Signalen uit het abstracte

DICHTBUNDEL Signalen uit het abstracte

BOEKBESPREKING

De voelsprieten van de poëzie bestaan werkelijk. De nieuwe bundel van een stille, maar veelzeggende, Vlaamse dichter is er het bewijs van. In de gedichten van Bart Janssen (Hamont, 1959) gaat het om het ‘wezenlijke’. Het wezen van ‘afwezigheid’, waarin zich natuurlijk toch nog een subtiele vorm van naklank bevindt, of het wezen van weggaan, het verlaten van een plek. Gevoelige mensen kennen deze kernervaringen. Ze beklijven op de een of andere manier. Niet alleen in beelden, maar vooral als ‘gevoel’. Hiermee komen we precies op de uitkomst van de beknopte poëtische formuleringen van Bart Janssen. Ze raken niet alleen op stilistisch niveau, maar je ‘voelt’ ze.

Erick Kila Ja, zalig zijn de gevoeligen. Zij hebben met behulp van concentratie en inlevingsvermogen toegang tot het wonderlijk zintuigelijke poëziedomein van een stille dichter.

De tot poëzie aanleiding gevende gewaarwordingen van Janssen strekken zich uit van de bovengenoemde ervaringen tot naar het gebied van de beeldende kunst. Wat raakt, wat doet ‘voelen’, kent nu eenmaal geen beperking. Intrigerend is de wisselwerking die al jarenlang tussen het werk van beeldend kunstenaar Ward Dijck en Janssens oeuvre bestaat. Dijck is de schepper van plastieken, schilderijen en grafiek. Zijn creaties zijn al even streng ingetogen als Janssens poëtisch materiaal. De reeks Bewolkingen heeft te maken met de beeldtaal van Dijck. Het gaat erom hoe gewaarwordingen inwerken. Een veelzeggende poëtische vraag van Stefan Hertmans dient als motto voor de serie vierregelige gedichten: Kan een mens een wolk onthouden?

faciliteit

valt het ons licht te verlopen, volgt het verval met gemak jagen wij glad de teloorgang na nemen wij los de draad van onze afvaart op

existentie

sluieren wij ons met vergezicht houden wij waas voor een verwikkeling, is ons verstek ongezien lopen wij in elkaar

De formulering houdt steeds het midden tussen een vraag en een vaststelling. Zo wrikt de dichter als het ware iets essentieels los. Zoals een beeldhouwer uit een stuk steen iets los slijpt en wrikt dat de zachtheid van een gevoel oproept. Geen barokke vertellingen, geen gemakkelijke beelden, maar signalen uit het abstracte van het gevoel.

vingerbreed

Voel nu hoe het gebaar de huid aanroert, het teken op de vinger legt, beraad de hand inwrijft en op de tast het vlees drukt in de vraag.

Het bovenstaande gedicht uit de afdeling VOELMAAT bewijst nog eens dat er een bijna automatische band bestaat tussen lezen, zien en voelen. Het is de kunst om dit samenspel in woorden op te roepen. Janssen overtuigt. Uit deze beknopte bundel doemen vormen van aanvoelen op die werkelijk de moeite waard zijn. De