2019
● Pompy
ciepła ● Stelaże podtynkowe ● Podgrzewacze wody ● Wywietrzniki ● Fotowoltaika ● Uzdatnianie wody ● Uszczelnienia w pompach ● Szkolenia
Nowo
ść
Nowo
ść
nr 92019
Spis treści Kąpiel komfortowa - 4 Viessmann - 6 Junkers-Bosch - 7 Galmet - 8 Kospel - 10 Sprawna instalacja - 11
Spis treści
Wywietrzniki grawitacyjne - 12 Wolne dławienie - 14 Montaż stelaży - 16 Prąd z paneli - 18 Bezpieczne odległości - 21 Regulacja zespolona - 24 Efektywne PC - 27 Procesy membranowe - 30 Uszczelnienia w pompach - 32
ISSN 1505 - 8336
Szkolenia - 35
nakład: 11 125 egzemplarzy
Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“
Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4. Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing: marketing-mi@instalator.pl, tel./fax +48 58 306 29 27, kom. +48 502 74 87 41. Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC ciepłej wody użytkowej
Kąpiel komfortowa Ciepła woda użytkowa może być przygotowywana na wiele sposobów. Można wykorzystać do tego celu energię słoneczną: kolektory słoneczne połączone z zasobnikiem pojemnościowym albo panele fotowoltaiczne z tzw. bojlerem elektrycznym. Na rynku są też oczywiście dostępne podgrzewacze elektryczne: przepływowe i pojemnościowe. Dobrym, coraz powszechniej stosowanym rozwiązaniem są pompy ciepła, szczególnie powietrzne. Jak pokazują statystyki sprzedażowe, zyskują one bardzo na popularności w ostatnich latach. Jednak wciąż najpopularniejszym w naszym kraju sposobem przygotowania c.w.u. jest spalanie paliw kopalnych (biomasy, węgla, gazu, oleju opałowego) w kotłach/podgrzewaczach. Poniżej skupimy się na wybranej grupie urządzeń jakimi są kondensacyjne kotły gazowe wiszące. Wyróżniamy dwa rozwiązania sposobu przygotowywania c.w.u. w kondensacyjnych, gazowych kotłach wiszących. Najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie kotła dwufunkcyjnego. Należy tutaj zwrócić uwagę na maksymalną wydajność wody użytkowej. Kotły dwufunkcyjne o znamionowej mocy cieplnej 6,5-26 kW przy podgrzewie wody użytkowej wykorzystują tzw. funkcję „booster”,
4
dzięki czemu moc podgrzewu wody użytkowej podnoszona jest do 29,3 kW. Umożliwia to uzyskanie około 12 l/min wody podgrzanej od temperatury wody zimnej 10 °C do temperatury 45 °C bezpośrednio w urządzeniu, a tym samym niweluje się tzw. straty postojowe w czasie braku poboru c.w.u. Drugim rozwiązaniem jest kocioł jednofunkcyjny, który do przygotowania wody użytkowej wymaga współpracy z podgrzewaczem lub zasobnikiem wody użytkowej. Różnica polega na tym, że podgrzewacz wody użytkowej wyposażony jest w element grzejny, najczęściej wężownicę, natomiast zasobnik wody jest tylko magazynem wody, która musi zostać podgrzana przez zewnętrzny układ, np. wymiennik płytowy. Zarówno w przypadku podgrzewacza, jak i zasobnika wody użytkowej możliwe jest zastosowanie zbiorników o dużej pojemności, a tym samym zgromadzenie wody, która będzie do wykorzystania w trakcie krótkotrwałego poboru. Na etapie wyboru systemu grzewczego do celów c.o., ale także, a nawet przede wszystkim c.w.u. - należy zawrócić uwagę na szereg czynników. Jednym z podstawowych parametrów, które powinniśmy brać pod uwagę jest zapotrzebowanie na c.w. w budynku oraz czas, w którym c.w. będzie pobierana. Aby oszacować zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową, należy uzyskać informację na temat ilości osób mieszkających w budynku. Drugim parametrem, które należy wziąć pod uwagę, to ilość i rodzaj punktów poboru, które mogą być używane jednocześnie. Jeżeli w budynku znajdują się 2 łazienki (po jednej na każdej kondygnacji) i
www.instalator.pl
nr 92019
www.instalator.pl
Magazynu Instalatora
pobrana. Dzięki takiemu rozwiązaniu mamy dostępność wody użytkowej na poziomie nawet 200 l/10 min, co jest porównywalne z zastosowaniem standardowego podgrzewacza wody użytkowej o pojemności 160 l. Rozwiązanie z podgrzewaczem ustawionym pod lub obok kotła wymaga zwrócenia szczególnej uwagi na parametry dotyczące wydajności zasobników. Jak można zauważyć w tabeli, wyróżniamy dwa parametry: 1 wydajność stałą związaną z możliwością ciągłego podgrzewu wody przez kocioł oraz 2 - wydajność chwilową, która wykorzystuje wodę zmagazynowaną w zasobniku, zanim zaczniemy pobór. Jak możemy zauważyć, wydajność chwilowa podgrzewacza o pojemności 100 litrów wynosi 143 l, co oznacza, że jednoczesna wydajność ciepłej wody użytkowej nie może przekraczać 14 l/min, aby w każdym punkcie poboru uzyskać wodę o wymaganej temperaturze. W sytuacji, kiedy koszt 1 m2 powierzchni budynku jest wysoki, na miejsce montażu kotła wybiera się bardzo małe pomieszczenie techniczne lub kocioł montowany jest bezpośrednio w łazience, co tak naprawdę determinuje konieczność poszukiwania i zastosowania kotła, który zajmuje jak najmniejszą powierzchnię. W takim przypadku idealnym rozwiązaniem wydaje się zastosowanie kotła 2-funkcyjnego lub kotła kompaktowego, z uwzględnieniem zalet oraz ograniczeń danego rozwiązania. W przypadku kotła kompaktowego z zabudowanym zasobnikiem ładowanym warstwowo dostępność ciepłej wody, a tym samym komfort ciepłej wody użytkowej, jest na wyższym poziomie. Zarówno pierwsze, jak i drugie rozwiązanie przygotuje ciepłą wodę użytkową. Decydując się na jedno z rozwiązań, trzeba jedynie pamiętać o maksymalnej ilości ciepłej wody, którą możemy uzyskać. Jakub Pawłowicz
5
ABC ciepłej wody użytkowej
kuchnia, to możemy przyjąć 3 punkty poboru ciepłej wody użytkowej, które jednocześnie będą nam pobierały wodę użytkową. W przypadku jednoczesnego poboru c.w. tylko w łazienkach, tzn. jednoczesny pobór wody pod prysznicem „normalny” i do wanny o pojemności 160 l w ciągu minuty, powinniśmy uzyskać około 18 l wody o temperaturze 45 °C. Biorąc od uwagę fakt, że kocioł dwufunkcyjny dostarczy maksymalnie 12 l/min, takie rozwiązanie nie zapewni odpowiedniego komfortu c.w.u. Jednakże jeżeli pomimo dwóch punktów poboru użytkownik będzie jednocześnie wykorzystywał tylko jeden, tzn. wannę lub prysznic, kocioł dwufunkcyjny dostarczy wystarczającą ilość ciepłej wody. Dodatkowo kotły dwufunkcyjne wyposażone są w czujniki przepływu, które załączają kocioł na podgrzew c.w.u., jeżeli przez wymiennik płytowy będzie przepływała w sposób ciągły woda w ilości co najmniej 3 litrów/minut. Oznacza to, że czas od momentu rozpoczęcia poboru ciepłej wody użytkowej do pojawienia się na wylewce ciepłej wody może wynieść nawet, kilkanaście sekund. Dlatego też rozwiązanie z kotłem dwufunkcyjnym najlepiej sprawdza się w sytuacji, kiedy miejsce montażu kotła jest jak najbliżej punktów poboru, np. kocioł zamontowany jest w łazience. Zaleca się, aby odległość liczona po rurach nie przekraczała 7 m. W przypadku, kiedy zapotrzebowanie na c.w.u., przekracza możliwości techniczne kotła dwufunkcyjnego mamy do wyboru dwa rozwiązania. Pierwszym rozwiązaniem jest tzw. kocioł kompaktowy, wewnątrz którego zabudowany został zasobnik wody użytkowej ładowany warstwowo przez wymiennik płytowy. Zamknięcie w jednej obudowie kondensacyjnego kotła gazowego wraz z zasobnikiem wody użytkowej o pojemności nawet 46 l, który jest ładowany warstwowo przez zamontowany wymiennik płytowy. Oznacza to, że gorąca woda trafia od razu w górną część zasobnika, skąd może być bezpośrednio
ABC
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC ciepłej wody użytkowej
Viessmann Kompaktowa pompa ciepła Vitocal 060-A typu monoblok została wyposażona we wszystkie komponenty służące do efektywnego podgrzewania ciepłej wody. W jej kompaktowej obudowie mieści się obok modułu pompy ciepła, regulator oraz zasobnik ciepłej wody użytkowej o pojemności 180 lub 250 l. Vitocal 060-A może wykorzystywać zarówno powietrze zewnętrzne jak i powietrze obiegowe do wydajnego i ekonomicznego podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Dzięki temu można ją stosować w nowych i już istniejących domach jednorodzinnych. Idealnym zastosowaniem dla pompy są sytuacje, kiedy trzeba chłodzić powietrze w pomieszczeniach. Pompa ciepła do podgrzewu ciepłej wody może być wyposażona w wężownicę (typ T0S) do której można podłączyć drugie źródło ciepła np. instalację solarną lub kocioł grzewczy, aby w okresie zimowym ogrzewać wodę. Możliwa jest również praca w układzie monoenergetycznym, gdzie w okresie zimowym za ogrzewanie wody będzie odpowiadała grzałka elektryczna fabrycznie zamontowana w pompie
ciepła (typ T0E). Grzałka elektryczna jest montowana „na sucho” co zapewnia możliwość jej okresowej kontroli bez konieczności opróżniania zasobnika. W wersji na powietrze obiegowe pompa ciepła Vitocal 060-A wykorzystuje powietrze z pomieszczenia, w którym została zainstalowana. Z zassanego powietrza pobierane jest niskotemperaturowe ciepło, które za pomocą układu termodynamicznego pompy ciepła umożliwia ogrzewanie wody użytkowej nawet do 62° C bez wykorzystywania innych źródeł ciepła. Przy okazji usuwana jest wilgoć z pomieszczeń. Dzięki temu chroni przegrody budowlane i podwyższa jakość mieszkania. Za pomocą przystawki powietrza zewnętrznego (w zakresie dostawy) pompę ciepła Vitocal 060-A można łatwo przestawić na tryb pracy wykorzystujący powietrze zewnętrzne. W zależności od zastosowanego systemu przewodów powietrza zewnętrznego i powietrza odprowadzanego pompa ciepła Vitocal 060-A może być ustawiana w pomieszczeniach o wysokości zaledwie 2 metrów. Dawid Pantera
ekspert Dawid Pantera Viessmann Sp. z o. o. www.viessmann.pl
6
☎ 71 36 07 100 @ PanD@viessmann.com
www.instalator.pl
ABC
nr 92019
Magazynu Instalatora
Junkers-Bosch
najbardziej zaawansowany model. Wyposażony jest w hydrogenerator. Nie potrzebuje baterii do uruchomienia palnika. Niezbędną energię do wytworzenia iskry czerpie z hydro turbiny, która jest napędzana prze-
pływającą wodą. Wszystkie modele serii 4300 wyposażone są w wyświetlacz LCD. Dostępne wydajności urządzeń to 10 i 14 l/min. Urządzenia zostały wyposażone w szereg czujników bezpieczeństwa, które kontrolują aktualne parametry pracy i w razie zaistnienia niebezpiecznej sytuacji wyłączają urządzenie. Wszystkie urządzenia są zgodne z aktualnie obowiązującym rozporządzeniem UE 814/2013, które od dnia 26 września 2018 r. wprowadza nowe wymagania odnośnie emisji tlenków azotu. Aby sprostać wymaganiom dyrektywy, która narzuca bardzo restrykcyjne limity emisji NOx został skonstruowany nowy palnik. Zwiększono jego powierzchnię, wydłużono dysze doprowadzające paliwo - mieszankę powietrza i gazu przez co uzyskano bardzo stabilny i jednorodny płomień. Nowa linia gazowych przepływowych podgrzewaczy wody Junkers Hydro 4000 została zaprojektowana tak aby umożliwić łatwą wymianę urządzeń starszej generacji. Rozstaw otworów montażowych do zawieszenia urządzenia jest taki sam jak w poprzednich wersjach urządzeń. Wszystkie elementy niezbędne do zainstalowania urządzenia znajdują się w komplecie. Jacek Adamiak
ekspert Jacek Adamiak Robert Bosch Sp. z o.o. www.junkers.pl
www.instalator.pl
☎ 801 600 801 @
junkers-infolinia@pl.bosch.com
7
ABC ciepłej wody użytkowej
Junkers Hydro 4100 to wersja z zapłonem piezoelektrycznym. Urządzenie wyposażone jest w płomyk dyżurny. Dostępna wydajność urządzenia to 9 l/min. Junkers Hydro 4200 to model wyposażony w automatyczny zapłon bateryjny. Urządzenie nie jest wyposażone w palnik dyżurny tylko tak zwany płomyk pilot, który zapewnia delikatny i cichy start. Energia elektryczna potrzebna do uruchomienia zapłonu czerpana jest z dwóch baterii. W momencie poboru wody w pierwszej kolejności zapalany jest płomyk pilot a następnie od niego cały palnik - unikając przy tym efektu „wybuchu” i zapewniając delikatny start urządzenia. Junkers Hydro 4200 może być w wersji z wyświetlaczem LCD lub bez. Dostępne wydajności urządzeń to 9, 10 i 14 l/min. Junkers Hydro 4300 to
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC przygotowania c.w.u.
Galmet Wybierając sposób ogrzewania c.w.u. podczas budowy domu lub modernizacji instalacji, np. w ramach programu „Czyste Powietrze”, warto zadać sobie pytanie, jaki jest nasz priorytet. Czy możemy pozwolić sobie na większą inwestycję w rozwiązanie, które będzie tańsze w użytkowaniu, czy może wolimy równo rozłożyć koszty na lata. W zależności od wybranego przez nas modelu musimy rozważyć różne źródła ogrzewania wody. Co jest bardziej opłacalne zestaw solarny czy powietrzna pompa ciepła? Odpowiedź na pytanie, które z rozwiązań jest lepsze czy też co jest bardziej opłacalne, nie jest prosta, ponieważ oba omawiane sposoby pozyskiwania c.w.u. są bardzo dobre. Szybkie, skuteczne, tanie i co najważniejsze - ekologiczne, gdyż ciepło pozyskujemy z odnawialnych źródeł. Ponadto systemy oparte na kolektorach słonecznych i powietrznych pompach ciepła są właściwie bezobsługowe dla użytkowników. Wątpliwości inwestora powinno rozwiać porównanie, który z dwóch ekologicznych systemów ogrzewania ciepłej wody użytkowej jest najbardziej odpowiedni, np. dla 4-osobowej rodziny, w perspektywie kilkunastu lat użytkowania. Zakładamy, że zestawy będą spełniały identyczne założenia projektowe: - zaspokoją przygotowanie c.w.u. dla 4-osobowej rodziny zużycie ok. 200 l/dobę; - temperatura c.w.u.: 50 °C;
8
- urządzenia - pompa ciepła/zestaw solarny - będą pracowały głównie w okresie letnim i przejściowym; - średnie COP pompy ciepła w okresie jej pracy: 3 - w czasie, kiedy temperatury zewnętrzne będą poza zakresem pracy pompy ciepła i przy warunkach uniemożliwiających korzystanie z energii solarnej, woda będzie ogrzewana przez grzałkę. W instalacjach zastosowano powietrzną pompę ciepła Basic ze zbiornikiem o pojemności 200 l oraz system solarny Premium Standard z dwoma kolektorami miedzianymi, zestawem montażowym i zbiornikiem Tower Biwal 200 o pojemności z grzałką elektryczną. Obie instalacje mają zbliżoną moc grzewczą, a grzałki identyczną moc elektryczną. Producentem powyższych systemów jest firma Galmet. ● Okres użytkowania poszczególnych instalacji obejmują wyliczenia. Do porównania kosztów eksploatacyjnych ogrzewania wody użytkowej przyjęto 15-letni czas eksploatacji, co pozwala na wykazanie różnic pomiędzy nimi i wskazanie tempa zwrotu inwestycji w powietrzna pompę ciepła oraz zestaw solarny. ● Porównanie kosztów ogrzewania c.w.u. z kosztami inwestycji (wykres). Najtańszym w zakupie rozwiązaniem jest ogrzewacz c.w.u. z grzałką elektryczną, ale zakładając 15 lat eksploatacji - najmniej ekonomicznym.
www.instalator.pl
nr 92019
Porównanie kosztów uzyskania ciepłej wody w zestawieniu z opcją ogrzewania jej tylko za pomocą grzałki elektrycznej.
Magazynu Instalatora
Pompa ciepła to urządzenie elastyczne, przygotowujące c.w.u. tylko wtedy, gdy jej potrzebujemy, do tego tańsze i łatwiejsze w montażu. Zestaw solarny jest droższy w zakupie, ale zapewnia najniższe koszty eksploatacji, w związku z czym jest dobrym wyborem dla osób korzystających z c.w.u. w większych ilościach - dla szpitali, hoteli, pensjonatów itp. Rozwiązanie to jest raczej niekorzystne dla osób często wyjeżdżających z domu, zwłaszcza w okresie letnim, gdyż pojawia się potrzeba chłodzenia nagrzanego zbiornika, by nie doszło do uszkodzenia instalacji. Użytkowanie instalacji solarnej nie
Analiza skumulowanych kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. jest tak elastyczne jak pompy ciepła, nie możemy jej wyłączyć z eksploatacji. Jeśli do powyższych wyliczeń zastosujemy jeszcze oszczędności wynikające z dofinansowania w programie „Czyste powietrze”, to otrzymamy ostateczny koszt inwestycji. Bez względu na to, czy wybierzemy do ogrzewania c.w.u. kolektory słoneczne, czy powietrzną pompę ciepła, a może kocioł na pelet, warto pamiętać, że dbamy o czyste powietrze wokół nas i walczymy ze smogiem. Paweł Kurek
ekspert Paweł Kurek Galmet Sp. z o. o. Sp. K. www.galmet.com.pl
www.instalator.pl
☎ 784 941 146 @ p.kurek@galmet.com.pl
9
ABC przygotowania c.w.u.
Ciekawsze jest porównanie wyników dla technologii OZE: pompa ciepła ma niższe koszty inwestycyjne, ale wg przyjętych wyżej założeń ponosimy nieco wyższe koszty eksploatacyjne. Zestaw solarny jest natomiast najdroższym rozwiązaniem w inwestycji, jednak w analizowanym okresie -najtańszym w inwestycji. Niższe koszty inwestycji czy eksploatacji? W pewnym sensie wyniki zestawów zasilanych OZE mają wspólną cechę - wiążą się z wyższymi kosztami inwestycyjnymi w stosunku do ogrzewacza elektrycznego, ale generują przy tym niższe koszty eksploatacyjne. Ogrzewacz z grzałką elektryczną to rozwiązanie o najniższym koszcie inwestycyjnym, lecz najwyższym koszcie eksploatacyjnym. Co do technologii OZE - pompa ciepła w porównaniu z zestawem solarnym jest rozwiązaniem tańszym inwestycyjnie, ale wg przyjętych wyżej założeń przynosi nieco wyższe koszty eksploatacyjne. Zestaw solarny jest najdroższy, jeśli chodzi o inwestycję, jednak po 15 latach jest najtańszy.
ABC
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC energooszczędnych podgrzewaczy wody
Kospel Firma Kospel jest jednym z największych europejskich producentów podgrzewaczy wody. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu, jakości i nowoczesnej technologii produkty marki Kospel są znane i cenione na rynkach 57 krajów świata. ● Podgrzewacze w klasie A Kospel oferuje elektryczne przepływowe podgrzewacze, których zastosowanie jest jednym z najoszczędniejszych sposobów podgrzewania wody. Pobierają energię elektryczną tylko w momencie przepływu. Zamontowane w pobliżu punktu poboru zapewniają małe zużycie wody i minimalne straty ciepła. Posiadają klasę efektywności energetycznej A. Pozwalają na ciągły pobór ciepłej wody natychmiast po odkręceniu kranu. ● Pompy ciepła do c.w.u. Powietrzne pompy ciepła pobierają ciepło z powietrza. Ilość uzyskanej energii cieplnej jest kilkukrotnie większa od pobranej energii elektrycznej. Pompa HPSW-2/250 ma wbudowany zasobnik c.w.u. o pojemności 250 litrów z wężownicą oraz grzałkę 2 kW. Posiada najwyższą klasę
efektywności energetycznej A+, ma możliwość skierowania przyłączy wodnych do tyłu lub na bok, z prawej lub lewej strony urządzenia. Pompa HPI-4 może być podłączona do dowolnego zasobnika c.w.u. Dzięki dużej mocy grzewczej jest stosowana w gospodarstwach domowych, restauracjach i pensjonatach. ● Zasobniki i wymienniki c.w.u. Wymienniki Kospel posiadają wysokiej jakości izolacje w klasach od A do C. Stosowane są dwie technologie - pianka polistyrenowa lub poliuretanowa. Obudowa zasobników pionowych jest wykonana z twardego tworzywa ABS, co zapewnia estetyczny wygląd i odporność na uszkodzenia. Wymienniki SWK Termo Top, dzięki doskonałej izolacji z pianki PUR, wyróżniają się klasą efektywności energetycznej A. Opisane podgrzewacze wody są łatwe w montażu oraz bezpieczne i komfortowe w eksploatacji. Nie wydzielają spalin i nie powodują smogu, są energooszczędne. Piotr Sosnowski
ekspert Piotr Sosnowski KOSPEL S.A. www.kospel.pl
10
☎ 94 31 70 515 @ info@kospel.pl
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
Sprawna instalacja stelaż jest stabilny i nie wymaga dodatkowych podpór przy jego instalacji. Dużą zaletą jest również zastosowanie obrotowych stóp stelaża, dzięki czemu możemy je ustawić w jednej z czterech pozycji położenia, co umożliwia wybór najdogodniejszego punktu montażu. Udogodnienie w postaci aż czterech punktów podłączenia wody pozwoli na wygodną instalację bez względu na istniejący układ wodno-kanalizacyjny. W wybranych seriach AQUA ramy i stopy stelaży są galwanizowane poprzez zabezpieczenie warstwą cynku. Ich wyjątkowa trwałość podlega aż 25-letniej gwarancji Cersanit. W stelażach AQUA istnieje także wybór pomiędzy dwoma technologiami spłukiwania - mechaniczną i nową - pneumatyczną, która pracuje niezwykle lekko, płynnie i cicho. Zastosowany w stelażach AQUA innowacyjny FRESH SYSTEM ułatwia utrzymanie czystości w każdej toalecie. System ten rekomendowany jest zwłaszcza w przypadku misek bezkołnierzowych. Łatwo dostępny koszyczek na kostki WC pozwala w prosty sposób umieścić tabletki odświeżające w zbiorniku. Substancje czynne przy każdym spłukiwaniu obmywają miskę, zapewniając świeżość i higienę w toalecie. Adam Piotrowski, Mistrz Polski Instalatorów
ekspert Cersanit www.cersanit.com.pl
www.instalator.pl
☎
41 230 63 63
@ sprzedaz@cersanit.com
11
ABC stelaży podtynkowych - radzi Cersanit
Wybierając serię stelaży podtynkowych AQUA marki Cersanit, możemy mieć pewność bezawaryjnej pracy instalacji przez długie lata. Rozwiązania wprowadzone do systemu odpowiedzą na potrzeby nawet najbardziej wymagających użytkowników, a przy tym nie tylko ułatwią, ale i przyspieszą montaż stelaża podtynkowego. Dzięki innowacyjnym elementom zainstalujemy go w łatwy i szybki sposób, a także dopasujemy do dowolnej przestrzeni łazienkowej. Stelaże podtynkowe AQUA zawierają praktyczne elementy mocujące do ściany QUICK FIX - dzięki którym instalacja urządzeń przebiega szybko i sprawnie. Konstrukcja uchwytu umożliwia obrót w zakresie 360°, a stopa uchwytu mocującego jest uchylna w zakresie -45° i +45°. Dzięki temu montaż przeprowadzimy nawet na nierównej powierzchni. Hamulec zamontowany wewnątrz profilu ramy sprawia, że
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
Wywietrzniki grawitacyjne
ABC wentylacji
Dorota Węgrzyn Powiększenie sumarycznej wymiany powietrza przez wyposażenie pomieszczenia w pionowe kanały wywiewne nazywamy wentylacją grawitacyjną. Wentylacja z zastosowaniem wywietrzników oznacza wentylację naturalną,w której wymiana powietrza następuje przez krótkie kanały wentylacyjne, wywietrzniki lub innego rodzaju nasady wywiewne umieszczone na dachu budynku. Tego typu wentylacja działa na zasadzie wykorzystania różnicy ciśnień, ustalającej się w wyniku różnicy temperatur powietrza na zewnątrz i wewnątrz obiektu. Pionowe kanały wentylacyjne pozwalają na lepsze wykorzystanie siły ciągu. Siła ciągu wyrażona jest worem: H = h * (rz - rw)[kg/m2], gdzie: h - wysokość przewodu [m], rz, rw - gęstość powietrza zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia w [kg/m3]. Zadaniem wywietrzników jest przedłużenie działania wentylacji grawitacyjnej na okres, w których różnica temperatur powietrza zewnętrznego i w pomieszczeniu jest niewielka (okresy przejściowe wiosna - lato, lato i jesień). Wymiana powietrza występuje tylko wówczas, gdy temperatura powietrza zewnętrznego jest niższa od temperatury powietrza wewnętrznego.
12
Wywietrzniki o różnej konstrukcji stosuje się do: ● wentylacji hal przemysłowych, a zwłaszcza tych, w których panuje wysoka temperatura, ● wentylacji garaży, ● wentylacji grawitacyjnej jako nasady w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, ● innych, gdzie wentylacja grawitacyjna jest niezbędna. Wywietrzniki działają dzięki specjalnemu ukształtowaniu wykorzystującemu zjawisko występowania podciśnienia na obszarze 2/3 obwodu narażonego na działanie wiatru. Pozwalają wykorzystać energię kinetyczną wiatru do wytworzenia podciśnienia i wzmożenia wywiewu, niezależnie od kąta pochylenia i kierunku wiatru. Chronią one wylot kanału przed wpływem prądów występujących w sąsiedztwie ścian. Należy je umieszczać na dachu poza strefą podciśnienia. Dzięki połączeniu pomieszczenia z wywietrznikiem zamontowanym ponad poziomem dachu płaszczyzna wyrównania ciśnień znajduje się powyżej pomieszczenia, dzięki czemu cała przestrzeń pomieszczenia znajduje się w strefie podciśnienia. Przewody wentylacyjne zakończone wywietrznikami powinny być zaopatrzone w przepustnice regulujące ilość wypływającego powietrza. Jeśli wymiary otworów nawiewnych ustalone są prawidłowo, to przy odpowiednio wysokiej różnicy temperatur uzyskamy niezłą wentylację. Istniejące wywietrzniki można podzielić na dwie grupy: ● z ekranem bocznym: Cagi okrągły, Cagi kwadratowy,
www.instalator.pl
ABC
nr 92019 ●
brać pod uwagę wielkość obliczeniową (żądaną) różnicę temperatur. ● Wiatr i inne prądy powietrzne działają na otwór wylotowy wywietrznika następująco: - wstępująco, poziomo lub zstępująco przy kącie pochylenia < 22 stopnie do poziomu, - przy większym kącie pochylenia powodują zmianę kierunku powietrza w kanałach sprawiając wtłaczanie powietrza do pomieszczenia. Siłę wiatru można wykorzystać również do nawiewania powietrza, stosując odpowiedniego kształtu nawiewniki, które muszą być zawsze skierowane na wiatr, np. na statkach. W czasie bezwietrznej pogody wywietrzniki działają, wykorzystując jedynie różnicę temperatur powietrza zewnętrznego i wewnętrznego. ● Wywietrznik pracuje najsprawniej, jeżeli jest umieszczony w takim miejscu dachu, gdzie kinetyczna energia wiatru zostanie maksymalnie wykorzystana do wytworzenia podciśnienia. W związku z tym nie należy umieszczać ich w cieniu aerodynamicznym, w którym panuje podciśnienie, gdyż wówczas jego wydajność maleje lub nawet zanika. Najlepszym miejscem umieszczenia wywietrznika jest kalenica dachu, pod warunkiem że w bezpośrednim sąsiedztwie nie ma budynku wyższego od tego, na którym montujemy wywietrznik. ● Warunkiem prawidłowego działania wywietrznika jest zasada, iż sumaryczna powierzchnia otworów nawiewnych położonych w dolnej części pomieszczenia nie może być mniejsza od sumarycznej powierzchni wlotów zainstalowanych wywietrzników. Dorota Węgrzyn
ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl
www.instalator.pl
☎
32 203 87 20 wew. 102
@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl
13
ABC wentylacji
gwiaździsto-szczelinowe - Chanarda, o innych konstrukcjach, np. obracające się. Są to konstrukcje niepraktyczne, gdyż osie szybko ulegają korozji. Na podstawie dostępnych nomogramów i wykresów można obliczyć teoretyczną prędkość przepływu powietrza w kwadratowych kanałach wentylacyjnych. I tak np. dla kanału o wymiarach 0,4 x 0,4 m2 i wysokości 7,5 m: ● przy różnicy temperatur tz - tw = 1 °C wyniesie 0,4 m/s, ● przy różnicy temperatur tz - tw = 10 °C prędkość wyniesie 0,4 * 101/2 = 0,4 * 3,162 = 1,26 m/s. Przejdźmy teraz do omówienia warunków umożliwiających działanie wywietrzników grawitacyjnych. ● Dopływ powietrza zewnętrznego Dopływ powietrza zewnętrznego może następować przez infiltrację powietrza przez nieszczelności. Jeżeli ilość wymian powietrza przekracza 1,5, to organizuje się dopływ powietrza zewnętrznego przez otwory w ścianach zewnętrznych i jego podgrzanie. ● Siła ciągu musi pokonać opory przepływu powietrza i dostarczyć energię dla nadania mu prędkości. Dla zmniejszenia oporów przepływu należy dbać o staranne wykonanie wewnętrznych ścianek kanałów oraz unikać poziomych odcinków kanałów (max. 2 m) i ich pochylenia poniżej 60 stopni do poziomu. ● Działanie wentylacji grawitacyjnej jest na ogół skuteczne w okresie zimowym, a w okresach przejściowych, gdy różnica temperatur powietrza zewnętrznego i wewnętrznego jest równa lub wyższa niż 10 °C, to w przypadkach specjalnych należy do obliczeń ●
Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC kotłów na paliwa stałe
Wolne dławienie Jeżeli do czynienia mamy z kotłem na paliwo stałe o stosunkowo bardzo małej objętości wodnej oraz instalacji o bardzo dużym zładzie wody, rozruch taki należy przeprowadzać, wolno dławiąc przepływ instalacji, który pozwoli na wzrost temperatury na kotle do temperatury powyżej 50 °C. Jest to normalny proces wywołany większym niż podczas normalnej pracy kotła zapotrzebowaniem na ciepło. Brak dławienia przepływu powodować może szybkie nagrzanie się kotła oraz błyskawiczne jego schłodzenie. Tak powtarzany cykl pracy kilkukrotnie wydłuży czas rozgrzania instalacji grzewczej, tym bardziej, jeżeli do czynienia mamy z kotłami z automatycznym podawaniem paliwa, które pracę pompy wyzwalają przy osiągnięciu określonej temperatury, wyższej niż 40 °C. Bez dławienia instalacji pompa taka będzie się uruchamiać, szybko wyprowadzać zgromadzone w kotle ciepło, po czym nastąpi wyłączenie pracy pompy wskutek zbyt niskiej temperatury panującej na kotle. Podobna sytuacja może mieć miejsce w kotłach o większej pojemności wodnej, ale wyposażonych w zawory mieszające sterowane napędem elektrycznym (siłownikiem). Nagrzewanie się kotła oraz szybkie jego wystudzanie wywołane pełnym otwarciem się siłownika może prowadzić do taktowania siłownika oraz problemów z wygrzaniem instalacji. Dodatkowo sprawę utrudniać może czujnik temperatury powrotu usytuowany na rurze wody powracającej do kotła z algorytmem zabezpieczającym kocioł przed korozją niskotemperaturową. Zabezpieczanie kotła przed zimnym powrotem zwiększa trwałość wy-
14
miennika ciepła oraz zmniejsza jego zanieczyszczanie się od środka, co jest pożądane. Jednak podczas wygrzewania się instalacji powodować może dodatkowe taktowanie siłownika. Istnieje wiele sposobów, aby sprawnie i szybko przeprowadzić rozgrzewanie instalacji domowych, a także tych przemysłowych. Niektórzy producenci kotłów w dostarczanym wraz z kotłem regulatorze pracy kotła oferują specjalne funkcje usprawniające rozruch kotła. Szczególną uwagę należy zwrócić na poprawny dobór parametrów pracy paleniska lub palnika automatycznego. W odpowiedni sposób trzeba ustawić dawkę paliwa gwarantującą moc potrzebną do ogrzania instalacji grzewczej budynku oraz wody na potrzeby użytkowe. Moc należy dobrać z tabel podanych przez producenta kotła dla poszczególnych rodzajów paliwa, wydajność wentylatora w taki sposób, aby zapewnić całkowite i zupełne spalanie paliwa. Całkowite spalanie świadczyć będzie o pomijaniu małej ilości niespalonego paliwa w popielniku, spalanie zupełne oznacza pełne spalanie gazów wydobywających się z kotła. Jednocześnie należy wykonać pomiar temperatury spalin oraz ciągu kominowego. Ich wartości mogą bezpośrednio wpływać na potrzebę korekty nastaw mocy paleniska lub zmiany wydajności powietrza doprowadzonego do spalania. Nadmiar tlenu może podnosić wartość temperatury spalin, przy jednoczesnym obniżeniu sprawności kotła. Aby to oszacować, emisję spalin należy zmierzyć analizatorem spalin. Wartość CO, opisująca tlenek węgla potocznie nazywany sadzą. Z założenia nie musi być jak najniższy, ponieważ nadmiar tlenu,
www.instalator.pl
nr 92019
www.instalator.pl
Magazynu Instalatora
w normalnych warunkach eksploatacyjnych codziennej pracy kotła. Jeżeli jednak z pewnych względów kocioł jest wygaszany każdego dnia lub odcinana jest instalacja grzewcza, np. po godzinach pracy, oraz uruchamiana rankiem dnia następnego, może dojść do problemów z szybkim nagrzaniem instalacji (sytuacja spotykana w halach produkcyjnych itp.). Przyczyny są jasne. Taki sposób eksploatacji nie jest ekonomiczny z wielu względów - pod kątem zużycia paliwa, pod kątem szybszego zużywania się kotła lub samego komfortu, którego oczekujemy każdego dnia. W chwili jednak, gdy decydujemy się na taki proces eksploatacyjny, można go nazwać zero-jedynkowym (grzejemy, wychładzamy). Wtedy pomocny może okazać się zbiornik buforowy. Szczególnie w kotłowniach z nieco niższą mocą kotła w stosunku do zapotrzebowania na ciepło. Bufor akumulujący ciepło może być naładowany podczas pracy. Ciepło zgromadzone w buforze może być przydatne w chwili ponownego uruchomienia kotła lub instalacji, zapewni komfort cieplny od pierwszych chwil grzania kotła, a sam kocioł nie będzie chwilowo forsowany. Przepływ ciepła do instalacji będzie płynny, a nie przerywany, co towarzyszy większości uruchamianych kotłowni od stanu zimnego medium grzewczego. Warunkiem dobrej pracy instalacji z kotłem dobranym bez nadwyżki mocy jest poprawnie dobrana pojemność bufora. Opisane powyżej okresowe nagrzewanie oraz wychładzanie instalacji mają często miejsce w zakładach pracy z halami produkcyjnymi lub magazynowymi pod pretekstem oszczędności finansowych związanych z mniejszym zużyciem paliwa wywołanym brakiem grzania w godzinach, w których pracownicy nie są obecni na stanowiskach pracy. Marcin Foit
15
ABC kotłów na paliwa stałe
zwykle obniżający wartość CO, powoduje wychładzanie kotła oraz obniżenie wartości CO2 przy równoczesnym spadku mocy i sprawności kotła. Wartości parametrów CO oraz CO2 powinny być tak dobrane, aby ich wartości były optymalne dla całego procesu spalania kotła. W praktyce, w zależności od rodzaju paliwa, dobrze jest utrzymywać palenisko gwarantujące wartości: CO2 > 10%, CO 0,01-0,05%, współczynnik nadmiaru powietrza λ = 1,4-2. Zwrócić uwagę trzeba także na ilość paliwa w popielniku. Zarówno wyrzucony czy wydmuchany z paleniska opał, jak i ten niedopalony w popielniku, jest niepożądany i zmniejsza sprawność kotła. Ciąg kominowy powinien być zgodny z zaleceniami producenta, ponieważ jest uzależniony od chwilowej, nastawionej mocy kotła oraz konstrukcji i oporów przepływu spalin wymiennika ciepła. Mający często miejsce nadmierny ciąg kominowy, szczególnie w instalacjach kominowych z owalnym wkładem ceramicznym lub metalowym z odpowiednią izolacją termiczną na zewnątrz wkładu oraz o średnicy większej niż w praktyce jest zalecana, nie stanowi obecnie kłopotu, ponieważ istnieją metody obniżania ciągu kominowego przy pomocy regulatora ciągu. Aby mieć jednak gwarancję, że nadmierny ciąg kominowy, mogący zbyt szybko odbierać spaliny z kotła, jest dla nas niekorzystny, należy wpierw go zidentyfikować poprzez pomiar. W każdym nowo zabudowanym do komina kotle choć raz powinien być zmierzony ciąg kominowy. Zagwarantuje to szybkie rozeznanie w sytuacji oraz ewentualnie natychmiastową reakcję na zbyt wysokie podciśnienie w kominie oraz zbyt dużą stratę kominową związaną z podwyższonym zużyciem opału. W praktyce zbyt duże zużycie paliwa może oznaczać spalanie dwukrotnej dawki. Podczas rozruchu instalacji ilość zużytego paliwa będzie wyższa w stosunku do zużycia
ABC
ABC Magazynu Instalatora
nr 92019
ABC instalacji sanitarnych
Montaż stelaży Sucha zabudowa w toalecie z wykorzystaniem stelaży mocujących przybory sanitarne stała się obecnie standardem. Ukryte za ścianką kartonowo-gipsową instalacje z wysokiej jakości materiałów są bardziej estetyczne i trwałe, lepiej kompensują wydłużenia termiczne rur, eliminują też problem roszenia się przewodów. Stelaże instalacyjne są to konstrukcje, które zostały wyposażone w przyłącza do armatury wodociągowej i kanalizacyjnej (oraz jako opcja do podłączenia przewodu wentylacyjnego odsysającego zapachy wewnątrz miski ustępowej). Pozwalają one na zaprojektowanie pomieszczeń sanitarnych w niekonwencjonalny, nowoczesny sposób. Ułatwiają montaż przyborów sanitarnych i późniejsze utrzymanie łazienki lub toalety w nienagannej czystości. Całość konstrukcji montowana jest w specjalnej ramie montażowej zakotwionej do ściany pomieszczenia lub zamocowana jest do wolnostojącej ścianki instalacyjnej wykonanej ze stali. Stelaże podtynkowe umożliwiają swobodną aranżację wnętrz w toaletach i łazienkach oraz pozwalają na łatwy i bezpieczny montaż ceramiki sanitarnej oraz armatury zasilającej i odprowadzającej zużytą wodę. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się kilku, różnym rozwiązaniom dostępnym na rynku. Trzonem opisywanego systemu są stabilne samonośne malowane proszkowo ramy przeznaczone do zamontowania wiszących elementów ceramiki sanitarnej. Najchętniej kupowanymi stelażami są konstrukcje o wysokości 1130 mm lub 830 mm. Stelaż o niższej wysokości posiada możliwość zamontowania przycisku spłukującego od przodu lub od
16
góry. Dzięki opracowaniu specjalnej konstrukcji zbiornika jego głębokość zmniejszono o 15 mm. Jego pojemność wynosi 9 litrów. Podłączenie wody zasilającej zbiornik może być usytuowane nie tylko z boku, ale również w górnej ściance. Aby wyeliminować hałas powstający podczas spuszczania wody, zbiorniki obudowano izolacją akustyczną (polistyren piankowy). Stanowi ona również izolację przeciwwilgociową. Konstrukcja stelaża osadzona jest na stopach wspornikowych umożliwiających montaż w profilach blaszanych typu U lub C. Stelaż został tak zaprojektowany, aby istniała możliwość zmiany wysokości zawieszenia ceramiki już po przytwierdzeniu stelaża do ściany i podłogi. Regulacje poziomu wody w zbiorniku dokonuje się w sposób płynny za pomocą suwaków (większa ilość wody 6-9 litrów, mniejsza ilość wody 3-4,5 l). Firma oferująca te stelaże produkuje również stelaż narożny. We wnętrzu stelaża zainstalowany jest specjalny zbiornik o przekroju trójkątnym. Dzięki takiemu rozwiązaniu znacznie została zmniejszona szerokość konstrukcji. Stelaże narożne doskonale sprawdzają się w małych łazienkach. Producent ma również stelaże do zabudowy na mokro. Przeznaczone są one do montażu miski ustępowej, umywalki oraz armatury natynkowej. W celu maksymalnego ułatwienia EPS jest idealnym podłożem do otynkowania. Ciekawą propozycją jest stelaż do zabudowy lekkiej. Instaluje się dość szybko i łatwo, dzięki pomocy nowego kanału rewizyjnego (AV1). Do tego kanału wymagany jest tylko jeden zawór odpływowy, którego konstrukcja jest uniwersalna. Nadaje się on do natynkowych i podtynkowych zbiorników spłukują-
www.instalator.pl
Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...