າງທີ່ສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະການຍ່ າງ ຂອງມະນຸດ,

ການຍ່ າງທີ່ສະດວກໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ດີເຊັ່ນ: ລົດສິ່ງກີດຂວາງການຍ່ າງໄດ້ແກ່ : ຈຸດຕັດກັບລົດ, ການປ່ຽນ ້ ລະດັບ, ບໍ່ອອກແບບເສັນທາງທີ ວກວນຫ່ າງໄກເກີນຈໍາເປັນ ຫລື ແຍກການຍ່ າງຈາກການຈາລະຈອນຂອງລົດຍົນ

້ ທີ່ຕິດຂັດ ຫລື ວ່ອງໄວອັນຕະລາຍ ເປັນຕົນ.

2. ການຍຸ ດຍືນ - ຄວນຄໍານຶງເຖິງຕໍາແຫນ່ ງທີ່ເຫມາະສົມກັບການຍຸ ດຍືນເຊັ່ນ: ຕາມຂອບຕະເຂດອາ

້ ຄານ, ຕາມທີ່ຮົ່ມເງ ົາ, ການເບິ່ງເຫັນຈາກການຍຸ ດຍືນເປັນຕົນ.

3. ການນັ່ງ - ຄວນຄໍານຶງເຖິງຮູ ບແບບ ແລະ ຕໍາແຫນ່ ງທີ່ດີໃນການນັ່ງ ຫລື ຈັດວາງທີ່ນັ່ງການເບິ່ງ

້ ເຫັນ ເປັນຕົນ.

້ ່ ງ, ການຟັງ ແລະ ການລົມກັນ - ຄວນຄໍານຶງເຖິງປັ ດໄຈທີ່ຈໍາເປັ ນຕໍ່ການເບິ່ງເຫັນ ເຊັ່ນ: 4. ການເຝົ າເບິ

ມຸ ມເບິ່ງແສງສະຫວ່າງຄວາມນ່ າສົນໃຈຂອງວັດຖຸປັດໄຈທີ່ຈໍາເປັນຕໍ່ການຟັງ ແລະ ການລົມກັນ ເຊັ່ນ: ໄລຍະ

້ ກ,ປະສະຈາກສຽງດັງລົບກວນ ເປັນ ິ ສຽງທີ່ເພິງປະສົງ ເຊັ່ນ: ດົນຕີ, ສຽງ ນໍາຕົ ຫ່ າງທີ່ເຫມາະສົມ, ການໄດ້ຍນ

້ ຕົນ.

115

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ

5U2 UT 322

ອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ (Street furniture)

9 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

9.1.

ຄວາມຫມາຍ.

້ ່ ສາທາລະນະຂອງເມືອງ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງພືນທີ ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະພາຍ ການໃຊ້ປະໂຫຍດພືນທີ

້ ຄວາມຈໍາເປັ ນທີ່ຈະຕ້ອງມີການຈັດກຽມ “ອຸ ປະກອນ” ທີ່ຊ່ວຍອໍານວຍຄວາມສະດວກແກ ້ ນອກອາຄານນັນມີ ້ ນ ົ ທີ່ໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ເພື່ອປະກອບກິດຈະກໍາຕ່ າງໆ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງສໍາລັບນິຍາມຂອງອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ ຫລື ຜູ ຄ

້ ່ ( Site Furniture), Harris ແລະ Dines (2003.p.509) ໄດ້ໃຫ້ ອຸ ປະກອນອໍານວຍຄວາມສະດວກພືນທີ ຄໍາຈໍາກັດຄວາມໄວ້ວ່າ:

້ ່ ຕາມທ້ອງຖະຫນົນ ເພື່ອສ້າງຄວາມສະ “ເປັ ນອຸ ປະກອນ” ຫລື ສິ່ງຂອງທີ່ຖືກນໍາໄປຈັດວາງໄວ້ໃນພືນທີ

້ ນຂ່າວສານ ດວກ (Convenience), ສະບາຍ (Comfort), ການປົ ກປ້ອງຄຸ ມຄອງ (Protection),ໃຫ້ຂໍມູ

(Information), ການຄວບຄຸ ມການສັນຈອນ (Circulation control) ລວມທັງເພື່ອສ້າງຄວາມເພີດເພີນແກ່ ້ ຍ (Use enjoyment). ຜູ ໃ້ ຊ້ສອ

9.2.

ປະເພດອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ.

ຈາກຄວາມຫມາຍຂ້າງເທິງຈະເຫັນໄດ້ວ່າວັດຖຸ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງຫລາກຫລາຍປະເພດທີ່ເຮົາພົບເຫັນຕາມ

້ ່ ສາທາລະນະຂອງເມືອງ ຊຶ່ງມີຫນ້າທີ່ຕາມຄໍານິຍາມດັ່ງກ່ າວຂ້າງເທິງຈະຖືໄດ້ວ່າເປັ ນອຸ ປະກອນປະກອບຖະ ພືນທີ

້ ່ ເຊັ່ນ: ້ ຍແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມບົດບາດຂອງພືນທີ ຫນົນປະເພດຫນຶ່ງ ໂດຍມີຮູບແບບ ແລະ ຫນ້າທີ່ໃຊ້ສອ -

ບ່ອນນັ່ງ (Seating).

້ ບ່ອນກັນຖະຫນົ ນ (Bollards ).

ປ້າຍສັນຍາລັກ (Signing).

ຮາວຈັບ ແລະ ຮົວ້ (Railing and fences).

ບ່ອນພັກ (Shelters).

້ ່ (Lighting). ໄຟຟ້າສ່ອງສະຫວ່າງ ແລະ ໄຟຕົບແຕ່ງພືນທີ ້ ເຫຍື ້ ອ້ (Litter bins). ບ່ອນຖີມຂີ

້ ້ (Planters). ທີ່ປູກຕົນໄມ

ປ້າຍໂຄສະນາ (Poster and advertising).

ວຽກງານສິລະປະສາທາລະນະ (Public arts). 116

້ ວ (Surface utility elements) ອຸ ປະກອນສໍາລັບວຽກສາທາລະນູປະໂພກ ແລະ ລະດັບພືນຜີ ້ ຫົວດັບເພິງ, ຫມໍແປງ ້ ້ ້ ຸ ມສາຍ ໂທລະສັບເປັນຕົນ. ເຊັ່ນ: ທີ່ດິນນ້◌,ໍາຕະແກງລະບາຍນໍາ, ແລະ ຕູຊ

້ ່ ມ, ລົດເຄັ່ງຂາຍເຄື່ອງ ເປັນຕົນ. ້ ອຸ ປະກອນຊົ່ວຄາວ (Seasonal elements) ເຊັ່ນ: ເຕັນຮົ

້ ຂາຍເຄື່ອງ (Kiosks), ຕູ ້ໂທລະສັບ (Telephone booths), ຕູ ຂ ້ າຍ ອຸ ປະກອນອື່ນໆເຊັ່ນ: ຊຸມ ້ ເຄື່ອງອັດຕະໂນມັດ (Vending machines), ຫ້ອງນໍາ້ (Toilets) ເປັນຕົນ.

ຮູ ບທີ 9.1: ຕັ່ງນັ່ງທີ່ສໍາເລັດຮູ ບປະກອບໃສ່ຖະຫນົນ.

້ ້ ປະຕູທ່ ອອກແບບຂຶ ີ ຮູ ບທີ 9.2: ຊຸມ ນມາສະເພາະ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://streetfurniture.com/us/ about-street-furniture.html ແລະ http://www.lumiartecnia.com /blog/?p=684.

9.2.1. ການເລືອກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ (Street furniture selection process).

ການອອກແບບຕິດຕັງ້ ແລະ ຈັດວາງອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຢ່າງມີຄຸນນະພາບຖືວ່າເປັ ນຄວາມຈໍາ

ເປັ ນຕໍ່ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມເມືອງເປັ ນຢ່າງຫລາຍ

້ ່ ເປີ ດໂລ່ງສາທາລະນະປຽບໄດ້ກບ ັ ເນື່ອງຈາກພືນທີ

້ ຫລື ຫ້ອງຮັບແຂກ” ຂອງເມືອງ (Urban living room) ຈໍາເປັ ນຕ້ອງມີການເລືອກ “ຫ້ອງພັກຜ່ອນ, ນັ່ງຫລິນ ີ ວຽກໃນຫ້ອງພັກຜ່ອນຂອງເມືອງຢ່າງພີທພ ີ ທ ິ ນ ັ ໂດຍຕ້ອງມີຄວາມເຫມາະສົມ ອຸ ປະກອນ ຫລື ເຟີນເີ ຈີທ່ ໃຊ້ ້ ່ (Respond to setting and (Appropriateness) ແລະ ສອດຄ່ອງກັບທີ່ຕັງ້ ແລະ ບົດບາດຂອງພືນທີ context) ເປັນສໍາຄັນ.

້ ດໄດ້ 2 ວິທ ີ ໄດ້ແກ່ : ສໍາລັບການເລືອກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນມາໃຊ້ວຽກນັນສາມາດເຮັ 1. ການເລືອກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຈາກສິນຄ້າສໍາເລັດຮູ ບ (Ready - made street furniture). 2. ການເລືອກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ມີການອອກແບບສະເພາະ (Specific design street furniture). ີ ະມີຈດ ໂດຍທັງ 2 ວິທຈ ຸ ເດັນ, ຈຸດດ້ອຍຕ່າງກັນ ແຕ່ການເລືອກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຂອງໂຄງ

້ ່ ) ທັງ 2 ຮູ ບແບບນັນຈໍ ້ າເປັນຕ້ອງພິຈາລະນາເຖິງປັດໄຈດ່ງັ ຕໍ່ໄປນີ:້ ການ (ພືນທີ 1. ຈຸດປະສົງ ແລະ ປະເພດສໍາລັບການໃຊ້ປະໂຫຍດຂອງໂຄງການ.

2. ຈໍານວນອຸ ປະກອນທີ່ຕ້ອງການ ແລະ ທີ່ມີໃຫ້ໄດ້ຈາກແຫລ່ງຜະລິດ. 117

3. ຄວາມຕ້ອງການໃນການດູແລຮັກສາ.

4. ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການໄດ້ມາຊຶ່ງອຸ ປະກອນ ແລະ ຕະຫລອດອາຍຸ ການໃຊ້ງານ.

5. ຮູ ບແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ເລືອກ ຊຶ່ງສົ່ງເສີມ ແລະ ສອດຄ່ອງກັນທັງໂຄງການ.

້ ້ ້ ຽວກັບການອອກແບບສະເພາະສໍາລັບອຸ ປະກອນປະກອບ ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມສໍາລັບເນືອຫາວິ ຊານີຈະເນັ ນກ່

ັ ສຶກສາສາມາດນໍາຄວາມຮູ ທ ້ ່ ໄດ້ ີ ໄປໃຊ້ໃນການອອກແບບຕໍ່ໄປ. ຖະຫນົນໃນເມືອງສໍາຄັນ ເພື່ອໃຫ້ນກ

ຮູ ບທີ 9.3: ດອກໄຟ, ປ້າຍ ທີ່ປະກອບຖະຫນົນ.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.mankato-mn.gov/UrbanDesign/MadisonAvenue/3297.aspx.

ົ ຕໍ່ການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນ. 9.3. ປັດໄຈທີ່ມີຜນ

ົ ຕໍ່ການອອກແບບອຸ ປະກອນ Hams ແລະ Dines (2003. p. 509-511) ໄດ້ຈາໍ ແນກປັ ດໄຈທີ່ມີຜນ

ປະກອບຖະຫນົນເປັ ນ 4 ປັ ດໄຈໄດ້ແກ່ : ປັ ດໄຈດ້ານວັດທະນະທໍາ (Cultural factors), ປັ ດໄຈດ້ານກາຍະພາບ

(Pysical factors), ປັດໄຈດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ (Enviromental factors) ແລະ ປັ ດໄຈທາງດ້ານການໃຊ້ວຽກ (Operation factors). ໂດຍແຕ່ລະປັດໄຈມີລາຍລະອຽດດັ່ງນີ:້ 1. ປັດໄຈທາງດ້ານວັດທະນະທໍາ : ມີຄວາມກ່ ຽວຂ້ອງກັບ 2 ປະເດັນຄື: 1.1. ບົດບາດທາງສັງຄົມ

(Social

contexts):

້ ່ າໃຜ ການອອກແບບປະກອບຖະຫນົນຕ້ອງຮູ ວ

້ ື ້ ່ ຢູ່ ໃນປັ ດຈຸບນ ັ ແລະ ຜູ ທ ້ ່ ຄາດວ ີ ່ າຈະເຂົາມາໃຊ້ ື ້ ່ ແລະ ອຸ ປະ (Who) ທີ່ຈະເປັນຜູ ໃ້ ຊ້ພນທີ ພນທີ ້ ກອນໃນອານາຄົດ ໂດຍຕ້ອງເຮັດຄວາມເຂົາໃຈກ່ ຽວກັບຄວາມເຊື່ອຂະນົບປະເພນີ (Tradition)

ີ ວ ີ ດ ິ ພຶດຕິກໍາ (Habits) ຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ເພື່ອໄດ້ອອກແບບໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບລັກສະນະສະ ແລະ ວິຖຊ

້ ່ ເຊັ່ນ: ການອອກແບບເພື່ອຮອງຮັບກຸ່ ມ ເພາະ (Character) ຜູ ໃ້ ຊ້ແຕ່ລະກຸ່ ມໃນແຕ່ ລະຍ່ ານພືນທີ

້ ູ ງໄວ, ເດັກ, ໄວລຸ ນ ້ ແລະ ຄົນພິການ ຫລື ການອອກແບບໃນຍ່ ານສູ ນລາຊະການ, ຍ່ ານທຸ ລະ ຜູ ສ

້ ກິດ, ຍ່ ານທ້ອງທ່ ຽວ, ຍ່ ານພັກອາໄສ ຫລື ຍ່ ານຄົນຈີນ ເປັນຕົນ.

118

້ ່ ໃຊ້ເປັນບ່ອນນອນພັກຜ່ອນ. ້ ່ ນໍ ີ າໃຊ້ບ່ອນນັ່ງ ຊຶ່ງບາງຄັງກໍ ຮູ ບທີ 9.4: ພຶດຕິກາໍ ຕ່ າງໆຂອງຜູ ທ

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://freshome.com/2011/07/07/ art-installation-and-original-urban-furniturebench-1000cm/. ້ ່ (Political context): ຮູ ບແບບຂອງການບໍລຫ ິ ານດູແລພືນທີ ິ ານຈັດ 1.2. ບົດບາດທາງການບໍລຫ

້ ່ ຈະມີຜນ ົ ຕໍ່ການອອກແບບໄດ້ເຊັ່ນ: ການອອກແບບອຸ ປະກອນໃນລານໂລ່ ງ ອະ ການສະເພາະພືນທີ

ັ ສະດຸ ທ່ ມີ ີ ຄຸນນະພາບ ແລະ ລາຄາສູ ງກວ່າໃນລານໂລ່ງສາທາລະນະ ເນກປະສົງ ອາດຈະໃຊ້ວດ ້ ຂອງລັດ ເນື່ອງຈາກເອກະຊົນມີງ ົບລົງທຶນ ແລະ ດູແລຮັກສາຫລາຍກວ່າ ເປັນຕົນ.

2. ປັດໄຈທາງດ້ານກາຍະພາບ: ມີຄວາມກ່ ຽວຂ້ອງກັບ 3 ປະເດັນຕໍ່ໄປນີ:້

້ ີ າກາດ ແລະ ລະດູການ (Climate): ການອອກແບບຕ້ອງມີຄວາມ ເຂົາໃຈເຖິ 2.1. ລັກສະນະພູ ມອ ງ ການປ່ຽນແປງຂອງລະດູການຕະຫລອດປີ ເພື່ອຈະໄດ້ເລືອກຮູ ບແບບອຸ ປະກອນຖະຫນົນໃຫ້ສາ

້ ອງຈັດກຽມອຸ ປະກອນ ມາດໃຊ້ວຽກໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບຕະຫລອດປີ ເຊັ່ນ: ໃນເຂດຮ້ອນຂຶນຕ້

້ ັ ຜູ ທ ້ ່ ເຂົ ີ າມາໃຊ້ ປະກອບຖະຫນົນທີ່ຊ່ວຍສ້າງຮົ່ມເງ ົາກັນແດດ, ກັນຝົ ນ ໃຫ້ກບ ຫລາຍກວ່າເຂດ ້ ຫນາວ ເປັນຕົນ.

ີ າດທາງກາຍະພາບ (Pysiography) : ຄວນສຶກສາເຖິງປັດໄຈທາງດ້ານພູ ມ ີ ສາດ 2.2. ລັກສະນະພູ ມສ ທີ່ຊ່ ວຍສ້າ ງໃຫ້ເ ກີດ ລັກ ສະນະສະເພາະໃນລະດັບ ທ້ອ ງຖິ່ນເຊັ່ນ:

້ ວ ດິນ ຮູ ບ ຊົງ ຂອງພືນຜີ

(Vegetation), ຊ່ອງເບິ່ງ (Vista) ລວມເຖິງປັ ດໄຈທາງທໍາມະຊາດອື່ນດ້ານກາຍະພາບ ເພື່ອໃຊ້

້ ່ ແລະ ພູ ມປ ີ ະເທດ ເປັ ນແນວທາງໃນການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນໃນແຕ່ລະພືນທີ ້ ່ ເທິງພູ ຫລື ພືນທີ ້ ່ ບໍລເິ ວນຊາຍທະເລ ເຊັ່ນ: ການອອກແບບອຸ ປະກອນທີ່ເຫມາະສົມສໍາລັບພືນທີ

້ ເປັນຕົນ.

2.3. ລັກສະນະສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶນ້ (Built environment) : ອຸ ປະກອນປະກອບຖະ ຫນົນຊ່ວຍສ້າງຄວາມເຊື່ອມໂຍງ (ໂດຍສະເພາະດ້ານຮູ ບລັກສະນະ) 119

ລະຫວ່າງໂຄງການ ແລະ

້ ຊຶ່ງມີຢ່ ູ ເດີມໃກຄ້ ຽງ ຫລື ຊ່ວຍສ້າງຄວາມໂດດເດັນ ແລະ ແຕກ ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶນ ້ ່ ໂດຍຮອບໄດ້ດວ ້ ຍ ໂດຍຄວນສຶກສາເຖິງສັດສ່ວນ (Scal), ຕ່າງໃຫ້ແກ່ ຕົວໂຄງການ ແລະ ພືນທີ

ັ (Color),ຈັງຫວະ ແລະ ລໍາດັບ (Rhythm and Sequence), ຊ່ວງ ຮູ ບແບບ (Pattern),ສີສນ

ໍ າງ (Quality of material) ແລະ ລາຍລະອຽດຮູ ບ ອາຍຸ (Age), ຄຸ ນນະພາບຂອງວັດຖຸກ່ ສ້

ແບບການກໍ່ສ້າງ (Construction details) ເພື່ອໃຊ້ເປັ ນ “ແຮງບັນດານໃຈ” ໃນການອອກແບບ ຕໍ່ໄປ.

3. ປັດໄຈທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ: ໃນລະດັບການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນແຕ່ລະອັນ ້ : (Individual elements) ຄວນຄໍານຶງເຖິງປັດໄຈດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມຕ່າງໆດັ່ງຕໍ່ໄປນີຄື

- ອຸ ນຫະພູ ມ (Temperature) ໄດ້ແກ່ ຄວາມຮ້ອນ (Heat) ແລະ ຄວາມເຢັນ (Cold). ້ ນ ຫລື ຫິມະ (ເຂດໜາວ) ທີ່ຕົກລົງມາ (Preciptation). - ປະລິມານນໍາຝົ

- ລົມ (Wind). - ແສງ (Light)ໄດ້ແກ່ ແສງທໍາມະຊາດ ແລະ ແສງຈ ້າລົບກວນ (glare). - ສຽງ (Sound) ໄດ້ແກ່ ສຽງທີ່ປາຖະຫນາແລະ ສຽງບໍ່ພຶງປາຖະໜາ.

້ ໂດຍການອອກແບບຕ້ອງກໍານົດຮູ ບແບບ ເລືອກທີ່ຕັງຂອງອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນໃຫ້ສອດຄ່ອງ

້ ຍທີ່ສອດຄ່ອງກັບສະພາວະແວດລ້ອມທີ່ ກັບປັ ດໄຈສິ່ງແວດລ້ອມຂ້າງເທິງ ເພື່ອປະສິດທິພາບຂອງການໃຊ້ສອ ແຕກຕ່ າງກັນໄປຕາມສະຖານທີ່ ແລະ ຊ່ວງເວລາ ເຊັ່ນ: ອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນໃນເຂດຮ້ອນບໍ່ຄວນເປັ ນ

ີ ນ ັ ທີ່ຂູ ດຂາດເກີນໄປ ຊຶ່ງຈະກະຕຸ ນ ້ “ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ຮ້ອນ” ໃຫ້ຫລາຍຍິ່ງ ໂລຫະທີ່ອົມຄວາມຮ້ອນ, ບໍ່ຄວນມີສສ ້ ່ ຜີວສະທ້ອນ ແລະ ຄາຍຄວາມຮ້ອນອອກມາຫລາຍໃນ ຂຶນ້ ລວມທັງຄວນຈັດວາງໄວ້ໃຫ້ຫ່າງຈາກຝາ ຫລື ພືນທີ

້ ທີ່ນັ່ງພັກກາງແຈ ້ງຄວນລະບາຍນໍາໄດ້ ້ ອນ, ້ ້ ດ,ີ ໃຊ້ວດ ້ ່ ເກີດຄາບຄວາມເປີ ເປື ັ ສະດຸ ທ່ ບໍ ີ ່ ຊັບນໍາ,ບໍ ເຂດຮ້ອນຂຶນ ປົ ກ ້ ້ ປ້ອງກັນເຊືອຣາ ແລະ ບໍ່ຜຸ ງ່າຍ ເປັນຕົນ.

ັ ຜູ ໃ້ ຊ້ພນທີ ື ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງໄດ້ເປັນຢ່າງດີ. ຮູ ບທີ 9.5: ການກໍານົດອຸ ປະກອນຊ່ວຍສ້າງຄວາມສະດວກສະບາຍໃຫ້ກບ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.furnime.com/red-stair-and-vent-sculpture-in-melbourne-by-marcusoreilly-architects-007624.html. 120

4. ປັດໄຈທາງດ້ານການໃຊ້ວຽກ : ມີຄວາມກ່ ຽວຂ້ອງກັບ 2 ປະເດັນຕໍ່ໄປນີ:້ 4.1.

ຂະຫນາດ, ສັດສ່ວນ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວຂອງມະນຸດ (Human dimension and

ົ ຕໍ່ການໃຊ້ວຽກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ movement): ເປັ ນປະເດັນທີ່ມີຜນ ້ ອກແບບຕ້ອງກໍານົດຮູ ບຮ່າງ, ຮູ ບຊົງ, ຂະຫນາດ ແລະ ສັດສ່ວນໃຫ້ສອດຄ່ອງ ສູ ງ ໂດຍຜູ ອ

ກັບສະລິລະຜູ ໃ້ ຊ້ໃນແຕ່ລະກຸ່ ມອາຍຸ ເຊັ່ນ: ໄວເດັກ, ໄວຜູ ໃ້ ຫຍ່ , ໄວເຖົາ້ ລວມເຖິງຕ້ອງ ້ ີ ເຊັ່ນ: ການຍ່ າງ, ນັ່ງ, ຍືນ, ນອນ ເປັ ນຕົນ ສອດຄ່ອງກັບອະລິຍາບົດຕ່າງໆຂອງຜູ ໃ້ ຊ້ອກ

Harris ແລະ Dines.

4.2.

້ ງຄັບ (Regulatory atandard): ການອອກແບບອຸ ປະ ມາດຕະຖານ ແລະ ກົດເກນຂໍບັ ້ ່ ສາທາລະນະມັກຈະຖືກຄວບຄຸ ມ ດ້ວ ຍມາດຕະຖານກົດ ກອນປະກອບຖະຫນົນໃນພືນທີ

້ ງຄັບຈາກຫນ່ ວຍງານໃນລະດັບຕ່າງໆ ບໍ່ວ່າຈະເປັ ນຫນ່ ວຍງານສ່ວນກາງ ຫລື ລະ ເກນຂໍບັ

ດັບທ້ອງຖິ່ນ ເຊັ່ນ: ການຄວບຄຸ ມການກໍ່ສ້າງໃນເຂດທາງ (Right of way) ຂອງກົມທາງ ້ າໄຟຟ້າຕາມທ້ອງຖະຫນົນຂອງການໄຟຟ້າ, ການຄວບ ຫລວງ, ມາດຕະຖານການຕິດຕັງເສົ ຄຸ ມຮູ ບແບບປ້າຍສັນຍາລັກ

ໂດຍຫນ່ ວຍງານທ້ອງຖິ່ນບາງແຫ່ ງລວມທັງກົດຫມາຍທີ່ກໍາ

ັ ກຽມອຸ ປະກອນອໍານວຍຄວາມສະດວກແກ່ ຜູ ພ ້ ກ ິ ານ ແລະ ດ້ອຍໂອກາດໃນ ຫມົດໃຫ້ຈດ

້ ່ ສາທາລະນະ ເປັນຕົນ. ້ ພືນທີ

9.4.

ແນວທາງໃນການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ເຫມາະສົມ.

9.4.1. ການອອກແບບທີ່ສອດຄ່ອງກັບບົດບາດ ( Response to the context ):

ຮູ ບແບບ ແລະ ການໃຊ້ວຽກຂອງອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຄວນສະທ້ອນປັ ດໄຈດ້ານຕ່າງໆບໍ່ວ່າຈະ

ເປັນດ້ານວັດທະນະທໍາ, ດ້ານກາຍະພາບ, ດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ລວມທັງການໃຊ້ວຽກຂອງທີ່ຕັງ້ ແລະ ກຸ່ ມຜູ ໃ້ ຊ້

້ ຊດ ັ ເຈນ ແລະ ສົ່ງເສີມພຶດຕິກາໍ ການໃຊ້ພນທີ ື ້ ່ ສາທາລະນະ ຊ່ວຍສະທ້ອນລັກສະນະສະເພາະຕົວຂອງທີ່ຕັງໃຫ້ ້ ້ ນ ົ ໄດ້ຢ່າງມີປະສິດທິພາບຫລາຍຂຶນ. ຂອງຜູ ຄ

ັ ສະນະປະສານຮ່ວມກັນ (Coordinated street furniture) 9.4.2. ການອອກແບບໃຫ້ມີລກ

້ ່ ສາທາລະນະຂອງເມືອງ ້ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນໃນພືນທີ ເນື່ອງຈາກກການອອກແບບ ແລະ ຕິດຕັງອຸ

ັ ສະນະ “ຕ່າງຄົນຕ່າງເຮັດ ຕ່າງກໍາຕ່ າງວາລະ” ເຮັດໃຫ້ມກ ັ ຈະເກີດຄວາມສັບສົນວຸ ນ ້ ວາຍ ແລະ ບໍ່ເປັ ນລະ ມີລກ ້ ່ ງຄວນຈັດລະ ບຽບ (Clutter) ເກີດຄວາມຂັດແຍ້ງໃນການໃຊ້ປະໂຫຍດອຸ ປະກອນຕ່າງໆຢູ່ ສະເຫມີ ດັ່ງນັນຈຶ

ີ ກ ັ ສະນະທີ່ປະສານເປັ ນ “ ເລື່ອງລາວດຽວກັນ” ບໍ່ວ່າຈະເປັ ນດ້ານ ບຽບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນຕ່າງໆໃຫ້ມລ

ັ , ການໃຊ້ວດ ັ ສະດຸ ລວມທັງການໃຊ້ວຽກຮ່ວມກັນຫລາຍຫນ້າທີ່ຂອງອຸ ປະກອນປະກອບຖະ ຮູ ບແບບ, ສີສນ

ຫນົນອັນດຽວເຊັ່ນ: ການອອກແບບເສົາໄຟຟ້າຊ່ວຍສ່ອງສະຫວ່າງແກ່ ຖະຫນົນ, ທາງຍ່ າງ ແລະ ເປັນທີ່ແຂນລົງ

້ ນຂ່າວສານ, ບ່ອນນັ່ງພັກ, ້ ໃຫ້ເປັ ນທີ່ຂາຍສິນຄ້າຈຸດໃຫ້ຂໍມູ ທິວ ແລະ ປ້າຍປະສາສໍາພັນ. ການອອກແບບຊຸມ ້ ເພື່ອຄວາມເປັນລະບຽບສວຍງາມລົດການໃຊ້ພນທີ ້ ່ ງຈົ ົ ດຫມາຍເປັນຕົນ ື ້ ່ ແລະ ສະ ບ່ອນໂທລະສັບ ແລະ ຕູສ ້ ດວກໃນການຕິດຕັງ.

121

9.4.3. ການອອກແບບໃຫ້ຜູໃ້ ຊ້ທຸກກຸ່ ມໃຊ້ວຽກສະດວກ (Universal design)

້ ອ ້ ຍໂອກາດ ເຊັ່ນ: ເດັກ, ຜູ ເ້ ຖົາ້ ແລະ ຄົນພິການ ກຸ່ ມຄົນໃນສັງຄົມທີ່ຕ້ອງການດູແລເປັ ນພິເສດ ຫລື ຜູ ດ

້ ້ ງ ແລະ ໃຊ້ວຽກອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນໄດ້ສະດວກ ແລະ ປອດໄ ພ (Barrier ນັນຄວນສາມາດເຂົ າເຖິ

້ ອກແບບຕ້ອງສຶກສາເຖິງຄວາມຕ້ອງການສະເພາະ ແລະ ມາດຕະຖານການອອກແບບສໍາລັບຄົນ free) ໂດຍຜູ ອ

້ ນຢ່າງດີ ເພື່ອສ້າງສັນອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ສາທາລະນະຢ່າງແທ້ຈ່ ງ. ິ ກຸ່ ມນີເປັ

9.4.4. ການອອກແບບໃຫ້ມີຄຸນະພາບ, ສວຍງາມ, ປະຫຍັດ ແລະ ບໍາລຸ ງຮັກສາງ່ າຍ (High quality and low maintenance): ້ ່ ຈໍາເປັ ນຕ້ອງລົງທຶນ ຫລື ໃຊ້ວດ ີ ຸ ນະພາບນັນບໍ ັ ສະ ການອອກແບບອຸ ປະກອນປະກອບຖະຫນົນທີ່ດີມຄ ້ ຍ (Function), ຄວາມງາມ ດຸ ລາຄາແພງສະເຫມີໄປ ແຕ່ຄວນຄໍານຶງເຖິງ “ຄວາມສົມດູນ” ລະຫວ່າງການໃຊ້ສອ

(Aesthetic), ຄວາມແຂງແຮງ (Strength), ການກໍ່ສ້າງ ແລະ ຕິດຕັງ້ (Fixing and construction) ແລະ ້ ປະກອນຄວນມີຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການດູ ການບໍາລຸ ງຮັກສາ (Maintenance) ໂດຍສະເພາະການບໍາລຸ ງຮັກສານັນອຸ

ແລ, ຊ້ອມແຊມຕະຫລອດອາຍຸ ການໃຊ້ງານ ລວມທັງມີຮູບແບບທີ່ຊ່ວຍປ້ອງກັນ ແລະ ຫລຸ ດການທໍາລາຍສິ່ງ

ຂອງສາທາລະນະ (Vandalism).

122

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ້ ້ໃນເມືອງ (Trees in Urban design) ຕົນໄມ

10 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

້ ້ ແລະ ພືດພັນໃນເມືອງ. 10.1. ຄວາມຫມາຍ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງຕົນໄມ

ພືດພັນຈັດວ່າເປັ ນອົງປະກອບທາງກາຍະພາບໜຶ່ງທີ່ສໍາຄັນ ໃນຂະບວນການອອກແບບ ແລະ ຈັດການ

້ ່ ຈະ ີ ສະພາບແວດລ້ອມເມືອງເປັ ນເວລາມານານແລ້ວ ໂດຍມະນຸດຮຽນຮູ ທ “ປະຍຸ ກ” ສະພາບແວດລ້ອມແບບ ້ ບສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງດ້ວຍການໃຊ້ພດ ື ພັນເພື່ອເປັ ນ “ ຕົວປະສານ” ລະຫວ່າງສະ ທໍາມະຊາດໃຫ້ເຂົາກັ ພາບແວດລ້ອມທັງສອງປະເພດໃຫ້ດໍາລົງຢູ່ ຮ່ວມກັນ

້ ໂດຍພືດພັນທີ່ຖືກໃຊ້ໃນການອອກແບບເມືອງນັນມີ

້ ້ ່ ມະນຸດປູ ກຂຶນ ້ ແລະ ຄວາມຫມາຍລວມໄ ປເຖິງພືດພັນທີ່ເກີດຂຶນເອງຕາມມະຊາດ ແລະ ເກີດຂຶນຈາກການທີ ້ ້ ່ ປະເພດພືດຄຸ ມດິນໄປຈົນເຖິງປະເພດຕົນໄມ ້ ້ ຈະໃຫ້ ້ ໂດຍສໍາລັບການສຶກສາຄັງນີ ລວມຕັງແຕ ຄວາມສໍາຄັນກັບ ້ ້” ເປັ ນຫລັກໃນຖານະຂອງອົງປະກອບຫລັກທາງກາຍະພາບ “ ທີ່ມີຊວ ີ ດ ິ ” (Living elements) ສໍາລັບ “ຕົນໄມ ການອອກແບບເມືອງ.

້ ້ໃນເມືອງ. 10.2. ບົດບາດ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ

້ ີ ດ ິ ທີ່ມີຄວາມເຄື່ອນໄຫວ, ປ່ຽນແປງ ແລະ ຈະເລີນເຕີບໂຕ ພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ ເ້ ປັ ນສິ່ງມີຊວ

ີ ດ ິ ທີ່ຕ້ອງການສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເຫມາະສົມສໍາ (Dynamic) ໄປຕາມລະດູການທີ່ປ່ຽນແປງໄປ ເປັນສິ່ງມີຊວ

ລັບຄວາມຢູ່ ລອດ ແລະ ຈະເລີນເຕີບໂຕ (Suitable environment) ລວມທັງເປັ ນຕົວແທນຂອງ “ຄວາມອ່ອນ ້ ໂຍນ ” (Softeners) ຈາກທໍາມະຊາດ ຊ່ວຍສ້າງຄວາມງາມໃຫ້ເກີດຂຶນແກ່ ສະພາບແວດລ້ອມເມືອງທີ່ມີຄວາມ

ແຂ້ງກະດ້າງ (Harshness) ຫລາຍກວ່າ ໂດຍ Gary O. Robinetto ໃນຫນັງສື Plants. People and

environment quality ອ້າງເຖິງໃນ Booth (1985, p.70) ໄດ້ແບ່ງບົດບາດຫນ້າທີ່ ແລະ ຄວາມສໍາຄັນຂອງ ພືດພັນໃນການອອກແບບເມືອງຕາມລັກສະນະການໃຊ້ປະໂຫຍດ (Fuctional uses) ອອກເປັ ນ 4 ລັກສະນະ ທີ່ສໍາຄັນໄດ້ແກ່ :

1. ການໃຊ້ປະໂຫຍດດ້ານການອອກແບບທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ (Architectural use) ເຊັ່ນ: ການ ້ ່ , ການປິ ດບັງມຸ ມມອງທີ່ບໍ່ພຶງປະສົງ, ການສ້າງຄວາມ ໃຊ້ເປັ ນອົງປະກອບ ເພື່ອກໍານົດຂອບເຂດພືນທີ

້ ່ ໂລ່ງ ລວມໄ ປເຖິງການສ້າງພືນທີ ້ ່ ເພື່ອການຮັບຮູ ້ ແລະ ການເຂົາເຖິ ້ ງຢ່າງ ເປັ ນສ່ວນຕົວພາຍໃນພືນທີ

້ ເປັນລໍາດັບ (Spatial and view sequence) ເປັນຕົນ.

123

້ ່ ເພື່ອແຍກພືນທີ ້ ່ ທາງຍ່ າງອອກຈາກອາຄານ. ົ້ ້ເປັນຕົວກໍານົດຂອບເຂດພືນທີ ຮູ ບທີ 10.1: ການໃຊ້ຕນໄມ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.saveourlandsaveourtowns.org/trees.html.

2. ການໃຊ້ປະໂຫຍດດ້ານການອອກແບບທາງວິສະວະກໍາ (Engineering use) ເຊັ່ນ: ການປ້ອງກັນ ແສງສະທ້ອນ (Glare) ການປ້ອງກັນການກັດເຊາະຫນ້າດິນ, ການຄວບຄຸ ມ ແລະ ຫລຸ ດຜົນກະທົບ ້ ຈາກສຽງລົບກວນ ແລະ ການຄວບຄຸ ມທິດທາງການສັນຈອນຂອງລົດ ແລະ ການຍ່ າງ ເປັນຕົນ.

ົ້ ້ເປັນການຄວບຄຸ ມ ແລະ ຫລຸ ດຜົນກະທົບຈາກສຽງລົບກວນ ແລະ ຮູ ບທີ 10.2: ການໃຊ້ຕນໄມ ການຄວບຄຸ ມທິດທາງການສັນຈອນຂອງລົດ ແລະ ການຍ່ າງ. ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://blog.arborday.org/2012/03/ 3. ການໃຊ້ປະໂຫຍດດ້ານການຄວບຄຸ ມສະພາວະອາກາດ (Climte control use) ເຊັ່ນ: ການສ້າງຮົ່ມ

້ ່ ໃຊ້ສອ ້ ຍ, ການປ້ອງກັນ ແລະ ປ່ຽນທິດທາງ ເງ ົາຈາກແສງແດດ, ການຊ່ວຍລົດອຸ ນະພູ ມຂອງພືນທີ ້ ລົມທໍາມະຊາດ ເປັນຕົນ.

້ ່ ທາງຍ່ າງ ແລະ ຖະຫນົນສາທາລະນະເປັນເປັນລິເວນເຂດ ົ້ ້ສ້າງຮົ່ມເງ ົາໃຫ້ແກ່ ພືນທີ ຮູ ບທີ 10.3: ການໃຊ້ຕນໄມ ຊຸມຊົນທີ່ພັກອາໄສ. ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://depts.washington.edu/hhwb/Thm_Crime.html. 124

້ 4. ການໃຊ້ປະໂຫຍດດ້ານຄວາມງາມເພື່ອສ້າງສຸ ຂະພາບ (Aesthetic use) ເຊັ່ນ: ການສ້າງຈຸດເນັນທາງ ້ ງັ (Background) ເພື່ອສ້າງຄວາມ ສາຍຕາ, ການສ້າງກອບ ຫລື ຊ່ອງການເບິ່ງເຫັນ, ການເປັ ນພືນຫຼ

້ ່ ນັນໆ ້ ້ ້ ການຮັບຮູ ້ ໂດດເດັນແກ່ ອົງປະກອບອື່ນ, ການເນັນຄວາມສໍ າຄັນ ໃຫ້ເກີດກັບພືນທີ ການກະຕຸ ນ (ຮູ ບ, ລົດ, ກິ່ນ, ສຽງ) ຂອງມະນຸດຄື: ການສ້າງການຮັບຮູ ແ້ ສງ ແລະ ເງ ົາ, ກິ່ນຫອມຈາກດອກໄມ ້,

້ ສຽງໃບໄມ ້ເຄື່ອນໄຫວເມື່ອມີການກະທົບເປັ ນຕົນ.

້ ອງໃຊ້ ໂດຍການໃຊ້ປະໂຫຍດດ້ານຄວາມງາມນີຕ້

ຫລັກການດ້ານຄວາມງາມດ້ານການອອກແບບ (Design Aesthetic Principal) ລວມກັບການຄໍາ

ນຶງຄຸ ນລັກສະນະຂອງພືດພັນທີ່ມີຕ່ ໍການເບິ່ງເຫັນ (Visual characteristic) ເປັ ນສໍາຄັນອັນໄດ້ແກ່ :

ຂະຫນາດ ແລະ ຄວາມສູ ງຂອງພືດພັນ (Plant size / height), ຮູ ບຮ່າງ ແລະ ຮູ ບ ຊົງຂອງພືດພັນ ັ ຂອງພືດພັນ (Plant color), ລັກສະນະພຸ່ ມໃບ (Foliage) ສະພາບຄວາມ (Plant form), ສີສນ ້ ວພືດພັນຈາກການເບິ່ງເຫັນ (Plant texture) ເປັນຕົນ. ້ ຫຍາບ ຫລື ລຽບຂອງພືນຜີ

້ ້ໃນລັກສະນະຂອງຮູ ບດ້ານຕາມຖະຫນົນ. ຮູ ບທີ 10.4: ການເບິ່ງເຫັນຂອງການປູກຕົນໄມ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.na.fs.fed.us/spfo/pubs/uf/techguide/selection.htm.

້ ້ລັກສະນະຕ່າງໆຕາມຖະຫນົນ. ຮູ ບທີ 10.5: ການປຽບທຽບ ແລະ ການເບິ່ງເຫັນຂອງການປູກຕົນໄມ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.ite.org/css/online/DWUT04.html.

]

້ ່ ລົດໃຫຍ່ , ລົດຖີບ, ຄົນຍ່ າງ ແລະ ປູກຕົນໄມ ້ ້. ຮູ ບທີ 10.6: ຮູ ບຕັດຂອງຖະຫນົນສະແດງໃຫ້ການແຍກພືນທີ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.thechallengeseries.ca/chapter-03/green-infrastructure/. 125

້ ້ໃນເມືອງ. 10.3. ແນວທາງການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ ້ ້ ້ ເຂົາມາໃຊ້ ການນໍາພືດພັນໂດຍສະເພາະຕົນໄມ ເປັ ນອົງປະກອບໃນການອອກແບບສະພາບແວດລ້ອມ

້ າເປັ ນຕ້ອງໃຊ້ຄວາມຮູ ຫ ້ ລາກຫລາຍ (ທັງດາລາສາດ ແລະ ສິນລະປິ ນ) ໃນຫລາຍໆມິຕຢ ິ ່ າງເຫມາະ ເມືອງນັນຈໍ

້ ້ ່ ໄດ້ຢ່ ູ ຢ່າງ ໂດດໆຕ້ອງມີການລວມກຸ່ ມ ແລະ ຈັດ ້ ແລະ ພືດພັນທີ່ນໍາມາຊ້ໃນເມືອງນັນບໍ ສົມ ເນື່ອງຈາກຕົນໄມ

ວາງໃຫ້ເປັ ນທີ່ເປັ ນທາງ (Spatial order arrangement) ເພື່ອຄວາມກົມກືນເປັ ນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍສອດຄ່ອງ

້ ້ ກັບທີ່ຕັງຂອງເມື ອງ ໂດຍຕ້ອງມີການປັບສະພາບຕົນໄມ ໃ້ ຫ້ສອດຄ່ອງກັບສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງ (ຫລື

້ ບຕົນໄມ ້ ໃນ ທາງກັບກັນຕ້ອງປັ ບສະພາບແວດລ້ອມເມືອງໃຫ້ເຂົາກັ ເ້ ດີມ)

ທີ່ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນທັງການຢູ່ ລອດ

້ ້ າງທໍາມະຊາດ ແລະ ການເກີດປະໂຫຍດໃຊ້ສອ ້ ຍສູ ງສຸ ດຂອງເມືອງ ຕ້ອງມີຖານຄວາມຮູ ກ ້ ວ້າງ ຂອງຕົນໄມ ທ

້ ້ ້ ່ ມີ ີ ຄວາມຊ່ຽວຊານຫລາຍຝ່າຍ ເຂົາມາກ່ ິ ານ ແລະ ຈັດການຕົນໄມ ້ ຂວາງ ຫລື ຕ້ອງມີຜູທ ຽວຂ້ອງໃນການບໍລຫ

ໃນເມືອງ (Urban tree managrment) ຢ່າງມີຄຸນະພາບ.

້ ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມໃນທີ່ນີຈະສະເຫນີ ແນວທາງບາງປະການທີ່ຄວນຄໍານຶງເຖິງ ຫລື ໃຊ້ເປັ ນແນວທາງໃນ

້ ້ ້ໃນເມືອງໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຂະບວນການບໍລຫ ິ ານ ແລະ ຈັດການຕົນໄມ ້ໃນ ການອອກແບບພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ ເມືອງໄດ້ແກ່ :

1. ການເລືອກພັນໄມ ້ທີ່ຈະນໍາມາປູ ກໃນເມືອງ (Tree selection): ຄວນມີການປະເມີນທາງເລືອກ

້ ້ທີ່ນໍາມາປູ ກໃນເມືອງ ໂດຍການພິຈາລະນາເກນ ກ່ ຽວກັບປະເພດ ຫລື ຊະນິດ (Choice of type) ຂອງຕົນໄມ

້ ້ ຍຕົນໄມ ິ ່ າງໆ ດັ່ງທີ່ກ່ າວມາແລ້ວລວມທັງສອດຄ່ອງກັບ ດ້ານຕ່າງໆທີ່ສໍາພັນກັບຄວາມຕ້ອງການໃຊ້ສອ ໃ້ ນມິຕຕ ້ ່ ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງ ເພື່ອຫາພັນໄມ ້ທີ່ເຫມາະສົມໃນການນໍາມາປູກຕໍ່ໄປ. ສະພາບຂອງທີ່ຕັງໃນສ

້ ້ໃນເມືອງ (Tree arrangement): ຄວນຄໍານຶງເຖິງປະເດັນຕ່າງໆ 2. ການປູ ກ ແລະ ຈັດວາງຕົນໄມ

້ ້ ້ ຍຕົນໄມ ້ ແລະ ພືດພັນດັ່ງທີ່ກ່ າວມາແລ້ວເຊັນກັນ ໂດຍການອອກແບບຈັດວາງຕໍາແຫນ່ ງຕົນໄມ ້ ດ້ານການໃຊ້ສອ ້ ້ ້ຕ້ອງສໍາພັນກັບບົດບາດທີ່ຢູ່ໂດຍອ້ອມຮອບເຊັ່ນ: ໄລຍະຫ່ າງການປູ ກຕົນໄມ ້ທີ່ເຫມາະສົມສອດ ຫລື ກຸ່ ມຕົນໄມ ້ ົ້ ້ໃຫ້ສໍາພັນກັບແນວຄວາມ ື ້ ່ ກອ້ ງຕົນໄມ ້, ການກໍານົດຄວາມສູງ ແລະ ຕໍາແຫນ່ ງຂອງຕົນໄມ ຄ່ອງກັບການໃຊ້ພນທີ

້ ້ໃຫ້ໄດ້ຮບ ັ ປະລິມານແສງຕາເວັນຢ່າງພຽງພໍ ສູ ງຂອງອາຄານ, ການວາງຕໍາແຫນ່ ງຕົນໄມ

ໂດຍອາຄານບໍ່ບັງແດດ

້ ້ບໍ່ຂັດຂວາງທິດທາງລົມ, ການລະບາຍອາກາດທາງທໍາມະຊາດບໍ່ບັງມຸ ມມອງທີ່ ດີ. ຫມົດມື,້ ການວາງກຸ່ ມຕົນໄມ

້ ສ້າງມຸ ມມອງທີ່ຫນ້າສົນໃຈເພື່ອຊ່ວຍສົ່ງເສີມສະຖານທີ່ນັນໆ ໃຫ້ໂດດເດັ່ນເປັ ນທີ່ປະກອບການອອກແບບ ອີກ

້ ່ ວາງເພື່ອຮອງຮັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງລໍາຕົນ, ້ ກິ່ງກາ້ ນໃບ ແລະ ຮາກຂອງຕົນໄມ ້ ້ໃຫ້ ໂດຍການກຽມພືນທີ ້ ບອາຄານ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງອື່ນຂອງເມືອງເຊັ່ນ: ຖະ ພຽງພໍ ເພື່ອປ້ອງກັນຄວາມເສຍຫາຍທີ່ອາດຈະເກີດຂຶນກັ ້ ິ ເປັນຕົນ. ຫນົນ, ທາງຍ່ າງ, ແນວລະບົບສາທາລະນູປະໂພກເທິງດິນ ແລະ ໃຕ້ດນ

3. ການບໍາລຸ ງດູແລຮັກສາ (Tree maintenance): ຄວນຄໍານຶງເຖິງຄວາມຍາກງ່ າຍໃນການບໍາລຸ ງດູ

້ ່ ເລີ່ມທີ່ຈະປູກ ແລະ ຈັດວາງຕົນໄມ ້ ້ ້ ຄວນເລືອກຕົນໄມ ້ທີ່ມີການດູແລຮັກສາທີ່ເຫມາະສົມ ໂດຍ ແລຮັກສາຕັງແຕ ້ ອງ ຫລື ໃນທ້ອງຖິ່ນທີ່ໄດ້ຜ່ານມາ “ ແບບທົດສອບ ” ການມີຊວ ັ ໄມ ້ພືນເມື ີ ດ ິ ລອດ ຄວນພິຈາລະນາເລືອກໃຊ້ພນ

້ ່ ແລ້ວ ຊຶ່ງນ່ າຈະຫາໄດ້ບ່ ໍຍາກ (ປະຫຍັດໃນການຈັດຫາ) ລວມທັງຍັງສາມາດສ້າງລັກສະນະສະເພາະຕົວ ໃນພືນທີ

້ ່ ໄດ້. ນອກຈາກນັນຄວນມີ ້ ຂອງພືນທີ ການກໍາໜົດງ ົບປະມານທີ່ພຽງພໍ ແລະ ກໍານົດໄລຍະເວລາໃນການບໍາລຸ ງ 126

້ ່ ເມືອງຄົງຄວາມສົມບູ ນໄດ້ເປັ ນເວລາ ົ້ ້ ແລະ ພືດພັນໃນພືນທີ ຮັກສາທີ່ສະຫມໍ່າສະເຫມີ ເພື່ອຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ຕນໄມ

້ ່ ອຕົນໄມ ້ ້ຂາດການດູແລ ເຊັ່ນ: ຍາວນານ ແລະ ປ້ອງກັນອັນຕະລາຍ ຫລື ຄວາມເສຍຫາຍທີ່ອາດຈະເກີດຂຶນເມື ້ ້ ບ ຫລື ສິ່ງກໍ່ສ້າງໃນເມືອງ ເປັນຕົນ. ້ ້ລົມທັ ກິ່ງໄມ ້ຫັກ, ຕົນໄມ

້ ້ພືດພັນ (People and trees 4. ການສ້າງຈິດສໍານຶກຄວາມຜູ ກພັນລະຫວ່າງຄົນເມືອງ ແລະ ຕົນໄມ

້ ົ ເມືອງຮູ ເ້ ຖິງຄຸ ນຄ່າຄວາມສໍາຄັນຂອງຕົນໄມ ້ໃນເມືອງຢ່າງກວ້າງຂວາງ in urban area): ຄວນສ້າງກະແສໃຫ້ຄນ

້ ເຫັນເຖິງປະໂຫຍດ ຫລື ້ ້ ໃຫ້ເກີດຄວາມຮັກໃນຕົນໄມ ້. ຊີໃຫ້ ໂດຍການສົ່ງເສີມການຈັດກິດຈະກໍາທີ່ຊ່ວຍກະຕຸ ນ ້ ຄຸ ນຄ່າດ້ານຕ່າງໆຂອງຕົນໄມ ໃ້ ນຖານະຊັບພະຍາກອນເມືອງ

ຫລື

ຊັບສິນຮ່ວມກັນສາທາລະນະ(Urban

້ ນຂອງຂະບວນການອອກ ້ reaource and property ) ແກ່ ກຸ່ ມຄົນທຸ ກລະດັບຊັນໃນເມື ອງ ເພື່ອຄວາມຢັ ງຍື ້ ້ໃນເມືອງຕໍ່ໄປ. ແບບ ແລະ ວາງແຜນອົງປະກອບເມືອງດ້ານພືດພັນ ແລະ ຕົນໄມ

127

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ເທັກນິກການສໍາຫລວດສະພາບທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງ

11 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

11.1. ການສໍາຫລວດເມືອງ (Urban Suraey).

ການສໍາຫລວດເມືອງ: ເຮົາເຮັດການສໍາຫລວດເມືອງໄປເພື່ອເຮັດຫຍັງ?

້ ່ ນັນໆ ້ ເຊິ່ງ ຄໍາຕອບ: ເຮົາສໍາຫລວດເພື່ອໃຫ້ຮູເ້ ຖິງຮູ ບແບບກາຍະພາບສັງຄົມ ແລະ ເສດຖະກິດໃນພືນທີ

້ ່ ນັນໆ ້ ນທີ່ຈະນໍາສູ່ ການວິເຄະເຮັດການສຶກສາຫາສັກກະຍະພາບ ຫລື ປັ ນຫາຂອງເມືອງ ຫລື ພືນທີ ້ ເປັນຖານຂໍມູ

ເຮັດການລະບຸ ປະເດັນທີ່ຕ້ອງການສຶກສາ ແລ້ວເຮັດການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບເສີມສ້າງພັດທະນາ ຫລື ແກ ້

້ ່ ໄປ. ັ ການ ຫລື ໂຄງການຕ່າງໆໃນຂັນຕອນຕໍ ໄຂປັບປຸ ງປັນຫາດັ່ງກ່ າວ ຊຶ່ງຈະນໍາໄປສູ່ ແຜນປະຕິບດ

ັ ໃນການສໍາຫລວດເມືອງ. 11.2. ທິດສະດີຄວນຮູ ຈ້ ກ

ການສໍາຫລວດ ແລະ ບັນທຶກເມືອງມີແນວທາງ ແລະ ທິດສະດີຫລາກຫລາຍທີ່ສາມາດນໍາມາໃຊ້ໄດ້,

້ ັ ສຶກສາໄດ້ຮູຈ ້ ກ ັ ກັບ 2 ທິດສະດີຫລັກຄື: ຊຶ່ງຖືກນໍາໄປໃຊ້ ແລະ ຖືກພັດທະ ເອກະສານການນີຈະແນະນໍ າໃຫ້ນກ

້ ໂດຍນັກທິດສະດີການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ ື ຄິດຄົນ ນາຕໍ່ຍອດກັນຢ່າງກວ້າງຂວາງທີ່ສຸ ດທັງສອງທິດສະດີຖກ ທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ ສອງຄົນໃນປີ ຄ.ສ. 1961 ໄດ້ແກ່ :

ິ ນະພາບຂອງເມືອງ ສຶກສາໂດຍ ເຄວິນ ລິນ (Kevin Lynch). 1. ທິດສະດີຈນ ີ ດ ັ ເມືອງ ສຶກສາໂດຍ ກໍດອນ ຄັດເລນ (Gordon Cullen). 2. ທິດສະດີພູມທ ິ ນະພາບຂອງເມືອງ (The image of the city 1961). 11.2.1. ທິດສະດີຈນ

້ ກ ັ ແລະ ຍອມຮັບທີ່ສຸ ດໃນຖານະຂອງນັກວິຊາການຜູ ສ ້ າ້ ງທິດສະດີໃນການ Kevin Lynch ເປັນທີ່ຮູ ຈ

ັ ເຂົາຢ່າງຫລາຍມີ 2 ທິດສະດີ ຄື: ທິດສະດີຈນ ິ ນະພາບ ອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ ທິດສະດີ ຊຶ່ງສ້າງຊື່ສຽງໃຫ້ກບ ເມືອງ (The image of the city) ແລະ ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ (A Theory of good city form). -

້ ນຈາກທິ ້ ີ ້ ຫລັກການເບືອງຕົ ິ ຕະວິທະຍາເກດ (Gestalt Thoery) ໂດຍມາ ທິດສະດີນມີ ດສະດີຈດ

ນໍາມາສ້າງເປັນປະເດັ່ນໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ 2 ຢ່າງຄື: 1. ສ້າງເອກະລັກ Indentity),

2. ຈັດລະບຽບໂຄງສ້າງ (Structure) ໃນສ່ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງໃຫ້ສາມາດເບິ່ງອອກ ແລະ ອ່ານ

້ ັ ເຈນ, ອ່ານເຂົາໃຈໄດ້ ໄດ້ຊດ (Legible) ຫລື ຈິນຕະນະພາບອອກ ( Imageable). (ທິດສະດີ ເກດໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບການເປັ ນອົງລວມຫລາຍກວ່າເປັ ນອັນດຽວໂດດໆ ) ແລະ ມຸ ້ງສຶກສາໃນ 128

ຂະບວນການຮັບຮູ ້ (Pereption Process) ສຶກສາເພີ່ມເຕີມເອກະສານການສອນເລື່ອງ “ ທິດ

້ ່ ສາທາລະນະເມືອງ”. ສະດີ ແລະ ແນວຄິດກ່ ຽວກັບການອອກແບບພືນທີ -

້ ີ ່ ສຸີ ດມີ 5 ຢ່າງຄື: ເສັນທາງ ອົງປະກອບທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ການຈົດຈໍາສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງໄດ້ດທ

້ ້ (Path), ເສັນຂອບ (Edge), ຈຸດເດັ່ນ (Landmark), ແກນ (Node) ແລະ ຍ່ ານ ຫລື ຄຸ ມ

(District). ອົງປະກອບທັງ 5 ທີ່ກ່ າວເຖິງເປັນສ່ວນຫນຶ່ງຂອງແຜນທີ່ທາງຈິດ (Mental Map) ຊຶ່ງສະທ້ອນ ຈາກການຮັບຮູ ້

ໂດຍລວມຂອງປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ ຂອງເມືອງ

“ຈິນຕະນະພາບສ່ວນເມືອງ

້ ິ ຕະນາພາບ (Public Image)” ຂອງເມືອງນັນໆ ຊຶ່ງບໍ່ໃຊ້ພາບທີ່ເຫັນດ້ວຍຕາຈິງ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ຈນ ້ ້ ອກແບບເອງ ດັ່ງນັນການຈະນໍ ຂອງຜູ ອ າອົງປະກອບດັ່ງກ່ າວໄປໃຊ້ໃນການສຶກສາເມືອງຕ້ອງເຮັດ

້ ນແຜນທີ່ທາງຈິດ ເພື່ອສຶກສາການຮັບຮູ ຂ ້ ອງປະຊາຊົນ ໂດຍລວມທີ່ມີຕ່ ໍ Image ການອອກເກັບຂໍມູ

້ ນໄປໃຊ້ ້ ັ ການວິເຄາະໄດ້ ແລະ ນໍາຂໍມູ ຂອງເມືອງໃນຈໍານວນທີ່ສາມາດສ້າງຄວາມເຊື່ອຫມັນໃຫ້ ກບ ໃນການອອກແບບຕໍ່ໄປ.

ຮູ ບທີ 11.1: ສັນຍາລັກອົງປະກອບທາງຈິນຕະພາບທັງ 5.

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://faqonespionage.wordpress.com/2012/09/04/the-image-of-the-city/. ້ ່ ານໄດ້ງ່າຍ ແລະ ວາດ ການທີ່ເມືອງປະກອບຂອງຈິນຕະນະພາບທັງ 5 ຄົບຖ້ວນຊັດເຈນ ເມືອງນັນຈະອ

ຈິນຕະນະພາບໄດ້ອອກໃນທາງກັບກັນຫາກເມືອງຂາດເອກະລັກ, ສັບສົນ ແລະ ມີໂຄງສ້າງທີ່ຄຸ ມເຄືອຈະຕ້ອງ

້ ນເກີດເມືອງທີ່ໂຄງ ົ ດູນຂຶນຈົ ເຮັດການແກໄ້ ຂດ້ວຍການປັ ບປຸ ງ ຫລື ເພີ່ມເຕີມອົງປະກອບຊຶ່ງບໍ່ດີ, ບົກຜ່ອງໃຫ້ສມ ສ້າງຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກະລັກທີ່ເດັ່ນຊັດ.

ັ ສະນະຫລາຍເທົ່າໃດຊ່ ວຍໃຫ້ເກີດຈົດຈໍາດີ “ສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງທີ່ມີລະບຽບ ແລະ ຍິ່ງມີລກ

້ ່ ງຜົນໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ້ ້ ອງທີ່ມີລະ ້ ກ ຶ ຄຸ ນ ້ ເຄີຍ, ຄວາມອົບອຸ່ ນ ແລະ ຄວາມຫມັນໃຈເກີ ຂຶນສົ ດຂຶນໄດ້ ງ່າຍ ດັ່ງນັນເມື

ົ ຊົບຊອບຫລາຍກວ່າເມືອງທີ່ບໍ່ມີ ບຽບ, ມີໂຄງສ້າງທີ່ຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກະລັກຍ່ ອມເປັ ນເມືອງທີ່ມີຄວາມນິຍມ ລະບຽບ, ຂາດເອກະລັກ”.

129

ີ ດ ັ ເມືອງ (Townscape Thoery 1961). 11.2.2. ທິດສະດີພູມທ

ີ ້ ດການສຶກສາ ແລະ ພັດທະນາໂດຍ ກໍດອນ ຄັດເລນ (Gordon Cullen). ຄັດເລນ ມີ ທິດສະດີນເຮັ

ການພັດທະນາຢ່າງພິເສດໃນການວາດພາບ ລາວສາມາດສະເກັດພາບ (Sketch) ໄດ້ຢ່າງໄວວາ ແລະ ສວຍງາມ, ້ ສາມາດເກັບລາຍລະອຽດໃນຫລາຍແງ່ ມຸມສື່ເຖິງສະຖານທີ່ນັນໆໄດ້ ຢ່າງຊັດເຈນ

ດ້ວຍຄວາມສາມາດດັ່ງກ່ າວ

້ ລາວ ຈຶ່ງມາຄິດຄົນເທັ ກນິກສ້າງສໍາລັບການເບິ່ງເຫັນ (serial Visual) ຄື: ເທັກນິກທີ່ໃຊ້ວາດພາບຈໍາລອງສະ ້ ່ ກາ້ ວທໍາອິດທີ່ຍ່ າງຜ່ານຈາກປະຕູ ເຂົາເມື ້ ອງຈົນເຖິງທາງອອກຂ້າງຫລັງ ພາບແວດລ້ອມໃນເມືອງແຕ່ລະຈຸດຕັງແຕ ເປັນການບັນທຶກການຮັບຮູ ໃ້ ນຂະນະເຄື່ອນທີ່ໄປຍັງແຕ່ລະຈຸດຂອງເມືອງ.

ຮູ ບທີ 11.2: ທ່ ານ ກໍດອນ ຄັດເລນ (Gordon Cullen). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://passages.winnipegfreepress.com/passage-details/id-170713/nameGordon_Cullen/. ີ ດ ັ ເມືອງ) Cullen ໄດ້ໃຫ້ຄວາມຫມາຍວ່າ: ສິລະປະການສ້າງເມືອງທີ່ກ່ ຽວກັບ Toenscape (ພູ ມທ ທາງສາຍຕາຂອງມະນຸດກັບສະພາບແວດລ້ອມເມືອງ.

130

ຮູ ບທີ 11.3: ເທັກນິກຂອງການສໍາຫລວດອອກແບບເມືອງ Serial Visual ກໍດອນ ຄັດເລນ (Gordon Cullen).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://rekabentukbandar.wordpress.com/2008/07/08/lecture-1-week-1/. ້ ຫລັກການ ແລະ ເທັກນິກການອອກແບບເມືອງທີ່ Gordon Cullen ໄດ້ສາ້ ງຂຶນ:

ີ ກ ັ ສະນະເພື່ອໃຫ້ຈດ ົ ຈໍາໄດ້ນນການໃຊ້ ັ້ 1. ການສ້າງເມືອງໃຫ້ມລ ພຽງເສັນ້ ຫລື ຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດຢ່າງ ດຽວບໍ່ພໍແຕ່ຕ້ອງອອກແບບໃຫ້ຄ:ື -

້ ບທີ່ຕັງ້ ແລະ ພູ ມປ ີ ະເທດ. ເຂົາກັ

້ ເກີດສູນກາງຂອງເມືອງທີ່ເນັນຄວາມສໍ າຄັນທີ່ຂະຫນາດ ແລະ ກິດຈະກໍາ.

ັ ສະນະສະເພາະຂອງແຕ່ລະກຸ່ ມ. ທີ່ພັກອາໄສແຕ່ລະປະເພດແຕ່ລະກຸ່ ມມີລກ

ຍ່ ານຕ່າງໆມີຂອບເຂດທີ່ເດັ່ນຊັດບໍ່ກະຈ່ າຍປະປົນແຍກອອກກັນບໍ່ໄດ້. 131

ໃຊ້ຈດ ຸ ຫມາຍຕາຈຸດເດັ່ນ (Landmark)ໃນແຕ່ລະຍ່ ານເປັ ນຕົວເຊື່ອມໂຍງໂຄງຂ່າຍ ຂອງ ທັງເມືອງ.

ັ ຜູ ພ ້ ບ ົ ເຫັນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີຄວາມສົນໃຈແກ່ ຜູ ທ ້ ່ຜ ີ ່ ານ ສ້າງສະພາບສວຍງາມໃຫ້ກບ

ສະຖານທີ່ຫນຶ່ງໄປຍັງສະຖານທີ່ຫນຶ່ງ...ໄຫລ່ລຽງກັນຢ່າງມີລະດັບ (Hierarchy) ໂດຍ

້ ີ ະເທດ, ການປູ ກຕົນໄມ ້ເສີມວີວອີກຕະຫລອດຈົນ ການປັບລະດັບ ແລະ ສະພາບພູ ມປ

້ ່ ສາທາລະນະ ຊຶ່ງໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ປິດລ້ອມ (Sense of Enclosure) ແລະ ສ້າງພືນທີ

້ ກ ຶ ເຖິງຄວາມເປັນສະຖານທີ່ພິເສດ (Sense of Place). ຄວາມຮູ ສ -

ທິດສະດີການນໍາທາງ (Thoery of Navigation) Navigation = Path - finding ້ ຫລື Way - finding ເມື່ອມະນຸດເຮົາສາມາດສື່ສານ ແລະ ເຮັດຄວາມເຂົາໃຈກັ ບສະ ພາບແວດລ້ອມຮອບໆຕົວ ໂດຍການອ່ານພາສາທ່ າທາງ, ສັນຍານ, ສັນຍາລັກ ຊຶ່ງເກີດ

ັ ເຈນ ຈາກສະພາບແວດລ້ອມກາຍະພາບ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງສອງຂ້າງທາງໃນຈຸດຕ່າງໆໄດ້ຊດ

້ ໂດຍບໍ່ຕ້ອງອາໄສພາສາ ຫລື ຫມາຍເລກໃສ່ຈະເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມເຂົາໃຈທາງສາຍຕາ

້ ່ ໄດ້ງ່າຍ ຊຶ່ງເປັ ນແນວທາງການອອກແບບເມືອງໃຫ້ ແລະ ສ້າງຄວາມເປັນກັນເອງກັບພືນທີ ້ ມີໂຄງສ້າງທີ່ກະຊັບເກາະກຸ່ ມ ແລະ ອ່ານເຂົາໃຈໄດ້ (Legible).

ຮູ ບທີ 11.4: ການໃຊ້ເທັກນິກ Sketch ພາບເພື່ອສຶກສາ ແລະ ການສາຫລວດເມືອງຂອງກໍດອນ ຄັດເລນ (Gordon Cullen). ່ ແຫລ່ງທີມາ: http://www.angelfire.com/ar/corei/ud.html.

132

5U2 UT 322

ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ: ທິດສະດີການວາງແຜນຜັງເມືອງ ້ ດ ິ ທາງ ການຈໍາແນກສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ການສາມາດຮັບຮູ ທ

12 ຮຽບຮຽງໂດຍ: ັ ຈິດປັນຍາ ແລະ ຫລວງພະສີ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ ຮສ. ດຣ. ສຸ ກນ

້ :ື ສຶກສາເຖິງຂະບວນການທາງພຶດຕິກາໍ ທີ່ສໍາຄັນຕໍ່ການອອກແບບ ແລະ ຂະບວນການຮັບຮູ ຄ 1. ການຮັບຮູ ້ (Perception). 2. ຂະບວນການຮັບຮູ ້ / ຂະບວນການທາງປັນຫາ (Cognitive Process) . 3. ການເກີດພຶດຕິກາໍ ໃນສະພາບແວດລ້ອມ (Spatial Behavior). 12.1. ຂະບວນການຮັບຮູ ້ ຫລື ຂະບວນການທາງປັນຫາ (Cognitive Process).

ຂະບວນການຮູ :້ ການຮູ ້ ຫລື ການຮຽນຮູ ເ້ ປັ ນຂະບວນການທີ່ເກີດຫລັງຈາກການຮັບຮູ ເ້ ຮັດໃຫ້ເກີດ

້ ບບຸ ກຄົນ, ການປ່ຽນແປງພຶດຕິກໍາຢ່າງຄ້ອນຄ້າງຖາວອນເກີດຈາກປະສົບການ ຫລື ການຝຶ ກຝົ ນທີ່ເກີດຂຶນກັ

້ ່ ງໃດຄວນເຮັ ິ ມະນຸດຮຽນຮູ ສ ດ, ສິ່ງໃດຄວນເຮັດ, ສິ່ງໃດຄວນເຮັດກ່ ອນສິ່ງໃດຄວນເຮັດຫລັງ, ສິ່ງໃດໃຫ້ປະ ໂຫຍດສິ່ງໃດໃຫ້ໂທດ.

້ ້ ່ ເດັກທັງການຮຽນຮູ ໃ້ ນຊີວດ ິ ປະຈໍາວັນທຸ ກວັນຕັງແຕ ິ ຈົນເຖິງການຮຽນຮູ ້ ການຮຽນຮູ ເ້ ກີດຂຶນໃນຊີ ວດ

ຢ່າງເປັນທາງການໃນໂຮງຮຽນ ຫລື ສະຖານຝຶ ກງານ ແລະ ທັກສະຕ່ າງໆ. ລັກສະນະການຮຽນຮູ ແ້ ຕກຕ່ າງກັນໃນ 2 ແບບຄື:

້ ່ ເກີ ີ ດຈາກຂະບວນການສໍາພັນ (Associative Process). 1. ການຮຽນຮູ ທ ້ ່ ເປັ ີ ນນິດໄສ. - ເປັນລັກສະນະການຮຽນຮູ ທ

້ ນ ັ ເກີດຈາກຂະຍວນການທາງປັນຫາ (Cognitive Process). 2. ການຮຽນຮູ ອ

້ ້ ນໂດຍຕົວບຸ ກຄົນ. ້ ່ ງຕ່ ິ າງໆຕາມວິຖກ ີ ານປະມວນຜົນຂໍມູ - ເກີດຈາກການເຂົາໃຈຈາກການຮັ ບຮູ ສ

້ ້ ້ ດ ິ ທາງຈະມຸ ້ງສຶກ ກສາການຈໍາແນກສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ການສາມາດຮັບຮູ ທ ທັງນີໃນຫົ ວຂໍການສຶ

້ ນ ັ ເກີດຈາກຂະບວນການທາງປັ ນຫາ (Cognitive Process) ໂດຍຈະເຮັດການສຶກສາເຖິງ ສາທີ່ການຮຽນຮູ ອ ້ ິ ຕະນະພາບຂອງເມືອງ ຊຶ່ງຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາໃຈເຖິ ້ ະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ສາມາດຈໍາ ທິດສະດີຈນ ງການຮຽນຮູ ສ

ແນກສະພາບແວດລ້ອມໄດ້ງ່າຍຂຶນ້ ແລະ ຢ່າງມີລະບົບ.

133

12.2.

ິ ຕະພາບຂອງເມືອງ (The image of the city 1960). ທິດສະດີຈນ ້ ແລະ ພັດທະນາທິດສະດີຈນ ້ ດ ິ ຄົນ ີ ຕະພາບຂອງເມືອງ (The ເຄວິນ ລິນ (Kevin Lynch) ເປັ ນຜູ ຄ

image of the city) ແລະ ທິດສະດີຮູບຊົງທີ່ດີຂອງເມືອງ (A Thoery of good city form). ລິນ ເປັ ນນັກ

ື ວິຊາການໃນສາຂາການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງທີ່ມີຊ່ ສຽງ ແລະ ເປັ ນທີ່ຍອມຮັບຢ່າງກວ້າງຂວາງທີ່ສຸ ດນັບຕັງ້

ັ . ແຕ່ປີ ຄ.ສ. 1940 ຈົນເຖິງປັດຈຸບນ

້ ້ : ິ ຕະພາບຂອງເມືອງ ມີເນືອຫາສໍ ທິດສະດີຈນ າຄັນດັ່ງນີຄື

້ ເຄີຍຄົນເຮົາຈະຍອມຮູ ສ ້ ກ ຶ ຫວັ່ນໃຈວ່າອາດລົງທາງຈໍາ 1. ເມື່ອຕົກຢູ່ ໃນສະພາວະແວດລ້ອມທີ່ບໍ່ຄຸ ນ

ັ ຊາດຕະຍານຈົດຈໍາສິ່ງຕ່ າງໆ ພ້ອມທັງຫາທິດທາງໂດຍການອ່ານແຜນທີ່ ແລະ ປ້າຍຕ່າງໆ (Path ຕ້ອງ ໄດ້ໃຊ້ສນ

- finding ຫລື Way- finding), ສະພາບແວດລ້ອມຍິ່ງມີລະບຽບ ແລະ ເອກະລັກຫລາຍເທົ່າໃດຍິ່ງເຮັດໃຫ້ ້ ຶ ້ ດໃຫ້ຄວາມອົບອຸ່ ນຄົນບໍ່ຫລົງທິດທາງ, ເກີດຄວາມຫມັນໃຈ ້ ເຄີຍເກີດ ການຈົດຈໍາຍິ່ງດີຂນເຮັ ແລະ ຄວາມຄຸ ນ

້ ໂດຍງ່ າຍດັ່ງນັນສະພາບແວດລ້ ້ ຂຶນ ອມໃນເມືອງທີ່ມີລະບຽບ, ມີໂຄງສ້າງຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກະລັກຍອມເປັ ນ

້ ນ ົ ນິຍມ ົ ຊົມຊອບ. ເມືອງທີ່ຜູ ຄ

ິ ວິທະຍາເກດ ໃນການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງ 2 ປະການ ຄື: 2. ຫລັກການທີ່ລິນປະຍຸ ກທິດສະດີຈດ

ຕ້ອງພະຍາຍາມສ້າງເອກະລັກ (Identity) ແລະ ຈັດລະບຽບໂຄງສ້າງ (Structure) ໃນສ່ວນຕ່າງໆຂອງເມືອງ

້ ັ ເຈນ ເພື່ອໃຫ້ເມືອງອ່ານເຂົາໃຈໄດ້ ທີ່ເບິ່ງເຫັນໄດ້ຊດ (Legible) ຫລື ວາດຈິນຕະພາບໄດ້ (Imageable).

ທິດສະດີເກດ (Gestalt Psychology) ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນເປັ ນອົງລວມຫລາຍກວ່າເປັ ນອັນດຽວ ໂດດໆ ແລະ ມຸ ້ງສຶກສາໃນຂະບວນການຮັບຮູ ້ (Perception Process) ແລະ ຂະບວນການຮັບຮູ ້ / ຂະບະບວນ

ການທາງປັນຫາ (Cognitive Process) ໂດຍ Gestalt Psychology ເປັ ນແນວຄິດທີ່ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບສະ ້ ່ ໍຈໍາກັດສະເພາະຕົວກະຕຸ ນ ້ ຊຶ່ງມີຫລັກການຄື: ພາບແວດລ້ອມໃນການຮັບຮູ ບ 2.1.

້ ະພາບແວດລ້ອມໂດຍການເຮັດໃຫ້ງ່າຍລົງ ຫລື ລົດລົງ ມະນຸດມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະຮັບຮູ ສ

ຄວາມຊັບຊ້ອນ. 2.2.

ມະນຸດມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະເຫັນໂຄງຮ່າງຮູ ບໃນລັກສະນະທີ່ສົມບູ ນ ແລະ ສາມາດເຕີມ ເຕັມສິ່ງທີ່ຂາດໃຫ້ເກີດຄວາມສົມດູນໄດ້ ໂດຍສະເພາະໃນຮູ ບຊົງເລຂາຄະນິດ ໃນສິ່ງທີ່ຕົນເຄີຍມີປະສົບການຮັບຮູ ໃ້ ນອານາຄົດ.

2.3.

ແລະ

້ (Figure ມະນຸດມີແນວໂນ້ມຂອງການເບິ່ງເຫັນຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງພາບ ແລະ ພືນ

and Ground ). ົ ງ່ າຍຕໍ່ການຮັບຮູ ,້ ບັນທຶກ ແລະ ຈົດຈໍາ 3. ການທີ່ເມືອງມີຄວາມຊັດເຈນ ແລະ ມີຄຸນະພາບເຮັດໃຫ້ຄນ

ຜ່ານຂະບວນການທາງປັນຫາ (Cognitive Process) ອັນເປັ ນຈິດຕະວິທະຍາ ເຮັດໃຫ້ເກີດແຜນທີ່ທາງຈິດ

້ (Mental Map) ແລະ ໃນທີ່ສຸ ດກໍ່ປາກົດເປັນຈິນຕະພາບ (Image) ຂຶນໃນລະບົ ບມະໂນທັດ.

4. ຈາກການວິໄຈຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງຄົນກັບສະພາບແວດລ້ອມທາງກາຍະພາບຂອງເມືອງ

້ ົ ຈໍາເມືອງໄດ້ດ ີ ມີ 5 ຢ່າງຄື: ເສັນທາງ ເມືອງ. ເຄວິນ ລິນ ພົບວ່າອົງປະກອບທີ່ເຮັດໃຫ້ຈດ (Path), ທີ່ລວມກິດຈະ

້ ກໍາ (Node) , ຍ່ ານ (District), ເສັນຂອບ (Edge) ແລະ ຈຸດເດັ່ນ (Landmark). 134

5. ອົງປະກອບທັງ 5 ທີ່ກ່ າວມາເຖິງເປັ ນສ່ວນໜຶ່ງຂອງແຜນທີ່ທາງຈິດ (Mental Map) ຊຶ່ງ ສະທ້ອນຈາກການຮັບຮູ ້ ໂດຍລວມຂອງປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ ຂອງເມືອງເກີດ “ ຈິນຕະພາບ ສ່ວນລວມ

້ ່ ງບໍ່ໃຊ້ພາບທີ່ເຫັນດ້ວຍຕາຈິງ ແລະ ບໍ່ໃຊ້ຈນ ິ ຕະພາບຂອງຜູ ອ ້ ອກແບບ ( Public Image) ” ຂອງເມືອງນັນໆຊຶ ້ ້ ນແຜນທີ່ທາງຈິດ ເອງ ດັ່ງນັນການນໍ າອົງປະກອບດັ່ງກ່ າວໄປໃຊ້ໃນການສຶກສາເມືອງຕ້ອງເຮັດການອອກເກັບຂໍມູ ້ ອງປະຊາຊົນໂດຍລວມທີ່ມີຕ່ ໍ Image ຂອງເມືອງໃນຈໍານວນທີ່ສາມາດສ້າງຄວາມ ເພື່ອການສຶກສາການຮັບຮູ ຂ

້ ້ ນໄປໃຊ້ໃນການອອກແບບຕໍ່ໄປ. ັ ການວິເຄາະໄດ້ ແລະ ນໍາຂໍມູ ເຊື່ອຫມັນໃຫ້ ກບ

ຮູ ບທີ 12.1: ການວິເຄາະ ແລະ ອອກແບບແກ ້ໄຂປັນຫາເລື່ອງຈີນຕະນະພາບຂອງເມືອງບອດສຕັນ (Boston) ໂດຍ ເຄວິນ ລິນ (Kevin Lynch).

ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://www.ctrl-n.net/journal/archives/category/summaries/page/2/. ້ ກ ຶ ທີ່ກ່ ຽວເນື່ອງ, ໂຍງໄຍຊຶ່ງກັນ ແລະ ກັນໄປ 6. ສະພາບແວດລ້ອມເມືອງທີ່ດີຈະຕ້ອງໃຫ້ຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ທີ່ກະຊັບ ແລະ ຜະລຶກລວມເປັ ນກຸ ມ ້ ກອ້ ນ ເພື່ອໃຫ້ເກີດ ຫມົດທຸ ກລະດັບທຸ ກທິດທາງອີກທັງໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ເຖິງຄວາມເປັນອົງລວມ (Sense of Whole). ຄວາມຮູ ສ

ການທີ່ເມືອງ ຫລື ສະພາບແວດລ້ອມ ຫລື ອາດລວມເຖິງກຸ່ ມອາຄານທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາເມືອງ

້ ່ ານໄດ້ງ່າຍ ແລະ ປະກອບທັງຈິດຕະພາບທັງ 5 ຄົບຖ້ວນ, ຊັດເຈນ, ເມືອງ ຫລື ສະພາບແວດລ້ອມນັນຈະອ

ວາດຈິນຕະນະພາບໄດ້ອອກ ໃນທາງກັບກັນຫາກຂາດເອກະລັກ, ສັບສົນ ແລະ ມີໂຄງສ້າງທີ່ຄຸ ມເຄືອຈະຕ້ອງ 135

້ ນເກີດເມືອງ ຫລື ົ ບູນຂຶນຈົ ເຮັດການແກ ້ໄຂດ້ວຍການປັບປຸ ງ ຫລື ເພີ່ມເຕີມອົງປະກອບຊຶ່ງບໍ່ດີ, ບົກຜ່ອງ, ໃຫ້ສມ

ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີໂຄງສ້າງຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກະລັກທີ່ເດັ່ນຊັດເຈນ.

້ “ ສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງ ຫລື ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາທີ່ມີລະບຽບ ແລະ ຍິ່ງມີເອກະລັກຫລາຍຂຶນ

້ ້ ຶ ້ ່ ງຜົນໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ຄຸ ນ ້ ເຄີຍ, ຄວາມອົບອຸ່ ນ ແລະ ຄວາມຫມັນໃຈເກີ ເທົ່າໃດຊ່ ວຍໃຫ້ການຈົດຈໍາດີຂນສົ ດຂຶນ ້ ອງ ຫລື ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາທີ່ມີລະບຽບ, ມີໂຄງສ້າງທີ່ຊັດເຈນ ແລະ ມີເອກະລັກຍ່ ອມເປັນ ໄດ້ງ່າຍ ດັ່ງນັນເມື ົ ຊົມຊອບຫລາຍກວ່າເມືອງ ຫລື ສະຖາປັດຕະຍະກໍາທີ່ບໍ່ມີລະບຽບຂາດເອກະລັກ”. ສິ່ງທີ່ນ່ ານິຍມ

12.3. ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ຕອບສະຫນອງພຶດຕິກາໍ ຂອງມະນຸດ (Socio- genic

Environment).

້ ທິດສະດີຄວນຈໍາເປັນພືນຖານຂອງມະນຸ ດ (Basic Human Needs) ຂອງ ອັບຣາຮໍາ ມາສະໂລ ອະທິ

້ າອິດ ິ 7 ຂັນຕາມລໍາດັບ ຊຶ່ງ 4 ຂັນທໍ ບາຍໂດຍສະຫລຸ ບວ່າ: ປົກະຕິແລ້ວເຮົາມີຄວາມຈໍາເປັ ນໃນການດໍາລົງຊີວດ ໄດ້ແກ່ : a. ດ້ານສະລິຍະ (Physiological Needs).

້ ງປອດໄພ (Safety and Security Needs). b. ດ້ານຄວາມຫມັນຄົ c. ດ້ານຄວາມຍອມຮັບເປັນກຸ່ ມພວກ (Affiliation Needs). d. ດ້ານຄວາມນັບຖື, ຍົກຍ່ ອງ (Esteem Needs).

້ ້ າງເທິງນີແລ້ວກໍ ່ ຈະເຂົາສູ່ ້ ອີກ 2 ຂັນຄື ້ : ົ 4 ຂັນຂ້ ເມື່ອໄດ້ຄບ a. ດ້ານຄວາມຮູ ້ ແລະ ສະຕິປັນຍາ (Cognitive Needs). b. ດ້ານຄວາມສວຍງາມ (Aesthetic Needs).

້ ດທ້າຍມີນ ້ອຍຄົນທີ່ຈະສາມາດບັນລຸ ເຖິງຄື: ສ່ວນຂັນສຸ

ັ ະຍະພາບຂອງຕົນຢ່າງເຕັມທີ່ (Self - Actualization Needs). a. ດ້ານການໃຊ້ສກ ັ ະຍະພາບຂອງຕົນຢ່າງເຕັມທີ່ ດ້ານການໃຊ້ສກ ດ້ານຄວາມສວຍງາມ ດ້ານຄວາມຮູ ້ ແລະ ສະຕິປັນຍາ ດ້ານຄວາມນັບຖື, ຍົກຍ່ ອງ ດ້ານຄວາມຍອມຮັບເປັ ນກຸ່ ມພວກ ້ ງປອດໄພ ດ້ານຄວາມຫມັນຄົ ດ້ານສະລິຍະ

ຮູ ບທີ 12.2: ຮູ ບທາດສະແດງເຖິງມະນຸດຕ້ອງການຕອບສະໜອງຄວາມຈໍາເປັນໃນດ້ານຕ່າງໆ ້ ່ 1 ໄປຕາມລໍາດັບ. ຈາກຂັນທີ ແຫລ່ງທີ່ມາ: http://donsnotes.com/mental/hierarchy-of-needs.html.

136

້ ່ ລະດ້ານ ແລະ ແນະນໍາການອອກແບບທີ່ຕອບສະຫນອງໃນແຕ່ລະຄວາມຕ້ອງ ໂດຍມີເນືອຫາໃນແຕ

້ : ການດັ່ງນີຄື

12.3.1. ດ້ານສະລິຍະ (Physiological Needs): ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: -

້ ຄວາມຢູ່ ລອດທັງປັດໄຈທັງ 4 ຄື: ສຸ ຂະພາບທີ່ດີ, ການພັດທະນາຂອງຮ່າງກາຍດ້ານກ ້າມເນືອ, ້ ກ ຶ ສະບາຍ. ການເຄື່ອນໄຫວ ແລະ ຄວາມຮູ ສ

 ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

ີ ກອາໄສ, ບ້ານເຮືອນ, ອາຄານໃຊ້ງານປະກອບອາຊີບຕ່າງໆ, ການສ້າງຄວາມ ການທີ່ມີທ່ ພັ

ີ າກາດ ແລະ ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນກັບຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງ ການອອກແບບໂດຍຄໍານຶງເຖິງພູ ມອ

ເຫມາະສົມຕໍ່ການຢູ່ອາໄສ ແລະ ການໃຊ້ງານ. ້ ່ ພາຍໃນພາຍນອກ. ພືນທີ

້ ງປອດໄພ (Safety and Security Needs) ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: 12.3.2. ດ້ານຄວາມຫມັນຄົ -

້ ່ າງກ່ າຍ ເຊັ່ນ: ຄວາມຕ້ອງການທີ່ປອດໄພຈາກອັນຕະລາຍ, ໄພຕ່າງໆ ທີ່ອາດຈະເກີດຂຶນຈາກຮ ັ ຕິເຫດ ໆລໆ. ສັດ, ອາຊະຍະກໍາ, ໄພທໍາມະຊາດ, ອຸ ບດ

້ ານຈິດໃຈ ເຊັ່ນ: ຄວາມເຊື່ອຮ່ວງຈຸຍ, ້ ລັດທິຕ່າງໆ ລວມ ຄວາມເຊື່ອ ແລະ ຄວາມຍຶດຫມັນດ້ ທັງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເປັ ນລະບຽບ

້ ່ ວຍກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ອົບອຸ່ ນເພາະ ສິ່ງເຫລົ່ານີຊ

້ ່ າຕົນເອງຢູ່ທີ່ແຫ່ ງໃດຮູ ວ ້ ນ ັ ເວລາ, ບໍ່ຫລົງທາງ, ມະນຸດເກີດຄວາມເຊື່ອຫມັນ້ ແລະ ສາ ເມື່ອຮູ ວ ມາດຄວບຄຸ ມສະຕິໄດ້.  ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

້ ວທີ່ບໍ່ກໍ່ໃຫ້ເກີດອຸ ບດ ້ ງ ັ ສະດຸ ແລະ ພືນຜີ ັ ຕິເຫດງ່ າຍ, ຄວາມຫມັນຄົ ການອອກແບບທີ່ໃຊ້ວດ ແຂງແຮງ, ຄວາມປອດໄພຂອງໂຄງສ້າງ, ຄວາມປອດໄພໃນຮ່າງກ່ າຍ ແລະ ຊັບສິນ. ການມີອາ

ນາເຂດຄອບຄອງ (Territoriality), ການຄວບຄຸ ມ (Control) , ການສະແດງຄວາມເປັ ນ ້ ເຈົາຂອງ. -

້ ກ ຶ ເຖິງຕໍາແຫນ່ ງແຫ່ ງຫົນ ( Sense of Orientation ), ການສາມາດຮັບຮູ ທ ້ ດ ິ ສ້າງຄວາມຮູ ສ

້ ກ ຶ ຮັບຮູ ເ້ ຖິງສະຖານທີ່ (Sense of Place) ທັງດ້ານກາຍະພາບ ແລະ ສັງຄົມ. ສ້າງຄວາມຮູ ສ

ິ າ້ ນສະຖານທີ່ ແລະ ດ້ານເວລາ. ທາງ (Way - finding) ທັງມິຕດ

້ ່ ສາທາລະນະໃຫ້ເກີດ Sense of belonging ເຊັ່ນ: ການອອກແບບພືນທີ ້ ່ ປິ ດ ການສ້າງພືນທີ ລ້ອມເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມອົບອຸ່ ນໃຈ ແລະ ເກີດ Territory ການກໍານົດໃຫ້ມ ີ Green belt

ລ້ອມຊຸມຊົນ,

ການແບ່ງເຂດຕ່ າງໆຂອງເມືອງໃຫ້ເກີດຂອບເຂດຊັດເຈນໂດຍໃຊ້ແນວຖະ

ຫນົນຫລື ທີ່ເປີ ດໂລ່ງ, ລໍານໍາ້ ຫລື ແນວເນີນພູ ຕ່າງໆ.

ການອອກແບບໂດຍໃຊ້ແນວຄິດ Defensible space ຂອງ Oscar Newman ເພື່ອຊ່ວຍ ລົດປັນຫາອາຊະຍະກໍາ. 137

12.3.3. ດ້ານຄວາມຍອມຮັບເປັນກຸ່ ມພວກ (Affiliation Needs) ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: -

້ ນທາງການ ການລວມເປັ ນກຸ່ ມຍ່ ອຍຂອງມະນຸດ, ການເປັ ນພວກພ້ອງ ຊຶ່ງມີທງັ ກຸ່ ມທີ່ຈັດຕັງເປັ

ົ ລະບຽບຄວບຄຸ ມ ແລະ ການລວມກຸ່ ມແບບສະມັກໃຈ ຊຶ່ງບໍ່ຕ້ອງພຶງພາກົດຫມາຍເຊັ່ນ: ມີກດ

້ ່ ແມ່ ນເລື່ອງ ົ ໃນສິ່ງດຽວກັນ ດັ່ງນັນບໍ ກຸ່ ມຊົນຊາດເຜົ່າພັນ ຫລື ສາສະຫນາ ຫລື ຄວາມນິຍມ ້ ້ ກ ຶ ເປັ ນພວກດຽວກັນໃນກຸ່ ມຄົນທີ່ບໍ່ໄດ້ເປັ ນເຄືອຍາດ ຫລື ມີເຊືອຊາດ ງ່ າຍທີ່ຈະສ້າງຄວາມຮູ ສ ີ ດ ິ ໃນຊຸມຊົນດຽວກັນ. ດຽວກັນແຕ່ຕ້ອງໃຊ້ຊວ  ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

້ ່ ສາທລະນະເພື່ອໃຫ້ກຸ່ ມທີ່ມີຄ ວາມນິຍ ມ ົ ເຫມືອ ນກັນໄດ້ມ ທ ີ ່ ລວມກຸ່ ີ ການຈັດ ກຽມພືນທີ ມ ແລະ ສະແດງຕົວຕົນອອກມາຢ່າງສ້າງສັນ.

້ ກ ຶ ຮ່ວມ ເຊັ່ນ: ສະແດງສັນຍາລັກວ່າກຸ່ ມຕົນໄດ້ ການສ້າງສັນຍາລັກເພື່ອສົ່ງເສີມຄວາມຮູ ສ

້ ່ ນັນໆ ້ ການໃຊ້ງານສິລະປະສາທາລະນະ ໂດຍສະເພາະສິລະປະທີ່ສະແດງວິຖີ ຄອບຄອງພືນທີ ຂອງການພັດທະນາຂອງພວກເຂົາ ເຊັ່ນ: ສຸ ສານທະຫານສົງຄາມຫວຽດນາມ.

້ ່ ຢູ່ ອາ ແນວຄິດໃນການອອກແບບ N.H ( Neighborhood Concept ) ການອອກແບບພືນທີ

້ ິ ານສາທາລະນະທີ່ສ່ວນກາງ, ຜູ ທ ້ ່ ມາໃຊ້ ີ ິ ານເຫລົ່ານັນຈະຮູ ້ ໄສແບບຫນ່ ວຍຊຸມຊົນມີບໍລກ ບໍລກ ້ ົ ດີກບ ັ ກຸ່ ມຄົນເຊືອຊາດດຽວກັ ຈັກສະຫນິດສະຫນົມກັນ. ແນວທາງດັ່ງກ່ າວໄດ້ຜນ ນ ຫລື ກຸ່ ມ

ົ ຄ້າຍຄືກນ ັ ລວມທັງເດັກ ແລະ ຄົນແກ່ ທີ່ໄປໃສ່ບໍ່ໄດ້ໄກ. ເດັກນ້ອຍມັກ ຄົນທີ່ມີຄວາມນິຍມ

້ ກ ັ ກັນ, ຖະຫນົນກໍ່ຫລາຍເປັນສິ່ງສໍາຄັນທີ່ເດັກນ້ອຍໃຊ້ເປັ ນສະ ເປັ ນຕົວເຊື່ອມຜູ ໃ້ ຫຍ່ ໃຫ້ຮູຈ ້ ້ເຮືອນ ແລະ ເພື່ອນບ້ານໄດ້ອອກມາລົມກັນ. ຫນາມເດັກນ້ອຍຫລີນໃກ -

ັ ຖຸປະສົງໃຫ້ຜູຄ ້ ນ ົ ໃຊ້ຮ່ວມກັນເພື່ອສະຫນອງຄວາມ ສະຖານທີ່ສາທາລະນະໃນເມືອງທີ່ມີວດ

ຕ້ອງການຮ່ວມເປັ ນສະມະຊິກໄດ້ແກ່ : ຕະຫລາດ, ພະລາຊ່າ, ບາ ແລະ ພັບ. ສະຖານທີ່ສະ

ແດງວັດທະນະທໍາສ່ວນໃຫຍ່ ຄື: Node ແລະ Landmark ທີ່ເປັ ນເອກະລັກຂອງຊຸມຊົນແຕ່ກໍ່ ື ້ ່ ອື່ນໆເຊັ່ນ: ຖະຫນົນ, ທາງຍ່ າງ, Arcade ໃຫ້ຄວາມຮູ ສ ້ ກ ຶ ອົບອຸ່ ນທາມກາງຄົນ ຍັງມີພນທີ

ັ , ສະຖານທີ່ຜູ ຄ ້ ນ ົ ມັກໄດ້ພບ ົ ປະກັນຄືບ່ອນນັ່ງທີ່ສະບາຍໆ, ສະ ແປກຫນ້າໃນຍ່ ານຈໍແຈຄືກນ ້ ່ ງ ໂດຍອາດມີອາຫານເປັນສື່ກາງ. ້ ນ ົ ເຝົ າເບິ ຫວ່າງພໍເຫມາະມີຜູຄ

ທິດສະດີຂອງ Gestalt ໃນເລື່ອງ Visual Organization ທີ່ມີສ່ວນສະຫນັບສະຫນູນໃນ ັ ການສະແດງຄວາມມີສ່ວນຮ່ວມຂອງສະຖານທີ່ໃດໆໃນສະພາບແວດລ້ອມເຊັ່ນ: ການໃຊ້ວດ

ສະດຸ , ການໃຊ້ສ ີ ຫລື ຮູ ບແບບສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາທີ່ສ້າງໃຫມ່ ທີ່ສອດຄ່ອງກັບສະຖາປັ ດຕະ ້ ຍະກໍາເດີມ ລວມທັງການໃຊ້ເສັນສາຍ, ຮູ ບຊົງ, ໂຄງ ສ້າງ, ລາຍປະດັບ ຫລື ອົງປະກອບອື່ນໆ ້ ທີ່ຄືຂອງເກົ່າ ເພື່ອສ້າງຄວາມກົມກືນຂອງເນືອຫາບົ ດບາດ.

138

12.3.4. ດ້ານຄວາມນັບຖື, ຍົກຍ່ ອງ (Esteem Needs) ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: -

້ ົ ເອງ ແລະ ການໃຫ້ຜູອ ້ ່ ນຍົ ື ກຍ້ອງຫາກຂາດສິ່ງເຫລົ່ານີມະນຸ ຄວາມຕ້ອງການການນັບຖືຕນ ດຈະ

້ ້ ກ ຶ ນັບຖືຕນ ົ ເອງເກີດຈາກຄວາມຮອບຮູ ້ ຫລື ຄວາມສາມາດທີ່ໄດ້ເປັ ນເຈົາຂອງຊັ ຄວາມຮູ ສ ບ

້ ກ ຶ ອ່ອນແອ ແລະ ຕ້ອຍຕໍ່າ. ເກີດຄວາມຮູ ສ

ິ ໄດ້ດ.ີ ສົມບັດຕ່າງໆ ແລະ ການສາມາດຄວບຄຸ ມຊີວດ -

້ ່ ນຈະໄດ້ ື ັ ຄໍາຊົມ, ຄວາມສັນເສີນ, ລາງວັນ,ຖ້ວຍເກດຕິຍດ ົ , ສ່ວນການຍົກຍ້ອງຈາກຜູ ອ ຮບ ກຽດສັກສີ, ຊື່ສຽງ ລວມທັງການເປັນທີ່ອາໄສຂອງບຸ ກຄົນອື່ນໆ.

 ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

ການສ້າງສັນຍາລັກໃນສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມີຄວາມຫມາຍເຫມາະສົມກັບສະຖານະຂອງຜູ ້ ້ ່ ການສ້າງສາພັດທະ ໃຊ້, ການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ທ້າທາຍ, ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ເອືອຕໍ ້ ່ ນ, ື ຄວາມງາມ ນາຕົນເອງ, ການສຶກສາຝຶ ກຝົ ນ, ການສະແດງອອກຂອງຕົວເອງ ແລະ ຂອງຜູ ອ

ຄວາມປານີດ, ງານສິລະປະລະອຽດອ່ອນ.

້ ່ ເລີ່ມນະໂຍບາຍ ໃຫ້ປະຊາຊົນມີສ່ວນຮ່ວມໃນຂະບວນການຕັດສິນໃຈໃນໂຄງການຕ່າງໆ ຕັງແຕ ້ ັ ງານງ່ າຍຂຶນ ເພາະເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາປະເມີນຄຸ ນຄ່າໂຄງການສູ ງ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ການປະຕິບດ

ັ ຊຶ່ງສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສິດທິໃນການປັ ບປຸ ງປ່ຽນແປງຕາມໃຈຂອງຜູ ້ ໃນກໍລະນີໂຄງການອະນຸລກ ້ ່ , ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນຈະລົດກະແສຕໍ່ຕ້ານລົງໄດ້. ຄອບຄອງພືນທີ

ແນວທາງໃນການອອກແບບສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເພີ່ມໂອກາດການຮຽນຮູ ້ ແລະ ພັດທະນາຄວາມ ສາມາດຂອງຄົນໃນຊຸມຊົນໄດ້ແກ່ : ການຈັດໃຫ້ມໂີ ຮງຮຽນລະດັບຕ່າງໆກະຈ່ າຍປະຕາມແຫ

ິ ດ້ວຍຕົນເອງ, ຄວາມຊັດເຈນຂອງ ລ່ງ ທີ່ພັກອາໄສ, ມີສະຖານທີ່ເພື່ອການຫາປະສົບການຊີວດ

ື ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງມີຄຸນະ ອົງປະກອບເມືອງຕາມຫລັກການຂອງ K. Lynch ແລະ ການສ້າງໃຫ້ພນທີ

ັ ເມືອງ ແລະ ຄວາມພາກພູ ມໃຈຂອງປະຊາ ພາບ ແລະ ລະບຽບຮຽບຮ້ອຍຈະສ້າງຊື່ສຽງໃຫ້ກບ

ົ ຍ້ອງເຊັ່ນ: ການສ້າງອາຄານສູ ງ ຊົນໃນເມືອງ. ການອອກແບບທີ່ສ້າງໃຫ້ເກີດຄວາມນັບຖືຍກ

ຫລື ອາຄານ Landmark, ການອອກແບບ Street furniture ທີ່ສວຍງາມມີຄຸນຄ່າເລືອກໃຊ້ ້ ່. ີ ມູນຄ່າ ແລະ ທົນທານຮູ ບແບບທີ່ສ້າງຄວາມມີເອກະລັກແກ່ ພືນທີ ວັດສະດຸ ທ່ ມີ

12.3.5. ດ້ານຄວາມຮູ ້ ແລະ ສະຕິປັນຍາ (Cognitive Needs) ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: -

້ າກລອງ, ການສຶກສາ ການສະແຫວງຫາປະສົບການຈາກກິດຈະກໍາຕ່ າງໆດ້ວຍຄວາມຍາກຮູ ຍ

ຮຽນຮູ ໃ້ ນລະດັບສູ ງເພື່ອໃຫ້ການພັດທະນາຄວາມຊໍານານທັງດ້ານຮ່າງກາຍ ແລະ ສະຫນອງ ້ ງສັກະຍະພາບສູງສຸ ດຂອງຕົນເອງ. ເພື່ອເຂົາເຖິ

 ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

ການຮຽນ, ການສຶກສາທັງໃນໂຮງຮຽນ ແລະ ສະຖາບັນການສຶກສາອື່ນໃນລະບົບມີຄວາມສໍາ

ົ ຄັນ ໃນການພັດທະນາຮ່າງກ່ າຍ ແລະ ສະຫນອງຂອງເຍົາວະຊົນແຕ່ຊຸມຊົນເມືອງທີ່ອຸ ດມ 139

້ ດ້ວຍສິ່ງແວດລ້ອມທາງສະຕິປັນຍາຍັງຕ້ອງການສິ່ງສະຫນັບສະຫນູນຈາກການຮຽນກິງນອກ ິ ະພັນ, ຫໍສລ ິ ະປິ ນ ໆລໆ ການອອກ ລະບົບເພີ່ມເຕີມ ເຊັ່ນ: ຫ້ອງສະຫມຸ ສາທາລະນະ, ພິພຕ ີ ູ ມສ ີ ະຖາປັດຕະຍະກໍາທັງທໍາມະຊາດ ແລະ ແບບປະດິດທີ່ທ້າທາຍ. ແບບໃຫ້ມພ

້ າຍອະທິບາຍ ຫລື ບອກປະຕິວດ ັ ແລະເຫດການສໍາຄັນ ສໍາຜັດທັງ 5 ຫລາຍຮູ ບແບບຕິດຕັງປ້

້ ຂອງສະຖານທີ່ຕ່າງໆການອອກແບບ ເພື່ອເອືອໃຫ້ ເກີດການຮຽນຮູ ເ້ ຊັ່ນ: ການກໍານົດໄລຍະ ີ ານໃຊ້ທ່ ດິ ີ ນແບບປະສົມປະສານ, ມີອາຄານທີ່ຮັກ ການຍ່ າງທີ່ເຫມາະສົມ, ການກໍານົດໃຫ້ມກ

ັ . ການມີພນທີ ື ້ ່ ເປີ ດໂລ່ງຂອງ ສາໄວ້ຄງົ ຢູ່ ຫລາຍໆສະໄໝທ່ າມກາງສະພາບແວດລ້ອມປັ ດຈຸບນ ້ ງັ ທາງຍ່ າງ ແລະ ລານການມີສະຖານ ເມືອງ ເພື່ອສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການດານການຮຽນຮູ ທ ທີ່ຈັດງານກິດຈະກໍາຊົ່ວຄາວ ເຊັ່ນ: ຕະຫລາດນັດ, ງານສະແດງສິນຄ້າ, ງານເທດສະການປະ ຈໍາປີ ຕ່າງໆ. -

ອອກແບບຄໍານຶງເຖິງການສະແຫວງຫາທັກສະອະດີເຣກ ອື່ນໆ ເຊັ່ນ: ຈາກການຂີ່ລົດຈັກ, ຂັບ

້ ່ ທ້າທາຍ,ການອ່ານຫນັງສື, ການປະຈົນໄພໃນພືນທີ ້ ່ ທໍາມະຊາດ ລວມເຖິງ ລົດ, ການຫລີນທີ

ັ ສະຄວາມຊໍານານສະເພາະທາງ. ກິດຈະກໍາອື່ນໆ ທີ່ໃຊ້ທກ

12.3.6. ດ້ານຄວາມສວຍງາມ (Aesthetic Needs) ເປັນເລື່ອງທີ່ກ່ ຽວກັບ: -

ຄວາມພຶງພໍ ໃ ຈໃນຄວາມງາມອັນເກີດ ຈາກການຈັດລະບຽບສິ່ງແວດລ້ອ ມທັງສະພາບແວດ ້ ລ້ອມທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມທີ່ມະນຸດສ້າງຂຶນໃຫ້ ເກີດເປັ ນທັດສະນີຍະ

້ ພາບອັນຕຶງໃຈ ໂດຍແບ່ງຄວາມງາມອອກເປັນ 3 ປະເພດຄື: 1. ຄວາມງາມອັນເກີດຈາກປະສາດສໍາຜັດ. 2. ຄວາມງາມອັນເກີດຈາກຮູ ບຊົງ.

3. ຄວາມງາມທີ່ເກີດຈາກສັນຍາລັກ

(ກ່ ຽວຫລາຍກັບຄວາມຈໍາເປັ ນດ້ານການ

ຍອມ ຮັບເປັນພວກ ແລະ ການຍົກຍ້ອງ).  ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

້ ່ ກັບຄວາມພຶງພໍ ຄວາມງາມຂອງສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ເຫມາະສົມຂອງຊຸມຊົນເມືອງໃດ ຍ່ ອມຂຶນຢູ

້ ້ ນ ົ ໃນຊຸມຊົນນັນໆ ໃຈໃນພາບລວມຂອງຜູ ຄ ການກໍານົດສ້າງ Design guideline ເພື່ອເປັ ນ

ກອບໃນການຄວບຄຸ ມການອອກແບບຂອງສະຖາປະນິກ ເພື່ອຄວບຄຸ ມລະບົບ, ລະບຽບ

ິ ານລວມຂອງເມືອງ, ການມຸ ້ງຫມາຍໃຫ້ເກີດ Unity of Diversity ເພື່ອໃຫ້ເປັ ນ ແລະ ບໍລຫ ີ ຽກໃນອານາຄົດທີ່ສ້າງຄວາມແປກແຍກຈົນເກີດເຫດ ຊຶ່ງອາດສົ່ງຜົນ ກອບປ້ອງກັນມີໃຫ້ມວ

ກະທົບດ້ານລົບກັບພາບລວມຂອງເມືອງ. -

້ ່ ສາທາລະນະເພື່ອຕົບແຕ່ງ, ໃຫ້ຄວາມຮູ ,້ ສ້າງເອກະລັກ, ການຈັດສະແດງສິລະປະໃນພືນທີ ສະຫນອງຄວາມຈໍາເປັນດ້ານການຍົກຍ້ອງ.

້ ່ ສາທາລະນະທີ່ນ່ າສຸ ກສະບາຍ, ສວຍງາມຈາກການຮັບປະສາດສໍາຜັດ, ຄວາມ ການສ້າງພືນທີ ສະບາຍຈາກການເບິ່ງ.

140

12.3.7. ດ້ານການໃຊ້ສັກະຍະພາບຂອງຕົນຢ່າງເຕັມທີ່ ( Self - Actualization Needs ) ເປັນເລື່ອງ ທີ່ກ່ ຽວກັບ:

້ ນອ ້ ມີ ້ ນ ັ ລຸ ເຖິງຂັນນີ ້ ຍ ເພາະຄົນສ່ວນໃຫຍ່ ຈະສະແຫວງຫາກຽດຕິຍດ ົ ຊື່ສຽງໃນລະດັບທີ່ ຜູ ບ

້ ກມີຄວາມເພິງພໍໃຈໃນຊີວດ ້ ມັ ້ ນ ັ ລຸ ເຖິງຂັນນີ ິ ຂອງຕົນມີທດ ັ ສະນະຄະຕິທ່ ດີ ີ ເບິ່ງ ໂລກແຫ່ ງ ຜູ ບ

້ ່ ອຍໆ. ສູງຂຶນເລື

ຄວາມເປັ ນຈິງຍ່ ອມຮັບສະພາບຕ່ າງໆ ແລະ ໃສ່ໃຈສັງຄົມເພື່ອນມະນຸດ, ຮັກຄວາມປະຊາທິ ົ ເອງ ແລະ ສາມາດ ປະໄຕ, ມຸ ້ງແກໄ້ ຂປັນຫາຫລາຍກວ່າສະແຫວງຫາຄວາມຍົກຍ້ອງໃຫ້ຕນ ພິກວິຖເີ ປັນໂອກາດ.

ໂດຍທີ່ມີຄຸນສົມບັດດັ່ງກ່ າວໃຫ້ຄວາມສົນໃຈໃນເລື່ອງການຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການ ້ ່ ວມໃນອົງກອນຂອງຊຸມຊົນ ເພື່ອພັກດັນໃຫ້ເກີດຄວາມ ຂອງຄົນຫມູ່ ຫລາຍ ແລະ ຍິນດີເຂົາຮ ີ ນ. ຶ້ ປ່ຽນແປງໃນທາງປະຕິຮູບສັງຄົມໃຫ້ດຂ

 ການສະຫນອງພຶດຕິກາໍ . -

້ ້ ່ ມີ ີ ຄຸນສົມບັດ Self - Actualized ຄ້ອນຄ້າງບໍ່ສະແດງອອກ ດັ່ງນັນງານອອກ ເນື່ອງຈາກຜູ ທ ແບບທີ່ສະຫນອງດ້ານການຮຽນຮູ ້ ແລະ ດ້ານຄວາມສວຍງາມລວມ ທັງຄວາມຕ້ອງການອື່ນໆ

້ ່ າໃດ. ນອກຈາກການ ໃນລະດັບລຸ່ ມແລ້ວ ພວກເຂົາກໍ່ບໍ່ຕ້ອງການຫຍັງຫລາຍໄປກວ່ານັນເທົ

ັ ສາດ ໂດຍການກໍານົດວິຖຊ ີ ວ ີ ດ ິ ຂອງຄົນອະດີດມາໃຫ້ຄນ ົ ປັ ດຈຸບນ ັ ໄດ້ ເພີ່ມເຕີມດ້ານປະຕິວດ ຊື່ນຊົມ, ບຸ ກຄົນທີ່ບັນລຸ ແລ້ວ Self - Actualized ແລະ ບຸ ກຄົນທີ່ກໍາລັງຈະບັນລຸ Self -

້ ່ ຕໍ ີ ່ ສູ ເ້ ພື່ອປະຕິຮູບສັງຄົມໃຫ້ດຂ ີ ນສໍ ຶ ້ າລັບບຸ ກຄົນອື່ນພວກເຂົາມັກເປັ ນຜູ ້ Actualizing ຄື: ຜູ ທ ໃຫ້ຄວາມສະຫນັບສະຫນູນຄວາມຊື່ນຊົມ ແລະ ການວິພາກວິຈານງານອອກແບບ ຈຶ່ງສົມ

້ ່ ວມໃນຂະບວນການຕັດສິນ ັ ເຊີນເປັ ນຕົວແທນຂອງສາທາລະນະຊົນເພື່ອເຂົາຮ ຄວນໄດ້ຮບ

້ ໃຈໃນໂຄງການຕ່າງໆທີ່ສົ່ງຜົນຕໍ່ເມືອງ ຫລື ສັງຄົມນັນໆ.

141

ເອກະສານອ້າງອີງ ້ ນ. ້ ຂອນແກ່ ນ: ມະຫາວິທະຍາໄລຂອນແກ່ ນ. ສິທຣາ ກອງສາສນະ. 2002. ການອອກແບບຊຸມຊົນເມືອງເບືອງຕົ Spreiregen P.1965. Urban Design: The Architectecture of Towns and Cities. Ameircan Institute of Architecture. New York: McGraw-Hill Book Company. Boot. Norman K.1983. Basic elements of landscape architecture design. New York: Elsevier. Boot. Norman K.1983. Basic elements of landscape architecture design. New York: Elsevier. Catanese. Anthony James (Editor).1988. Urban Planning. New York: McGraw-Hill. English partnership and housing cooperation.2000. Urban design compendium. London: Llewelyn-Davies. Bacon . Edmund N.1974. Design of Cities. London: Thames and Hudson. Curran. Raymond J.1983. Architecture and The Urban Experience. New York: Van Nostrand Reinhold Company. Lynch. Kevin. 1971. Site Planning. Second Edition. London: The M.I.T. Press. Alexander. Christopher. 1977. A pattem language: Town building and construction. New York Oxford University. Camona.M. 2003. Public place-urban spaces: the dimension of urban design. Oxford: Architecture Press. Carr. Stephen and others.1995. Public Space. New York: Cambridge University Press. Design council and royal planning institute.1979. Street Ahead. New York: Whithey Library of Design. Arnold. Herry F.1980. Trees in Urban design. New York: Van Nostrand Reinhold. Jon T Lang. 1994. Urban Design: The American Experience.