Poradnik ABC 11/2014

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:23 Page 1

2014

● Grzejniki ● Stelaże ● Kominy ● Pompy ● Narzędzia ● Wentylatory ● Baterie ● Rury ● Kabiny ● Szkolenia

prysznicowe

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:23 Page 2

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:23 Page 3

nr 112014

Spis treści Urządzenia sanitarne - 4 Armatura Kraków - 7 SFA - 8 Pipelife - 9 Viega - 10 Rems - 11

Spis treści

Pentair Water - 12 Wentylacja w biurach - 14 Drabinka w łazience - 16 Sucha płyta - 18 Wymiana mieszacza - 21 Kabina z brodzikiem - 24 Dobór baterii - 26 Korozja grzejników - 29 Komfort w łazience - 30 Ogrzewanie podłogowe - 32 Wybór komina - 34

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35

nakład: 15 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 4

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Urządzenia sanitarne

ABC instalacji w łazience

Andrzej Świerszcz Zgodnie z obowiązującymi przepisami w łazience do użytku prywatnego muszą znaleźć się odpowiednie urządzenia sanitarne.

Są to: wanna kąpielowa wraz z natryskiem, umywalka, lustro zamontowane nad umywalką, miska ustępowa, pralka oraz kosz na bieliznę. Dodatkowym wyposażeniem (niewymaganym przepisami) są bidet oraz okno.

Podstawowe wyposażenie łazienki może zostać zmniejszone w nietypowych sytuacjach.

- łazienka bez muszli klozetowej - jeśli w lokalu mieszkalnym znajduje się oddzielna toaleta, - łazienka bez wanny (łazienka tylko z samym natryskiem, gdy jest to druga łazienka w mieszkaniu), - łazienka bez miejsca na pralkę i kosz na bieliznę - jeśli w mieszkaniu znajduje się specjalne pomieszczenie gospodarcze.

W przypadku łazienek publicznych wprowadzono inne wymagania. ● Przewody rurowe Do przyborów sanitarnych znajdujących się w łazience powinna być doprowadzona instalacja z zimną i ciepłą wodą oraz kanalizacja. Pomieszczenie powinno być wentylowane: grawitacyjnie lub - w ściśle określonych odpowiednimi przepisami przypadkach - mechanicznie. Prawie zawsze

4

dodatkowym wyposażeniem jest grzejnik łazienkowy (zależnie od przepisów budowlanych). Oddzielnym zagadnieniem są łazienki dla osób niepełnosprawnych.

W łazience trzeba przewidzieć już na etapie projektowania miejsce na urządzenia sanitarne i zapewnić odpowiednie odstępy między nimi. Takie urządzenia jak umywalka, kabina prysznicowa, wanna, pralka czy bidet nie powinny utrudniać użytkownikowi korzystania z drzwi, okien i szafek łazienkowych, a także ograniczać lub wręcz uniemożliwiać powieszenie lustra, wieszaków na ręczniki lub półek.

Aranżację łazienki najlepiej jest zlecić projektantowi, który za pomocą programu komputerowego zaprojektuje nam łazienkę odpowiednią do naszych potrzeb oraz uwzględni właściwe odległości przyborów sanitarnych od pionów kanalizacyjnych w celu uzyskania odpowiedniego spadku przewodów na całej długości. Wskazana jest na tym etapie również konsultacja z instalatorem, który będzie instalował przybory sanitarne. Nie bez znaczenia jest również takie usytuowanie urządzeń sanitarnych, aby długość oraz zmiana kierunku przepływu przewodów kanalizacyjnych były jak najmniejsze. Ułatwi to odpływ wody, napowietrzanie podejść oraz zabiegi naprawcze w przypadku zatkania się przewodów kanalizacyjnych. Bardzo istotną rzeczą jest, aby we wszystkich przewodach wodociągowych występował przepływ. Absolutnie nie wolno dopuszczać, aby w części instalacji mieszkaniowej nastąpiło zjawisko stagnacji wody. Takie sytuacje powstają bardzo często w przypadku wykonania in-

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 5

nr 112014

więce

www.instalator.pl

kraczalny termin naniesienia w projekcie wszelkich zmian. Po tym terminie może być już za późno i wszelkie zmiany trzeba będzie wykonać we własnym zakresie, co z kolei będzie wiązało się z dużymi kosztami oraz bałaganem i brudem w mieszkaniu.

Warunkiem wygodnego i bezpiecznego użytkowania łazienki jest zachowanie minimalnych odległości pomiędzy urządzeniami sanitarnymi oraz pralką. Powierzchnie manewrowe ,,operacyjne” mogą się pokrywać. ● Miska ustępowa Szerokość miski ustępowej wynosi ok.

40 cm, a jej długość ok. 55 cm (sama miska) plus 15-20 cm (stelaż do zabudowy płytami gipsowo-kartonowymi). Długość miski kompaktowej wynosi ok. 65 do 75 cm. Aby umożliwić użytkownikowi prawidłowe korzystanie z sedesu przed miską, należy pozostawić wolny obszar o wymiarach 80 x 60 cm. Krawędź boczna sedesu powinna być odsunięta od ściany, kabiny prysznicowej, zabudowy wanny oraz umywalki o minimum 20 cm.

j...

5

ABC instalacji w łazience

stalacji wodociągowej w łazience (najczęściej pod podłogą - system rozdzielaczowy), a następnie zmiany aranżacji i zainstalowania przyborów sanitarnych. Dotyczy to również kuchni, gdzie zmiana ustawienia lodówki, do której doprowadzono wodę zimną (kostkarka do lodu), może w przypadku odcięcia dopływu wody spowodować stagnację wody. Proszę pamiętać, że może tam (na trójniku łączącym odcięty lub zaślepiony odcinek przewodu) nastąpić kontaminacja wody. Obecnie instalacje sanitarne najczęściej wykonuje się z tworzyw sztucznych. Materiał ten jest doskonałym podłożem do rozwoju biofilmu. Prowadzi to do rozwoju mikroorganizmów w wodzie (w tym bakterii Legionella), a w konsekwencji pogorszenia jej parametrów organoleptycznych, smaku, zapachu, barwy, a także powstania mętności. Proces powstawania biofilmu uzależniony jest od prędkości przepływu w rurociągu. Wszelkie zastoje lub zbyt mała prędkość przepływu działa negatywnie na ostateczną jakość wody. Tworzywa sztuczne, z jakich wykonuje się instalacje wewnętrzne, posiadają niestety podstawowe wady: tworzący się na wewnętrznych powierzchniach przewodów biofilm zawiera szkodliwe dla zdrowia bakterie z rodziny Legionella powodujące ciężkie zapalenie płuc czy choroby grypopochodne (gorączka Pontiac). Bardzo istotnym czynnikiem rozwoju bakterii i glonów na powierzchni wewnętrznej rur jest materiał, z którego zbudowana jest instalacja wewnętrzna. Na powierzchni rur miedzianych proces ten przebiega bardzo wolno, gdyż materiał ten ma działanie bakteriobójcze.

Kupno mieszkania od dewelopera, które będzie dopiero wybudowane, wiąże się z akceptacją lub wprowadzeniem zmian w projekcie aranżacyjnym w łazience lub kuchni. Deweloper ściśle określa nieprze-

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 6

ABC Magazynu Instalatora

Wanna Standardowa wanna posiada 70-80 cm szerokości i 160-180 cm długości. Długość wanny należy dopasować do wzrostu mieszkańców lokalu. Człowiek o niskim wzroście będzie miał problem w zbyt długiej wannie z prawidłowym oparciem pleców o powierzchnię wewnętrzną. Osoba kąpiąca może zsuwać się do środka wanny.

Minimalną swobodę ruchów podczas korzystania z tego przyboru gwarantuje wolna przestrzeń przy jej dłuższym boku o wymiarach 100 x 70 cm. Aby zwiększyć zasięg rąk i ułatwić sobie korzystanie z sanitariatu podczas mycia, należy wykonać na dole w obudowie wanny specjalne wycięcie na głębokość połowy stopy. Takie rozwiązanie pozwala stanąć wygodnie obok wanny. ● Umywalka łazienkowa Umywalka powinna mieć 40-60 cm szerokości i 40 cm głębokości. Mniejsze umywalki nie nadają się do codziennych zabiegów higienicznych. Przeznaczone są raczej tylko do umycia rąk. Ochlapana podłoga i odzież, obijanie rąk o ścianki umywalki to najczęstsze wady zbyt małych konstrukcji. Do swobodnego korzystania z umywalki należy przyjąć przed nią wolną przestrzeń o wymiarach 100 x 70 cm. Krawędź umywalki powinna znajdować się minimum 20 do 30 cm od ściany łazienki, parawanu, ścianki kabiny prysznicowej oraz innych elementów konstrukcyjnych usytuowanych na wysokości łokci. ● Kabina prysznicowa i brodzik ●

ABC instalacji w łazience

nr 112014

6

Aby można było swobodnie korzystać z kabiny, jej wymiary powinny wynosić 90 x 90 cm. Produkowane kabiny o wymiarach 80 x 80 cm nie nadają się do zamocowania w ich wnętrzu siedziska. Nachylenie się w takiej kabinie, aby umyć stopy jest bardzo utrudnione. Wolna powierzchnia przed brodzikiem powinna mieć 80 x 90 cm. ● Pralka automatyczna Standardowy wymiar pralki to 60 x 60 cm, wysokość 85 cm. W ofercie producentów są również konstrukcje płytsze o głębokości 35 cm i szerokości 60 cm. Do małych łazienek polecam konstrukcje ładowane od góry o szerokości 40 cm. Pralka najczęściej usytuowana jest w jednym z narożników łazienki.

Proszę zwrócić uwagę, aby nie instalować nad nią (przy jej dłuższym boku) grzejnika łazienkowego, gdyż może to doprowadzić do sytuacji, że nie będzie możliwe otwarcie pokrywy pralki ku górze. Zawory odcinające dopływ wody do urządzenia nie powinny znajdować się z tyłu pralki, gdyż utrudnione jest wówczas zamykanie i otwieranie dopływu wody oraz pralka będzie musiała znajdować się w znacznej odległości od ściany. Będzie tam gromadził się brud oraz wszelkiego rodzaju śmieci lub odzież. Standardowa pralka o szerokości 60 cm (ładowana od przodu) potrzebuje wolnego miejsca przed jej frontem o wymiarach 90 x 90 cm. Pozwoli to użytkownikowi na swobodne pochylenie się oraz podstawienie wiadra lub miski w celu wyjęcia odzieży z wnętrza pralki.

Proszę pamiętać, iż podane wartości dotyczą osób o przeciętnym wzroście. Wysokości, na której będą zainstalowane przybory sanitarne, najlepiej jest dopasować do wzrostu domowników. Dotyczy to również wysokości zawieszenia drążka zestawu natryskowego w kabinie lub nad wanną.

Andrzej Świerszcz Fot. z archiwum firmy Viega.

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 7

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Armatura Kraków cim etapie nanoszone są proszkowo końcowe powłoki wykończeniowe (RAL 9010). Dostosowane są do samodzielnych systemów zamkniętych, zabezpieczonych przeponowym naczyniem wzbiorczym, jak i do centralnych instalacji grzewczych (systemy otwarte). Montaż możliwy jest w instalacjach zawierających elementy z miedzi i jej stopów, stali oraz tworzyw sztucznych. Charakteryzuje je bardzo dobra przewodność ciepła.

Grzejniki montowane są fabrycznie w zestawy składające się z dziesięciu członów połączonych ze sobą złączkami stalowymi i uszczelkami. Dostosowane są do podłączeń dolnych, które współpracują z nowoczesnymi układami termostatycznymi. Grzejniki dzięki niskiej bezwładność cieplnej płynnie i szybko reagują na zmiany temperatury. Posiadają dużą powierzchnię oddawania ciepła, co czyni je bardziej wydajniejszymi. Maksymalna temperatura robocza wynosi 95°C. Maksymalne ciśnienie robocze wynoszące 16 barów umożliwia bezpieczną eksploatację urządzenia. Gwarancja na szczelność grzejnika wynosi 15 lat dla połączeń oryginalnie wykonanych przez producenta.

Katarzyna Choniawko

ekspert Katarzyna Choniawko Armatura Kraków S.A. www.grupa-armatura.pl

www.instalator.pl

☎ 12 25 44 263 @

katarzyna.choniawko@grupa-armatura.pl

7

ABC instalacji w łazience

W nowoczesnych wnętrzach dąży się do wyeliminowania wszelkich zbędnych elementów. Nowy grzejnik aluminiowy G500 F/D wychodzi naprzeciw potrzebom związanym z tym trendem. Dzięki oddolnemu sposobowi przyłączenia doprowadzające wodę rury pozostają niewidoczne.

Spółka Armatura Kraków SA realizuje pełen cykl produkcyjny: począwszy od projektu, poprzez odlew i obróbkę mechaniczną, aż po ostateczny montaż produktu i jego kontrolę pod względem jakościowym, z zachowaniem zasad polityki wewnętrznej w zakresie ochrony środowiska. Posiadany przez firmę Certyfikat Systemu Zarządzania Jakością - ISO 9001 potwierdza, że wyroby, w tym grzejniki G 500 F/D, są wykonane pod nadzorem, z zachowaniem reżimu technologicznego i poddane są kontroli funkcjonowania przed wypuszczeniem na rynek.

Grzejnik G 500 F/D wykonany jest z wysokiej klasy stopu aluminium i krzemu w procesie odlewania ciśnieniowego. Po odlaniu pojedynczych członów są one szlifowane i skręcane w gotowe zestawy, a następnie poddane próbie szczelności. Grzejniki, które pozytywnie przeszły test, trafiają do lakierni, gdzie pokrywane są powłoką zapobiegającą korozji, następnie są automatycznie malowane. W trze-

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 8

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC instalacji w łazience

SFA Firma SFA jest wynalazcą pomporozdrabniaczy. Dostarcza je już od ponad 55 lat. Rozwój nowych technologii, materiałów oraz większe zapotrzebowanie rynku na coraz to nowe konstrukcje urządzeń spowodowały bardzo dynamiczny rozwój firmy. Produkty SFA dostępne są na wszystkich kontynentach, a w Polsce firma obchodzi w tym roku 10-lecie.

Pomporozdrabniacz jest niczym innym jak urządzeniem elektrycznym zasilanym 230 V, zaopatrzonym w pompę wraz z nożem tnącym służącym do rozdrabniania i przetłaczania ścieków fekalnych, papieru toaletowego i odpadków organicznych. Wewnątrz znajduje się system elektroniczny sterujący pracą pompy oraz system załączania i wyłączania urządzenia.

Urządzenie po rozdrobnieniu ścieków może przetłoczyć je zarówno w pionie, jak i poziomie do oddalonych pionów kanalizacyjnych cienką rurką o średnicy DN 22, 28, 32 mm. Parametry te są uzależnione od rodzaju urządzenia.

SFA posiada w swojej ofercie ponad 55 produktów. Są to urządzenia przystawkowe montowane bezpośrednio za przyborem łazienkowym, ceramiki WC i specjalne stela-

że podtynkowe do WC z wbudowanym pomporozdrabniaczem, pompy do ścieków szarych (wanna, prysznic, umywalka, zlew, pralka, zmywarka).

Tak szeroka gama produktowa pozwala na optymalny ich dobór pod potrzeby inwestora. Inwestor nie jest ograniczony położeniem pionów kanalizacyjnych, co pozwala mu na dowolną aranżację łazienki, kuchni, pralni czy WC. Dzięki produktom SFA zamiana funkcji pomieszczenia, np. na dodatkową łazienkę czy toaletę, jest możliwa bez pracochłonnych i kosztownych prac remontowych, przez co zwiększa się tym samym funkcjonalność całego budynku czy mieszkania.

Wszystkie urządzenia produkowane są we Francji zgodnie z ISO 9001 AFAQ i objęte są dwuletnią gwarancją, a nad ich prawidłowym funkcjonowaniem czuwa sieć 55 autoryzowanych punktów serwisowych na terenie kraju. Wszystkie naprawy i konserwacje odbywają się w miejscu zamontowania urządzenia.

Więcej informacji znajdziecie Państwo na stronie internetowej.

Przemysław Kapczuk

ekspert Przemysław Kapczuk SFA Poland Sp. z o.o. www.sfapoland.pl

8

☎ 22 732 00 32 @ biuro@sfapoland.pl

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 9

nr 112014

ABC Magazynu Instalatora

Pipelife na rozdzielacze, elementy automatyki. Wykonane z materiałów wysokiej jakości rozdzielacze systemu Radopress wyposażone są w wyskalowane rotametry, które ułatwiają regulację i monitorowanie pracy systemu. Zmiana przepływu w pętlach grzewczych jest dokonywana za pomocą zaworów, które mają możliwość wstępnej regulacji.

Poprawne zaprojektowanie ogrzewania podłogowego nie musi być zadaniem łatwym, szczególnie gdy ma ono stanowić część złożonego systemu łączącego ogrzewanie grzejnikowe i podłogowe.

Dlatego też dla Państwa komfortu firma Pipelife oferuje oprogramowanie do projektowania systemów ogrzewania podłogowego i grzejnikowego.

Pozwala ono optymalnie zaprojektować kompletną instalację grzewczą, co jest warunkiem jej poprawnej i taniej eksploatacji.

Kompletny system instalacyjny Radopress pozwala zaspokoić wszelkie oczekiwania klienta nie tylko jako system c.w.u., z.w.u., ale także w dziedzinie doprowadzenia i dystrybucji ciepła w łazience.

Adam Kot

ekspert Adam Kot Pipelife Polska S.A. www.pipelife.pl

www.instalator.pl

☎ 602 66 00 10 @ Adam.Kot@pipelife.com

9

ABC ogrzewania łazienek

Firma Pipelife oferuje Państwu nowoczesny system instalacyjny o nazwie Radopress mogący służyć jako system doprowadzający wodę do grzejników, ale także do konstrukcji ogrzewania podłogowego. Taki system ogrzewania doskonale sprawdza się w łazien ce, zna czą co pod no sząc kom fort użytkowania tego pomieszczenia.

Objęty dziesięcioletnią gwarancją system Radopress składa się z wielowarstwowych rur (w zakresie średnic 1663 milimetry) z polietylenu sieciowanego PE-X/Al/PE-X ze zgrzewaną doczołowo warstwą antydyfuzyjną z aluminium, pełnego zestawu mosiężnych kształtek połączeniowych zaprasowywanych i skręcanych, wysokiej jakości rozdzielaczy mosiężnych oraz narzędzi montażowych. W ofercie znajdują się także elementy pozwalające szybko i ekonomicznie zbudować system ogrzewania podłogowego, m.in.: pokryta folią aluminiową płyta polistyrenowa EPS-T (pozwalająca na szybki montaż), zszywacz spinek ułatwiający mocowanie rur do podkładu, rozdzielacze od 2 do 12 obwodów, układ pompowo-mieszający, szeroka gama szafek

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 10

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC instalacji w łazience

Viega Stelaże podtynkowe firmy Viega łączą dopracowaną technologicznie konstrukcję „made in Germany” oraz wyszukane wzornictwo płytek uruchamiających. Dzięki przemyślanej i dopracowanej konstrukcji nawet błędy podczas montażu stelaży podtynkowych, takie które zdążają się najczęściej, można w łatwy sposób naprawić. Najczęściej popełnianym błędem jest nieprawidłowe ustawienie wysokości stelaża względem przyszłej posadzki. Większość stelaży ma zaznaczony na ramie punkt, który określa wysokość 1 m od przyszłej posadzki. Fachowcy często przyjmują, że zaznaczona wysokość jest wysokością od poziomu wylewki, a to oznacza błąd o około 15 mm stanowiący grubość płytek wraz z klejem. Niestety błędy w ustaleniu odpowiedniej wysokości są często znacznie większe, a zauważone bywają dopiero podczas montażu samej miski. Stelaż Viega Eco Plus umożliwia regulację wysokości przyłączy niezależnie od zamontowanej ramy. Szpilki mocujące ceramikę wraz z króćcami przyłączeniowymi możemy usta-

wić na czterech różnych wysokościach, mamy aż 8 cm tolerancji. Stelaże Viega Eco Plus łączą uniwersalizm oraz bardzo wysoką jakość wykonania. Jeden stelaż umożliwia montaż aż 17 wzorów płytek uruchamiających.

Płytki uruchamiające mogą być wykonane z trwałego ABSu pokrytego chromem lub w wybranym kolorze albo wykonane z eleganckiego i bardzo wytrzymałego mosiądzu, na którym chrom prezentuje się jeszcze lepiej. Dla sanitariatów publicznych proponujemy sterowanie elektroniczne ukryte za płytką ze stali nierdzewnej czy szkła. Płytki szklane mogą być wykonane w trzech różnych kolorach. Czarny, szary bądź miętowy. Klapki uruchamiające mogą sterować zaworem spustowym przy pomocy mechanizmu popychaczowego lub przy pomocy specjalnych linek - cięgieł Bowdena. Większość płytek uruchamiających można ponadto zlicować z glazurą, uzyskując gładką powierzchnię ściany także w miejscu przycisku.

Adam Brząkowski

ekspert Adam Brząkowski Viega Sp. z .o.o. www.viega.pl

10

☎ 609 27 17 37 @

adam.brzakowski@viega.pl

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 11

nr 112014

ABC Magazynu Instalatora

Rems niczna regulacja obrotów sterowana włącznikiem. Bęben spirali z odpornego na uderzenia wzmocnionego włók nem szkla nym two rzy wa.

Urządzenie wyposażone jest w spiralę Ø 8 mm, z rdzeniem 7,5 m. ● REMS CamSys Li-Ion Set S-Color Lekka kamera do szybkiej kontroli i oceny uszkodzeń rur Ø 50-150 mm. Jednostka sterująca w technologii mikroprocesorowej, z wyświetlaczem kolorowym LCD 3,5"TFT, gniazdem dla kart SD, gniazdem USB, gniazdem wyjściowym wideo PAL/NTSC, zintegrowanym akumulatorem Li-Ion, w stabilnej, odpornej na uderzenia obudowie z tworzywa sztucznego, zabezpieczona przed rozbryzgami wody. Zestaw kamera-kabel S-Color 30 ze specjalną kamerą kolorową o wysokiej rozdzielczości Ø 25 mm z czujnikiem obrazu CMOS i elastycznym kablem wsuwanym Ø 5,4 mm 30 m, z elektronicznym zliczaniem metrów.

Krzysztof Bossowski

ekspert Krzysztof Bossowski Rems Polska Sp. z o.o. www.rems.de

l

www.instalator.pl

☎ 61 654 09 00 @ pol@rems.de

11

ABC narzędzi do instalacji w łazience

Firma Rems posiada w swojej ofercie lekkie i poręczne urządzenia do usuwania zanieczyszczeń i niedrożności w rurach kanalizacyjnych oraz urządzenia do oceny stanu rur kanalizacyjnych i ewentualnej analizy uszkodzeń. ● REMS Pull-Push Narzędzie ssąco-tłoczące do szybkiego usuwania niedrożności.

Optymalne dopasowanie do miejsca zastosowania - 2 pierścienie uszczelniające: krótki do umywalki wanny, długi do toalety. Duża siła docisku dzięki przestawnemu uchwytowi przedniemu. ● REMS Mini-Cobra A Elektryczny przyrząd do czyszczenia rur z automatycznym posuwem i cofaniem spirali, do rur Ø 20-50 (75) mm. Do czyszczenia rur spiralami Ø 8, 10 mm. Jednostka napędowa z bezobsługową prze kład nią, sil ni kiem uniwersalnym 230 V, 50-60 Hz, 600 W, bardzo duży moment obrotowy dla biegu w lewo i w pra wo przy ni skiej pręd ko ści ob ro to wej.

Bez stop nio wa, elek tro -

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 12

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC instalacji w łazience

Pentair Water Miło nam Państwa poinformować, iż firma Pentair Water wykonała w niemieckiej fabryce Jung-a pierwszy w pełni funkcjonalny wpust podłogowy ze zintegrowaną pompą o nazwie PLANCOFIX. Odwodnienie znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie odprowadzenie wody z poziomu posadzki metodą grawitacyjną jest niemożliwe. Dzięki urządzeniu montaż pryszniców stał się wykonalny w miejscach, gdzie wcześniej można było o tym tylko pomarzyć.

Przy PLANCOFIX-ie bariera w postaci wysokości zamontowanych rur kanalizacyjnych przestała istnieć. Wymarzona przebudowa istniejącego prysznica lub budowa dodatkowego na poziomie posadzki nie stanowi już większego problemu.

Ogromnym plusem PLANCOFIX-A jest jego wysokość, która wynosi zaledwie 10,5 cm. Dokładnie na taką głębokość należy wykuć posadzkę by posadowić urządzenie, które następnie można estetycznie wykończyć płytką ceramiczną. Wpływająca woda pompowana jest przewodem tłocznym 1''

12

do najbliższego pionu kanalizacyjnego. Model Plancofix został skonstruowany typowo do odprowadzania wody z pryszniców (maks. 20 l/min).

Dopływ wody z prysznica może być realizowany bezpośrednio przez zabudowaną kratkę ściekową w urządzeniu lub poprzez króciec przyłączeniowy. ● Budowa Instalacja zaopatrzona jest w silnik synchroniczny dużej sprawności, układ hydrauliczny odporny na zatykania. Pompa wyposażona jest w termostat uzwojeniowy, który po przekroczeniu maksymalnej dozwolonej temperatury wyłącza silnik, zanim jeszcze wystąpią jakieś uszkodzenia. Niedopuszczalnie wysokie temperatury mogą być skutkiem na przykład suchobiegu lub mechanicznego albo elektrycznego przeciążenia. W króćcu tłocznym (1'') znajduje się zintegrowana klapa zwrotna. W celu serwisowania/czyszczenia można bez użycia narzędzi odłączyć część hydrauliczną od silnika. Opcjonalnie, w stosunku do dopływu poprzez kratkę ściekową, można

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 13

nr 112014

- Możliwość wykończenia płytką ceramiczną lub rusztem w wersji ze stali nierdzewnej, - Dla pryszniców o wydajności do 20 l/min. ● Zakres dostawy Kupując PLANCOFIX, otrzymują Państwo gotowe do podłączenia urządzenie z kratką wpustową, przystosowane do pokrycia płytką ceramiczną, kasetą izolacyjną, stopkami do regulacji wysokości, odejściem kątowym do rurociągu tłocznego i przygotowanym podłączeniem do taśmy uszczelniającej.

Zainteresowane osoby zapraszamy również do obejrzenie filmu prezentującego możliwości urządzenia: https://www.youtube.com/watch?v=CneQ8xImsN4 karta katalogowa: http://www.jung-pumpen.de/fi le ad min/tem pla tes/do wn lo ad -pl/2-Behaelter/pl_daten_plancofix.pdf PLANCOFIX jest już dostępny w wybranych hurtowniach instalacyjnych.

Grzegorz Kołodziejczak

ekspert Grzegorz Kołodziejczak Pentair Water Polska Sp. z o.o. www.jung-pumpen.pl

www.instalator.pl

☎ 32 295 12 00 @

infopl.jungpumpen@pentair.com

13

ABC instalacji w łazience

skorzystać z dopływu bocznego DN 50. W celu wytłumienia drgań zbiornik mocowany jest z kasetą izolacyjną. Zbiornik wykonany jest z wysoko wytrzymałego tworzywa sztucznego, a pokrywa i śruby ze stali nierdzewnej. Uszczelki wewnętrzne wykonane są z NBR, a do uszczelnienie instalacji względem posadzki zastosowano polietylenową taśmę uszczelniającą powlekaną polipropylenem (w zakresie dostawy). Taśmę uszczelniającą można związać do podłoża przy użyciu dostępnych w handlu materiałów uszczelniających. ● Montaż pokazano na rysunku powyżej.

Najbardziej charakterystyczne właściwości: - Głębokość montażowa 10,5 cm, - Dopływ z góry przez kratkę ściekową lub króciec boczny, - Pierścień uszczelniający do bocznej zabudowy, - Łatwe czyszczenie/serwisowanie,

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 14

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Biura napowietrzone

Dorota Węgrzyn

ABC wentylacji

● Jakie

rozróżniamy systemy wentylacji dla budynków użyteczności publicznej? ● Czym się one charakteryzują? ● Jakie są zalety jednorurowego systemu wentylacji?

Wybór systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej w budynkach użyteczności publicznej oraz w obiektach dostępnych w określonych godzinach nie jest trudny, ale wymaga rzetelnej analizy warunków, które ten system ma zapewnić. Wentylacja wywiewna jest ściśle powiązana z systemem ogólnej wentylacji nawiewno-wywiewnej.

Wybrany system zależy przede wszystkim od charakteru obiektu, czasu jego

14

użytkowania oraz ilości osób przebywających w nim stale i okresowo.

Mogą to być następujące rozwiązania: 1. System działający przez 24 godziny na dobę.

2. System działający okresowo (w czasie użytkowania pomieszczenia), pozostałe pomieszczenia nie są użytkowane.

3. Użytkowane wybiórczo, tzn. tylko w czasie użytkowania (pozostałe tworzące całość nie są użytkowane). ● System działający przez 24 godziny na dobę.

Są to obiekty szpitalne, muzea (całodobowa ochrona zabytków - klimatyzacja), WC publiczne, całodobowo działające instytucje.

Wen ty la cja na wiew no -wy wiew na w tych obiektach musi pracować bez przerwy. Pożądane jest stosowanie urządzeń zapasowych z możliwością włączenia ich do istniejącej instalacji. ● System działający okresowo.

Domy handlowe, budynki użyteczności publicznej, szkoły, uczelnie, teatry, itp. W tych obiektach wentylacja ogólna dzia ła przez ca ły czas użyt ko wa nia.

Wentylacja wywiewna z WC i innych sanitarnych pomieszczeń może działać w następujący sposób: ● podczas trwania zajęć, spektaklu - włączana okresowo, ilość wywiewanego powietrza w ciągu godziny zgodna z PN, ● podczas przerw, antraktów - działająca ciągle przez okres przerwy.

W obiektach użyteczności publicznej, gdzie stale przebywa wiele osób, wentylacja w WC i innych pomieszczeniach sani-

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 15

nr 112014

go) - decyzja inwestora. Projektant może, a w zasadzie powinien, zasugerować najlepsze rozwiązanie.

W starych budynkach trudno jest zastosować nowe technologie ze względu na wysokie koszty, jak również z braku przekonania, że nowy system przysporzy inwestorowi oszczędności, a firmie obsługującej mniej pracy przy jego konserwacji.

Nadal jestem zwolenniczką jednorurowego systemu wentylacji wywiewnej dla WC, łazienek, kuchni dla budynków od jednej aż do dwudziestej kondygnacji. Średnica przewodu zbiorczego wyniesie od 100 do 355 mm. W budynkach nowych przewody zbiorcze można umieszczać w szachtach instalacyjnych, a w budynkach starszych, zamieszkałych, wzorem angielskich instalatorów, na ścianach zewnętrznych budynków. Po zaizolowaniu i obudowaniu takiego przewodu można uzyskać niezły element architektoniczny.

W budynkach, w których znajdują się biura wielu firm, opłaca się, oczywiście oprócz części wspólnych, tj. korytarzy, klatek schodowych, w.c. i szatni dla klientów, projektować instalacje nawiewno-wywiewne oddzielnie dla każdej z firm, ponieważ za zły stan powietrza będzie odpowiadał właściciel - uniknie się odpowiedzialności zbiorowej.

Dorota Węgrzyn Fot. z archiwum Uniwersal.

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

15

ABC wentylacji

tarnych powinna działać ciągle w czasie, gdy obiekt jest otwarty dla publiczności.

Poza godzinami pracy wentylacja wywiewna w WC i innych pomieszczeniach sanitarnych, jak również wentylacja ogólna nawiewno-wywiewna powinna być włączana okresowo (czas włączenia jest zależny od obliczonej ilości powietrza wywiewanego na godzinę dla danego pomieszczenia). Jest to konieczna czynność, ponieważ usunięte zostają niepożądane zapachy. ● Systemy użytkowane wybiórczo.

Chodzi tu o hotele, pokoje noclegowe.

Zawsze opłaca się wyłożyć pieniądze na automatyczne sterowanie systemami, np. utrzymywanie temperatury dyżurnej (również wilgotności), a w momencie wynajmu miejsca do pobytu - włączyć dodatkowy element grzewczy lub klimatyzację.

Wybór systemu (pompy ciepła, wentylacji z odzyskiem ciepła, dogrzewania elektrycznego, ogrzewania powietrzne-

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 16

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Drabinka w łazience

ABC ogrzewania w łazience

Robert Skomorowski

● Jak

zbudowany jest grzejnik łazienkowy? ● Na co zwracać uwagę przy doborze? ● Po co stosuje się grzałkę elektryczną?

Najpopularniejszymi grzejnikami łazien ko wy mi są mo de le dra bin ko we.

Najczęściej są one wykonywane z rur stalowych o przekroju kołowym lub prostokątnym.

Kon struk cja grzej ni ków dra bin ko wych opiera się na łączeniu kolektorów poziomych i pionowych w taki sposób, że tworzą one charakterystyczny układ drabinki. W zależności od modelu króćce przyłączeniowe są oddalone od siebie o znormalizowany wymiar 50 mm lub odległości te są uzależnione od konkretnej wielkości grzejnika. Ze względu na kwestie estetyczne najpopularniejszym podłączeniem grzejnika jest zasilenie dół-dół. Bez względu na rozstaw przyłą-

16

czy do grzejników łazienkowych warto zastosować zawory dekoracyjne lub bloki zaworowe, które podkreślą swoim wyglądem estetyczne walory grzejnika.

Konstrukcja oparta na kolektorach poziomych i pionowych, oddalonych od siebie mniej lub bardziej równomiernie, pozwala na wykorzystanie grzejników do suszenia wilgotnych ręczników lub doraźne dosuszanie ubrań. Przy wyborze modelu dla siebie warto zwrócić uwagę na to, czy odległości pomiędzy kolektorami pozwalają na bezproblemowe skorzystanie z tej funkcji. Równie istotna jest możliwość regulacji odległości grzejnika od ściany. Oczywiście, ze względu na stałe elementy instalacji, jakimi są podejścia do grzejnika, nie można nim operować swobodnie, jednak wiodący na rynku producenci grzejników ła zien ko wych wy po sa ża ją swo je wyroby w systemy zawieszeń, które umożliwiają dopasowanie odległości od ściany w sposób indywidualny dla każdego użytkownika.

Przy doborze grzejnika łazienkowego szczególną uwagę należy zwrócić na jego wydajność cieplną. Ze względu na charakter pomieszczenia, jakim jest łazienka, wskazane jest utrzymywanie w niej temperatury 24°C. Z pewnością subiektywne odczucia ciepła mogą być różne dla każdego człowieka, niemniej jednak taka właśnie temperatura jest określona przepisami prawnymi. Moc cieplna grzejnika jest uzależniona od parametrów instalacji, w której zostanie on zamontowany. Dlatego ważne jest,

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 17

nr 112014

Trójniki wykorzystywane do tego celu po win ny być cien ko ścien ne. Zwy kłe kształtki hydrauliczne mają zbyt małą średnicę wewnętrzną.

Jeżeli już mowa o grzałkach, to warto pamiętać, że w okresie, kiedy je wykorzystujemy, należy zamknąć jeden zawór przy grzejniku w celu uniknięcia krążenia wody w instalacji i podnoszenia temperatury w pomieszczeniach, które tego nie wymagają. Takie działanie z pewnością zmniejszy koszt zużytej energii elektrycznej. Istotne jest jednak to, żeby nie odcinać grzejnika od instalacji całkowicie. Uchroni to użytkownika przed niepożądanymi dźwiękami pojawiającymi się wraz ze wzrostem ciśnienia w grzejniku oraz zabezpieczy przed poważniejszymi konsekwencjami w razie awarii samej grzałki, kiedy element grzejny zacznie podnosić temperaturę wody w sposób niekontrolowany.

Grzej ni ki dra bi no we stan dar do wo występują w kolorze białym. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, producenci opcjonalnie wykonują te modele w wielu kolorach, tak aby mogły barwą nawiązać do charakteru i wyglądu pomieszczenia, w którym się znajdują.

Sporym zainteresowaniem użytkowników cieszą się również grzejniki wykończone warstwą chromu. Taka powierzchnia jest bardziej wymagająca pod względem dbałości o jej czystość, jednak efekt wizualny zwykle jest tego warty.

Przy podejmowaniu decyzji o wyborze koloru standardowego lub wersji chromowanej należy pamiętać, że bliźniacze modele będą się znacząco różniły mocą. Grzejniki chromowane mają wydajność niższą o blisko 40% w stosunku do koloru białego.

Robert Skomorowski

www.instalator.pl

17

ABC ogrzewania w łazience

żeby opierać się na wytycznych projektu, a ewentualne zmiany konsultować z projektantem. Od prawidłowego doboru będzie zależał komfort użytkowania łazienki, a to pomieszczenie jest szczególnie wrażliwe w tej kwestii.

Grzejnik łazienkowy może pełnić swoją funkcję również poza sezonem grzewczym. Niektóre modele są fabrycznie wyposażane w grzałkę elektryczną, natomiast pozostałe można zaopatrzyć w ten element we własnym zakresie.

Część modeli ma specjalny króciec służący do montażu grzałki. W sytuacji, gdy konstrukcja grzejnika nie przewiduje takiego sposobu montażu, można element grzejny umieścić w kolektorze grzejnika za pośrednictwem trójnika. W tej sytuacji na przelocie trójnika instalowana jest grzałka, a podłączenie do instalacji realizowane jest przez odnogę.

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 18

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC systemów zabudowy w łazienkach

Sucha płyta

Tomasz Jaroszuk ● Jakiego

rodzaju płyty stosowane są w systemach zabudowy w łazienkach? ● Jak przeprowadza się montaż takiego systemu?

W każdym budynku występują pomieszczenia, które narażone są na podwyższoną wilgotność względną powietrza, np. łazienki, WC, kuchnie, baseny, salony SPA czy sauny. Możemy je podzielić na 3 kategorie: ● kategoria 1 - pomieszczenia ogrzewane, w których występuje stała wilgotność powietrza do 70%, ale może wystąpić podwyższona wilgotność względna powietrza do 85% okresowo, np. podczas kąpieli czy gotowania; w takich pomieszczeniach wymagane jest zastosowanie skutecznej wentylacji; ● kategoria 2 - pomieszczenia, w których występuje wysoka stała wilgotność powyżej 70%, ale nie przekracza 90% i może mieć miejsce kondensacja; ● kategoria 3 - pomieszczenia, w których występuje wilgotność względna powietrza

18

powyżej 90% oraz może występować częsta kondensacja pary wodnej i występują temperatury poniżej 0°C; w takich pomieszczeniach może występować zanieczyszczenie powietrza oraz zasolenie.

Przegrody (ściany, sufity) oraz wszelkie zabudowy wymagają w takich pomieszczeniach zastosowania odpowiednich materiałów odpornych na wilgoć. Coraz częściej wykorzystuje się systemy suchej zabudowy, które pozwalają na szybką i dowolną aranżację pomieszczeń. Prawidłowe wykonanie wymaga zastosowania odpowiednich materiałów. W skład tzw. systemów hydro wchodzą specjalne płyty gipsowe lub gipsowo-kartonowe (w procesie produkcyjnym poddawane są one specjalnym zabiegom zwiększającym odporność na wilgoć), płyty cementowe (posiadające podwyższoną odporność na oddziaływanie wody), konstrukcje hydroprofili, akcesoria oraz izolacje.

Pełny system gwarantuje nam zastosowanie przegrody, przebadanej w instytutach technicznych, posiadającej odpowiednie dokumenty dopuszczające do stosowania w budownictwie, tj. Aprobaty Techniczne ITB. Zaleca się powierzenie wykonania SSZ przeszkolonym ekipom.

Potwierdzeniem tego jest posiadanie licencji wydawanej przez producenta. ● Opłytowanie - Płyty gipsowo-kartonowe impregnowane (tzw. zielone) typu H2 (zgodne z normą PN-EN 520) przeznaczone są do pomieszczeń, w których występuje wilgotność względna powietrza do 70% i okresowo do 10 godzin może wystąpić

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 19

nr 112014

www.instalator.pl

na wilgoć. Zbudowane są z impregnowanego rdzenia gipsowego laminowanego matą z włókna szklanego odpornego na działanie wilgoci. Zgodnie z normą EN 15238-1 płyta została sklasyfikowana w najwyższej klasie odporności na wilgoć H1, co oznacza, że jej nasiąkliwość jest mniejsza od 5%. Systemy z zastosowaniem tych płyt świetnie nadają się do systemów ścian działowych i sufitów w pomieszczeniach wilgotnych oraz do dekoracyjnych zabudów.

- Płyty płaskie włóknisto-cementowe (zgodne z normą PN-EN 12467) przeznaczone są do pomieszczeń o wilgotności względnej powietrza powyżej 90%, mogą występować temperatury poniżej 0°C: salony SPA, sauny, łaźnie, garaże itp. Może być też stosowana na zewnątrz budynku (podbitki, systemy elewacyjne). Składają się przede wszystkim z cementu zbrojonego włóknami. Płyty te doskonale łączą w sobie cechy standardowych produktów do suchej zabudowy z wyjątkową wytrzymałością i sprężystością oraz tolerancją na wilgoć, stając się tym samym idealnym rozwiązaniem w miejscach, gdzie mamy do czynienia z

19

ABC systemów zabudowy w łazienkach

podwyższona wilgotność do 85%, tj. łazienki, WC, kuchnie itp. Charakteryzują się podwyższoną odpornością na wilgoć. Są to najbardziej popularne płyty do systemów suchej zabudowy wnętrz.

W celu poprawy właściwości odporności na podwyższoną wilgotność rdzeń płyty w procesie produkcyjnym jest dodatkowo impregnowany. W szczególności nadają się do pomieszczeń, gdzie okresowo występuje podwyższona wilgotność, np. do łazienek, gdzie podczas kąpieli wydzielana jest duża ilość wilgoci, czy też do kuchni. Cechą wyróżniającą te płyty jest zielony karton. Płyty produkowane są w standardzie H2, co oznacza, że całkowite wchłanianie wody jest mniejsze niż 10% oraz powierzchniowe wchłanianie wody jest mniejsze od 220 g/m2. Na rynku występują specjalne płyty gip so wo -kar to no we w stan dar dzie H1, których całkowite wchłanianie wody jest mniejsze od 5%, a powierzchniowe poniżej 180g/m2.

- Płyty gipsowe obustronnie laminowane matą szklaną (zgodne z normą PN -EN 15238-1) na da ją się do po mieszczeń, w których może występować podwyższona wilgotność do 90% i występują dodatnie temperatury: pływalnie, browary, pomieszczenia gospodarcze itp. Są to płyty wyjątkowo odporne

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 20

ABC systemów zabudowy w łazienkach

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

podwyższoną wilgotnością lub bezpośred nim od dzia ły wa niem wo dy we wnątrz i na zewnątrz budynku, np. jako podbitki, zewnętrzne opłytowanie ścian zewnętrznych w budownictwie szkieletowym jako alternatywa dla płyt OSB oraz okładziny i sufity w garażach. ● Konstrukcja - Standardowe profile do systemów suchej zabudowy posiadają ocynk Z100 i można je stosować w warunkach do 60% wilgotności względnej powietrza lub do 70% pod warunkiem szczelnego osłonięcia płytami stanowiącymi szczelną barierę od wilgoci. Pomimo zastosowania płyt o dużej odporności nie mamy gwarancji zabezpieczenia konstrukcji przed podwyższoną wilgotnością. Wewnątrz ścian działowych może być poprowadzona instalacja sanitarna, która styka się bezpośrednio z profilami, a jest realnym źródłem wilgoci. Dlatego do takich zastosowań zaleca się użycie profili o zwiększonej powłoce ocynku Z275, wykonanych z blach co najmniej w kategorii korozyjności C3.

Pro du cen ci płyt gip so wo -kar to no wych wprowadzili do swojej oferty również profile z blach w kategoriach korozyjności C5 do stosowania w środowiskach morskich o bardzo dużej wilgotności i zasoleniu. Profile takie posiadają dodatkowe powłoki malarskie jako dodatkowe zabezpieczenie przed wilgocią. ● Szpachlowanie Do wykonywania tej czynności najlepiej zastosować masy szpachlowe hydro o zwiększonej wytrzymałości na wilgoć. W systemach mających zapewnić podwyższoną odporność na wilgoć należy stosować specjalne masy zalecane przez producentów płyt. Masy takie zawierają specjalne dodatki hydrofobowe polepszające ich właściwości odporności na wilgoć. Można

20

je stosować do szpachlowania połączeń między płytami z zastosowaniem taśmy spoinowej/zbrojącej oraz do szpachlowania całych powierzchni płyt. ● Ak ce so ria. Za le ca się sto so wa nie wszelkiego rodzaju akcesoriów, tj. wieszaki, łączniki o podwyższonej odporności na wilgoć. ● Izolacje - wełna mineralna. W celu poprawy właściwości akustycznych przegród w środek ściany działowej należy zastosować wełnę mineralną. W pomieszczeniach mokrych zaleca się stosowanie wełen hydrofobizowanych. Hydrofobizację przeprowadza się w celu uniknięcia wnikania wody w głąb struktury materiałów. ● Paroizolacja. W SSZ dopuszcza się i zaleca stosowanie paroizolacji w celu zmniejszenia dyfuzji pary wodnej do przegrody.

Najczęściej stosuje się ją w przegrodach zewnętrznych, tj. w zabudowie poddaszy/dachów. Jest to bardzo ważny element prawidłowo zaprojektowanej przegrody pod względem termoizolacji.

Oprócz przegród w pomieszczeniach „mokrych” bardzo często wykonuje się zabudowy dekoracyjne. Do takich należą zabudowy stelaży do WC lub pod umywalki, półki, obniżone sufity, wnęki itp.

Wszystkie te elementy wymagają tak jak przegrody użycia odpowiednich materiałów odpornych na wilgoć. Idealnym materiałem są płyty, które umożliwiają dowolne kształtowanie powierzchni zabudowy. Łatwość obróbki i mały ciężar ułatwiają pracę przy tego typu elementach. Do płyt z łatwością możemy kleić płytki ceramiczne (glazurę). Płytki z ciężkiego kamienia zaleca się przyklejać do systemów wykonanych z płyt włóknisto-cementowych opartych na konstrukcji z odpowiednio zagęszczonym rozstawem profili.

Tomasz Jaroszuk

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 21

nr 112014

ABC Magazynu Instalatora

Wymiana mieszacza

www.instalator.pl

wody do baterii. Najlepiej zrobić to za pomocą zaworów kątowych zamontowanych pod przyborem sanitarnym. W przypadku ich braku należy zamknąć dopływ wody zaworem zainstalowanym przy wodomierzu mieszkaniowym. W sytuacji, gdy w mieszkaniu brak jest zaworów odcinających (stare budownictwo), należy zamknąć dopływ wody w budynku zaworem zainstalowanym w piwnicy lub studzience wodomierzowej poza budynkiem. Aby uniknąć przykrych niespodzianek, wskazane jest wcześniejsze uprzedzenie o tym fakcie wszystkich sąsiadów w obiekcie.

Przystępując do demontażu baterii należy podważyć małym płaskim śrubokrętem lub nożem dwukolorową, plastikową (w kolorze niebiesko-czerwonym) zaślepkę znajdującą się pod dźwignią sterującą mieszacza. Niektórzy producenci stosują jako zaślepki koreczki wykonane z gumy. Po jej usunięciu należy odkręcić wkręt do metalu znajdujący się w gnieździe pod zaślepką. Łeb wkręta najczęściej zakończony jest gniazdem na klucz nimbusowy o rozmiarze 2 lub 3 mm. Starsze modele baterii posiadały wkręty zakończone nacięciem na śrubokręt płaski. Wkrętu nie należy wykręcać do końca, gdyż może on wpaść do zaworu spustowego w syfonie. Podczas wykonywania wszelkich czynności serwisowych w armaturze polecam wyłożenie wnętrza przyboru sanitarnego starym ręcznikiem.

Uchroni to nas przed uszkodzeniem umywalki lub zlewozmywaka oraz przed zgubieniem części armatury w syfonie.

Wkręt blokujący dźwignię z drugiego końca zakończony jest stożkiem. Ostrze stożka

21

ABC baterii łazienkowych

Tradycyjne baterie wodociągowe wyposażone były w mosiężne głowice suwakowe lub ceramiczne (ćwierć- lub półobrotowe lewe lub prawe). Zastosowanie jednego mieszacza ceramicznego, jako elementu regulacji przepływu i temperatury wody, pozwoliło na znaczne jej oszczędności.

Jedna dźwignia sterująca to również duża wygoda dla użytkownika.

W głowicach baterii jednouchwytowych centralnym elementem sterującym przepływem wody są dwie płytki ceramiczne wykonane ze stopów tlenków aluminium. Baterie wyposażone w mieszacze ceramiczne są rozbieralne i dają się naprawić. Nie jest to czynność bardzo skomplikowana, jednak wymaga pewnych umiejętności technicznych.

Ro dza je naj czę ściej spo ty ka nych uszkodzeń: ● dźwignia sterująca mieszaczem zaczyna skrzypieć i nie pracuje płynnie w pełnym zakresie wychyleń, ● przy maksymalnym otwarciu dźwigni sterującej woda wycieka z wylewki bardzo cienkim strumieniem, ● po zamknięciu przepływu wody dźwignią woda kapie z wylewki, ● pojawia się wyciek wody w miejscu połączenia wylewki z korpusem (baterie kuchenne), ● wyciek wody na podłączeniu do instalacji wodociągowej, ● podczas wykonywania ruchów obrotowych dźwignią sterującą korpus baterii obraca się na powierzchni sanitariatu.

Zanim przystąpimy do wymiany mieszacza ceramicznego, należy odciąć dopływ

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 22

ABC baterii łazienkowych

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

podczas wkręcania w dźwignię wbija się w trzpień sterujący mieszacza i w ten sposób blokuje ją. Niedokręcony wkręt powoduje luźne zamocowanie dźwigni, co z kolei utrudnia użytkownikowi precyzyjną regulację wielkości strumienia i temperatury.

Po wyciągnięciu do góry dźwigni mieszacza odkręcamy półkolistą kopułkę nakręconą na korpus. Czynność tę należy wykonać ręką, aby nie uszkodzić ozdobnej powłoki ochronnej, którą jest pokryta. Jeżeli kopułka nie daje się odkręcić, należy wstrzyknąć niewielką ilość preparatu WD 40 na gwint i odczekać chwilę, aż preparat spenetruje gwint. Jeśli to nie pomoże, należy kopułkę owinąć kawałkiem paska skórzanego, a następnie zacisnąć na nim półokrągłe kleszcze przeznaczone do montażu armatury odpływowej i ponownie odkręcić kopułkę.

Kolejną czynnością jest odkręcenie dużym kluczem nastawnym mosiężnej nakrętki dociskającej na obwodzie mieszacz ceramiczny do gniazda w korpusie.

Uwaga! Przed wyjęciem mieszacza z baterii proszę zwrócić uwagę na jego położenie w gnieździe. Ułatwi to prawidłowy montaż nowego mieszacza. Dobrze jest wykonać sobie szkic, rysunek lub zdjęcie, np. telefonem komórkowym.

Teraz przejdźmy do najtrudniejszego etapu, czyli zakupu nowej głowicy. Jeśli nie znamy producenta baterii i jest ona jedną z popularnych konstrukcji, które są sprzedawane w marketach budowlanych, to może-

22

my mieć z tym problem. Typów i rozmiarów głowic jest bardzo dużo i nie wszystkie sklepy hydrauliczne posiadają w swej ofercie ich szeroki wybór. Pamiętam, jak ponad 20 lat temu byłem w jednej z fabryk produkujących baterie na południu Europy i od jej przedstawiciela dowiedziałem się, że w samych tylko Włoszech w tamtym czasie znajdowało się ,,jedynie” 850 producentów baterii. Jeśli serwisujemy konstrukcję markowego producenta, który posiada swoje przedstawicielstwo lub fabrykę w Polsce, to z zakupem mieszacza ceramicznego nie powinno być kłopotu. Znacznie wcześniej, jeszcze przed jego wymianą, powinniśmy zwrócić się do hurtowni, w której sprzedawane są produkty danego producenta i podać typ i nazwę baterii. Informacje te powinny znajdować się na dowodzie zakupu lub opakowaniu wyrobu. Na podstawie materiałów informacyjnych producentów jej pracownicy udzielają szczegółowych informacji na temat mieszaczy oraz ich ceny.

W przypadku braku w magazynie określonego typu mieszacza można złożyć zamówienie i po kilku dniach otrzymać dany element. Zwykle na stronach internetowych znajdują się również telefony kontaktowe do serwisantów markowych producentów baterii. Jeśli bateria była użytkowana powyżej 5-7 lat, należy poważnie zastanowić się, czy koszt wymiany mieszacza ceramicznego się opłaca - czy nie lepiej będzie wymienić baterię na nową. W przypadku zbyt wysokiej ceny elementu sterującego i wyeksploatowanej baterii często sama wymiana mieszacza staje się nieopłacalna. Ciekawym rozwiązaniem może pochwalić się jedna z firm, której wszystkie typy baterii wyprodukowane po 1982 roku wyposażone są w ten sam mieszacz. Z jego zakupem nie powinno być żadnego kłopotu. Z moich informacji wynika, że większość producentów daje 5-letnią gwarancję

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 23

nr 112014

www.instalator.pl

tych uszczelek mogą być problemy. Tego typu pierścienie można dostać m.in. u dystrybutorów łożysk. Po założeniu na korpus o-ringów należy, jeszcze przed założeniem wylewki, ich powierzchnie trące nasmarować smarem do armatury wodociągowej.

Zdarza się też czasami, że po otwarciu przepływu wody sączy się ona cienkim strumieniem. Przyczyny takiego uszkodzenia mogą być następujące: ● zapchany perlator, ● zapchane siatki filtrujące w zaworach kątowych pod baterią, ● zapchane siatki filtrujące w uszczelkach gumowych pomiędzy nakrętkami wężyków do baterii a zaworami kątowymi (3/8 lub 1/2 cala).

W takim wypadku elementy te należy przeczyścić, a najlepiej przedmuchać sprężonym powietrzem.

Tu mała ciekawostka. Kiedyś miałem w ręku „ciekawe” uszkodzenie. Była to bateria włoskiej firmy. W jej korpusie, a konkretnie w wylewce, znajdował się duży kamień z piasku formierskiego, który skutecznie blokował przepływ wody. Producent po prostu „zapomniał” go usunąć...

Aby pewnie zamocować korpus baterii na powierzchni przyboru sanitarnego (uniemożliwienie obracania się korpusu), należy dociągnąć nakrętki lub nakrętkę montażową pod baterią. W przypadku montażu urządzenia za pomocą nakrętki o dużej średnicy dociąganej do korpusu baterii należy użyć specjalistycznego klucza, o którym już pisałem w poprzednich artykułach.

Uwa ga! Aby wydłużyć bezawaryjne działanie baterii z mieszaczem ceramicznym, należy bezwzględnie instalować filtry siatkowe do zanieczyszczeń mechanicznych. Najlepiej kupić zawory kątowe posiadające filtry siatkowe w korpusie.

Andrzej Świerszcz

23

ABC baterii łazienkowych

na swoje wyroby, aczkolwiek jedna z firm daje aż 10 lat gwarancji na swoje mieszacze wyposażone w mikrozasobniki smaru silikonowo-teflonowego, które znajdują się pomiędzy płytkami ze spieków ceramicznych. Podczas eksploatacji smar przedostaje się z zasobników na powierzchnie trące, wydłużając okres płynnej pracy mieszacza. Koszt popularnej głowicy do baterii to ok. 40-50 zł.

Głowice montujemy w odwrotnej kolejności w stosunku do demontażu. Przed włożeniem jej do gniazda w korpusie dobrze jest zwilżyć smarem do armatury powierzchnię uszczelki pod mieszaczem.

Wypływ wody w miejscu obrotowego połączenia korpusu z wylewką (baterie kuchenne) spowodowany może być dwoma rodzajami uszkodzeń: ● Zapchanym perlatorem - przy wzroście ciśnienia w wylewce następuje przeciek na korpusie.

W celu udrożnienia perlatora należy odkręcić go kluczem do perlatorów (niektórzy producenci armatury dostarczają taki klucz wraz z baterią) lub kluczem płaskim, a następnie wrzucić na kilkadziesiąt minut do octu spożywczego w celu rozpuszczenia osadów wapiennych. Po wyjęciu powierzchnie siateczek oczyścić starą szczoteczką do zębów i igłą. Jeśli perlator wykonany z siateczek mosiężnych jest „wypłukany” i brak w nim części siatki, to należy wymienić go na nowy. Polecam tutaj perlatory z sitkiem „wahliwym”, które pozwalają na ukierunkowanie za pomocą palca strumienia wody w żądanym kierunku. Ich konstrukcja pozwala również na znaczne oszczędności wody. Perlatorów antywandalowych nie daje się wykręcić bez użycia specjalistycznych narzędzi. ● Wytarciem się o-ringów uszczelniających pomiędzy korpusem baterii a wylewką.

Aby wymienić te o-ringi, powinno się zdjąć baterię ze zlewozmywaka. Z zakupem

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 24

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Kabina z brodzikiem

ABC instalacji łazienkowych

Robert Jaroń ● Dlaczego

warto zamontować kabinę prysznicową na brodziku? ● Jakie są rodzaje brodzików?

Najmniejszy zakres prac związanych z montażem kabin prysznicowych dotyczy modeli ramowych, które są dostarczane już zmontowane lub częściowo zmontowane.

Wysokiego stopnia precyzji wymaga instalacja kabin bezramowych, nie tylko w zakresie umiejętności, ale również przygotowania ścian. Popularnym rozwiązaniem łączącym interesujący design, funkcjonalność i prosty montaż są kabiny półramowe.

Kabiny tego typu są wygodne w transporcie i można je zamontować z użyciem tradycyjnej wiertarki, poziomicy i śrubokręta.

Osoba remontująca łazienkę oprócz wyboru kształtu i sposobu otwierania kabiny stoi przed dylematem montażu kabiny na brodziku lub bezpośrednio na podłodze. Szeroka oferta rozmiarów, kształtów i materiałów, z których wykonane są brodziki niewątpliwie zachęca do wyboru takiego rozwiązania. A jakie są zalety montażu kabiny na brodziku? ● Atrakcyjna cena

24

Podstawowym atutem wyboru takiej opcji jest niska cena brodzika w porównaniu z kosztami przygotowaniem podłogi do bezpośredniego montażu kabiny. Brodziki z akrylu lub konglomeratu dostępne są zarówno w tradycyjnych kształtach (półokrągły i kwadratowy) i rozmiarach 80 lub 90 cm, jak i w kształcie prostokątnym, w których rozmiary rozpoczynają się od 75 x 90 cm do 120 x 90 cm. Przystosowane są do montażu w rogu łazienki, we wnęce lub przestrzeni (np. kabina prostokątna w kształcie litery U).

Na rynku znajdziemy tradycyjne brodziki akrylowe lub konglomeratowe, które swym wzornictwem doskonale sprawdzają się jako uzupełnienie nowoczesnych kabin prysznicowych.

Na rynku dostępne są brodziki akrylowe wzmocnione np. włóknem szklanym i dostępne w wielu opcjach montażu: - do wpuszczenia w podłogę, - do obmurowania i obłożenia płytką, - na montażu na nóżkach z panelem, - brodziki samonośne tworzące z panelem nierozłączną całość.

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 25

nr 112014

www.instalator.pl

Dużo osób odrzuca brodzik akrylowy w obawie przed pleśnią i bakteriami. Markowe brodziki akrylowe z reguły wykonane są ze specjalnego materiału z antybakteryjnymi właściwościami. Doskonałym wyborem przy instalacji brodzika jest wykorzystanie specjalnych listew maskujących, które nie tylko pomagają estetycznie uszczelnić brodzik, ale również uniknąć zarastania pleśnią szczeliny między ścianą a brodzikiem.

Część brodzików wyposażona jest w tzw. powierzchnię antypoślizgową, która poprawia bezpieczeństwo w trakcie kąpieli oraz jest o wiele bardziej estetyczna i higieniczna niż kupna mata antypoślizgowa.

Jedynym minusem brodzika jest jego kolor, który wyraźnie odcina się na tle podłogi łazienki, zakłócając jej design. Jednak duży wybór kształtów, rozmiarów oraz niska cena produktu i łatwy montaż sprawiają, że brodzik prysznicowy nadal jest najczęściej wybieranym rozwiązaniem przy zakupie kabiny czy drzwi prysznicowych.

Robert Jaroń

25

ABC instalacji łazienkowych

Brodziki konglomeratowe wykonane są ze zmielonego dolomitu i żywicy poliestrowej w technologii „czystego lania”. Ten typ brodzika odznacza się większą odpornością i bardziej nowoczesnym designem.

Niska wysokość brodzika umożliwia wpuszczenie go w podłogę (tworząc bezbarierowe wejście), instalację bezpośrednio na podłodze lub na nóżkach z panelem.

Posiadaczy małych łazienek z pewnością ucieszy oferta głębokich brodzików.

Uwaga! W przypadku głębokich brodzików czasem trzeba zwrócić uwagę na to, do jak wysokich kabin się one nadają.

W zależności od sposobu montażu i typu brodzika możemy uzyskać efekt podłogi bezbarierowej doskonałej do łazienki, z której korzystają osoby starsze lub niepełnosprawne. Możemy wybierać sposób szerokiej oferty tradycyjnych brodzików o głębokości 5 lub 9 cm, aż do brodzików głębokich, które zastąpią wannę w małej łazience. ● Szybki i łatwy montaż Sam montaż brodzika w łazience obłożonej płytką zajmuje od kilkunastu minut (brodzik samonośny z panelem) do godziny (brodzik konglomeratowy z nóżkami i panelem). Jeśli natomiast uwzględnimy koszty prac budowlanych wówczas okaże się, że brodziki typu PU (samonośne) są najtańszym i najprostszym rozwiązaniem.

Pamiętajmy, że samodzielne wymurowanie brodzika z płytek lub przygotowanie podłogi pod montaż odpływu liniowego zajmuje z reguły około 3 dni roboczych. ● Komfort na co dzień Brodzik warto wybrać również ze względu na jego łatwe czyszczenie. Niezależnie od materiału z jakiego jest wykonany nawet przy intensywnej eksploatacji brodzik wyczyścimy dostępnymi środkami czyszczącymi. Dużo trudniej usunąć będzie osady z mydła i nieczystości z płytek oraz fug w kabinach osadzonych bezpośrednio na podłodze.

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 26

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Dobór baterii

ABC instalacji w łazience

Maciej Podraza ● Czym

się kierować przy doborze armatury sanitarnej? ● O czym świadczy klasa przepływu baterii?

Przy zakupie armatury sanitarnej najczęściej kierujemy się wyglądem baterii czy zestawu natryskowego, panującymi trendami w wyposażaniu łazienek i kuchni, renomą producenta czy też jakością produktu i powiązanym z nią oferowanym okresem gwarancji i serwisem. Ocena funkcjonalności sprowadza się najczęściej do wyboru rodzaju baterii (stojąca - ścienna, jednouchwytowa - dwuuchwytowa - termostatyczna, natynkowa podtynkowa) i jej wymiarów zewnętrznych (zasięg wylewki, kształt, wielkość) lub dostępnych kolorów. Niemniej jednak równie często zapominamy o sprawdzeniu innych danych technicznych kupowanych urządzeń i tutaj pojawia się sedno problemu.

Większość producentów w ramach standardowych informacji technicznych, np. w katalogach, podaje dane typu: wymiary, maksymalna temperatura pracy, maksymalne ciśnienie pracy, rodzaj gwintu przyłączeniowe-

26

go, czy też, jak w przypadku produktów natryskowych, ilość dostępnych rodzajów strumienia wody, długość węża natryskowego itp. Niestety coraz częściej informacje te są niewystarczające dla osiągnięcia optymalnych warunków użytkowania, a użytkownicy, nie wiedząc jakie parametry są naprawdę istotne, nawet nie pytają o nie i koło się zamyka. A co jeszcze należałoby brać pod uwagę podczas zakupów tego typu produktów?

Ich podstawową funkcją jest dostarczenie wody - do umywalki, wanny, zlewozmywaka, kabiny natryskowej, bidetu - i właśnie o zoptymalizowaniu tego parametru najczęściej zapominamy, choć wiodący producenci promują szereg rozwiązań mających na celu oszczędzanie wody. Zakupiona bateria jest montowana, następuje pierwsze otwarcie wody, krótka chwila na sprawdzenie szczelności przyłączy i… gotowe? Dla większości użytkowników sprawa kończy się właśnie w tym momencie.

Niestety po pewnym czasie część osób dochodzi do wniosku, że produkt nie spełnia ich oczekiwań i rozpoczyna próby rozwiązania napotkanego problemu.

Dwa podstawowe parametry pracy, czyli klasa przepływu oraz grupa akustyczna są na tyle istotne, że ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie obowiązku dostarczania tej informacji wraz z produktem, co w przypadku baterii sprowadza się do np. podania tych informacji na etykiecie produktu lub wręcz do laserowego nadruku na tylnej części korpusu. Cóż z tego, jeżeli mało który z użytkowników z tych danych skorzysta lub prostu nie wie jak z nich skorzystać?

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 27

nr 112014

www.instalator.pl

tryskowego. Czy to już wszystko? Niestety nie - część Czytelników już zdążyła sobie zadać pytanie, „jakie ja mam ciśnienie wody?”. Tutaj pojawia się jedna wielka niewiadoma, instalowanie manometrów umożliwiających bieżącą kontrolę ciśnienia dynamicznego przy punktach rozbioru wody użytkowej jest praktycznie niestosowane i, szczerze mówiąc, niczym nieuzasadnione, tym bardziej, że Użytkownikom najbardziej zależy na otrzymaniu odpowiedniej (czyli nie za dużej, ale również nie za małej) ilości wody, a nie na utrzymaniu konkretnej wartości ciśnienia dynamicznego. Fizyka podpowiada, że wyższe ciśnienia dynamiczne będą skutkować większymi przepływami niż deklarowane przez producenta, a niższe - przepływami niższymi. W przypadku ciśnień wyższych do dyspozycji użytkownika pozostaje szereg „narzędzi”: centralne reduktory ciśnienia montowane przy zestawie wodomierzowym, zwiększenie dławienia przy zaworkach podłączeniowych przed wężykami doprowadzającymi wodę do baterii, specjalne regulatory strumienia lub ograniczniki przepływu dla baterii ściennych itp. Drugi przypadek jest nieco trudniejszy do rozwiązania i właśnie w takich chwilach trzeba pamiętać o prawidłowym doborze produktu - im niższe ciśnienie panuje w naszej instalacji, tym bezpieczniej wybierać baterie czy zestawy natryskowe o wyższej normowej klasie przepływu lub wręcz przed zakupem skontaktować się z producentem i poprosić o rekomendację dla produktów działających prawidłowo, np. już przy ciśnieniu dynamicznym 0,1 MPa (1 bar).

Jak widać z typowych zastosowań podanych w tabelach 2 i 3, dobór baterii o zbyt małym przepływie wody będzie najbardziej dotkliwy podczas kąpieli w dużej wannie, którą powinniśmy napełniać jak

27

ABC instalacji w łazience

Zgodnie z normami produktowymi, jak np. PN-EN 817:2008 (dla najpopularniejszych baterii jednouchwytowych), klasa przepływu i grupa akustyczna są kodowane specjalnymi oznaczeniami literowo-liczbowymi (tabela 1), pozostaje jednakże do rozwiązania łamigłówka, co każde z nich tak naprawdę oznacza i jakie niesie za sobą konsekwencje ich wybór.

Publikowane przez producentów dane określają wprost wydatek wody wypływającej z baterii w warunkach określonych normą produktu. Dla baterii jest to ciśnienie dynamiczne wody 0,3 MPa (3 bary) przy nastawie temperatury na wodę zmieszaną lub tylko gorącą/zimną (w zależności od produktu). Wynik uzyskiwany w litrach na sekundę jest potem przekładany na klasę przepływu (tabela 1) i publikowany.

Jak odnieść te wartości do typowego użytkowania? Najprościej będzie zapoznać się z kolejnymi tabelami (tabele 2 i 3). Zalecane przepływy zależą od rodzaju zastosowania produktu oraz osobistych wymogów użytkownika i w tej chwili, po przeczytaniu tabel, można śmielej zabierać się za optymalny wybór baterii czy zestawu na-

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 28

ABC instalacji w łazience

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

najszybciej, aby do minimum ograniczyć stygnięcie wody. Również w przypadku zakupu modnych natrysków „deszczowych” może dojść do sytuacji, gdy po pierwszej nieudanej kąpieli doczytamy, że np. do prawidłowego funkcjonowania producent zaleca ciśnienia dynamiczne co najmniej w wysokości 0,3 MPa, przy przepływie 30 litrów na minutę. Co istotne, natryski i zestawy natryskowe współpracujące z baterią natryskową ścienną lub podtynkową muszą być odpowiednio z taką baterią dopasowane, inaczej możemy mieć do czynienia np. z nieodpowiednią pracą desz-

czowni tylko z powodu wyboru baterii o za niskiej klasie przepływu.

Pamiętajmy tutaj również o bardzo ważnym aspekcie, którym jest zdolność naszej instalacji do zapewnienia odpowiedniej ilości ciepłej wody użytkowej. Popularne przepływowe podgrzewacze gazowe lub

28

mieszkaniowe kotły dwufunkcyjne, wg danych producentów, zapewniają najczęściej maksymalny wydatek c.w.u. na poziomie w okolicach 10-12 l/min i, w zależności od zastosowanych rozwiązań, albo ograniczą go do zdolności maksymalnej, albo będą dostarczać wodę o temperaturze niższej niż nastawiona - w obu przypadkach niezadowolenie użytkownika jest wręcz gwarantowane i nierzadko winą za taki stan obarczają właśnie baterię lub natrysk, zwłaszcza w przypadkach wymiany dotychczas używanych produktów na nowe.

Na koniec parę słów o grupie akustycznej: normowe oznaczenie „I, II lub U (niesklasyfikowana)” w praktyce sprowadza się do tego, że produkty grupy I gwarantują na tyle cichą pracę, że w nocy korzystanie z baterii nie będzie utrudniało snu w pomieszczeniach sąsiadujących. W przypadku grupy II jest już możliwe usłyszenie szumów w pomieszczeniach sąsiednich, oczywiście w zależności czy uzyskany wynik jest bardziej zbliżony do zakresu grupy I, czy raczej do grupy U, tj. niesklasyfikowanej - dla niej w większości przypadków szum będzie słyszalny, a w skrajnych wypadkach uciążliwy. Wiedząc o tym, znając lokalizację własnych punktów poboru względem pomieszczeń sypialnych oraz specyfikę ich użytkowania, można w pełni świadomie podejmować decyzję o wyborze baterii z grupy I lub II. Maciej Podraza

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 29

nr 112014

ABC Magazynu Instalatora

Uwaga na rysy!

www.instalator.pl

piwnicy lub ciemnym mokrym przedsionku. Taki grzejnik musi korodować i to w stopniu zależnym od wilgotności powietrza i stopnia uszkodzenia powierzchni. Wszyscy producenci grzejników zdają sobie sprawę z możliwego stanu powłoki lakierniczej na grzejniku i wyłączają z gwarancji towar zainstalowany w pomieszczeniach, o których mówiłem. Powtarzam - zabezpieczenie wykonane w fabryce jest w 100% skuteczne, lecz nie ma pewności o jego stan po zamontowaniu grzejnika w pomieszczeniu- stąd wyjątek w gwarancji. W łazience i nie tylko polecam tzw. drabinkę, czyli grzejnik łazienkowy lub specjalny typ grzejnika, cynkowany ogniowo przed lakierowaniem. Za wyrób specjalny zapłacimy, niestety, więcej, ale gwarancję bierze na siebie producent.

Jak postępować, jeśli eksploatuje się jednak grzejnik w łazience lub kuchni? Należy: ● przewiesić poza strefę bezpośredniego kontaktu z wodą (umywalka, prysznic, ustęp, zlew), ● zapewnić skuteczną wentylację nawiewno-wywiewną (otwór w drzwiach i kratka wentylacyjna), ● sprawdzać stan lakieru na grzejniku, szczególnie dokładnie kontrolować dolne krawędzie grzejnika oraz osłony, ● zamalować ubytki lakieru, a miejsca widocznie rdzewiejące oczyścić i zamalować np. farbą gruntująco-kryjącą w kolorze grzejnika, ● nie dopuścić do gromadzenia się kropel wody na dolnej krawędzi, a w konsekwencji do powiększenia się ognisk korozji.

Włodzimierz Guzik

29

ABC ogrzewania w łazience

Porzucone w klimacie suchym (np. na pustyni) wraki samochodów oraz resztki konstrukcji stalowych pozostają w nienaruszonym stanie przez wiele lat. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy powierzchnia stali jest pomalowana czy zupełnie surowa.

O kontakt z wodą jest tam raczej trudno.

Zbieracze i kolekcjonerzy antyków z pewnością mają u siebie, ewentualnie widzieli dobrze zachowane stalowe przedmioty wydobyte z bagien lub grubej warstwy mułu rzecznego. Surowa stal była nieco skorodowana, ale miejsca pomalowane zachowały się dobrze. Zupełnie inaczej ma się sprawa jeśli chodzi o stalowe przedmioty, które znajdują się w klimacie wilgotnym. Niezabezpieczona blacha rdzewieje niemalże w okamgnieniu.

Nie wnikając w chemię procesu utleniania, widać i każdy to wie, że stal należy chronić przed wodą. Renomowany producent wie, że swój wyrób musi zabezpieczyć antykorozyjnie i robi to niezwykle starannie. Nowoczesna technologia zabezpieczania powierzchni jest oparta na procesie kataforezy. Oznacza to, że dzięki procesom elektrochemicznym wywoływanym w zawiesinie koloidalnej, na powierzchni stali tworzy się równomierna szczelna powłoka środka gruntującego utrwalanego w wysokiej temperaturze.

Taka warstwa separuje i zabezpiecza całkowicie blachę przed korozją. Jest tylko jeden warunek jej skuteczności - nie może być uszkodzona mechanicznie. Rysy na dolnych krawędziach grzejnika mogą powstać np. podczas nieuważnego skręcania podejścia.

Kolejny grzech to podłączenie takiego grzejnika po „przejściach” (niestaranny transport) np. w łazience, pralni, wilgotnej

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 30

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

Komfort w łazience

ABC instalacji sanitarnych

Łukasz Szypowski ● Kiedy

w łazience lepiej zainstalować wannę, a kiedy prysznic? ● W jakim miejscu łazienki umiejscowić toaletę? ● Jakie „inteligentne” rozwiązania mogą być stosowane w łazienkach?

Współczesna łazienka powinna zapewniać komfort wszystkim użytkownikom, niezależnie od wieku i sprawności fizycznej. Dlatego producenci starają się oferować rozwiązania, które nie tylko dobrze wyglądają, ale są również optymalnie dostosowane do potrzeb wszystkich generacji domowników. Łazienka bez barier to tylko jeden wymiar tego problemu. Drugą kwestią są funkcjonalne produkty, ułatwiające życie ludziom w każdym wieku. Na co jednak powinniśmy zwrócić szczególną uwagę i jak powinna wyglądać komfortowa łazienka?

Jeśli łazienka ma spełniać wymagania użytkowników w każdym wieku, trzeba zwrócić uwagę na ich potrzeby już na eta-

30

pie planowania. Podstawowe kwestie to funkcjonalny design i wystarczająca ilość miejsca do swobodnego poruszania się.

Kiedy mamy już odpowiedni projekt, urządzenie komfortowej łazienki dla różnych pokoleń jest stosunkowo proste w realizacji, zarówno w przypadku budowy „od zera”, jak i podczas modernizacji. Na rynku dostępne są niezbędne rozwiązania techniczne i szeroka oferta produktów sanitarnych o różnorodnym designie. ● Wanna czy prysznic?

Często pierwsze pytanie podczas planowania łazienki brzmi: wanna czy prysznic?

W kontekście komfortowej łazienki dla wszystkich pokoleń odpowiedź jest prosta: jedno i drugie. Zarówno wanna, jak i prysznic spełniają specyficzne wymagania różnych generacji. Dla dzieci wanna jest jednocześnie miejscem do mycia i placem zabaw. Dorośli korzystają z niej, kiedy chcą się odprężyć albo zregenerować ciało w przypadku dolegliwości zdrowotnych. Inni członkowie rodziny nie wyobrażają sobie z kolei poranka bez pobudzającego prysznica. Z wiekiem coraz istotniejszego znaczenia nabiera temat łazienki bez barier. Jeżeli cała strefa mokra zaaranżowana została na poziomie podłogi, nie tylko powiększa to optycznie przestrzeń, ale jest również inwestycją na przyszłość. Szczególnie, jeśli od samego początku pomyślano o miejscu do siedzenia pod prysznicem w formie wbudowanego siedziska lub klasycznego siedzenia rozkładanego montowanego na ścianie. Rozkładane siedzenie i uchwyty można obecnie w subtelny sposób zintegrować i dopasować formą do reszty wypo-

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 31

nr 112014

misów i dopasować ją do indywidualnych potrzeb. Warto również zwrócić uwagę na bezdotykowe systemy uruchamiające spłukiwanie, które zdecydowanie podnoszą poziom higieny i komfort użytkowania. Na rynku są dostępne bezdotykowe płytki uruchamiające, których dodatkowym atutem jest unikalne wzornictwo wyróżnione licznymi nagrodami w dziedzinie designu.

Jeśli łazienka ma spełniać wymagania użytkowników w każdym wieku, trzeba zwrócić uwagę na ich potrzeby już na etapie planowania. W łazience przeznaczonej dla wszystkich pokoleń domowników powinno się znaleźć miejsce zarówno na wannę, jak i na prysznic. Elektroniczna armatura wannowa czuwa nad właściwą temperaturą wody podczas napełniania wanny, a po osiągnięciu zaprogramowanego poziomu wody automatycznie odcina dalszy jej dopływ.

Markowe odpływy liniowe pozwalają zaprojektować atrakcyjny wizualnie i komfortowy prysznic z odpływem na poziomie posadzki.

Stelaż z płynną regulacją wysokości zawieszenia miski ustępowej (za pomocą jednego przycisku) pozwala wygodnie korzystać z niej zarówno dzieciom, jak i osobom starszym.

Uchwyty przy WC nie są zwykle priorytetem podczas projektowania łazienki, ale z czasem mogą okazać się bardzo przydatne.

Dzięki elementom montażowym zintegrowanym ze stelażem podtynkowym, w razie potrzeby, w przyszłości szybko i bezproblemowo zamocujemy uchwyty do płyty wiórowej. Łukasz Szypowski

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora www.instalator.pl

31

ABC instalacji sanitarnych

sażenia. Uchwyty są przydatne również w przypadku wanny - zwiększają bezpieczeństwo podczas wchodzenia i wychodzenia. ● Wygodne korzystanie z WC Kolejną kluczową kwestią podczas planowania łazienki jest umiejscowienie WC. Eksperci doradzają, by, jeśli tylko mamy wystarczającą ilość miejsca, umieścić toaletę w osobnym pomieszczeniu lub przynajmniej schować ją za przesuwanymi drzwiami. Innym problemem jest wysokość montażowa miski ustępowej, która ma zasadniczy wpływ na komfort użytkowania. Dzieciom jest zdecydowanie wygodniej, jeśli miska jest zawieszona niżej.

Dorośli, a szczególnie osoby starsze, wolą gdy znajduje się ona nieco wyżej, ponieważ ułatwia to wstawanie. Może w tym pomóc specjalny stelaż z możliwością indywidualnego dopasowania wysokości zawieszenia ceramiki. Za pomocą przycisku przesuwamy miskę o 8 cm w górę lub w dół, bez żadnej elektroniki. ● Inteligentne rozwiązania łazienkowe Podczas projektowania łazienki warto również zwrócić uwagę na produkty, które ułatwiają życie i podnoszą komfort. Zaawansowane technicznie rozwiązania muszą być jednocześnie proste w obsłudze. Dobrym przykładem są sterowane elektronicznie armatury wannowe, które czuwają nad właściwą temperaturą wody podczas napełniania wanny, a po osiągnięciu zaprogramowanego poziomu wody automatycznie odcinają dalszy jej dopływ. Inne inteligentne rozwiązania mogą pozostawać niewidoczne dla oka, tak jak nowoczesne podtynkowe elementy instalacyjne, które pozwalają dowolnie zaaranżować zabudowę bez żadnych kompro-

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 32

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC ogrzewania łazienki

Pod prąd...

Planując ogrzewanie łazienki, trzeba pamiętać o tym, iż powinna być ona najcieplejszym miejscem w domu i powinno się w niej utrzymywać stałą temperaturę w granicach ok. 24°C. Tylko wtedy nie odczujemy nieprzyjemnego chłodu, wychodząc z wanny lub spod prysznica. Wraz ze wzrostem cen nośników energii należałoby zastanowić się, czy taki pogląd jest słuszny, wszak łazienka to pomieszczenie w domu, z którego najrzadziej korzystamy, a podwyższona temperatura wskazana jest jedynie w trakcie brania kąpieli lub prysznica. W związku z wymaganą w takich pomieszczeniach intensywną wymianą powietrza następują tam też największe straty związane z wentylacją, szczególnie jeśli nie jest zastosowana rekuperacja ciepła usuwanego wraz ze zużytym powietrzem. Projektując ogrzewanie łazienki, należało by wziąć pod uwagę charakter wykorzystania tego pomieszczenia, tak aby przy utrzymaniu w nim temperatury komfortowej przy korzystaniu z WC lub np. umycia rąk, istniała możliwość szybkiego podniesienia temperatury powietrza o kilka stopni, żeby uzyskać kom - fort niezbędny do korzystania z kąpieli lub prysznica. Jedną z propozycji może być wykorzystanie jako źródła ogrzewania energii elektrycznej. W ten sposób uzyskujemy ogrzewanie łazienki niezależne od instalacji centralnego ogrzewania i sezonów grzejnych. W przypadku domów wyposażonych w indywidualne kotłownie lub inne źródła ciepła istnieje możliwość ich wspomożenia przez niezależne i szybkie w działaniu ogrzewanie elektryczne lub też wykorzystania elektrycznych elementów grzejnych w typowych grzejnikach łazienko-

32

wych stosowanych również do suszenia ręczników. Dla zapewnienia komfortu cieplnego w łazience trzeba dostarczyć około 120-150 (W * m2) jej powierzchni (taką orientacyjną wartość przyjmuje się dla domów dobrze ocieplonych). Rozsądnym rozwiązaniem, w przypadku elektrycznych systemów grzejnych, byłoby obniżenie tej mocy do ok. 70-80 (W * m2) oraz zastosowanie elektrycznego ogrzewania podłogowego w postaci maty lub kabli grzejnych. Uzyskamy w ten sposób źródło podstawowego ogrzewania pomieszczenia dające nam komfort ciepłej podłogi o umiarkowanej temperaturze. Przy wykorzystaniu kabli grzejnych oraz odpowiednio grubej wylewki możemy zasilać ten układ z wykorzystaniem ta niej energii nocnej. Nieodzownym elementem systemu ogrzewania podłogowego jest regulator temperatury. Umożliwia on właściwą pracę przewodów grzejnych. Wybór odpowiedniego regulatora temperatury zapewnia optymalny efekt grzewczy, zgodny z oczekiwaniem użytkownika. Stosowane są dwa podstawowe rodzaje regulatorów: ● z czujnikiem podłogowym, ● z czujnikiem powietrznym i zabezpieczającym czujnikiem podłogowym (ten typ regulatora mierzy temperaturę powietrza, a jednocześnie czujnik podłogowy zabezpiecza przewody grzejne i podłogę przed przegrzaniem).

Samo elektryczne ogrzewanie podłogowe nie zapewni nam odpowiedniego komfortu cieplnego w trakcie kąpieli, dlatego też jako dodatkowe źródło ogrzewania wykorzystywane w momencie kąpieli powinniśmy zainstalować np. elektryczny grzejnik nadmuchowy o mocy 1000-2000 W.

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 33

nr 112014

www.instalator.pl

Wymagany stopień ochrony urządzenia to minimum IP X5, czyli obudowy odporne na krótkotrwałe zanurzenie w wodzie. Strefa 1 to przestrzeń nad wanną lub brodzikiem do wysokości 2,25 m od podłogi. Jest to przestrzeń o promieniu 0,6 m wokół natrysku. W obrębie tej strefy mogą być stosowane elektryczne podgrzewacze wody, pod warunkiem pokrycia ich metalową blachą objętą miejscowymi połączeniami wyrównawczymi.

Wymagany stopień ochrony urządzenia to IP X5, czyli obudowy odporne na strugi wody. Strefa 2 określa przestrzeń szerokości 0,6 m wokół wanny lub brodzika oraz strefy 1. W obrębie tej strefy mogą być stosowane elektryczne podgrzewacze wody oraz oprawy oświetleniowe w II klasie ochronności (z podwójną izolacją). Wymagany stopień ochrony urządzenia to IP X4, czyli obudowy odporne na strugi wody. Strefa 3 to przestrzeń otaczająca poprzednie strefy. Jej szerokość wynosi 2,4 m. W obrębie tej strefy mogą być instalowane gniazda wtyczkowe z bolcem ochronnym, z odpowiednio zabezpieczonymi obwodami zasilającymi. Wymagany stopień ochrony urządzeń to co najmniej IP X1, czyli obudowy odporne na spadające krople wody.

Przewody elektryczne układa się w tynku lub pod tynkiem. Stosowany w łazience osprzęt musi być szczelny, w izolujących obudowach. Gniazdka elektryczne powinny mieć bolce uziemiające i być możliwie hermetyczne, a już z pewnością bryzgoszczelne, tj. niewrażliwe na chlapnięcia wodą.

Ważne jest, by dobrze zaplanować ilość potrzebnych gniazdek - unikniemy wtedy przełączania wtyczek urządzeń. Wykorzystanie kombinowanych układów ogrzewania elektrycznego łazienki umożliwia uzyskanie oszczędności zużywanej energii na jej ogrzanie przy zapewnieniu dużego komfortu cieplnego w trakcie jej użytkowania.

Jarosław Pomirski

33

ABC ogrzewania łazienki

Część oferowanych na rynku dmuchaw wyposażonych jest w zegary sterujące, które pozwalają zaprogramować czas włączenia i długość pracy, co przy codziennym rannym wstawaniu do pracy pozwala cieszyć się nagrzaną łazienką bez konieczności pamiętania o jej wcześniejszym podgrzaniu. Innym możliwym rozwiązaniem jest zastosowanie łazienkowego promiennika podczerwieni.

Zazwyczaj jest on montowany na ścianie naprzeciw wanny lub kabiny prysznicowej w odległości, która zapewnia bezpieczne korzystanie z kąpieli. Jego działanie po włączeniu jest praktycznie natychmiastowe, a automatyczny zegar wyłącza go po zaprogramowanym czasie. Dodatkowe źródło ciepła mogą stanowić suszarki ręcznikowe lub też elektryczne wkłady do grzejników łazienkowych. Umożliwiają one wysuszenie mokrych ręczników, a zarazem podgrzanie powietrza w pomieszczeniu. Aczkolwiek ze względu na małą moc (ok. 40-80 W), ich udział w ogrzewaniu łazienki jest niewielki.

Ogrzewanie elektryczne w łazience niesie ze sobą pewne ograniczenia oraz zagrożenia, dlatego też projekt takiego systemu powinien być wykonany przez wykwalifikowanego projektanta oraz zrealizowany przez fachowca z odpowiednimi uprawnieniami.

Zasady projektowania i wykonywania instalacji elektrycznych w pomieszczeniach wyposażonych w wannę lub natrysk reguluje norma PN-IEC 60364-7-701:1999 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Wymagania dotyczące specjalnych instalacji lub lokalizacji. Pomieszczenia wyposażone w wannę i/lub basen natryskowy”. Powyższa norma wyodrębnia w tych pomieszczeniach strefy 0, 1, 2, 3 odmierzone w stosunku do wanny lub natrysku. Strefa 0 określa przestrzeń wewnątrz kabiny lub brodzika. Urządzenia dopuszczone do stosowania mogą być zasilane wyłącznie napięciem 12 V (np. golarki lub przyrządy do masażu zasilane z własnego akumulatora).

ABC Magazynu Instalatora

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 34

ABC Magazynu Instalatora

nr 112014

ABC systemów odprowadzania spalin

Wybór komina Wybierając system kominowy do ogrzewania domu jednorodzinnego, należy wziąć pod uwagę kilka czynników. ● Rodzaj paliwa i parametry kotła Właściwy wybór komina jest uzależniony od wielu czynników, ale podstawowym jest rodzaj zastosowanego kotła oraz jego parametry. Najmniej problemów związanych z kominem przysparzają urządzenia grzewcze, w których mamy do czynienia z wysoką temperaturą spalin, dzięki czemu ciąg termiczny bardzo szybko usuwa spaliny na zewnątrz (mamy wówczas tzw. suchy tryb pracy komina). Jednak takie urządzenia powodują większe zanieczyszczenie i „ogrzewanie” atmosfery. W przypadku zastosowania kotłów niskotemperaturowych należy zwrócić uwagę, aby zastosowane kominy dopuszczały tzw. mokry tryb pracy, czyli były odporne na działanie kondensatu. ● Usytuowanie komina i jego parametry Bardzo ważną sprawą przy projektowaniu komina jest jego usytuowanie, tzn. czy jest on umieszczony na zewnątrz, czy wewnątrz budynku. Kominy zewnętrzne, odprowadzające spaliny o niskiej temperaturze, należy zaizolować termicznie. Niezastosowanie izolacji może powodować wyziębianie spalin poniżej punktu rosy oraz zawilgocenie ścianek komina. Do określania przekroju komina przyjmujemy efektywną wysokość komina, tzn. od przyłącza spalin do wylotu komina ponad dachem.

Czopuch, czyli odcinek rury łączący kocioł grzewczy z kominem, powinien być jak najkrótszy i posiadać jak najmniej kolanek.

Podstawą do określenia rodzaju zastosowanego systemu kominowego w moderni-

34

zowanym budynku powinna być decyzja o wyborze rodzaju ogrzewania. Wprawdzie skończyły się czasy dobierania komina na oko, ale w przypadku domu jednorodzinnego o powierzchni ok. 200 m2 i przy kominie o efektywnej wysokości ok. 8 m można przyjąć przybliżone średnice: - kocioł gazowy atmosferyczny z otwartą komorą spalania - Ø14 cm, - kocioł gazowy kondensacyjny Ø8-14 cm (w zależności od trybu pracy), - kocioł olejowy - Ø12 cm, - kominek zamknięty - Ø18-20 cm, - kominek otwarty - Ø25 cm - kocioł na paliwa stałe - Ø16-25 cm w zależności od zapotrzebowania na ciąg.

Najlepiej, aby wybrany komin - ze względu na konstrukcję i materiał, z którego został wykonany - był jak najbardziej uniwersalny, gdyż daje to inwestorowi możliwość zmiany urządzenia grzewczego lub paliwa. Dokonując wyboru komina, należy skorzystać z porad kominiarzy lub firm profesjonalnie zajmujących się techniką kominową.

Pamiętajmy, że nieprawidłowo wykonany komin może wywołać: - niepoprawne działanie automatyki kotła, - dodatkowe zużycie paliwa, - za duży lub za mały ciąg, - zwiększone osadzanie sadzy na ściankach i co za tym idzie - zagrożenie pożarem sadzy, - powstawanie dużych ilości kondensatu.

Mariusz Kiedos

www.instalator.pl

ABC listopad_ABC Magazynu Instalatora 14-10-30 08:24 Page 35

nr 112014

ABC Magazynu Instalatora

Szkolenia dla projektantów, wykonawców i instalatorów z zakresu doboru armatury oraz równoważenia hydraulicznego instalacji grzewczych, chłodniczych i wody użytkowej. Zgłoszenia prosimy kierować na adres mailowy: joanna.pienkowska@oventrop.pl lub telefonicznie: 502 696 035.

Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w Centrach Szkoleniowych w Warszawie i Poznaniu oraz w Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach, Gdańsku, Olsztynie i Lublinie. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Akademia Viessmann prowadzi szkolenia dla projektantów, sprzedawców oraz wykonawców systemów grzewczych. Każde szkolenie montażowe lub montażowo-uruchomieniowe kończy się testem pisemnym, a po jego zaliczeniu uczestnik otrzymuje odpowiednie dokumenty autoryzacyjne oraz własne konto na portalu www.viessmann-serwis.pl. Rejestracja: www.viessmann-szkolenia.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Tarnowie Podgórnym, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Firma Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. prowadzi bezpłatne szkolenia dla autoryzowanych instalatorów Raychem z zakresu ogrzewania podłogowego oraz instalacji grzewczych do ochrony dachów i rynien w warunkach zimowych. Zdobycie „Certyfikatu PRO Raychem” upoważnia do udzielania przedłużonej gwarancji producenta. Kontakt: 800 800 114, www.ciepla-podloga.pl

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.