#8 - MAART 2019
DRIETAND MASERATISTI FIAMMINGHI BELGIË
Quattroporte II
Modena-Tokio rally
Ghibli en Levante MY2019:
prototype herrijst
Deel 1
een gestage evolutie
Ghibli Ribelle
Guaranteed to make you feel like it looks. Verken de mogelijkheden vanaf € 79.550 (*) De Maserati ‘Ghibli Ribelle’, die in een beperkte oplage van slechts 200 exemplaren wordt uitgebracht, onderscheidt zich door exclusieve designaccenten en stijlvolle interieurdetails. De meest opvallende daarvan is de elegante mica carrosseriekleur ‘Nero Ribelle’, waarmee het design van de auto maximaal tot zijn recht komt. Met zijn subtiele evenwicht tussen kracht, elegantie en comfort, belichaamt de Ghibli perfect de ziel van Maserati. Het mythische geluid van zijn V6-motoren. De zuiverheid van zijn strakke design. De uitzonderlijke kwaliteit van zijn afwerking... Alles aan deze berline zet u ertoe aan uw dromen te verwezenlijken. 3 jaar garantie. Onbeperkt aantal kilometers ACG Maserati BRUSSELS Leuvensesteenweg 860 1140 Evere +32 2 669 66 70
F.M.A. ANTWERPEN Ertbruggestraat 108C 2110 Wijnegem +32 9 210 11 16
ACG Maserati GENT Ijzerweglaan 101 9050 Ghent +32 9 210 11 16
Tariefprijs van een Ghibli Ribelle Diesel op 01/01/2019. Ghibli Ribelle S Q4 aan € 100.350. Beperkte beschikbaarheid. Gecombineerd brandstofverbruik (l/100 km): 6,1 - 15,6 - CO2-uitstoot (g/km): 184 - 278. Foto’s en kleuren zijn niet bindend en kunnen variëren. Meer informatie vindt u op: WWW.MASERATI.COM V.U.: Bram Vanhengel. Maserati West-Europa. Automotive Media Centre Z. 1.Researchpark 20, 1731 Zellik.
Editoriaal Beste Maseratisti, Een nieuw jaar, een nieuwe start. Zo moet de oproep om ons merk weer groots te maken in de vorige edito ook doorgesijpeld zijn bij Maserati. Harald J. Wester, CEO van Maserati S.p.A., vergaderde begin februari met Palma Costi, raadslid van de regionale overheid van Emilia-Romagna en de burgemeester van Modena, Giancarlo Muzzarelli over de toekomst van ons favoriete merk. Onderwerp van de meeting: het belang van de fabriek in Modena en de toekomst van Maserati. Harald garandeerde er de continuïteit en vernieuwing van de productie. Maar nog veel belangrijker voor ons Maseratisti: hij bevestigde er ook de geruchten over de komst van nieuwe modellen. Zo zal in de eerste helft van 2020 al een nieuwe karakteristieke Maserati sportwagen in voorserie van de band rollen. Ik kijk, net als jullie ongetwijfeld, reikhalzend uit naar dit beloofde nieuwe model. Tot het lanceringsmoment blijft het speculeren, maar er zou in het tweede kwartaal van dit jaar al meer duidelijkheid komen. Boeiende tijden dus en hopelijk is hiermee de zoveelste doorstart van ons favoriete merk ingezet. Het is geweldig nieuws om er het 10-jarig jubileumjaar van onze club mee in te zetten. We kijken uit naar een jaar vol extra feestelijkheden en mooie momenten. Ik hoop jullie allemaal voltallig op de vele activiteiten te mogen verwelkomen en zo samen met Maserati de vernieuwing en continuïteit te garanderen. Lo spirito
In dit nummer 4 Quattroporte prototype herrijst 12 Modena-Tokyo rally deel #1 18 Collezione - deel 3: Maserati in Libri 26 Milano Autoclassica’18: FCA Heritage, de grote afwezige 30 Ghibli en Levante MY2019: een gestage evolutie 36 Andy Heywood over interne motornummers 39 La Bella Diva: Very Fast and Very Furious Ghibli III
continua.
40 World Karts meeting Kortrijk
Ciao amici,
41 Famosi Maseratisti #2: Lindsay Lohan
Steven Decock Voorzitter Maseratisti Fiamminghi
42 Ook dit is een Maserati #8: Ligier JS2 43 Riverside International Automotive Museum
Colofon: Vormgeving: Onno Hesselink Teksten: Steven Decock, Frank Rameckers, Onno Hesselink, Wim Cerstiaens, Wim Provoost, Marc Sonnery, Andy Heywood, Shinichi Ekko, Alexandra Danneel, Alec Lavaerts, Geert Paepen Eindredactie: Wim Cerstiaens Foto’s: Onno Hesselink, Edith Overmars, Studio BOA, Karine Roosens, Jacques Vandecan, Michael Ward, Geert Paepen Retouches: Jacques Vandecan Omslagfoto: Studio BOA V.U.: Onno Hesselink, Bautersemstraat 68, 2800 Mechelen, ohesselink@luon.com
44 I Maserati su strada (Maserati’s in het wild)
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 3
4 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
QPII
PROTOTYPE HERRIJST Tekst: Marc Sonnery | Vertaling: Wim Cerstiaens en Onno Hesselink | Foto’s: Studio BOA
Wat begin jaren ’70 van de vorige eeuw leek op het begin van een gouden periode, sloeg al snel om in één van de meest tumultueuze periodes uit de geschiedenis van Maserati...
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 5
Marcello Gandini kwam op de proppen met een zeer sober maar tegelijkertijd zeer verfijnd ontwerp.
Over de Quattroporte II is weinig bekend en nauwelijks iets voor de Quattroporte I te introduceren. De QP I werd tussen geschreven. De overname door Citroën in 1968 bracht voor 1963 en 1969 gemaakt, kende een groot succes als snelste Maserati een aantal voordelen met zich mee, zoals een verbesedan ter wereld en verkocht daardoor met zijn 776 exemplaterd management en een vernieuwde fabriek. Er werden een ren relatief goed. De QP II (zoals het model zou gaan heten) serie vooruitstrevende modellen als de Bora en de Khamsin maakte gebruik van het Citroën SM platform, maar dan gelanceerd, die zorgden voor de broodnodige vernieuwing verlengd en met een bredere spoorbreedte achteraan. De SM van het gamma, en een op volle toeren draaiende productie had net als de DS immers de ‘très Citroënesque’ eigenschap van SM motoren. Het leek het begin van een gouden periode. dat de spoorbreedte achter smaller was dan die vooraan, wat De oliecrisis van oktober 1973 betekende echter dat de uiteraard niet paste bij een Maserati. Ook de hydropneumaprijs van een vat ruwe olie verviervoudigde, waardoor er bijna tische vering werd ter compensatie van het grotere gewicht overal in Europa snelheidslimieten ten opzichte van de SM straffer werden geïntroduceerd. In een tijd van afgesteld. Zijn comfort was als vanouds In een tijd van sociale sociale onrust was het bovendien niet superieur aan de modellen waarmee onrust was het niet langer politiek correct om met een buide concurrentie op de proppen kwam. tensporig gulzige auto rond te rijden. Bertone tekende voor het design met langer politiek correct om Ook in Italië kwamen er verkeersvrije als opdracht: “smaakvolle discretie”. met een buitensporig zondagen, de verkoop van de SM Marcello Gandini - het hoofd van de stortte in elkaar en die van Maserati designafdeling bij Bertone - had met de gulzige auto rond te rijden zakte zienderogen. Aangezien het Khamsin net een meesterwerk afgelemerendeel van het personeel in Viale verd en kwam op de proppen met een Ciro Menotti de SM-motoren bouwden en ze dus met de dag zeer sober, maar tegelijkertijd uiterst verfijnd ontwerp. minder werk hadden, begon de fabriek chronisch veel geld te Een eerste prototype (AM123.002) werd met de grootverliezen. Citroën zag de vraag naar haar SM vlaggenschip ste zorg gebouwd en is de auto die je hier kan zien. Het in snel tempo uitdoven en haar investering in Comotor - een verschilde van de daaropvolgende modellen door onder ontwikkelaar van wankelmotoren - compleet de mist ingaan. andere de ventilatieroosters in de C-stijlen en de speciale De wankelmotor, hoe ingenieus ook, had immers als belangdubbele ruitenwissers. Latere exemplaren zouden - omwille rijkste eigenschap een bijzonder grote dorst voor benzine… van homologatieredenen - drie ruitenwissers krijgen om de gigantische voorruit te kunnen wissen. Ironisch genoeg Een opvolger voor de Quattroporte I zou het model nooit gehomologeerd worden, maar daarover In Viale Ciro Menotti was er dringend nood aan een praktisch later meer. Een derde verschil met de latere exemplaren is en discreet model, dat - uit budgetoverwegingen - kon gedat AM123.002 oorspronkelijk een digitaal dashboard had, bouwd worden met zoveel mogelijk bestaande onderdelen. waarvan slechts enkele foto’s bestaan, in combinatie met Guy Malleret - de toenmalige directeur bij Maserati - had de een op dat van de SM gebaseerd éénspaaks-stuur. 002 werd goedkeuring gekregen van Pierre Bercot - de president van gebruikt als testwagen, terwijl latere exemplaren zoals 004 Citroën (ook wel de “Keizer” genoemd) - om een opvolger en 008 getoond werden op de autosalons van Parijs (in pre-
6 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Smaakvolle discretie: Marcello Gandini het hoofd van de designafdeling bij Bertone - kwam op de proppen met een zeer sober, maar tegelijkertijd uiterst verfijnd ontwerp.
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 7
mière), Barcelona, Genève en Turijn. 004 was de enige andere auto die het digitale dashboard kreeg en die het vandaag de dag nog steeds heeft. De eerste auto’s hadden chromen wieldeksels, terwijl latere modellen meer sportieve velgen zouden krijgen. Het is overigens een complete heksentoer om uit te vissen welke auto precies welke opties had, want er werden voornamelijk onderdelen gebruikt die die dag toevallig in voorraad waren. Ondermaatse prestaties De QPII was afgestemd op de moeilijke tijdsgeest en leek een vlotte lancering tegemoet te gaan. Puristen schreeuwden moord en brand bij de gedachte aan een voorwielaangedreven Maserati, maar het onovertroffen hydropneumatisch veercomfort maakte het weggedrag van deze sedan uitermate comfortabel en veilig. Er was echter één probleem: de 3-liter Merak SS motor (slechts één motor is uitgeboord tot 3.2 liter) voldeed met zijn eerder bescheiden 210 PK in deze loodzware vierdeurssedan niet aan de prestaties van een Maserati. Gezien Malleret de bestaande V8 als verouderd beschouwde, bestelde hij een nieuw ontwerp op basis van de Merak V6 motor. De zeer kleine Maserati R&D afdeling maakte op zeer ingenieuze wijze een prototype door de
8 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
derde cilinder van elke cilinderrij in twee te zagen en er anderhalve cilinder aan toe te voegen. Dit vereiste veel secuur aluminium laswerk, nieuwe nokkenassen en krukas, test- en afstelwerk om tot een 4-liter V8 met 280 pk te komen. Deze werd in een SM getest, aangezien die volop voorhanden was De motor maakte zo’n diepe indruk op de in eerste instantie terughoudende hoofingenieur Giulio Alfieri, dat hij de testwagen gebruikte voor het woon-werkverkeer naar zijn huis in Parma. Jacques Né, de Citroëningenieur die wordt beschouwd als de peetvader van de SM, testte de auto op Monza en was zeer tevreden. Daarmee was het probleem van de ondergemotoriseerde eerste versie van de QP opgelost: de 4-liter zou in productie gaan en Maserati zou daarmee opieuw een ultieme snelle sedan op de markt zetten. Financiële moeilijkheden Althans, dat was het plan. Tot een tweede ramp zich aankondigde. Citroën was, sinds zijn oprichter André Citroën in 1935 in financiële moeilijkheden belandde, in handen van Michelin. De conservatieve en voorzichtige bandengigant uit Clermont-Ferrand, die weinig met de buitenwereld communiceerde, begon lichtjes ongerust te worden over de activiteiten van Citroën. Tot overmaat van ramp maakte het bedrijf
van Pierre Bercot in 1974 een einde aan zijn relatie met een aardbeving in Modena, waar na veel woede en talloze Michelin. Bercot was de kampioen in innovatie, maar tevens straatdemonstraties een koper tevoorschijn kwam. De Argende man die het had nagalaten om een middenklasser toe te tijnse Alejandro de Tomaso was reeds eigenaar van zijn eigen voegen aan het gamma (de GS zou uiteindelijk te laat op de sportwagenbedrijf en verschillende motorfietsfabrieken. markt komen) en verantwoordelijk was voor de overname van Maserati en de ontwikkeling van de SM. Als gevolg werd Pokerspeler Alejandro de Tomaso Maserati een beetje een weeskind in het huis van de dubbele Nadat de Tomaso slim gebruik had gemaakt van de hulp van chevron, net op het tijdstip dat Michelin besloten had om GEPI (het bureau voor de bescherming van de werkgelegenCitroën van de hand te doen. De Franse regering verhinderde heid van de Italiaanse overheid) door nét genoeg interesse de verkoop aan FIAT, zodat het akkoord met FIAT (Pardevi) te tonen, nam hij de macht over Maserati in de herfst van werd opgezegd en uiteindelijk een niet overenthousiast 1975. Zijn eerste actie, na amper 15 minuten, was om Giulio Peugeot eigenaar werd van de firma Alfieri te ontslaan. Hij deed dit puur gelegen aan de Quai de Javel in Parijs. als vergelding, omdat Alfieri zeven jaar De beslissing van Peugeot Het was een rare combinatie gezien eerder de Orsi’s richting Citroën had om Maserati te sluiten Citroën altijd uitermate innovatief was gestuurd in plaats van Allessandro’s geweest, een beetje een kwajongen in toenadering met Ford te steunen. De veroorzaakte een vergelijking met het strenge, familiebeTomaso elimineerde onmiddellijk alle aardbeving in Modena stuurde Peugeot. De boekhouders van Citroën-inhoud, of het nu SM-posters Peugeot keken in de boeken naar de in de kantoren waren of de Dyanes verschillende belangen die Citroën had. Omdat niemand nog die door het personeel werden gebruikt en annuleerde de opkwam voor Maserati (behalve Malleret die deed wat hij QPII-productie ogenblikkelijk. Het klinkt misschien cru, maar kon maar een beperkte macht had), besloot Peugeot daarop hij had gelijk. om Maserati te sluiten op 23 mei 1975. Dit veroorzaakte
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 9
De 3-liter Merak SS motor voldeed met zijn 210 PK in een zeer zware vierdeurssedan niet aan de prestaties van een Maserati
De SM productie werd stopgezet (de laatste exemplaren werden door Guy Ligier gebouwd nabij Vichy) en minstens 60% van de benodigde onderdelen waren dus sowieso niet langer beschikbaar. De focus van de Tomaso lag op het afwerken en verkopen van de laatste bestaande exemplaren van de QP II. Omdat het model werd geschrapt, werd er verder ook geen werk gemaakt van de homologatie. Als gevolg werden de wagens enkel verkocht in markten waar geen homologatie nodig was, zoals Spanje (toen geen lid van de EU) en het Midden-Oosten. In totaal zijn er 13 exemplaren van de QP II gebouwd. Het digitale dashboard was té complex en het vereiste een aanzienlijke investering. Het werd daarom hertekend door gebruik te maken van Merak-wijzers en dus alle auto’s - uitgezonderd de 004 - werden alsnog uitgerust met een dergelijk conventioneel dashboard. De resterende auto’s werden haastig in elkaar geschroefd in een hoekje van de fabriek om één voor één verkocht te worden tussen 1975 en 1978. De 002 herontdekt De 002 werd op 14 september 1976 in Spanje verkocht via de dealer ‘Auto Paris’ in Barcelona en kwam terecht bij een firma die hem gebruikte als bedrijfswagen. Uiteindelijk kreeg de auto in de late jaren ’80 na 34.000 km een motorisch probleem en werd hij gestationeerd op de parking van een appartementencomplex. Jaren later verhuisde hij naar een magazijn aan de rand van Barcelona waar hij een laag stof zou verzamelen. Al die jaren werd verondersteld dat de auto verloren gegaan was. Een andere Spaanse QP II eigenaar vertelde zelfs dat hij had gehoord dat de eigenaar de auto had laten verschroten. Toen in 2017 een magazijn werd verkocht, eiste de nieuwe eigenaar dat het zou worden leeggemaakt en schoongemaakt. AM123.002 stond er op dat moment al 30 jaar. Omdat de oorspronkelijke eigenaar niet kon worden getraceerd - wat in Spanje wel vaker voorkomt - moest een makelaar, Alex Grau, de vrijgave en verkoop van de auto regelen via de rechtbank. Omdat de auto als achtergelaten werd beschouwd, werd besloten dat de eigenaar van het magazijn ook de eigenaar was van de auto. Aangezien deze laatste geen interesse had, was hij blij met de tussenkomst van de makelaar. AM123.002 werd vrijgegeven en vervoegde een snel groeiende Belgische collectie. In het magazijn waren - buiten een paar tweedehandse BMW’s - trouwens geen andere klassiekers aanwezig. In December 2017 werd de auto naar België gebracht, waar hij eerst in een fotostudio werd gefotografeerd. Met zijn dikke laag stof en sigarettenpeuken, was deze unieke QPII een eerder opvallende verschijning die deed denken aan surrealistische kunst of een archeologisch artefact. Toen na vele jaren de kofferbak weer werd geopend, zaten er jammer genoeg geen goudstaven, staatsbons of verloren manuscripten in. De komende jaren zal Mistral Classics de wagen (samen
10 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
met AM123.024 van eigenaar Patrick Hanssens) minitieus restaureren. Het is de bedoeling om de bestaande blauwe lak zoveel mogelijk te bewaren. 13 nog resterende examplaren De ontdekking van 002 was een enorme verrassing en een heel aangename, aangezien er nog maar weinig exemplaren van de 13 overblijven. Ikzelf heb voor een Franse vriend de 008 gekocht in Spanje, een zilveren auto en de enige met koplampwissers; deze wagen is gebruikt in brochures, publiciteitscampagnes en op verschillende autosalons. Hij is 30 jaar eigendom geweest van dezelfde eigenaar, veilig weggestopt. De 004, de beige auto met het digitale dashboard, is op zijn beurt als nieuw verkocht in Spanje, dan gerestaureerd in Italië om uiteindelijk in een Duitse collectie terecht te komen. Edwin Faulkner, een bekende in de Engelse club, kocht de auto op een veiling van Christie’s in Parijs, restaureerde de auto grondig, toonde hem regelmatig bij events in de UK en kwam er ook geregeld mee naar het continent vanuit zijn basis op The Isle of Man. Deze auto verkocht ik in 2018 aan een fantastische Franse collectioneur die gefocust is op de SM motor. Deze collectie omvat ook een SM Mylord Cabriolet, een 4-deurs Opera, één van de twee Heuliez Espace’s en de unieke SM Frua. En natuurlijk is er ook een Merak aanwezig.
passend eerbetoon aan de fantastische QPII. En u vraagt zich waarschijnlijk af hoe de auto rijdt? Zelf heb ik met 004 in de buurt van Goodwood en op The Isle of Man gereden en ik kan u zeggen: dat was een grootse ervaring. De QPII is gigantisch groot, maar verre van onpraktisch. Al moet je er natuurlijk geen nauwe historische straatjes mee opzoeken. De hydraulische besturing, remmen en koppeling maken het rijden ongelooflijk makkelijk. Het rempedaal is in feite een rubberen knop op de grond, wat maakt dat - gezien er geen pedaalslag is - het even wennen is om de juiste druk uit te oefenen met je voet. Je bent een eigenaar van een SM? Dan
De komende jaren zal Mistral Classics de wagen (samen met AM123.024 van eigenaar Patrick Hanssens) minitieus restaureren. Het is de bedoeling om de bestaande blauwe lak zoveel mogelijk te bewaren.
Teruggaand naar de QP II, de mooie donkerrode 018 is al jaren in handen van de gereputeerde restaurateur Rolf Schiemenz in Duitsland. Een Fransman heeft twee auto’s in eerder alarmerende staat, zijnde 020 (met ongeval-schade vooraan) en 032 (achtergelaten in de Saoedische woestijn als woonplaats voor geiten). Hij hoopt dat hij één goede kan maken van de twee. De overige auto’s zijn spoorloos verdwenen, zoals 016 in Spanje en de rest van de exemplaren in Saoedi Arabië; hopelijk komen er nog meer terug te voorschijn. Eerbetoon aan de QPII Er zijn plannen voor een toeristische rit van Parijs naar Modena met hopelijk alle vijf auto’s in gezonde staat, van zodra de twee Belgische gerestaureerd zijn. Het wordt een
weet je wat je moet verwachten. De verrassing is de uitlaat: de QPII klinkt luider dan je zou verwachten voor een sedan, weliswaar nog discreet maar toch sportief genoeg voor volop rijplezier. Ik heb nog nooit in een plezantere comfortabele auto gereden. Gezien zijn ontstaan in drieste tijden en onder harde omstandigheden is de QP II, samen met het V8 prototype, een markante demonstratie van het traditionele Maserati-vakmanschap. Het is een schoolvoorbeeld van wat je kan realiseren met weinig middelen en verbazingwekkend veel talent, dat doet terugdenken aan de glorieuze raceperiode van Maserati. In een periode van globale industrialisatie, staat de QPII nog steeds model voor het schitterende ethos van Maserati.
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 11
MODENA TOKYO
RALLY #1
12 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Tekst: Shinichi Ekko | Vertaling: Alexandra Danneel & Onno Hesselink | Foto’s: Shinichi Ekko archive
Ito, de legendarische Japanner die Maserati (en de rest van de wereld) zich nog steeds herinnert. Van precisie naar passie. Ito Yoshiatsu werd geboren in Tokio in 1941 en verloor op tweejarige leeftijd zijn vader tijdens de oorlog. Hij groeide op in relatieve armoede en werd samen met zijn oudere zus opgevoed door zijn moeder. De naoorlogse levensomstandigheden waren niet makkelijk, maar toch studeerde hij cum laude af aan de technische hogeschool. Ito had één grote liefde: auto’s. Een studie automechanica leek hem dan ook de meest logische keuze. Omdat er geld in het laatje moest komen, ging hij na zijn studies eerst als ingenieur aan de slag bij de autoradio-afdeling van ‘National’, het huidige Panasonic. Ito was een jonge, veelbelovende werknemer die al snel een reeks patenten op zijn naam zette. De jaren ’60 was een gouden periode voor de Japanse economie. Zo won Honda in 1965 voor de eerste keer een Formule 1-wedstrijd en werd er een nieuwe spoorweg voor de hogesnelheidstrein ‘Hikari’ gebouwd. Deze trein verbond Tokio en Osaka in amper 3 uur en 10 minuten, waardoor alles en iedereen zich op slag veel sneller konden verplaatsen dan vroeger. Toen al stond de Japanse industrie bekend om haar perfectiedrang en technische specialisatie, maar toch vond Ito zijn draai niet in zijn thuisland. “Ik haalde weinig voldoening uit mijn werk,” zou hij later vertellen. “De toekomst als een werknemer was vrij saai en ik had een broertje dood aan routine. Auto’s waren al altijd mijn grootste passie, dus ik besloot ontslag te nemen en naar Italië te reizen. Je leeft tenslotte maar één keer. Italië was
in mijn ogen het mekka van autodesign. Als er één plaats was om er alles over te leren, dan was het wel daar.” Eerste halte: ‘De Tomaso Automobili’ in Modena. Ito’s onwaarschijnlijke avontuur begon met het leren van Italiaans. Ook maakte hij een ‘wishlist’ van een twintigtal mogelijke autoconstucteurs in Italië waar hij ervaring op kon doen. Bovenaan dat lijstje stond ‘De Tomaso Automobili’. Ito kroop in zijn pen om zich voor te stellen als ingenieur die het vak wilde leren. Terwijl het antwoord op zich liet wachten, boekte hij alvast een plaatsje op een schip naar Marseille. Maandenlang bleef het stil vanuit Modena en op 21 juli 1966 stapte hij - zonder uitzicht op werk - toch op de boot in Tokio. “Vijf weken later, op 1 september stond ik om twee uur ’s middags op de stoep bij De Tomaso”, herinnert Ito zich. “Ik stelde mezelf voor aan de receptioniste, die prompt mijn sollicitatiebrief tevoorschijn haalde. Vóór ik het wist, stond ik in het kantoor van de CEO, Alejandro de Tomaso. Ik sprak toen amper Italiaans, maar probeerde zo goed en zo kwaad mogelijk uit te leggen dat ik dolgraag voor hem wilde werken. Sig. de Tomaso luisterde geduldig en besloot halverwege mijn betoog met: “Natuurlijk!” Later schreef Ito over deze memorabele dag: “Ik ben er haast zeker van dat Alejandro me heeft aangenomen omdat hij zichzelf herkende in mijn impulsieve avontuur. Hij was destijds ook helemaal naar Argentinië gevlogen om zijn droom als
Ito met een afgewerkte Vallelunga bij de De Tomaso fabriek in Modena.
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 13
Pavarotti was een groot Maserati fan. Toen zijn roem over de hele wereld begon te brullen, kocht hij rechtstreeks van de fabriek een tweedehands Sebring
Ito met zijn collega’s van de Maserati-serviceafdeling (achterste rij links).
miste”, herinnerde Ito zich. “De winters in Modena waren extreem koud. Elke ochtend nam ik de bus tot aan de laatste halte en dan moest ik nog vier kilometer te voet verder op een bevroren weg. Dag na dag, in de dikke mist en koude. Er waren dagen dat ik zelfs geen geld had om hout te kopen om mijn kamer op te warmen.” Maar hij bleef geduldig en bleek een natuurtalent. In een mum van tijd stelde hij een complete catalogus samen, van motor tot chassis. Hij tekende meer dan 300 onderdelen met de hand, nummerde ze en beschreef ze. Later omschreef hij deze ervaring als ‘een uitstekende manier om Italiaans te leren’. Mede hierdoor sprak hij eind 1966, na drie maanden bij De Tomaso, al een aardig woordje Italiaans.
Operazanger Luciano Pavarotti (links) en een jonge Ermanno Cozza.
racepiloot waar te maken.” Ito had de nieuwe job al snel in de vingers. Het zware werk verdiende slechts 30.000 Japanse Yen per maand (ongeveer 230 euro), maar daar zat hij niet mee in. Het was de meest fantastische betaalde leerschool die hij zich kon wensen. In die periode leverde de De Tomaso fabriek, naast een aantal straatwagens als de Vallelunga, ook Formule 3 bolides af. Ito: “Mijn eerste opdracht was het assembleren van de Cosworth-motor uit een Formule 3 wagen. Hij was al volledig uit elkaar gehaald, de onderdelen schoongemaakt door een jongere collega. Terwijl ik aan de motor werkte, kreeg ik hulp van een zekere Franco, die me constant dingen bijleerde en suggesties gaf.” Niet alles was rozegeur en maneschijn in zijn nieuwe leven. “Er waren momenten dat ik Japan erg
14 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Gered door de Drietand. ‘s Avonds volgde Ito zowel cursussen autodesign als een technische opleiding in Maranello. Maar na zeven maanden in Italië had hij nog steeds geen permanente verblijfsvergunning. Het ontbrak de Tomaso - een Argentijn met een relatief klein bedrijfje - aan politieke macht om dit voor hem te regelen. Wel had Alejandro de nodige connecties bij Maserati en schreef hij een aanbevelingsbrief voor Ito. Zowel Ito’s leraar autodesign als de directeur van de school in Maranello zagen hoe hard de gedreven Japanner zich inzette en samen werkten ze een plan uit om hem in Italië te houden. Hij zou als full-time student les volgen aan de Alfredo Ferrari Technical School en ’s middags bij Maserati werken. Aan het einde van het schooljaar moest hij het nationaal automechanica examen afleggen en als hij slaagde, kon hij een werkvisum als ingenieur aanvragen. “Het leek me een onmogelijk plan”, vertelde Ito. “Maar Bertocchi - een ingenieur bij Maserati - zei me dat ik deze unieke opportuniteit met beide handen moest grijpen. Ik ben er hem eeuwig dankbaar voor.” Ito begon als leerling bij Maserati en werd 50 lire per uur betaald. Om de drie maanden steeg zijn salaris met 20 Yen. Hij wilde graag aan de motoren werken, maar uiteindelijk kwam hij omwille van een bizarre reden in de montagesectie terecht.
Spionaggio Giapponese. Het verhaal deed destijds de ronde dat Maserati ooit bezoek kreeg van een Japanse groep ingenieurs die volop foto’s van een Maserati Tipo 8 motor namen. Nog geen jaar later monteerde Honda een dwars geplaatste 12-cilindermotor in de RA271. In het boek ‘Giulio Alfieri l’Ingegnere’ zegt de auteur Nunzia Manicardi: “de gelijkenis met onze motor was verbijsterend: alles was identiek.” Het was overduidelijk een spionagezaak en daardoor konden de Italianen ook Ito niet vertrouwen. “Uiteraard hadden de media een flinke kluif aan dit verhaal, maar binnen Maserati is de spionagezaak nooit officieel uitgesproken. Voor de Italiaanse arbeiders was het misschien grappig, maar voor Ito was het voorval een ramp.” zou Sig. Cozza later schrijven. “Zijn kansen om aan motoren te werken, werden er aanzienlijk kleiner door.” Uiteindelijk werd zijn aanvraag om in de serviceafdeling te mogen werken dan toch aanvaard. Een legendarische Fausto. Op de serviceafdeling werkte Ito met een 55-jarige collega. Sig. Cozza beschrijft hem alsof het gisteren was. “Zijn naam was Fausto Pietrini, een uitstekende mecanicien. Jammer genoeg is hij een paar jaar geleden overleden. Zijn bijnaam was ‘Whitegrove Mechanic’ en we hadden allemaal het grootste respect voor onze meester. Hij was, net als ik, heel ordelijk. Zijn werkplaats zag er altijd opgeruimd uit en nooit liet hij zijn gereedschap rondslingeren. Fausto was een perfectionist: ingenieurs en mecaniciens van zijn niveau kom je vandaag niet meer tegen. Hij was een man met een open geest en iedereen mocht hem graag.” Ito: “De meeste wagens waar ik aan werkte, hadden 3500 en 4000 motoren met DOHC Weber carburateurs. Dan heb ik het over Sebrings, Mistrals en Touring Superleggera’s. Uitzonderlijk werkte ik ook wel eens aan een Quattroporte, met zijn 280 PK V8 motor op dat moment de snelste vierdeurs ooit gemaakt. Alle wagens waren handgemaakt en mijn rol bestond voornamelijk uit het onderhoud, het in- en uithalen
De Japanse connectie. Shinichi Ekko is autojournalist en oprichter van de Japanse Maseraticlub. Het was Alejandro de Tomaso zelf die hem twintig jaar geleden aanmoedigde om deze club op te richten. Als film- en televisieproducent was Ekko in de jaren ’80 regelmatig in Italië. Hij ontdekte er Maserati en begon steeds vaker naar Modena te reizen. Daar werd hij warm ontvangen door Sig. Cozza en in het gezelschap van onder meer Adolfo Orsi Junior sloot hij zich aan bij de Modenese Maseratigemeenschap. De oude garde van mecaniciens en ingenieurs was toen nog aan de slag bij Maserati. Ze vroegen Ekko of hij Ito kende, maar hij moest toegeven dat hij nog nooit van hem had gehoord. Toen de oude Maseratisti verhalen ophaalden over deze jonge Japanse ingenieur die in de jaren ’60 bij Maserati was beginnen werken, geraakte Ekko geïntrigeerd. Wat bezielde een Japanner om op 9.915 kilometer van zijn thuisland een carrière op te bouwen als automecanicien? En waar haalde hij het uitzinnige idee om helemaal van Modena naar Tokio te rijden met een Maserati Mistral? Voor deze prestatie kreeg hij uiteindelijk het ereburgerschap van de stad Modena. Later werd hij zelfs de eerste Japanse Formule 1 mecanicien onder de leiding van Colin Chapman. Voor Car Graphic Magazine schreef Shinichi Ekko enkele jaren geleden een reeks lange artikels over Ito: “De legendarische Japanner die Maserati zich nog steeds herinnert”. Speciaal voor de Maseratisti Fiamminghi deelt hij dit opmerkelijke verhaal van deze Japanse Italiaan.
Het vertrek vanuit Tokio Port: op goed geluk. DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 15
Van Modena naar Japan reizen met een Mistral leek een onmogelijke taak.
Ito en Jacque ‘Jacky’ Maglia (rechts) tijdens een onderhoud in de Maserati fabriek in 1967: Jacky vertelt voor het eerst over zijn ‘Modena - Tokyo Rally’ project.
van de motor en de ophanging van de wagens. Ik heb enorm veel geleerd van Fausto over schokdempers, olie vervangen en aanpassingen aan de brandstofinjectie... noem maar op. De combinatie met mijn kennis van elektriciteit maakte me een heel deskundige allround mecanicien.” Maserati heeft klantenservice altijd hoog in het vaandel gedragen. Om zijn high-society cliënteel tevreden te houden, sprak toenmalig CEO Orsi vaak persoonlijk met klanten af om hen de best mogelijke service te garanderen. Eén van die klanten was Pavarotti, die regelmatig bij Maserati langs kwam voor een tweedehandswagen. In die periode werd Ito gepromoveerd van onderhoudsmecanicien tot verantwoordelijke voor de Mistral van een Franse klant, een succesvol racepiloot. Dat gaf een ingrijpende wending aan Ito’s carrière en leven. Op de klantendienst van Maserati werken, betekende immers direct contact met internationale high-society klanten.
Ontmoeting met de Franse F2 piloot: Jacque ‘Jacky’ Maglia. Zijn eerste week als klantenverantwoordelijke is Ito altijd bijgebleven. De Fransman Jacque Maglia kwam met zijn Mistral langs voor onderhoud. Hij had het idee om van Modena naar Tokio te rijden met die wagen en vroeg hem of hij zijn compagnon wilde zijn. Dat aanbod wees hij resoluut af. Ito was niet voorbereid en had bovendien geen tijd. In die periode was Jacky 26, zo oud als hijzelf. “Van Modena naar Japan reizen met een Mistral leek een onmogelijke taak”, vond hij. Ito wist niet goed wat hij met het voorstel van de Fransman moest. Er lag nog een groot project op hem te wachten en hij had het gevoel dat hij nog te veel te leren had. Ondertussen zat hij in het derde jaar van de Alfredo Ferrari Technical School en dat betekende ook dat hij zich moest concentreren op zijn studies: ’s morgens naar de les, ’s middags in de Maseratifabriek werken en ’s avonds privélessen Italiaans. Alles stond in het teken van zijn staatsexamen automechanica. Het examenprogramma in juni duurde zestien dagen: literatuur, grondwet, motortheorie, praktijk, lassen,… Zestien vakken stonden er op het programma, elke dag één. Het kostte Ito bloed, zweet en tranen, maar hij slaagde en studeerde als eerste Japanse student af. “Eindelijk had ik het vertrouwen gewonnen waar ik naar op zoek was. Ik kreeg toestemming tot de assemblageruimte waar aan de motor, de nokkenas en de krukas werd gewerkt. Ik mocht doorwerken van 8u ’s morgens tot 8u ’s avonds, waardoor ik veel sneller bijleerde en ook beter werd betaald. Regelmatig werkte ik op zaterdag gewoon door. Ik was zodanig gemotiveerd, dat ik minder dan een halve maand voor een job nodig had waar anderen een volledige maand aan werkten.” Toen Jacky opnieuw op onderhoud kwam in augustus, probeerde hij Ito alsnog te overtuigen voor zijn ‘Modena – Tokyo project’. Ito plande die zomer met enkele vrienden een reis door Noord-Europa en zijn antwoord was opnieuw negatief. Hun rit ging door Duits-
Montagnani over de aimabele Japanner. Giorgio Montagnani, een van Shinichi Ekko’s beste vrienden binnen de Maseratigemeenschap, heeft Ito ook gekend en deelt maar al te graag zijn herinneringen met ons. “Auto’s waren zijn grootste passie. Ik had het allergrootste respect voor hem en het was erg moedig van hem om naar een vreemd land te reizen om te leren. Ik denk niet dat ik dat gekund zou hebben. Als ik er nu aan terugdenk, hebben we eigenlijk nooit over iets anders dan auto’s gepraat. Hij was helemaal weg van F1 wagens. Soms nodigde ik hem op zondag bij ons thuis uit voor de lunch. Hij was verzot op de zelfgemaakte lasagne van mijn vrouw. Elke zondagmiddag werd Ito wel ergens thuis uitgenodigd trouwens. Hij was populair en erg vriendelijk. Iedereen was gek op hem.”
16 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Ito en Jacque ‘Jacky’ Maglia aan de Maserati fabriekspoort in hun Mistral, vertrekkensklaar voor de ‘Modena - Tokyo Rally’. © Adolfo Orsi
land, Zweden en Noorwegen, waar het gezelschap Giorgio Montagnani toevallig tegenkwam (zie inzetstuk). Ito: “Onze groep bestond uit twee Italianen, een Amerikaan en mezelf. We hadden allen een specifieke taak en de mijne bestond uit het bijhouden van de uitgaven en het navigeren. Logische keuze, ik was een Pietje Precies. We reisden in een Opel en op de een of andere mysterieuze manier viel onze bumper eraf toen we de autosnelweg op reden. Het was een hilarische rondrit.” Toen de zomervakantie ten einde liep, begon Ito toch iets te voelen voor het voorstel van de Fransman. Bij zijn terugkomst, sprak sprak hij Bertocchi aan
en vroeg toestemming bij Omer Orsi om te vertrekken. Geen van beiden zagen graten in het plan en dus begon Ito zich technisch voor te bereiden op de rit. Hij verdiepte zich verder in de motor, de versnellingsbak, de brandstofinjectie, etc... alles wilde hij in de vingers hebben. Amper een week later kon hij zelf al volledige onderdelen herstellen. Als Ito vandaag nog in dienst van Maserati zou zijn, dan was hij van onschatbare waarde. Deel 2 van dit artikel leest u in Drietand #9
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 17
C OL LE ZI O N E - D EEL 3
Maserati in Libri Tekst: Frank Rameckers | Foto’s: Jacques Vandecan
In deel 3 van onze serie ‘Collezione Maserati’ hebben we het over boeken met als thema het merk Maserati, de verschillende modellen en de personen met een sterke Maserati link.
18 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
M
aserati - dat in 1926 werd opgericht en al snel een grote speler werd in de racerij - trok vrijwel meteen de aandacht van journalisten, schrijvers en historici. Initieel werd er alleen over geschreven bij de lancering van een nieuwe raceauto of als er resultaten werden geboekt tijdens races. Dat werd destijds alleen in kranten en tijdschriften gepubliceerd, maar naarmate de broers Maserati een vaste plaats binnen de racerij veroverden, begonnen er mondjesmaat enkele schrijvers over het merk met de Drietand te publiceren. Het eerste Maserati boek. Eén van de eerste uitgaven was het jaarboek dat Maserati in navolging van zijn belangrijkste concurrent Ferrari - in 1955 zelf uitgaf over de periode 1926-1954. Al in 1924, toen Enzo Ferrari nog teammanager was bij Alfa Romeo, bracht hij de eerste Scuderia Ferrari verslagen uit. Zijn eerste jaarboek, een verslag over de periode 1930-1933, kwam uit in 1934. Toen hij in 1946 onder zijn eigen naam sportauto’s ging bouwen, verschenen al snel de eerste jaarboeken met een samenvatting van de belangrijkste resultaten in de autosport en over belangrijke personen en modellen. Maserati boeken waren in die tijd vaak van de hand van autojournalisten en een paar enthousiaste verzamelaars die hun ervaringen begonnen neer te pennen.
Joel E. Finn. Hans Tanner - een enthousiaste liefhebber van Italiaanse auto’s en Ferrari in het bijzonder - publiceerde in 1957 het boek ‘Ferrari and Maserati in action’. Dit boek, met slechts 64 pagina’s, brengt vandaag vlot €150,- op, àls je het al ergens kan vinden. Acht jaar later verscheen, in 1965, het Italiaanse boek ‘Maserati, storia di una Grande Casa’, geschreven door Boschi Severo, die in 1970 ook de klepper ‘Il Tridente storia della Maserati’ publiceerde. Een notoir verzamelaar en racer uit de beginperiode was Joel E. Finn, een man die zijn geld verdiende in de computerindustrie en met een Birdcage racete. Hij schreef in 1977 het softcover boek ‘Maserati The Postwar Sports Racing Cars’ en in 1980 ‘Maserati Birdcage - The Marvellous Tipo 60 and 61 Sportsracing Cars’. Beide boeken kom je nog wel eens tegen op eBay. Hoewel meestal flink prijzig, zijn ze zéér de moeite waard. Datzelfde geldt voor het boek ‘Camoradi L’étonnante histoire de Lucky Casner - The amazing story of Lucky Casner’, in 1999 geschreven door Michel Bollée. Het verhaalt het leven van de Amerikaan Lloyd Perry Casner, van oorsprong een vliegtuigpiloot met een grote interesse in racen. Lloyd startte met een Maserati Birdcage zijn eigen ‘Team Camoradi’ en deed in 1960 met rijders als Stirling Moss en Dan Gurney mee
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 19
20 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
aan de 24 uur van Le Mans. Dit team won ook de 1000Km van de Nürburgring. Samen met Masten Gregory nam Casner in 1961 deel aan diezelfde race. Hij verongelukte tijdens de 24 uur van Le Mans in 1965, waar hij voor Maserati een nieuwe wagen testte. Michel Bollée had in 1992 ook al het boek ‘Maserati, 24 Heures du Mans’ geschreven over alle Maserati’s die deelnamen aan de 24 uur.
lid van de Duitse Maserati Club - heeft nog meer interessante boeken geschreven over onder andere de 300S uit 2008 en in 2013 over de A6G2000 Zagato. Maserati Birdcage. Het unieke Birdcage model heeft altijd tot de verbeelding gesproken en er is veel over geschreven. Naast de twee boeken van Joel Finn, heeft de in Amerika woonachtige Nederlander Willem Oosthoek daar recentelijk samen met de Fransman Michael Bollée een reeks boeken aan toegevoegd. Samen schreven ze in 2004 ‘Maserati Tipo 63,64 & 65 Birdcage to Supercage’ en in 2009 ‘Maserati Tipo 60 & 61, The Magnificient Front-Engined Birdcages’. Eveneens van hun hand verschenen in 2005 nog ‘Maserati Tipo 151, The Monster from Modena’ en ‘Maserati 450S, The Fastest Sports Racing Car of the 50’s’.
De 250F was in de vijftiger jaren de belangrijkste Formule 1 racewagen waarmee Juan Miguel Fangio in 1957 het wereldkampioenschap behaalde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat over deze legendarische wagen veruit de meeste boeken verschenen zijn. Anthony Pritchard een enthousiaste schrijver, publiceerde in 1975 een eerste eenvoudig softbound boekje met de titel ‘Maserati A History, Classic Competition Cars The Maserati 250F’. In 2010 publiceerde hij ‘Maserati a Racing History’ en vier jaar later opnieuw een boek over de 250F in een oplage van 1500 stuks: ‘Maserati 250F in Focus’. Colonel John Horace Simone. Ook journalist Dennis Jenkinson schreef er een boek over met Michel Bollée publiceerde ook een boek over het Monster van de titel ‘The Maserati 250F, A Classic Grand Prix Car’. David Modena. ‘La Maserati du Colonel, Archives d’un passionMcKinny deed het in 2003 nog eens né’ (2011) verhaalt de deelname van dunnetjes over. Colonel John Horace Simone aan de De 250F Formule 1 Het laatst gepubliceerde boek 24 uur van Le Mans. John Simone was (2016) over de 250F is er een uit de serie in 1913 in Frankrijk geboren uit een racewagen is de meest ‘Great Cars’, met de titel ‘The autoFranse moeder en een Amerikaanse beschreven Maserati biography of 2528’ door Ian Wagstaff. vader, die als diplomaat in Frankrijk Er zijn nog een paar kleinere boeken gestationeerd was. Tijdens de tweede over deze befaamde formule 1 wagen verschenen, maar een wereldoorlog diende hij in het Amerikaanse leger en heeft de beetje Maserati-liefhebber moet deze 5 titels zeker in de kast landing in Normandië meegemaakt, waar hij voor onderscheihebben staan. den is. Simone was samen met Jean Thépenier in Frankrijk de importeur voor Maserati en racete ook fervent met Maserati’s. Boeken over één specifiek model. Hij verongelukte in 1967 samen met zijn vrouw in de buurt Dennis Jenkinson schreef in 1987 ook in detail over één van Nice. In 2014 verscheen een heruitgave van dit boek. specifieke wagen: een hardcover boek over de 8CM (chasOok Juan Manuel Fangio en niemand minder dan Maria sis# 3011) met de titel ‘Maserati 3011, The Story of a Racing Teresa de Filippis hebben een belangrijke rol gespeeld in Car’. Bernard Braggen wijdde op zijn beurt een volledig boek de geschiedenis van Maserati autosport. Maria Teresa was aan de 8C met chassis# 3015 uit 1933. ‘Maserati 3015, The met haar privé Maserati 250F de eerste vrouwelijke Formule Complete History’ werd in 2012 uitgegeven in een oplage van 1 coureur. Ook de Zwitserse Baron Tulio de Graffenried nam 1000 stuks en is amper nog te vinden. vanaf 1936 met zijn privé Maserati aan races deel. Er bestaan Daarnaast heb je boeken die over één specifiek model prachtige biografieën over deze coureurs, die de moeite van gaan waarbij de schrijver alle bekende chassisnummers het lezen meer dan waard zijn. ‘Le Maserati del Marchese de beschrijft. ‘Maserati 5000GT, A Significant Automobile’ van Sterlich (Primo Re della Montagna)’ door Mario Semproni uit Maurice Khawam uit 2001 is hier een mooi voorbeeld van. 2012 is er één van. Walter Bäumer gaat in ‘Maserati 3500GT Spyder by Vignale’ Omdat Maserati na 1955 geen nieuwe jaarboeken meer na een studie van 8 jaar in op alle Vignale Spyders. Voor de publiceerde, nam de uitgever ‘Automobilia’ in 1986 het liefhebbers van dit unieke 3500GT/i Spyder model hét ultieme initiatief voor een jaarlijkse uitgave van een jaarboek onder boek met alle chassisnummers en inmiddels ook niet makkede titel: ‘Rivista Maserati 1986’. Het werd geschreven door lijk meer te vinden. Bäumer - al sinds jaar en dag een trouw Piero Casucci, maar jammer genoeg bleef het bij deze enige
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 21
uitgave. Maserati zelf heeft wel nog magazines onder de naam ‘Il Tridente’ uitgeven. Ze verschenen een paar keer per jaar en hadden eigenlijk eenzelfde functie. Ik kom daar graag op terug in onze laatste Collezione, deel 4 over ‘Automobilia en Memorabilia’.
Over de Citroën periode is dan weer een fraai boek verschenen in 2013 met de titel: ‘Maserati The Citroën Years 19681975’, geschreven door Marc Sonnery. Alle modellen uit die periode worden in dit lijvige boek van 520 pagina’s belicht. Zowel De Bora, de Khamsin, de Merak, de Quattroporte II, de Citroën SM en de Ligier Maserati JS2 komen uitvoerig aan bod.
Maserati historie en modellen. Naast de verschillende boeken over één of meerdere Maserati-modellen zijn er veel historische werken verschenen over De Biturbo. het merk en al zijn modellen. Zo publiceerden de schrijvers Over de De Tomaso periode en de Biturbo zijn uitzonderRichard Crump en Rob de la Rive Box ‘Maserati Sports- Ralijk veel pagina’s vol geschreven. Te beginnen met ‘Maserati cing and GT Cars from 1926- 1975’ en ‘Maserati Roadcars, from origins to Biturbo’, in 1985 geschreven door E.Glinelli. The postwar production cars from 1946- 1979’. Ook het boek ‘Maserati Road Cars 1981 – 1987’ van John De bekende schrijver Jürgen Lewandowski schreef begin Price Williams verhaalt enkel over de Biturbo modellen en de jaren 2000 een serie boeken voor Maserati over de nieuwe kwam uit in 2007. Liefhebbers van roadtests kunnen hun hart modellen, zoals de Maserati Spyder ophalen bij ‘Maserati Cars, Performance (2002), de Maserati Coupé (2002) en de Portfolio 1982 - 1998’. Over de De Tomaso Maserati Quattroporte (2003) en dat Tenslotte nog twee laatste boeken periode en de Biturbo zijn in verschillende talen. Ook het boek die ik warm kan aanbevelen: ‘Maserati ‘Maserati, Geschichte-Technik-TypenDays’, een groot landscape formaat uitzonderlijk veel Sport’ uit 1982 is van zijn hand. Er zijn fotoboek door Gianni Cancellieri uit pagina’s vol geschreven de laatste jaren, zeker naar aanleiding 1999 in een genummerde oplage van van de 100ste verjaardag van Maserati, 1500 exemplaren. En ‘Maserati at meerdere algemene Maserati boeken uitgekomen, maar de heart’ van Maserati’s historicus Ermanno Cozza, dat in 2018 lijst zou te lang worden om al die titels hier te behandelen. verscheen naar aanleiding van zijn 60-jarige loopbaan bij Een standaard werk zijn de verschillende uitgaven van de Maserati. Clubleden die de Maserati fabriek in de Viale Ciro ‘Catalogue Raisonné Maserati’, geschreven door Gianni Menotti al eens bezochten, kennen Ermanno ongetwijfeld als Cancellieri (1926- 1990) en (1926- 2003) en steeds bestaande een gepassioneerd verteller over ons geliefde merk. uit twee delen in een box. Waar kopen we onze Maserati boeken? De Maserati ‘bijbel’ van Orsini & Zagari. Classic Car beurzen, zoals InterClassics in Maastricht, De belangrijkste overzichtsboeken zijn de uitgaven van de ItaRétromobile in Parijs, TechnoClassica in Essen, Auto e Moto lianen Luigi Orsini & Franco Zagari. Van hun hand zijn de vold’Epoca in Padua of InterClassics in Brussel zijn een aanrader gende twee boeken: ‘Maserati, una storia nella Storia’ uit 1980 voor wie op zoek is naar Maserati boeken. Je vindt er veel en ‘Maserati, una storia nella Storia dalle origini al 1945’ ook gespecialiseerde handelaren, die ook vaak de ‘out of print’ uit 1980. Deze zeldzame boeken mogen niet ontbreken in de exemplaren te koop aanbieden. Natuurlijk zijn er een aantal bibliotheek van elke Maserati fan. Beiden staan geboekstaafd bekende boekhandelaren waar je terecht kunt, zoals AutoNet als Maserati ‘bijbels’, zoals de ‘Fusi bijbel’ dat is voor Alfa Carbooks in Zundert(NL), Chaters in Engeland , Gilena in Romeo of ‘Ferrari’ van Hans Tanner dat is voor Ferrari. Brescia (I) en Motors-Mania uit Pau (F). Kopen bij een speEen buitenbeentje in dit artikel is ‘Le Moto Maserati e cialist heeft het voordeel dat je het boek kunt bekijken en er L’Artigianato Motociclistico Modenese’, een paperback van geen veiling- en verzendkosten bijkomen. Voor wie echt op Dante Candini over de Maserati motoren. En dan is er nog zoek is naar collectors items, zijn veilingsites eBay en Catawide periode waarin gebroeders Maserati na de verkoop van ki een aanrader. Met een mooi gevulde Maserati bibliotheek Maserati aan Adolfo Orsi weer voor zichzelf konden beginnen. wens ik jullie veel lees en kijkplezier. Hun merk OSCA wordt in detail belicht in een zeldzaam boek Tot de volgende en laatste Collezione, die zal gaan over van 350 pagina’s uit 1989 met als titel: ‘OSCA La Rivincita dei Automobilia en Memorabilia. Arrivederci! Maserati’ ook geschreven door Luigi Orsini & Franco Zagari.
22 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 23
Maserati 250F - rendering door Brian Weijtmans van peekcreativestudios.nl
24 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 25
Milano Autoclassica’18 FCA Heritage, de grote afwezige Tekst: Frank Rameckers | Foto’s: Edith Overmars
I
n 2016 zijn wij voor de laatste keer naar Milano AutoClassica geweest, mede uit nieuwsgierigheid naar de resultaten van de bijzondere ‘Duemila Route’ veiling, waar toen 817 loten werden geveild. Omdat de prijzen initieel erg laag werden gehouden, kwam er uitzonderlijk veel volk op af. Achteraf gezien een erg succesvolle strategie. Er kwamen 5.000 belangstellenden en kopers opdagen en er werd ver boven de taxatiewaarden geboden.
26 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Vorig jaar trokken we op vrijdag 23 november opnieuw naar de Fiera van Milaan voor de achtste editie van deze beurs. En wel om twee redenen: omdat we AutoMoto d’Epoca in Padua eerder dat jaar jammer genoeg moesten missen én omdat tijdens deze Classica een belangrijke veiling werd gehouden door veilinghuis Cambi. Op zaterdag zouden er maar liefst 40 racewagens geveild worden uit de collectie van de Scuderia Giudici. Gianni Giudici was één van de weinige privérijders die met zijn Alfa Romeo155 deelnam aan de DTM races en
daarnaast met onder andere Maserati’s geracet heeft. Zijn collectie telde twaalf Alfa Romeo’s en vier Maserati’s. De veiling zelf hebben we niet bijgewoond, maar we konden de prachtige collectie van te voren uitvoerig bekijken. En het was overduidelijk dat liefhebbers met actieve raceplannen hier hun slag konden slaan. FCA Heritage, de grote afwezige Noch Maserati, Alfa Romeo, Abarth of Lancia waren op deze editie aanwezig. Heeft de FCA Heritage groep überhaubt nog wel interesse in hun historische modellen, denk je dan? Laten we het nieuwe management voorlopig het voordeel van de twijfel geven en hopen op het beste voor Maserati. FCA was overigens vier weken eerder wél op de beurs in Padua aanwezig. Milano AutoClassica 2018 stond in het thema van 70 jaar Porsche en dat zag je meteen bij het binnenkomen
met traditioneel drie bijzondere auto’s. Het merk toonde er een 356 Speedster, een 550 Spider en een 906. Daarnaast was er een grote Porsche stand en stonden er uitzonderlijk veel handelaren die Porsche’s aanboden. Van de Italiaanse merken waren alleen Ferrari, Dallara en Pagani aanwezig, naast McLaren, Lotus, Bentley, Alpine en Leoni. Deze laatste introduceerde op de beurs hun SUV, een zeer groot model met een ‘Star Wars’-achtig uiterlijk. Lopend over de beurs kwamen we een aantal interessante auto’s tegen: een Fiat 600 met een Vignale carrosserie en twee Innocenti Spiders, leuke modellen gebaseerd op de Austin Healey Sprite. Maar het was de unieke Fiat 1400 met een Bertone carrosserie die écht onze aandacht trok: van deze fraai gerestaureerde bolide zijn maar vijf exemplaren gebouwd. Opvallend was het aantal te koop aangeboden Alfa Romeo Spiders. Iets verderop troffen we een mooie metallic groene ISO Grifo en een bordeauxrode DeTomaso Deauville aan. Ronduit uniek was een Panhard Dyna X86 Barchetta uit 1954 met een carrosserie van Fratelli Rimondi, speciaal gebouwd voor deelname aan de Mille Miglia in datzelfde jaar. En verder nog een ‘replica’ van een Lancia Stratos, gebaseerd op een Alfa Romeo 4C waarvoor er een nieuwe neus en een achterkant was gemaakt. In de Alitalia looks leek het een Stratos, maar dit exemplaar was lang niet zo mooi als de Hawk Stratos die in Engeland gebouwd wordt, een natuurgetrouwe kopie.
Maserati Mexico
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 27
Links: je was voor € 22.000,- eigenaar van deze zilveren Ghibli II. Rechts: de OSCA Barchetta # 150 op de Coppa Milano-SanRemo stand. XXXXX
Maserati’s waren er deze keer niet veel. We zagen een mooie bordeaux metallic Quattroporte I, een grijze Biturbo 222 voor maar € 7.800,-, een zilveren Ghibli II (€ 22.000,-) en een mooie rood/bruin metallic Indy 4200 serie 1 uit 1969 voor slechts € 72.000,-. Een paar stands verder een blauw metallic Quattroporte III, een zilvergrijze Mexico, een donkergrijs metallic Sebring Tipo 1 en een oranje 3200GT in wedstrijdlooks met de neus van een GranTurismo en voorzien van een achterspoiler. Niet alle auto’s stonden geprijsd en was het dus een gokje wat de opbrengst zou moeten zijn. Naast de te koop aangeboden Maserati’s waren er ook enkele stands waar de modellen werden geshowd. De Italiaanse SM Maserati Club pakte op zijn stand uit met maar liefst 3 SM’s en een losse V6 motor. De absolute ster was hun clubauto in de kleuren van de Italiaanse vlag met daarachter een aanhangwagen gemaakt van de achterkant van een SM. Bij een poetsmiddelenspecialist werd een rode Biturbo Si gebruikt voor demo sessies en op de promostand voor de ‘Coppa Milano-SanRemo’ stond een unieke OSCA Barchetta naast een Alfa Romeo 6C1750 Zagato. Op de stand daarnaast zagen we onder andere een microcar, een Volpe. Deze kleine blauw metallic tweezitter, met een grille die op die van een Alfa Romeo lijkt, is een uiterst zeldzaam model.
Oranje 3200GT in wedstrijdlooks
28 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Naast de handelaren in klassiekers, waren er zo gewoonlijk een groot aantal specialisten in onderdelen, boeken, schaalmodellen en automobilia aanwezig. We ontdekten een paar mooie Maserati dealerborden en lichtbakken, waarover meer in het laatste artikel van Collezione Maserati (deel 4) in de volgende Drietand.In een vitrine enkele zeldzame blikken automodellen en Maserati instructie- en werkplaatsboeken. Zelf konden we een unieke bronzen herinneringsplaquette van de Targa Florio niet laten liggen. Cambi Aste, de veiling Op zaterdag gingen de volgende Maserati’s onder de hamer: Lot #03: een gele Ghibli 2.0 Cup. Van de straatversie van de Ghibli werden er in de periode 1992 tot en met 1997 slechts 2.380 geproduceerd. Deze aangeboden Cup-versie nam deel aan de Ghibli Cup, een speciale Ghibli competitie die destijds het imago van de Biturbo modellen en de sportiviteit van Maserati moest versterken. De Cup-uitvoering heeft een motor van 306 Pk met een topsnelheid van 260 Km/uur. Van binnen en van buiten ziet hij eruit als een gewone straatversie. De verwachte opbrengst werd geschat op € 20.000,- tot € 30.000,-. Lot #04: een GranSport Trofeo. Dit was een witte 4200 Coupé in volledige racetrim. De motor is gebaseerd op de F136 van Ferrari en levert 420 Pk. De Maserati werd in 2006 voor het eerst ingezet tijdens de 6-uur van Vallelunga. Tussen 2007 en 2009 nam Gianni Giudici deel aan de Europese GT4 Cup. Geschatte verkoopprijs was tussen de € 60.000,- en € 80.000,-.
GranSport Trofeo (Lot#31) en MC8 GranSport ‘Laboratorio’ (lot# 32)
Lot #31: een andere GranSport Trofeo. Dit was een rode MC8 “Trofeo Fangio”, een one-off door het Maserati R&D Factory Team ontwikkelde raceauto. Net als de 250F van Fangio heeft deze rode Maserati een gele band om de grille. In 2006 nam hij deel aan de 24-uur op de Nürburgring en werd daar gereden door Gianni Giudici samen met onder andere ex-F1 coureur Jacques Laffite. Die laatste nam in 1972, 1973 en 1974 deel aan de 24-uur van Le Mans met een Ligier JS Maserati. De motor van deze snelle Maserati levert 430Pk. De geschatte prijs was tussen de € 80.000,- en € 120.000,-. Lot #32: een extreem zeldzame MC8 GranSport ‘Laboratorio’. Deze MC8 is gebaseerd op de GranSport GT3 en is net als de vorige MC8 bij Maserati ontwikkeld voor lange afstandsraces. Hij nam ook deel aan de 24-uurs van de Nürburgring in 2006, een race die werd verreden op de NordSchleife, dus het oude ‘lange’ circuit. Hij werd bereden door Maserati fabrieks-
coureur Andrea Bertolini, de Belg Eric van de Poele, Gianni Giudici en Maserati privateer Michael Bartels, die later ook met de MC12 reed waarmee hij het wereldkampioenschap won. Voor deze uitzonderlijke Maserati werd een prijs van € 400.000,- tot € 600.000,- verwacht. Ondanks het feit dat op de beurs zelf deze keer niet zoveel Maserati’s te koop werden aangeboden, maakte deze veiling Milano AutoClassica toch tot een succes. Spijtig genoeg heb ik de uiteindelijke verkoopprijzen niet kunnen achterhalen. Zelfs na herhaalde reminders kreeg ik geen info van Cambia Aste. Dat nam niet weg dat de te veilen Maserati’s die ik heb kunnen bekijken op de beurs zeer interessante exemplaren waren. Al bij al is Milano Auto Classica dus een aangename beurs en zeker een aanrader als je in de buurt bent. Hopelijk is er volgend jaar wél opnieuw interesse van FCA Heritage.
Links: knalgele Ghibli Cup. Rechts: GranSport Trofeo (lot #04)
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 29
30 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Ghibli en Levante MY2019
Een gestage evolutie Tijdens het 41ste Cannes Yachting Festival presenteerde Maserati zijn nieuwe gamma voor 2019. Drietand was van de partij en nam de Ghibli en de Levante onder de loep. Een interessante ervaring met tal van aangename verrassingen zo bleek. Tekst: Alec Lavaerts | Foto’s: Maserati
Maserati Multi 70 Maserati en de zee, op het eerste zicht een ongewone combinatie, maar toch zijn er heel wat heersende synergiën. De drietand bijvoorbeeld, het embleem dat Maserati in zijn vaandel draagt. Dit symbool werd ontleend aan het standbeeld van Neptunus, god van de zee, in Bologna waar ‘I fratelli Maserati’ aanvankelijk hun activiteiten startten. Sinds de jaren ’30 stortte de prestigieuze Italiaanse fabrikant zich ook op het zogenaamde ‘motonautica’ segment. De speciale Maserati motoren bleken al snel zeer gegeerd voor de aandrijving van raceboten. Op het einde van de jaren ’50 bereikte het nauticaprogramma zijn absolute piek. In totaal behaalde de edele mechaniek uit Modena niet minder dan
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 31
Tal van aerodynamische verbeteringen hebben weerslag op de dynamiek en op het brandstofverbruik van de wagen.
11 wereldtitels! Inmiddels zijn de tijden behoorlijk veranderd, maar toch blijft Maserati zijn ‘roots’ met het water trouw. Zo sloeg de prestigieuze constructeur de handen in elkaar met Giovanni Soldini, de Milanese topzeiler die niet aan zijn proefstuk toe is. Hij voer op zijn eentje tweemaal de aardbol rond. In 2012 stelde de Italiaanse zeebonk zelfs een nieuw record scherp aan boord van de Maserati VOR 70 van NewYork naar San Francisco. Twee jaar later zegevierde hij ook in de Cape2Rio, een belangrijke zeilwedstrijd van het Zuid-Afrikaanse Cape Town naar Rio de Janeiro. Als kers op de taart voer hij de ‘thee route’, een zeer belangrijke zeilwedstrijd van San Francisco naar Shanghai, in een recordtijd van 21 dagen. Een ongelofelijke prestatie die hem de nominatie wereldrecordhouder als snelste zeiler op historische routes opleverde. In 2016 ruilde hij zijn traditioneel zeiljacht in voor de Maserati Multi 70, een trimaran. Met het nieuwe vaartuig vestigde hij alweer een wereldprestatie: hij deed slechts 36 dagen over zijn zeilreis van Hongkong naar Londen. Daarmee verpulverde hij het bestaande record met 5 dagen! Op de vraag vanwaar de samenwerking met Maserati, reageert Soldini kordaat: “De dynamiek van de zeilsport weet perfect de geest van het Italiaanse prestigemerk te reflecteren!” Perfectioneren Sinds enkele jaren houdt Maserati er een specifieke traditie
32 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
op na, namelijk het perfectioneren en het optimaal afstemmen van zijn huidig gamma op de wensen van de actuele markt. Ook dit jaar ontsnappen de huidige modellenreeksen niet aan deze regel. Ghibli MY2019 De laatste generatie van deze sportsedan herken je makkelijk vooraan door zijn duidelijk hertekende frontbumper met grotere, sterk omlijnde luchtinlaten in de hoeken. Extra opstaande chroomelementen en een bredere inleg bovenaan de concave Maserati radiatorrooster, geïnspireerd op het Alfieri conceptmodel, werken een optisch driedimensionaal effect in de hand. Net zoals voorheen is deze sportieve vierdeurs verkrijgbaar in 2 uitvoeringen. Enerzijds kennen we de GranSport waarbij het accent op het dynamische uitstraling ligt. Anderzijds onderscheiden we de GranLusso de uitvoering met een extra luxueuze uitrusting. Twee diagonaal geplaatste vleugels scheiden de centrale splitter van de zijdelings geplaatste luchtinlaten. Automatisch wordt hierdoor niet alleen een optisch effect gecreëerd waardoor de Ghibli breder lijkt, deze aanpassing zorgt nog effectief voor een betere stabiliteit tijdens het rijden. Ook de achterbumper werd hertekend. Deze vloeit uit naar de buitenzijden en zorgt daardoor voor een meer vloeiende aanzet met het koetswerk. Het onderste
gedeelte loopt minder lineair. De eindstukken van de dubbele uitgebreide keuze uit 8 specifieke binnentinten. 5 daarvan uitlaatpijp vereisten bredere uitsnijdingen in de bumper. zijn nieuw. Het pakket omvat ook een uitgebreide keuze aan Al deze schijnbaar kleine aanpassingen hebben niet enkel donkergetinte 20 of 21-duimswielen. een esthetische functie, zij zorgen daarbij ook effectief voor Wil je nóg exclusiever dan kan je opteren voor de Ghibli een aerodynamische verbetering wat dan weer zijn weerslag Ribelle, een beperkte reeks van slechts 200 exemplaren. Die heeft op de dynamiek en op het brandstofverbruik van de onderscheidt zich door zijn zwarte ‘Nero Ribelle’ kleur, gewagen. Zo kan men spreken over een luchtweerstandsverlacombineerd met 19-duims Proteo-velgen, voorzien van rode ging van 7%. accenten net als de rode remklauwen. Het interieur van deze De Bi-Xenon koplampen maken voortaan plaats voor gelimiteerde versie volgt dezelfde trend als het koetswerk adaptieve matrix LED verlichting, dankzij zijn zwart lederen interieur een systeem dat niet enkel voor meer met rode afwerkingsdetails incluis Zowel de Ghibli S als de diffuus licht zorgt dat 55 meter ver het dashboard en de sportstoelen. rijkt, maar ook nog eens 2 maal zolang SQ4 halen een topsnelheid Optioneel biedt Maserati nog een extra meegaat dan de klassieke Xenon Ribelle Plus pakket aan met o.a. getinte van 286 km/h verlichting. Daarbij beschikt de nieuwe ramen, de Harman Kardon muziekinLED verlichting, die tevens als ‘daytime stallatie en een ‘sunroof’. running lights’ dienen, over een automatische dimfunctie om Op het gebied van motorisatie is er niet veel nieuws te het verblinden van tegenliggers te voorkomen. melden. De 3 liter V6 Ferrari krachtbron ontwikkelt 350 pk bij De Ghibli MY19 is verkrijgbaar in 11 verschillende kleu5500 t/min, althans de versie waarmee de ‘standaard’ Ghibli is ren, waarvan 2 tricoat kleuren: Rosso Potente en Blu Nobile. uitgerust. Daarmee kan een top van 267 km/h bereikt worden. Daarnaast biedt Maserati 10 verschillende motieven aan voor Zowel de Ghibli S als de SQ4 beschikken over de 80 pk sterkewat de velgen betreft, variërend van 18 tot 21 inch. Nieuw zijn re versie, goed voor een topsnelheid van 286 km/h. Daarnaast daarbij de 20-duims Teseo velgen, verkrijgbaar als lichte of is er de dieseluitvoering met een 3 liter V6 zelfontbrander die donkere variant. zo’n 275 pk bij 4000 t/min genereert. Zowel de standaard Ghibli als de Ghibli Diesel zijn geschoeid met 235/50 R18 banden. De Ghibli S en S Q4 daarLevante MY2019 entegen hebben bredere 275/45 R18 achterbanden en 235/50 Ook Maserati’s best verkopende model, de Levante, ondergaat R18 schoeisel vooraan. Voor de liefhebbers biedt Maserati voor het nieuwe modeljaar een resem verfijningen, parallel het zogenaamde Nerissimo pack aan. Dat omvat een zwarte met die van de nieuwe Ghibli. Daarbij kan er ook geopteerd koetswerkkleur met dito elementen in combinatie met een worden voor de ‘dikke’ herziene V8 motor. In de GTS-uitvoe-
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 33
ring braakt die zo’n 550 pk uit. Voor diegene die dit nog niet voldoende vinden, bestaat er nog de Trofeo versie die zomaar eventjes 590 paarden uitbraakt! Uiterlijk onderscheiden deze versies zich, net als de GranSport uitvoering, door de 2 opstaande gechromeerde accenten links en rechts die de zijdelinkse luchtkanalen van het centraal luchtkanaal scheiden. De uitvoeringen met V8 zijn herkenbaar door de dubbele verticale strepen in het radiatorrooster. Achteraan huist voortaan een lager geplaatste ‘extractor’ die reikt tot de uiteinden van de uitlaten. Die onderscheiden zich bij de V8 uitvoeringen door hun ovale vorm – donker getint bij de Trofeo uitvoering.
systeem dat heel wat voordelen genereert waaronder het sneller op bedrijfstemperatuur brengen van een koude motor en/of het verminderen van de luchtweerstand. Qua uitrusting is er het ‘handling pack’ voor zowel de standaard Levante als de Diesel uitvoering. Beide versies zijn steeds uitgerust met het krachtigere remsysteem van de S-versie. Qua uitrusting kan er nog geopteerd worden voor een ‘handling pack’ voor de standaard Levante als de Diesel uitvoering. Beide versies zijn steeds uitgerust met het krachtigere remsysteem van de S-versie.
Maserati presenteerde het nieuwe gamma voor 2019 tijdens het 41ste Cannes Yachting Festival.
De GranSport onderscheidt zich dan nog extra door de in ‘Pianolak’ geschilderde elementen zowel voor- als achteraan in de bumpers, de rode remklauwen en de 20-duims velgen. 2 extra luchtinlaten op de motorkap, gelakte koolstofvezel elementen op de voorste splitter, de zijschorten en de achterste diffuser kenmerken de Trofeo uitvoering. Cilinderkoppen en de inlaatluchtcollectoren zijn rood geschilderd. Een ‘Saetta’ logo siert de C-stijl. Op aerodynamisch vlak voerde men de radiatorrooster uit met elektrisch aangestuurde lamellen, waarmee de luchtstroom naar de motor gestuurd wordt. Een
34 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Testrit Ghibli SQ4 GranSport Vorige testrit waren we reeds bijzonder opgetogen over de algemene kwaliteit van de Ghibli die inmiddels heel wat bijgeschaafd was in vergelijking met de eerste serie. Een reden te meer dat we heel benieuwd waren naar de laatste MY19-generatie. Laten we beginnen met de algemene afwerking van het koetswerk. Die liet aanvankelijk bij de allereerste wagens wel eens af en toe te wensen over. Algemene slordigheden zoals ongelijke naden tussen koetswerkpanelen, slecht afgekitte delen en onzorgvuldig gemonteerde details die leidden
Maserati blijft zijn ‘roots’ met het water trouw en sloeg de handen in elkaar met Giovanni Soldini, de Milanese topzeiler die niet aan zijn proefstuk toe is.
tot piepjes en kraakjes durfden wel eens voorkomen… Daar schakelt best de Manuele Sport-modus in. Bij de minste bewerd door Maserati flink aan gewerkt! Vandaag de dag mag weging schakelt de bak in de gewenste versnelling. De testrit de kwaliteit van de buitenafwerking bij de huidige Ghibli zich mende ons van Cannes door het bergachtige landschap van best meten met de beste Duitse premiummerken. Ook minder de VAR, het achterland van de Côte d’Azur. Daar hadden we in het oog springende zaken - maar o zo belangrijk voor een de mogelijkheid om de nieuwe Ghibli SQ4 eens mooi ‘uit te goede kwaliteitsperceptie - werden niet vergeten. Zo maken rijden’. Steeds maar weer zijn we verrast hoe makkelijk zich de deuren bij het sluiten een zeer degelijke indruk. Eens deze toch meer dan 5 meter lange sportberline over de smalle achter het stuur genesteld krijgt ons ‘kritisch oog’ geen kans kronkelbaantjes laat sturen. De elektrische stuurbekrachtiging om iets op te merken dat niet door de beugel kan. Alles keurig geeft voldoende terugkoppeling zonder te ‘nerveus’ te zijn. De afgewerkt, de binnenpanelen, de stiksels, luikjes, schakelaars Maserati voelt niet te log aan bij het nemen van korte opeenvan het dashboard en de middenconsovolgende bochten wat toch opmerkelijk le… het is een vlekkeloos geheel. Een te noemen is voor een wagen van dit Een mooie symfonie behoorlijk contrast met de eerste exemkaliber. In het verleden hebben we verraadt de potentie van plaren! De globale uitstraling van het andere ervaringen gehad met enkele interieur is ‘warm en sereen’ te noemen ‘concurrenten’ van superberlines zoals de V6 biturbomotor dankzij het gebruik van hoogwaardige deze… De excellente remmen zijn leder en passende accenten in hoogperfect opgewassen tegen hun taak en glans zware pianolak. Stijlvol en toch sportief. Ook het nieuwe blijken goed te doseren. Tot slot nog een korte opsomming MTC+ infotainment systeem, gekoppeld aan een 8.4” mulvan de talrijke hulpsystemen waaronder Highway Assist, ti-touchscreen met dubbele bedieningsknop op de middenActive Blind Spot Assist en Lane Keeping Assist waarmee de console is een hele verbetering ten opzichte van het vorige nieuwe Ghibli is uitgerust. Daardoor zit Maserati perfect mee systeem. De lederen sportstoelen, verstelbaar in 12 posities, op de lijn van Audi, BMW en Mercedes-Benz. zorgen voor een perfect in te stellen rijhouding. De aluminium Maserati blijft zijn huidige modellengamma steeds maar schakelpeddels aan het stuur en dito pedalen zorgen voor perfectioneren. Keer op keer… Zowel de Ghibli als de Levante een extra sportief accent. Eens de motor gestart, ontstaat een ondergaan voor modeljaar 2019 een hele resem verbeterinmooie symfonie die de potentie van de V6 biturbomotor vergen waardoor deze exclusieve premiumautomobielen een raadt. De achttrapsautomaat schakelt boterzacht. Nieuw is de bijzonder interessant alternatief vormen voor de bestaande herziene versnellingspook die een kortere schakelweg toelaat. ‘gevestigde waarden’. Misschien de moeite waard om eens Om van automaat naar manueel over te schakelen dien je een keertje een originele keuze te maken bij een volgende enkel de pook naar links te bewegen. Niets superspectaculair aanschaf. maar toch handig meegenomen. En wie het écht sportief ziet,
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 35
Andy Heywood over interne motornummers Tekst: Andy Heywood | Foto’s: Michael Ward
36 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Met een oude Maserati rijden is nooit een goedkope onderneming geweest. Vandaag de dag hebben de auto’s tenminste een zekere waarde, wat betekent dat geld dat in de auto wordt gestoken ook bijdraagt tot die waarde; in de goeie oude tijd echter – toen de auto’s enkel vergane glorie waren die werden gereden door enkele enthousiastelingen – betekende elke herstellingskost een uitgave die nooit kon worden verzilverd. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel eigenaars er de kantjes van af liepen.
Haastig oplapwerk een kost die de waarde van de auto ruim oversteeg. Dit leidde Wat betreft de carrosserie leidde dit tot een breed scala waarschijnlijk tot enkele ongemakkelijke gesprekken tijdens van haastig oplapwerk dat werd verstopt onder een mooie clubbijeenkomsten, maar het was niettemin hoe de eigenaars blinkende laag verf; door de technische er destijds over dachten. Als je dan controle geraken was hetgeen hier het toch ‘gesjareld’ was, was opteren voor Vroeger reed je met belangrijkste was. Met de motor – het een tweedehandsmotor de enige maonderdeel van de auto dat het duurste nier om een motorrevisie te omzeilen. de oude motor tot je is om te repareren – lag dat al wat Deze waren beschikbaar via auto’s die het gevoel kreeg dat moeilijker. Indien de motor gereviseerd waren gecrasht, reserves die nog van je geluk bijna op was en moest worden waren er niet veel opties Maserati zelf kwamen of van auto’s die beschikbaar. Eén van mijn oudere klanuiteindelijk waren ten ondergegaan aan dan verkocht je de auto ten herinnert het zich als de periode van té veel oplapwerk. In die tijd was het het doorschuiven van de verantwoordeeen populair gebruik en het was niet lijkheid. Je reed met de oude motor tot je het gevoel kreeg dat belangrijk of de motor echt hoorde bij het type auto, zolang hij je geluk bijna op was en de muziek zou gaan stoppen en dan maar werkte en er ‘Maserati’ op de kleppendeksels stond. verkocht je de auto, in plaats van de motor te reviseren tegen
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 37
De jaren ’80: de markt van oude wagens wordt het dat er nog een andere manier bestaat om te checken of de domein van serieuze verzamelaars motor origineel is of niet. De meeste carrosserieën van de Begin jaren ’80 werd het classic car gebeuren een serieuze klassieke Maserati’s werden gebouwd door onderaannemers, zaak en kwam het concept van ‘matching numbers’ op de zijnde carrosseriebedrijven zoals Ghia of Vignale. De motoren proppen. Op het klassieke Maseratigamma (uitgezonderd op werden echter bij Maserati zelf gebouwd. De motor kreeg de Merak!) moest het chassis en de motor voorzien zijn van pas zijn zichtbare nummer als er een bestelling was en hij in hetzelfde serienummer. Soms was er een kleine afwijking de auto werd gemonteerd, maar Maserati gebruikte nog een van de prefix, maar in wezen moest het unieke nummer andere nummering om de motoronderdelen te combineren van het chassis overeenkomen met dat van de motor indien tijdens het productieproces. Deze werden bekend als interne deze origineel was. Toen de markt motornummers en werden aangebracht voor oude wagens het domein was op alle hoofdlagerkappen en ook op het De motor kreeg pas zijn geworden van serieuze verzamelaars, motorblok, meestal op het gebied rond had het ‘matching numbers’ principe de bovenkant linksvoor aan de buitenzichtbare nummer als er een positief effect op de waarde en kant - met andere woorden goed zichteen bestelling was en hij in baar. Tot voor kort besteedde niemand van zodra de waarde begon te stijgen, begon men zonder scrupules de eerder enige aandacht aan dit interne nummer de auto werd gemonteerd vervangen motoren te hernummeren maar cruciaal was dat Maserati destijds zodat ze terug overeenkwamen met het dit altijd op de build sheet van de auto originele chassis. Wanneer de motor uit de auto is verwijderd, registreerde, wat betekende dat met de huidige document is het vrij makkelijk om het bestaande nummer uit te vijlen service onder het Maserati Classiche programma het nummer en er een nieuwe in te kloppen. Indien goed uitgevoerd, is om twee redenen plots zeer belangrijk werd. het heel moeilijk om te achterhalen; en het vermeerderde de Ten eerste wist niemand immers echt van het bestaan waarde van de auto met 15%, wat stilaan een serieuze smak van de interne nummers, waardoor het onwaarschijnlijk was geld begon te worden. Tijdens deze periode veranderden dat deze veranderd waren. De nummers zijn immers aangeveel auto’s heel vaak van eigenaar. Drie of vier eigenaren bracht op een ongepolijst, ruw gegoten stuk van de motor verder was het spoor van de fraude al bijster en lag niemand waar het moeilijk is om ze te verwijderen en te hernummeren er nog van wakker. Wat echter veel mensen niet wisten, is zonder dat het opvalt. En zelfs als het toch zou lukken, dan
38 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
moet je nog hetzelfde doen met de nummers in de motor om grondig te werk te gaan, wat eerder onwaarschijnlijk is. Dat houdt in dat het op dit moment een betrouwbare manier is om te achterhalen of de motor origineel is of niet. Nu de waarde van sommige van deze auto’s echt astronomisch hoog wordt en omdat het belang van de interne nummers alom bekend geraakt, bestaat natuurlijk de kans dat sommigen toch een manier zullen vinden om de interne nummers aan te passen. Maar hoe kan een vervalser weten welk intern nummer hij moet gebruiken (in tegenstelling tot de voor de hand liggende matching numbers)? Dat staat namelijk op de build sheet, die verkrijgbaar is via Maserati Classiche. Enter Maserati Classiche. Vóór het Classiche programma was het mogelijk om informatie in te winnen bij Maserati, maar deze bevatte niet de build sheet of de interne nummers. Nu het mogelijk is gemaakt om kopieën van originele documenten te kopen, is het begrijpelijk dat Maserati voorzichtig is om zomaar eender welke informatie vrij te geven. Bij een aanvraag is het dan ook vereist om foto’s van de auto geven, alsook alle nummers. Als blijkt dat de motor niet origineel is, zal Maserati alle informatie geven, uitgezonderd de build sheet omdat deze de interne nummers bevat wat dus een vervalsing zou mogelijk maken. Indien echter blijkt dat het motornummer is aangepast en dus niet overeenkomt met de interne nummers, dan zal Maserati helemaal geen documenten afleveren omdat ze dan terecht uitgaan van fraude. Dit is dus de tweede reden – Maserati Classiche certificatie is een manier om waarde toe te voegen aan de auto en zal, als de prijzen blijven stijgen, alleen maar groeien in belangrijkheid. De markt voor Ferrari’s, die een paar stappen voorloopt, heeft dit al ruimschoots bewezen. Een auto die geen certificaat kan bekomen, zal minder waardevol zijn. En hoe vaak komt dit voor? Mijn vuistregel: hoe ouder de auto, hoe meer kans bestaat dat er iets mis is gegaan. De zes-in-lijn motoren zijn degene die waarschijnlijk het meest zullen zijn aangepast – naar schatting 50% van de auto’s die we aantreffen bij McGrath bevinden zich in deze situatie, deels vervalst en deels niet origineel. Hoe jonger de auto, hoe minder waarschijnlijk het is, maar het blijft uitkijken. De controle van het interne nummer moet dan ook deel uitmaken van de aan de koop voorafgaande inspectie. Zou het niet wenselijk zijn om terug te kunnen gaan naar de vroegere jaren waar alles eenvoudiger was? Eerlijk gezegd: nee. Zonder de stijgende prijzen en groeiende interesse in klassieke voertuigen zouden veel van de auto’s die we vandaag nog aantreffen de donkere jaren niet overleefd hebben. De regels zijn veranderd, de nadruk ligt nu op originaliteit. Ironisch genoeg was het het ‘matching numbers’ fenomeen dat alles in gang heeft gezet, terwijl het het niet overeenstemmende interne nummer is dat het meest belangrijke is geworden.
La Bella Diva Very Fast and Very Furious Ghibli III Het toppunt van Hollywood-cool voor een auto? Dat is een rol in The Fast and The Furious. De franchise met Vin Diesel zit ondertussen aan zeven films en autoliefhebbers worden nog steeds rotverwend. In Furious 7 uit 2015 is er een glansrol weggelegd voor de Maserati Ghibli III. Spoiler alert: hij komt op een spectaculaire manier aan zijn einde. Zonde van zoveel Italiaans moois. Maar de achtervolgingsscène die eraan voorafgaat is om duimen en vingers bij af te likken. Duiken de Ghibli III en zijn rivaal op het einde toevallig een tunnel in? Volgens ons niet. Een feest voor oog én oor. Bron: www.imcdb.org/vehicles_make-Maserati.html
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 39
World Karts meeting Kortrijk Tekst: Alexandra Danneel | Foto’s: Karine Roosens
Tekst: Alexandra Danneel | Foto’s: Karine Roosens
O
p zondag 18 november waren enkele fanatieke Maseratisti klaar voor de Grand Prix van hun leven op het indoor kartingcircuit World Karts in Kortrijk. Om 15u werden we verwelkomd met een drankje, terwijl de zes racepiloten zich inschreven en mentaal voorbereidden op de komende time trial. Om 16u30 mochten we ons uiteindelijk naar de startlijn begeven. Het doel van de kwalificatieronde was om in die twaalf
minuten de snelste ronde te rijden en op die manier een goede startplaats voor de finale te bemachtigen. De strijd was al oneerlijk van in het begin. Steven had duidelijk weken op voorhand getraind op dit circuit en schoot als een pijl uit een boog uit de startblokken. Hij zette uiteraard de snelste rondetijd neer. David crashte al vóór de eerste bocht, waardoor ik op een uitgesteld startsignaal moest wachten.
40 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Na een welverdiende pauze was het tijd om ons klaar te maken voor de finale. De supporters haalden hun fototoestellen boven en kwamen mee naar het circuit. Na een inrijdronde achter de gele kart, mochten we gas geven. Steven liet ons, naar goede gewoonte, meteen achter. Niet in het kielzog, maar iets verder volgden Krist en Rino in een duel. Daarna volgde Team Danneel, die met drieën vochten voor de vierde plaats. Niet gemakkelijk, tussen
al dat mannelijk geweld… Maar laten we mijn inhaalmanoeuvre op vaderlief niet vergeten, dat helaas niet meetelde in de eindstand omwille van de gele vlag. Na de finale konden we wat bijpraten met onze supporters, rondetijden vergelijken en bekomen met een drankje in de cafetaria. De leken onder ons (inclusief mezelf) waren in ieder geval een leuke ervaring rijker na deze dag. Bedankt!
De resultaten na de voorronde: Tussenstand
Racenaam
Naam
Snelste ronde
1
SHIBBY
Steven Decock
1’08”554
2
CAPTM
Rino Vanhooren
1’12”830
3
SHOCKMASTER
Krist Beirens
1’14”987
4
DANNEEL D
David Danneel
1’17”114
5
GUIDO 66
Guido Danneel
1’17”307
6
ALEX95
Alexandra Danneel
1’17”700
12 minuten en enkele (bijna-) botsingen later is de eindstand de volgende: Eindstand
Racenaam
Naam
Snelste ronde
1
SHIBBY
Steven Decock
1’07”168
2
CAPTM
Rino Vanhooren
1’10”420
3
SHOCKMASTER
Krist Beirens
1’11”251
4
DANNEEL D
David Danneel
1’12”538
5
GUIDO 66
Guido Danneel
1’12”076
6
ALEX95
Alexandra Danneel
1’12”066
Famosi Maseratisti #2
Lindsay Lohan
Tekst: Wim Provoost
In deze rubriek stellen we telkens een beroemde Maserati-bezitter voor. Nogal wat bekende artiesten, sporters, ondernemers en mediapersoonlijkheden blijken te kiezen voor La Bella Macchina met de drietand. Wij gingen op zoek naar de meest markante Famosi Maseratisti en vonden enkele mooie exemplaren.
D
at Maserati in de smaak valt bij bad boys is algemeen bekend. En ook bad girls vallen voor de Italiaanse charmes van de drietand. Vandaag namen we een kijkje in de garage bij de Amerikaanse actrice Lindsay Lohan – beroemd, berucht en Maseratista. Op haar tweeëndertigste kan Lindsay Lohan al terugkijken op een palmares waar anderen een heel mensenleven over doen. Toen ze drie was, startte ze haar acteercarrière en speelde de daaropvolgende jaren in meer dan zestig reclamespots. Ze nam ook enkele rollen in tv-series aan. Haar doorbraak op het witte doek kende ze in de Disney-remake van The Parent Trap uit 1998. Haar grote talent bleek later ook uit artistiek gewaagde films zoals Chapter 27 (naast Jared Leto), Georgia Rule (naast Jane Fonda) en Roberto Rodriguez’ Machete. Ondertussen figureerde ze in modecampagnes voor o.m. Miu Miu en Philip Plein, en lanceerde ze haar eigen kledingmerk. Grote successen op jonge leeftijd, bakken geld en stimulerende middelen … is voor veel jonge acteurs een gevaarlijke cocktail en bij Lohan was het niet anders. Integendeel. Ze zou een van de meest beruchte actrices worden in ‘de boekskes’. Niets waar we Maseratisti mee moeten lastig vallen, denkt u. Tot we zien waarmee La Lohan zich verplaatst. Haar witte Quattroporte Sport GT wordt bijna even beroemd als de actrice zelf. Na een viertal jaar verkoopt ze hem en kiest met een
zwarte GranTurismo S opnieuw voor de drietand. En ze wordt doorheen de jaren met nog meer Maserati-modellen gespot. Leuk is dat het hier niet om een ‘celebrity endorsement deal’ gaat, maar dat Lohan telkens de wagens bewust kiest en zelf koopt. Waarmee de street credibility van de drietand nog maar eens bewezen wordt. Tik op YouTube eens ‘lindsay lohan maserati’ in en u ziet meteen enkele momenten uit het leven van de actrice en haar Maserati’s. En als u de Privé of Story ziet liggen bij de kapper of in de wachtkamer: altijd checken of Lindsay Lohan en haar Maserati van het moment er in staan.
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 41
OOK DIT IS EEN MASERATI
#8
Tekst: Wim Cerstiaens
Ligier JS2
In de vorige nummers hebben we de Citroën SM en de daarvan afgeleide Frua Coupé belicht, beiden aangedreven door dezelfde Maserati V6 motor die we terugvinden in de Merak. Blijkbaar was deze motor in zijn tijd zeer in trek, want er is nog een Franse constructeur die gretig gebruik heeft gemaakt van deze motor, namelijk Ligier. Ligier is vandaag de dag vooral bekend om zijn kleine auto’s met een bescheiden cilinderinhoud - in vele landen populair omdat je er geen rijbewijs voor nodig hebt. Ligier werd echter in 1968 door de voormalig Franse rugbyspeler en racepiloot Guy Ligier opgericht als een sportwagenmerk. Guy Ligier nam die beslissing na het dodelijk ongeluk van zijn beste vriend en F1-piloot Jo Schlesser. Al de auto’s van Ligier zouden in de komende jaren daarom ook de benaming “JS” dragen. Ligier was in het begin vooral actief in heuvelklim-
42 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
wedstrijden en in Le Mans, maar met de overname van Matra in 1976 zou een lange periode van actieve deelname in de F1 volgen, namelijk tot 1997 toen het team werd overgenomen door Alain Prost en werd herdoopt in Prost Grand Prix. De Ligier JS2 is de eerste auto van Ligier bedoeld voor weggebruik. De JS2 was een sportwagen met middenmotor ontworpen door ingenieur Michel Tetu naar een design van Frua en gebouwd in de periode 1971-1975. De JS2 was uitgerust met dezelfde
Maseratimotor als in de Citroën SM, namelijk de 2.7 en 3.0 V6 met vermogens tussen 170 en 195pk. Het feit dat Ligier ook een tijdlang de SM heeft gebouwd voor Citroën kan waarschijnlijk de keuze voor deze motor verklaren. Met een gewicht van minder dan 1000 kilo was de JS2 behoorlijk snel maar niettemin luxueus afgewerkt. De JS2 is ook ingezet in races en rally’s en was na wat moeilijke beginjaren vrij succesvol. Op Le Mans werd een eerste plaats in de 4 uren van Le Mans in 1974 behaald en een 2e plaats in de 24 uurs race van 1975. In de Tour De France autorace van 1974 werd een 1-2 overwinning behaald. Na de oliecrisis van 1973 besliste Guy Ligier echter om het roer om te gooien en stilaan over te stappen op de productie van kleine en zuinige mini-auto’s. Van de JS2 zijn er naar schatting 298 exemplaren gebouwd. Guy Ligier overleed in 2015 op 85-jarige leeftijd.
Riverside International Automotive Museum Tekst & Foto’s: : Geert Paepen In 2015 was ik voor mijn toenmalige werkgever Soudal op zakenreis in California. Als verantwoordelijke voor de USA heb ik heel wat afgereisd en overal waar ik kwam ging mijn vrije tijd naar het zoeken van lokale automusea. Je vindt er in Noord-Amerika héél veel van en ze zijn bijna altijd in privé handen. Zo kwam ik op een warme zaterdag in juli terecht in het “Riverside International Automotive Museum”, in de buurt van Los Angeles. Even ‘googlen’ voor ik er naartoe reed leerde me dat dit weleens de grootste Maserati privé collectie ter wereld zou kunnen zijn. Dit vermoeden wordt bevestigd
op de foto’s: ik trof er bijna elke Maserati aan die ooit op de Amerikaanse markt werd gelanceerd, van de A6 Coupé uit 1951 tot de MC12 Stradale uit 2006! Ze stonden zij aan zij opgesteld naast een reeks exclusieve Ferrari’s en een recente Ford GT en een Alfa Romeo 8C. Eén van de eigenaars, Doug Magnon, bleek enkele maanden voordien overleden te zijn en het museum werd in juni 2016 gesloten. Ik ben dan ook zeer blij dat ik deze prachtige collectie op de valreep nog heb kunnen bezoeken.
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 43
I Maserati su strada het wild) (Maserati’s in
Een fraaie Maserati gespot? Ook wij zien het graag! Met deze rubriek willen we lezers en leden uitnodigen er een foto van te maken en met ons te delen. Vermeld (indien bekend) het model, de locatie en de datum. Het maakt niet uit of het op straat is, op een parking, een evenement of tijdens de vakantie. Stuur uw foto naar ohesselink@luon.com
Een Ghibli III, gespot onder de kerstboom in Volkegem door Christian De Bisschop
Een Granturismo, gespot in Antwerpen door Carlo Andriani
44 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Een Ghibli III, gespot in Antwerpen door Carlo Andriani. Het was echt de hel om ze vinden, laat hij nog weten.
De drietand-verzekering Hiscox weet hoeveel uw Maserati voor u betekent. Via onze ruime ervaring in het verzekeren van collection cars kunnen we u ook de beste polis bieden. Voor één Maserati of twintig Maserati’s. U bent altijd zeker van een oplossing op maat waar u zich goed bij voelt – jaar in, jaar uit. Kijk voor meer informatie over onze producten op www.hiscox.be
Hiscox Europe Underwriting Limited, Belgian Branch Bourgetlaan/Avenue du Bourget 42 B8, Building Airport, 1130 Brussel/Bruxelles KBO: 0826.180.672 - FSMA: 490964 - T: 02/788.26.00 - E: hiscox.info@hiscox.be
Foto: Ramiro Jorge
46 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
Arnaud Goffin 01-07-1968 - 25-01-2019
Arnaud, Mijn eerste herinnering aan jou gaat terug tot 2005. Ik had ruim een jaar eerder een Maserati biturbo op eBay gekocht, maar de lokale FIAT dealer was nog geen stap verder met de revisie ervan. Enter l’Officina. Enter Valerio. En enter Arnaud. Die vroege biturbo was een miskoop, zo bleek al snel. “La poule” noemde je mijn hoekige, zilveren Italiaan. “Het kneusje”. En ik was nog zo fier op mijn eerste Maserati. In de jaren die volgden kocht ik nog een paar oldtimer Maserati’s en allemaal werden ze vlekkeloos door l’Officina onderhouden. De restauratie van mijn Mistral volgde je zelfs op de voet tot in Modena, waar we een paar keer samen naartoe vlogen. Niet alleen de bezoeken aan het magische Carrozzeria Autosport, maar ook onze lunches gaan me nog lang bijblijven. Mijn laatste herinnering aan jou gaat terug tot zaterdag 19 januari 2019. Vriend Philippe organiseerde “en petit comité” een nieuwjaarsreceptie bij l’Officina. We dronken veel te vroeg op de dag een glas champagne, terwijl je vertelde over je recente weekend met de Italiaanse Ferrari club. Je had hen wijsgemaakt dat échte autoliefhebbers toch nog altijd Maserati rijders waren. Het gesprek ging verder over je Maserati 125cc motorfiets, die je perfect gerestaureerd - na 10 km al besloot in de woonkamer te zetten. En over hoe fier je was op het team bij l’Officina (“on a vraiment une bonne équipe pour le moment”). Amper een week later - als donderslag bij heldere hemel - was je er niet meer. Ik kon het amper geloven. Zo triest. Van de tijd er tussenin heb ik maar één herinnering aan jou: je eeuwige glimlach. Salut Arnaud. Ik ga je zo hard missen. Onno
DRIETAND | NUMMER 8 - MAART 2019 | 47
Drive your Maserati dream RESTAURATIE, ONDERHOUD EN VERKOOP VAN MASERATI KL ASSIEKERS
+32 (0)474 78 00 80
48 | NUMMER 8 - MAART 2019 | DRIETAND
WWW.MISTR ALCL ASSICS.COM