ÃÀÌØÈÃ, ÃÀË ÒVÉÌÐÝÝÑ ÕÀÌÃÀÀËÀÕ ÌÎÍÃÎËÛÍ ÍÈÉÃÝÌËÝÃ
2016, Дугаар 13
Үнэ: 4000 төгрөг
WWW.ISSUU.COM/MAGAZINE-E
ГЭРЭЛ ЗУРАГ: Д.УУГАНБАЯР
2015 он12 сар, дугаар 13
Аз жаргалын ард аюулгүй орчин бий
2
5
Эрхлэгчийн захидал
18
Тойм мэдээ
2
Гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулахад нэн тулгамдаж буй асуудлууд
6
Эхлэл
2
ДОЛЛАР УНАЖ, ХЯМРАЛ БУЦАХ УУ?
8
Дугаарын сэдэв
2
ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГАТАЙ ТАНИЛЦАНА УУ
11
Аюул ирвээс Ямар ч үүд хаалга түүнийг зогсоож чадахгүй. Гагцхүү ...
13
2
Бидний тухай Óëààíáààòàð õîòûí ãàìøãèéí ýðñäýëèéí ¿íýëãýý
16
2
Эрсдэлийн өмнө Сендайн үйл ажиллагааны хүрээ
21
2
Дэлхийн хүмүүнлэгийн чуулганы хэлэлцүүлэг Гамшиг, Гал түймрээс хамгаалах Монголын нийгэмлэг оролцлоо
22
Хүүхдийн аюулгүй байдал Таны хүүхэд аюулгүй, эрүүл цэцэрлэгт байгаа эсэхийг тодорхойлох 15 асуулт
26 Монголчууд хэр эрүүл хүмүүс вэ Хүн амын өвчлөлийн тэргүүлэх шалтгаан
28
Эрүүл зөвлөгөө Хүнсний бүтээгдэхүүний шошгыг уншиж сурах нь
30
Авто замын аюулгүй байдал
20
Танилц: Энэ бол Бодит тулаан буюу Крав Мага
Зам, тээврийн ослын улмаас биднийг орхисон хүмүүс
Монголын Крав Мага-н Холбооны тэргүүн Б.Батжав ярьж байна
АГУУЛГА
Сэтгүүлийн цахим хувилбарыг шууд үзэх холбоос:
www.issuu.com/magazine-e
32
Ой хээрийн түймэртэй тэмцэхтэй холбоотой зөвлөгөө
36
Тоон мэдээлэл Барилгын салбарт 2014 онд гарсан үйлдвэрлэлийн ослын тоон мэдээ
34
Халуун голомт Монгол гэдэг нэг гэр бүлийн 15000 хүн харааны бэрхшээлтэй амьдардаг бөгөөд бид бүхний амьдралыг харах чадварын тухай
38
Бизнес хөтөч Баян Монгол нутагтаа сэтгэл хангалуун амьдрах загвар
Эрхлэгчийн захидал Эрхлэн гаргагч: Гамшиг, гал түймрээс хамгаалах Монголын нийгэмлэг
ЭРХЛЭГЧИЙН ЗАХИДАЛ Та сайхан өвөлжиж байна уу Бүх төрлийн аюул, гамшигаас урьдчилан сэргийлэх мэдээллээр дагнасан "Аюулгүй орчин" сэтгүүлийг бид 21 аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн мэргэжилтнүүдэд хүргэж ажилладаг.
Бид шинэ улирлын дугаараа та бүхний гар дээр тавьж байна. Нүүр хавтсанд маань бичсэн байгаачлан "Улаанбаатар хот аюулгүй юу?" гэсэн асуултыг энэ дугаартаа авч үзэхийг хүслээ. Өнгөрсөн зуны дугаарт бид хэрхэн Монгол улсын хүн амын дийлэнх нь суудаг Улаанбаатар хотыг агаар, хөрсний бохирдолгүй байх талаар асуудал дэвшүүлсэн. Үнэхээр ч хотын ногоон байгууламж өмнөх жилүүдийг бодвол эрс нэмэгдэж, зун цагтаа агаар цэвэршсэн мэт харагдаж байлаа. Гэвч ингээд асуудал дуусахгүй. Галын аюулгүй байдал, гал гарсан тохиолдолд ямар аргаар унтраах тухай мэдлэг, ойлголт олон нийтийн дунд сул хэвээр л байна. Саяхан гэхэд Эрдэнэс Таван толгой компанийн Үйлдвэрчний эвлэлийн дарга С.Эрдэнэ өөрийн биеийг шатаасан хэрэг явдал гарсан билээ. Энэ үеэр хэвлэлийн бага хурлын танхимд галын хор байсан нь сайшаалтай авч С.Эрдэнийн дэргэд зогсож байсан хүмүүс гал унтраах анхан шатны мэдлэггүй байгаа нь орон даяар тод гарсан. Тэгвэл та бүхэн манай өнгөрсөн дугаарыг www.issuu.com/magazine-e цахим хуудаснаас үзэж, гал гарсан тохиолдолд ямар арга хэмжээ авах хэрэгтэй талаарх мэдээллийг үзээрэй. Харин энэ шинэ дугаартаа Улаанбаатар хотын эрсдэлийн үнэлгээ, авто замын ослоор эндсэн хүмүүсийн талаарх тоо баримт, Монголчуудын эрүүл мэндийн талаарх бүрэн хэмжээний судалгаатай нэлээн гүнзгий сэдвүүд сонгож нийтлэлээ. "Аз жаргалын ард аюулгүй орчин бий" гэх сэтгүүлийн уриа үгний талаар та нэг бодоод үзээрэй. Таны өнөөдрийн энх тунх амьдрал бол өөрийнхөө болоод гэр бүлийнхээ төлөө зориулсан, аюул ослоос урьдчилан сэргийлсэн урт удаан хугацааны үр шим юм. Тиймээс үүнийг бүгдээрээ үргэлжлүүлцгээе. Амьдралыг аюулгүй, бас гэрэл гэгээтэй харах чадвартай байхад хэрэг болох мэдээллийг бид та бүхэнд цомхон байдлаар хүргэхийг хичээж байгаа билээ. Таньдаг, мэддэг хүмүүстээ бидний цахим хаягийг илгээхийг хүсье. Танд баярлалаа. Жигмэдсүрэнгийн Чинбат blacker.mn@gmail.com
Сэтгүүлийн хаяг: Монгол улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, 9-р хороо, Старт төвийн 3 давхар, 301 тоот Утас: 99096203, 89709233 ayulgui_orchin@yahoo.com
Та бүх төрлийн ухаалаг төхөөрөмждөө сэтгүүлээ татан авч суулгаарай.
www.issuu.com/magazine-e APP STORE, PLAY GOOGLE-с "ISSUU" нэртэй апп татаж авна Хайх цонхон дээр "Ayulgui orchin" нэрээр бичнэ.
УРИАЛГА: ХАМГИЙН ТҮРҮҮНД ХҮҮХЭД, ЗАЛУУ ҮЕД Эхлэлийн өмнө нэгэн түүх сөхвөл: “Өвчин үүсэх бүх шалтгааныг үгүй болгоод, Өвчин эдгэх бүх шалтгааныг өгвөөс Эдгэхгүй өвчин гэж үгүй" хэмээх мөрдлөгө Монголын уламжлалт анагаах ухаанд байдгийг Ардыг Гэгээрүүлэх яамны мэргэд ихэд чухалчилдаг байлаа.
Дээрх эшлэлийг "АЮУЛГҮЙ ТАЙВАН АМЬДРАХ ОРЧНЫГ БҮРДҮҮЛЖ, ТҮҮНД ХЭРЭГТЭЙ БҮХ МЭДЛЭГИЙГ ӨГВӨЛ СЭРГИЙЛЖ БОЛОХГҮЙ АЮУЛ ОСОЛ ЦӨӨН" гэж орчин үед хөрвүүлэн авч уламжилж болно. Тэгвэл энэ мэдлэгийг хэнд хүргэвэл хамгийн үр дүнтэй вэ? Аливаа асуудлын мөн чанарыг түргэн ухаарч, шийдвэр гаргаж, хэрэгжүүлэх түвшний төрийн албан хаагчдад уу, эсвэл ямар нэгэн төрөлжсөн салбар, байгууллагад хүргэх үү? Аль нь ч бай эдгээр хүмүүс бүгд насанд хүрсэн, бие дааж өөрийгөө ямар нэгэн эрсдлийн өмнө хамгаалах чадвар, туршлага суусан хүмүүс байдаг. Тэгвэл тэднээс өөр, амьдралын туршлагагүй, аливаа өөрт нь муугаар нөлөөлж,
хор хөнөөл учруулж болох зүйлсийн тухай мэддэггүй хүүхэд, өсвөр үеийг хамгийн эхэнд анхаарах хэрэгтэй байна. Сургуулийн өмнөх болон Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдад, Их дээд сургуулийн оюутнуудад "ХЭРХЭН АЮУЛГҮЙ АМЬДРАХ ВЭ" гэх ойлголтыг сайн таниулсан, аюулгүй орчны тухай ерөнхийгөөс илүү нарийвчлан өгсөн мэдлэг бол насан туршийн амьд явах баталгаа болно. Үүнд эцэг эхчүүдээс эхлээд бүх нийтийг гэгээрүүлэх үүрэгтэй Боловсрол Соёл Шинжлэх ухааны яам тэргүүтэй мэргэжлийн байгууллагын бүх хүмүүс анхаарч, идэвхитэй, бодит үйл ажиллагаа өрнүүлж ажиллахыг "АЮУЛГҮЙ ОРЧИН"сэтгүүлийн зүгээс уриалж байна.
ДОЛЛАР УНАЖ, ХЯМРАЛ БУЦАХ УУ?
Гэрэг сэтгүүлийн тоймч У.Бямбаням
Ýðäñèéí èðýýä¿éã òîäîðõîéëîõ ĪÐÂªÍ ÁÀÐÈÌÒ Дэлхийн банкны төсөөлөл тааруухан байна. Түүхий эдийн үнийн бууралт энэ оныг дуустал үргэлжлээд ирэх онд бага зэрэг сэргэх төлөвтэй. Дэлхийн болон БНХАУ-ын эдийн засгийн өсөлт удааширснаар голлох эрдэс бүтээгдэхүүний эрэлт буурч, нийлүүлэлтийн илүүдэл цаашид ч үнэд нөлөөлөх бололтой. Одоогоор бидэнд хамгийн их хамааралтай байгаа эрдсийн салбарын ирээдүй хэрхэх талаар дараах баримтуудаар тайлбарлъя.
5.7 хувиар буурсан алтны ханш Энэ оны эхний найман сарын дунджаар Лондоны бирж дээрх унци алтны үнэ 1186 ам.доллар болж буураад байна. Шинжээчид уг үзүүлэлтийг дахиад буурах магадлалтай гэж үзэж байгаа. Хэрэв Америкийн Төв банк бодлогын хүүгээ өсгөсөн тохиолдолд алтны ханш дахиад 50-100 ам.доллараар хямдарч, унци нь 1050 ам.доллар болтлоо унах эрсдэлтэйг мэдэгдсэн.
Монгол улсын эдийн засагт ойрхи ирээдүйд нөлөөлөх дөрвөн гол хүчийн зүйлийн талаарх мэдээллээс сонирхоно уу.
Он гарсаар 5.7 хувиар буурсан алтны ханш Азийн зах зээлд ч тааруу үзүүлэлттэй байгаа. Хятадын эдийн засгийн ирээдүйн дүр зураг эмзэг байгаагаас шалтгаалан олон хөрөнгө оруулагч энэ замаас эмээж байна. Азийн хоёр дахь макро зах зээл Энэтхэгт ч нөхцөл байдал сайнгүй байгаа аж. Хятадын үйлдвэрлэлийн салбарын үзүүлэлт, ам.долларын ханш, бодлогын хүүгийн өсөлт гээд ханшийн өсөлтөөс илүүтэй уналтын шалтгаан олон харагдаж байна.
Тодорхойгүй төсөөлөл
Эрэлтийн эсрэг нийлүүлэлт
"Pan Pacific"-гийн төсөөллөөр зэсийн нөөц 2015 онд 150 мянган тонн, 2016 онд 137 мянган тонн байх бол 2017 оноос эхлэн хомсдолд орно. Харин "Goldman Sachs" группын харж буйгаар зэсийн зах зээлийн илүүдэл 2019 он хүртэл үргэлжилж, ханш нэмж 13 хувиар буурна гэж үзэж буйгаа илэрхийлсэн. Одоогоор Лондоны металлын бирж дэх зэсийн үнэ эхний найман сарын дунджаар 5782 ам.доллар болж, сүүлийн зургаан жилийн хамгийн доод цэгтээ ирээд байна. Цэвэршүүлсэн зэсийн хамгийн том хэрэглэгч БНХАУ-ын аж үйлдвэрийн экспортын бууралт нь зэсийн эрэлтэд гол нөлөө үзүүлж байгааг шинжээчид онцолдог. Ганц найдвар нь "Morgan Stanley"-ийн хэлсэнчлэн юанийн ханшийн сулралтай холбоотойгоор Хятадын экспорт нэмэгдэх боломжтой. Гол хэрэглэгч БНХАУ-ын эрэлт өсөх найдвар сул, хоёрдогч гол хэрэглэгч АНУ-ын нөхцөл тааруу байгаа нь зэсийн ирээдүйг бүрхэгдүүлж байна.
Дэлхийн зах зээл дэх нүүрсний хэрэглээ сүүлийн 15 жилийн өсөлтөө эвдэж, өнгөрсөн жил 0.2 хувиар буурчээ. Хэрэглээний огцом бууралт үнэд нөлөөлж өнгөрсөн наймдугаар сарын байдлаар нэг тонн нүүрс 62 ам.долларт хүрэв.
Газрын тосны салбар Эрчим хүч, газрын тосны томоохон компаниуд ирэх онд зарцуулалт, хөрөнгө оруулалтаа олон тэрбум ам.доллараар танах болсноо ээлж дараалан зарласаар байна. Энэ нь 2016 онд дэлхий даяар газрын тосны олборлолтын хэмжээ хүлээж байснаас хоногт хагас сая баррелиар доогуур байхад хүргэж магадгүйг "Morgan Stanley"-ийн шинжээчид таамаглажээ. Хамгийн сүүлд "BP" компани энэ онд зарцуулалтаа 20 тэрбум ам.доллараас бага түвшинд барина гэж мэдэгдсэн бол Норвегийн "Statoil" зарцуулалтын төлвөө 500 сая ам.доллараар буулгаад байгааг хэвлэлүүд онцолжээ. Үүссэн нөхцөл байдлаас шалтгаалан өнгөрөгч наймдугаар сард газрын тосны ханш 42 ам.долларын түвшинд хүрч, сүүлийн зургаан жилийн доод цэгтээ хүрчээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 50 хувиар хямд ханш байлаа. Харин сүүлийн нэг сарын хугацаанд АНУын газрын тосны гарц, өрөмдлөгийн тоо, БНХАУ-ын эрэлт зэрэг газрын тосны зах зээлд голлох нөлөөтэй салбарын үзүүлэлт холимог байснаар баррель нефтийн үнэ 45 ам.долларт хэлбэлзэж байна. Шинжээчид нийлүүлэлт тогтвортой нэмэгдэж, нөөц бүрдэж учраас ирэх онд газрын тосны үнийг 60 ам.доллар байна гэсэн өөдрөг төсөөлөлтэй байгаа аж.
Ялангуяа Хятадын коксжих нүүрсний импортын эрэлт буурч, нийлүүлэлт илүү гарснаар үнэ нь энэ оны хоёрдугаар улиралд нэг тонн нь 88 ам.долларт хүрч, сүүлийн арван жилийн хамгийн бага түвшинд ирлээ. Нэгэнт хямдарсан орчин нүүрс олборлох ашиг багатай учраас уурхайнууд үйл ажиллагаагаа зогсоож эхлэв. Цаашдаа ч коксжих нүүрсний сул эрэлтийн эсрэг нийлүүлэлт нэмэгдэж байгаа тул үнэ төдийлөн өсөхгүй байна гэсэн дүгнэлтийг шинжээчид хийгээд байна. Тэгвэл өнгөрсөн наймдугаар сарын байдлаар БНХАУ-д нийлүүлсэн Монголын талын нийлүүлэлт сарын дунджаас 200 гаруй мянган тонноор буурч, 840 мянган тонн болжээ. Хэдийгээр энэ нь Монгол Улс БНХАУын коксжих нүүрсний импортын 26 хувийг хангаж байсан өнгөрсөн оны мөн үетэй адил үзүүлэлт боловч нүүрсний ирээдүйд гэрэл гэгээ харагдахгүй байгааг салбарынхан онцолжээ.
Ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûí òóõàé õóóëü
Øèíý õóóëüòàé òàíèëöàíà óó
“ГАЛЫН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ” ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГА БАТЛАГДААД 6 САР ӨНГӨРЛӨӨ
Гамшиг, гал түймрээс хамгаалах Монголын нийгэмлэгийн мэргэшсэн инженер А.Сэр-Од
Галын аюулгүй байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга батлагдсанаар манай орны нийгэм, эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдалд оршин буй аюул гамшгийн томоохон асуудал болсон Галын аюултай тэмцэх, галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх, хяналтын үйл ажиллагаа, галын аюулгүй байдлын талаар төрөөс баримталж байгаа ерөнхий шаардлага, үндэслэлүүдийг тусгаж өмнөх 1999 оны хуулийн хүрээг тэлж, төр, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хоорондын харилцаа, эрх, үүргийг тодруулж өгснөөрөө Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллага түүний дотор Гал түймэртэй тэмцэх албаны эрх зүйн шинэчлэлийн баримт бичиг болсон юм. Энэ хуулийн заалт бүрийн эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх Гал түймэртэй тэмцэх үйл ажиллагааг өргөтгөн шинэчлэн зохицуулах шаардлагыг олон чиглэлээр зааж өгсөн ач холбогдол ихтэй хууль болсон.
“Галын аюулгүй байдлын үндсэн дүрэм”-тэй болох заалт бол маш чухал асуудлыг нээж өгсөн байна. Дүрэм нь манай орны цаг уурын онцлог, хот суурингуудын хүн амын суурьшил, нягтрал, иргэдийн уламжлалт соёл, заншил, өнөөгийн амьдралын тогтолцоотой уялдсан байх ба барилга байгууламжийн бүтээц технологийн онцлог, галын аюултай химийн бодис, материалын ашиглалтын нөхцлийг заасан олон улсын жишигт нийцсэн байх шаардлага тавигдаж байна. Гал түймрийн улсын хяналтын дүрэм болон Гал унтраах ангиудын зэрэглэл, хүн ам олноор суурьшсан хот тосгон, сумдад Гал унтраах анги, сайн дурын хэсгүүдийг зохион байгуулах, галын аюулын эрсдлийн зэрэглэлд барилга байгууламжуудыг хуваах, гал түймрийн аюулын
үнэлгээ хийлгэх зэрэг цөөнгүй үйл ажиллагааг зохицуулах баримт бичгүүдийг шинэчлэх ажлууд, Засгийн газрын хүрээнд, Шадар сайдын ажлын алба болон Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагад тулгамдан хүлээгдэж байна.
Эргэн сануулахад: Шинэчилсэн найруулга батлагдахаас өмнө Монгол улсын Галын аюулгүй байдлын тухай хууль нь 1999 оны 05 дугаар сарын 28-нд УИХ-аар батлагдсанаас хойш 14 жилийн хугацаанд гал түймрийн аюулгүй байдлыг хангуулах, гарсан гал түймрийг унтраах талаархи төр, аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдийн хүлээх эрх үүрэг, тэдгээрийн харилцан ажиллагаа, ажлын уялдаа холбоог зохицуулах үндсэн үүргээ хангалттай биелүүлж ирсэн.
Энэ хугацаанд Галын аюулгүй байдлын тухай хуульд 2003 онд 2 удаа, 2007 онд 1 удаа, 2013 онд 1 удаа тус тус нэмэлт өөрчлөлт орсноор анх батлагдахдаа 6 бүлэг 28 зүйл 132 заалттай хууль байсан бол одоогийн байдлаар 48 заалт буюу нийт заалтын 32,5 % -д нь нэмэлт орж, 1 зүйл 9 заалт буюу нийт заалтын 7,5 %-ийг хүчингүй болгоод байсан юм.
“Галын аюулгүй байдлын тухай” хуулийн шинэчлэгдсэн найруулгын зарим зүйл заалтуудаас: 5 дугаар зүйл Гал түймрийн улсын хяналт 5.2.Галын аюулгүй байдлын үндсэн дүрэм болон гал түймрийн улсын хяналтын дүрмийг Засгийн газар батлана. 5.5.Гал түймрийн улсын хяналтын байцаагч хууль тогтоомж, галын аюулгүй байдлын норм, нормативын баримт бичиг болон итгэмжлэгдсэн лабораторийн дүгнэлтэд үндэслэн шийдвэр гаргана. 6 дугаар зүйл Гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчийн бүрэн эрх
6.1.1.Барилга байгууламжийн байршлыг тогтоох ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд ажиллаж мэргэжлийн дүгнэлт гаргах; 6.1.2.Барилга байгууламжийн зураг төсөл нь галын аюулгүй байдлыг хангасан эсэх талаар гаргасан дүгнэлт болон магадлалд хяналт хийж шийдвэр гаргах; 6.1.3.Барилга байгууламжийг барих, ашиглах явцад галын аюулгүй байдлын шаардлагыг хангасан эсэхэд хяналт тавьж, дүгнэлт гаргах; 6.1.4.Барилга, байгууламжийг ашиглалтад авах улсын комиссын бүрэлдэхүүнд оролцох, хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд санал, дүгнэлт гаргах; 6.1.5.Гал түймрийн аюултай нөхцөл бий болсон, галын аюулгүй норм, нормативын баримт бичгийн шаардлагыг ноцтой зөрчсөн үед хяналтын тухай хууль тогтоомжийн дагуу аж ахуйн үйл ажиллагааг түр зогсоох арга хэмжээ авч, хэрэгжүүлэх; 6.1.6.Аж ахуйн нэгж, байгууллагын барилга байгууламжид шууд, тусгай хамгаалалттай оъектод урьдчилан мэдэгдэж, орон сууцанд иргэний хүсэлт, мэдээллийн үндсэн дээр нэвтрэн орж, галын аюулгүй байдлын болон галын техникийн үзлэг хийх, илэрсэн зөрчлийг арилгах тухай албан шаардлага, мэдэгдэл бичих, биелэлтэд хяналт тавих:
7 дугаар зүйл Гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа
7.2.Онцгой байдлын байгууллага, гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг батлагдсан хөтөлбөр, төлөвлөгөөний хүрээнд зохион байгуулна. 7.3.Хэвлэл мэдээллийн байгууллага гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх сэрэмжлүүлэг, мэдээлэл, мэргэжлийн зөвлөгөөг олон нийтэд үнэ төлбөргүй хүргэнэ. 7.4.Гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааны зардлыг улсын болон орон нутгийн төсөв, олон улсын байгууллага, төсөл, хөтөлбөрийн санхүүжилтээр шийдвэрлэнэ. 7.5.Боловсролын салбарт хэрэгжүүлэх гал түймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсролын болон онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүд хамтран баталж, хэрэгжүүлнэ.
8.11.Хил дамнасан ой, хээрийн түймэр унтраах ажлыг Монгол Улсын олон улсын гэрээний дагуу гадаад улсын холбогдох байгууллагатай хамтран зохион байгуулна.
Хуулийн төсөлд санал авахаар яам, төрийн бус байгууллагуудад санал хүргүүлсэн бөгөөд эдгээрээс 10 яам, 1 төрийн бус байгууллагаас нийт 53 санал ирүүлсэнийг нэгтгэн, ирүүлсэн саналын 79 хувь буюу 42 саналыг хуулийн төсөлд тусгажээ.
8 дугаар зүйл Гал түймэр унтраах үйл ажиллагааны тогтолцоо
8.3.Гал түймэр унтраах үүрэг бүхий онцгой байдлын байгууллагын нэгжийг техникийн хүчин чадлын хувьд нэг, хоёр, гурав, дөрөвдүгээр зэрэглэлийн гал түймэр унтраах анги гэж ангилна. Гал түймэр унтраах ангийн зэрэглэл, техник тоног төхөөрөмж, барилга байгууламж, бүтцийг Стандартчиллын Үндэсний зөвлөлийн тогтоолоор батална. 8.4.Гал түймэр унтраах аврах анги нь үйл ажиллагаа явуулах зориулалтын байр, албаны бэлтгэл бэлэн байдлыг хангах, бие бүрэлдэхүүний сэтгэл зүйн болон бие бялдарын тэсвэр хатуужлыг хөгжүүлэх, гал унтраах дасгал сургуулилт явуулах тусгай байгууламж бүхий эзэмшил газартай байна. 8.5.Онцгой байдлын байгууллагын гал түймэртэй тэмцэх чиг үүрэг бүхий анги, нэгжийн удирдах албан тушаалтан / захирагч/ нь галын аюулгүй байдлын чиглэлээр дээд боловсролтой, мэргэшсэн албан хаагч байна. 8.8.Гал түймэр унтраах удирдагч нь гал түймэр гарсан объектын байршлын зураг, онцлог, агуулж буй бодис материалын талаар мэдээлэл авах, хойшлуулшгүй тохиолдолд засаг захиргааны харьяалал, өмчийн хэлбэрийг үл харгалзан аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний тээвэр, холбооны хэрэгсэл, хүн хүчийг дайчлах, ашиглах эрхтэй. 8.9.Бэлтгэл бэлэн байдлыг хангах, гал түймэр унтраахад усны аливаа эх үүсвэрийг өмчийн хэлбэр үл харгалзан үнэ төлбөргүй ашиглана. 8.10.Энэ хуулийн 8.8-д заасан дайчилгааны зардал, гал түймэр унтраах ажиллагааны явцад хөндлөнгийн аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнд учирсан хохирлыг төр хариуцна.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ 18 дугаар зүйл.Галын аюулгүй байдлыг хангах үндэслэл 18.2.Хот, тосгоны ерөнхий төлөвлөгөөнд 10000-аас дээш хүн ам төвлөрсөн суурин газарт гурван километрийн радиуст, эсхүл 4000 хүн ам тутамд гал түймэр унтраах анги, алслагдсан суурин газарт 2000 хүн ам тутамд гал түймэр унтраах анги, эсхүл гал түймэртэй тэмцэх сайн дурын хэсэг үйлчилж байхаар тусгана. 18.4.Барилга байгууламжийг гал түймрийн аюулын эрсдлээр нь гал түймрийн онц аюултай, гал түймрийн аюултай, нэг, хоёр, гуравдугаар зэрэгт хуваана. Гал түймрийн аюулын эрсдлийн зэргийг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, барилга байгууламжийн жагсаалтыг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.
Эргэн сануулахад: Шинэчилсэн найруулга батлагдахаас өмнө
18.5.Барилга байгууламж болон үйлдвэрийн технологийн үйл ажиллагаа, галын аюултай бүтээгдэхүүн, тоног төхөөрөмж, гал түймрээс хамгаалах тоног төхөөрөмжийн бэлэн байдалд гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийлгэнэ. 18.6.Гал түймрийн онц аюултай болон гал түймрийн аюултай нэг, хоёрдугаар зэргийн барилга байгууламж нь заавал, бусад аж ахуй нэгж, байгууллага нь сайн дурын үндсэн дээр гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийлгэнэ. 18.7.Гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийх журмыг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална. 18.8.Дараах шаардлага хангасан аж ахуйн нэгж, байгууллагад гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийх эрхийг онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага олгоно:
18.8.1.үнэлгээний багийн бүрэлдэхүүний гуравны хоёроос доошгүй нь галын аюулгүйн техникийн зөвлөх болон мэргэшсэн инженер байх; 18.8.2.хэмжилт, судалгааны багаж, хэрэгсэл тоног төхөөрөмжтэй байх;
Монгол улсын хэмжээнд 49 гал унтраах мэргэжлийн анги үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь нийт газар нутгийн 10 хувь орчимд, иргэний 60 гаруй хувьд үйлчилж байна. Өнөөдөр манай орны 21 аймгийн 330 сумаас 298 буюу нийт сумын 90.3 хувьд нь гал унтраах нэгж байхгүй байна. Алслагдсан сум, суурин газарт амьдарч байгаа иргэд, үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллага нь төрийн үйлчилгээ авч чадахгүй байгаа тул тухайн орон нутгийн галын аюулгүй байдлыг хангуулах шаардлагыг хуульчлан баталгаажуулах шаардлага тавигдаж байна.
18.8.3.онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас баталсан гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийх арга зүйтэй байх:
Хуулийн доторхи заалт бүрийг хэрэгжүүлэх, асуудлуудыг дэс дараалан төлөвлөгөө, хөтөлбөрт оруулан ажиллах, цаашид хуулийг сайн судлаж, сурталчлах, холбогдох хууль, эрх зүйн орчинтой холбож боловсронгуй болгоход Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллага, түүний Гал түймэртэй тэмцэх газар, төр ба, төрийн бус байгууллагуудын шат шатанд идэвх санаачлагатай, бүтээлчээр хамтран ажиллах шаардлага тавигдаж байна.
АЮУЛ ИРВЭЭС
УЛААНБААТАР ХОТЫН ГАМШИГААС ХАМГААЛАХ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ ГЭХ 108 НҮҮР ХУУДАС БҮХИЙ БОДЛОГЫН БАРИМТ БИЧГЭЭС ХЭСЭГЛЭН АВЧ УНШИГЧ ТАНД ТАНИЛЦУУЛЪЯ
Ямар ч үүд хаалга түүнийг зогсоож чадахгүй. Гагцхүү ...
Чимэглэл зургийг урласан: O.Одонболд
Гэрэл зураг: Болдбаатар Цэнд
Э
нэхүү төлөвлөгөө нь нийслэлийн нутаг дэвсгэрт тохиолдож болзошгүй гамшгийн аюулаас хүн ам, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчныг урьдчилан сэргийлэх, аврах, хор уршгийг арилгах, хойшлуулшгүй сэргээн босгох арга хэмжээг Монгол улсын Гамшгаас хамгаалах төрийн бодлого, Гамшгаас хамгаалах тухай хууль, Галын аюулгүй байдлын тухай хууль болон бусад холбогдох хуулийн дагуу зохион байгуулж хэрэгжүүлэхэд мөрдлөг болгон баримтлах удирдлагын баримт бичиг болно. Ард иргэдийг "Аюулгүй, амгалан Улаанбаатар"-т амьдрах орчинг бүрдүүлэх, Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, хотын тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь энэ хөтөлбөрийн зорилт юм. Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд гамшгийн аюулаас хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд учрах хохирлыг хамгийн бага хэмжээнд хүртэл бууруулах зорилго дэвшүүлжээ. Гол зорилгодоо хүрэхийн тулд тохиолдсон гамшгууд дээр хариу ажиллагаа явуулах нэг хэрэг. Мөн болзошгүй гамшгийн хохирол, алдагдлыг багасгах үүднээс түүний эрсдлийг бууруулах арга хэмжээг авах ёстой. Энд гамшгийн өмнөх урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг гамшгийн дараахи сэргээн босгох арга хэмжээтэй хослуулах нь зүйтэй гэж тодорхойлсон байна.
Улаанбаатар хотод тохиолдож болзошгүй гамшмг
Байгалийн гамшиг
Цаг агаарын гаралтай аюулт үзэгдэл
Геологийн гаралтай аюул
Цасан шуурга Шороон шуурга Зуд Их цас Үер Ган, цөлжилт Ой хээрийн түймэр Аянга
Газар хөдлөлт Хөрсний гулсалт
Хүний үйл ажиллагаатай
Хамгийн сүүлд 2015 оны 10-3-нд 4.4 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт болсон
Технологийн гаралтай Үйлдвэрийн осол Тээврийн хэрэгслийн осол, сүйрэл холбоотой гардаг осол Цацрагийн үүсгүүр, химийн бодисын алдагдал Объектийн гал түймэр Хөлдөлт
Биологийн гаралтай аюул
Хортон шавьж тархах Хүний гоц халдварт өвчин Мал, амьтны гоц халдварт өвчин Ургамлын гоц халдварт өвчин
Нийгмийн гаралтай Нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал Террорист халдлага 2008 оны 7-1-нд бэлтгэлгүй байсны улмаас таван энгийн иргэнийг цагдаа нар буудан хороосон.
Цаг агаарын аюулт үзэгдлийн нэр
Эрч хүч /өртөө харуул дээр/
Үргэлжлах хугацаа
Салхины их хурд
16 м/с ба түүнээс дээш
3 цаг ба түүнээс дээш
Цасан шуурга
Салхины хурд 12 м/с ба түүнээс их болсон үед алсын бараа 2 км-ээс бага болох
3 цаг ба түүнээс дээш
Шороон шуурга
16 м/с ба түүнээс дээш
3 цаг ба түүнээс дээш
Бороо
30 мм ба түүнээс их
12 цаг ба түүнээс доош
Цас, нойтон цас
5 мм ба түүнээс их
12 цаг ба түүнээс доош
Аадар бороо
30 мм ба түүнээс их
3 цаг ба түүнээс доош
Мөндөр
Голч нь 10 мм хүртэл
Хугацаа хамаарахгүй
Усны үер
Гол мөрний ус үерийн түвшинд хүрэх
Хугацаа хамаарахгүй
Хүйтэн бороо /хонь хяргах үед/
Агаарын температур 11 С ба түүнээс бага, салхины хурд 6 м/с ба түүнээс их үед бороо үргэлжлан орох
12 цаг ба түүнээс дээш
Цочир хүйтрэл /таримал ургамал/
Хөрсний гадаргын температур 0 С ба Хугацаа хамаарахгүй түүнээс дээш
Ой хээрийн түймэр
Ангилалын 4 дүгээр зэрэгт хүрэх
Хугацаа хамаарахгүй
Халуун хуурай салхи
Салхины хурд 8 м/с ба түүнээс их, агаарын харьцангуй чийгшил 30 хувиас бага
2 хоног ба түүнээс дээш
7 хоног ба түүнээс дээш Бэлчээр мөстөх Замын мөстөлт /хот Цасан бүрхүүлтэй үед дулаарснаас суурин газар/ цас хайлмагтан мөсөн давхарга үүсэх Их хүйтрэлт
Цас, нойтон цас орж замын гадарга дээр мөсөн бүрхүүл үүсэх
Хугацаа хамаарахгүй
Агаарын хамгийн бага температур Идэр, Тэс, Завхан голын хөндий Увс, дархадын хотгороор -50 С, Алтайн өвөр говь, говийн нутгийн өмнөд хэсгээр -40 С хэтрэх
Хугацаа хамаарахгүй
Агаарын хамгийн бага температур говийн нутгаар +40 С, хээрийн бүсэд +36 С, бусад нутгаар +32 С давж халах
Хугацаа хамаарахгүй
Агаарын хамгийн бага температур -20 С ба түүнээс буурах
Дараалсан 2 хоног
Óëààíáààòàð õîòûí ãàìøãèéí ýðñäýëèéí ¿íýëãýý
Улаанбаатар хотын хэмжээнд 95 орчим мянган барилга байгаагаас 25 мянга орчим нь нийтийн эзэмшлийн зориулалттай бөгөөд 3 мянга орчим нь болзошгүй газар хөдлөлтийн 6-8 баллын үед нурах эрсдэл бүхий барилга байгууламж байна. Дээрх 3 мянга гаруй барилга байгууламжаас 44 барилга нь маш аюултай зэрэглэлд орсон буюу нэн даруй буулгаж шинэчлэх шаардлагатай . 2011 оны байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд үйлдвэрлэлд ашиглах, худалдаалах, импортлох зөвшөөрөлтэй химийн бодисын 70 орчим хувь нь хүн ам ихээр төвлөрсөн Улаанбаатар хотод байрлаж байгаа нь Улаанбаатар хотын болзошгүй химийн ослын эрсдлийн түвшинг ихэсгэж байна. Тухайлбал: Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан,
2010-2011 онд Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын захиалгаар Шинжлэх ухаан технологийн сангийн санхүүжилтээр Онцгой байдлын ерөнхий газрын дэргэдэх Гамшиг судлалын хүрээлэнгээс Улаанбаатар хотын хэмжээнд гамшгийн аюул, эмзэг байдал эрсдлийн /гал түймрийн, үерийн, цацраг идэвхт, химийн хорт болон аюултай бодисын ослын, газар хөдлөлтийн, шинэ дэд хэвшлээр үүсгэгдсэн хүний томуугийн/ үнэлгээг хийсэн. Хүн амд учрах үерийн эрсдлийг үнэлэх аргачлалыг ашиглаж дүүрэг тус бүрийн үерийн эрсдлийг үнэлэхэд Сонгинохайрхан дүүрэгт хамгийн их, Багахангай дүүрэгт эрсдэл хамгийн бага байна. Хотын хэмжээнд дунджаар 80 гаруй мянган хүн үерийн аюулын улмаас амьдралын ердийн хэмнэл нь алдагдаж болзошгүй бөгөөд үерт өртөж хүн амын нас барах магадлал Чингэлтэй дүүрэгт хамгийн их 3х10-3 буюу мянган хүнд 3 хүн, Багахангай дүүрэгт хамгийн бага 5х10-6 буюу сая хүнд 5 хүн, хотын дундаж 7х10-4 буюу 10 орчим хүн байна.
Баянзүрх дүүргүүдэд хор аюулын зэрэг өндөртэй химийн бодисыг ихээр ашиглаж, хадгалж байна. Үүнээс үүдэн химийн ослын болзошгүй эрсдэл нь Баянгол дүүрэгт 0,14х10-4, Хан-Уул дүүрэгт 0,37х10-4 буюу 11 хамгийн өндөр, Сонгинохайрхан дүүрэгт 0,65х10-5, харин бусад 6 дүүргийн хувьд харьцангуй бага буюу 0,14х10-7-оос 0,45 х10-9 хооронд байна. Судалгаанаас Баянгол, Сонгинохайрхан дүүргүүдийн гал түймрийн эрсдлийн утга нь 10-4–10-3 буюу анхаарвал зохих түвшинд байгаа бөгөөд тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ авч хүлцэх эрсдлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Улаанбаатар хотын гал түймрийн эрсдэл нь 10-6-10-4 буюу хүлцэх эрсдлийн түвшинд байна. Улаанбаатар хотод цацрагийн үүсгүүр ашиглах, хадгалах, тээвэрлэх үйл ажиллагаа явуулдаг 40 орчим аж ахуйн нэгж, байгууллага байгааг тооцсон эрсдлийн тоон утга 3,6х108-5,5х10-6 гэсэн хүлцэхүйц эрсдлийн хэмжээнд байгаа ч цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх бэлэн байдал хангагдаагүй, нэг бүрийн хамгаалах хэрэгслийн хангалт, байгууллагын харуул хамгаалалт, ослын дохиолол, гал унтраах хэрэгслийн бэлэн байдал, ашиглалт хангалтгүй зэрэг нь үүсгүүртэй холбоотой үйл ажиллагаанаас цацрагийн осол үүсэх эрсдлийг ихэсгэж байжээ.
Томуугийн цартахлын үед Улаанбаатар хотын дүүргүүдэд 1-ээс 112 хүртэл хүн нас барж болзошгүй бөгөөд эрсдлийн түвшин нь 2,74х10-4-өөс 4,48х10-4 хүртэл байна. Улаанбаатар хотын аюулын болон эмзэг байдлын индексийг үндэслэн эрсдлийн индексийг матрицын аргаар тодорхойлоход Хан-Уул дүүрэг хамгийн өндөр эрсдэлтэй буюу эрсдлийн индекс 7, Сонгинохайрхан, Баянгол, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүрэг 6, Баянзүрх дүүрэг 5, Налайх дүүрэг 4, Багахангай, Багануур дүүрэг хамгийн
гАМШГИЙН ҮЕИЙН АВРАХ, ХОР
УРШГИЙГ АРИЛГАХ АЖИЛЛАГАА:
бага эрсдэлтэй буюу эрсдлийн индекс 2, Улаанбаатар хотын эрсдлийн нэгдсэн индекс 5 гэсэн үзүүлэлттэй байна. Улаанбаатар хотын эрсдлийн нэгдсэн дүнгийн тоон утгаас харахад бага эрсдлийн түвшингээс хүлцэх эрсдэлийн түвшинд шилжих шатанд байна. Иймээс энэ эрсдлийн өсөлтийг сааруулж, бага эрсдлийн түвшинд шилжүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа нь судалгааны үр дүнгээс харагдаж байна.
Аврах ажиллагаа:
АВРАХ, ХОР УРШГИЙГ АРИЛГАХ АЖИЛЛАГАА: Нийслэлийн Онцгой байдлын газар нь уул уурхайгаас бусад бүх төрлийн гамшиг ослын голомтонд аврах, хор уршгийг арилгах үйл ажиллагааг хариуцан явуулна. Энэ үйл ажиллагааг 3 үе шаттайгаар зохион байгуулна. ИДЭВХЖҮҮЛЭХ: Мэдээлэл шуурхай удирдлагын төв /101, 105/, Нийслэлийн шуурхай мэдээллийн төв /310005/ иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн гамшиг ослын дуудлага мэдээллийг шууд хүлээн авна. Мэдээлэл шуурхай удирдлагын төвийн ерөнхий зохицуулагч болон ахлах зохицуулагч, Нийслэлийн шуурхай мэдээллийн төвийн шуурхай удирдлага зохицуулалт хариуцсан мэргэжилтэн иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн гамшиг ослын дуудлага мэдээлэлд эхний үнэлгээг хийж нутаг дэвсгэр, харъяаллын дагуу дүүргүүдийн Онцгой байдлын хэлтэс болон чиглэлийн Гамшгаас хамгаалах албад руу зарлан мэдээлэл хүргэх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын удирдлагад мэдэгдэж үүрэг чиглэл авна. Гамшгийн цар хүрээ нь томоохон хэмжээний болон 2 буюу түүнээс дээш дүүргийн нутаг дэвсгэрийг хамарсан тохиолдолд Нийслэлийн Онцгой байдлын газраас "Гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэх дохио дамжуулах журам"-ын дагуу аврах, хор уршгийг арилгах хүч хэрэгслийг идэвхжүүлнэ. ҮНЭЛГЭЭ: Аврах, хор уршгийг арилгах ажиллагаанд оролцох хүч хэрэгслийг бэлэн байдалд оруулсны дараа мэргэжлийн албадаас томилогдсон "Хяналтын бүлэг" нөхцөл байдлыг газар дээр нь үнэлнэ. Урьдчилан төлөвлөснөөс үүссэн нөхцөл байдал зөрж байвал тухайн цагийн байдалд тохируулан төлөвлөгөөг шинэчилж тодотгоно. Гамшгийн голомтонд аврах ажиллагааг явуулахад шаардлагатай зардал, нэмэлт эх үүсвэрүүд шаардлагатай эсэх, хэнд уламжилж хаанаас гаргуулах талаар саналаа Нийслэлийн Онцгой комисст танилцуулж шийдвэрлүүлнэ.
Энэ нь Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт тохилдсон болон тохиолдож болзошгүй гамшгаас хүний амь насыг аврах, эрүүл мэнд, өмч хөрөнгийг хамгаалах, нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж үзүүлэх ажиллагаа юм. Боломжтой тохиолдолд дүүргийн Онцгой байдлын хэлтэс, Нийслэлийн Гамшгаас хамгаалах алба өөрийн хүч хэрэгслээр гамшиг, ослын голомтонд үүрэг гүйцэтгэн аврах хор уршгийг арилгах ажиллагааг хэрэгжүүлнэ. Гамшгийн цар хүрээ нь томоохон хэмжээний болон 2 буюу түүнээс дээш дүүргийн нутаг дэвсгэрийг хамарсан тохиолдолд Нийслэлийн Онцгой комисс, Онцгой байдлын газраас шаардлагатай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ.
Бид юу хийж чадах вэ? САЙН ДУРЫН САЛБАР
Нийслэлд үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллагуудыг гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах шаардлагатай. Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн төв байгууллагаас гамшиг гарсан үед төрийн бус байгууллагаас тусламж хүсэж, уриалга гаргах журмыг боловсруулж, гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөний дагуу тус байгууллагуудтай хамтарсан дадлага сургууль зохион байгуулах хэрэгтэй. Сайн дурын болон төрийн бус байгууллагуудын үүрэг: Гамшгийн төрлөөс хамааран доорхи гол үүргүүдийг гүйцэтгэнэ. Үүнд: •Нэрвэгдэгсдэд анхан шатны тусламж үзүүлэхэд оролцох • Иргэдийн ахуйн нөхцөлд туслах •Хүмүүсийг эрэн хайх, төөрөлдсөн гэр бүлийг нэгтгэх, нэгнийгээ олоход туслах • Хүлээн авах төвүүдэд ажиллах • Мөнгөн санхүүгийн болон эд материалын тусламж үзүүлэх • Иргэдэд сурталчилгаа, мэдээлэл хийх •Мэргэшсэн багуудын хүчээр аврах ажиллагааны төрлүүдэд дэмжлэг үзүүлэх • Эмэгтэйчүүд, хүүхдийг хамгаалах, нөхөн үржихүйн асуудлыг хяналтандаа авах
Улаан загалмайн хариуцлага
нийгэмлэгийн
үүрэг
Олон улсын Улаан загалмай, Улаан хавирган сар нийгэмлэгүүдийн Холбооны үндсэн зарчмуудыг удирдлага болгон, үүссэн цагийн байдлын онцлог, тухайн үед тавигдсан үүрэг даалгаврыг биелүүлнэ. Гамшиг, ослын өмнөх үед: • Анхны тусламжийн нөхөрлөлийн бие бүрэлдэхүүнийг бүрдүүлж зохион байгуулалтанд орж, гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулна. • Бие бүрэлдэхүүнийг сургалтанд хамруулж дадлагажуулах ажлуудыг тогтмол хугацаанд хийж, шуурхай ажиллах бэлэн байдлыг хангана. • Ард иргэд, ажилтан, албан хаагчдад анхны тусламжийн сургалт явуулах сурталчилгааны ажлыг хийнэ. • Хамт олонд тулгуурласан халамж үйлчилгээний ажилд идэвхитэй оролцон тодорхой зорилтод бүлэгт хүрч ажиллана. Гамшиг ослын үед: • Гамшгийн голомтод ажиллахгүй бөгөөд голомтын гадна нэрвэгдэгсдэд анхны тусламж, халамж үйлчилгээ үзүүлэх, тээвэрлэх зөөвөрлөх үүрэг гүйцэтгэнэ. • Хорио цээр, ариун цэвэр аюулгүйн дэглэм сахиулах, ариутгал халдваргүйтгэлийн арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд туслана. • Түр байр, оромж барих, тоног төхөөрөмж, хэрэгслийг байрлуулахад дэмжлэг үзүүлнэ. • Төөрч сарнисан гэр бүлийн гишүүд, төрөл саданг эрэн сурвалжлах, уулзуулах ажлыг өөрсдийн мандатын хүрээнд гүйцэтгэнэ. • Нэрвэгдэгсдэд сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлэх, тайвшруулах, дараалан гарч болзошгүй гамшгаас сэрэмжлүүлэх ухуулах яриа таниулга хийж ажиллана. • Гамшгийн үед яаралтай цуглах байртай, зарлан мэдээлэл дамжуулах тогтсон системтэй байна. Гамшиг ослын дараа: • Сэргээн босгох ажилд зохион байгуулалттай, идэвхитэй оролцоно. • Нэрвэгдэгсдэд сэтгэл зүй, эд материалын хүмүүнлэгийн тусламж хүргэх • Нүүлгэн шилжүүлэх ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлж оролцоно.
ЭРСДЭЛИЙН ӨМНӨ ТАЛУУДЫН ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ ХАРИУЦЛАГА
ÃÀÌØÃÈÉÍ ÝÐÑÄÝËÈÉà ÁÓÓÐÓÓËÀÕ ҮÍÄÝÑÍÈÉ ҮҮÐÃÈÉà ÓËÑ ÎÐÍÓÓÄ ÕҮËÝÝÕ ÁÎËÎÂ÷ ÝÍÝ ÍÜ ÇÀÑÃÈÉÍ ÃÀÇÀÐ, ÕÎËÁÎÃÄÎÕ ÒÀËÓÓÄÛÍ ÕÀÌÒÐÀÍ ÕҮËÝÝÕ ҮҮÐÝà ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ ÞÌ.
Эх сурвалж: СЕНДАЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ХҮРЭЭ
Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Дэлхийн III бага хурал Японы Мияаги мужийн Сендай хотноо 2015 онд зохион байгуулагдаж, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлээр 2015 оноос хойш баримтлах үйл ажиллагааны хүрээг батлан, улс орнуудад олон онцгой боломж олгосон юм. Бид түүнээс хэсэгчлэн хүргэж байна. Èðãýíèé íèéãýì, ñàéí äóðûíõàí, ñàéí äóðûí çîõèîí áàéãóóëàëòòàé áàéãóóëëàãà áîëîí îëîí íèéòýä ò¿øèãëýñýí áàéãóóëëàãóóä íü: òºðèéí áàéãóëëàãóóäòàé õàìòðàí ãàìøãèéí ýðñäýëèéã áóóðóóëàõ òºëºâëºãºº, ñòàíäàðò, íîðì, íîðìàòèâûã áîëîâñðóóëàõ, õýðýãæ¿¿ëýõ òàëààð òîäîðõîé ìýäëýã, ïðàêòèê çààâàð, ÷èãëýë ºãºõ ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõ: îðîí íóòãèéí, ¿íäýñíèé, á¿ñèéí áîëîí îëîí óëñûí ò¿âøиíèé òºëºâëºãºº, ñòðàòåãèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä îðîëöîõ, îëîí íèéòèéí ãàìøãèéí ýðñäýëèéí òàëààðõ ìýäëýã, îéëãîëòûã äýýøë¿¿ëýõ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ñî¸ëûã òºëºâø¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã äýìæèõ, õóâü íýìýð îðóóëàõ; õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, òàëóóäûí áèå áèåíýý äýìæñýí, õàðèëöàí óÿëäàà á¿õèé ¿éë àæèëëàãààã õýðýãæ¿¿ëýõ, õàìòûí õ¿÷èí ÷àðìàéëòûã õýðýãæ¿¿ëñýí ãàìøãèéí ýðñäýëèéí ìåíåæìåíò, ãàìøèãòàé òýìöýõ ÷àäàâõòàé îëîí íèéòèéã áèé áîëãîõ èòãýë ¿íýìøëèéã òºð¿¿ëýõ. Ýäãýýð àðãà õýìæýýã õýðýãæ¿¿ëýõäýý äàðààõ ç¿éëñèéã àíõààðàõ õýðýãòýé. Гамшгийн эрсдэлийг үр дүнтэй удирдах, жендерийн мэдрэмжтэй гамшгийн эрсдэлийг бууруулах бодлого, төлөвлөгөө, хөтөлбөрийг боловсруулах. нөөцөөр хангах, хэрэгжүүлэхэд эмэгтэйчүүдийн оролцоо чухал ач холбогдолтой. Эмэгтэйчүүдийн гамшгийн бэлэн байдлыг хангах, гамшгийн дараа амьжиргааны нэмэлт эх үүсвэр бий болгоход шаардлагатай чадавх бэхжүүлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх; Иргэдийн орлогын боломж, түүний өсөлтийн хандлагыг харгалзан үзсэний үндсэн дээр аль болох өргөн сонголт, төлбөрийн ба бусад боломжийг бүрдүүлэхийг чармайх
Бүх асуудлыг төрөөс шийдэх, "хэт халамжлах" хандлага нь урт хугацаанд явцгүйн дээр харин ч маш их хохиролтойг олон орны туршлага харуулж буй тул иргэдийн өөрсдийн болон хувийн хэвшлийн оролцоог аль болох хангах Түрээсийн ба нийгмийн орон сууцанд олон жилээр амьдрах, халамжинд хэт шүтэхгүй байх хандлагыг урамшуулах арга замуудыг эрэлхийлж, хувийн орон сууц худалдан авахад дэмжлэг үзүүлж нэг удаагийн тусламж ба хуримтлалын өсөлтийн урамшуулал бий болгох, энэ чиглэлийн үйл ажиллагааг татвараас хөнгөлөх буюу чөлөөлөх Бүтээн байгуулалтын төлөвлөлтийг хийхдээ дэд бүтэц, инженерийн шугам сүлжээний зардлыг төр бүрнээр ба хэсэгчлэн хариуцах, татварын ба бусад дэмжлэг үзүүлэх замаар зардлыг бууруулж, урт хугацааны өгөөжтэй байлгах боломжийг хангууштай
ЯËÀÍÃÓЯÀ ÓËÑ ÎÐÍÛ ҮÍÄÝÑÍÈÉ ÁÎÄËÎÃÎ, ÕÓÓËÜ, ÄҮÐÝÌ ÆÓÐÀÌÄ ÍÈÉÖҮҮËÝÍ ҮÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÕҮÐÝÝÃ ÎÐÎÍ ÍÓÒÃÈÉÍ, ҮÍÄÝÑÍÈÉ, ÁҮÑÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÒҮÂØÈÍÄ ÕÝÐÝÃÆҮҮËÝÕÝÄ ÒӨÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÓÓÄ ÄÝÌÆËÝÃ ҮÇҮҮËÆ, ЧÓÕÀË ҮҮÐÝÃ ÃҮÉÖÝÒÃÝÄÝÃ. ÒÝÄÍÈÉ ҮҮÐÝÃ ÀÌËÀËÒ, ÕҮÑÝË ÇÎÐÈÃ, ÌÝÄËÝÃ, ÒÓÐØËÀÃÀ, ÍӨӨÖ ÕÝÐÝÃÖÝÝÒÝÉ.
ЗАЛГАМЖ ХАЛАА
настны үг алт АХМАДУУД ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙГ БУУРУУЛАХАД ҮНЭЛЖ БАРШГҮЙ КАПИТАЛ БОЛОХ ОЛОН ЖИЛИЙН МЭДЛЭГ, ЧАДВАР, МЭРГЭН УХААНТАЙ БАЙДАГ ТУЛ ТЭДНИЙГ ЭРТ ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЭХ БОЛОН БУСАД БОДЛОГО, ТӨЛӨВЛӨГӨӨ, МЕХАНИЗМЫГ БОЛОВСРУУЛАХАД ОРОЛЦУУЛАХ ХЭРЭГТЭЙ.
ШИНЭ САНАА идэр залуусаа өргөн тэтгэе ХҮҮХЭД, ЗАЛУУС ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙХЭД НӨЛӨӨЛДӨГ УЧРААС ҮНДЭСНИЙ ХУУЛЬ, ТОГТООМЖ, ПРАКТИК ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА, БОЛОВСРОЛЫН ХӨТӨЛБӨРТ НИЙЦҮҮЛЭН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙГ БУУРУУЛАХАД ХУВЬ НЭМЭР ОРУУЛАХ БОЛОМЖ ОЛГОХ ХЭРЭГТЭЙ^
УЛАМЖЛАЛ ҮРГЭЛЖ ЧУХАЛ НУТГИЙН УУГУУЛ ИРГЭД УЛАМЖЛАЛТ МЭДЛЭГ, ТУРШЛАГААРАА ЭРТ ЗАРЛАН МЭДЭЭЛЭХ БОЛОН БУСАД ТӨЛӨВЛӨГӨӨ, МЕХАНИЗМЫГ БОЛОВСРУУЛАХ, ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭД ЧУХАЛ ХУВЬ НЭМЭР ОРУУЛДАГ^
НЭН ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД
Гамшиг, Гал Түймрээс Хамгаалах Монголын Нийгэмлэгийн тэргүүн С.Баатарсүрэн
ГАМШГААС ХАМГААЛАХ УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖИЛД УЧИРЧ БУЙ ДУТАГДАЛ, ТҮҮНЭЭС АНГИЖРАХ АРГА ЗАМ
Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлыг Онцгой байдлын байгууллага удирдан зохион байгуулж явуулах үүрэг хүлээж ажиллах талаар Монгол улсын “Гамшгаас хамгаалах тухай” хууль, “Галын аюулгүй байдлын тухай” хуулиудад тодорхой заасан байдаг.
УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖИЛД ҮҮССЭН ХҮНДРЭЛҮҮД Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлын чанар үр нөлөөг дээшлүүлэх, иргэдийн гамшгаас хамгаалах, анхаарал, мэдлэг чадварыг дээшлүүлэхэд төрийн Онцгой байдлын байгууллагаас олон нийтийн оролцоо, төрийн бус мэргэжлийн байгууллагыг өргөн ашиглаж, тэдгээрийг дэмжиж ажиллах шаардлага гарч байна. Онцгой байдлын байгууллагаас урьдчилан сэргийлэх ажлын үр нөлөөг дээшлүүлэх, гамшгаас хамгаалах болон гал түймрийн улсын хяналтын чанарыг сайжруулж, улсын байцаагч нарын ажлын хариуцлага, мэдлэг, мэргэжлийн ур чадварыг дээшлүүлэх, гамшгийн ба галын аюулгүй байдлын норм дүрэм зөрчигсдөд хүлээлгэх хариуцлагыг чангатгах, идэвхитэй, бүтээлч ажиллагаа дутагдалтай байгаа нь анзаарагдаж байна.
Арга барил учир дутагдалтай байгаа нь гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлын үр дүн ахихгүй байгаа нэг шалтгаан мөн. Гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлын гол тулгуур үзүүлэлт нь яах аргагүй хяналт шалгалтыг чанартай гүйцэтгэж, гамшиг гал түймэр гарч болох зөрчлийг илрүүлэн засч арилгуулах ажиллагаа байдаг. Обьектуудыг ангилан жил бүр хяналт шалгалтанд хамруулж чадахгүй, гамшгаас хамгаалах болон гал түймрийн улсын хяналтын байцаагч бүрийн харилцан ажиллах нутаг дэвсгэр, аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо харилцан адилгүй, ажлын хариуцлага маш суларсан, иргэд хуулийн этгээдтэй захиргааны хариуцлага тооцож ажиллахгүй байгаа нийтлэг дутагдал байна Иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллага, оюутан, сурагчдын гамшгаас урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, чадварыг системтэй дээшлүүлж, энэ ажилд төрийн бус мэргэжлийн байгууллагуудыг татан оролцуулах, төр, олон нийтийн байгууллагуудын хамтын ажиллагааг идэвхижүүлэх ,шинэлэг арга барил учир дутагдалтай байгаа нь гамшгаас урьдчилан сэргийлэх ажлын үр дүн ахихгүй байгаа нэг шалтгаан мөн.
ГАМШГААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ АЖЛЫН ҮР НӨЛӨӨГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ, ЗӨРЧИЛ ДУТАГДЛЫГ АРИЛГАХАД ДАРААХ АЖЛУУДЫГ НЭН ТЭРГҮҮНД ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ШААРДЛАГАТАЙ БАЙНА. ҮҮНД:
ШИЙДЭЖ БОЛОХ ДӨРВӨН АРГА ЗАМ Манай орны хувьд цаг агаарын өөрчлөлт, техник технологийн хөгжил, хүн амын нягтаршил, амьжиргааны түвшин зэргээс шалтгаалан ард иргэдийн аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлд гамшгийн төрөл бүрийн аюул, ослууд олноор гарч жил бүр дунджаар 80-120 хүн нас барж, олон хүн шархдаж гэмтэх, хэдэн арван тэрбум төгрөгийн эд хөрөнгө устаж, байгаль экологид нөхөж баршгүй хохирол учирч байна.
Гамшгаас хамгаалах болон гал түймрийн улс хяналтын тогтолцоог өөрчилж, шат шатны удирдлагын давхардлыг арилган босоо удирлагын тогтолцоонд шилжүүлэх хэрэгтэй байна. Үүнийг Нийслэлийн онцгой байдлын газрын бүх байцаагч нарыг нэгтгэн "Гамшгаас хамгаалах хяналтын газар" бий болгох замаар шийдэж болно.
Гамшгаас хамгаалах болон Гал түймрийн улсын байцаагч нарын ажлын байрны тодорхойлолтыг өөрчилж, ажлын чиг үүргийг нь тодорхой болгож, ажил дүгнэх үзүүлэлтийг нь шинэчлэн боловсруулж, мөрдүүлэх хэрэгтэй.
Төрийн зүгээс ОБЕГ-аар дамжуулж гүйцэтгэж буй ажлын чиг үүргээс зарим ажлыг мэргэжлийн ТББ-д шилжүүлэн гүйцэтгүүлж, хяналт тавьж ажиллах: Тухайлбал, Гамшгийн эрсдэл, эмзэг байдлын үнэлгээ хийх Ажлын байрны галын аюулгүй байдлын дүгнэлт гаргах
Гал түймрийн аюулын үнэлгээ хийх
Барилгын зураг төслийн аюулын экспертиз хийх
галын
Зээрэг ажилбаруудыг төрийн бусад яам, агентлагуудын жишгээр мэргэжлийн ТББ-аар гүйцэтгүүлэх шийдвэрийг яаралтай гаргаж, Онцгой байдлын байгууллагын ажилтнуудын ажлын ачааллыг хөнгөлж, чанар үр нөлөөх дээшлүүлэх
УИХ-аар батлагдсан "Галын аюулгүй байдлын тухай хууль"-ийн заалтуудыг хэрэгжүүлж, Монгол Улсын засгийн газар, Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн сайд, ОБЕГ-ын дарга нараар батлуулан мөрдүүлэх дүрэм журмуудыг шуурхай боловсруулан мөрдүүлэх зэрэг ажлуудыг эхний шатанд гүйцэтгэх нь нэн чухал байгааг Онцгой байдлын байгууллага анхаарч ажилламаар байна.
Онцгой байдлын байгууллагын дунд шатанд аймаг, нийслэлийн онцгой байдлын газар, хэлтсийн дарга нар анхаарах хэрэгтэй нэгэн зүйл байна. Тэд Гамшгаас хамгаалах улсын хяналтын байцаагч, Гал түймрийн улсын хяналтын байцаагчийн үйлдсэн баримт бичигт давхардал үүсгэн дарга нар нэмж гарын үсэг зурах болсон. Үүнд Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө, Гамшгаас хамгаалах улсын хяналтын байцаагчийн албан шаардлага, ажлын байрны галын аюулгүй байдлын дүгнэлт гэх мэт зүйлс багтаж байгаа.
Энэ нь эргээд нь улсын байцаагчийн гаргах шийдвэр, ажлын шуурхай байдалд нөлөөлөх, дарамт шахалт үзүүлэх, хүнд суртал гаргах, цаашлаад ашиг сонирхлын зөрчилд орж болзошгүй байгаа нь ард иргэд, үйлчилгээний байгууллагуудад хүндрэл учруулж, Онцгой байдлын байгууллагын нэр хүндэд муугаар нөлөөлөх байдал үүсч байна.
ТАНИЛЦ: БОДИТ ТУЛААН БУЮУ КРАВ МАГА Монгол улсад Олон Улсын Крав Мага-н Холбооны албан ёсны төлөөлөгч болох Монголын Крав Мага Холбоо байгуулагджээ. Энэ талаар тус холбооны тэргүүн Б.Батжав ярьж байна.
Танай Холбоо Монгол улсад хэзээ байгуулагдсан вэ? Манай Монголын Крав Мага Холбоо нь энэ оны 03 сард Б.Батжав миний бие болон миний шавь Б.Ганболд бид хоёрын санаачлагаар анх үүсгэн байгуулагдаж Улсын бүртгэлийн газар албан ёсоор бүртгүүлж, олон улсын Крав Мага холбооны гишүүн байгууллагаар элссэн. Тус байгууллага нь 80 гаруй улсыг эгнээндээ нэгтгэсэн, дэлхий нийтийн хэмжээнд цэргийн болон хууль сахиулах албаны сургалтыг дэлхийн түвшинд явуулдаг холбоо юм.
Ямар төрлийн сургалтууд явуулдаг вэ? Бид дараах зургаан төрлөөр сургалт болон Олон улсын зэрэглэлтэй сургалт зохион байгуулах эрхтэй.Үүнд: • • • • • •
Цэргийн крав мага Хууль сахиулахын крав мага Бие хамгаалагчийн крав мага Иргэний крав мага Эмэгтэйчүүдийн крав мага Хүүхдийн крав мага
Крав Мага гэж юу гэсэн утгатай үг вэ? ямар хэлнээс гаралтай вэ? Крав Мага гэдэг нь "Бодит тулаан" гэсэн утгатай еврей хэлнээс гаралтай үг юм. Крав Мага нь спорт биш, өөрийгөө хамгаалах систем юм. Монголын Крав Мага Холбооний зорилго нь юу вэ? Манай Холбоо нь Монгол улсын хэмжээнд крав мага-г сурталчилан таниулах, түгээн дэлгэрүүлэх, хувь хүн албан байгууллагад Олон улсын зэрэглэлтэй сургалт зохион байгуулах, Олон улсын сургалтанд хамрагдахад зуучлах, цэрэг, хууль сахиулах, иргэний байгууллагад төрөл бүрийн мэргэжлийн сургагч багш нарыг сургаж бэлтгэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа явуулдаг. Танай Холбоо хэдэн гишүүнтэй вэ? Манай Холбоонд одоогоор 200 гаруй иргэд гишүүнээр элссэн байгаа.
Холбооноос зохион байгуулсан сургалт, үйл ажиллагаанаасаа танилцуулбал Энэ оны 8 сард Монгол улсад анх удаа Олон улсын гардан тулааны мэргэжилтэн, Азийн бүсийн Захирал Диндо- г урилгаар авчран Холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүд болон багш нар, сонирхсон иргэдэд сургалт семинарыг зохион байгуулсан. Мөн 11 сарын 27-29 нд Израйлын ТелАвив хотод зохион байгуулагдсан Дэлхийн Крав Мага холбооны Захиралуудын уулзалтанд Монгол улсаа төлөөлөөд гадаад харилцааны зохицуулагч М.Сайнбаяртайгаа цуг оролцоод саяхан эх орондоо буцаж ирлээ.
Танай холбоог сонирхож байгаа иргэдэд зориулж дээрх төрлүүдээсээ жишээ авч тайлбарлаж өгөхгүй юу Тэгэлгүй яахав. Арай илүү ойрхон гэдэг утгаар нь Иргэний крав магагын талаар тайлбарлаж өгье. Дэлхийн бүх оронд иргэдийн амь нас, эрүүл мэндэд халдах халдлагууд байнга гарч байдаг. Манай Монгол улсад ч гэсэн байнга ямар нэгэн байдлаар иргэдэд халдлага тохиолдож байдаг. Тийм ч учраас энэ гэмт хэргүүдээс иргэд өөрийгөө урьдчилан сэргийлэх, өөрийнхөө аюулгүй байдлыг хангах зорилготой ийм сургалтуудыг явуулдаг. Жишээ нь: Таксины жолоочын таксинд суусан хүн төлбөрөө төлөхгүй ч юм уу, мөнгийг нь дээрэмдэх ч юм уу, хутга, буу тулгадаг ч юм уу, ямар нэгэн байдлаар халдлага хийхийг оролдхийн бол өөрийгөө машин дотроо хамгаалах арга зүйг заадаг. Эмэгтэйчүүдэд хүчирхийллээс өөрийгөө хамгаалах, хүүхдүүдэд ямар нэгэн хүүхэд хүмүүс зодох гэсэн, дээрэмдэх гэсэн үед өөрийгөө хамгаалах арга тактикийг заадаг ончлогуудтай. Бидэнтэй хамтарч манай сургалтанд бүрэн хамрагдах боломжтой. Манай сургалтын үйл ажиллагааг үзэж сонирхохыг хүсвэл манайkravmaga.mn сайтад хандаж үзэж сонирхож болно. Ярилцлага өгсөн танд баярлалаа. Цаашдын үйл ажиллагаанд нь амжилт хүсье.
ДЭЛХИЙН ХҮМҮҮНЛЭГИЙН чуулганы бэлтгэл хэлэлцүүлэгт "Гамшиг, гал түймрээс хамгаалах Монголын нийгэмлэг"-ийн Эрүүл мэндийн менежер Б.Туул оролцоод ирлээ. Õýëýëö¿¿ëýãò äýëõèéí 151 îðíû 1026 òºëººëºã÷ íàð îðîëöîæ ñàíàë áîäëîî õóâààëöжээ
Í
¯Á-ûí Еðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Áàí Êè Ì¿íèé ñàíàà÷ëаãààð 2016 îíû тавдугаар ñàðûí 23-24íèé ºäð¿¿äýä Дэлхийн хүмүүнлэгийн чуулган зохион байгуулахаар болсон билээ. Òóðê óëñûí Èñòàíáóë õîòîä äýëõèéí îëîí óëñûí çàñãèéí ãàçàð , òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ õ¿ì¿¿íëýãèéí áàéãóóëëàãóóä áîëîí õóâèéí õýâøëèéíõèéã íýãòãýæ òýäíèé ñàíàà áîäëûã ñîíñîæ äýëõèé íèéòýä òóëãàìäàæ áóé ºíººãèéí áîëîí èðýýä¿éä ãàð÷ áîëîõ õ¿ì¿¿íëýãèéí õÿìðàëûã øèéäýõ, ò¿¿íä ÷èãëýñýí àðãà õýìæýýã õýðõýí àâàõ òàëààð øèéäýëä õ¿ðýõ çîðèëãîîð анх удаа чуулга хийнэ. Ýíýõ¿¿ ÷óóëãàíû õ¿ðýýíä áýëòãýë øàòíû õýëýëö¿¿ëýã 2014-2015 îíû õîîðîíä äýëõèéí 8 îðîíä á¿ñ÷ëýí çîõèîí áàéãóóëàãäñàí áà òóñ õýëýëö¿¿ëã¿¿äèéí íýãäñýí õýëýëö¿¿ëýã Øâåéöàð óëñûí Æåíåâ õîòîä, Øâåéöàð óëñûí ãàäààä õýðãèéí ÿàìíû äýìæëýãòýéãýýð ͯÁ-ûí çîõèîí áàéãóóëàëòûí àëáàíû óäèðäëàãàí äîîð 2015 îíû 10-ð ñàðûí 14-16íû õîîðîíä àìæèëòòàé çîõèîí áàéãóóëàãäëàà. "Ãàìøèã, ãàë ò¿йìðýýñ õàìãààëàõ Мîíãîëûí íèйãýìëýã"энэхүү чуулганд ТББ-ын ñàíõ¿¿ãèйí àñóóäëûã õýðõýí äýìæèõ, îëîí óëñûí áàйãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí àæèëëàõ ñàíàëààð îðîëöëîî.
Хэлэлцүүлгийн гол зорилго нь: ªìíºõ õýëýëö¿¿ëã¿¿äýä òàâèãäñàí àñóóäëóóäûã íýãòãýæ èðýõ æèë çîõèîãäîõ äýëõèéí õ¿ì¿¿íëýãèéí ÷óóëãàíä òàâèãäàõ õ¿ì¿¿íëýãèéí òóëãàìäàæ áóé áîëîí òóëãàð÷ áîëîõóéö àñóóäëóóäûã òîìú¸îëîõ Õ¿ì¿¿íëýãèéí ¿éë àæèëëàãàà øààðäëàãàòàé á¿ñèéã òîäîðõîéëæ ãàð÷ èðñýí ñàíàëóóäûí õ¿ðýýíä îðîëöîã÷ òàëóóä ñàíàë áîäëîî ñîëèëöîõ Áîëîìæòîé áîëîí õýðýãæèæ ýõýëñýí ¿éë àæèëëàãààíóäûã äýìæèæ àæèë õýðýã áîëãîõ òàëààð ñàíàë ñîëèëöîõ Õóâèéí õýâøëèéíõíèé èäýâõè ñàíàà÷ëаãàä ÷èãëýñýí çàõ çýýëèéí èííîâàöèéí öîî øèíý òîä ñàíààã íýýæ èëð¿¿ëýõ Èðýõ 10 æèëèéí äýëõèéí èðýýä¿éã òºñººëæ, äýëõèéí õ¿ì¿¿íëýãèéí ÷óóëãàíä ÷èãëýãäñýí àëõìóóäûã áýõæ¿¿ëýõ гэх ¿íäñýí таван àñóóäëóóäûí õ¿ðýýíä áîëæ ºíãºð뺺. Õýëýëö¿¿ëýã гурван ºäөð үргэлжилсэн ба 20 орчим илтгэгчид оролцлоо. Тэднээс товч дурдвал ͯÁ-ûí äýä åðºíõèé íàðèéí áè÷ãèéí äàðãà Æàí Êåíåò Ýëèñîí, ͯÁ-ûí äýðãýäýõ õ¿ì¿¿íëýãèéí àñóóäàë ýðõýëñýí çîõèöóóëàã÷ Ñòåôåí Îáðåí, Ùâåéöàð óëñûí ãàäààä õýðãèéí ñàéä Äèäèýð Áóðêàëòýð, Òóðê óëñûí ãàäààä õýðãèéí îðëîã÷ ñàéä Ìóðàò Áóðõàí зэрэг хүмүүс байлаа.
ХҮҮХДИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ
Эх сурвалж: Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар Эрүүл мэндийн хяналтын хэлтэс
Òàíû õ¿¿õýä àþóëã¿é, ýð¿¿ë öýöýðëýãò áàéãàà ýñýõèéã òîäîðõîéëîõ 15 àñóóëò Сүүлийн үед хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн дунд халдварт болон халдварт бус өвчний тохиолдол нэмэгдэж байгаа тухай мэдээлэл ихээр гарч байгаа. Тиймээс цэцэрлэгийн багш, удирдлагууд хүүхдэд аюулгүй, эрүүл орчин бүрдүүлж чадаж буй эсэхийг тодорхойлох шалгуур үзүүлэлтүүдийн талаар мэдээлэл хүргье. Öýöýðëýãò ºã뺺 á¿ð õ¿¿õäèéã õ¿ëýýí àâàõäàà õàëäâàðò áîëîí õàëäâàðò áóñ ºâ÷íèé øèíæ òýìäýã èëýðñýí õ¿¿õäèéã òóñãààðëàõ àðãà õýìæýý àâ÷ õàðüÿà ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãàä õàíääàã ýñýõ. Àíãè òàíõèìûí àãààð ñýëãýëòèéã òîãòìîë õèéæ, ºã뺺, ºäºð îðîéí öàãààð õ¿¿õýä áàéõã¿é ¿åä 15-25 ìèíóò íýâò ñàëõèæóóëàõ, õ¿éòíèé óëèðàëä 10-20 ìèíóò çºâõºí ñàëõèâ÷èéã íýýæ, 2 öàã òóòàìä öýâýð àãààð îðóóëäàã ýñýõ. Õ¿¿õýä á¿ðèéí ø¿äíèé îî, ñîéç, ñàâàí, ãàðûí àë÷óóðûã òóñ òóñàä íü öýâýð õàäãàëæ, óãààæ, õàëäâàðã¿éæ¿¿ëäàã ýñýõ. Õ¿¿õäèéí íÿãòðàëûã áàãàñãàæ, õ¿¿õýä á¿ðò ººðèéí ãóäàñ, õºíæèë, öàãààí õýðýãëýëèéã õýðýãë¿¿ëæ, óíòàõàä íü îð õîîðîíäûí çàéã áàðèìòëóóëæ ÷àäñàí ýñýõ. Õ¿¿õäèéí ãàðûã áîõèðäñîí òóõàé á¿ðò çºâ óãààëãàæ ñóðãàäàã óó?
Энэ бүх ажил үүргээ биелэгдэж чаддаг болов уу? Танд энэ тухай багш нар тайлагнаж байсан уу?
Õ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿íèé òýýâýðëýëò, õàäãàëàëò, áîëîâñðóóëàëò, ò¿ãýýëòèéí áàéäàëä òàâèõ äîòîîäûí õÿíàëòûã ñàéæðóóëñàí óó? Óíä, àõóéí õýðýãöýýíèé óñíû ÷àíàð àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàñàí ýñýõ /纺âðèéí óñòàé òîõèîëäîëä óñíû ñàâûã òîãòìîë öýâýðëýæ, àðèóòãàõ, óñûã áóöàëãàæ õýðýãëýõ ¸ñòîé/ ßàðàëòàé òóñëàìæèéí õàíãàëòòàé ýñýõ
ýì
òàðèàíû
Á¿õ àæèë÷èä õóâèéí àðèóí öýâðèéã ñàéòàð ñàõèäàã ýñýõ ªâ÷ëºë ãàðñàí òîõèîëäîëä òóõàéí õ¿¿õýäòýé õàìò áàéñàí õ¿¿õä¿¿ä, ãàë òîãîîíä àæèëëàãñàä áàãø íàðûã 7 õîíîãèéí òóðø ýì÷èéí õÿíàëòàíä áàéëãàõ ¸ñòîéã õýðýãæ¿¿ëäýã ýñýõ Õ¿¿õäèéí òîãëîîì, ñóðãàëòûí ìàòåðèàëûã áîõèðäñîí òóõàé á¿ð óãààæ öýâýðëýæ, õàëäâàðã¿éæ¿¿ëäýã ýñýõ Ýäýëáýð ãàçðûí öýâýðëýãýýã òîãòìîë ñàéí õèéæ, áîõèð óñíû í¿õ, õîã õàÿãäëûí ñàâûã òàãëààòàé áàéëãàæ, õîãèéã òîãòìîë à÷óóëäàã ýñýõ Àõóéí øàâæ, ìýðýã÷ óñòãàë, àðèóòãàë õàëäâàðã¿éòãýëèéã ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààð óëèðàë òóòàì õèéëãýäýã ýñýõ
Õ¿¿õýä, ºñâºð ¿åèéíõíèé ºâ÷ëºëèéí øàëòãààí, íàñíû á¿ëãýýð: 10 000 õ¿í àìä, 2014 îí
ªäºð òóòìûí öýâýðëýãýýíäýý ÷àíàðûí áàòàëãààæèëò á¿õèé õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýëòèéí áîäèñ õýðýãëýæ, öýâýðëýãýý, õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýëòèéã òîãòìîë õèéäýã ýñýõ
МОНГОЛЧУУД ХЭР ЭРҮҮЛ ХҮМҮҮС ВЭ?
Эх сурвалж: Эрүүл мэнд, спортын яам Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв
э Ìîíãîë÷óóä áèä õýð ýð¿¿ë õ¿ì¿¿ñ âý ãýäãèéã ìýäýõ õÿëáàðõàí àðãà áàéãàà íü íèéò ãóðâàí ñàÿ õ¿íèé ìààíü õýä íü ýìíýëýãò î÷äîã áîëîõ òîîã õàðàõ. Äýëõèéí õ¿÷èðõýã óëñ îðíóóäòàé õàðüöóóëàõàä äýíä¿¿ öººõºí õ¿í àìòàé áîëîõîîð ìàíàé óëñûí á¿õ ë ñàéí ñàéõàí á¿õýí ýðäýíýò õ¿íýýñýý øàëòãààëäàã. Ýíý ìîíãîë ãàçàð ýð¿¿ë õ¿í ë áàéõã¿é áîë àç æàðãàëòàé àìüäðàë á¿ðýí óòãààðàà îðøèí òîãòíîæ ÷àäíà ãýæ ¿¿? Ñ¿¿ëèéí ãóðâàí æèëèéí äóíäàæ ñòàòèñòèê ìýäýýëëýýñ õàðâàë Ä¿¿ðãèéí ýìíýëã¿¿äèéí àìáóëàòîðèîðîîð 2 ñàÿ 313 ìÿíãàí õ¿í ¿éë÷ë¿¿ëæýý. Àéìãèéí ýìíýëã¿¿äýä ýíý òîî õàðüöàíã¿é áàãà ÷ ãýëýý áàñ ë ºíäºð 1 ñàÿ 502 ìÿíãàí õ¿í áàéíà. Ýíý òîîíóóä õýäèéãýýð äàâõàðäñàí õ¿íýýð áàéãàà ÷ ãýëýý ìàíàé óëñûí íèéò õ¿í àìûí 1/2 2/3 õóâü íü ýìíýëýãò õàíäàõ õýðýãöýýòýé áàéäãèéã õàðóóëæ áàéíà.
Õ¿í àìûí ºâ÷ëºëèéí òýðã¿¿ëýõ øàëòãààí Ìàíàé óëñûí õ¿í àìûí äóíä õàëäâàðò áóñ ºâ÷ëºëèéí òýðã¿¿ëýõ øàëòãààí áîëæ áàéãàà ºâ÷ëºë 2004 îíòîé õàðüöóóëàõàä 10000 õ¿í àìä 1.2-2.0 äàõèí íýìýãäæýý. Õàëäâàðò áóñ ºâ÷íèé øàëòãààí áîëñîí àðõè, òàìõèíû õýðýãëýý, ýð¿¿ë áóñ õîîëëîëò, õºäºë㺺íèé äóòàãäàë íü ìàíàé óëñûí õ¿í àìûí äóíä ýðñ íýìýãäýæ, 45-64 íàñíû õ¿ì¿¿ñèéí òàëààñ èë¿¿ áóþó 53.2 õóâü õàëäâàðò áóñ ºâ÷íººð ºâ÷ëºõ ºíäºð ýðñäýëòýé áàéíà. Õàëäâàðò áóñ ºâ÷íººð ºâ÷ëºõ ýðñäýëã¿é õ¿í àìûí ýçëýõ õóâü äºíãºæ 1 õóâü, õàðèí íèéò õ¿í àìûí 36,9 õóâü íü õàëäâàðò áóñ ºâ÷íººð ºâ÷ëºõ ºíäºð ýðñäýëòýé áóþó 3-5 ýðñäýë õàâñðàí èëýðñýí áàéíà.
Өвчин үүсгэх 5 эрсдэлт хүчин зүйлс
ªäºð á¿ð òàìõè òàòàõ, Xîíîãò 400 ãð-ààñ áàãà õýìæýýãýýð æèìñ, íîãîî õýðýãëýõ, Xºäºë㺺íèé õîìñäîë, Èë¿¿äýë æèí ýñâýë òàðãàëàëò, Aðòåðèéí äàðàëò èõñýëò
ЭРГЭН САНАХ ИШЛЭЛ
“Àãààðûí áîõèðäîë òýâ÷èõ áîëîìæã¿é õýìæýýíä õ¿ð÷, Ìîíãîë õ¿íèé àìü íàñ ýð¿¿ë ìýíä àþóëòàé áàéäàëä îð÷èõîîä áàéãààã ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãóóäààñ ãàðãàñàí õýäõýí òîîíîîñ õàðæ áîëíî.” Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, 2011 îíû íýãä¿ãýýð ñàðд ¯ÀÁÇ-èéí õóðàëäààí äýýð õýëñýí ¿ã “Àãààðûí áîõèðäëûí àñóóäëûã Çàñãèéí ãàçàð íü çàíãèäàõ õýðýãòýé. Òýãýýä áè õàðèóöëàãûã íü õ¿ëýýå. Ãóðâàí æèëèéí äîòîð óòàà àðèëàõã¿é áîë Í.Àëòàíõóÿãòàé ÿðü.” Н.Алтанхуяг, 2013 îíû àðâàíõî¸ðäóãààð ñàðûí 1
2014 îíû áàéäëààð õ¿í àìûí ºâ÷ëºëèéí òýðã¿¿ëýõ 5 øàëòãààí: • Àìüñãàëûí òîãòîëöîîíû ºâ÷èí /10 000 õ¿í àìä 1579.9/ • Õîîë áîëîâñðóóëàõ òîãòîëöîîíû ºâ÷èí /10 000 õ¿í àìä 1133.8/ • Øýýñ áýëãèéí òîãòîëöîîíû ºâ÷èí /10 000 õ¿í àìä 787.1/ • Ç¿ðõ-ñóäàñíû òîãòîëöîîíû ºâ÷èí /10 000 õ¿í àìä 954.3/ • Ãýìòýë, õîðäëîãî áà ãàäíû øàëòãààíò áóñàä òîäîðõîé ýìãýã /10 000 õ¿í àìä 567.1/
ÍÝÃ ÈÕ ÝÌЧÈÄ ÍÎÃÄÎÕ ÕҮÍÈÉ ÒÎÎ 2014 ÎÍÄ 318.6 ÁÀÉÃÀÀ ÍÜ ӨÌÍӨÕ ÎÍÛÕÎÎÑ 6.7 Õ¿ÍÝÝÐ, ÍÝÃ ÑÓÂÈËÀÃЧÈÄ ÍÎÃÄÎÕ ÕҮÍÈÉ ÒÎÎ 270.6 ÁÎËÆ, ӨÌÍӨÕ ÎÍÛÕÎÎÑ 14.9 Õ¿ÍÝÝÐ ÒÓÑ ÒÓÑ ÁÓÓÐÑÀÍ ÁÀÉÍÀ.
Òºâ ýìíýëýã, òóñãàé ìýðãýæëèéí òºâ¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààíû 2014 îí ¿ð ä¿íãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä Ñ¿¿ëèéí 3 æèëä äóíäæààð òºâ ýìíýëýã, òóñãàé ìýðãýæëèéí òºâ¿¿äýä 140.6 ìÿíãàí õ¿í õýâòýí ýì÷ë¿¿ëæ áàéãààãèéí 24.1 õóâèéã õºäººíººñ èðæ õýâòýí ýì÷ë¿¿ëýã÷èä ýçýëæ áàéíà. 2012 îíòîé õàðüöóóëáàë 2014 îíä íèéò õýâòýí ýì÷ë¿¿ëýã÷èä 0.3 õóâèàð, õºäººíººñ èðæ õýâòýí ýì÷ë¿¿ëýã÷ 5.2 õóâèàð òóñ òóñ áóóðñàí áàéíà.
“Нийт эмнэлэгт хандсан хүмүүсийн 15,8 хувь нь амьсгалын тогтолцооны өвчин туссан байжээ”
Амбулторт бүртгэгдсэн хүн амын өвчлөл 1000 мянган хүн амд
2014 îíä Ìîíãîëä 490 õ¿í àìèà õîðëîí íàñ áàðñíààñ 404 íü ýðýãòýé õ¿í áàéæýý. Õ¿ì¿¿ñ ñýòãýöèéí ºâ÷èí, àìüäðàëûí ãà÷ëàíä äèéëýãäñýíäýý áèø ñýòãýëèéí ñóëüäàéä èë¿¿ íýðâýãä÷èõñýí þì øèã ë. Çàëóó, ýðýãòýé õ¿í áàéæ çàëõóóð÷ õýâòñýýð áàéãààä àìüäðàëàà ººä õàðàõ ÷àäâàðàà àëä÷èõäàã áîëîëòîé. Ìîíãîë õ¿í áîë ýöñèéí ìº÷ õ¿ðòýë òýìöýæ, íàéäâàð õàìãèéí ñ¿¿ëä ¿õäýã ãýäãèéã ìýääýã áàéõ õýðýãòýé
2014 îíä óëñûí õýìæýýíä 29 òºðëèéí öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷íèé 33516 òîõèîëäîë á¿ðòãýãäñýí íü ºìíºõ îíòîé õàðüöóóëàõàä 3804 òîõèîëäëîîð áóóð÷ 10000 õ¿í àìä 114.4 áàéíà. 21 àéìàã, Óëààíáààòàð õîòîä á¿ðòãýãäñýí öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷íèé 10 000 õ¿í àì òóòàìä íîãäîõ ºâ÷ëºëèéã ºìíºõ îíòîé õàðüöóóëàõàä Áàÿíõîíãîð, Ãîâü-Àëòàé, Äàðõàí-Óóë, Äóíäãîâü, Óâñ àéìãóóäàä íýìýãäñýí ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéíà.
“Нийт халдварт өвчний дотор сүрьеэгийн 4172 шинэ тохиолдол гарсан нь 12.5 хувийг нь эзэлж байна”
Ахуйн зориулалттай химийн бодисыг хэрэглэхэд анхаарах зүйлс Хүмүүс цэвэрлэгээ хийхдээ хамгийн хатуу, хамгийн супер бодисыг сонгож аваад нэг мөр "нам" цэвэрлэх гээд заримдаа хэтрүүлээд байдаг талтай. Хүчтэй байх тусмаа гаж нөлөө ихтэй химийн бодис сонгож авснаар бид өөрсдийн эрүүл мэнддээ хор хүргэж байгаагаа тэр бүр мэддэггүй. Гэтэл эдгээр хамгийн сайн цэвэрлэдэг бүтээгдэхүүнүүд нь химийн хүчтэй бодисууд агуулсан байдаг. Тухайлбал багтраа буюу астма үүсгэх, нүд ба хамар, арьсны салст бүрхэвчийг цочроох, харшил эхлүүлэх гаж нөлөөтэй байх нь олон. Тиймээс аяга тавга угаагч, ариутгагч бодис авахдаа шошго дээрх найрлага, орц, зааварчилгааг маш сайн уншиж, өөрт аюулгүй, харшил өгөхгүй, гаж нөлөөгүйг нь сонгож авах хэрэгтэй.
Гэр орон цэвэр байх нь эрүүл, саруул явахын нэг үндэс. Тиймээс ч аяга таваг угаагч, угаалгын нунтаг, цайруулагч, ариутгагч гээд ахуйн хэрэглээний химийн бодис хэрэглэхдээ та эрүүл мэнддээ хор хөнөөлгүйг нь сонгоорой.
Ихэнхий аяга тавга угаагч нь аммоны сульфат, дээд спиртүүд, хлор, бисульфат, өнгө үнэр оруулагч бодис агуулсан байдаг.
Тиймээс аяга тавга, хоол үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмжийг угааж, цэвэрлэсний дараа маш сайн зайлж, цэвэрлэх шаардлагатайг битгий мартаарай. Хамгийн энгийн зүйл ашиглан цэвэрлэгээ хийх боломж байдгийг санаарай.
Технологийн дэвшил: Халаасан дахь лаборатори
Тухайлбал Хүнсний сода нь аяга тавга, сав суулганы элдэв толбо, тосыг бүрэн арилгадаг. Нимбэгний шүүс нь зэв арилгаж, шил толийг маш сайн цэвэрлэн, өнгө оруулдаг. Мөн нэг литр усанд хүнсний уксуснаас цайны жижиг халбагаар хоёрыг хийсэн байхад л шил, толь, плита цэвэрлэх маш сайн уусмал болдог.
Нэгэн гайхалтай санаа Элизабет Холмес гэх эмэгтэйг хамгийн залуу тэрбумтан бүсгүй болгожээ. Түүний 2003 онд байгуулсан эрүүл мэндийн технологийн компани нь уламжлалт цусны шинжилгээ авах технологийг шинэ түвшинд гаргасан юм. Хүн заавал эмнэлэг явалгүйгээр шинжилгээ өгөх боломжтой бичил төхөөрөмжийг Элизабет зохион бүтээсэн билээ. Тэрхүү 1.29 см урттай төхөөрөмжөөр эрхий хуруугаа хатгахад хэдхэн хором зарцуулагдах ба ганцхан дусал цус таны эрүүл мэндийн тухай бүхнийг эмч нарт хэлэх болно. Харин шинжилгээг АНУ-ын өнцөг булан бүрт байрлах Wallgreens сүлжээ болон өөрсдийн Theranos эрүүл мэндийн төвүүд хүлээн авч, маш хурдан хугацаанд хариу өгнө.
УЛСЫН ХЭМЖЭЭНД ЗАМ ТЭЭВРИЙН ОСЛЫН УЛМААС БИДНИЙГ ОРХИН ОДСОН ХҮМҮҮС
Эх сурвалж: Замын Цагдаагийн газар
2015 оны эхний 6 сарын байдлаар
ГАРСАН ГЭМТ ХЭРЭГ
2015 оны 6 сарын байдлаар НИЙТ: 1064
2014 îíû ýõíèé 6 ñàðä гарсан гэмт хэрэг: 940
ªññºí áóóðñàí õóâü: 13.2 хувиар өссөн
ГЭМТСЭН ХҮН
2014 îíû ýõíèé 6 ñàðä 2015 оныгэмт 6 сарын гарсан хэрэг:байдлаар 605 НИЙТ: 696 ªññºí áóóðñàí õóâü: 15 хувиар өссөн
НАС БАРСАН ХҮН
2015 оны 6 сарын байдлаар НИЙТ: 253
2014 îíû ýõíèé 6 ñàðä гарсан гэмт хэрэг: 263
“Монгол улсын хамгийн үнэт капитал бол Монгол хүн. Нийгмийн бүхий л хэсэгт буй хүн нэг бүрийн амь нас ирээдүйн хөгжил цэцэглэлтийн гол суурь юм.” ХАМГИЙН ИХ ХҮН ЭНДСЭН ГАЗРУУД
ªññºí áóóðñàí õóâü: -3.8 хувиар буурсан ТӨВ АЙМАГ - 23 ӨМНӨГОВЬ -21 ДОРНОГОВЬ - 17 БУЛГАН - 16 УЧИРСАН ХОХИРОЛ
2015 оны 6 сарын байдлаар 3,701,800,228
ХӨДӨӨ ОРОН НУТАГТ 1,359,059,290
УЛААНБААТАР ХОТ 2,341,740,938
НӨХӨН ТӨЛҮҮЛСЭН 2,948,275,774
УЛААНБААТАР ХОТ 1,839,727,268 ХӨДӨӨ ОРОН НУТАГ 1,107,548,506
Жолооч нартаа анхааруулахад: Зам тээврийн хэрэг, осол гаргасан тохиолдолд сандарч, балмагдан хэргийн газрыг орхин явж өөрт хүлээлгэх хариуцлагаа улам хүндрүүлсээр байна. Техник хөгжсөн өнөө үед замын хяналтын камер, зам дагуух аж ахуй нэгж байгууллагын хяналтын камерт бичлэг үлддэг тул энэ төрлийн гэмт хэрэг илэрдэг.
НӨХӨН ТӨЛҮҮЛЭЛТИЙН ХУВЬ 79,6
2015 оны эхний хагас жилийн байдлаар Монгол улсын хэмжээнд зам тээврийн осол, хэргийн улмаас 28 хүүхэд нас барж, 555 хүүхэд гэмтэж бэртсэн байна. Нас барсан 28 хүүхдийн 19 тохиолдол 0-7 насны, 5 тохиолдол 8-14 насны, 4 тохиолдол 15-17 насны хүүхдүүд 14 нь явган зорчигч хэлбэрээр, 14-нь тээврийн хэрэгслээр зорчиж байх үедээ амь насаа алджээ. Эдгээр 28 тохиолдолын нас барсан шалтгаан нь 2 тохиолдол нь хүүхэд гарцгүй газраар зам хөндлөн гарч байгаад, 26 тохиолдол нь тээврийн хэрэгслийн жолооч Монгол улсын ЗХДүрэм зөрчиснөөс болсон байна. Гэмтсэн 555 хүүхдийн 228 нь 0-7 настай, 242 нь 8-14 настай, 85-нь 1517 настай хүүхдүүд 374 нь явган зорчигч хэлбэрээр, 162 нь тээврийн хэрэгслээр зорчиж байгаад, 16 нь дугуй унаж замын хөдөлгөөнд оролцсоноос, 3 нь бусад хэлбэрээр гэмтэж бэртсэн байна. Бүх гэмтсэн 555 хүүхдээс 40 тохиолдолд явган зорчигчийн буюу хүүхдийн буруугаас, 278 тохиолдол нь жолоочийн буруугаас, 3 тохиолдол нь дугуйтай хүүхдийн буруугаас, 1 тохиолдол нь асран хамгаалагчийн буруугаас зам тээврийн осол, хэрэгт өртөж гэмтэж бэртсэн байна.
ЭЦЭГ, ЭХЧҮҮДЭЭ ТАНЫ ХҮҮХЭД ХААНА БАЙНА ВЭ
ÝÖÝÃ, ÝÕׯ¯Ä, ÆÎËÎÎ× ÍÀÐÀÀ ÓËÑÛÍ ÕÝÌÆÝÝÍÄ ÃÀÐÑÀÍ ÃÝÌÒ ÕÝÐÃÈÉÍ ÓËÌÀÀÑ ÍÀÑ ÁÀÐÑÀÍ, ÃÝÌÒÑÝÍ Õ¯¯ÕÄÈÉÍ ÌÝÄÝÝ 2015 ÎÍÛ ЭХНИЙ 5 САРЫН БАЙДЛААР
НАС БАРСАН ХҮҮХЭД
Хэрэв 14 хүүхдийг тээврийн хэрэгслээр зорчиход нь хамгаалах бүс хэрэглүүлээд, зориулалтын суудалд суулган тээвэрлэсэн бол амь насаа алдах байсан уу? Хүүхдийг зам хөндлөн гарахад нь томчууд бид тусалсан бол, жолооч та анхаарал болгоомжтой явсан бол, эцэг эхчүүд та бүхэн амьдралын хамгийн үнэтэй зүйлдээ анхаарлаа хандуулсан бол 14 хүүхэд амь насаа алдах байсан уу?
Хайлаастын хуучин эцсийн замд суудлын автомашины жолооч Т нь ганцаараа дэлгүүр явж байсан явган зорчигч Т-г /6н,эр/ мөргөж гэмтээсэн. Дарь-Эхийн зам, "Бат цайз" төмрийн үйлдвэрийн баруун замд суудлын автомашины жолооч Ц нь явган зорчигч Э-г /13н,эр/ мөргөж гэмтээсэн. Өлзийт хорооллын зам, Бурхантын VI гудамжинд ачааны автомашины жолооч Б-нь явган зорчигч Д –г /11н,эр/ мөргөж гэмтээсэн зам тээврийн хэрэг, осол гарсан байна. Иймд эцэг эхчүүдээ таны хүүхэд хаана ямар орчинд замын хөдөлгөөнд оролцон явж байгаад анхаарлаа хандуулмаар байна.
2015 оны 5 сарын байдлаар НИЙТ НАС БАРСАН ХҮН: 141
2014 îíû ýõíèé 5 ñàðä эндсэн хүүхэд: 12 2015 îíû ýõíèé 5 ñàðä эндсэн хүүхэд: 12 ªññºí áóóðñàí õóâü: 25 хувиар өссөн
Гэмтсэн хүүхдийн тоо 10 хувиар өссөн
2014 оны эхний 5 сард 74 2015 оны эхний 5 сард 82
НИЙТ ГЭМТСЭН ХҮН 554
ОЙ, ХЭЭРИЙН ТҮЙМЭР БАЙГАЛЬ, ЭКОЛОГИД НӨХӨЖ БАРШГҮЙ ХОХИРОЛ УЧРУУЛСААР.... Г.Чулуун Орон нутагт намрын тариа, ногоо, өвс хадлангын ажил ид өрнөсөн ид ажлын хажуугаар хүмүүсийн салан задгай хариуцлагагүйн улмаас ой, тал хээрийн түймэр гарч түүнийг унтраахад хүн хүч, машин техникийн дайчилгаанд нэг талаар, хөрөнгө мөнгөний үр ашиггүй зардал, байгаль экологийн сүйтгэл учруулсаар байна. Өнгөрсөн хаврын байдлаар 186 аймгийн 96 суманд 188 удаагийн ой, хээрийн түймэр гарч 50 айл орон гэргүй болж, 4000 гаруй толгой мал, 4,8 сая га ой, тал хээрийн билчээрийн өвс ургамал, ой мод бүхий талбай ургамал шатаж, байгаль экологит олон сая төгрөгийн хохирол учруулсан байна .
Дулаахан сайхан намрын нар хөдөө аж ахуйн ажилд сайнаар нөлөөлж байгаа ч дэлхийн дулаарал, түймрийн гаралт, шаталтад багагүй нөлөө үзүүлсээр байгаа юм. Ой мод нь уур амьсгалын өөрчлөлтийг тогтоон барьж бууруулдаг болохыг манай эрдэмтэн мэргэд бичиж тэмдгэлсээр байна. Сүүлийн 70-100 жилд дэлхийн дулаарлын нөлөөллөөр монгол орны цаг агаар 2,4 хэмээр дулаарчээ. Дулаарал цаашид үргэлжлээд байвал ямар үр дагавар авч ирэх вэ? гэвэл хөрсний хуурайшилт ихэсч орох хур тундасны хэмжээ бууран ган гачиг нүүрлэн, хөрсний мөнх цэвдгийн давхаргад нөлөөлснөөр хүчтэй салхи шуурганд уулын арын мод олноороо унах үзэгдэл болж болзошгүйгээс гадна, ой тал хээрийн түймэр гарах боломжит нөхцөл бүрдэх талтай. Дулаарлыг сааруулах хүчин зүйл нь ой модоо тарьж ургуулах, дулааралд гол нөлөө үзүүлдэг хүлэмжийн хийн ялгаралыг багасгахын тулд ой хээрийн түймэр гаргахгүй байх явдал юм. Дэлхийн дулааралтай тэмцэхийн тулд өндөр хөгжилтэй орнууд нүүрсний галлагаатай үйлдвэр аж ахуйн нэгжүүдийн зуухны тоог цөөрүүлэхээс эхлээд томоохон төсөл санаачлагууд өрнүүлэн хэрэгжүүлж байна. Манай орны хувьд жилд нийт ногоон байгууламжийг тодорхой тоо хэмжээгээр нэмэгдүүлэх зорилт тавин, ойн байгалийн сэргэн ургалтад нөлөөлөх арга хэмжээ авахаас гадна шинээр мод сөөгийг тарьж ойжуулан ойтой талбайгаа нэмэгдүүлэх, зорилт тавьж, мод тарьж, ургуулж байгаа иргэдийнхээ хөдөлмөрийг үнэлэх, бүтээмжийг нь дэмжих зорилгоор урьд нь ой хээрийн бүсэнд шилмүүст модны тарьцаар 1 га газрын ойжуулалтын ажлын зардлыг 200,0 мянган төгрөгөөр ойжуулдаг байсан бол бараг гурав гаруй дахин өсгөж 700,0 мянган төгрөг болгосон байна.
НЭМЭЛТ ЭРСДЭЛ: Ойн талаар төрөөс баримтлах урт хугацааны бодлогын баримт бичгийг баталж, ойжуулалтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна. Тэгвэл ойн нөөцийг жилд тарьж байгаа хэмжээнээсээ илүүтэйгээр түймэрт нирвэгдүүлэн шатаачихгүй байх голлох арга хэмжээ нь хүмүүсийн дунд гал алдаж ой, тал хээрийн түймэр гаргахгүй байх ухуулан таниулах сурталчилгааг цаг хугацаа алдалгүй байнга явуулдаг байх явдал юм.
ОЙН САНГИЙН ХОРОГДОЛ Байгалийн аясаар ургасан ойн хэмжээ одоогийнхоос их байх боломж байсан. 1970-1980 онуудад барилгын болон төмөр замын дэр мод, өргөн хэрэгцээний модон материалын хэрэгцээний өсөлтөөс болоод мод бэлтгэлийн олон аж ахуйнууд хүчирхэг техникийн хүчээр улсын төлөвлөгөө биелүүлэх нэрийн дор ойгоо хайр гамгүй устгасан юм. Тухайн үед, төр засгаас, ойд модны хаягдал үлдээхгүйн тулд модыг туушаар тээвэрлэх тогтоол шийдвэр гарч байсан ч мод бэлтгэж, хэрэгцээгээ хангадаг хорих анги, төмөр зам, үйлдвэр хоршооллын зэрэг олон байгууллага ойд модны гол ишний хэрэгцээний хэсгийг аваад үзүүр, ёзоорыг орхиж, ойн шатамхай чанарыг нэмэгдүүлэн хортон шавьж, мөөгөн өвчинд нэрвэгдэх нөхцөлийг бүрдүүлсэн зэрэг байдлаас гадна ойн түймрээс болоод ойн сан ихээхэн хорогдсон юм. Харин сүүлийн 10 гаруй жилийн дотор ойг тарьж ургуулахад багагүй амжилт ахиц гарч байна. Нэг хэсэгт нь улсын төсөв мөнгөөр мод тарьж ургуулж, ядаж байхад зарим хэсэгт нь болгоомжгүй, хариуцлагагүй салан задгай хүмүүсийн үйл ажиллагаанаас түймэрт багахан ойн нөөцөө шатаасаар байх юм. Энэ байдалд дүгнэлт хийж, Ойн тухай хууль,төр засгийн тогтоол шийдвэрт ойг гал түймрээс хамгаалж урьдчилан сэргийлэх талаар тусгасан заалтуудад Улсын онцгой комиссоос аймаг, хоттой, аймаг, хот нь сум дүүрэгтэйгээ, сум дүүрэг нь баг, хороодтойгоо тооцдог, хяналт тавьж шалгах явдал хангалтгүй байна. Аймаг орон нутагт түймэртэй тэмцэж байгаа байдлыг харж байхад, ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх, унтраах, түймрийн бүртгэл судалгааны ажил зөвхөн онцгой байдлын газрын үүрэгт ажил болж хувираад байна. Хэрэв тухайн орон нутгийн алслагдсан нутгаар багаахан хэмжээний түймэр гараад, орон нутгийн иргэдийн хүчээр унтраалаа гэхэд онцгой байдлын ажилтнууд оролцоогүй л бол тэр түймэр бүртгэлд ч орохгүй, сум орон нутаг ажлын үзүүлэлтэд муугаар нөлөөлнө гэдэг ч юмуу орхигдож байна. Зүй нь аймаг орон нутаг, улсын хэмжээнд тухайн жилд гарсан түймрийн тоо, талбай, хохирол, унтраахад гарсан зардал, өмнөх жилээс буурсан үзүүлэлтээр ажил дүгнэгдэх, түймэр тавьсан этгээдэд хууль зүйн дагуу хариуцлага тооцдог байх ёстой. Ой, тал хээрийн түймэр заавал гарч байх байгалийн үзэгдэл биш учраас түймрээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг дээд зэргээр зохион байгуулах , нэгэнт түймэр гарвал, гарсан даруйд нь шуурхай унтраахад бэлэн байх зорилгоор иргэдийг сайтар сургаж бэлтгэх, багаж хэрэгслийн бэлэн байдлыг хангах ялангуяа түймэр унтраахад техник нэвтрүүлэх явдал чухал байна. Ой хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх ажиллагаа нь Байгаль орчны яаманд, ой хээрийн түймэр унраах үүрэг нь Онцгой байдлын байгууллагад хамаарч байхаар "Ойн тухай" хуульд заасан нь учир дутагдалтай байдаг. Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн яамнаас ойн түймрээс урьдчилан сэргийлэх талаар дорвитой арга хэмжээ авч, энэ ажилд төрийн бус байгууллагуудыг дэмжиж сургалт, зөвлөгөө, хяналт тавиулах талаар ажиллуулахад тодорхой зардал төлөвлөн шуурхай ажиллах, олон нийтийг хамарсан хөдөлгөөн өрнүүлж ажиллах шаардлагатай юм.
Амьдралыг харах чадвар
У
учлаарай, бид хараагүй хүний талаар нэг л дутуу дулимаг ойлголттой байх шиг. Нийгмийн дийлэнх нь хараагүй хүнийг "Хөдөлмөрийн чадвараа алдсан" гэдэг этгээд тодорхойлтоор харж байгаа маань ер нь зөв зүйл үү? Ж.Чинбат
Би өмнө нь орчноо харах чадвараа алдсан хүнтэй уулзаж байсангүй. Гэтэл зуун хувь хараагүй тэр хүн маань компьютер дээр тачигнатал юм бичиж, айфоноор скайпдаж, уншдаг номныхоо талаар, ууланд аялах дуртайгааа надад ярьлаа. Түүнтэй хамт мөн хараагүй ч эмч мэргэжилтэй, одоо Японд магистр хамгаалах гэж буй зүү төөнүүрээр мэргэшсэн бас нэг хүн байна.
Монгол улсад 15000 хүн хараагүй Дэлхийд тохиолдож буй нийт хараагүйтлийн 80 хувиас зайлсхийх боломжтой. Үлдсэн 20 хувь нь хувь заяаны эрхээр хараагүй болсон хүмүүс байдаг. Аюулгүй ажиллагаа, эрүүл мэнддээ анхаарч чадсанаар амьдралаа хэвийн үргэлжлүүлэх боломж хүн бүхэнд бий. Хараагүй хүмүүсийн хөдөлмөр эрхлэлт: Нийт хөдөлмөрийн насны 7200 хүн. Хөдөлмөр эрхэлдэг 180 хүн: 180 хүний 60 нь Хараагүйчүүдийн хөдөлмөр сургалтын үйлдвэрт ажилтан. Сарын цалин 198,000 /Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ/ 80 хүн Бэст массаж төвд ажилладаг. Дундаж цалин нь 350,000. Дээд тал нь 600,000 төгрөг. Бэст массаж төв Улаанбаатар хотод 13, хөдөө орон нутагт 13 салбартай
Хөдөлмөр эрхлэх боломжтой 100 хүн тутмын 98 нь ажилгүй.
Үлдсэн 30 нь хувиараа янз бүрийн ажил эрхэлдэг 1978 онд улсаас "Хараагүй, дүлий иргэдийн нийгэмлэг"-ийг байгуулж, тэдэнд байр, үйлдвэр барьж өгсөнөөр өнөөх 160,000 төгрөгний цалинтай 60 хүний ажлын байр бий болжээ. 1990 оноос хойш тус нийгэмлэг бие дааж ажилласан ба төрөөс хараагүйчүүдийг ажлын байртай болгох талаар ямар ч дорвитой арга хэмжээ аваагүй нь харагдаж байна. Тэгэхдээ сая хараагүй хүмүүсийг сонгууль өгөх боломжийг гарган өгч чадсан нь бас ч гэж анхаарал хандуулдагийн илрэл болов уу.
Хараагүй хүн англи хэлний суурь мэдлэгтэй бол 1 сарын хугацаанд компьютэр хэрэглэж сурах боломтой. 2008 оноос компьютерийн сургалт явагдаж эхэлсэн. 15000 орчим хараагүй хүнээс 50 орчим хүн компьютер эзэмшсэн.
Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний нийгэмлэг 2000 оноос гадаад харилцаагаа идэвхитэй өргөжүүлсэний нэг том амжилт нь "Хараагүйчүүдийн хөдөлмөр сургалтын төв"ийг Япон улсын иргэн Такэ Очигийн тусламжтай байгуулсан явдал юм. Такэ Очи өөрийн зүгээс 110,000 долларыг хандивлаж тус сургалтын төвийг байгуулжээ. Энэ газар 350-600 мянган төгрөгний цалинтай 80 хүнийг хөдөлмөр эрхлэх боломжтой болгосон байна.
Сургалтын
төв хараагүйчүүдэд орон зайн баримжаа олгох, англи хэл, компьютер, бариа заслын сургалт явуулдаг. Дэргэдээ 16 хүний багтаамжтай дотуур байртай тул хөдөө орон нутгаас хүмүүс ирж суралцах боломжтой.
Хараагүй хүнд зориулсан программын тусламжтай тэд компьютер хэрэглэх бүрэн боломжтой. Нэн ялангуяа хүүхдүүдийг үүнд хамруулах нь нэн чухал гэдэг нь эргэлзээгүй.
Дэлхийн томоохон орнууд өөрийн хэл дээр тус программыг гаргасан байдаг ба Монгол улсад өнөөдрийн байдлаар англи хэл дээрх хувилбарыг ашиглаж байна. МҮХНийгэмлэг энэ программыг Монгол хэл дээр бүтээх оролдлогыг 2007 оноос хойш гурван удаа хийсэн. Программын ажиллах зарчим нь компьютерийн дэлгэцэн дээр харагдаж байгаа зүйлс, хэрэглэгчийн удирдаж буй
үйлдэлийг уншиж өгдөг. Тиймээс Монгол хэл дээр буулгахад 35 үсэг өөр өөр үгэнд орж хэрэглэгдэх ба авиаг үг тус бүрт оруулж өгөх ёстой учраас энэ нь маш нүсэр ажил аж. Нэг үсэг гэхэд л үгийн эхэн, дунд, адагт орохоосоо шалтгаалж долоон өөр төрлийн авиагаар дуудагддаг. Гэвч МҮХН шантралгүйгээр энэ ажлыг цааш нь үргэлжлүүлэн хийсээр байна.
Д.Гэрэл МҮХН-ийн ерөнхий нарийн бичгийн дарга
Б.Ганзориг Хараагүйчүүдийн хөдөлмөр, сургалтын төвийн дарга
Хараагүй хүн интернэт хэрэглэж сурсанаар ямар давуу тал гардаг вэ? Зүйрлэх юм биш. Компьютер ашигладаг болсондоо ямар их хувь заяатай вэ гэж бодсон. Одоо бидний байнгын хэрэглээ болсон. Хүн компьютер дээр юу хийдэг вэ, тэр бүхнийг хийх боломжтой. Д.Гэрэл Хараагүй болно гэж юу вэ? Монгол улсад тодорхойлсоноор "Хөдөлмөрийн чадвар алдах хувиар" хараагүйтлыг тодорхойлдог. Жишээ нь би бүрэн хардаггүй ч намайг хөдөлмөрийн чадвараа 70 хувь алдсан гэж үздэг. Тэгэхдээ гадаадад хөдөлмөрийн чадвар алдах биш харах чадвараа алдсан гэж тодорхойлдог. Би өөрийгөө 100 хувь хөдөлмөрийн чадвар алдсан гэж хэлүүлмээргүй л байна. Зарим зүйлс дээр хараатай хүнээс ч илүү зуун хувь хөдөлмөрийн чадвартай байж мэднэ. Энэ бол өрөөсгөл ойлголт. Д.Гэрэл
Тэд яаж зүүдэлдэг вэ? Бага зэрэг хардаг, эсвэл өмнө нь хараатай байсан хүмүүсийн зүүд заримдаа өнгөтэй. Огт хараагүй байсан хүн хараагүй чигээрээ зүүдэндээ ч тэмтчин явдаг.
Б.Ганзориг
Хараагүйтлыг орчиноо харж байгаа түвшингээр нь өөр өөр тодорхойлдог. Хүн тойрог хэлбэрийн радиусаар хардаг бол түүнээсээ хэдэн радиусыг нь харахгүй байгааг тогтооно гэсэн үг юм. Харааны тусгалын дээд, доод талаа харахгүй эсвэл хоёр талаа харахгүй байж болно. Зарим хүмүүс харах тусгалынхаа дундаа том саадтай байдаг. Мөрөө хараад явдаг ч хүний нүүр харагддаггүй, харааных нь энд тэнд оч үсрээд байдаг, өдөр хардаг ч нар шингэмэгц юу ч хардаггүй, эсвэл бүр амьдралыг хар цагаанаар хардаг гээд маш олон тэрлийн согог дэлхийн хараагүйчүүдэд байдаг. Монголд энэ бүхнийг нарийн тодорхойлох аргачлал байхгүйгээс нийгмийн ажилтанууд зарим хүмүүсийг та мөрөө хараад, ганцаараа явж чаддаг байж өөрийгөө хараагүй гэлээ гэх зэргээр үл итгэх хүндрэл үзүүлэх тохиолдол олонтаа.
Хүн ямар ч шалтгаанаар орчноо харахгүй болж болно. Тэгэхдээ амьдралыг харах сэтгэлийн мэлмийгээ л алдаж болохгүй. Амьдралд хандах өөрийн гэсэн үзэл бодол, хүнлэг энэрэнгүй чанартай байвал хараатай ч, хараагүй ч хэн ч аз жаргалтай амьдарч чадна. Гэвч бүх хараагүй хүмүүс сайн сайхан амьдардаггүй, амьдрах хүсэл эрмэлзэлээр
дүүрэн биш болохыг нуух юун. Нийгэм эх орныхоо хэвлийг сэндийчин, алт эрдэнэс рүү нь атгаа шуналтайяа дүрээд завгүй байх зууртаа зүрх сэтгэлийнхээ нүдийг алдчих вий дээ. "Өнөөдөр та инээж, нөгөөдөх нь уйлдаг ч ... Өргөн хорвоод хүн хайраар дутаж болохгүй" /О.Д/ учир хүн бүрийн сэтгэлийн мэлмий тунгалаг байг ээ.
Чимэглэл зургийг урласан: Наранхүү Бэл
Тамхи таны биед ямар хор хөнөөлтэй вэ?
Таван минутын дараа
Та тамхи асаагаад сороход л, утаа нь таны аманд орж, цагаахан шүднүүдийг чинь шарлуулж эхэлдэг. Формальдегид болон аммиак зэрэг хорт утаанууд нь таны дархлааны системд шууд халдаж эхлэдэг бөгөөд биеийн үрэвсэлийг сэдрээдэг байна.
Таны хамар хоолойнд нэвтэрснийхээ дараа хорт утаа нь амьсгалын хөндийг халдвар нян бактериас хамгаалж байдаг цилия гэх шүүрдэгч эсүүдийн үйл ажиллагааг сааруулдаг. Сорогдон орсон никотин нь таны уушгин дахь сая сая хялгасан судаснуудаар дамжин шууд цусанд чинь нэвтэрнэ. Энэхүү никотин нь бөөрний булчирхайд очсоноор адреналин ялгарч судасны даралт ихэсгэж, зүрхний хэмнэл хурдсаж, хоромхон зуур эрч хүчтэй болсон мэт мэдрэмжийг танд өгдөг. Зүрхний хэмнэл нь хэтэрхий хурдан учраас таны зүрх амарч чадахгүй болж, цус харвах эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг байна.
Мөн түүнчлэн угаарын хий (машины утаанд байдаг хорт хий) нь таны цусанд хуримтлагдаж эхлэдэг бөгөөд гол гол эрхтэнүүдэд хүчил төрөгч очихыг хязгаарладаг байна. Судсаар дамжин никотин нь таны тархинд нэвтэрч биеийг сэргээгч бодис адил үйлчлэн биеийг тань сулруулж, амарч буй мэдрэмжийг танд төрүүлдэг.
Биен дэхь сэргээгч бодисны нөлөөлөл буурч хэвийн хэмжээндээ очсны дараа хэдий та өөрөө мэдэхгүй байсан ч гэсэн бие мах бодь тань дахин мансууруулын байдалд орохыг шаардаж эхлэдэг. Та байнга тамхи татдаг бол тархи тань никотинд донтож, татахгүй л бол байж сууж чадахаа больдог. Зарим судлаачдын үзэж байгаагаар никотин нь геройн шиг донтуулах чадвартай байдаг байна
Манай улсын нийт хүн амын 27.1 хувь нь тамхи татдаг бөгөөд эрчүүдийн 49.1 хувь, эмэгтэйчүүдийн 5.3 хувь нь тогтмол тамхи татаж байна. Тамхины утаа нь алга болсон ч гэсэн таны бие дараагийн 6-аас 8-н цагийн турш өөрөөсөө хорт бодисыг зайлуулах гэж зогсоо зайгүй ажилладаг байна. Тамхины танд өгөх үүрдийн бэлэг: уушгинд чинь зунгаарсан хүрэн бор замаг мэт зүйлийг өгнө.
Өсвөр насны хүүхдүүдийн 9.8 хувь нь сүүлийн нэг сард тамхи татсан гэж хариулсан бөгөөд ЕБС-ын сурагчдын 10 орчим хувь нь тогтмол тамхи татаж байна.
Мах, сүүний хосолмол ашиг шимтэй Монбелиард үүлдрийн үхэрт тохиромжтой тэжээл нийлүүлэлт. Эрүүл мэндийн арчилгаа, маллагааг байнга хянана.
Загвар ферм, шилдэг үүлдрийн ашиг шимийг хүртэн, ая тухтай амьдрах болно.
Нүүдэлчин агро ферм ХХК -ний нэвтрүүлж буй мах сүүний хосолмол ашиг шимт монбелиард үүлдрийн 30 үнээний загвар ферм нь цогц шийдэлтэйгээрээ онцгой. Шилдэг мэргэжилтнүүдийн олон арван жилийн хугацаанд боловсруулсан нау-хауг хэрэгжүүлэх түлхүүрийг таны гарт атгуулна.
БАЯН МОНГОЛ НУТАГТАА СЭТГЭЛ ХАНГАЛУУН АМЬДРАХ ЗАГВАР
Механик гэмтэл Биеийн хөгжил (2-3 хөхтэй) Сүүний гарц (хоногт 8кг авах) Үржлийн чадвар сул ( 2,3 удаагийн хээлтүүлгээр хээл авахгүй байх Нас дэвшил (6 дээш тугалсан)
Эрсдэлийг бууруулна.
Үхэр үржүүлэх фермтэй болох санхүүгийн дэмжлэгийг банк, ферм, хувь хүн гурвалсан гэрээгээр авах боломжтой.
Та сонгосон монбелиард тугалаа тохирсон орчинд нь эрүүл бойжуулна.
Бид сүүний үйлдвэрлэлд дотоодын хэрэгцээг хангах кластерийн нэгж модулыг бий болгохыг зорьж байгаа бүтээлч хамт олны төслөөс танилцуулж байна. Олон талт судалгаа явуулж, үр дүнд нь Европ стандартын шийдэл бүхий Монбелиард үүлдрийн мах сүүний ашиг шимт 30 үнээний энэхүү загвар төсөл нь баялаг Монгол орондоо сэтгэл хангалуун амьдрах боломж олгоно.
Таны фермийн сүүг зах зээлд түргэн, найдвартай сүлжээгээр нийлүүлнэ.
Загвар аж ахуйд төллөсөн тугалыг өсвөр үхрийн аж ахуйд тусгайрлан үржүүлнэ.
Дэлхийн олон оронд кластер хөгжлийн загвараар Хөдөө аж ахуйн нөөцүүдийг холбосон төслүүдийг амжилттай, үр дүнтэй хэрэгжүүлж байна.
1. Өндөр бүтээмжтэй, боломжийн өртөгтэй газар тариалангийн шинэ техник, технологи авч ашиглах боломж
02 Техник тоног төхөөрөмж
03
3. Амьдрал бизнес хоёрыг цогцоор нь хадгалсан эдлэн газарт хүүхдүүдийг жаргалтай байх хэсэг ч төлөвлөгдсөн
2. Гүний цэнгэг устай худаг, саарал усны ухаалаг систем
2. Үхрийн байрны эрүүл, аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан европ стандартын тэргүүлэх загварын байр
1. Үйлдвэрлэлийн өртөгийг дээд зэргээр бууруулсан автомат саалтуурын машин, цэвэрлэгээний технологи нь хүний оролцоог эрс багасгана.
1. Орчин үеийн амьдралын хэв маягийн бүх шаардлагыг хангасан амины орон сууцны шийдэл. Эрүүл бас чинээлэг амьдралын эзэн болоорой.
01
04 30 үнээний байр
04
Амины орон сууц
03
Монгол улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, Нарны зам, Union 1-107 976-70000789 info@agrofarm.mn
3. Тэжээл үйлдвэрлэлийн технологи нэвтрүүлэлт
2. Ургац алдахгүй усалгааны системийн шийдэл
1. Хүчит тэжээлийн ургамлыг хэрхэн тариалах мэргэжилтний зөвлөгөө: Царгас, Рапс, Арвай, Ногоон тэжээл
01
Тариалангийн талбай 1,5 га
02
01
ГАМШИГ, ГАЛ ТҮЙМРЭЭС ХАМГААЛАХ МОНГОЛЫН НИЙГЭМЛЭГ БИД ГАМШИГ БОЛОН ГАЛ ТҮЙМРИЙН ЭРСДЛИЙГ ТОДОРХОЙЛЖ, ТҮҮНЭЭС ХАМГААЛАХАД ХЭРЭГТЭЙ ЗӨВЛӨХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ ҮЗҮҮЛДЭГ БӨГӨӨД ГАЛААС ХАМГААЛАХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ, СУУРИЛУУЛАЛТ, ЗАСВАР ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ТАНД САНАЛ БОЛГОЖ БАЙНА.
www.niigemleg.mn info@niigemleg.mn 976+9909-6203