S
ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ 5U2 LP 326
ວິຊາ ການວາງແຜນການນາໃຊ້ທີ່ ດິນ LAND USE PLANNING
ຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກາສາດ 2020
\
ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ ງຊາດ ຄະນະສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາສ.າດ
ເອກະສານປະກອບສິດສອນ 5U2 LP 326
ວິຊາ ການວາງແຜນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ LAND USE PLANNING
ແປ ແລະ ຮຽບຮຽງ ໂດຍ: ປທ. ອານຸຊາ ຄໍາມຸ ງຄຸ ນ ປທ. ຫຼວງພະສ ແສງອ່ ອນແກ ້ວ
ັ ຈິດປັ ນຍາ ກວດແກ ້ ໂດຍ: ຮສ.ປອ. ສຸ ກນ
ລິຂະສິດຂອງຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ 2020
ຄໍານໍາ ການພັດທະນາທີ່ ດິນເປັ ນສິີ່ງທີ່ ສາຄັນກີ່ ຽວກັບການການົດນະໂຍບາຍ ແລະ ການວາງແຜນການນາໃຊ້ທີ່ ດິນ ້ ີ່ ກະສິກາ, ພນທ ້ ີ່ ໃນຕົວເມອງ, ການຈັດຮູ ບທີ່ ດິນ, ການສາຫຼວດ ແລະ ຈາແນກປະເພດດິນ, ການການົດບລິ ໃນພນທ ້ ການປັ ບ ປຸ ງຮັກ ສາທີ່ ດິນ , ການສ້າ ງແຜນທີ່ ການນາໃຊ້ທີ່ ດິນ , ເວນການໃຊ້ທີ່ ດິນ , ການອະນຸ ລ ັກ ທີ່ ດິນ ແລະ ນ າ, ການໃຫ້ບລິການ ແລະ ຖີ່າຍທອດທາງດ້ານເທັກໂນໂລຢຂອງການພັດທະນາທີ່ ດິນ ເພີ່ ອຜົນຜະລິດທາງດ້ານກະສິກາ ້ ີ່ ດິນ ໃນຕົວ ເມ ອງ ໃຫ້ມ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທີ່ ດິນ ຢີ່ າງຢ ນຢົ ງ ຊີ່ ງໄດ້ ິ ແລະ ການຈັດ ສັນ ພ ນທ ດາເນ ນການພັດ ທະນາ ເພີ່ ອແກ ້ໄຂປັ ນຫາຊັບພະຍາກອນທີ່ ດິນ ໂດຍວາງແຜນຍຸ ດທະສາດຂອງການນາໃຊ້ທີ່ ດິນ ເພີ່ ອກຽມການຮັບມ ແລະ ແກໄ້ ຂປັ ນຫາ ເມີ່ ອເກດມການປີ່ຽນແປງສະພາບແວດລ້ອມຕີ່ າງໆຂອງການນາໃຊ້ທີ່ ດິນພາຍໃນຕົວເມອງ ແລະ ປະ
ເທດ ໂດຍສະເພາະແມີ່ ນອິງໃສີ່ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ. ີ້ ື່ ອຕອບສະໜອງຕາມແນວຄິດຂີ້າງເທິງ ເພື່ ອໃຫີ້ນກ ັ ສກສາໄດີ້ຮຽນຮແີ້ ນວຄິດ ເອກະສານສະບັບນ ີ້ ສີ້າງຂນເພ ິ າທີ່ ກີ່ ຽວຂ້ອງ ໂດຍລາຍລະອຽດຂອງ ການວາງແຜນການນາໃຊ້ທີ່ ດິນໃນຕົວເມ ອງ, ການຈັດຮູ ບທີ່ ດິນ ແລະ ນິຕ ກ ເອກະສານປະກອບການສິດສອນ ວິຊາການວາງແຜນການນາໃຊ້ທີ່ ດິນ ປະກອບມ 1-4 ບົດຄ: ການວາງແຜນກໍື່ສີ້າງ ຕົວເມອງ, ການວາງແຜນກໍື່ສີ້າງເຂດທື່ ຢື່ ອາໄສ ໃນຕົວເມອງ, ການວາງແຜນກໍື່ສີ້າງເຂດສນກາງຕົວເມອງ ແລະ ລະ ິ ານສາທາລະນະຕົວເມອງ ແລະ ການທົບທວນ ເອກະສານກື່ ຽວກັບບັນດານິຕກ ິ າໍ ທື່ ກື່ ຽວຂີ້ອງ. ບົບສນກາງບໍລກ ີ້ າຂອງຄະນະບໍດ ແລະ ການຮຽບຮຽງເອກະສານປະກອບການສິດສອນສະບັບນ ີ້ ສໍາເລັດໄດີ້ຈາກການຊນໍ ີ້ ຄວາມຕັງໃຈຂອງຂີ້ າພະເຈົາີ້ ແລະ ຫວັງວື່າເອກະສານປະກອບການສິດສອນນ ີ້ ຈະອໍານວຍປະໂຫຍດແກື່ ນັກສກສາ ີ້ ື່ ສົນໃຈອື່ານຕາມວັດຖຸປະສົງ. ແລະ ຜທ ຄະນະບໍດ ຄະນະສະຖາປັດຕະຍະກໍາສາດ
i
ສາລະບານ ໜ້າທີ ຄານາ ................................................................................................................................... i ສາລະບານ ............................................................................................................................ ii ບົດທີ 1 ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ......................................................................................... 1 ້ ໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ........................................................................................ 1 1.1. ບັນດາເນືອໃນການວາງແຜນກ ້ ໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ............................................................................ 1 1.1.1. ບັນດາເນືອໃນການວາງແຜນກ 1.1.2. ວິເຄາະບັນດາປັ ດໄຈທາມະຊາດ, ທໍ່າແຮງການພັດທະນາ ແລະສະພາບທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງ ຕົວເມືອງ.......................................................................................................................... 1 1.1.3. ທິດທາງການວາງແຜນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງຕົວເມືອງໃນແຕໍ່ລະໄລຍະ .................................... 2
ັ ຖານພັດທະນາຕົວເມືອງ ...................................................................................... 2 1.2. ການກໍ່ ສ້າງບັນດາຫກ 1.2.1.ຄຸ ນລັກສະນະຕົວເມືອງ ........................................................................................................ 2 1.2.2.ປະຊາກອນຕົວເມືອງ ........................................................................................................... 4 1.2.3.ທີໍ່ດິນຕົວເມືອງ................................................................................................................... 7 ້ 1.2.4.ພືນຖານທາງດ້ ານເສດຖະກິດ - ເຕັກນິກຕົວເມືອງ ................................................................... 10 1.2.5.ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນໃນການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ........................................................ 11
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ.............................................................................................. 13 1.3. ທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ ້ ໍ່ ທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ ................................... 13 ັ ການພືນຖານຂອງແຜນທີ 1.3.1.ບັນດາຫກ 1.3.2.ໂຄງສ້າງບົດບາດຕອນດິນການພັດທະນາຕົວເມືອງ ................................................................... 17 ້ ໍ່ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງ ..................................................................... 22 1.3.3.ໂຄງປະກອບພືນທີ
້ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໂຄງລໍ່າງພືນຖານທາງດ້ ້ 1.4. ທິດທາງການວາງແຜນຟືນຟູ ານເຕັກນິກ. ............................................. 26 1.5. ການສ້າງເປັນໄລຍະການກໍ່ ສ້າງ ແລະ ການວາງແຜນໄລຍະເລີໍ່ມຕົນ້ ......................................................... 27 1.6. ລະບຽບການບລິຫານການກໍ່ ສ້າງຕາມການວາງແຜນ ............................................................................ 28 ບົດທີ 2 ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສໃນຕົວເມືອງ .................................................................... 30 2.1. ແນວຄວາມຄິດກໍ່ ຽວກັບເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ ............................................................................ 30 2.1.1. ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ ................................................................................................ 30 2.1.2. ຂອບເຂດບລິການ ແລະ ຂອບເຂດບລິຫານ .......................................................................... 31
2.2. ທີໍ່ຕັງ້ ແລະ ບົດບາດຂອງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສໃນຕົວເມືອງ............................................................................ 31 ໍ່ ຢູໍ່ ອາໄສໃນຕອນດິນນາໃຊ້ໃນຕົວເມືອງ ........................................................... 31 ້ 2.2.1. ທີໍ່ຕັງຂອງເຂດທີ ້ ໍ່ ຢູໍ່ອາໄສໃນຕົວເມືອງ........................................................................... 32 2.2.2. ບົດບາດຂອງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຢູໍ່ອໄສຕົວເມືອງ ................................................................ 32 2.2.3. ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນເຂດພືນທີ 2.3. ຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ອາໄສຕົວເມືອງ ............................................................................................................ 34 2.3.1. ແນວຄວາມຄິດຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ອາໄສ ........................................................................................ 34
ii
ສາລະບານ (ຕໍ່ ) ໜ້າທີ
້ ດໃນຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ອາໄສ ................................................................................ 38 2.3.2.ບາງສໍ່ວນຕົວຊີວັ ້ ອນຢູໍ່ ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ ອາໄສ............................................................................... 43 2.3.3. ການຈັດຕັງເຮື ້ 2.3.4. ການຈັດຕັງລະບົ ບບລິການສາທາລະນະໃນຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ ອາໄສ..................................................... 58 ້ ມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ ອາໄສ ....................................................................... 60 2.3.5. ການຈັດຕັງຄົ ້ ນໄມ ້ ້ຂຽວ - ຫນກິ ິ ້ ລາໃນຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ອາໄສ ................................................................. 69 2.3.6. ຈັດຕັງຕົ ບົດທີ 3 ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ................ 73 3.1.ສັງເຂບກໍ່ ຽວກັບເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ........................ 73 3.1.1. ແນວຄວາມຄິດ................................................................................................................ 73 3.1.2. ຄວາມໝາຍລະບົບສູ ນກາງການບລິການສາທາລະນະ ............................................................. 109 3.1.3. ການກະຈາຍຂອງລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ ............................................................ 110 ັ ການຈັດຕັງ້ .................................................................................... 110 3.2.ບັນດາປະເພດບົດບາດ ແລະ ຫກ ັ ການແຍກປະເພດ ແລະ ແຍກກຸໍ່ ມບົດບາດ ..................................................................... 110 3.2.1. ຫກ ້ ໍ່ ລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ................................... 113 ັ ການໂຄງປະກອບພືນທີ 3.2.2. ຫກ 3.2.3.ການຄາດຄະເນຂະໜາດລະບົບ ສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ...................................... 114 3.3. ການວາງແຜນລະອຽດບັນດາເຂດບົດບາດສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ..................................... 116 3.3.1. ເຂດບລິຫານ ................................................................................................................. 116 3.3.2. ເຂດການສຶກສາ ............................................................................................................. 117 3.3.3. ເຂດສາທາລະນະສຸ ກ ແລະ ປ້ອງກັນສຸ ຂະພາບ ...................................................................... 118 3.3.4. ເຂດການຄ້າ, ການບລິການ............................................................................................... 118 3.3.5. ເຂດວັດທະນະທາ .......................................................................................................... 119 ້ ້ - ຫນກິ ີ ້ ລາ .................................................................................................... 119 3.3.6. ເຂດຕົນໄມ
ິ າທີໍ່ກໍ່ ຽວຂ້ອງ ..................................................... 121 ບົດທີ 4 ການທົບທວນເອກະສານກໍ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ ີ ນ ແລະ ການຈັດແບໍ່ງເຂດຜັງເມືອງ .......................................................... 121 4.1.ການວາງແຜນນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນຕາມແຕໍ່ ລະປະເພດ ............................................................... 121 4.1.1. ແຜນຜັງການົດການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນປະເພດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສ ..................................................................................... 124 4.1.2. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນສາລັບທຸລະກິດການຄ້າ .............................................................................. 126 4.1.3. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນອຸ ດສາຫະກາ ........................................................................................... 128 4.1.4. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນກະສິກາ ................................................................................................. 131 4.1.5. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ້ ໍ່ ເປົໍ່າຫວໍ່າງ ເພືໍ່ອຮັກສາຄຸ ນະພາບສິໍ່ງແວດລ້ອມ ................................... 133 ີ ນເຂດພືນທີ 4.1.6. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນເຂດອະນຸລກ ັ ........................................................................................... 136 4.1.7. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ ີ ນປະເພດບລິການສາທາລະນະ ...................................................................... 137 4.1.8. ການນາໃຊ້ທໍ່ ດິ
iii
ສາລະບານ (ຕໍ່ ) ໜ້າທີ 4.1.9. ສາທາລະນຸປະການ ......................................................................................................... 138
4.2. ການຈັດແບໍ່ງເຂດ ແລະ ປະເພດທີໍ່ດິນ ............................................................................................ 139 4.3. ນິຍາມການພັດທະນາ ................................................................................................................. 142 4.4. ການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນ ເພືໍ່ອການພັດທະນາ ............................................................................................ 142 ້ ໍ່ .......................................................................... 142 ັ ການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນ ເພືໍ່ອພັດທະນາພືນທີ 4.4.1. ຫກ 4.4.2. ແນວຄິດກໍ່ ຽວກັບການຈັດວາງຮູ ບທີໍ່ດິນ .............................................................................. 143 4.4.3. ປະຫວັດຄວາມເປັ ນມາຂອງການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນ ...................................................................... 144 ້ ໍ່ ......................................... 144 ້ 4.4.4.ຂັນຕອນການດ າເນີນການໂຄງການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນເພືໍ່ອພັດທະນາພືນທີ ້ ໍ່ ໂຄງການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນປະກອບດ້ວຍ .................................................. 145 4.4.5.ລາຍການຄັດເລືອກພືນທີ ້ ໍ່ ...................................................................................... 146 4.4.6.ມາດຕະຖານການຄັດເລືອກພືນທີ ັ ການທົດແທນຄໍ່າເສຍຫາຍ ...................................................................................................... 148 4.5. ຫກ 4.6. ຄວາມພໃຈຕໍ່ ກັບການຈັດຮູ ບທີໍ່ດິນ ................................................................................................ 149 ເອກະສານອ້າງອີງ ............................................................................................................ 151
iv
ບົດທີ 1
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ 1.1. ບັນດາເນືອໃນການວາງແຜນກ 1.1.1. ວິເຄາະບັນດາປັດໄຈທາມະຊາດ, ທໍ່າແຮງການພັດທະນາ ແລະສະພາບທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງຕົວເມືອງ.
້ ໃນບັນດາວຽກການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ໜໍ່ ງໃນບັນດາເນືອໃນທ າອິດທີໍ່ຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈໃສໍ່ແມໍ່ ນການ
້ ຄົນຄວ້າກໍ່ ຽວກັບບັນດາແຮງຈູງໃຈຂອງການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ. ບັນດາແຮງຈູງໃຈໃນການພັດທະນາຕົວເມືອງ ສາມາດແຍກອອກເປັ ນ 2 ກໍ່ ມ: ກໍ່ ມແຮງຈູງໃຈທີໍ່ສ້າງປັດໄຈທາງທາມະຊາດທີໍ່ມີຢໍ່ ູ ແລະ ກໍ່ ມແຮງຈູງໃຈທີໍ່ສ້າງໂດຍ ຜົນກະທົບຂອງບັນດາກິດຈະກາການລົງທນຂອງຄົນ.
້ ້ ການຄົນຄວ້ າວິເຄາະບັນດາແຮງຈູງໃຈທີໍ່ສ້າງໂດຍບັນດາປັ ດໄຈທາງທາມະຊາດທີໍ່ມີຢໍ່ ູ ແລ້ວແມໍ່ ນການຄົນ
້ ມສ ື ິ າດສະ ຄວ້າບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດ, ບັນດາທໍ່າແຮງການພັດທະນາຄື: ຊັບພະຍາກອນທາມະຊາດ, ທີໍ່ຕັງພູ
ດວກສະບາຍໃນການພົວພັນລະຫວໍ່າງປະເທດ, ລະບົບນິເວດທີໍ່ອດົມສົມບູ ນ ແລະ ອືໍ່ນໆ. ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງມີໜໍ່ ງຂ ້ ້ ັ ດາຂເສຍສະເພາະກໍ່ ື ້ ງິ ສະເໜີພເິ ສດພ້ອມກັບມີບນ ຽວກັບບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທ າມະຊາດ. ບັນດານັກວາງແຜນຕ້ອງຮູ ອ ື ັ ດາການແກ ້ໄຂການວາງແຜນທີໍ່ເໝາະສົມໃຫ້ແຕໍ່ລະຕົວ ໃສໍ່ ແລະ ບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດນັນ້ ແຕໍ່ສະເໜີບນ ເມືອງ. ້ ການຄົນຄວ້ າວິເຄາະແຮງຈູງໃຈ ໂດຍສ້າງກິດຈະກາການລົງທນຂອງຄົນ ຮຽກຮ້ອງຄົນສ້າງການວາງແຜນ
້ ຕ ້ອງຄົນຄວ້າບັ ນດາປັ ດໄຈດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
້ - ຄົນຄວ້າບັ ນດາບັນຫາກໍ່ ຽວກັບສັງຄົມວິທະຍາເມືອງ. ັ ດາການຄາດຄະເນກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດປະຊາກອນ ແລະ - ວິເຄາະສະພາບປັ ດຈບັນ ແລະ ສະເໜີບນ ຄວາມຕ ້ອງການພ້ອມກັບຄວາມສາມາດດງດູດແຮງງານ. ັ ດາການຄາດຄະເນ, ຄວາມດນດໍ່ຽວກໍ່ ຽວກັບຄວາມຕ້ອງການ - ວິເຄາະສະພາບປັ ດຈບັນ, ສະເໜີບນ
້ ດິນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງບົນພືນຖານການຄາດຄະເນກໍ່ ຽວກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງຕົວເມືອງ.
ັ ດາການຄາດຄະເນກໍ່ ຽວກັບການຄວາມຕ້ອງການຂອງລະ - ວິເຄາະສະພາບປັ ດຈບັນ ແລະ ສະເໜີບນ
້ ັ ດາການແກ ້ໄຂຄວາມດນດໍ່ຽງທີໍ່ຈາເປັ ນ. ບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານສັ ງຄົມຕົວເມືອງ, ສະເໜີບນ
- ຄາດຄະເນຄວາມຕ້ອງການການລົງທນພັດທະນາຕົວເມືອງ ຕາມບັນດາຈດປະສົງການວາງແຜນທີໍ່
ໄດ້ສະເໜີ. - ວິເຄາະໝາກຜົນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງບັນດາການແກ ້ໄຂການວາງແຜນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 1
1.1.2. ທິດທາງການວາງແຜນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງຕົວເມືອງໃນແຕໍ່ລະໄລຍະ
ໃນໜໍ່ ງແຜນການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງຕົວເມືອງໃດ ລ້ວນແຕໍ່ມີການວາງແຜນເສດຖະກິດສັງຄົມໃນ
້ ງໃສໍ່ບັນດາການຄາດຄະເນກໍ່ ຽວກັບອິດ ແຕໍ່ ໄລຍະ. ບັນດາການວາງແຜນເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ໃນແຕໍ່ລະໄລຍະນີອີ ້ ໍ່ . ຈດປະສົງ ແລະ ໜ້າ ົ ຂອງບັນດາການປໍ່ຽນແປງເສດຖະກິດ - ສັງຄົມເທິງໂລກ, ບັນດາປະເທດໃນເຂດພືນທີ ທິພນ ທີໍ່ການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ໃນແຕໍ່ ລະຊໍ່ວງໄລຍະສາມາດແຕກຕໍ່ າງກັນ ແຕໍ່ ຍັງຕ້ອງຮັບປະກັນຈດປະ ້ ັ ນັນແມໍ່ ັ ຕົວເມືອງ. ສົງຫກ ນການພັດທະນາທີໍ່ຍືນຍົງ, ສະຫງ ົບສກໃຫ້ກບ
້ ້ ບັນດາທິດທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ໃນແຕໍ່ລະໄລຍະນີຈະແມໍ່ ນພືນຖານ ເພືໍ່ອພວກເຮົາ
້ ອມກັບໄລຍະຍາວ. ັ ດາການແກ ້ໄຂການວາງແຜນທີໍ່ເໝາະສົມໃຫ້ບນ ັ ດາຊໍ່ວງໄລຍະສັນພ້ ໄດ້ສະເໜີບນ
ັ ຖານການພັດທະນາຕົວເມືອງ 1.2. ການກໍ່ ສ້າງບັນດາຫກ 1.2.1. ຄນລັກສະນະຕົວເມືອງ + ຄວາມໝາຍຂອງການຢື ນຢັ ນຄນລັກສະນະຕົວເມືອງ:
້ ບຫາຍປັດໄຈທີໍ່ແຕກຕໍ່ າງກັນ ແລະ ການປໍ່ຽນ ແຕໍ່ລະໜໍ່ ງຕົວເມືອງມີໜໍ່ ງຄນລັກສະນະສະເພາະຂນກັ
ົ ເມືອງ. ແປງຕາມແຕໍ່ ລະຍກສະໄໝ, ການຢື ນຢັ ນຄນລັກສະນະຕົວເມືອງເໝາະສົມຈະນາມາສູໍ່ ການພັດທະນາໃຫ້ຕວ ້ ໍ່ ອຢື ນຢັ ນຄູນລັກສະນະຕົວເມືອງ: + ພືນຖານເພື
a. ທິດທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ. ທິດທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງປະເທດປະກອບດ້ວຍທັງໝົດບັນດາຄວາມຕ້ອງການ ແລະ
້ ໍ່ ທີໍ່ມີບດ ົ ບາດໃນຂອບເຂດທັງໝົດປະເທດ ອິງໃສໍ່ບັນດາຈານວນການ ມາດຕະຖານທີໍ່ວາງໄວ້ໃຫ້ແຕໍ່ລະເຂດພືນທີ
້ ສາຫວດພືນຖານ ແລະ ຍດທະສາດການພັດທະນາທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງປະເທດ ໃນຈດປະສົງສ້າງ ້ ໜໍ່ ງການປະສົມປະສານ, ຄວາມດນດໍ່ຽງຂອງພືນຖານເສດຖະກິ ດແຫໍ່ງຊາດ, ການນາໃຊ້ສູງສດທາງດ້ານສັກກະຍະ
້ ຄນລັກສະນະ, ຂະໜາດ, ທິດທາງການພັດທະນາຂອງຕົວ ພາບ ແລະ ກາລັງແຮງງານຂອງທັງໝົດປະເທດ. ໃນນັນ, ້ ໍ່ ໄດ້ຢືນຢັ ນ ແລະ ຄາດຄະເນສະເພາະ. ເມືອງໃນເຂດພືນທີ ້ ວເມືອງໃນແຜນຜັງເຂດ. b. ທີໍ່ຕັງຕົ
້ ໍ່ ໃກ ້ ການວາງແຜນເຂດ ຢື ນຢັ ນຄວາມສາພັນຜໍ່ານລະຫວໍ່າງບັນດາຕົວເມືອງ ແລະ ບັນດາເຂດພືນທີ ັ ແມໍ່ ນຄວາມສາພັນກໍ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ, ການຜະລິດ, ວັດທະນະທາ ແລະ ສັງຄົມ ຢນຢັ ນຄວາມສາຄັນ ຄຽງ. ຫກ ້ ໍ່ . ຂອງຕົວເມືອງກັບເຂດພືນທີ
ໍ່ ຍັງບໍ່ ມີການວາງແຜນເຂດທີໍ່ໝັນຄົ ້ ງ ແມໍ່ ນວຽກຢື ນຢັ ນຄນລັກສະນະຕົວເມືອງຕ້ອງອິງ ື ໃນເງໍ່ ອນໄຂທີ
້ ໍ່ ນ ໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ແລະ ື ໃສໍ່ເທີງບັນດາຈານວນການສາຫວດພືນຖານກໍ່ ຽວກັບຊັບພະຍາກອນ ແລະ ບັນດາເງໍ່ ອນໄຂອື
້ ໍ່ ເຂດໃກຄ້ ຽງ. ຜໍ່ານຂະບວນການນັນ້ ຕ້ອງເຫັນຊັດເຈນຄວາມສາພັນ ແລະ ໜ້າທີໍ່ຂອງຕົວເມືອງກັບບັນ ບັນດາພືນທີ
້ ດບາດຂອງຕົວເມືອງ ດາລັກສະນະເສດຖະກິດ, ການເມືອງແຕກຕໍ່າງຂອງເຂດ. ເຖິງແມໍ່ ນໄປຕາມຂະໜາດ, ທີໍ່ຕັງບົ ຢູໍ່ໃນເຂດເພືໍ່ອຢື ນຢັ ນຄນລັກສະນະຂອງມັນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 2
ື c. ເງໍ່ ອນໄຂທ າມະຊາດ, ສະພາບປັດຈບັນ
້ ີ າດທີວທັດ, ບົນພືນຖານການວິ ເຄາະບັນດາຄວາມສາມາດກໍ່ ຽວກັບຊັບພະຍາກອນທາມະຊາດ, ພູ ມສ
ື ີ ະເທດ, ສາມາດຢືນຢັ ນບັນດາປັ ດໄຈທີໍ່ສະດວກສະບາຍທີໍ່ສດທີໍ່ມີອດ ິ ທິພນ ົ ເຖິງທິດທາງຂອງກິດຈະ ເງໍ່ ອນໄຂພູ ມປ
້ ງຂອງຕົວເມືອງກໍ່ ຽວກັບເງໍ່ ອນໄຂທ ື ກາກໍ່ ຽວກັບທກໆໃບໜ້າຂອງຕົວເມືອງ. ຄວາມໝັນຄົ າມະຊາດແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນ ້ ື ດາເງໍ່ ອນໄຂພື ນຖານການປະກົ ດຕົວຂນ້ ແລະ ການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ.
ອີງໃສໍ່ລັກສະນະການປະກົດຕົວ ແລະ ຄວາມສາມາດພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ, ແຕໍ່ ລະຕົວເມືອງມີ
້ ບົດບາດ ແລະ ຄນລັກສະນະການຂດຄົນຢູ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງນັນກໍ່ ້ ຽວກັບ ໜໍ່ ງຄນລັກສະນະສະເພາະທີໍ່ສະທ້ອນເຖິງທີໍ່ຕັງ, ້ ້ ພວກ ບັນດາຮູ ບແບບເສດຖະກິດ, ການເມືອງ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມ. ບົນພືນຖານນັ ນ, ັ ດາຄນລັກສະນະສະເພາະ, ຕົວຢໍ່າງ: ຕົວເມືອງອດສາຫະ ເຂົາປົ ກກະຕິແມໍ່ ນໄດ້ແຍກບັນດາປະເພດຕົວເມືອງມີບນ ກາ, ຕົວເມືອງຄົມມະນາຄົມ, ຕົວເມືອງບລິຫານ, ຕົວເມືອງທໍ່ອງທໍ່ຽວ… ັ ດາບົດບາດ, ກິດ ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງ ນອກຈາກຄນລັກສະນະ ແລະ ບົດບາດສະເພາະຂອງມັນ ຍັງມີບນ
ຈະກາອືໍ່ນທີໍ່ນາເອົາຄນລັກສະນະຊໍ່ວຍໃນຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ໃນຕົວຈິງໃຫ້ເຫັນວໍ່າໜໍ່ ງຕົວເມືອງພຽງ
້ ການຜະລິດ ແລະ ການດາລົງຊີວດ ິ ເວລາທກໆບົດບາດກິດຈະກາອືໍ່ນໄດ້ ພັດທະນາທີໍ່ດີ, ມີໝາກຜົນໃນການຈັດຕັງ, ້ ້ ໍ່ ຂອງຕົວເມືອງນັນ. ້ ຈັດຕັງເໝາະສົ ມ ແລະ ປະສົມປະສານມີໝາກຜົນກັບກິດຈະກາຕົນຕ d. ວັດທະນະທາຕົວເມືອງ.
ແຕໍ່ລະໜໍ່ ງຕົວເມືອງມີປະຫວັດສາດການພັດທະນາຂອງມັນ ພ້ອມກັບບັນດາຄນຄໍ່າກໍ່ ຽວກັບວັດທະ
້ ວຖ ິ ີການດາລົງຊີວດ ິ , ຮີດຄອງປະເພນີສະເພາະບໍ່ ຄືກບ ັ ບັນດາຕົວເມືອງ ນະທາໄປພ້ອມກັນ. ຄົນຢູໍ່ ໃນຕົວເມືອງນີມີ ້ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາປັ ດໄຈພືນຖານສ້ ້ ອືໍ່ນ. ຄວາມແຕກຕໍ່າງກໍ່ ຽວກັບວັດທະນະທານີແມໍ່ າງຄວາມເປັ ນເອກກະລັກຂອງ ຕົວເມືອງ.
້ ບໃຫຍໍ່ , ນັບມືນັ ້ ບດົນນານ ແມໍ່ ນມີຄວາມ ຕົວເມືອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງສູ ນກາງວັດທະນະທາ, ຕົວເມືອງນັບມືນັ
້ ບໃຫຍໍ່ ຫາຍຂນ. ້ ບັນດາໂຮງຮຽມມະຫາ ໝາຍສະເພາະຂອງມັນ, ກັບສິໍ່ງທີໍ່ເປັ ນກມໍ່ ນສູ ນກາງວັດທະນະທາ, ນັບມືນັ ້ ື ໍ່ ຽງ, ບັນດາສະຖາບັນພິພຕ ິ ະ ວິທະຍາໄລ, ບັນດາສະຖາບັນຄົນຄວ້ າວິທະຍາສາດໃຫຍໍ່ , ບັນດາໂຮງລະຄອນທີໍ່ມີຊໍ່ ສ
ພັນ ແລະ ງານສະແດງນິເທດສະການໃຫຍໍ່ , ບັນດາຫສະໝດ ແລະ ບັນດາກິດຈະກາວິທະຍາສາດ ແລະ ສິລະປະ,
້ ້ ້ ມ ວັ ໍ່ ບັນດາສູ ນກາງຕົວເມືອງ. ຕົວເມືອງໃດມີຮາກທີໍ່ເລິກເຊິງເຂົາໃນປະຫວັ ລໆລ…ລ້ວນແຕໍ່ເຕົາໂຮມຢູ ດສາດດັງເດີ ້ ບໃຫຍໍ່ , ນັບມືນັ ້ ບຫາຍ. ດທະນະທານັບມືນັ
e. ການຝາວົງລ້ອມກໍ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ.
້ ້ ວເມືອງ, ບົນພືນຖານການວິ ເຄາະບັນດາຄວາມສາມາດກໍ່ ຽວກັບຊັບພະຍາກອນທາມະຊາດ, ທີໍ່ຕັງຕົ
້ ື ເງໍ່ ອນໄຂທາງກ າລັງແຮງຊັບພະຍາກອນ…, ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງຈະຢນຢັ ນທິດທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດເປັ ນຕົນ ້ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາກາລັງແຮງຫກ ້ ັ ເພືໍ່ອການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ປັ ດໄຈນີຈະມີ ຕ, ນີແມໍ່ ຄວາມ
້ ໍ່ ແລະ ດງດູດຊັບພະຍາກອນມະນດຕັງ້ ໂດດເດັໍ່ນທິດທາງການພັດທະນາຂອງຕົວເມືອງ - ທິດທາງພັດທະນາພືນທີ ແຕໍ່ ຕົວເມືອງນັນ້ ແລະ ບັນດາຕົວເເມືອງໃກ ້ຄຽງ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 3
1.2.2. ປະຊາກອນຕົວເມືອງ
ັ ທີໍ່ຄົບຖ້ວນການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ ປະຊາກອນຕົວເມືອງແມໍ່ ນກາລັງແຮງຫກ
້ ໍ່ ອແຍກປະເພດຕົວເມືອງໃນການບລິຫານ ແລະ ຢື ນຢັນຂະໜາດຕອນດິນຂອງຕົວ ຂອງຕົວເມືອງ, ແມໍ່ ນພືນຖານເພື ັ ຕາໜໍ່າງອາຄານທາງດ້ານເຕັກ ເມືອງ, ເພືໍ່ອຢນຢັ ນບລິມາດການກໍ່ ສ້າງເຮືອນຢູໍ່ ອາໄສ, ອາຄານສາທາລະນະພ້ອມຄືກບ
້ ໍ່ ປະຊາກອນໃນຕົວເມືອງ ພວກເຂົາຈະຄາດວໍ່າບັນດານະໂຍບາຍການພັດທະນາ ແລະ ການບລິຫານ ນິກອືໍ່ນ. ຕັງແຕ
້ ຂອງແຕໍ່ ລະການວາງແຜນການລົງທນ. ໂດຍນັນວຽກຢ ນຢັນຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາໜ້າທີໍ່ ້ ໍ່ ສດ ເວລາອອກແບບ ແລະ ວາງແຜນຕົວເມືອງ. ວຽກຄິດໄລໍ່ຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງຕົນຕ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນຄິດ ພືນຖານທີ ີ ານຄາດຄະເນ. ໄລໍ່ຕາມວິທກ 1.2.2.1. ໂຄງສ້າງພາກສໍ່ວນປະຊາກອນຕົວເມືອງ
ເພືໍ່ອດາເນີນການຢນຢັ ນຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງ ກໍ່ ອນອືໍ່ນໝົດຕ້ອງຢື ນຢັ ນໄດ້ເຖິງການແຍກ
້ ້ ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຕົວເມືອງສາມາດແຍກອອກດັໍ່ງລໍ່ ມນີ:້ ປະເພດປະຊາກອນເຄືໍ່ອນຍ ້າຍເຂົາມາໃນຕົ ວເມືອງນັນ. a. ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຕາມເພດ ແລະ ອາຍ
້ ນເພືໍ່ອຄົນຄວ້ ້ ື ຈດປະສົງຂອງບັນຫານີແມໍ່ າຄວາມສາມາດການຜະລິດຂອງປະຊາກອນ, ສ້າງເງໍ່ ອນໄຂ
ິ ໄລໍ່ຕາມລະ ເພືໍ່ອຄິດໄລໍ່ໂຄງສ້າງປະຊາກອນໃນອະນາຄົດ. ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຕາມເພດ ແລະ ອາຍ ປົກກະຕິໄດ້ຄດ ້ ໍ່ 0 – 17 ປີ ແລະ ຫາຍກວໍ່າ 60 ປີ ແມໍ່ ນລະດັບໄວເຖົາ້ ນອກຈາກແຮງງານ, ຕັງແຕ ້ ໍ່ 18 – 60 ປີ ໄວແຮງງານ. ຕັງແຕ ແມໍ່ ນໄວອາຍແຮງງານ.
ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຕາມ ເພດ ແລະ ໄວອາຍ ສະທ້ອນເຫັນໜໍ່ ງຮູ ບພາບທີໍ່ໂຮບໂຮມກໍ່ ຽວກັບລະດັບ
້ ້ ບນ ັ ດາຮໍ່ ນທີໍ່ເກິດ ການເກິດ, ລະດັບການຕາຍ ແລະ ຄວາມໄວການເພີໍ່ມຂນປະຊາກອນຂອງຫ າຍຮໍ່ ນຄົນ, ໃນນັນມີ ີ ປະໂຫຍດເພືໍ່ອພັນລະນາໂຄງສ້າງປະຊາກອນແມໍ່ ນຮູ ບ ໃໝໍ່ໃນຂອບເຂດ 5 – 10 ປີ ໃນມໍ່ ໆນີ.້ ໜໍ່ ງໃນເຄືໍ່ອງມືທໍ່ ມີ ິ ດ ິ ປະຊາກອນ. ທາດປີ ລມ
ຮູ ບທີ 5.1 ຮູ ບທາດປະຊາກອນລາວ ປີ 2005 ຫາ 2017 ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 4
b. ໂຄງສ້າງປະຊາກອນຕາມແຮງງານສັງຄົມຢູໍ່ຕົວເມືອງ
້ ບ. ປະ ປະຊາກອນຕົວເມືອງປະກອບມີ 2 ປະເພດແມໍ່ ນປະຊາກອນແຮງງານ ແລະ ປະຊາກອນຂນກັ ຊາກອນແຮງງານປົ ກກະຕິແລ້ວແມໍ່ ນໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 2 ປະເພດຄື:
້ ້ - ປະຊາກອນພືນຖານ: ປະກອບດ້ວຍບັນດາແຮງງານຢູໍ່ບັນດາພືນຖານການຜະລິ ດ ນາເອົາຄນລັກສະ
້ ນະໂຄງສ້າງຕົວເມືອງຄື: ພະນັກງງານບັນດາພືນຖານການຜະລິ ດອດສາຫະກາ, ຄັງສິນຄ້າ, ບັນດາສານັກງານຫ້ອງ ້ ການລັດ, ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ ແລະ ບັນດາສະຖາບັນຄົນຄວ້ າ, ການສກສາ,…
້ ບບັນດາສານັກງານອດສາຫະກາ ແລະ ບັນດາພືນຖານທີ ້ ໍ່ - ປະຊາກອນບລິການ: ແມໍ່ ນແຮງງານຂນກັ
ນາຄນລັກສະນະບລິການສະເພາະໃຫ້ຕົວເມືອງ. ັ ຂອງຕົວເມືອງ: ທັງ 2 ປະເພດແມໍ່ ນກາລັງແຮງແຮງງານຫກ
້ ບ: ແມໍ່ ນບັນດາຄົນເຂົາຮ ້ ໍ່ ວມແຮງງານ, ນອກຈາກອາຍແຮງງານ: ຄົນເຖົາ, ້ ເດັກ - ປະຊາກອນຂນກັ
້ ບ ຄ້ອນຄ້າງໝັນ້ ນ ້ອຍອາຍຕໍ່ າກວໍ່າ 18 ປີ ແລະ ບັນດາຄົນພິການໃນອາຍໄວແຮງງານ. ອັດຕາສໍ່ວນປະຊາກອນຂນກັ ້ ບຂະໜາດຄນລັກສະນະຂອງຕົວເມືອງ. ປົກກະຕິແລ້ວຢູໍ່ບັນດາຕົວເມືອງໃໝໍ່, ອັດຕາສໍ່ວນປະຊາກອນ ຄົງ, ບໍ່ ຂນກັ ້ ບ ນອ ້ ບ ປົ ກ ກະຕິແ ລ້ວ ກວມອັດຕາ ້ ຍກວໍ່າປຽບທຽບກັບບັນດາຕົວເມືອງການພັດທະນາ. ປະຊາກອນຂນກັ ຂນກັ ້ ໍ່ 45 ເຖິງ 53 ສໍ່ວນຮ້ອຍ). ສໍ່ວນຢູໍ່ ໃນ 50 ສໍ່ວນຮ້ອຍ (ປະມານຕັງແຕ
້ ້ ນຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງຢູໍ່ ຫາຍປະເທດບົນໂລກ ຜໍ່ານ ວຽກແຍກປະເພດນີໄດ້ນ າໃຊ້ເພືໍ່ ອຢັ ງຢື
ີ ານທາງດ້ານສະຖິຕ,ິ ການຄາດຄະເນ ແລະ ຄວາມສົມດູນແຮງງານສັງຄົມ. ວິທກ
້ ້ ນ ການຄົນຄວ້ າ ພາກສໍ່ ວນປະຊາກອນອາໃສໍ່ ຕົວ ເມືອ ງແມໍ່ ນໜໍ່ ງບັນ ຫາທີໍ່ ສະຫ ັບ ຊັບ ຊ້ອ ນ, ຍ ອ
້ ນໜໍ່ ງປະກົດການທີໍ່ຈາເປັ ນເກີດຂນໃນຂະບວນການປະກົ ້ ້ ໍ່ ງມີການເຄືໍ່ອນເໜັງ, ນີແມໍ່ ແນວນັນຈ ດຕົວ ແລະ ພັດທະ
້ ້ ນາຕົວເມືອງ. ວຽກການຄົນຄວ້ າປະກົດການສັງຄົມ ແລະ ວິເຄາະການນາໃຊ້ເຫດການທີໍ່ເກີດຂນຂອງປະຊາກອນທັ ງ ້ ງໃຫ້ກບ ັ ວຽກການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາຕົວເມືອງ. ໝົດບັນດາໃບໜ້າໃໝໍ່ທີໍ່ໝັນຄົ 1.2.2.2. ການຄາດຄະເນຂະໜາດປະຊາກອນຕົວເມືອງ ້ a) ການເພີໍ່ມຂນແບບທ າມະຊາດ
້ ້ ບລັກສະນະສະລິລະວິທະຍາຂອງບັນດາກໍ່ ມປະຊາກອນ. ອັດຕາ ອັດຕາສໍ່ວນການເພີໍ່ມຂນແມໍ່ ນຂນກັ
້ ສໍ່ວນການເພີໍ່ມຂນແມໍ່ ນໄດ້ອງີ ໃສໍ່ກົດລະບຽບ ແລະ ການພັດທະນາຕາມການຄິດໄລໍ່. ລະດັບການລດລົງລ້ວນແຕໍ່ ້ ອອກມາບົນພືນຖານການວິ ເຄາະບັນດາສາຍຕົວເລກການກວດສອບໃນຂະບວນການໃນອະດີດໃກ ້ໆນີ.້
້ າມະຊາດປານກາງທກໆປີ ການຄາດຄະເນປະຊາກອນໃນອະນາຄົດ ອິງໃສໍ່ອັດຕາສໍ່ວນການເພີໍ່ມຂນທ
ຂອງຕົວເມືອງນັນ້ ຕາມສູ ດດັໍ່ງລໍ່ ມນີ:້ ້ ໃນນັນ:
ີ Nt: ຂະໜາດປະຊາກອນປີ ທໍ່ ຄາດຄະເນ
N0: ປະຊາກອນປັ ດຈບັນທີໍ່ມີຂອງຕົວເມືອງ.
້ າມະຊາດຂອງປະຊາກອນທກໆປີ (%) α: ອັດຕາສໍ່ວນເພີໍ່ມຂນທ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 5
ີ t: ປີ ທໍ່ ຄາດຄະເນ
້ b) ການເພີໍ່ມຂນທາງກົ ນໄກ
້ ດລົງປານກາງພ້ອມກັບບັນດາກະແສການຍົກ ຍາ້ ຍທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ົ ລະບຽບການເພີໍ່ມຂນລ ປະກອບມີກດ ້ ກກະຕິກວມເອົາ ຕັງແຕ ້ ໍ່ 6-9 ແລະ ອັດຕາສໍ່ວນການອົບພະຍົບສາມາດອອກມາໄດ້. ຢູໍ່ ປະເທດເຮົາອັດຕາສໍ່ວນນັນປົ ້ ສໍ່ ວນຮ້ອ ຍໜໍ່ ງປີ ແຕໍ່ ມີຫ າຍຕົວ ເມືອ ງມີອ ັດ ຕາສໍ່ ວນເພີໍ່ ມຂ ນນທາງກົ ນ ໄກການກາຍພັນ ໂດຍການພັດ ທະ ້ ້ ້ ໍ່ ບັນດາການຄາດຄະ ີ ານເພີໍ່ມຂນທາງກົ ິ ໄລໍ່ຕົນຕ ນາການກາຍພັນ ຂອງບັນດາພືນຖານເສດຖະກິ ດ. ວິທກ ນໄກໄດ້ຄດ
້ ິ ໍ່ ຽວກັບການພັດທະນາຂອງບັນດາພືນຖານເສດຖະກິ ເນ ແລະ ສະຖິຕກ ດ ແລະ ການຜະລິດຢູໍ່ ຕົວເມືອງໃນໜໍ່ ງໄລ ້ ໍ່ າວິທຄ ້ ວິທນ ີ ຍັ ີ ້ ງເອີນວ ີ ວາມສົມດູນກາມະກອນຜໍ່ານບັນດາມາດຕະຖານກໍ່ ຽວກັບຊັບພະຍາກອນມະ ຍະໃດໜໍ່ ງນັນ. ້ ້ ້ ນການແຍກສໍ່ວນຂອງກໍ່ ມຄົນເຂົາມາພື ້ ນດກັບບັນດາພືນຖານການຜະລິ ດ ແລະ ການບລິການເພືໍ່ອຢັ ງຢື ນຖານ ແລະ ້ ້ ້ ອັດຕາສໍ່ວນກໍ່ ມຄົນເຂົາມາບ ລິການ. ເທິງພືນຖານນັ ນສາມາດຄິ ດໄລໍ່ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
້ ໃນນັນ:
ີ Nt: ຂະໜາດປະຊາກອນປີ ທໍ່ ຄາດຄະເນ A: ແຮງງານຂະແໜງການຜະລິດວັດຖ
້ ບບັນດາຂະແໜງອືໍ່ນປຽບທຽບກັບຂະແໜງການຜະລິດວັດຖ (%) β: ອັດຕາສໍ່ວນແຮງງານຂນກັ K: ອັດຕາສໍ່ວນປະຊາກອນໃນລະດັບອາຍກາມະກອນ (%) ້ ີ ານສ້າງເສັນສະແດງ c) ວິທກ
້ ັ ລະນາການພັດ ທະນາ ແລະ ສະຖານະການການເພີໍ່ມຂ ນປະຊາກອນຂອງຕົ ແມໍ່ ນວິທ ີພ ນ ວ ເມືອ ງ ້ ້ ໍ່ ເສັນສະແດງໄດ້ ້ ້ ້ ຍເສັນສະແດງ. ີ ວກເຂົາສາມາດຂະຫຍາຍເສັນສະແດງເຖິ ຜໍ່ານຫາຍປີ ດວ ຕັງແຕ ມພ ງໄລຍະເວລາສະ
້ ້ ີ ບ ີ ້ ໍ່ ມີຄບ ົ ຖ້ວນບັນດາພືນຖານຂ ຖານທີໍ່ຄາດຫວັງໄດ້ ເພືໍ່ອມີໄດ້ການຄາດຄະເນປະຊາກອນຢູໍ່ ໄລຍະທີໍ່ຕ້ອງການ. ວິທນ ້ ນັນມີ ້ ລະດັບຄວາມຖືກຕ້ອງບໍ່ ສູງ. ມູນເພືໍ່ອການຄິດໄລໍ່. ຍ ້ອນແນວນັນ, ີ ານຄາດຄະເນລວມ d) ວິທກ
້ ້ ການເພີໍ່ມຂນປະຊາກອນຕົ ວເມືອງແມໍ່ ນການຮວບຮວມການເພີໍ່ມຂນຂອງຫ າຍພາກສໍ່ວນທີໍ່ແຕກຕໍ່າງ
້ ້ ້ ກັນປະກອບມີການເພີໍ່ມຂນແບບທ າມະຊາດ, ການເພີໍ່ມພືນແບບວິ ທະຍາສາດ, ການເພີໍ່ມຂນແບບປະສົ ມປະສານ
້ ໍ່ ມຂນປະຊາກອນຕົ ້ ້ ແລະ ການເພີໍ່ມຂນຂອງຫ າຍພາກສໍ່ວນທີໍ່ແຕກຕໍ່າງກັນອີກ ໂດຍເຫດນັນຂະໜາດການເພີ ວເມືອງ ້ ນດາພາກສໍ່ວນຂ້າງເທິງ. ໃນກລະນີງໍ່າຍດາຍສາມາດຄິດໄລໍ່ຕາມສູດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ແມໍ່ ນທັງໝົດຂອງການເພີໍ່ມຂນບັ
້ ໃນນັນ:
Nt: ຂະໜາດປະຊາກອນປີ t ທີໍ່ຄາດຄະເນ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 6
N01: ປະຊາກອນພາຍໃນຕົວເມືອງ. ້ ບຕົວເມືອງ. N02: ປະຊາກອນເຂດໃກ ້ຄຽງລວມເຂົາກັ ້ γ: ອັດຕາສໍ່ວນການເພີໍ່ມຂນປານກາງໃນປີ . t: ຈານວນປີ . r: ອັດຕາສໍ່ວນປະຊາກອນອາໄສຊົໍ່ວຄາວປຽບທຽບກັບປະຊາກອນ.
້ ນນາເຂົາ້ ໄດ້ນາໃຊ້ບນ ັ ດາວິທທ ີ ໍ່ ໄດ້ ີ ສະເໜີຢໍ່ ູ ຂ້າງເທິງໃນວຽກ ຕາມລະດັບຄວາມຖືກຕ້ອງຂອງບັນດາຂມູ
ການຄິດໄລໍ່ຂະໜາດປະຊາກອນຂອງໜໍ່ ງຕົວເມືອງ.
1.2.2.3. ຂະໜາດທີໍ່ເໝາະສົມຂອງຕົວເມືອງ
້ ້ ໍ່ ສດໃນ ວຽກຢື ນຢັ ນຂະໜາດທີໍ່ເໝາະສົມຂອງໜໍ່ ງຕົວເມືອງແມໍ່ ນຂະບວນການທີໍ່ສາຄັນເບືອງຕົ ນທີ
ວຽກການວາງແຜນຕົວເມືອງ. ຕົວຈິງຂອງການພັດທະນາຕົວເມືອງເທິງໂລກໃຫ້ເຫັນຂະໜາດຂອງຄ້ອນຂ້າງໃຫຍໍ່
ຫາຍ ຫ ື ຂະໜາດນ ້ອຍລ້ວນແຕໍ່ມີຫາຍດ້ານທີໍ່ບໍ່ ເໝາະສົມ. ຂະໜາດຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ຈະເກິດຫາຍປະກົດການທີໍ່ບໍ່ ດີ ິ ໃນຕົວເມືອງ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງຖືກອິດທິພນ ົ ທີໍ່ເປັ ນອັນຕະລາຍ. ໃນການດາລົງຊີວດ 1.2.3. ທີໍ່ດິນຕົວເມືອງ
1.2.3.1. ບົດບາດຂອງທີໍ່ດິນຕົວເມືອງ
້ ນການທີໍ່ຜະລິດຂອງປະຊາຊົນ, ແມໍ່ ນ ດິນແມໍ່ ນຊັບພະຍາກອນທີໍ່ມີຄນຄໍ່າຂອງປະເທດ, ແມໍ່ ນຂມູ
ິ , ແມໍ່ ນສະທ້ອງຖິໍ່ນການກະຈາຍປະຊາກອນ, ພາກສໍ່ວນທີໍ່ສາຄັນທີໍ່ສ ດຂອງສະພາບແວດລ້ອມການດາລົງຊີວ ດ ້ ການກໍ່ ສ້າງບັນດາພືນຖານທາງດ້ ານເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ, ຄວາມສະຫງ ົບ ແລະ ປະເທດ.
້ ດ ພັນ ກັບ ຄົນ ຕັງແຕໍ່ ້ ຕອນດິນ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງປະເພດສິນ ຄ້າ ທີໍ່ພິເສດ, ປະເພດສິນ ຄ້າ ນີຕິ ເວລາດ າລົງຊີ
ວິດຈົນເຖິງການພັກຜໍ່ອນສດທ້າຍ. ຄນຄໍ່າ ແລະ ລາຄາທັງໝັດຂອງຕອນດິນມີຄວາມສາພັນພິເສດທີໍ່ຕິດພັນກັບທີໍ່ ໍ່ , ໂຄງສ້າງລະບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານພ້ ້ ້ ້ ື ຕັງຂອງສະຖານທີ ອມກັບບັນດາເງໍ່ ອນໄຂສະພາບແວດລ້ ອມອ້ອມຂ້າງນັນ.
້ ໍ່ ດິນແມໍ່ ນຂຈ ້ ກ ຫ ື ສູ ນຫາຍໄປ ຍ ້ອນວໍ່າລາ ້ າກັດບໍ່ ເກິດຂນອີ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າງ, ຂະໜາດດິນ ແລະ ເນືອທີ
້ ບເພີໍ່ມຂນພ້ ້ ອມກັບການການເພີໍ່ມຂນຂອງປະຊາກອນຕົ ້ ຄາທັງໝົດຂອງຕອນດິນນັບມືນັ ວເມືອງ. ປັ ດຈບັນໃນໂຄງ ້ ບມີຄວາມໝາຍສາຄັນກັບການພັດທະນາຂອງພືນຖານເສດຖະກິ ້ ້ ນນັບ ມືນັ ສ້າງຕະຫາດວຽກຂດຄົນດິ ດປະເທດ, ້ ໍ່ ຕອນດິນຕົວເມືອງ. ້ ນັນແມໍ່ ນພືນທີ
ຕາມປະສົບການຂອງບັນດານັກຊໍ່ຽວຊານທາງດ້ານເສດຖະກິດລະດັບໂລກໄດ້ສະຫບໃຫ້ເຫັນຕອນ
ັ ຂະບວນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ດິນແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕະຫາດທີໍ່ມີຄນຄໍ່າ ແລະ ລ້ວນແຕໍ່ ມີກ ານເໜັງຕີກ ບ ແລະ ວິທະຍາສາດທາງດ້ານເຕັກນິກ. ້ ໍ່ ຊົນນະບົດເຂົາໄປຫາຕົ ້ ວຽກການປໍ່ຽນແປງບົດບາດການນາໃຊ້ຕອນດິນ ຕັງແຕ ວເມືອງໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາ
້ ້ ຄາດິນເພີໍ່ມຂນໄວ. ຢູໍ່ ບັນດາສູ ນກາງຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ , ສະຖານທີໍ່ລາຄາດິນເພີໍ່ມຂນເຖິ ງຫາຍສິບພັນ USD/m2 ໃນ ້ ວຽກວິເຄາະຖືກຄນຄໍ່າຕອນດິນໃຫ້ແຕໍ່ຈດປະສົງການນາໃຊ້ດນ ິ ແມໍ່ ນທັງໝົດທີໍ່ສາ ບັນດາປີ ມໍ່ ໆນີ.້ ຍ ້ອນແນວນັນ, ຄົນ ແລະ ຈາເປັ ນກັບການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 7
1.2.3.2. ວິເຄາະທັງໝົດຕອນທີໍ່ດິນຕົວເມືອງ ວິເຄາະທັງໝົດຕອນດິນຕົວເມືອງແມໍ່ ນວຽກຢືນຢັນ ແລະ ແຍກປະເພດສັກກະຍະພາບຕົວເມືອງບົນ
້ ້ ໍ່ ງຜົນກະທົບເຖິງໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຕອນດິນ ແລະ ໃຫ້ໜໍ່ ງໝາກ ພືນຖານການໄຈແຍກຫ າຍປັ ດໄຈ, ບັນດາປັ ດໄຈນີຈະສົ
ຜົນທີໍ່ແນໍ່ ນອນ. ບັນດາກໍ່ ມປັ ດໄຈ ແລະ ພາລາມິເຕີ ເພືໍ່ອວິເຄາະທັງໝົດຕອນດິນຕົວເມືອງ ສາມາດຊັບຊ້ອນຕາມຕາ ຕາງລາງລໍ່ ມນີ:້
ຕາຕາລາງ 1.1 ບັນດາກໍ່ ມປັ ດໄຈ ແລະ ພາລາມິເຕີ ເພືໍ່ອວິເຄາະທັງໝົດຕອນດິນຕົວເມືອງ ລາດັບ 1
ກໍ່ ມປັ ດໄຈ 1
ື ເງໍ່ ອນໄຂທ າມະຊາດ
ພາລາມີເຕີ ໃນກໍ່ ມປັດໄຈ 2 ົ ວິທະຍາ, ອທົກວິທະ ສະພາບອາກາດ, ອຕນິຍມ ິ ະຍາ,… ຍາ, ວຽກທລະນີວທ
2
ຄນຄໍ່າທາງດ້ານເສດຖະກິດດິນ
ດິນ , ພ ດພັນ , ຜົນ ຜະລິດ , ການຜະລິດ ບັນ ດາປະ ້ ້ປູກ,… ເພດຕົນໄມ
3
ບັນດາປັ ດໄຈກໍ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ
4
້ ບັນດາປັ ດໄຈກໍ່ ຽວກັບລະບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານ
ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນ, ອານາດການນາໃຊ້ ົ ,… ດິນ, ທີໍ່ຕັງ້ ແລະ ອິດທິພນ
5
ທາງສັງຄົມ
ຄ້າ , ໂຮງໝ , ໂຮງຮຽນ, ພັ ກ ຜໍ່ ອນ, ເຮັດ ວຽກ,
້ ບັນດາປັ ດໄຈກໍ່ ຽວກັບລະບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານ
ເຮືອນຢູໍ່ ອາໄສ,…. ້ ພະລັງງານ, ຄົມ ມະນາຄົມ ຂົນສົໍ່ງ, ລະບົບລະ ນາ, ້ ລະບົບໄຟຟ້າ,… ບາຍນາ,
ເຕັກນິກ 6
ການບລິການສາທາລະນະ, ຕະຫາດ, ສູ ນກາງການ
ບັນດາປັ ດໄຈກໍ່ ຽວກັບນິເວດວິທະຍາ - ສະພາບ ບັນດາການເກິດມົນລະພິດ, ຄວາມຊົໍ່ວຮ້າຍທາງສັງ ື , ປໍ່າຊ້າ,… ແວດລ້ອມ ຄົມ, ລະບົບການຮັກສາສິໍ່ງເສດເຫອ ້ ໍ່ ແລະ ບັນດາປະເພດໂຄງການວາງແຜນຂອບເຂດພືນທີ ້ ໍ່ 1) ບັນດາປັ ດໄຈນີ ້ ຄົງທີໍ່ໃຫ້ທກໆເຂດພືນທີ
ັ ການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ. ແລະ ການວາງແຜນຫກ
້ ໍ່ ວາງໄດ້ 2) ບັນດາພາລາມີເຕີໃນບັນດາກໍ່ ມປັ ດໄຈສາມາດປໍ່ຽນແປງກໍ່ ຽວກັບປະລິມານ ແລະ ຫົວຂທີ
ັ ດາເຂດພູ ມພ ີ າກທາງດ້ານພູ ມສາດແຕກຕໍ່ າງກັນ ແລະ ບັນດາໂຄງການວາງແຜນ ຄນະພາບວິເຄາະເໝາະສົມໃຫັບນ ແຕກຕໍ່ າງກັນ. ້ ໍ່ ບັນດາປັ ດໄຈໃນເຊິງປະລິມ ານບັນດາພາລາມີເຕີ ດ້ວຍຫາຍວິທແ ີ ຕກຕໍ່ າງກັນ ໄປຕາມແຕໍ່ ລະ ຕັງແຕ
້ ີ ານຊໍ່ຽນຊານ, ວິທກ ີ ານທາງສະຖິຕ,ິ ວິທກ ີ ານແຕມ ້ ເສັນສະແດງ ປະກົດການເພືໍ່ອຕອບສະໜອງ. ຕົວຢໍ່າງ: ວິທກ ັ ດາພາລາເມເຕີ). ລະດັບຄະແນນຂອງ ແລະ ຢືນຢັນລະດັບຄະແນນ (ລະດັບຄະແນນພຽງແຕໍ່ຢືນຢັນສະເພາະໃຫ້ບນ ້ ແຕໍ່ ລະພາລາເມເຕີແມໍ່ ນຄນະພາບຂອງວຽກວິເຄາະທັງໝົດຕອນດິນຢູໍ່ ລະດັບນັນ.
ໝາຍຜົນທັງໝົດຂອງໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຕອນດິນໄດ້ວິເຄາະແມໍ່ ນການວິເຄາະດ້ວຍຕົວເລກຂອງປະລິມານ
້ ບວິທກ ັ ້ ໝາກຜົນທັງມົດ ຂນກັ ີ ານສະແດງ, ເປັ ນ ທີໍ່ນິຍມ ົ ກັນທີໍ່ ສິນຄ້າ ແລະ ລະດັບຄະແນນຂອງພາລາເມເຕີນນ. ້ ໍ່ ໃນການວາງແຜນແຜນພາກ, ຂອບເຂດຕອນດິນ. ແຜນທີໍ່ຕ້ອງ ີ ານຊ້ອນທັບແຜນທີໍ່, ຕອບສະໜອງຕົນຕ ແມໍ່ ນວິທກ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 8
້ ້ ໄດ້ສະແດງສະເພາະໃຫ້ 6 ເນືອໃນຂອງບັ ນດາກໍ່ ມປັດໄຈຂ້າງເທິງນັນ້ ເພືໍ່ອດາເນີນການຊ້ອນທັບແຜນທີໍ່ເຂົາຫາກັ ນ. ້ ັ ກັນແຕໍ່ ງລະຫົວໜໍ່ວຍຕອນດິນລະ ເທິງແຜນທີໍ່ຊ້ອນທັບ 6 ເນືອໃນຂ້ າງເທິງ ພວກເຮົາຈະຊອກໄດ້ພາລາເມເຕີທບ ອຽດ.
ວິທໃີ ຊ້ຕາຕາງລາງເທິງແຜນທີໍ່ເພືໍ່ອວິເຄາະຕອນດິນປົ ກກະໄດ້ຕອບສະໜອງໃນການວາງແຜນລວມ,
້ ບອັດຕາສໍ່ວນແຜນທີໍ່ການນາໃຊ້ ແລະ ຂະໜາດ, ຂອບເຂດຕອນດິນ ການວາງແຜນລະອຽດ. ບ໋ ອກໃຫຍໍ່ ນ ້ອຍຂນກັ ້ ທີໍ່ຄົນຄວ້າ.
້ ໍ່ າ: TOWS) ແມໍ່ ນໜໍ່ ງເຄືໍ່ອງມືທໍ່ ມີ ີ ໝາກຜົນເພືໍ່ອ ພວກເຮົາສາມາດຮູ ໄ້ ດ້ ວິທໍ່ ີ SWOT (ຍັງໄດ້ເອີນວ
ຈດແຂງ (Strengths), ຈດອໍ່ອນ (Weaknesses), ຂອງສະຖານທີໍ່, ຊອກຫາໂອກາດ (Opportunities) ແລະ ສິໍ່ງ ້ ີ ານນີສາມາດຊ ໍ່ ວຍພວກເຮົາຮັບປະກັນ ທ້າທາຍ (Threats) ແຕໍ່ພວກເຮົາຕ້ອງປໍ່ຽນໃບໜ້າ. ໃນການວາງແຜນ, ວິທກ ັ ດາສະຖານທີໍ່ແຂງກວໍ່າ ແລະ ສາມາດຮູ ໄ້ ດ້ຄນລັກສະນະສະເພາະສໍ່ວນຕົວ ແລະ ເໝາະສົມກັບລັກສະນະ ໄດ້ບນ ທ້ອງຖິໍ່ນ.
ີ ານ SWOT ສາມາດຊໍ່ວຍໄດບັນດາໂອກາດສາມາດນາໃຊ້ໃນການວາງແຜນ ແລະ ອອກແບບ ວິທກ
້ ໍ່ ໃໝໍ່ ຫ ື ໜໍ່ ງສະຖານທີໍ່ລະອຽດ. ດ້ວຍວິທຮ ີ ູ ໄ້ ດ້ຈດອໍ່ອນຂອງໜໍ່ ງສະຖານທີໍ່, ພວກເຮົາສາມາດວາງແຜນ, ໜໍ່ ງພືນທີ ້ າກັດບັນດາຄວາມສໍ່ຽງທີໍ່ຊັດເຈນດ້ວຍວິທກ ີ ານແກ ້ໄຂ້ການອອກແບບ. ບລິຫານ ແລະ ຂຈ
ໃນຕົວຈິງວຽກວິເຄາະປະກົດການພົບຫາຍຄວາມຫຍງ້ ຍາກ ໂດຍບໍ່ ຄົບຖ້ວນບັນດາຕົວເລກສະຖິຕ,ິ
້ ນສະຖິຕໄິ ດ້ມາແຕໍ່ດົນບໍ່ ມີຄນຄໍ່າ, ໃນມໍ່ ໆນີ,້ ວຽກຕອບສະໜອງຄອມພີວເຕີໃນການຄົນຄວ້ ້ ຫ ື ຂມູ າພັດທະນາການ
້ ນ ພູ ມ ສ ີ າດ GIS, PoMap, AutoCad Map…ໄດ້ນາເອົາ ຫ າຍໝາກຜົນທີໍ່ໄດ້ ວາງແຜນຕົວເມືອງຄື: ລະບົບ ຂ ມູ ົ ກະທົບໃຫຍໍ່ ໃຫ້ທກໆກິດຈະກ າ ກໍ່ າວມາ. ວຽກຄັດເລືອກຕອນດິນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງມີຄວາມໝາຍທີໍ່ສາຄັນ, ມີຜນ ້ ອງໄດ້ຄນຄວ້ ້ ງແຕ ້ ໍ່ ການວາງແຜນພາກ. ົ້ ຂອງຕົວເມືອງຫງັ ຈາກນີ,້ ຍ ້ອນແນນນັນຕ້ າເບິໍ່ງລະອຽດໃນໄລຍະຕົນຕັ 1.2.3.3. ການຄັດເລືອກຕອນດິນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ.
ຫງັ ຈາກໄຈແຍກວິເຄາະລວມ, ວຽກເລືອກຕອນດິນກໍ່ ສ້າງ ແລະ ພັດທະນາຕົວເມືອງທີໍ່ເໝາະສົມກັບ
ີ ານນາໃຊ້ໃ ຫຍໍ່ ເຖິງການພັດທະນາຂອງບັນ ດາກິດຈະກ າຂອງຕົວ ແຕໍ່ລະບົດບາດ ແລະ ຈດປະສົງການນາໃຊ້ມ ກ ເມືອງ.
ການຄັດເລືອກຕອນດິນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຕ້ອງຮັບປະກັນບັນດາຄວາມຕ້ອງການດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
ັ ການກໍ່ ສ້າງ, ມີທວ ິ ທັດທາມະຊາດທີໍ່ສວຍງາມ, ມີຄວາມຊັນທີໍ່ - ພູ ມສັນຖານສະດວກສະບາຍໃຫ້ກບ ້ ໍ່ 5-10 ສໍ່ວນຮ້ອຍ, ຢູໍ່ພາກພູ ສູງສາມາດສູງກວໍ່າ ແຕໍ່ບໍ່ ຫາຍກວໍ່າ 30 ສໍ່ວນຮ້ອຍ. ເໝາະສົມ, ປົກກະຕິແລ້ວຕັງແຕ ິ ະຍາດ, ສາມາດສະໜອງຄົບຖ້ວນແຫໍ່ ງນາ້ ໃຫ້ກບ ັ ການຜະລິດ ແລະ ການດາລົງຊີ - ອທົກທລະນີວທ ວິດປະຈາວັນ.
ິ ະຍາຮັບປະກັນເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງບັນດາວຽກອາຄານສູ ງເສຍຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍນອ້ ຍໃນການກໍ່ ສ້າງຮາກ - ທລະນິວທ
້ ແຜນດິນໄຫວ, ພູ ເຂົາໄຟ. ຖານ. ດິນບໍ່ ມີປະກົດການເຈືໍ່ອນ, ໜອງນາ,
ື - ເຂດດິນກໍ່ ສ້າງມີເງໍ່ ອນໄຂທາງທ າມະຊາດດີ, ມີສະພາບອາກາດເຢັ ນສະດວກສະບາຍໃຫ້ວຽກການ
້ ິ , ຝົ ນ ແລະ ລົມປານກາງ. ຈັດຕັງການຜະລິ ດ ແລະ ການດາລົງຊີວດ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 9
້ ້ - ທີໍ່ຕັງເຂດດິ ນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງມີການເຊືໍ່ອມໂຍງສະດວກສະບາຍກັບລະບົບເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ.
1.2.3.4. ການນາໃຊ້ທີໍ່ດິນຕົວເມືອງ.
ດິນຕົວເມືອງແມໍ່ ນດິນພາຍໃນເມືອງ, ພາຍໃນກໍ່ ມບ້ານ, ພາຍໃນຄ ້ມ ໄດ້ນາໃຊ້ເພືໍ່ອການກໍ່ ສ້າງເຮືອນ
້ ້ ້ ບັນດາພືນຖານການຜະລິ ໍ່ າງບລິຫານ ຢູໍ່ອາໄສ, ຫ້ອງການສານັກງານ, ບັນດາການຈັກຕັງ, ດທລະກິດ, ພືນຖານໂຄງລ ສະດວກໃຫ້ສາທາລະນະ, ການປ້ອງກັນປະເທດ, ການປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ ແລະ ບັນດາຈດປະສົງອືໍ່ນ.
ດິນພາຍໃນເມືອງ, ດິນນອກເມືອງໄດ້ວາງແຜນລະອຽດຢືນຢັນການສ້າງບັນດາໂຄງການການລົງທນກໍ່
ສ້າງບັນດາເຂດອດສາຫະກາ, ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສ ແລະ ບັນດາກໍ່ ມອາຄານອືໍ່ນໆທີໍ່ຫ້ອງການສານັກງານປະເທດມີການຕັດ ້ ານົດຂອງດິນຕົວເມືອງ. ສິນແມໍ່ ນການບລິຫານຕາມຂກ ິ ຕົວເມືອງຕ້ອງໄດ້ຕາມການວາງແຜນ, ແຜນການການນ າ ວຽກການບລິຫ ານ ແລະ ການນາໃຊ້ດ ນ ັ ອະນຍາດຈາກພາກສໍ່ວນລັດຖະບານ. ລະບົບການນາໃຊ້ບັນດາປະເພດ ໃຊ້ດິນ, ໂຄງການການລົງທນໄດ້ແມໍ່ ນໄດ້ຮບ
້ ານົດສະເພາະໃນບັນດາໂຄງການການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ແລະ ໄດ້ເຊັນຊັດເຈນໃນໃບ ີ ກ ດິນຕົວເມືອງໄດ້ມຂ ຮັບຮອງການວາງແຜນ.
ິ ຕົວເມືອງຈະເຫັນບັນດາບົດບາດຂອງແຕໍ່ລະຕອນດິນ ແລະ ບັນດາຄວາມຕ້ອງ ແຜນທີໍ່ການນາໃຊ້ດນ
້ ງປານກາງ, ຊັນສູ ້ ງສດ, ຄໍ່າສາປະສິດ ການລະທາງດ້ານເຕັກນິກໄປນາຄື: ປະຊາກອນຄິດໄລໍ່ໃນໜໍ່ ງຕອນດິນ, ຊັນສູ ້ ິ , ຄວາມໜາແໜ້ນການການປກສ້າງ…. ແຜນທີໍ່ການນາໃຊ້ດນ ິ ນີຈະແມໍ່ ີ າ ການນາໃຊ້ດນ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາເຄືໍ່ອງມືທໍ່ ສ
້ ໍ່ ຮັບປະກັນຖືກຕ້ອງຕາມການ ຄັນຊໍ່ວຍໃຫ້ພາກລັດບລິຫານຕາມການອະນມັດບັນດາໂຄງການກໍ່ ສ້າງໃນເຂດພືນທີ ວາງແຜນ. ້ 1.2.4. ພືນຖານທາງດ້ານເສດຖະກິ ດ - ເຕັກນິກຕົວເມືອງ
້ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາຫກ ້ ້ ໍ່ ຂອງ ັ ຖານທີໍ່ສາຄັນທີໍ່ສດກັບໜໍ່ ງຕົວເມືອງ. ນັນແມໍ່ ນີແມໍ່ ນກາລັງການພັດທະນາຕົນຕ
້ ບົດບາດຂອງຕົວເມືອງ, ຂະບວນການຫັນເປັ ນອດສາຫະກາຈະໄປຕາມການພັດທະນາ ຕົວເມືອງ. ທີໍ່ໄປຕາມທີໍ່ຕັງ, ບັນດາສາຂາອືໍ່ນໆຄື: ຄົມມະນາຄົມ, ການຄ້າ, ການບລິຫານ, ການບລິຫານວິທະຍາສາດເຕັກໂນໂລຢີ …ຄວາມສາ
້ ້ ບອັດຕາສໍ່ວນການລົງທນເຂົາໃນຂະແໜງ ້ ມາດຍົກສູງອັດຕາສໍ່ວນການເພີໍ່ມຂນທາງດ້ ານເສດຖະກິດຢູໍ່ ຕົວເມືອງຂນກັ ້ ັ ຂອງຕົວເມືອງ ເປັ ນຕົນແມໍ່ ການເສດຖະກິດເປັ ນຫກ ນອດສາຫະກາ.
້ ້ ບຫາຍໆນະໂຍບາຍ ວຽກການລົງທນກໍ່ ສ້າງບັນດາພືນຖານການຜະລິ ດ ແລະ ເຕັກນິກຢູໍ່ ຕົວເມືອງຂນກັ
້ ຍອ້ ນແນວນັນແຕ ້ ໍ່ ລະຕົວເມືອງຕ້ອງຊອກຫາຕົນເອງໜໍ່ ງຈດ ທາງດ້ານການຂດຄົນ້ ແລະ ການລົງທິນຢູໍ່ ຕົວເມືອງນັນ.
້ ້ ໍ່ ອການພັດທະນາຕົວ ແຂງສະເພາະ, ໜໍ່ ງການດງດູດພິເສດແມໍ່ ນການລົງທນເຂົາໃນບັ ນດາໂຄງການການຂດຄົນເພື ້ ້ ໍ່ ເໝາະສົມຂອງບັນດາພືນຖານທາງ ເມືອງໃນໂຄງສ້າງການວາງແຜນການພັດທະນາຕົວເມືອງຜໍ່ານວຽກຢືນຢັ ນທີໍ່ຕັງທີ ດ້ານຖະກິດໃນຕົວເມືອງ.
້ ື ັ ດາພືນຖານເສດຖະກິ ໜໍ່ ງໂຄງການການວາງແຜນທີໍ່ເໝາະສົມສ້າງເງໍ່ ອນໄຂໃຫ້ ບນ ດເຕັກນິກການພັດທະ
້ ນາ, ກົງກັນຂ້າມບັນດາພືນຖານເສດຖະກິ ດເຕັກນິກຢູໍ່ ຕົວເມືອງແມໍ່ ນແຮງຈູງໃຈທີໍ່ແທ້ຈງິ ທີໍ່ບັງຄັບໃຊ້ໃນການການ ວາງແຜນກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 10
1.2.5. ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນໃນການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ອິງໃສໍ່ບົດບາດການນາໃຊ້, ດິນຕົວເມືອງໄດ້ໄດ້ແຍກອອກເປັ ນຫາຍປະເພດ ແລະ ຫາຍລະດັບການບລິ
ີ ານແຍກປະເພດຕອນດິນອອກແຕກຕໍ່ າງກັນ, ໃນການອອກແບບການວາງແຜນກໍ່ ຫານ. ແຕໍ່ ລະປະເທດມີໜໍ່ ງວິທກ
້ ສ້າງຕົວເມືອງຕາມແນວຄວາມຄິດຂອງໃຜລາວ, ແຕໍ່ກໍ່ ຽວກັບເນອໃນການນ າໃຊ້ ແລະ ບົດບາດຂອງແຕໍ່ລະປະເພດ ້ ຕອນດິນແມໍ່ ນບໍ່ ມີຫຍັງທີໍ່ແຕກຕໍ່າງກັນ. ຕົວຢໍ່າງ: ມີແນວຄວາມຄິດນາເອົາດິນສູນກາງຕົວເມືອງເຂົາລວມກັ ບເຂດນາ
ໃຊ້, ແຕໍ່ມີແນວຄິດແຍກອອກຈາກເປັ ນສອງປະເພດຕອນດິນແມໍ່ ນດິນບັນດາເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະດິນສູ ນກາງ. ດິນ ້ ້ ວຽກອອກແບບວາງແຜນ ້ ແ ີ ນວຄວາມຄິດຄ້າຍຄືກ ນ ັ . ຜໍ່ານປະສົບການຕົວຈິງທີໍ່ເຫັນອອກມາ ຕັງແຕໍ່ ປູ ກຕົນໄມ ມ
້ ້ ານົດລະອຽດການນາໃຊ້ ິ ລ້ວນແຕໍ່ມີສະພາບທີໍ່ສະຫບ ັ ກັນກໍ່ ຽວກັບບົດບາດ ນັນວຽກຂ ແມໍ່ ນໃນວຽການນາໃຊ້ດນ ກ ້ ດິນຄວນໄດ້ຄົນຄວ້າໃນບັ ນດາໂຄງການວາງແຜນລະອຽດ.
ິ , ຕົວເມືອງໄດ້ແຍກບັນດາປະເພດດິນ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ອິງໃສໍ່ບົດບາດການຮວບຮວມກໍ່ ຽວກັບການນາໃຊ້ດນ 1.2.5.1. ທີໍ່ດິນນາໃຊ້
ຕາມຄນລັກສະນະຂອງການນາໃຊ້, ທີໍ່ດິນນາໃຊ້ໃນຕົວເມືອງເມືອງ ແມໍ່ ນໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 4 ປະ
ັ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ເພດຫກ
a. ທີໍ່ດິນຢູໍ່ ອາໄສ:
້ ໍ່ າແມໍ່ ນດິນຢູໍ່ ຕົວເມືອງປະກອບດ້ວຍບັນດາປະເພດດິນກໍ່ ສ້າງເຮືອນຢູໍ່ ອາໄສ, ດິນຢູໍ່ ອາໄສ ຫ ື ຍັງເອີນວ
້ ໍ່ ຄ ້ມຢູໍ່ອາໄສ. ້ ້ ້ໃນຂອບເຂດພືນທີ ເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ, ລະບົບອາຄານບລິຫານສາທາລະນ, ຕົນໄມ b. ທີໍ່ດິນສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ:
ດິນສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ ຫ ື ດິນສູ ນກາງຕົວເມືອງປະກອບດ້ວຍດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານບລິ
້ ໍ່ ຢູໍ່ ອາໄສ. ບັນດາອາ ການກໍ່ ຽວການຄ້າ, ວັດທະນະທາ, ສາທາລະນະສກ, ການສກສາ,…ນອກຈາກຂອບເຂດພືນທີ
ີ ຄານນັນ້ ໂດຍມີຄນລັກສະນະ ຫ ື ຄວາມຕ້ອງການບລິການສະເພາະ ແຕໍ່ສາມາດມີທໍ່ ການວາງແຜນແຕກຕໍ່ າງກັນ ຫ ື ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ້ ໍ່ ສູນກາງຕົວເມືອງ, ສູ ນກາງເຮືອນຢູໍ່ອາໄສ ຫ ື ຢູໍ່ ທາງດ້ານນອກເຂດພືນທີ ເຕົາໂຮມຢູ ້ ້ ອອກກາລັງກາຍ: c. ທີໍ່ດິນຕົນໄມ
້ ້ ້ ເພືໍ່ອອອກາລັງກາຍ ຫ ື ດິນຕົນໄມ ້ຕົວເມືອງ ປະກອບດ້ວຍດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາສວນສາທາລະ ດິນຕົນໄມ
້ ໍ່ ຢູໍ່ອາໄສ. ນະ, ສວນດອກໄມ ້ຂອງຕົວເມືອງ ແລະ ເຂດພືນທີ
ໍ່ ອຄວາມຕ້ອງການພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍຂອງປະຊາຊົນ ລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ຄິດໄລໍ່ເຂົາເນື ້ ້ ອ້ ບັນດາໜ້ານາໃຊ້ເພື
້ ໍ່ ໜ້ານາ້ ແລະ ເນືອທີ ້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ້ ້ ້. ໜ້ານາຂະໜາດໃຫຍໍ່ ້ຕົວເມືອງ. ທີໍ່ຕົນໄມ ພຽງແຕໍ່ຄິດ 30 ສໍ່ວນຮ້ອຍ ເນືອທີ d. ທີໍ່ດິນຄົມມະນາຄົມ:
້ ໍ່ າແມໍ່ ນດິນເສັນທາງ ້ ດິນຄົມມະນາຄົມ ຫ ື ຍັງເອີນວ ແລະ ລານສະໜາມຫວງແມໍ່ ນດິນຄົມມະນາຄົມ ິ ກໍ່ ສ້າງຕາໜໍ່າງຖະໜົນບລິການຄວາມຕ້ອງການໄປມາທາງພາຍໃນຕົວເມືອງ ລວມທັງບັນດາ ພາຍໃນປະກອບມີດນ ລານສະໜາມຫວງໃຫຍໍ່ ຂອງຕົວເມືອງ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 11
1.2.5.2. ທີໍ່ດິນນອກຈາກການນາໃຊ້
a. ທີໍ່ດິນອດສາຫະກາ ແລະ ສາງສິນຄ້າ.
້ ໍ່ ດິນອດສາຫະກາໃນຕົວເມືອງປະກອບດ້ວຍດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາຜູ ປ ້ ະກອບການອດສາຫະກາ ເຂດພືນທີ
້ ໍ່ , ໃນນັນຄິ ້ ້ ດໄລໍ່ທັງໝົດດິນຄົມມະນາຄົມພາຍ ັ ວາງເຕົາໂຮມສູ ແລະ ຫັດຖະກາອດສາຫະກາໄດ້ຈດ ນກາງແຕໍ່ລະພືນທີ ໃນ, ບັນດາສະຖານີ ຫ ື ອາຄານບລິຫານບລິຫານໃຫ້ບັນດາໂຮງງານອດສາຫະກາ.
ເຂດດິນອດສາຫະກາແມໍ່ ນພາກສໍ່ວນສາຄັນຂອງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງ ພ້ອມກັນແມໍ່ ນໜໍ່ ງປັດໄຈທີໍ່ສາຄັນ
ຂອງການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ໂດຍຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວກັບການຜະລິດ ແລະ ຮັບປະກັນ ິ . ເພືໍ່ອຫກ ີ ລ້ຽງບັນດາອິດທິພນ ົ ທີໍ່ບໍ່ ດີຂອງການຜະລິດອດສາຫະກາ, ບາງສໍ່ວນ ສະພາບແວດລ້ອມການດາລົງຊີວດ
້ ້ ໍ່ ອືໍ່ນ. ກົງກັນຂ້າມ, ບາງ ພືນຖານການຜະລິ ດຕ້ອງໄດ້ຈັດວາງຢູໍ່ທາງດ້ານນອກຕົວເມືອງ, ໄດ້ຫໍ່າງຈາກບັນດາເຂດພືນທີ ້ ະກອບການອດສາຫະກາ ແລະ ຫັດຖະກາ ແຕໍ່ ການຜະລິດບໍ່ ສົໍ່ງອິດທິພນ ົ ທີໍ່ບໍ່ ດີກບ ັ ສະພາບແວດ ສໍ່ວນປະເພດຜູ ປ ້ ໍ່ ນາໃຊ້ໃນຕົວເມືອງ. ລ້ອມ ແມໍ່ ນສາມາດຈັດວາງໃນເຂດພືນທີ
ເຂດດິນຄັງສິນຄ້າຕົວ ເມືອງ ປະກອບດ້ວຍ ດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາຄັງໃນເຄືອ ແລະ ບໍ່ ໃນເຄືອ ຕົວເມືອງ, ລວມທັງດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາອປະກອນທາງດ້ານເຕັກນິກການບລິຫານບລິການ, ແຍກ, ປ້ອງກັນ,…ຂອງບັນດາສາງສິນ ຄ້າ.
b. ທີໍ່ດິນຫ້ອງການດ້ານໃນ ແລະ ສູນກາງສະເພາະ
້ ນເຂດດິນຍັງບັນດາຫ້ອງການບລຫານບໍ່ ຂນກັ ້ ບຕົວເມືອງ, ບັນດາຫ້ອງການພົວພັນຕໍ່ າງປະເທດ ນີແມໍ່ ແລະ ສູນກາງສະເພາະ ຄື: ເຂດເຕັກໂນໂລຊີສູງ, ເຂດສູນສະເພາະຊອບແວ… c. ທີໍ່ດິນຄົມມະນາຄົມພາຍນອກ
ປະກອບບັນດາປະເພດດິນບລິການໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການກິດຈະກາຂອງບັນດາພະຫະນະຄົມມະນາຄົມ
ຂົນສົໍ່ງຂອງຕົວເມືອງເຊືໍ່ອມໂຍງລະກັບດ້ານນອກ, ສະເພາະແມໍ່ ນ:
້ ັ ດາສາຍທາງລົດໄຟ (ບໍ່ ລວມເສັນທາງ - ດິນຄົມມະນາຄົມທາງລົດໄຟ: ປະກອບດ້ວຍດິນນາໃຊ້ໃຫ້ບນ ົ ໄຟບັນດາປະເພດ, ຄັງສິນຄ້າ, ອປະກອນທາງ ລົດໄຟໃຊ້ສະເພາະຕາມຄວາມຕ້ອງການອດສາຫະກາ), ສະຖານີລດ ້ ດ້ານເຕັກນິກບລິການໃຫ້ກັບຄວາມຕ້ອງການກິດຈະກາຂອງຄົມມະນາຄົມເສັນທາງລົ ດໄຟ.
້ ົ , ບັນ ດາປະເພດ - ດິນຄົມ ມະນາຄົມ ທາງບົກ: ແມໍ່ ນບັນດາປະເພດດິນກໍ່ ສ້າງເສັນທາງ, ສະຖານີລດ
້ ້ ນ, ບໍ່ອນຈອດລົດ, ສະຖານີລດ ົ ໄຟອອກຈາກຕົວເມືອງ ແລະ ພືນຖານການບ ົ ມະນາຄົມ ບໍ່ອນໃສໍ່ນາມັ ລິການໃຫ້ຄມ ້ ເສັນທາງບົ ກ. - ດິນຄົມມະນາຄົມທາງເຮືອປະກອບດ້ວຍດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາສະຖານີເຮືອສາລັບຜູ ໂ້ ດຍສານ ແລະ ສະຖານີ
ເຮືອສາລັບຂົນສົໍ່ງສິນຄ້າ, ລວມທັງບັນດາຄັງສີນຄ້າ, ສະຖານີຈອດລົດ, ອາຄານບລິການ ແລະ ອປະກອນເຕັກນິກບ ລິການຄວາມຕ້ອງການກິດຈະກາຂົນສົໍ່ງຜູ ໂ້ ດຍສານ ແລະ ສິນຄ້າຂອງຕົວເມືອງກັບທາງດ້ານນອກ. ົ - ດິນຄົມ ມະນາຄົມທາງອາກາດ: ແມໍ່ ນດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາສະໜາມບິນນາໃຊ້ຂອງຕົວເມືອງ, ສະຖານີຍນ
ແລະ ລະບົບອາຄານອປະກອບເຕັກນິກອືໍ່ນໆຂອງບັນດາສະໜາມບິນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 12
້ ້ ໍ່ ອມໂຄງລໍ່າງພືນຖານເຕັ d. ທີໍ່ດິນອາຄານສົນເຊື ກນິກ
້ ປະກອບບັນດາປະເພດດິນບລິການໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການກິດຈະກາຂອງບັນດາລະບົບໂຄງລໍ່າງພືນຖານ
້ ອາຄານບລິການຂມູ ້ ນຕິດຕໍ່ ສືໍ່ສານ, ອາຄານຮັກສານາ, ້ ອາຄານ ເຕັກນິກຕົວເມືອງຄື: ສະຖານີໄຟຟ້າ, ສະຖານີນາ, ້ ້ ເຫຍື ້ ອ,… ້ ້ ອນ, ເຕັກນິກຮັກສານາເປື ສະຖານທີໍ່ຖິມຂີ ້ ້ປ້ອງກັນ e. ທີໍ່ດິນຕົນໄມ
້ ້ປ້ອງກັນ ຫ ື ດິນປ້ອງກັນແມໍ່ ນດິນບລິການໃຫ້ບນ ັ ດາຄວາມຕ້ອງການປ້ອງກັນ, ຄວາມຮົໍ່ມ ດິນຕົນໄມ
້ ້ ມ , ດິນຕົນໄມ ້ ້ ້ອງກັນບລິກ ານຫກ ີ ລ້ຽງບກລກຂອງນາເຄັ ້ ກ ີ ລ້ຽງການເຊາະເຈືໍ່ອນ, ພາດດິນ ເຫງ ົາຄື: ດິນຕົນໄມ ປ ຫ ້ ້ຮົໍ່ມເຫງ ົາເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະ ເຂດອດສາຫະກາ… ແດນ, ດິນຕົນໄມ
f. ທີໍ່ດິນອືໍ່ນໆ (ອດສາຫະກາ, ປໍ່າໄມ ້, ປ້ອງກັນປະເທດ, ສສານ,…) ແມໍ່ ນບັນດາປະເພດດິນໃຫ້ບັນດາຈດປະສົງສະເພາະຄື: ຄ້າຍທະຫາຍ, ສສານ, ດິນໃຊ້ໃຫ້ການຜະ
ລິດກະສິກາ, ປໍ່າໄມ ້….
້ ປູກຕົນໄມ ້ ້ກິນໝາກ,… - ດິນກະສິກາ: ແມໍ່ ນດິນໃຊ້ເພືໍ່ອບລິການໃຫ້ການຜະລິດກະສິກາ: ປູກເຂົາ, ້ ສະພາບອາກາດ… - ດິນປໍ່າໄມ ້: ແມໍ່ ນດິນປໍ່າບລິການບັນດາຈດປະສົງສະພາບແວດລ້ອມ, ຟືນຟູ - ດິນທະຫານ: ແມໍ່ ນດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາຄ້າຍທະຫານ, ບັນດາອາຄານປ້ອງກັນປະເທດ…
- ດິນສສານ: ແມໍ່ ນດິນກໍ່ ສ້າງສສານ, ສະຖານທີໍ່ປໍ່າຊ້າ, ອະນສອນບັນດາວິລະບລດຂອງຊາດ…. g. ທີໍ່ດິນຮັກສາໄວ້ເພືໍ່ອການພັດທະນາ
້ ນເຂດດິນສາລັບການພັດທະນາໃນອະນາຄົດຂອງໜໍ່ ງບົດບາດໃດໜໍ່ ງນັນຄື ້ : ການບລິຫານ, ວັດ ນີແມໍ່
ທະນະທາ, ການຄ້າການບລິກ ານ, ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ, ອດສາຫະກາ,…ເພືໍ່ ອຮັກ ສາໄວ້ໃຫ້ກ ານພັດທະນາເປີ ດກວ້າງ ຂອງຕົວເມືອງ.
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ 1.3. ທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ
້ ນວຽກມີທໍ່ ຕັ ້ ໍ່ ສາຄັນໃນການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງ. ນັນໄດ້ ້ ີ ງທີ ັ ສິນໃຈທິດທາງຖືກ ນີແມໍ່ ຕດ
ຕ ້ອງຂອງຕົວເມືອງໃນທັງຂະບວນການພັດທະນາ. ້ ໍ່ ທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ ັ ການພືນຖານຂອງແຜນທີ 1.3.1. ບັນດາຫກ 1.3.1.1. ຕາມການວາງແຜນພາກ. ໂຄງການວາງແຜນພາກແມໍ່ ນໂຄງການໄດ້ຄວາມສົມດູ ນຂອງການພັດທະນາໃຫ້ທງັ ຂອບເຂດພາກ.
້ ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງເວລາທີໍ່ພັດທະນາລ້ວນແຕໍ່ຕ້ອງໄດ້ໄປຕາມການວາງແຜນພາກ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ການ ຍ ້ອນແນວນັນ,
້ ັ ດາຂສະເໜີ ີ ານທິດທາງ ວາງແຜນລວມຕົວເມືອງຕ້ອງມີບນ ເພີໍ່ມເຕີມການປັບປໍ່ຽນບັນດາການຄາດຄະເນ ແລະ ວິທກ ການວາງແຜນພາກໄດ້ຢືນຢັ ນ. ພິເສດແມໍ່ ນໃນກລະນີຍງັ ບໍ່ ມີການວາງແຜນພາກແມໍ່ ນວຽກທິດທາງການພັດທະນາ ້ ຂອງການວາງແຜນລວມຕົວເມືອງຕ້ອງຜໍ່ານການວາງແຜນເຊືໍ່ອມໂຍງກັບພາກຂອງຕົວເມືອງນັນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 13
້ ບັນ ດາຂ ສະເໜີ ກ ານປັ ບ ປ ງບໍ່ ້ າກັດ ໃຫ້ອ ະນ ຍາດ ແມໍ່ ນຈະຜໍ່ ານບັນ ດາຂ ຈ
ື ການວາງແຜນພາກໄດ້ຢືນຢັ ນ, ສ້າງເງໍ່ ອງໄຂ
ສະດວກສະບາຍໃຫ້ບ ັນ ດາກິດ ຈະກ າທີໍ່ເອ ກະພາບກັນທີໍ່ສ ດລະຫວໍ່າງໃນ ແລະ ນອກ
ຕົວ ເມືອ ງ, ການປະສົມ ປະສານ ແລະ ສະ ັ ກັບການພັດທະນາ. ໜັບສະໜູນໃຫ້ກນ
ຮູ ບທີ 1.2 ການວາງແຜນພາກ lle-deFranc ້ ໍ່ າງຖີໍ່ຖ້ວນເພືໍ່ອເງໍ່ ອນໄຂທ ື ື 1.3.1.2. ການຂດຄົນຢ າມະຊາດ, ເງໍ່ ອນປະກົ ດການ. ປົ ກກະຕິແລ້ວແມໍ່ ນຊັບສົມບັດທີໍ່ມີຄນຄໍ່າ,
້ ້ ໍ່ ອນໄຂພູ ື ຍ ້ອນແນວນັນວຽກການຂ ດຄົນເງ ມສັນຖານ, ສະ
ພາບອາກາດ, ສະພາບແວດລ້ອມແມໍ່ ນຄວາມຮັບຜິດຊອບ ທາອິດກັບແຕໍ່ ລະຕົວເມືອງ. ບັນດາລັກ ສະນະເພາະຂອງທີວທັດທ າມະ
້ ໍ່ ອປະກົດ ການໂຄງສ້າ ງພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວ ຊາດແມໍ່ ນພືນຖານເພື ເມືອງ. ບັນດາການແກໄ້ ຂການວາງແຜນ, ພິເສດແມໍ່ ນໃນ ື ໂຄງສ້າງບົດບາດຕ້ອງນາໃຊ້ຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນເພືໍ່ອບັນດາເງໍ່ ອນ ້ ນຍົກສູ ງໝາກຜົນຂອງທີວ ໄຂທາງທາມະຊາດ, ການຟືນຟູ
ທັດ ສະພາບແວດລ້ອ ມຕົວ ເມືອ ງ ແລະ ການປະກົດ ໃຫ້ ຕົວເມືອງໜໍ່ ງລັກສະນະສະເພາະປະສົມປະສານກັບທາມະ ້ ຊາດຢູໍ່ທ້ອງຖິໍ່ນນັນ.
ຮູ ບທີ 1.3 ທິດທາງການພັດທະນາລວມຂອງຫວຽດນາມເຖິງປີ 2020 ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 14
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ ໂຮໍ່ຈີມນ ິ ທິດທາງການວາງແຜນພືນທີ
ໂຄງການພັດທະນາທິດ ້ ນກາງ ທາງເຂົາສູ
ການວາງແຜນປິ 1974
ໂຄງການພັດທະນາທິດ ທາງຂະໜານ
ການວາງແຜນປິ 1974
ໂຄງການພັດທະນາທິດ ທາງຂະໜານ
້ ໍ່ ພາກ ນະຄອນຫວງໂຮໍ່ຈີມນ ິ ຮູ ບທີ 1.4 ທິດທາງການວາງແຜນພືນທີ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 15
1.3.1.3. ຄວາມເໝາະສົມກັບຮິດຄອງປະເພນີທາງດ້ານກິດຈະກາ.
້ ນໜໍ່ ງປັ ດໄຈ ແລະ ລ້ວນແມໍ່ ນໜໍ່ ງຫກ ້ ັ ການພືນຖານກັ ນີແມໍ່ ບແຕໍ່ ລະໂຄງການການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງ,
ັ ຂອງຄົນຕົວເມືອງ. ແຕໍ່ ລະທ້ອງຖິໍ່ນ, ແຕໍ່ ລະຊົນເຜົໍ່າມີໜໍ່ ງວິທກ ີ ານດາລົງຊີວດ ິ , ໜໍ່ ງຮິດ ຄົນແມໍ່ ນປະກົດການຫກ ິ . ບັນເອກກະລັກ ຄອງປະເພນີ, ໜໍ່ ງແນວຄິດທີໍ່ແຕກຕໍ່າງກັນໃນຄວາມສາພັນສືໍ່ສານ ແລະ ໃນກິດຈະກາດາລົງຊີວດ
້ ້ ແລະ ເພືໍ່ອສ້າງໃຫ້ແຕໍ່ລະຕົວເມືອງມີໜໍ່ ງຮູ ບພາບສະເພາ ສະນະເພາະ ນັນແມໍ່ ນຄນຄໍ່າຂອງຊົນເຜົໍ່າ, ຕ້ອງໄດ້ຂດຄົນ
ິ ປັ ດຈ ບັນ ໄດ້ປໍ່ຽນແປງຢໍ່ າງໄວວາບັນດາຮີດ ຄອງປະເພນີ ະຂອງຊົນເຜົໍ່າ ແລະ ທ້ອງຖິໍ່ນຕົນ ເອງ. ການດາລົງຊີວດ ້ ວນແຕໍ່ບໍ່ ສາມາດ ແລະ ບໍ່ ຄວນຫັນເປັ ນສາກົນທັງໝົດທກໆເອກະລັກສະນະເພາະຂອງ ຂອງຫາຍຊົນເຜົໍ່າ, ແຕໍ່ນັນລ້
້ ນວໍ່າໜໍ່ ງວິທທ ີ ໍ່ ແນໍ່ ີ ນອນແມໍ່ ນ ແຕໍ່ ລະຊົນເຜົໍ່າ, ແຕໍ່ລະທ້ອງຖິໍ່ນ. ບັນດານັກສັງຄົມວິທະຍາຕົວເມືອງລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ຢັງຢື ຮູ ບພາບຂອງໜໍ່ ງຕົວເມືອງໃນອະນາຄົດ, ແນວຄວາມຄິດກໍ່ ຽວກັບຄວາມມໍ່ ວນຊືໍ່ນທາງດ້ານຄວາມສກ, ຄວາມສະ
ິ ທກໆມືຢູ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ ບໍ່ ສາມາດ ແລະ ບໍ່ ຄວນຄືກນ ັ , ຍອ້ ນວໍ່າ ດວກສະບາຍທີໍ່ເໝາະສົມງໍ່ າຍດາຍໃນການດາລົງຊີວດ
ແຕໍ່ ລະຊົນເຜົໍ່າລ້ວນແຕໍ່ມີໜໍ່ ງຮີດຄອງປະເພນີສະເພາະຂອງພວກເຂົາເພືໍ່ອໃຫ້ພວກເຂົາເຄົາລົບ ແລະ ຮັກສາ. ໜໍ່ ງຕົວ ້ ົ ເມືອງໄດ້ຫາຍຄົນທີໍ່ນໍ່ າຊົມເຊີຍ ເປັ ນຕົນແມໍ່ ນຕົວເມືອງຮັກສາໄດ້ຫາຍຮົໍ່ມເງໍ່ າຂອງຊົ ນເຜົໍ່າຕົນເອງ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງຍັງຕ້ອງໄດ້ເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງບັນຫານີ ້ ພິເສດແມໍ່ ນໃນໂຄງສ້າງ
້ ໍ່ ຢູໍ່ອາໄສ, ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສະເພາະທີໍ່ແຕກ ້ ດຈະກາຂອງບັນດາພືນທີ ການຈັດຕັງກິ ້ ໍ່ ສາລັບຊົມວີວ, ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ປະຫວັດສາດ, ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ງຽບສະຫງ ົບທາງສາສະໜາ ແລະ ອືໍ່ນໆ. ັ ດາເຂດພືນທີ ຕໍ່ າງຄືບນ
້ ັ ກັບຊົນເຜົໍ່າ ຖ້າບໍ່ ເຕົາໂຮມກັ ພວກເຮົາຈະມີແກໍ່ ນຫກ ນທາງແນວຄວາມຄິດ ແລະ ແນວຄິດ ເພືໍ່ອຊອກ
້ ມຂອງຊົນເຜົໍ່າເຂົາໃນບັ ້ ້ ຫາ ແລະ ຂດຄົນບັນດາປັ ດໄຈດັງເດີ ນດາໂຄງການອອກແບບກໍ່ ສ້າງ, ໃນການຈັດຕັງການດ າ ິ ໃໝໍ່ລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ພດ ັ ທະນາຢູໍ່ ຕົວເມືອງ. ລົງຊີວດ
1.3.1.4. ສະໜອງຜົນສາເລັດທາງດ້ານວິທະຍາສາດເຕັກນິກທີໍ່ກ ້າວໜ້າ
ັ ດາທາງດ້ານເຕັກນິກຕົວ ການວາງແຜນຜັງລວມກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຕ້ອງຮັບປະກັນ ການສົໍ່ງເສີມທີໍ່ດີບນ
ເມືອງ, ອປະກອນທາງທາງວິທະຍາສາດເຕັກນິກທັນສະໄໝ. ພິເສດແມໍ່ ນການຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ, ຕ້ອງຮັບປະ ັ ບັນດາການຄວບຄມ ແລະ ມາດຕະຖານກໍ່ ຽວກັບເສດຖະກິດເຕັກນິກການກໍ່ ສ້າງ, ຕ້ອງປະຕິ ກັນການການປະຕິບດ ັ ຂອງນະໂຍບາຍຂອງປະເທດ ແລະ ທ້ອງຖິໍ່ນກໍ່ ຽວກັບການກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງ, ບັດຕາມບັນດາແນວທາງຫກ
້ ນຕິດຕໍ່ ຂໍ່າວສານ ການຫັນເປັ ນທັນສະໄໝບັນດາອປະກອນທາງດ້ານເຕັກນິກ, ພາຫະນະຄົມມະນາຄົມຂົນສົໍ່ງ, ຂມູ
ແລະ ອືໍ່ນໆ…ໃນໄລຍະໄໝໍ່, ວິທະຍາສາດທາງດ້ານເຕັກ ນິກພັດທະນາຢໍ່າງໄວວາ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ້ ນທາງດ້ານເຕັກ ນິກ ແລະ ຕອນດິນ, ເຊິໍ່ງໄດ້ຕອບສະໜອງທັນເວລາບັນດາ ້ ງຮັບມີໄດ້ບນ ັ ດາການປ້ອງກັນຂມູ ຕອ ການປໍ່ຽນແປງໃນຂະບວນການພັດທະນາຕົວເມືອງ.
1.3.1.5. ການເຄືໍ່ອນໄຫວ ແລະ ຄວາມເປັນຈິງຂອງໂຄງການ
ທັງໝົດໜໍ່ ງໂຄງການໃດໜໍ່ ງ ເວລາອອກແບບລ້ວນແຕໍ່ຕ້ອງໄດ້ສສະເໜີກໍ່າເຖິງຄວາມສາມາດການບັງ
ຄັບໃຊ້ຂອງມັນໃນແຕໍ່ລະໄລຍະ. ໂຄງການການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງໄດ້ຢືນຢັ ນຫາຍບັນຫາກໍ່ ຽວກັບທິດທາງການພັດທະ ້ ັ ຕົວເມືອງ. ຕ້ອງປະຕິບດ ັ ໄດ້ຄວາມຕັງໃຈການພັ ນາໃນອະນາຄົດໃຫ້ກບ ດທະນາທີໍ່ດີແມໍ່ ນການເຄືໍ່ອນໄຫວ ແລະ
້ ນບັນດາປະກົດການປໍ່ຽນແປງກໍ່ ຽວກັບການ ຄວາມຍດຍໍ່ ນຂອງໂຄງການຕ້ອງສູ ງ, ມີຄວາມໝາຍແມໍ່ ນກໍ່ ອນໜ້ານີແມໍ່ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 16
້ ້ າທີໍ່ກໍ່ ຽວກັບການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ, ທິດທາງການພັດທະນາພືນ ລົງທນກໍ່ ສ້າງ ຫ ື ບັນດາການດາເນີການໃໝໍ່ຂອງເຈົາໜ້ ັ ປະກັນ. ຖານ ແລະ ດົນນານຂອງຕົວເມືອງຍັງໄດ້ຮບ 1.3.2. ໂຄງສ້າງບົດບາດຕອນດິນການພັດທະນາຕົວເມືອງ
້ ນໜໍ່ ງຄວາມຮັບຜິດຊອບໜັກ ຂອງຄົນປະຕິບດ ັ ຫກ ັ ແມໍ່ ນບັນດານັກສະຖາປະນິກ ການວາງແຜນ. ນີແມໍ່
້ ໍ່ ແມໍ່ ນສິລະປະໂຄງປະກອບພືນທີ ້ ໍ່ ແຕໍ່ແມໍ່ ນໜໍ່ ງວິທະຍາສາດທີໍ່ຮວບຮວມຮຽກຄວາມຮ້ອງຕ້ອງການໝັໍ່ນສະ ນີບ
ີ ປ ີ ະສິດທິ ໝອງຂອງທາງດ້ານວິທະຍາສາດ, ໝັໍ່ນສະໝອງການທີໍ່ແນວຄິດສ້າງສັນສູ ງ ເພືໍ່ອປະສົມປະສານໜໍ່ ງວິທມ ພາບບັນດາກິດຈະກາ ພ້ອມກັບບັນດາພາກສໍ່ວນຄນສົມບັດຢູໍ່ຕົວເມືອງໃນຂະບວນການພັດທະນາ. 1.3.2.1. ການເລືອກດິນ ແລະ ເລືອກທິດທາງການພັດທະນາຕົວເມືອງ
ຈາລອງໂຄງສ້າງຂອງຕົວເມືອງ
ຮູ ບທີ 1.5 ການຈາລອງໂຄງສ້າງຕົວເມືອງ ຕອນດິນຕົວເມືອງໄດ້ແຍກອອກເປັ ນບັນດາປະເພດ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ a. ທີໍ່ດິນນາໃຊ້
- ດິນຢູໍ່ ອາໄສ. - ດິນສູ ກາງບລິການສາທາລະນະ. - ດິນຄົມມະນາຄົມ.
b. ທີໍ່ດິນນອກການນາໃຊ້ - ດິນອດສາຫະກາ ແລະ ຄັງສິນຄ້າ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 17
- ດິນສານັກງານຫ້ອງການດ້ານນອກ ແລະ ສູນກາງທາງດ້ານສາຂາ. - ດິນຄົມມະນາຄົມພາຍນອກ.
້ - ດິນອາຄານຈດເດັໍ່ນໂຄງສ້າງພືນຖານທາງດ້ ານເຕັກນິກ. ້ ້ປ້ອງກັນ. - ດິນປູ ກຕົນໄມ
- ດິນອືໍ່ນໆ (ກະສິກາ, ປໍ່າໄມ ້,…)
- ດິນຮັກສາໄປເພືໍ່ອການພັດທະນາ.
ການເລືອກຕອນດິນ ແລະ ທິດທາງການພັດທະນາຕົວເມືອງ ກໍ່ ອນອືໍ່ນໝົດແມໍ່ ນຕ້ອງສ້າງໃຫ້ຄວາມ
້ ໍ່ ບໍ່ ມິອດ ິ ທິພນ ົ ເຊິໍ່ງກັນ ແລະ ກັນໃນຂະບວນການພັດທະນາ. ສາພັນພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກຂອງບັນດາເຂດພືນທີ ແຜນທີໍ່ໂຄງສ້າງບົດບາດລວມມີຄນລັກສະນະທິດສະດີໄດ້ສະແດງຕາມແຜນທີໍ່ຂ້າງເທິງ. 1.3.2.2. ການເລືອກຈາລອງການພັດທະນາຕົວເມືອງ
ແຕໍ່ລະປະເພດຕອນດິນມີໜໍ່ ງຄວາມຕ້ອງການສະເພາະກໍ່ ຽວກັບພູ ມສັນຖານ, ທລະນີສາດ, ອທົກທ
້ ້ ິ ະຍາ, ເງໍ່ ອນໄຂທ ື ື ລະນີວທ າມະຊາດ ແລະ ເຕັກນິກ. ເປັ ນຕົນແມໍ່ ນເງໍ່ ອນໄຂດິ ນນັນໄດ້ໃຫ້ ອະນຍາດແຕໍ່ລະຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ເໝາະສົມກັບຂະໜາດຄນລັກສະນະ ແລະ ໄລຍະການ ົ ເອງໜໍ່ ງຈາລອງການພັດທະນາພືນທີ ສາມາດເລືອກໃຫ້ຕນ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງແມໍ່ ນອດົມສົມບູ ນ, ຂນກັ ້ ບຫາຍຢໍ່າງເຂົາໃນລະບົ ້ ພັດທະນາຕົວເມືອງ. ການຈາລອງການພັດທະນາພືນທີ ບ ັ ຂອງຕົວເມືອງກະດູກ - ການດາລົງຊີວດ ິ ຂອງທກໆກິດຈະກາ ແລະ ທິດທາງການພັດທະນາດົນ ຄົມມະນາຄົມຫກ ນານຂອງຕົວເມືອງ. ໄປນີ:້
ື ໄປຕາມຂະໜາດ ແລະ ເງໍ່ ອນໄຂທາງດ້ ານທາມະຊາດ, ຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມບາງສໍ່ວນຮູ ບຮໍ່າງດັໍ່ງຕໍ່ - ຮູ ບຮໍ່ າງສາຍ ແລະ ສາຍຕົວ ເມືອ ງ ພັດທະນາຕາມແກໍ່ ນບັນດາຄົມມະນາຄົມ, ຕາ
້ ມຫ າຍຮູ ບແບບທີໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກັນ ອິງ ໃສໍ່ ພືນ ຖານທິດສະດີໂຊໍ່ ແລະ ສາຍ ຂອງ Soria Y Mata, Le Corbusier ແ ລ ະ Milutin... ການວາງແຜນຕົວ ເມືອ ງ Brasilia ຂອງສະ
ຖາປະນິກ Lucio Costa (1956) ແມໍ່ ນໜໍ່ ງ ຕົວ ຢໍ່ າງກໍ່ ຽວກັບຮູ ບ ຮໍ່ າງຈ າລອງສາຍໄດ້ປ ະ
ສົມ ປະສານກັນ ທີໍ່ ມີຄ ວາມຍ ດຍໍ່ ນການຈ າ
ລອງຫົວໜໍ່ ວຍຢູໍ່ ຕາມໜໍ່ ງໂຄງປະກອບການ ້ ໍ່ ທີໍ່ເປັ ນເອກກະລັກສະເພາະ. ພັດທະນາພືນທີ ຮູ ບທີ 1.6 ຕົວເມືອງ Brasilia ຂອງສະຖາປະນິກ Lucio Costa (1956) ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 18
້ - ຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມຮູ ບແບບການເຕົາໂຮມ ແລະ ເປີ ດກວ້າງຫາຍສາຂາຮູ ບຮໍ່າງດາວ ້ ຮູ ບທີ 1.7 ຮູ ບຮໍ່າງເຕົາໂຮມການພັ ດທະນາຕົວເມືອງເປັ ນສາຂາ - ຮູ ບຮໍ່າງທິດທາງສາຍແອວ, ຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມທິດທາງສູ ນກາງ ແລະ ເປີ ດກວ້າງອອກຫາຍ
ັ ດາສາຍແອວຕາມສູ ນ ກາງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາສາຍທາງຄົມ ມະນາຄົມ ດ້ວຍກັນ. ຕົວຢໍ່າງຄືຕ ວ ົ ເມືອງ ທິດທາງມີບນ ິ (Berlin)… Moskva ແລະ ຕົວເມືອງ ເບີລນ
ຮູ ບທີ 1.8 ຕົວເມືອງ Moskva ັ ກັນ ໂດຍຫາຍປະເພດຫົວໜໍ່ ວຍຕົວເມືອງທີໍ່ແຕກຕໍ່າງ - ຕົວເມືອງພັດທະນາປະສົມ ປະສານສະຫບ
້ ໍ່ ໃກ ້ສູນກາງ. ັ ກັນຢູໍ່ເຂດພືນທີ ກັນ ຕິດພັນກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມປະເພດຮູ ບຮໍ່າງດາວ ແລະ ສາຍແອວສະຫບ
້ ຕົວເມືອງພັດທະນາຮູ ບຮໍ່າງກັບຫາຍຫົວໜໍ່ ວຍແຕກຕໍ່ າງກັນ, ກໍ່ ສ້າງເຕົາໂຮມ ຫ ື ຕາມສາຍ ຫ ື ເປັ ນ
້ ງໂຄງສ້າງຮູ ບຮໍ່າງ ແລະ ພັດທະນາມີຄນະສົມບັດຍືນຍົງແມໍ່ ນຕົວເມືອງ ສາຍ. ໜໍ່ ງໃນບັນດາຕົວເມືອງຮັກສາໝັນຄົ ້ ນໜໍ່ ງຕົວຢໍ່າງການພັດທະນາຕົວເມືອງເທິງໂຄງສ້າງຮູ ບຮໍ່າງທິດທາງ Canberra ຢູໍ່ ປະເທດອອດສະເຕຍເລຍ. ນີແມໍ່ ສູນກາງຂອງແຕໍ່ລະຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ ອາໄສ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 19
ຮູ ບທີ 1.9 ຕົວເມືອງ Canberra
ົ ກັນທີໍ່ສດແມໍ່ ນຕົວເມືອງພັດທະນາຕາມບ໋ ອກຕາກະໂລ ແລະ ຮູ ບແບບອິດສະຫະ. - ຮູ ບແບບທີໍ່ນິຍມ ບາງສໍ່ວນຮູ ບຮໍ່ າງແປດຫໍ່ ຽມ, ຫົກ ຫໍ່ ຽມ ຫ ື ຫາຍຫໍ່ ຽມ ທັງໝົດພຽງແຕໍ່ ຍດຢູໍ່ ທິດສະດີຫ າຍກວໍ່າແມໍ່ ນໃນຕົວຈິງ ການກໍ່ ສ້າງ.
ຈາລອງແບບເປັນຈູດ
ຮູ ບຮໍ່ າງເປັນສາຍ ເປັນຈດ
້ ຕົວເມືອງເຕົາໂຮມ
ຮູ ບຮໍ່ າງເປັນສາຍຄົມມະນາ ຄົມຕັດກັນ
ຕົວເມືອງສາຍ
ຮູ ບຮໍ່ າງທາງແຍກຕັດ ກັນເປີ ດ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 20
ິ ຈາລອງເປັນສາຍ ເປັນຈດ ມີທດ ້ ທາງເຂົາຫາສູ ນກາງ
ລະບົບສາມແຈ ຂອງ Corbusier
ຈາລອງເປັນດາວ ອ້ອມຮອບ
ລະບົບສາມແຈເຊືໍ່ອມຕໍ່ ຂອງ T.Zipser
້ ຈາລອງການພັດທະນາກະຈາຍເຂົາສູໍ່ ສູນກາງ
ລະບົບສາມແຈຕາມຫົວໜໍ່ ວຍຕົວເມືອງ ້ ເຕົາໂຮມ ຂອງ ຫວງຽນ ເທ ບໍ່ າ
ຮູ ບທີ 1.10 ແຜນທີໍ່ບັນດາຈາລອງການພັດທະນາລະບົບທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສໃນຕົວເມືອງ 1.3.2.3. ແຍກເຂດບົດບາດຕອນດິນຕົວເມືອງ ແຍກເຂດບົດບາດບັນດາປະເພດຕອນດິນໃນຕົວເມືອງຕ້ອງອິງໃສໍ່ຄນລັກ ສະນະການນາໃຊ້ ແລະ ້ ມາດຕະຖານໄດ້ຄັດເລືອກໃຫ້ແຕໍ່ລະປະເພດຕອນດິນ, ຫງັ ຕາກນັນໄດ້ ວເິ ຄາະລວມຄົບຖ້ວນຄວາມສາມາດໃຫ້ອະນ ຍາດນາໃຊ້ຂອງຕອນດິນ.
ັ ປະກອບດ້ວຍດິນນາໃຊ້ ແລະ ດິນນອກເຂດທີໍ່ນາ ດິນຕົວເມືອງໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 2 ປະເພດຫກ
ໃຊ້, ໄດ້ໂຮບຮວມດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
ຕາຕາລາງ 1.2 ການແບໍ່ງປະເພດດິນນາໃຊ້ໃນຕົວເມືອງ ລາດັບ
ປະເພດດິນ
ອັດຕາສໍ່ວນດິນ
I
ດິນນາໃຊ້
50-60%
1
ດິນຢູໍ່ ອາໄສ
25-30%
2
ດິນສາທາລະນະ
5-5% ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 21
3
້ ້ ດິນຕົນໄມ
4
ດິນຄົມມະນາຄົມ
5-5%
II
້ ໍ່ ຢູໍ່ອາໄສ ດິນນອກເຂດພືນທີ
1
ດິນອດສາຫະກາ ແລະ ສາງສິນຄ້າ
2
ດິນສານັກງານຫ້ອງການດ້ານນອກ ແລະ ສູນກາງສາຂາ
3
ດິນຄົມມະນາຄົມພາຍນອກ
4
້ ດິນອາຄານເຕັກນິກ ລະບົບພືນຖານທາງເຕັ ກນິກ
5
້ ້ປ້ອງກັນ ດິນຕົນໄມ
15-20% 40-50%
ປໍ່ຽນແປງໄປຕາມຄນລັກສະນະຂອງຕົວ ເມືອງ
ດິນອືໍ່ນໆ (ກະສິກາ, ປໍ່າໄມ ້,…)
6
ລວມທັງໝົດ
100%
ທີໍ່ມາ: ກົມບລິຫານການວາງແຜນ ແລະ ສະຖາປັດ - ກະຊວງກໍ່ ສ້າງ (ຫວຽດນາມ) ້ ກລົງສະບັບ 88/ລບ ຕົກລົງກໍ່ ຽວກັບດິນຕົວເມືອງ ີ ຕົ ວັນທີ 17 ເດືອນ 8 ປີ 1994, ລັດຖະບານໄດ້ມຂ
ົ ້ ໍ່ , ດິນຕົວເມືອງໄດ້ແຍກອອກເປັ ນບັນດາປະ ອິງໃສໍ່ມາດຕາ 55 - ກົດໝາຍທີໍ່ດິນ. ອິງໃສໍ່ຈດປະສົງການນາໃຊ້ຕນຕ ເພດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
້ 1. ດິນນາໃຊ້ເຂົາໃນຈ ດປະສົງສາທາລະນະ. 2. ດິນນາໃຊ້ໃຫ້ການປ້ອງກັນຊາດ - ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ. 3. ດິນຢູໍ່ ອາໄສ. 4. ດິນນາໃຊ້ສະເພາະ. 5. ດິນກະສິກາ, ປໍ່າໄມ ້. 6. ດິນຍັງບໍ່ ທັນນາໃຊ້. ້ ໍ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງ 1.3.3. ໂຄງປະກອບພືນທີ
້ ໍ່ ທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ, ແຕໍ່ລະພືນທີ ້ ໍ່ ບົດບາດໃນຕົວເມືອງລ້ວນແຕໍ່ ມີບາງສໍ່ວນຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ແຕໍ່ລະພືນທີ
້ ້ ຮູ ບ ໍ່ ວນຕົວສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນລັກສະນະຂອງຕົນເອງຜໍ່ານຮູ ບພາບສະຖາປັດຕະຍະກາຢູໍ່ນັນ. ໜໍ່ ງພາສາເວົາສະເພາະສ ້ ໍ່ ບົດບາດໃນຕົວເມືອງເຖິງຮູ ບ ້ ໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ພາບຂອງຕົວເມືອງແມໍ່ ນຮວບຮວມໜ້າຕາສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕັງແຕ ັ ທີໍ່ສດ, ລັກສະນະສະເພາະທີໍ່ສດຂອງທັງໝົດຕົວເມືອງແມໍ່ ນເຂດສູນກາງຂອງຕົວເມືອງ. ພາບທີໍ່ເປັນຫກ
້ ໍ່ ສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົວເມືອງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຢູໍ່ ໂຄງສ້າງການຈັດຕັງແຜນຜັ ້ ໂຄງປະກອບພືນທີ ງການ
້ ໍ່ ສະຖາປັດຕະຍກາທັງໝົດຕົວເມືອງ, ພິເສດແມໍ່ ນຢູໍ່ ບັນດາ ້ ບກ ້ອນພືນທີ ວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ແລະ ການຈັດຕັງຮູ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງຂອງລະບົບ ເຂດສູ ນກາງ. ໂຄງປະກອບແຜນຜັງໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຜໍ່ານວຽກຄັດເລືອກພູ ມສັນຖານພືນທີ ້ ັ ແລະ ບັນດາລານສະໜາມຫວງຕົວເມືອງກັບບັນດາເຂດບົດບາດ. ພູ ມສັນຖານການວາງແຜນ ເສັນທາງຕົ ວເມືອງຫກ
້ ໍ່ ສະຖາປັດຕະຍະກາຕົວເມືອງໄດ້ປະກົດຕົວໃນເງໍ່ ອນໄຂທ ື ພືນທີ າມະຊາດທີໍ່ສະໜັບສະໜູນ. ໃນສະໄໝກໍ່ ອນໃນບັນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 22
ີ າດຮ້ວງຈຍ ້ ອາຊີ, ພູ ມສ ີ ນ ັ ຖານຕາເບຍ ຫ ື ບັນ ດາຈາລອງໃນພູ ມສ ີ າດໄດ້ສະໜອງວຽກການ ດາທິດສະດີທາງພູ ມສ ເລືອກທີໍ່ດິນກໍ່ ສ້າງ ແລະ ໂຄງປະກອບການວາງແຜນສະຖາປັດຕະຍະກາໃນບັນດາທັງໝົດອາຄານ.
ໃນສະໄໝໂບຮານ ແລະ ສະໄໝປັ ດຈບັນໄດ້ປະກົດບັນດາປະເພດຕົວເມືອງທີໍ່ມີໂຄງປະກອບທິດທາງປະ
້ ໍ່ ສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າຕົວ ື້ ເພດຕົວເມືອງແນວຄວາມຄິດມີກ າແພງອ້ອມຮອບເຮັດໃຫ້ພນຖານໂຄງປະກອບພື ນທີ ັ ວາງຢູໍ່ ບັນດາລານສະໜາມຫວງສູ ນກາງ, ສະຖານທີໍ່ຊມ ເມືອງ. ບັນດາອາຄານໃນລັກສະນະຂອງຕົວເມືອງໄດ້ຈດ ັ . ນມຂອງບັນດາສາຍຖະໜົນຄົມມະນາຄົມຫກ
ັ ການຮ້ວງຈ ້ຍ. ຮູ ບທີ 1.11 ບາງສໍ່ວນການຈາລອງພູ ມສັນຕາມຫກ
້ ໍ່ ບາງຕົວເມືອງແນວຄິດໃນໄລຍະການຟືນຟູ ້ ຕວ ົ ເມືອງ ຮູ ບທີ 1.12 ໂຄງປະກອບພືນທີ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 23
້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ມີລດ ັ ສະໝີຫາຍສິບພັນ ມີຫາຍ ໃນປັ ດຈບັນນີ ້ ຕົວເມືອງພັດທະນາໄວວາ ແລະ ເປີ ດກວ້າງພືນທີ
້ ໍ່ ອດົມສົມບູນຫາຍກວໍ່າ, ນອກຈາກສູນກາງຕົວເມືອງຫກ ັ ຂອງຕົວເມືອງ, ຮ້ອຍກິໂລແມັດ, ບັນຫາໂຄງປະກອບພືນທີ ບັນດາສູນກາງສາຮອງລ້ວນແຕໍ່ພັດທະນາແຂງແຮງຕາມຫາຍຮູ ບແບບແຕກຕໍ່ າງກັນ ສ້າງບັນດາຕໍ່ ອງໂຊໍ່ຕົວເມືອງກັບ ້ ບັນດາໂຄງປະກອບສະຖາປັ ດຕະຍະກາທີໍ່ຄ້ອນຂ້າງນໍ່ າສົນໃຈ. ເວົາລວມຕາມຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບໃດ ລ້ວນແຕໍ່ປະ ້ ຕົວຈິງຂອງເງໍ່ ອນໄຂທ ້ ພູ ເຂົາ, ບໍ່ ນາ, ້ ໜອງນາ,…ຕົ ້ ື ກົດຕັງແຕໍ່ າມະຊາດແມໍ່ ນາ, ວເມືອງນິວຢອກ ກັບຮູ ບຮໍ່າງຕາກະ ້ ໍ່ ສາທາລະນະໃຫຍໍ່ ຢູໍ່ສູນກາງເຮັດໃຫ້ເປັ ນແກໍ່ ນຫກ ັ ໃຫ້ແຕໍ່ລະໂຄງປະກອບ. ໂລ້ລ້ວນແຕໍ່ ໄດ້ສາ້ ງໜໍ່ ງເຂດພືນທີ
ຮູ ບທີ 1.13 ຕົວເມືອງນີວຢອກ
ຮູ ບທີ 1.14 ຕົວເມືອງນີວຢອກ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 24
້ ໍ່ ຕ້ອ ງໄດ້ອ ິງໃສໍ່ ບັນ ດາປັ ດ ໄຈພືນຖານຂອງໂຄງປະກອບ ້ ວຽກຢື ນ ຢັ ນ ໂຄງປະກອບພືນທີ Kevin
້ Lynch, ຕາມ ມີ 5 ພາກສໍ່ວນພືນຖານ ສ້າງໂຄງປະກອບຂອງ 1 ຕົວເມືອງ: ້ - ແກນເສັນທາງ (paths).
້ (District). - ຍໍ່ ານ ຫ ື ຄມ ້ - ເສັນຂອບ (Edge). - ຂອດ (Node).
- ຈດເດັໍ່ນ (landmark).
ຮູ ບທີ 1.15 ພາສາຂອງຮູ ບພາບຕົວເມືອງຕາມ Kevin Lynch ້ ຂະໜານກັບວຽການຄົນຄວ້າໂຄງປະກອບແຜນຜັ ງການວາງແຜນລວມຕົວເມືອງແມໍ່ ນວຽກຢືນຢັນບັນດາ
້ ໍ່ ສູ ນກາງ. ທີໍ່ຕັງບັ ້ ນດາອາຄານຈດສາຄັນ ການຈັດ ອາຄານ ແລະ ກໍ່ ມອາຄານໃນຈດສາຄັນຂອງຕົວເມືອງຢູໍ່ ເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ມີ ັ , ເທິງບັນດາລານສະໜາມຫວງສູ ນກາງ ແລະ ບັນດາສະຖານທີໍ່ມີທໍ່ ຕັ ີ ງຢູ ວາງຢູໍ່ ເທິງບັນດາແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ ້ ໍ່ ລວມສະຖາປັ ດຕະຍະກາທີໍ່ເໝາະສົມໃຫ້ທງັ ໝົດຕົວເມືອງ ແລະແຕໍ່ ລະພືນທີ ້ ໍ່ . ຢື ນ ຈດເບິໍ່ງເຫັນດີ, ສ້າງໄດ້ໜໍ່ ງພືນທີ ຢັນຂະໜາດຄນລັກສະນະຮູ ບບລິມາດຂອງບັນດາອາຄານຈດສາຄັນໃນຕົວເມືອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງຄວາມຮັບຜິດຊອບທີໍ່ສາ
້ ໍ່ ພິເສດແມໍ່ ນຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນກາງ, ບັນດາສະຖານ ຄັນເພືໍ່ອບົໍ່ງບອກໂຄງປະກອບສະຖາປັ ດຕະຍະກາໃຫ້ແຕໍ່ລະພືນທີ
້ ມມະນາຄົມ ແລະ ບັນດາລານສະໜາມຫວງຫກ ີ ທັດທີໍ່ສວຍງາມ, ບັນດາສົນຄົ ັ . ໃນວຽກການວາງແຜນຕົວ ທີໍ່ມີທວ ້ ງໄດ້ຄນຄວ້ ້ ້ ້ ົ້ ີ ບ ົ ຖ້ວນ ແຕໍ່ພຽງເຕົາໂຮມເຂົ ເມືອງຫວຽດນາມ, ບັນຫານີຍັ າໜໍ່ ງວິທຄ າໂຄງສ້ າງການຈັດຕັງແຜນຜັ ງການ ້ ໍ່ ຫາຍຕົວເມືອງໄດ້ພບ ິ , ໂດຍເຫດນັນຢູ ົ ກັບຄວາມຫຍງ້ ຍາກເວລາການວາງແຜນລະອຽດລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ອະນ ນາໃຊ້ດນ ້ ໍ່ ທາງສະຖາປັດຕະຍະກາໃນຕົວເມືອງ. ຍາດກໍ່ ສ້າງ, ຂາດໜໍ່ ງບົໍ່ງບອກທີໍ່ດີກໍ່ຽວກັບສິລະປະໂຄງປະກອບພືນທີ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 25
້ ໍ່ ຕົວເມືອງນະຄອນຫວງໂຮຈີໍ່ມິນ ເຖິງປີ 2020 ຮູ ບທີ 1.16 ທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ
້ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໂຄງລໍ່ າງພືນຖານທາງດ້ານເຕັ ້ 1.4. ທິດທາງການວາງແຜນຟືນຟູ ກນິກ.
້ ໍ່ າງທາງດ້ານເຕັກນິກຕົວເມືອງແມໍ່ ນໜໍ່ ງພາກສໍ່ວນທີໍ່ສາຄັນ, ຮັບປະກັນໃຫ້ຕວ ົ ເມືອງພັດທະນາ ພືນຖານໂຄງລ
ິ ປະຈາວັນຂອງປະ ທີໍ່ເໝາະສົມ, ຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມຕົວເມືອງໃນສະອາດ, ຮັບປະກັນທີໍ່ດີໃນການດາລົງຊີວດ ຊາຊົນ.
້ ໍ່ າງທາງດ້ານເຕັກນິກຕົວເມືອງປະກອບດ້ວຍ: ພືນຖານໂຄງລ - ຄົມມະນາຄົມ. - ກະກຽມເຕັກນິກຕອນດິນ. ້ - ສະໜອງນາ. - ສະໜອງໄຟຟ້າ,
້ ້ ອນ, ້ ມ ແລະ ສຂາອານາໄມສະພາບແວດລ້ອມ. - ລະບາຍນາເປື ນາເຄັ ້ ນ, ໄປສະນີ,…. - ຂມູ ້ ້ ໃນການວາງແຜນທິດທາງການຟື ນຟູ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໂຄງລໍ່າງພືນຖານເຕັ ກ ນິກ ລ້ວນແຕໍ່ ມີຄວາມສາຄັນທີໍ່ສດ
້ ນດາອາຄານສົນ້ (ສະຖານີລດ ້ າ, ້ ບັນດາປາຮັ ້ ກສານາ້ ີ ງບັ ົ ໄຟ, ສະຖານີລດ ົ ເມ, ບັນດາຕົນນ ແມໍ່ ນຕ ້ອງໄດ້ຢື ນຢັ ນໄດ້ທໍ່ ຕັ ້ ເປື ້ອນ, ນາສະອາດ,…), ແຍກປະເພດ ແລະ ການຫັນລະບົບບັນດາຕາໜໍ່າງທາງດ້ານເຕັກນິກ, ຕາໜໍ່າງຄົມມະນາ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 26
ັ ດາມາດຕະການປະຕິບ ດ ັ ໃນແຕໍ່ ລະໄລຍະ ແລະ ແຕໍ່ ລະປະເພດຮູ ບ ແບບ ເພືໍ່ອຮັບ ຄົມ . ນອກຈາກ, ຕ້ອງມີບ ນ ັ ດາກິດຈະກາຂອງບັນດາອາຄານທາງດ້ານເຕັກນິກຖືກຂັດຈັງຫວະທັງໝົດຂະບວນການກໍ່ ສ້າງ ແລະ ປະກັນໃຫ້ບນ ພັດທະນາຕົວເມືອງ.
1.5. ການສ້າງເປັນໄລຍະການກໍ່ ສ້າງ ແລະ ການວາງແຜນໄລຍະເລີໍ່ມຕົນ້
ັ , ພິເສດແມໍ່ ນໄລ ທັງໝົດໜໍ່ ງໂຄງການການວາງແຜນໃດໜໍ່ ງ ລ້ວນແຕໍ່ ຕ້ອງມີການແຍກໄລຍະການປະຕິບດ
້ າອິດ. ຍະເລີໍ່ມຕົນທ
້ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ: ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງໄລຍະເລີໍ່ມຕົນມີ
້ ໍ່ ສະແດງທີໍ່ ມີ ີ ແລະ ເປີ ດກວ້າງ, ແຍກປະເພດຕອນດິນຕາມບົດບາດການນາ 1. ການົດບັນດາເຂດພືນທີ
້ ້, ເຂດທໍ່ອງທໍ່ຽວພັກຜໍ່ອນ, ບັນດາສູນກາງສາທາລະນະ, ໃຊ້: ເຮືອນຢູໍ່ອາໄສ, ອດສາຫະກາ, ບໍ່ອນຈອດລົດ, ຕົນໄມ ້ ້ ໍ່ ອືໍ່ນໆທີໍ່ຄາດວໍ່າກໍ່ ບັນດາພືນຖານປ້ ອງກັນຊາດ - ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ, ໂຄງລໍ່າງເຕັກນິກ ແລະ ບັນດາເຂດພືນທີ ສ້າງໃນໄລຍະທາອີດ.
້ ໍ່ ລັກສະນະສະເພາະຕາມຄນລັກສະນະການບລິຫານຄື: ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ອະນ 2. ແຍກປະເພດບັນດາເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງໂບຮານ, ຕົວເມືອງເກົໍ່າ, ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງໃໝໍ່. ຢື ນຢັນບັນດາມາດຕະ ລັກ ແລະ ຮັກສາໄວ້, ເຂດພືນທີ
້ າໃຊ້ດນ ິ ແລະ ທິດທາງສະຖາປັ ດຕະຍະກາການ ຖານທາງດ້ານເຕັກນິກ, ອັດຕາສໍ່ວນລວງສູ ງ, ບັນດາຈານວນຊັນນ ວາງແຜນ.
້ 3. ຢື ນຢັ ນບັນດາຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ມາດຕະຖານຟື ນຟູ ແລະ ສ້າງໃໝໍ່ປະກອບດ້ວຍ: ວຽກຢື ນຢັ ນ
ັ ຖານທີໍ່ມີໍ່ຄວາມເປັ ນໄປໄດ້ຕາມລາດັບບລິມະສິດ ແລະ ແຍກ ຈດປະສົງ ແລະ ວັດຖະປະສົງການລົງທນ, ບັນດາຫກ ລະອຽດຖີໍ່ຖ້ວນການກໍ່ ສ້າງ.
້ ໍ່ . ຢືນຢັ ນ ້ ້ 4. ແຍກປະເພດຕາໜໍ່າງເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມພາຍໃນ, ພາຍນອກ, ບັນດາເສັນທາງເຂດພື ນທີ
້ ແດງ, ຮູ ບຕັດເສັນທາງ ້ ັ ບັນ ທິດທາງຂອບເຂດຂອງຊາຍແດນເສັນສີ ແລະ ແຍກລະອຽດຖີໍ່ຖ້ວນໄລຍະການປະຕິບດ ້ ງໝົດ ຄວາມຍາວ, ຄວາມກວ້າງ ຮູ ບຕັດບັນດາສາຍທາງທີໍ່ຄາດໄວ້. ດາສາຍໃນໄລຍະກໍ່ ອນໜ້ານີທັ
້ ້ ໍ່ ອມໂຍງບັນດາອາຄານໂຄງລໍ່າງພືນຖານເຕັ 5. ຢື ນຢັ ນບັນດາທີໍ່ຕັງ້ ແລະ ສົນເຊື ກນິກໄດ້ກໍ່ ສ້າງໃນໄລຍະ
ກໍ່ ອນໜ້ານີ.້
6. ຢື ນຢັ ນຂອບເຂດຊາຍແດນບັນດາຫົວໜໍ່ວຍການວາງແຜນ ແລະ ຫົວໜໍ່ວຍການບລິຫານຂອງບ້ານ,
ກໍ່ ມບ້ານ, ເມືອງ (ປັ ດຈບັນ ແລະ ການຄາດຄະເນທີໍ່ມີການປໍ່ຽນແປງ).
້ ໍ່ ສາຄັນເພືໍ່ອປະຕິບດ ້ ັ ໂຄງການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວ ໂຄງການການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງໄລຍະຕົນແມໍ່ ນພືນຖານທີ
້ ີ ານຄົນຄວ້ ີ ະອຽດ. ເມືອງ ແລະ ຕ້ອງໄດ້ມກ າ, ຜໍ່ານການສະໜອງຄວາມສາມາດໜໍ່ ງວິທລ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 27
ິ BerLin ຮູ ບທີ 1.17 ການແຍກໄລຍະການກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ ເບີລນ
5.6. ລະບຽບການບລິຫານການກໍ່ ສ້າງຕາມການວາງແຜນ
ໜໍ່ ງໂຄງການການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງ ເວລາໃດລ້ວນແຕໍ່ໄປຕາມລະບຽບການບລິຫານການກໍ່ ສ້າງຕາມໂຄງການ
້ ້ ລະບຽບການວາງແຜນການບລິຫານກໍ່ ສ້າງປົ ກກະຕິແລ້ວປະກອບມີບນ ໍ່ ງຕໍ່ ໄປ ັ ດາເນືອໃນດັ ການວາງແຜນ. ໃນນັນ, ນີ:້
້ ໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຕອນດິນການອອກແບບ. - ຢືນຢັ ນຂອບເຂດຊາຍແດນ, ເນືອທີ
້ ໍ່ , ຄນລັກສະນະບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ບົດບາດຄື: ອດສາຫະກາ, ເຂດຢູໍ່ - ຢື ນຢັ ນຂອບເຂດຊາຍແດນ, ເນືອທີ
້ ອາໄສ, ອາຄານສາທາລະນະ, ສວນສາທາລະນະ, ສວນດອກໄມ ້, ອາຄານພິເສດ, ອາຄານເຊືໍ່ອມຕໍ່ ໂຄງລໍ່າງພືນຖານ ທາງດ້ານເຕັກນິກ… - ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວກັບການວາງແຜນສະຖາປັດຕະຍະກາ: ລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງ,
້ ້ ງສດ, ຊັນປານກາງ, ້ ້ ັ ຈານວນຊັນການນ າໃຊ້ຕອນດິນ, ຊັນສູ ຂອບເຂດການກໍ່ ສ້າງ, ຂອບເຂດເສັນທາງ, ແກໍ່ ນຫກ
້ ້ ໍ່ ງອາຄານ, ຮູ ບແບບ ແລະ ໜ້າຕາສະຖາປັ ດຕະຍະກາ, ສີສນ ້ ັ ອາຄານ, ຕົນໄມ ້ໃນ ການກໍ່ ສ້າງພືນຖານ ແລະ ຊັນໜ ້ ວັດສະດການກໍ່ ສ້າງ… ສວນ, ຮູ ບແບບກາແພງ, ຮົວ, ້ ເຮືອນວິນລາ, ເຮືອນຫ້ອງແຖວ,…). - ຢືນຢັ ນບັນດາປະເພດຮູ ບແບບເຮືອນຢູໍ່ອາໄສ (ອາພາດເມັນ, ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 28
້ ໍ່ ດິນ, ເນືອທີ ້ ໍ່ ຊັນໃຫ້ ້ - ຢື ນຢັ ນຈານວນຄົນ, ມາດຕະຖານເນືອນທີ ແຕໍ່ລະຄົນກັບແຕໍ່ລະຕອນດິນ, ແຕໍ່ລະ ອາຄານ.
້ ໍ່ , ບົດບາດ, ໄລຍະ ້ ໍ່ ອມຕໍ່ ແລະ ສາຍໂຄງລໍ່າງເຕັກນິກ: ເນືອທີ - ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກັບອາຄານສົນເຊື
້ ຫໍ່າງ, ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວການຂດຄົນການນ າໃຊ້, ໜ້າຕາສະຖາປັດຕະຍະກາ,… - ກົດລະບຽບກໍ່ ຽວກັບການອະນລັກຮັກສາ, ການປັ ບແຕໍ່ງບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກາ, ມລະດົກ ທາງປະຫວັດສາດ, ວັດທະນະທາ.
- ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກັບເຂດຕອນດິນທີໍ່ຮັກສາ: ລັກສະນະທາມະຊາດ, ບັນດາຄວາມຕ້ອງການໃນ
້ ການຂດຄົນການນ າໃຊ້ກໍ່ ສ້າງໃນບັນດາໄລຍະ. - ບັນດາກົດລະບຽບກໍ່ ຽວກັບການຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມລະບົບນິເວດ. - ບັນດາບົດບັດຍັດການດາເນີນການ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ - 29
ບົດທ 2
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ 2.1. ແນວຄວາມຄິດກໍ່ ຽວກັບເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ 2.1.1. ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ
ັ ຂອງດິນນາໃຊ້ຕວ ົ ເມືອງ, ແມໍ່ ນເຂດທໍ່ ມບົດບາດຫກ ັ ທໍ່ ດິນຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນ 4 ປະເພດຕອນດິນຫກ
້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ທໍ່ ສຸ ດໃນເຂດນາໃຊ້ຕວ ົ ເມືອງ. ກວມເອົາເນືອທ
້ ບປະເພດຕົວເມືອງ, ທໍ່ ດິນຢໍ່ ອາໄສສາມາດໄດ້ແຍກອອກບັນດາແຕໍ່ລະດັບ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຂນກັ - ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ : ແບໍ່ງເປັ ນປະເພດຍໍ່ ອຍ (ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ), ເຂດເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ, ເຂດ
ຕົວເມືອງ. - ຕົວເມືອງປະເພດໃຫຍໍ່ : ແບໍ່ງເປັ ນປະເພດຍໍ່ ອຍ (ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ), ເຂດເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ, ເຂດ ຕົວເມືອງ. - ຕົວເມືອງປະເພດກາງ: ແບໍ່ງເປັ ນປະເພດຍໍ່ ອຍ (ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ), ສາມາດມເຂດເຮືອນຢໍ່ ອາ ໄສ. - ຕົວເມືອງປະເພດນ ້ອຍ: ແບໍ່ງເປັນປະເພດຍໍ່ ອຍ (ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ). - ກຸໍ່ ມບ້ານມບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນ.
້ ໍ່ (ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ) ແລະ ບັນດາອາຄານບລິການສາທາລະ ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປະກອບດ້ວຍບາງເຂດກຸໍ່ ມພືນທ ້ ້ຂຽວ ພັກຜໍ່ອນ ແລະ ລະບົບເຕັກນິກບລິການຄວາມຕ້ອງການກິດຈະກາ ນະລະດັບ II (ລະດັບໄລຍະ), ເຂດຕົນໄມ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສນັນ. ້ ເປັນໄລຍະສັນ້ ໃຫ້ກັບປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທ
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປົ ກກະຕິແມໍ່ ນບັນດາເສັນທາງຄົ ້ າກັດຂອງເຂດພືນທ ້ ັ ຂອງຕົວເມືອງ ແລະ ບັນ ຂຈ ມມະນາຄົມຫກ
້ ໜອງນາ, ້ ຄອງນາ,… ້ ດາຂອບເຂດຊາຍແດນທາມະຊາດຄື: ແມໍ່ ນາ, ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໄດ້ຢື ນຢັ ນຕາມລາດັບຈານວນຊັນເຮື ້ ອນ ຕາຕາລາງ 2.1 ຂະໜາດເນືອທ
(ຄົນ)
້ ໍ່ ເນືອທ
ຈານວນຊັນ້
້ າກັດ ຂຈ
(ເຮັກຕາ)
1
2 ຫາ 3
4 ຫາ 5
6 ຫາ 8
9 ຫາ 12
ນ ້ອຍສຸ ດ
12.000
16.000
20.000
24.000
28.000
70
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ
16.000
24.000
30.000
33.000
40.000
100
ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສສາມາດແຍກອອກເປັ ນ 2 ປະເພດ: ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສເກົໍ່າ ແລະ ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
30
2.1.2. ຂອບເຂດບລິການ ແລະ ຂອບເຂດບລິຫານ ຂອບເຂດບລິການ:
້ ້ ໃນທິດສະດຕົວເມືອງ Harlow, ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປະກົດຕົວຂນເທິ ງພືນຖານບັ ນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ
ຕົວເມືອງ. ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງນ ້ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຕາມຂະໜາດ ແຕໍ່ ປະກອບດ້ວຍໜໍ່ ງ ຫ ື ຫາຍຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາ
້ ໍ່ ກວ້າງຂວາງມເນືອທ ້ ໍ່ ໃກຄ້ ຽງກັບເຂດບລິການຂອງບັນດາສນກາງເຂດ ໄສ, ໄດ້ມຮບແບບການແຜໍ່ກະຈາຍຕາມເນືອທ
້ ໍ່ . ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງໄດ້ປະກົດຕົວດ້ານໃນຂອບເຂດຊາຍແດນເຂດພືນທ ້ ໍ່ ບລິການຂອງລະບົບ ພືນທ ້ ທິດສະດຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງຂອງ C. ສນກາງການບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ໃນເວລານັນ, ້ ໍ່ ສຸ ດຂອງຊຸມຊົນເຂດພືນທ ້ ໍ່ : ບົດບາດການບລິການການ Perry ໄດ້ສະເໜໃນປ 1939 ອິງໃສໍ່ຄວາມສາພັນພືນຖານທ ສກສາ. ຂອບເຂດການບລິຫານ:
ຂອບເຂດການບລິຫານມຄຸ ນລັກສະນະການບລິຫານຄົນ ແລະ ຕອນດິນ, ໃຊ້ເພືໍ່ອກະຈາຍທິດທາງ
້ າທໍ່ ແລະ ບົດບາດການບລິຫານ. ນັນວຽກກະຈາຍລະດັ ້ ຂອບເຂດຊາຍແດນກໍ່ ຽວກັບເຈົາໜ້ ບຕອນດິນຢໍ່ ຕາມປະ
ເພດຕົວເມືອງ, ສະເພາະແມໍ່ ນບັນດາເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ, ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ,…ຄິດໄລໍ່ຕາມຫງັ ໃຫ້ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ,…ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຂນກັ ້ ບຂະ ຕອບສະໜອງກັບໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍບລິຫານບັນດາລະດັບເມືອງ, ກຸໍ່ ມ, ເຂດພືນທ
້ ນດາລະດັບຂອງຕອນດິນຢໍ່ ຕາມຂອບເຂດການບລິຫານ ໜາດປະຊາກອນ ແລະ ປະເພດຕົວເມືອງ, ຕ້ອງຈັດຕັງບັ ເພືໍ່ອສາມາດສະດວກສະບາຍໃນວຽກກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານສາທາລະນະບລິການຕາມລະດັບ. ເໝາະສົມທໍ່ ສຸ ດຂອບ
ໍ່ ້ ເຂດບລິຫານ ແລະ ຂອບເຂດການວາງແຜນເພືໍ່ອການບລິຫານຈັດການກໍ່ ຽວກັບການວາງແຜນ ແລະ ກໍ່ ຽວເຈົາໜ້າທ ກັບປະຊາຊົນໃນຕົວເມືອງ.
2.2. ທໍ່ ຕັງ້ ແລະ ບົດບາດຂອງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ
ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕອນດິນນາໃຊ້ໃນຕົວເມືອງ ້ 2.2.1. ທໍ່ ຕັງຂອງເຂດທ
້ ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນໜໍ່ ງຢໍ່ ອາໄສການວາງແຜນພືນຖານ ກັບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຕົວເມືອງຂະ
ໜາດໃຫຍໍ່ . ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສສາມາດປະສົມ ຫ ື ສາມາດແຍກສະເພາະກັບບັນດາເຂດບົດບາດອືໍ່ນຂອງຕົວເມືອງ. ວຽກ
້ ການຈັດຕັງເໝາະສົ ມເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສມຄວາມໝາຍຕັດສິນໃຈເຖິງຄຸ ນະພາບການດາລົງຊວິດຂອງປະຊາຊົນໃນຕົວ ເມືອງ, ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ທິວທັດຕົວເມືອງ.
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ: ້ ັ ການຈັດຕັງເຂດພື ບັນດາຫກ ນທ
- ເໝາະສົມກັບທິດທາງການພັດທະນາທໍ່ ເປດກວ້າງຕົວເມືອງ ຮັບປະກັນການພັດທະນາແບບຢືນຢົງ. - ຮັບປະກັນເວລາໄປ-ມາລະຫວໍ່າງສະຖານທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ສະຖານທໍ່ ເຮັດວຽກ.
- ຮັບປະກັນບໍ່ ມຜົນກະທົບມົນລະພິດທາງອາກາດ ແລະ ສຽງລົບກວນ ຈາກແມໍ່ ນາ້ ດ້ວຍບັນດາເຂດ
ັ , ຄົມມະນາຄົມ ທໍ່ ມບົດບາດອືໍ່ນ: ເຂດອຸ ດສາຫະກາ, ເຂດສຸ ສານ, ສະຖານນທໍ່າເຮືອ, ຄັງສິນຄ້າ, ຄົມມະນາຄົມຫກ ກັບພາຍນອກ…
້ ນດາເຂດຢໍ່ ອາໄສ: ທໍ່ ຕັງບັ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
31
້ ໍ່ , ຮັບປະກັນລັດສະໝການໄປ-ມາແມໍ່ ນນ ້ອຍສຸ ດ. - ອ້ອມຮອບບັນດາເຂດສນກາງພືນທ ້ ້ ້ຂຽວຂອງຕົວເມືອງ. - ໃກ ້ຄຽງກັບບັນດາເຂດພືນຕອນດິ ນສນກາງ, ຕົນໄມ
- ເໝາະສົມກັບບັນດາທິດທາງການເປດກວ້າງໃນອະນາຄົດຂອງຕົວເມືອງ.
ົ ທໍ່ ບໍ່ ດ ກໍ່ ຽວກັບສະພາບແວດລ້ອມກັບບັນດາທໍ່ ຕັງ້ - ຕິດກັນງໍ່ າຍດາຍ ແຕໍ່ບໍ່ ຖືກຜົນກະທົບອິດທິພນ
້ ໍ່ ອຸ ດສາຫະກາ, ແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ ັ ,… ໃກ ້ຄຽງເຂດພືນທ
້ ເຫຍື ້ ອ, ້ ບັນດາເຂດ ້ າເນິດຂອງມົນລະພິດ: ຄື ປໍ່າຊ້າ, ບໍ່ອນຖມຂ - ແຍກອອກຊັດເຈນກັບບັນດາຕົນກ
ຕອນດິນເກດມົນລະພິດອືໍ່ນໆ,…
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ 2.2.2. ບົດບາດຂອງເຂດພືນທ
້ ໍ່ ຢໍ່ ຕົວເມືອງໃດ ລ້ວນແຕໍ່ມບັນດາບົດບາດຫກ ັ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້ ໃນເຂດພືນທ 2.2.2.1. ບລິການຄວາມຕ້ອງການຢໍ່ ອາໄສ.
້ ໍ່ ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ປະຊາຊົນດາລົງຊວິດໃນຄອບຄົວ ນອກຈາກເວລາອອກແຮງ ສະຖານທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ຕົນຕ
ິ ຄອບຄົວ, ປະຊາຊົນໃນຕົວເມືອງລ້ວນແຕໍ່ ຕ້ອງມຄວາມສາພັນສືໍ່ສານກັນໃນຊຸມ ງານ. ນອກຈາກວຽກດາລົງຊິວດ
້ ໍ່ . ນອກຈາກນັນ, ້ ້ ້ ບັນຫາໂຄງລໍ່າງພືນຖານສັ ຊົມໃນເຂດພືນທ ງຄົມ ແລະ ໂຄງລໍ່າງພືນຖານເຕັ ກນິກແມໍ່ ນບັນດາບັນ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ິ ຂອງປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທ ຫາໃຫຍໍ່ ທໍ່ ຕັດສິນໃຈເຖິງຄຸ ນະພາບການດາລົງຊິວດ 2.2.2.2. ບລິການຄວາມຕ້ອງການພັກຜໍ່ອນ ແລະ ອອກກາລັງກາຍ
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສເວົາ້ ້ ພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍແມໍ່ ນໜໍ່ ງບົດບາດທໍ່ ສາຄັນຂອງຕົວເມືອງ ເວົາລວມ ແລະ ເຂດພືນທ
ສະເພາະ. ຕາມໄລຍະເວລາພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍ, ກິດຈະກາພັກໄດ້ແບໍ່ງອອກເປັ ນ 3 ລະດັບທໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກັນ: ພັກ
ທຸກໆມື,້ ພັກທ້າຍອາທິດ ແລະ ພັກຜໍ່ອນ-ຜໍ່ອນຄາຍຢໍ່ ໄກສະຖານທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ, ໄກຈາກຕົວເມືອງ, ຢໍ່ ບັນດາສະຖານທໍ່ ມບັນດາພມປະເທດທາງປະຫວັດສາດ, ຈຸດຊົມວິວ,… ກັບຂະໜາດຂອງເຂດຢໍ່ ອາໄສ, ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ຄວາມຕ້ອງການພັກຜໍ່ອນຂອງປະຊາຊົນຢໍ່ ລະດັບ
້ ້ ຕ້ອງມການຈັດຕັງບັ ້ ນດາອາຄານສາທາລະນະບລິການຄວາມຕ້ອງການພັກຜໍ່ອນທຸກໆມືຄື ທຸກໆມື.້ ຍ ້ອນແນວນັນ, ັ ດາກຸໍ່ ມອາຍຸ ສງ…ເພືໍ່ອສ້າງເງໍ່ ອນໄຂໃຫ້ ື ບັນດາສວນສາທາລະນະ, ສວນດອກໄມ ້, ສະໂມສອນກິດຈະກາໃຫ້ບນ ປະ ້ ດວຽກ ແລະ ຮຽນໜັງສື. ຊາຊົນໄດ້ອອກກາລັງກາຍຫງັ ຈາກໜໍ່ ງມືເຮັ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງ 2.2.3. ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນເຂດພືນທ 2.2.3.1. ຕອນດິນກໍ່ ສ້າງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ :
ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປະກອບດ້ວຍບາງສໍ່ວນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ (ຫ ື ກຸໍ່ ມເຂດຢໍ່ ອາໄສ). ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຕາມຂະ
້ ັ ວາງອ້ອມ ໜາດປະຊາກອນ. ເຂດຢໍ່ ອາໄສສາມາດມ ຕັງແຕໍ່ 3-5 ຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ບັນດາຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ນ ້ ໄດ້ຈດ ້ ໍ່ ຢໍ່ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນລັດສະໝການບລິການຂອງບັນດາອາຄານບລິການສາທາລະນະ. ຮອບເຂດສນກາງຂອງເຂດພືນທ 2.2.3.2. ຕອນດິນສນກາງບລິການໃນເຂດຢໍ່ ອາໄສ :
ຕອນດິນສນກາງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນຕອນດິນເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານບລິການສາທາລະນະ,
ບລິການປະຈາໃຫ້ປະຊາຊົນໃນເຂດຢໍ່ ອາໄສ. ຕອນດິນສນກາງບລິການສາມາດແຍກອອກເປັ ນບັນດາປະເພດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
32
ຕອນດິນການຄ້າ, ບ ລິກ ານ: ແມໍ່ ນຕອນດິນກໍ່ ສ້າງບັນ ດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິກ ານ, ບ ລິກ ານ
້ ້ ງການຊືຂາຍ ຄວາມຕອ ແລະ ການນາໃຊ້ບລິການປະຈາຂອງປະຊາຊົນ (ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນທຸກໆທ້າຍອາທິດ) ຄື: ຮ້ານ ຄ້າຊັບພະສິນຄ້າ, ເຄືໍ່ອງໃຊ້ໂລຫະ ແລະ ໄຟຟ້າ, ຊຸບເປມາດເກັດ,… ຫ ື ບັນດາບລິການຄື : ການເງ ິນ ການທະນາ ້ ນຂໍ່າວສານ… ຕອນດິນການຄ້າ, ການບລິການປົ ກກະຕິໄດ້ຈດ ັ ວາງໄປຕາມບັນດາ ຄານ, ໄປສະນ, ການສືໍ່ສານຂມ ້ າງໃບໜ້າຂອງກິດຈະກາ ັ ຂອງຕົວເມືອງ ເພືໍ່ອເພໍ່ ມການນາໃຊ້ຕະຫອດເວລາ, ພ້ອມກັນນັນສ້ ແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ ້ ້ ຫາກຫາຍ ແລະ ຄືກຄືນໃຫ້ກັ ບເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສນັນ.
ຕອນດິນບລິຫານ: ແມໍ່ ນຕອນດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານບລິຫານຄື: ຫ້ອງການບັນດາລະດັບກຸໍ່ ມບ້ານ,
້ ບການກະຈາຍລະດັບຕອນດິນຢໍ່ ຕາມປະເພດຕົວເມືອງ) ແລະ ບາງສໍ່ວນບັນດາອາຄານບລິຫານອືໍ່ນຄື: ເມືອງ (ຂນກັ ສານັກງານຕາຫວດ, ບັນດາໜໍ່ວຍງານຕາມລະບຽບການກໍ່ ຽວກັບຈັດການບລິຫານ. ຕອນດິນບລິຫານ ປົ ກກະຕິໄດ້ ັ ຫາການໄປ-ມາຂອງປະຊາຊົນ. ຈັດວາງຢໍ່ ສະຖານທໍ່ ງຽບສະຫງ ົບ, ເຄັໍ່ງຄມ, ສະດວກສະບາຍໃຫ້ບນ
ັ ວາງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ໃນເຂດຢໍ່ ຕອນດິນການສກສາ: ນອກຈາກບັນດາໂຮງຮຽນປະຖົມ ໄດ້ຈດ
້ ບຂະໜາດປະຊາກອນສະເພາະ, ສາມາດຈັດວາງ 1-2 ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົນ້ ແລະ ອາໄສ, ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຂນກັ
1 ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນປາຍ ເພືໍ່ອບລິການໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການການສກສາຂອງປະຊາຊົນ. ຕອນດິນການສກສາ
ັ ວາງຢໍ່ ສະຖານທໍ່ ງຽບສະຫງ ົບ, ໃກບ້ ນ ັ ດາເຂດກິລາຂອງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ເພືໍ່ອນັກຮຽນສາມາດນາໃຊ້ ປົ ກກະຕິໄດ້ຈດ ັ ວາງສະດວກສະບາຍກໍ່ ຽວກັບໄປຕາມຄົມມະນາຄົມ, ແມໍ່ ນຄົມມະ ໄດ້. ນອກຈາກ, ຕອນດິນການສກສາຕ້ອງໄດ້ຈດ ນາຄົມການຍໍ່ າງ ແລະ ໄປດ້ວຍລົດຖບ ເພືໍ່ອນັກຮຽນສາມາດປອດໄພໃນການໄປເຖິງໂຮງຮຽນ.
ຕອນດິນວັດທະນະທາ: ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ຈັດວາງຫວັດທະນະທາກຸໍ່ ມບ້ານ ຫ ື ເມືອງ ເພືໍ່ອບລິການບັນ
ດາຄວາມຕ ້ອງການກິດຈະກາທາງວັດທະນະທາຂອງປະຊາຊົນ. ນອກຈາກ, ຍັງສາມາດຈັດວາງບັນດາອາຄານວັດທະ ນະທາຂະໜາດນ ້ອຍຄື : ຫສະໝຸ ດ, ຫປະຊຸມ, ບັນດາຫ້ອງຮຽນສະແດງ,… ເພືໍ່ອບລິການຄວາມຕ້ອງການກິດຈະ ັ ດາທຸ ກເພດທຸ ກ ໄວ. ຫວັດທະນະທາ ສາມາດຈັດວາງໃກ ເ້ ຂດ ກາວັດທະນະທາທຸ ກ ໆທ້າຍອາທິດ (ປະຈາ) ໃຫ້ບນ ້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ້ ້ຂຽວຂອງພືນທ ສວນສາທາລະນະ ຕົນໄມ
ຕອນດິນສາທາລະນະສຸ ກ: ແມໍ່ ນຕອນດິນກໍ່ ສ້າງສຸ ກສາລາລະດັບກຸໍ່ ມບ້ານ ຫ ື ເມືອງ. ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ຕອນດິນສາທາລະນະສຸ ກ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນໄດ້ຈດ ັ ສຸ ກເສນ ແລະ ກວດພະຍາດໃຫ້ປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທ ວາງຢໍ່ ບັນດາສະຖານທໍ່ ງຽບສະຫງ ົບ, ແຕໍ່ຕ້ອງສະດວກສະບາຍກໍ່ ຽວຄົມ ມະນາຄົມ ກົນຈັດ ເພືໍ່ອສາມາດງໍ່ າຍດາຍ ້ ການເຄືໍ່ອນຍ ້າຍຄົນເຈັບຂນໄປໄດ້ .
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ : ້ ້ຂຽວໃນເຂດພືນທ 2.2.3.3. ຕອນດິນຕົນໄມ
ິ ້ ລາ, ບັນດາຫຝກແອບເພືໍ່ອບລິ ແມໍ່ ນຕອນດິນເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງສວນສາທາລະນະ ແລະ ບັນດາເດນຫນກິ
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ຂະໜາດ ແລະ ບົດບາດຂອງບັນດາອາຄານນ ້ ້ ງການທາງສຸ ຂະພາບປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທ ການຄວາມຕອ ້ ັ ວາງຢໍ່ ສນກາງຂອງເຂດຢໍ່ ອາໄສ ໃກ ້ ໃຫຍໍ່ ກວໍ່າ ປຽບທຽບກັບຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ເຂດຕົນໄມ ຂ້ ຽວປົ ກກະຕິໄດ້ຈດ ຄຽງກັບບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສເພືໍ່ອຮັບປະກັນລັດສະໝການບລິການໃຫ້ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
33
2.2.3.4. ດິນຄົມມະນາຄົມໃນເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ :
້ າກັດ ໂດຍລະບົບຄົມມະນາຄົມຫກ ັ ຂອງຕົວເມືອງ ຫ ື ບັນດາເງໍ່ ອນ ື ເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປົ ກກະຕິໄດ້ມຂຈ
້ ໍ່ ບົດບາດໃນເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ, ໄດ້ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ເຂົາກັ ້ ຄໍ່ອງນາ,…ໃນເຂດພື ້ ້ ນດ້ວຍລະບົບ ໄຂທາງທາມະຊາດຄື: ແມໍ່ ນາ, ນທ ້ ຄົມ ມະນາຄົມ ພາຍໃນ. ລະບົບຄົມ ມະນາຄົມນ ້ ສາມາດແມໍ່ ນບັນ ດາສາຍເສັນທາງຄົ ມ ມະນາຄົມ ສາຮອງຂອງຕົວ ເມືອງ, ມບັນດາບົດບາດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້
ແຍກປະເພດຂອບເຂດຊາຍແດນລະຫວໍ່າງບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສດ້ວຍກັນ, ລະຫວໍ່າງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່
ອາໄສ ແລະ ສນກາງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ.
- ແມໍ່ ນສາຍເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແລະ ສນກາງເຂດຢໍ່ ອາໄສ. ້ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. - ແມໍ່ ນບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມຄໍ່ອຍອອກມາບັນດາແກໍ່ ນເສັນທາງຫ ກ
2.3. ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງ 2.3.1. ແນວຄວາມຄິດຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.1.1. ແນວຄວາມຄິດ
້ ໍ່ ຢໍ່ ຂອງຕົວເມືອງ, ມ ຂະ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ໄດ້ເບິໍ່ງແມໍ່ ນຫົວໜໍ່ ວຍການວາງແຜນພືນຖານໃນເຂດທ
້ ໍ່ ແລະ ຂະໜາດປະຊາກອນໝັນຄົ ້ ຄນ ້ ງ, ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ສະໜອງບັນດາບລິການທຸກໆມືໃຫ້ ົ ຕົວເມືອງ ໜາດເນືອທ ້ ໂຮງຮຽນປະຖົມແມໍ່ ນແກໍ່ ນຫກ ັ . ແຕໍ່ ໃນນັນ, ຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສຢື ນຢັ ນ ໂດຍຂອບເຂດຊາຍແດນແມໍ່ ນລະບົບຄົມ ະນາຄົມ ຕົວເມືອງອ້ອມຮອບ.
ເພືໍ່ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພໃຫ້ທຸກໆຄົນດາລົງຊວິດໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ແມໍ່ ນຄົນເຖົາ້ ແລະ ເດັກນອ້ ຍ, ຄົມ ມະນາຄົມກົນຈັກຂອງຕົວເມືອງບໍ່ ໄດ້ຕັດອອກຫົວໜໍ່ວຍ.
້ ື ນຂອງມັ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ຄືຊໍ່ ເອ ນ ແມໍ່ ນສໍ່ວນປະກອບສ້າງເຂດຢໍ່ ອາໄສຂອງຕົວເມືອງ. ຍອ້ ນແນວ
້ ມັນມບັນດາກິດຈະກາເອກກະລາດ, ແຕໍ່ຍັງມການເຊືໍ່ອມຕໍ່ ຢໍ່າງໃກ ້ຊິດກັບບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສອືໍ່ນໃນເຂດ ນັນ, ທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ບັນດາເຂດບົດບາດອືໍ່ນຂອງຕົວເມືອງ.
ຮບທ 2.1 ການວາງແຜນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
34
້ ໍ່ : ຂະໜາດ - ເນືອທ
້ ໍ່ ເຂດຕອນດິນໃນຫົວໜໍ່ວຢໍ່ ອາໄສມອິດທິພນ ້ າກັດກໍ່ ຽວກັບເນືອທ ົ ໂດຍກົງເຖິງຄຸ ນະພາບຂອງຫົວ - ຂຈ
້ ໍ່ ອຢື ນຢັ ນຂະໜາດເນືອທ ້ ໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນໄລຍະຫໍ່າງທາງຍໍ່ າງ ຕັງແຕ ້ ໍ່ ເຮືອນຢໍ່ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ພືນຖານເພື ເຖິງອາຄານສາທາລະນະສງສຸ ດແມໍ່ ນ 15 ນາທ, ເທົໍ່າກັບໄລຍະຫໍ່າງທາງຟຊິກປະມານ 400-500 ແມັດ.
້ ໍ່ ຈະຊໍ່ວຍໃຫ້ທຸກໆຄົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ແມໍ່ ນສອງຈຸດປະສົງຄົນເຖົາ້ ້ າກັດກໍ່ ຽວກັບເນືອທ - ຂຈ
ິ ບັນດາອາຄານສາທາລະນະບລິການ ປົ ກກະຕິ ແລະ ເດັກນ ້ອຍ, ດ້ວຍພາຫະນະລົດຖບ ຫ ື ທາງຍໍ່ າງ, ສາມາດໃກສ້ ດ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງວິທສະດວກສະບາຍ, ໄວວາ ແລະ ປອດໄພ.
້ ໍ່ ຈະອອກໄປພືນທ ້ ໍ່ ວັດຖຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ການປະກົດຕົວຂອບເຂດ ້ າກັດກໍ່ ຽວກັບເນືອທ - ຂຈ
້ ້ າກັດນຈະປະກອບສ ໍ່ ວນສ້າງຄວາມຮ ້ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສດ້ວຍລະບົບຄົມມະນາຄົມກົນຈັກຂອງຕົວເມືອງ. ຂຈ ສກ “ເອກກະລາດ” ໃຫ້ຊຸມຊົນປະຊາຊົນດາລົງຊວິດໃນໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ການປະກົດຕົວຄວາມສາພັນບ້ານ ້ ນບັນດານັກວິທະຍາສາດສັງຄົມ ໄດ້ເຕືໍ່ອນການ ໃກ ້ເຮືອນຄຽງ ແລະ ການຕິດພັນໃນຄວາມສາພັນທາງສັງຄົມ. ນແມໍ່ ດາລົງຊວິດທັນສະໄໝ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມຮອຍແຕກບັນດາຄວາມສາພັນບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງໃນໜໍ່ ງຊຸມຊົນປະຊາກອນ.
້ ້ ນທ ື ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ, - ດ້ານອືໍ່ນ, ຕາມ A. Christopher ຄົນຄວ້າກໍ່ ຽວກັບຈິດວິນຍານ ແລະ ຄວາມຮັບຮພ
້ ໍ່ ພວກເຂົາດາລົງຊວິດໃນຂຈ ້ າກັດ ທັງໝົດປະຊາກອນຕົວເມືອງພຽງແຕໍ່ຮ ້ຊັດເຈນ ແລະ ຊໍ່ຽວຊານກໍ່ ຽວກັບເຂດພືນທ ັ ບາງສໍ່ວນ 2-3 ຕາຖະໜົນ ແລະ ບໍ່ ຫາຍກວໍ່າ 7 ຕາຖະໜົນອ້ອມຮອບເຮືອນ (ເທົໍ່າກັບ 500-600 ແມັດ). ປັດຈຸບນ ້ ໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ ອິດທິພນ ້ າກັດກໍ່ ຽວກັບເນືອທ ົ ເຖິງຄວາມຕິດພັນຂອງຊຸມຊົນ ປະຊາກອນ ນ ້ ເພືໍ່ອພິສດຂຈ ້ ໍ່ ແລະ ປະກອບສໍ່ວນປັ ບປຸ ງໃຫ້ແໜ້ນແຟ້ນ ບັນດາຄວາມສາພັນສັງຄົມໃນຊຸມຊົນ. ເຂດພືນທ ຈານວນປະຊາກອນ:
້ ໍ່ ້ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຊຸມຊົນປະຊາຊົນດາລົງຊິວດ ິ ໃນໜໍ່ ງພືນທ - ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ຄືແນວຄວາມຄິດເລໍ່ ມຕົນ,
້ ຂະໜາດເໝາະສົມຂອງໂຮງຮຽນອະນຸ ວັດຖຸແນໍ່ ນອນ, ກັບລະບົບອາຄານສາທາລະນະລະດັບປົ ກກະຕິ. ໃນນັນ, ບານແມໍ່ ນປັດໄຈຕັດສິນໃຈໃນບັນຫາການຄິດໄລໍ່ຂະໜາດປະຊາກອນ. - ໃນຈາລອງ “ຫົວໜໍ່ວຢໍ່ ອາໄສບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງ” ຂອງ Clarence Perry, ໂຮງຮຽນອະນຸບານມຂະ ໜາດ 1000 ນັກ ຮຽນ, ເທົໍ່າກັບ 5.000–6.000 ຄົນ. ຈາລອງຫົວ ໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສຂອງ BN.L.Englehart ໄດ້ສະ
້ ້ ໍ່ 5.000ເໜພືນຖານຈ າເປັ ນເພືໍ່ອເປດໜໍ່ ງໂຮງຮຽນອະນຸບານແມໍ່ ນ 600-800 ນັກຮຽນ, ເທົໍ່າກັບປະຊາກອນຕັງແຕ 7.000 ຄົນ. ິ ໄລໍ່ໃຫ້ 1.000 ປົກກະຕິປໍ່ຽນແປງຕາມການພັດທະນາຂອງສັງຄົມ ແລະ ຕາມ - ຈານວນນັກຮຽນໄດ້ຄດ ໂຄງສໍ່າງປະຊາກອນຕົວເມືອງ. ຂະໜາດເໝາະສົມຂອງໂຮງຮຽນອະນຸບານລ້ວນແຕໍ່ ປໍ່ຽນແປງຕາມແຕໍ່ ລະສະໄໝ.
້ ຂະໜາດປະຊາກອນເໝາະສົມຂອງໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ລ້ວນແຕໍ່ ປໍ່ຽນແປງຕາມສະພາບສັງຄົມ ຍ ້ອນແນວນັນ, ຂອງແຕໍ່ ລະຕົວເມືອງໃນແຕໍ່ລະສະໄໝ.
້ ໍ່ າຂະໜາດປະຊາກອນຂອງໜໍ່ ງຊຸມ - ດ້ານອືໍ່ນ, ກໍ່ ຽວກັບນັກສັງຄົມວິທະຍາ, A. Christopher ໃຫ້ຮວ
້ ໍ່ 5.000-10.000 ຄົນ. ຊົນມການດາລົງຊວິດການເມືອງ ແລະ ສັງຄົມຕິດພັນຈະແມໍ່ ນຕັງແຕ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
35
ຂະໜາດເໝາະສົມຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ:
້ ໍ່ ແລະ ຂະໜາດປະຊາກອນຄືຢໍ່ ຂ້າງເທິງ, ບັນຫາຂະໜາດ - ແຕໍ່ການວິເຄາະກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດເນືອທ
ື ເໝາະສົມຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສໄດ້ເບິໍ່ງຄືແມໍ່ ນຮວບຮວມ 2 ເງໍ່ ອນໄຂຂ້ າງເທິງ.
້ ໍ່ ສງສຸ ດຂອງຫົວ - ກັບລັດສະໝບລິການສງສຸ ດຂອງໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ແມໍ່ ນ 500 ແມັດ, ຄິດໄລໍ່ເນືອທ
ໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແມໍ່ ນ 78 ເຮັກຕາ. - ກັບຂະໜາດເໝາະສົມຂອງ 1 ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ປະມານ 1.000 ນັກຮຽນ (ເທົໍ່າກັບ 25 ຫ້ອງ),
ຈານວນນັກຮຽນໄປຮຽນໃຫ້ 1.000 ຄົນ ແຕໍ່ 100-125, ແມໍ່ ນປະຊາກອນຂອງໜືໍ່ງຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແມໍ່ ນແຕໍ່ 8.000 – 10.000 ຄົນ.
້ ໍ່ ເຂດພືນທ ້ ໍ່ ໄດ້ຢືນຢັນຕາມຊັນສ ້ ງ ຕາມຕາຕາລາງລຸໍ່ ມນ ້ : ຂະໜາດປະຊາກອນ ແລະ ເນືອທ
້ ໍ່ ເຂດພືນທ ້ ໍ່ ໄດ້ຢືນຢັນຕາມຊັນ້ ຕາຕາລາງ 2.2 ຂະໜາດປະຊາກອນ ແລະ ເນືອທ ້ ໍ່ ເນືອທ
ຈານວນຊັນ້
້ າກັດ ຂຈ
1
2 ຫາ 3
4 ຫາ 5
6 ຫາ 8
9 ຫາ 12
(ເຮັກຕາ)
ນ ້ອຍສຸ ດ (ຄົນ)
4.000
6.000
8.000
9.000
10.000
16
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ (ຄົນ)
6.000
8.000
11.000
13.000
16.000
25
ື ໂຮບຮວມບັນດາເງໍ່ ອນໄຂຂ້ າງເທິງ, ພວກເຂົາມຂະໜາດເໝາະສົມຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນ : ້ ໍ່ : 20 – 30 ເຮັກຕາ. - ກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດເນືອທ
- ກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດປະຊາກອນ : 5.000 – 10.000 ເຮັກຕາ. ້ ໍ່ ບົດບາດ ແລະ ຫກ ້ ັ ການຈັດຕັງໂຄງສ້ 2.3.1.2. ບັນດາເຂດພືນທ າງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ້ ໍ່ ບົດບາດ. a. ບັນດາເຂດພືນທ
ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ:
ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ບັນດາພາກສໍ່ວນຕອນດິນສາມາດແບໍ່ງອອກເປັ ນ 4 ປະເພດ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ ້ : ້ ດິນຢໍ່ ອາໄສ : ປະກອບກອບມດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານເຮືອນ, ເສັນທາງພາຍໃນກຸໍ່ ມເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ, ້ ຢໍ່ ອາໄສ. ຄຸ ້ມເຮືອນມຂອບເຂດຈາກັດຂອງຖະໜົນນ ້ອຍກວໍ່າ 12 ແມັດ, ເດນສວນພາຍໃນຄຸ ມ ດິນອາຄານສາທາລະນະ : ແມໍ່ ນດິນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານສາທາລະນະກໍ່ ຽວກັບການຄ້າ, ບລິການ, ສາ
້ ທາລະນະສຸ ກ, ວັດທະນະທ າ, ການສກສາ, ບລິຫານບລິກ ານໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການທຸ ກ ໆມືຂອງປະຊາຊົ ນໃນຫົວ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ້ ້ ້ຂຽວ - ຫນກິ ິ ້ ລາ: ປະກອບມດິນຕົນໄມ ້ຂຽວ ແລະ ບັນດາເດິນເຕົາໂຮມກິ ດິນຕົນໄມ ລາ ເພືໍ່ອບລິການ
້ ້ ງການພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍຂອງປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ນອກຈາກຕາໜໍ່າງຂຽວເຕົາໂຮມຢ ໍ່ ໃຫ້ຄວາມຕອ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
36
້ ້ ້ຂຽວຍັງໄດ້ຢໍ່ ເທິງບັນດາສາຍເສັນທາງພາຍໃນຂອງຫົ ສນກາງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ດິນຕົນໄມ ວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ້ ເຮືອນ. ບັນດາແກໍ່ ນທວທັດເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບກຸໍ່ ມ, ຄຸ ມ
ດິນຄົມມະນາຄົມ : ດິນກໍ່ ສ້າງລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ມຂອບເຂດຈາກັດ
້ ງມບັນດາບໍ່ອນຈອດລົດຂອງບັນດາຄຸ ມ ້ ເຮືອນ ແລະ ບັນດາອາຄານສາ ຖະໜົນໃຫຍໍ່ ກວໍ່າ 12 ແມັດ, ນອກຈາກນັນຍັ ທາລະນະ.
ິ ຍກຊັດເຈນບັນດາປະເພດດິນຄືຂາ້ ງເທິງ ປົ ກ ກະຕິໄດ້ນາໃຊ້ເພືໍ່ອຄິດໄລໍ່, ລວງສງກັບຂະໜາດ ວິທແ
້ ັ . ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ໃນຕົວຈິງປັ ດຈຸບນ ັ , ມບາງສໍ່ວນອາຄານມບົດບາດປະສົມປະສານກໍ່ ສ້າງຂນ ມາດຕະຖານປັ ດຈຸບນ ເທິງພ້ອມຕອນດິນ (ປົ ກກະຕິແລ້ວແມໍ່ ນບົດບາດຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ການຄ້າ - ການບລິການ). ວຽກຄິດໄລໍ່ຕາມມາດຕະ ຖານສະເພາະຄືຂາ້ ງເທິງຈະພົບກັບບັນຫາຫຍຸ ້ງຍາກ. ຕາຕາລາງ 2.3 ຄວາມສົມດນຕອນດິນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ພາກສໍ່ວນຕອນດິນ
ລາດັບ 1
ດິນກໍ່ ສ້າງທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ
2
ດິນອາຄານສາທາລະນະ
້ ດ m2/ຄົນ ຕົວຊວັ 15-30 3-5
3
້ ລາ ້ ້ຂຽວ, ຫນກິ ດິນຕົນໄມ
4-8
4
ດິນຄົມມະນາຄົມ
4-8
ລວມທັງໝົດ
້ ໍ່ (ເຮັກຕາ) ອັດຕາສໍ່ວນ (ສໍ່ວນຮ້ອຍ) ເນືອທ
25-50
20-30
100 ສໍ່ວນຮ້ອຍ
້ ໍ່ ບົດບາດໃນໂຄງສ້າງການນາໃຊ້ຕອນດິນຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ: ບັນດາເຂດພືນທ ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ :
້ ນຕອນດິນຕົນຕ ້ ໍ່ ຕັງແຕ ້ ໍ່ ເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງບັນດາປະເພດເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ, ມຂະໜາດເນືອທ ້ ໍ່ 5-7 ເຮັກ ນແມໍ່
ັ ແມໍ່ ນ ຕາ, ຂະໜາດປະຊາກອນປະມານ 2.000 -3.000 ຄົນ. ແຕໍ່ລະກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສມສນກາງບລິການສາທາລະນະຫກ ້ ໍ່ 100 ເຖິງ 200 ແມັດ. ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ກັບລັດສະໝການບລິການຕັງແຕ
້ ໍ່ ສນກາງ : ສາມາດແຍກອອກເປັ ນ 2 ພືນທ ້ ໍ່ ຫກ ັ ປະກອບດ້ວຍ : ເຂດພືນທ
້ ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ຈັດວາງບັນດາອາຄານທຸລະກິດການຄ້າ, ການບລິການ, ບລິ ສນກາງມຄວາມຄກຄືນ:
້ ້ ງການທຸກໆມືຂອງປະຊາຊົ ການຄວາມຕອ ນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ນອກຈາກວຽກບລິການໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການຂອງ ້ ງຕ້ອງການບລິການໃຫ້ເຂົາມາທ ້ ໍ່ ຽວຊົມເວລາໄປຜໍ່ານທາງນອນ ປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ບັນດາອາຄານນຍັ
້ ນັນແມໍ່ ້ ້ ນດາແກນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງຂອງ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຍ ້ອນແນວນັນ, ນຕ້ອງການຈັດວາງແນວຕັງບັ ຫົວໜໍ່ວຍ.
ສນກາງງຽບສະຫງ ົບ : ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ຈັດວາງບັນດາອາຄານການສກສາ, ສາທາລະນະສຸ ກ, ວັດທະ
້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ້ຂຽວຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ນະທາ…ປະສົມປະສານກັບເຂດພືນທ
ລັດສະໝບລິການຂອງເຂດສນກາງແມໍ່ ນ 400 – 500 ແມັດ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
37
ລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນ :
ແມໍ່ ນລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສດ້ວຍກັນ ແລະ
້ ໍ່ ສນກາງ ແລະ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ, ຮັບປະກັນບລິການ ກັບເຂດພືນທ ທໍ່ ດໃຫ້ວຽກໄປ-ມາໄວວາ, ປອດໄພ ແລະ ສະດວກສະບາຍ. ັ ການການຈັດຕັງ້ a. ຫກ
້ ໍ່ ບົດບາດໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຕ້ອງໄດ້ຈດ ັ ວາງເໝາະສົມເພືໍ່ອຕອບສະໜອງຄວາມສະ ບັນດາເຂດພືນທ
ດວກສະບາຍທໍ່ ສດ ຄວາມຕ້ອງການໃນການນາໃຊ້ຂອງປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ໍ່ ບົດບາດຂ້າງເທິງ, ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສກວມເອົາອັດຕາສໍ່ວນຫາຍສຸ ດ. ບັນດາກຸໍ່ ມ ໃນບັນດາເຂດພືນທ
ອາໄສປົ ກກະຕິແມໍ່ ນຈັດວາງຢໍ່ ສນກາງອ້ອມຮອບເຂດສນກາງຂອງຫົວໜໍ່ວຍເພືໍ່ອຮັບປະກັນລັດສະໝການບລິການ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນປະມານ 400 – 500 ແມັດ. ຂອບເຂດຊາຍແດນລະຫວໍ່າງບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ັ ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ເຂດສນກາງແມໍ່ ນລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫກ ້ ໍ່ 100 – 200 ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສມສນກາງກຸໍ່ ມແມໍ່ ນໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ກັບລັດສະໝບລິການຕັງແຕ
້ ວາງໃກ ້ກັບເຂດຕົນໄມ ້ ້ ້ອງ ້ຂຽວ ເພືໍ່ອມສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ເດັກນ ້ອຍ, ພ້ອມກັນນັນຕ ແມັດ. ບັນດາໂຮງຮຽນນໄດ້ ັ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ໃກ ້ຄຽງກັບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫກ
້ ງຽບສະຫງ ົບ : ເຂດສນກາງຕ້ອງຈັດວາງເໝາະສົມຕາມບົດບາດຄືກຄນ,
້ ກັບບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການແມໍ່ ນຫກ ັ , ຕ້ອງຈັດວາງໃກກ ້ ບ ັ ຄົມມະນາຄົມ ເຂດຄກຄືນ,
້ ້ ນ ົ ເຂົາມາຊົ ຕົວເມືອງເພືໍ່ອບລິການ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ໃຫ້ປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ແຕໍ່ຍັງທັງໝົດໃຫ້ຜຄ ມ.
ັ ແມໍ່ ນໂຮງຮຽນປະຖົມສົມບນ, ປະສົມກັບສວນສາທາລະນະ ແລະ ເຂດງຽບສະຫງ ົບ, ກັບອາຄານຫກ
ັ ວາງລະຫວໍ່າງບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ, ໃກກ ້ ບ ັ ໂດຍກົງກັບບັນດາ ບັນດາອາຄານອືໍ່ນຄື: ສຸ ກສາລາ, ສະໂມສອນ,…ໄດ້ຈດ ກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນລັດສະໝບລິການ.
້ ໍ່ ບົດບາດໃນ ັ ວາງເໝາະສົມ ເພືໍ່ອເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບບັນດາເຂດພືນທ ລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຕ້ອງໄດ້ຈດ
້ ໍ່ ອມຕໍ່ ກັບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ. ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ພ້ອມກັນນັນເຊື ້ ດໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.2. ບາງສໍ່ວນຕົວຊວັ 2.3.2.1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ແນວຄວາມຄິດ
້ ໍ່ ພືນຢ ້ ໍ່ ອາໄສ (m2): ແມໍ່ ນເນືອທ ້ ໍ່ ລວມການກໍ່ ສ້າງເຮືອນຢໍ່ ອາໄສໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ປະກອບ ເນືອທ
້ ໍ່ ບັນດາຫ້ອງ ແລະ ບັນ ດາເນືອທ ້ ໍ່ ອືໍ່ນໆບລິກ ານໃຫ້ເຮືອ ນຢໍ່ ອາໄສຄື: ລະບຽງ, ໂຖງ, ຂັນໄດ,…ບ ້ ໍ່ ປະ ດ້ວຍເນືອທ ້ ໍ່ ໃນອາຄານ ແຕໍ່ບລິການໃຫ້ຈດ ກອບດ້ວຍເນືອທ ຸ ປະສົງອືໍ່ນຄື: ການຄ້າ, ການບລິການສາທາລະນະ.
້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນລວມ Brutto (m2/ເຮັກຕາ): ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນລະຫວໍ່າງເນືອ້ ຄວາມໜາແໜ້ນຂອງເນືອທ
້ ້ ຮໝ ້ ງຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຕົວເລກນໃຫ້ ້ າກຜົນການນາໃຊ້ດິນຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ທໍ່ ພືນລວມຂັ ນເທິ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
38
້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ (m2/ຄົນ): ແມໍ່ ນຕົວເລກໃຫ້ຮລ ້ ໍ່ ໃນ ້ ະບົບຄວາມສະບາຍກໍ່ ຽວກັບເນືອທ ຕົວເລກເນືອທ
້ ດນປົ້ ກກະຕິແມໍ່ ນເອົາ 12 -15 m2/ຄົນ. ກັບບັນດາເຂດຕົວ ັ , ຕົວຊວັ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຕາມມາດຕະຖານປັ ດຈຸບນ ັ , ສາມາດເອົາ 20 – 30 m2/ຄົນ. ເມືອງໃໝໍ່, ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າຕາມຄຸ ນລັກສະນະ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການປັດຈຸບນ
ຄວາມໜາແໜ້ນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ (ຄົນ/ເຮັກຕາ): ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນຕົວເລກລວມປະຊາ
້ ໍ່ ລວມຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ກອນເທິງເນືອທ
ຄວາມໜາແໜ້ນປະຊາກອນຕໍ່ າແມໍ່ ນປະມານ 150 -200 ຄົນ/ເຮັກຕາ, ປົ ກກະຕິໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາ
ໄສມຫາຍເຮືອນຕໍ່ າ, ວິນລາ,…ຄວາມໜາແໜ້ນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສປານກາງປະມານ 250 – 300 ຄົນ/ເຮັກຕາ. ຄວາມໜາ ້ າຍຊັນ. ້ ແໜ້ນສງ ປະມານ 350 – 450 ຄົນ/ເຮັກຕາ, ກັບບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສມຫາຍເຮືອນອາພາດເມັນຫ
້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນສະເພາະ Netto (m2/ເຮັກຕາ): ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນລະຫວໍ່າງເນືອທ ້ ໍ່ ຄວາມໜາແໜ້ນເນືອທ
້ ້ ໍ່ ດິນຢໍ່ ຕາມລາດັບ. ລວມຂອງພືນຂອງບັ ນດາເຮືອນ ເທິງເນືອທ
້ ໍ່ ຢໍ່ ອາໄສຂອງບັນ ຄວາມໜາແໜ້ນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ Netto (m2/ເຮັກຕາ): ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນລະຫວໍ່າງເນືອທ
້ ໍ່ ດິນຢໍ່ ຕາມລາດັບ. ດາເຮືອນຢໍ່ ເທິງເນືອທ
້ ໍ່ ຄວາມໜາແໜ້ນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ (ຄົນ/ເຮັກຕາ): ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນລະຫວໍ່າງຈານວນປະຊາກອນເທິງເນືອທ
ດິນຢໍ່ ຕາມລາດັບ.
້ ດທໍ່ ສາຄັນໃນວຽກການບລິຫານຈັດການກໍ່ ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງ (ສໍ່ວນຮ້ອຍ): ແມໍ່ ນຕົວຊວັ
້ ດນ ້ ການຄວບຄຸ ມຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງສໍ່ວນດິນກໍ່ ສ້າງອາຄານ ແລະ ສໍ່ວນພືນທ ້ ໍ່ ວໍ່າງ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນ ສ້າງ. ຕົວຊວັ ບັນດາຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວການລະບາຍອາກາດ, ແສງສະຫວໍ່າງ, ຫ້ອງໄຟ… ຄວາມໜາແໜ້ນກໍ່ ສ້າງ Brutto Mb
້ ໍ່ ກວມເອົາດິນຂອງບັນດາອາຄານກໍ່ ສ້າງ * 100% Mb = ເນືອທ ້ ໍ່ ດິນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ເນືອທ
ຄວາມໜາແໜ້ນກໍ່ ສ້າງ Netto Mn
້ ໍ່ ກວມເອົາດິນຂອງອາຄານກໍ່ ສ້າງ * 100% Mn = ເນືອທ ້ ໍ່ ດິນຢໍ່ ອາໄສ ເນືອທ
້ ໍ່ ລວມພືນບັ ້ ນດາຊັນ້ ເທິງເນືອທ ້ ໍ່ ເຂດ - ຄໍ່າສາປະສິດການນາໃຊ້ດິນ: ແມໍ່ ນອັດຕາສໍ່ວນລະຫວໍ່າງເນືອທ
້ ້ ນໝາກຜົ ຕອນດິນ. ຄໍ່າສາປະສິດນ ້ ເວົາຂ ນການນາໃຊ້ຂອງເຂດຕອນດິນ ແລະ ທັງໝົດຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ້ ງປານກາງ Htb: - ຊັນສ
້ ໃນນັນ:
້ ງປານກາງຂອງເຮືອນ. Htb: ຊັນສ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
39
້ ໍ່ ພືນ ້ ຂອງແຕໍ່ ລະປະເພດເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ ເທິງ a1,a2, ……….,an: ອັດຕາສໍ່ວນ ສໍ່ວນຮ້ອຍ ເນືອທ
້ ງໝົດຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ເນຶ໊ອທໍ່ ພືນທັ
້ ງຂອງແຕໍ່ລະປະເພດເຮືອນ. h1,h2, ……….,hn: ຈານວນຊັນສ
້ ດຕາມມາດຕະຖານກໍ່ ສ້າງ 2.3.2.2. ບາງຕົວຊວັ ້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ Brutto (ຕາມລາດັບກັບມາດຕະຖານເນືອທ ້ ໍ່ ເຮືອນ 12m2/ຄົນ) ຕາຕາລາງ 2.4 ຄວາມໜາແໜ້ນເນອທ ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຈານວນຊັນ້ 1
2
3
4
5
6
ນ ້ອຍສຸ ດ
2.500
3.200
4.600
4.800
5.000
5.200
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ
3.300
4.800
5.700
6.000
6.300
6.600
7
8
9
10
11
12
ນ ້ອຍສຸ ດ
5.400
5.700
6.000
6.200
6.400
6.600
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ
6.800
7.000
7.300
7.600
7.800
8.000
້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ Netto (ຕາມລາດັບກັບມາດຕະຖານເນືອທ ້ ໍ່ ເຮືອນຢໍ່ 12m2/ຄົນ) ຕາຕາລາງ 2.5 ຄວາມໜາແໜ້ນເນອທ ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຈານວນຊັນ້ 1
2
3
4
5
6
ນ ້ອຍສຸ ດ
3.600
5.300
7.500
8.900
9.700
11.500
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ
4.600
7.600
9.800
11.500
12.900
13.6800
7
8
9
10
11
12
ນ ້ອຍສຸ ດ
12.000
12.400
14.000
15.000
15.200
15.600
ໃຫຍໍ່ ສຸ ດ
15.000
15.600
16.400
16.900
17.400
17.600
ຕາຕາລາງ 2.6 ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງສງສຸ ດ (netto) ຂອງຕອນດິນກໍ່ ສ້າງອາຄານ ້ ໍ່ ດິນ (m2) ເນືອທ
ຕໍ່ າກວໍ່າ 50
50-100
100-200
200-300
300-400
400-500
100
90
80
70
60
50
ຄວາມໜາແໜ້ນ ການກໍ່ ສ້າງສງສດ (ເປເຊັນ)
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
40
ຕາຕາລາງ 2.7 ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງສງສຸ ດ (netto), ຄໍ່າສາປະສິດການນາໃຊ້ສງສຸ ດຂອງກຸໍ່ ມອາຄານ, ບ໋ ອກ ້ ໍ່ ດິນຫາຍກວໍ່າ 500 m2) ຖະໜົນ (ເນືອທ
້ ງປານກາງ ຈານວນຊັນສ
ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງສງສຸ ດ (ສໍ່ວນຮ້ອຍ)
ຄໍ່າສາປະສິດການນາໃຊ້ສງສຸ ດ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 ້ 15 ຂນໄປ
70 60 53 47 40 39 36 33 31 28 26 24 22 21
0,70 1,2 1,59 1,88 2,00 2,34 2,52 2,54 2,70 2,80 2,86 2,88 2,90 2,94
20
3,0-5,0
້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ ແລະ ເນືອທ ້ ໍ່ ດິນນາໃຊ້ເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງບັນດາປະເພດເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ ຕາຕາລາງ 2.7 ຄວາມໜາແໜ້ນເນືອທ ້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ 12 m2/ຄົນ) ມສວນສະເພາະປະເພດເຮືອນວິນລາ (ຕາມມາດຕະຖານເນືອທ ດິນ
້ ໍ່ ດິນກຸໍ່ ມພືນທ
້ ໍ່ ເຮືອນ ດິນເຂດພືນທ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
ປະເພດເຮືອນ
ເຮືອນ 1 ຊັນ້ 120 m2 ດິນ ສາລັບຄອບຄົວ 3-4 ຄົນ 150 m2 ດິນສາລັບຄອບຄົວ 5-6 ຄົນ ເຮືອນ 2 ຊັນ້ 100 m2 ດິນ ສາລັບຄອບຄົວ 3-4 ຄົນ 120 m2 ດິນສາລັບຄອບຄົວ 5-6 ຄົນ
m2 /ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ m2/ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ m2/ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ
3.300 3.800
32-40
2.500 2.800
54-60
1.900 2.200
67-72
4.000 4.400
33-37
3.000 3.400
45-50
2.300 2.600
58-62
4.000 4.400
33-37
3.000 3.400
45-50
2.300 2.600
58-62
5.200 5.800
25-28
3.800 4.200
35-40
2.900 3.200
47-52
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
41
ຕາຕາລາງ 2.9 ຄວາມໜາແໜ້ນບ໋ ອກຕອນດິນໃຫ້ບັນດາຄອບຄົວກໍ່ ສ້າງເຮືອນ ້ ໍ່ ກໍ່ ສ້າງ ້ ທໍ່ ຕັງເຂດພື ນທ
້ ໍ່ ແຕໍ່ລະບ໋ ອກຕອນດິນໃຫ້ 1 ຄອບຄົວ ເນືອທ ຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍໍ່
ຕົວເມືອງນ ້ອຍ ແລະ ປານກາງ ້ ໍ່ 60 ເຖິງ 100 ຕັງແຕ
ັ ສນກາງ ແລະ ແກນຄົມມະນາຄົມຫກ ພາຍໃນຕົວເມືອງ
້ ຕັງແຕໍ່ 60 ເຖິງ 80
້ ໍ່ 80 ເຖິງ 120 ຕັງແຕ
ອ້ອມຮອບຕົວພາຍໃນ, ພາຍນອກຕົວ
້ ຕັງແຕໍ່ 80 ເຖິງ 120
້ ໍ່ 100 ເຖິງ 150 ຕັງແຕ
ເມືອງ ້ ໍ່ ເຮືອນ ແລະ ເນືອທ ້ ໍ່ ດິນນາໃຊ້ໃຫ້ບນ ັ ດາຄອບຄົວກໍ່ ສ້າງເອງ (ກັບມາດຕະ ຕາຕາລາງ 2.10 ຄວາມໜາແໜ້ນພືນທ ້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນ 12 m2/ຄົນ) ຖານເນືອທ
ປະເພດເຮືອນຢໍ່
ເຮືອນ 1 ຊັນ້ 100 m2 ດິນ ສາລັບຄອບຄົວ 3-4 ຄົນ 150 m2 ດິນສາລັບຄອບຄົວ 5-6 ຄົນ ເຮືອນ 2 ຊັນ້ 100 m2 ດິນ ສາລັບຄອບຄົວ 3-4 ຄົນ 120 m2 ດິນສາລັບຄອບຄົວ 5-6 ຄົນ
ດິນຢໍ່ ອາໄສ
ດິນຂອບເຂດຢໍ່
ດິນເຂດເຮືອນ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
ຄວາມໜາແໜ້ນ
m2/ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ m2/ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ m2/ເຮັກຕາ
m2/ຄົນ
3.400 4.000
30-36
2.800 3.300
36-44
2.200 2.600
48-56
4.000 4.800
25-30
3.300 4.000
30-36
2.800 3.300
38-44
3.800 4.800
25-32
3.100 4.000
32-38
2.400 3.200
40-50
5.000 5.800
20-24
4.000 4.600
26-30
3.200 3.800
32-38
້ ໍ່ ເຮືອນ ແລະ ເນືອທ ້ ໍ່ ດິນນາໃຊ້ໃຫ້ບັນດາຄອບຄົວກໍ່ ສ້າງເອງ (ກັບມາດຕະ ຕາຕາລາງ 2.11 ຄວາມໜາແໜ້ນພືນທ ້ ໍ່ ພືນເຮື ້ ອນຢໍ່ 12 m2/ຄົນ) ຖານເນືອທ
້ ງເຮືອນ ຊັນສ
ໄລຍະຫໍ່າງ 2 3 13 16
4 5 20 24
6 7 8 28 32 36
9 10 40 44
11 12 48 52
ລະຫວໍ່າງດ້ານໜ້າເຮືອນກັບຈອມຫງັ ຄາ ຫ ື 12 12
16 16
16 20 20
24 24
30 30
ລະຫວໍ່າງບັນດາດ້ານຂ້າງຍາວຂອງເຮືອນ ລະຫວໍ່າງ 2 ດ້ານຈອມຫງັ ຄາມປໍ່ອງຢ້ຽມ
ລະຫວໍ່ າງ 2 ສ ໜາຫ ັງຄາບໍ່ ມ ປະຕ ຫ້ອ ງຢໍ່ ຕາມໄລຍະຫໍ່າງຫ້ອງປ້ອງກັນໄຟ ຢໍ່ ຕາຕາລາງ 2.12 ແລະ ລະຫວໍ່າງປໍ່ອງຢ້ຽມ ແລະ ລະຫວໍ່າງ ບັນດາເຮືອນ 1 ຊັນ້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
42
ົ ທານໄຟ ໜໍ່ ງອາຄານ ຕາຕາລາງ 2.12 ລະດັບວັດສະດຸ ທນ ົ ທານໄຟໜໍ່ ງອາຄານອືໍ່ນທໍ່ ຕິດດ້ານຂ້າງ ລະດັບວັດສະດຸ ທນ
ົ ທານໄຟ ລະດັບວັດສະດຸ ທນ ໜໍ່ ງອາຄານ
I ແລະ II
III
IV
V
I ແລະ II
6
8
10
10
III IV V
8 10 10
8 10 10
10 12 15
10 15 15
້ ອນຢໍ່ ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.3. ການຈັດຕັງເຮື 2.3.3.1. ບັນດາປະເພດເຮືອນ
້ ໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ໃນບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ້ ໍ່ ໃນການຈັດຕັງພື ້ ນທ ເຮືອນແມໍ່ ນພາກສໍ່ວນຕົນຕ
ພາກສໍ່ວນໃຫຍໍ່ ບັນດາເຮືອນໄດ້ກໍ່ ສ້າງຕາມຮບແບບການອອກແບບ ເພືໍ່ອຫັນເປັ ນມາດຕະຖານ, ຫັນເປັ ນອຸ ດສາຫະ
ກາກໍ່ ສ້າງ, ພ້ອມກັບ ສ້າງຄວາມເປັ ນເອກະພາບ ແລະ ລັກສະນະສະເພາະໃຫ້ແຕໍ່ລະຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຍອ້ ນແນວ ້ ບັນຫາການເລືອກບັນດາແບບເຮືອນ ອອກແບບໃຫ້ເໝາະສົມກັບບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທາງດ້ ື ນັນ, ານເສດຖະກິດ, ເຕັກ ້ ໍ່ ຕອນດິນແມໍ່ ນສາຄັນໃນວຽກການຈັດຕັງການດ ້ ້ ນ້ ນິກ, ທາມະຊາດຂອງພືນທ າລົງຊວິດຂອງປະຊາຊົນຄືການຈັດຕັງພື ທໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
ເພືໍ່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຫາກຫາຍຂອງແຕໍ່ລະພາກສໍ່ວນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ, ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ
ຕ ້ອງຈັດວາງຫາຍປະເພດຮບແບບເຮືອນ. ບັນດາປະເພດຮບແບບເຮືອນສາມາດແຍກພາກສໍ່ວນບັນດາປະເພດ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ ້ :
a. ຫພັກລວມ ສາລັບບັນດາວັດຖຸປະສົງດຽວ , ສາມາດແມໍ່ ນຫ້ອງຊຸດພະນັກງານ ຫ ື ຫພັກ
ສາລັບ ນັກ ສ ກສາອາໄສຢໍ່ ນອກ. ປະເພດນ ້ ປົ ກ ກະຕິແ ມໍ່ ນນາໃຊ້ລະບຽງລະຢໍ່ ລະຫວໍ່າງ
້ ໍ່ ກາງ ຫ ື ລະບຽງຢໍ່ ທາງດ້ານຂ້າງ, ເຂດພືນທ ້ ເຮືອ ນຄົວ ປົ ກກະຕິ ແ ມໍ່ ນຈະຢໍ່ ຫ້ອ ງນ າ, ຮໍ່ວມກັນ ຫ ື ຕາມແຕໍ່ລະຫ້ອງ.
ຮບທ 2.2 ບາງຮບແບບຫພັກລວມຕາມແບບສະບັບຕົນ້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
43
b. ອາພາດເມັນ້
ົ ກັນໃນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ບັນດາຕົວເມືອງທັນສະໄໝ ແມໍ່ ນປະເພດຮບແບບເຮືອນທໍ່ ນິຍມ
ິ ສງ, ຄຸ ນລັກສະນະປະຫຍັດຕອນດິນກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງ ແລະ ປັ ດໄຈຮບກ ້ອນ ໃນໂລກ ໂດຍໝາກຜົນການນາໃຊ້ດນ ້ ໍ່ ຂອງຕົວເມືອງ. ້ ໍ່ ວມການຈັດຕັງພື ້ ນທ ສາມາດເຂົາຮ ້ ໍ່ າ: ອາພາດເມັນຕ
້ ນທໍ່ ນິຍມ ້ ົ ກັນຫາຍແມໍ່ ນບັນດາອາພາດເມັນ້ 5 ຊັນໄດ້ ົ ກັນຢໍ່ ຫາຍຕົວ ເມືອງຫວຽດ ນິຍມ ກໍ່ ສ້າງຂນເປັ ້ ນປະເພດຮບແບບເຮືອນມ ລາຄາປານກາງ, ບໍ່ ຕ້ອງການສງຫາຍ ້ ທົດສະວັດ 60 ເຖິງປັ ດຈຸບນ ັ . ນແມໍ່ ນາມ ຕັງແຕໍ່ ກໍ່ ຽວກັບທາງດ້ານເຕັກນິກການກໍ່ ສ້າງ, ສາມາດຫັນເປັ ນມາດຕະຖານທາງການກໍ່ ສ້າງຕາມ modun ໂຄງສ້າງຕິດຕັງ້ ້ າເລັດຮບ. ກໍ່ ຽວກັບຄວາມຕ້ອງການສະດວກການນາໃຊ້, 5 ຊັນ້ ແມໍ່ ນຂອບເຂດສງສຸ ດກໍ່ ຽວກັບຊັນສ ້ ງບໍ່ ແຜນພືນສ ຕ ້ອງນາໃຊ້ລບຟ.
້ ໍ່ າ ຮບທ 2.3 ບາງຮບແບບແຜນຜັງອາພາດເມັນຕ ້ ກ ກະຕິຈດ ້ ້ ັ ຕັງຕາມປະເພດດຽວ. ອາພາດເມັນປົ ແຕໍ່ ປະເພດດຽວມ ຕັງແຕໍ່ 4-8 ຫ້ອງຊຸດ ຄົບຊຸດໃນ
້ ນດາຊັນຕ ້ ມຂັນໃຊ້ ້ ້ ໍ່ າງໆ. ບັນດາປະເພດດຽວສາມາດຈັບຄໍ່ ເປັ ນບ໋ ອກ. ແຕໍ່ລະບ໋ ອກສາມາດມຕັງ້ ໜໍ່ ງຊັນ, ລວມຂນບັ ແຕໍ່ 2 ເຖິງ 2-3 ປະເພດດຽວ. ້ າຍຊັນ: ້ ອາພາດເມັນຫ
້ ້ າຍຊັນ ້ ຕັງແຕໍ່ ້ ້ ນໄປ, ແມໍ່ ນປະເພດອາພາດເມັນຫ 6 ຊັນຂ ແຕໍ່ ໂດຍບັນດາຄວາມຕ້ອງການກໍ່ ຽວກັບ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງປົ ກກະຕິ, ບັນດາອາພາດ ້ ໍ່ ວມເຂົາໃນການຈັ ້ ້ ນທ ິ ຄື ການເຂົາຮ ເຕັກນິກ ແລະ ໝາກຜົນການນາໃຊ້ດນ ດຕັງພື
້ ້ ້ ມ ຈານວນຊັນຫ ້ າຍຕັງແຕ ້ ໍ່ 9 ຊັນຂ ້ ນໄປ. ້ ້ ນ້ ເມັນນ ແມໍ່ ນປະເພດອາພາດເມັນໄດ້ ກໍ່ ສ້າງຫາຍໃນໄລຍະເວລາໃກ ໆ ໂດຍໝາກຜົນການນາໃຊ້ຕອນດິນສງ ແລະ ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງໜໍ່ ງພາກສໍ່ວນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສຕົວເມືອງ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ້ ໍ່ ຫ້ອງຊຸດອອກມາພືນທ ກໍ່ ຽວກັບການເບິໍ່ງຕັງແຕ
້ ນບັນດາປະເພດດຽວເອກກະລາດ, ບໍ່ ຕິດຕັງຄ ້ ໍ່ . ແຕໍ່ລະປະເພດດຽວມຕັງ້ ໂດຍປົ ກກະຕິແລ້ວ, ນແມໍ່
້ ້ ມໜໍ່ ງປໍ່ອງລບຟ ແລະ ຂັນໄດນ ້ ້ ມປົ ກກະຕິນາໃຊ້ ແຕໍ່ 4 - 8 ຫ້ອງຊຸດຄົບຊຸດເທິງໜໍ່ ງຊັນ, ໄຟທາງດ້ ານນອກ. ຕັງລຸໍ່ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
44
້ ໍ່ ອລດຜໍ່ອນໄລຍະການໄປ-ມາຂອງປະຊາຊົນ. ມບາງ ັ ດາບົດບາດຊໍ່ວຍສະໜອງບາງການບລິການທຸ ກໆມືເພື ໃຫ້ບນ ້ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງຄືໜໍ່ ງສະ ້ ງ ປະເພດອາພາດເມັນນ ້ ຄວນມ ຊັນສ ຮບຮໍ່າງປລະມິດ, ປົ ກ ກະຕິນາໃຊ້ໃນໂຄງປະກອບພືນທ ຖານທໍ່ ສົນໃຈ ແລະ ຊົມວິວ.
້ າຍຊັນ້ ຮບທ 2.4 ອາພາດເມັນຫ
້ າຍຊັນ້ ປະເທດສິງກະໂປ ຮບທ 2.5 ອາພາດເມັນຫ
ປະເທດຈນ c. ເຮືອນຢໍ່ ຄອບຄົວ ເຮືອນຫ້ອງແຖວ:
້ ້ ພືນຖານທາງເສດຖະກິ ົ ກັນຫາຍຕັງແຕໍ່ ແມໍ່ ນປະເພດຮບແບບເຮືອນໄດ້ກໍ່ ສ້າງທໍ່ ນິຍມ ດປະເທດພວກ
້ ນປະເພດເຮືອນຢໍ່ ປະສົມປະສານກັບໜໍ່ ງບົດບາດອືໍ່ນ, ເຂົາກາລັງປໍ່ຽນແປງໄປຫາກົນໄກເສດຖະກິດຕະຫາດ. ນແມໍ່ ້ ໍ່ ຊັນລຸໍ່ ້ ມຂອງເຮືອນ, ສໍ່ວນບັນດາຊັນເທິ ້ ັ ຕັງຢ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນບັນດາຮ້ານຄ້າໄດ້ຈດ ງໄດ້ໃຊ້ເຮັດເປັ ນບໍ່ອນຢໍ່ . ປະເພດ ຮບແບບເຮືອນນ ້ ການພັດທະນາໄວວາຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງປະເທດຂອງພວກເຂົາ ໂດຍເໝາະສົມກັບວິຖດາລົງຊວິດ,
້ ້ ໍ່ ວິຖການດາ ການຂາດແຄ້ນຕະຫາດ, ຄວາມມັດຂອງຊາຊົນຕົວເມືອງປະເທດເຂົາໃນຂະບວນການ ສໍ່ວນເກນຕັງແຕ
້ ນປະຊາຊົນສາມາດມັກຕອນ ້ ລົງຊວິດຢໍ່ ຊົນນະບົດເຂົາມາດ າລົງຊວິດຢໍ່ ໃນຕົວເມືອງ. ລັກສະນະຂອງປະເພດນແມໍ່ ດິນສະເພາະສໍ່ວນຕົວເອງ, ສາມາດກໍ່ ສ້າງເຮືອນຕາມຄວາມມັກ, ຄວາມຕ້ອງການນາໃຊ້ ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງ ້ ນຄວາມໜາແໜ້ນກໍ່ ສ້າງປົ ກ ລາຍຮັບຕົນເອງ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ກົງກັນຂ້າມກັບສະຖານທໍ່ ໃຫຍໍ່ ຂອງປະເພດເຮືອນແມໍ່
້ ໍ່ ຕອນດິນ), ເຮືອນມຮບຮໍ່າງຄືທໍ່ , ອໍ່ອນກໍ່ ຽວກັບຄວາມສາມາດລະບາຍ ກະຕິຈະສຸ ງ (ປະມານ 95 ສໍ່ວນຮ້ອຍ ເນືອທ ້ ໍ່ ຕອນດິນປະມານ 50 – 100 m2, ຊັນສ ້ ງສຸ ດປານກາງ 3-4 ຊັນ. ້ ອາກາດ ແລະ ແສງສະຫວໍ່າງ. ເນືອທ
້ ໍ່ ໃນຕົວເມືອງ, ໂດຍຄວາມມັກຂອງແຕໍ່ ສໍ່ວນບຸ ກຄົນ ສະແດງຜໍ່ານຮບດ້ານ ້ ນທ ກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງພື
້ ໜ້າຂອງເຮືອນ, ຄໍ່ອຍໆເຖິງດ້ານບັນດາແກໍ່ ນເສັນທາງປະສົ ມປະສານປານກໍ່ ຽວກັບທິວທັດ. ກໍ່ ຽວກັບການນາໃຊ້ ້ ດຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍຫາຍໃນບັນຫາການນາໃຊ້ຕອນດິນຕົວເມືອງ, ຕອນດິນໃນຕົວເມືອງແມໍ່ ນປະເພດຮບແບບເຮືອນນເກ ້ ໍ່ ສນກາງຂອງຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ . ແມໍ່ ນບັນດາເຂດພືນທ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
45
້ ຕ້ອງມຂຈ ້ າກັດປະເພດຮບແບບເຮືອນຫ້ອງແຖວໃນການຈັດຕັງບັ ້ ນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາ ດ້ວຍເຫດນັນ,
້ ໍ່ ການຄ້າແບບ ້ ໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງນອ້ ຍ, ອ້ອມຮອບບັນດາເຂດພືນທ ໄສ, ແມໍ່ ນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ , ພຽງແຕໍ່ຈັດຕັງຢ ້ ມຄືຢໍ່ ຕະຫາດ. ດັງເດ
ຮບທ 2.6 ຮບແບບເຮືອນຫ້ອງແຖວ ຢໍ່ ນະຄອນຫວງໂຮໍ່ຈມິນ ເຮືອນຫ້ອງແຖວ: ແມໍ່ ນປະເພດເຮືອນຢໍ່ ຄອບຄົວສໍ່ວນຕົວ, ໄດ້ກໍ່ ສ້າງພ້ອມໃນເວລາດຽວກັນກັບຮບແບບການອອກ ້ ້ ງ. ແບບແຕໍ່ ລະສາຍຕາມດ້ານໜ້າເອກກະພາບກັນກໄປຕາມເສັນທາງ, ສສັນຫາກຫາຍ, ຮບບ໋ ອກ, ຊັນສ
ຮບທ 2.7 ເຂດເຮືອນຫ້ອງແຖວ ້ ຍຢໍ່ ທາງດ້ານໜ້າ, ເດິນຕາກຢໍ່ ທາງດ້ານຫງັ , ຄວາມສາມາດ ເຮືອນປະເພດນປົ້ ກກະຕິມເດນສວນນອ ້ ງປານກາງຂອງເຮືອນຫ້ອງແຖວແມໍ່ ນ 2-3 ລະບາຍອາກາດ ແລະ ແສງສະຫວໍ່າງຫາຍກວໍ່າເຮືອນຫ້ອງແຖວ…ຊັນສ ້ ໍ່ ບ໋ ອກຕອນດິນປະມານ 150 – 200 m2, ເນືອທ ້ ໍ່ ກໍ່ ສ້າງປະມານ 60 -80 m2. ້ ເນືອທ ຊັນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
46
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ, ປະເພດຮບແບບເຮືອນຫ້ອງແຖວຄ້ອນຂ້າງດກວໍ່າປຽບທຽບກັບ ້ ນທ ກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງພື
້ ໍ່ ້ ພຽງແຕໍ່ຈັດວາງປະເພດຮບແບບເຮືອນນຢ ເຮືອນ…ກໍ່ ຽວກັບໝາກຜົນການນາໃຊ້ຕອນດິນຍັງຕໍ່ າ. ຍອ້ ນແນວນັນ, ້ ໍ່ ຕອນດິນມລາຄາຕໍ່ າກວໍ່າ ຫ ື ຢໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງນ ້ອຍ. ບັນດາເຂດພືນທ ເຮືອນວິນລາ : ແມໍ່ ນປະເພດຮບແບບເຮືອນຢໍ່ ຄອບຄົວສາລັບບັນດາຈຸດ ປະສົງມ ລາຍໄດ້ສງ, ຮຽກຮ້ອງຄຸ ນະພາບ
້ ໍ່ ທາງດ້ານນອກຕົວເມືອງ, ສະ ້ ອນປະເພດນປົ້ ກກະຕິຈດ ັ ວາງຢໍ່ ບັນດາເຂດພືນທ ການດາລົງຊວິດສງ. ຍ ້ອນແນວນັນເຮື
້ ນກາງຕົວ ້ ບ ັ ບັນດາແກນຄົມ ມະນາຄົມ ຫກ ັ ຄໍ່ອຍໆເຂົາສ ຖານທໍ່ ມ ທວທັດສວຍງາມ, ສະພາບແວດລ້ອມດ, ໃກ ກ ເມືອງ.
້ ໍ່ ຕອນດິນປະມານຕັງແຕ ້ ໍ່ 250-500 m2, ມ 3 ຫ ື 4 ດ້ານລະບາຍ, ເຮືອນວິນລາປົ ກກະຕິແລ້ວມເນືອທ
້ ງປານກາງ 2-3 ຊັນ, ້ ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງປະມານ 30 ສໍ່ວນຮ້ອຍ. ສາມາດມຫາກຫາຍເຮືອນວິນລາ ຊັນສ ເອກກະລາດ ຫ ື ຄໍ່ ກັນ, ທັງສໍ່ ຫງັ .
ຮບທ 2.8 ເຂດເຮືອນວິນລາ ຢໍ່ ສະຫະລັດອາເມລິກາ ເຮືອນສວນ :
້ ນອຸ ດສາຫະກາເພືໍ່ອນາໃຊ້ໃຫ້ຈດ ແມໍ່ ນປະເພດເຮືອນຢໍ່ ປະສົມປະສານກັບວຽກການຂຸ ດຄົນດິ ຸ ປະສົງ
ັ ວາງຢໍ່ ບັນດາເຂດນອກຕົວເມືອງ, ມ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ ຫ ື ນາໃຊ້ໃຫ້ຄອບຄົວ. ປະເພດເຮືອນນ ້ ປົ ກກະຕິໄດ້ຈດ ້ ໍ່ ເຂດຕອນດິນປະມານ 1.000 m2, ຊັນສ ້ ໍ່ ການກໍ່ ສ້າງເຮືອນ ້ ງປານກາງຂອງເຮືອນປະມານ 1-2 ຊັນ, ້ ເນືອທ ເນືອທ ປະມານ 100 m2. 2.3.3.2. ຄິດໄລປະລິມານເຮືອນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ້ ງປານກາງ a. ຄິດໄລໍ່ເຮືອນຢໍ່ ຕາມຊັນສ ້ າຍຊັນ, ້ ອາພາດເມັນນ ້ ້ອຍຊັນ, ້ ເຮືອນຫ້ອງແຖວ, ເຮືອນວິນລາ ເລືອກຮບແບບເຮືອນ: ອາພາດເມັນຫ
້ ໍ່ ແຜນຜັງພືນເຮື ້ ອນແມໍ່ ນ Ds (m2) ,... ກັບເນືອທ
ອັດຕາສໍ່ວນຮ້ອຍຂອງບັນດາຮບແບບທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ : a1, a2, … an(%) ້ ງຂອງແຕໍ່ປະເພດ : t1, t2, … tn ຊັນສ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
47
້ ງປານກາງ : ຊັນສ
້ ບຊັນສ ້ ງປານກາງ Brutto ໃນມາດຕະຖານເພືໍ່ອຊອກຫາຄວາມ ຕອບຕາຕາລາງຄວາມໜາແໜ້ນພືນກັ
ໜາແໜ້ນພືນ້ Ms (m2/ha), ເບິໍ່ງຕາຕາລາງ 2.3. ສດຄິດໄລໍ່ຈານວນເຮືອນ :
b. ຄິດໄລໍ່ເຮືອນຢໍ່ ຕາມຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງ
້ ງໃຫ້ແຕໍ່ລະບ໋ ອກຕອນດິນຕາມການຢື ນຢັ ນດ້ວຍການ ຫງັ ຈາກມແຜນທໍ່ ການນາໃຊ້ຕອນດິນ, ມຊັນສ
້ ໍ່ ຕອນດິນສາ ິ , ພວກເຂົາໄດ້ມເນອທ ຈາລອງໃຫ້ປະສົມປະສານທວທັດລວມ ແລະ ເໝາະສົມກໍ່ ຽວກັບການນາໃຊ້ດນ ລັບບັນດາປະເພດເຮືອນ.
້ ໍ່ ດິນ ສາລັບ ໃຫ້ເຮືອນ n ຊັນ, ້ ໍ່ ນໄດ້ ້ ເທິງແຜນຜັງການນາໃຊ້ ້ n= 5 ເຮືອນ 5 ຊັນ, ້ ເນືອທ Sn, ເນືອທ
້ ຕອນດິນ ບໍ່ ນັບດິນຄົມມະນາຄົມໃນຕາຕາລາງຄວາມສົມດນຕອນດິນ (ແມໍ່ ນດິນຄົມມະນາຄົມອ້ອມຮອບເຂດພືນ ທໍ່ ດິນ).
້ ໍ່ ໜໍ່ ງແຜນຜັງພືນເຮື ້ ອນ (ເຮັກຕາ) Ds = ເນືອທ
້ Ms= ຄວາມໜາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງສງສຸ ດທໍ່ ໃຫ້ອະນຸຍາດຈານວນຊັນຕາມລ າດັບ (ຕາຕາລາງ 2.6) Nn: ຈານວນເຮືອນສງສຸ ດ ຄິດໄລໍ່ໄດ້ໃນໜໍ່ ງບ໋ ອກຕອນດິນ. ພວກເຂົາ ມສດຄິດໄລໍ່ ຈານວນເຮືອນສງສຸ ດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ ້ :
້ ໍ່ ລະທໍ່ ພັກປະມານ 5 ຄົນ. ລອງອກຈານວນປະຊາກອນ ໂດຍຄໍ່າເລໍ່ ມຕົນແຕ
້ ນ້ ພວກ ຖ້າບໍ່ ລວມຈານວນປະຊາກອນ ປຽບທຽບກັບຕາຕາລາງຄິດໄລໍ່ຄວາມສົມດນຕອນດິນເບືອງຕົ
້ ໍ່ ້ ງ, ເນືອທ ິ :ື ຈານວນປະຊາກອນ, ຈານວນຊັນສ ເຂົາສາມາດປັ ບວິທເພໍ່ ມ ຫ ື ລຸ ດລົງໜໍ່ ງ ຫ ື ຫາຍໃນບັນດາສະຖິຕຄ ້ ອນ, ເນືອທ ້ ໍ່ ການກໍ່ ສ້າງບັນດາປະເພດເຮືອນ, ການກວດກາຂອງປັ ດໄຈໂຄງປະກອບ ແລະ ທິວ ທັດບັນດາ ພືນເຮື ແກໍ່ ນຖະໜົນ. ັ ການ ແລະ ການແກ ້ໄຂຈັດວາງບັນດາປະເພດເຮືອນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.3.3. ບາງສໍ່ວນຫກ a) ຕາມປະເພດເຮືອນ
ັ ຕາມປະເພດເຮືອນ ແຕໍ່ມການແກ ້ໄຂຈັດວາງສໍ່ວນຕົວ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ວຽກຈັດວາງຍັງມລວມໜໍ່ ງຫກ
ື ການແມໍ່ ນການແກໄ້ ຂຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງອາຄານກັບອາຄານ, ລະຫວໍ່າງອາຄານກັບບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທ າມະຊາດ, ້ ໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ການຈັດຕັງການດ ້ ນທ ້ ວິສະວະກາ, ການຈັດຕັງພື າລົງຊວິດທໍ່ ດໃຫ້ຊຸມຊົນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
48
້ ໂດຍໄດ້ຫນ ້ ດຕັງບັ ້ ນດາພາກສໍ່ວນຂອງເຮືອນ, ັ ເປັ ນແບບຢໍ່າງ, ຄວນຕ້ອງຈັດຕັງຕິ ເຮືອນອາພາດເມັນ,
້ ນຮບແບບມຫາຍຂໄດ້ ້ ນ ຕາມແຕໍ່ລະກຸໍ່ ມໃນບັນດາຕອນດິນໄດ້ຢືນຢັ ນ. ນແມໍ່ ້ ປຽບ ແລະ ບ໋ ອກບັນດາອາຄານເຂົາກັ ົ . ບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນໄດ້ປະກົດຕົວແຕໍ່ 4-8 ບ໋ ອກເຮືອນ, ຈັດວາງເພືໍ່ອການປະກົດຕົວ ໄດ້ຕອບສະໜອງເປັ ນທໍ່ ນິຍມ
້ ໍ່ ສາທາລະນະຄື: ໜໍ່ ງເດນໃນ, ສ້າງເງໍ່ ອນໄຂພົ ້ ນພືນທ ້ ໍ່ ື ໜໍ່ ງພືນທ ບປະກັນໃນຄວາມສາພັນບ້ານໃກເ້ ຮືອນຄຽງ. ນແມໍ່ ້ ງຽບສະຫງ ົບຂອງກຸໍ່ ມເຮືອນ, ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ຈັດວາງບໍ່ອນຫນໃຫ້ ເດັກນອ້ ຍ, ບັນດາເດນກິລານອ້ ຍໃຫ້ຊາວໜຸໍ່ ມ,
້ ້ ້ າ້ ງສະພາບແວດລ້ອມດ າລົງຊິວ ດ ິ ແລະ ສັງຄົມ ສ ງໃຫ້ຫ ົວ ບໍ່ອນນັໍ່ງພັກ ຜໍ່ອນຂອງຄົນ ເຖົາ...ກັ ບຕາໜໍ່ າງຕົນໄມ ສ ໜໍ່ວຍ.
້ ໍ່ ສືໍ່ສານຊຸມຊົນດ້ານໃນ ຮບທ 2.9 ໂຄງປະກອບຄົບຖ້ວນ, ສ້າງພືນທ
ຮບທ 2.10 ຕົວຢໍ່າງຮວບຮວມທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ື ້ ໍ່ ຕາມໜໍ່ ງທິດຍັງສ້າງໄດ້ພນທ ກິດຈະກາໃນກຸໍ່ ມ ຮບທ 2.11 ຮວບຮວມກຸໍ່ ມເຮືອນໃນກຸໍ່ ມຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ຂອງປະເທດຈນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
49
ເຮືອນຕໍ່ າຄື: ເຮືອນວິນລາ, ເຮືອນຫ້ອງແຖວຕໍ່ ເນືໍ່ອງ, ເຮືອນຫ້ອງແຖວດໍ່ຽວ, ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນຈັດຕັງ້
້ ້ ຕາມຮບຮໍ່າງແຍກຕອນເທິງເຂດຕອນດິນກັບລະບົບເສັນທາງພາຍໃນອ້ ອມຮອບ, ບັນດາເຮືອນປໍ່ ນໜ້າອອກເສັນ ້ ໍ່ ສາທາລະນະບໍ່ ໄດ້ສາ້ ງຂນ, ້ ຂາດບັນດາພືນທ ້ ໍ່ ກິດຈະກາຈາ ທາງ. ໂດຍຮບແບບຈັດວາງຄືແນວນັນ້ ຄວນບັນດາພືນທ
້ ຕ້ອງໄດ້ຈດ ັ ວາງ ເປັ ນ ໃຫ້ທຸ ກ ໆເພດທຸ ກ ໄວ, ຄວາມສາພັນ ລະບົບບ້ານໃກ ເ້ ຮືອ ນຄຽງຖືກ ຈາກັດ . ໂດຍແນວນັນ,
້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ້ ັ ກັນລະຫວໍ່າງບັນດາຕອນດິນບາງສໍ່ວນພືນທ ້ ຍ, ສະຖານທໍ່ ພົບປະກັນຂອງຜ ້ ສະຫບ ,້ ບໍ່ອນຫນໃຫ້ ເດັກນອ ໃຫຍໍ່ ເພືໍ່ອເພໍ່ ມຄວາມສາພັນບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງ.
ຮບທ 2.12 ການຈັດວາງເຮືອນວິນລາ
້ ໍ່ ບໍ່ ດ - ດ ້ ນທ ຮບທ 2.13 ບາງສໍ່ວນວິທການຈັດເຮືອນ ແຍກຕອນດິນ - ປຽບທຽບວິທຈັດຕັງພື ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
50
້ ໍ່ ບໍ່ ດ - ດ ້ ນທ ຮບທ 2.14 ບາງສໍ່ວນວິທການຈັດເຮືອນ ແຍກຕອນດິນ - ປຽບທຽບວິທຈັດຕັງພື ື b) ຕາມເງໍ່ ອນໄຂທ າມະຊາດ
ື ຕ້ອງຈັດວາງເຮືອນຕາມທິດທາງມ ປະໂຫຍດກໍ່ ຽວກັບແດດ, ລົມ ໃນເງໍ່ ອນໄຂສະພາບອາກາດເຂດ
ຮ້ອນ ລົມມລະສຸໍ່ ມຂອງປະເທດ (ເວລາແດດຫາຍ, ຄວາມຮຸ ນແຮງລັງສຫາຍ, ມລົມມລະສຸ ມ, ຄວາມຊໍ່ ຸ ມຊືໍ່ນສງ).
ຮບທ 2.15 ການຈັດວາງເຮືອນຮັບລົມດ ແລະ ປ້ອງກັນລົມບໍ່ ດ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
51
ຮບທ 2.16 ການຈັດວາງເຮືອນຕາມທິດທາງລົມ ແລະ ທິດທາງແດດ ້ ອນ, ໃນກລະນຕ້ອງຈັດວາງເຮືອນຢໍ່ ທິດຕາ ຫກລ້ຽງແດດ ທິດຕາເວັນຕົກ ໂດຍກົງ ຕອນແລງເຂົາເຮື
ັ ດາແກໄ້ ຂສະຖາປັ ດຕະຍະກາເພືໍ່ອ ເວັນຕົກ ຄວນໃຊ້ປະໂຫຍດກັນສາກຂອງບັນດາອາຄານທາງດ້ານໜ້າ ຫ ື ໃຊ້ບນ ້ ັ ແດດໂດຍກົງ. ນອກຈາກ, ຕ້ອງໃຊ້ການແກໄ້ ຂຕົນໄມ ຈາກັດສໍ່ວນໄດ້ຮບ ,້ ນາ້ : ເພືໍ່ອຈາກັດແສງຕາວັນຕອນແລງ ້ ອນ. ເຂົາເຮື
ເຮືອນຕ້ອງວາງຢໍ່ ທິດທາງຮັບລົມທໍ່ ດ, ຫກລ້ຽງທິດລົມບໍ່ ດ. ທິດເຮືອນຄວນຈັດວາງຊືໍ່ມມ ຫ ື ງໍ່ ຽງທິດ
ັ 10 -15 oc. ເວລາຈັດວາງຫາຍປະເພດຮບແບບເຮືອນຕ້ອງເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງການປ້ອງກັນລົມຂອງເຮືອນສງ ລົມຫກ ້ ໍ່ ປກເໝາະສົມ ຈະສ້າງເງໍ່ ອນໄຂການລະ ື ຫາຍຊັນ້ ແລະ ບັນດາເຮືອນຕໍ່ າ. ຮວບຮວມບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນກັບບັນດາພືນທ ບາຍໃຫ້ທັງໝົດຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ .
ນອກຈາກ, ຕ້ອງເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາບ໋ ອກອາຄານດ້ວຍກັນ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນ
ຮຽກຮ້ອງສຸ ຂະພິບານ, ຮຽກຮ້ອງສຽງລົບກວນ, ອັກຄໄພ…ປົກກະຕິ, ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງບັນດາແຖວເຮືອນ ເອົາ ້ ້ ໍ່ 0,5-1 ສໍ່ວນລວງສງອາຄານ, ແຕໍ່ ຕັງແຕໍ່ 1,5-2 ສໍ່ວນລວງສງອາຄານ. ກັບບັນດາບ໋ ອກເຮືອນສງ, ສາມາດເອົາຕັງແຕ
້ ງຈັດວາງສະຫບ ັ ກັນ ເພືໍ່ອບໍ່ ເກດອິດທິພນ ົ ກໍ່ ຽວກັບແດດ, ລົມ , ການປົ ກຄຸ ມ ້ ການເບິໍ່ງເຫັນລະຫວໍ່າງເຮືອນທາງ ຕອ ໜ້າ ແລະ ຫງັ …
ຮບທ 2.17 ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງ 2 ບ໋ ອກເຮືອນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
52
ັ ກັນກັບທິດລົມ ຮບທ 2.18 ໄລຍະຫໍ່າງເຮືອນຈະລຸ ດລົງ ເວລາຈັດວາງສະຫບ
ອາຄານຕໍ່ າຢໍ່ ລະຫວໍ່ າງກາງກຸໍ່ ມ, ສ້າງ ້ ື ົ ພັດເຂົາອາຄານສ ເງໍ່ ອນໄຂໃຫ້ ລມ ງ
້ ໍ່ ເປດ ສ້າງຫ້ອງໂຖງໃຫ້ລມ ົ ພັດຜໍ່ານບັນດາອາຄານ ພືນທ
້ ໍ່ ເໝາະສົມເພືໍ່ອຮັບລົມ ້ ນທ ຮບທ 2.19 ການຈັດຕັງພື ື ັ ດາເຂດພ, ຕ້ອງເອົາໃຈໃສໍ່ຈັດວາງອາຄານ ບັນດາເຂດຕອນດິນມເງໍ່ ອນໄຂພ ມສັນຖານຊັບຊ້ອນ, ຄືບນ ້ ້ ້ ້ ັ ວາງຕັດທາງນອນຫາຍເສັນທາງເສັ ຕາມບັນດາເສັນທາງເສັ ນລະດັ ບ, ບໍ່ ໄດ້ຈດ ນລະດັ ບເວລາດຽວກັນ ຫ ື ສໍ່ ແຈສາກ ້ ້ ກັບເສັນທາງເສັ ນລະດັ ບ.
ຮບທ 2.20 ການຈັດວາງເຮືອນຕາມພມສັນຖານຊັບຊ້ອນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
53
ຄວາມຊັນຫາຍ 15 ເປເຊັນ ສ້າງ ້ ້ ຂຈ້ າກັດຂອງພືນແຕໍ່ ລະດັບຊັນ,
ຄວາມຊັນ 10 ເປເຊັນ
ລະຊັນ້
ຮບທ 2.21 ການຈັດເຮືອນຕາມພມສັນຖານ ບັນດາເຂດຕອນດິນມບັນດາທິວ ທັດ ທ າມະຊາດສວຍງາມຄື ແຄມ ້ ຄອງນາ, ້ ໜອງນາ, ້ ທະເລ, ແມໍ່ ນາ,
້ າຍທໍ່ ສຸ ດບັນ ພເຂົາ… ຕ້ອງຄຸ ດຄົນຫ ດາທິ ວ ທັ ດ ນ ້ ເພືໍ່ ອສ້າ ງລັ ກ ສະນະ ເພາະໃຫ້ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ອນເຂດຕອນດິນມໜອງເຮັດເປັ ນສນກາງ ຮບທ 2.22 ຈັດຕັງເຮື ື ້ຄຽງ c. ເງໍ່ ອນໄຂໃກ
ື ັ ອາຄານ. ແມໍ່ ນປະເພດເຮືອນແນວໃດ, ເງໍ່ ອນໄຂທ າອິດແມໍ່ ນຄົມມະນາຄົມກົນຈັກຕ້ອງໃກ ້ຄຽງໄດ້ກບ
້ ຄວາມໝາຍແມໍ່ ນເສັນທາງລົ ້ ດຽວນມ ດໃຫຍໍ່ ຕ້ອງໄປໄດ້ເຖິງກໍ່ ອນປະຕ ແຕໍ່ລະອາຄານ, ເພືໍ່ອບລິການໃຫ້ວຽກດັບ ້ ອທຸ ້ ກໆມື,້ ວຽກການເຄືໍ່ອນຍ ້າຍສິໍ່ງຂອງ ເວລາອານາໄມເຮືອນຊານ… ເພິງ, ລົດໂຮງໝ, ເກັບຂເຫຍື
້ ນອກຈາກໜໍ່ ງໃບໜ້າໃກຄ ້ ຽງກັບຄົມ ມະນາຄົມລົດກົນ ສໍ່ວນຕົວກັບບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນອາພາດເມັນ,
້ ໍ່ ການເຄືໍ່ອນຍ ້າຍ, ໃບໜ້າ ຍັງແມໍ່ ນຕ້ອງໃກ ້ຄຽງກັບພືນທ ້ ໍ່ ງຽບສະຫງ ົບຄືໄດ້ແຍກເຮືອນຢໍ່ ຂ້າງເທິງ. ຈັກແມໍ່ ນພືນທ
ັ ການຈັດວາງບັນດາກຸໍ່ ມອາຄານອາພາດເມັນ້ ຮບທ 2.23 ຫກ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
54
້ ໍ່ d. ໂຄງປະກອບພືນທ ໃນກຸໍ່ ມອາຄານ, ສາມາດມ ຫ າຍປະເພດ
້ ເຮືອນ, ຫາຍປະເພດເຮືອນດໍ່ຽວ, ຫາຍຊັນ້ ເພືໍ່ອສ້າງພືນ ົ ສົມບນ. ທໍ່ ອຸ ດມ
້ ນໜໍ່ ງບັນຫາຊັບຊ້ອນຕັງແຕໍ່ ້ ຂອດທາ ນແມໍ່
ອິດແມໍ່ ນເລືອກບັນດາຕົວຢໍ່າງເຮືອນຕາມແບບສະບັບ,
້ ໍ່ ້ ນດາເຮືອນດໍ່ຽວຢໍ່ ອາໄສ, ຄືໂຄງປະກອບພືນທ ຕິດຕັງບັ ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ໃຫ້ເໝາະສົມ ກັບ ຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ ເວົາ້ ລວມ.
້ ໍ່ ບັນ ຮບທ 2.24 ໂຄງປະກອບຂະໜານ ແລະ ການປໍ່ຽນ ມບາງສໍ່ວນຮບແບບໂຄງປະກອບພືນທ ຮບຮໍ່າງຂອງມັນ ັ ໍ່ ໄປນ:້ ດາກຸໍ່ ມເຮືອນຄືດໍ່ ງຕ ້ ນ ເພືໍ່ອເໝາະສົມກັບ ໂຄງປະກອບຂະໜານ: ແມໍ່ ນຮບແບບຈັດວາງບັນດາສາຍເຮືອນຂະໜານເຂົາກັ
້ ບຄືນມາສ້າງ ຄວາມຊາເກົ ້ ້ ໍ່ າ ຊາຊາກໃນພື ້ ື ເງໍ່ ອນໄຂພ ມສັນຖານ ແລະ ສະພາບອາກາດ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ຮບແບບນກັ ນ ້ ໍ່ ໄດ້ຄວາມຍດຍຸໍ່ ນ ຕ້ອງປໍ່ຽນແປງບາງສໍ່ວນທິດເຮືອນ ຫ ື ຊັບຊ້ອນສະຫບ ້ ເພືໍ່ອພືນທ ້ ນແນວນັນ, ັ ກັນ ບັນດາ ທໍ່ . ຍອ ້ ໍ່ ຍດຍຸໍ່ ນ, ມບັນດາສະຖານທໍ່ ເບິໍ່ງອຸ ດມ ົ ສົມບນ. ອາຄານ, ການປໍ່ຽນແປງລວງຍາວບັນດາອາຄານເພືໍ່ອສ້າງ ບັນດາພືນທ
້ ໍ່ ໃດໜໍ່ ງ, ສາມາດແມໍ່ ນພືນທ ້ ໍ່ ງຽບສະຫງ ົບ ໂຄງປະກອບກຸໍ່ ມ: ໂຄງປະກອບອາຄານອ້ອມຂ້າງໜໍ່ ງພືນທ ້ ຂອງກຸໍ່ ມເຮືອນ, ຫ ື ສາມາດແມໍ່ ນເສັນທາງຕັ ນ ກັບບໍ່ອນລ້ຽວລົດ, ຫ ື ໜໍ່ ງຕາໜໍ່າງຂຽວນອ້ ຍ, ສະຖາປັ ດຕະຍະກາ ້ ນຮບແບບນິຍມ ້ ົ ໃນການຈັດວາງເຮືອນອາພາດເມັນຂອງບັ ນ ້ອຍໃດໜໍ່ ງ. ນແມໍ່ ນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ .
້ ຮບທ 2.25 ແຜນຜັງເຂດ bachsydat - ໜໍ່ ງຈັດຕັງປະສົ ມປະສານກັບປັດໄຈທາມະຊາດ ແລະ ໂຄງປະກອບຄົມມະນາຄົມຕົນເອງ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
55
ໂຄງປະກອບຕາໜໍ່ າງ: ການ ້ ຍ ຈັດ ວາງບັນ ດາອາຄານເຮືອ ນຢໍ່ ນ ອ ້ ໍ່ ພຽງ, ສ້າ ງບັນ ດາຕາ ້ ຊັນຕາມເນື ອທ
້ ນຮບແບບນຍົ ້ ມຈັດ ໜໍ່າງໃຫຍໍ່ .ນແມໍ່ ວາງເຮືອ ນດໍ່ ຽວ, ເຮືອ ນຫ້ອ ງແຖວ, ເຮືອນວິນລາໃນບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ .
ຮບທ 2.26 ໂຄງປະກອບອາຄານເຮືອນຫ້ອງແຖວ
ຮບທ 2.27 ໂຄງປະກອບເຮືອນຕາມ ພົມປພືນ້
ຮບທ 2.28 ໂຄງປະກອບເຮືອນຕາມ ພົມປພືນ້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
56
້ ໂຄງປະກອບອາຄານຕໍ່ ໄປຕາມກັນຕາມລວງຍາວຂອງແກໍ່ ນຄົມມະ ໂຄງປະກອບຕາມສາຍ, ເປັ ນຈຸມ: ້ ົ ໃນບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ມປັດໄຈພມສັນຖານຄື ພເຂົາ, ແມໍ່ ນາ, ນາຄົມ ຫ ື ຂ້າງພເຂົາ. ປົ ກກະຕິໄດ້ຕອບສະໜອງນິຍມ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. ຄໍ່ອງນາ້ ຫ ື ໃກ ້ຄຽງກັບບັນດາແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ
ຮບທ 2.29 ການຈັດວາງຕາມສາຍຄົມມະນາຄົມ
ຮບທ 2.30 ເຂດຢໍ່ ອາໄສ LasVegas - ອາເມລິກາ
້ ເວົາລວມ, ຈັດວາງເຮືອນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຕ້ອງນາໃຊ້ຄວາມຍດຍຸໍ່ ນຫາຍປະເພດໂຄງປະກອບ
້ ໍ່ ກິດຈະກາ ແລະ ລັກສະນະ ສະເພາະສໍ່ວນຕົວຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຕໍ່ າງກັນ ເພືໍ່ອສ້າງພືນທ
ຮບທ 2.31 ບາງສໍ່ວນຮບຮໍ່າງໂຄງປະກອບຕົນເອງ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
57
ຮບທ 2.32 ບາງສໍ່ວນຮບຮໍ່າງໂຄງປະກອບຕົນເອງ ້ 2.3.4. ການຈັດຕັງລະບົ ບບລິການສາທາລະນະໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. 2.3.4.1. ບັນດາປະເພດບລິການສາທາລະນະ
້ ດວາງບັນດາອາຄານສາທາລະນະບລິການບັນ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສມໜໍ່ ງສນກາງສາທາລະນະ, ໃນນັນຈັ
້ ນສໍ່ວນປະກອບຄວາມຈາເປັ ນຂອງໜໍ່ ງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ພືນທ ້ ໍ່ ້ ງການທຸ ກໆມື ້ ໃຫ້ປະຊາຊົນ. ນແມໍ່ ດາຄວາມຕອ
້ ັ ແມໍ່ ນສະຖານທໍ່ ສືໍ່ສານທຸກໆມືຂອງຊ ສນກາງຫກ ຸ ມຊົນທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ເພໍ່ ມຄວາມສາພັນບ້ານໃກ ້ ເຮືອນຄຽງ, ພັດທະນາບັນດາຄວາມສາພັນສັງຄົມ. ບັນດາປະເພດບລິກ ານສາທາລະນະໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສປະ ກອບບັນດາອາຄານບລິການຄວາມຕ້ອງການທຸກໆມືກໍ່້ ຽວກັບບັນດາຂະແໜໍ່ງຕໍ່ ໄປນ ້ : a. ການຄ້າ, ການບລິການ
້ ບັນດາເຄົາເຕບລິການບັນດາຄວາມຕ້ອງ ຊຸບເປິ ມາເກັດ, ສນກາງການຄ້າ, ບັນດາຫ້າງຮ້ານ…ໃນນັນມ ້ ການທຸ ກໆມືຂອງປະຊາຊົ ນຄື: ທັນຍາຫານ, ສະບຽງອາຫານ, ກນດືໍ່ມ, ເຄືໍ່ອງດືໍ່ມ, ຮ້ານເທັກໂນໂລຊ, ສິນຄ້າຫາຍ ຊະນິດ, ຜະລິດຕະພັນວັດທະນະທາ…ນອກຈາກ, ຍັງມບັນດາເຄົາເຕບລິການຄື: ສ້ອມແປງເຄືໍ່ອງໃຊ້ໄຟຟ້າ, ຊັກ ້ ໍ່ ດິນປະມານ 0,4 – 1 ເຮັກຕາ. ລິດ, ຮ້ານຕັດຍິບ, ຮ້ານຕັດຜົມ, ໄປສະນ, ອິນເຕເນັດ… ເນືອທ b. ສາທານະສຸ ກ
້ ັ ວຽກດຸ ແລສຸ ຂະພາບໃຫ້ປະຊາຊົນໃນລະດັບພືນຖານ. ມໜໍ່ ງສຸ ກສາລາ ເພືໍ່ອບລິການໃຫ້ກບ ຂະໜາດ
້ ໍ່ ດິນປະມານ 500 ຕາແມັດ. ເນືອທ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
58
c. ການສກສາ
ປະກອບມໜໍ່ ງໂຮງຮຽນປະຖົມບລິການໃຫ້ທົໍ່ວຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ບັນດາໂຮງເດັກນ ້ອຍ, ອະນຸ ັ ດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ. ບານບລິການໃຫ້ບນ ້ ໍ່ ດິນກໍ່ ສ້າງໂຮງຮຽນ ຕາຕາລາງ 2.13 ຂະໜາດນັກຮຽນ ແລະ ເນືອທ ລາດັບ
ປະເພດໂຮງຮຽນ
1
ໂຮງຮຽນອະນຸບານ
2
ໂຮງຮຽນປະຖົມ
ຈານວນນັກຮຽນໄປຮຽນ /1000 ຄົນ
້ ໍ່ ຕອນດິນ ໃຫ້ 1 ເນືອທ ບໍ່ອນຮຽນ (ຕາແມັດ)
60 – 70 100 – 130
18 – 22
d. ວັດທະນະທາ
ເພືໍ່ອບລິການບັນດາຄວາມຕ້ອງການພັກຜໍ່ອນ, ການແລກປໍ່ຽນຂອງປະຊາຊົນ, ຕ້ອງມໜໍ່ ງສະໂມສອນ
້ ນສະຖານທໍ່ ກິດຈະກາຂອງການຊຸມ ນຸມ ຄົນອາເຖົາ, ້ ການຊຸມ ນຸມ ແມໍ່ ຍິງ, ຊາວ ້ ຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ນແມໍ່ ນອ ົ ເປັ ນຜບ ້ ຸ ກເບກ…ອາຄານສາມາດຈັດວາງສະໂມງສອນນອ້ ຍເພືໍ່ອກິດຈະກາ ຫ ື ປະຊຸມ, ໜໍ່ ງຫສະ ໜຸໍ່ ມ, ທມອານຸຊນ
້ ຍ ເພືໍ່ອບລິການຄວາມຕ້ອງການອໍ່ານປື ້ມ, ຫ ື ສາມາດຈັດວາງບາງສໍ່ວນບັນດາຫ້ອງຮຽນພອນສະຫວັນ… ໝຸ ດນອ ້ ສະໂມສອນນ,້ ສາມາດຈັດວາງໃນໜໍ່ ງເຂດດິນສໍ່ວນຕົວ ຫ ື ປະສົມປະສານໃນເຂດຕົນໄມ ຂ້ ອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ໍ່ ້ ັ , ອາຄານຍັງບໍ່ ຢໍ່ ໃນມາດຕະຖານກໍ່ ສ້າງ, ຄວນເຂົາໄປແຕ ໍ່ ລະກລະນສະເພາະ, ພວກເຂົາສາມາດເອົາເນືອທ ປັ ດຈຸບນ ຕອນດິນປະມານ 1.000-2.000 ຕາແມັດ. e. ການບລິຫານ ້ ນ ເທິງທັງໝົດບັນ ັ , ຂອບເຂດບລິຫານ ແລະ ຂອບເຂດການວາງແຜນຍັງບໍ່ ທັນໄດ້ສບ ັ ເຂົາກັ ປັ ດຈຸບນ
ດາຕົວເມືອງຢໍ່ ປະເທດພວກເຮົາ. ຕາມລະດັບຕົວເມືອງ, ຂະໜາດປະຊາກອນຂອງໜໍ່ ງທ້ອງຖິໍ່ນສາມາດແຕກຕໍ່າງ ້ ໍ່ ສນກາງ, ໜໍ່ ງທ້ອງຖິໍ່ນສາມາດປະກອບສອງສາມຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາ ກັນ. ກັບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ , ແມໍ່ ນຢໍ່ ເຂດພືນທ ້ ສາມາດຈັດວາງ ຫ ື ບໍ່ ຈັດວາງອາຄານບລິຫານໃນຫົວໜໍ່ວຍ. ຖ້າມການຈັດວາງຄະນະກາມະ ້ ນແນວນັນ, ໄສ. ຍອ ້ ໍ່ ດິນປະມານ 500 -1.000 ຕາແມັດ/ອາຄານ. ການທ້ອງຖິໍ່ນ, ເນືອທ ັ ການຈັດຕັງ້ 2.3.4.2. ຫກ ັ ການບລິການ a. ຕາມຫກ ້ ໍ່ ໃຫ້ປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ຍ ້ອນແນວນັນ, ້ ຕ້ອງຈັດວາງຢໍ່ ບັນ - ບັນດາອາຄານບລິການ ຕົນຕ
ໍ່ ສຸ ດ ເພືໍ່ອບລິການຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ. ້ ດາທໍ່ ຕັງສະດວກສະບາຍທ
້ - ກັບບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິກ ານ, ຕ້ອງຈັດວາງຢໍ່ ບັນດາທໍ່ ຕັງສະດວກສະບາຍໃຫ້ ວຽກຊື ້
້ ຂາຍໃນມື,້ ເສັນທາງສະດວກໄປເຮັ ດວຽກ ໄປ-ກັບຂອງປະຊາຊົນ. ອາຄານນ,້ ສາມາດປະສົມ ປະສານກັບເຮືອນ ້ າຍຊັນ້ ເພືໍ່ອສ້າງເຂົາໄປປະສົ ້ ຮບແບບອາພາດເມັນຫ ມປະສານທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ, ການຄ້າ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
59
- ກັບບັນດາອາຄານການສກສາຄື ໂຮງຮຽນປະຖົມ, ເຮືອນເດັກນ ້ອຍ - ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ຕ້ອງຈັດ ວາງໃນເຂດສະຫງ ົບ, ໃກ ້ກັບຕາໜໍ່າງສຂຽວໃຫຍໍ່ ໃນຫົວໜໍ່ວຍ. ລັດສະໝບລິການຂອງເຮືອນລ້ຽງເດັກ - ໂຮງຮຽນ ັ ວາງໃນສນກາງກຸໍ່ ມຢໍ່ . ລັດສະໝບລິການຂອງໂຮງຮຽນປະຖົມ ປະມານ ອະນຸບານ 150 – 200 ແມັດ, ປົ ກກະຕິຈດ ັ ຂອງໂຮງຮຽນປະຖົມ ແລະ ໂຮງຮຽນອະນຸ 400 -500 ແມັດ, ຈັດວາງໃນສນກາງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ. ບໍ່ ຈັດວາງປະຕຫກ
້ ໍ່ ວມການຈາລະຈອນ. ບັນດາອາຄານສກສາຕ້ອງນາເອົາສະເພາະຕໍ່ າງຫາກເພືໍ່ອຮັບ ບານໃກ ້ກັນ ເພືໍ່ອຈາກັດການເຕົາຮ ປະກັນຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຄຸ ນະພາບການສກສາ.
້ ໍ່ ບລິການໃຫ້ປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍ - ບັນດາອາຄານບລິຫານ, ສາທາລະນະສຸ ກ, ວັດທະນະທາ ຕົນຕ
້ ້ ເພືໍ່ອ ຢໍ່ ອາໄສຄວນຕ້ອງຈັດວາງຂ້າງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ປະສົມປະສານກັບບັນດາອາຄານສກສາ, ຕາໜໍ່າງຕົນໄມ ປະກົດສນກາງງຽບສະຫງ ົບ. ບັນດາອາຄານນ ້ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນບັນດາອາຄານສະເພາະຕໍ່ າງຫາກ, ບໍ່ ປະສົມປະສານກັບ ບັນດາອາຄານອືໍ່ນ ຫ ື ເຮືອນ.
ັ ການເສດຖະກິດ. b. ຕາມຫກ ້ ັ ການບລິກ ານຄືຂາ້ ງເທິງ, ໂດຍເສດຖະກິດປະເທດເຮົາແມໍ່ ນ ນອກຈາກວຽກຈັດຕັງອາຄານຕາມຫ ກ
ັ ວາງເພືໍ່ອບລິການ ບໍ່ ເສດຖະກິດຕະຫາດ ຄວນມບາງສໍ່ວນອາຄານ, ແມໍ່ ນບັນດາອາຄານການຄ້າ, ບລິການຈະໄດ້ຈດ
້ ບັນ ພຽງແຕໍ່ ບັນດາປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ແຕໍ່ທັງໝົດໃຫ້ລກຄ້າທໍ່ ຜໍ່ານຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ໂດຍແນວນັນ, ັ ວາງເທິງບັນດາແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງຂ້າງນອກຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ເພໍ່ ມຄວາມ ດາອາຄານນ ້ ປົ ກກະຕິໄດ້ຈດ ້ ໍ່ ໃກ ້ຄຽງ, ນາເອົາໝາກຜົນສງໃຫ້ບນ ັ ດາກິດຈະກາທຸລະກິດ. ສາພັນກັບບັນດາເຂດພືນທ ້ ໍ່ 2.3.4.3. ການແກ ້ໄຂໂຄງປະກອບພືນທ ້ a. ເຕົາໂຮມ ້ ໍ່ ສນກາງຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ສໍ່ວນ ບັນດາອາຄານສາທາລະນະ ຂ້າງເທິງສາມາດຈັດວາງເຕົາໂຮມຢ
້ ໍ່ ທາງດ້ານໃນ, ໃກ ້ຄຽງກັບແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງສາມາດຈັດວາງບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ ຍັງພືນທ
້ ້ ຽງກັບເຂດຕົນໄມ ສະຖານທໍ່ ໃກ ຄ ,້ ຈັດວາງບັນດາອາຄານນາເອົາຄຸ ນ ລັກ ສະນະຄື: ໂຮງຮຽນ, ສຸ ກສາລາ, ສະໂມ ສອນ… b. ການກະຈາຍ
້ ໍ່ ສາທາລະນະສາມາດຈັດວາງຄັດແຍກອອກຈາກກັນຕາມບົດບາດສຽງເໜັງຕິງ. ເຂດເຄືໍ່ອນເໜັງ, ພືນທ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ, ໄດ້ຈດ ັ ວາງເທິງແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງຕາມຫກ ັ ການເສດຖະກິດ. ຕົນຕ
ັ ວາງຄັດແຍກອອກເຂດເຄືໍ່ອນເໜັງ ເພືໍ່ອຫກລ້ຽງສຽງວົນແຊໍ່ວ, ຄ້ວນ, ອິດທິພນ ົ ຂອງບັນດາ ເຂດສະຫງ ົບ, ໄດ້ຈດ ້ ້ ປະກົດ ກິດຈະກາການຄ້າ. ບັນດາອາຄານການສກສາ, ວັດທະນະທາ, ສາທາລະນະສຸ ກ ປະສົມປະສານກັບຕົນໄມ ້ ໍ່ ສະຫງ ົບຢໍ່ ລະຫວໍ່າງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຕົວພືນທ
້ ມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.5. ການຈັດຕັງຄົ 2.3.5.1. ບັນດາປະເພດຄົມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ບັນດາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ປົ ກກະຕິໄດ້ມເຂດເຂດຈາກັດ ໂດຍບັນດາແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ ຫ ື ້ ້ ແມໍ່ ນາ… ້ ໍ່ ຫ ື ບັນດາປັ ດໄຈທາມະຊາດຄື: ຄອງນາ, ເສັນທາງໃນເຂດຢ ຄົມມະນາຄົມຂ້າງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສແມໍ່ ນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
60
້ ຄົມມະນາຄົມມຄຸ ນລັກສະນະພາຍໃນ ມບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງແຕກຕໍ່ າງກັນກໍ່ ຽວກັບພືນຖານກັ ບຄົມມະນາຄົມ ຕົວເມືອງ. ຄົມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ປະກອບມບັນດາປະເພດ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້ ້ a. ເສັນທາງລົ ດໃຫຍໍ່ - ລົດຈັກ
້ ິ ກັບທັງໝົດບັນດາອາຄານເຮືອນຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ອາຄານສາ ແມໍ່ ນເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມກົນຈັກ ໃກຊ້ ດ ້ ້ ັ , ສາ ທາລະນະໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ລະບົບເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມກົນຈັກ ປະກົດຕົວຕາໜໍ່າງເສັນທາງກັ ບສາຍຫກ ຮອງມຕອນດິນເປັ ນຂອບເຂດແຍກອອກຕໍ່າງກັນ. ຕາຕາລາງ 2.14 ບັນດາປະເພດຄົມມະນາຄົມກົນຈັກໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ລາດັບ 1
້ ປະເພດເສັນທາງ ້ ັ ເສັນທາງຫ ກ
ຄວາມກວ້າງ
ທໍ່ ຕັງ້
(ແມັດ) 16
ໍ່ ອມຕໍ່ ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ, ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ບັນດາ ້ - ແມໍ່ ນເສັນທາງເຊື ກຸໍ່ ມຢໍ່ ກັບສນກາງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ້ ັ ຕັງແຕໍ່ - ແມໍ່ ນປະຕ ຮ້ອມຫ ກ ຄົມ ມະນາຄົມ ຕົວ ເມືອງ ດ້າ ນ ້ ນກາງເຂດຢໍ່ ອາໄສ. ນອກຄໍ່ອຍໆເຂົາສ
2
3
້ ເສັນທາງສ າຮອງ
້ ເສັນທາງກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ
12
້ - ແມໍ່ ນເສັນທາງຂອບເຂດຂອງບັ ນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ. ້ - ແມໍ່ ນເສັນທາງດ້ ານໃນບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ, ແບໍ່ງກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສ ້ ໍ່ ລະຄຸ ມ ້ ຢໍ່ ຕາມບັນດາປະເພດເຮືອນ. ເຂົາໄປຫາແຕ ້ ້ຄຽງເຖິງບັນດາອາຄານເຮືອນ ແລະ ອາ - ແມນເສັນທາງໃກ
8
ຄານສາທາລະນະ. ້ - ແມໍ່ ນເສັນທາງພາຍໃນ ດ້ານໃນບັນດາຄຸ ້ມຢໍ່ ອາໄສໍ່ນ ້ອຍຄື ເຮືອນຫ້ອງແຖວ, ເຮືອນວິນລາ…
້ ຮບທ 2.33 ບາງສໍ່ວນຮບຕັດເສັນທາງໃນ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
61
້ b. ເສັນທາງຍໍ່ າງ - ລົດຖບ.
ົ ກົນຈັກ , ຍັງໜໍ່ ງສໍ່ວນບໍ່ ປະຊາຊົນໃນຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ນອກຈາກຈຸດ ປະສົງສາມາດນາໃຊ້ໄດ້ລດ
້ ເພືໍ່ອຕອບສະ ນ ້ອຍແມໍ່ ນຄົນເຖົາ້ ແລະ ເດັກນ ້ອຍ, ພຽງແຕໍ່ສາມາດໄປມາດ້ວຍລົດຖິບ ຫ ື ຍໍ່ າງ. ຍອ້ ນແນວນັນ,
້ ້ ງການນາໃຊ້ບນ ັ ດາບລິການທຸກໆມືຂອງຈຸ ໜອງຄວາມຕອ ດປະສົງນ,້ ນອກຈາກລະບົບຄົມມະນາຄົມກົນຈັກໃກ ້ຊິດ ້ ້ ເຖິງແຕໍ່ ລະອາຄານ, ຕ້ອງຈັດວາງເສັນທາງຍໍ່ າງ ແລະ ລົດຖບ. ກັບບັນດາແກໍ່ ນເສັນທາງລົ ດກົນຈັກ, ສາມາດຈັດວາງ ົ ຖບ, ຍັງເລນທາງຍໍ່ າງໃຫ້ກບ ັ ຄົນຍໍ່ າງ. ນອກຈາກ, ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສສາມາດຈັດຕັງບັນດາ ເລນສໍ່ວນຕົວໃຫ້ລດ
້ ນ້ ສາຍແກໍ່ ນທິວທັດເຊືໍ່ອມໂຍງກັບບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນ ແລະ ເຂດສນກາງ. ເທິງບັນດາສາຍທິວທັດນ,້ ສາມາດຈັດຕັງເສັ ້ ົ ໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ທາງລົດຖບປະສົມປະສານເສັນທາງຍໍ່ າງ ແລະ ຕາໜໍ່າງສຂຽວ ສ້າງລັກສະນະສະເພາະໃຫ້ຫວ
້ ຮບທ 2.34 ເສັນທາງຍໍ່ າງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ c. ບໍ່ອນຈອດລົດ ້ າຍຊັນ້ ຫ ື ນ ້ອຍຊັນ້ ຕ້ອງຈັດວາງບໍ່ອນຈອດ ບັນດາອາຄານສາທາລະນະ, ບັນດາເຮືອນຢໍ່ ອາພາດເມັນຫ ລົດໃຫ້ອາຄານ. ກັບບັນດາອາຄານສາທາລະນະ, ແມໍ່ ນອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ, ຄວາມຕ້ອງການບໍ່ອນຈອດ ້ ຕ້ອງຕັດ ວາງບັນດາ ັ ອາຄານ. ກັບບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນ, ແມໍ່ ນເຮືອນອາພາດເມັນ, ລົດໃຫຍໍ່ ຄວນຕ້ອງຈັດວາງໃຫ້ກ ບ ້ ບໍ່ອນຈອດລົດກະຈາຍຕາມແຕໍ່ລະຫົວໜໍ່ ວຍເຮືອນ, ຫ ື ເຕົາໂຮມກັ ນ ກັບລັດສະໝ ບລິກ ານປະມານ 150 -200 ແມັດ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
62
້ ໍ່ ພຽງພ ສ າລັບຄົມ ມະນາຄົມ ຫ ື ເພືໍ່ອປະຫຍັດ ນອກຈາກ, ກັບບັນ ດາຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສບໍ່ ມ ເນືອທ
້ ິ ຫ ື ເຄິໍ່ງໜໍ່ ງ, ທາງດ້ານເທິງແມໍ່ ນເດນຫນ ຫ ື ເຂດຕົນໄມ ້ຂຽວ. ຕອນດິນ, ສາມາດກໍ່ ສ້າງບັນດາບໍ່ອນຈອດລົດໃຕ້ດນ ້ ຕ ້ອງມດນ ຮັກສາເພືໍ່ອກໍ່ ສ້າງ ແລະ ເປດກວ້າງບໍ່ອນຈອດລົດ ເວລາລະດັບການເພໍ່ ມຂນຂອງລົ ດໃຫຍໍ່ ໃນອະນາຄົດ.
ຮບທ 2.35 ບໍ່ອນຈອດລົດ ແລະ ບໍ່ອນລ້ຽວລົດໃນເຂດຢໍ່ ອາໄສ ັ ການຈັດຕັງ້ 2.3.5.2. ຫກ a. ຄວາມສາພັນກັບຄົມມາຄົມຕົວເມືອງ
້ ໍ່ ສນກາຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ຕ້ອງມບັນດາສາຍເສັນທາງຫ ້ ັ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບລະບົບຄົມມນາຄົມຕົວ ຕັງແຕ ກ
ເມືອງດ້ານນອກເພືໍ່ອຮັບປະກັນການເຊືໍ່ອມຕໍ່ ສະດວກສະບາຍ ລະຫວໍ່າງດ້ານໃນ ແລະ ດ້ານນອກຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ຕ້ອງຈາກັດຈານວນທາງແຍກລະຫວໍ່າງຄົມ ມະນາຄົມ ດ້ານໃນ ແລະ ດ້ານນອກຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ
້ ເພືໍ່ອຫກລ້ຽງສະພາບຕິດຂັດ, ຄວາມສັບສົນຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ. ບໍ່ ຈັດວາງບັນດາສາຍເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມຊືໍ່ ື ຜໍ່ານຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ຍ ້ອນມັນຈະສ້າງເງໍ່ ອນໄຂດ ງດດບັນດາຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງ ຕັດທາງນອນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່
ົ ອາໄສກັບລະດັບຄົມມະນາຄົມສງ, ຄວາມໄວສງເກດຄວາມບເປັ ນລະບຽບກໍ່ ຽວກັບຄົມມະນາຄົມ ແລະ ອິດທິພນ ເຖິງສະພາບແວດລ້ອມງຽບສະຫງ ົບທາງດ້ານໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ນກາງການຄ້າຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຕ້ອງຈັດວາງບັນດາສະຖານລົດເມ ຫ ື ນອກຈາກ, ຢໍ່ ບັນດາທໍ່ ຕັງສ
ບັນດາສະຖານລົດສາທາລະນະອືໍ່ນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
63
ຮບທ 2.36 ບໍ່ອນຈອດລົດສາທາລະນະໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ b. ສ້າງຄວາມສະດວກສະບາຍໃນການນາໃຊ້
ຮັບປະກັນການເຊືໍ່ອມຕໍ່ ລະຫວໍ່າງບັນດາສໍ່ວນບົດບາດໃນຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ: ລະຫວໍ່າງບັນດາກຸໍ່ ມ
້ ໍ່ ສຸ ດ. ເຮືອນອາໄສ, ລະຫວໍ່າງເຮືອນອາໄສກັບເຂດສນກາງໄດ້ສະດວກສະບາຍທໍ່ ສຸ ດກັບໄລຍະທາງສັນທ ້ c. ເສັນທາງລົ ດໃຫຍໍ່ ຕ້ອງໃກ ້ສິດເຖິງແຕໍ່ ລະອາຄານ
້ ໍ່ ອາຄານເຮືອນຢໍ່ ສໍ່ວນຕົວຄື: ເຮືອນຫ້ອງແຖວ, ວິນລາ, ໃຫ້ເຖິງບັນດາ ທັງໝົດບັນດາອາຄານ, ຕັງແຕ ້ ັ ວາງເສັນທາງລົ ອາຄານສາທາລະນະຄື: ໂຮງຮຽນປະຖົມ, ອະນຸບານ…ລ້ວນແຕໍ່ໄດ້ຈດ ດໃຫຍໍ່ ໃກ ້ຊິດ. ້ d. ເສັນທາງຍໍ່ າງຕ້ອງເຊືໍ່ອມໂຍງຜໍ່ານບັນດາເຂດບົດບາດຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
້ ້ ເດັກນອ້ ຍ, ເສັນທາງຍໍ່ າງລ້ວນແຕໍ່ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຮບຮໍ່າງຄົມມະນາຄົມສາລັບບັນດາຈຸດປະສົງຄື: ຄົນເຖົາ,
້ ງຈັດວາງເຊືໍ່ອມໂຍງຜໍ່ານບັນດາເຂດບົດບາດຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ເຊືໍ່ອມກຸໍ່ ມເຮືອນກັບສນກາງງຽບສະ ຄວນຕອ
້ ໍ່ ສດ ຫງ ົບຄື: ສວນສາທາລະນະ, ໂຮງຮຽນ…ເຊືໍ່ອມກັບສະຖານລົດເມຂອງຕົວເມືອງ,…ຕ້ອງຈັດວາງຕາມທິດສັນທ ເຖິງບັນດາສະຖານທໍ່ ຂ້າງເທິງ, ຈາກັດສໍ່ ແຍກກັບຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ. e. ບໍ່ອນຈອດລົດຕ້ອງຈັດວາງເໝາະສົມ ບໍ່ອນຈອດລົດຕ້ອງຈັດວາງລ້ວນແຕໍ່ຢໍ່ ບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນ, ສນກາງສາທາລະນະ ແລະ ມຕອນດິນຮັກສາ
້ ເວລາໃນອະນາຄົດ, ປະລິນມານລົດເພໍ່ ມຂນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
64
2.3.5.3. ການແກ ້ໄຂການຈັດວາງ
້ ບາງສໍ່ວນຮບແບບການຈັດວາງເສັນທາງໃນຫົ ວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ກໍ່ ອນໜ້ານ:້
້ ບັນດາຮບຮໍ່າງເສັນທາງໃນຫົ ວໜໍ່ວຍຢໍ່ ົ ໃນສະຕະວັດ ອາໄສໄດ້ອອກແບບທໍ່ ນິຍ ມ ກໍ່ ອນ: 1. ຖະໜົນນອກຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. 2. ຖະໜົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. 3. ຖະໜົນທາງຍໍ່ າງ. 4. ສນກາງສາທາລະນະ.
້ 1. ບັນດາເສັນທາງຕັ ນ. ໍ່ ອມຕໍ່ ບັນດາເສັນ້ ້ 2. ເສັນທາງເຊື ້ ໍ່ ຢາງວ ້ ທາງ ດົງໂຮ
້ ົ ໃຫຍໍ່ ແຜນທໍ່ ເສັນທາງ ໃຫ້ລດ ້ ໍ່ ຢາງວ ້ ຮໍ່າໂນ ້ຍ. ໃນເຂດ ດົງໂຮ
້ ຮບທ 2.37 ບາງສໍ່ວນຮບແບບເສັນທາງໃນຫົ ວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສກໍ່ ອນໜ້ານ ້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
65
- ລະບົບວົງຮັດ. ້ - ລະບົບເສັນທາງວົ ງແວນ.
້ - ລະບົບເສັນທາງລັ ດສະໝວົງແວນ. - ລະບົບແຂ້ວ.
້ - ລະບົບສາຂາຕົນ. ້ - ເສັນທາງຕັ ນ. ້ ້ ້ ຫາຍທໍ່ ບົນພືນຖານຕົ ວຈິງ, ບັນດາຮບແບບການຈັດວາງເສັນທາງ ຄວນອິງໃສໍ່ຂ້າງເທິງ ແຕໍ່ລະໜໍ່ ງຂດ ສຸ ດແມໍ່ ນຄົມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສໄດ້ແຍກອອກຈາກກັນຢໍ່າງຊັດເຈນ, ຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ ແລະ ເສັນ້ ້ ນ, ແຕໍ່ມຂເສຍປຽບແມໍ່ ້ ທາງຍໍ່ າງບໍ່ ຊ້ອນເຂົາກັ ນການກດຂວາງສະໜິດຕິດພັນຂອງບັນດາບົດບາດໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາ ໄສ, ຈາກັດການໄປມາດ້ວຍລະບົບຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ໃນຈາລອງຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສ ໃຫຍໍ່ “Neighbourhood TOD”, ຕາໜໍ່ າງຄົມ ມະນາຄົມ ມ ຮບຮໍ່າງ
້ ໍ່ ຕິດ ້ ້ ນກາງອາຄານສາທາລະນະຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ສນກາງນຢ ດິງ ເພືໍ່ອບັນດາເສັນທາງພາຍໃນ ທິດທາງເຂົາສ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. ກັບສນກາງການຄ້າ ຢໍ່ ເທິງແກໍ່ ນຫກ
ຮບທ 2.38 ແຜນທໍ່ ຄົມມະນາຄົມຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ “Neighbourhood TOD”, ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
66
ຮບທ 2.39 ບາງສໍ່ວນສະເໜກໍ່ ຽວກັບຄົມມະນາຄົມກໍ່ ຽວກັບເຂດຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ຢໍ່ ສິງກະໂປ ້ ັ ແມໍ່ ນຮບຮໍ່າງປະສົມປະສານ: ຕາໜໍ່າງເສັນທາງການນ າໃຊ້ໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ປັດຈຸບນ
້ ້ ນ. ສາຍນ ້ ປົ ກກະຕິ ດ້ານໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສມສາຍເສັນທາງວົ ງແວນເຊືໍ່ອມບັນດເຂດບົດບາເຂົາກັ
້ ໍ່ ສາຍວົງແວນນ,້ ການຈັດຕັງ້ ການົດຂອບເຂດດິນ ຂ້າງໃນໃຊ້ໃຫ້ສນກາງງຽບສະຫງ ົບຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຕັງແຕ ້ ວນແຕໍ່ ້ ັ ບັນດາເສັນທາງຄົ ບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມຫກ ມມະນາຄົມຕົວເມືອງອ້ອມຮອບຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ສາຍນລ້ ້ ນ. ມຂອບເຂດບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສເຂົາກັ
້ ຄວນຫກລ້ຽງການຈັດວາງສາຍເສັນທາງຕັ ດທາງນອນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ເພືໍ່ອຫກລ້ຽງສະພາບຄົມມະ
້ ງ. ນາຄົມກົນຈັກໄປສັນລົ
ເພືໍ່ອຮັບປະກັນຄວາມສາພັນລະບົບຄົມມະນາຄົມທໍ່ ດ ເຖິງແຕໍ່ລະກຸໍ່ ມອາຄານ ແລະ ບັນດາອາຄານສາ
້ ້ ໍ່ 200-300 ແມັດ, ເທົໍ່າກັບລະດັບຄວາມໜາແໜ້ນ 7-10 ກິ ລະນະ, ໄລຍະຫໍ່າງລະຫວໍ່າງ 2 ເສັນທາງສາຂາ ຕັງແຕ ້ ້ ໍ່ າ. ກຸໍ່ ມອາຄານຫ້ອງແຖວ,ອາຄານວິນລາ, ໂລແມັດ/ກິໂລຕາແມັດ. ບັນດາເສັນທາງໃນກຸໍ່ ມອາຄານມໄລຍະຫໍ່າງສັນກວ
້ ບັນດາ ສາມາດແຍກສໍ່ວນບັນດາຕອນດິນ 40-50 ແມັດ x 100-150 ແມັດ. ກັບບັນດາກຸໍ່ ມອາຄານອາພາດເມັນ, ້ ໍ່ າງກັນ 100 -150 ແມັດ ແຕໍ່ລະກລະນສະເພາະ. ເສັນທາງສາຂາຫ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
67
ຮບທ 2.40 ແຜນທໍ່ ຕາໜໍ່າງຄົມມະນາຄົມພາຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ
້ າ ຮໍ່າໂນ ້ຍ ປະກອບດ້ວຍ 2 ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ມເສັນທາງວົ ້ ຮບທ 2.41 ເຂດຕົວເມືອງໃໝໍ່ດັງສ້ ງແວນ ດ້ານໃນມຂອບ ້ ້ ເຂດຕອນດິນໂຮງຮຽນ, ຕົນໄມ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
68
້ ຮບທ 2.42 ບາງສໍ່ວນຕົວຢໍ່າງການຈັດວາງເສັນທາງໃນຫົ ວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ້ ນໄມ ້ ້ຂຽວ - ຫນກິ ິ ້ ລາໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ 2.3.6. ຈັດຕັງຕົ
້ ນໄມ ້ ັ ການຈັດຕັງຕົ ້ຂຽວ - ຫນກິ ິ ້ ລາ 2.3.6.1. ບັນດາປະເພດ ແລະ ຫກ ້ ້ຂຽວຖະໜົນ a. ຕົນໄມ ້ ້ ນດາສາຍຖະໜົນພາຍໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ຢໍ່ ບັນດາປະເທດ, ້ຂຽວປກແນວຕັງບັ ແມໍ່ ນລະບົບຕົນໄມ
້ ້ ້ຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ກາຍເປັ ນສາຂາການຄົນຄວ້ ວຽກປກຕົນໄມ າເລິກເຊິງໃນການອອກແບບທວທັດ. ເທິງ ້ ກບັນດາປະເພດຕົນໄມ ້ ້ ້ ດອກໄມງ້ າມ, ຫາຍສສັນຄື: ຕົນຝາງ, ບັນດາສາຍຖະໜົນນ,້ ສາມາດຈັດຕັງປ ມ ດອກຝາງ
້ ້ ຍັງສາມາດຈັດວາງບັນດາໂຖດອກໄມຢ້ ໍ່ ກອ ້ ້ມໃບໄມ ້ພຸ ມໃຫຍໍ່ ຄືປາກກາ. ນອກຈາກນັນ, ້ ງຕົນໄມ ້ ຫື ,…ຫ ື ຕົນໄມ ແນວແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ ເພືໍ່ອສ້າງກິດຈະກາເທິງສາຍທາງຍໍ່ າງ. ້ ້ຂຽວໃນບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນ b. ຕົນໄມ
້ ພາກສໍ່ວນສຂຽວໄດ້ເບິໍ່ງຄືພນທ ື ້ ໍ່ ສືໍ່ສານສາທາລະ ບັນດາກຸໍ່ ມອາຄານ, ແມໍ່ ນກຸໍ່ ມອາຄານອາພາດເມັນ, ້ ້ ຍກັບບັນດາເດນຫນຂອງເດັກ ນະໂດຍກົງຂອງບັນດາປະຊາຊົນ ໃນກຸໍ່ ມ. ຢໍ່ ນສາມາດຈັ ດວາງພາກສໍ່ວນສຂຽວນອ ິ ້ ລານາເອົາຄຸ ນລັກສະນະຫງຽບສະ ນ ້ອຍຄື: ຂຸ ມຊາຍ, ຂົວຕະຫຸ ດ, ອໍ່ ແກວໍ່ງ,…ສາມາດຈັດວາງສອງສາມເດິນຫນກິ
້ ້ ງ ົບຄືເດນຕດອກ, ບໍ່ອນໂຍນບານບ້ວງ…ຈັດວາງບັນດາຕັໍ່ງຫນ, ຕບພັກຜໍ່ອນປະສົມປະສານກັບຕົນໄມ ຂ້ ຽງ, ເສັນ ້ ົ ອາຍຸ ຫາຍ. ສໍ່ວນກັບບັນດາກຸໍ່ ມອາຄານສໍ່ວນຕົວຄື: ເຮືອນຫ້ອງແຖວ, ທາງຍໍ່ າງ, ເດນເຕົາໂຮມບ າລຸ ງຮັກສາໃຫ້ຄນ
້ ໍ່ ຕົນໄມ ້ ໍ່ ຫາຍ ພຽງແຕໍ່ມການຈັດວາງພາກສໍ່ວນຂຽວປະສົມປະສານກັບຕັໍ່ງຫນສ້າງພືນທ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານໃຫ້ ້ ້ນບ ວິນລາ, ເນືອທ ກຸໍ່ ມ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
69
້ ໍ່ ກິດຈະກາຊຸມຊົນ - ພາກສໍ່ວນສຂຽວໃນກຸໍ່ ມອາຄານ ້ ນທ ຮບທ 2.43 ການຈັດຕັງພື ້ ້ ້ຂຽວ - ຫນກິ ິ ້ ລາເຕົາໂຮມສ c. ຕົນໄມ ນກາງໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ້ ນພາກສໍ່ວນຂຽວຫກ ັ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ກັບທໍ່ ນແມໍ່
້ ້ ໍ່ ສ ນກາງຂອງບັນ ດາກຸໍ່ ມອາຄານ. ສາມາດເອນແມໍ່ ຕັງຢ ນສວນດອກໄມ ້ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ. ໂດຍຄຸ ນລັກສະນະແມໍ່ ນສວນດອກໄມ ້ສນກາງ,
້ ໍ່ ຄ້ອນຂ້າງກວ້າງຂວາງ ສາມາດຈັດຕັງຫ ້ າຍບົດບາດຄືດໍ່ ງັ ມຂະໜາດເນືອທ ຕໍ່ ໄປນ ້ :
ເຂດວັດທະນະທາກັບສະໂມສອນນ ້ອຍປະສົມປະສານກັບ
້ ໍ່ ລານສະໜາມຫວງຫ າຍຄຸ ນ ປະໂຫຍດ ເພືໍ່ອສາມາດຈັດຕັງບັ ້ ນ ດາ ພືນທ ກິດຈະກາຊຸມຊົນໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
ເຂດບໍ່ອນຫນເດັກນ ້ອຍກັບບັນດາເລືໍ່ອງຫນກາງແຈ ້ງທໍ່ ອຸ
ດົມສົມບນ.
້ ິ ້ ລາກັບເດນເຕົນໂຮມຄຸ ເຂດຫນກິ ນປະໂຫຍດ, ນາເອົາທາດ
້ ໍ່ ແມໍ່ ນການບລິກ ານໃຫ້ຈດ ້ ການເຄືໍ່ອນເໜັງ, ຕົນຕ ຸ ປະສົງເຂົາໄປຫາຊາວ ໜຸໍ່ ມ.
ຮບທ 2.44 ຕາໜໍ່າງຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ນະຄອນຫວງໂຮຈມິນ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
70
້ ເຂດມິດງຽບສະຫງ ົບປະກອບດ້ວຍລະບົບເສັນທາງຍໍ່ າງ, ພັກ ຜໍ່ອນຂາ,…ປະສົມ ປະສານກັບບາງ ້ ໍ່ ບິນຂອງຝຸ ງນົກ, ນາກັ ້ ບຄວາມໜາແໜ້ນຕົນໄມ ້ ສໍ່ວນບົດບາດອືໍ່ນຄື: ເຂດພືນທ ຂ້ ຽວສງ (ປະມານ 70 ສໍ່ວນຮ້ອຍ), ໍ່ ງພືນທ ້ ໍ່ ພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍໃຫ້ປະຊາຊົນອາຍຸ ສງ. ້ ສ້າງເຂົາໄປໜ
ຮບທ 2.45 ຕາໜໍ່າງຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ນະຄອນຫວງໂຮຈມິນ ັ ການຈັດຕັງ້ d. ຫກ
້ ບຫາຍເງໍ່ ອນໄຂສະພາບອາກາດຄື ້ ້ປກຂນກັ ື ວຽກເລືອກລາຍພັນຕົນໄມ : ສະພາບດິນຂອງແຕໍ່ລະເຂດ. ້ ້ ງຮັບປະກັນບາງຫກ ັ ການ ນອກຈາກປັ ດໄຈສ້າງຄວາມຮົໍ່ມເຢັ ນ, ທວທັດ, ສ້າງສະພາບອາກາດ, ວຽກປຸ ກຕົນໄມ ຕ້ ອ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ ້ :
້ ້ ົ ້ມຮາກໄປຕາມທາງນອນຈະທາ - ປຸ ກຕົນໄມ ຮ້ ໍ່ ມເຢັ ນມຮາກເລກ, ຫກລ້ຽງປກບັນດາປະເພດຕົນໄມ ້ ລາຍໂຄງສ້າງເສັນທາງ.
້ າຍງໍ່ າຍຕໍ່ ້ ້ ້ ້ບັນດາປະເພດຕົນໄມ ້ ງກັນ ໄດ້ລມ ົ , ພະຍຸ , ຫກລ້ຽງປກຕົນໄມ ້ ຫາຍກິງຫ - ປກຕົນໄມ ປ້ ອ ມ
ການເກດອຸ ປະຕິເຫດໃນໃບໄມ ້ຜະລິດມພະຍຸ . ້ ້ມແມງໄມ ້, ເໝາະກັບແມງວັນຫົວຂຽວ. - ບໍ່ ປກຕົນໄມ
້ ້ ້ ້ເກດອຸ ນຫະພຸ ມຕໍ່ າ, ຕົນໄມ ້ມກິໍ່ນດອກໄມ ້, ຕົນໄມ ້ມໃບເປັ ນພິດ. - ບໍ່ ປກຕົນໄມ ້ ້ ້ ໝາກ ເພືໍ່ອຫກລ້ຽງວຽກເດັກນ ້ອຍປໍ່ ນຂນ. ້ບັນດາປະເພດຕົນມ - ບໍ່ ປກຕົນໄມ
ິ ້ ລາໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສລ້ວນແຕໍ່ຕ້ອງຮັບປະກັນສະພາບແວດລ້ອມ ມ ບັນຫາການຈັດວາງເດນຫນກິ ັ ການດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນ:້ ຫກ - ທິດທາງເດນຕາມທິດເໜືອ - ໃຕ້, ຖ້າບໍ່ ຕອນດິນບໍ່ ພຽງພ ແມໍ່ ນສາມາດຈັດວາງງໍ່ ຽງສງສຸ ດແມໍ່ ນ 15 ອົງສາ ເພືໍ່ອຮັບປະກັນຫກລ້ຽງແສງແດງເວລາຝກແອບ.
- ໃນກຸໍ່ ມເຮືອນຢໍ່ ພຽງແຕໍ່ ຕ້ອງຈັດວາງບັນດາເດ ນຝກແບບມ ຄຸ ນ ລັກ ສະນະງຽບສະຫງ ົບຄື: ເດິນ ຕ ້ ຍ. ສະເພາະບັນດາປະເພດເດນສາລັບ ດອກ, ບໍ່ອນຫໍ່ ນບານບ້ວງ, ເດິນຕດອກປິ ກໄກໍ່ , ບັນດາເດິນຫໍ່ ນໃຫ້ເດັກນອ
້ ຄືເດິນຝກແອບເຕະບານ ແມໍ່ ນຕ້ອງໄດ້ຈດ ັ ວາງສະເພາະ ເພືໍ່ອຫກລ້ຽງການເກດຄວາມວົນແຊໍ່ວໃຫ້ກບ ັ ເຮືອນ ໄວລຸ ນ ຢໍ່ ອາໄສ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
71
- ສາມາດປະສົມ ປະສານການນາໃຊ້ເດິນກິລາໃນຫົວໜໍ່ ວຍຢໍ່ ອາໄສໃຫ້ໂຮງຮຽນປະຖົມ , ແມໍ່ ນໃນ ້ າກັດ. ື ເງໍ່ ອນໄຂການລົ ງທນໃຫ້ໂຮງຮຽນຢໍ່ ປະເທດພວກເຂົາ ຍັງມຂຈ
ຮບທ 2.46 ຕາໜໍ່າງຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ນະຄອນຫວງໂຮຈມິນ ້ ໍ່ 3.7.6.2. ແກ ້ໄຂໂຄງປະກອບພືນທ ຕໍ່ ນ:້
້ ້ຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສຢໍ່ ປົກກະຕິໄດ້ມໂຄງປະກອບອອກເປັ ນເປັ ນ 2 ຮບແບບ ດັໍ່ງ ລະບົບຕົນໄມ ້ ໍ່ ວມເຂົາເປັ ້ ນຕາໜໍ່າງ. - ເຕົາຮ
້ ໍ່ ໃນບັນດາກຸໍ່ ມເຮືອນແລະໃນສວນດອກໄມ ້ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແມໍ່ ນການແກ ້ໄຂໂຄງປະກອບຕົນຕ ້ - ການຮໍ່ວມກັນກັບລະບົບການທາງຍໍ່ າງ ສ້າງເຂົາໄປບັ ນດາສາຍ, ແກໍ່ ນທວທັດ.
້ ໍ່ ເທິງບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ເທິງ ແມໍ່ ນການແກ ໄ້ ຂໂຄງປະກອບພືນທ
ບັນດາສາຍທາງຍໍ່ າງ, ສາຍທວທັດເຊືໍ່ອມຕໍ່ ບັນດາກຸໍ່ ມຢໍ່ ອາໄສດ້ວຍກັນ ແລະ ກັບບັນດາອາຄານສາທາລະນະ.
້ ້ຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສກັບບັນດາການແກ ້ໄຂໂຄງປະກອບຄືເທິງສ້າງ ຄວາມຄືບໜ້າລະບົບຕົນໄມ
້ ້ ໍ່ າງຕົນໄມ ້ຂຽວຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ, ກັບບັນດາສາຍ, ຕາໜໍ່າງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ຢໍ່າງໃກ ້ສິດດ້ວຍກັນ, ສ້າງຄຸ ນະ ເຂົາໄປຕາໜ ພາບການດາລົງຊວິດທໍ່ ຂອງຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ.
a. ການເຊືໍ່ອມຕໍ່ ລະຫວໍ່ າງສວນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ແລະ ກຸໍ່ ມທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ b. ຄວາມກະທັດຮັດໃນໂຄງປະກອບສາມາດສ້າງບັນດາສວນໃນກຸໍ່ ມທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສ ຫ ື ຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສບ້ານໃກ ້ເຮືອນຄຽງ
້ ້ຂຽວໃນຫົວໜໍ່ວຍຢໍ່ ອາໄສ ຮບທ 2.47 ໂຄງປະກອບຕົນໄມ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດທໍ່ ຢໍ່ ອາໄສໃນຕົວເມືອງ -
72
ບົດທີ 3
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການ ສາທາລະນະຕົວເມືອງ 3.1. ສັງເຂບກໍ່ ຽວກັບເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ 3.1.1. ແນວຄວາມຄິດ
1) ຂະບວນການປະກົດຕົວຂນ້ ແລະ ພັດທະນາເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບການບລິການສາທາລະ
ນະ. a) ຕົວເມືອງກໍ່ ອນຍຸ ກອຸ ດສາຫະກາ
້ ໍ່ ປາສາດຂອງລະບົບການ ັ ແມໍ່ ນເຂດພືນທີ ພາຍໃຕ້ຍຸກສະໄໝສັກດີນາ, ເຂດສູ ນກາງຂອງຕົວເມືອງຫກ
້ ໍ່ ໃກ ້ຄຽງໄດ້ປະສົມປະສານ ແລະ ພັດທະນາຕືໍ່ມຄື: ບັນດາບົດບາດການຄ້າຂາຍ, ້ ບັນດາເຂດພືນທີ ປົກຄອງ. ແຕໍ່ ນັນ,
້ າການເຕົາໂຮມຫ ້ ການຜະລິດຫັດຖະກາ. ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງໃນໃນໄລຍະນີ ້ ໄດ້ນາເອົ າຍ, ໂຄງສ້າງການຈັດຕັງ້ ແລະ ບັນດາສໍ່ວນປະກອບບົດບາດແມໍ່ ນງໍ່ າຍດາຍ. b) ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝອຸ ດສາຫະກາ
້ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນບັນດາຕົວເມືອງ. ເພືໍ່ອສະໜັບສະ ໃນໄລຍະນີ,້ ບັນດາກິດຈະກ າອຸ ດສາຫະກາ ເຕົາໂຮມຕົ ນຕ
ັ ດາກິດຈະກາອຸ ດສາຫະການີ ້ ຈານວນບົດບາດບລິການ, ການເງ ິນ ໄດ້ປະກົດຕົວ, ນອກ ໜູນ ແລະ ບລິການໃຫ້ບນ
້ ຈາກບັນດາອາຄານການບລິຫານ ແລະ ອຸ ດສາຫະກ າ. ພ້ອມກັບການເຕົາໂຮມຂອງບັ ນດາກິດຈະກ າອຸ ດສາຫະກ າ
້ ້ ້ ນັນໄດ້ ້ ແມໍ່ ນການເຕົາໂຮມ ແລະ ການເພີໍ່ມຂນຂອງປະຊາກອນ. ຕັງແຕໍ່ ປະກົດຕົວຕືໍ່ມ ບັນດາຄວາມຕ້ອງການບລິ ້ ບຫາກຫາຍຂນ. ້ ຂະໜາດຂອງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ພັດທະນາກວໍ່າ, ການໃໝໍ່ ແລະບັນດາບົດບາດບລິການນັບມືນັ ້ ບັນດາເຂດບົດບາດ ເລີໍ່ມຕົນປະຕົ ວຂນ້ ແຕໍ່ຍັງບໍ່ ຊັດເຈນ. c) ຕົວເມືອງຍຸ ກສະໄໝຫງັ ອຸ ດສາຫະກາ
ຕົວເມືອງໃນໄລຍະນີ,້ ບັນດາກິດຈະກາການຜະລິດອຸ ດສາຫະກາໄດ້ ຊັບຊ້ອນອອກອ້ອມຮອບຂອງ ຕົວເມືອງ. ພ້ອມກັບການພັດທະນາຂອງເສດຖະກິດ ແລະ ຄວາມຄືບໜ້າກໍ່ ຽວກັບວິທະຍາດສາດເທັກໂນໂລຊີໃນ ແຕໍ່ ລະຂະແໜໍ່ງ, ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງກາຍເປັ ນໜໍ່ ງສໍ່ວນປະກອບຫາຍບົດບາດ, ບລິການບັນດາຄວາມຕ້ອງການ ້ ບເພີໍ່ມ ິ ຂອງປະຊາຊົນ. ໂດຍຂະໜາດ ແລະ ລະດັບການບລິການນັບມືນັ ກໍ່ ຽວກັບທຸກໆຮູ ບແບບໃນການດາລົງຊີວດ ້ ສູນກາງຕົວເມືອງນັບມືນັ ້ ບພັດທະນາ. ບັນດາເຂດບົດບາດນັບມືນັ ້ ບໄດ້ຈາແນກຢໍ່າງຊັດເຈນຂນ. ້ ຂນ.
2) ປະສົບການກໍ່ ຽວກັບການວາງແຜນສະຖາປັດຕະຍະກາ, ສູນກາງບລິການສາທາລະນະຢູໍ່ບັນດາປະເທດ ພັດທະນາໃນໂລກ.
້ ພ້ອ ມກັນ ້ II, ວຽກກໍ່ ສ້າງຄືນ ຕົວ ເມືອງຢູໍ່ ບັນ ດາປະເທດຍຸ ໂຣບ ໄດ້ເກິດ ຂ ນ ຫ ງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ
້ , ກໍ່ ສ້າງປະສານຕິດພັນກັບສົງຄາມ, ວຽກ ້ ໍ່ ທົດສະວັດ 50. ນອກຈາກບັນດາວຽກຟືນຟູ ແລະ ຢໍ່າງແຂງແຮງ, ຕັງແຕ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
73
້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວ ເມືອງ ເວົາລວມ ແລະ ກໍ່ ສ້າງລະບົບອາຄານສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິກ ານຕົວ ້ ໍ່ ຕົວ ເມືອງ ແລະ ້ ັ ້ າຄັນໃນບັນດາໂຄງການການວາງແຜນທິດທາງການພັດທະນາພືນທີ ເມືອງເວົາສະເພາະ ໄດ້ເນັນສ
້ ວຽກລົງທນກໍ່ ສ້າງຕົວຈິງ. ສາມາດເວົາໄລຍະທົ ດສະວັດ 1950 ເຖິງ 1980, ແມໍ່ ນໄລຍະເບີກບານຂອງບັນດາປະ ້ ບັນດາປະສົບການ ແລະ ຕົວຈິງ ກໍ່ ສ້າງບັນດາປະເພດສູນກາງ ເພດສູນກາງການຄ້າ, ການບລິການຕົວເມືອງ. ໃນນັນ, ົ ບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງບັນດາປະເທດພັດທະນາຍຸ ໂຣບ ແລະ ອາເມລິກາເໜືອ ແມໍ່ ນອຸ ດມ ສົມບຸ ນທີໍ່ສຸ ດ, ໃນ 3 ປະເພດຕໍ່ ໄປນີ:້
- ບັນດາສູ ນກາງກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ບັນດາເຂດ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝໍ່. - ບັນດາສູ ນກາງກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ ແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງ. - ບັນດາສູ ນກາງກໍ່ ສ້າງພາຍໃນຕົວເມືອງ. a) ບັນດາສູນກາງກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ບັນດາເຂດ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ ບັນ ດາສູ ນ ກາງໃນບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງໃໝໍ່ ທ າອິດ ຢູໍ່ ອັງກິດ ແລະ ບັນ ດາປະເທດ Scandinavy ຄື:
້ ັ ແລະ ສາມາດເອີນໄດ້ Stevenage, Harlow, Basilden…Venlingbur, Fasta,…ມີໂຄງສ້າງຄ້າຍຄືກນ ວໍ່າ: ຮູ ບ ຮໍ່າງທາອິດກໍ່ ຽວກັບໂຄງສ້າງສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ແຕໍ່ ລັກສະນະການຈັດວາງແຜນຜັງບັນດາສູ ນ
້ ດວາງອ້ອມຮອບໜໍ່ ງ ຫ ື ສອງສາມແກໍ່ ນຍໍ່ າງ ກາງນີ ້ ລ້ວນແຕໍ່ມີຮູບຮໍ່າງບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການໜໍ່ ງຊັນຈັ ້ ໍ່ ຊາຍແດນຂອງສູ ນກາງ ແລະ ມີບໍ່ອນຈອດລົດ ກາງແຈ ້ງ. ການຄົມມະນາຄົມເຄືໍ່ອງຈັກໄດ້ຄໍ່ອຍໆໄປເຖິງເຂດພືນທີ ້ ນດາສາຍທາງຍໍ່ າງ. ບັນດາການຈາລະຈອນຄົມະນາຄົມສິນຄ້າ, ວິສະ ໃຫຍໍ່ . ບໍ່ອນຈອດລົດໄດ້ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ໂດຍກົງເຂົາບັ
້ ອ,…ຕັ ້ ້ ໍ່ ທາງດ້ານນອກບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ. ໃນໄລຍະໃໝໍ່ ພັດທະນາບັນດາຕົວ ວະກາ, ຂີເຫຍື ງແຕ ້ າກັດໃຫ້ກບ ີ ະໜາດດິນຄ້ອນຂ້າງກວ້າງ ແລະ ຄໍ່າໃຊ້ຈໍ່າຍລົງທນ ຍັງມີຂຈ ັ ການແກ ໄ້ ຂ້ຮໍ່ວມກັນ ເມືອງປົ ກກະຕິມຂ ັ ດາການຈາລະຈອນບົດບາດ ແມໍ່ ນນິຍມ ົ . ເທິງໜ້າດິນໃຫ້ບນ
1. ບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ 2. ຄັງສິນຄ້າ. 3. ໄປສະນີ.
້ າ. 4. ຮ້ານອາຫານ ແລະ ເຕັນລ 5. ຊັກລິດ. 6. ຫສະໝຸດ. 7. ສູນກາງສາທາລະນະສຸ ກ. 8. ໂຮງລະຄອນ. ົ ເມ. 9. ສະຖານີລດ 10. ເຮືອນຈອດລົດ. 11. ຫ້ອງການ. ົ ໄຟ 12. ສະຖານີລດ 13. ໂຮງແຮມ. ຮູ ບທີ 3.1 ສູ ນກາງຕົວເມືອງໃໝໍ່ Stevenage –
14. ໂບດ.
ປະເທດອັ ງກິດ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
74
I- ລານສະໜາມຫວງການຄ້າ, ການບລິການ. II- ເຂດຕະຫາດກາງແຈ ້ງ. III- ເດີນບລິການ. IV- ບໍ່ອນຈອດລົດ. ້ ດເມ. V- ປາລົ VI- ແກໍ່ ນ, ຖະໜົນຍໍ່ າງການຄ້າ. ັ ວາງເທິງ ເຂດຕອນດິນ ໃກ ້ 7 ເຮັກ ຕາ ແລະ ການຄາດຄະເນມີຂ ະໜາດບ ລິກ ານໃຫ້ ສູ ນ ກາງໄດ້ຈ ດ ້ າຫ ້ າຍແກໍ່ ນຕັງສາກເຂົ ້ ້ ນ ແລະ ສອງແກໍ່ ນຈັດວາງ ໃນທາງກັບກັນ 70.000 ຄົນ. ລະບົບແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງໄດ້ຈັດຕັງເຂົ າກັ ບັນດາຮ້ານຄ້າ ທຸລະກິດ ແລະ ບລິການ. ການເຄືໍ່ອນໄຫວກົນຈັກໄດ້ຄໍ່ອຍໆໄປເຖິງ ໂດຍ 4 ສາຍທາງຕັນ ສຸ ດທ້າຍຢູໍ່
້ ໍ່ ສູ ນກາງນີແມໍ່ ້ ນ 4 ແຈໍ່ ຂອງສູ ນກາງ. ຢູໍ່ ນີ ້ ຈັດຕັງ້ 4 ບໍ່ອນຈອດລົດໃຫຍໍ່ ທັງໝົດ 3.000 ຄັນ. ອ້ອມຮອບເຂດພືນທີ ບັນດາເຂດຕອນດິນບົດບາດສູ ນກາງສາທາລະນະອືໍ່ນຄື: ວັດທະນະທາ, ການບລິຫານ…ຂອງຕົວເມືອງ. ຕໍ່ າງຈາກ
Stevenage, ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Harlow ສບຕໍ່ ຄວາມສາພັນກັບບັນ ດາເຂດສູ ນກາງສາທາລະນະອືໍ່ນຄື: ການບລິ ້ ໍ່ . ກັບ ການປະສົມ ປະສານນີ ້ ແຕໍ່ ສູ ນ ກາງຕົວ ເມືອ ງ ຫານ ແລະ ວັດ ທະນະທ າຂອງຕົວ ເມືອ ງໃນໜໍ່ ງເຂດພືນທີ ້ Harlow ສາບູ ນກວໍ່າບົດບາດບລິກ ານສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ເຖິງຢໍ່າງໃດກໍ່ ຕາມ, ການຈັດຕັງສາຍຄົ ມ ມະນາຄົມ
້ ນ ແບໍ່ງຕັດສູ ນກາງເຂົາໄປບັ ້ ້ ໍ່ ຽງ ເຊືໍ່ອຍໂຍງເຂົາກັ ້ ຍ. ບັນດາແກໍ່ ນຍໍ່ າງ ບໍ່ ໄດ້ວເິ ຄາະກັບ ເຄືໍ່ອງຈັກໃກ ຄ ນດາຕອນນອ ເຄືໍ່ອງຈັກ ແລະ ແຫໍ່ ງກາເນີດທີໍ່ມີສຽງດັງ.
1. ບັນດາຫ້າງຮ້ານການຄ້າ, ການບລິການ. 2. ຄັງສິນຄ້າ. 3. ໄປສະນີ
້ າ 4. ຮ້ານອາຫານ ແລະ ການເຕັນລ 5. ໂຮງໝັງ 6. ສະໂມສອນ 7. ຫສະໝຸດ 8. ໂບດ 9. ໂຮງລະຄອນ 10. ຮ້ານອາຫານ ິ ະພັນ 11. ພິພຕ 12. ອາຄານບລິຫານ 13. ຕາຫວດ ແລະ ສານ
ຮູ ບທີ 3.2 ສູ ນກາງຕົວເມືອງໃໝໍ່ Harlow – ປະເທດອັງກິດ
14. ໂຮງແຮມ. ້ າມັ ້ ນ. 15. ປານ 16. ໂຮງຮຽນ. ົ ເມ. 17. ສະຖານີລດ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
75
ັ . I- ຖະໜົນຄົນຍໍ່ າງການຄ້າຫກ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. II- ລານສະໜາມຫວງຫກ III- ສະຖານທີໍ່ຈອດລົດໃຫຍໍ່ IV- ສາທາລະນະ. V- ໂບດ. ້ ີ ານຈັດຕັງແຜນຜັ ປີ 1954 ໄດ້ເຮັດພິທເີ ປີ ດສູ ນກາງຕົວເມືອງໃໝໍ່ Velingbur – ສະວີເດັນ. ວິທກ ງການ
ວາງແຜນ ແລະ ບ ລິມ າດສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າອືໍ່ນກັບ ສູ ນ ກາງບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງໃໝໍ່ ຂອງອັງກິດ ຢູໍ່ ເທິງ . ຢູໍ່ ສູ ນ ກາງ ້ ັ ຕັງ້ 2 ຊັນຂອງບ Velingbur ໄດ້ຈດ ລິມາດບັນດາຫ້າງຮ້ານການຄ້າ, ການບລິການສູ ນກາງປະກອບດ້ວຍ 4 ອາຄານ
້ ໍ່ ້ ກັບຂະໜາດສູງເຖິງ 16.000 ຕາແມັດ ແລະ 2 ຊັນໃຕ້ດິ ນບລິການໃຫ້ບໍ່ອນຈອດລົດ, ຄັງສິນຄ້າ ແລະ ບັນດາເນືອທີ ວິສະວະກາ.
ການປະສົມປະສານບັນດາບລິມາດຢູໍ່ ຫາຍຊັນ້ ຄື: ບັນດາບ໋ ອກເຮືອນດໍ່ຽວທາມະຊາດໄດ້ສາ້ ງສະຈຸດທີໍ່ນໍ່ າ
ໍ່ ຢູໍ່ ອາໄສເຂົາເຂດ ້ ້ ື ້ ໍ່ ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງ Velingbur. ຮູ ບດ້ານອືໍ່ນ, ເຕົາໂຮມທີ ສົນໃຈ ແລະ ອຸ ດົມສົມບູ ນໃຫ້ພນທີ ື ສູ ນກາງ ເພືໍ່ອແກໄ້ ຂບລິການໂດຍກົງ ແລະ ໝາກຜົນບັນດາຄວາມຕ້ອງການການຄ້າ, ການບລິການໃນເງໍ່ ອນໄຂອາ ກາດອັນຕະລາຍ. 1. ສິນຄ້າຫາຍຊະນິດ ແລະ ຮ້ານອາຫານ. 2. ບັນດາຫ້າງຮ້ານການຄ້າ ແລະ ການບລິການ. 3. ອາຄານບລິຫານ. ົ ໄຟຟ້າໃຕ ້ດິນ. 4. ສະຖານີລດ 5. ບ້ານວັດທະນະທາ. 6. ໂຮງໜັງ. 7. ຫ້ອງປະຊຸມອະເນກປະສົງ. 8. ໂບດ.
ັ້ 9. ບໍ່ອນຈອດລົດຫາຍຊັນ. ້ 10. ທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສຫາຍຊັນ. ້ 11. ເຮືອນຢູໍ່ອາພາດເມັນ. 12. ບລິມາດບລິການ. 13. ສາຍລົດໄຟຟ້າໃຕ ້ດິນ. a) ແຜນຜັງລວມ. ້ ມ ຂອງບລິມາດການຄ້າຫກ ັ . b) ແຜນຜັງຊັນລຸໍ່ ັ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ Velingbur– ຮູ ບທີ 3.3 ສູນກາງຫກ ປະເທດສະວີເດັນ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
76
1. ການຄ້າຂ້າຍ. 2. ສິນຄ້າຫາຍຊະນິດ. 3. ສູນການຄ້າ. 4. ບັນດາເຂດທຸ ລະກິດສະເພາະ 5. ເຄືໍ່ອງພາຍໃນ.
້ ໜັງສືພມ ີ ແລະ ກິນດືໍ່ມ. 6. ປືມ, ປັດໃຈຄວາມສາເລັດທີໍ່ສຸ ດຂອງສູ ນກາງ Velingbur ແມໍ່ ນຕິດພັນ ແລະ ນາເອົາທາອິດແຕໍ່ລະຄົມມະນາ ້ ໍ່ ວມ ຄືໂຄງປະກອບຫກ ້ າຍດາຍບໍ່ ັ ໃນສູ ນກາງໄດ້ດງດູດທັງໝົດທາງເຂົາງໍ່ ຄົມສາທາລະນະຕົວເມືອງ meùtro ເຂົາຮ ້ ້ ຽງ ແລະ ທັງໝົດປະຊາ ຢຸ ດຢັ ງຂອງປະຊາກອນຕົ ວເມືອງ Velingbur ແຕໍ່ຍັງບັນດາທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສບັນດາຕົວເມືອງໃກຄ ກອນໃນນະຄອນຫວງ Stokholm.
ໃນບັນດາທົດສະວັດ 60 ຂອງສະຕະວັດທີ XX, ວຽກກໍ່ ສ້າງບັນດາສູ ນກາງຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງ ຫ ື ເຂດທີໍ່
ຢູໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ຢູໍ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ ແມໍ່ ນໃບໜ້າກັບບັນດາປັ ດໄຈໃໝໍ່ ແຕໍ່ 2 ທົດສະວັດກໍ່ ອນ ຍັງແມໍ່ ນບັນດາບັນ ຫາອັນຮີບຮ້ອນ: ການພັດທະນາພາຫະນະຄົມມະນາຄົມເຄືໍ່ອງຈັກ ພິເສດແມໍ່ ນລົດໃຫຍໍ່ ສໍ່ວນຕົວ ກາຍເປັ ນຄວາມ
້ ຍ ແລະ ແມໍ່ ນພາຫະນະຄົມມະນາຄົມກວມອັດຕາສໍ່ວນຫາຍໃນບັນດາຕົວເມືອງ. ຄວາມຕ້ອງການສືໍ່ສານການ ລງເຄີ
້ ບສູ ງ…ດ້ານອືໍ່ນ, ອິດທິພນ ົ ຄ້າ, ການບລິການຂອງປະຊາຊົນຕົວເມືອງ ຮຽກຮ້ອງຄຸ ນນະພາບການບລິການນັບມືນັ
້ ໍ່ ແລະ ການຈັດຕັງສະຖາປັ ້ ຂອງຮູ ບແບບໂຄງປະກອບພືນທີ ດຕະຍະກາແຜນຜັງຂອງບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງ ອາເມລິກາ ຈາລອງ “ໂອເອຊີວ” ກັບການຈັດລາດັບສາຄັນໃຫ້ທາງເຂົາ້ ແລະ ບໍ່ອນຈອດລົດໃຫ້ພາຫະນະລົດສໍ່ວນ ້ ນກາງຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງຍຸ ໂຣບ ຍຸ ກສະໄໝນີ.ີ ້ ຕົວ ໄດ້ສໍ່ວນໃດໜໍ່ ງ, ຜົນກະທົບເຖິງການປໍ່ຽນແປງການຈັດຕັງສູ
້ ້ ນກາງເຂດທີໍ່ ຢູໍ່ ອາໄສໃໝໍ່ ໍ່ ງຂັ ນ ກໍ່ ຽວກັບ ການຈັດ ຕັ ງສູ ປີ 1961 ຢູໍ່ ເຢຍລະມັນ ໄດ້ຈ ັດ ຕັງການແຂ
Nordverstats ຢູໍ່ ທາງດ້ານຕາວັນຕົກສໍ່ຽງເໜືອ ຂອບນອກຕົວເມືອງ Franfurt am Main, ກັບຂະໜາດບລິການ
້ ໍ່ ທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສທີໍ່ມີຢໍ່ ູ ແລະ ປະມານ 80.000 ຄົນ ຢູໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ຢູໍ່ ອາໄສບ້ານໃກເ້ ຮືອນ 40.000 ຄົນ ຢູໍ່ ເຂດພືນທີ
້ ຄຽງ. ແຜນດາເນີນງານສູ ນກາງໄດ້ເລືອກມີຮູບຮໍ່າງສີໍ່ຫໍ່ ຽມ 230X365 ແມັດ, ເຕົາໂຮມບັ ນດາອາຄານສູ ນກາງບລິ ້ ໍ່ ແລະ ໄດ້ກະຈາຍຕາມ 4 ຊັນບົ ້ ດບາດຫກ ້ ັ . ຕໍ່ າສຸ ດແມໍ່ ນຊັນໂດຍກົ ການສາທາລະນະລະດັບເຂດພືນທີ ງກັບສະຖານີ ້ ໍ່ ວິສະວະກາ, ສຸ ຂາພິ ້ າດິນສາລັບບັນດາເນືອທີ ລົດໄຟຕົວເມືອງ ແລະ ກາຣາລົດ ສາລັບ 2000 ຄັນ. ຕໍ່ ໄປແມໍ່ ນຊັນໜ້ ້ ທາງດ້ານ ົ ເມສາທາລະນະ ພ້ອມກັບກາຣາລົດ ໃຫ້ປະມານ 200 ຄັນ. ສອງຊັນ ບານ, ຄັງສິນຄ້າ ແລະ ສະຖານີລດ ້ ແມໍ່ ນໂຄງປະກອບຫກ ັ , ລະບົບທາງຍໍ່ າງໄດ້ຈດ ັ ຕັງຄື ັ , ຄວາມສາພັນເໝາະສົມ ແລະ ງໍ່ າຍດາຍ ເທິງສາລັບບົດບາດຫກ
້ ໍ່ ແລະ ສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະອືໍ່ນ. ສະໜັບສະໜູນໃຫ້ລະບົບທາງຍໍ່ າງນີແມໍ່ ້ ນລະບົບຂັນ້ ເຖິງແຕໍ່ ລະເຂດພືນທີ ໍ່ ອນ, ລິບ ແລະ ມີບນ ້ ໍ່ passo ປູກສ້າງທິດທາງງໍ່ າຍດາຍຄືກນ ້ ໍ່ ຕົກແຕໍ່ງຍດຢຸໍ່ ນ. ້ ັ ດາພືນທີ ັ ກັບສ້າງພືນທີ ໄດ, ຂັນໄດເລື
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
77
ຮູ ບທີ 3.4 ສູ ນກາງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສ Nordverstats, Franfurt am Main
້ ໍ່ ອນໄຂທາງເຂົ ື ນອກຈາກວຽກຈັດຕັງເງ າ້ ດ້ວຍບັນດາຮູ ບແບບພາຫະນະກົນຈັກທັນສະໄໝ, ສູນກາງເຂດ
້ ທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ Nordverstats ຍັງເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງການວິເຄາະ ແລະ ຄວາມປອດໄພ ໃຫ້ທາງເຂົາຂອງຄົ ມມະນາຄົມທາງ ້ ໍ່ ທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສໃກຄ ້ ດບາດ ້ ຽງ. ວຽກວິເຄາະບັນດາຊັນບົ ບົກ ໂດຍບັນດາສະພານລອຍສີໍ່ແຍກທາງດ້ານບັນດາເຂດພືນທີ
ຕາມລວງຕັງ້ ໜໍ່ ງໃບໜ້າສູ ນກາງຍັງຮັກສາໄດ້ຄວາມສາພັນໂດຍກົງກັບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະທັນສະໄໝຂອງ ້ ໍ່ ໃຫ້ບນ ັ ດາບົດບາດວິສະວະກາ, ຄັງສິນຄ້າ…ໃບໜ້າອືໍ່ນ, ເພືໍ່ອຮັບປະກັນ ຕົວເມືອງ ແລະ ການນາໃຊ້ໄດ້ຫາຍເນືອທີ
້ ໍ່ ວິ ້ ິ ສະວະກາ, ຄົມມະນາຄົມເລືອຍໆ ້ ດ ິ ລະຫວໍ່າງ ການວິເຄາະພືນທີ ມົນລະພິດ ແຕໍ່ ຍັງຮັກສາໄດ້ຄວາມສາພັນໃກ ຊ ້ ໍ່ ທາງດ້ານເທິງ, ພືນທີ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານການຄ້າ, ການບລິການ. ນີແມໍ່ ້ ນຂໄດ້ ້ ປຽບ ແຕໍ່ ບັນດາສູ ນກາງຈັດຕັງ້ ພວກເຂົາກັບພືນທີ ້ ບໍ່ ໄດ້ແກ ້ໄຂໄດ້. (ຄື ສູນກາງຕົວເມືອງ Harlow, Stevenage …) ັ ເທິງໜ້າດິນ ກໍ່ ອນໜ້ານັນ, ຕາມການແກ ້ໄຂຫກ
ພ້ອ ມກັບ ໜໍ່ ງການແກ ໄ້ ຂຄ້າ ຍຄືກ ັນ , ຢູໍ່ ອັ ງ ກິດ ໄດ້ກໍ່ ສ້າ ງ 2 ສູ ນ ກາງຂອງຕົ ວ ເມືອ ງ Hook ແລະ
ື ໍ່ ຽງກັບໂຄງສ້າງຕົວເມືອງໜໍ່ ງສູນກາງ. Cumbernauld ທີໍ່ມີສໍ່ ສ
ີ ະເທດຊັບຊ້ອນມີລະດັບ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Cumbernauld ອັງກິດ. ສູ ນກາງນີ,້ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງເທິງໜໍ່ ງພູ ມປ
້ າໄປຫ ້ ້ ດບາດຕາມ ນິັ ຕັງເຂົ ສູ ງຊັນກັບແຜນຜັງຮູ ບຮໍ່າງສີໍ່ຫໍ່ ຽມ ຂະໜາດ 800/180 ແມັດ. ສູ ນກາງ ໄດ້ຈດ າຍຊັນບົ
້ ໍ່ ມີບນ ້ ໜໍ່ ງຈານວນເຂດພືນທີ ້ ສ້ ູ ນກາງໄດ້ຄໍ່ອຍໆເຂົາໄປເຖິ ້ ັ ດາ ນິ-ໂວ ວາງໄດ້ເຖິງ 8 ຄວາມຖີໍ່. ເຂົາໃກ ໂວ, ໃນນັນມີ ງ ໂດບລະບົບແກໍ່ ນ, ສາຍທາງຍໍ່ າງທັງໝົດທີໍ່ໂດດດໍ່ຽວກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ. ຮູ ບຮໍ່າງຂອງສູ ນກາງໄດ້ອອກ
້ ໂ້ ດຍກົງສູ ນກາງ ແບບຕໍ່ ມຮູ ບຮໍ່າງສາຍຍາວ ສ້າງຄວາມສາມາດໃຫ້ປະມານ 70 ເປີ ເຊັນ ຈານວນທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ເຂົາໃກ ັ ຕາມລວງຍາວໃຫ້ອະນຸຍາດສູ ນກາງມີຄວາມ ດ້ວຍບັນດາລະບົບທາງຍໍ່ າງ ບໍ່ ໄກຫາຍ 500 ແມັດ. ໂຄງປະກອບຫກ ້ ມ ເຂົາໃກ ້ ້ໂດຍກົງລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົວລອຍ ແລະ ລະ ສາມາດເໝາະສົມໃນການແກ ້ໄຂເປັ ນໄລຍະກໍ່ ສ້າງ. ຊັນລຸໍ່
້ ໍ່ ສາລັບສໍ່ວນຕົວໃຫ້ການຍໍ່ າງ ແລະ ແກໍ່ ນທິວທັດ ້ ບົບສະຖານີບໍ່ອນຈອດກາຣາລົດ, ຄັງສິນຄ້າ. ຊັນເທິ ງແມໍ່ ນພືນທີ ້ ບ ້ ໍ່ າສຸ ດໄດ້ອອກແບບໃຫ້ບໍ່ອນ ້ ນ ັ ດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິກ ານ, ວັດທະນະທາ, ການບລິຫານ… ຊັນຕ ເຂົາໃກ ້ ໍ່ ລະບາຍກ ້ ງສຸ ດບລິການໃຫ້ລະບົບທາງຍໍ່ າງ, ເຂົາໃກ ້ ້ໂດຍກົງກັບພືນທີ ຈອດລົດກັບຄວາມບັນຈຸ 5000 ຄັນ. ຍັງຊັນສູ ອາກາດທາມະຊາດ. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
78
1. ຂົວທາງຍໍ່ າງ 2. ໄປສະນີ 3. ໂຮງແຮມ ້ 4. ເຂດການຄ້າກັບ 2 ຊັນ. 5. ສິນຄ້າຫາຍຊະນິດ. ັ . 6. ເຂດຫກ 7. ໂບດ.
້ ໍ່ ເປີ ດກວ້າງຂອງການຄ້າ. 8. ເນືອທີ ັ . 9. ແກໍ່ ນຖະໜົນຫກ ຮູ ບທີ 3.5 ແຜນຜັງໜໍ່ ງຊັນ້ ແລະ ຮູ ບຕັດທາງນອນ ສູ ນກາງ Cumbernauld
ົ ເມ. 10. ສະຖານີລດ 11. ບລິມາດການບລິການ.
12. ຮ້ານອາຫານ ແລະບລິການກິນດືໍ່ມ. 13. ລິບລົງກາຣາລົດ. ້ 14. ປໍ່ອງເຂົາທາງຍໍ່ າງລົງກາຣາລົດ.
ຮູ ບທີ 3.6 ແຜນຜັງບລິມາດ ແລະ ລະບົບທາງຍໍ່ າງ ສູນກາງ Cumbernauld. 1. ເຂດບລິຫານ. 2. ເຂດການຄ້າ.
3. ເຂດການຄ້າ, ການບລິການເຊືໍ່ອຍຕໍ່ ຍາວ. ິ ້ ລາ ແລະ ພັກຜໍ່ອນ. 4. ເຂດຫນກິ 5. ເຂດຈອດລົດ. ້ ຍຢູໍ່ ເທິງແກນຄົມມະນາຄົມ ັ ຕັງເລີ La Deùfense, ໜໍ່ ງສູ ນກາງໃໝໍ່ທັນສະໄໝຂອງນະຄອນປາຣີ ໄດ້ຈດ ້ ບົດ ບາດຫ ັກ . ຊັນຕ ້ ໍ່ າສຸ ດ ຂົວ ລອຍຂອງຕົວ ເມືອ ງ ແລະ ລະບົບ Meùtro. ສູ ນ ກາງ La Deùfense, ມີ 7 ຊັນ, ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມທັນສະໄໝຂອງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບບໍ່ອນຈອດລົດ. ທາງດ້ານເທິງແມໍ່ ນລານສະ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
79
້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ປະສົມປະສານກັບບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກາຫາກຫາຍບົດ ໜາມຫວງໃຫຍໍ່ ສາລັບການຍໍ່ າງກັບພືນທີ ້ ໍ່ ຂອງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ ນາເອົາຄວາມໝາຍກໍ່ ຽວກັບພືນທີ ້ ໍ່ ທີວທັດ ບາດສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ກັບໂຄງປະກອບພືນທີ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານການຄ້າ. ຫາຍກວໍ່າແມໍ່ ນພືນທີ
1. ງານສະແດງນິເທດສະການຕະຫາດ ນັດ. 2. ອາຄານບລິຫານ. 3. ໂຮງແຮມ. 4. ສູນກາງການຄ້າ. ້ ມແມໍ່ ນ 5. ທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສຫາຍຊັນ້ - ຊັນລຸໍ່ ສູນກາງບລິການ. 6. ຕະຫາດມີຫງັ ຄາບັງ. 7. ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງສູນກາງ. ົ ໄຟຟ້າໃຕດ້ ນ ິ ແລະ ເຂດ 8. ສະຖານີລດ ສູນກາງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ການຄ້າ, ການບລິ ການໃຕ້ດິນ. 9. ບໍ່ອນຈອດລົດໃຕ ້ດິນ. 10. ລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົວລອຍປະ ເທດ. 11. ລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົວລອຍຕົວ ເມືອງ. 12. ບັນດາສາຍຄົມມະນາຄົມບລິການ. 13. ລົດໄຟຟ້າໃຕ ້ດິນ. ົ ໄຟຟ້າໃຕດ້ ນ ິ . 14. ສະຖານີລດ 15. ແມໍ່ ນາ້ Sein.
້ ຮູ ບທີ 3.7 ຮູ ບພາບກໍ່ ຽວກັບສູ ນກາງ La Deùfense. ການແຕ້ມແຜນທີໍ່ທີໍ່ຕັງຂອງເຂດສູ ນກາງ ໃນຕົວເມືອງ ປາຣີ, ຝຣັໍ່ງ. ທັດສະນິຍະພາບທັງໝົດເຂດ, ແຜນຜັງລວມ ້ ້ດິນເຂດສູນກາງ. ແລະ ແຜນຜັງຊັນໃຕ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
80
ຮູ ບທີ 3.8 ບາງຮູ ບພາບກໍ່ ຽວກັບສູນກາງ La Deùfense. 1. ອາຄານບລິຫານຕົວເມືອງ. 2. ສະພາທີໍ່ປກສາ. 3. ສານ. 4,5 ຫ້ອງການ
6. ສູນກາງວັດທະນະທາ - ບັນດາສະຖານທີໍ່ ປະຊຸມ, ໂຮງລະຄອນ... 7. ສູນກາງໄປສະນີ 8. ສູນກາງບລິການ 9. ສູນການຄ້າ 10. ສູນກາງການຄ້າ “Evrri-2”. 11. ສະຖານີ meùtroâ. ້ 12. ສູນກາງຊືຂາຍ ແລະ ບລິການ. 13,14,15 ບໍ່ ອນຈອດລົດໃຫຍໍ່ ້ 16. ເຮືອນຫາຍຊັນ. 17. ຫ້ອງການທຸລະກາ
ຮູ ບທີ 3.9 ສູ ນກາງ Evry
18. ລານສະໜາມຫວງສູນກາງ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
81
້ ບ 2 ຊັນ້ ທາງຍໍ່ າງທາງດ້ານເທິງໜ້າດິນ. ຊັນໜ້ ້ າດິນ ສາລັບລະບົບຄັງສິນຄ້າ, ັ ຕັງກັ ສູ ນກາງ Evry ໄດ້ຈດ ັ ຕົວເມືອງ. ການປະ ວິສະວະກາ, ສິນຄ້າ. ຄວາມສາພັນຂອງລະບົບທາງຍໍ່ າງໂດຍກົງກັບບັນດາການຈາລະຈອນຫກ
້ ໍ່ ສູ ນກາງ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ນາເອົາບົດ ສົມປະສານຫາກຫາຍບົດບາດເໝາສົມຂອງສູ ນກາງ Evry ໃຫ້ເຫັນຄຸ ນຄໍ່າຂອງພືນທີ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານຊຸມຊົນ ບາດການສືໍ່ສານການຄ້າ, ການບລິການ, ຄວາມມໍ່ ວນຊືໍ່ນ, ພັກຜໍ່ອນ, ແຕໍ່ຍັງນາເອົາຄຸ ນຄໍ່າຂອງພືນທີ ຕົວເມືອງ.
້ ບ ັ ຕັງກັ ດ້ວຍການແກ ້ໄຂຢໍ່າງໃກ ້ຊິດກັບສູ ນກາງຕົວເມືອງ Scopie - ຢູ ໂກສະລາເວຍ. ສູນກາງນີ ້ ໄດ້ຈດ ້ ້ ັ ການເຕົາໂຮມບັ ໜໍ່ ງຫກ ນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການພິເສດ ຕາມລະບົບຄົມມະນາຄົມທາງຕັງສາກກັ ນ ແລະ ້ ງ 3 ຊັນ. ້ ສອງຊັນໃຕ້ ້ ິ ກັບໜໍ່ ງ ສາລັບບໍ່ອນຈອດລົດ ແລະ ລະບົບຄັງສິນຄ້າ, ວິສະວະກາ. ຍັງ ລານກວ້າງຂນເທິ ດນ
້ ນໜໍ່ ງສູນກາງສະເພາະກັບ 4 ຊັນຂອງລະບົ ້ ້ ິ ທີໍ່ສອງ ໄດ້ນາໃຊ້ໃຫ້ຈດ ຊັນໃຕ ດ້ ນ ຸ ປະສົງການຄ້າ. ນີແມໍ່ ບຄົມມະນາຄົມ ທາງບົກ.
ຮູ ບທີ 3.10 ສູ ນກາງ Scopie - ຢູ ໂກສະລາເວຍ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
82
a) ບັນດາສູນກາງແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງ.
້ າອິດຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງອາ ບັນດາສູ ນກາແຄມຕົວເມືອງແມໍ່ ນບັນດາປະເພດສະເພາະ ປະກົດຕົວຂນທ ເມລິກາ ແລະ ພັດທະນາໄວວາກໍ່ ຽວກັບປະລິມານບັນດາທົດສະວັດ 50-60 ຂອງສະຕະວັດທີ XX. ບັນດາສູນກາງ
້ ັ ດາການແກ ້ໄຂການຈັດຕັງສະຖາປັ ແຄມຕົວເມືອງໄດ້ກໍ່ ສ້າງບັນດາທົດສະວັດນີ ້ ລ້ວນແຕໍ່ມີບນ ດຕະຍະກາການວາງ ້ ນ: ັ ຕາມຮູ ບຮໍ່າງ “ເກາະຫອຍ”. ບັນດາລັກສະນະຄ້າຍຄືກນ ັ ຂອງບັນດາສູນກາງນີແມໍ່ ແຜນຄ້າຍຄືກນ
້ - ຄວາມໝາແໜ້ນກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິກ ານຕໍ່ າ, ກວມປະມານຕັງແຕໍ່ 25 ສໍ່ວນ
້ ໍ່ ຈອດລົດ. ຮ້ອຍ ເຖິງ 30 ສໍ່ວນຮ້ອຍ. ຍັງແມໍ່ ນຊາຍຫາດທີໍ່ຫວໍ່າງເປົໍ່ າສູງສຸ ດໃຫ້ເນືອນທີ
້ າພັນ ແລະ ການຈັດຕັງໂດຍກົ ້ ີ ງສ - ບັນດາສູ ນກາງລ້ວນແຕໍ່ມີທໍ່ ຕັ ງສະດວກສະບາຍໃຫ້ວຽກໃກ ້ຊິດຕັງ້
ແຕໍ່ ລະບົບຄົມມະນາຄົມຂົວລອຍ. ້ ໍ່ ຜີວດ້ານນອກ. - ການຈາລະຈອນສິນຄ້າໃກ ້ຊິດຕັງແຕ
້ ້ - ອາຄານການຄ້າ, ການບລິການແມໍ່ ນ 1 ຊັນໄດ້ຈັ ດວາງເຕົາໂຮມ ຕໍ່ ເນືໍ່ອງ 2 ຂ້າງບັນດາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ. ້ ັ ຂອງບັນດາອາຄານການຄ້າ ທິດທາງເຂົາທາງດ້ ໜ້າຫກ ານໃນ - ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ, ຍັງທາງດ້ານນອກປົ ກກະຕິແມໍ່ ນບັນ ດາເຄົາເຕີຕູ ້ໂຊ ຫ ື ປິ ດ. ລະບາຍອາກາດ, ແອ ແລະ ແສງສະຫວໍ່າງ ບັນດາຫ້າງຮ້ານ ລ້ວນແຕໍ່ນາໃຊ້ພະລັງງານທຽມ. ບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ ປົ ກກະຕິແມໍ່ ນບັນດາຮູ ບຮໍ່າງປະສົມປະສານ ຫ ື ທຸ ລະກິດ ແລະ ມີຂະໜາດ, ້ ບົດບາດຫາກຫາຍຮູ ບຮໍ່າງບັນດາປະເພດການຄ້າໃຫຍໍ່ ຄື: ຄັງເຕົາໂຮມສິ ນຄ້າຫາຍຊະນິດ, ການຄ້າໃຫຍໍ່ , ຫ້າງຊັບພະ ສິນຄ້າ ຫ ື ຮ້ານອາຫານ…, ນ ້ອຍ ຄື : ບັນດາຫ້າງຮ້ານທຸລະກິດ, ບລິການ, ແຟຊັນ… ົ ອັກສອນ ຄື: I, L, T, U... ເວ - ບັນດາແກນທາງຍໍ່ າງປົ ກກະຕິແມໍ່ ນແຄບ ແລະ ຍາວ ມີຮູບຮໍ່າງຄືຕວ
້ ໍ່ ້ ້ າຍດາຍຄືບນ ັ ດາພືນທີ ລານັນໃນບັ ນດາທົດສະວັດ 50-60 ບັນດາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງນີ,້ ປົ ກກະຕິເປິ ດໂລໍ່ງ ແລະ ຈັດຕັງງໍ່ ້ ໍ່ ບັນດາທົດສະວັດ 70 ຜໍ່ານມານັນ, ້ ບັນດາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງປົ ກກະຕິໄດ້ເນັນໜັ ້ ກຈັດຕັງກໍ່ ້ ຽວກັບ ພຽງແຕໍ່ຍໍ່ າງ. ຕັງແຕ ້ ໍ່ ຄວາມງາມ ແລະ ມີບນ ັ ດາຫງັ ຄາໄມ ້ ກັບບັນດາໂຄງສ້າງຫາກຫາຍ ແລະ ແສງສະຫວໍ່າງທາມະຊາດ. ພືນທີ
້ ບາງສໍ່ວນອາຄານການຄ້າຂະໜາດໃຫຍໍ່ ເຮັດໃຫ້ສູນກາງໂຄງປະກອບ. - ບັນດາອາຄານໃນນັນມີ
້ ໍ່ ຂອງແຜນຜັງລວມ ເພືໍ່ອຈັດຕັງບໍ່ອນຈອດລົດໃຫຍໍ່ . ບໍ່ອນຈອດລົດອ້ອມຮອບບ - ຫາຍທີໍ່ສຸ ດ ເນືອທີ
ລິມາດອາຄານການຄ້າ, ການບລິການຄືໜໍ່ ງເກາະຫອຍ.
ເຖິງຢໍ່າງໃດກໍ່ ຕາມ, ບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງຂອງອາເມລິກາ ສາມາດຈາແນກພວກເຂົາຢູໍ່ ໜໍ່ ງໃນ
້ ້ ັ ການຈັດຕັງໂຄງປະກອບສາຍທາງຍໍ່ 4 ຮູ ບຮໍ່າງພືນຖານກໍ່ ຽວກັບຫກ າງກັບການຈັດວາງບັນດາອາຄານ.
້ ໍ່ າ ສູ ນກາງໜໍ່ ງຍຸ ດຕິການສູບຢາ. ສູນກາງ Shopper’ World ຂ້າງຕົວເມືອງ Framingham ໄດ້ເອີນວ
້ ງບັນດາຫ້າງຮ້ານສູ ນກາງມີໜໍ່ ງອາຄານການຄ້າໃຫຍໍ່ ຄື: ຮວບຮວມຄັງສິນຄ້າຫາຍຊະນິດ, “ຍຸ ດສູ ບຢາ” ການເວົາເຖິ ັ ວາງຄືສູນກາງໂຄງປະກອບ ແລະ ສ້າງທິດທາງຂອງລູກຄ້າ. ສູນກາງການຄ້າ ຫ ື ຊັບພະສິນຄ້າ…ໄດ້ຈດ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
83
ແຜນທີໍ່ສູນກາງໜໍ່ ງ ແຜນຜັງບລິມາດຂອງສູ ນກາງ ການຄ້າ, ການ ບລິການ supper’ World.
ທັດສະນິຍະພາບສູ ນກາງການຄ້າ, ການບ ລິການ Supper’ World. Framingham
ຮູ ບທີ 3.11 ສູນກາງ Supper’ World
້ ສູ ນກາງ Glendale center ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຂນເຂດນອກຕົ ວເມືອງ Indianapolis ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງສະເພາະໃຫ້ ້ າອິດ ສາຍ ປະເພດສູນກາງມີ 2 cực hút. ອາຄານການຄ້າໃຫຍໍ່ ແມໍ່ ນສິນຄ້າ ແລະ ຊັບພະສິນຄ້າ ໄດ້ວາງຢູໍ່ ສອງສົນທ ທາງຍໍ່ າງ. ແນວຕັງ້ 2 ຂ້າງແລວທາງຍໍ່ າງຜໍ່ານ ການຈັດວາງບັນດາອາຄານໃຫຍໍ່ ນ ້ອຍ.
ສູນກາງ Northgate ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຂ້າງຕົວເມືອງ Seattle-Washington. ຢູໍ່ນີ,້ ສິນຄ້າລວມແມໍ່ ນອາຄານໄດ້
ຈັດວາງຄື: ສູ ນກາງໂຄງປະກອບຂອງທັງໝົດເຂດສູ ນກາງ ແລະ ໄດ້ວາງຢູໍ່ ລະຫວໍ່າງກາງ. ນອກຈາກໜໍ່ ງແກໍ່ ນແລວ ້ ນດາແກໍ່ ນສາຮອງກັບແກໍ່ ນຫດ ້ ້ ັ , ສູ ນກາງໄດ້ຈດ ັ ຕັງບັ ັ ຢູໍ່ ງໍ່ າຍດາຍທິດທາງໃກສ ້ ດ ິ ເຂົາຂອງລູ ທາງຍໍ່ າງຫກ ກຄ້າ ຕັງແຕໍ່
ັ ວາງດ້ວຍຕົນເອງ ບໍ່ ໂດຍກົງກັບແລວທາງຍໍ່ າງ ບັນດາບໍ່ອນຈອດລົດອ້ອມຂ້າງ. ນອກຈາກບັນດາອາຄານ ຍັງໄດ້ຈດ
້ ນຮູ ບຮໍ່າງແຜນທີໍ່ໂຄງສ້າງມີ ັ ຂອງເຂດສູ ນກາງ. ບໍ່ອນຈອດລົດອ້ອມຮອບມີຂະໜາດໃຫຍໍ່ 25.000 ຄັນ. ນີແມໍ່ ຫກ ໜໍ່ ງຂະໜາດໃຫຍໍ່ ທີໍ່ດງດູດໄດ້ວາງຢູໍ່ແກໍ່ ນສູ ນກາງແລວທາງຍໍ່ າງ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
84
ແຜນທີໍ່ສູນກາງໜໍ່ ງ ແຜນຜັງບລິມາດຂອງສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ supper’ World.
ທັດສະນິຍະພາບສູ ນກາງການຄ້າ, ການບ ລິການ Glendale center. Indianapolis
ຮູ ບທີ 3.12 ສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ Glendale. Indianapolis ບໍ່ອນຈອດລົດອ້ອມຮອບສູ ນກາງ ມີຄວາມບັນຈຸຫາຍກວໍ່າ 3200 ຄັນ.
້ ອາຄານມີຂະໜ ຮູ ບຮໍ່າງທີໍ່ 2 ຂອງສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງອາເມລິກາແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງຄົບຖ້ວນ ໃນນັນ,
້ ນກາງ ຫ ື ຢູໍ່ ເປັ ນສາຍ, ບັນດາອາຄານການຄ້າອືໍ່ນອ້ອມຮອບ. ນີ ້ າດໃຫຍໍ່ ເຮັດໃຫ້ສູນກາງໂຄງປະກອບໄດ້ວາງຢູໍ່ທີໍ່ຕັງສູ ື ້ ໍ່ ແກໍ່ ນ ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງສູ ນກາງຈາກັດການພັດທະນາຂະໜາດໃນອະນາຄົດ ກັບບັນດາຮູ ບຮໍ່າງເປີ ດຢູໍ່ ເທິງ ແຕໍ່ຍັງມີພນທີ ົ ສົມບູ ນ ສູ ນກາງ Northland center ໃກ ້ກັບຕົວເມືອງ Detroit. ທາງຍໍ່ າງອຸ ດມ ້ ດ ິ ຂອງກົນ ໃນ 2 ສູ ນກາງຮູ ບຮໍ່າງຄົບຖ້ວນເທິງ, ອາຄານການຄ້າໃຫຍໍ່ ຢູໍ່ ແຍກຕໍ່ າງຫາກກັບການໃກຊ
້ ໍ່ ມຊັນໃຕ ້ ້ ນ ິ ບລິການໃຫ້ຮບ ັ ສິນຄ້າ, ສຸ ຂາພິບານ ແລະ ຈັກ. ຍ ້ອນແນວນັນ້ ທັງໝົດສອງສູ ນກາງນີ ້ ລ້ວນແຕໍ່ຈັດຕັງຕື ດ ວິສະວະກາ ຄືເພີໍ່ມຂະໜາດບໍ່ອນຈອດລົດ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
85
b. ແຜນທີໍ່ສູນກາງໜໍ່ ງ a. ແຜນຜັງບລິມາດຂອງສູ ນກາງ
c. ທັດສະນິຍະພາບສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ Northgate. Seattle Washington ຮູ ບທີ 3.13 ສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ Northgate
b. ແຜນທີໍ່ໂຄງສ້າງສູນກາງ ມີຄວາມດືງດູເຮັດເປັ ນ a. ແຜນຜັງບລິມາດຂອງສູ ນກາງ
ໂຄງປະກອບສູນກາງ
c. ທັດສະນິຍະພາບສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງ Northland ໃກ ້ຕົວເມືອງ Detroit. ຮູ ບທີ 3.14 ສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງ Southdaleໃກ ້ຕົວເມືອງ Minneapolis ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
86
b. ແຜນທີໍ່ສູນກາງໜໍ່ ງ a. ແຜນຜັງບລິມາດຂອງສູ ນກາງ
c. ທັດສະນິຍະພາບສູ ນກາງ Southdale Shopping Center gaàn Minneapolis ຮູ ບທີ 3.15 ສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ Northgate ້ ໍ່ ທົດສະວັດ 70 ເຖິງປັ ດຈຸບນ ້ ນແມໍ່ ນເຂົາໃນທ້ ້ ັ , ຢັງຢື ຕັງແຕ າຍທົດສະວັດ 70, ເວລາ ການພັດທະນາຂອງ
ໍ່ ມຕົວ. ເພືໍ່ອໜໍ່າສົນໃຈ ດງດູດລູກຄ້າ, ບັນດາ ້ ບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງຂອງອາເມລິກາ ເຂົາໃນໄລຍະຄວາມອີ ້ ໍ່ ງການປໍ່ຽນແປງກໍ່ ຽວກັບຄຸ ນລັກສະນະ. ເປັ ນແຖວບັນດາສູ ນກາງແຄມ ສູນກາງແຄມຕົວເມືອງອາເມລິກາ ເລີໍ່ມຕົນໜ
້ ກໍ່ຽວກັບການຕົກແຕໍ່ງ, ເປີ ດກວ້າງບັນດາພືນທີ ້ ໍ່ ທາງຍໍ່ າງ, ສ້າງຫງັ ຄາບັງແດດ ແລະ ເນັນໜັ ້ ກຫາຍ ຕົວເມືອງໄດ້ຟືນຟູ ້ ໍ່ ຄວາມສວຍງາມ. ບັນດາຫ້າງຮ້ານໄດ້ເປີ ດກວ້າງຫາຍອຸ ປະກອນສະດວກສະບາຍ ແລະ ແມໍ່ ນຄໍ່ອຍໆມີຕໍ່ ມ ື ເຖິງພືນທີ ້ ໍ່ ວມບັນດາສູນກາງ: ບັນດາອາຄານມໍ່ ວນຊືໍ່ນພັກຜໍ່ອຍ, ບັນດາອາ ບັນດາອາຄານທາງນອກການຄ້າ, ການບລິການເຂົາຮ
້ ນຂໍ່າວສານ, ໄປສະນີ, ແລກປໍ່ຽນເງ ິນຕາ, ບັນດາອາຄານວັດທະນະທາ, ການສະແດງ… ຄານບລິການກໍ່ ຽວກັບຂມູ
້ ົ ສົມບູ ນ ບົດບາດບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວ ການປໍ່ຽນແປງຢໍ່າງແຂງແຮງກໍ່ ຽວກັບພືນຖານໄດ້ ປໍ່ຽນແປງເຮັດໃຫ້ອຸດມ ້ ຽວຈຸດປະສົງການຄ້າ. ເມືອງ. ລູກຄ້າເຖິງບັນດາສູ ນກາງນີ ້ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ຍັງຜູ ດ
້ ບ Califorສູ ນກາງ Chula Vista ຢູໍ່ 555 Broadway Suite 1019 ຕົວເມືອງ Chula Vista ຂນກັ
້ nia ແມໍ່ ນໜໍ່ ງຕົວຢໍ່າງຂອງໄລຍະການປໍ່ຽນແປງກໍ່ ຽວກັບພືນຖານຂອງບັ ນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອ ງອາເມລິກ າ.
້ ຕັງແຕ ້ ໍ່ ຂອງສູ ນກາງວາງໄວ້ 16.573 ຕາແມັດ ກັບການກໍ່ ສ້າງ ໃໝໍ່ ້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າ ປິ 1988, ເນືອທີ ້ ານຟືນຟູ ພາຍໃຕກ ບາງສໍ່ວນອາຄານການຄ້າຂະໜາດໃຫຍໍ່ . (3 ຄັງສິນຄ້າຫ າຍຊະນິດ ມີຂະໜາດການກໍ່ ສ້າງ 6000 feet ຕາແມັດ ) ້ ເຂດສູ ນ ກາງນີ ້ ສ້າງຈຸດ ທີໍ່ໜ້າສົນໃຈພືນທີ ້ ໍ່ ສືໍ່ສານສັງຄົມ ໃຫຍຕ ້ ວ ົ ເມືອງ Chula Vista. ແນວຄວາມຄິດການຟື ນຟູ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
87
້ ໍ່ ແນວຄວາມຄິດນີ,້ ໄດ້ໃນວຽກຈັດຕັງການອອກແບບແກໍ່ ້ ັ ຂອງສູ ນກາ. ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງຍັງຕາມ 1 ຕົນຕ ນທາງຍໍ່ າງຫກ
ື ້ ໍ່ ອືໍ່ນທີໍ່ແຕກຕໍ່ າງກັນ ແລະ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ໂດຍກົງດ້ວຍຫາຍທິດ ຕັງ້ ແກໍ່ ນ ແຕໍ່ໄດ້ແຍກອອກເປັ ນສໍ່ວນບັນດາກຸໍ່ ມ ມີພນທີ ້ ໍ່ ໃກ ້ຊິດຂ້າງນອກ. ຫງັ ຄາຂອງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງສ້າງຮູ ບຊົງພືນທີ ້ ໍ່ ກັບບັນດາໂຄງໂຄ້ງໂລຫະໄດ້ບງັ ເຄືອບມິກາໃນ, ແຕໍ່ ພືນທີ
້ ໍ່ ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງດັງເດີ ັ ຍັງຮັກສາໄດ້ຄວາມສາພັນຂອງພືນທີ ັ ້ ມ - ນາໃຊ້ການລະບາຍ ແລະ ແສງສະຫວໍ່າງທາ ປັ ດຈຸບນ ້ ້ ັ ຕັງບາງສ ໍ່ ວນອາຄານການຄ້າ 2 ຊັນ້ ແລະ ມີຂວ ົ ຄືກບ ັ ທາງຍໍ່ າງຊັນເທິ ມະຊາດ. ສູ ນກາງຍັງໄດ້ຈດ ງໄດ້ສາ້ ງອອກມາ ້ ໍ່ . ຫາຍທິດທາງເບິໍ່ງເຫັນພືນທີ
້ ມ b) ແຜນຜັງຊັນລຸໍ່
a) ແຜນຜັງບ໋ ອກ
້ ໍ່ ຕົວແທນ c) ມຸ ມແຈໍ່ ທີໍ່ເບິໍ່ງເຫັນພືນທີ ຮູ ບທີ 3.16 ສູນກາງ Chula Vista ສູນກາງ Superstition Spring ແມໍ່ ນສູນກາງແຄມຕົວເມືອງ Phoenix ທາງດ້ານຕາເວັນຕົກ. ສູນກາງມີ ້ 5 ຮ້ານຊັບພະສິນຄ້າ ເຕົາໂຮມໃຫຍໍ່ ຂອງບັນດາບລິດສັກການຄ້າ: Sears, Broadway, J.C.Penney’s Dillards ້ ນສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ລະດັບ 2 ຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ມີເນືອທີ ້ ໍ່ ລວມທັງໝົດ 610.000 feet ແລະ Mervyns. ນີແມໍ່
້ ມຂອງບັນດາທົດສະວັດ 50 – 70, ບັນດາອາຄານການຄ້າ ຕາແມັດ. ແຜນຜັງລວມຂອງສູ ນກາງຍັງຕາມຮູ ບຮໍ່າງດັງເດີ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
88
້ ໍ່ ອ້ອມຮອບກ ້ວາງໃຫຍໍ່ ສາລັບບໍ່ອນຈອດລົດໃຫຍໍ່ . ລ້ວນ ້ ຈັດວາງເຕົາໂຮມອ້ ອມຮອບໜໍ່ ງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ ແລະ ເນືອທີ ້ ນແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງສູ ນກາງໄດ້ໂຄ້ງ ແລະ ເປິ ດກວ້າງຄວາມກວ້າງໄດ້ຈດ ້ ຮູບຮໍ່າງສວນສາທາລະນະ ັ ຕັງຄື ແຕໍ່ ພິເສດຢູໍ່ ນີແມໍ່
້ ໍ່ ທາງຍໍ່ າງທາງດ້ານໃນກັບພືນທີ ້ ໍ່ ຂ້າງນອກ ພດີສາ້ ງຄວາມສາພັນພືນທີ ້ ໍ່ ວໍ່າງ, ໜ້າສົນໃຈເຂົາ້ ນ ້ອຍ ຄື ເປີ ດໃຫຍໍ່ ພືນທີ
້ ໍ່ ສູ ນກາງ ພດີສາ້ ງໄດ້ຄວາມອຸ ດມ ້ ໍ່ ກໍ່ ຽວກັບຂະໜາດ, ຮູ ບຮໍ່າງ ແລະ ສີສນ ົ ສົມບູ ນຂອງບັນດາພືນທີ ັ ຂ້າງໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ໃຫ້ການຄ້າ ແລະ ບັນດາອາຄານບລິການອືໍ່ນ. ້ ໍ່ ມ 2 ຊັນ້ ເພືໍ່ອເພີໍ່ມຂະໜາດເນືອທີ ແສງສະຫວໍ່າງ. ສູ ນກາງຍັງຈັດຕັງຕື
ໍ່ ອນ, ທາງຍໍ່ າງ…ເຮັດໃຫ້ອຸດມ ້ ໍ່ ທາງຍໍ່ າງຕົວເມືອງຂອງສູນກາງ. ບັນດາອາຄານ ້ ້ ົ ສົມບູນ ພືນທີ ລະບົບຂັນໄດ, ຂັນໄດເລື ້ ລິການໃຫ້ທຸກໆວັດຖຸປະສົງ: ສວນສັດຈາລອງ, ໂຮງລະຄອນກາງແຈ ້ງ. ບັນດາເຂດ ັ ຕັງບ ມໍ່ ວນຊືໍ່ນ ພັກຜໍ່ອນ ໄດ້ຈດ ັ ້ ມ, ຢູໍ່ ພັກຜໍ່ອນເອເລັກໂຕນິກ…ໜໍ່ ງໃນບັນດາຄວາມແຕກຕໍ່ າງອືໍ່ນອີກ ກັບບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງແບບດັງເດີ ້ ໍ່ ທາງດ້ານນອກ. ້ ນທີ ສູນກາງ Supertition Spring ໄດ້ເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງການຈັດຕັງພື
a) ແຜນຜັງບ໋ ອກ
b) ແຜນຜັງຊັນ້ 1
d) ບາງສໍ່ວນຮູ ບພາບທາງດ້ານໃນຂອງສູ ນກາງ
c) ແຜນຜັງຊັນ້ 2
ຮູ ບທີ 3.17 ສູນກາງ Chula
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
89
້ ຢູໍ່ ຍຸ ໂຣບ ລະຫວໍ່າງທົດສະວັດ 60 ບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງ ເລີໍ່ມຕົນໄດ້ ກໍ່ ສ້າງ. ການຕອບສະ
ັ ດາເຫດຜົນດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ໜອງກໍ່ ສ້າງບັນດາປະເພດສູ ນກາງແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງຂອງອາເມລິກາ ຢູໍ່ ຍຸ ໂຣບມີບນ
ັ ຂອງບັນດາສູ ນກາງໃນຕົວເມືອງ ເວລາຕົວເມືອງພັດທະນາ. ວຽກກໍ່ ສ້າງບັນດາສູນກາງແຄມ ເກີນພິກດ
ຕົວເມືອງຈະສ້າງແຮງດງດູດ, ງໍ່ ຽງ ບັນດາຄວາມຕ້ອງການບລິການການຄ້າຂອງທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສໃນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ . ຕອບສະໜອງ ແລະ ຍົກສູ ງຄຸ ນະພາບບລິການການຄ້າຂອງຊຸມຊົນທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສເຂດແຄມຕົວເມືອງ.
້ ໍ່ ໃນຕອນ ຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ , ພ້ອມກັບທິດທາງ ສ້າງແຮງດງດູດລະຫວໍ່າງປະຊາຊົນໃນເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ຫ ື ຕົວເມືອງໃໝໍ່. ປະກົດກການບັນດາເຂດພືນທີ
ໜໍ່ ງໃນບັນດາສູ ນກາງທາອິດ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ແມໍ່ ນ Mainz-Tornesch ຫໍ່າງຈາກ Frankfurt am Main 15
ັ ບັນດາຮູ ບ ກິໂລແມັດ, ໃກ ້ກັບຈຸດຄົມມະນາຄົມຂອງ 2 ສາຍທາງຂົວລອຍ. ແຜນຜັງລວມຂອງສູນກາງ ສົມບູນຄືກບ ້ ມຂອງອາເມລິກາ. ບັນດາອາຄານການຄ້າ ເຕົາໂຮມສອງຂ້ ້ ຮໍ່າງສູນກາງແຄມຕົວເມືອງດັງເດີ າງໜໍ່ ງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງແຄບ ້ ແລະ ຍາວເຖິງ 350 ແມັດ. ຢູໍ່ ບັນດາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ, ໄດ້ເປີ ດກວ້າງ 12 ແມັດ, ແມໍ່ ນອາຄານຊັບພະສິນຄ້າເຕົາໂຮມ
້ ັ ວາງ 1 ຮ້ານຊັບພະສິນຄ້າ ແລະ ໜໍ່ ງຮ້ານຊຸບເປີ ມາເກັດໃຫຍໍ່ . ສອງຂ້າງແກໍ່ ນ ໃຫຍໍ່ . ຢູໍ່ສອງ ສົນແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງໄດ້ຈດ
້ ທງັ ບັນດາຮ້ານບລິການ, ພິເສດແມໍ່ ນບັນດາບລິ ທາງຍໍ່ າງປະກອບມີ 67 ຮ້ານການຄ້າທຸ ລະກິດໃຫຍໍ່ ນອ້ ຍ, ໃນນັນມີ ິ ມູນຄໍ່ານັບລ້ານ. ການກິນດືໍ່ມ, ພັກຜໍ່ອນ ແລະ ຟີຊກ
1,2. ຮ້ານຊັບພະສິນຄ້າທົໍ່ວໄປ 3 ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ. 4 ບັນດາຫ້າງຮ້ານການຄ້າທຸລະກິດ ແລະ ບລິການ ຮູ ບທີ 3.18 ສູ ນກາງ Mainz-Tornesch. Frankfurt am Main ຢູໍ່ຝຣັໍ່ງ, Parli-2 ໄດ້ກໍ່ ສ້າງປີ 1969 ຫໍ່າງຈາກ Pari 20 ກິໂລແມັດ ທາງທິດຕາເວັນຕົກ. ສູນກາງນີ,້ ຈັດຕັງ້ ້ ້ ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງມີຫງັ ຄາບັງ ແລະ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງກັບ 2 ຊັນເທິ ງ. ພ້ອມມີ 2 ສູ ນກາງການຄ້າໃຫຍໍ່ ຢູໍ່ 2 ສັນແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງຄື ້ ໍ່ ການຄ້າ (50000 m2) ນອ ້ ເຄີຍຂອງອາເມລິກາ, ພຽງແຕໍ່ ຕໍ່ າງແມໍ່ ນຂະໜາດເນືອທີ ້ ຍກວໍ່າ 2 ບັນດາຮູ ບແບບທີໍ່ຄຸ ນ ້ ໍ່ ການຄ້າຢູໍ່ ບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງອາເມລິກາ (100000 m2). ເທົໍ່າ ເນືອທີ
ັ ບັນ ດາສູ ນ ກາງແຄມຕົວ ເມືອ ງຢູໍ່ ເຢຍລະມັນ ແລະ ຝຣັໍ່ ງ, ຢູໍ່ ເດນມາກ, ສູ ນ ກາງ ພ້ອ ມກັບ ຄ້າ ຍຄືກ ນ Rozengard ໄດ້ກໍ່ ສ້າງແຄມຕົວເມືອງ Odens. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
90
1,2,3,5,6, ຮ້ານຊັບພະສິນຄ້າ ແລະ ຫ້າງຮ້ານການຄ້າໃຫຍໍ່ . ໍ່ ອນ. ້ 4, ຂັນໄດເລື 7, ກາເຟ 8, ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ 9, ບັນດາຫ້າງຮ້ານທຸລະກິດ 10, ບັນດາທາງເຂົາ້ 11, ບໍ່ອນຈອດລົດ ຮູ ບທີ 3.19 ສູ ນກາງການຄ້າຕົວເມືອງປາຣີ, Parli-2
້ ລິການໃຕດ້ ນ ິ 12, ທາງລົງຊັນບ
ສັນຍາລັກ : 1, ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງມີຫງັ ຄາບັງ 2, ຊຸບເປີ ມາເກັດອາຫານ ້ 3, ໜອງນາ້ ແລະ ນາພຸ
4, ຊັບພະສິນຄ້າທົໍ່ວໄປ 5, ເຄືໍ່ອງດືໍ່ມ
6, ບັນດາ Kiosque 7, ບັນດາຫ້າງຮ້ານ 8, ເດີນກາງແຈ ້ງ
ຮູ ບທີ 3.20 ສູ ນກາງ Rozengard ພິເສດຢູໍ່ ເຢຍລະມັນ, ບັນດາປີ 1972 – 1973 ສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງມີຫງັ ຄາບັງ ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ ແລະ
້ ໍ່ ຂອງສູ ນກາງວາງໄວ້ 80.000 ຕາແມັດ ້ ້ ົ ເມືອງ Kouly. ນັນແມໍ່ ຫາຍຊັນໄດ້ ກໍ່ ສ້າງໃກຕ້ ວ ນສູ ນກາງ Vaiden. ເນືອທີ ົ ຂອງສູ ນກາງແຄມຕົວ ແລະ ມີລວງຍາວຂອງສາຍທາງຍໍ່ າງແມໍ່ ນ 280 ແມັດ. ເຖິງວໍ່າ, ມີຄວາມຫຍຸ ງ້ ຍາກອິດທິພນ ້ ີ ູ ບຮໍ່າງຫາຍຊັນ, ເມືອງອາເມລິກາ, ແຕໍ່ບັນດາສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງຍຸ ໂຣບ, ພິເສດແມໍ່ ນຢູໍ່ເຢຍລະມັນ, ປົກກະຕິມຮ ້ ິ ແລະ ປະສົມປະສານກັບທັງໝົດບັນດາບ໋ ອກອາຄານຢູໍ່ . ມີບໍ່ອນຈອດລົດຊັນໃຕ້ ດນ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
91
້ ອນຄ້າງສົມບູ ນ (ທາງເຂົາສິ ້ ນຄ້າໄດ້ຈດ ້ ໍ່ ວນ ົ ບາດສູ ນກາງໄດ້ຈດ ັ ຕັງຄ້ ັ ຕັງສ ຢູໍ່ ບັນດາສູ ນກາງນີ,້ ຕໍ່ອງໂສ້ບດ
້ ໍ່ ສາຮອງທີໍ່ຈາເປັ ນ). ັ ດາເນືອທີ ຕົວ ແລະ ມີບນ
1. ທາງເຂົາ້ 2. ຫ້າງຊັບພະສິນຄ້າ ້ ນຄ້າ 3. ທາງນາເຂົາສິ ້ ໍ່ ສາຮອງ 4. ເນືອທີ
5. ບັນດາຫ້າງຮ້ານ ້ ໍ່ ອນຈອດລົດ 6. ທາງເຂົາບ 7. ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ 8. ບ໋ ອກອາຄານ ຮູ ບທີ 3.21 ສູ ນກາງ Vaiden ແຄມຕົວເມືອງ Kouly
9. ທາງອອກບໍ່ອນຈອດລົດ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ c. ບັນດາສູນກາງໃນເຂດພືນທີ
້ ້ II ຢູໍ່ ບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງຍຸ ໂຣບ ເກີດ ຂ ນ ວຽກກໍ່ ສ້າ ງຄືນ ບັນ ດາຕົວ ເມືອ ງຫ ັງຈາກສົງຄາມໂລກຄັງທີ
້ , ບູ ລະນະ ້ ນຟູ ັ ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງຕາມແບບສະບັບ ເພືໍ່ອຈັດຕັງຟື ພ້ອມກັບເປັ ນສາຍຕົວເມືອງ. ສາຍທາງຍໍ່ າງສູ ນກາງຫກ
້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າຂອງບັນດາຕົວເມືອງ. ປົກກະຕິບນ ັ ດາສາຍທາງຍໍ່ າງ ຊ້ອມແປງ ຫ ື ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ ບັນດາສູ ນກາງໃນເຂດພືນທີ ້ ບນ ັ ດາລັກສະນະດັໍ່ງນີ:້ ສູນກາງປະກົດຕົວຂນມີ
- ອິງໃສໍ່ລັກສະນະສະພາບຂອງເຂດສູນກາງເກົໍ່າ.
້ ໄດ້. - ຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນ ເພືໍ່ອການໃຊ້ປະໂຫຍດບັນດາອາຄານສູນກາງເກົໍ່າ ຍັງຟືນຟູ
ັ ຫ ື ຫາຍຫກ ັ ຕໍ່ າງກັນ ໃນ - ສາຍທາງຍໍ່ າງສາມາດແຕໍ່ໜໍ່ ງ, ສອງ ຫ ື ຫາຍສາຂາເທິງ ພ້ອມກັບໜໍ່ ງຫກ ້ ັ ດາການຈາລະຈອນ,ພິເສດແມໍ່ ນບັນດາແຕໍ່ລະ ການເຂົາໄປຫາລະບົ ບທາງຍໍ່ າງ ແລະ ປະກົດຕົວແຕໍ່ບັນດາເຂດມີບນ ້ ມມະນາຄົມສາທາງຂອງຕົວເມືອງ. ສົນຄົ d. ບັນດາສູນກາງກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່
້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງ ອີງໃສໍ່ 2 ສາຍທາງຍໍ່ າງຫກ ັ ຕັດ ຢູໍ່ອັງກິດ, ວຽກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ເຂດສູ ນກາງຢູໍ່ ພືນທີ
້ ກັນມີລວງຍາວ ຕາມລາດັບ 300 – 500 ແມັດ. ແນວຕັງຕາມ 2 ສາຍທາງຍໍ່ າງນີ,້ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານການຄ້າ,
້ ໍ່ 4 ສົນຂອງລະບົ ້ ໍ່ 1 ເຖິງ 2 ຊັນ. ້ ສີໍ່ບໍ່ອນຈອດລົດໄດ້ຈດ ້ ັ ວາງຢູໍ່ເຂດພືນທີ ການບລິການ ຕັງແຕ ບສາຍທາງຍໍ່ າງກັບທັງ ້ ແລະ ໝົດ 6000 ຄັນ. ໜໍ່ ງໃນ 4 ບໍ່ອນຈອດລອດແມໍ່ ນບໍ່ອນຈອດລົດເປິ ດໂລໍ່ງ, ຍັງມີແມໍ່ ນ 2 ກາຣາລົດຫາຍຊັນ
້ ້ ໜໍ່ ງບໍ່ອນຈອດລົດເທິງຫງັ ຄາຂອງຮ້ານການຄ້າ, ການບລິການ. ຢູໍ່ ບັນດາສົນຂອງສາຍທາງຍໍ່ າງມີລະບົບເສັນທາງໃຕ້ ້ ໍ່ ອ້ອມຂ້າງຂອງສູ ນກາງ. ດິນເຊືໍ່ອມກັບບັນດາເຂດພືນທີ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
92
້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າຕົວເມືອງ Conventry. ຮູ ບທີ 3.22 ສູ ນກາງຢູໍ່ເຂດພືນທີ ້ ຄນ ້ ື ພາກສໍ່ວນສູ ນກາງເກົໍ່າທີໍ່ສຸ ດ ແຕໍ່ລະບົບເສັນທາງຕົ ຢູໍ່ຕົວເມືອງ ຂອງອັງກິດ, ປີ 1965 ໄດ້ຟືນຟູ ວເມືອງ ້ ໍ່ ໄດ້ປະກົດຕົວຂືນຕັ ້ ງແຕ ້ ໍ່ ຊໍ່ວງໄລຍະໂຣມັນ. ການນາໃຊ້ ແລະ ການປໍ່ຽນແປງບາງສໍ່ວນເສັນທາງຕົ ້ ຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ວ ເມືອງໜໍ່ ງສາຍທາງຍໍ່ າງຮູ ບຮໍ່າງ ຊິກແຊກ ກັບການກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ ແລະ ບູ ລະນະຊ້ອມແຊມບົດບາດບັນດາອາຄານເກົໍ່າ 2 ້ ໍ່ ມີອາຄານ 2 ເຖິງ 3 ຊັນ້ ໄດ້ຈດ ້ ້ ໍ່ າ ຫ ື 2 ຊັນ. ້ ບາງສໍ່ວນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ມຊັນ້ ັ ຕັງຕື ຂ້າງ ເຂົາໄປບັ ນດາຫ້າງຮ້ານການຄ້າຊັນຕ 2 ໃຫ້ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ. ້ ງ a. ແຜນຜັງຊັນເທິ 1. ໂຮງແຮງ 2. ຫ້າງຊັບພະສິນຄ້າ 3,4 ໂບດ 5, ບັນດາຮ້ານ ້ ້ ມ 6, ເສັນທາງບ ລິການຊັນລຸໍ່ ້ ້ ງ 7, ທາງເຂົາໂຮງແຮມຊັ ນເທິ ້ ້ າງຊັບພະສິນຄ້າຊັນທິ ້ ງ 8, ເສັນທາງເຂົ າຫ້ 8, ບ໋ ອກອາຄານ ້ ມ b. ແຜນຜັງຊັນລຸໍ່ ້ ້ າງຮ້ານການຄ້າຊັນເທິ ້ ງ 9, ເສັນທາງເຂົ າຫ້ 10, ລານສະໜາມຫວງສູນກາງ. 10, ບັນດາຫ້າງຮ້ານ. 11, 12, ບັນດາຂົວທາງຍໍ່ າງ
ຮູ ບທີ 3.23 ສູ ນກາງການຄ້າ ຢູໍ່ ເຂດສູນກາງໂບຮານ ຕົວເມືອງ Chester – ອັງກິດ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
93
້ ໍ່ ຕາເວັນຕົກ Beclin ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຄືນໃໝໍ່ຢູໍ່ ສູນກາງການຄ້າເທິງເຂດຕົວ ພ້ອມກັບເວລານີ,້ ສູ ນກາງເຂດພືນທີ
ເມືອງສູ ນກາງໄດ້ ຫຸ ດໂທມ: ສູ ນ ກາງຍຸ ໂຣບ. ເທິງໜໍ່ ງເຂດຕອນດິນກວ້າງ 2 ເຮັກ ຕາ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງເທິງ 20.000 ຕາ ້ ໍ່ ໃຫ້ເຂດການຄ້າ, ໃນນັນມີ ້ 2 ໂຮງແຮມປະສົມປະສານກັບໂຮງໝັງ ແລະ ໜໍ່ ງອາຄານສານັກງານໃຫຍໍ່ ແມັດ, ເນືອທີ
້ ນເຂດສູ ນກາງມີຮູບຮໍ່າງປະສົມປະສານບົດບາດສາທາລະນະຂະໜາດໃຫຍໍ່ ທາອິດຢູໍ່ຍຸ ໂຣບ. ເພືໍ່ອຮັບ ້ ນີແມໍ່ 22 ຊັນ. ້ ໍ່ ເຂດຕອນດິນໄດ້ນາໃຊ້ຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນເພືໍ່ອກັບ 3 ຊັນໃຕ້ ້ ິ ແລະ ປະກັນກິດຈະກາໃຫ້ສູນກາງ, ຄວາມຄືບໜ້າເນືອທີ ດນ
້ ງສູງ. ທັງໝົດບັນດາອາຄານການຄ້າ, ໄດ້ຈດ ັ ວາງເທິງບັນດາຊັນ້ ທາງດ້ານຕອນດິນກັບລະບົບທາງຍໍ່ າງແຄບ 2 ຊັນເທິ ້ ້ດິນໄດ້ນາໃຊ້ໃຫ້ບໍ່ອນຈອດລົດ, ຄັງ ແຕໍ່ລະ ແລະ ລານສະໜາມຫວງນ ້ອຍມີຫງັ ຄາບັງ ແລະ ແອທຽມ. ບັນດາຊັນໃຕ ບົບວິສະວະກາ, ສຸ ຂະພິບານ.
a) ແຜນຜັງບ໋ ອກສູ ນກາງ
້ ິ ຕາມແບບສະບັບ b) ແຜນຜັງຊັນໃຕ ດ້ ນ
ຮູ ບທີ 3.24 ສູ ນກາງຍຸ ໂຣບ - ພາກຕາເວັນຕົກ Beclin ້ ໍ່ ສູ ນ ົ ຍຸ ໂຣບ, ວຽກໍ່ ສ້າງ ແລະ ບູ ລະນະຊ້ອມແຊມບັນດາສູ ນກາງຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ຢູໍ່ ບັນດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ
້ າຍຄືກນ ັ ຄື ບັນດາຕົວເມືອງຂອງບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບຕາເວັນຕົກ. ບັນດາ ກາງເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງ ພ້ອມກັບເກີດຂນຄ້
້ ້ ສູ ນກາງໄດ້ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ ຫ ື ບູ ລະນະຊ້ອມແຊມລ້ວນແຕໍ່ ເອົາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງເຮັດພືນຖານ ເພືໍ່ອປະກົດຕົວຂນໂຄງສ້ າງ ້ ນດາເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສໃໝໍ່, ຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງຕາມຮູ ບຮໍ່າງນອ້ ຍເຂດຢູໍ່ ອາ ໂຄງປະກອບ. ພິເສດການປະກົດຕົວຂນບັ
ໄສຢູໍ່ ແລະ ບັນດາສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ ຕາມລາດັບການພັດທະນາຢໍ່າງແຂງແຮງຢູໍ່ ຕົວເມືອງບັນດາປະເທດ ົ . ສັງຄົມນິຍມ
້ ບເຢຍລະ ບັນດາທົດສະວັດ 50 ໄດ້ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ ປະຊາກອນສູ ນກາງຢູໍ່ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Dresden ຂນກັ
້ ໍ່ , ສໍ່ວນຍັງ ້ II, ຕົວເມືອງ Dresden ໄດ້ຖກ ື ທາລາຍກວໍ່າເຄິໍ່ງໜໍ່ ງເນືອທີ ມັນຕາເວັນອອກ. ຫງັ ຈາກສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ ໍ່ ທາງພາກເໜືອ ຂອງເຂດສູ ນ ກາງເກົໍ່າ ໃນນັນ, ້ ມີເຂດພິພ ິຕ ະພັນ ໃຫຍໍ່ Svinger. ຢູໍ່ ຖືກ ທ າລາຍຄົງຢູໍ່ ເຂດພືນທີ
ົ ມະນາຄົມທາງລົດໄຟໄດ້ພດ ັ ທະນາ. ສາຍ Dresden ຄືທງັ ໝົດບັນດາຕົວເມືອງຕໍ່າງຂອງເຢຍລະມັນ ລ້ວນແຕໍ່ມີຄມ
້ ໍ່ ທາງ ້ ດ ິ ໂດຍກົງຜໍ່ານສະຖານີລດ ົ ໄຟຢູໍ່ ເລີຍ ພືນທີ ທາງລົດໄຟສາຍທາງດໍ່ວນຕັດທາງນອນຜໍ່ານຕົວເມືອງ ແລະ ໃກຊ ້ ງໃສໍ່ສາຍທາງຍໍ່ າງວໃຫຍໍ່ ຕາມທິດທາງເໜືອ ້ ູນກາງຕົວເມືອງ. ເຂດສູ ນກາງ Dresden ໄດ້ປະກົດຕົວຂນອີ ທິດໃຕສ
້ ັ ເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງຢູໍ່ ທາງເໜືອ. ສອງຂ້າງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງໄດ້ ໃຕ ້ ເຊືໍ່ອມຕໍ່ ກັບເສັນທາງລົ ດໄຟສູ ນກາງກັບເຂດອະນຸລກ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
94
້ ນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ ແລະ ບົດບາດສາທາລະນະອືໍ່ນມີຮູບຮໍ່າງທັນສະໄໝຖາວອນ. ບັນດາ ຈັດຕັງບັ
້ ໍ່ ເຂດສູ ນກາງ ເພືໍ່ອແກ ້ໄຂຄວາມຕ້ອງການ ້ າຮ ້ ໍ່ ວມໃນສູ ນກາງ ເພືໍ່ອສ້າງໂຄງປະກອບພືນທີ ບ໋ ອກທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສໄດ້ຈັດຕັງເຂົ ້ ໍ່ ສອງຂ້າງ. ຢູໍ່ສະດວກສະບາຍໃຫ້ປະຊາກອນຕົວເມືອງ. ການຄົມມະນາຄົມກົນຈັກໃກ ້ຊິດຂະໜານກັນຕັງແຕ
a) ແຜນຜັງລວມເຂດສູນກາງ b) ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງທາງນອກ. c) ທັດສະນີຍະພາບລວມເຂດສູນກາງ d) ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງດ້ານໃນ.
e) ທັດສະນິຍະພາບທິດທາງເບິໍ່ງເຫັນທາງທິດ ເໜືອ.
ຮູ ບທີ 3.25 ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Dresden DDR. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
95
ັ , ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Magdeburge ໄດ້ປະກົດຕົວອີງໃສໍ່ຕາມສາຍ ພ້ອມກັບໜໍ່ ງການແກ ໄ້ ຂຄ້າຍຄືກ ນ ທາງຍໍ່ າງ, ປໍ່ຽນແປງບົດບາດແຕໍ່ຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ. ຕໍ່ າງກັບສູ ນກາງ Dresden, ສອງຂ້າງສາຍທາງຍໍ່ າງແມໍ່ ນບັນ
້ ໍ່ ການຄ້າ, ການບລິການຢູໍ່ ຊັນລຸໍ່ ້ ້ ມ ແລະ ຊັນເທິ ້ ງ. ສາຍທາງຍໍ່ າງເປີ ດໂລໍ່ງ ດາອາຄານຢູໍ່ຫາຍຊັນປະສົ ມປະສານກັບພືນທີ
້ ໍ່ ສືໍ່ສານສັງ ້ ້ , ບັນດາໂຖດອກໄມ ້, ຕັໍ່ງນັໍ່ງ…ສ້າງພືນທີ ັ ຕັງລະອຽດກໍ່ ໄດ້ຈດ ຽວກັບປັ ດໄຈທັດສະນິຍະພາບ : ໜອງນາພຸ ້ ໍ່ ສູ ນກາງ. ຄົມໃຫ້ເຂດພືນທີ
ຮູ ບທີ 3.26 ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Magdeburge DDR
້ ໍ່ ທີໍ່ອາໄສໃໝໍ່ “ຝາດ້ານຕາເວັນອອກ” ຢູໍ່ ຕົວ ຢູໍ່ ໂປແລນ, ສູ ນກາງການຄ້າໃໝໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງສູ ນກາງເຂດພືນທີ
້ ້ ັ ຕັງຕາມສາຍທາງຍໍ່ ັ ຂອງ ເມືອງ Washawas ໄດ້ຈດ າງຍາວຂະໜານກໍ່ ຽວກັບໜໍ່ ງເບືອງຂອງແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫດ ້ ອະນຸ ້ າຍຊັນ. ້ ແຜນຜັງຈັດວາງນີໃຫ້ ຕົວເມືອງ ແລະ ຄວາມໂດດດໍ່ຽວກັບສາຍກົນຈັກນີ ້ ໂດຍແຖວອາພາດເມັນຫ
້ ໍ່ ຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງກັບເຂດສູ ນກາງ ແລະ ຄວາມໂດດດໍ່ຽວລວມບໍ່ ອິດທິພນ ົ ຄື ຍາດຄວາມສາພັນໂດຍກົງຕັງແຕ ກັນ.
ສູນກາງການຄ້າ, ການບລິການຂອງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສ Smarl ຢູໍ່ ຕົວເມືອງ Rostock DDR ມີຂະໜາດບລິ
້ ້ ການ 18.000 ຄົນ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາຕົວຢໍ່າງກໍ່ ຽວກັບການຫັນຂະໜາດເຕົາໂຮມຫົ ວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ຕັງແຕໍ່ 2 ້ ໍ່ ໂຄງປະກອບຂອງເຂດສູ ນກາງໄດ້ມຂ ້ າກັດ ໂດຍບັນດາອາຄານທີໍ່ຢູໍ່ ີ ຈ ເຖິງ 3 ຄັງ້ ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສຂອງໂປແລນ. ພືນທີ
້ ໍ່ ຄົບຖ້ວນ ແລະ ມີ 4 ແກໍ່ ນທາງ ້ ໍ່ ຽວ ສູ ງ 4 ຊັນ້ ອ້ອມຮອບ, ສ້າງເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງໜໍ່ ງພືນທີ ອາໄສອາພາດເມັນດ ້ ໍ່ ບັນດາກຸໍ່ ມທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສອ້ອມຮອບ ແລະ ຢູໍ່ນີສູ້ ນກາງໃກຊ້ ດ ິ ກັບລະ ຍໍ່ າງເຊືໍ່ອມຕໍ່ ສູ ນກາງກັບບັນດາສາຍທາງຍໍ່ າງ ຕັງແຕ
ັ ດາປະເທດສັງຄົມນິຍມ ົ ອືໍ່ນ ບົບຄົມມະນາຄົມສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ໃນສະໄໝນີ ້ ຢູໍ່ ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກ ຄືບນ ້ ້ ້ ະສານ, ຍອ້ ນແນວນັງ້ ບັນດາປະເພດບົດບາດບ ມີເສດຖະກິດເຕົາໂຮມ ໂດຍປະເທດຈັດຕັງການບ ລິຫານ ແລະ ຜູ ປ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
96
້ ໍ່ ສູງສຸ ດໃຫ້ໂຮງຮຽນ (ໂຮງຮຽນມັດທະ ລິການສາທາລະນະ ນາເອົາປັ ດໄຈສັງຄົມສູ ງ. ໃນເຂດສູ ນກາງກວມເອົາເນືອທີ ຍົມ) ແລະ ສາຍທາງບັນດາອາຄານບລິການໃຫ້ການສກສາຄື : ໂຮງອາຫານລວມ, ສະໂມສອນກິດຈະກາວັດທະນະ
ິ ້ ລາ, ຫສະໝຸ ດ, ຫ້ອງກວດ ແລະ ການຮັກສາພະຍາດ… ບັນດາອາຄານບົດບາດການຄ້າປະກອບມີ: ຊຸບ ທາ, ຫນກິ ເປີ ມາເກັດໃຫຍໍ່ , ຮ້ານອາຫານ ແລະ ບ໋ ອກບັນດາອາຄານບລິການທົໍ່ວໄປໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ. 1. ໂຮງຮຽນ. 2. ຊຸບເປີ ມາເກັດ ັ ຮຽນ 3. ໂຮງອາຫານລວມໃຫ້ນກ 4. ເຂດສາທາລະນະສຸ ກກວດ ແລະ ຮັກສາ 5. ຮ້ານອາຫານ, ຫສະໝຸດ, ສະໂມສອນ 6. ໄປສະນີ
7. ອາຄານບລິການທົໍ່ວໄປ ້ າ 8. ຮ້ານເສືອຜ້ 9. ບລິການອືໍ່ນ. ຮູ ບທີ 3.27 ສູ ນກາງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ Smarl ຕົວເມືອງ Rostock. DDR
້ ນດາສູນກາການຄ້າ, ຢູໍ່ສະຫະພາບໂຊວຽດ, ບັນດາຕົວຢໍ່າງ ແລະ ປະສົບການຕົວຈິງກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງບັ
ການບລິການ ໃນບັນດາເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ, ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ແມໍ່ ນອຸ ດົມສົມບູ ນ. ພິເສດບັນດາເຂດ
້ ຄວາມສາພັນຢໍ່າງລະອຽດກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມກົນ ັ ຕັງມີ ສູ ນກາງບົດບາດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະ ຕົວເມືອງໃໝໍ່ໄດ້ຈດ ຈັກຂອງຕົວເມືອງ. ແຜນຜັງການກະຈາຍບົດບາດບັນດາອາຄານສູນກາງຢູໍ່ປະເພດຂອງບ໋ ອກຂະໜາດໃຫຍໍ່ ແລະ ປະ ສົມປະສານກັບບັນດາບົດບາດວັດທະນະທາ, ການສະແດງ, ການບລິຫານ, ການສກສາ… ລະບົບຄົມມະນາຄົມປົ ກ ້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ໄດ້ຈດ ້ ກແຕໍ່ງກັບບັນດາປະເພດສະຖາປັ ດຕະຍະກາຕົກແຕໍ່ງນອ້ ຍ, ັ ດາແກໍ່ ນພືນທີ ັ ຕັງຕົ ກະຕິໄດ້ເປີ ດກວ້າງຄືບນ
້ ້ ທໍ່ ນາພຸ ້ …ແລະ ປະສົມປະສານກັນກັບບັນດາອາຄານສະ ສັນຍາລັກ, ຮູ ບປັ ນຍາວ, ໂຖດອກໄມ,້ ຫຍາ້ , ໜອງນາມີ
້ 2 ບົດບາດພືນຖານ: ້ ້ ຖາປັ ດຕະຍະກາເຂົາຫາປະຊາກອນປື ກແຜໍ່ນ. ບັນດາສາຍທາງຍໍ່ າງຢູໍ່ ນີມີ ໜໍ່ ງໃບໜ້າຄໍ່ອຍ ໄປ ້ ບັນດາສົນຄົ ້ ມມະນາຄົມສາທາລະນະ, ບໍ່ອນຈອດລົດ ບັນດາສໍ່ວນຕົວ ຫ ື ບັນດາສາຍທາງຍໍ່ າງໃກຄ້ ຽງ ຫາຄົນຕັງແຕໍ່ ້ ນດາອາຄານຂອງເຂດສູ ນກາງ, ໜ້າອືໍ່ນແມໍ່ ນສະຖານທີໍ່, ບໍ່ອນພັກຜໍ່ອນ, ຜໍ່ອນຄາຍ ແລະ ສືໍ່ສານສັງຄົມ. ເຂົາບັ ຄວາມສາພັນໃກ ້ສິດຂອງສູ ນກາງການຄ້າກັບຄົມມະນາຄົມໄດ້ສະແດງຢູໍ່ບັນດາຕົວຢໍ່າງຕໍ່ ໄປນີ:້
ັ ຂອງຕົວເມືອງ ສະແດງແມໍ່ ນສູ ນກາງການຄ້າ, ການ ສູນກາງໄດ້ກໍ່ ສ້າງສອງຂ້າງແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຫກ
ັ ຕັງ້ 2 ຂ້າງ ຖະໜົນ Kalinin ຢູໍ່ ຕົວ ເມືອ ງ Moscow. ກັບ ໜໍ່ ງເຂດດິນ ຮູ ບ ຮໍ່ າງ ບ ລິກ ານລະດັບ ຕົວ ເມືອ ງໄດ້ຈ ດ ້ າລະ ້ ສີໍ່ຫໍ່ ຽມ ຂະໜາດ 150/500 ແມັດ ຢູໍ່ ສອງຂ້າ ງຖະໜົນ Kalinin, ສູ ນກາງລະດັບ ຕົວ ເມືອ ງໄດ້ກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ ນີເຂົ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
97
້ ້ ງໜ້າດິນຈັດຕັງບັ ້ ນດາບົດບາດການຄ້າ, ການບລິການ, ິ ແລະ 2 ຊັນເທິ ຫວໍ່າງທົດສະວັດ 60. ສູ ນກາງມີ 2 ຊັນໃຕ້ ດນ ້ ບດ ົ ບາດຢູໍ່ , ບ ໄປສະນີ, ວັດທະນະທາ, ການສະແດງ, ຮ້ານອາຫານ…. ທາງດ້ານເທິງແມໍ່ ນບັນດາອາຄານຫາຍຊັນມີ ີ ຽວສູງສຸ ດ ສ້າງເງໍ່ ອນ ື ລິການໂຮງແຮມ, ການບລິຫານ ແລະ ບັນດາປະເພດບລິການຫ້ອງການ. ລະບົບທາງຍໍ່ າງໄດ້ສຂ ັ ຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ ແລະ ຄວາມສາພັນ ສອງຂ້າງດ້ວຍ 3 ປໍ່ອງທາງຍໍ່ າງໃຕ້ດນ ິ . ເຖິງຢໍ່າງໃດກໍ່ ໄຂໂດດດໍ່ຽວດີກບ ຕາມ, ກັບລວງຍາວ 500 ແມັດ, ສາຍທາງຍໍ່ າງ ບໍ່ ສາມາດປະກອບສໍ່ວນສາຄັນໃກ ້ສິດ ທັງໝົດບັນດາອາຄານການຄ້າ ້ ຄື ໄລຍະຫໍ່າງ 2 ຂ້າງເສັນທາງຄ້ ອນຄ້າງໄກເທິງ 50 ແມັດ ສ້າງຄວາມຫຍຸ ງ້ ຫຍາກໃຫ້ຄວາມສາພັນການໄຫໍ່ ຂອງຄົນ
ໍ່ ມີສໍ່ ສ ້ ນໜືໍ່ງ ື ື ໍ່ ຽງອັນຕະລາຍຢູໍ່ Moscow. ຢູໍ່ ນີແມໍ່ ລະຫວໍ່າງຂ້າງນີ ້ ແລະ ຂ້າງນັນ້ ແມໍ່ ນໃນເງໍ່ ອນໄຂສະພາບອາກາດທີ ື ັ . ໃນບັນດາການແກ ້ໄຂຄວາມສາເລັດໃຫ້ບັນດາຮູ ບຮໍ່າງສູນກາງໃນບັນດາເງໍ່ ອນໄຂຄ້ າຍຄືກນ
ຮູ ບທີ 3.28 ຕອນດິນ Kalinin ຕົວເມືອງ Moscow ສັນຍາລັກ : 1. ຮ້ານອາຫານກິນດືໍ່ມ
13. ໂຮງໜັງ
2. ຊຸບເປີ ມາເກັດ
14. ຮ້ານກາເຟ
3. ກິນເບົາ
15. ຮ້ານຂາຍຢາ
້ າ 4. ຮ້ານເສືອຜ້
16. ໂຮງລະຄອນ
5. ຮ້ານເສີມສວຍ
17. ຮ້ານຂາຍເຄືໍ່ອງສາອາງ
6. ຮ້ານຖໍ່າຍຮູ ບ
18. ຮ້ານຂາຍຂະໜົມ
7. ຮ້ານເຄືໍ່ອງປະດັບ 8. ກິນດືໍ່ມ
9. ຮ້ານຂອງຂ້ວນ - ທີໍ່ລະນກ
19. ອຸ ໂມງໃຕ ້ດິນທາງຍໍ່ າງ 20. ຮ້ານດົນຕີ
10. 11 ຮ້ານອາຫານພິເສດ 11. ຮ້ານຂາຍເຄືໍ່ອງ 12. ຮ້ານດົນຕີ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
98
້ ັ ຕັງທາງດ້ ັ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Toliati ສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ ໄດ້ຈດ ານເທິງ 2 ແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມ ຫກ
ັ ກັບໜ້າດິນ ແລະ ເຊືໍ່ອມ 2 ຂອງຕົວເມືອງ. ລານສະໜາມຫວງ ແລະ ສາຍຄົມມະນາຄົມທາງຍໍ່ າງຢູໍ່ເທິງໜໍ່ ງແກໍ່ ນຫກ
ໍ່ ງປະຊາກອນທີໍ່ເປັ ນປກແຜໍ່ນ. ບ໋ ອກທາງດ້ານຂ້າງຂວາແມໍ່ ນປະຊາກອນ ບັນດາອາ ້ ສໍ່ວນຂອງເຂດສູ ນກາງ ເຂົາໄປໜ ົ ລະເມືອງ, ວັດທະນະທາການສະແດງ, ການສກສາ, ກິລາ ແລະ ສວນສາທາລະນະຂຽວ. ຄານບລິຫານສິດທິພນ ້ ້ ັ ຕັງັ ້ 1 ຊັນໃຕ້ ິ ໃຫ້ຄງັ ສິນຄ້າ, ບໍ່ອນຈອດ ບ໋ ອທາງດ້ານຊ້າຍແມໍ່ ນສູ ນກາງການຄ້າເຕົາໂຮມ. ອາຄານສູ ນກາງໄດ້ຈດ ດນ
້ ໍ່ ໃຫ້ບລິການການຄ້າ. ນີແມໍ່ ້ ນເຂດສູ ນກາງມີ ້ ໜ້າດິນໃຫ້ກາຣາ. ຍັງ 2 ຊັນເທິ ້ ລົດ, ວິສະວະກາ, 1 ຊັນ ງແມໍ່ ນເນືອທີ ້ ໍ່ ເປີ ດຖາວອນ, ນາເອົາຄວາມໝາຍການສືໍ່ສານສັງຄົມຫາຍ ແມໍ່ ນການຄ້າ, ການບລິການ. ທີໍ່ຕັງຂອບເຂດຕອນ ້ ພືນທີ ື ດິນຂອງສູນກາງມີການປົ ກຄອງກໍ່ ຽວກັບທິດທາງ ແລະ ໃກ ້ສິດໃນເງໍ່ ອນໄຂຄົ ມມະນາຄົມສາທາລະນະພັດທະນາ. ສັນຍາລັກ : 1. ກາແພງຍາວ V.I.Lenin 2. ເຂດການປະຊຸມ 3. ບ໋ ອກບລິກຫານ, ພັກ 4. ເຂດມິດຕະພາບ 5. ເຂດວັດທະນະທາ 6. ຫສະໝຸດ a) ແຜນຜັງບ໋ ອກເຂດສູ ນກາງ Toliati
7. ໂຮງລະຄອນ 8. ສູນກາງການຄ້າ ົ ມະນາຄົມສາທາລະນະ 9. ສະຖານີຄມ 10. ບໍ່ອນຈອດລົດ
b) ທັດສະນີຍະພາບເຂດສູ ນກາງ ຮູ ບທີ 3.29 ເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ Totiati CCCP ້ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການມີຄວາມສາພັນໃກ ້ສິດກັບຄົມມະນາ ຕົວຢໍ່າງທີໍ່ 3 ກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງສູ ັ ວາງຢູໍ່ ເທິງຂອດຄົມ ຄົມຢູໍ່ສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າແມໍ່ ນສູ ນກາງຂອງຕົວເມືອງ Naberegni Cheli. ສູນກາງໄດ້ຈດ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. ມະນາຄົມຫກ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
99
ສັນຍາລັກ : 1. ໂຄງສ້າງຕົວເມືອງ ້ 2. ແຜນຜັງຊັນທາງຍໍ່ າງ 3. ຮູ ບດ້ານ 4. ທັດສະນີຍະພາບ ້ າດິນ. 5. ແຜນຜັງຊັນໜ້
ຮູ ບທີ 3.30 ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Naberegni Cheli CCCP. ້ າພັນໃກສ້ ດ ີ ງສ ິ ກັບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງໃນ 3 ກລະນີ ສະແດງຢູໍ່ ເທິງ ຢູໍ່ ບັນດາ ບັນດານສູ ນກາງມີທໍ່ ຕັ
ໍ່ ດິໍ່ກໍ່ ຽວກັບທິດທາງ ແລະໃກ ້ສິດສູນກາງ, ື ຕົວເມືອງຂອງສະຫະພາບໂຊວຽດເກົໍ່າ, ນອກຈາກຈຸດປະສົງສ້າງເງໍ່ ອນໄຂທີ
້ ນບັນດາສູ ນກາງບົດບາດຕົວເມືອງ ຫ ື ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສມີຮູບແບບປະສົມປະສານຫາກຫາຍບົດບາດ, ພິເສດ ຍັງຍອ ້ ໍ່ ໃຫຍໍ່ ໃຫ້ຄມ ົ ມະນາຄົມ ແມໍ່ ນບັນດາອາຄານວັດທະນະທາ, ການສະແດງ, ການແຂງຂັນ… ຮຽກຮ້ອງບັນດາເນືອທີ ໃກ ້ຄຽງ.
້ ແລະ ບູລະນະໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າຕົວເມືອງ e. ບັນດາສູນກາງຟືນຟູ
້ ້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງໄດ້ເກີດຂນ ້ ພ້ອມ ວຽກບຸ ລະນະ ແລະ ຟນຟູ ບັນດາສູ ນກາງໃນເຂດພືນທີ
້ ແລະ ກັບວຽກວາງແຜນພັດທະນາບັນດາຕົວເມືອງໃນຍຸ ກສະໄໝຕົວເມືອງອຸ ດສາຫະກາ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ວຽກຟືນຟູ
້ າເອົາປິ ກຍໍ່ ອຍ, ພາກສໍ່ວນ ຢູໍ່ ແຕໍ່ ລະອາຄານ, ຕອນຖະໜົນ, ສາຍທາງ ຍອ ້ ້ ນແນວນັນ ບຸ ລະນະ ພຽງແຕໍ່ເກີດຂນນ
້ ໍ່ ຫ ື ປໍ່ຽນແປງບົດບາດ, ຫ ື ກົດຄົ ບັນດາເຫດຜົນກໍ່ ອນໜ້າ ຄືອາຄານລະດັບລຸໍ່ ມ, ການສ້າງໃໝໍ່ ເພືໍ່ອເປິ ດກວ້າງພືນທີ ້ ແລະ ບຸ ລະນະ ບັນດາສູ ນກາງໃນເຂດສູນກາງ ້ ໍ່ 2 ການຟືນຟູ ມະນາຄົມ…ໃນບັນດາທົດສະວັດຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ
້ ໍ່ າງແຂງແຮງ, ຍອ້ ນວໍ່າຄວາມໝາຍເສດຖະກິດການປົ ກຄອງຂອງພວກເຂົາ ກັບ ້ ນຢ ຂອງຕົວເມືອງເກົໍ່າ ໄດ້ເລີໍ່ມຕົນຂ ບັນດາສູນກາງການຄ້າ, ການບລິການອືໍ່ນໃນຕົວເມືອງ. ເຖິງຢໍ່າງໃດກໍ່ ຕາມ, ພຽງແຕໍ່ເຖິງບັນດາທົດສະວັດ 70 ກໍ່ ອນ ້ ແລະ ບຸ ລະນະບັນດາສູ ນກາງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງໃໝໍ່ ຕົວຈິງແມໍ່ ນເອີນວ ້ ໍ່ າຄວບຄຸ ມ ້ ຟືນຟູ ໜ້ານັນ,
ແລະ ຄວາມເປັ ນຈິງສາຄັນຈາເປັ ນ ໃນວຽກການວາງແຜນພັດທະນາຕົວເມືອງຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງເທິງໂລກ. ຄຸ ນຄໍ່າ
້ ໍ່ ສູ ນກາງຂອງຕົວເມືອງເກົາໄດ້ ້ ເບິໍ່ງເຫັນ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ແມໍ່ ນຄຸ ນຄໍ່າເສດຖະກິດ ແຕໍ່ຍັງ ຂອງບັນດາສູ ນກາງໃນເຂດພືນທີ ແມໍ່ ນຄຸ ນຄໍ່າສັງຄົມ, ຄຸ ນຄໍ່າເຄືໍ່ອງໝາຍຂອງແຕໍ່ລະຕົວເມືອງ ແຕໍ່ບັນດາສູນກາງກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ ບໍ່ ສາມາດປໍ່ຽນແປງໄດ້. ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
100
້ ແລະ ບູ ລະນະ ບັນດາສູນກາງໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າຂອງ ້ ນຟູ ບັນດາປະສົບການກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງຟື
້ ຕັງແຕ ້ ໍ່ ຄວາມສົມບູນບົດບາດຂອງສູນກາງ: ການປະ ຕົວເມືອງ ໃນບັນດາຕົວເມືອງເທິງໂລກ ລ້ວນແຕໍ່ປະກົດຕົວຂນ ້ ນດາສາຍທາງຍໍ່ າງແມໍ່ ນພືນຖານສ ້ ກົດຕົວຂນບັ າຄັນຂອງບັນດາສູນກາງ.
ຢູໍ່ ອາເມລິກາເໜືອ, ບັນດາຕົວເມືອງຢູໍ່ Canada ແມໍ່ ນຕົວຢໍ່າງສະແດງກໍ່ ຽວກັບຂະບວນການປະກົດຕົວ
້ ນດາສູ ນກາງຕົວເມືອງໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າຂອງຕົວເມືອງ. ໃນປີ 1959, ຢູໍ່ ຕົວເມືອງ Toledo, ອານາດ ຂນບັ ້ ງສະເໜີອອກຫາຍມາດຕະການຈັດການກັບສະພາບການຈາລະຈອນຕິດຂັດອັນຕະລາຍ ປົ ກຄອງຕົວເມືອງໄດ້ຕອ
້ ໍ່ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ : ຫ້າມການໜູນວຽນກົນຈັກ 110 ມື ້ ຢູໍ່ ບັນດາເສັນທາງການຄ້ ້ ໃນເຂດພືນທີ າ ແລະ ໝາກຜົນໄດ້ ້ ໍ່ ນີ ້ ແລະ ໃຫ້ກໍ່ ສ້າງພັດທະ ຮັບ ລ້ວນແຕໍ່ແຕກຕໍ່າງກັນ. ສອງສາມປີ ຫງັ , ຢູໍ່ ນີ ້ ຫ້າມການໜູນວຽນກົນຈັກຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ເຂົາໄປເຂດສູ ້ ັ , ການປະກົດ ຕົວຕົວເມືອງ Sporks ຢູໍ່ Otava, Canada ປີ ນາ, ຟືນຟູ ນກາງ. ຄ້ອນຂ້າງຄ້າຍຄືກ ນ
້ ໍ່ ພຽງແຕໍ່ຫ້າມການໜູນວຽນກົນຈັກ ແຕໍ່ ຄວາມສົມບູ ນແກໍ່ ນຖະໜົນເຂົາໄປຫາແກໍ່ ້ 1961. ຢູໍ່ ນີບ ນທາງຍໍ່ າງກັບວຽກ ້ ້, ໜອງນາ້ ແລະ ຕັໍ່ງນັໍ່ງພັກຜໍ່ອນ. ຈັດວາງບັນດາໂຖດອກໄມ ້, ຕົນໄມ
້ ແລະ ບູ ລະນະ ທັງໝົດສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນ ໂຄງການທາອິດກໍ່ ຽວກັບການຟືນຟູ
້ ັ ຂອງໂຄງການແມໍ່ ນດັໍ່ງນີ ້ : ກາງເກົໍ່າແມໍ່ ນສູນກາງຕົວເມືອງ Fresno ຢູໍ່ Caliphornia. ບັນດາເນືອໃນຫ ກ -
້ ດ ິ ງໍ່ າຍດາຍທີໍ່ສູ ດ ຂອງລູ ກ ຄ້າ ກັບ ພາຫະນະ ສ້າງຄວາມໃກ ສ ຄົມ ມະນາຄົມ ສໍ່ ວນຕົວ ຢູໍ່ ບັນ ດາບໍ່ ອນຈອດລົດ ຂ້າ ງບັນ ດາ
-
-
ແກໍ່ ນຖະໜົນການຄ້າ. ົ ບາດບັນ ດາອາຄານ 2 ຂ້າງແກໍ່ ນຖະໜົນ , ບັນ ດາ ຟື ້ນຟູ ບ ດ ແຖວຫ້າງຮ້ານຕໍ່ ເນືໍ່ອງ ແລະ ອຸ ດົມ ສົມບູ ນກໍ່ ຽວກັບບົດບາດ ການຄ້າ, ການບລິການ. ້ ພນທີ ື ້ ໍ່ ແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງກັບບັນດາປັດໄຈສະຖາປັດ ຟືນຟູ ຕະຍະກາທິວທັດ. ້ ແລະ ເຄືໍ່ອນຍ ້າຍບົດບາດແກໍ່ ນຖະໜົນຫກ ັ ຮູ ບທີ 3.31 ຟືນຟູ ຂອງຕົວເມືອງ Fresno California ອາເມລິກາ.
້ ໍ່ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ ຢູໍ່ ອາເມລິກາ, ໂດຍລັກສະນະການປະກົດຕົວຢໍ່າງແຂງແຮງຂອງລະບົບສູ ນກາງຢູໍ່ ເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າ ຮ້ານ ຮໍ່ອມ ແລະ ເຂດແຄມ, ການປະກົດຕົວບັນດາແກໍ່ ນຖະໜົນການຄ້າ, ການບລິການໃນເຂດພືນທີ
້ ໃນບັນດາຕົວເມືອງອາເມ ພັດທະນະທະນາຊ້າ. ທົດສະວັດ 70 ໃໝໍ່ ພຽງແຕໍ່ມີ 21 ສູນກາງຮູ ບຮໍ່າງນີ ້ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຟືນຟູ ້ ໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງ ຢູໍ່ ບັນດາປະເທດຍຸ ໂຣບ ພັດທະນາແຂງແຮງກວໍ່າ. ຢູໍ່ ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກ ລິກາ. ໃນເວລານັນຢູ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
101
ແມໍ່ ນ 50 ສູ ນ ກາງ, ຝຣັໍ່ງ 20, ເດນມາກ 15, ອັງກິດ 12, ສະວິເດັນ 7, ອີຕ າລີ 6, ອາຊີ 0-4 (ຕາມ Les zones ້ píetonieøres dans les centres des villes.Paris, 1972). ນອກຈາກລັກ ສະນະການປະກົດຕົວ ຂນລະບົ ບຢູໍ່
້ ໍ່ ສູ ນກາງຕົວເມືອງຢູໍ່ ຍຸ ໂຣບພັດ ທະນາກວໍ່າ, ປະເທດອາເມລິກ າ, ການພັດທະນາບັນດາສູ ນກາງໃນບັນດາເຂດພືນທີ ຍ ້ອນວໍ່າບັນດາອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍະກາປະຫວັດສາດ ແລະ ລັກສະນະປະຫວັດສາດສູນກາງຂອງບັນດາຕົວເມືອງ ້ ນຄໍ່າສັງຄົມ ແລະ ເຄືໍ່ອງໝາຍຂອງບັນດາແກໍ່ ນຖະໜົນການ ຍຸ ໂຣບ ປະກອບຄວາມສາຄັນໃນວຽກປະກົດຕົວຂນຄຸ ຄ້າ, ການບລິການ.
້ ຢູໍ່ ອັງກິດ, ສູ ນກາງຕົວເມືອງເກົໍ່າ Northwiche ໄດ້ວາງແຜນຟື ນຟູ ແລະ ບູ ລະນະໃນໜໍ່ ງຂະບວນການ
້ ້ ຍາວ. ຕົວເມືອງເກົໍ່າ Northwiche ມີແຜນຜັງລວມ ຍັງຮັກສາຕົນສະບັ ບລະບົບເສັນທາງຊັ ບຊ້ອນຂອງສະໄໝກາງ ້ ໍ່ ສູ ນກາງມີຕວ ້ ົ ເມືອງເກົໍ່າ, ໂບດໃຫຍໍ່ Gotic ລານສະໜາມຫວງນ ້ອຍ ແລະ ແກໍ່ ນເສັນທາງຫ ັ ໂບຮານ. ຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ກ ້ ັ ນີ ້ ແລະ ແຄບ (15 ແມັດ). ເຖິງປີ 1965, ອານາດຕົວເມືອງໄດ້ຫາ້ ມການໜູນ ວຽນກົນຈັກເທິງແກໍ່ ນເສັນທາງຫ ກ
້ ແລະ ບູລະນະ. ເຂດສູນກາງການຄ້າ ຢູໍ່ໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ນີ ້ ແລະ ້ ເຖິງປີ 67-68 ເຂດສູ ນກາງ ເລີໍ່ມຕົນໄດ້ວາງແຜນຟື ນຟູ
້ ງ ມີຂະໜາດບລິການ 120.000 ຄົນ ຢູໍ່ຕົວເມືອງ ແລະ ຍັງບລິການໃຫ້ທງັ ໝົດບັນດາທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສແຄມ, ທັງໝົດຂນເທິ
້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າ ແລະ ການປໍ່ຽນແທໍ່ນບັນດາຖະໜົນຕົວເມືອງ 350.000 ຄົນ. ໂຄງການໄດ້ການດາເນີນການເຂດພືນທີ ້ , ຍົກສູ ງ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ບັນດາອາຄານການຄ້າ, ການບລິການ. ສາຄັນທີໍ່ສຸ ດຂອງໂຄງການແມໍ່ ນສ້າງສາຍ ຍໍ່ າງ. ຟືນຟູ
ໍ່ ຄໍ່ອຍຈາລກໄວ້ ້ ຄົມມະນາຄົມຄວາມໄວສູ ງ ທັນສະໄໝໃກ ້ສິດ ດ້ານຂ້າງນອກເຂດສູ ນກາງ ແລະ ລະບົບເສັນທາງທີ ້ ໍ່ ສູ ນກາງ. ້ ເຂົາເຂດພື ນທີ
ຮູ ບທີ 3.32 ສູ ນກາງຕົວເມືອງເກົໍ່າ Northwiche ປະເທດອັງກິດ ້ ໍ່ ແຄມສູ ນກາງ ໄດ້ຍຸ ບເລິກງໍ່ າຍ ໃຫ້ບໍ່ອນຈອດລົດ ແລະ ກໍ່ ສ້າງບັນດາກາຣາ ຫາຍຊັນມີ ້ ຢູໍ່ບັນດາເຂດພືນທີ ຂະໜາດ 8000 ຄັນ.
້ ແກໍ່ ນຖະໜົນສູ ນກາງເກົໍ່າ Haitstreet ຕົວເມືອງ Eatfford. ຕົວຢໍ່າງທີໍ່ສອງ ຢູໍ່ ອັງກິດ ກໍ່ ຽວກັບການຟືນຟູ
້ ປະຊາກອນ 80.000 ຄົນ ແລະ ສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການມີຂະໜາດບລິການທັງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ແຄມ ຕົວເມືອງນີມີ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
102
້ ້ ຍາ້ ຍແກໍ່ ນ ຕົວເມືອງຂນໄປເຖິ ງ 360.000 ຄົນ. ປີ 1962 -1973 ແມໍ່ ນຂະບວນການຍາວ ເພືໍ່ອສາເລັດວຽກຟື ນຟູ ້ ້ ຖະໜົນສູ ນກາງນີ ້ ເຂົາໄປ ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ. ລະບົບຄົມມະນາຄົມກົນຈັກໄດ້ເປີ ດກວ້າງ ແລະ ຈັດຕັງຂະໜານ ້ ນດາບໍ່ອນຈອດລົດ, ກາຣາຫາຍຊັນ. ້ 2 ຂ້າງ, ແຕໍ່ ນັນ້ ການຈັດຕັງບັ
້ ເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ Eatfford ປະເທດອັງກິດ ຮູ ບທີ 3.33 ຟືນຟູ ້ ແລະ ບູລະນະບັນດາສູ ນກາງຢູໍ່ ບັນດາເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູນກາງຕົວເມືອງເກົໍ່າ ຂອງເຢຍລະມັນຕາເວັນ ວຽກຟືນຟູ
້ ເປັ ນແຖວ ເຂົາບັ ້ ນດາປີ ຫງັ ສົງຄາມໂລກຄັງທີ ້ 2. ເຖິງປີ 1974 ຄືກບ ັ ບັນດາຕົວເມືອງມີປະຊາກອນເຖິງ ຕົກເກີດຂນ ້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າ. ຫກ ້ ້ ນຟູ ັ ການຈັດຕັງຟື 100.000 ຄົນ ໄດ້ມແີ ກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ, ການບລິການ ໃນເຂດພືນທີ
ັ ດາຕົວເມືອງຢູໍ່ ອັງກິດ, ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ແຕໍ່ ລະຕົວ ແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ, ການບລິການ ລ້ວນແຕໍ່ ຄ້າຍຄືບນ ເມືອງລ້ວນແຕໍ່ມີຄວາມແຕກຕໍ່າງ ໂດຍປັ ດໄຈສະພາບປະຫວັດສາດເຂດສູ ນກາງຂອງຕົນເອງ. ຄວາມແຕກຕໍ່ າງຊັດ ້ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ, ການບລິການ ຢູໍ່ ເຈນທີໍ່ສູ ດລະຫວໍ່າງອັງກິດ ແລະ ເຢຍລະມັນ ກໍ່ ຽວກັບການຈັດຕັງແກໍ່
້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າແມໍ່ ນຢູໍ່ ເຢຍລະມັນ ບັນດາສາຍຖະໜົນທາງຍໍ່ າງປົກກະຕິຫາຍສາຂາປະສົມປະສານໜໍ່ ງລະບົບ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ າເຂດທາງຍໍ່ າງ. ບັນດາຕົວຢໍ່າງຄື: ເຂດທາງຍໍ່ າງຢູໍ່ ທາງຍໍ່ າງ ລານກວ້າງ ທັງເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສອ້ອມຂ້າງ ແລະ ໄດ້ເອີນວ
ສູ ນ ກາງຕົວເມືອ ງ Keoln; ຕົວ ເມືອ ງ Eson; ຕົວ ເມືອ ງ Bon; ຕົວ ເມືອງ Franfurt am Main ແລະ ຫ າຍຕົວ ເມືອງອືໍ່ນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
103
ົ ະນາຄົມສາທາລະນະ, 3. ແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງ. 1. ບໍ່ອນຈອດລົດ, 2. ສະຖານີຄມ ຮູ ບທີ 3.34 ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Keoln
ຮູ ບທີ 3.35 ສູນກາງຕົວເມືອງ Eson, ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກ
ຮູ ບທີ 3.36 ເຂດທາງຍໍ່ າງຕົວເມືອງ Bon. ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກ
້ ໍ່ ວມ ຮູ ບທີ 2.37 ບັນດາໂຄງການເຂົາຮ ການແຂໍ່ງຂັນແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງການ ້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າ ຄ້າ,ການບລິການ ຢູໍ່ເຂດພືນທີ ຕົວເມືອງ Frankfurt am Main. ເຢຍ ລະມັນຕາເວັນຕົກ.
ໜໍ່ ງໃນບັນດາຕົວຢໍ່າງຕົວແທນ ແລະ ໜ້າສົນໃຈທີໍ່ສຸ ດແມໍ່ ນການປະກົດຕົວຂອງແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງຢູໍ່
້ ້ ໄດ້ປະກົດຕົວໃນປີ 1953 ເວລາຕົວເມືອງໄດ້ສາເລັດ ຕົວເມືອງ Miukhen. ຄວາມຄິດ ປະກົດຕົວຂນໂຄງການນີ ້ ແລ້ວແຜນທີໍ່ທິດທາງການພັດທະນາຕົວເມືອງ. ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ, ຕະຫອດເຖິງປີ 1968 ໂຄງການຟືນຟູ ສ້າງແກໍ່ ນທາງ ້ ໍ່ ານການແຂໍ່ງຂັນຊອກຫາແນວຄວາມຄິດ. ຍໍ່ າງນີ ້ ໃໝໍ່ເລີໍ່ມຕົນໄດ້ສະແດງຜ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
104
້ ໍ່ ວມການແຂໍ່ງຂັນ ແລະ ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າ ເຢຍລະມັນ ແມໍ່ ນປະເທດມີຫາຍປະສົບການ ມີ 51 ໂຄງການເຂົາຮ
ີ ໍ່ ງ. ບັນດາຊໍ່ຽວຊານ ເຢຍລະມັນ ຍຸ ກສະໄໝນີ ້ ຮັບຮູ ທ ້ ງັ ລວມຂອງບັນດາ ໃນຂະແໜງນີ,້ ໝາກຜົນລ້ວນແຕໍ່ບໍ່ ມີທໍ່ ໜ ້ ໍ່ ທາງຍໍ່ າງ ແຕໍ່ຍັງບໍ່ ທັນສະ ້ ໍ່ ວມການແຂໍ່ງຂັນ ພຽງແຕໍ່ເອົາໃຈໃສໍ່ເຖິງທາງດ້ານຄວາມສວຍງາມຂອງພືນທີ ໂຄງການເຂົາຮ ັ ດາຄວາມຕ້ອງການທີໍ່ຈາເປັ ນຂອງເຂດສູ ນກາງ, ຂອງບັນດາອາຄານບລິການສາທາລະ ເໜີ ແລະ ການແກໄ້ ຂໄດ້ບນ ້ ໍ່ , ຂອງທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສດາລົງຊີວດ ິ ແລະ ເຮັດວຽກຢູໍ່ຕົວເມືອງ ແລະ ອືໍ່ນໆ. ນະອືໍ່ນໃນເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ມຮອບສອງ ຫງັ ຈາກໜໍ່ ງເວລາມີການປກສາຮັບຜິດຊອບ, ຈຸດປະສົງວາງໄວ ການແຂໍ່ງຂັນ ຕ້ອງຈັດຕັງຕື
ຂອງໂຄງການດາເນີນການ ແລະ ສູ ດທ້າຍ ຍັງເລືອກໄດ້ໂຄງການເພືໍ່ອດາເນີນການ. ຜໍ່ານຕົວຍໍ່ າງການແຂໍ່ງຂັນນັບມື ້ ້ ບູລະນະສູ ນກາງ ໃນເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ນາໃຊ້, ຄວາມສວຍງາມຕົວເມືອງ ແຕໍ່ຍັງແມໍ່ ນບັນຫາ ້ ນຟູ ໃຫ້ເຫັນວຽກການຈັດຕັງຟື
້ ໍ່ ເຄືໍ່ອງໝາຍປະຫວັດສາດ ້ ມ ແລະ ພິເສດແມໍ່ ນຄຸ ນຄໍ່າພືນທີ ຜົນກະທົບເຖິງປັ ດໄຈສັງຄົມ, ການສືໍ່ສານກິດຈະກາດັງເດີ ຂອງສູນກາງຕົວເມືອງ.
້ ໍ່ ວຽກກວມເອົາ ລານສະໜາມຫ ວງ ສະຖານີລດ ົ ໄຟ ສູ ນ ກາງ Stakhuc, ໂຄງການໄດ້ເລືອ ກເອົາ ຕັງແຕ
ັ ຍາວເຖິງ 480 ແມັດ ໄດ້ (2 ຂ້າງແມໍ່ ນບັນດາອາຄານ ແລະ ປະສົມປະສານກັບບັນດາບົດບາດສາທາ ສໍ່ວນແກໍ່ ນຫກ
ົ ບາດແຕກຕໍ່ າງກັນຄື: ລານສະໜາມຫວງການບລິຫານ ລະນະອືໍ່ນ) ປະກອບດ້ວຍບັນດາລານສະໜາມຫວງ ມີບດ
້ ໍ່ ຂອງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນ ັ ທາງດ້ານໜ້າອາຄານສາລາກາງຫກ ັ ຕົວເມືອງ, ລານສະໜາມຫວງໂບດໃຫຍໍ່ . ລວມເນືອທີ ຫກ ້ ກາງກວມເອົາ 140 ເຮັກຕາ (ຮູ ບ: 1.90). ເນືອໃນສະເພາະຂອງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
້ ສາ້ ງຢໍ່າງຖີໍ່ຖ້ວນ ເພືໍ່ອ ຫ ື ແຕໍ່ ລະສໍ່ວນ: 1. ຊັບພະສິນຄ້າທົໍ່ວໄປ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ , ບັນດາອາຄານໄດ້ຟືນຟູ
ການແກ ້ໄຂບາງສໍ່ວນຮ້ານຄ້າການຄ້າ, ການບລິການ, ການບລະນະຄືນບັນດາອາຄານມີສະຖາປັດຕະຍະກາເກົໍ່າ…
້ ແລະ ສ້າງໃໝໍ່ຄືນ ຄວາມຄືບໜ້າທາງຍໍ່ າງຂອງສາຍທາງຍໍ່ າງ, ຈັດຕັງຕື ້ ໍ່ ມບັນດາເດີນຫຍາ້ ບໍ່ອນປູ ກ ຟືນຟູ
້ ໍ່ ໄດ້ມຫ ້ ້ ບນາພຸ ້ , ຕົນໄມ ້ ້, ໜອງນາກັ ້ ແລະ ທັງບັນດາກາແພງຍາວຕົກແຕໍ່ງ. ບາງສໍ່ວນເຂດພືນທີ ີ ງັ ຄາກັບແສງ ຕົນໄມ ສະຫວໍ່າງທຽມ.
ບາງສໍ່ວນລານສະໜາມຫວງນ ້ອຍມີ ຫງັ ຄາສ້າງບໍ່ອນໃຫ້ການແກໍ່ ການກິນດໍ່ ມ ນອກກາງແຈ ້ງ ຫ ື ຄ້າຂາຍ
້ ໍ່ ຂາຍໝາກໄມ ້ສົດຄືກບ ັ ເຂດຕະຫາດ. ນອກກາງແຈ ້ງແມໍ່ ນຫາກຫາຍ…ພິເສດແມໍ່ ນສ້າງສໍ່ວນຕົວໜໍ່ ງເຂດພືນທີ
ຮູ ບທີ 3.38 ແຜນດາເນີນໂຄງການກໍ່ ສ້າງຢູໍ່ສູນກາງ Miukhen ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
105
ົ ສົມບູ ນຂອງບັນດາຮູ ບແບບການຄ້າ, ການບລິການກັບການປະສົມປະສານບົດບາດກັບບັນດາ ຄວາມອຸ ດມ
ັ ກັນຂອງການຮວບຮວມສະຖາປັດຕະຍະກາລະຫວໍ່າງທັນສະໄໝ ປະເພດສາທາລະນະອືໍ່ນ, ຄວາມຫາກຫາຍສະຫບ ັ , ແສງສະຫວໍ່າງ…ສ້າງແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງໜ້າສົນໃຈ, ດງດູດໃນຄວາມ ແລະ ໂບຮານ, ຄືການປະສົມປະສານຂອງສີສນ ້ ໍ່ ນາເອົາບົດບາດສັງຄົມຂອງຕົວເມືອງ. ສາພັນ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ກັບທີໍ່ຢູໍ່ອາໄສຕົວເມືອງ ແຕໍ່ຍັງແມໍ່ ນພືນທີ
ົ ໄຟສູນກາງ. 1. ສະຖານີລດ ັ ຕົວເມືອງ. 2. ອາຄານສາລາກາງຫກ 3. ອາຄານສານ 4. ໂບດ 5. ໂຮງລະຄອນ, ໂຮງໜັງ 6. ຫ້ອງການເກັບຮູ ບພາບ 7. ສວນອັງກິດ 8. ເຂດການຄ້າ, ການບລິການ
ຮູ ບທີ 3.39 ເຂດທາງຍໍ່ າງຢູໍ່ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ Miukhen. ເຢຍລະມັນຕາເວັນຕົກ ້ ແລະ ບູ ລະຍະບັນດາແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຢໍ່າງຢູໍ່ ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນກາງ ບັນດາຕົວເມືອງຢູໍ່ ຝຣັໍ່ງ ເກີດ ວຽກຟືນຟູ
້ ໍ່ າຢູໍ່ເຢຍລະມັນ. ທາອິດໃນປີ 1970 ຢູໍ່ສູນກາງຕົວເມືອງ Royan ກັບຂະໜາດປະຊາກອນ 129.000 ຄົນ. ຂນຊ້າກວ
້ ໍ່ ລານສະໜາມຫວງ ້ ໍ່ ເຂດພືນທີ ັ (GoroOrloge) ໄດ້ຈດ ັ ຕັງ້ ຕັງແຕ ແກໍ່ ນຖະໜົນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ, ການບລິການຫກ
້ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໃ ້ ຕະຫາດ ຈົນເຖິງລານສະໜາມຫວງໂບດໃຫຍໍ່ . ແນວຕັງຕາມແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງນີ,້ ບັນດາອາຄານໄດ້ຟືນຟູ ້ ຄນ ້ ໍ່ ສູ ນກາງເກົໍ່າ ັ , ບັນດາສູ ນກາງຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງອືໍ່ນຂອງຝຣັໍ່ງ ຕາມລາດັບຟືນຟູ ື ເຂດພືນທີ ໝໍ່. ລ້ວນແຕໍ່ ຄ້າຍຄືກນ ຄື: Benzancon,Pil salon,Nancy.
້ ເກີດຂນຫ ້ າຍພ້ອມກັນ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ຢູໍ່ ແກໍ່ ນຖະໜົນການຄ້າ, ການ ຢູໍ່ບັນດາເຂດສູ ນກາງຂອງຝຣັໍ່ງ ວຽກຟືນຟູ
ບລິການ.
້ ແລະ ກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່ເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ສູ ນກາງບັນດາຕົວເມືອງຄື ຟືນຟູ ້ ແກໍ່ ນຖະ ້ ນຟູ ປີ 1971 ຮອນແລນ ເລີໍ່ມຕົນຟື
້ ໍ່ ສູນກາງເກົໍ່າ ໄດ້ປະກົດຕົວຂືນຕາໜ ້ ັ Kalverstse ຢູໍ່ Amsterdam. ເຖິງປີ 1973 ຢູໍ່ເຂດພືນທີ ໍ່ າງແກໍ່ ນຖະ ໜົນຫກ ້ ງ 3 ກິໂລແມັດ. ໜົນທາງຍໍ່ າງການຄ້າ, ການບລິການມີຂະໜາດຍາວຂນເຖິ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
106
ຮູ ບທີ 3.40 ເຂດທາງຍໍ່ າງໃນສູ ນກາງ Royan ຝຣັໍ່ງ
ຮູ ບທີ 3.41 ເຂດທາງຍໍ່ າງໃນສູ ນກາງຕົວເມືອງ Benzancon ຝຣັໍ່ງ
ຮູ ບທີ 3.42 ເຂດທາງຍໍ່ າງໃນສູ ນກາງຕົວເມືອງ Pil salon. ຝຣັໍ່ງ
ຮູ ບທີ 3.43 ເຂດທາງຍໍ່ າງໃນສູນກາງ Nancy. ຝຣັໍ່ງ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
107
1. ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ. 2. ໂຮງແຮມ Moscow. 3. ຮ້ານອາຫານ Petrovski; 4. ຮ້ານ CD Melodia; 5. ບູລະນະບັນດາຖະໜົນເກົໍ່າ 6. ຫສະໝຸດ. 7. ງານສະແດງນິເທດສະການ ແລະ ໜັງ
ຢູໍ່ ຕົວເມືອງ Moscow ເວລາສາເລັດແຜນທີໍ່ທິດ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ ພ້ອມກັບການວາງ ທາງການພັດທະນາພືນທີ ຮູ ບ a: ເຂດທາງຍໍ່ າງ “Stoletsnikov Pereulok” ຢູໍ່ຕົວເມືອງ Moscow.
້ ບນ ັ ດາເຂດສູ ນກາງເກົໍ່າທີໍ່ສຸ ດແມໍ່ ນ ແຜນລະອຽດ ຟື ນຟູ
ບັນດາເຂດຕົວເມືອງເກົໍ່າ ການຄ້າ, ການບລິການ. ໜໍ່ ງ ້ ໃນບັນດາເຂດຟື ນຟູ ຕ້ອງລວມເຖິງແກນຖະໜົນການ
ຄ້າເກົໍ່າ “Stoletsnikov Pereulok”. ແກໍ່ ນຖະໜົນມີ ົ ລວງຍາວ 500 ແມັດ, ໄດ້ແບໍ່ງອອກບັນດາເຂດມີບດ ບາດຄື: ເຂດທີໍ່ ລະນ ກ (ລານສະໜ າມຫ ວງຮູ ບປັ ້ ນ Puskin), ເຂດວັດ ທະນະທ າມີໂ ຮງໜັງ, ຫ ສະໝຸ ດ, ເຂດການຄ້າ, ການບລິການມີໂຮງແຮມ, ບັນດາອາຄານ ການຄ້າ, ການບລິການຫາກຫາຍ. ບັນດາແກໍ່ ນຖະໜົນ ້ ໍ່ ກັບບົດບາດ ັ ຕັງເໝາະສົມກໍ່ ຽວກັບພືນທີ ທາງຍໍ່ າງໄດ້ຈດ ້ ໍ່ . ຂອງແຕໍ່ລະເຂດພືນທີ
ຮູ ບ b: ເຂດທາງຍໍ່ າງຢູໍ່ສູ ນກາງເກົໍ່າຕົວເມືອງ Erevan CCCP. ຮູ ບທີ 3.44 ຕົວເມືອງ Moscow
ັ ຕາມຫ ັກ ການຄື : ການຟື ້ນຟູ ເຂດຕົວ ເມືອ ງເກົໍ່າ ຢູໍ່ Moscow, ສູ ນ ກາງເກົໍ່າຕົວ ເມືອ ງ ລ້າ ນແຕໍ່ ຄ້າ ຍຄືກ ນ
້ ໂດຍ 2 ແກໍ່ ນຖະໜົນເກົໍ່າໃຫຍໍ່ ສີໍ່ແຈເຂົາກັ ້ ນ ຢູໍ່ ລານສະໜາມຫວງສູນກາງຂອງຕົວເມືອງ. Erevan ໄດ້ຟືນຟູ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
108
3.1.2. ຄວາມໝາຍລະບົບສູນກາງການບລິການສາທາລະນະ
້ ໍ່ ສູ ນກາງແກໍ່ ນຫກ ັ ຂອງຕົວເມືອງ. ປົ ກກະຕິ ຄາສັບ “city center, downtown” ແມໍ່ ນພຽງແຕໍ່ເຂດພືນທີ
້ ນແມໍ່ ້ ເອີນສັ ນ ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງ, ໄດ້ຮູແ້ ບບມະລຸໍ່ ມມະລອຍໃນພາສາຫວຽດ. ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງມີຄວາມ ໝາຍແມໍ່ ນເຂດສູ ນກາງ, ແກໍ່ ນຂອງຕົວເມືອງ (downtown) ພດີສາມາດຮູ ແ້ ມໍ່ ນເຂດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ ຕົວເມືອງ ຫ ື ເຂດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຂອງຕົວເມືອງ (CBD). ໃນພາສາອັງກິດ, ຄາສັບ (CBD) (central business district) ລ້ວ ນແຕໍ່ ໄດ້ນ າໃຊ້ຕ າມບັນ ດາຄວາມໝາຍຕໍ່ າງກັນ ຢູໍ່ ຫ າຍເອກະສານຂອງຫ າຍປະເທດ.
້ ໍ່ ສູ ນກາງການເງ ິນ-ການຄ້າ-ການບລິການ ເຕົາໂຮມຂອງຕົ ້ (CBD) ມີຄວາມໝາຍແມໍ່ ນເຂດພືນທີ ວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ
ຂະໜາດໃຫຍໍ່ , ແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາປະສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງທັນສະໄໝ ປະກອບຄວາມສາຄັນໃນ
້ ໍ່ ຕົວເມືອງ, (CBD) ຍັງໄດ້ຮູຕ້ າມຄວາມໝາຍກວ້າງແມໍ່ ນ ທິດທາງການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ແລະ ພືນທີ ້ ໍ່ ບົດບາດການບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ, ໃນນັນ້ ບົດບາດສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການແມໍ່ ນເປັ ນ ເຂດພືນທີ ັ , ເວລາຂາຍກໍ່ ຽວກັບລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ. ຫກ
້ ຄວາໝາຍ “ເຂດສູ ນກາງຕົວເມືອງ” ມີຄຸນລັກ ສະນະພຽງແຕໍ່ ທີໍ່ຕັງເຂດຕອນດິ ນສູ ນກາງຕົວ ເມືອງ, ສະ
້ ວເມືອງ, ສະຖານທີໍ່ມີຄວາມໝາແໜ້ນການກໍ່ ສ້າງ ຖານທີໍ່ສັກສິດບັນດາມລະດົກປະຫວັດສາດ ການປະກົດຕົວຂນຕົ ້ ເຕົາໂຮມສູ ງ ກໍ່ ຽວກັບທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສມີອຸປະກອນທັນສະໄໝກັບບັນດາອາຄານສາທາລະນະກໍ່ ຽວກັບການບລິຫານ, ວັດ ທະນະທາ, ການຄ້າ, ການບລິການສາທາລະນະອືໍ່ນໆ…ຍັງມີຄວາມໝາຍກໍ່ ຽວກັບ “ສູນກາງການບລິການສາທາລະ
ນະຕົວເມືອງ” ມີຄວາມໝາຍແຄບກວໍ່າ, ຢູໍ່ພຽງແຕໍ່ ເຂດຕອນດິນສູນກາງຕົວເມືອງ ສາລັບວຽກກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານບ ລິການສາທາລະນະກໍ່ ຽວກັບໜ້າຕາເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທາ, ສັງຄົມ, ການຄ້າ ແລະ ພິເສດແມໍ່ ນການບລິການ, ້ ້ ສະຖານທີໍ່ເຕົາໂຮມບັ ນດາອາຄາານ ໝັນສະໝອງຂອງຕົ ວເມືອງ, ປະເທດ ຫ ື ສາກົນ.
້ ້ ໂດຍ ພິເສດພືນຖານຂອງສູ ນກາງຕົວເມືອງແມໍ່ ນສະຖານທີໍ່ຄ້າຂາຍ ລ້ວນແຕໍ່ມີອາກາດແອອັດ, ຄກຄືນ
້ ເຕົາໂຮມຫ າຍບົດບາດ ແລະ ລະບົບບົບບາດການບລິການສາທາລະນະຂອງຕົວເມືອງກໍ່ ຽວກັບທັງໝົດຂອງໃບໜ້າ. ຢູໍ່ນີ,້ ບໍ່ ພຽງແຕໍ່ກໍ່ ສ້າງບັນດາອາຄານນາເອົາຄຸ ນລັກສະນະການບລິຫານຂອງຕົວເມືອງ, ບັນດາອາຄານວັດທະນະທາ,
ການສກສາ, ບັນດາອາຄານວິທະຍາສາດ ແລະ ບັນດາອາຄານສານັກງານໃຫຍໍ່ ທາງທຸລະກາ, ທະນາຄານ, ບັນດາຫ້າງ ຮ້ານບລິການການຄ້າ, ໂຮງແຮມ, ທໍ່ອງທໍ່ຽວ, ອືໍ່ນໆ… ແຕໍ່ ຍັງມີທງັ ບັນດາອາຄານທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສເກົໍ່າ ແລະ ໃໝໍ່ກໍ່ ສ້າງ ້ ງຄືນ. ້ ້ ທິວທັດຕົວເມືອງ ສ້າງໜໍ່ ງອາກາດຕົວເມືອງ, ເຖິງແມໍ່ ນວໍ່າກິດຈະກາຕໍ່ ເນືໍ່ອງທັງມືທັ ພ້ອມກັບລະບົບຕົນໄມ
ຮູ ບທີ 3.45 ທິວທັດຕົວເມືອງ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
109
3.1.3. ການກະຈາຍຂອງລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະ.
້ ໍ່ (morphology) ໄດ້ສະເໜີເຖິງຫາຍໃນທິດສະດີຕວ ້ ີ ນ ັ ຖານພືນທີ ົ ເມືອງ, ໃນນັນປະກອບມີ ປັດໄຈພູ ມສ
້ ໍ່ ກັບຂະໜາດ, ບົດບາດບລິການ,ລັກສະນະຄວາມຕ້ອງການບລິການ, ີ ນ ັ ຖານພືນທີ ບັນດາຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງພູ ມສ
້ ້ ຮູ ບຮໍ່າງ, ຂອບເຂດຊາຍແດນຂອງສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ ແລະ ທີໍ່ຕັງການປະກົ ດຕົວຂນ…ລັ ກສະນະການ ້ ຄວາມຕ້ອງການບລິການຂອງທີໍ່ຢູໍ່ ອາໃສຕົວເມືອງໄດ້ແບໍ່ງອອກເປັ ນ 3 ປະເພດຄື: ການປະກົດຂນປົ ້ ກ ປົ ດກົດຂືນ
້ ການປະກົດຂນທຸ ້ ກ ໆເດືອນ, ການປະກົດຂນທຸ ້ ກ ໆປີ . ຕາມລາດັບ 3 ປະເພດຄວາມຕ້ອງການ ກະຕິ (ທຸ ກ ໆມື),
້ ສູ ນກາງລະດັບ ັ ການຕາມລາດັບຊັນ: ແມໍ່ ນ 3 ປະເພດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ຕາມລາດັບຕາມຫກ ໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ, ສູ ນກາງລະດັບທີໍ່ຢຸໍ່ ອາໄສ ແລະ ສູນກາງລະດັບຕົວເມືອງ. ບັນດາປະເພດສູນກາງບລິການສາທາລະ
ັ ດາຄວາມຕ້ອງການຊອບ ນະ, ປົ ກກະຕິປໍ່ຽນແປງຕາມຂະໜາດ ແລະ ບົດບາດ. ບັນດາສູນກາງນ ້ອຍບລິການໃຫ້ບນ ປິງສູງກວໍ່າກັບຂະໜາດປະຊາກອນຫາຍກວໍ່າ.
ິ ໍ່ ແຍກປະເພດ ີ ການເຄຫາອອດສະເຕຍເລຍ (The Property Council of Australia) ການນາໃຊ້ວທ
ັ ໍ່ ໄປນີ:້ ສູນກາງ ອິງໃສຂະໜາດ ແລະ ບົດບາດ. ການກະຈາຍຂອງໜໍ່ ງສູນກາງແຕໍ່ໃຫຍໍ່ ເຖິງນ ້ອຍຄືດໍ່ ງຕ ັ ຂອງຕົວເມືອງ (major regional centre). - ສູ ນກາງຫກ - ສູ ນກາງເມືອງ - ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ (regional centre) - ສູ ນກາງທ້ອງຖິໍ່ນ (subregional centre)
- ສູ ນກາງເຂດຕົວເມືອງ, ຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ (neighbourhood centre). ຢູໍ່ຫວຽດນາມ ແຍກປະເພດຕາມ 3 ລະດັບ: ັ ຂອງຕົວເມືອງ (major regional centre) - ສູ ນກາງຫກ - ສູ ນກາງເມືອງ - ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ (regional centre)
- ສູ ນກາງທ້ອງຖິໍ່ນ-ສູ ນກາງທ້ອງຖິໍ່ນໃກ ້ຄຽງ (subregional centre); (neighbourhood centre).
ັ ການຈັດຕັງ້ 3.2. ບັນດາປະເພດບົດບາດ ແລະ ຫກ ັ ການແຍກປະເພດ ແລະ ແຍກກຸໍ່ ມບົດບາດ 3.2.1. ຫກ
ມີຫາຍວິທໍ່ ີ ເພືໍ່ອແຍກປະເພດບັນດາປະເພດບົດບາດ
3.2.1.1. ຕາມປື ້ມ “ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງພັດທະນາຕົວເມືອງ” ຂອງສາສະດາຈານ Nguyễn Thế
Bá, ສູນກາງຕົວເມືອງປະກອບມີ 10 ບົດບາດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ 1. ການບລິຫານ, ການປົ ກຄອງ. 2. ວັດທະນະທາສິລະປະ 3. ການສກສາ ແລະ ຝກອົບຮົບ 4. ທຸລະກິດ 5. ການບລິການ 6. ການເງ ິນ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
110
7. ສາທາລະນະສຸ ກ, ຮັກສາສຸ ຂະພາບ 8. ຣີສອດ
້ ນຂໍ່າວສານ 9. ຂມູ 10. ກິລາ
3.2.1.2. ຕາມ “garden cities 21”: ສູນກາງຕົວເມືອງ ໄດ້ເບີໍ່ງຄືໜໍ່ ງ CBD, ປະກອບມີ 10 ບົດ
ບາດ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້
1. ເຂດບລິຫານ (Governmental) : ປະກອບມີສານັກງານບລິຫານ, ລັດ, ອາຄານສາລາກາງ, ໄປສະ ນີ, ພາສີ, ບັນດາບລິການປກສາ. 2. ສູ ນກາງບັນດາຫ້ອງການຊຸມຊົນ (Coporate office center): ສານັກງານໃຫຍໍ່ ບັນດາຊຸມຊົນ ແລະ ບັນດາຫ້ອງການສາຮອງ. ້ , ບລິສດ ັ ໜໍ່ວຍງານ, ທະນາຄານ, ປະກັນ 3. ເຂດການເງ ິນ (Financial district): ການແລກປໍ່ຽນຫຸ ນ ັ ລົງທນ. ໄພ ແລະ ບັນດາບລິສດ 4. ສູ ນກາງວັດທະນະທາ (Cultural center): ຫປະຊຸມຕົວເມືອງ, ສູນກາງປະຊຸມ, ສະລະປະການ ິ ະພັນ, ງານສະແດງນິເທດສະການ, ສະຖາບັນສາສະໜາ ແລະ ການສກສາ. ສະແດງ, ຫສະໝຸດ, ພິພຕ 5. ພັກຜໍ່ອນ (Entertainment): ກິລາ, ໂຮງລະຄອນ, ຫ້ອງຄອນເສິດ, ຮ້ານອາຫານ, ບາ. 6. ການແລກປໍ່ ຽໜການຄ້າ (Regional transit interchange): ປະກອບບັນ ດາອາຄານຊັບຊ້ອ ນ. ັ , ຫ້າງຮ້ານສິນຄ້າ, ໂຮງແຮມ, ສູ ນກາງປະຊຸມ, ສູ ນກາງແຟຊັນ, ຕະຫາດການຄ້າ, ບັນດາ ບັນດາອາຄານການຄ້າຫກ ຫ້ອງການສະເພາະ. 3.2.1.3. ຮວບຮວມລວມ ົ ວຽກຢື ນຢັ ນ ແລະ ຈາແນກ ບັນດາປະເພດບົດບາດສູ ນກາງບລິກ ານສາທາລະນະ ໃນທິດສະດີຕ ວ
້ ບຂະໜາດ, ຄຸ ນລັກສະນະ, ບັນດາເງໍ່ ອນໄຂທີ ໍ່ ແຕກຕໍ່ າງກໍ່ ຽວກັບເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ເງໍ່ ອນໄຂທ ື ື ເມືອງຂນກັ າມະ ້ ຊາດ, ປະຫວັດສາດການປະກົດຕົວຂນ…ຂອງແຕໍ່ ລະຕົວເມືອງ.
້ ວິທຈ ້ ນແນວນັນ, ີ າແນກປະເພດ ກວມລວມ ສາມາດຄືດໍ່ ງຕ ັ ໍ່ ໄປນີ:້ ບັນດາປະເພດຮູ ບແບບບົດ ຍອ
ັ : ບາດໃນສູນກາງຕົວເມືອງ ໄດ້ແບໍ່ງອອກເປັ ນ 2 ກຸໍ່ ມ ກັບ 6 ບົດບາດຫກ ກຸໍ່ ມອານາດສະເພາະ: 1. ບລິຫານ 2. ການສກສາ 3. ສາທາລະນະສຸ ກ ກຸໍ່ ມບໍ່ ມີອານາດສະເພາະ: 1. ການຄ້າ, ການບລິການ 2. ວັດທະນະທາ
້ ້ - ຫນກິ ິ ້ ລາ 3. ຕົນໄມ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
111
້ ນເໝາະສົມ ບັນດາຕົວເມືອງນ ້ອຍ ແລະ ທາມະດາ. ີ ຍກປະເພດນີແມໍ່ ວິທແ ້ ກັບບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຂະໜາດໃຫຍໍ່ , ບັນດາປະເພດບົດບາດຈະພັດທະນາເຂົາໄປບັ ນດາ
ື ເຂດບົດບາດສະເພາະ ແຕໍ່ລະສັກກະຍະພາບ ແລະ ເງໍ່ ອນໄຂການພັ ດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງແຕໍ່ ລະຕົວ ິ ເຂດບົດບາດສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການສາມາດແບໍ່ງອອກເປັ ນບັນດາເຂດ ເມືອງ. ຕົວຢໍ່າງ: ຕົວເມືອງ ໂຮໍ່ຈີມນ ບົດບາດສໍ່ວນຕົວສະເພາະ: ການຄ້າ, ການບລິການ, ການເງ ິນ… ວຽກແຍກປະເພດບັນດາເຂດບົດບາດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ແບໍ່ງອອກເປັ ນ 2 ກຸໍ່ ມ,
້ ກິດຈະກາບົດບາດມີບນ ັ ສະນະ, ຫກ ັ ການການຈັດຕັງ, ັ ດາລັກ ຍ ້ອນວໍ່າບັນດາເຂດບົດບາດໃນ 1 ກຸໍ່ ມລ້ວນແຕໍ່ມີລກ ັ . ສະນະຄ້າຍຄືກນ ກຸໍ່ ມສະເພາະ: ບົດບາດສະເພາະ - ພິເສດ: ປະກອບດ້ວຍບັນດາບົດບາດ: ການບລິຫານ, ການສກສາ, ສາທາລະນະ
ັ ສະນະດັໍ່ງນີ:້ ສຸ ກ ມີລກ
້ ໍ່ ບົດບາດບລິການສະເພາະ, ປົກກະຕິບໍ່ ປະສົມປະສານກັບບັນດາບົດບາດອືໍ່ນ. - ແມໍ່ ນບັນດາເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ກິດຈະກາບົດບາດດີ. ພຽງແຕໍ່ ເວລາ ພິເສດບົດບາດ ບັນດາເຂດບົດບາດນີໃໝ - ບລິການໃຫ້ບາງສໍ່ວນວັດຖູປະສົງສະເພາະ.
້ ໍ່ ວນຕົວ, ມີການປ້ອງກັນ… ີ າແພງອ້ອມຮອບ, ມີປະທາງເຂົາສ - ບັນດາອາຄານປົ ກກະຕິມກ ກຸໍ່ ມບໍ່ ສະເພາະ:
້ ້, ຫນກິ ິ ້ ລາ, ວັດທະນະທາມີລກ ັ ສະນະດັໍ່ງນີ:້ ປະກອບບັນດາບົດບາດ: ການຄ້າ, ການບລິການ, ຕົນໄມ - ບລິການໃຫ້ທຸກໆວັດຖຸປະສົງໃນຕົວເມືອງ.
້ ໍ່ ບໍ່ ໝັນຄົ ້ ງ, ນາເອົາຈິດວິນຍານ, ບັນດາບົດບາດສາມາດສະຫບ ້ ນ, ປະສົມປະສານເຂົາ້ ັ ກັນເຂົາກັ - ພືນທີ
້ ໍ່ ດ້ວຍບັນດາ ້ າກັດກໍ່ ຽວກັບໜ້າຕາພືນທີ ກັນ (ຍ ້ອນພຽງແຕໍ່ມີປະສົມປະສານຄືນ ໃໝໍ່ໆບລິການໝາກຜົນທີໍ່ສຸ ດ) ມີຂຈ ຮູ ບແບບຄືກາແພງ,… ັ ການຈັດວາງບັນດາເຂດບົດບາດຕາມກຸໍ່ ມບົດບາດ 3.2.1.4. ຫກ
້ ນດາເຂດບົດບາດໃນໜໍ່ ງເຂດສູນກາງ (ໂຄງປະກອບເຕົາໂຮມ) ້ ເວລາຈັດຕັງບັ ຄວນຈັດຕັງ້ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ້ - ເຕົາໂຮມບັ ນດາບົດບາດກຸໍ່ ມບໍ່ ສະເພາະ
- ກະຈາຍ 3 ບົດບາດຂອງກຸໍ່ ມສະເພາະຢູໍ່ອ້ອມຮອບ.
້ ໍ່ ໃນສູ ນກາງຕົວ ເມືອງ, ໂດຍບັນດາພືນທີ ້ ໍ່ ຂອງບັນ ດາເຂດບົດ ້ ປຽບ: ຫກໄດ້ ີ້ ຂໄດ້ ກ ານແບໍ່ງເຄິງພືນທີ ັ ກັນ ຄວນມີແກໍ່ ນສູນກາງຈະບໍ່ ຖືກແຍກອອກຈາກັນ. ບາດບໍ່ ສະເພາະມີໄຫວພິບ ແລະ ສະຫບ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
112
ບົດບາດ
ບົດບາດ
ສະເພາະ
ສະເພາະ ບໍ່ ແມໍ່ ນບົດສະ ເພາະ
ບົດບາດ ສະເພາະ ້ ໍ່ ຂອງບັນດາເຂດບົດບາດບໍ່ ສະເພາະມີໄຫວພິບ ແລະ ສະຫບ ັ ກັນ ຮູ ບທີ 3.46 ບັນດາພືນທີ ້ ໍ່ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ັ ການໂຄງປະກອບພືນທີ 3.2.2. ຫກ
້ ນສະຖານທີໍ່ສະແດງໜ້າຕາສະຖາປັ ດ ຕະຍະກ າຂອງຕົວ ້ ນນີແມໍ່ ໂຄງປະກຢໍ່ າງລະອຽດລະອ ໂດຍຍ ອ
້ ໍ່ ສູ ນກາງຕ້ອງເອົາໃຈໃສໍ່ບັນດາປັດໄຈດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ້ ເມືອງ. ການຄົນຄວ້າໂຄງປະກອບພື ນທີ
- ການສະແດງຄວາມໂດດເດັໍ່ນຮັບຜິຊອບການເມືອງ, ເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ຄຸ ນລັກສະນະຂອງ ຕົວເມືອງ. ້ ນດາຄຸ ນຄໍ່າທາງບວກຂອງພູ ມປ ີ ະເທດ, ທິວທັດທາມະຊາດ, ສ້າງຄວາມ - ປະສົມປະສານ ຂຸ ດຄົນບັ ກົມກຽມກັນລະຫວໍ່າງອາຄານສະຖາປັ ດຕະຍກາກັບການຮູ ບແຕ້ມທາມະຊາດສ້າງໄດ້ຫາຍຕາມແບບສະບັບມີຄຸນຄໍ່າ ້ ໜອງນາ. ້ ທີໍ່ສູດແມໍ່ ນບັນດາຮູ ບພາບກໍ່ ຽວກັບພູ , ແມໍ່ ນາ,
ົ ເຖິງຮູ ບ ແບບໂຄງປະ - ບັນດາມ ລະດົກ ປະຫວັດສາດສະຖາປັ ດຕະຍະກ າ, ວັດທະນະທາ ອິດທິພນ
້ ໍ່ ສູ ນກາງຕົວເມືອງ. ຕ້ອງໄດ້ຂຸດຄົນບັ ້ ນດາຄຸ ນຄໍ່າທາງບວກຂອງສະພາບນັນເຂົ ້ າແຜນຜັ ້ ກອບພືນທີ ງລວມໃນໂຄງປະ ກອບ, ພິເສດແມໍ່ ນເອົາໃຈໃສໍ່ຢໍ່າງກົມກຽມກັນລະຫວໍ່າງບັນດາອາຄານເກົໍ່າ ແລະ ໃໝໍ່. ົ ນາໃຊ້. - ສະດວກສະບາຍ ແລະ ຄວາມປອດໄພໃຫ້ຄນ
້ ໍ່ ສູ ນກາງແມໍ່ ນໝາກຜົນຂອງຂະບວນການສ້າງໃນວຽກຈັດວາງບັນດາອາ ຮູ ບແບບໂຄງປະກອບພືນທີ ຄານຢູໍ່ ສູ ນກາງ. ໃນຕົວຈິງມີຫາຍຮູ ບແບບໂຄງປະກອບສູ ນກາງແຕກຕໍ່ າງກັນ, ຄວນສ້າງຄວາມກົມກຽວກັນ ແລະ ເອກະພາບກັນກໍ່ ຽວກັບອັດຕາສໍ່ວນ, ມູມມອງ ແລະ ບລິມາດສະຖາປັດຕະຍະກາຂອງບັນດາອາຄານ.
ໃນການວາງແຜນບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ປົກກະຕິຈະພົບ 3 ຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບສູນກາງ ດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
113
້ 3.2.2.1. ໂຄງປະກອບເຕົາໂຮມ - CBD
້ າໂຮມເທິ ້ ັ ຕັງເຕົ ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບ ແຕໍ່ບັນດາອາຄານບົດບາດໄດ້ຈດ ງໜໍ່ ງເຂດຕອນດິນ. ຮູ ບ
ຮໍ່າງໂຄງປະກອບນີ,້ ປົ ກກະຕິຈະເຫັນຢູໍ່ ສູ ນກາງບັນດາຕົວເມືອງນ ້ອຍ ແລະ ທາມະດາ, ປະລິມານບັນດາອາຄານໃນ ສູນກາງບໍ່ ຫາຍ. 3.2.2.2. ໂຄງປະກອບຕາມສາຍ - Mainstreet ້ າໄປບັ ້ ັ ຕັງເຂົ ໂຄງປະກອບຕາມສາຍ: ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບ ແຕໍ່ບັນດາອາຄານສູນກາງໄດ້ຈດ ນດາ
ັ (ຖະໜົນ ຫ ື ສາຍທາງຍໍ່ າງຫກ ັ ). ຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບນີ,້ ໄປໄດ້ນາໃຊ້ທີໍ່ນິຍມ ົ ສາຍຍາວຕາມສາຍຄົມມະນາຄົມຫກ ້ ນຂ້າງສະດວກ ໃນຫາຍຕົວເມືອງ (ພິເສດຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ) ຍ ້ອນວໍ່າ ໄວວາ ສ້າງໜ້າຕາຖະໜົນ ແລະ ການນາໃຊ້ຄອ ສະບາຍ. 3.2.2.3. ໂຄງປະກອບການກະຈາຍ ໂຄງປະກອບການກະຈາຍ: ແມໍ່ ນຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບ ແຕໍ່ບັນດາອາຄານ ແລະ ບັນດາເຂດບົດບາດ
້ ້ ໍ່ ຫາຍທີໍ່ຕັງໃນຕົ ຂອງສູນກາງໄດ້ຈັດຕັງກະຈາຍຢູ ວເມືອງ.
ຮູ ບຮໍ່າງໂຄງປະກອບນີ,້
ປົກກະຕິຈະເຫັນຢູໍ່ບັນດາຕົວ
້ . ສູ ນກາງຂອງບັນດາຕົວເມືອງໃຫຍໍ່ ປົກກະຕິມໂີ ຄງສ້າງຊັບຊ້ອນກັບຫາຍອາ ເມືອງໃຫຍໍ່ ແລະ ຕົວເມືອງເກົໍ່າຟືນຟູ ້ ົ ບາດສໍ່ວນຕົວຄື: ສູນກາງປົກຄອງ, ສູນກາງທຸ ລະກິດ, ບລິການ, ສູນກາງວັດທະ ຄານສ້າງເຂົາໄປບັ ນດາສູ ນກາງມີບດ ນະທາ, ແລະ ອືໍ່ນໆ.
3.2.2.4. ໂຄງປະກອບແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງ - Out of town ໃນປະສົບການກໍ່ ສ້າງຕົວເມືອງຢູໍ່ ບັນດາປະເທດພັດທະນາຍຸ ໂຣບ ແລະ ອາເມລິກ າເໜືອ, ຫາຍສູ ນ
້ ສ້າງການພັດທະນາມີການກວດກາຂອງຕົວເມືອງ ັ ດາຂະໜາດເພີໍ່ມຂນ ກາງແຄມ ຫ ື ນອກຕົວເມືອງໄດ້ກໍ່ ສ້າງຄືບນ ໃຫຍໍ່ ແລະ ຕົວເມືອງຂະໜາດໃຫຍໍ່ . ຢູໍ່ ຫວຽດນາມບັນດາປະເພດສູ ນກາງແຄມຕົວເມືອງ ລ້ວນແຕໍ່ ໄດ້ກໍ່ ສ້າງຄືຢໍ່ ູ ິ ແລະ ຮໍ່າໂນ ້ຍ. ຕົວເມືອງ ໂຮໍ່ຈິມນ ັ , ສູນກາງແຄມຕົວເມືອງແມໍ່ ນແນວໂນ ້ມພັດທະນາຢູໍ່ບັນດາປະເທດໃຫຍໍ່ ແລະຂະໜາດໃຫຍໍ່ ປະຈຸບນ
້ ້ ັ ສູ ນກາງ, ໜໍ່ ງໃນບັນດາຈາລອງຕົວເມືອງໄດ້ເລືອກແມໍ່ ນ ແມໍ່ ນພືນຖານການປະກົ ດຕົວຂນລະບົ ບຫາກຫາຍແກນຫກ ການແກ ້ໄຂເໝາະສົມທີໍ່ສຸ ດ.
3.2.3. ການຄາດຄະເນຂະໜາດລະບົບ ສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ັ ການບລິການ 3.2.3.1. ຄາດຄະເນຕາມຫກ
້ ົ ເມືອງ, ລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ໄດ້ປະກົດຕົວຂນຕາມ ໃນທິດສະດີຕວ 3 ລະ
້ ໍ່ , ສູ ນກາງລະດັບທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະ ດັບຕາລາດັບ ກັບ 3 ປະເພດ ຄວາມຕ້ອງການບລິການ: ສູ ນກາງລະດັບເຂດພືນທີ ້ ສູ ນກາງລະດັບຕົວເມືອງ, ພ້ອມກັບລະບົບຄົມມະນາຄົມຕົວເມືອງໄດ້ແຍກລະດັບຕາມລາດັບການປະກົດຕົວຂນ,
້ ໍ່ ຕົວ ້ ຄືແນວນັນ, ້ ເຂດບລິກ ານໄດ້ຢືນ ຢັ ນກໍ່ ອນໃນບົດຄິດໄລໍ່ການຈັດ ຕັງພື ້ ນທີ ໂຄງສ້າງຕົວເມືອງຕາມລາດັບຊັນ. ົ ເມືອງ, ບໍ່ ສາ ເມືອງ, ຕາມລາດັບກັບບັນດາຂະໜາດ: ຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່ , ເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ ແລະ ຕົວເມືອງ. ໃນທິດສະດີຕວ ມາດຈາແນກຈະແຈ ້ງເຂດບລິການຂອງບັນດາບົດບາດບລິການສາທາລະນະ (ການບລິຫານ, ວັດທະນະທາ,ການຄ້າ, ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
114
້ ໍ່ ຕົວເມືອງແມໍ່ ນຄວາມຮັບຜິດຊອບສາ ການບລິການ…). ວຽກການົດໄວ້ເຂດບລິການຕາມບັນດາຂະໜາດເຂດພືນທີ
້ ໍ່ ພັດທະນາຕົວເມືອງ, ແລະ ມີຄວາມໝາຍວິທະຍາສາດທີໍ່ປະຍຸ ກໃຊ້ໃນຂະແໜງການບລິ ້ ນທີ ຄັນຂອງວຽກຈັດຕັງພື ການຕົວເມືອງ. ບັນ ດາຫ ັ ກ ການກໍ່ ຽວກັບ ຕົ ວ ເມືອ ງຄື ຫ ັ ກ ການກໍ່ ຽວກັ ບ ຫົ ວ ໜໍ່ ວຍຢູໍ່ ບ້າ ນໃກ ເ້ ຮື ອ ນຄຽງ ິ າລະ (neighborhood unite) ຂອງ Clarence Perry (1939), ແນວຄວາມຄິດກໍ່ ຽວກັບລັດສະໝີບລິການໄດ້ພຈ
ັ ການກໍ່ ຽວ ນາ. ຢູໍ່ ນີ,້ ລັດສະໝີບລິການແມໍ່ ນເຂດບລິການດີທໍ່ ສຸີ ດຂອງອາຄານບລິການສາທາລະນະ. ໃນບັນດາຫກ
້ ໍ່ ຕົວເມືອ ງອືໍ່ນ, ຄື: ຕົວເມືອງສວນ E. Howard, ຕົວເມືອ ງສາຍຂອງ Miliutin, ຕົວເມືອ ງ ້ ນທີ ກັບການຈັດ ຕັງພື
ັ ການນີ ້ Harlow ຂອງ F. Gibber… ເຖິງບໍ່ ພິຈາລະນາໂດຍກົງເຖິງແນວຄວາມຄິດເຂດບລິການ, ແຕໍ່ໃນບັນດາຫກ ້ ໍ່ ບລິ ້ ນໄດ້ກບ ັ ຂະໜາດເຂດພືນທີ ລ້ວນແຕໍ່ ແກ ້ໄຂຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງຂະໜາດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະ ເຂົາກັ ັ ການກໍ່ ຽວກັບເຂດບລິການຕົວເມືອງ. ການຕົວເມືອງ, ໄດ້ທາງອ້ອມ ສະເໜີຫກ ັ , ວຽກຄາດຄະເນຂະໜາດຕອນດິນຂອງສູ ນກາງບລິກ ານສາທາລະນະຕົວເມືອງຢູໍ່ ຫວຽດ ປັ ດຈຸບນ
້ ດຕາມມາດຕະຖານກໍ່ ສ້າງຫວຽດນາມ. ນາມ ລ້ວນແຕໍ່ ອິງໃສໍ່ພຽງຕົວຊີວັ
ບັນດາມາດຕະຖານ ຄິດໄລໍ່ຂະໜາດຕອນດິນໃຫ້ເຂດສູນກາງ
້ ໍ່ ດິນໃຫ້ສູນກາງມີອດ ັ ຕາສໍ່ວນ ແຕໍ່ 2-5% ລວມທັງກໍ່ ສ້າງຂອງຕົວເມືອງ. ຄິດໄລໍ່ຕາມຫົວຄົນ ເນືອທີ
້ ດດັໍ່ງຕໍ່ ໄປນີ:້ ສາມາດໃຊ້ໂຫຍດຕົວຊີວັ ຕໍ່ າກວໍ່າ 25.000 ຄົນ
: 5 ຕາແມັດ/ຄົນ
25.000 – 50.000 ຄົນ
: 4 ຕາແມັດ/ຄົນ
50.000 – 150.000 ຄົນ
: 3 ຕາແມັດ/ຄົນ
ຫາຍກວໍ່າ 150.000 ຄົນ
: 2 ຕາແມັດ/ຄົນ
ນອກຈາກ ຕ້ອງການຄິດໄລໍ່ຕອນດິນພັດທະນາຂອງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງພັດທະນາເປິ ດກວ້າງວ, ໃຫ້
້ ງ ແລະ ເອກະພາບທີໍ່ສຸ ດ, ຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງສູນກາງ ແລະ ບັນດາເຂດ ໂຄງສ້າງຂະໜາດການວາງແຜນຍັງໝັນຄົ ບົດບາດອືໍ່ນຂອງຕົວເມືອງຍັງສະດວກສະບາຍ.
ັ ການເສດຖະກິດ 3.2.3.2. ຄາດຄະເນຕາມຫກ
້ ໍ່ ວມຂອງບັນດາສໍ່ວນປະກອບເສດຖະກິດປະສົມ ປະ ັ , ເສດຖະກິດຕະຫາດກັບການເຂົາຮ ປັ ດຈຸບນ
ສານໃນຂະແໜງການຄ້າ, ການບລິການ ແມໍ່ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາປັດໄຈຜົນກະທົບການປະກົດຕົວ ແລະ ການພັດທະນາ ົ ສົມບູ ນ, ຫາກຫາຍກໍ່ ຽວກັບປະເພດ ແລະ ການກະຈາຍຜໍ່ານອອກນອກກົດລະບຽບ ລະບົບສູ ນກາງຕົວເມືອງອຸ ດມ ້ ໍ່ ຕົວເມືອງ. ້ ນທີ ຂອງການຈັດຕັງພື
ໃນຍຸ ກສະໄໝເສດຖະກີດປໍ່ຽນແປງ, ເບິໍ່ງເຫັນ ແລະ ວິເຄາະຜົນກະທົບ ໂດຍບັນດາປັ ດໄຈເສດຖະ
້ ດຕັງສະຖາປັ ້ ກິດຕະຫາດ ຂືນຈັ ດ ຕະຍະກ າການວາງແຜນລະບົບສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຢູໍ່ ບັນດາຕົວເມືອງ ແມໍ່ ນມີຄວາມຈາເປັ ນ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
115
້ ັ ການເສດຖະກິດ (ຍັງເອີນແມໍ່ ັ ການຕະຫາດ) ໄດ້ຄນຄວ້ ົ້ ວຽກການຄາດຄະເນຕາມຫກ ນຫກ າ, ສະເໜີ
ີ ະເທດ ເສດຖະກິດ ຫ ື ເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ…ໜໍ່ ງໃນທິດ ໃນຫາຍຂະແໜງການວິທະຍາສາດ ຄື: ຂະແໜງພູ ມປ ົ ແທນ ຄື: ສະດີຕວ
້ ໍ່ ທິດ ສູ ນ ກາງຂອງ Ernest W.Burgess (ປີ 1925), ຈ າລອງເຂດພືນທີ ້ ໍ່ ບົດ ບາດ ຈ າລອງເຂດພືນທີ
ຂອງ Homer Hoyt (naêm 1939), ຫ ື ຈ າລອງຫ າຍແກນສູ ນ ກາງໄດ້ກໍ່ ສ້າງ ໂດຍ Chauncey Harris ແລະ ິ າລະນາເຖິງຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງລະບົບບັນດາອາຄານສູ ນກາງບລິ Edward Ullman (naêm 1945)…ໄດ້ພຈ ການຕົວເມືອງກັບຄຸ ນຄໍ່າດິນຕົວເມືອງ, ບັນດາຄິດໄລໍ່ເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງຊຸມຊົນປະຊາຊົນຄື: ລາຍໄດ້, ການ ້ ິ , ຄວາມເຊືໍ່ອ, ເຊືອຊາດ… ດາລົງຊີວດ
້ ນກາງ (central place theory) ຂອງ Walter ີ າດເສດຖະກິດ ຄື: ທິດສະດີ ທີໍ່ຕັງສູ ໃນຂະແໜງພູ ມສ
ີ າດເສດຖະກິດຄາດສິກ, ໃນບັນ Christaller (1933) ແລະ August Lörch (1939) ໄດ້ເບີໍ່ງແມໍ່ ນທິດສະດີພູມສ ດາທິດສະດີກໍ່ຽວກັບການຈາລອງໜ້າສົນໃຈ (Gravity models) ຂອງບັນດານັກວິທະຍາສາດ William Reilly ້ (1930), Davies (1976), Huff (1980). ທິດທາງການຄົນຄວ້ າຂອງບັນດາທິດສະດີນ,ີ ້ ລ້ວນແຕໍ່ຕ້ອງການຊອກ
້ ຂະໜາດຂອງສູ ນກາງກັບເຂດການຄ້າ ອິດທິພນ ້ ມີການຄິດໄລໍ່ ົ , ໃນນັນ, ຫາລະບຽບຄວາມສາພັນລະຫວໍ່າງທີໍ່ຕັງ, ້ ໍ່ ບັນດາ ສິໍ່ງກີດຂວາງພູ ມສ ີ າດທາມະຊາດ ຫ ື ທຽມ ຫ ື ບັນດາ ເຖິງບັນດາປັດໄຈຜົນກະທົບເຖິງຄວາມສາພັນນີ ້ ຕັງແຕ ້ ກລົງການຊື.້ ົ ເຖິງການປໍ່ຽນແປງຂຕົ ປັດໄຈຈິດໃຈລູກຄ້າ ອິດທິພນ
ໃນຕົວຈິງ, ການຄາດຄະເນ ຂະໜາດບັນດາອາຄານ ແລະ ປະເພດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວ ເມືອງຢູໍ່ຫວຽດນາມ, ຫງັ ຈາກເວລາ ຜົນຄູນການຄິດໄລໍ່ຕອນດິນຕາມມາດຕະຖານຈາເປັ ນ ຕ້ອງສົມດູນປັ ບປຸ ງຕາມ ັ ການຕະຫາດ. ຫກ
3.3. ການວາງແຜນລະອຽດ ບັນດາເຂດບົດບາດສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ 3.3.1. ເຂດບລິຫານ 3.3.1.1. ບັນດາອາຄານ
້ ໍ່ ເຕົາໂຮມບັ ້ ຄວາມສາຄັນ ແລະ ບົດບາດ: ແມໍ່ ນເຂດພືນທີ ນດາອາຄານນາເອົາບົດບາດການບລິຫານ,
ບັນດາຫ້ອງການບລິຫານທ້ອງຖິໍ່ນ ແລະ ລະດັບສູ ງ, ບັນດາຫ້ອງການຄວາມສະຫງ ົບ ແລະ ກົດໝາຍ, ບັນດາຫ້ອງ ້ ງຊົນ, ສັງຄົມຂອງຕົວເມືອງ. ການການເມືອງ, ພັກການເມືອງ ແລະ ການຈັດຕັງຝຸ
ບັນດາອາຄານ: ຄະນະກາມະການປະຊາຊົນ, ສະພາປະຊາຊົນ, ຄະນະກາມະການພັກ, ຫ້ອງການບັນ ດາໜໍ່ວຍງານ, ສານ, ສະຖາບັນກວດກາ, ສານັກງານໃຫຍໍ່ ຕາຫວດ… ັ ການຈັດຕັງ້ 3.3.1.2. ຫກ ຂະໜາດ:
້ ບຂະໜາດຕົວເມືອງ ຂະໜາດ ຂນກັ ຕົວເມືອງໃຫຍໍ່
1-3 ເຮັກຕາ
ຕົວເມືອງປານກາງ 0,7-1 ເຮັກຕາ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
116
ຕົວເມືອງນ ້ອຍ: ນ ້ອຍກວໍ່າ 0,5 ເຮັກຕາ
້ ນໜໍ່ ງໃນບັນດາປະເທດແຍກອອກຂອບເຂດຊາຍແດນຕົວເມືອງຕາມຫກ ້ ັ ການຈັດຕັງການບ ນາແມໍ່ ລິ ຫານ.
້ ໍ່ ປົ ກກະຕິໄດ້ໂຄງປະກອບຖາວອນ. ໂຄງປະກອບພືນທີ
ສູນກາງຂອງເຂດບລິຫານປົ ກກະຕິໄດ້ຢືນຢັນ ໂດຍລານສະໜາມຫວງສູ ນກາງ. ລານສະໜາມຫວງນີ ້ ັ ຂອງເຂດບລິຫານຄື: ຄະນະກາມະການປະຊາຊົນ, ຄະນະພັກ. ບັນດາອາຄານບລິຫານ ຕິດພັນກັບບັນດາອາຄານຫກ ິ ທາງເບິໍ່ງຮັບເອົາແດດຕອນເຊົາ້ (ທິດຕາເວັນຕົກ, ທິດຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ,້ ໃຕ ້). ສູນກາງຕ ້ອງມີທດ
້ ນກາງ, ມີຄວາມໝາຍກໍ່ ຽວກັບໃບໜ້າປະຫວັດ ເຂດບລິຫານການປົ ກ ຄອງ ຄວນໄດ້ເລືອກຢູໍ່ ທີໍ່ຕັງສູ
ສາດ, ການປົ ກຄອງ. ບັນດາຫ້ອງການມີຄວາມໝາຍໃຫຍໍ່ ກໍ່ ຽວໃບໜ້າປະຫວັດສາດ, ການເມືອງ. ບັນດາຫ້ອງການ ້ ກ ັ , ເຄັໍ່ງຂມ, ດ້ານໜ້າລານສະ ມີຄວາມໝາຍໃຫຍໍ່ ກໍ່ ຽວກັບການເມືອງແມໍ່ ນບັນດາອາຄານສາຄັນ ຕ້ອງວາງຢູໍ່ ທີໍ່ຕັງຫ ້ ໍ່ ສູນກາງ. ້ າຊະນະ (ຈຸດທີໍ່ໜ້າສົນໃຈ) ໃນໂຄງປະກອບພືນທີ ັ ແລະ ຢູໍ່ທີໍ່ຕັງເອົ ໜາມຫວງຫກ 3.3.2. ເຂດການສກສາ 3.3.2.1. ບັນດາອາຄານ ປະກອບດ້ວຍບັນດາໂຮງຮຽນ, ໂຮງລ້ຽງເດັກ, ໂຮງອະນຸບານ, ສູນກາງໃຫ້ຄາແນະນາອາຊີບ - ຝກ
້ ງ, ມະຫາວິທະຍາໄລ, ຫສະໝຸດ, ບັນດາໂຮງຮຽນການເມືອງ…. ອົບຮົມ, ໂຮງຮຽນສອນອາຊີບ, ໂຮງຮຽນຊັນສູ ັ ການຈັດຕັງ້ 3.3.2.2. ຫກ ັ ການບລິການ - ກະຈາຍຕາມລັດສະໝີບລິການ ແລະ ຫກ - ຕົວຢໍ່າງ:
ົ ລະຜິດ. ມີສະພາບແວດລ້ອມງຽບສະຫງ ົບ, ບໍ່ ມີມນ
້ າເນີດສຽງວົນແຊໍ່ວ. ີ ້ ຽງບລິເວນໃກ ້ຄຽງບັນດາຕົນກ ຫກລ້
້ ີ ້ ຽງໃກ ້ສິດໂດຍກົງບັນດາເສັນທາງການຈາລະຈອນຕົ ຫກລ້ ວເມືອງ. ໂຮງຮຽນຕ້ອງມີໄລຍະຫໍ່າງເໝາະສົມ ກັບຕະຫາດ, ອາຄານການຄ້າໃຫຍໍ່ . - ໄດ້ແຍກຕາມບັນດາລະດັບ: ໂຮງຮຽນອະນຸ ບ ານ, ໂຮງຮຽນລ້ຽ ງເດັກ : ແຍກຕາມກຸໍ່ ມ, ກຸໍ່ ມປະຊາກອນ (ຂະໜາດ = 4000 ຄົນ).
້ ບລະດັບຫົວ ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ (ລະດັບ I): ບລິການໃຫ້ 6000-12000 ຄົນ. ຂນກັ ໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ (ຫົວໜໍ່ວຍຢູໍ່, ເຂດຢູໍ່ອາໄສ). ້ ໍ່ 3-5 ຫົວໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ. ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ (ລະດັບ II): ບລິການໃຫ້ກຸໍ່ມ ຕັງແຕ ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ (ລະດັບ III): ບລິການໃຫ້ຂະໜາດ 20.000 – 30.000 ຄົນ
້ ັ ການຮັບລົມ ແລະຫກລ້ ີ ້ ຽງແດດ. - ຈັດຕັງແຜນຜັ ງລວມຂອງບັນດາໂຮງຮຽນຕ້ອງຕາມຫກ ້ ໍ່ ປູກ, ຕົນໄມ ້ ໍ່ ສາຮອງ. ້ ້ ແລະ ບັນດາເນືອທີ - ຈັດຕັງຄົບຖ້ວນບັນດາພືນທີ
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
117
້ ດ ິ ສະດວກສະບາຍ ບໍ່ ມີອດ ິ ທິພນ ົ ເຖິງຄົມ ມະນາ - ປະຕູ ໂຮງຮຽນຕ້ອງຮັບປະກັນໃກ ສ ຄົມທາງນອກ. 3.3.3. ເຂດສາທາລະນະສຸ ກ ແລະ ປ້ອງກັນສຸ ຂະພາບ 3.3.3.1. ບັນດາອາຄານ ປະກອບດ້ວຍບັນດາອາຄານໂຮງໝ, ຫ້ອງກວດພະຍາດ, ສຸ ກສາລາ, ເຮືອນພັກຄົນເຖົາ້ - ພະຍາບານ, ຮ້ານຂາຍຢາ, ສູ ນກາງບູລະນະບົດບາດ… ັ ການຈັດຕັງ້ 3.3.3.2. ຫກ
້ ໍ່ ຈັດວາງໃນເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສ, ທີໍ່ຕັງເປີ ້ ດ, ງຽບສະຫງ ົບ ບັນດາຫ້ອງກວດ, ຮ້ານຂາຍຢາລະດັບເຂດພືນທີ
ແລະ ສະອາດ.
້ ້ ້. ບັນດາໂຮງໝໃຫຍໍ່ , ໂຮງໝຊໍ່ຽວຊານຕ້ອງວາງຢູໍ່ ທີໍ່ຕັງໄດ້ແຍກອອກຈາກກັ ບເຂດທີໍ່ຢູໍ່ ອາໄສຕົນໄມ
3.3.4. ເຂດການຄ້າ, ການບລິການ 3.3.4.1. ບັນດາອາຄານ
້ ບບົດບາດການຄ້າ: ຕະຫາດ, ຊຸບເປີ ມາດເກັດ, ຫ້າງຮ້ານສິນຄ້າ,ສູນກາງທຸລະກິດ, ບັນດາອາຄານຂນກັ
ສູນກາງການຄ້າ,… ປະກອບດ້ວຍບັນດາລະດັບ: ົ ໜໍ່ວຍຕົວເມືອງ: ຫ້າງຮ້ານ, ຕະຫາດຜະລິດຕະພັນ, ຊຸບເປີ ມາເກັດ ມິມ ິ - ບລິການໃຫ້ຫວ - ບລິການລະດັບທ້ອງຖິໍ່ນ, ເມືອງ, ຕົວເມືອງ…:ຕະຫາດສິນຄ້າ, ຊຸບເປີ ມາເກັດ.
້ ບລະດັບຕົວເມືອງ: ຕະຫາດທຸ ລະກິດ, ຂາຍສົໍ່ງ, ຊຸບເປີ ມາເກັດ ບັນດາອາຄານການຄ້າທຸ ລະກິດຂນກັ ຈຸດໂຟກັດ, ຊຸບເປີ ມາເກັດປະສົມປະສານການຜະລິດ. ສູນກາງການຄ້າ: ແມໍ່ ນການຮວບຮວມຫາຍຮູ ບແບບການຄ້າ, ການບລິການ.
້ ບບົດບາດບລິການ: ຫ້ອງການເຮັດວຽກ, ບັນດາອາຄານໄວ້ໃຈແລກປໍ່ຽນຄື: ທະ ບັນດາອາຄານຂືນກັ
ນາຄານ, ຄັງເງ ິນ, ຕະຫາດຫຸ ນ້ …, ໄປສະນີ, ຮ້ານອາຫານ, ບລິການກິນດືໍ່ມ, ໂຮງແຮມ… ັ ການການຈັດຕັງ້ 3.3.4.2. ຫກ
້ ຄວນຢູໍ່ ທີໍ່ຕັງມີ ້ ການສັນຈອນຄົນຜໍ່ານຫາຍ ແລະ ສະດວກສະບາຍກໍ່ ຽວກັບຄົມມະນາຄົມ. a) ທີໍ່ຕັງ: b) ບາງສໍ່ວນຮູ ບຮໍ່າງຈາລອງສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການ. ້ - ເຕົາໂຮມອາຄານໃນ 1 ເຂດຕອນດິນ. - ສາຍ: ຍາວຕາມ 2 ແກໍ່ ນຄົມມະນາຄົມຂອງຕົວເມືອງ. ື c) ອິງໃສໍ່ເງໍ່ ອນໄຂສະພາບ - ສູ ນກາງກໍ່ ສ້າງໃໝໍ່: ກະຈາຍອາຄານສູ ນກາງຕາມບັນດາແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງ (ແກໍ່ ນທິວທັດ). ວິເຄາະການໜູນວຽນຄົມມະນາຄົມທາງບົກ ແລະ ຄົມມະນາຄົມກົນຈັກ ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
118
້ ການຈັດຕັງເຕົາໂຮມ ້ - ສູ ນກາງຟືນຟູ ້ ບເງໍ່ ອນໄຂສະພາບ. ື ຂນກັ
້ ປໍ່ຽນບົດບາດບັນດາເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມ: ກົນຈັກ - ທາງຍໍ່ າງ. ້ ນທາງອ້ ້ ຈັດຕັງເສັ ອມຮອບສູນກາງ. ້ ນດາທິດທາງໃກ ້ຄຽງ. ຈັດຕັງບັ
້ ອາຄານສູ ນກາງ, ສາເລັດການນາໃຊ້, ພືນທີ ້ ໍ່ … ຟືນຟູ
້ ການຈັດຕັງຕາມສາຍ. ້ - ສູ ນກາງຟືນຟູ
ົ ເຫັນຢູໍ່ບັນດາຕົວເມືອງປານກາງ ແລະ ນ ້ອຍ. ປົ ກກະຕິພບ ້ ນທາງກົ ້ ້ ໍ່ ລະອາຄານ. ັ ການ: ຕ້ອງຈັດຕັງເສັ ຫກ ນຈັກໃກ ້ສິດເຂົາແຕ ເຂດສູ ນກາງການຄ້າ, ການບລິການຕົວເມືອງ ປົ ກກະຕິປະສົມປະສານກັບບັນດາບົດບາດວັດທະນະ ້ ້ - ຫນກິ ີ ້ ລາ ແລະ ບາງສໍ່ວນອາຄານບລິຫານ, ສາສະໝາ ຄວາມເຊືໍ່ອຕາມໜໍ່ ງຕາໜໍ່າງຄົມມະນາຄົມທາງ ທາ, ຕົນໄມ ້ ໍ່ ມີບດ ົ ບາດສືໍ່ສານ ແລະ ໜ້າຕາຂອງຕົວເມືອງ. ບົກ, ແກໍ່ ນທິວທັດ,… ປະກົດຕົວບັນດາພືນທີ 3.3.5. ເຂດວັດທະນະທາ 3.3.5.1. ບັນດາອາຄານ
້ ໍ່ ເຕົາໂຮມບັ ້ ຄວາມສາຄັນ ແລະ ບົດບາດ: ແມໍ່ ນເຂດພືນທີ ນດາອາຄານນາເອົາບົດບາດວັດທະນະທາ
ຂອງຕົວເມືອງ. ິ ະພັນ, ລານເດັກນ ້ອຍ, ໂຮງລະຄອນ, ສະໂມສອນ, ບັນດາອາຄານ: ບັນດາເຮືອນວັດທະນະທາ, ພິພຕ ບັນດາຫສະໝຸ ດປະຊາຊົນ, ບັນດາໂຮງໜັງ, ວິດໂີ ອ, ບັນດາໂຮງລະຄອນ,ບັນດາຫ້ອງຮ້ອງເພງ, ບັນດາຫ້ອງສະແດງ ິ ະພັນ, ອານຸສາວະລີ, ມລະດົກປະ ຫາກຫາຍ, ບັນດາລານກອງປະຊຸມ, ບັນດາຫ້ອງສະແດງນິເທດສະການ, ພິພຕ ຫວັດສາດ ແລະ ວັດທະນະທາ…. ັ ການການຈັດຕັງ້ 3.3.5.2. ຫກ
້ ໍ່ : ມີຮູບຮໍ່າງພືນທີ ້ ໍ່ ຄົງທີໍ່ ແລະ ພືນທີ ້ ໍ່ ເຄືໍ່ອນທີໍ່, ໄດ້ໂຄງປະກອບຄໍ່ອງຕົວ ສ້າບັນດາ ໂຄງປະກອບພືນທີ
້ ໍ່ ຫາກຫາຍ, ປົ ກກະຕິປະສົມປະສານກັບເຂດບລິຫານ ຫ ື ການສກສາ. ພືນທີ
້ ເຂດວັດທະນະທາ ຄວນໄດ້ເລືອກທີໍ່ຕັງສະດວກສະບາຍທາງດ້ ານຄົມມະນາຄົມ, ມີຄວາມສາມາດຂຸ ດ
້ ນຄໍ່າຂອງພູ ມປ ້ ີ ະເທດ, ທິວທັດທາມະຊາດ. ເວລາເລືອກທີໍ່ຕັງຂອງບັ ຄົນຄຸ ນດາອາຄານຕ້ອງອີງໃສໍ່ ຄວາມຕ້ອງການ
້ ້ ີ ງງຽບສະຫງ ົບ,ໃກ ້ຕົນໄມ ້. ໂຮງໜັງຕ້ອງມີ ສະເພາະ ເພືໍ່ອຈັດວາງ ເພືໍ່ອໃຫ້ເໝາະສົມ. ຕົວຢໍ່າງ: ຫສະໝຸ ດຕ້ອງມີທໍ່ ຕັ ້ ນກາງ, ສະຖານທີໍ່ໃກ ້ເຕົາໂຮມຫ ້ ້ ມມະນາຄົມດີ ເພືໍ່ອການລະບາຍຄົນ. ທີໍ່ຕັງສູ າຍຄົນ, ຕ້ອງມີການຈັດຕັງຄົ ້ ້ - ຫນກິ ີ ້ ລາ 3.3.6. ເຂດຕົນໄມ
້ ້ ໍ່ ແມໍ່ ນບັນດາປະເພດຕົນໄມ ້ ້ໃນເຂດສູ ນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ ຕົນຕ ້ຕົກ ເຂດບົດບາດຕົນໄມ
້ ໍ່ ປູ ກໃນບັນດາລານສະໜາມຫວງ, ແກໍ່ ນທາງຍໍ່ າງທິວທັດ ຫ ື ດ້ານ ັ ວາງໃນບັນດາພືນທີ ແຕໍ່ ງ, ສວນດອກໄມ ້,…ໄດ້ຈດ ໜ້າບັນດາອາຄານສູ ນກາງມີຂະໜາດໃຫຍໍ່ . ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
119
ີ ້ ລາໄດ້ແຍກອອກເປັ ນ 3 ກຸໍ່ ມ ບົດບາດ: ການແຂໍ່ງຂັນ, ການຝກແອບ, ການຫນ. ີ້ ບັນດາອາຄານຫນກິ ້ ບັນດາອາຄານແຂໍ່ງຂັນ ແລະ ຝກແອບຕ້ອງມີກ ານຄິດໄລໍ່ ແລະ ຈັດຕັງຕາມມາດຕະຖານກໍ່ ຽວກັບຂະ
້ ້ ີ ້ ແລະ ຝື ກແອບຫນກິ ີ ້ ລາຕ້ອງຈັດຕັງຕາມຫ ັ ການຈັດຕັງຂອງຫົ ໜາດເດີນ, ອາຄານ. ບັນດາອາຄານຫນ ກ ວໜໍ່ວຍຢູໍ່ຕົວ ເມືອງ.
ການວາງແຜນກໍ່ ສ້າງເຂດສູນກາງຕົວເມືອງ ແລະ ລະບົບສູນກາງບລິການສາທາລະນະຕົວເມືອງ -
120
ບົດທ 4
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
້ ນຈະເວົາເຖິ ້ ງການສັງລວມເອົາຫກ ັ ການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍ, ຄວາມພໍໃຈ ແລະ ການສັງລວມ ໃນບົດນແມ່
້ ິ າໍ , ລະບຽບກົດໝາຍທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ເປັ ນຕົນແມ່ ເອົາບັນດານິຕກ ນຍຸ ດທະສາດ ໃນການວາງແຜນຈັດສັນຕອນດິນ ຢ່ ໃນ ສປປ ລາວ, ດັ່ງໃນລຸ່ ມນ:້
4.1. ການວາງແຜນນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແລະ ການຈັດແບ່ ງເຂດຜັງເມືອງ 4.1.1. ແຜນຜັງກໍານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຕາມແຕ່ ລະປະເພດ.
້ າລວມ ໃຫ້ເປັ ນປະໂຫຍດມດັ່ງນ:້ ວັດຖຸປະສົງ ຂອງການຈໍາແນກປະເພດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນໃນແຜນຜັງຊນໍ - ກໍານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນແນໃສ່ສົ່ງເສມການພັດທະນາ. - ປ້ອງກັນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນທ່ ຜິດເຮັດໃຫ້ເກດບັນຫາ. - ປ້ອງກັນການໃຊ້ທ່ ດິນທ່ ບໍ່ເໝາະສົມ ເຮັດໃຫ້ຂາດປະສິດທິພາບ. ້ - ປ້ອງກັນການເກັບຮັກສາທ່ ດິນໄວ້ໂດຍບໍ່ໄດ້ນໍາໃຊ້ເຂົາໃນການຜະລິ ດ. ້ ່ ເພື່ອສາທາລະນຸປະໂຫຍດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ. ັ ພືນທ - ອະນຸລກ ້ ່ ທ່ ມບັນຫາ - ກໍານົດທິດທາງ ເຮັດໂຄງການທັບມ ້າງ, ສ້າງໃໝ່ ໃນຜັງເມືອງສະເພາະເພື່ອແກໄ້ ຂພືນທ
້ ເພື່ອນໍາພືນທ ້ ່ ທ່ ກໍາລັງຈະມບັນຫາກັບມາໃຊ້ໃຫ້ເປັ ນປະໂຫຍດ. ແລະ ທໍາການຟືນຟ
ັ ຜົນປະ ມສອງທັດສະນະທ່ ສໍາຄັນກ່ ຽວກັບທ່ ດິນຄື: ທ່ ດິນເປັ ນຊັບພະຍາກອນ ຊ່ ງທຸກຄົນມສິດທ່ ໄດ້ຮບ
ັ ຜົນປະໂຫຍດຕາມສິດທິທ່ ຄອບ ໂຫຍດຮ່ວມກັນກັບທ່ ດິນ ແລະ ເປັ ນຊັບສິນສ່ວນບຸ ກຄົນ ສາມາດເຮັດໃຫ້ໄດ້ຮບ
້ ກໍາ ນົດ ການນໍ າໃຊ້ທ່ ດິນ ໃຫ້ມ ຜົນ ປະໂຫຍດຕ້ອ ງປະສານສົມ ທົບ ສອງທັດ ສະນະນໃຫ້ ້ ເກ ດ ຄອງ, ແຜນຜັງນ ໄດ້ ັ ການ ຄວາມເປັ ນທໍາ ຄືທ່ ດິນທ່ ເປັ ນສ່ວນຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ເປັ ນຜົນປະໂຫຍດສ່ວນລວມ ທ່ ຕ້ອງໄດ້ຮບ
້ ຄອງ ແລະ ທ່ ດິນສ່ວນບຸ ກຄົນທ່ ເປັ ນກໍາມະສິດຂອງບຸ ກຄົນ ຕ້ອງໄດ້ຮບ ັ ການສົ່ງເສມໃຫ້ມການນໍາໃຊ້ ປົ ກປ້ອງຄຸ ມ ໃຫ້ເກດມຜົນປະໂຫຍດສຸ ງສຸ ດ.
້ ່ ້ ນ ທ່ ໄດ້ເຮັດການຈໍາແນກພືນທ ການຈໍາແນກປະເພດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແມ່ ນໄດ້ຈາກຜົນການວິເຄາະຂໍມ
້ າກັດ. ຕາມຫກ ັ ການທົ່ວໄປແລ້ວໄດ້ມຫກ ັ ເກນການຈາແນກດັ່ງນ:້ ຕາມສັກກາຍະພາບ ແລະ ຂໍຈໍ ້ ່ ເຂດສະຫງວນໄວ້ ກ. ພືນທ
້ ່ ໆມຄຸ ນຄ່າທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ນິເວດວິທະຍາຕະຫອດເຖິງແຫ່ ງຜະລິດອາຫານການກິນ ທ່ ພືນທ
ັ ຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນ ຈ່ ງຕ້ອງໄດ້ຮບ ັ ການປົ ກປ້ອງຄຸ ມ ້ ຄອງ ແລະ ປ້ອງກັນໃຫ້ຍງັ ດໍາລົງຄົງຕົວໄວ້ ທຸ ກຄົນໄດ້ຮບ
ັ ຜົນກະທົບຈົນເຮັດໃຫ້ເສຍຄຸ ນຄ່າຍາກທ່ ຈະປົ ວແປງ ໃຫ້ ຄຸ ນຄ່າທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ນິເວດວິທະຍາ ບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮບ ກັບຄືນສ່ ສະພາບດັ່ງເດມໄດ້. ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
121
້ ່ ເຂດສະຫງວນໄວ້ມດັ່ງນ ້ : ມາດຕະເກນໃນການກໍານົດພືນທ
້ ່ ທ່ ສງຈາກຫນາ້ ນໍາທະເລ ້ ້ ້ ຕົນນໍ ້ າ້ ຮັກສາ - ພືນທ ປະມານ 1,000 ກວ່າແມັດ ຂນໄປ ທ່ ເປັ ນແຫ່ ງນໍາ,
ຄວາມຊຸມຊື່ນຂອງອາກາດ. ້ ່ ຊ່ ຸ ມຊື່ນ ເປັນລະບົບນິເວດຂອງພືດ ແລະ ສັດ ຄືຊ່ວຍໃນການດດຊັບນໍາຢ ້ ່ ເທິງໜ້າດິນ. - ພືນທ
້ ່ ປ່າໄມ ້ເຊັ່ນ: ປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດ ເຂດອະນຸລກ ້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າຕໍ່ນິເວດ ັ ພັນສັດປ່າ ທ່ ເປັ ນພືນທ - ພືນທ
້ ່ ສະຫງວນຈະບໍ່ ຢ່ ໃນຂອບເຂດຊຸ ມຊົນເມືອງທ່ ກໍ ານົດເປັ ນເຂດທ່ ມ ແຜນຜັງຊ ້ ວິທະຍາໂດຍປົ ກ ກະຕິແ ລ້ວ ພືນທ ້ ່ ນຖານຂອງຊຸມຊົນມ ລັກ ສະນະກະແຈກກະຈາຍ ຫ ື ຂະຫຍາຍຕົວເຂົາໃນ ້ ນໍາລວມ ແຕ່ ມ ບາງກໍລະນ ການຕັງຖິ ້ ່ ໆໃກ ້ຄຽງ ແລະ ສົ່ງຜົນສະທ້ອນແກ່ ພືນທ ້ ່ ສະຫງວນໄວ້ ຈ່ ງຖືກກໍານົດໃຫ້ເຂົາມາຢ ້ າລວມ. ້ ່ ໃນເຂດແຜນຜັງຊນໍ ພືນທ ້ ່ ສະຫງວນເຊັ່ນ: ຕ ້ອງມຄວາມລະມັດລະວັງ ໃນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນທ່ ສົ່ງຜົນກະທົບໃນທາງກົງ ແລະ ທາງອ້ອມຕໍ່ພືນທ
້ ່ ໜ້າດິນ ການກໍ່ສ້າງຫົນທາງ, ການຂຸ ດອຸ ບມຸ ງ, ການກໍ່ສ້າງອາຄານຂະໜາດໃຫຍ່ , ການຕົບແຕ່ ງແປງສະພາບພືນທ ້ ່ ສະຫງວນ. ເປັນຕົນ້ ເຖິງແມ່ ນວ່າຈະຢ່ ນອກເຂດສະຫງວນ ແຕ່ ກໍຍງັ ມຜົນກະທົບຕໍ່ພືນທ ້ ່ ອະນຸລກ ັ . ຂ. ພືນທ
້ ່ ອະນຸລກ ້ ່ ທ່ ຕ້ອງການ ຢາກບໍາລຸ ງຮັກສາໃຫ້ມຄຸ ນຄ່າໄວ້ ຢ່າງຍາວນານເຊັ່ນ: ພືນ ້ ັ ໝາຍເຖິງພືນທ ພືນທ
້ ່ ທາງປະຫວັດສາດ, ສລະປະ, ວັດທະນະທາ. ພືນທ ້ ່ ທ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງທໍາມະຊາດ, ພມປະເທດທ່ ສວຍງາມ ພືນທ ້ ມ ທ່ ມໄດ້ມການເຊື່ອມໂຊມລົງ ລວມທັງ ດັ່ງກ່ າວນ ້ ສາມາດນໍາໃຊ້ໃຫ້ມຜົນປະໂຫຍດໄດ້ ແຕ່ ບໍ່ເຮັດໃຫ້ຄຸນຄ່າດັງເດ ້ ່ ອະນຸລກ ້ ່ ຂອງຊຸມຊົນ. ັ ທ່ ຢ່ ໃນ ແລະ ຢ່ ພືນທ ພືນທ ້ ່ ສໍາລັບພັດທະນາ. ຄ. ພືນທ
້ ່ ສໍາຫບ ້ ່ ທ່ ມສັກ ກະຍະພາບ ນໍາໃຊ້ສໍາຫບ ້ ່ ນຖານຂອງຊຸມຊົນ ັ ພັດທະນາແມ່ ນພືນທ ັ ການຕັງຖິ ພືນທ
ຕອບສະໜອງແກ່ ກິດຈະກໍາທາງເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມໃນຊວິດປະຈໍາວັນ ໂດຍສະເພາະການກໍ່ສ້າງອາຄານສິ່ງ ້ ່ າງສາທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ປຸ ກສ້າງເພື່ອຢ່ ອາໄສ, ກໍ່ສ້າງໂຮງງານອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ຮ້ານຄ້າຂາຍ, ພືນຖານໂຄງລ ສາທາລະນຸປະໂຫຍດ.
້ ່ ທ່ ເໝາະສົມສໍາຫບ ້ ່ ນຖານມດັ່ງນ:້ ັ ການພັດທະນາເປັ ນບ່ອນຕັງຖິ + ເກນໃນການກໍານົດພືນທ
້ ່ ທ່ ມ ຄວາມຊັນໃນລະດັບ 0.5 – 6 % ແມ່ ນມ ຄວາມເໝາະສົມ ແກ່ ການຕັງຖິ ້ ່ ນຖານຊຸ ມ 1) ພືນທ
້ ່ ມຄວາມຊັນຕໍ່າກວ່າ 0.5 % ກໍເຫັນວ່າຈະມນໍາຖ້ ້ ່ ພັດທະນາ ອັນກວ້າງ ້ ວມຂັງ ໂດຍສະເພາະໃນພືນທ ຊົນ, ຖ້າພືນທ
້ ່ ມຄວາມຊັນສງກວ່າ 6 % ອາດຈະເຮັດໃຫ້ຊນເປື ້ ອງ ໃຫຍ່ ເຊັ່ນ: ເຂດອຸ ດສາຫະກໍາ, ບ້ານຈັດສັນ ຖ້າບໍລເິ ວນພືນທ ສໍາລັບຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຈັດການສາທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ສ່ຽງຕໍ່ການພັງທະລາຍຂອງດິນ . ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ດບໍ ລ ິ ້ ່ ມຄວາມຊັນສງກວ່າ 6 % ທ່ ຢ່ ໃນພມປະເທດທ່ ສວຍງາມອາດພັດທະນາເປັ ນທ່ ຢ່ ອາໄສຊັນດ ້ ດ້ວຍການ ເວນພືນທ ້ ານົດປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ. ອອກຂໍກໍ
2) ການປຸ ກ ສ້າງອາຄານ ແລະ ສິ່ງປຸ ກສ້າງອື່ນໆ ຕ້ອງຢ່ ນອກຂອບເຂດບໍລເິ ວນການໄຫ ຫ ື ການລະ
້ ່ ຈະເຮັດໃຫ້ຊນເປື ິ ້ ອງງ ົບປະມານ ໃນການ ບາຍນໍາ້ ໝາຍຄວາມວ່າບໍ່ເປັ ນສິ່ງກດຂວາງການໄຫຂອງນໍາ້ ຖ້າບໍ່ດັ່ງນັນກໍ ້ ການຖົມດິນ ຫ ື ການປ່ຽນເສັນທາງໄຫ ້ ່ ບໍລເິ ວນໜອງບງ ແລະ ້ ເຮັດທໍ່ລອດພືນ, ທໍາມະຊາດຂອງນໍາ້ ລວມທັງພືນທ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
122
້ ້ ່ ເປັນແຫ່ ງທໍາມະຊາດ ຄວນໄດ້ກໍານົດມາດຕະການປ້ອງກັນມົນລະພິດທ່ ອາດໄຫປົ ນເປື ອນແຫ ້ ໃຫ້ຢ່ ່ ງນໍາຄື ຄອງນໍາທ ້ ໄກບໍລເິ ວນແຫ່ ງທໍາມະຊາດປະມານ 10 ມ ຂນໄປ.
້ ່ ດິນເປັ ນດິນອ່ອນ ແລະ ພືນທ ້ ່ ທ່ ມແຫ່ ງນໍາໃຕ້ ້ ແມ່ ນບໍ່ ເໝາະສົມແກ່ ການກໍ່ສ້າງອາ ້ ດນ ິ ຕືນ 3) ພືນທ
້ ້ ຄານສງ, ອາຄານຂະໜາດໃຫຍ່ , ໂຮງງານອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ການກໍາຈັດຂເຫຍື ອແບບຝັ ງກົບ ຊ່ ງຈະເຮັດໃຫ້ເກດ ້ ້ ້ດິນ. ບັນຫາການກໍ່ສ້າງ, ການກໍາຈັດສິ່ງເນົ່າເໝັນປະເພດສານຜິດປົ ນເປືອນໄຫ ສ່ ແຫ່ ງນໍາໃຕ
້ ່ ດິນທ່ ເປັ ນດິນອ່ອນ ແລະ ພືນທ ້ ່ ທ່ ມແຫ່ ງນໍາໃຕ້ ້ ແມ່ ນບໍ່ ເໝາະສົມແກ່ ການກໍ່ສ້າງ ້ ດນ ິ ຕືນ 4) ພືນທ
ອາຄານ.
້ ່ ກະສິກໍາໄດ້ກໍານົດກິດຈະກໍ າປກຝັ ງ ແລະ ລ້ຽງສັດ ໃຫ້ເໝາະສົມ ກັບຄຸ ນສົມ ບັດ 5) ບໍລເິ ວນພືນທ
ໍ ຽງຊຸມຊົນ. ຂອງດິນ ເປັນແຫ່ ງຜະລິດອາຫານທ່ ສະອາດມາຫ່ ລ້
້ ່ ໆເປັນຊຸມຊົນເມືອງ ງ. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນສໍາລັບພືນທ
້ ່ ທ່ ມສັກກາຍະພາບ ໃນການພັດທະນາໃຫ້ເປັ ນບ່ອນຕັງຖິ ້ ່ ນຖານຊຸມຊົນເມືອງ ໄດ້ມການ ັ ພືນທ ສໍາຫບ
ນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຢ່າງຫາກຫາຍຕາມບົດບາດ ແລະ ປະຊາຊົນໃນຊຸມຊົນ. ເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ມປະຊາກອນເປັ ນຈໍານວນ ້ ບກິດຈະກໍາ ໃນການໃຊ້ຊວິດປະຈໍາວັນຂອງປະຊາຊົນ ັ ຊັບ ຊ້ອນຂນກັ ຫາຍທ່ ໄດ້ນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຢ່າງຫາກຫາຍສະຫບ
ັ ເມືອງຂະໜາດນ ້ອຍແມ່ ນບໍ່ມຄວາມຫາກຫາຍ ແລະ ບໍ່ສັບສົນສ່ວນຫາຍ ກໍແມ່ ນ ໃນເມືອງ, ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນສໍາຫບ ້ ້ ້ ນຖານ. ິ ານສາທາລະນະຂັນພື ໄດ້ນໍາໃຊ້ເພື່ອທ່ ຢ່ ອາໄສ ອັນເປັ ນພືນຖານ ພ້ອມກັບສິ່ງບໍລກ ້ . ັ ຫ ື ຕົນຕໍ + ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫກ
້ ້ ນຖານ ແມ່ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຂັນພື ທ່ ເປັ ນລັກສະນະທົ່ວໄປຂອງເມືອງໂດຍ ໄດ້ຈາໍ ແນກອອກເປັ ນ 4
ປະເພດເຊັ່ນ: ບ່ອນຢ່ ອາໄສ, ການຄ້າ, ອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ກະສິ ກໍາ. ແຕ່ ລະປະເພດສາມາດຈໍາແນກເປັ ນອັນລະ
ອຽດ ທ່ ມ ອັນ ແຕກຕ່ າງກັນ ຕາມຂະໜາດ ແລະ ບົດ ບາດຂອງຊຸ ມຊົນ . ເພິ່ນໄດ້ກໍາ ນົດ ສ່ ງທ່ ເປັ ນ ສັນ ຍາລັກ ຢ່ ໃນ ແຜນຜັງດັ່ງນ ້ :
- ປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສ ໄດ້ຈາໍ ແນກເປັ ນປະເພດຍ່ ອຍດັ່ງນ:້ + ເຂດທ່ ຢ່ ອາໄສທ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນຕໍ່າ.
+ ເຂດທ່ ຢ່ ອາໄສທ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນປານກາງ. + ເຂດທ່ ຢ່ ອາໄສທ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນສງ.
- ປະເພດການຄ້າແລ້ວໄດ້ຈາໍ ແນກເປັ ນປະເພດຍ່ ອຍດັ່ງນ:້ + ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ. + ການຂາຍຍົກ. ິ ານເປັ ນການປະກອບທຸລະກິດ ແລະ ການຂາຍບໍລກ ິ ານ. + ການບໍລກ
- ປະເພດອຸ ດສາຫະກໍາ ໄດ້ຈາໍ ແນກເປັ ນປະເພດຍ່ ອຍດັ່ງນ:້ + ອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ສາງສິນຄ້າ. + ອຸ ດສາຫະກໍາ ສະເພາະກິດ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
123
+ ສາງສິນຄ້າ.
+ ອຸ ດສາຫະກໍາທົ່ວໄປທ່ ບໍ່ເປັນມົນລະພິດຕໍ່ຊຸມຊົນ ຫ ື ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ຄັງສິນຄ້າ.
- ປະເພດຊົນນະບົດ ແລະ ກະສິກາໍ ໄດ້ຈາໍ ແນກເປັ ນປະເພດຍ່ ອຍດັ່ງນ:້ ັ ເພື່ອ ຊົນນະບົດ ແລະ ກະສິກາໍ . + ອະນຸລກ
ັ ສະພາບແວດລ້ອມ ເພື່ອການທ່ອງທ່ຽວ. + ອະນຸລກ
ຈ. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດອື່ນໆ
ິ ຫກ ັ ເພື່ອກິດ ຈະກໍາປະເພດສໍ າ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດອື່ນໆ ລວມທັງການສົ່ງເສມການນໍາໃຊ້ດນ
້ ເພື່ອຕອບສະໜອງແກ່ ການດໍາລົງຊວິດປະຈໍາວັນ ໃນຊຸມຊົນ ແລະ ລວມເຖິງການນໍາໃຊ້ເພື່ອກິດຈະກໍາ ຮອງ ທັງນກໍ ິ ານສາທາລະນະທ່ ມຄວາມຈໍາເປັ ນຕ້ອງໄດ້ນໍາໃຊ້ ດ້ານສາທາລະນຸປະໂພກ ຫ ື ສາທາລະນຸປະໂຫຍດ ແລະ ການບໍລກ ທ່ ດິນ. ເພິ່ນໄດ້ກາໍ ນົດເປັ ນ 4 ປະເພດດັ່ງນ ້ :
້ ່ ຫວ່າງເປົ່າ (ພືນທ ້ ່ ໂລ່ງ) ໃຊ້ໃນການຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ໄດ້ຈາໍ ແນກປະເພດຍ່ ອຍດັ່ງນ:້ - ພືນທ ້ ່ ຫວ່າງເປົ່ າສໍາຫບ ັ ການລ້ຽງສັດ ແລະ ການຮັກສາຄຸ ນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ. + ພືນທ ້ ່ ຫວ່າງເປົ່ າສະຫງວນໄວ້ສໍາລັບຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ. + ພືນທ ັ ປ່າໄມ ້. + ທ່ ດິນເພື່ອການອະນຸລກ
້ ່ ຫວ່າງເປົ່ າເພື່ອຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ການປະມົງ. + ພືນທ
້ ່ ຫວ່າງເປົ່ າເພື່ອຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ພືນທ ້ ່ ຊ່ ຸ ມຊືນ. ້ + ພືນທ
ັ ຮັກສາ ແລະ ສົ່ງເສມເອກະລັກ ສິລະປະ, ວັດທະ ນະທໍາ. + ທ່ ດິນເພື່ອອະນຸລກ - ປະເພດສໍາລັບສະຖາບັນການປົ ກຄອງ ສໍານັກງານອົງການ. - ປະເພດສໍາລັບສະຖາບັນສາສະໜາ. - ປະເພດສໍາລັບສະຖາບັນການສກສາ. 4.1.2. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສ
ັ ປະເພດໜ່ ງ ທ່ ໄດ້ກາໍ ນົດໃນແຜນ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເພື່ອເປັນເຂດທ່ ຢ່ ອາໄສ ໝາຍເຖິງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫກ
ຜັງຕາມທ່ ໄດ້ຈໍາແນກປະເພດ ແລະ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນສ່ວນໃຫຍ່ ສໍາລັບຊຸມຊົນນັນ້ ແມ່ ນໄດ້ກວມເອົາປະມານ 60 ້ ່ ຊຸມຊົນທັງໝົດ. ຫາ 70 % ຂອງພືນທ
+ ເກນການວາງ ແລະ ການສ້າງແຜນຜັງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສມດັ່ງນ ້ : ກ. ວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການທ່ ຢ່ ອາໄສ
ປັ ດໃຈທ່ ເປັ ນຕົວກໍານົດຄວາມຕ້ອງການຮບແບບເຮືອນຢ່ ແລະ ບ່ອນຢ່ ອາໄສປະກອບດ້ວຍ: ສະ
ພາບທາງເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ ຂອງປະຊາຊົນໃນຊຸມຊົນນັນ້ ທ່ ກ່ ຽວກັບສະພາບການແຕ່ ງງານອາຊບ, ລາຍຮັບ,
້ ້ ຕົວຢ່າງ ຜມ ້ ຄອບຄົວມັກຢ່ ເຮືອນປະເພດດ່ຽວ ຫາຍ ອາຍຸ , ເຊືອຊາດ, ລະດັບການສກສາ, ສາດສະໜາ ເປັ ນຕົນ. ້ ່ ໃກ ບ ້ ່ ອນເຮັດວຽກງານ. ກວ່າເຮືອນປະເພດອື່ນ,ສ່ວນຜເ້ ປັ ນໂສດ ມັກ ຢ່ ອາໄສປະເພດເຮືອນພັກ ລວມໝ່ ທ່ ຕັງຢ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
124
ົ ກ່ ຽວກັບຂະໜາດຂອງເຮືອນ, ກໍາມະສິດທ່ ດິນ - ຊັບສິນ ແລະ ມຄວາມນິຍມ ົ ມທ່ ຢ່ ອາໄສທ່ ສັງຄົມໄດ້ມຄ່ານິຍມ ເປັນສ່ວນໜ່ ງຂອງສະຖານທ່ ເຮັດວຽກ.
ການຍ ້າຍຖິ່ນຖານຂອງປະຊາຊົນ ກໍ່ເປັ ນຕົວກໍານົດຄວາມຕ້ອງການທ່ ຢ່ ອາໄສ ເພາະ ວ່າການຍ ້າຍ ຖິ່ນ
້ ນວ່າ ການຍາ້ ຍທ່ ຢ່ ອາໄສອາດຈະບໍ່ ຖານ ຂອງປະຊາຊົນ ແມ່ ນມ ລັກສະນະແຕກຕ່ າງກັບການຍາ້ ຍທ່ ຢ່ ອາໄສ ຍອ ້ ກ ສະນະທ່ ຢ່ ອາໄສອາດເປັ ນເຮືອນເຊົ່າ, ການຢ່ ຮ່ວມກັນ , ຫໍພກ ັ ແລະ ເຮັດ ໃຫ້ເພ່ ມຈໍານວນທ່ ຢ່ ອາໄສ ບາງຄັງລັ ອື່ນໆ. ນອກຈາກນ ້ ກໍຍງັ ມປັ ດໃຈອື່ນທ່ ຈະນໍາພາພິຈາລະນາ ນໍາມາວິເຄາະຮ່ວມດ້ວຍເຊັ່ນ: ລາຄາດິນ, ຄວາມສະ ້ ດວກໃນການເດນທາງເປັນຕົນ.
ການວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການທ່ ຢ່ ອາໄສ ຕ້ອງໄດ້ຜ່ານວິເຄາະຈາກຈໍານວນປະຊາກອນ, ຂະໜາດຄົວ
ເຮືອນ ສະເລ່ຍໃນອະນາຄົດທ່ ກໍານົດໄວ້ໃນເປົ ້າໝາຍຕາມການຄາດໝາຍ ການປ່ຽນແປງ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ -
ັ ບວກໃສ່ສະພາບການເຊື່ອມໂຊມຂອງເຮືອນຢ່ ສັງຄົມ ໃນຊຸມຊົນສົມທຽບກັບສະພາບຄວາມເປັ ນຈິງໃນປັ ດຈຸບນ ້ ້ ່ ຍ ້າຍເຂົາມາຢ ່ ໃໝ່. ແລະ ຄາດຄະເນໃຫ້ມເຮືອນຫວ່າງປະມານ 5 % ເພື່ອຮອງຮັບຜທ ື ້ ່ ແລະ ການກໍານົດທ່ ຕັງ້ ຂ. ການປະເມນການໃຊ້ພນທ
ອາຄານທ່ ໃຊ້ສໍ າ ຫ ັ ບ ເປັ ນທ່ ຢ່ ອາໄສໄດ້ມ ຫ າຍປະເພດເຊັ່ ນ: ເຮື ອ ນດ່ ຽວ, ເຮື ອ ນຫ້ອ ງແຖວ,
້ apartment ແລະ ອື່ນໆ. ໄປຕາມຄວາມຕ້ອງການບົນພືນຖານ ທາງດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງປະຊາຊົນ. ຮບ ັ ການກໍ່ສ້າງອາຄານ ແລະ ຮອງຮັບຈໍາ ແບບຂອງເຮືອນຢ່ (ຕົວອາຄານ) ເປັ ນຕົວກໍານົດຂອງຕອນດິນ ທ່ ໃຊ້ສໍາຫບ
້ ່ ້ ່ ອາໄສ ໃນອາ ຄານແຕ່ລະປະເພດ ນໍາໄປສ່ ການຈໍາແນກຄວາມໜາແໜ້ນ ຂອງປະຊາກອນຢ່ ໃນພືນທ ນວນຜເ້ ຂົາຢ ອອກເປັນຄວາມໜາແໜ້ນໜ້ອຍ, ໜາແໜ້ນປານກາງ ແລະ ໜາແໜ້ນສງ. ຊຸມຊົນເມືອງຂະໜາດກາງຢ່ ສປປ ລາວ ແມ່ ນມຂະໜາດແຕ່ 10,000 - 30,000 ຄົນ ມາດຕະຖານ ການກໍານົດຂະໜາດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ເພື່ອການຢ່ ອາໄສດັ່ງນ:້ ້ ່ ທ່ ຄາດຄະເນສໍາລັບທ່ ຢ່ ອາໄສ ຈະຕ້ອງມພືນທ ້ ່ ສໍາຮອງໄວ້ ສໍາລັບວຽກງານບໍລກ ິ ານສາທາລະ ພືນທ
ນະ ຊ່ ງມ ປະມານ 25 – 30 % ສໍາລັບປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສ ທ່ ມ ຄວາມໜາແໜ້ນ ໜ້ອ ຍ ແລະ 20 – 25 % ສໍ າລັບ ປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສ ທ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນປານກາງ ແລະ ໜາແໜ້ນສງ.
້ ່ ເພື່ອກໍານົດເປັ ນປະເພດທ່ ຢ່ ອາໄສ. ຄ. ເກນການກໍານົດພືນທ ັ ເກນດັ່ງນ:້ + ການກໍານົດແນວທາງການພັດທະນາໄດ້ມຫກ
້ າ ນົດ ຕ້ອ ງຄໍ ານ ງເຖິງ ວັດ ຖຸ ປະສົງຂອງທ່ ຢ່ ອາໄສແຕ່ ລະປະເພດ ລວມທັງມ ແຜນ 1) ການສ້າງຂໍ ກໍ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ (ໂລ່ງ), ໂຮງຮຽນລ້ຽງເດັກ, ການນໍາ ສົ່ງເສມການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນແຕ່ລະປະເພດເຊັ່ນ: ຕ້ອງການໃຫ້ມພືນທ
ື ໃຊ້ທ່ ດິນແບບມເງ່ ອນໄຂ (ທ່ ພົວພັນເຖິງຄວາມໜາແໜ້ນ, ການອະນຸຍາດໃຫ້ມຫ້ອງການຢ່ ເຮືອນ ແລະ ບໍ່ໃຫ້ນາໍ ໃຊ້ ້ ທ່ ດິນທ່ ເປັນອຸ ປະ ສັກ ແກ່ ການດໍາລົງຊວິດທ່ ດເຊັ່ນ: ຟາມລ້ຽງສັດ, ສາງພະລັງງານເຊືອໄຟ, ສາງອາວຸ ດ, ການກໍາ ຈັດ ້ ອ, ້ ການຊືຂາຍເຫ ້ ັ ເສດ ແລະ ສິ່ງເສດເຫອ ື , ປ່າຊ້າ…) ຂເຫຍື ກ
2) ການກໍານົດຄວາມໜາແໜ້ນຂອງປະຊາກອນມ 2 ວິທດັ່ງນ:້ ກໍານົດຈາກແປງດິນທ່ ນອ້ ຍທ່ ສຸ ດ ທ່
ຈະພັດທະນາຈະສ້າງເປັນທ່ ຢ່ ອາໄສໄດ້ ແລະ ກໍານົດຈາກອັດຕາສ່ວນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຄື:
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
125
້ ່ ອາຄານລວມຕໍ່ພືນທ ້ ່ ດິນ (Floor area ratio ຫ ື FAR) ໝາຍເຖິງອັດ ຕາສ່ວນ + ອັດຕາສ່ວນພືນທ
້ ່ ອາຄານລວມທຸກຊັນ້ ຂອງອາຄານທຸກຫງັ ຕໍ່ພືນທ ້ ່ ດິນທ່ ໃຊ້ເປັນບ່ອນປຸ ກສ້າງອາຄານ. ພືນທ
້ ່ ອາຄານ ໝາຍເຖິງພືນທ ້ ່ ອາຄານແຕ່ ລະຊັນ ້ ທ່ ບຸ ກຄົນເຂົາຢ ້ ່ ຫ ື ເຂົາໃຊ້ ້ ສອຍໄດ້ເຊັ່ນ: ລະບຽງ, ພືນທ
່ ຢ່ ນອກຫງັ ຄາ. ້ ຫ້ອງໂຖງ… ແຕ່ບໍ່ໄດ້ລວມເອົາດາດຟ້າ ແລະ ຂັນໄດທ
້ ່ ດິນ ໝາຍເຖິງພືນທ ້ ່ ຂອງຕອນດິນ ທ່ ນໍາມາໃຊ້ອະນຸ ຍາດການປຸ ກ ສ້າງອາຄານ ທ່ ມ ເອກະສານ ພືນທ
ກໍາມະສິດໃບດຽວກັນ ຫ ື ຫາຍໃບທ່ ເປັ ນດິນຕິດຕໍ່ກັນ.
້ ່ ຫວ່າງຕໍ່ພືນທ ້ ່ ອາຄານລວມ (Open Space ratio ຫ ື OSR) ໝາຍເຖິງ ອັດຕາ + ອັດຕາສ່ວນພືນທ
້ ່ ອາຄານລວມທຸ ກ ຊັນ ້ ຂອງອາຄານທຸ ກຫງັ ທ່ ກໍ່ສ້າງໃນດິນ ສ່ວນ ຂອງບ່ອນຫວ່າງທ່ ປະສະຈາກສິ່ງປົ ກຄຸ ມ ຕໍ່ພືນທ ຕອນດຽວກັນ.
້ ່ ຫວ່າງໝາຍເຖິງພືນທ ້ ່ ທ່ ປະສະຈາກສິ່ງປົ ກຄຸ ມ ແລະ ຫງັ ຄາ, ພືນທ ້ ່ ດັ່ງກ່ າວນອາດເປັ ້ ພືນທ ນສະໜາມ
້ ່ ກໍ່ສ້າງສງຈາກໜ້າດິນ 1.20 ມ ທ່ ້ ບ່ອນຈອດລົດ, ບ່ອນເກັບສິ່ງເສດເຫອ ື ແລະ ໝາຍເຖິງ ພືນທ ຫຍ ້າ, ອ່າງອາບນໍາ, ບໍ່ມຫງັ ຄາ. 4.1.3. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນສໍາລັບທຸ ລະກິດການຄ້າ
+ ເກນການວາງ ແລະ ການສ້າງແຜນຜັງນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ປະເພດທຸ ລະກິດການຄ້າ ມດັ່ງນ:້ 1) ວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການດ້ານທຸ ລະກິດການຄ້າ. ິ ານກິດຈະ ກິດຈະກໍາດ້ານທຸ ລະກິດການຄ້າປະກອບດ້ວຍ ການຄ້າຍ່ ອຍ ການຄ້າສົ່ງ ແລະ ການບໍລກ
ກໍາດ້ານທຸລະກິດການຄ້າ ໄດ້ມການເຊື່ອມໂຍງກັບກິດຈະກໍາດ້ານການຜະລິດ ແລະ ກິດຈະກໍາດ້ານການຂົນສົ່ງ ຖືວ່າ ້ ັ ທ່ ເປັນພນຖານເສດຖະກິ ເປັນກິດຈະກໍາຫກ ດຂອງເມືອງ, ກິດຈະກໍາດ້ານທຸລະກິດການຄ້າ ມດັ່ງນ:້
+ ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ ແມ່ ນການຂາຍສິນຄ້າແກ່ ບຸ ກຄົນ ເປັ ນ ຈໍານວນຫ າຍມ ເຄື່ອງບໍ ລ ໂິ ພກ, ອຸ ປະ
້ ເປັ ື ້ ນຈໍານວນຫາຍ ຈ່ ງສາມາດຢ່ ໂພກ ໃນຊວິດປະຈໍາວັນ, ສິນຄ້າຟຸ ມເຟືອຍ. ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍຕ້ອງ ການໃຫ້ມຜຊ ລອດໄດ້, ຮ້ານຄ້າຂາຍຍ່ ອຍຈ່ ງມທັງລວມກຸ່ ມ ແລະ ກະຈາຍຕົວຊະນິດຂອງສິນຄ້າ ມຄວາມແຕກຕ່າງກັນຕາມ ລະ
ດັບຂອງການລວມກຸ່ ມເຊັ່ນ: ລະດັບບ້ານ ສິນຄ້າທ່ ຈໍາໜ່າຍແມ່ ນສິນຄ້າທ່ ໃຊ້ໃນຊວິດປະຈໍາວັນ. ໃນລະດັບຊຸມຊົນ
ຊະນິດຂອງສິນຄ້າທ່ ຈໍາໜ່າຍແມ່ ນຮັບໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນ. ນອກຈາກການ ລວມຕົວເປັ ນກຸ່ ມ ຫ ື ເປັ ນສນກາງແລ້ວ ກໍ່ ິ ານລກຄ້າທ່ ທ່ຽວໄປມາເຊັ່ນ: ຮ້ານອາຫານ, ຮ້ານຂາຍຢາ ແລະ ຍັງຈັດເປັ ນເຂດ ຍັງຈັດຢ່ ສອງຝາກທາງ ເພື່ອບໍລກ ສະເພາະທ່ ຕອ້ ງການປຽບທຽບເຊັ່ນ: ເຂດຂາຍເຄື່ອງກໍ່ສ້າງເຄື່ອງນຸ່ ງຫົ່ມ, ເຄື່ອງໄຟຟ້າ.
້ ທ ື ້ ່ ແນ່ ນອນ ການຄ້າສົ່ງແມ່ ນ ກວມ ເອົາ + ການຂາຍຍົກ ເປັ ນການຂາຍສິນຄ້າຈໍານວນຫາຍ ທ່ ມຜຊ
້ ໍ ລໂິ ພກ, ການຂາຍຍົກ ຈ່ ງ ການຮວບຮວມວັດຖຸ ດິບ ສົ່ງໄປບ່ອນຜະລິດ , ການຮວບຮວມຜະລິດ ຕະພັນໄປສ່ ຜບ ້ ່ ກວ້າງຂວາງກວ່າພືນທ ້ ່ ສໍາຫບ ້ ່ ສະດວກຕໍ່ການຂົນສົ່ງ ແລະ ການເກັບຮັກສາ ັ ການຂາຍຍ່ ອຍ ມທ່ ຕັງທ ຕ ້ອງການພືນທ ສິນຄ້າ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
126
ິ ານເປັ ນການປະກອບທຸ ລະກິດ ແລະ ການຂາຍບໍ ລກ ິ ານເຊັ່ນ: ສະຖາບັນການເງ ິນທະ + ການບໍລກ
ິ ດ ັ , ຮ້ານຄ້າ ແລະ ອື່ນໆ ການປະກອບທຸ ລະກິດ ມັກລວມຕົວກັນຢ່ ໃນເຂດ ນາຄານ, ໂຮງແຮມ, ສໍານັກງານ, ບໍລສ ທຸລະກິດໃຈກາງເມືອງ (Central Business District ຫ ື CBD) ເນື່ອງຈາກວ່າຕ້ອງການ ຄວາມສະດວກວ່ອງໄວ
້ ່ ງບໍ່ຈໍາເປັ ນຕ້ອງໃຊ້ພນທ ື ້ ່ ກວ້າງຂວາງ ຈ່ ງລວມຕົວກັນໃນອາຄານສງ. ໃນ ແລະ ການຕິດຕໍ່ສື່ ສານຢ່າງວ່ອງໄວ ນັນຈ
ບໍລເິ ວນອ້ອມແອ້ມເຂດທຸ ລະກິດໃຈກາງເມືອງ ຈ່ ງມັກມ ການປະສົມ ປະສານ ຂອງກິດຈະ ການຕ່ າງໆເຊັ່ນ: ການ ຂາຍຍົກ, ອຸ ດສາຫະກໍາເບົາ, ສາງສິນຄ້າ ອາຄານຊຸດສໍາລັບທ່ ຢ່ ອາໄສ.
້ ກິດຈະກໍາດ້ານການຄ້າ ແມ່ ນເກດຂນຈາກຍຸ ດທະສາດການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງເມືອງ ຈ່ ງສາ
ມາດວິເຄາະກິດຈະກໍາການຄ້າໄດ້ຈາກການວິເຄາະລະບົບເສດຖະກິດ ໃນພາບລວມ ແລະ ການວິເຄາະຖານເສດ ຖະກິດຂອງຊຸມຊົນເມືອງ.
້ ື ້ ່ ແລະ ການກໍານົດທ່ ຕັງ. 2) ຄາດການການນໍາໃຊ້ພນທ
້ ື ້ ່ ສໍາລັບກິດຈະກໍາການຄ້າ ແຕ່ ລະປະເພດນັນ ການຄາດຄະເນຄວາມຕ້ອງການ ດ້ານການນໍາໃຊ້ພນທ
້ ່ ການຄ້າປັ ດຈຸບນ ັ . ຈໍານວນປະຊາ ແມ່ ນໄດ້ມ າຈາກການຄິດໄລ່ມນຄ່າສິນຄ້າ ຕໍ່ຈໍານວນປະຊາກອນ ແລະ ຕໍ່ພືນທ
້ ພືນທ ້ ່ ການຄ້າຈ່ ງເພ່ ມຂນຕາມມ ້ ກອນໃນອະນາຄົດ ຈະເຮັດໃຫ້ມນຄ່າສິນຄ້າເພ່ ມຂນ ນຄ່າການຄ້າຂາຍ. ການຄາດ
້ ່ ການຄ້າ ທ່ ໄດ້ມາຈາກການຄິດໄລ່ນັນ້ ຈະຕ້ອງເພ່ ມຂນອ ້ ກປະມານ 30 – 50 % ໃນແຕ່ ລະບໍລເິ ວນເພື່ອ ການພືນທ
້ ່ ຂອງສາງເກັບສິນຄ້າ. ນອກຈາກພືນທ ້ ່ ສໍາລັບບການຂົນສົ່ງສິນຄ້າແລ້ວ ກໍ່ຍັງມຄວາມຈໍາເປັ ນ ໃຫ້ມພືນ ້ ໃຊ້ເປັນພືນທ
້ ່ ສາທາລະນຸປະໂພກສໍາລັບການຄ້າແຕ່ ລະຊະນິດ ແລະ ແຕ່ລະປະເພດ. ບໍລເິ ວນການ ິ ານສາທາລະນະ ພືນທ ທ່ ບໍລກ ົ ຄວາມຫຫາສະດວກສະບາຍ ເປັ ນສນລວມຂອງ ການ ຄ້າເປັນຈຸດທ່ ເດັ່ນທ່ ສຸ ດຂອງຕົວເມືອງ ສະແດງເຖິງລົດນິຍມ ້ ການອອກແບບ ື ້ ່ ກໍານົດໄວ້ສໍາລັບ ທຸ ລະກິດການຄ້າ ຕ້ອງໄດ້ຄໍານງເຖິງຕັງແຕ່ ພັກຜ່ອນຂອງເມືອງ, ການນໍາໃຊ້ພນທ ແຜນ ຜັງບໍລເິ ວນ ເພື່ອກໍານົດໂຄງການໃຫ້ສາມາດນໍາໃຊ້ທ່ ດິນໄດ້ເປັ ນຢ່າງດ.
ິ ຈະກໍາການຄ້າດໍາລົງຄົງຕົວຢ່ ໄດ້, ການຄ້າຈະ ທ່ ຕັງ້ ແລະ ພມສັນຖານເປັນສິ່ງສະໜັບສະໜນ ໃຫ້ກດ
ມການລວມສນຕັງ້ ແຕ່ລະດັບກຸ່ ມບ້ານໄປເຖິງຊຸມຊົນໃຫຍ່ ເປັ ນສນກາງປະເພດຍ່ ອຍ (Subcenter) ຂອງເມືອງ. ້ ື້ ບໍລເິ ວນສນກາງຍ່ ອຍ ແຕ່ລະແຫ່ງຂອງເມືອງຂະ ໜາດໃຫຍ່ ຄວນຢ່ ຫ່າງກັນປະມານ 3 - 5 ກມ, ປະລິມານຜຊ ້ ່ ການຄ້າຂາຍປະມານ 16 ຮຕ. ຂາຍ ປະມານ 10,000 ຄົນ ແລະ ມພືນທ
ການຄ້າຂາຍຍ່ ອຍ ສໍາລັບຮັບໃຊ້ຊວິດປະຈໍາວັນ ສາມາດຢ່ ໄດ້ໃນເຂດທ່ ພັກອາໄສ ທ່ ມລກຄ້າປະຈໍາ
້ ນຄ້າ. ການຄ້າຍ່ ອຍໄດ້ມ ການ ລວມຕົວກັນເປັ ນສນ ້ ້ ຕັງຕາມເສັ ນທາງສາຍສໍ າຄັນ ທ່ ມ ຄວາມສະດວກໃນການຊືສິ
ການຄ້າ (Shopping center) ແລະ ລວມຕົວ ກັນ ເປັ ນ ເຂດການຄ້າ (Shopping District) ສາມາດເລືອ ກ ຊື ້ ້ ຮ້ານຄ້າດ່ຽວ ໄປເຖິງຮ້ານສັບພະສິນຄ້າ ແລະ ຕະ ສິນຄ້າໄດ້ຫາຍຊະນິດທັງເຄື່ອງອຸ ປະໂພກ ແລະ ບໍລໂິ ພກ ຕັງແຕ່
້ ່ ກວ້າງຂວາງ ສໍ າລັບເກັບ ມ ຽ້ ນ ້ ່ ບໍ ລເິ ວນຮອບນອກຂອງສນການຄ້າ ມ ພືນທ ລາດສົດ, ການຄ້າຂາຍຍົກ ຄວນຕັງຢ ້ ອກແຮງງານ ມ ຄວາມສະດວກໃນການປ່ ຽນຖ່ າຍສິນ ຄ້າ ແລະ ລໍ າລຽງ ສິນ ຄ້າ ແລະ ເປັ ນ ບ່ອນຢ່ ອາໄສຂອງຜ ອ ້ ້ ່ ໃນບໍລເິ ວນສນກາງຊຸມຊົນເມືອງ. ິ ານນັນຄວນຕັ ຂົນສົ່ງສິນຄ້າ. ສະຖານທ່ ການເຮັດທຸລະກິດ ເພື່ອບໍລກ ງຢ
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
127
3) ເກນ ຫ ື ມາດຕະຖານການເລືອກທ່ ຕັງ້ ້ ງຮ້ານຄ້າສນກາງຂອງບ້ານ ຄວນໃຫ້ຢ່ ໃນໄລຍະການຍ່ າງ ຈາກ - ມ ຄວາມສະດວກໃນການເຂົາເຖິ ເຮືອນ ປະມານ 150 ມ ແລະ ຮ້ານຄ້າສນກາງຊຸມຊົນ ຄວນໃຫ້ຢ່ ໃນໄລຍະການເດນທາງດ້ວຍລົດປະມານ 15 – 20 ນາທ.
້ ອ, ້ ລົດຂົນສົ່ງສິນຄ້າ. - ມລົດປະຈໍາທາງ, ບ່ອນຈອດລົດສາທາລະນະ ແລະ ບ່ອນເກັບມ ້ຽນຂເຫຍື
້ - ທ່ ຕັງເຂດການຄ້ າ ຄວນຢ່ ໃນໄລຍະອັນເໝາະສົມ ບໍ່ ຍາດແຍ່ ງລກຄ້າກັນເອງ ເພື່ອກິດຈະການ ຢ່
້ ື ້ 10,000 ຄົນ. ລອດຄືໃຫ້ຢ່ ໃນໄລຍະ 3 – 5 ກມ ປະລິມານຜຊ
້ ຍ ຄວນກໍານົດ ໃຫ້ມ ການຄ້າ ຂາຍຍ່ ອຍ - ເຂດການຄ້າຂອງເມືອ ງຂະໜາດກາງ ແລະ ຂະໜາດນ ອ
ສໍານັກງານ, ອົງການ ແລະ ອຸ ດສາຫະກໍາເບົາ ຄວນຢ່ ຄວບຄ່ ກັນໄປ ແລະ ຄວນຢ່ ໃກ ້ທ່ ຢ່ ອາໄສໜາແໜ້ນປານກາງ.
້ ່ ຄວນເປັ ນດິນຮາບພຽງ ແລະ ດິນແໜ້ນສາມາດຮອງຮັບ - ລັກສະນະທາງທໍລະນວິທະຍາ ຂອງພືນທ
ຮາກຖານຂອງອາຄານໃຫຍ່ ໄດ້. 4) ກໍານົດແນວທາງພັດທະນາ
້ ານົດ ກົດ ລະບຽບຄວນຄໍານ ງເຖິງ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ຕ້ອງຄໍ ານງເຖິງ ວັດຖຸ ປະສົງ ແລະ ຈຸດ ມຸ ງ້ ຂໍ ກໍ
້ ່ ທ່ ຄວນສົ່ງເສ ມກິດ ຈະກໍ າ ທ່ ຢ່ ໃກ ຄ ້ ຽງໃຫ້ມ ການ ໝ າຍທາງເສດຖະກິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນນໍ າ ໃຊ້ພ ື ນທ
້ ລວມທັງຜົນກະທົບທ່ ມຕໍ່ການຂະຫຍາຍຕົວ ກ່ ຽວກັບ ຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ຄໍານງເຖິງມນຄ່າລາຄາດິນທ່ ເພ່ ມຂນ ື ຂະໜາດ ແລະ ຮບຮ່າງຂອງຕົວເມືອງ. ກິດຈະກໍາທ່ ຫ້າມ ຫ ື ໃຫ້ເຄື່ອນໄຫວແບບມເງ່ ອນໄຂ ຄວນຄໍ ານງເຖິງຜົນ ້ ່ ນັນ້ ນອກຈາກກິດຈະກໍາການຄ້າ ແລ້ວອາດມກິດຈະກໍາ ັ ຢ່ ໃນພືນທ ກະທົບຕໍ່ ການດໍາລົງຄົງຕົວ ຂອງກິດຈະກໍາຫກ
້ ຂອງປະຊາຊົນ ເຂົາມາກ່ ຽວຂ້ອງເຊັ່ນ: ການປະຊຸມສລະປະດົນຕ , ວາງສະແດງສິນຄ້າ, ການບັນເທິງ ເພື່ອດງດດ ື ້ ່ ນອກຈາກກິດຈະກໍາການຄ້າ. ຄວາມສົນໃຈການໃຊ້ພນທ ການກໍານົດຄວາມໜາແໜ້ນສະເລ່ຍ ສໍ າລັບເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ແມ່ ນ 480 - 720 ຄົນ /ຮຕ ໂດຍ ທົ່ວໄປແມ່ ນ 360 - 480 ຄົນ/ຮຕ. FAR (COS) 5 ຫາ 10 % CBR OSC
ັ ອາຄານພານິດທຸລະກິດ 80 ຫາ 90 % ສໍາຫບ 6 ຫາ 3 %
4.1.4. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນອຸ ດສາຫະກໍາ
ແມ່ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດໜ່ ງ ທ່ ໄດ້ກໍານົດອອກຢ່ ໃນແຜນຜັງ ທ່ ໄດ້ຈາໍ ແນກເປັ ນປະເພດມຂະໜາດ
ສັດສ່ວນ ໂຄງສ້າງເສດຖະກິດຂອງເມືອງ ແລະ ນະໂຍບາຍການພັດທະນາປະເທດ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວມປະມານ 10 ້ ່ ເມືອງ. – 30 % ຂອງພືນທ
1) ເກນການວາງແຜນຜັງນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດອຸ ດສາຫະກໍາ ມດັ່ງນ:້ ຄວາມຕ້ອງການລົງທນດ້ານອຸ ດສາຫະກໍາ ແມ່ ນນະໂຍບາຍ ພັດທະນາດ້ານເສດຖະກິດລະດັບປະ
້ ່ ເທດ ແລະ ການພົວພັນດ້ານເສດຖະກິດລະຫວ່າງປະເທດ. ການວິເຄາະຄວາມຕ ້ອງການດ້ານອຸ ດສາຫະກໍາໃນພືນທ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
128
້ ງດໍາເນນຕາມນະໂຍບາຍດ້ານອຸ ດສາຫະກໍາຂອງປະເທດ. ອຸ ດສາຫະກໍາຈໍາແນກອອກເປັ ນ 10 ກວ່າ ກຸ່ ມ ເມືອງ ຕອ ຄື: ອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດໃຫຍ່ , ອຸ ດສາຫະກໍາຜະລິດສິນຄ້າທົ່ວໄປ, ສາງເກັບມ ້ຽນສິນຄ້າລະດັບພາກ ແລະ ສາງສິນ ຄ້າລະດັບທ້ອງຖິ່ນ ອຸ ດສາຫະກໍາສິນຄ້າອະນາໄມສງ, ອຸ ດສາຫະກໍາກ່ ຽວກັບສິ່ງລະເບດ ແລະ ສານມຜິດ, ອຸ ດສາຫະ ້ ກໍາແຮ່ທາດ, ອຸ ດສາຫະກໍາສະໜາມບິນ, ອຸ ດສາຫະກໍາວິໄຈຄົນຄວ້ າ, ອຸ ດສາ ຫະກໍາກ່ ຽວກັບສິ່ງປະຕິກຸນ, ອຸ ດສາຫະ
ກໍາທ່ ກໍ່ໃຫ້ເກດຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ. ອຸ ດສາຫະກໍາດັ່ງກ່ າວ ມຜົນກະທົບຕໍ່ຊຸມຊົນແຕກຕ່າງກັນ ຕາມຂະບວນ
້ ່ ເມືອງ ເປັ ນອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດນ ້ອຍ ແລະ ອຸ ດສາຫະກໍາບໍລກ ິ ານ ການຂອງການຜະລິດ. ອຸ ດສາຫະກໍາໃນພືນທ
້ ງ ການຄວາມພ້ອມດ້ານສາທາລະນຸ ປະໂພກ - ສາທາລະນຸ ປະໂຫຍດ ແລະ ແຮງງານເຊັ່ນ: ການຕັດຫຍິບ ຊ່ ງຕອ ້ ການວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການ ດ້ານອຸ ດ ເຄື່ອງນຸ່ ງຫົ່ມ, ການສ້ອມແປງລົດ, ການພິມ, ອຸ ດສາຫະກໍາອາຫານເປັ ນຕົນ. ້ ່ ເມືອງຕອ ້ ່ ນ: ແຮງງານ, ້ ງໄດ້ພຈ ິ າລະນາ ຈາກປັ ດໃຈທ່ ເປັ ນຕົວ ກໍານົດຂະໜາດ ແລະ ທ່ ຕັງເຊັ ສາຫະກໍາ ໃນພືນທ
້ ນການກ່ ຽວເນື່ອງກັບສິ່ງ ິ , ຕະຫາດ, ການຂົນສົ່ງ, ການລວມກຸ່ ມຂອງກິດຈະການ ເພື່ອປະຫຍັດຕົນທ ແຫ່ ງວັດຖຸດບ ້ ້ ງການ. ອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດນ ້ອຍ ທ່ ຈໍາເປັ ນຢ່ ໃນຊຸມຊົນຄວນມມາດຕະການ ທ່ ເຂັມງວດໃນການ ທ່ ຊຸມຊົນຕອ ປົກປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ຊຸມຊົນ.
້ ່ ສາມາດຄິດໄລ່ໄດ້ ດ້ວຍຈາກການປະເມນມນຄ່າຜະລິດ ການປະເມນຂະໜາດ ຄວາມຕ້ອງການພືນທ
ຕະພັນລວມຂອງຂະແໜງ ອຸ ດສາຫະກໍາ/ມ 2/ຈໍານວນກໍາມະກອນ ຕາມອຸ ດສາຫະກໍາແຕ່ ລະປະເພດ ຫ ື ປະເມ ນ
້ ່ ໂຮງງານສະເລ່ຍແຕ່ລະປະເພດ ຈາກຄວາມໜາແໜ້ນກໍາມະກອນ 12 ຄົນ / 1600 ມ2 ໂດຍໃຫ້ເພ່ ມ ຈາກຄ່າພືນທ ້ ່ ຫົນທາງ ແລະ ການບໍລກ ້ ່ ກັນຊົນໄວ້ເພື່ອຫຸ ດຜ່ອນ ິ ານສາທາລະນະພາຍໃນອກ 20 – 30 % ແລະ ເພ່ ມພືນທ ພືນທ ຜົນກະທົບ (Buffer).
້ ່ ອຸ ດສາຫະກໍາ ປະກົດອອກໃນຮ ບແບບເປັ ນສ່ ວນອຸ ດສາຫະກໍາ, ເຂດອຸ ດ ໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ພືນທ
້ ່ ຂະໜາດໃຫຍ່ ລວມກຸ່ ມກັນ ເພື່ອປະຫຍັດການລົງທນ ດ້ານສາທາລະນຸ ົ ອຸ ດສາຫະກໍາ ຊ່ ງເປັ ນພືນທ ສາຫະກໍາ, ນິຄມ ້ ງການຢ່ ຢ່າງໂດດດ່ຽວ ຕອ ້ ງການແຮງງານຄວາມຮຄ ້ ວາມຊໍານານງານ ສະເພາະ ປະໂພກ. ອຸ ດສາຫະກໍາບາງຢ່າງຕອ
້ ຊ່ ງເປັ ນແຮງງານໃນເມືອງຕ້ອງ ການຈໍານວນແຮງງານໜ້ອຍແຕ່ມຄຸ ນນະພາບສງເຊັ່ນ: ອຸ ດສາຫະກໍາວິໄຈ ເປັ ນຕົນ ສາມາດກໍານົດໃຫ້ຢ່ ໃນຊຸມຊົນເມືອງໄດ້.
້ ່ ງອຸ ດສາຫະກໍາ ອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ສົກກະປົ ກ ແລະ ສາງສິນຄ້າອາດກໍານົດຢ່ ຫ່າງໄກ. ການກໍານົດທ່ ຕັງແຫ
້ າລວມ. ອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ຢ່ ້ ງຄໍານງເຖິງຜົນກະທົບຕໍ່ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຊຸມຊົນ ໃນເຂດວາງແຜນຜັງຊນໍ ຈະຕອ ້ ່ ນຖານຢ່ ໃກ ້ຄຽງໂຮງງານ. ຫ່າງໄກຊຸມຊົນເມືອງ ຈະເຮັດໃຫ້ເກດການເຄື່ອນຍ ້າຍແຮງງານໄປຕັງຖິ ້ ່ ມດັ່ງນ ້ : 2) ເກນການເລືອກພືນທ
້ ່ ຮາບພຽງ ບໍ່ມນໍາຖ້ ້ ວມຂັງ ແລະ ບໍ່ມຄວາມຄ້ອຍຊັນເກນກວ່າ 5 % (1) ເປັ ນພືນທ
້ ່ ທ່ ແຫ່ ງນໍາໃຕ ້ ຫ ື ໃກແ້ ຫ່ ງນໍາ້ ທ່ ອາດໃຫ້ ້ ດ ້ ນ ິ ຕືນ (2) ບໍ່ມບັນຫາການສ້າງຮາກຖານອາຄານ ບໍ່ເປັ ນພືນທ
້ ້ ່ ໆຢ່ ອ້ອມຂ້າງ. ້ ່ ງ ກ່ າວໄດ້ກບ ່ ງນໍາດັ ັ ພືນທ ມສານຜິດໄຫລົງໄປເຈືອປົນເປື ອນແຫ
້ (3) ມຄວາມພ້ອມດ້ານໂຄງລ່າງພືນຖານ ແລະ ສາທາລະນຸປະໂພກ, ສາທາລະນຸປະໂຫຍດ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
129
້ ່ ທ່ ມ ຄຸ ນຄ່າດ້ານນິເວດວິທະຍາ ຫ ື (4) ບໍ່ກໍ່ໃຫ້ເກ ດຜົນກະທົບຕໍ່ຊຸມຊົນບຮານສະຖານ ແລະ ພືນທ
້ ່ ທ່ ເປັນຈຸດເດັ່ນຂອງເມືອງ. ພືນທ
ິ ານໄດ້ຢ່າງສະດວກຈາກເຂດການຄ້າເຊັ່ນ: ຮ້ານຂາຍເຄື່ອງທົ່ວໄປ, (5) ຢ່ ໃນໄລຍະທ່ ສາມາດໃຊ້ບໍລກ
ຮ້ານອາຫານ, ຮ້ານຕັດຜົມເປັນຕົນ້ ຄືໃຫ້ຢ່ ໃນໄລຍະທາງປະມານ 150 – 300 ມ.
້ ່ ຫວ່າງໃຊ້ປອ ້ ້ ງກັນມົນຜິດເປັນຕົນ. (6) ໃກ ້ບ່ອນພັກພາອາໄສຂອງກໍາມະກອນ ແຕ່ ໃຫ້ມພືນທ (7) ຂະໜາດຕອນດິນອຸ ດສາຫະກໍາສາມາດກໍານົດຂອບເຂດໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ຕາມໄລຍະການພັດທະ
ນາ.
້ ່. (8) ການກໍານົດຂະໜາດຂອງພືນທ
້ ່ ບໍ່ຕໍ່າກວ່າ 30 x - ອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ປະກອບການຕາມຫ້ອງແຖວ, ຕກແຖວ ຄວນມຂະໜາດຂອງພືນທ
60 ມ ເພື່ອປ້ອງກັນສຽງ ແລະ ການສັ່ນສະເທືອນ.
້ ່ ບໍ່ ຕໍ່າກວ່າ 1,200 - 20,000 ມ 2 ທ່ ເປັ ນຕອນດິນທ່ ມ - ອຸ ດສາຫະກໍາຜະລິດ ຄວນມ ຂະໜາດພືນທ
້ ຄວາມເໝາະສົມ ສາມາດມາເຕົາໂຮມກັ ນເປັ ນຕອນດິນໃຫຍ່ ໄດ້ໃ ນຂະໜາດ 96,000 - 160,000 ມ 2 ຫ ື ໃຫຍ່ ້ ່ ອອຸ ດສາຫະກໍາມການຂະຫຍາຍຕົວ. ກວ່ານໃນເມື
3) ການກໍານົດແນວທາງການພັດທະນາ
້ າລວມ ໄດ້ແບ່ງເປັ ນປະເພດຍ່ ອຍຕາມລັກສະ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ປະເພດອຸ ດສາຫະກໍາໃນແຜນຜັງຊນໍ
້ າ ນະການຜະລິດເຊັ່ນ: ອຸ ດສາຫະກໍາທົ່ວໄປ, ອຸ ດສາຫະກໍາສະເພາະກິດ ແລະ ສາງສິນຄ້າ. ທິດທາງໃນການສ້າງຂໍກໍ ນົດກ່ ຽວກັບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນອຸ ດສາຫະກໍາມດັ່ງນ:້
- ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນອຸ ດສາຫະກໍາແມ່ ນກໍານົດນໍາໃຊ້ ສະເພາະແຕ່ອຸ ດສາຫະກໍາເທົ່ານັນ້ ຫ້າມນໍາ ໃຊ້ສໍາ
ລັບການຈັດສັນທ່ ຢ່ ອາໄສ.
- ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນອຸ ດສາຫະກໍາສະເພາະກິດ ແມ່ ນນໍາໃຊ້ກ່ ຽວກັບການຕໍ່າຫກທໍໄໝໃນຊຸມຊົນ, ການ
ໍ າງເປັ ນອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ໃຊ້ແຮງງານໃນຊຸ ມຊົນ ຄວັດໄມ ້ ແລະ ອື່ນໆ, ໂຮງງານສ້ອມແປງລົດ, ໂຮງກງ, ວັດສະດຸ ກ່ ສ້
້ ້ ນຖານແຕ່ ິ ານຂັນພື ື ແລະ ເປັນບໍລເິ ວນທ່ ມຄວາມພ້ອມດ້ານສາທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ການບໍລກ ມເງ່ ອນໄຂ ຄືບ່ ໍສ້າງ ຄວາມເດືອດຮ້ອນ ແລະ ລໍາຄານແກ່ ປະຊາຊົນ.
- ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດສາງສິນຄ້າ ແມ່ ນໝາຍເຖິງສາງສິນຄ້າ, ບ່ອນເກັບມ ້ຽນ ລວມທັງເດ່ ນເກັບ
້ ່ ບໍລເິ ວນສະເພາະ ທ່ ມຄວາມສະດວກໃນການຂົນສົ່ງເຊັ່ນ: ທ່າເຮືອ, ສະຖານລົດ ໄຟ ວັດສະດຸ ອາດກໍານົດເປັນພືນທ ຫ ື ຢ່ ພາຍໃນບໍລເິ ວນສະເພາະ ໃນອານາເຂດສະຖານປະກອບການທ່ ດໍາເນນກິດຈະກໍາກ່ ຽວກັບການຄົມມະ ນາຄົມ ຂົນສົ່ງ.
4) ມາດຕະການອື່ນໆ
ສິ່ງທ່ ເພິ່ນຄວນພິຈາລະນາ ຕໍ່ແຜນຜັງນໍາໃຊ້ທ່ ດິນມດັ່ງນ ້ :
້ ິ ານທ່ ຕອ້ ງຄວາມວ່ອງ ໄວ - ອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ຢ່ ບໍລເິ ວນເຂດເມືອງຊັນໃນ ຄວນເປັ ນອຸ ດສາຫະກໍາບໍລກ
້ ໍລໂິ ພກຈໍານວນຫ າຍ ບໍ່ຕ້ອງການສະຖານທ່ ເກັບກັກ ສິນຄ້າໄວ້ ຫ ື ເປັ ນການຂົນສົ່ງຂະໜາດ ໃນການສົ່ງເຖິງມືຜບ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
130
ໃຫຍ່ ເຊັ່ນ: ອຸ ດສາຫະກໍາກ່ ຽວກັບອາຫານ, ການຕັດເຄື່ອງນຸ່ ງຫົ່ມ, ການພິມ, ສ້ອມແປງເຄື່ອງໃຊ້ ເປັ ນຕົນ້ ການຈັດ
້ ນສໍາລັບ ອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດນອ້ ຍທ່ ກໍາລັງດໍາເນນງານ ແລະ ຄ່ອຍໆມ ໃຫ້ຢ່ ໃນເມືອງຈະຊ່ວຍໃນການຫຸ ດຕົນທ ້ ່ ຊານເມືອງ. ການເຕບໂຕຂນ້ ເມື່ອຕ້ອງການຂະຫຍາຍກິດຈະການກໍ່ຄວນໄປຕັງຢ
້ ່ ຊານເມືອງ ທ່ ໃຊ້ແຮງງານໃນຂອບເຂດຫາ - ອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດນ ້ອຍ ແລະ ຂະໜາດກາງຄວນຕັງຢ
້ ້ ່ ບໍລເິ ວນເສັນທາງສາຍຫ ້ ັ ແມ່ ນ ຄົນ ຫ ື ອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ມເຄື່ອງຈັກແຮງມາ້ ຂນໄປ. ການຈັດໃຫ້ອຸດສາຫະກໍາຕັງຢ ກ ້ ານວຍແກ່ ການຂົນສົ່ງ ແລະ ການເດນທາງໄປມາແຕ່ ຄວນໃຫ້ຢ່ ຫ່າງຈາກເສັນທາງປະມານ ້ ື ສ້າງເງ່ ອນໄຂເອື ອອໍ 100 ມ.
້ ່ ໃຫຍ່ ກວ່າ 80,000 ມ 2 ແລະ ມ ຄົນງານ 800 ຄົນຕໍ່ກະໜ່ ງ - ອຸ ດສາຫະກໍາຂະໜາດໃຫຍ່ ທ່ ມ ພືນທ
້ ້ ້ ັ ວາງລະບົບການເຂົາອອກ ຕ ້ອງໄດ້ຈດ ບໍ່ໃຫ້ປົນເປກັນລະຫວ່າງການໄປມາເຂົາອອກຂອງພະນັ ກງານການເຂົາມາເຮັ ດ ິ ແລະ ຜະລິດຕະພັນ. ວຽກຂອງກໍາມະກອນແຕ່ລະກະ, ການຂົນສົ່ງວັດຖຸດບ
້ ້ ່ ຽວຊານທ່ ມ ຄວາມຮ ສ ້ ງ ແລະ ມ - ການຄົນຄວ້ າວິໄ ຈ ທາງດ້າ ນອຸ ດສາຫະກໍາ ແມ່ ນຕ້ອ ງການຜ ຊ
້ ລາຄາແພງ. ສໍາລັບອຸ ດສາຫະກໍາທ່ ໃຊ້ແຮ ົ ້ ຈ່ ງເປັ ນທ່ ພັກພາອາໄສຊັນດ ເງ ິນເດືອນຫາຍ ເຮືອນຢ່ ຂອງພະນັກງານເຫ່ ານ ້ ້ ຍຄວນຈັດບ່ອນຢ່ ຂອງຜອ ້ ອກແຮງງານຢ່ ໃກກ ້ ບ ັ ໂຮງງານ ແລະ ມເສັນທາງແຍກລະ ງານໜ້ອຍ, ລາຍໄດ້ໜອ ຫວ່າງ ້ ິ ຫ ື ຜະລິດຕະພັນ. ການເຂົາອອກ ຂອງພະນັກງານ, ກໍາມະກອນ ແລະ ການຂົນສົ່ງວັດຖຸດບ
- ການກໍານົດເຂດອຸ ດສາຫະກໍາໃຫ້ຢ່ ນອກເມືອງນັນ້ ຄວນມຄວາມລະມັດລະວັງ ເຖິງຜົນກະທົບ ທ່
ຈະມຕໍ່ການດໍາລົງຊວິດຂອງເມືອງ ເພາະຈະເຮັດເມືອງຂາດຄວາມສົມບນເພາະແຮງງານ ແລະ ເສດຖະກິດຈໍາ ນວນ ້ ນແນວນັນ້ ການກໍານົດອຸ ດສາຫະ ກໍາ ໜ່ ງຈະຍາ້ ຍອອກມາຢ່ ໃກໂ້ ຮງງານ ດງດຸ ດການເຕບໂຕອອກຈາກເມືອງ. ຍອ ້ ຍ ແລະ ກາງໃຫ້ເປັ ນສ່ວນໜ່ ງຂອງເມືອງ ຊ່ ງມມາດຕະການ ບາງຊະນິດ ໂດຍສະເພາະອຸ ດ ສາຫະກໍາຂະໜາດນອ ປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ເພື່ອໃຫ້ເສດຖະກິດຂອງເມືອງດໍາເນນຕໍ່ໄປໄດ້.
້ ້ - ການຄົນຄວ້ າຍາ້ ຍອຸ ດສາຫະກໍາມາຢ່ ຮອບນອກເມືອງນັນ້ ຄວນເບິ່ງວ່າການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນມການ ຄຸ ມ
້ ່ ກັບເຕັກໂນໂລຊການຜະລິດ. ຄ່າ, ບັນຫາການຈໍລະຈອນ ແລະ ຄວາມເໝາະສົມຂອງພືນທ 4.1.5. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນກະສິກາໍ
້ າລວມ ຊ່ ງໄດ້ ັ ປະເພດໜ່ ງຢ່ ໃນແຜນຜັງຊນໍ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດກະສິກໍາ ແມ່ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫກ
ັ ເກນໃນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດກະສິກາໍ ມດັ່ງນ:້ ຈໍາແນກເປັນແຕ່ລະປະເພດ. ຫກ ້ ່ ກະສິກາໍ 1) ວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການພືນທ
້ ່ ຊົນ ນະບົດດັ່ງນ:້ ການ ກິດຈະກໍາດ້ານການກະສິກໍາ ແມ່ ນປະກອບດ້ວຍກິດຈະກໍາຕ່າງໆ ໃນພືນທ
້ ຄວາມຕອ ້ ງການນໍາໃຊ້ພນທ ື ້ ່ ກະສິກໍາ ເຮັດນາ, ການເຮັດສວນ, ການເຮັດໄຮ່, ການລ້ຽງສັດ (ສັດບົກ ແລະ ສັດນໍາ). ແມ່ ນເປັ ນສິ່ງຈໍາເປັ ນໃນຊຸມຊົນເມືອງ ແລະ ກ່ ຽວຂ້ອງເຖິງການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຊຸມຊົນເມືອງ ເພາະວ່າຊາວນາ,
້ ງການຈໍາໜ່າຍຜະລິດຕະພັນກະສິກໍາ ແລະ ການບໍລກ ິ ານສາທາລະນະຕ່ າງໆ ຈາກຊຸມຊົນເມືອງແລ້ວ ຊາວສວນ ຕອ
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
131
ິ ານດ້ານການຕະຫາດ, ການເງ ິນ ແລະ ທະນາຄານ. ໃນຂະນະດຽວກັນປະຊາກອນຊຸມຊົນ ກໍ່ຍັງຕ້ອງການ ການບໍລກ ້ ່ ຊົນນະບົດ. ເມືອງ ກໍ່ຕ ້ອງການອາຫານ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດຈາກພືນທ ື ້ ່ ແລະ ການກໍານົດທ່ ຕັງ້ 2) ການຄາດຄະເນການນໍາໃຊ້ພນທ
້ ່ ປະເພດກະສິກາໍ ມດັ່ງນ ້ : + ປັ ດໃຈທ່ ເປັນຕົວກໍານົດຄວາມຕອ້ ງການພືນທ
- ແຜນຜັງເມືອ ງທ່ ກໍ າ ນົດ ຂະໜາດ ແລະ ຮ ບຮ່ າງຊຸ ມຊົນ ເມືອ ງ ປ້ ອ ງກັນ ການຂະຫຍາຍຕົວ ແບບ
້ ່ ທ່ ເປັ ນແຫ່ ງຜະລິດອາຫານ ທ່ ມຄຸ ນນະພາບໃຫ້ ກະຈັດກະຈາຍ ແລະ ການຮັກສາລະບົບນິເວດວິທະຍາຂອງພືນທ ້ ່ ມສານຜິດ. ຄົງຢ່ ຢ່າງສົມບນ ປາສະຈາກສິ່ງເປິ ະເປືອນທ
້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງທໍາມະຊາດ ເໝາະສົມແກ່ ການສະຫງວນ ແລະ ການຮັກສາອະນຸລກ ັ - ວິເຄາະພືນທ
ໄວ້ເພື່ອການປກຝັ ງລ້ຽງສັດ.
້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງດ້ານສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ສຸ ຂະອະນາໄມຂອງເມືອງຈະໄດ້ກໍານົດເປັ ນພືນ ້ - ພືນທ
້ ່ ຊຸມຊົນໄວ້ໃນໄລຍະປະມານ 1.5 – 3 ກມ. ທ່ ກັນຊົນອ້ອມຮອບພືນທ
ັ :້ + ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດກະສິກາໍ ແມ່ ນໄດ້ກໍານົດໄວ້ດ່ ງນ
້ ່ ກະສິກໍາ ອ້ອມຮອບຊຸມ ຊົນເມືອງ ບໍ ລເິ ວນຮອບນອກສຸ ດຂອງເຂດແຜນຜັງຊ ້ 1) ກໍານົດເປັ ນພືນທ
້ ່ ກະສິກໍານັນໄວ້ ້ ນໍາລວມ ເພື່ອຄວບຄຸ ມການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຊຸມຊົນ ແລະ ຮັກສາຄຸ ນຄ່າຂອງພືນທ ຕະຫອດເຖິງ ້ ່ ບໍລເິ ວນຮອບຊຸມຊົນເຊັ່ນ: ປ່າໄມ ້, ພືນທ ້ ່ ການຮັກສາຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ທ່ ມຢ່ ໃນພືນທ
້ ່ ປກຝັ ງ ແລະ ລ້ຽງ ສັດເປັນຕົນ. ້ ຊ່ ຸ ມຊື່ນ, ພືນທ ້ ່ ກະສິກໍາ ເປັ ນບໍລເິ ວນທ່ ບໍ່ຊຸກຍໃ້ ຫ້ມການຕັງຖິ ້ ່ ນຖານບ້ານເຮືອນຄືຕອ ້ ງການໃຫ້ 2) ກໍານົດເປັນພືນທ ້ ່ ຫວ່າງເປົ່າໄວ້ຢ່າງຍາວນານ. ເປັນພືນທ
້ ່ ເພື່ອຮັກສາໄວ້ເພື່ອການລົງທືນພັດທະນາໂຄງ 3) ກໍານົດເປັ ນເຂດປະຕິຮບເພື່ອການກະສິກໍາ ທັງນກໍ
້ ່ ອການກະສິກາໍ . ລ່າງພືນຖານເພື
4) ກໍາ ນົດ ເປັ ນ ບໍ ລ ິເວນອະນຸ ລ ັກ ຮັກ ສາ ສະພາບແວດລ້ອ ມເພື່ອການທ່ ອງທ່ ຽວທ່ ເປັ ນ ທ່ ດິນ ເປ່ົ າ
້ ່ ຮອບບຮານສະຖານ, ພືນທ ້ ່ ກະສິກາໍ ພືນທ ້ ່ ຊ່ ຸ ມຊື່ນ… ຫວ່າງເຊັ່ນ: ພືນທ 3) ກໍານົດທິດທາງພັດທະນາ
້ ານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ສໍາລັບການພັດທະນາໃຫ້ເປັນໄປຕາມວັດຖຸປະສົງມທິດທາງດັ່ງນ:້ ການສ້າງຂໍກໍ
້ ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງດ້ານການປຸ ກຝັ ງລ້ຽງສັດແລ້ວ ກໍ່ຍັງມການກໍານົດການນໍາ (1) ນອກຈາກການກໍານົດພືນທ
້ ອງ, ສນສາທິດການ ໃຊ້ທ່ ດິນກະສິກາໍ ອື່ນອກທ່ ມລັກສະນະພິເສດເໝາະສົມແກ່ ພດບາງຊະນິດເຊັ່ນ: ສວນຢາພືນເມື ້ ້ ແລະ ອື່ນໆ. ກະເສດ, ສວນພັດທະນາພດ ແລະ ສັດ, ສວນດອກໄມ ້ປະດັບ, ສນກ ້າເບັຍໄມ
້ ່ ຄວາມໜາແໜ້ນ 1 – 8 ຄົນ/1600ມ2 (2) ມາດຕະການກ່ ຽວກັບອາຄານ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງຢ່ ເທງພືນທ FAR 1.0 %; CBR 30 – 40 %; OSR 40 %
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
132
້ ່ ເປົ່າຫວ່າງ ເພື່ອຮັກສາຄຸ ນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ 4.1.6. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເຂດພືນທ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ ອາດແຍກອອກຈາກແຜນຜັງຊນໍ ້ າລວມ ອອກເປັ ນອກສະບັບ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດພືນທ
້ າລວມຂອງເມືອງໃຫຍ່ ທ່ ມສິ່ງປຸ ກສ້າງໜາ ໜ່ ງ ກໍ່ໄດ້ຕາມແຕ່ລະປະເພດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ໂດຍສະເພາະແຜນຜັງຊນໍ ້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າໄວ້. ັ ຮັກສາພືນທ ແໜ້ນ ຕະຫອດເຖິງຄວາມຕ້ອງການຢາກອະນຸລກ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ ໃນແຜນຜັງຊນໍ ້ າລວມ ກໍ່ໝາຍເຖິງການນໍາຜົນປະໂຫຍດຈາກທໍາມະຊາດເຂົາໃນ ້ ການມພືນທ
້ ່ ຕົວເມືອງ ທັງນກໍ ້ ່ ແນໃສ່ເລື່ອງສຸ ຂະພິບານ ຂອງຊຸມຊົນ ແລະ ການຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ສ້າງຄວາມຊື່ນອົກຊື່ນ ພືນທ ໃຈຜ່ອນຄາຍຄວາມຕງຄຽດ ຊ່ ງເປັ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນທ່ ບໍ່ກໍ່ໃຫ້ເກດລາຍໄດ້ທາງເສດຖະກິດ ແຕ່ ເປັ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງຂະ ົ ຕອບແທນທາງດ້ານສັງຄົມ. ສໍາລັບຕົວເມືອງໃຫຍ່ ທ່ ມຄວາມໜາແໜ້ນສງການມພືນທ ດິນ ທ່ ໃຫ້ຜນ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງແມ່ ນມຫາຍລັກສະນະເຊັ່ນ: ສະໜາມ ໜາດໃຫຍ່ ແມ່ ນຍິ່ງມຄວາມຈໍາເປັ ນ ແລະ ຕ້ອງການຫາຍ. ພືນທ ້ ໜອງບງລວມທັງໄຮ່ນາໃນຊົນນະບົດ. ຫຍ ້າ, ສວນສາທາລະນະ, ສວນອຸ ດທະຍານ, ສວນປ່າ, ແມ່ ນໍາ, + ວັດຖຸປະສົງຂອງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເປົ່າຫວ່າງມດັ່ງນ:້
້ ່ ກັນຊົນ ຄວບຄຸ ມບໍ່ໃຫ້ມການປຸ ກສ້າງຢ່ ໃນບໍລເິ ວນທ່ ກໍານົດໄວ້. (1) ໃຊ້ເປັ ນພືນທ
້ ່. ັ ພະຍາກອນທໍາມະຊາດ ແລະ ຄວາມຫາກຫາຍທາງຊວະພາບໃນພືນທ (2) ຮັກສາໄວ້ຊບ ້ ບທໍາມະຊາດ ຫຸ ດຜ່ອນຄວາມຕງຄຽດ. (3) ຕົກແຕ່ງປະດັບປະດາຕົວເມືອງ ໃຫ້ເຂົາກັ
ນອກຈາກນ ້ ທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງ ຍັງໄດ້ປະກອບສ່ວນສົ່ງເສມສຸ ຂະພາບ ແລະ ສຸ ຂະອະນາໄມຂອງຊຸມຊົນ
້ ່ ສຂຽວ ເຊື່ອມໂຍງກັບລະບົບພືນທ ້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງອື່ນໆ ແລະ ລະບົບນິເວດວິທະຍາຄືຊ່ວຍສ້າງສິ່ງ ດ້ວຍ ການສ້າງພືນທ ແວດລ້ອມຊຸມຊົນທ່ ດ ແລະ ສົ່ງເສມເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຊຸມຊົນເມືອງ.
້ ່ ເປົ່າຫວ່າງ ເພື່ອຮັກສາຄຸ ນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມມດັ່ງນ:້ 4) ທິດທາງໃນການກໍານົດການນໍາໃຊ້ພືນທ
້ ່ ສໍາລັບການກໍານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງ ເພື່ອຮັກສາຄຸ ນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ ການວິເຄາະເພື່ອຈໍາແນກພືນທ
້ ຍ ກໍອາດມ ສັດສ່ວນທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງສງຮົ່ມເຢັ ນ ຍັງບໍ່ທັນມ ມາດຕະຖານແບບຕາຍຕົວ ຖ້າເປັ ນເມືອງຂະໜາດນອ
້ ມລັກສະນະຂອງເມືອງໃນສວນສາທາລະນະ (City Park) ຫ ື ຖ້າເປັ ນເມືອງຂະໜາດໃຫຍ່ ທ່ ດິນ ດ້ວຍໄມ ້ຢື ນຕົນ ້ ່ ທາງຍ່ າງ ຈົນເຖິງລະດັບສວນສາທາລະນະຂະໜາດໃຫຍ່ ນັນ້ ແມ່ ນອງໃສ່ຈໍານວນປະຊາກອນ ເປົ່ າຫວ່າງນັບຕັງແຕ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ ໃນຕົວເມືອງພຽງຢ່າງດຽວ ແລະ ອງໃສ່ຄວາມຈໍາເປັ ນ ໃນຕົວເມືອງ ເປັນເກນກໍານົດຄວາມຕ້ອງການພືນທ
້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງຊັບພະ ຍາກອນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມຂອງແຕ່ລະເມືອງຕະຫອດເຖິງ ດ້ານການສະຫງວນຮັກສາພືນທ ການສ້າງຄວາມສົມດນທາງທໍາມະຊາດ ຊ່ ງແຕ່ລະເມືອງມຄວາມຕ້ອງການແຕກຕ່ າງກັນ. ການກໍານົດທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງ
້ ່ ສຂຽວນັນ ້ ຈ່ ງກໍານົດດ້ວຍມາດຕະຖານຊົດ ເຊ ຍທໍາມະຊາດ ທ່ ສນເສຍໄປຈາກການກໍ່ ສ້າງ ໃນສ່ວນທ່ ເປັ ນພືນທ ້ ່ ເມືອງ. ອາຄານໃນພືນທ
ື້ ່ ຮບແບບຂອງທ່ ດິນ ເປົ່ າຫວ່ າງໃນຕ່ າງປະເທດໄດ້ກໍານົດ ແລະ ຈໍາແນກຕາມປະເພດການນໍາໃຊ້ພ ນທ
ເມືອງໃນແຕ່ ລະໆດັບດັ່ງນ:້
້ ຫ ື ບ່ອນພັກຜ່ອນຂອງ 1) ລະດັບບ້ານ ຫ ື ສະຖານທ່ ທ່ ໄດ້ກໍານົດເປັ ນສວນສາທາລະນະ, ບ່ອນຫນ
້ ເດັກນ ້ອຍ, ທາງຍ່ າງໄລຍະຫ່າງລະຫວ່າງອາຄານ, ໄລຍະຫ່າງຈາກເສັນແຖວກິ ດຈະກໍາໃນສວນສາທາລະນະທ່ ມເດ່ ນ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
133
້ ິ ້ ງເດັກນອ ້ ຍ ແລະ ເຍົາວະຊົນ, ເດ່ ນຫນເດັ ິ ້ ນນອ້ ຍຂະໜາດນອ ້ ຍນັນຄວນຢ ່ ໃນໄລຍະ 300 - 500 ມ, ສວນ ຫນທັ ້ ່ ປະມານ 1,000 - 16,000 ມ2 ແມ່ ນໃຫ້ມໃນໄລຍະ 500 – 800 ມ. ສາທາລະນະຂະໜາດພືນທ
້ ່ ຂະໜາດ 2) ທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງ ແລະ ສວນສາທາລະນະສໍ າລັບລະດັບຊຸມຊົນ ແລະ ເມືອງທ່ ມ ພືນທ
້ ບຈໍານວນປະຊາກອນ ແລະ ສະຖານະພາບຂອງເມືອງ ໂດຍສະເພາະເມືອງທ່ ຂາດສະພາບທໍາມະ ໃຫຍ່ ແມ່ ນຂນກັ
້ ່ 16,000 ຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນກໍ່ບໍ່ມສະຖານທ່ ອອກກໍາລັງກາຍ ຈ່ ງກໍານົດໃຫ້ມສວນສາທາລະນະຂະໜາດພືນທ 32,000 ມ2 ແລ້ວຈັດໃຫ້ມກິດຈະ ກໍາພາຍໃນເຊັ່ນ: ການຟັງດົນຕ, ເບິ່ງການສະແດງສິລະປະ, ກິລາ, ການກິນເຂົາ້
ປ່າ (ປິກນິກ) ເປັນຕົນ້ ມທາງຍ່ າງ ແລະ ທາງແລ່ນອອກກໍາລັງກາຍແບບວົງຮອບ ນອກຈາກເປັ ນສະຖານທ່ ພັກຜ່ອນ ້ ່ ມອກ. ຢ່ອນແລ້ວ ກໍເປັ ນສະຖານທ່ ພົບປະສ້າງສັນ ສ້າງຄວາມຄຸ ນ້ ເຄຍຂອງຄົນໃນຊຸມຊົນນັນຕື
ິ້ 3) ສນກິລາເຍົາວະຊົນ ແລະ ບ່ອນຫນຂອງເດັ ກນອ້ ຍທ່ ມຄຝກຕາມຕາຕະລາງເວລາ ແມ່ ນມຄວາມ
ຈໍາເປັ ນຫາຍສໍາລັບລະດັບເມືອງເອກຂອງປະເທດ ປະກອບດ້ວຍກິດຈະກໍາດ້ານກິລາລວມທັງກິລາໃນຮົ່ມ ແລະ
້ ່ 32,000 - 64,000 ມ 2 ຊ່ ງກໍານົດໃຫ້ຢ່ ໃນເຂດທ່ ຢ່ ອາໄສໄດ້ແຕ່ ຕ້ອງມ ມາດຕະການ ກິລາກາງແຈ ້ງຂະໜາດພືນທ ້ ມ ົ ໃຊ້. ປ້ອງກັນຜົນກະທົບຈາກສຽງ, ແສງສະຫວ່າງ ແລະ ການຈໍລະຈອນຈາກຜຊ
້ ້ເພື່ອຮັກສາສະຫງວນ ສະພາບທໍາມະຊາດຄື: 4) ເປັ ນທ່ ດິນທ່ ເປັ ນແລວຍາວໄປ ໃຊ້ສໍາລັບປກຕົນໄມ
ການຈັດພມທັດ, ການກໍານົດແລວກັນຊົນ, ການກໍາແໜ້ນແນວກັນຊົນສໍາລັບໃຊ້ໃນທາງສະຫງ ົບ ແມ່ ນໃຫ້ມການ
ິ ້ ລາ ເພາະຢາກຮັກສາລະບົບນິເວດທໍາມະຊາດ (ພດ, ສັດ ແລະ ຜວໜ້າດິນ) ຊ່ ງສາມາດນໍາໃຊ້ດວ ້ ຍຫາຍຮບ ຫນກິ
້ ່ ທ່ ້ ກໍານົດໃນພືນທ ແບບເຊັ່ນ: ທາງຍ່ າງ, ໄລຍະຫ່າງລະຫວ່າງອາຄານ, ໄລຍະຈາກເຂດສະຫງວນຂອງທາງເປັ ນຕົນ; ້ ່ ຊ່ ຸ ມຊື່ນເປັ ນຕົນຊ ້ ່ ງອາດນໍາໃຊ້ເປັ ນແນວກັນຊົນ ມຄຸ ນ ຄ່າທາງທໍາມະຊາດສງ ແລະ ມເອກະລັກໂດດເດັ່ນເຊັ່ນ: ພືນທ ້ ່. ລະຫວ່າງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນໃນແຕ່ລະບໍລເິ ວນ ຫ ື ເປັ ນອັນຈໍາກັດການຂະຫຍາຍຕົວ ຫ ື ເພື່ອຮັກສານິເວດຂອງພືນທ ້ ້ ່ ອໃຫ້ຂ່ ລົດຖບໄດ້. ສໍາລັບພືນແຖບສ ຂຽວຂະໜາດໃຫຍ່ ອາດເປັ ນພືນແຂງເພື
້ ່ ໃຊ້ສໍາລັບຍ່ າງນັນຄວນກໍ ້ 5) ສວນສາທາລະນະທ່ ມ ຮບຍາວ ນັນທ ານົດ ເປັ ນສວນສາທາລະນະໃຊ້
້ ່ ທ່ ມຄວາມສໍາຄັນທາງປະຫວັດສາດ, ອະນຸສາວະລ, ບຮານສະຖານ ກັບພືນທ ້ ່ ທ່ ເປັ ນສ່ວນ ເຊື່ອມຕໍ່ລະຫວ່າງພືນທ ຕ່ າງໆຂອງເມືອງຄວາມກວ້າງແມ່ ນບໍ່ໃຫ້ໜອ້ຍກວ່າ 6 ມ, ຖ້າເປັ ນຂະໜາດໃຫຍ່ ຄວາມກວ້າງໃຫ້ມປະມານ 30 ມ, ້ ້ ກໃສ່ເລື່ອງທໍາມະຊາດເປັ ນຕົນຕໍ ້ ແລະ ມມາດຕະການຈໍາກັດການກໍ່ສ້າງ. ້ໄດ້ເນັນໜັ ສາມາດປກຕົນໄມ
6) ສວນສາທາລະນະທ່ ມໜ້າທ່ ສະເພາະ ແມ່ ນເປັ ນສວນທ່ ກໍານົດໃຫ້ມຕາມສະຖານະການ ແລະ ມ
ຈຸດໝາຍອັນສະເພາະເຈາະຈົງເຊັ່ນ: ສນກິລາ, ບ່ອນສະແດງສິລະປະ ແລະ ອື່ນໆ
7) ສວນສາທາລະນະສໍາລັບໂຮງຮຽນ ອາດໃຊ້ຮ່ວມກັນກັບສນກິລາເຍົາວະຊົນໃນຊຸມຊົນ ຫ ື ຂອງ
້ ກໃສ່ກິລາໃນຮົ່ມ. ໂຮງຮຽນທ່ ເນັນໜັ
8) ເປັ ນກິດຈະກໍາຂອງເອກະຊົນທ່ ໃຊ້ສໍາລັບການພັກ ຜ່ ອນ, ການບັນ ເທິງໄປຄຽງຄ່ ກັນ ເຊັ່ນ: ສະ
້ ລັກສະນະຂອງການບໍລ ິ ິ ານຮ່າງກາຍ, ຫໍພພ ິ ດ ິ ທະພັນ, ໂຮງສາຍຮບເງ ົາ ແລະ ອ່າງລອຍນໍາ; ໜາມກ໋ ອບ, ສນບໍລຫ ຫານຈັດການ ແມ່ ນໄດ້ດໍາເນນການໃນຮບແບບທຸລະກິດຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຊຸມຊົນ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
134
ິ ານຂ້າມເຂດການ 9) ສວນສາທາລະນະລະດັບພາກ ແມ່ ນໝາຍເຖິງສວນຂະໜາດໃຫຍ່ ໃຫ້ການບໍລກ
້ ່ ຫາຍກວ່າ 400 ຮຕ, ຄືເປັ ນແຫ່ ງທໍ າມະຊາດທ່ ິ ານຈັດການຂອງທ້ອງຖິ່ນມ ພືນທ ປົ ກ ຄອງໜ່ ງໆ ບໍ່ຢ່ ໃນການບໍລຫ ້ ງສະຫງວນໄວ້ບ່ ໍ ມກິດຈະກໍາກິລາ ແລະ ອອກກໍາລັງກາຍ ສວນສາທາລະນະລະດັບ ພາກຍັງກວມເອົາອະນຸສາ ຕອ ວະລ, ສະຖານທ່ ສໍາຄັນທາງປະຫວັດສາດ, ອະນຸສອນສະຖານ, ອຸ ດທິຍານປະຫວັດສາດ... + ເກນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເປົ່ າຫວ່າງ ແມ່ ນໄດ້ກາໍ ນົດອອກດັ່ງນ:້
້ ່ ກັນຊົນປ້ອງກັນ 1) ກໍານົດ ໃນເຂດແຜນຜັງລວມເພື່ອຮັກສາຄຸ ນນະພາບສິ່ງແວດລ້ອມ ໃຊ້ເປັ ນພືນທ
້ ່ ອສ້າງທໍາມະຊາດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມແກ່ ຕົວເມືອງ. ຜົນກະທົບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນໃນແຕ່ລະບໍລເິ ວນ ຫ ື ກໍານົດຂນເພື
້ ່ ເປົ່ າຫວ່ າງສໍ າລັບ ທໍາມະຊາດນັບຕັງແຕ່ ້ 2) ກໍານົດເປັ ນສວນສາທາລະນະຄື ເປັ ນພືນທ ລະດັບບ້ານ,
້ ່ ຕ່ າງໆຂອງເມືອງ ອາດຈັດໃຫ້ມກິດຈະກໍາກິລາ ແລະ ກິດຈະກໍາສາ ອ້ອມຂ້າງບ້ານໄປເຖິງສ່ວນອື່ນໆ ພາຍໃນພືນທ ້ ່ ແລະ ທາລະນຸປ ະໂຫຍດ, ອາດຈັດບໍ່ ໃຫ້ມ ກິດຈະກໍາໃດໆ ໃນກໍ ລະນ ຕ້ອ ງການຮັກ ສາສິ່ງແວດລ້ອ ມຂອງພືນທ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງບໍ່ມ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດ, ການສ້າງຄວາມສົມດນທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ລະບົບນິເວດໃຫ້ເປັ ນພືນທ ອາຄານ ແລະ ສິ່ງກໍ່ສ້າງປົ ກຄຸ ມ.
3) ກໍານົດເປັ ນແລວເຂດຂຽວອ້ອມຮອບສິ່ງປຸ ກສ້າງ, ແລວເຂດຂຽວຂະໜານກັບ ສອງຝັ່ ງແມ່ ນໍາ້
້ ້ ້ ໜອງນໍາ, ້ ບໍລເິ ວນອ້ອມຮອບບຮານສະຖານ, ເສັນທາງຫ ວງແຫ່ງຊາດ, ເສັນທາງໃຫຍ່ ໃນຕົວເມືອງ, ອ່າງເກັບນໍາ,
ສະຖານທ່ ສໍາຄັນທາງປະຫວັດສາດເພື່ອປ້ອງກັນສິ່ງແວດລ້ອມ, ສ້າງຄວາມສົມດນທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ລະບົບນິ ເວດ.
້ 4) ກໍານົດເປັ ນບໍລເິ ວນລ້ຽງສັດ ແລະ ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມເຊັ່ນ: ທົ່ງຫຍ ້າ, ບງແຄມນໍາ້ ເປັ ນຕົນ.
້ ່ ເຂດສະຫງວນພັນສັດປ່າ 5) ກໍານົດເປັ ນບໍລເິ ວນສະຫງວນທ່ ດິນ ແລະ ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ໃນພືນທ
ເຂດຊ່ ຸ ມຊື່ນທ່ ຕ້ອງການຮັກສາລະບົບນິເວດຂອງພດ ແລະ ສັດ. ້ ່ ປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດ, ເຂດອະນຸລກ ັ ປ່າໄມ ້ ໃນພືນທ ັ ພັນສັດປ່າ, 6) ກໍານົດເປັ ນບໍລເິ ວນອະນຸລກ ້ າ. ້ ເຂດປ່າສະຫງວນ ແລະ ທ່ ດິນອື່ນໆທ່ ລະບຸ ໄວ້ໃນກົດໝາຍເຊັ່ນ: ເຂດປ່າໄມ ້, ແຫ່ ງຕົນນໍ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ ທ່ ທາງການສະຫະປະຊາຊາດໄດ້ກໍານົດອອກ ຕໍ່າສຸ ດແມ່ ນ 9 ມ2/ ການຄາດຄະເນຄວາມຕ້ອງການພືນທ ້ ່ ເມືອງທ່ ມສິ່ງກໍ່ສ້າງໜາແໜ້ນ ຫ ື ຄາດຄະເນວ່າຈະມຄວາມໜາແໜ້ນໃນອະນາຄົດ. ຄົນ ໃນພືນທ
້ ່ ເພື່ອກໍານົດເປັ ນປະເພດທ່ ດິນ ຫ ື ພືນທ ້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງເພື່ອມາຮັບໃຊ້ສັງຄົມ ແລະການ + ເກນການເລືອກພືນທ
ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມມດັ່ງນ ້ :
້ ່ ທ່ ຕ້ອ ງການສະຫງວນ ແລະ ຮັກ ສາໄວ້ເຊັ່ນ: ທ່ ດິນ ສາທາລະນະ, ທ່ ດິນ ທ່ ມ ຄວາມ 1) ພ ນທ
ົ ສົມ ບນ ແລະ ມ ຄຸ ນຄ່າທາງດ້ານການປກຝັ ງລ້ຽງສັດ, ມ ຄຸ ນຄ່າທາງປະຫວັດສາດ, ບຮານສະຖານສິລະປະ ອຸ ດມ ້ ແລະ ສະຖາປັດຕະຍະກໍາ, ຄຸ ນຄ່າທາງທໍາມະຊາດ ແລະ ລະບົບນິເວດ, ຊັບພະຍາກອນ ແລະ ແຮ່ທາດເປັ ນຕົນ.
້ ່ ທ່ ມຜົນຕອບແທນທາງເສດຖະກິດຕໍ່າເຊັ່ນ: ສະຖານທ່ ຖິມຂ ້ ເຫຍື ້ ້ ພືນທ ້ ່ ນໍາຖ້ ້ ວມຂັງ, 2) ພືນທ ອ,
້ ່ ມຄວາມຊັນສງກວ່າ 6 % ເປັ ນຕົນ. ້ ພືນທ
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
135
້ ່ ທ່ ຕ້ອງການຢາກເຮັດໃຫ້ເກດມ ສະພາບແວດລ້ອມ ທ່ ດເພື່ອຮັກສາສະພາບທໍາມະຊາດ 3) ພືນທ
ແລະ ລະບົບນິເວດ ເຮັດໃຫ້ມແສງສະຫວ່າງ, ທາງລະບາຍອາກາດ, ການປ້ອງກັນອັກຄໄຟ ແລະ ອື່ນໆ. + ກໍານົດທິດທາງໃນການພັດທະນາ
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງ ເພື່ອການນໍາໃຊ້ ແລະ ການພັດທະນາຕະຫອດເຖິງການ ້ ານົດໃຫ້ເປັ ນພືນທ ການສ້າງຂໍກໍ
ຄວບຄຸ ມອາຄານ ແລະ ສິ່ງປກສ້າງມດັ່ງນ:້
້ ່ ກັນຊົນຮອບພືນທ ້ ່ ຊຸມຊົນທ່ ໄດ້ກໍານົດເປັ ນພືນທ ້ ່ ສຂຽວມຂະໜາດກວ້າງແຕ່ 30 – 60 ກມ, 1) ພືນທ
້ ານວຍແກ່ ເພື່ອໃຊ້ຄວບຄຸ ມອາຄານ ແລະ ສິ່ງປກສ້າງ ລວມທັງສາທາລະນຸປະໂພກ - ສາທາລະນຸປະໂຫຍດ ທ່ ເອືອອໍ ຂະຫຍາຍຕົວຂອງຊຸມຊົນ.
້ ່ ກັນຊົນລະຫວ່າງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແຕ່ລະເຂດແມ່ ນພືນທ ້ ່ ສວນສາທາລະນະ ແລະ ພືນທ ້ ່ ເປົ່ າ 2) ພືນທ
ຫວ່າງ ເພື່ອປ້ອງກັນຜົນກະທົບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແຕ່ລະເຂດຄືລະຫວ່າງເຂດພັກອາໄສກັບເຂດອຸ ດສາຫະກໍາໂດຍໄດ້ ກໍານົດຄວາມກວ້າງປະມານ 1,5 – 5 ກມ.
້ ່ ທ່ ຍາວຢຽດລຽບສອງຝັ່ ງແມ່ ນໍ າ, ້ ສອງຝາກທາງ, ອາງເກັບ ນໍ າ, ້ ແຫ່ ງນໍ າ້ 3) ຂະໜາດຂອງພືນທ
້ ນ້ ໄລຍະ 15 ມ. ສາທາລະນະ ມຂະໜາດຄວາມກວ້າງແຕ່ 100 - 200 ມ ແລະ ຄວບ ຄຸ ມມົນຜິດເຂັມຂຸ
້ ້ ຍກວ່າ 6 ມ ຖ້າມເສັນທາງຕິ 4) ໄລຍະຫ່າງຂອງສິ່ງປກສ້າງ ຈາກແມ່ ນໍາ້ ແມ່ ນບໍ່ໃຫ້ນອ ດກັບໄລຍະ
້ ້ ຫ່າງຂອງສິ່ງປກສ້າງຄວາມກວ້າງຕ້ອງຫາຍກວ່າ 10 ມ ແລະ ຖ້າເປັ ນເສັນທາງຄົ ມມະນາຄົມທາງນໍາແມ່ ນໃຫ້ຢ່ ໃນ ໄລຍະ 6 - 15 ມ ແລະ ຫ້າມກໍ່ສ້າງອາຄານສງກວ່າ 8 ມ. ັ 4.1.7. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເຂດອະນຸລກ
້ ວ່າ ບໍ່ ແມ່ ນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫ ກ ັ ນັນຖື ັ ໃນແຜນຜັງກໍານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ປະເພດທ່ ດິນເຂດອະນຸລກ
້ າລວມ ເພາະວ່າການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນອະນຸລກ ັ ກໍານົດຕາມສັກກາຍະພາບທ່ ມຄວາມ ຕາມທ່ ໄດ້ຈໍາແນກຢ່ ໃນແຜນຜັງຊນໍ ແຕກຕ່ າງກັນໃນແຕ່ລະເມືອງ.
ັ ມ ດັ່ງນ ້ : ກ. ທິດທາງໃນ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເຂດອະນຸລກ
ັ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນດ້ານການອະນຸ ລັກເປັ ນການນໍາໃຊ້ທ່ 1) ວິເຄາະຄວາມຕ້ອງການດ້ານການອະນຸລກ
ິ ່ ມຄຸ ນຄ່ານັນ້ ໄດ້ມຄຸ ນຄ່າຕໍ່ໄປຢ່າງຍາວນານທ່ ໃຫ້ຜນ ົ ປະໂຫຍດ ຕອບແທນທາງເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ; ໃຫ້ສ່ ງທ
້ ່ ນັນ້ ແລະ ທາງດ້ານສັງຄົມ ທາງເສດຖະກິດແມ່ ນສ້າງລາຍຮັບຈາກການທ່ອງ ທ່ຽວ, ການຮັກສາອາຊບຢ່ ເທິງພືນທ
້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າເຫັນສົມຄວນ ແມ່ ນການຮັກສາສິລະປະວັດທະນະທໍາ ຮັກສາເອກະລັກຂອງທ້ອງຖິ່ນ ການສກສາພືນທ ້ ່ ທ່ ມ ຄຸ ນ ຄ່ າທາງທໍ າ ມະຊາດພ ມ ປະເທດທ່ ງ ົດງາມ, ັ ມ ທັງສິ່ງທ່ ມ ຕາມທໍ າມະຊາດເຊັ່ນ: ພືນທ ແກ່ ການອະນຸ ລ ກ
້ ແລະ ສິ່ງທ່ ເກດຈາກການປະດິດສ້າງ ຂອງມະນຸດເຊັ່ນ: ບຮານສະຖານ ສິລະ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດເປັ ນຕົນ
້ ການກໍານົດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເພື່ອການອະນຸລກ ັ ແມ່ ນເກດມາໄດ້ຈາກການວິ ປະກໍາ, ສະຖາປັ ດຕະຍະກໍາ ເປັ ນຕົນ. ້ ່ ທ່ ມສັກກະພາບສໍາລັບການອະນຸລກ ັ ຈາກລັກສະນະພມສັນຖານ ຄວາມເປັ ນມາທາງປະຫວັດສາດສິລະ ເຄາະພືນທ ປະວັດທະນະທໍາປະຈໍາທ້ອງຖິ່ນ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
136
້ ່ ແລະ ກໍານົດທ່ ຕັງ. ້ 2) ປະເມນພືນທ
້ ່ ເພື່ອການອະນຸລກ ້ ບຊັບພະຍາກອນໃນພືນທ ້ ່ ນັນ້ ວ່າມ ັ ແມ່ ນບໍ່ມຂະໜາດທ່ ແນ່ ນອນ ຂນກັ 3) ພືນທ
້ ປັ ດ ໃຈທ່ ເປັ ນ ອິດ ທິພນ ັ ທັງທາງທໍ າມະຊາດ ແລະ ສິ່ງທ່ ມະນຸ ດ ສ້າງຂນ, ົ ຕໍ່ ຄຸ ນຄ່ າ ສິ່ງທ່ ມ ຄຸ ນຄ່ າແກ່ ການອະນຸ ລກ ້ ່ ນຖານ. ດັ່ງກ່ າວແມ່ ນພມສັນຖານປະເທດທ່ ຕັງ້ ແລະ ຄວາມເປັ ນມາທາງປະຫວັດສາດໃນການຕັງຖິ ັ ເກນໃນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນເຂດອະນຸລກ ັ ມດັ່ງນ:້ ຂ. ຫກ
ັ ເພື່ອສົ່ງເສມການອະນຸລກ ັ ວັດທະນະທໍາລາວ ໃນບໍລເິ ວນທ່ ເປັ ນ 1) ກໍານົດເປັ ນບໍລເິ ວນເຂດອະນຸລກ
ແຫ່ ງກໍາເນດທາງປະຫວັດສາດບຮານນະຄະດ, ບຮານສະຖານ, ສະຖານທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງສິລະປະກໍາ, ສະຖາປັ ດຕະ ້ ່ ຍັງກໍານົດໃນພືນທ ້ ່ ທ່ ມຄຸ ນຄ່າທາງປະຫວັດສາດບຮານສະຖານ, ສິລະປະກໍາ, ສະຖາປັ ດຕະ ຍະກໍາ. ນອກຈາກນກໍ ້ ຍະກໍາ ຊ່ ງໄດ້ຂນທະບຽນເປັ ນບຮານສະຖານ ແລະ ສະຖານທ່ ສໍາຄັນຕາມກົດໝາຍ ວ່າດ້ວຍມໍລະດົກ ແຫ່ງຊາດ.
້ ່ ແມ່ ນເປັ ນໄປຕາມຂະໜາດຂອງທ່ ຕັງ້ ແລະ ພືນທ ້ ່ ອ້ອມຮອບອກປະມານ 1 ກິໂລແມັດ ເພື່ອປ້ອງກັນ ຂະ ໜາດພືນທ ຜົນກະທົບ.
້ ່ ເປົ່ າຫວ່າງເພື່ອຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ພືນທ ້ ່ ຊຸມຊື່ນເຊັ່ນ: ໜອງບງດິນທາມ ເປັ ນຕົນ. ້ 2) ພືນທ
້ ່ ແລະ ພືນທ ້ ່ ອ້ອມຮອບອກ 1 ກິໂລແມັດ ເພື່ອປ້ອງກັນຜົນກະທົບ. ເພິ່ນໄດ້ກໍານົດຕາມຂອບຂອງພືນທ ຄ. ທິດທາງໃນການພັດທະນາ
້ ານົດກ່ ຽວກັບການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແລະ ການຄວບຄຸ ມອາຄານສິ່ງປກສ້າງມດັ່ງນ:້ ການສ້າງຂໍກໍ ັ ຕາມເກນ ແລະ ມາດຕະຖານຂອງກະຊວງຖະແຫງຂ່າວ ແລະ ວັດທະນະທໍາ ໂດຍສະ - ຕ້ອງປະຕິບດ
ັ ຕາມກົດໝາຍມໍລະດົກ ແລະ ລະບຽບການອື່ນໆທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ. ເພາະການປະຕິບດ
ັ ນັນ້ ຕ້ອງຄໍານງເຖິງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນໃນບໍລເິ ວນໃກຄ ້ ຽງ ທ່ ອາດ - ບໍລເິ ວນທ່ ກໍານົດເປັ ນເຂດອະນຸລກ
້ ັ ນັນ. ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ບໍລເິ ວນທ່ ກໍານົດເປັ ນເຂດອະນຸລກ
້ ອ້ ງຄໍານງເຖິງ ການສົ່ງຜົນກະທົບທ່ ມຕໍ່ຊຸມຊົນ ຄືເຮັດໃຫ້ມ ັ ນັນຕ - ບໍລເິ ວນທ່ ກໍານົດເປັ ນເຂດອະນຸລກ
້ ່ ນັນເປົ ້ ່ າປ່ຽວ. ການຍ ້າຍຄອບຄົວເຮັດໃຫ້ພືນທ
ິ ານສາທາລະນະ 4.1.8. ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດບໍລກ
ິ ານສາທາລະນະ ແມ່ ນການນໍາໃຊ້ເພື່ອສາທາລະນຸປະໂພກ, ສາທາລະນຸ ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປະເພດບໍລກ
້ າ ັ ໄດ້ມຄວາມສົມ ບນຕາມວັດຖຸປະສົງ ຂອງແຜນຜັງຊນໍ ປະການແກ່ ຊຸມຊົນ ເພື່ອສົ່ງເສມໃຫ້ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫກ ລວມເຊັ່ນ: ສວນສາທາລະນະ, ສະຖານທ່ ການສກສາ, ການແພດ ແລະ ສາທາລະນະສຸ ກ, ສໍານັກງານອົງການ, ສະ
້ ການວິເຄາະສະພາບປັ ດຈຸບນ ັ ໃນທ່ ດິນປະເພດບໍລກ ິ ານ ຖາບັນສາດສະໜາ, ສນສິລະປະວັດທະນະທໍ າເປັ ນຕົນ. ສາມາດໃຫ້ຮເ້ ຖິງຄວາມຂາດເຂນ, ຄວາມບົກພ່ອງ, ຄວາມຕ້ອງການທ່ ຈະຈັດ ແລະ ຕອບສະໜອງໃຫ້ຕາມຄວາມ ຈໍາເປັນຂອງຊຸມຊົນເມືອງ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
137
້ ອງໄດ້ຄໍານງເຖິງ ຄຸ ນນະພາບຂອງການໃຫ້ບໍລກ ິ ານທ່ ພຽງພໍທ່ ວເຖິ ົ ການກໍານົດຂະໜາດ ແລະ ທ່ ຕັງຕ້ ງສໍາ
້ ່ ຂອງເມືອງຕາມການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຫ ກ ິ ານ ທ່ ແຈກຢາຍຕາມພາກສ່ວນຕ່ າງໆ ໃນພືນທ ັ ຂອງບໍ ລເິ ວນ ລັບຜ ໃ້ ຊ້ບໍລກ ້ ນັນໆ.
4.1.9. ສາທາລະນຸປະການ
້່ ິ ານໃຫ້ແກ່ ປະຊາຊົນທ່ ອາໄສຢ່ ໃນຕົວເມືອງທັງນກໍ ການສະໜອງດ້ານສາທາລະນຸປະການ ແມ່ ນການບໍລກ
ເພື່ອສ້າງຄວາມສະດວກສະບາຍ ແລະ ຄວາມສຸ ກ, ລວມທັງຄວາມປອດໄພທາງດ້ານຊວິດ ແລະ ຊັບສິນ. ລັດຈະ
້ ງົ ທ ນກ່ ຽວກັບ ການບໍ ລ ກ ິ ານດ້ານສາທາລະນຸ ປ ະການ ຫ ື ແມ່ ນເອກກະຊົນ ຈັດ ການດ້າ ນບໍ ລ ກ ິ ານສໍ າ ລັບ ເປັ ນ ຜ ລ ້ ມ ົ ໃຊ້ໄປບໍລກ ິ ານດ້ານສາທາລະນຸປະການກັບທ່ ດ້ວຍຕົນເອງ ຊ່ ງແຕກຕ່ າງກັບສາທາ ກິດຈະການບາງຢ່າງ. ແມ່ ນຜຊ ້ ້ ິ ານເຖິງບ່ອນຢ່ ອາໄສ. ການຄຸ ມ ້ ຄອງກ່ ຽວກັບສາທາລະນຸປະການນັນ້ ຈະ ລະນຸປະໂພກ ຊ່ ງໃນເບືອງຕົ ນອາດບໍ ລກ
້ ງພິຈາລະນາເຖິງກຸ່ ມຜຮ ້ ບ ັ ບໍລກ ິ ານທ່ ຕັງ້ ແລະ ຂະໜາດການບໍລກ ິ ານແກ່ ຊຸມຊົນທ່ ໜາແໜ້ນ ຊ່ ງອາດແບ່ງການ ຕອ
້ ຄອງບໍລຫ ິ ານອອກເປັ ນ 3 ລະດັບ ດັ່ງລຸ່ ມນ:້ ລະດັບເມືອງ, ລະດັບຊຸມຊົນ, ລະດັບກຸ່ ມບ້ານ ແລະ ລະດັບບໍລ ິ ຄຸ ມ ິ ານສິ່ງທ່ ມ ຢ່ ແລ້ວ ຄື ມະຫາວິທ ະຍາໄລ, ເວນ (neighbourhood). ສາທາລະນຸປ ະການປະກອບດ້ວ ຍການບໍ ລກ
ວິທະຍາໄລ, ສໍານັກ ງານອົງການ, ຫໍປະຊຸມ, ສະຖານຕໍ າຫວດ, ດັບເພິງ, ສະຖານຂົນສົ່ງໂດຍສານ, ຂົນສົ່ງສິນຄ້າ
ິ້ ບ່ອນຈອດລົດສາທາລະນະ, ໂຮງຮຽນປະຖົມ , ໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ມັດທະຍົມ, ສວນສາທາ ລະນະ, ສວນຫນ ເດັກນ ້ອຍ, ຮ້ານຄ້າຍ່ ອຍ, ຮ້ານສັບພະສິນຄ້າ, ຫ້ອງສະໝຸດ ແລະ ອື່ນໆ.
ຕົວຢ່າງທ່ ກ່ າວມາຂ້າງເທິງນ ້ ສາມາດຈັດສາທາລະນຸປະການ ອອກຕາມປະເພດບໍ ລິການເປັນ 5 ປະເພດ
ດັ່ງນ:້ ການສກສາ, ການແພດ ແລະ ສາທາລະນະສຸ ກ, ການພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈ, ການຮັກສາຄວາມປອດໄພ ແລະ ິ ານ ດ້ານອື່ນໆ. ຊັບສິນ ແລະ ການບໍລກ
1) ສາທາລະນຸປະການດ້ານການສກສາ
້ ່ ລະດັບອະນຸບານເຖິງລະດັບມັດທະ ຍົມສກສາໂດຍທົ່ວ ແມ່ ນກ່ ຽວຂ້ອງເຖິງສະຖານທ່ ສກສາ ຕັງແຕ
້ ິ ານແມ່ ນເດັກ ນອ ້ ຍເຖິງຜໃ້ ຫຍ່ ທ່ ເຂົາໄວຕະຫ ໄປແລ້ວ ຜໃ້ ຊ້ບໍລກ າດແຮງງານ (3 – 21 ປ). ສະຖານທ່ ສກສາຈ່ ງ ້ ແຕກຕ່ າງກັນຕາມລະດັບຊ່ວງຊັນໄວອາຍຸ ຄ:ື ້ ໍ ລເິ ວນບ້ານ (neighbourhood) ຂອງ ກ. ລະດັບ ອະນຸ ບານ (ອາຍຸ 3 – 6 ປ ): ໂຮງຮຽນຕ້ອ ງຢ່ ໃກ ບ
ິ ານແມ່ ນເດັກນອ ້ ຍ ທ່ ຍັງຕ້ອງການ ການເບິ່ງແຍງດແລຢ່າງໃກ ຊ ້ ດ ິ ຈາກຜໃ້ ຫຍ່ . ເຂດພັກອາໄສ ເພາະວ່າຜໃ້ ຊ້ບໍລກ
ຍ ້ອນວ່າຮ່າງກາຍຂອງເດັກນ ້ອຍຍັງບໍ່ເໝາະສົມທ່ ຈະຍ່ າງ ໃນໄລຍະໄກກວ່າ 500 ມ ຫ ື ຍ່ າງເກນ 15 ນາທ. ອາຄານ
່ ອຄວາມປອດໄພຂອງເດັກນອ້ ຍ ແລະ ຄວນມເດ່ ນຫນ. ້ ້ ິ ້ ບໍລເິ ວນຂອງໂຮງຮຽນນັນແມ່ ຮຽນຕ ້ອງເປັນຊັນດຽວເພື ນບໍ່ ້ ່ ຂອງໂຮງຮຽນ ໃຫ້ກວ້າງເກນໄປ ໃຫ້ສາມາດເບິ່ງແຍງດແລໄດ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ. ສໍາລັບຊຸມຊົນ 500 - 600 ຄົນ ເນືອທ ແມ່ ນໃຫ້ມປະມານ 800 – 3,000 ມ2 ສໍາລັບເດັກນ ້ອຍແຕ່ 40 -60 ຄົນ. ້ ໍ ລ ເິ ວນບ້າ ນ (neighbourhood) ຂ. ລະດັບ ໂຮງຮຽນປະຖົມ (6 – 13 ປ ): ໂຮງຮຽນຕ້ອ ງຢ່ ໃກ ບ
ັ ໂຮງຮຽນອະນຸບານ ແຕ່ ເປັ ນເດັກນອ ້ ຍທ່ ໃຫຍ່ ກວ່າເດັກນອ ້ ຍອະນຸບານ ທ່ ຍັງຕ້ອງການ ຂອງເຂດພັກອາໄສ ຄືກບ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
138
ເບິ່ງແຍງດ ແລຈາກຜ ໃ້ ຫຍ່ . ການສ ກສາລະດັບ ປະຖົມ ເປັ ນ ການສ ກສາພາກບັງຄັບ ຈ່ ງຕ້ອ ງມ ຢ່ າງພຽງພໍ ສໍ າລັບ ້ ຍໃນໄວນ.້ ສໍາລັບຊຸ ມຊົນ ຂະໜາດ 3,000 - 3,500 ຄົນ ຄວນມ ໂຮງຮຽນ 1 ແຫ່ ງ ມ ນັກ ຮຽນປະມານ ເດັກ ນອ ້ ່ ປະມານ 9,000 - 10,000 ມ2. ອາຄານຮຽນຄວນມຫາຍກວ່າ 1 ຊັນ້ ແລະ ຕ້ອງມສະ 700 - 1,500 ຄົນ ມເນືອທ ໜາມກິລາກາງແຈ ້ງ ເພື່ອໃຫ້ເດັກນ ້ອຍອອກກໍາລັງກາຍເພື່ອຄວາມຈະເລນເຕບໂຕ.
ຄ. ລະດັບມັດທະຍົມສກສາ (ອາຍຸ 13 – 19 ປ) ແບ່ງເປັ ນມັດທະຍົມຕອນ ຕົນ້ (13 – 16 ປ) ແລະ
້ ້ ໍລເິ ວນທ່ ພັກອາໄສ ແຕ່ ໃຫ້ມຂໍສະດວກ ມັດທະຍົມຕອນປາຍ (ອາຍຸ 16 – 19 ປ). ໂຮງຮຽນອາດຢ່ ຫ່າງຈາກໃກບ
ໃນການເດ ນທາງ. ໃນຊຸ ມຊົນ ທ່ ມ ປະຊາ ກອນ 9,000 ຄົນ ຈະມ ນັກ ຮຽນປະມານ 600 – 900 ຄົນ ສໍ າ ລັບ ້ ່ ດິນປະມານ 8,000 - 12,000 ມ2; ຖ້າມປະຊາກອນເກນ 10,000 ຄົນ ຄວນມມັດທະຍົມ ້ ເນືອທ ມັດທະຍົມຕົນມ
້ ່ 16,000 ມ2. ອາຄານສາມາດເປັ ນອາຄານສງກວ່າສອງຊັນ້ ຕອນປາຍ 1 ແຫ່ງ ແລະ ອາຊວະ 1 ແຫ່ງ ຂະໜາດພືນທ ມກິລາໃນຮົ່ມ ແລະ ກາງແຈ ້ງ ມອາຄານຝກຫັດງານຕາມລັກສະນະການສກສາ.
້ ້ ງ. ລະດັບມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ວິທະຍາໄລ ເປັ ນການສກສາລະດັບປະລິນຍາຕ ແລະ ສງກວ່ານຜ
ິ ານແມ່ ນມ ຮ່ າງກາຍໃຫຍ່ ໂຕແຂງແຮງເຕັມ ສ່ວນ ສາມາດຮັບຜິດຊອບຕົນເອງໄດ້. ການສກສາລະດັບ ນ ້ ໃຊ້ບໍ ລກ ້ ່ ຕະຫາດ ແມ່ ນແນ່ ໃສ່ສ້າງໃຫ້ມຄວາມຮຄ້ ວາມສາມາດ ສະເພາະດ້ານໃດດ້ານໜ່ ງໃນຫາຍສາຂາວິຊາອາຊບ ເພື່ອເຂົາສ
້ ່ ຕ້ອງກວ້າງຂວາງ. ສະຖາບັນການສກສາປະເພດນອາດຢ ້ ້ ່ ແຮງງານຈໍາເປັ ນຕ້ອງມການຄົນຄວ້ າວິໄຈຢ່າງຈິງຈັງ ພືນທ ້ ້ ັ , ຮ້ານຄ້າ ໃນຮບວິທະຍາເຂດ ແລະ ຈະເປັ ນ “ຂົວຂອງການເຕ ບໂຕ” ສາມາດດງດດເອົາກິດຈະກໍາອື່ນເຂົາມາ (ຫໍພກ ...). 2) ດ້ານສຸ ຂະພິບານ ແລະ ດ້ານການແພດ
ິ ານເພື່ອຄຸ ນນະພາບຂອງຊວິດ ເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບສົມບນແຂງແຮງ ແລະ ເປັ ນການປ້ອງ ເປັນການບໍລກ
ກັນໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ. ການແພດ ແມ່ ນການປິ່ ນປົ ວຕາມອາການເຈັບປ່ວຍຕາມພະຍາດ. ໂຮງໝໍມຂະໜາດໃຫຍ່ ພຽງ ້ ບການມ ຂະແໜງການບໍລກ ິ ານຫາຍໜ້ອຍເທົ່າໃດຄວາມຊໍານານສະເພາະ ແລະ ຈໍານວນຄົນເຈັບ. ໃດ ແມ່ ນຂນກັ ຄວາມຈໍາເປັນໃນການປິ່ ນປົ ວແມ່ ນຕ້ອງການຄວາມວ່ອງໄວ ແລະ ສະຖານທ່ ຄວນມຄວາມສະຫງ ົບ. 3) ການພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈ ຜ ໃ້ ຊ້ບໍ ລ ິກ ານແມ່ ນ ໝ າຍເຖິ ງ ປະຊາຊົ ນ ທຸ ກ ເພດທຸ ກ ໄວມ ທັ ງ ການອອກກໍ າ ລັງ ກາຍ ແລະ ບໍ່
້ ລາປະເພດຕ່ າງໆເຊັ່ນ: ການຍ່ າງ, ການແລ່ນ, ລອຍນໍາ, ້ ອອກກໍາລັງກາຍ. ການອອກກໍາລັງກາຍ ແມ່ ນການຫນກິ
້ ການຟັ ງດົນຕ, ເບິ່ງການຫນ, ້ ເທັນນິດ, ເຕະບານ, ບານສົ່ງ ແລະ ອື່ນໆ. ການບໍ່ອອກກໍາລັງກາຍແມ່ ນການນັ່ງຫນ,
້ ການພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈນັບທັງ ການອອກກໍາລັງກາຍ ແລະ ບໍ່ອອກກໍາລັງ ຟັງການອອກຄໍາເຫັນ ຫ ື ປາໄສເປັ ນຕົນ. ອາດຈັດລວມກັນຢ່ ໃນສວນສາທາລະນະ ເຮັດໃຫ້ສວນສາທາລະນະມການເຄື່ອນໄຫວຫາຍສິ່ງຫາຍຢ່າງຄື ໃຊ້ເປັ ນ ້ ່ ສຂຽວຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມຂອງເມືອງ. ສະຖານທ່ ພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈ ຜ່ອນຄາຍຄວາມຕງຄຽດ ແລະ ເປັ ນພືນທ
ສວນສາທາລະນະເປັ ນ ສາທາລະນະປະການທ່ ມຄວາມຈໍາເປັ ນອາດຈັດເປັ ນສວນຂະໜາດນ ້ອຍໃນເຂດທ່ ພັກອາໄສ ້ ່ ເປົ່ າ ົ ສ່ວນຫວງຫາຍໃນເມືອງ ອາດເປັ ນເຂດທ່ ເປັ ນພືນທ ຫ ື ເຂດທຸ ລະກິດການຄ້າ. ສວນສາທາ ລະນະທ່ ຮັບໃຊ້ຄນ ຫວ່າງຈ່ ງຄວນມເດ່ ນສະແດງດົນຕ ຫ ື ເວທປາໄສເພື່ອຈັດງານບຸ ນຕ່ າງໆ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
139
4) ການຮັກສາຄວາມປອດໄພ ແລະ ຊັບສິນ
້ ່ ທ່ ຕ ອ ້ ງການຄວາມປອດໄພ ຫ ື ບໍ ລ ເິ ວນທ່ ມ ຄວາມໜາແໜ້ນ , ສະຖານ ຕໍ າ ຫ ວດ: ບໍ ລ ເິ ວນພືນທ
້ າ້ ຍ. ຊຸມຊົນ ເຊື່ອມໂຊມ, ແອອັດ ແລະ ບໍລເິ ວນທ່ ມການຢ່ ອາໄສເບົາບາງມັກມບັນຫາອາດສະຍາກໍາ ແລະ ໂຈນຜຮ ລະດັບເມືອງ ຫ ື ຊຸມຊົນໃຫຍ່ ຄວນມສະຖານຕໍາຫວດ ເພື່ອຮັກສາຄວາມປອດໄພແກ່ ປະຊາຊົນ. ດັບເພງ ແລະ ບັນ ເທົາສາທາລະນະໄພ: ເປັ ນບໍ ລເິ ວນທ່ ມ ຄວາມໜາແໜ້ນສງ ແລະ ມ ອາຄານສ ງ,
ອາຄານແອອັດ, ເຊື່ອມໂຊມ ເປັ ນບໍລເິ ວນຕ້ອງກຽມການດັບເພິງ ແລະ ບັນເທົາສາທາ ລະນະໄພເຊັ່ນ: ອັກຄໄຟ, ອຸ
້ ສະຖານດັບເພິງຄວນຢ່ ໃນສະຖານທ່ ກວ້າງ ທົກ ກະໄພ, ວາຕະໄພ ຕະຫອດວິນາດສະໄພຕ່ າງໆທ່ ອາດເກ ດຂນ. ສາມາດຈອດລົດດັບເພິງໄດ້ 2 - 3 ຄັນ ສາມາດດັບເພິງພ້ອມກັນໄດ້ສອງໜ່ວຍ.
້ ສໍາລັບວິນາດສະໄພນັນຄວນກະກຽມຄວາມພ້ ອມ ດ້ານອຸ ປະກອນກໄ້ ພຕ່ າງໆເຊັ່ນ: ເຄື່ອງຂຸ ດເຈາະ
້ ຍົນເອລກົບເຕກ ້ໄພ, ເຮືອກ ້ໄພ... ົ ຈັກສບນໍາ, ອຸ ບມຸ ງໃນກໍລະນຕກຖະຫ່ ມ, ິ ານດ້ານອື່ນໆ 5) ການບໍລກ
້ ່ ການປົ ກຄອງ ທ່ ທາງລັດຖະບານໄດ້ກໍານົດ ິ ານແມ່ ນປະຊາຊົນໃນພືນທ ສນການປົ ກຄອງ: ຜໃ້ ຊ້ບໍລກ ້ ໄວ້ປະກອບດ້ວຍສໍານັກງານຂອງເຈົາຄອງນະຄອນຫ ວງ/ນະຄອນ, ຫ້ອງ ການປົ ກຄອງເມືອງ, ຫ້ອງການປົ ກຄອງ ້ ິ ານມສາ ບ້ານ. ສນການປົ ກຄອງຄວນຕັງໃນບໍ ລເິ ວນທ່ ເໝາະສົມ ໃຫ້ປະຊາຊົນມຄວາມສະດວກໃນການມາໃຊ້ບໍລກ ້ ່ ກວ້າງຂວາງພຽງພໍເພື່ອປກ ້ ້ ບ ັ ເຂດການຄ້າ ມຂໍສະດວກໃນດ້ ທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ຢ່ ໃກກ ານຄົມມະນາຄົມມພືນທ ສ້າງອາ ຄານໃຫ້ສະຫງ່ າງາມ ມບ່ອນຈອດລົດ ແລະ ບໍ່ຄວນຢ່ ເຂດການຄ້າທ່ ມບັນຫາແອອັດ.
້ ່ ກວ້າງຂວາງ ພຽງພໍສໍາລັບບ່ອນຈອດລົດ ້ ່ ບໍລເິ ວນຊານເມືອງມພືນທ ສະຖານການຂົນສົ່ງ: ຄວນຕັງຢ
ິ ານຜໂ້ ດຍສານ. ສະຖານຂົນສົ່ງໂດຍສານ ແລະ ສະຖານຂົນສົ່ງສິນຄ້າຄວນແຍກອອກຈາກກັນ ແຕ່ອາດ ແລະ ບໍລກ ້ ່ ປະມານ 4 – 8 ຮຕ, ຖ້າເປັ ນສະຖານ ຊັນ້ 1 ກໍ່ຕ້ອງມເນືອທ ້ ່ ປຸ ກສ້າງປະມານ ຢ່ ໃນບໍລເິ ວນດຽວກັນ ຂະໜາດພືນທ 1,5 ຮຕ ຊັນ້ 2 ປະມານ 1,2 ຮຕ ແລະ ຊັນ້ 30,8 ຮຕ.
ບ່ອນຈອດລົດໂດຍສານປະຈໍາທາງ ຄວນໄດ້ໃຫ້ມບ່ອນຈອດລົດປະຈໍາທາງ ໃນເມືອງທຸກໄລຍະ 100 ້ ັ ແລະ ສາຍສໍ າຮອງພາຍໃນເມືອງ ແຕ່ ຕ້ອງຄໍ ານງເຖິງຄວາມປອດໄພ ໃນການ - 200 ມ, ຕາມເສັນທາງສາຍຫ ກ ິ ານ ແລະ ຍານພາຫະນະປະເພດອື່ນໆອກດ້ວຍ. ສັນຈອນຢ່ ເທິງຫົນທາງຂອງຜໃ້ ຊ້ບໍລກ
ຕະຫາດສົດ: ເປັ ນສນກາງລະດັບຊຸມຊົນເມືອງເທດສະບານ ແລະ ກຸ່ ມບ້ານ ທຸກແຫ່ງຄວນມຕະຫາດ
້ ່ ຽນສິນຄ້າລະຫວ່າງເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດ ລວມທັງຜບ ້ ໍລກ ິ ານພາຍໃນເມືອງ. ຂະໜ ສົດ 1 ແຫ່ງ, ເພື່ອຊືຂາຍແລກປ
້ ບຄວາມຈໍາເປັ ນໃນການບໍລໂິ ພກຂອງປະຊາຊົນ ໃນຊຸມຊົນ, ອາດຈັດໃຫ້ມ ການຂາຍ າດຂອງຕະຫາດແມ່ ນຂນກັ ຕາມຮ້ານຂາຍຢ່ ອ້ອມບໍລເິ ວນຕະຫາດ ແລະ ມບ່ອນຈອດລົດ. ອງຕາມ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍ ຜັງເມືອງ (ສະບັບປັບປຸ ງ) ເລກທ 072/ສພຊ ລົງວັນທ 16/11/2017 (ມາດຕາ 2 ການຜັງເມືອງ, ມາດຕາ 3 ຕົວເມືອງ, ມາດຕາ 6 ການວາງຜັງເມືອງ, ມາດຕາ 10 ການວາງຜັງເມືອງ
ລະດັບເມືອງ, ມາດຕາ17 ເຂດຂະຫຍາຍຕົວເມືອງ, ມາດຕາ 19 ການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຜັງເມືອງ, ມາດຕາ 31 ຈຸດປະສົງ ້ ງົ ທນ). ຂອງການລົງທນ, ມາດຕາ 32 ປະເພດຜລ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
140
4.2. ການຈັດແບ່ ງເຂດ ແລະ ປະເພດທ່ ດິນ.
້ ໍານົດຂອບເຂດ ຫ ື ວາງແຜນນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ສໍາລັບທ່ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທ່ ດິນ ກໍານົດໄວ້ວ່າ ລັດຖະບານເປັ ນຜກ
ດິນແຕ່ລະປະເພດ ລວມທັງດິນເພື່ອການກະສິກໍາ, ປ່າໄມ,້ ອຸ ດສາຫະກໍາ ແລະ ການປຸ ກສ້າງໃນຂອບເຂດທົ່ວປະ ້ ໍານົດຂອບເຂດທ່ ດິນປະເພດຕ່ າງໆ ພາຍໃນຂອບເຂດຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ເທດ ອົງການປົ ກຄອງທ້ອງຖິ່ນເປັ ນຜກ
ໂດຍໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບການກໍານົດຂອບເຂດ ປະເພດການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນທ່ ລັດຖະບານກໍານົດອອກ ແລ້ວສະເໜໃຫ້ ້ ງຖັດຕົນນັນເພື ້ ່ ອພິຈາລະນາຮັບຮອງເອົາ. ຕາມກົດໝາຍໄດ້ຈດ ັ ແບ່ງປະເພດທ່ ດິນອອກ ອໍານາດການປົ ກຄອງຂັນເທິ
້ ທ່ ດິນອຸ ດສາຫະກໍາ, ທ່ ດິນຄົມມະນາຄົມ, ທ່ ດິນ ເປັນ 8 ປະເພດຄື: ທ່ ດິນກະສິກໍາ, ທ່ ດິນປ່າໄມ ້, ທ່ ດິນບໍລເິ ວນນໍາ, ້ ຄອງການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ວັດທະນາທໍາ, ທ່ ດິນປ້ອງກັນຊາດ - ປ້ອງກັນຄວາມສະຫງ ົບ ແລະ ທ່ ດິນປຸ ກສ້າງ, ຊ່ ງການຄຸ ມ ແຕ່ ລະປະເພດ ທ່ ມໜ້າທ່ ການນໍາໃຊ້ທ່ ແຕກຕ່າງກັນນັນ້ ໄດ້ແບ່ງຄວາມຮັບຜິດຊອບລະຫວ່າງກະຊວງຕ່ າງໆ ເຊັ່ນ:
ກະຊວງກະສິກໍາ, ກະຊວງການເງ ິນ, ກະຊວງຖະແຫງຂາວ ແລະ ວັດທະນາທໍາ, ກະຊວງໂຍທາທິການ ແລະ ຂົນສົ່ງ ້ ້ ຸມ ້ ຄອງ ແລະ ຄົນຄວ້ ້ ຄອງ, ປົ ກປັ ກຮັກສາ ແລະ ພັດທະນາທ່ ດິນ. ນັນ້ ແລະ ອື່ນໆ ເປັ ນຜຄ າ ວາງລະບຽບການຄຸ ມ
້ ຄອງທ່ ດິນປະເພດ ໝາຍຄວາມວ່າ ເມື່ອທ່ ດິນປ່ຽນປະເພດການນໍາໃຊ້ຈາກປະເພດໜ່ ງໄປສ່ ປະເພດອື່ນ ການຄຸ ມ ້ ງປ່ຽນຜຄ ້ ຸມ ້ ຄອງຈາກກະຊວງໜ່ ງ ເປັ ນອກກະຊວງໜ່ ງ ເຊັ່ນດຽວກັນ ແລະ ການຫັນປ່ຽນທ່ ດິນປະ ດັ່ງກ່ າວ ກໍ່ຕອ ່ ນ ແຕ່ ້ ເພດໜ່ ງໄປສ່ ອກປະເພດໜ່ ງ ຈະດໍາເນນການໄດ້ກ່ ໍຕໍ່ເມື່ອຫາກເຫັນວ່າມຄວາມຈໍາເປັ ນນໍາໃຊ້ໃນເປົ າໝາຍອື ຕ ້ອງບໍ່ສົ່ງຜົນດ້ານລົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະຊາດ ຫ ື ສັງຄົມ ແລະ ຕອ້ ງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈາກ ອົງການທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ.
້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ອານຸຍາດ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍກະສິກໍາ ທ່ ກ່ າວເຖິງການປົ ກປັກຮັກສາດິນກະສິກາໍ ບຸ ກຄົນ ແລະ ອົງການຈັດຕັງທ
ໃຫ້ດໍາເນນກິດຈະການກະສິກໍາ ບໍ່ມ ສິດຖົມ ດິນກະສິກໍາ ແລະ ຂຸ ດເອົາດິນກະສິກໍາດ້ວຍຮບການ ແລະ ວິທໃດກໍ່
ັ ອານຸຍາດຈາກຂະແໜງກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ ້ ຕາມທ່ ເຮັດໃຫ້ທ່ ດິນກໍາສິກໍາດັ່ງກ່ າວປ່ຽນສະພາບເດມ ໂດຍບໍ່ໄດ້ຮບ ັ ອະນຸຍາດຈາກຂະແໜງ ການຫັນປ່ຽນທ່ ດິນກະສິກໍາປະເພດໜ່ ງໄປສ່ ທ່ ດິນກະສິກໍາ ອກປະເພດໜ່ ງ ຈະຕ້ອງໄດ້ຮບ ້ ່ ດິນທ່ ຈະຫັນປ່ຽນນັນ. ້ ກະສິກາໍ ແລະ ປ່າໄມ ້ ຕາມເນືອທ
້ ັ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທ່ ດິນ ເລກທ 88 ລົງວັນທ (ປ 2008) ມາດຕາ 19 ດໍາລັດວ່າດ້ວຍການຈັດຕັງປະຕິ ບດ
້ ຄອງທ່ ດິນແຫ່ງຊາດ ແລະ ອົງການຄຸ ມ ້ ໄດ້ໃຫ້ສິດເພື່ອການອະນຸຍາດ ການຫັນປ່ຽນປະເພດທ່ ດິນ ສໍາລັບອົງການຄຸ ມ
້ ອງຖິ່ນ, ຊ່ ງດໍາລັດໄດ້ລະບຸ ວ່າ: ອົງ ການປົ ກຄອງຂັນເມື ້ ອງ, ເທດສະບານມສິດຕົກລົງ ໃຫ້ປ່ຽນ ຄອງຕ່າງໆ ຢ່ ຂັນທ້ ້ ຄອງທ່ ດິນເມືອງ, ເທດສະບານ ແລະ ຂະ ແປງປະເພດທ່ ດິນທ່ ຕໍ່າກວ່າ 3 ເຮັກຕາ, ຕາມການສະເໜຂອງອົງການຄຸ ມ ແໜງການກ່ ຽວ ຂ້ອງ.
້ ້ ອົງການປົ ກຄອງຂັນແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ມສິດຕົກລົງໃຫ້ປ່ຽນແປງປະເພດທ່ ດິນ ແຕ່ 3 ເຮັກຕາ ຂນໄປຫາ
້ ຄອງທ່ ດິນ ປະຈໍາແຂວງ, ນະຄອນຫ ວງ ແລະ ຂະແໜງທ່ ກ່ ຽວ 100 ເຮັກ ຕາ, ຕາມການສະເໜ ຂອງ ອົງການຄຸ ມ ຂ້ອງ.
້ ້ ຄອງທ່ ດິນແຫ່ງຊາດ ມສິດຕົກລົງໃຫ້ປ່ຽນແປງ ປະເພດທ່ ດິນ ທ່ ເກນກວ່າ 100 ເຮັກຕາ ຂນໄປ ອົງການຄຸ ມ
ຫາ 1,000 ເຮັກຕາ ຕາມການເໜຂອງຂະແໜງການທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ແລະ ເປັ ນເອກະພາບກັບອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ ໂດຍໄດ້ຮັບການເຫັນດຈາກລັດຖະບານ. ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
141
້ ລັດຖະບານມສິດຕົກລົງໃຫ້ປ່ຽນແປງປະເພດທ່ ດິນເກນກວ່າ 1,000 ເຮັກຕາ ຂນໄປຕາມການສະເໜ ຂອງ
້ ຄອງທ່ ດິນ ແຫ່ ງຊາດ, ຂະແໜງການທ່ ກ່ ຽວຂ້ອ ງ ແລະ ອົງການປົ ກ ຄອງທ້ອ ງຖິ່ນ ໂດຍໄດ້ຮ ບ ັ ການ ອົງການຄຸ ມ ຮັບຮອງຈາກສະພາແຫ່ງຊາດ.
ັ ອະນຸຍາດໃຫ້ປ່ຽນແປງປະເພດໄປແລ້ວ ຕ້ອງນໍາໃຊ້ໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບເປົ ້າໝາຍ ແລະ ລະ ທ່ ດິນ ທ່ ໄດ້ຮບ
້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ອະນຸຍາດໃຫ້ປ່ຽນແປງປະເພດທ່ ດິນຕ້ອງຮັບຜິດຊອບໃນການໃຊ້ແທນຄ່າ ບຽບກົດໝາຍທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ. ຜທ ິ ານອື່ນໆຕາມລະບຽບການ. ເສຍຫາຍ, ຄ່າຊັບພະຍາກອນ, ເສຍຄ່າທໍານຽມ ແລະ ຄ່າບໍລກ
ອງຕາມ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍ ທ່ ດິນ ສະບັບເລກທ 04 / ສພຊ ລົງວັນທ 21 ຕຸ ລາ 2003
(ມາດຕາ 4 ການສົ່ງເສມການພັດ ທະນາທ່ ດິນ ມາດຕາ 6 ການປົ ກ ປັ ກ ຮັກ ສາທ່ ດິນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອ ມ
ມາດຕາ 11 ການຈັດແບ່ງເຂດ ແລະ ປະເພດທ່ ດິນ ມາດຕາ 12 ການກໍານົດ ຂອບເຂດທ່ ດິນແຕ່ ລະປະເພດ ມາດຕາ
13 ການເຊົ່າທ່ ດິນ ມາດຕາ 14 ການຫັນປ່ຽນປະເພດ ທ່ ດິນ ມາດຕາ 15 ທ່ ດິນກະສິກໍາ ມາດຕາ 42 ການກໍານົດ ຂອບເຂດນໍາໃຊ້ທ່ ດິນປຸ ກສ້າງ)
4.3. ນິຍາມການພັດທະນາ
ັ ພະຍາກອນ ທ່ ມວັດຖຸປະສົງ ເພື່ອຕອບສະໜອງ ການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ ຄືຮບແບບຂອງການນໍາໃຊ້ຊບ
້ ງການຂອງມະນຸດ ໃນຂະນະດຽວກັນກໍ່ຮັກສາສະພາບແວດລ້ອມໃຫ້ຄງົ ເດມ, ບໍ່ໃຫ້ສນເສຍຄວາມສົມ ຄວາມຕອ ົ ຮຸ່ ນຫງັ ໄດ້ເຫັນ, ເຊິ່ງເປັ ນສິ່ງທ່ ທ້າທາຍຂອງການພັດທະນາສັງຄົມ ດນຂອງລະບົບນິເວດວິທະຍາ ເພື່ອໃຫ້ອະນຸຊນ ັ . ເຮົາໃນປັດຈຸບນ
4.4. ການຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອການພັດທະນາ.
້ ່ ັ ການຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອພັດທະນາພືນທ 4.4.1. ຫກ
ການຈັດຮບທ່ ດິນແມ່ ນການນໍາເອົາທ່ ດິນ (ຕອນດິນ) ຫາຍແປງມາໂຮມກັນເພື່ອຈັດຮບແປງດິນໃໝ່ໃຫ້
້ ັ ໃຫ້ມເສັນທາງສາທາລະນຸ ເປັ ນລະບຽບ ແລະ ຈົບງາມຕາມແຜນຜັງທ່ ວາງໄວ້ແລ້ວກໍຈດ ປະໂພກ ແລະ ສາທາລະນຸ
ິ ນ ັ ) ໃຫ້ມມາດຖານ ແລະ ຄົບຖ້ວນພຽງພໍກບ ັ ຄວາມຕອ ້ ງການເມື່ອຈັດຮບທ່ ດິນສໍາເລັດແລ້ວ, ກໍຈະ ປະການ (ບໍລພ
້ ້ ເຮັດໃຫ້ມແປງດິນເກົ່າມຮບແປງທ່ ດິນໃໝ່ທ່ ຈົບງາມ ພ້ອມທັງມເສັນທາງເຂົ າອອກສະດວກ ແລະ ຕິດກັບທຸ ກແປງ ດິນເຮັດໃຫ້ຊຸມຊົນມສະພາບແວດລ້ອມທ່ ດ ແລະ ມນຄ່າທ່ ດິນກໍເພ່ ມສງອກດ້ວຍ. ການຈັດຮບທ່ ດິນຈະສາມາດດໍາ ້ ເນນການໄດ້ດ ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອມ ການຮ່ວມມືຂອງເຈົາຂອງດິ ນ ໂດຍພາກລັດຈະເປັ ນຜໃ້ ຫ້ການສະໜັບສະໜ ນການດໍ າ ັ ການປະສານງານທ່ ສໍາຄັນລະຫວ່າງພາກລັດ ແລະ ພາກເອກະ ເນນການໃນລັກສະນະປະສານງານກັບຊຸມຊົນ. ຫກ ຊົນມດັ່ງນ:້
້ ່ າງເໜາະສົມ ເພື່ອໃຫ້ທ່ ດິນທຸ ກ - ຈັດຮບແປງທ່ ດິນໃໝ່ໂດຍກໍານົດຮບຕອນດິນ, ຂະໜາດ, ທ່ ຕັງຢ
ຕອນຕິດກັບທາງ ແລະ ສາມາດໃຊ້ປະໂຫຍດໃຫ້ໄດ້ຢ່າງຄຸ ້ມຄ່າຫາຍທ່ ສຸ ດ.
້ ່ າງ ແລະ ບໍລພ ິ ນ ັ ຕ່ າງໆຢ່າງເໜາະສົມພຽງພໍເຊັ່ນ: ຫົນທາງ, ລະບົບລະບາຍ - ກໍ່ສ້າງດ້ານພືນຖານໂຄງລ
້ ່ ຫວ່າງເປົ່າຢ່າງພຽງພໍ. ້ ສວນສາທາລະນະ ແລະ ພືນທ ນໍາ,
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
142
້ ່ ສໍາຫບ ັ ສາທາລະນຸປະໂພກ ແລະ ສິ່ງບໍລກ ິ ານໃຫ້ແກ່ ຊຸມຊົນເຊັ່ນ: ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ - ກະກຽມພືນທ ...
່ ດິນສາມາດຫາຜົນປະໂຫຍດ ແລະ ້ ້ ໃນລະຫວ່າງດໍາເນນການຂັນຕອນການຈັ ດຮບທ່ ດິນ ເຈົາຂອງທ
້ າ້ ທ່ ຢ່ ອາໄສຂອງຕົນເອງຢ່າງເປັ ນປົ ກກະຕິ ຈົນກວ່າມການດໍາເນນການໃນຕອນດິນຂອງຕົນ, ເມື່ອເຖິງເວລານັນເຈົ ໜ້າທ່ ຮັບຜິດຊອບຈະຈັດຫາບ່ອນຢ່ ຊົ່ວຄາວໂດຍໃຫ້ມຜົນກະທົບໜ້ອຍທ່ ສຸ ດ.
ການຈັດຮບທ່ ດິນ ສາມາດປະຍຸ ກໃຊ້ໄດ້ຢ່າງຫາກຫາຍ ໃນການພັດທະນາເມືອງທັງການພັດທະນາ
້ ່ ບໍ ລ ເິ ວນເມືອ ງ. ການຈັດ ຮ ບທ່ ດິນ ໃນເຂດພັດ ທະນາເມືອ ງໃໝ່ ບໍ ລ ິເວນຊານເມືອ ງ ແລະ ການພັດ ທະນາພືນທ ້ ່ ຈໍາກັດນອ ້ ຍ ສາມາດປະຍຸ ກໄດ້ຢ່າງມຫາຍຮບຫາກຫາຍ ສໍາລັບໂຄງການພັດທະນາເມືອງ ເຖິ່ງແມ່ ນວ່າຈະມພືນທ ້ ່ ຂນກັ ້ ບສະພາບການ ກວ່າ 1 ຮຕ, ແຕ່ຄວາມມປະສິດຕິພາບຂອງໂຄງການ ແມ່ ນມແຕກຕ່າງກັນໄປໃນແຕ່ລະພືນທ ່ ດິນ. ້ ້ ໃຊ້ປະໂຫຍດທ່ ດິນ ແລະ ຄວາມຮ ້ຄວາມເຂົາໃຈຂອງເຈົ າຂອງທ
້ ່ ທັງໝົດ ການຈັດຮບທ່ ດິນນອກຈາກຈະຈັດຂອບເຂດຂອງແປງດິນແລ້ວ ຍັງເປັ ນການພັດທະນາພືນທ
້ ່ ດິນຈາກໂຄງການດ້ວຍເຕັກນິກສະເພາະ ແລະ ການພັດທະນາໂຄງສ້າງພືນຖານຂອງເມື ້ ຂອງເມືອງໂດຍພືນທ ອງຢ່າງ ້ ້ ກໃສ່ການພັດທະນາທ່ ດິນ ໂດຍສະເພາະແມ່ ນການກໍ່ສ້າງພືນຖານໂຄງ ເປັ ນລະບົບ. ການຈັດຮບທ່ ດິນແມ່ ນເນັນໜັ
ລ່າງ, ສ່ວນການກໍ່ສ້າງອາຄານ ແລະ ເຮືອນຢ່ ແມ່ ນດໍາເນນການຫງັ ໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນສໍາເລັດກ່ ອນ ການຈັດແບ່ງ ້ ນມຄວາມຍດຍຸ ນສາມາດໜນໃຊ້ໄດ້ຢ່າງຫາກຫາຍ ແລະ ມປະສິດຕິຜນ ້ ົ ຂັນຕອນການພັ ດທະນາ ໃນທໍານອງນແມ່ ້ ໃນການພັດ ທະນາຕົວເມືອ ງໂດຍລວມ. ວິທ ຈັດຮ ບທ່ ດິນ ແມ່ ນການແບ່ ງຂັນການພັ ດທະນາຕົວເມືອ ງເປັ ນສອງ ລະດັບ: - ການກໍ່ສ້າງອາຄານໃນລະບົບ - ຜັງລະອຽດຂອງເຂດ 4.4.2. ແນວຄິດກ່ ຽວກັບການຈັດວາງຮບທ່ ດິນ
້ ່ ກ່ ຽວກັບການປັ ບປຸ ງພືນທ ້ ່ ໂຄງລ່າງ ແລະ ການ ການຈັດຮບທ່ ດິນເປັ ນວິທການໜື່ງເພື່ອພັດທະນາພືນທ
້ ິ ລວມ ເພ່ ມມນຄ່າດິນ, ການໃຊ້ປະໂຫຍດທ່ ດິນໃນບໍລເິ ວນຈັດສັນນັນໆ, ໂດຍບໍ່ໄດ້ໃຊ້ວິທເວນຄືນທ່ ດິນ ແຕ່ໃຊ້ວທ ້ ່ າ: “ຈັດແປງດິນໃໝ່” ທ່ ດິນຫາຍໆຕອນມາລວມກັນໃຫ້ເປັ ນຕອນໃຫ່ຍ ແລ້ວມາວາງຜັງຈັດຮບທ່ ດິນໃໝ່ເອນວ
້ ່ ໝາຍເຖິງການພັດທະນາປັ ບປຸ ງພືນທ ້ ່ ໃດໜື່ງ ການດໍາເນນໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອພັດທະນາພືນທ
ຂອງຊຸມຊົນໂດຍ:
້ ິ ານພືນຖານແກ່ - ຈັດລະບົບບໍລກ ຊຸມຊົນ ໃຫ້ໄປຕາມແຜນຜັງເມືອງ ແລະ ໂຄງການ (ຜັງເມືອງ) ໂດຍ
ວິທການປັນສ່ວນ ຫ ື ເສຍສະຫະທ່ ດິນເພື່ອສາທາລະນປະໂພກ, ສາທາລະນຸປະການ. - ຈັດຫາເງ ິນທນຈາກໂຄງການ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
143
4.4.3. ປະຫວັດຄວາມເປັ ນມາຂອງການຈັດຮບທ່ ດິນ
້ ່ ປະເທດໄຕຫ ້ ວັນ ໃນ 1979 ຈາກກອງປະຊຸມສາກົນກ່ ຽວກັບການ ການຈັດຮບທ່ ດິນແມ່ ນເກດຂນຢ
ປະຕິຮບທ່ ດິນ. ປະເທດອົດສະຕາລ ກໍ່ມການສະເໜການຈັດຮບທ່ ດິນແບບການລວມຕອນດິນ ແລະ ປະເທດອິນ ເດຍກໍ່ມການຈັດຮບທ່ ດິນແບບວິທການຈັດລ໋ ອກ. ປະເທດຍປຸ່ ນ ກໍ່ມການຈັດຮບທ່ ດິນມາເປັ ນ 1 ທົດສະວັດ ກວ່າ ແລ້ວ, ທ່ ເປັ ນລະບົບພັດທະນາທ່ ກ ້ວາງຂວາງ ແລະ ວິທການຍດຍຸ່ ນໃນການຖືຄອງທ່ ດິນໃນສະພາບທ່ ດິນມຈໍາກັດ ້ ່ ເນື່ອງມາຈາກຂໍຈໍ ້ ່ ດິນບໍ່ລວມສນ. ້ າກັດທາງດ້ານການເງ ິນ ແລະ ບັນຫາການຄຸ ມ ້ ຄອງຊືຂາຍທ ການນໍາໃຊ້ວິທນກໍ ້ ່ ້ 4.4.4. ຂັນຕອນການດໍ າເນນການໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນເພື່ອພັດທະນາພືນທ
້ ່ ແລະ ຈັດກຽມໂຄງການເບືອງຕົ ້ ນ ້ (ປະສານງານກັບພາກ ສ່ວນທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງຂອງລັດ) 1) ກວດເບິ່ງພືນທ
່ ດິນ, ສັງລວມຂໍມ ້ ້ ນດ້ານກາຍະພາກເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ສກສາວິເຄາະຂໍມ ້ ນ ແລະ ຄວາມເປັ ນໄປ ຫ ື ເຈົາຂອງທ ້ ນໃນການດໍ ້ ໄດ້ເບືອງຕົ າເນນໂຄງການ.
້ ່ ໆດໍາເນນໂຄງການ. ້ 2) ຈັດຕັງຄະນະກໍ າມະການ ແລະ ຄະນະເຮັດວຽກໃນພືນທ
້ 3) ປະຊຸມຮ່ວມກັບເຈົາຂອງຕອນດິ ນເພື່ອຮັບຟັງ ແລະ ແລກປ່ຽນຄໍາຄິດຄໍາເຫັນ. ່ ດິນ). ້ ້ 4) ຈັດຕັງສາມະຄົ ມຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອພັດທະນາເມືອງ (ເຈົາຂອງທ ້ ນ. ້ ັ ໂຄງການເບືອງຕົ 5) ສະເໜກໍາມະການຈັດຮບທ່ ດິນໃນເມືອງ ເພື່ອອະນຸມດ
້ ່ ແລະ ກໍາມະສິດຕອນດິນ (ຈ ້າງທ່ ປກສາ) ສໍາຫວດພືນທ ້ ່ ປັ ດຈຸບນ ັ ແລະ ສໍາ 6) ສໍາຫວດສະພາບພືນທ ຫວດວັດແທກຕອນດິນ.
7) ສໍາຫວດປະເມນລາຄາທ່ ດິນ, ອາຄານ ແລະ ສິ່ງປກສ້າງ ກ່ ອນໂຄງການ (ຈ ້າງທ່ ປກສາ). 8) ກໍານົດນະໂຍບາຍ ແລະ ສ້າງຜັງແນວຄວາມຄິດ ໃນການພັດທະນາ (ວັດຖຸປະສົງແນວຄິດ, ແຜນຜັງ
້ ້ ການໃຊ້ປະໂຫຍດທ່ ດິນ, ແຜນຜັງຕາໜ່ າງໂຄງສ້າງພືນຖານ, ປະຊຸມຮ່ ວມກັບເຈົາຂອງດິ ນ ແລະ ໜ່ ວຍຮັບຜິດ ຊອບ).
9) ກໍານົດແຜນຜັງ ແລະ ລາຍລະອຽດໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອພັດທະນາເມືອງ.
້ ້ (ປະເມ ນມ ນຄ່າດິນເພື່ອການຈັດຮບຕອນດິນ 10) ອອກແບບແຜນຜັງຈັດຮບຕອນດິນໃໝ່ ເບືອງຕົ ນ
່ ດິນ) ້ ໃໝ່, ອອກແບບແຜນຜັງການຈັດຮບຕອນດິນໃໝ່, ປະຊຸມເພື່ອຟັງຄໍາເຫັນຂອງເຈົາຂອງທ ັ ໂຄງການ. 11) ສະເໜຄະນະກໍາມະການຈັດຮບທ່ ດິນ ເພື່ອການພັດທະນາຕົວເມືອງອະນຸມດ ່ ດິນ). ້ 12) ກໍານົດຈັດແປງທ່ ດິນໃໝ່ຊົ່ວຄາວ (ປະຊຸມເພື່ອຟັງຄວາມເຫັນຂອງເຈົາຂອງທ 13) ວັດແທກຈັດແບ່ງຕອນດິນໃໝ່. ຕົກລົງຊໍາລະຄ່າຊົດເຊຍ. ້ ່ ງປກສ້າງ. 14) ຮືຖອນອາຄານສິ 15) ກໍ່ສ້າງໂຄງການ.
16) ປະເມນລາຄາທ່ ດິນ, ອາຄານ ແລະ ສິ່ງປກສ້າງຫງັ ໂຄງການ. 17) ຊໍາລະມນຄ່າເພ່ ມ/ຫຸ ດ.
18) ອອກເອກະສານກໍາມະສິດທ່ ດິນໃໝ່. ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
144
້ ່ ໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນປະກອບດ້ວຍ 4.4.5. ລາຍການຄັດເລືອກພືນທ
ິ ຈັດຮບທ່ ດິນເພື່ອພັດທະນາ ຫ ື ແກ ້ - ຄວາມເປັ ນມາ (ແນວຄິດພັດທະນາຕົວເມືອງ, ການເລືອກໃຊ້ວທ
ໄຂບັນຫາຂອງຕົວເມືອງ).
້ ່ ທ່ ສະເໜເຮັດໂຄງການຈັດຮບທ່ ດິນເບືອງຕົ ້ ນ້ (ທຸກໂຄງການຫາກມຫາຍກວ່າ 1 ໂຄງການ) ້ ນພືນທ - ຂໍມ
້ ່ ໂຄງການເບືອງຕົ ້ ນ້ (ການປະສານງານ ກັບໜ່ວຍງານທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ແລະ ເຈົາຂອງທ ່ ້ - ການກວດເບິ່ງພືນທ ດິນ).
ັ ຖ້າດໍາເນນໂຄງການແຕ່ ລະໂຄງການ. - ຜົນປະໂຫຍດທ່ ຄາດວ່າຈະໄດ້ຮບ
້ ່ ໂຄງການ (ຖ້າມພືນທ ້ ່ ໂຄງການຫາຍກວ່າ 1 ແຫ່ງ). - ການຕັດສນໃຈເລືອກພືນທ ້ ່ 4.4.6. ມາດຕະຖານການຄັດເລືອກພືນທ
້ ່ ໂຄງການ 1 ເຮັກຕາ - 5 ເຮັກຕາ. - ຂະໜາດພືນທ - ໄລຍະເວລາດໍາເນນໂຄງການ 2 ຫາ 5 ປ (ໂຄງການນ ້ອຍ). ່ ດິນ (5 ຄົນ ຫາ 100 ຄົນ). ້ - ຈໍານວນເຈົາຂອງທ
້ າລວມ). ້ - ທ່ ຕັງຂອງໂຄງການ (ຄວນຢ່ ໃນເຂດແຜນຜັງຊນໍ
່ ຕັງໂຄງການ: ້ ່ ທ່ ບໍ່ມສິ່ງປຸ ກສ້າງຫາຍ, ຫກເວັນທົ່ງນາ (ກະສິກາໍ ), ເຂດນໍາຊ ້ ້ ່ ຸມ ື - ເງ່ ອນໄຂຂອງທ ເປັ ນພືນທ
້ ່ ທ່ ເໜາະສົມແກ່ ການອະນຸລກ ັ . ແລະ ພືນທ
້ ່ ແມ່ ນອ່ ງຕາມນະໂຍບາຍຂອງອໍານາດການປົ ກຄອງທ້ອງຖິ່ນ - ຄວາມຕ້ອງການໃນການພັດທະນາພືນທ
່ ດິນທັງໜົດ. ້ ແລະ ຕ ້ອງໄດ້ຮັບການຮ່ວມມືຈາກເຈົາຂອງທ ່ ນໆ ື - ເງ່ ອນໄຂອື
ຈຸດດ ແລະ ຈຸດອ່ອນໃນການຈັດຮບທ່ ດິນ : ຈຸດດ:
່ ດິນທຸກຄົນ ສາມາດຢ່ ໃນເຂດຊຸມຊົນຕົນເອງ. ້ - ເຈົາຂອງທ
່ ດິນທຸກຄົນ ໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນຢ່າງສະເໜພາບ ແລະ ເປັ ນທໍາ. ້ - ເຈົາຂອງທ ້ ັ ການພັດທະນາໃຫ້ດຂນ. - ດິນທຸກຕອນໃນໂຄງການ ໄດ້ຮບ
ິ ດກວ່າເກົ່າ. - ສະພາບແວດລ້ອມຊຸມຊົນດຂນ້ ເຮັດໃຫ້ຄຸນນະພາບຊິວດ
ິ ກັບຫົນທາງ ແລະ ມລະບົບສາທາລະນຸປະໂພກ - ຫງັ ຈາກການຈັດຮບທ່ ດິນ ດິນທຸ ກ ຕອນໄດ້ຕດ ປະການ.
້ ງັ ຈາກການຈັດຮບທ່ ດິນ. - ມນຄ່າທ່ ດິນ ຈະເພ່ ມສງຂນຫ
ຈຸດອ່ອນ:
- ຕ້ອງເສຍສະຫະດິນສ່ວນໃດສ່ວນໜື່ງ.
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
145
້ ່ ຽນແປງ, ຫ ື ຍົກ ຍ າ້ ຍຈາກທ່ ພັກ ເຊົາ - ໃນກໍ ລ ະນ ມ ສິ່ງປຸ ກສ້າ ງ ຫ ື ອາຄານອາດມ ການຮືຖອນປ ຊົ່ວຄາວ.
້ ມ. - ນໍາມາຊິ່ງການປ່ຽນແປງວິຖຊວິດແບບເດມໆ ຫ ື ແບບດັງເດ - ຮບຊົງທ່ ດິນເກດການປ່ຽນແປງ. - ໃຊ້ເວລາດໍາເນນການຍາວນານ.
ວິທການພັດທະນາເມືອງໃນແງ່ ຂອງການຈັດສັນທ່ ດິນ ແລະ ການຫາທ່ ດິນແມ່ ນມ ຫາຍທາງເລືອກ
້ ນວິທການປົ ກ ກະຕິທ່ ໃຊ້ກນ ັ ທົ່ວໄປ ສ່ວນວິທການຈັດການທ່ ດິນ ກໍມຫາຍວິທທ່ ໂດຍສະເພາະວິທການຈັດຊືແມ່ ້ ່ ດິນເຊັ່ນ: ການຈັດຮບທ່ ດິນກໍເປັ ນວິທການໜື່ງທ່ ຈະຫກລ້ຽງ ເປັ ນການຫກລ້ຽງຄວາມຫຍຸ ງ້ ຍາກ ໃນການຈັດຊືທ ້ ່ ດິນ ເພື່ອມານໍາໃຊ້ໃນການພັດທະນາເມືອງ ແລະ ຍັງເປັນທາງອອກອກທາງໜື່ງໃນການແກ ້ໄຂທາງດ້ານ ການ ຈັດຊືທ ້ ່ ດິນ ລວມຕະຫອດເຖິງການຄັດຄ້ານຈາກເຈົາຂອງທ ່ ດິນອກດ້ວຍ. ້ ການ ເງ ິນທ່ ຕ ້ອງນໍາມາໃຊ້ໃນການຊືຂາຍທ + ການໄດ້ມາທ່ ດິນສໍາລັບການພັດທະນາຕົວເມືອງມດັ່ງນ:້
1. ການຈັດສັນທ່ ດິນ ເປັ ນຮບການພັດທະນາທ່ ດິນຂອງເອກະຊົນ ເພື່ອຜົນປະໂຫຍດທາງດ້ານທຸລະ
່ ດິນໃຫ້ມາເປັ ນດິນໜື່ງຕອນດິນໃຫຍ່ ແລ້ວມາຕັດແປງເປັນຕອນນ ້ອຍ ພ້ອມທັງສະໜອງເລື່ອງ ້ ກິດ ໂດຍເຕົາໂຮມທ ້ ນຈັດຢ່ ໃນປະເພດ ິ ນ ັ ທ່ ຈໍາເປັ ນແລ້ວກໍມາຈໍາໜ່າຍໃຫ້ແກ່ ລກຄ້າ. ໂຄງການຈັດສັນທ່ ດິນທ່ ນໍາມາຈໍາໜ່າຍນແມ່ ບໍລພ
້ ນສາມາດສະໜອງດິນເປົ່ າຫວ່າງ ແລະ ດິນພ້ອມ ເຮືອນຢ່ ຕິດພັນການຄ້າ ຫ ື ອຸ ດສາຫະກໍາ ການຈັດສັນທໍານອງນແມ່ ້ ດັ່ງນ:້ ສິ່ງປກສ້າງ. ອຸ ປະສັກໃນການຈັດສັນທໍານອງນມ
້ ະກອບການ ບໍ່ເຮັດຕາມກົດໝາຍໃນການສະໜອງບໍລພ ິ ນ ັ ທ່ ໄດ້ມ າດຖານ ເນື່ອງຈາກວ່າຕ້ອງ - ຜປ
້ ນລົງຈ່ ງເຮັດໃຫ້ເມືອງບໍ່ມລະບຽບ. ການຫຸ ດຜ່ອນຕົນທ
້ ້ ມຂະໜາດບໍ່ເທົ່າກັນ ແລະ ຂາດ ້ ະກອບການແຕ່ລະຄົນ ກໍຕ່າງຄົນຕ່າງເຮັດເສັນທາງແຕ່ - ຜປ ລະເສັນກໍ
ັ . ການເຊື່ອມຕໍ່ກັບຖະໜົນຫກ ເຊື່ອມໂຊມ.
ິ ນ ັ ແຕ່ ຂາດການບໍ າລຸ ງຮັກ ສາພາໃຫ້ເກ ດສະພາບ - ມ ການຈັດ ສັນທ່ ດິນ ແລະ ມ ການກະກຽມບໍ ລພ ້ ້ ່ ອາໄສ 2. ການແບ່ງຜົນປະໂຫຍດຈາກທ່ ດິນ ໝາຍເຖິງການແບ່ງດິນລະຫວ່າງເຈົາຂອງດິ ນ ແລະ ຜຢ
້ ່ ນັນ້ ໂດຍມຕາງໜ້າອົງການລັດເປັ ນຕົວແທນເຈລະຈາຕໍ່ລອງ ກັບເຈົາຂອງດິ ້ ທ່ ມລາຍໄດ້ຕ່ ໍາໃນພືນທ ນໃຫ້ແບ່ງດິນ
້ ້ ່ ວຍງານຮັບຜິດຊອບ ກໍ່ມາຈັດຜັງແບ່ງຕອນດິນ ໃຫ້ ້ ່ ອາໄສເດມເຊົ່າ ຫ ື ຊືຈາກນັ ບາງສ່ວນຂອງຊຸມຊົນເພື່ອໃຫ້ຜຢ ນໜ ້ ້ ່ ອາໃສໄດ້ກໍາມະສິດ ຫ ື ໄດ້ເຊົ່າຍາວນານໃນຮບການຜ່ອນຊໍາລະຄ່າທ່ ດິນກັບໜ່ວຍງານຮັບຜິດຊອບ ມ 6 ຂັນ ຜຢ ຕອນໃນການດໍາເນນໂຄງການນ:້
້ ່ ອາໄສ. (1). ສໍາຫວດຊຸມຊົນຈໍານວນຄົວເຮືອນ ແລະ ລາຍຊື່ຜຢ
້ ່ ຈະໄດ້ຢ່ ໃນໂຄງການຫງັ ການພັດທະນາ. (2). ພິຈາລະນະສິດທິຂອງຜທ
້ ່ ດິນ ຫ ື ການເຊົ່າໄລຍະຍາວ (ວາງຜັງການ (3). ຕົກລົງລາຄາຂະໜາດ ແລະ ລາຍລະອຽດການຊືຂາຍທ
ໃຊ້ທ່ ດິນໃໝ່ພ້ອມກໍານົດລາຄາຂາຍ ຫ ື ເຊົ່າ).
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
146
້ (4). ຈັດ ຕັງສະຫະກອນເຄຫາສະຖານຮັ ບ ຜິດ ຊອບທາງດ້າ ນນິຕ ິກໍ າ ແລະ ລວບລວມເງ ິນຈາກ
່ ດິນທຸກເດືອນ. ້ ສະມາຊິກຈ່ າຍໃຫ້ເຈົາຂອງທ
ິ ນ ັ ຕ່ າງໆ. (5). ກໍານົດຮບແບບທ່ ຢ່ ອາໃສໃໝ່ ພ້ອມພັດທະນາດ້ານບໍລພ
້ ່ ຈັດສັນພືນທ ້ ່. ້ ່ ໃນພືນທ (6). ຊຸມຊົນເຂົາຢ + ອຸ ປະສັກໃນການດໍາເນນການມດັ່ງນ:້
ເພ່ ມພາລະຄ່າໃຊ້ຈ່າຍແກ່ ປະຊາຊົນຈາກການພັດທະນາ ແລະ ຈັດລະບົບທ່ ຢ່ ອາໃສໃໝ່ ໃນຂະນະ
້ າຍ. ທ່ ລາຍໄດ້ຕໍ່ຄົວເຮືອນບໍ່ໄດ້ເພ່ ມຂນຫ
ື້ ນ ຂາດແຫ່ງເງ ິນກ ້ຢື ມດອກເບ້ຍຕໍາໃຫ້ປະຊາຊົນຢື ມ ເພື່ອລົງທນກໍ່ສ້າງເຮືອນຢ່ ເຖິງແມ່ ນວ່າໄດ້ຊດິ
ລາຄາຕໍ່າກວ່າລາຄາຕະຫາດ.
ເຮືອນຢ່ ແລະ ທ່ ດິນອາດຕໍ່າກວ່າມາດຕະຖານທ່ ເຮັດໃຫ້ການພິຈາລະນາການອະນຸຍາດກໍ່ສ້າງ ແລະ
ການແບ່ງຕອນດິນຂອງໂຄງການຊັກຊ້າ.
ສະຫະກອນເຄຫາສະຖານຕ້ອງເສຍພາສຕາມກົດໝາຍທັງໆທ່ ອົງກອນບໍ່ຫາຜົນກໍາໄລ. ້ ດແຍ່ ງທາງດ້ານຜົນປະໂຫຍດເຊັ່ນ: ການແບ່ງຕອນດິນ ແລະ ສິດນໍາໃຊ້ ທ່ ດິນ. ຂໍຂັ ້ ຂາດຄວາມເຂົາໃຈ ແລະ ການສະໜັບສະໜນຈາກອົງການທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ.
້ ່ ເພື່ອການພັດທະນາໃນອານາຄົດ (Land Merket) ໝາຍເຖິງການກະກຽມທ່ 3. ການກະກຽມພືນທ
້ ດິນ ສໍ າຫ ັບ ໂຄງການພັດ ທະນາເມືອ ງ ໃນຮ ບການຈັດ ຊືການຄອບຄອງ ແລະ ການຂາຍທ່ ດິນ ໂດຍ ອົງການລັດ ້ ່ ໂດຍບໍ່ມການຕັດເສັນທາງ ້ ຮັບຜິດຊອບຊ່ ງກໍ່ໃຫ້ເກ ດການພັດທະນາ ແລະ ສາມາດຄວບຄຸ ມ ການພັດທະນາພືນທ
້ ່ ໂຄງການ ບາງຄັງກໍ ້ ່ ໄດ້ຊທ ິ ນ ັ ໃນພືນທ ື ້ ່ ດິນທ່ ມການພັດທະນາແລ້ວ ເພາະຢາກໄດ້ບ່ອນທ່ ມທໍາເລດ ແລະ ກໍ່ສ້າງບໍລພ ້ ່ ດິນໃນບໍລເິ ວນທ່ ຍັງບໍ່ທັນມການພັດທະນາໃດໆ ັ ການສໍາຄັນຂອງການພັດທະນາເມືອງໃນອານາຄົດຄື: ການຊືທ ຫກ ້ ່ ດິນ , ້ ມາພັດທະນາໃໝ່ ໃນຮບແບບຂອງຜົນ ກໍາໄລ. ມ 9 ຂັນຕອນໃນການດໍ າເນນການດັ່ງນ :້ ອອກປະກາດຊືທ
້ ້ ນໃນເລືອງລາຄາຈາກທະນາຄານ, ້ ຄອງທ່ ດິນ ແລະ ອົງການທ່ ກວດສະພາບທ່ ດິນຕົວຈິງ, ເກັບກໍາຂໍມ ອົງການຄຸ ມ ກ່ ຽວຂ້ອງວາງຜັງໂຄງການ (ອາຄານປະເພດຕ່າງໆ), ສໍາຫວດຕະຫາດຄວາມຕ້ອງການເຮືອນຢ່ ; ຕໍ່ລອງລາຄາ ແລະ
້ ່ ້ ະເໜຂາຍທ່ ດິນສະຫຸ ບຜົນການພິຈາລະນາອະນຸມດ ັ ຫ ື ການຍົກເລກ; ເຮັດສັນຍາຊື-ຂາຍທ ຈັດລໍາດັບທ່ ດິນໂດຍຜສ ່ ວາງໄວ້. ້ ດິນດໍາເນນການພັດທະນາຕາມເປົາໝາຍໂຄງການທ
ອງຕາມ ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍ ການສົ່ງເສມການລົງທ ນ ສະບັບເລກທ 02 / ສພຊ ລົງວັນທ 8 ກໍລະກົດ 2009 (ມາດຕາ 39 ການກໍານົດນະໂຍບາຍສົ່ງເສມການລົງທນພາຍໃນ ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ແລະ ເຂດເສດຖະກິດ ສະເພາະ
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
147
ັ ການທົດແທນຄ່ າເສຍຫາຍ 4.5. ຫກ
້ ້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການຍອ ້ ນການສນເສຍ 1) ເຈົາຂອງໂຄງການຕ້ ອງທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍ ຕໍ່ ຜທ
້ ໄມ ້ ແລະ ສັບສິນຄົງທ່ ອື່ນໆ) ທ່ ຖືກເສຍຫາຍ ສິດນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ຫ ື ການສນເສຍຊັບສິນ (ສິ່ງກໍ່ສ້າງ, ຜົນລະປກຕົນ ທັງໝົດ ຫ ື ສ່ວນໃດໜ່ ງໃນມນຄ່າປ່ຽນແທນ.
ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ, ໂດຍສະເພາະທ່ ດິນກະສິກໍາ, 2) ໃນກໍລະນທ່ ດິນສ່ວນໃດໜ່ ງ ຫ ື ທັງໝົດໄດ້ຮບ
້ ົ ແທນຄ່າເສຍ ໂດຍທົດແທນຄືນ ທ່ ດິນສໍາລັບທ່ ຢ່ ອາໄສ ແລະ ທ່ ດິນສໍ າລັບການຄ້າ ເຈົາຂອງໂຄງການຕ້ ອງໄດ້ທດ ້ ດ້ວຍດິນຕາມຂະໜາດ, ຄວາມສາມາດນໍາໃຊ້ເຂົາໃນການຜະລິ ດ ແລະ ເປັ ນທ່ ດິນທ່ ສາມາດຕົກລົງກັນໄດ້ລະຫວ່າງ ້ ັ ຜົນກະທົບ ແລະ ເຈົາຂອງໂຄງການ. ຜໄ້ ດ້ຮບ
້ ່ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ ແລະ ສ່ວນທ່ ຍັງເຫອ ື ນັນບໍ 3) ຖ້າເຮືອນ ຫ ື ສິ່ງປຸ ກສ້າງອື່ນໆ ສ່ວນໃດໜ່ ງໄດ້ຮບ
ັ ຜົນກະທົບມ ສິດໄດ້ຮບ ັ ສາມາດນໍາໃຊ້ຕ່ ໍໄປໄດ້ ຫ ື ບໍ່ ສາມາດປຸ ກເຮືອນຂະໜາດມາດຕະຖານຕໍ່ າສຸ ດໄດ້, ຜໄ້ ດ້ຮບ ການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍທັງໝົດຕໍ່ເຮືອນ ຫ ື ສິ່ງປຸ ກສ້າງຕ່ າງໆດັ່ງກ່ າວດ້ວຍມນຄ່າປ່ຽນແທນໂດຍບໍ່ມການຄິດໄລ່
້ ້ ຫ້ຽນ ຫ ື ຫຸ ດຄ່າທົດແທນຕາມວັດຖຸທ່ ຍັງເຫອ ື . ໃນກໍລະນ ທ່ ສິ່ງປຸ ກ ສ້າງສາມາດນໍາໃຊ້ຕ່ ໍ ໄປໄດ້, ເຈົາຂອງ ຄ່າຫຸ ຍ ້ ບລະນະ ້ ງທົດແທນຕໍ່ສ່ວນທ່ ສນເສຍ ແລະ ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫອ ື ເປັ ນເງ ິນສົດ ຫ ື ເປັ ນວັດຖຸໃນການຟືນຟ ໂຄງການຕອ ້ ື ດັ່ງກ່ າວນັນ. ສິ່ງປຸ ກສ້າງທ່ ຍັງເຫອ
ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ 4) ຖ້າວ່າທ່ ດິນ ຫ ື ຊັບສົມບັດຫາກຖືກໂຄງການນໍາໃຊ້ຊົ່ວຄາວ, ປະຊາຊົນຜໄ້ ດ້ຮບ
້ ັ ການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍແບບເຕັມສ່ວນຕໍ່ການສນເສຍລາຍຮັບ, ການສນເສຍຊັບສິນ, ພືດ ແລະ ຕົນ ຕ ້ອງໄດ້ຮບ ້ ື ສົ່ງຄືນໃຫ້ແກ່ ພວກ ໄມ ້ຕາມແຕ່ ລະກໍລະນ. ເຈົາຂອງໂຄງການຕ້ ອງຮັບປະກັນວ່າທ່ ດິນ ຫ ື ຊັບສົມບັດດັ່ງກ່ າວໄດ້ຖກ ້ ້ ເຂົາເຈົາໃນສະພາບກ່ ອນເລມຕົນໂຄງການ.
້ ່ ເຊົ່າເຮືອນ ຫ ື ສິ່ງປຸ ກສ້າງອື່ນໆ ທ່ ນໍາໃຊ້ເພື່ອຈຸດປະສົງຕ່ າງໆ ຊ່ ງໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ ຕ້ອງ 5) ຜທ
ັ ການທົດແທນຈາກຄ່າເສຍຫາຍ ເປັ ນມນຄ່າເທົ່າກັບຄ່າເຊົ່າສາມເດືອນ ແລະ ໄດ້ຮບ ັ ການຊ່ວຍເຫອ ື ໃນການ ໄດ້ຮບ ຊອກຫາທ່ ຢ່ ໃໝ່.
້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ ທ່ ຢ່ ອາໄສຢ່ ໃນຊົນນະບົດ ຫ ື ເຂດຫ່າງໄກສອກຫກທ່ ບໍ່ມ 6) ປະຊາຊົນຜທ
້ ນກໍາມະສິດຄອບຄອງ ແລະ ນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ຫ ື ເອກະສານທ່ ເປັ ນຫກ ້ ນສິດນໍາໃຊ້ທ່ ດິນຕໍ່ທ່ ດິນ ແລະ ັ ຖານຢັ ງຢື ໃບຢັ ງຢື
້ ມ ້ ອງໄດ້ຮບ ້ ຄອງນັນຕ້ ັ ການທົດແທນຕໍ່ການສນເສຍດັ່ງກ່ າວ ດ້ວຍມນຄ່າປ່ຽນແທນ ແລະ ການ ຊັບສິນທ່ ເຂົາເຈົາຄຸ ້ ່ ໃຫ້ຫຸ ດລົງຈາກເດມຍ ້ອນໂຄງການ. ື ເພ່ ມຕື່ມເພື່ອຮັບປະກັນຊວິດການເປັ ນຢ່ ຂອງເຂົາເຈົາບໍ ຊ່ວຍເຫອ
້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການທ່ ຍັງບໍ່ມກໍາມະສິດຄອບຄອງ ສໍາລັບປະຊາຊົນທ່ ຢ່ ໃນເຂດຕົວເມືອງ ຜທ
້ ນສິດໃນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ຕໍ່ທ່ ດິນ ແລະ ຊັບສິນເຂົາເຈົາຄຸ ້ ມ ັ ຖານຢັ ງຢື ້ ແລະ ນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ຫ ື ເອກະສານທ່ ເປັ ນຫກ
້ ່ ບໍ່ມທ່ ດິນຢ່ ບ່ອນອື່ນຕ້ອງໄດ້ຮບ ັ ການທົດແທນຕໍ່ການສນເສຍດັ່ງກ່ າວດ້ວຍມນຄ່າປ່ຽນ ຄອງນັນ້ ແລະ ທັງເປັ ນຜທ ື ເພ່ ມເຕມເພື່ອຮັບປະກັນຊວິດການເປັ ນຢ່ ຂອງເຂົາເຈົາ້ ບໍ່ໃຫ້ຫຸ ດລົງຈາກເດມຍ ້ອນໂຄງການ. ແທນ ແລະ ຊ່ວຍເຫອ ້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການທ່ ບໍ່ມບັນຫາກ່ ຽວກັບການສນເສຍສິດທິການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ 7) ປະຊາຊົນຜທ
້ ້) ໃນມນຄ່າປ່ຽນແທນ ແລະ ການຊ່ວຍ ຈະຮັບການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍຕໍ່ຊັບສິນ (ສິ່ງປຸ ກສ້າງ, ເຄື່ອງປກ, ຕົນໄມ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
148
້ ແລະ ການຊ່ວຍຟືນຟ ້ ເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ເພື່ອໃຫ້ສະພາບຊວິດການເປັ ນຢ່ ຂອງເຂົາ ື ອື່ນໆຢ່ ໃນໄລຍະຟືນຟ ເຫອ ເຈົາ້ ບໍ່ໃຫ້ຫຸ ດລົງຈາກເດມຍ ້ອນໂຄງການ.
ັ ການແກ ໄ້ ຂ ຂອງປະຊາຊົນກ່ ຽວກັບທ່ ດິນກໍາມະສິດ 8) ການຮ້ອງຟ້ອງ, ຮ້ອງທຸ ກ ແລະ ບັນຫາທ່ ບໍ່ໄດ້ຮບ
້ ອນໂຄງການ ຊ່ ງໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກການເຄື່ອນ ຄອບຄອງ ແລະ ນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແລະ ຊັບ ສິນອື່ນໆທ່ ເກິດຂນກ່ ້ ໄຫວງານພາກສ່ ວນໜ່ ງ ຂອງໂຄງການຕ້ອ ງໄດ້ຖືກ ແກ ໄ້ ຂກ່ ອນການເລ່ ມຈັດ ຕັງປະຕິ ບ ັດ ການເວນຄືນ ຊັບ ສິນ ດັ່ງກ່ າວ.
້ ້ 9) ກ່ ອນການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍ, ເຈົາຂອງໂຄງການຕ້ ອງສ້າງຕັງຄະນະກໍ າມະ ການຮ່ວມຊ່ ງມຕົວແທນ
ຈາກພາກສ່ວນທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຕລາຄາຄວາມເສຍຫາຍຂອງ ປະຊາ ຊົນ ຜໄ້ ດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ.
້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ ຕ້ອງໄດ້ຮບ ັ ການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍຢ່າງເຕັມສ່ວນ, 10) ປະຊາຊົນຜທ
້ ່ ສ້າ ງ ັ ການຍົກ ຍ າ້ ຍຈັດ ສັນ ແລະ ມ ມາດຕະການ ຫ ື ວາງແຜນຟື ້ນຟຊ ວິດ ການເປັ ນ ຢ່ ກ່ ອນການເລ່ ມຕົນກໍ ໄດ້ຮ ບ ້ ນຈາກໝວດທ III ມາດຕາ 6 ຂອງດໍາລັດ 192/ນຍ, ນະຄອນຫວງ, ລົງວັນທ 7/7/2005 ວ່າດ້ວຍ ໂຄງການ. (ຂໍມ ການທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍ ແລະ ການຍົກຍ ້າຍຈັດສັນປະຊາຊົນຈາກໂຄງການພັດທະນາ ).
4.6. ຄວາມພໍໃຈຕໍ່ການຈັດຮບທ່ ດິນ.
້ ກຂອງບຸ ກຄົນ ທ່ ມ ຕໍ່ ສິ່ງໃດສິ່ງໜ່ ງຄວາມຮ ສ ້ ກເພິ່ງພໍ ໃ ຈ ຈະ ຄວາມເພິ່ງພໍ ໃ ຈ ໝາຍເຖ ງຄວາມຮ ສ
້ ່ ອບຸ ກຄົນໄດ້ຮບ ັ ສິ່ງທ່ ຕ້ອ ງການ ຫ ື ບັນລຸ ຈດ ້ ກດັ່ງກ່ າວຈະຫຸ ດລົງ ຫ ື ບໍ່ ເກິດຂນເມື ຸ ໝາຍໃນລະດັບ ໜ່ ງຄວາມຮສ
້ ້ ່ ໄດ້ຮບ ັ ການຕອບສະໜອງ ຫ ື ອາດໝາຍເຖິງຄວາມຮສ ້ ກດັ່ງກ່ າວ ທ່ ເກິດຂນຫາກຄວາມຕ້ ອງການ ຫ ື ຈຸດໝາຍນັນບໍ ັ ຖຸປະສົງ ໃນສິ່ງທ່ ຕ້ອງການ ແລະ ຄາດຫວັງຄວາມເພິ່ງພໍໃຈ ດຂອງບຸ ກຄົນທ່ ໄດ້ຮັບການຕອບສະໜອງເມື່ອບັນລຸ ວດ
ເປັ ນຄວາມມັກຂອງແຕ່ລະບຸ ກຄົນ ຊ່ ງລະດັບຄວາມເພິ່ງພໍໃຈຂອງແຕ່ລະບຸ ກຄົນຍ່ ອມແຕກຕ່ າງກັນ ອາດຈະເນື່ອງ ້ ຈາກພືນຖານການສ ກສາທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມເປັ ນຕົນ້ ຊ່ ງມຜໃ້ ຫ້ຄວາມໝາຍຂອງຄວາມເພິ່ງພໍ ໃຈໄວ້ຫາຍທ່ານດັ່ງນ:້
ມອກສ໌ (Morase,1955: 27) ໄດ້ໃ ຫ້ຄ ວາມໝາຍຂອງຄວາມເພິ່ງພໍ ໃ ຈໄວ້ວ່ າ: ສິ່ງໃດກໍ່ ຕາມ ທ່
້ ນຜົນຈາກຄວາມຕ້ອງການ ້ ຍລົງ ແລະ ຄວາມຕງຄຽດນເປັ ສາມາດຫຸ ດຄວາມເຄັ່ງຕງ ຫ ື ຄວາມບໍ່ໂປ່ງໃສໃຫ້ໜ ອ ິ ຍ ິ າຮຽກຮ້ອງເມື່ອໃດຄວາມຕ້ອງການໄດ້ຮບ ັ ການຕອບສະ ຂອງມະນຸດ ເມື່ອຄົນເຮົາຕ້ອງການຫາຍ ຈະເກິດປະຕິກລ ້ ໜອງ ຄວາມຕງຄຽດຈະໜ້ອຍລົງ ຫ ື ໝົດໄປເຮັດໃຫ້ເກດຄວາມພໍໃຈຂນໄດ້ .
້ ກ ຫື ທານ ນ (ຄສ. 2008) ໄດ້ໃ ຫ້ຄ ວາມໝາຍຂອງຄວາມເພິ່ງພໍ ໃ ຈໄວ້ວ່ າ: ໝາຍເຖິ ງ ຄວາມຮ ສ
້ ກ ຫ ື ທັດສະນະ ທັດສະນະຄະຕິຂອງບຸ ກຄົນທ່ ມຕໍ່ສິ່ງໃດໜ່ ງ ໂດຍອາດຈະເປັ ນໄປໃນການປະເມນຄ່າວ່າ ຄວາມຮສ ້ ນໄປໃນທາງບວກ ຫ ື ທາງລົບ. ໍ ່ ງໃດໜ່ ງນັນເປັ ຄະຕິຕ່ ສິ
ເຊນລ່ (Shelly, 1975) ໄດ້ສ ກສາແນວຄິດ ກ່ ຽວກັບ ຄວາມເພິ່ງພໍ ໃ ຈສະຫຸ ບ ວ່ າ: ຄວາມເພິ່ງພໍ ໃ ຈ
້ ້ ກ 2 ແບບຂອງມະນຸດຄືຄວາມຮສ ້ ກທາງບວກ ແລະ ຄວາມຮສ ້ ກທ່ ເມື່ອເກດຂນແລ້ ເປັ ນຄວາມຮສ ວ ຈະເຮັດໃຫ້ ້ ່ າງຈາກຄວາມຮສ້ ກທ່ ແຕກຕ່ າງຈາກຄວາມຮສ້ ກອື່ນໆກ່ າວຄື: ເປັ ນຄວາມຮສ້ ກ ເກດຄວາມສຸ ກ ຄວາມຮສ້ ກນແຕກຕ ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
149
້ ກ ດັ່ງນັນ, ້ ຈະເຫັນໄດ້ວ່າຄວາມສຸ ກ ເປັ ນຄວາ ້ ກທາງບວກເພ່ ມຂນອ ທ່ ມລະບົບຍ ້ອນກັບສາມາດເຮັດໃຫ້ຄວາມຮສ ້ ກທ່ ສະຫບ ັ ຊັບຊ້ອນ ແລະ ຄວາມສຸ ກນ ້ ຈະມຜົນຕໍ່ບຸ ກຄົນຫາຍກວ່າຄວາມຮ ້ສກທາງບວກອື່ນໆ ຄວາມຮສ ້ ກ ມຮສ
້ ກທາງບວກ ແລະ ຄວາມຮສ ້ ກມຄວາມສໍ າພັນກັນຢ່າງສະຫບ ັ ຊັບຊ້ອນ ແລະ ລະບົບສໍ າພັນ ທາງລົບ, ຄວາມຮສ ້ ້ ກທັງສາມນຮຽກວ ່ າ: ລະບົບຄວາມເພິ່ງພໍໃຈໂດຍຄວາມເພິ່ງພໍໃຈ ຈະເກດເມື່ອລະບົບຄວາມເພິ່ງພໍ ຂອງຄວາມຮສ ້ ກຫ າຍກ່ ວາຄວາມຮ ສ ້ ກທາງລົບ ສິ່ງທ່ ເຮັດ ໃຫ້ເກ ດຄວາມຮ ສ ້ ກເພິ່ງພໍ ໃ ຈຂອງມະນຸ ດ ໄດ້ແ ກ່ ໃຈມ ຄວາມຮ ສ
ຊັບພະຍາກອນ ຫ ື ສິ່ງທ່ ດງດດການວິເຄາະລະບົບຄວາມເພິ່ງພໍໃຈຄື: ການສກສາຊັບພະຍາກອນ ຫ ື ສິ່ງດງດດແບບ
ໃດເປັນສິ່ງທ່ ຕ້ອງການທ່ ຈະເຮັດໃຫ້ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈ ແລະ ຄວາມສຸ ກແກ່ ມະນຸດຄວາມພໍໃຈເກດໄດ້ຫາຍທ່ ສຸ ດ ເມື່ອ ຊັບພະຍາກອນທຸກຢ່າງເປັ ນທ່ ຕ້ອງການຄົບຖ້ວນ.
ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈເປັ ນທັດສະນະຄະຕິຢ່າງໜ່ ງທ່ ມລັກສະນະເປັ ນນາມມະທໍາບໍ່ສາມາດເບ່ ງເຫັນເປັ ນຮບ
້ ່ າບຸ ກຄົນ ມ ຄວາມພໍ ໃ ຈ ຫ ື ບໍ່ ສາມາດສັງ ເກດໄດ້ຈ າກການສະແດງອອກທ່ ຂ້ອ ນຂ້າ ງ ເປັ ນ ຮ່ າງ ການທ່ ເຮົາ ຮ ວ ັ ຊັບຊ້ອນ ຈ່ ງເປັ ນການຍາກທ່ ຈະວັດຄວາມເພິ່ງພໍໃຈໂດຍກົງ ແຕ່ ສາມາດວັດໂດຍທາງອ້ອມ ໂດຍການວັດ ສະຫບ
້ ້ ກ ໂດຍການວັດຄວາມຄິດເຫັນຂອງບຸ ກຄົນ ເຫ່ ານັ ົ ນແທນ ຄວາມຮສ ແລະ ການສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຈະຕ້ອງກົງ ້ ກັບຄວາມຮ ້ສກທ່ ແທ້ຈງິ ຈ່ ງສາມາດວັດຄວາມເພິ່ງພໍໃຈນັນໄດ້ .
້ ັ ຕົນເອງກ່ ອນສະເໜ ສິ່ງໃດກໍ່ຕາມ ສະນັນມະນຸ ດເຮົາຈະສະແຫວງຫາຄວາມສຸ ກ ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈໃຫ້ກບ
່ ງນັນ້ ຫ ື ອາດກ່ າວໄດ້ວ່າສິ່ງທ່ ສ້າງຄວາມເພິ່ງ ້ ທ່ ຕົນເອງປາດຖະໜາ ແລະ ຄວາມເພິ່ງພໍໃຈແລ້ວຈະມທ່າອ່ຽງເຂົາຫາສິ ້ ນເອງ. ້ ພໍໃຈສ່ວນໃຫຍ່ ຈະເຮັດໃຫ້ບຸ ກຄົນເກດຄວາມສະບາຍ ຫ ື ສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງເຂົາເຈົານັ
້ ກ ື ຜົນກະທົບຈາກໂຄງການ, ໃນບົດນ ້ ໄດ້ອະທິບາຍກ່ ຽວກັບກົດໜາຍ ທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍໃຫ້ຜຖ
້ ສ່ວນວິທ ໂຄງລ່າງດ້ານກົດໜາຍທ່ ດິນ, ການວ່າງແຜນການນໍາໃຊ້ທ່ ດິນ ແລະ ການຈັດແບ່ງເຂດຜັງເມືອງເປັ ນຕົນ ການສກສາຈະໄດ້ອະທິບາຍໃນບົດຕໍ່ໄປນ.້
ິ າໍ ທ່ ກ່ ຽວຂ້ອງ ການທົບທວນເອກະສານກ່ ຽວກັບບັນດານິຕກ
150
ເອກະສານອ້າງອີງ ພາສາລາວ ສະພາແຫ່ງຊາດ. 2017. ກົດໝາຍວ່ າດ້ວຍການຜັງເມືອງ (ສະບັນປັບປຸ ງ), ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ: ສະພາແຫ່ງຊາດ ສະພາແຫ່ງຊາດ. 2008. ກົດໝາຍວ່ າດ້ວຍທີ່ດິນ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ: ສະພາແຫ່ງຊາດ ສະພາແຫ່ງຊາດ. 2009. ກົດໝາຍວ່ າດ້ວຍ ການສົ່ງເສີມການລົງທຶນ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ: ສະພາແຫ່ງຊາດ ພາສາຫວຽດນາມ Ths. KTS. Lưu Hoàng Ngọc Lan, etc. 2006. Lý Thuyết Qui Hoạch Đô Thị. Thành Phố Hồ Chi Minh: Trường Kiến Trúc Thành Phố Hồ Chí Minh Khoa Qui Hoạch Ths. KTS. Lê Đàm Ngọc Tú. 2012. Quy Hoạch Xây Dựng Phát Triển ĐôThị. Thành Phố Tuy Hòa: Đại Học Xây Dựng Miền Trung Khoa Kiến Trúc. ພາສາອັງກິດ Anastasia Loukaitou-Sideris. 1997. Inner-city commercial strips, Evolution, decay-retrofit? Deprtment of Urban Planning, School of Public Policy and social Research, University of California, Los Angeles. Department of the Environment.1996. Town centres and retail developments, planning policy guidance. Department of Town and Country Planning.1964. Regional shopping centres in North West England, University of Manchester Edmund N.Bacon. 1969. Design of Cities, revised Edition, USA Geoffrey Baker and Bruno Funaro. 1951. Shopping Centers, Design and operation, Reinhold Publishing Corporation, USA. Gideon Golany. 1976. New Town Planning: Principles and practice, John Wiley & sons, Inc. Ian Colquhoun.1995. Urban Regeneration an International Perspective, B.T. Batsford Ltd.London. John Morris Dixon.1999. Urban Space, Visual Reference Publications, Inc., NewYork. John A.Dawson and J.Dennis Lord.1985. Shopping Centre Development, Policies and Prospects, Nichols Publishing Company, NewYork. ICIC Partnership.2000. Inner-City Shopper make cent (and dollars), PriceWaterhouseCopers. Kiel, Haberkern, Dr Gerd. 2001. Issues in shopping centre trade areas, The University of Queensland, Au.
Ken Jones and Jim Simons.1990. The Retail Environment, Routledge, Chapman and Hall, Inc. NewYork-London. Kevin Lynch. 1965. The Image of The City, M.I.T. Press Paperback Edition, Printed in the United States. Peter Dicken and Peter E. Lloyd.1990. Location in Space, Theoretical Perspectives in Economic Geography, Harper and Row, Publishers, Inc., New York. Peter Katz. 1994. The New Urbanism, McGraw-Hill, Inc. Rob Krie. 1979. Urban Space, Academy Editions - London, Great Britain. Laurence Stephan cutler. 1982. Recycling Cities for People, Van Nostrand Reinhold. Rai Y. Okamoto and Frank E. Wiliams. 1968. Urban Design Mahattan, Regional plan association, the Viking press - New York. Roz Hansen, Brian Roberts. 2000. Urban planning & development in a maeket economy, Qeenland University of Technology. Victor Gruen and Larry Smith.1960. Shopping Town USA, Reinhold Publishing Corporation.