Magazyn Deal XXI by Magazyn Deal

nr 21 jesień/zima 2016 ISSN: 1897 - 1075

GOOGLE IN TROUBLES? 19 AKCJA NA GIEŁDZIE 41 ZAWÓD PRZYSZŁOŚCI 46

GLOBALIZACJA A KRYZYS GOSPODARCZY 1

KAŻDA KARIERA MA SWÓJ POCZĄTEK!

Wyróżnij się. Napisz do Deala.

Magazyn Deal

www.magazyndeal.pl

REDAKTOR NACZELNA Magdalena Wilczak magdalena.wilczak@skninwestor.com REDAKTOR Paulina Staniszewska paulina.staniszewska@skninwestor.com KOORDYNATOR PROJEKTU Borys Ornowski borys.ornowski@skninwestor.com PROJEKT MAGAZYNU:

REDAKTOR Maciej Ciarkowski maciej.ciarkowski@skninwestor.com REDAKTOR Anna Jopek anna.jopek@skninwestor.com KONTAKT Z PARTNERAMI Narek Soghbatyan narek.soghbatyan@skninwestor.com KOREKTA POLONISTYCZNA:

Marta Sawicka

Aleksandra Woźniak

SKŁAD MAGAZYNU:

KOREKTA ANGLISTYCZNA:

Magdalena Wilczak ILUSTRACJE: Jadzia Mołoń WYKRESY I INFOGRAFIKI: Maciej Ciarkowski Paulina Staniszewska

Aleksandra Lipowska ZDJĘCIA REDAKCJI: dr Rafał Wolski MIEJSCE SESJI: Pasaż Róży ZDJĘCIA W ARTYKUŁACH: Kacper Borowiecki William Berg-Hillinger Redd Angelo

Drogi Czytelniku, już po raz trzeci miałam okazję być częścią projektu, jakim jest tworzenie Magazynu Deal. Jest to dla mnie ogromne wyróżnienie, cieszę się, że miałam możliwość pracować nad tym wydaniem z fantastycznymi ludźmi z Redakcji i nie tylko. Ogromne podziękowania ślę wszystkim autorom artykułów – to Wy tworzycie Deal’a. Czytelniku, w wydaniu tym na pewno znajdziesz coś dla siebie. Swoją przygodę zaczniesz czytając wywiady z Pawłem Jacelem - dyrektorem inwestycyjnym w Credit Value Investments oraz z Błażejem Moderem – dyrektorem zarządzającym EC1 Łódź. Na kolejnych stronach pojawią się między innymi artykuły o Google, Wojsku Polskim, e-sporcie, a także wiele innych. Pragnę również podziękować Borysowi Ornowskiemu, Maćkowi Ciarkowskiemu, Paulinie Staniszewskiej oraz Ani Jopek za przepracowane godziny i włożone serce. Tworzenie Magazynu to nie łatwe zajęcie i przekonaliście się o tym niejednokrotnie, ale końcowa satysfakcja wynagradza cały trud i nieprzespane noce. Bardzo dużo pracy w to wydanie włożył także Narek Soghbatyan, który zajmował się kontaktem z partnerami – dziękuję również Tobie. Ogromne podziękowania kieruję do wszystkich partnerów, z którymi mieliśmy przyjemność współpracować. Dziękuję również Oli Woźniak za korektę artykułów oraz Jadzi Mołoń za stworzenie rysunków. Każdy z Was przyczynił się do powstania XXI wydania Deal’a. Drogi czytelniku, Magazyn Deal tworzą studenci z całej Polski, którzy mają możliwość napisania artykułu do jednego z pięciu działów. Jeżeli chcesz stać się częścią tego projektu, to nie zwlekaj i #napiszdoDEALA.

Miłej lektury!

Redaktor Naczelna Magdalena Wilczak

MAGAZYN DEAL NR 1 (21) JESIEŃ-ZIMA 2016 wydawca: Studenckie Koło Naukowe „Inwestor”, Uniwersytet Łódzki www.magazyndeal.pl Wydział Ekonomiczno - Socjologiczny, P.O.W. 3/5, 90-255 Łódź www.facebook.com/MagazynDeal ISSN: 1897 - 1075 deal@skninwestor.com Wydawcy Magazynu nie ponoszą odpowiedzialności za błędy czy konsekwencje wynikające z zastosowania informacji zawartych w czasopiśmie. Wszystkie materiały chronione są prawem autorskim. Przedruk lub rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie i jakimkolwiek języku bez pisemnej zgody wydawcy jest zabronione. Publikowane w magazynie Deal artykuły nie stanową usługi doradztwa inwestycyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jednolity Dz. U. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.)

SPIS TREŚCI

W CZTERY OCZY POD LUPĄ 5 PYTAŃ DO

7 11

FELIETON UDUCHOWIONY MENADŻER

GOOGLE IN TROUBLES?

SPEKULACYJNY SPEKULANT

WARTO WIEDZIEĆ NOWE POKOLENIE TWORZY NOWY MARKETING

(NIE)DOSKONAŁE PRAWO NIERUCHOMOŚCI?

WOJSKO POLSKIE CZAS PROFESJONALISTÓW

TWOJE INWESTYCJE E-SPORT — BIZNES Z DUŻYM POTENCJAŁEM

INWESTYCJA W PASJE

AKCJA NA GIEŁDZIE

TWOJA KARIERA ZAWÓD PRZYSZŁOŚCI

PELION PRACODAWCĄ I PARTNEREM DLA MŁODYCH I AMBITNYCH

MAKROEKONOMIA GLOBALIZACJA A KRYZYS GOSPODARCZY

ISLAMIC BANKING

PRZEJĘCI PRZEJĘCIEM

TESTY NUMERYCZNE

POD LUPĄ Rozmowa z Pawłem Jacelem, dyrektorem inwestycyjnym w Credit Value Investments. Przed dołączeniem do CVI, pracował przez ponad 4 lata w funduszu private equity Krokus PE, gdzie był odpowiedzialny m.in. za takie inwestycje jak OT Logistics i Termo Organika. Wcześniej przez prawie 2 lata pracował w butiku inwestycyjnym Hexagon Capital, biorąc udział w projektach doradztwa strategicznego oraz transakcyjnego. DEAL: Jak wyglądały początki Pana drogi zawodowej?

niesamowitych ludzi, którzy będą w przyszłości tworzyć polski rynek kapitałowy. Wielu z nich do

PAWEŁ JACEL: Inwestycjami oraz giełdą interesuję

dziś pozostaje moimi serdecznymi przyjaciółmi.

się już od kilku lat, a swoje pierwsze prywatne „inwestycje” w fundusze inwestycyjne zacząłem

D: Zdobył Pan prestiżowy tytuł Chartered Financial

jeszcze w liceum. Mimo to można śmiało powie-

Analyst, który otwiera drogę do kariery w sektorze

dzieć, że moja droga zawodowa zaczęła się od Stu-

inwestycji. Może Pan powiedzieć czytelnikom coś

denckiego Koła Naukowego Inwestor. Spotkałem

więcej na ten temat?

tam przyjaciół, którzy zainspirowali mnie do rozpoczęcia przygody zawodowej z rynkiem kapita-

P.J.: Zdecydowanie nauka do CFA wymaga wielu

łowym. Później, jeszcze na studiach, odbyłem staż

wyrzeczeń i połączenie jej z pracą nie należy do

w banku inwestycyjnym JP Morgan i firmie kon-

łatwych. Osobiście, uważam jednak, że zdobycie

sultingowej Boston Consulting Group, a także bra-

tytułu poza samą wiedzą, jest bardzo przydatne dla

łem udział w Akademii Liderów Rynku Kapitało-

wszystkich, którzy chcą wiązać swoją przyszłość

wego.

z zarządzaniem aktywami zarówno w Polsce, jak i na świecie. Oczywiście obecnie w naszym kraju,

D: Jak zatem ocenia Pan swój udział w Akade-

dużo więcej osób decyduje się na zdobycie tytułu

mii Liderów Rynku Kapitałowego i wpływ tego

Doradcy Inwestycyjnego, który daje większe moż-

doświadczenia na przyszłe życie zawodowe?

liwości w ramach polskiego systemu prawnego.

P.J.: Akademia, czyli ALRK, zdecydowanie otwo-

D: Czym się zatem różni tytuł CFA od Doradcy

rzyła przede mną jeszcze szerzej drzwi do kariery

Inwestycyjnego?

na rynku kapitałowym. Co więcej, podobnie jak P.J.: Oba tytuły mają 3 stopnie. Zakres wiedzy

SKN Inwestor, była to świetna okazja do poznania 9

jest dość podobny, z tą różnicą, że w ramach programu CFA duży nacisk kładzie się na etykę, a w programie na Doradcę Inwestycyjnego pierwsze skrzypce gra prawo polskiego rynku kapitałowego. Natomiast podstawową różnicą jest fakt, iż do zdobycia tytułu CFA wymagane jest co najmniej czteroletnie doświadczenie w zarządzaniu aktywami. Należy pamiętać, że tytuł CFA jest tytułem międzynarodowym. Z drugiej strony, w pracy w rodzimych TFI, tytuł Doradcy Inwestycyjnego może być bardziej przydatny. Poza CFA oraz Doradcą Inwestycyjnym, coraz popularniejsze staja się inne certyfikaty związane z finansami takie jak ACCA czy CAIA. D: Obecnie jest Pan Dyrektorem Inwestycyjnym w Credit Value Investments. Czym się dokładnie Pan zajmuje? P.J.: Może najpierw parę słów o tym, czym zajmuje się Credit Value Investment (CVI). CVI jest liderem w pozabankowym finansowaniu dłużnym skierowanym do średniej wielkości przedsiębiorstw – od 2012 wsparliśmy (poprzez fundusze, którymi zarządzamy) w rozwoju już ponad 500 przedsiębiorstw w Polsce i regionie CEE. Inwestujemy od 10 do 50 mln PLN w jeden projekt, głównie w formule private debt. W tej chwili zarządzamy aktywami o wartości ponad 3,4 mld PLN. W CVI jestem odpowiedzialny za cały cykl inwestycyjny, czyli pozyskiwanie i strukturyzowanie transakcji, a także monitoring spółek portfelowych. Z racji mojego wcześniejszego doświadczenia w funduszu private equity, w CVI zajmuję się głównie sektorem przemysłowym oraz wspólnymi inwestycjami z funduszami PE, a także inwestycjami typu mezzanine. D: Czym różni się finansowanie typu private debt od tradycyjnego finansowania bankowego oraz finansowania typu private equity? P.J.: Przede wszystkim private debt jest formą finansowania dłużnego (przeważnie poprzez obli-

„

gacje), które jest bardziej elastyczne niż finansowanie bankowe, dzięki temu jesteśmy w stanie finansować spółki lub projekty o dużo wyższym profilu ryzyka niż banki. Oczywiście finansowanie jest też odpowiednio droższe – średni koszt finansowania bankowego to zazwyczaj WIBOR + 2-4%, fundusze zarządzane przez CVI celują w zwrot 6-18% rocznie. Natomiast finansowanie typu private equity to inwestycje bezpośrednio w udziały lub akcje danej spółki, najczęściej w pakiet kontrolny (czyli powyżej 50%). Horyzont inwestycyjny to 10

...jesteśmy w stanie finansować spółki lub projekty o dużo wyższym profilu ryzyka niż banki

„

najczęściej 4-7 lat, fundusze private equity ocze-

nesowego spółki oraz ocena możliwości rozwoju

kują również dużo wyższego zwrotu (zazwyczaj

i czynników ryzyka. Oczywiście najtrudniejszym

jest to IRR na poziomie 25-40% rocznie) niż fun-

elementem jest oszacowanie oraz zmitygowanie

dusze private debt (które celują 8-20%). Dodat-

odpowiednich ryzyk.

kowo zarządzający funduszami PE zazwyczaj dużo mocniej angażują się w zarzadzanie spółką port-

D: Inwestujecie Państwo również w regionie CEE.

felową, najczęściej na poziomie Rady Nadzorczej,

Jak wypada polski rynek inwestycyjny w porówna-

ale czasem również wchodzą do zarządów tych

niu do innych krajów Europy Środkowo-Wschod-

spółek. Reasumując dzięki formule private debt

niej?

często nasze finansowanie jest uzupełnieniem finansowania bankowego oraz finansowania typu

P.J.: Zdecydowanie Polska jest największym

private equity.

i najlepiej rozwijającym się rynkiem w regionie.

kluczowe jest szybkie zrozumienie modelu biznesowego spółki oraz ocena możliwości rozwoju i czynników ryzyka

Natomiast ostatnio zauważyliśmy większą aktywność inwestycyjną w Rumunii, Bułgarii oraz w innych krajach bałkańskich. Jeśli chodzi o wschód, czyli Rosję i Ukrainę, polityczne czynniki ryzyka nadal wydają się zbyt duże. D: W branży inwestycyjnej wiele godzin spędza się w pracy. Czy mógłby Pan nam zdradzić jak sobie z tym radzić? Czy rozwój zawodowy w tej dziedzi-

D: Zajmują się Państwo również inwestycjami typu

nie odbywa się kosztem innych sfer życia?

mezzanine. Co to takiego? P.J.: Bez wątpienia praca w funduszu wymaga P.J.: Mezzanine to po angielsku półpiętro lub

dużego zaangażowania, ale daje również wiele

antresola, co w pewnym sensie dobrze oddaje

satysfakcji. Z drugiej strony, porównując moje

charakter tych inwestycji. Są to inwestycje pod-

godziny pracy z kolegami z bankowości inwesty-

wyższonego ryzyka, które dodatkowo mogą łączyć

cyjnej czy konsultingu, jest bardzo przyzwoicie.

w sobie elementy długu oraz equity np. mogą to

Ważne jest oczywiście, aby znaleźć odpowiednie

być obligacje oraz warranty/opcje na akcje, obli-

proporcje pomiędzy pracą, rodziną i relacjami

gacje zamienne/konwertowane na akcje, obligacje

z przyjaciółmi oraz realizacją własnych pasji.

oraz pakiet mniejszościowy akcji np. 5-10%. Jest to rozwiązanie bardzo elastyczne, dlatego poten-

D: Czy ma Pan wskazówki dla młodych ludzi pra-

cjalnych struktur jest wiele.

gnących w przyszłości związać się z branżą inwestycyjną?

D: Jak wygląda Państwa proces inwestycyjny i co P.J.: Przede wszystkim warto poznawać ludzi, któ-

jest największym wyzwaniem?

rzy mogą podzielić się swoim doświadczeniem. P.J.: Potencjalne transakcje pochodzą z kilku źró-

Zachęcam również do aktywnego udziału w kołach

deł zazwyczaj od doradców, samych spółek lub

naukowych i organizacjach studenckich. Sama

poprzez naszą sieć kontaktów. Nowy projekt trafia

nauka to nie wszystko, dlatego im wcześniej zdo-

do tzw. „Pipeline”, gdzie jest przedmiotem analizy

będzie się doświadczenie zawodowe (np. poprzez

i strukturyzacji. Następnie projekt podlega ocenie

praktyki letnie) tym lepiej. Branża inwestycyjna

na cotygodniowych spotkaniach naszego Komite-

jest bardzo obszerna, więc dzięki praktykom moż-

tu Inwestycyjnego. Na bieżąco analizujemy około

na poznać wiele z tych obszarów. Oczywiście warto

40-50 projektów. Po pozytywnej weryfikacji oraz

też się zastanowić nad zdobyciem certyfikatu CFA

akceptacji warunków przez spółkę następuje za-

lub Doradcy Inwestycyjnego. Na koniec mogę do-

mknięcie transakcji, czyli objęcie obligacji przez

dać (choć wiem, że może to zabrzmieć banalnie),

fundusz zarządzany przez CVI. Cały proces trwa

że trzeba to po prostu lubić. Zachęcam wszystkich

zazwyczaj od 4 do 8 tygodni. Przez okres pomiędzy

do spróbowania swoich sił.

zamknięciem a spłatą/wykupem obligacji, spółka portfelowa jest na bieżąco monitorowana przez

Rozmowę przeprowadziła

osobę odpowiedzialną za projekt.

Redakcja Magazynu Deal

Jak w każdym procesie inwestycyjnym, kluczowe jest szybkie zrozumienie modelu biz12

5 PYTAŃ DO O potencjale najstarszej, łódzkiej elektrow-

ni – EC1, nowych projektach w ramach jej działalności i swoich doświadczeniach w rozmowie z Redakcją Magazynu Deal opowiada Błażej Moder – Dyrektor Zarządzający EC1 Łódź. 1. Podczas swojej kariery był Pan dyrektorem

mat wokół NCŁ zaczął się stopniowo zmieniać.

Nowego Centrum Łodzi – największego projek-

Ostatnie rekordowe w skali Łodzi licytacje działek

tu urbanistycznego w Polsce. Mógłby Pan opo-

w sąsiedztwie dworca i EC1 świadczą o tym, że cel

wiedzieć o największych wyzwaniach jakie przed

został osiągnięty.

Panem stały? 2. Obecnie jest Pan dyrektorem zarządzającym BŁAŻEJ MODER: Jeśli miałbym dokonywać podsu-

w EC1 Łódź - najstarszej łódzkiej elektrowni. Jakie

mowania powiedziałbym, że idea utworzenia NCŁ

były największe trudności z jakimi musiał się Pan

była słuszna i wizjonerska. Zatem, mówiąc ogól-

borykać podczas przemiany tego miejsca w ośro-

nie, na początku mojej kadencji w 2011 roku wokół

dek kultury?

NCŁ panowała nieufność: inwestorów, mieszkańców i mediów. Skupiłem się wobec tego na trzech

B.M.: Projekt transformacji EC1 ze zrujnowanego

głównych zadaniach: koordynacji już rozpoczę-

obiektu przemysłowego do postaci jednej z naj-

tych projektów, z których głównym był oczywiście

większych łódzkich instytucji kultury ma swoją

dworzec Łódź Fabryczna. Drugim zadaniem było

trudną historię i przezwyciężenie jej skutków kosz-

odzyskanie kontroli nad EC1 i uporządkowanie

towało mnóstwo wysiłku. Uporządkowanie spraw

kryzysu, który trwał w relacjach miasta a prywat-

formalnych i prawnych oraz dokończenie prac bu-

nego podmiotu, w którego rękach znalazła się ta

dowlanych i remontowych to oczywiście trudne za-

zabytkowa elektrownia. Odzyskanie EC1 dla Łodzi

dania, zważywszy na skalę przedsięwzięcia. Równie

uważam za duży sukces.

trudne było odzyskanie zaufania łodzian, przywró-

I wreszcie planowanie NCŁ. Uchwalenie

cenia im wiary w przyszłość EC1 i sens kontynuacji

miejscowego planu zagospodarowania przestrzen-

prac. Wymagało to skompletowania zespołu i stwo-

nego dla tego obszaru wymagało ogromnej pracy.

rzenia odpowiedniej kultury organizacji. To są po-

Jednocześnie powstał master plan określający

ważne wyzwania menedżerskie. Kiedy chwalimy się

precyzyjnie co, w jakim czasie i za ile powinno po-

dziś naszym Planetarium i opowiadamy, że w ciągu

wstać na tym ważnym, strategicznym obszarze.

niespełna roku odwiedziło je blisko 120 tys. ludzi,

Jest jasne, że wszystkie te elementy są po-

że wygrało plebiscyt „7 Nowych Cudów Polski” ma-

łączone. Mam na myśli fakt, iż uporządkowanie

gazynu National Geographic Traveler, wciąż mam

i strategiczne podejście zostało dostrzeżone i kli-

w pamięci konferencje prasowe, na które wszyscy 13

goście wchodzili w specjalnych kaskach i kamizelkach, ponieważ obiekt był po prostu placem budowy. Dziś to już anegdota, ale całkiem niedawno tak to właśnie wyglądało. Niemniej ten etap, nazwijmy go formatywnym, mamy za sobą. 3. W budynku zachodnim powstaje Centrum Nauki i Techniki. Macie Państwo zamiar konkurować z popularnym Centrum Nauki Kopernik w Warszawie? B.M.: Centrum Nauki i Techniki EC1 jest unikatowym projektem, który trudno porównywać do jednostek pozaformalnego kształcenia, które dotąd działają w naszym kraju. Oczywiście decyduje o tym architektura zabytkowej elektrowni z 1929 r. oraz zachowane, zakonserwowane i odnowione wyposażenie tej placówki. Wystarczy powiedzieć, że EC1 jest atrakcją turystyczną nawet bez instalowanych właśnie multimediów czy interaktywnych narzędzi. Przykładowo: podczas nocy muzeów jesteśmy jedną z najchętniej wybieranych lokalizacji, a przez nasze obiekty przewijają się wtedy tysiące ludzi. Pamiętajmy, że EC1 jako obiekt przemysłowy przez dziesiątki lat pozostawała niedostępna dla postronnych. Jednocześnie jest to obiekt zlokalizowany kilkaset metrów od głównego łódzkiego dworca kolejowego, 10 minut spacerem od ul. Piotrkowskiej i mniej więcej tyle samo do Księżego Młyna. Co do samego Centrum Nauki i Techniki EC1 na pewno liczymy na gości z całej Polski. Zresztą nasza placówka będzie największą tego typu w całym kraju. Wspomniane wyżej zabytkowe wyposażenie zostanie wprawione w ruch za pomocą multimediów. Śmiem twierdzić, że nigdzie nie da się pokazać wyraźniej i bardziej zrozumiale procesu powstawania i przetwarzania energii elektrycznej. Obok tego powstaje specjalna strefa dla najmłodszych, dwie dodatkowe stałe wystawy: „Makro – świat, mikro świat” oraz „Historia wiedzy i cywilizacji”. Do tego planowane są ekspozycje czasowe i liczne wydarzenia. Mamy ambicję, przybliżać naszym gościom wiedzę z dziedziny chemii, fizyki i nauk przyrodniczych oraz jej wykorzystanie w codziennym życiu. Chcemy tłumaczyć zasady fizyczne i procesy chemiczne rządzące światem. Zaszczepić ciekawość i chęć uczenia się poza szkolnymi murami. Nade wszystko chcemy stworzyć miejsce mądrego spędzania czasu. Wierzę, że ta różnorodność i szeroka oferta centrów nauki uzupełnia się wzajemnie i tworzy bardzo pożyteczną sieć współpracy. Nasze Centrum jest także członkiem porozumienia SPiN (Społeczeństwo i Nauka), działającego pod auspicjami Ministerstwa Edukacji oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Można zatem mówić nie tyle o konkuren14

B.M.: Jak wspominałem, obecnie trwają pra-

cji, co o współpracy w realizacji większego celu.

ce nad wyposażeniem i uruchomieniem naj4. Czy przedsięwzięcie jakim była rewitalizacja całe-

większego w Polsce Centrum Nauki i Techniki.

go obiektu wpłynęła, w Pana opinii, na zwiększenie

Ta placówka będzie otwarta jesienią 2017 r.

atrakcyjności Łodzi?

Również na jesień tego samego roku przewidujemy otwarcie wystawy „Leonardo da Vinci.

B.M.: W pełni doceniam wszystkie projekty, któ-

Energia umysłu”, która zwiedziła dotąd tak re-

re stopniowo podnoszą jakość życia w naszym

nomowane centra wiedzy i muzea, jak londyń-

mieście. Często są to przedsięwzięcia niewielkiej

skie Science Museum, Cité des sciences et de

skali, ale ogromnego znaczenia. Niemniej mam

l’industrie w Paryżu czy Deutsches Museum

świadomość, że sprzedaż najdroższej działki w Łodzi

w Monachium.

w ostatnich dniach, wiązała się z m.in. z jej dosko-

Równolegle postępują prace nad uruchomie-

nałą lokalizacją. Praktycznie w każdym komuni-

niem ekspozycji Narodowego Centrum Kultury

kacie prasowym wskazywano, że teren, o którym

Filmowej, przygotowujemy się do inwestycji

mówimy mieści się pomiędzy Dworcem Łódź Fa-

w ostatniej nieremontowanej dotąd części kom-

bryczna a właśnie EC1. To wspaniale, że zrewita-

pleksu,

lizowana elektrownia już spełnia swoje zadanie

i Narracji Interaktywnej. To perspektywa długo-

i staje się łódzkim znakiem jakości, czymś szeroko

terminowa.

gdzie

powstanie

Centrum

Komiksu

rozpoznawanym – przede wszystkim ponadlokalnie.

Natomiast na początku grudnia w naszym

Trudno także ocenić wartość promocyjną

Planetarium zabrzmi więcej muzyki. Dziś nie

Planetarium, które otworzyliśmy na początku

mogę jeszcze zdradzać szczegółów, ale zachęcam

2016 r. Pozytywny ogólnopolski odbiór, zainte-

do śledzenia naszych stron w internecie – warto!

resowanie publiczności i mediów – to wszystko

Zapraszamy także na wycieczki po EC1. To

przyniosło Łodzi wyłącznie korzyści. Nie mówiąc

najlepsze okazje na poznanie historii naszej pla-

oczywiście o wrażeniach widzów i udostępnieniu

cówki i planów na jej przyszłość .

im zupełnie nowej możliwości mądrego spędzania czasu. A to przecież najważniejsze. Z drugiej

Rozmowę przeprowadziła

strony, dzięki wygranej w plebiscycie magazynu

Redakcja Magazynu Deal

National Geographic Traveler „7 Nowych Cudów Polski” mieliśmy okazję prezentować naszą placówkę na ogólnopolskich targach turystycznych. I proszę mi wierzyć, wielu gości imprezy deklarowało chęć odwiedzenia Łodzi i dostrzegała zmiany, jakie w niej zachodzą. A przecież jesteśmy na początku drogi. Uruchomienie Centrum Nauki i Techniki, wystaw Narodowego Centrum Kultury Filmowej i Centrum Komiksu i Narracji Interaktywnej przyniesie miastu wielokrotnie większe profity – nie tylko wizerunkowe. Dodajmy, że „EC1 Łódź – Miasto Kultury” jest także współproducentem filmów, a są wśród nich tytuły takie jak nominowane do Oscara „Powidoki” Andrzeja Wajdy czy doceniana przez światową krytykę „Maria Curie”. To, że w czołówkach takich dzieł znajduje się znak łódzkiej instytucji kultury i samej Łodzi uważam za wspaniałe i tak właśnie definiuję wartościową promocję. Nie zapominajmy o tym, że EC1 to po prostu fragment historii miasta. Łodzianie mają z czego być dumni. To kolejna sprawa, której nie wolno pominąć i mówię to z dumą: EC1 na pewno współtworzy łódzką tożsamość. 5. Jakie są najbliższe plany na przyszłość związane z EC1 Łódź – Miasto Kultury? 16

UDUCHOWIONY MENADŻER Rola samoświadomości jako głównego filaru systemu zarządzania opartego na jezuickiej koncepcji przywództwa według Chrisa Lowneya. Na przestrzeni lat stworzono wiele mniej

Następny to pomysłowość wraz ze zdolnością

lub bardziej profesjonalnych modeli zarządzania.

adaptacji do zmieniającego się otoczenia. Chodzi

A co jeśli wiedza ta ma już 450 lat i nie powstała

tu szczególnie o wprowadzanie innowacji oraz

w ośrodkach akademickich ani instytucjach finan-

odważną reakcję na zmiany. Podejmowanie no-

sowych? Taki model przedstawia i promuje Chris

wych wyzwań ułatwia liderowi wymieniona powy-

Lowney, autorytet w dziedzinie przywództwa

żej świadomość istnienia trwałych niezmiennych

i zarządzania, doktor honoris causa pięciu uczelni,

wartości.

autor przetłumaczonej na 11 języków bestsellero-

Kolejnym, bardzo zaskakującym filarem jest

wej książki „Heroiczne Przywództwo”. Ten były

miłość. Polega na zwracaniu uwagi na potrzeby

jezuita, spędził w zakonie 7 lat, a przez kolejne 17

innych, przyciąganiu pozytywnym nastawieniem,

lat pracował w J.P. Morgan - jednym z najwięk-

stylem życia, rozbudowaniu umiejętności dostrze-

szych banków świata jako dyrektor zarządzający

gania i rozbudzania w ludziach twórczego poten-

oddziałów w Nowym Jorku, Tokio, Singapurze

cjału.

i Londynie. Lowney spojrzał na zakon jezuitów

Ostatni filar to wyrastający z ignacjańskiego

przez pryzmat swojej działalności zawodowej na

magis (z łacińskiego: bardziej, więcej) heroizm

stanowiskach menedżerskich w jednym z najwięk-

– stawianie sobie i innym ambitnych celów, nie

szych amerykańskich banków i połączył te dwie,

dla doraźnych korzyści, ale z powodu wizji, którą

tak różne instytucje, tworząc koncepcje czerpią-

lider ma przed oczami. Mieści się w nim również

cą z obu doświadczeń. Podstawy trwałego i efek-

zdolność do współpracy, właściwej komunikacji

tywnego systemu zbudował na bazie „Ćwiczeń

oraz motywowania siebie i innych do działania.

duchowych” autorstwa założyciela Zakonu Jezuitów – św. Ignacego Loyoli, uzupełniając je ści-

Jak połączyć nauki jezuickie z zarządza-

słą, akademicką wiedzą.

niem? Pierwsze skojarzenie pojawiło się u Lowney’a jesz-

Filary sukcesu jezuickiego przywództwa

cze podczas pracy w J.P.Morgan, w trakcie działań

Chris Lowney wskazuje na 4 istniejące filary wy-

nad wprowadzeniem nowego systemu oceny pra-

korzystywane w modelu jezuickim. Pierwszym

cowników – „360 stopniowy feedback”. Polegał

z nich, będącym niejako fundamentem pozosta-

on na wielopoziomowym procesie oceny, w któ-

łych jest samoświadomość. Przywódca musi wie-

rej mieli uczestniczyć nie tylko współpracownicy

dzieć jakimi wartościami się kieruje, według nich

czy podwładni, ale również przełożeni. Podobny

postępować, znać swoje mocne i słabe strony.

system znany był Lowneyowi z zakonnych prak17

„

tyk. To co dla zarządzania było innowacyjnym

będąc działaniem, ale życiem i sposobem na nie.

systemem, 400 lat wcześniej wprowadził sam św.

Ostatecznie, zadanie stawiane przed przywódcą

Ignacy Loyola. Jak słusznie zauważa Chris Low-

nie może zostać nigdy wypełnione, ponieważ przy-

ney: „Założyciel zakonu jezuitów, święty Ignacy

wództwo to niekończący się proces.

Loyola, nie znał współczesnej nam psychologii

Skoro przywództwo zaczyna się od autoprzy-

ani teorii decyzji; okazuje się jednak, że intuicyj-

wództwa to proces ten lider musi rozpocząć od

nie rozumiał ludzką naturę. O ludzkich wadach

poznawania siebie samego, zrozumienia swoich

przekonał się na własnej skórze, popełniając

mocnych i słabych stron, uświadomienia sobie

w młodości bardzo wiele błędów. Chcąc zaoszczę-

wartości, którym będzie wierny. W celu kształto-

dzić ich innym, stworzył coś co można by nazwać

wania samoświadomości u nowicjuszy stosowa-

technologiami duchowymi, służącymi mądrym

no wobec nich odcięcie na jakiś czas od kontak-

wsparciem na krętej drodze, która wiedzie do po-

tów z innymi, wysyłano na długie pielgrzymki,

dejmowania właściwych decyzji, niezależnie od

podczas których musieli żebrać o jedzenie czy

tego, czy dotyczą one kariery zawodowej, naszych

nocleg, zlecano żmudne i nieciekawe zajęcia.

relacji, planów biznesowych, czy nawet kierowania

Takie ćwiczenia pozwalały odkrywać wiedzę

całym Kościołem”.

o sobie, swoich pragnieniach i dążeniach oraz sła-

Zainspirowany tym odkryciem, Chris Low-

bościach jakie mogą przeszkadzać im w realizacji

ney rozpoczął poszukiwania w naukach założy-

celów. Tak długo, jak nasze słabości pozostają

ciela jezuitów innych elementów, które w dzi-

nierozpoznane lub głęboko ukryte, nie mamy nad

siejszych czasach mogą stać się przydatne do

nimi żadnej władzy. Zrozumienie, będące proce-

kształtowania biznesowych liderów. Tak powstały

sem niełatwym i przynoszącym ból, jest pierw-

podwaliny jego systemu, który oparł na czterech fi-

szym krokiem dodającym siły do ich całkowitego

larach: samoświadomości, pomysłowości, miłości

pokonywania. To czego szukamy, w badaniu oce-

i heroizmie.

niającym samego siebie, zostało przez Loyolę nazwane „nieuporządkowanymi poruszeniami”.

Tak długo, jak nasze słabości pozostają nierozpoznane lub głęboko ukryte, nie mamy nad nimi żadnej władzy

Samoświadomość prowadzi do uporządkowania swojego życia Każdy nowicjusz, który przez 30 dni poddawał się zalecanym przez św. Ignacego Loyolę ćwiczeniom duchowym nabywał wyjątkowo cenne cechy, takie jak zdolność do systematycznej refleksji nad swymi słabościami, szczególnie ujawniającymi się

Samoświadomość

w nawykach i skłonnościach. Tworzył on także

Jezuici zalecali uczniom, aby najpierw poznali

swój własny zintegrowany światopogląd, wizję

swoje słabości i mocne strony, ugruntowali świa-

i system wartości oparty na głębokim szacunku dla

topogląd, zdali sobie sprawę z wartości, którym

innych ludzi i całego stworzenia. Refleksja prowa-

chcą być wierni. Opierając się na tym funda-

dziła także do uznania siebie samego za kochanego

mencie powinni odważnie dostosowywać się do

i ważnego. Nowicjusz nabywał zdolności i codzien-

zmian i wprowadzać innowacje, przy zachowaniu

ne nawyki wyłączania powszednich rozproszeń,

pozytywnego i pełnego szacunku nastawienia do

aby móc oddawać się refleksji, a także opanowy-

innych. Zadanie przywódcy polega bowiem na

wał metodę rozważania wyborów i podejmowania

stawianiu przed sobą i współpracownikami hero-

decyzji.

icznych celów. Należy zaznaczyć, iż bardzo waż-

Wraz z ciągłymi zmianami świata zewnętrz-

nym założeniem, leżącym bezpośrednio u pod-

nego, przywódca zachowujący wierność war-

staw szkolenia nowicjuszy było przekonanie, że

tościom także musi się zmieniać. Nowicjusze

konieczne jest najpierw autoprzywództwo i prze-

po miesięcznym przygotowaniu byli co prawda

świadczenie, iż każdy może stać się liderem.

wzmocnieni, ale po powrocie do świata mogli za-

Podejście jezuickie patrzy na przywództwo

gubić z oczu cel. Dlatego właśnie jezuici zalecają

przez inny pryzmat, w którym ukazuje się ono

codzienną refleksję nad działaniami i nawyk cią-

dla nas w całkowicie odmiennym świetle. Zakła-

głego uczenia się. Polecają by kilka razy dziennie

da, że wszyscy jesteśmy przywódcami i przewo-

przypominać sobie o swoim światopoglądzie prze-

dzimy cały czas, robiąc to lepiej lub gorzej. Samo

pełnionym miłością, analizować kolejne działania

przywództwo pochodzi z wewnątrz, wiążąc się

pod kątem realizacji wielkich celów, które chce się

zarówno z tym kim jesteśmy, jak i co robimy, nie

osiągnąć. Jezuici nazywają ten czas „egzaminem” 18

(źródłosłów łaciński tego słowa – ex amen, potocz-

radzić. Ułomności wiążą się przede wszystkim

nie oznaczającego rachunek sumienia, wskazuje

z podejmowaniem ryzyka, zarządzaniem, budowa-

na proces „badania siebie”, „poddawanie siebie

niem relacji z innymi, dokonywaniem ocen – in-

próbie”), mając na myśli mentalny postój, coś, co

nymi słowy, z menadżerskimi zdolnościami oraz

można by porównać do odpoczynku podczas dłu-

odwagą, a te z kolei rodzą się w dojrzałej świado-

giej, nużącej podróży. Obok ćwiczeń duchowych

mości samego siebie.

jest to jedna z najbardziej charakterystycznych

Kierujący biznesem lider musi cechować się

praktyk duchowości jezuickiej.

wysokim poziomem samoświadomości by z odwagą realizować postawione przed nim zadania. Nie

Jezuickie nauki a współcześni liderzy

ma więc wątpliwości, iż jest to ogromna wartość

Przy dzisiejszym tempie życia trudno wygospo-

dla przywódcy.

darować choćby jeden dzień na refleksję. Należy

Samoświadomość jest także fundamentem

jednak zauważyć, że korzyści z niej wynikające

dla pozostałych filarów wskazanych przez Low-

warte są poświęconego czasu. Autor, korzystając

neya, który zakłada, że świadomy lider ma już

z własnych doświadczeń proponuje znaleźć trzy

uporządkowany system wartości, jest wolny od

razy dziennie 5 minut właśnie na krótką refleksję.

złych nawyków i uzależnień, które go ograniczają.

Pozwoli to, uwzględniając aktualne informacje,

Jest też pewny siebie, by móc z odwagą odkrywać

na zastanowienie czy realizuje się cele, do któ-

nowe drogi.

rych zmierzamy, czy jesteśmy wierni wartościom

Współczesny lider według modelu Lowneya,

które wyznajemy. Podążając za C. Lowneyem:

wzorem jezuickich nowicjuszy, ma wykształcić

„W swej istocie szesnastowieczny rachunek su-

w sobie cechy heroicznego przywódcy. Kluczo-

mienia Ignacego w przedziwny sposób zwiastuje

wym i nowatorskim elementem jezuickiego po-

(a pod niektórymi względami przewyższa) dzisiej-

dejścia jest przekonanie, że każdy może przewo-

sze, wysoko cenione narzędzia służące realizacji.

dzić. Fundamentem działania heroicznego lidera

Na przykład przewodnik Strategy z serii „Harvard

ma być wierność wartościom, którymi kierują się

Business Essentials” poleca przypominającą ra-

w życiu oraz świadomość swoich mocnych

chunek sumienia procedurę pod nazwą „Model

i słabych stron. Stanowi to przedmiot pierwszej

trzymania kursu”. Jednak przy całym szacunku

zasady heroicznego przywództwa. Kandydat na li-

należnym zbiorowej mądrości Harvardu, Igna-

dera musi więc najpierw wykonać ogromną pracę

cy kładzie nacisk na kluczowe metody, o których

skupiając się na swoim życiu wewnętrznym, do-

szkoły biznesowe zapominają. Po pierwsze jego

konać przemyślenia swojego światopoglądu i zbu-

rachunek sumienia jest codziennym nawykiem,

dowania spiżowego systemu wartości. Nie może

który przeciwdziała ludzkiej skłonności do rozluź-

jednak zapominać, że jako człowiek ma też strony

niania czujności, gdy sprawy mają się dobrze, co

całkowicie słabe. Posiadając tę świadomość powi-

jest dokładnie tym momentem, w którym proble-

nien pracować nad sobą, doskonalić samego siebie,

my zaczynają rosnąć jak tocząca się w dół śniego-

a także nie dopuścić by nasze niedoskonałości sta-

wa kula”.

ły się blokadą działania.

Lowney zachęca liderów, by zwracali uwagę

Czy heroiczny model przywództwa, sprawdzo-

nie tylko na uwarunkowania zewnętrzne, ale pa-

ny przez jezuitów ma szanse na zwycięstwo w dzi-

trzyli także do wewnątrz, na swoje życiowe prio-

siejszym zlaicyzowanym, zabieganym i bezreflek-

rytety. Zamiast skupiać się jedynie na aspektach

syjnym świecie? Ciężko to stwierdzić. Jest jednak

spoza nas, jak wyniki sprzedaży czy raporty, meto-

ciekawą alternatywą dla występujących i przeżywa-

da rachunku sumienia skupia się także na tym co

jących kryzys innych modeli zarządzania.

wewnątrz, przez rozmowę z samym sobą, refleksję nad naszym życiem. Nawyk autorefleksji jest cen-

Anna Wochowska

ny dla przywódców także dlatego, że daje możli-

aniawochowska@gmail.com

wość skupienia się na celach cząstkowych prowadzących do realizacji ogólnych planów. Zdarza się, że przyjmowani do firmy menadżerowie są niewątpliwie merytorycznie przygotowani, ale ponoszą porażkę wynikającą z braku umiejętności, które wypływają z samoświadomości. Lowney wysnuwa hipotezę, iż kariery wykolejają się, ponieważ pracownicy rzadko kiedy rozumieją swoje słabości i nie potrafią sobie z nimi 20

GOOGLE IN

TROUBLES? European Commission charges Google for the abuse of a dominant position. Once upon a time…

merous search engines presented on the Internet.

Have you ever heard about Google? If we ask

From market-based perspective, Google

anyone this question, for sure it will not be

Inc. has gained more than 50% share of the to-

open to doubt. The story of this leading search

tal search market and in this way it has become

engine dates back to 1998, when two PhD stu-

the world most powerful market leader. Having

dents – Larry Page and Sergein Brin came up

a dominant position on the market in the midst of

with an idea of the most distinctive web brows-

others business entities, Google is equipped with

er of present time. Their leading-edge purpose

both opportunities and risks, for example a domi-

was to look at multiple connecting links be-

nant position abuse, which from the legal perspec-

tween web pages in order to determine a site’s

tive can have very serious and highly sanctioned

authority. In 1998 two mates set up their first

consequences.

data center at Page’s dorm. Shortly after being encouraged by their fellow, who several years

In consonance with law…

earlier started Yahoo, they launched a compa-

In all kinds of conducts, business entities who are

ny, searching for investors to back them up.

participants on the relevant market are obligated

Meanwhile, one of the founders of Sun Microsys-

to comply with the law related to defined regula-

tems, Andy Bechtolsheim, invested 100 thous.

tion on a competitive market, taking into consid-

USD after receiving a demo version of their

eration not only considerably weaker position of

search technology, which within certain period

the consumers, but also protection for the market

of time inevitably contributed to raising over

sustainability. Unlawful behavior from market

1 mln USD by the pair of friends.

participants, who are equipped with a dominant

Google Inc. was established on September

position can be abused in many different ways,

7, 1998. After that, Page and Sergein hired their

starting from creation of barriers to entry, mis-

first employee – Craig Silverstein, who in the near

leading, tort of unfair competition, tacit collu-

future became the Google’s Director of Technolo-

sion, going through excessive pricing, predatory

gy. Although, the worldwide search engine’s early

pricing, limitation of the supply of production or

days were slightly humble, in the course of time,

market sharing. There are lots of legal regulations

it began to be perceived as a trustworthy source

which match up to competition’s expectations, not

of information and accomplished a strong reputa-

only on domestic grounds but also European one.

tion all over the world. In 2000 Google replaced

Polish legal act on competition protection

Yahoo’s own internal search engine to provide

consists of a variety of provisions which are aimed

supplementary search results on Yahoo. Google

at proper market functioning. On the internation-

currently supplies multiple search crawler for nu-

al ground, based on the European Union Law, 21

there is article 102 of the Treaty on the function-

engine emphasizes that all agreements which are

ing of the European Union that explicitly points

signed with many new partners, are completely

out that „any abuse by one or more undertakings

facultative.

of an dominant position within the internal mar-

What will be the end of the Google case?

ket or in a substantial part of it shall be prohibit-

It cannot be stated for sure but what is certain

ed as incompatible with the internal market in so

is the fact that global concern will face up to the

far as it may affect trade between Member States.

bitter financial consequences. The company has

Such abuse may, in particular, consists of: directly

12 weeks to respond to the commission’s charge

or indirectly imposing unfair purchase or selling

sheet, which is known as a statement of objec-

prices, limiting production, markets or technical

tions. The whole investigation is likely to last

development to the prejudice of consumers, ap-

several months. If the Commission upholds the

plying dissimilar conditions to equivalent trans-

complaint, Google can be fined up to 7.4 bn USD,

actions with other trading parties, thereby placing

which constitutes the equivalent of its 10% global

them at a competitive disadvantage, making the

revenue.

conclusions of contracts subject to acceptance by the other parties of supplementary obligations”.

Justyna Świnka

The literal extensive interpretation drives to

justynaswinka@gmail.com

the conclusion that having a dominant position is

‚‚

something legitimate, but abusing this position through many different possibilities stated in legal regulations, is strictly sanctioned. The most severe punishment is a financial penalty that is imposed by the European Commission. What is more, in Polish legal system there is also a private enforcement institution which is presented by the civil law and enables the aggrieved individual claim for damages from an entrepreneur who abuses prohibition of practices at variance with competition rules.

Competition should not be for a share of the market, but to expand the market

W.Edwards Deming

The European Commission takes a step… The EU accused Google of skewing market against competitors with its cutting-edge mobile operating system. The UE case against Android is connected with a concern that tablets and smartphone makers, just as network operators, are not free to choose which search engine to install because of Google’s unjustified restrictions and conditions, for example by enabling manufactures to install the crucial for users – Google Play store – shop with all applications, on condition that they set by default Google Search and Chrome on their electronic devices. The European Commission claims additionally that even this global concern offers some financial benefits for devices manufactures if they decide to install Google Search exclusively. Google Inc. denies an allegation and points out that all users can install any application on their electronic devices with Android, it does not have to be Google. What is more, global search 22

SPEKULACYJNY SPEKULANT W ostatnim czasie w Polsce robi się coraz głośniej na temat Pana Sorosa. Na świecie jest to jednak dosyć dobrze znana postać już od dłuższego czasu. Wzrost popularności w naszym kraju Pan

wał do Wielkiej Brytani. Ukończył studia na pre-

Soros zawdzięcza obecnej, wewnętrznej sytu-

stiżowym Londyńskim Uniwersytecie „London

acji politycznej Polski oraz wewnątrzunijnej.

School of Economics” w 1952 roku. To właśnie

To George Soros optuje za utworzeniem super-

podczas tego okresu George Soros zaadaptował

państwa unijnego oraz przyjmowaniem tak zwa-

teorię społeczeństwa otwartego głoszoną przez

nych „uchodźców”. Istnieją również podejrzenia,

Karla Poppera. Jest to pogląd mówiący o oderwa-

że Pan Soros wspiera opozycję w Polsce przez co

niu społeczeństwa od jego tożsamości narodowej,

w oczywisty sposób budzi niechęć zwolenników

dzięki czemu społeczeństwo otwarte jest w stanie

rządu. Kim więc tak naprawdę jest George Soros?

dyskutować na tematy ekonomiczno-polityczne,

Na czym polega jego fenomen? Jakie głosi poglą-

jak również przyjmować różnego rodzaju pomysły

dy? Jedno jest pewne. Nawet jeśli nie pełni roli

i rozwiązania . Teorię tę powinno się adaptować

szarej eminencji, to ma niewątpliwie ogromny

w swoim funkcjonowaniu bez znaczenia czy dana

wpływ na rzeszę osób.

idea jest jego własnym wytworem czy pochodzi

Soros urodził się 12 sierpnia 1930 w rodzinie

z zewnątrz. W tak rozumianym społeczeństwie nie

o węgiersko-żydowskich korzeniach, co w ubie-

ma nigdy stuprocentowego konsensusu, przez co

głym wieku, w tej części Europy nie było atutem.

nie można wdrożyć działań, które opierają się na

Rodzina Sorosa, dysponując dużym majątkiem,

jakiejkolwiek ideologii. Takim społeczeństwem

stanowiła elitę wśród rodzin żydowskich w Buda-

łatwo jest manipulować, ponieważ mniejszość

peszcie. W czasie wojny żydowskiej pochodzenie

czy to etniczna czy kulturowa może narzucać

Sorosa ciągle stawiało go w niebezpieczeństwie.

większości swoje poglądy. Dziś możemy zaob-

W związku z tym postanowił ratować swoje życie

serwować to zjawisko na przykładzie całej Unii

udając chrześcijanina. Brał także udział w konfi-

Europejskiej, gdzie nie tylko mówimy o otwar-

skacie mienia żydowskiego. Sam Soros w wywia-

tych granicach i swobodnym przepływie obywa-

dzie udzielonym Stevevowi Kroftowi dla telewi-

teli Unii, ale również o przyjmowaniu imigrantów

zji CBS z 1998r stwierdza, że nie ma w związku

spoza Unii bez żadnej kontroli . Inicjatorem tych

ze swoimi czynami poczucia winy. Książę Alexis

działań jest między innymi George Soros pro-

Scherbatoff, który przed i po II wojnie światowej

mujący multikulturalizm. W ten sposób ludzka

był członkiem Amerykańskiego wywiadu posuwa

mentalność ulega dezintegracji, obywatele prze-

się jeszcze dalej. Stwierdza, że pierwsza mała for-

stają być Polakami, Hiszpanami czy Słowakami.

tuna Sorosa pochodzi ze sprzedaży łupów zrabo-

Oni stają się Europejczykami. W ten sposób odry-

wanych razem z Niemcami węgierskim Żydom.

wa się całe społeczeństwa od ich korzeni.

Po wojnie młody George Soros wyemigro-

Młody Soros od Poppera zaczerpnął nie tyl23

„

ko teorię społeczeństwa otwartego, ale również

ków, ponieważ mimo iż część pozycji zamknie się

koncepcje gospodarczo – socjologiczne.

dla nas ze stratą, to pozycje przeciwne wygene-

...nie tylko mówimy o otwartych granicach i swobodnym przepływie obywateli Unii

rują dla nas zysk. Jednak gdy nie dzieje się nic nadzwyczajnego, z zyskiem możemy zamknąć wszystkie pozycje. Właśnie w takich teoriach i wpływie na rzeczywistość kryje się potęga władzy i bogactwa Georga Sorosa. Mimo iż z pochodzenia jest węgierskim Żydem, posługuje się paszportem Amerykańskim.

W 1956 roku wyemigrował do USA. Źró-

Tam również obecnie mieszka. Jego poglądy po-

dła jego przyszłej fortuny można się doszukiwać

lityczne są zdecydowanie liberalno-lewicowe.

właśnie w tamtym okresie. Soros zainteresował

On sam podczas kampanii prezydenckiej w Sta-

się giełdą, a konkretnie mówiąc spekulacją na ak-

nach Zjednoczonych w 2004 roku stwierdził, że

cjach tak zwanych śmieciowych. W realiach ów-

jego celem życiowym jest aby George W. Bush

czesnego kryzysu Soros był jedną z niewielu osób

nie otrzymał drugiej kadencji. Aby dopełnić

uważających, że uda mu się zarobić na giełdzie.

swojej groźby wpompował 23 581 000 dolarów

Uważając, że mimo trudnej sytuacji finansowej

w ręce 527 liberalnych i lewicowych organizacji,

firm miały one potencjał, aby przetrwać kryzys,

które wspierały przeciwników Busha. Jest to po-

więc mają również potencjał, aby wygenerować

wszechna metoda działania Sorosa. Już na po-

zysk. Jednak prawdziwą fortunę i sławę zdobył

czątku lat 90 Żydowski Bankier za pomocą swo-

w roku 1992. Jego Fundusz Walutowy Quantum

jego kapitału ingerował w postkomunistyczną

Fund zarabiał poprzez spekulacje walutowe, czy-

Europę Wschodnią, np. w sytuację w Jugosławii.

li przewidywanie przyszłych zmian ekonomicz-

Jak stwierdza Neil Clark: „Jugosłowianie wielo-

nych. George Soros uważał, że funt brytyjski

krotnie uparcie wybierali zreformowaną Partię

będzie tracił na wartości z powodu kryzysu pa-

Socjalistyczną Slobodana Miloszevicia do rządu.

nującego w tamtym czasie w Wielkiej Brytanii.

Soros stanął na wysokości zadania. Od 1991 roku

By zarobić Soros wymienił miliardy pożyczonych

jego Open Society Institute przekazał ponad 100

funtów na niemieckie marki. W ten sposób sam

mln dolarów do kasy opozycyjnej organizacji prze-

odcisnął wpływ na walucie Brytyjskiej, dokonując

ciwnej Miloszevicowi”. Po upadku Miloszevicia,

tak zwanego sprzężenia zwrotnego. Kiedy spadł

bombardowaniach Nato oraz odłączeniu Kosova

kurs funta, Soros zwrócił je po znacznie niższym

od Serbii Soros mógł swobodnie zaimplemen-

kursie, inkasując przy tym około miliarda dola-

tować na tym terenie swoja polityką globalizmu.

rów różnicy. Dlatego to właśnie on zasłużył sobie

Serbia, dzięki łasce Sorosa stała się „mniej, wię-

na przydomek człowieka, który złamał bank An-

cej, wolna”. Naród serbski podlegał standardowej

glii. W konsekwencji Pan Soros otrzymał zakaz

procedurze globalizmu gospodarczego Sorosa.

wjazdu na teren Zjednoczonego Królestwa.

Ta procedura była kopiowana i wdrożona na tere-

Sam Soros jest również uznawany za twór-

nie całej Europy Wschodniej w celu propagowania

cę strategii funduszy hedgingowych. Strategia ta

terapii wstrząsowej i wprowadzaniu reform go-

zakłada maksymalizacje zysku dla funduszu lub

spodarczych, następnym krokiem była wyprzedaż

inwestora przy równocześnie jak najmniejszym

cennych aktywów państwowych po zaniżonych ce-

ryzyku, co jest niezwykle złożonym procesem,

nach – powiedział kiedyś Neil Clark. W podobny

ponieważ rynki finansowe są nieprzewidywalne.

sposób został sprywatyzowany, a później wyprze-

W rzeczywistości wygląda to tak, że w tym samym

dany majątek narodowy Polski, właśnie na począt-

czasie należy otworzyć długie pozycje, czyli doko-

ku lat 90. Mimo iż są osoby, które łączą reformy

nać zakupu akcji sadząc, iż ich cena będzie rosła,

Leszka Balcerowicza z Sorosem, nie ma dowodu,

równocześnie otwierając pozycje krótkie. Chodzi

aby on był inicjatorem tego procederu.

tu o zawarcie transakcji terminowej na sprzedaż

W maju Sam Soros wziął również odpowie-

akcji w ten sposób, kiedy ich cena będzie spadać

dzialność za rewolucję na Ukrainie, tak zwanym

dany fundusz będzie notować zysk. To właśnie

Euro-Majdanem. William F. Jasper, znany dzien-

dzięki balansowaniu między krótkimi a długimi

nikarz i analityk powiedział: „Wielu uczestników

pozycjami możemy odnieść sukces, a nawet po-

demonstracji w Kijowie na tzw. „EuroMaidanie”

nadprzeciętne zyski używając dźwigni finansowej

było członkami finansowanych przez Sorosa or-

lub instrumentów pochodnych. Przy założeniu,

ganizacji pozarządowych i byli szkoleni przez te

że dzieje się coś nie przewidzianego, np. zamach

same organizacje pozarządowe na wielu warsz-

terrorystyczny nie zostaniemy bez żadnych środ-

tatach i konferencjach sponsorowanych przez 24

„

Międzynarodową Fundację Odrodzenie Sorosa

mała 90 tys. PLN na zweryfikowanie czy istnieje

(IRF). Soros szczyci się, że przyczynił się „bardziej

problem dyskryminacji lesbijek poza ośrodkami

niż jakakolwiek inna organizacja” do „demokra-

dużych miast jak i na terenach wiejskich. Inną

tycznej transformacji Ukrainy”. W rzeczywistości

fundacją działającą w Polsce wspieraną pieniędz-

konsekwencją tego przewrotu jest podział Ukra-

mi Pana Sorosa jest „Refugees Welcome Polska”.

iny i jej osłabienie , przez co Rosja odważyła się

Na stronie tej organizacji możemy przeczytać

na zaanektowanie Krymu i jej wschodnich ziem.

następujący wstęp: „A gdyby tak uchodźcy mogli

Doszło również do czystek etnicznych i odrodzenia

dzielić mieszkania i domy z Polakami, zamiast

się neofaszystowskiego ruchu Stepana Bandery.

przebywać w ośrodkach? Pomyśleliśmy o tym

Właśnie poprzez te i podobne działania Soros jest

samym i znaleźliśmy na to sposób”. Takimi dzia-

błędnie uznawany za filantropa. Ponieważ faktem

łaniami George Soros ingeruje w naszą polską

jest, iż przekazał i wciąż przekazuje sumy liczone

rzeczywistość. Czy jest to dobre czy złe? Każdy po-

w miliardach na działalność „charytatywną”. Jed-

winien osądzić to w zgodzie z własnym sumieniem

nak nie jest to do końca działalność filantropijna,

i poglądami. Czy to możliwe, że George Soros stoi

ponieważ w zamian za przekazanie tak ogromnych

za próbą wywołania w Polsce aksamitnej rewolu-

sum pieniężnych, może on swobodnie oddziały-

cji? Nie ulega jednak wątpliwości, że ani Polska

wać na sytuację geo-polityczną wielu krajów.

ani Polacy nie są obojętni dla miliardera. Znamy

W Polsce również istnieją fundacje wspie-

już skutki jego ingerencji w innych regionach

rane pieniędzmi Georga Sorosa. Dobrym przy-

świata. Pozostaje więc pytanie, jakie konsekwen-

kładem jest fundacja imienia Stefana Batorego.

cje poniesiemy my sami, jeśli ulegniemy naciskom

Jest to instytucja pozarządowa, która ma tworzyć

grup wspieranych przez wpływowego miliardera

w Polsce społeczeństwo obywatelskie, które nie-

zza oceanu.

jednokrotnie jest utożsamiane z otwartym społeczeństwem z teorii Karla Poppera. Na stronie tej

Bernard Kokczyński

organizacji możemy znaleźć między innymi „Apel

bernard.jeremi@o2.pl

do Prezydenta RP o niepodpisywanie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym” czy „Apel do Papieża Franciszka w sprawie mowy nienawiści”. Z tego jasno wynika, że ta organizacja w sposób oczywisty optuje po stronie dzisiejszej opozycji w naszym kraju. Sam miliarder wypowiada się w sposób następujący o fundacji Batorego:

W Polsce również istnieją fundacje wspierane pieniędzmi Georga Sorosa „Nie tylko Fundacja Batorego, ale i Gazeta Wyborcza spisały się nie najgorzej w ostatnich 10 latach. Fundacja Batorego jest jedną z fundacji, z której jestem najbardziej dumny (…) rzeczywiście popiera koncepcje społeczeństwa otwartego. W tej sieci fundacji staramy się stworzyć mikrokosmos otwartych społeczeństw (…). Ale myślę też o całym polskim społeczeństwie. Jest ono przykładem chyba największego sukcesu w przechodzeniu ku społeczeństwu otwartemu.” Swoje środki fundacja wydaje między innymi na sponsorowanie środowisk związanych z LGBT, aż 200 tys. PLN fundacja przeznaczyła na monitoring dla samorządu Krakowa, który ma rejestrować działania związane z szeroko rozumianą dyskryminacją. Z kolei fundacja Przestrzeń Kobiet ze Szczawnicy otrzy25

NOWE POKOLENIE TWORZY

NOWY MARKETING Wydawać by się mogło, że niewiele różni od siebie kolejne pokolenia. Rzeczywiście kiedyś tak było, a przynajmniej różnice były mniej widoczne. Dziś niestety zauważalna jest przepaść pomiędzy następującymi po sobie generacjami. W dużej mierze jest to spowodowane postępem technologicznym oraz ogólnym rozwojem gospodarek świata. Wiedza o nawykach i zróżnicowaniu po-

gowe zabiegi niż kolejne pokolenia, które wycho-

szczególnych generacji jest niezbędna do wła-

wały się w otoczeniu reklam. Mimo że są bardziej

ściwego dopasowania strategii marketingowej.

ufni, to nie są bezkrytyczni. Bardzo ważna jest dla

Dzięki temu przekaz jest bardziej chwytliwy,

nich relacja jakości do ceny. Lubią produkty, które

a w efekcie cała kampania reklamowa - skutecz-

będą służyły im latami. Dlatego zamiast zaopa-

niejsza. Co prawda, dla każdego ważna jest jakość,

trzyć się w Ikei, wybiorą raczej solidne, drewniane

czy osobowość marki, jednak preferencje zaku-

meble.

powe oraz wymagania zmieniają się stosunkowo szybko. W czasach konsumpcjonizmu i wzmożonej konkurencyjności wyzwaniem dla każdej firmy jest stworzenie takiej marki, by była ona jak najlepiej dopasowana do oczekiwań klienta. Wychowankowie PRLu Znaczącą przepaść możemy zauważyć porównując generację X - osób urodzonych w latach 1965-

pokolenie ”Z” aż 40% zakupów dokonuje

1979, z generacją Y osób, które przyszły na świat w

za pomocą smartfonów

latach 1980-1995. Pokolenie X zostało wychowane w zupełnie innych warunkach. Te osoby pamiętają

Mogę więc wymagam

czasy PRL-u, hiperinflację, strajki, zmianę ustroju,

Po pokoleniu PRL przyszła pora na pokolenie Y,

katastrofę w Czarnobylu, dotyczył ich też inny sys-

nazywane czasem „pokoleniem cyfrowym”, czy

tem edukacyjny. Dopiero gdy pokolenie X wcho-

„pokoleniem iPodów”. Dla tej generacji standar-

dziło w dorosłe życie na polską scenę rynkową

dowe kanały komunikacji nie mają już tak dużego

wkroczyły reklamy. Rozwój marketingu był czymś

znaczenia. To ludzie bardziej mobilni, dla któ-

zupełnie nowym i zaskakującym, co sprawiło, że

rych Internet jest naturalnym środkiem. Dla nich

pokolenie X jest bardziej podatne na marketin-

reklama w telewizji, radiu czy gazecie nie jest już 26

tak atrakcyjna, jak dla pokolenia X. Zdecydowanie

muszą mieć na uwadze wysoką świadomość kon-

są też bardziej krytyczni i wymagający. Poza oczy-

sumentów tej grupy. Nawet jeśli targetem nie jest

wistymi oczekiwaniami jakimi są: dobra jakość

pokolenie Z, to ono dyktuje trendy. To oni chętnie

i atrakcyjna cena, do gry wchodzą nowe aspekty.

doradzą starszym kolegom, rodzicom i dziadkom.

Pokolenie Y zaczyna zwracać uwagę m.in. na: ekologię, uczciwość, troskę o klienta, oryginalność, czy

Zwróć moją uwagę

wielofunkcyjność. Są to osoby otwarte na nowo-

Kampanie reklamowe przyniosą najlepszy efekt

ści i bardziej tolerancyjne niż ich poprzednicy.

przyciągając młodych ludzi. Mając na uwadze jak

Marketingowcy powinni również mieć na uwadze

istotną rolę dla pokolenia Z odgrywa Internet,

fakt, iż to pokolenie jest bardziej wyczulone na

skutecznym miejscem do promowania marki są

zabiegi manipulacyjne. Osoby należące do gene-

przede wszystkim media społecznościwe. Po co

racji Y wykazują zdecydowaną niechęć do fałszu,

odwiedzać sklepy stacjonarne by porównać ceny

sugestii, wskazówek, czy nachalnych rad przed-

produktów, kiedy szybciej możemy zrobić to za

stawianych w reklamach, np.: „Musisz to mieć!”.

pomocą specjalnych stron w Internecie, jedno-

Takie komunikaty są mało skutecznym zabiegiem,

cześnie sprawdzając liczbę like’ów na Facebooku.

przynajmniej jeśli chodzi o tą grupę wiekową. Oni

Obecnie, aby strategia marketingowa firmy była

nic nie muszą, oni mogą! A wybór mają spory.

atrakcyjna musi przede wszystkim trafiać w gusta

Jednocześnie nie ograniczają się do jednej, ulubio-

młodego pokolenia. Jest to zdecydowanie wyma-

nej marki. Lubią różnorodność, można ich wręcz

gająca grupa, co czyni ją swego rodzaju wyzwa-

uznać za nielojalnych. Zazwyczaj mają kilka ulu-

niem dla firm. To oni są przyszłością, pomimo

bionych marek z jednej branży. Próbując dotrzeć

podobieństwa w określonych zachowaniach do

do tego pokolenia należy używać różnorodnych

swoich poprzedników.

kanałów, tak aby zapewnić zróżnicowaną, intereSocial media przyszłością efektywnego

sującą komunikację.

marketingu

„

Z jak Zalogowani

Firmy muszą podążać za potrzebami pokolenia Z.

Jeszcze nie ucichły głosy o nowym pokoleniu Y,

Duża korzyść dla rozpowszechnienia marki płynie

a już możemy dostrzec nową grupę, która nie-

z aktywności w social mediach. Możliwości jest

znacznie różni się od swoich poprzedników. Z jak

dużo. Fanpage na Facebooku nie jest już jedyną

Zalogowany. Tak, pokolenie Z jest ciągle online.

opcją, choć nadal bardzo opłacalną . Na szczęście

Czego w pokoleniu Y raczej nie zauważymy,

nowych kanałów dotarcia do klienta nie brakuje,

a na pewno nie u starszych roczników. Pokole-

coraz popularniejszym staje się Instagram czy Sna-

nie Z, niekiedy nazywane również pokoleniem

pchat, z których firmy coraz chętniej korzystają.

C od angielskiego słowa „connected – połączony”. „Wejść do Internetu” – takiego sformułowania raczej od nich nie usłyszymy, przecież w Internecie jest się cały czas. Umownie osoby należące do tego pokolenia urodziły się po 1995 roku. Możemy tu zauważyć znaczne zacieranie się świata realnego z wirtualnym, konieczność bycia ciągle online.

Skutecznym miejscem do promowania marki są przede wszystkim media społecznościwe...

Nic dziwnego, technologie towarzyszą im od wcze-

Według obliczeń IAB Polska i PwC pierwszy

snych lat, a jeśli pojawiają się jakieś nowości,

kwartał 2016 roku poszerzył rynek internetowych

potrafią szybko się z nimi zapoznać. To pokolenie

reklam aż o 24,9%, jego wartość wzrosła do 800

smartfonów, tabletów, social mediów i Wikipe-

mln PLN. Liczba firm korzystających z możliwo-

dii. To osoby bardziej kreatywne, zdecydowanie

ści Facebooka w ostatnim roku wzrosła aż o 50%.

niezależne oraz o wiele bardziej wymagające co

Obecnie swój funpage ma tam już 50mln firm. Nie

do jakości produktów. Ludzka mentalność znów

jest to zaskakujące, biorąc pod uwagę że codzien-

zaczęła się zmieniać. Coraz więcej młodych ludzi

nie w Polsce z Facebooka korzysta ok 10 mln

nie daje wodzić się za nos markom, szukają lep-

użytkowników, a z Instagrama 400 mln na świe-

szych rozwiązań i lepszej jakości. Konkurencja nie

cie. Poza graficznymi reklamami, których rynek

śpi, a dostęp do informacji jest szybszy i łatwiejszy,

rozrasta się bardzo szybko, na scenę wkraczają na

pokolenie Z potrafi je przeanalizować i wykorzy-

szerszą skalę reklamy wideo online. W 2015 roku

stać zdobytą wiedzę. Nawet jeśli nie wybierają dla

można było zauważyć kolejny wysoki wzrost tego

siebie nowego iPoda, to chętnie doradzą rodzicom

typu reklam, bo aż o 34%. Umieszczając reklamę

w wyborze nowego telewizora. Marketingowcy

wideo na Facebooku marketingowcy muszą brać 27

"X"

"Y"

"Z" pod uwagę tzw. 3-second audition. To właśnie

nów spędzona jest na Facebooku i Instagramie.

pierwsze 3 sekundy zadecydują czy ktoś będzie

Dotyczy to głównie pokolenia Y i Z.

chciał poświęcić więcej czasu na obejrzenie spotu

Dzięki charakterystyce poszczególnych gene-

reklamowego. Należy więc porzucić idee reklam

racji, a także analizie kierunku rozwoju polskiego

telewizyjnych, na rzecz krótkich mobilnych spo-

i światowego rynku reklamy marketingowcy mogą

tów, w których pierwsze 10 sekund będzie dostar-

tworzyć efektywniejsze kampanie reklamowe,

czało większości wartościowego przekazu reklamy.

które będą głównie podporządkowane pokoleniom Y i Z. Należy pamiętać, że niekiedy kategory-

Stawiamy na mobilność

zowanie nie jest dobre i konieczne, jednak pewne

Według danych o zakupach mobilnych Polaków

różnice są zauważalne i warto je wykorzystywać.

z 2014 roku wynika, że pokolenie Z aż 40% swoich zakupów dokonuje za pomocą smartfonów,

Małgorzata Owczarek

a niecałe 50% za pomocą komputerów. W star-

malgorzata.owczarek@skninwestor.com

szych grupach wiekowych laptop czy PC ma nadal wysoki udział, bo aż ponad 80%. Przyszłością dla zakupów jest zdecydowanie rynek mobilny. Według badania M-commerce: „Kupuję mobilnie”, firmy niekorzystające z kanałów mobilnych, w opinii klientów nie dostosowują się do ich potrzeb, nie są na czasie, są nieświadome trendów lub po prostu nieprzyjazne dla klienta. Taka opinia wcale nie dziwi uwzględniając fakt, że 1 minuta z 5 jakie poświęcamy na korzystanie ze smartfo28

(NIE)DOSKONAŁE PRAWO NIERUCHOMOŚCI?

W latach 2008-2012 mieliśmy do czynienia z poważnym kryzysem na rynku nieruchomości. Problemy zaczęły się już w 2007 roku od ogólnoświatowego kryzysu na rynkach finansowych i bankowych, których przyczyną była zapaść na rynku pożyczek hipotecznych wysokiego ryzyka w Stanach Zjednoczonych. Paradoksalnie wiązało się to z hossą na rynku nieruchomości. Banki USA zbyt pochopnie udzielały kredy-

nych. Inwestycje zaczęły być odkładane na boczny

tów o podwyższonym ryzyku osobom o niewystar-

tor. Sytuacja ta trwała do 2010 roku, kiedy to na-

czających możliwościach finansowych. W trakcie

stąpiło ożywienie na rynku nieruchomości, dzięki

trwania wzrostu na rynku nieruchomości czołowe

ustabilizowaniu się popytu. Mimo braku boomu

instytucje ratingowe często nieświadomie wysta-

na rynku nieruchomości jaki miał miejsce przed

wiały wysokie oceny bezpieczeństwa obligacji.

kryzysem, można było zaobserwować odradzanie

Indywidualna niewypłacalność kredytobiorców

inwestycji w obiekty mieszkaniowe i handlowe,

doprowadziła do braku gotówki na rynku kre-

a także centra logistyczne.

dytowym i niestabilności instytucji bankowych.

Po kryzysie od dnia 20 lutego 2011 r. zaczy-

Gdy w 2006 roku doszło do podniesienia stóp

na obowiązywać nowa wersja ustawy o księgach

procentowych spadła atrakcyjność lokowania ka-

wieczystych i hipotece. Wprowadza ona szereg

pitału w nieruchomości. Ceny nieruchomości za-

kluczowych zmian, które mają chronić interesy

częły spadać, kredytobiorcy przestawali spłacać

właścicieli nieruchomości a także doprowadzić

zadłużenia, banki zajmując i sprzedając hipoteki

do tego, aby zarządzanie hipotekami stało się

doprowadziły do przyspieszenia obniżania warto-

tańsze i efektywniejsze. Do momentu nowelizacji

ści nieruchomości.

ustawy obowiązywała reguła „posuwania się hi-

Kryzys początkowo omijał polską gospo-

potek naprzód”. Zasada ta mówi, że w momencie

darkę. Za najważniejsze i największe zagrożenia

wygaśnięcia wpisanej do księgi wieczystej hipo-

uważano niebezpieczną zależność wartości złotego

teki „prawa o niższym pierwszeństwie awansują

od spekulacyjnych inwestycji krótkoterminowych,

w kolejności wykonania i zaspokojenia tzn. posu-

wysokie zadłużenie państwa oraz wysoki udział

wają się wyżej. Przy tym każde nowe obciążenie

importu w produkcji. Od listopada 2008 do czerw-

nieruchomości uzyskuje niższe pierwszeństwo

ca 2013 Rada Polityki Pieniężnej obniżyła depozy-

w tym ciągu, a decyduje o tym chwila złożenia

tową stopę procentową z 4,50 do 2,00%.

wniosku o dokonanie wpisu” (Bankier.pl). Nowe-

Wyniki branży budowlanej zaczęły spadać

lizacja ustawy dała właścicielom możliwość rozpo-

pod koniec 2008 roku. W wyniku spadku popytu

rządzania opróżnionym miejscem hipotecznym.

zaczęły spadać ceny prac i materiałów budowla-

Oznacza to, że właściciel może w tym miejscu usta29

nowić nową hipotekę lub przenieść w to miejsce którąkolwiek z istniejących hipotek obciążających daną nieruchomość. Nowa wersja ustawy wprowadza również możliwość zabezpieczenia jedną hipoteką kilku wierzytelności, zarówno istniejących jak i przyszłych. W sytuacji gdy suma hipoteki jest nadmierna,

„

aktualizacja przewiduje również możliwość żądania przez właściciela nieruchomości zmniejszenia jej sumy. Prawo do redukcji sumy zabezpieczenia będzie przysługiwało nie tylko w momencie ustanowienia hipoteki, ale także potem, na przykład w momencie częściowej spłaty obciążenia. Swoich praw właściciel będzie mógł dochodzić przez negocjacje z bankiem lub przez wniesienie powództwa do sądu.

Kryzys początkowo omijał Polską gospodarkę Z dniem 29 kwietnia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Ustawa ta jest niezwykle ważna dla prawodawstwa rynku nieruchomości, ponieważ wprowadza regulacje wcześniej nieopisanych prawem relacji między nabywcą a deweloperem. Najważniejszą regulacją jaką wprowadza ustawa jest nowa instytucja „rachunku powierniczego”. Rachunek ten ma na celu ochronę środków pieniężnych nabywców. Kontrolę nad nim mają sprawować banki, ma to sprawić aby środki składane na konto wykorzystywane były na cele związane z bieżąca inwestycją dewelopera. Wyróżniamy dwa rodzaje rachunków powierniczych: otwarty i zamknięty. Otwarty rachunek powierniczy daje deweloperowi prawo do dysponowania środkami nabywców już w trakcie prowadzenia prac budowlanych, lecz bank będzie je wypłacał stopniowo, po udowodnieniu zakończenia kolejnego etapu budowy. Zamknięty rachunek powierniczy oznacza natomiast jednorazową wypłatę na rzecz dewelopera po przeniesieniu na nabywcę prawa własności do nieruchomości. Kolejną ważną regulacją jaką wprowadziła ustawa jest ta dotycząca umów deweloperskich jako „umów nienazwanych”, które przybierały różne formy. Najczęstszą formą było zawieranie umów przedwstępnych, zobowiązujących do przeniesienia własności zabudowanej nieruchomości lub odrębnej własności lokalu na rzecz nabywcy, najczęściej bez zachowania formy aktu notarialnego. Umowa deweloperska powinna być zawierana w formie aktu notarialnego pod ry31

gorem nieważności. Do tej pory nie było przepisu

cę prawa pierwokupu, prawo to przechodzi na

chroniącego nabywców w razie niewypłacalności

Agencję Nieruchomości Rolnych. W momencie

dewelopera. Aby zmniejszyć ryzyko po stronie

nabycia nieruchomości rolnej nabywca będzie zo-

klientów deweloperów, została uchwalona Usta-

bowiązany przez 10 lat prowadzić gospodarstwo

wa. Ma ona na celu przede wszystkim uregulowa-

rolne. W tym czasie nieruchomość nie będzie mo-

nie zasad i trybu zawierania umów deweloperskich

gła być zbyta i oddana w dzierżawę.

oraz ochrony praw nabywców. Deweloper,

który

Można stwierdzić, że w wyniku ogólnoświasprzedaż

towego kryzysu na rynkach finansowych, polskie

nieruchomości zobowiązany jest do sporządze-

prawodawstwo związane z nieruchomościami oraz

nia prospektu informacyjnego. Ma też obowiązek

zarządzaniem gruntami, uległo znacznej moderni-

okazania go na żądanie osoby zainteresowanej

zacji. Mimo wprowadzenia pewnych nowych regu-

kupnem

zgodnie

lacji wymaga dalszego dopracowania. Pełne jest

z ustawą musi przedstawić również sprawozdanie

bowiem niedociągnięć, które chętnie wykorzystują

finansowe oraz szczegółowe informacje dotyczące

deweloperzy.

nieruchomości.

rozpoczyna

Deweloper

gruntu, na którym odbywać się będzie budowa, a także informacje o ostatnich ukończonych przez

Anna Jopek

siebie inwestycjach. Powyższe obowiązki nałożone

anna.jopek@skninwestor.com

na dewelopera mają na celu zwiększenie przejrzystości dokonywanej transakcji. 30 kwietnia 2016 roku weszła w życie ustawa z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Ustawa wprowadza regulacje w zakresie handlu oraz sprzedaży gruntów rolnych. Wprowadzony został zakaz sprzedaży nieruchomości lub ich części wchodzących do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na okres 5 lat od momentu wejścia w życie ustawy. Regulacja ta nie będzie jednak dotyczyła nieruchomości o powierzchni do 2 ha oraz nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Ograniczenie zostanie zniesione również przy wydaniu ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na cele inne niż rolne, wydawane w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ograniczony zostanie również dostęp do nieruchomości, które w planie zagospodarowania przestrzennego nie są przeznaczone na cele inne niż rolne. Nowy akt prawny wprowadza zmiany w obrocie gruntami o powierzchni 0,3 ha i większej. Dotychczas właściciel prywatnych gruntów mógł sprzedać je dowolnej osobie. Po wprowadzeniu ustawy prawo pierwokupu będzie miał dzierżawca nieruchomości rolnej spełniający określone warunki: • umowa dzierżawy była zawarta w formie pisemnej i jest opatrzona datą pewną, • umowa była wykonywana co najmniej przez 3 lata licząc od tej daty, • nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rolnego dzierżawcy. W przypadku niewykonania przez dzierżaw32

WOJSKO POLSKIE CZAS PROFESJONALISTÓW

Konflikty zbrojne towarzyszą ludziom od początku naszej cywilizacji. Ich przyczyn możemy upatrywać w różnicach kulturowych i religijnych, pobudkach czysto ekonomicznych, takich jak walka o zasoby, teren czy pieniądze, chęci poszerzania wpływów, czy likwidacji niewygodnego konkurenta. Historia zna liczne przypadki, w których nie-

żołnierzy potrzebnych rozwijającemu się mocar-

samowite cywilizacje były równane z ziemią- jak

stwu. W latach 107-101 p.n.e. urząd konsula zaj-

np. Sumerowie, którzy zniknęli po najeździe Aka-

mował Gajusz Mariusz, który całkowicie zreorga-

dyjczyków, czy Kartagińczycy podbici przez sta-

nizował rzymską armię. Pierwszy został zmieniony

rożytnych Rzymian. Lecz gdzie należy upatrywać

system rekrutacji, w którym przyjęto możliwość

przyczyn tych wydarzeń? Oczywiście zawsze byli-

rekrutacji tzw. „proletarii” – czyli obywateli nie-

byśmy w stanie podać setki powodów, dla których

posiadających ziemi. Służyli oni określoną ilość

historia potoczyła się tak, a nie inaczej, lecz na

czasu (nawet do 25 lat). Otrzymywali w zamian

pewno za każdym razem musielibyśmy wymienić

za służbę regularny żołd, a także przydział ziemi

porażkę wojsk strony pokonanej.

po odbytej służbie. Dla wielu osób z tej warstwy

Armia jest nieodłączną częścią mechanizmu

społecznej była to życiowa szansa na karierę,

państwowego bez której żaden kraj nie mógłby

zdobycie kapitału, czy chociażby przetrwanie. Co

utrzymać autonomii. Ma ona na celu ochronę in-

więcej, warto dodać, iż nie przyjmowano każdego

teresów państwowych, obronę terytoriów dane-

w szeregi legionów, lecz osoby zdrowe, sprawne

go kraju, a także prowadzenie działań zbrojnych.

fizycznie, które przechodziły odpowiednie testy

Wojsko możemy w prosty sposób podzielić na 3

i szkolenie. Na skutek tej reformy zmieniono także

kategorie ze względu na żołnierzy w niej służą-

całą strukturę armii.

cych: armię poborową (opartą na powszechnym

A jak sprawa armii zawodowej wygląda-

obowiązku służby wojskowej), zawodową (złożo-

ła w III RP? Z początku posiadaliśmy armię

ną z ochotników dobrowolnie podejmujących ten

w znakomitej części złożoną z żołnierzy z poboru,

zawód) oraz na wojska najemne (żołnierze spoza

której cała struktura opierała się o armię działa-

kraju dla którego pracują, podejmujący służbę

jącą w PRL. Na skutek działań zmierzających do

w zamian za określone wynagrodzenie np. Legia

członkostwa w NATO Wojsko Polskie musiało się

Cudzoziemska we Francji).

zmienić. Lecz prawdziwa rewolucja zaszła dopie-

Początki prawdziwej armii zawodowej się-

ro w 2009 roku, kiedy to zrezygnowaliśmy z armii

gają czasów Republiki Rzymskiej, kiedy to doszło

poborowej, pozostawiając tylko armię zawodową,

do tzw. reformy Mariusza. Po II wojnie Punickiej

gdy 30 sierpnia zostali zwolnieni ze służby ostat-

w armii rzymskiej doszło do kryzysu i brakowało

ni żołnierze z poboru. Na temat tej decyzji wciąż 33

toczy się spór i nie raz w trakcie przeglądania por-

Następnie osoba taka w przypadku otrzy-

tali społecznościowych możemy spotkać opinię,

mania kategorii pozwalającej na czynną służbę

iż obowiązkowa służba wojskowa powinna zostać

w trakcie pokoju, która nie była zwolniona z po-

przywrócona.

wszechnego obowiązku odbycia zasadniczej służby

Lecz jak naprawdę wyglądała armia poboro-

wojskowej (zwolnione były osoby studiujące, czy

wa? Nie ma sensu zagłębiać się w odległą historię,

na przykład wybrane na posła, bądź z konieczno-

tylko jak to było tuż przed profesjonalizacją WP.

ścą sprawowania opieki nad chorym członkiem

Otóż tak jak dziś mężczyźni kończący 18 rok ży-

rodziny), musiała odbyć 9-misięczny okres służ-

cia otrzymywali wezwanie na komisję wojskową.

by. Po tym czasie zostawała ona przenoszona do

Otrzymywali tam 1 z 4 możliwych kategorii czyli:

tzw. rezerwy. Dla niektórych była to niezapomnia-

„A” – zdolny do czynnej służby wojskowej, „B” –

na przygoda, a dla innych zmarnowane ¾ roku.

czasowo niezdolny do zawodowej służby wojsko-

Najgorzej miały osoby nieodporne psychicznie,

wej, „D” – niezdolny do czynnej służby wojskowej

które musiały zmierzyć się ze zjawiskiem popular-

w czasie pokoju oraz „E” – trwale i całkowicie nie-

nie zwanym „falą” – procederem polegającym na

zdolny do służby w trakcie pokoju oraz wojny.

tworzeniu się nieformalnej hierarchii, w której po34

zycja zależała od czasu spędzonego przez żołnierza

By zrozumieć skalę redukcji liczby naszych sił

w mundurze. Nieraz dochodziło do przykrych in-

zbrojnych warto zaznaczyć, że przed 1989 rokiem

cydentów, w tym do poniżania młodych rekrutów.

WP liczyło aż 347 tys.

Bezsens armii poborowej podkreśla to, że

Porównując te dane możemy wnioskować, że

tylko nieliczne jednostki wojskowe przeprowadza-

wydatki na pojedynczego żołnierza rosną. Według

ły szkolenie, po ukończeniu którego żołnierz był

MON wydatki na 1 żołnierza w Polsce wynoszą

pełnowartościowy. Natomiast zdecydowana więk-

105 tys. USD rocznie, w pozostałych Europej-

szość żołnierzy po prostu przebywała w koszarach,

skich krajach NATO średnio to 133 tys. , a w USA

odbywając nieliczne szkolenia. Na ich utrzymanie

aż 405 tys. Biorąc pod uwagę, iż USA jest znacz-

zużywane były ogromne środki finansowe m.in. na

nie bogatszym krajem od Polski, a wśród innych

wyżywienie, umundurowanie, zakwaterowanie,

Europejskich krajów NATO możemy znaleźć

żołd i kadrę zawodową. Rzadko kiedy były prze-

Wielką Brytanie i Niemcy, to nasza sytuacja wy-

prowadzane szkolenia na strzelnicy, a wtedy i tak

daje się być korzystna. Porównując udział wydat-

ilość możliwej do wystrzelania amunicji była ogra-

ków obronnych w PKB jesteśmy już znacznie bliżej

niczona. Ponadto poborowi często byli niezainte-

Stanów Zjednoczonych (3,62%), a europejską

resowani służbą wojskową przez co nie zależało im

średnią NATO (1,43%) przebijamy wynikiem 2,12%.

na osiąganiu wyników. Przez to wszystko genero-

Lecz tak naprawdę jakie dokładnie czer-

wane koszty były drastycznie niewspółmierne do

piemy korzyści z profesjonalizacji naszej armii?

osiąganych efektów. Także wielu młodych ludzi

Po pierwsze, państwo dokonuje pewnej inwestycji

wchodzących w wiek produkcyjny było po prostu

w żołnierzy, którzy rozwijają się przez cały czas

wyłączonych z funkcjonowania w gospodarce,

trwania kontraktu, nie tylko przez wyznaczone

przez co traciliśmy osoby, które mogły już zdoby-

9 miesięcy. Istotnym jest także to, że inwesty-

wać doświadczenie na rynku i pracować nad roz-

cje przypadające na jednego żołnierza są wyższe,

wojem polskiej gospodarki.

przez co dysponuje on lepszym przeszkoleniem

Aktualnie sytuacja uległa zmianie i każdy

i wyposażeniem. Ponadto, zawód żołnierza zdobył

kandydat do zawodowej służby wojskowej musi

prestiż i popularność- jako przykład może posłu-

przejść odpowiednie testy fizyczne, psychiczne

żyć to, iż na 1 miejsce w WSOWL (Wyższej Szko-

i bardziej szczegółowe badania zdrowotne (istnie-

le Oficerskiej Wojsk Lądowych) we Wrocławiu

ją jeszcze 2 kategorie zdrowia Z i N, czyli zdolny

przypadało aż 17 kandydatów w 2014 roku. Warto

i niezdolny do zawodowej służby wojskowej).

zauważyć, że zaszła zmiana specyfiki pola walki

Po czym dopiero po zakwalifikowaniu kandyda-

– potrzebni są specjaliści do obsługi nowoczesne-

ta podpisuje on z Wojskiem Polskim kontrakt na

go sprzętu, których przeszkolenie kosztuje nieraz

określoną ilość czasu. Dzięki tej znacznie bardziej

fortunę – szkolenie pilota F-16 w 2009 roku kosz-

wnikliwej selekcji jest możliwe wybranie najodpo-

towało ok. 2,5 mln USD.

wiedniejszych ludzi dla WP. Warto wspomnieć, iż

Decyzja podjęta przez polski rząd do dziś

z armii stricte zawodowej korzysta większość kra-

budzi pewne kontrowersje i nie wyklucza się

jów UE i NATO.

możliwości powrotu do poprzedniego stanu rze-

Wydatki na obronność kraju zawsze sta-

czy. Mimo wszystko Sztab Generalny Wojska

nowiły znaczący procent w budżecie państwa.

Polskiego zdecydował się kontynuować szkolenie

W 2006 roku było to około 8% wydatków, w 2009

rezerwistów po 4 letniej przerwie. Ma to na celu

– 7,75%, a w roku 2016 mają wynieść aż 9,75%.

utrzymanie rezerw WP na odpowiednim pozio-

Czyli mimo zmian w strukturze i liczebności na-

mie. Oczywiście wiąże się to z dodatkowymi kosz-

szej armii wydatki nie tylko pozostają na wysokim

tami, ale jest to tylko kilka dni przeznaczonych na

poziomie, ale wręcz ich udział się zwiększa. Biorąc

szkolenie i nie obejmuje osób, które nie otrzymały

pod uwagę stan osobowy Wojska Polskiego, który

przydziału mobilizacyjnego z WKU (Wojskowej

w 2006 wynosił 145 370 żołnierzy (w tym 56 tys.

Komendy Uzupełnień). Wydaje się być to tanim

z poboru), w 2009 roku 120 349 (w tym 20 tys.

i optymalnym rozwiązaniem na obecną chwilę.

z poboru) i w obecnym roku 124 350, z których 101 500 to żołnierzy zawodowych, 2 850 kandyda-

Konrad Płoszaj

tów na żołnierzy zawodowych i 20 tys. należących

konrad.ploszaj@skninwestor.com

do NSR (Narodowych Sił Rezerwowych- osób które na co dzień pracują w tzw. cywilu, ale odbywających do 30 dni ćwiczeń wojskowych w roku i tym samym pełnią służbę wojskową, poza tym mogą być oni powołani kiedy zajdzie taka potrzeba). 35

E-SPORT – BIZNES Z DUŻYM POTENCJAŁEM

E-sport to rywalizacja graczy komputerowych, grających w drużynach lub indywidualnie w najrozmaitszych ligach i turniejach. Nazwy „e-sport” używa się przemiennie

W 1997 roku nastąpił przełom w rozwoju sportów

z cybersportem czy sportem elektronicznym.

elektronicznych, kiedy to w Stanach Zjednoczo-

Drugi człon nazwy e-sport jest nieprzypadkowy.

nych powołano pierwszą na świecie ligę zawodo-

Wbrew pozorom, rozgrywka w wirtualnym świe-

wych graczy – Cyberathlete Professional League.

cie ma wiele wspólnego z tradycyjnym sportem.

Wtedy to, ludzie z całego świata za pomocą sieci

Profesjonalni gracze poświęcają wiele godzin na

LAN w kafejkach internetowych oraz domach gry-

doskonalenie swoich umiejętności w codziennym

wali w popularnego Quake’a. Rok 1998 to kolejny

treningu. Emocje towarzyszące podczas rozgry-

milowy krok w popularyzacji sportów elektro-

wek komputerowych są porównywalne do tych

nicznych – producent gier Blizzard Entertain-

w realnym świecie, a same turnieje przyciągają

ment wydał na świat StarCraft. Strategia ta jak na

dziesiątki tysięcy ludzi na widowni oraz miliony

tamte czasy była rewolucyjna, tryb wieloosobowy

w trakcie internetowych transmisji. Nawet ciemna

przyciągnął miliony graczy. Rozgrywka w czasie

strona sportu, czyli doping występuje w świecie

rzeczywistym dawała możliwość zwycięstwa na

e-sportu. Odnotowano kilka przypadków, gdzie

niezliczoną ilość sposobów. W Korei Południowej

zawodnicy zażywali zakazane środki, które poma-

Starcraft stał się tak popularny, że postanowiono

gały w zwiększeniu koncentracji oraz zmniejszeniu

powołać instutcję rządową Korean e-Sports Asso-

poziomu stresu.

ciation, która zarządza sportem elektronicznym w tym kraju. Kolejny rok to wydanie moda do gry

Początki e-sportu

Half Life, czyli Counter Strike’a, popularnie zwa-

Sport elektroniczny zanim stał się rozpoznawalny

nego CS. Counter Strike szybko zyskał wielu fanów

na całym świecie miał wiele ważnych momen-

na całym świecie, przede wszystkim dzięki prosto-

tów na swojej drodze. Za początki uznaję się lata

cie rozgrywki. Tryb turniejowy gry dzieli graczy na

siedemdziesiąte ubiegłego wieku. Pierwszy tur-

dwa zespoły, gdzie jeden się broni, a drugi atakuje.

niej e-sportowy odbył się na Stanford University

Wraz z rozwojem tego popularnego FPS’a, zaczęto

w 1972r. Rywalizowano wtedy w grze Spacewar.

tworzyć organizacje e-sportowe, czyli drużyny,

Na przełomie lat 80 i 90 XX wieku japoński kon-

które są pracodawcami dla graczy komputero-

cern Nitendo zorganizował zmagania w grach

wych. Przykłady takich organizacji to Ninjas in

Rad Racer, Tetris i Super Mario z fazą finałową

Pyjamas, SK Gaming czy Fnatic.

w Hollywood, gdzie zwycięzca zarobił 10 tys. USD.

Od 2000 roku w Korei Południowej zaczęto

Końcówka lat 90 ubiegłego wieku przyniosła kilka

organizować World Cyber Games, które stały się

bardzo ważnych tytułów w historii cybersportu.

odpowiednikiem Igrzysk Olimpijskich. Cyberne36

tyczne igrzyska z każdym rokiem rozrastały się zarówno pod względem rywalizujących zawodników, pul nagród jak i osób obserwujących całe zmagania. Każdy z tych momentów w historii gier komputerowych był bardzo ważnym etapem w rozwoju e-sportu. Pierwsze turnieje znacznie różniły się od tych obecnie. Gry komputerowe

‚‚

musiały zmienić postrzeganie wśród ludzi, którzy zobaczyli, że sporty elektroniczne mogą być bardzo dochodowym interesem i nie są zwykłą zabawą. E-sport w dzisiejszych czasach W ostatnich kilku latach sport elektroniczny rozrósł się do niewyobrażalnych wcześniej rozmiarów

W kilku państwach na świecie cybersport przyjął formę zorganizowaną i traktowany jest jak normalny zawód...

i wygląda na to, że nie osiągnął jeszcze swojego najwyższego poziomu. W przeszłości nie myślano, iż może to być źródło znacznych pieniędzy dla branży biznesu związanego ze światem gier. Wraz z rozwojem trybu mulitplayer o e-sportcie usłyszeli ludzie z przeróżnych zakątków świata i w zależności od tytułu komputerowego powstały pewne skupiska ludzi, którzy szczególnie polubili jedną grę. W ten sposób najlepszych graczy Starcrafta i League of Legends znajdziemy w Azji, natomiast najlepszych progamerów w Counter Strike’a spotkamy w Europie. W kilku państwach na świecie cybersport przyjął formę zorganizowaną i traktowany jest jak normalny zawód, np. w Japonii, Szwecji czy USA. Obecnie największą liczbę graczy przyciągają dwie gry – League of Legends oraz Counter Strike Global Offensive. W przeprowadzonych badaniach na początku 2014 średnia liczba aktywnych użytkowników w popularnym LoL’u wynosiła ok. 27 mln, a całkowita liczba kont to ponad 75 mln. Producent gry – Riot Games informuje, że z każdym rokiem liczba użytkowników wzrasta. Podobny trend występuję w przypadku innych tytułów cybersportowych, takich jak: HearthStone: Heroes of Warcraft czy Dota2. Liczba użytkowników w grach e-sportowych ma przełożenie na zyski ich wydawców, a co za tym idzie na realizowane kolejne inwestycje. Najlepszym przykładem są Blizzard oraz Valve, którzy dbają o swoich graczy, na bieżąco udoskonalają swoje produkcje, biorąc pod uwagę zdanie użytkowników przy wprowadzaniu zmian. Wzrost kapitału międzynarodowych koncernów ma wpływ na obecny wygląd e-sportowych turniejów. Nikogo już nie dziwi, że profesjonalni gracze komputerowi rywalizują ze sobą w wypełnionych, wielotysięcznych halach widowiskowych czy stadionach sportowych. Drużyny e-sportowe na wzór klubów sportowych mają swoich wiernych kibiców, którzy towarzyszą im w podróżach po całym 37

świecie i energicznie dopingują swoich ulubień-

pasjonatów gier komputerowych, którzy pokazują

ców, obserwując ich zagrania na wielkich tele-

gaming z najciekawszej strony. Istotną częścią

bimach. Sama oprawa zmagań sportów elektro-

streamów są donate’y, czyli dobrowolne wspar-

nicznych przypomina tę z największych wydarzeń

cie finansowe od widzów, które nierzadko sięgają

w świecie kultury czy biznesu. Wszystko wygląda

kilku czy kilkunastu tysięcy dolarów. Dlatego też

bardzo efektownie przyciągając uwagę nowych

dla niektórych streamerów jest to praca na cały

osób, które do tej pory myślały o grach kompu-

etat. W 2014 roku Amazon kupił Twitch’a za

terowych bardzo stereotypowo. Każda rozgrywka

miliard dolarów w ten sposób inwestując w bar-

ma swoich komentatorów, którzy dostarczają

dzo interesujący i perspektywiczny rynek. Warto

wielu emocji publiczności. Nie brakuje również

też wspomnieć o największej transmisji interne-

studia z analizatorami przed jak i po rozgrywkach

towej w historii Twitch’a, a mianowicie było to

cybersportowych.

w trakcie finału gry Counter Strike Global Offen-

Jak w każdej sferze życia pieniądze odgry-

sive podczas ESL ONE Cologne 2015, kiedy to

wają bardzo istotną rolę. Nie inaczej jest w przy-

w jednym momencie mecz oglądało 1,3 mln

padku sportów elektronicznych. Pule nagród

widzów, a w trakcie całego turnieju zobaczyło go

wzrastają w niesamowitym tempie i osiągają nie-

ponad 27 mln.

wyobrażalne rozmiary. Na początku XXI wieku oscylowały wokół 10-20 tys. USD, gdzie obec-

E-sport w Polsce

nie nie robią na nikim żadnego wrażenia pule

Jeśli chodzi o nasz kraj, to popularność sportów

w wysokości 1 mln dolarów. Warto też wspomnieć

elektronicznych wzrasta z roku na rok. Oczywi-

o rekordowych pulach nagród, które rok po roku

ście składa się na to kilka czynników. Na pierw-

się zwiększają. Mowa tu o grze Dota 2, gdzie tego-

szym miejscu warto wymienić Polską drużynę

roczna pula turnieju „The International” będzie

„Złotą Piątkę”, czyli wielokrotnego zdobywcę

najwyższa w historii i wyniesie ponad 18,5 mln

mistrzostwa świata w grze Counter-Strike. Kolej-

USD. Tak więc śmiało można go porównać do

nym czynnikiem wpływającym na rozwój e-sportu

turniejów wielkoszlemowych w tenisie, co daje

w Polsce są organizowane coroczne finały Intel

jeszcze większe wyobrażenie z jakim potencjałem

Extreme Masters w Katowickim Spodku. Pod-

spotykamy się w cybersporcie.

czas turnieju rywalizują ze sobą najlepsi zawod-

Inwestorzy nie przychodzą obojętnie obok

nicy z całego globu walcząc o tytuł mistrza świata

tak prężnie rozwijającego się biznesu. Inwestują

w e-sportowych grach.

swoje wolne środki wspierając rozwój e-sportu.

Również w Polsce zaczęto inwestować

W ten sposób w wielu krajach możemy przeczy-

w cybersport, pokazując go w telewizji. Stacja tele-

tać o e-sporcie w gazetach, posłuchać w radiu czy

wizyjna Polsat Sport News transmitowała jesienną

obejrzeć w telewizji. Międzynarodowa firma Elec-

edycję ligi LCS w grze League of Legends, rezerwu-

tronic Sports League uruchomiła kanał telewi-

jąc czas antenowy, przez kilka tygodni w czwart-

zyjny o nazwie Esports, który 24h na dobę, 7 dni

kowe wieczory na prezentowanie elektronicznego

w tygodniu transmituje wydarzeni a ze świata gier

sportu w profesjonalnie przygotowanym studio.

komputerowych. Oprócz tego potencjał w spor-

Warto również odnotować, że w Kędzierzyn

tach elektronicznych dostrzegają firmy z branż

Koźlu powstała pierwsza klasa o profilu e-spor-

spokrewnionych z grami, angażując swój kapitał

towym. Uczniowie tamtejszego technikum poza

np. w reklamę swoich produktów.

zwykłymi lekcjami matematyki czy języka polskiego podnoszą swoje umiejętności w graniu

Streaming

w tytuły zaliczające się do dyscyplin e-sportowych.

Niewątpliwie spory wpływ na oglądalność cyber-

W Polsce jest to swoista rewolucja, mimo iż na

sportu mają internetowe streamy. Określeniem

świecie już od dłuższego czasu funkcjonują tego

„stream”

typu klasy.

nazywamy

transmisje

prowadzone

w internecie z różnego rodzaju wydarzeń. W tym przypadku mam na myśli kanały na platformie

Michał Chmielewski

Twitch. Platforma ta skupia najwięcej użytkow-

michał.chmielewski@skninwestor.com

ników na świecie, ponad 45 mln osób streamuje tutaj każdego miesiąca. Oczywiście w ogromnej większości są to streamy związane z e-sportem. Profesjonalni gracze transmitują w trakcie swojej rozgrywki bawiąc i ucząc innych. Oczywiście oprócz zawodowców można tu spotkać zwykłych 39

INWESTYCJA W PASJE W dniu pisania artykułu, stopa referencyjna NBP wynosi 1,5%. Oprocentowanie lokat nie przekracza 4%. Sytuacja na polskiej giełdzie nie napawa optymizmem. Od początku maja 2015 roku, WIG20 stracił prawie 30%. Niskie stopy procentowe powodują, że ludzie zaczynają szukać alternatyw dla tradycyjnych sposobów lokowania swoich oszczędności. Jedną z możliwości jest inwestowanie w przedmioty kolekcjonerskie. Do

najbardziej

popularnych

inwestycji

a kończąc na broni, obrazach i samochodach.

alternatywnych należą: dzieła sztuki, luksusowe

Powoduje to, że prawie każdy przedmiot może

zegarki, sportowe samochody czy ekskluzywne

stać się wartościowy. Coś co dla Ciebie jest bezuży-

trunki. Dla młodych ludzi, lokowanie funduszy

teczne, dla kogoś może okazać się cennym obiek-

w takie aktywa jest praktycznie nieosiągalne.

tem kolekcjonerskim. Może być to na przykład

Największą barierą staje się brak odpowiedniego

znaczek pocztowy sprzed lat, stara zagraniczna

kapitału oraz wiedzy w co najlepiej ulokować

płyta winylowa albo para butów piłkarskich z lat

swoje środki pieniężne. Inwestycje w aktywa alter-

80. Uogólniając: im jakiegoś dobra mniej, tym

natywne są z reguły inwestycjami długotermino-

jest ono więcej warte, zwłaszcza jeśli jest wię-

wymi, co głównie jest spowodowane niską płyn-

cej osób zainteresowanych jego posiadaniem.

nością oraz czasem potrzebnym, by popyt na dane

Najwyższe ceny osiągają przedmioty nowe lub te,

dobro wzrósł. Jednak każdy z nas ma możliwość

które zostały zachowane w idealnym stanie przez

lokowania pieniędzy w przedmioty kolekcjoner-

wiele lat. Jeśli mamy odpowiednią wiedzę w danej

skie. Najlepszym rozwiązaniem jest zainwestowa-

dziedzinie możemy przewidzieć, który przedmiot

nie swojego kapitału w coś, co znamy i na temat

zyska wraz z czasem na wartości.

czego posiadamy odpowiednią wiedzę. Zgodnie z tą regułą, bardzo dobrą metodą na umiejętne

Rap

lokowanie funduszy może okazać się inwestycja

Osoby, które kupują płyty z myślą o późniejszej ich

w jedną ze swoich pasji.

odsprzedaży w środowisku kolekcjonerskim nazywane są „resellerami”. W wielu przypadkach, taka

Kolekcjonerstwo

inwestycja osiąga bardzo wysoką stopę zwrotu.

W dzisiejszym świecie ludzie kolekcjonują prak-

Najwięcej można zarobić kupując płyty artystów

tycznie wszystko, zaczynając od puszek, kapsli,

z tzw. podziemia. Są to płyty nazywane „niele-

znaczków czy monet, poprzez buty, płyty, gry,

galami”, ponieważ nie są dostępne w sklepach. 40

„

Najczęściej artysta wydaje je sam, z pominię-

kolekcjonerskie jest niska płynność. Mamy wtedy

ciem wytwórni, w ilości często nieprzekraczającej

do wyboru dwie możliwości – albo czekać aż

tysiąca sztuk. Oczywiście taka inwestycja niesie ze

znajdziemy zainteresowaną osobę, która zapłaci

sobą pewne ryzyko. Głównym z nich może stać się

nam tyle ile oczekujemy, albo obniżać cenę i jed-

fakt, że raper nie zyska pożądanego rozgłosu, dla-

nocześnie swoją stopę zwrotu. Takie eksponaty

tego istotna jest znajomość środowiska, do którego

najłatwiej zakupić i sprzedać przez ogólnoświa-

kierowany jest dany singiel. Zagrożeniem może

towy serwis aukcyjny. To rozwiązanie zmniejsza

być też dotłoczenie płyt, przez co ich ilość wzrośnie

nam opłacalność inwestycji, bo podczas zakupu

i spowoduje spadek wartości. Może też się zdarzyć,

ponosimy koszt wysyłki (w przypadku tych zagra-

że przegapimy idealny moment na sprzedaż płyty,

nicznych są one znaczące), a w trakcie sprzedaży

gdy zainteresowanie medialne wokół danego arty-

musimy zapłacić prowizje dla serwisu aukcyjnego.

sty osłabnie i wartość jego płyt spadnie.

Jeśli nie posiadamy odpowiedniej wiedzy na temat przedmiotów, w które inwestujemy może okazać

Najlepszym rozwiązaniem jest zainwestowanie swojego kapitału w coś, co znamy i na temat czego posiadamy odpowiednią wiedzę

się, że ich zyskowna sprzedaż będzie praktycznie niemożliwa (np. zakupimy podrobione obuwie lub takie, które nie było udanym modelem i jego cena będzie rosła bardzo powoli). Podsumowując Obecnie przedmiotem kolekcjonerskim może stać się wszystko. Dzięki temu rynek inwestycyjny znacznie się powiększa, bowiem, jak widać w każdy przedmiot można zainwestować. Jednak

Piłka nożna

żeby to uczynić należy mieć odpowiednią wiedzę

Ludzie na całym świecie kolekcjonują sprzęt pił-

i środki, którymi możemy swobodnie dyspono-

karski. Większość z nich tworzy swoje kolekcje

wać przez dłuższy okres czasu, bez uszczerbku

zbierając koszulki ulubionego klubu lub oficjal-

na naszych funduszach. Dzięki takiemu podej-

nych piłek meczowych, użytych podczas roz-

ściu będziemy nie tylko rozwijać swoją pasję, ale

grywek międzynarodowych takich jak: Mistrzo-

i zyskamy okazję do zarobienia sporej ilości pienię-

stwa Świata i Europy, Liga Mistrzów czy Puchar

dzy. Problemem może być to, że przez sentyment

Europy.Istnieje też grupa ludzi, która kolekcjo-

nie będziemy chcieli pozbywać się naszej kolekcji.

nuje buty piłkarskie. Jedną z pewniejszych inwe-

Aczkolwiek radość z rozwijania pasji powinna to

stycji jest gromadzenie limitowanych modeli

wynagrodzić.

korków firm Nike i Adidas najczęściej ukazujących się w ilości do 2000 sztuk. Większość

Kacper Borowiecki

z kolekcjonerów zainteresowana jest jedynie naj-

kacper_borowiecki@wp.pl

wyższymi modelami profesjonalnego obuwia piłkarskiego, dlatego tworząc swoją kolekcję, warto mieć to na uwadze. Istotny też jest rozmiar buta. Największy popyt jest na buty z rozmiarów EUR 42-44,5 – jest to spowodowane fizjonomią człowieka – najwięcej mężczyzn ma stopę w tych rozmiarach, przez co najłatwiej je sprzedać i osiągają największą wartość. Zakupu butów i piłek w celach inwestycyjnych, najlepiej dokonywać około 2-3 lat po ich premierze. Ma to związek z ceną katalogową obowiązującą w dniu premiery danego produktu, malejącą wraz z upływem czasu nawet o 60%. W przypadku inwestycji w sprzęt piłkarski ważne jest by był to sprzęt całkowicie nowy, ze wszystkimi metkami i pudełkiem, gdyż zwiększa to przyszłą wartość przedmiotu nawet o kilkadziesiąt procent. Ogólne zagrożenia Głównym problemem inwestycji w przedmioty 42

AKCJA NA GIEŁDZIE Emisja akcji przyczynia się do powiększenia

kapitału

zakładowego.

Potencjalna

decyzja o emisji akcji wymaga uwzględnienia wielu kwestii, które decydują o możliwości pozyskania kapitału w oczekiwanej wysokości, która uwzględni potrzeby przedsiębiorstwa, a także zainteresowanie inwestorów zakupem papierów wartościowych. Ważnym czynnikiem, który w głównej mie-

szkodzą interesowi spółki, z kolei brak dywidendy

rze decyduje o emisji akcji są sprzyjające warunki

powoduje, iż wycena akcji oraz zainteresowanie

rynkowe oraz dobra koniunktura na rynku kapi-

spółką przez inwestorów maleje. Istnieje wówczas

tałowym. Korzystne notowania akcji spółki gwa-

niebezpieczeństwo, że kolejne emisje akcji (serie)

rantują popyt na jej walory. Niższy koszt kapitału

nie zostaną w całości objęte przez inwestorów,

daje możliwość realizacji dużej ilości przedsię-

a wówczas spółka nie uzyska kapitału na rozwój.

wzięć. Istotną kwestią jest także możliwość utrzy-

Kluczowe dla pozyskania kapitału z emisji

mywania w przyszłości dobrych tendencji rynko-

akcji jest właściwe ustalenie ceny emisyjnej akcji.

wych, a także rzeczywiste potrzeby kapitałowe,

Powodzenie emisji zależy od ceny emisyjnej, jej

które wynikają z podejmowanych przedsięwzięć.

relacji do wartości nominalnej i ewentualnie bie-

Każda emisja akcji powinna mieć starannie przy-

żącej ceny rynkowej z uwzględnieniem oczeki-

gotowaną strategię, która uwzględni potrzeby

wań aktualnych i przyszłych akcjonariuszy oraz

przedsiębiorstw, interesy inwestorów, sytuację

interesu spółki jako podmiotu gospodarczego.

rynkową, interesy dotychczasowych akcjonariu-

Wielość czynników, które decydują o ostatecznej

szy, programy rozwoju. Decyzja o emisji wiąże się

wysokości ceny emisyjnej powoduje konieczność

z koniecznością pogodzenia interesów spółki oraz

postawienia pytania o określenie takiej ceny, która

inwestorów tudzież dotychczasowych akcjonariu-

będzie ceną optymalną, konieczności wyznacze-

szy. Niezależnie od tego na jakim etapie rozwoju

nia ceny minimalnej, która będzie akceptowana

jest spółka (przedsiębiorstwo o unormowanej

przez emitenta, a także potrzeby określenia ceny

sytuacji rynkowej lub przedsiębiorstwo dokonu-

maksymalnej. Cena optymalna powinna zapewnić

jące dopiero ekspansji rynkowej) potrzebuje

zarówno spełnienie interesu emitenta, jak również

kapitału do rozwoju, stąd zwykle bardzo duże

inwestora biorąc pod uwagę bieżące warunki ryn-

znaczenie ma walne zgromadzenie akcjonariuszy,

kowe. Cena minimalna powinna brać pod uwagę

którzy powinni zdecydować, czy pieniądze zostają

interesy dotychczasowych akcjonariuszy, ale także

w spółce jako kapitał zapasowy czy też przezna-

powinna uwzględniać bieżące potrzeby kapitałowe

czone są na dywidendy. Jest to o tyle ważne, że

spółki. Z kolei cena maksymalna wymaga speł-

zbyt duże kwoty przeznaczone na dywidendy

nienia oczekiwanej stopy zwrotu przez inwesto43

„

rów, relacjonujących spodziewane korzyści (zyski

• subskrypcji prywatnej – złożenie oferty oznaczo-

kapitałowe, dywidendy) do wartości kapitału,

nemu adresatowi, zwykle jest to inwestor strate-

którzy zainwestowali w spółkę, a także możliwości

giczny.

efektywnego wykorzystania pozyskanego kapitału

Cena emisyjna w warunkach subskrypcji

przez spółkę. Wysokość, a także sposób wyznacze-

zamkniętej będzie wyznaczona przez aktualnych

nia ceny emisyjnej jest uzależniony od bieżącej

akcjonariuszy. Wysokość tej ceny powinna brać

sytuacji rynkowej spółki oraz sektora, w którym

pod uwagę potrzeby kapitałowe spółki oraz możli-

spółka działa. Cena emisyjna uzależniona jest od

wości finansowe akcjonariuszy. Niedoszacowanie

wielu przesłanek związanych ze wzrostem kapitału

wartości akcji (niedopasowanie jej do warunków

własnego. Wśród nich można wyróżnić między

rynkowych i księgowych) jest w interesie dotych-

innymi etap rozwoju przedsiębiorstwa, strategie

czasowych akcjonariuszy, ponieważ pozwala im

rozwoju, zamierzenia inwestycyjne (parametry

względem ich możliwości finansowych na objęcie

i ryzyko z tym związane), potrzeby kapitałowe

dużego pakietu akcji, a następnie oczekiwanie

przedsiębiorstwa oraz kierunki ich wykorzystania,

wyższych zysków kapitałowych, dyskontujących

formę subskrypcji akcji i ich wpływ na strukturę

np. wcześniejsze decyzje w zakresie podziału zysku

właścicielską, dotychczasową pozycję spółki na

netto. Wspomniana grupa inwestorów jest zainte-

rynku kapitałowym, a także jej płynność finan-

resowana nabyciem akcji oraz utrzymaniem pro-

sową.

centowego udziału w akcjonariacie spółki a w konsekwencji oczekuje przyszłego udziału w zyskach

...brak dywidendy powoduje, iż wycena akcji oraz zainteresowanie spółką przez inwestorów maleje

związanych z inwestycjami spółki (z pozyskanego kapitału w drodze emisji akcji). Wspomniana grupa inwestorów odznacza się brakiem asymetrii informacji, ponieważ dysponuje największym zakresem informacji o celach, strategii, zamierzeniach spółki. W sytuacji, gdy emisja akcji jest skierowana tylko i wyłącznie do inwestora strategicz-

Struktura własnościowa spółki jest efektem

nego istnieje możliwość negocjowania korzystnej,

doboru różnych grup inwestorów z koniecznością

zarówno dla inwestora jak i dla spółki ceny emi-

ochrony interesów dotychczasowych akcjonariu-

syjnej z dodatkowym jej podwyższeniem za przy-

szy (w tym mniejszościowych). Struktura własno-

znanie przywilejów (dywidenda, prawo głosu).

ściowa wpływa na stopień centralizacji lub decen-

Zadaniem inwestora strategicznego jest dostar-

tralizacji ośrodka decyzyjnego w spółce. Kwestią

czenie spółce kapitału na rozwój w zamian za

sporną jest to w jakim stopniu nowe emisje akcji

objęte akcje. Celem inwestora strategicznego jest

mają na celu podmiotową zmianę kontroli nad ist-

jak największy zwrot z zainwestowanych środków,

niejącymi aktywami, a w jakim zakresie pozyska-

dlatego tak bardzo zależy im na powiększeniu

nie kapitału dla zwiększenia aktywów spółki. Jeśli

wartości akcji spółki. W tym celu inwestor użycza

chodzi o pierwszą kwestię – koszt kapitału pozy-

swojego know-how, wyznacza swojego członka

skanego i oczekiwana stopa zwrotu moją odgry-

do Rady Nadzorczej, aby efektywniej zarządzać

wać drugorzędną rolę. Inwestorzy będą nabywać

spółką i kontrolować menedżerów. Silna pozycja

akcje nawet z założeniem relatywnie wysokiej ceny

inwestora strategicznego w spółce ma także za

w stosunku do wartości spółki. Biorąc pod uwagę

zadanie zabezpieczenie realizacji określonej stra-

drugą kwestię należy stwierdzić, że koszt kapitału

tegii rozwoju, czy też ograniczenie dominacji zało-

wskazuje kierunek alokacji pozyskanych środków.

życieli spółki.

Fakt ten jest bardzo istotny na etapie rozwoju

Subskrypcja otwarta jest z kolei nasta-

spółki, gdzie inwestorzy, którzy nabywają akcje

wiona na rynkową weryfikację działalności spółki.

oczekują przyszłych korzyści i mogą zaakceptować

W związku z tym we wspomnianej subskrypcji

zarówno niższe stopy zwrotu, ale również straty

występuje konieczność oceny wielu czynników,

kapitałowe w pierwszych okresach rozwoju spółki.

które mogą decydować o oczekiwanej oraz fak-

Emisja akcji może przebiegać według trzech

tycznej cenie emisyjnej akcji. Dla właściwego osza-

wariantów:

cowania ceny emisyjnej akcji konieczne jest tutaj

• subskrypcji otwartej – pozyskanie kapitału na

uwzględnienie na jakim etapie rozwoju jest spółka,

otwartym rynku finansowym,

jaką posiada strategię rozwoju, przez kogo i w jaki

• subskrypcji zamkniętej – oferta akcji dla aktual-

sposób jest zarządzana. Wspomniane czynniki

nych akcjonariuszy (prawo poboru),

wiążą się z wieloma czynnikami ryzyka, potrzebą 44

uzyskania dodatkowych informacji dotyczących

na wizerunek spółki w oczach inwestorów, jeśli

zamierzeń

przyszłych

spółka nie jest narażona na ryzyko niewypłacal-

zmian strukturalnych. Istnieją dwie szczególne

ności i jednocześnie jest w stanie osiągać najwyż-

sytuacje, które wpływają w znaczący sposób na

sze efekty, które są rozpatrywane w kategoriach

ostateczny poziom ceny emisyjnej:

wartości firmy. Wartość księgowa firmy stanowi

• spółka ma charakter spółki publicznej, a wcze-

cenne źródło informacji na etapie ustalania ceny

śniejsze emisje akcji są przedmiotem obrotu ryn-

emisyjnej akcji. Im bardziej cena emisyjna za akcję

kowego i mogą stanowić podstawę do porównań

będzie odbiegała od jednostkowej wartości księgo-

dla wyznaczenia ceny,

wej netto, wówczas większe będzie rozwodnienie

• dokonuje się pierwszej emisji publicznej akcji

kapitału lub też obecni akcjonariusze uzyskają

i możliwe jest ewentualne porównanie ze spółkami

premię emisyjną. Wartość księgowa, która przy-

podobnymi (wycena metodą porównawczą).

pada na jedną akcję informuje o wysokości zwrotu

inwestycyjnych,

oceną

W powyższych sytuacjach wycena akcji jest

kapitału w wysokości faktycznie zaangażowanych

dokonywana w warunkach efektywnego rynku,

środków finansowych, dokonując jednocześnie

dostępu do informacji rynkowej, a także możli-

odliczenia kosztów utraconych korzyści.

wości oceny rzeczywistego potencjału ekonomicz-

Również faktory w ujęciu prospektywnym

nego emitenta oraz branży, w której działa spółka

odgrywają ważną role na etapie ustalania ceny

oraz czynników ryzyka związanych z inwestycją

emisyjnej. Faktory te dostarczają informacji na

w spółkę. Z tej perspektywy bardzo istotna jest

temat zmian pozycji dochodowej spółki, które są

więc znajomość faktorów, które mają wpływ na

oparte o rozwój kapitałowy, sposobu wykorzysta-

ostateczną wysokość ceny emisyjnej, zabezpiecza-

nia kapitału, zmianą pozycji rynkowej. Cena emi-

jącej zarówno emitenta jak i inwestora.

syjna określona przez emitenta będzie relacjono-

Na wartość ekonomiczną akcji wpływają

wana w stosunku do przyszłych, spodziewanych

także czynniki określane jako fundamentalne,

korzyści wynikających z możliwości partycypowa-

gdyż dotyczą one efektywności działania pod-

nia w wynikach ekonomicznych spółki. Nie często

miotów gospodarczych. Fundamentalne faktory

dochodzi jednak do sytuacji, w której ocena inwe-

ceny emisyjnej można rozpatrywać pod względem

stora jest tożsama z oceną wartości dochodowej

„

retrospektywnym (dotychczasowa sytuacja ekono-

spółki przez emitenta. Emitent zwykle wybiera

miczna spółki) oraz prospektywnym (wpływ kapi-

do swojego portfela inwestycyjnego akcje tych

tałowego rozwoju spółki na jej wartość rynkową).

spółek, które są niedoszacowane. Oceny progno-

W zakresie retrospektywnym bierze się pod uwagę

styczne spółki powinny uwzględniać czynniki,

bieżącą sytuację spółki, warunki finansowe, prze-

które odpowiadają za kształtowanie przyszłej war-

pływy pieniężne, czynniki ryzyka, zdolność płyn-

tości ekonomicznej i ryzyku w powiązaniu z oceną

nego regulowania zobowiązań. Powyższe informa-

efektywności strategii inwestycyjnej, wynikającej

cje można odczytać ze sprawozdań finansowych

z pozyskanego kapitału.

spółki (bilansu, rachunku zysków i strat, zmian w kapitale własnym, rachunku przepływów pieniężnych). Czynniki w ujęciu retrospektywnym nawiązują więc do dotychczasowej pozycji ekonomicznej i finansowej przedsiębiorstwa. Istotna jest również kwestia oceny polityki dywidendy: poziomu dywidendy na jedną akcję, stopy dywidendy, wskaźnika pokrycia dywidendy zyskiem

Zadłużenie spółki może być pozytywnie odebrane przez rynek kapitałowy...

Wartościować akcje można poprzez porów-

netto.

nanie relacji cena akcji/zysk netto na akcję spółki

Istotny wpływ na cenę akcji ma także

(P/E). W tym przypadku należy założyć, że głów-

struktura kapitału oraz wartość księgowa spółki.

nym czynnikiem, który odpowiada za wartość

W sytuacji, gdy spółka posiada wysokie zadłużenie

akcji jest bieżący oraz przyszły zysk. Wskaźnik

wzrasta ryzyko właścicieli w konsekwencji zmie-

cena/zysk informuje o tym, jaką cenę jest skłonny

nia się oczekiwana przez inwestorów stopa zwrotu

zapłacić inwestor za każdą jednostkę zysku netto

z kapitału. Zadłużenie spółki może być pozytywnie

osiągniętego przez spółkę. Tej wartości nie można

odebrane przez rynek kapitałowy pod warunkiem,

szacować na podstawie tylko danych historycz-

że stopień dźwigni finansowej przyjmuje warto-

nych o wielkościach zysku. Trzeba podejść do niej

ści kontrolowane przez menedżerów. Optymalna

w sposób przyszłościowy uwzględniając dynamikę

struktura kapitału i wynikający z niej dopuszczalny

zysków. Nie bez znaczenia pozostaje tutaj dobór

poziom zadłużenia mogą pozytywnie wpływać

kilku firm podobnych w celu oceny potencjału 45

wzrostowego każdej z nich i istniejących czynników ryzyka. Spółki, które są w tej samej branży cechuje zwykle podobne ryzyko, stopa wzrostu, struktura przepływów pieniężnych. W ujęciu dochodowym wyceny akcji dokonuje się na podstawie oceny przyszłych zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto, które wypracowała spółka. Ten sposób uważany jest za jeden z najlepszych. Niemniej jednak ma kilka trudności i ograniczeń w prawidłowym ujęciu wszystkich zmiennych, które decydują o przyszłych korzyściach, przyjętej stopie wzrostu i właściwej stopie dyskontującej. Dotyczy to szczególnie tych spółek, będących obecnie na silnej ścieżce rozwoju. W tym przypadku danych historycznych nie można traktować jako absolut i podstawę do szacunków prospektywnych. Wartość ekonomiczna stanowi miarę oceny skuteczności podejmowanych decyzji i jest wskazaniem, czy warto zainwestować w daną spółkę, jaką jest siła ekonomiczna spółki, co nie zawsze przekłada się na zyski dla akcjonariuszy. Ocena wartości spółki dokonana za pomocą modelu zdyskontowanych przepływów pieniężnych może być obciążona błędem w zakresie szacunku, ale również trudnościami w zakresie oceny i kwantyfikacji ryzyka przyszłych przepływów pieniężnych. W takiej sytuacji nabywane przez inwestorów akcje mogą nie zapewnić wyczekiwanych korzyści, natomiast emitent dokonuje wyceny swoich tytułów własnościowych zbyt nisko odnosząc ją do faktycznej wartości ekonomicznej spółki. Faktyczna cena emisyjna za akcje stanowi kategorię rynkową, gdyż wycena akcji jest powiązana z pozycją emitenta na rynku kapitałowym i jego sytuacją rynkową. Wartość akcji odpowiada wartości, którą są skłonni zapłacić inwestorzy. Wartość ceny emisyjnej stanowi lustrzane odbicie oczekiwań i motywacji inwestorów odnośnie do wysokości dochodu i poziomu akceptowanego ryzyka. Podmiot, który dokonuje emisji papierów wartościowych powinien uwzględniać te czynniki, które maja największy udział w wycenie akcji wprowadzanych do obrotu. Wybór właściwego momentu wprowadzenia akcji na giełdę jest determinowany sytuacją rynkową. To właśnie rynek determinuje wysokość akceptowanej ceny emisyjnej. Aby prawidłowo wyznaczyć cenę emisyjną (aby seria akcji została objęte w całości przez inwestorów) należy wziąć pod uwagę nie tylko czynniki dynamiczne, ale także statyczne. Poza tym należy też uwzględnić oczekiwania i preferencje inwestorów. Decyzję podejmuje się zwykle w warunkach dużej niepewności. Przed wprowadzeniem akcji do obrotu należy uwzględnić wiele czynników, które mogą występować i decydować o cenie emi46

czynniki kształtujące cenę emisyjną akcji

czynniki fundamentalne

retrospektywne związane są z oceną dotychczasowej pozycji ekonomiczno-finansowej eminenta

czynniki rynkowe

prospektywne ocena wartości dochodowej eminenta związanej z rozwojem kapitałowym spółki

- aktualny stan koniuktury giełdowej - kierunki zmian polityki finansowej - oczekiwania - aktualne notowania rynkowe spółki i spółek - z branży - konkurencyjność lokat finansowych - polityka podatkowa państwa

- struktura kapitału - efektywność działania - płynność finansowa syjnej w momencie faktycznego wprowadzenia

przesłanek, które są podstawą emisji ze strony

akcji do obrotu. Tożsamość ceny emisyjnej i ceny

emitenta. Spółki, dokonujące emisji akcji, aby

rynkowej wymaga porównania i oceny oczekiwa-

przyciągnąć inwestorów zwykle w prospektach

nej przez inwestorów stopy zysku z przewidywaną

emisyjnych dokładnie opisują zarówno funda-

dochodowością zakupu akcji i rynkową stopą pro-

mentalne jak i rynkowe elementy cen. W ocenie

centową. Zwykle na tym etapie dochodzi do nie-

spółki, która dokonuje emisji zwykle dochodzi do

porozumień między inwestorem a emitentem, co

pominięcia potrzeb kapitałowych, przewidywa-

powoduje wzrost kosztów emisji oraz skierowanie

nego kierunku alokacji kapitału i spodziewanej

zainteresowania inwestorów na papiery warto-

z tego tytułu stopy zwrotu. Prowadzi to do tego,

ściowe innych emitentów z głównego parkietu czy

że w zależności od wysokości pozyskanego kapi-

nawet zainteresowanie alternatywnym systemem

tału dopiero dochodzi do faktycznego ustalenia

obrotu.

sposobu jego zainwestowania. Duża część czyn-

Maksymalna cena nabycia akcji wyznaczona

ników, które decydują o powodzeniu publicznej

przez inwestora na rynku pierwotnym, która ma

emisji i ofercie akcji ma charakter egzogeniczny,

zapewnić mu oczekiwana stopę zwrotu nie musi

co znaczy, iż nie zawsze zależy od spółki będącej

odpowiadać minimalnej cenie zaakceptowanej

emitentem. Jest to spowodowane np. luką infor-

przez emitenta. Emitent ma możliwość obniże-

macyjną po stronie inwestorów, którzy uwa-

nia ceny emisyjnej – elastyczne jej kształtowanie

żają ten aspekt za kolejne ryzyko inwestycyjne.

w zależności od rozwoju sytuacji rynkowej, ocena

Dlatego tak istotne jest, aby na rynku kapitałowym

relacji wysokości oczekiwanego kapitału do usta-

dochodziło do aktywnych relacji inwestorskich,

lonych potrzeb lub zrezygnowanie z pozyskania

aktywnej komunikacji z rynkiem, zwiększenia

kapitału. Istnieje również możliwość wyznacze-

jego efektywności informacyjnej. Takie działania

nia subemitenta, który zobowiąże się przejąć

przyczynią się na etapie pozyskiwania kapitału do

akcje, których nie obejmą inwestorzy. Dokonanie

prawidłowego wyznaczenia ceny emisyjnej akcji,

akceptu niższej ceny emisyjnej może wymusić

które będą uwzględniały oczekiwania inwestorów

zmianę kierunku alokacji pozyskanego kapitału

i emitentów. Dobry przepływ informacji przyczyni

w dziedziny, zapewniające wyższą efektywność

się ostatecznie do tego, że zostanie ograniczone

ekonomiczną. Jest to kluczowy aspekt w realizacji

zjawisko niedowartościowania ofert publicznych.

procesów rozwojowych, gdzie ustalenie budżetu kapitałowego może ograniczać możliwości swo-

Krzysztof Knopp

bodnego kształtowania poziomu i kosztu pozyski-

krzysztofknopp.wpia@gmail.com

wanego kapitału. Analiza czynników, które decydują o wysokości cen emisyjnych spółek wskazuje na istotną kwestię, iż brak jest jednolitych zasad kształtowania ich cen emisyjnych oraz jednoznacznych 47

ZAWÓD PRZYSZŁOŚĆI Programiści to magicy współczesności – kreują wirtualną rzeczywistość, która jest światem równoległym, nierzadko przenikającym i ekspansywnie zajmującym kolejne obszary naszego życia. W dobie internetu, powszechnych urządzeń

dzenie, możliwość pracy zdalnej, nieunormowany

mobilnych, rozwoju technologii oraz postępującej

czas pracy, większa swoboda w ustalaniu warun-

automatyzacji zapotrzebowanie na programistów

ków współpracy) nie są przerażeni ewentualną

jest ogromne. Co więcej ten trend zdaje się utrzy-

utratą posady.

mywać od kilku lat. Szacuje się, że w roku 2015

Sektor IT jest wciąż postrzegany jako rynek kan-

w Polsce brakowało nawet 30 tys. osób do pracy

dydata. Wśród pracodawców rośnie świadomość

w sektorze IT. Nic więc dziwnego, że Rząd posta-

postrzegania zadowolonego pracownika jako do-

nowił wziąć sprawy w swoje ręce.

brego pracownika. Firmy kuszą kandydatów do-

Ministerstwo Edukacji Narodowej w poro-

datkowymi benefitami, wśród których najczęściej

zumieniu z Ministerstwem Cyfryzacji oraz Mini-

spotykane to pakiety usług medycznych, świad-

sterstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego stwo-

czenia z zakresu sportu, rekreacji i kultury, prze-

rzyło nową podstawę programową wprowadzającą

stronne, nowoczesne biurowce w centrach miast,

w szkołach naukę programowania. Członkowie

a nawet specjalne pomieszczenia, które pozwalają

podkreślają istotę kształtowanych umiejętności:

na chwilowe oderwanie się od pracy podczas… gry

abstrakcyjne myślenie, radzenie sobie ze zło-

w piłkarzyki lub odpoczywania w fotelu relaksa-

żonością problemów, dobrą organizację pracy,

cyjnym. Brzmi zachęcająco? Co więcej, okazuje

a także funkcjonowanie w zespole. Według twór-

się, że ukończone studia informatyczne przesta-

ców zmian programowanie powinno być wiedzą

ły odgrywać kluczową rolę w procesie rekrutacji.

dostępną dla każdego, wzbogacającą kompeten-

Utalentowany samouk ma porównywalną szansę

cje uczniów w przyszłości, na rynku pracy. A jeśli

na karierę w tym zawodzie. Pytanie tylko, jak za-

o rynku już mowa...

cząć swoją przygodę z programowaniem?

Kluczowa jest kwestia zarobków. Według raportu

„Programista – jak zostać” staje się coraz częściej

płacowego Hays na rok 2016 programiści mogą

poszukiwaną kombinacją słów w wyszukiwar-

liczyć na średnie zarobki kształtujące się na po-

kach internetowych. Sieć to prawdziwa kopalnia

ziomie 9 250-13 500 PLN brutto. Warto również

materiałów dotyczących nauki programowania.

wspomnieć o możliwościach wyboru formy za-

Począwszy od tutoriali, poprzez fora, tematyczne

trudnienia. O ile młodzi programiści bardziej so-

blogi, kończąc na dokumentacji. Społeczność jest

bie cenią stabilną umowę o pracę, to doświadczeni

bardzo otwarta. Koderzy chętnie dzielą się swoją

coraz częściej wybierają własną działalność, za-

wiedzą i doświadczeniem. Są skłonni do udziela-

trudniając się na kontrakcie. Pewni swoich umie-

nia rad oraz pomocy w momencie, gdy z niewia-

jętności oraz świadomi korzyści (lepsze wynagro-

domych dla nas przyczyn kod nie chce się skompi48

lować. Barierą może stać się jednak dla nas język.

„

Prędzej czy później będziemy zmuszeni do korzystania z zagranicznych źródeł, gdy rodzime zawiodą i pozostaniemy bez odpowiedzi na swoje pytanie. Ponadto, pisanie anglojęzycznego kodu jest uznawane za dobrą praktykę. To oczywiście nie wszystko. Możemy sięgnąć po literaturę specjalistyczną lub zapisać się na odpowiedni kurs, przygotowujący do programowania w danym języku. Jest to jednak opcja wymagająca bardzo dużego nakładu finansowego. Jakąkolwiek jednak ścież-

Sektor IT jest wciąż postrzegany jako rynek kandydata

kę wybierzemy mile widziane będzie wsparcie, o które nie mamy się co obawiać. W Polsce prężnie działają organizacje zrzeszające pasjonatów oraz tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę. Wybór konferencji tematycznych, a także warsztatów jest ogromny. Ma na to wpływ nie tylko zapotrzebowanie na rynku pracy, ale również fakt, że programowanie staje się po prostu modne. Jaka przyszłość czeka programistów? Bez wątpienia jest to zawód, który wymaga ciągłego doskonalenia, a także zdobywania nowych umiejętności. Tutaj nie ma mowy o staniu w miejscu. Wydawać by się mogło również, że najważniejsza w tej dziedzinie jest tylko wiedza techniczna. Nic bardziej mylnego. Umiejętności miękkie decydują w dużej mierze o powodzeniu projektu. Zdolność do pracy w zespole oraz zrozumienie oczekiwań klienta odnośnie produktu są kluczowe. Wiele osób jednak twierdzi, że nad idealnym programistycznym światem wiszą czarne chmury. Dużo się mówi o globalnej rewolucji, czyli opracowaniu języka programowania, który będzie łudząco podobny do naturalnej mowy. Takie rozwiązanie w konsekwencji zapewne wyparłyby obecne technologie i sprawiły, że wiedza miliona osób stałaby się prawie bezużyteczna. Jednak chwila moment – najpierw taki język ktoś musi stworzyć. A kto zrobi to lepiej, jak nie programiści? Agnieszka Sadowska sadosia3@gmail.com

PELION PRACODAWCĄ I PARTNEREM

DLA MŁODYCH I AMBITNYCH Czołowe firmy oraz instytucje z różnych branż inwestują w liderskie rozwiązania, ale przede wszystkim w wiedzę i kreatywność młodych osób. W Polsce z każdym rokiem wydłuża się li-

gospodarki opartej na wiedzy wymaga coraz sil-

sta przedsiębiorstw podejmujących współpracę

niejszego zacieśnienia współpracy między sferami

ze środowiskami naukowymi. Firmy oferują staże

edukacji, nauki i biznesu. Wszystkie te poziomy

oraz specjalne programy pilotażowe, pozwalające

z powodzeniem łączy Pelion S.A. – największa pol-

młodym ludziom zdobyć praktyczne umiejętności

ska spółka działająca w branży ochrony zdrowia.

oraz kluczowe kompetencje, niezbędne w osiąga-

Innowacyjność to jeden z filarów, na którym

niu wysokich stanowisk zawodowych w przyszło-

wspiera się rozwój Pelion. Firma w codziennej

ści.

działalności wdraża rozwiązania, które skuteczWedług danych GUS w 2016 roku liczba stu-

niej zaspokajają potrzeby pacjentów, klientów

dentów w Polsce to blisko półtora miliona. Liczną

oraz pracowników. Pelion prowadzi działania

grupę – ponad 100 tys. stanowią też osoby związa-

edukacyjne oraz wydawnicze, rozwija portale po-

ne z działalnością badawczą i rozwojową (w skró-

święcone zdrowiu – w tym www.doz.pl, będący

cie B+R). Od 2010 roku stale wzrastają nakłady

największym tego typu serwisem na polskim ryn-

finansowe związane z tym sektorem, wsparcie po-

ku, uruchomił program COGNINET dla diagno-

jawia się zarówno ze strony instytucji rządowych,

styki i profilaktyki mózgu, prowadzi badania nad

jak i prywatnych przedsiębiorstw. Działalność

zastosowaniem innowacyjnej cząsteczki 1-MNA

badawcza i rozwojowa podejmowana jest w celu

w leczeniu miażdżycy i dermokosmetologii. Inno-

zwiększenia zasobu wiedzy oraz znajdowania no-

wacyjność Pelion Healthcare Group przejawia się

wych zastosowań dla niej – dziś, popularnie okre-

także w działaniach, zapewniających możliwość

śla się to – innowacyjnością. Kwalifikacje i umie-

udziału w programach stażowych i mentoringo-

jętności młodych osób stanowią w tym przypadku

wych.

cenny potencjał inwestycyjny, to oni najczęściej

Pelion od wielu lat wspiera akademicką

stają się źródłem nowych idei i pomysłów.

przedsiębiorczość. Oprócz praktyk zawodowych,

W sytuacji współpracy uczelni z biznesem

firma bierze udział w kilku prestiżowych progra-

korzyści są obustronne. Udział studentów w sta-

mach stypendialnych i stażowych, oferując moż-

żach i projektach znacząco wpływa na poziom ich

liwość zdobycia cennego doświadczenia zawodo-

atrakcyjności na rynku pracy, zwiększając szanse

wego. Studenci mogą odbyć staże w strukturach

na znalezienie zatrudnienia po ukończeniu nauki.

firmy zgodne z kierunkiem swoich studiów. Pro-

Z kolei zaangażowanie firm w sektor nauki pozy-

gram praktyk zawodowych ustalany jest indy-

tywnie wpływa na ich wizerunek, co istotniejsze

widualnie z każdym studentem, w zależności od

przedsiębiorstwa mogą stale podnosić jakość ka-

wymagań uczelni oraz potrzeb biznesowych firmy.

pitału ludzkiego w swoich strukturach. Rozwój

Każdego roku Pelion przyjmuje ponad 50 młodych 51

i ambitnych osób, które po udziale w programach

Pelion S.A. na rynku istnieje od 26 lat.

często zostają na stałe zatrudnione w firmie.

Od początku działalności siedziba firmy

Wśród programów, w których Pelion bierze

mieści się w Łodzi. Początkowo firma funk-

udział są: „Program Kariera” – organizowany we

cjonowała jako lokalny, hurtowy dystrybu-

współpracy z Polską Radą Biznesu; „Młodzi w Ło-

tor farmaceutyków. W 1998 r. zadebiuto-

dzi” – przy współpracy z Urzędem Miasta Łodzi;

wała na Giełdzie Papierów Wartościowych

„Absolwent Vip” – projekt mentoringowy realizo-

w Warszawie. Uzyskane z emisji środki

wany przez Centrum Karier i Współpracy z Praco-

pozwoliły na intensywny rozwój i konsoli-

dawcami UŁ. Firma była też partnerem programu

dację hurtowego rynku leków. Dziś Pelion

„Liderzy Ochrony Zdrowia”, organizowanego

to jedna z największych grup kapitałowych

przez Fundację im. Lesława Pagi. Studenci pod

działających na rynku ochrony zdrowia

okiem najlepszych specjalistów mają okazję po-

w Polsce i na Litwie. Usługi świadczone

znać funkcjonowanie różnych spółek oraz zdobyć

przez firmę obejmują wszystkie segmenty

praktyczną wiedzę, umiejętności i wypełnić luki

rynku (hurtowy, detaliczny i szpitalny) i są

kompetencyjne. Dzięki wieloletniemu doświad-

skierowane do: pacjentów, aptek, szpitali

czeniu opiekunów praktyk oraz dbałości o jasne,

oraz producentów. Pelion S.A., jako spółka

przejrzyste relacje oraz otwartą komunikację pro-

holdingowa, pełni nadzór właścicielski nad

gramy stażowe w Pelion S.A. stają się platformą

wszystkimi obszarami działalności firmy,

wymiany wiedzy i doświadczeń między światem

realizowanymi odpowiednio przez PGF

akademickim a biznesem. Jest to również okazja

S.A. i Pharmapoint S.A. (sprzedaż hurto-

do nawiązania współpracy z wykwalifikowanymi

wa), CEPD N.V. (sprzedaż detaliczna) oraz

specjalistami z różnych dziedzin. Studenci uczą

PGF Urtica Sp. z o.o. i Pharmalink Sp. z o.o.

się współpracy i otwartości w dzieleniu się swo-

(zaopatrzenie szpitali i usługi logistyczne).

imi pomysłami. Rozwijają i doskonalą posiadane umiejętności, m.in. w zakresie identyfikowania

Jagoda Sałaj

szans i zagrożeń przy wdrażaniu nowych rozwią-

jagoda.salaj@pharmapartner.com.pl

zań. Dzięki programom stażowym młode osoby rozwijają również umiejętności kluczowe dla ich przyszłej kariery i sukcesu zawodowego. „Sukces to proces, który musi trwać i którego powodzenie zależy od wielu czynników – przede wszystkim od determinacji, wiary we własne możliwości i motywacji. Istotny jest także odpowiednio dobrany zespół ludzi i zaangażowanie” – podkreśla Pani Mariola Belina-Prażmowska, Wiceprezes Pelion S.A., mentorka w programie „Absolwent VIP”. Dbałość o pozytywne relacje w miejscu pracy, troska o dobro praktykantów, jak i pomoc w rozwoju ich wiedzy i doświadczenia, skutkują pozytywnym feedbackiem i zaangażowaniem z ich strony. Dzięki wsparciu takich pracodawców jak Pelion studenci mogą przekonać się, że doskonałym miejscem na rozwój, budowanie ścieżki kariery i konkurencyjności na rynku pracy może być łódzka firma. Pelion wspiera kreatywność i jest otwarty na współpracę z młodymi ludźmi. Masz motywację i lubisz wyzwania? Chcesz pełnić funkcję Akademickiego Ambasadora Pelion na łódzkich Uczelniach? Zgłoś się! Wkrótce rozpocznie się nabór na programy stażowe na 2017 rok. W następnych numerach Magazynu Deal zamieścimy rozmowy z uczestnikami wybranych projektów Pelion Healthcare Group, którzy podzielą się swoim doświadczeniem płynącym z udziału w programach stażowych. 53

GLOBALIZACJA A KRYZYS GOSPODARCZY

Globalizacja wpływa na coraz większą współzależność gospodarczą świata. Szybki proces łączenia się przedsiębiorstw w duże korporacje i konglomeraty przyczynia się do znacznego zróżnicowania ekonomicznego w skali globalnej. Widoczny jest także efekt zarażania, czyli przenoszenia wszelkich impulsów i sygnałów koniunkturalnych na resztę globu. Opisywane tendencje są sporym zagrożeniem dla stabilności gospodarki światowej. Brak unormowań

„

w opisywanych materiach może być przyczyną kolejnego kryzysu ekonomicznego. Konglomeraty finansowe

W 2015 roku największym konglomeratem był

Powstawanie konglomeratów finansowych jest

brytyjski HSBC – 2,7 bln USD, zaraz za nim Bank

rezultatem integracji międzysektorowej, ale także

of China – 2,6 bln USD i JP Morgan Chase 2,4 bln

i transgranicznej . Pod wpływem biegnącego czasu,

USD. Tak duży kapitał skumulowany wokół poje-

siła tj. wartość aktywów finansowych holdingów

dynczych pomiotów niesie w sobie duże niebezpie-

będzie się zwiększać.

czeństwo dla całego sektora finansowego w przypadku upadku jednego z nich.

W 2015 roku największym konglomeratem był brytyjski HSBC – 2,7 bln USD, zaraz za nim Bank of China – 2,6 bln USD i JP Morgan Chase 2,4 bln USD

Korporacje transnarodowe O tym, jak dużą rolę w gospodarce światowej odgrywają korporacje świadczą wielkości ich aktywów. W 2015 roku kapitalizacja największej korporacji świata tj. Apple wyniosła 725 mld USD. Drugą pozycję zajęło Google Inc z wielkością 375 mld USD. Niewiele mniej wyniosła kapitalizacja Exxon Mobil Corp – 357 mld USD. Aby uzmysłowić sobie wielkość korporacji,

W przypadku upadku jednego z takich

dobrym zabiegiem będzie porównanie ich kapi-

podmiotów w niedalekiej przyszłości, gospodar-

talizacji z potencjałem ekonomicznym krajowych

ka światowa może zupełnie się pogrążyć, a skutki

gospodarek. Wielkość firmy Apple można porów-

tego kryzysu mogą być niewyobrażalne. Już teraz

nać z PKB Arabii Saudyjskiej, Google z wielkością

wielkość opisywanych podmiotów jest olbrzymia.

gospodarki Kolumbii, a aktywa Exxon Mobile są 54

zbliżone z produktem krajowym brutto Republi-

będziemy świadkami tego, że określone zjawiska

ki Południowej Afryki. To porównanie pokazuje,

gospodarcze występujące w jednym regionie świa-

że możliwości produkcyjne i finansowe korpora-

ta będą odczuwalne natychmiastowo w innych

cji są porównywalne z potencjałami gospodarek

częściach globu.

wielu państw. Tak duża wielkość tych przedsiębiorstw często doprowadza do tego, że to właśnie

Podsumowując

one dyktują warunki współpracy z gospodarkami

Proces globalizacji doprowadza do ścisłej współza-

narodowymi, a co często w znaczący sposób wnika

leżności krajowych gospodarek. Rozwój informa-

w kwestie autonomiczności i niezależność polityki

tyzacji kreuje coraz szybszy przesył wiadomości.

gospodarczej.

Występowanie zawirowań w jednej części świata w krótkim czasie powiela się i przenosi na inne sektory gospodarki globalnej. Korporacje transnarodowe coraz częściej ingerują w kwestie autonomiczności gospodarek krajowych, co doprowadza do tego, że posiadają coraz większą siłę w kształtowaniu relacji gospodarczych w dzisiejszym świecie.

W 2015 roku kapitalizacja największej korporacji świata tj. Apple wyniosła 725 mld USD

Globalizacja posiada wiele zalet i jest w stanie przyczyniać się do wzrostu gospodarczego. Jednakże proces integracji gospodarki

Pogłębianie zróżnicowania dochodowego

światowej może być bardzo niebezpieczny. Brak

między gospodarkami

odpowiednich regulacji na płaszczyźnie funkcjo-

Od XIX wieku, a więc u samych początków tworze-

nowania korporacji transnarodowych, holdingów

nia gospodarki światowej, różnice między docho-

finansowych czy inwestycji na rynkach finan-

dami mieszkańców świata były relatywnie małe.

sowych może wkrótce doprowadzić do kryzysu,

PKB na mieszkańca w Wielkiej Brytanii wyrażone

którego skutki będą ogromne.

w cenach bieżących oscylowało w granicach 1750 USD, a w najbiedniejszych Chinach 520 USD

Marcin Złoty

na osobę . Obecnie PKB per capita w najuboż-

marcinz26@vp.pl

szych państwach waha się w granicach 100 USD, a w najbogatszych państwach wartość ta wynosi nawet 96 tys. USD . Jeszcze bardziej dramatycznie wygląda sytuacja z perspektywy wielu państw Azji czy środkowej Afryki. Ludność w tych regionach zmuszona jest żyć za mniej niż jednego dolara dziennie i zmagać się z problemem głodu. W tym miejscu warto zastanowić się nad kwestią wzrostu dobrobytu w globalnej gospodarce. Czy rzeczywiście zasadne jest propagowanie informacji o tym, że świat się rozwija, bogaci a poziom zamożności podnosi się, jeśli istnieją regiony, gdzie poziom życia jest na zatrważająco niskim poziomie i często oscyluje na granicy przetrwania i walki z głodem? Efekt domina Mocne zintegrowanie gospodarki światowej przyczynia się do tego, że wszelkie zawirowania przechodzą na resztę świata w błyskawiczny sposób, niczym efekt domina. W tej sytuacji brak jest buforu czasowego, który pozwoliłby na przeciwdziałanie zaistniałej sytuacji, czy ustabilizowanie danego sektora gospodarki. Przechodzenie impulsów z jednego kontynentu na inne, bardzo często zwielokrotnia powstałe perturbacje. Wraz z coraz większym rozwojem mediów i przesyłem informacji,

ISLAMIC BANKING Have you ever wondered why Islamic banking is perceived as a financial paradise? The article presents theoretical assumptions about how Islamic banking functions and what are the differences between Islamic

‚‚

and conventional banking. Economic system in Muslim countries was built according to the principles derived from books and religious rights. It’s a system of an extraordinary efficiency and effectiveness. Islamic Banking is a practical use of principles of Islamic economics, which is, by definition, a complete system of social and economic justice, which attempts to combine efficiency of capitalism, socialism, responsibility and compliance with Koranic law. Nowadays, more and more attention is put to Islamic banking perceived as “non-interest paradise”. Final goals of earning and spending money should be moral and spiritual. Islamic economic system is hybrid, it combines the respect for fundamental market institutions (such as private property) with prohibitions and religious injunctions. The background of Islamic banking The origins of Islamic banking system date back to 1963 in Egypt. The chief founder of the bank was Ahmad Al Najjar. The Organization of Islamic Cooperation (OIC) established first Islamic bank in 1974 - Islamic Development Bank (IDB). Till the end of the 70s, there were several Islamic banking systems which were established throughout the Muslim world. Currently there exist in over 75 countries, not just in Muslim countries but also in the countries with a high number of Muslim mi57

Some international institutions decide to introduce a range of products based on the principles of Shariaah law

norities. The Islamic banking functions according

in economic sector make Islamic banking unique

to Sharia law, which is associated with prohibi-

on background of traditional banking systems.

tion of investing in economic activities contrary

The characteristics are as follows:

to Islam. It’s not allowed to invest money into

• profit and loss sharing (PLS) - using complicity

production of alcohol, nicotine, drugs, building

in bank’s profits instead of percentage,

nightclubs and casinos, pornography and arma-

• emphasis on the profitability of the project, not

ments sector. What distinguishes this banking is

the creditworthiness,

the commitment to renounce any activity bearing

• stronger link between the financial sector and the

signs of usury. Each loan that must be paid with

real economy (limiting speculation),

interest, regardless of its value, is perceived as

• application of moral principles (banks cannot fi-

usury or riba. Islamic banks have different fea-

nance activities forbidden by Islam or which are

tures than conventional ones. The conventional

harmful to society).

seeks mostly to maximize profit, when the islam-

Islamic banks are much smaller than con-

ic seeks to multiply both their assets and clients’

ventional ones. Typically, they operate on one or

wealth. A dynamic development of Islamic bank-

two markets, which has a huge impact on attract-

ing began in the 70s of twentieth century. It was

ing foreign investment. Many international com-

significantly associated with an increasing price of

panies are not able to achieve economies of scale

oil. It allowed Muslim countries which exported

in Muslim markets and because of the huge diver-

oil to accumulate surplus funds and create their

sity of regulations in individual countries they de-

own financial institutions, which differ from West-

cide for a limited presence.

ern banks. Customers of Islamic Banks don’t have

Although, Islamic banking system is per-

to be Muslims, they just need to accept ethical ba-

ceived as unique due to its rules and values, and

sics of Islamic banks and values.

all the differences between conventional banking, there are some inaccuracies which lead to the be-

Prohibitions in Islamic banking

liefs that this system is not as ideal as it seems to

T Prohibition of taking interest has become a sort

be. Among those inaccuracies there might be:

of trademark and a marketing issue of Islamic

• lack of consensus as to which instruments are

banking, which present it in a positive way, as

compatible with Sharia, and which should not be

a system free of exploitative nature and the one

used,

that do not set to reap the benefits of interest. The

• the principle of risk-sharing (PLS)- one of the

source of prohibition is understanding of nature

most important difference between instruments

and purpose of money. Operating time value of

of Islamic and conventional banking, but in reality

money is perceived as gambling, which under-

is used very rarely,

mines the authority of God, who is the only one

• parts of the financial instruments which are the-

able to judge and determine future. Interest-free

oretically compatible with Koran, in fact there are

banking is based on the principle of social solidar-

based on the mechanism analogous to interest

ity, it’s consistent with the ethical values professed

rate.

by people almost universally. In Islamic banking

The table presents countries in which Islam-

system, economic sphere is usually shaped in ac-

ic banking is highly developing.

cordance with religious value connected with: • riba – it is unacceptable to get unearned income (including percentage), • gharar- about speculative trading - it is not al-

Country

Assets in mld USD

Iran

476

Saudi Arabia

227

information or excessive uncertainty. The buyer

Malaysia

197

must be clearly informed of what they are buying

United Arab Emirates

lowed to enter transactions based on lack of full

and seller of what they are selling, • maisir- it is banned to take part in gambling. In Islamic interpretation in gambling one party gains at the expense of the other, while the trade leads to the result which is beneficial for both parties of

Kuwait

Switzerland

Great Britain

The numbers presented might be surprising

the transaction.

in case of Switzerland. Muslim minorities count for approximately 460 000 people (around 6% of

Features and differences

entire population), coming mostly from former

The values professed in Islam and their inclusion

Yugoslavia and Turkey. What is more, Switzer58

land has already prohibited to wear burqas (as the

ner. Partners arrange participation in profits.

way of prevention from excessive inflow of Islamic

Almost always, the bank is the major shareholder.

population to this country). Citizens of Switzer-

If a funded project brings a million profit, the bank

land voted for banning mosques and any new min-

earns hundreds of thousands rather than several

arets in 2009, for the same reason. Moreover, in

percent, which it would earn of interest. Howev-

Great Britain, Muslim population is approx. 5% of

er, if a venture turns out to be a failure, the bank

entire population (predictable number will reach

loses invested million and gains only operating

8,2% in 2030). On the other hand, in France, there

charges for its service. Another financial instru-

exists just one Islamic Bank, although Muslim

ment is musharakah, in which both bank and cus-

population counts for 5mln people (8,3% of entire

tomer bring together capital and manage project.

population). According to the number of Muslims

The next one is murabaha, similar to mortgage,

living in France and their willingness to use Islam-

which in Islam is understood as the sale of fixed

ic banking services, there are already planned 20

profit. Murabaha is interest-free, and in addition,

Islamic agencies to be opened in 2016. Predicta-

practically does not require customer’s security.

ble number of Muslims in 2030 will reach 10,3%

Islamic Bank does not hold de facto risk of default

of the population. One European country which

by client. Potential “borrower” goes to the bank

currently attracts the highest number of Muslim

with preselected property. Bank buys it for its own

population is Germany. According to the research-

funds and hires “borrower”, which every month

es, in the beginning of 2015 the number of Muslim

is required to pay 2 payments: free of interest

minority amounted 6% due to Refugee Crisis and

installments (sum gives the number of the pur-

still increasing inflow. There are some predictions

chase), and fee for “renting” real estate (which is

which say that Muslim minorities in Germany will

a margin profit). After paying all debts, the prop-

increase to 20 mln till the end of 2020 (which

erty becomes the property of the borrower. Next

would be around 20% of the entire population).

instrument is called jarrah and it is similar to sort

Even there, the Muslims-Islamic banking is not

of leasing. Bank transfers goods to the lessee for

common. The first one was created in 2015- Ku-

a specified time (usually short-term contracts) in

wait Finance House under name “KT Bank AG”

the use of certain capital at a predetermined price.

with its headquarter in Frankfurt. Future of Islamic banking How does Islamic banking work?

Researches indicate that a demand for financial

According to the key principle - “profit and loss

products compatible with the principles of Shar-

sharing”, bank makes profit in case of the success

ia is growing rapidly, and conventional banks are

of the project, but if it fails, the bank does not re-

increasingly willing to take cooperation in this

ceive remuneration. Its revenue therefore comes

sector. According to Standard&Poor’s, the dynam-

from commissions or margins which should cover

ics of deposits growth and loans in recent years in

operating costs or from participation in profit of

Islamic banks amounted to an average of 10-15%

financed project. Instead, as profit from invest-

per year, so usually over twice than in traditional

ments, customers are offered to get rebates of op-

banks. Ratio analysis for these banks confirmed

erational fees. Islam does not have justification for

that most of them were well capitalized and sta-

any additional benefits of saving and borrowing,

ble. It seems that while Islamic banks may have

due to benefits within meaning of principles on

financial problems, it can hardly be the source of

which it is based, may flow only from investment

crisis on a global scale. This may give rise to the

and work.

expectations that development of Islamic banking will contribute to a greater financial stability

What does bring profits for Islamic banks?

in the world. According to the recent survey of EY

On the market of Islamic banking there are many

“World Islamic Banking Competitiveness Report

products and services offering the same effects

2016”, Islamic banks will soon devise half profits

as known in the Western world. For instance,

due to the use of modern retail mobile services.

mudarabah (profit sharing)- a client who has a

Moreover, cconventional banks tend to put at-

need for cash for a project, requests to a bank for

tention to the potential market of Muslim coun-

a loan. Instead of signing a loan agreement, they

tries, for instance by opening so called “islamic

sign agreement which brings their work, knowl-

windows” in subsidiaries. Some international

edge and management. The bank finances the

institutions decide to introduce a range of prod-

project. In this way, bank and customer do not

ucts based on the principles of Shari’ah law. The

have relation of creditor-debtor, but partner-part-

largest European and American banks such as 59

Islamic banking

Conventional banking

Social responsibility

Individualism

No interest rate

Interest rate

Asset-based intermediation

Debt-based intermediation

Profit and loss sharing

Transfer of risk

The emphasis on profitability of investment

The emphasis on safety and the credit ability

Financing loans by deposits

Financing loans by loans on wholesale market

Higher costs associated with the search of most profitable ventures

Lower costs associated with the search of most profitable ventures

You cannot sell something you don’t have

You can sell almost everything (including derivatives)

Greater relation with the sphere of the real economy

Smaller relation with the sphere of the real economy

Presence in developing countries

Presence in developed countries

Dynamic growth of assets

Achieving much larger assets

Bank acts mainly as merchant

Bank acts mainly as a lender

The aim of bank is not only profit but also multiplying wealth of clients

The aim is to maximize profit by the bank Banks “too big to discipline, too big to fail”

Banks “too big to be ignored”

Citicorp, Societe Generale, Deutsche Bank and

of most individuals and corporate clients,

HSBC form branches of Islamic banking. Main-

• less prone to fluctuations and crises due to a high

ly due to the recognition of the potential of con-

level of ethics and morality rules.

stantly developing Islamic countries and Islamic

According to the researches, within a few

minorities. What it might be expected is that with

years Islamic assets may increase by 50-75%,

a current refugee crisis, the importance of Islam-

reaching level of a few billion dollars. Although

ic banks in Europe may rise, thus within several

it is a relatively niche market with only 1,5% of

years both conventional and Islamic banks may

participation in the global financial sector, it has

take equally important role in a financial system,

a great potential for development.

further dynamic growth of Islamic banks, as well

The market is likely to remain a niche but

as growth in demand for Islamic banks, reported

it might be a niche which brings more and more

by both Muslim countries (due to the lawfulness of

profits. The current Refugee Crisis in Europe con-

Koran) and developed countries (due to risk diver-

tributes to the growing number of Muslim minor-

sification and exploration of alternative sources of

ities, which at the same time may influence the

funding). The most important determinants of the

growth of demand for Islamic banking. On the

rise of Islamic banks in the global market are:

other hand, European countries may try to pre-

• strong demand in Muslim countries for products

vent their identification against excessive influ-

in accordance with Sharia,

ence of Muslim culture and avoid taking actions

• development of institutional and legal frame-

which could be supported for their expansion.

work of Islamic banking, • increase in demand from conventional investors

Monika Bocian

(diversification),

monika.bocian@vp.pl

• ability to develop instruments to meet the needs 60

PRZEJĘCI PRZEJĘCIEM W sierpniu 2016 roku europejskim sektorem bankowym wstrząsnęła pogłoska o planach połączenia Deutsche Banku z Commerzbankiem.

„

Akcjonariuszom drugiej instytucji musiało

turach zarządzania i organizacji oraz w kulturach

podskoczyć ciśnienie, ponieważ fuzja raczej nie

korporacji i krajów, niewłaściwa implementacja

zwiększyłaby wartości ich portfeli. Największy nie-

strategii, błędy w negocjacjach, brak wiedzy u me-

miecki bank co rusz obciążany jest karami finan-

nadżerów, przepłacenie za nabywaną firmę, zbyt

sowymi, np. 14 mld USD we wrześniu 2016 roku

wysokie oczekiwania, złe podejście do integracji,

za sprzedaż przed 2008 rokiem papierów warto-

a w końcu różne strategie dotyczące działu R&D

ściowych zabezpieczonych kredytami hipoteczny-

i innowacji. Niemal za wszystkie powody porażek

mi (bank zamierza odwołać się od tak surowego

odpowiedzialne jest więc kierownictwo.

wyroku). Oprócz akcjonariuszy na połączeniu mogłyby ucierpieć również mniejsze banki i klienci - w końcu duża koncentracja sektora nie sprzyja konkurencji. Kiedy prezesi obu instytucji zdementowali plotki o korporacyjnym mariażu, odetchnęli też pracownicy dwóch rywalizujących jednostek. Obie implementują w tym roku plany naprawcze

Przed przejęciem spółki należy sformułować konkretny cel tej operacji

w obliczu topniejącej z powodu zerowych stóp pro-

Zapytałam Pawła Jacela, dyrektora inwesty-

centowych rentowności. Kolejna restrukturyzacja

cyjnego w Credit Value Investments, alumna SKN

oznaczałaby dla pracowników kolejne niewygodne

Inwestor, jak w praktyce wygląda przejęcie firmy.

zmiany, w tym przede wszystkim dalszą redukcję

Harvard Business Review podaje, że 70 do

etatów.

90% przejęć kończy się porażką. KPMG twierdzi,

Pracownicy zwykle nie są orędownikami

że 83% przejęć nie skutkuje wyższymi przycho-

ani fuzji, ani przejęć. W pierwszej chwili boją się

dami dla udziałowców. Dlaczego tak się dzieje?

zmian, a kiedy te nadchodzą, wzruszają ramiona-

Co jest największym wyzwaniem w tym procesie?

mi i zostawiają zmiany w kierowniczych rękach,

„Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa.

myśląc: “chce szef zmian, to niech szef zmienia,

Generalnie w przejęciach, tak jak w każdym biz-

ja do tego ręki nie przyłożę”. Czy ludzie z natury

nesie, kluczowy jest czynnik ludzki. Często me-

są niechętni nowościom i utrudniają wprowadze-

nadżerowie odpowiedzialni za przejęcia, a później

nie nowej strategii czy może wina leży po stronie

za konsolidacje za bardzo ufają Excelowi i prezen-

menadżerów?

tacjom w PowerPoincie, co prowadzi do niewy-

Autor bloga „Corporate Finance in Europe”

starczającego nadzoru nad implementacją zmian

wymienia kilka przyczyn nieudanych przejęć: brak

w „realu” oraz niedostatecznej komunikacji i kon-

planu, ograniczone efekty skali, różnice w struk-

taktów z pracownikami. Nawet najlepiej przygo61

towane przejęcie czy fuzja wymaga jeszcze lepszej

wzmacniają (lub zupełnie wymieniają) zarząd oraz

implementacji, komunikacji oraz zaangażowania

kadrę średniego szczebla, a także zmieniają profil

pracowników średniego i niższego szczebla”.

działalności spółki”.

Odgórne inicjatywy wymagają oddolnego za-

Na podstawie rozmowy ze specjalistą spró-

angażowania. Jak można przekonać pracowników

bowałam stworzyć kodeks dobrych praktyk me-

do wizji połączeniach się dwóch firm i zadbać o ich

nadżerów w relacjach z pracownikami firmy przej-

proaktywne podejście do zmian?

mującej i przejmowanej.

„Po pierwsze ważna jest czytelna komunika-

1. Określ jeden cel

cja, pracownicy muszą wiedzieć jakie są cele po-

Przed przejęciem spółki należy sformułować

łączonych organizacji. Co więcej, niezbędne jest

konkretny cel tej operacji. Paul Burmeister, part-

zaangażowanie tych pracowników, dlatego to klu-

ner Tatum, firmy doradczej w obszarze operacyj-

czowe, aby powiązać cele organizacji z celami po-

nym, finansowym i strategicznym, zaznacza, że ko-

szczególnych grup pracowników. Muszą oni także

munikacja i etapy restrukturyzacji będą sie różniły

zrozumieć, jak zmiany w organizacji i wynikające

w zależności od tego, czy kierownictwo zamierza:

z nich korzyści dla organizacji przełożą się na ich

• zwiększyć udział w rynku,

zawodowe profity.

• wkroczyć w segment bliski temu, w którym obec-

Dodatkowo każde przejęcie/fuzja wiąże

nie działa sie obecnie,

się z dużym poczuciem niepewności wśród pra-

• wyeliminować konkurencje,

cowników i licznymi obawami m.in. dotyczącymi

• ulepszyć technologie produkcji.

zwolnień, dlatego te kwestie powinny być jasno

Jasno postawiony cel powinien być swoistą busolą, zarówno przy przeprowadzaniu due dili-

i sprawnie adresowane”.

gence, jak i rewidowaniu postępów podczas wpro-

Pracujesz w funduszu inwestycyjnym - czym się różni podejście do przejęć funduszu private

wadzania zmian.

equity od perspektywy gracza branżowego?

2. Przemyśl co warto zachować, a co zmienić

„Przede wszystkim w przypadku inwesty-

W pierwszej kolejności należy zdecydować,

cji funduszów private equity, najważniejszy jest

którą kulturę korporacyjną wcielić do której – po-

wzrost wartości spółki. Ten wzrost może nastąpić

łączenie dwóch odmiennych struktur często albo

w wyniku wielu czynników (np. zwiększenia efek-

kończy sie fiaskiem albo rozmywa najmocniej-

tywności operacyjnej, wzrostu organicznego, kon-

sze atrybuty łączonych podmiotów, a utworzenie

solidacji/ przejęć innych spółek z sektora etc). Ho-

zupełnie nowego modelu to mnóstwo wysiłku

ryzont inwestycyjny funduszu to zazwyczaj 3-6 lat,

o niepewnym rezultacie. Co ciekawe, nie zawsze

po tym okresie następuje wyjście funduszu z inwe-

forsowana jest kultura nabywcy. Kiedy spółka te-

stycji. Oznacza to, że już w momencie inwestycji

lekomunikacyjna Vocus przejmowała iContact,

fundusz musi mieć określony horyzont inwestycyj-

firmę zajmującą się e-marketingiem, zbudowała

ny, plan budowy wartości w spółce oraz scenariusz

nowe siedziby dla kupowanej spółki, utrzymane

(lub kilka scenariuszy) wyjścia. Standardowo fun-

we własnej konwencji. Ale już koncern tytoniowy

dusz oczekuje min 2-3 krotnego zwrotu zainwesto-

i spożywczy Philip Morris/General Foods przy

wanych środków.

przejmowaniu firmy Kraft, zachował jej model biz-

W przypadku przejęcia przez gracza branżowego

nesowy i wprowadził go we własnych jednostkach.

przejmowany podmiot zostaje często „wchłonięty”

3. Stwórz plan i trzymaj się terminarza

w struktury organizacji lub funkcjonuje w bardzo

Kiedy zapadnie decyzja o celu i wyborze

ścisłym powiązaniu operacyjnym z przejmującym.

kultury korporacyjnej, menadżerowie powinni

Tylko w niektórych przypadkach podmioty bran-

zastanowić się czy mają odpowiednich, tzn. do-

żowe podchodzą do przejmowanych spółek jako

świadczonych i zaangażowanych ludzi, z którymi

do inwestycji portfelowych. Dodatkowo podmiot

odpowiednio oszacują transakcje, sfinalizują in-

branżowy jest w stanie uzyskać liczne synergie

westycje, wyprognozują rezultaty i konstruktyw-

operacyjne (np. poprzez optymalizacje dublują-

nie zareagują na ewentualne niepowodzenia. Jeśli

cych się departamentów), które są niedostępne

nie, dobrym rozwiązaniem może być tymczasowe

dla funduszu private equity. Zazwyczaj inwestor

zatrudnienie ekspertów specjalizujących sie w fu-

branżowy ingeruje dużo głębiej w działalność oraz

zjach i przejęciach.

strukturę organizacyjną przejmowanego niż fun-

Bain&Company w publikacji „The 10 steps to

dusz, który koncentruje się raczej na aktywnym

successful M&A integration” wskazuje na koniecz-

nadzorze oraz definiowaniu celów strategicznych

ność podjęcia możliwie wielu kluczowych decyzji

z poziomu rady nadzorczej. Oczywiście w ramach

przed ogłoszeniem zmian pracownikom. Sprawne

budowania wartości inwestycji fundusze często

działanie stwarza wrażenie profesjonalnie realizo62

wanego planu. Należy jedynie uważać, by rewolu-

pożądane zachowania. Na wyborze liderów inte-

cja organizacyjna nie zagroziła podstawowej dzia-

gracji i poświęcaniu czasu na rozmowy o nowym

łalności firmy. Mądrym posunięciem wydaje się

procesie decyzyjnym skorzystała firma Cargill

stworzenie zespołu pracującego pod klauzulami

Crop Nutrition, która połączyła sie z IMC Global,

poufności, który dokładnie zaplanuje, przygotuje

aby zyskać większy udział w rynku nawozów. Dzię-

i wdroży restrukturyzacje. W 2006 roku Travel-

ki takiemu podejściu efekty synergiczne okazały

port, zajmujący się globalną dystrybucją biletów

sie dwa razy wyższe niż estymaty due diligence.

lotniczych, ogłosił zamiar przejęcia konkuren-

Na koniec jeszcze raz dwa słowa klucze: plan

cyjnej firmy Worldspan. Podczas oczekiwania na

i komunikacja, takie proste, a takie trudne. Oby

zgodę Komisji Europejskiej na przeprowadzenie

przyszłość przyniosła wiele historii dobrze zacho-

transakcji, specjalny zespół opracowywał najważ-

wywanych wartości i sprawnie przeprowadzanej

niejsze zagadnienia dotyczące zasobów ludzkich

integracji pracowników przejmujących i przejmo-

i technologii w obu podmiotach. Dzięki temu in-

wanych firm.

tegracja spółek rozpoczęła sie tuż po uzyskaniu pozwolenia na połączenie.

Paulina Finke

4. Rozmawiaj, rozmawiaj i jeszcze raz rozmawiaj

paulinafinke@gmail.com

Transparentna komunikacja i wspólne cele, o których mówił Paweł, to klucz do zdobycia poparcia

pracowników.

Komunikowanie

nowej

strategii to proces, a nie jednorazowe wydarzenie. „You can’t possibly over-communicate“ (nie da się komunikować za bardzo), mówi Chris McGrath, współtwórca ThoughtFarm, intranetowego oprogramowania społecznościowego w wywiadzie

„

z magazynem Forbes. Idealnie, jeśli da sie spotkać ze wszystkimi osobiście, jeśli nie – można posłużyć sie technologią. ThoughtFarm tworzy bezpieczne strony w intranecie, do których dostęp maja pracownicy przejmującej i przejmowanej jednostki. Służą one jako platforma do dzielenia sie wizją, wartościami, newsami i sukcesami dotyczącymi integracji.

Liderzy powinni nie tylko wspierać nową strategię, ale również być bardzo kompetentnymi członkami zespołu, budzącymi szacunek kolegów

5. Integruj Bain dzieli sie jeszcze dwoma cennymi radami. Pierwsza to wybór liderów w każdym zespole, którzy będą odpowiadali za integrację w zakresie operacyjnym (koordynowanie zadań wykonywanych przez pracowników dwóch firm) oraz społecznym (komunikowanie menadżerom nastrojów i reakcji, sygnalizowanie problemów, inicjowanie zachowań prointegracyjnych). Liderzy powinni nie tylko wspierać nową strategię, ale również być bardzo kompetentnymi członkami zespołu, budzącymi szacunek kolegów. Drugą wskazówką jest opracowanie rekompensat i systemów benefitów, tak aby nagrodzić 63

TESTY NUMERYCZNE 1. Wykres ilustruje podział studentów wg. płci na pew-

1.2 Ilu mężczyzn studiuje ekonomię?

nym uniwersytecie. A. 50 1.1 Jaki jest przybliżony udział studentów finansów na

C. 50 000

B. 250 D. 25 000

danym uniwesytecie? 1.3 Zakładamy, że 20% kobiet studiujących marketing A. 25%

B. 35%

przeniesie się na ekonomię, jaki będzie stosunek ko-

C. 45%

D. 50%

biet do mężczyzn na obu kierunkach? A. 8:7

C. 3:2

B. 5:3 D. 7:3

300

Liczba (100)

250 200

kobiety

150

mężczyźni

100 50 0

zarządzanie

finanse i rachunkowość

ekonomia

2. Tabela przedstawia liczbę pracowników oraz ich zarobki w trzech przedsiębiorstwach sektora telekomunikacyjnego.

2.2 Jaka jest średnia pensja w firmie PhoneMaster? A. 1 220,43 PLN C. 1 950,50 PLN

2.1 Ilu pracowników zarabia powyżej 1 500 PLN? A. 55 C. 47

marketing

B. 1 540,74 PLN D. 1 789, 20 PLN

2.3 Firma Telekom planuje dać 30% podwyżkę najmniej zarabiającym pracownikom. Ile będzie wynosiła teraz płaca?

B. 42 D. 36

A. 1 300 PLN C. 1 200 PLN

B. 1 230 PLN D. 1 170 PLN

900

1200

Liczba pracowników

Płaca (PLN)

1100

Liczba pracowników

25 1300 22

Płaca (PLN)

1300

Liczba pracowników

Płaca (PLN)

Telekom PhoneMaster PurpleCall

3. Wykres ilustruje przychody oraz koszty całkowite firm sektora gastronomicznego w pierwszej połowie 2016 roku.

1500 8

2000

1700

2200

14 1700

1900 6

3.2 Jeśli na przychód w maju pracowało 150 firm, ile pracowało na ten przychód w czerwcu? A. 410 C. 400

3.1 Jaki jest procentowy udział kosztów sprzedaży w przychodzie całkowitym w marcu? A. 76,5% C. 68,5%

1400

B. 390 D. nie można określić

3.3 Zakładając, że od lipca koszty sprzedaży będą maleć o 5% miesięcznie, ile wyniosą w sierpniu?

B. 72% D. 85,5%

A. 85,5 mln C. 81,2 mln

B. 78,5 mln D. 80 mln

Przychody i koszty firm z sektora gastronomicznego (w mln) 100

Koszty sprzedaży

Przychód całkowity

80 70 60 50 40

Styczeń

Luty

Marzec

Kwiecień

Maj

Czerwiec

4. Wykres przedstawia dochód całkowity salonu motoryzacyjnego w 2016 roku.

4.2 Zakładając, że klient kupując samochód zapłacił 40 000 USD, ile samochodów sprzedano?

4.1 Jeżeli 20% dochodów ze sprzedaży samochodów i 40% dochodów ze sprzedaży skuterów jest zyskiem, jaki będzie zysk całkowity danej firmy z tych dwóch działów?

A. 33 C. 29

A. 652 000 USD C. 456 000 USD

B. 35 D. 34

4.3 Przyjmując prognozę wzrostu sprzedaży skuterów o 15% rocznie przy stałym zysku pozostałych działów, jaki będzie przychód w roku 2018?

B. 544 000 USD D. 646 000 USD

A. 1 092 500 USD C. 1 320 453 USD

B. 1 256 375 USD D. nie można określić

Przychód całkowity - 3 800 000 (2016) Części

20%

Akcesoria

35%

Motocykle Skutery

15%

Samochody

25%

5. Uzupełnij ciągi. 5.1 3=18

4=32

5=50

A. 200 C. 110 5.2 7

8888=8

A. 97 C. 111

10=?

B. 183 D. 143

A. 2 C. 3 5.4 2

7=98

B. 160 D. 210

A. 173 C. 162 5.3 9999=4

6=72

1816=6

1212=0

9191=?

B. 4 D. 1

B. 112 D. 98

6. Zagadki 6.1 Suma trzech liczb wynosi 42. Różnica między dwiema najmniejszymi wynosi 6, a ich suma stanowi 4/3 największej liczby. Jakie trzy liczby spełniają te warunki?

mierzyć czas. i czekamy, aż się całkiem przesypie. Wtedy kończymy po przesypaniu się jedenastominutowej obracamy ją klepsydra się przesypie zaczynamy mierzyć czas, Nastawiamy obie. Gdy siedmiominutowa 9; 15; 18

6.1

5.4

5.3

5.2

5.1

4.3

4.2

4.1

3.3

3.2

3.1

2.3

2.2

2.1

1.3

1.2

1.1

Opracowanie:

6.2

6.2 Mamy dwie klepsydry, jedna odmierza 7 minut, druga 11. Jak za ich pomocą odmierzyć dokładnie 15 minut?

Maciej Ciarkowski Odpowiedzi:

maciej.ciarkowski@skninwestor.com 66