Magazyn Instalatora 12/20151

nakład 11 015

2 12.

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 12 (208), grudzień 2015

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”: instalacje w łazience

015

Innowacja + jakość

Armatura Premium + Systemy

Termostat „Uni XH” Najlepsza nota w teście Wielokrotnie wyróżnione wzornictwo

Wszystkim sympatykom firmy Oventrop i Marki Instalatora najlepsze życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku składają pracownicy firmy Oventrop Sp. z o.o.

Termostat „Uni XH” i zawór typoszeregu E. OVENTROP Sp. z o.o. Bronisze, ul. Świerkowa 1B 05-850 Ożarów Mazowiecki tel. (22) 722 96 42 fax. (22) 722 96 41 www.oventrop.pl

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy W grudniowym ringu zapraszamy do... łazienek. Nie tych w Warszawie, ale do tych, gdzie spędzacie Państwo często po kilka godzin dziennie (w pracy oczywiście). Na co tym razem uczestnicy ringu zwracają uwagę? Otóż: „System (...) jest specjalnie przygotowany z myślą o prefabrykacji, ale może również być składany bezpośrednio na budowie. Przygotowane w warsztacie kompletne konstrukcje ścian wraz z elementami instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej mogą być transportowane na plac budowy i na miejscu natychmiast montowane. Pozwala to znacznie skrócić czas wykonywania robót, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku łazienek remontowanych”. Podłogowe i ścienne odpływy prysznicowe stanowią w nich elegancki i komfortowy element wyposażenia. Z ich wykonaniem wiąże się jednak konieczność zachowania wyjątkowej staranności. Trzeba też pamiętać o takich szczegółach, które nie występują przy tradycyjnych prysznicach z brodzikiem: „W przypadku łazienek rzadko używanych oraz łazienek z ogrzewaniem podłogowym może się pojawić problem wysychania wpustów (...). Temu zjawisku z łatwością można zapobiec poprzez montaż we wpuście suchego syfonu (...)”. Warto też przyjrzeć się nietypowej ceramice: „Jest to pionierskie i rewolucyjne rozwiązanie w postaci odciągu powietrza bezpośrednio z miski. Powietrze oczyszczane jest w filtrze z węglem aktywnym. Proces polega na tym, że cząsteczki substancji zapachowych są przechwytywane przez filtr, a oczyszczone powietrze jest wprowadzane z powrotem za pomocą cichego wentylatora”.

Kotły na paliwa stałe posądzane są o to, co najgorsze, jeśli chodzi o kwestie emisji do atmosfery produktów spalania. W mediach co i rusz pojawiają się informacje związane ze smogiem w Krakowie (i nie tylko), wskazujące na te urządzenia grzewcze jako na winowajców. Ale czy tak jest faktycznie? Zachęcam do lektury drugiej części artykułu pt. „Smog w ustawie” (s. 46-47).

W związku z wejściem z końcem września dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE zmiany na rynku urządzeń grzewczych zaczęły się już kilka miesięcy wcześniej (szczególnie jeśli chodzi o wzrosty zaopatrzenia hurtowni w wycofywane z obrotu urządzenia). Jednak jak to jest przy każdych zmianach - pojawiły się i tu konkretne problemy dla naszej branży, których przykład opisano w „Odpowiadam, bo wypada...” na s. 32-33.

A na koniec (a może wyjątkowo na początek) zapraszam do wzięcia udziału w tradycyjnych już konkursach i zmierzenia się z krzyżówką.

Zdrowych i mądrze przeżytych Świąt Bożego Narodzenia i przyjemnego przejścia do Nowego Roku życzę wraz z redakcją Sławomir Bibulski

4

Na okładce: © contrastwerkstatt - Fotolia.com

l

Ring „MI”: instalacje w łazience s. 6-17

l Krzyżówka z instalacjami... w tle s. 18 l Oś z osadem (Awarie wodomierzy - temat mało rozpoznany) s. 20 l Stabilizacja w gruncie (Osiadanie w wodociągach i kanalizacji) s. 22 l Stelaż na sucho i na mokro (Podtynkowe stelaże instalacyjne) s. 24 l Odys w kąpieli (Jak to dawniej o czystość dbano...) s. 26 l Całkowicie antykamienne (strona sponsorowana firmy Arco) s. 27 l Remont w łazience (Chemia budowlana i kilka trudnych kwestii do rozwiązania) s. 28

l

Termostatyka przy grzejniku s. 48

l Ogniwa trzeciej generacji (Grafen w fotowoltaice) s. 30 l Odpowiadam, bo wypada... s. 32 l Ale kocioł... (Nowe przepisy w branży) s. 34 l Co tam Panie w „polityce”? s. 36 l Orkiestra w kotłowni (Pompa ciepła - urządzenie wielofunkcyjne) s. 38 l Nieszczelne pory (Naprawa cieknącego kotła) s. 40 l Regulacja zespolona (Ogrzewania płaszczyznowe) s. 43 l Smog w ustawie - 2 s. 46 l Głowice z głową (Grzejnikowe zawory termostatyczne) s. 48 l Konwekcja wymuszona s. 51 l Raport z rynku instalacyjno-grzewczego s. 52 l (Nie)bezpieczny rozruch (Uwaga! Jesteś w ukrytej kamerze...) s. 54 l Zacisk przy gazie (strona sponsorowana firmy Geberit) s. 56

l

Czerpnie powietrza s. 58

ISSN 1505 - 8336

l Dobór elementów wentylacyjnych s. 58 l Znaki na kominach s. 60 l Renowacja w kotłowni s. 62 l Poczta „Magazynu Instalatora” s. 64 l Instalacje z etykietą s. 66

12.

201

5

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70.

Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Kontakt skype: redakcja_magazynu_instalatora Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5.

Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W styczniu na ringu: instalacje energooszczędne (kotły, pompy ciepła, GWC, rekuperacja, pompy obiegowe i cyrkulacyjne...)

Ring „Magazynu Instalatora”: instalacje w łazience zawór, kątowy, podtynkowy, antykamienny, filtr

ARCO Nowatorskie rozwiązanie ARCO polega na wdrożeniu koncepcji „VITAQ inside”, która wydłuża bezawaryjne działanie zaworów oraz przynosi więcej korzyści dla dystrybutorów, instalatorów i końcowych użytkowników.

Firma ARCO posiada szeroką ofertę zaworów umożliwiających podłączenie i odcinanie urządzeń od zasilania wodą w razie potrzeby wykonania prac montażowych lub remontowych. Oferujemy zarówno typowe zawory z kulą-trzpieniem wykonanym z mosiądzu, jak i zawory z systemem antykamiennym VITAQ. Niedawno ARCO wprowadziła do oferty cztery nowe modele zaworów kątowych serii VITAQ: w 100% produkowane w Hiszpanii, posiadające system antykamienny zapobiegający negatywnym skutkom osadzania się kamienia kotłowego i przedłużający żywotność zaworu. Są to: NANO DOBLE MAC, DUAL Z FILTREM MAC, COMBI MAC i MINI Z FILTREM MAC.

Odporne na kamień Nowa wersja zaworu COMBI MAC oferuje klientom ciekawe rozwiązanie techniczne. Jest to jedyny zawór na rynku, który posiada dwa niezależne wyloty i dwa systemy zamykające na ¼ obrotu - to rozwią-

6

zanie zostało opatentowane przez ARCO. Dzięki temu rozwiązaniu można podłączyć do jednego punktu dwa różne urządzenia AGD: zlew i pralkę lub zlew i zmywarkę. Zawór jest antykamienny oraz łatwy i szybki w montażu, posiada nowoczesny design. Nowy produkt został dobrze przyjęty na rynku. Zawór COMBI MAC jest pionierskim i oryginalnym modelem ARCO, korpus zaworu jest wykonany z jednej części, co daje 100% gwarancję jego szczelności i bezpieczeństwa użytkowania.

Zawór czerpalny NANO DOBLE MAC to kolejny oryginalny projekt w 100% opracowany przez ARCO. Po-

00472

siada system antykamienny, tak jak w pozostałych typach zaworów kątowych ARCO jego jednoczęściowy, pozbawiony możliwości przecieków korpus jest wykonany z mosiądzu euro-

pejskiego CW617N w procesie odkuwania na gorąco. Dzięki technologii wykonania powierzchnia zaworów pozbawiona jest porów, wykończona chromem najwyższej jakości ma większą wytrzymałość mechaniczną przydatną podczas instalacji oraz użytkowania zaworu, a także większą wytrzymałość na wysokie ciśnienie. Mocne pokrętła są dodatkowo zabezpieczone przed promieniowaniem UV, dzięki czemu można je montować na zewnątrz budynków.

Dzięki niewielkim rozmiarom zawór czerpalny NANO DOBLE MAC może być stosowany również wewnątrz budynków. Łatwy do manewrowania syswww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

36110AC tem zamknięcia na ćwierć obrotu ułatwia użytkowanie zaworu również w małych pomieszczeniach. Jest w 100% zabezpieczony przed przeciekaniem i gwarantuje tylko niewielką redukcję przepływu.

Kula-trzpień w zaworach NANO DOBLE MAC jest wykonana z jednego kawałka specjalnego polimeru, mate-

12 (208), grudzień 2015

serii VITAQ, są całkowicie zabezpieczone przed osadzaniem się kamienia kotłowego. Tak jak w innych modelach zaworów kątowych z systemem VITAQ kula-trzpień zaworu jest jednolita, wykonana z wytrzymałego polimeru o właściwościach antykamiennych, co zapewnia długie i płynne działanie zaworu. Zawory posiadają wbudowany filtr, który zapobiega przedostawaniu się przez zawór drobnych ciał stałych i innych zanieczyszczeń, chroni poszczególne elementy instalacji, np. baterie oraz pobierające wodę urządzenia AGD. Filtr w obu opisywanych zaworach został zmieniony w stosunku do poprzednich modeli. W nowej wersji jest wykonany również z polimeru o właściwościach antykamiennych, dzięki czemu także na filtrze nie osadzi się kamień, w związku z czym przedłuża się jego żywotność oraz obniża koszty konserwacji. Pokrętła zaworów wykonano z metalu i pokryto chromem, dzięki czemu są wytrzymałe i mają nowoczesny, estetyczny wygląd.

Pytanie do...

Co sprawia, że zawory mogą być odporne na osadzanie się wewnątrz nich kamienia? cinania dopływu wody do zbiornika spłuczki. Zawór jest zamykany na jedną czwartą obrotu, posiada adapter umożliwiający montowanie zaworu w zbiornikach o różnej grubości ścian, jego zaletą jest bardzo cicha praca oraz zamontowany system antykamienny VITAQ. Zawory wbudowane w spłuczki podtynkowe są zamykane rzadko, dlatego zabezpieczenie zaworu przed osadzaniem się kamienia kotłowego jest w tym wypadku istotną zaletą, gdyż w rzadko zamykanych zaworach kamień kotłowy osadza się najłatwiej.

Wydłużona bezawaryjność Nowatorskie rozwiązanie ARCO polega na wdrożeniu koncepcji „VI-

Texas w łazience

08245 riału o właściwościach antykamiennych, stosowanego tylko przez ARCO, co zwiększa wytrzymałość tego elementu, ułatwia płynną pracę zaworu oraz zapobiega osadzaniu się kamienia wewnątrz zaworu.

Zawory z filtrem DUAL oraz MINI, tak jak wszystkie pozostałe produkty

201210

Kolejną grupą produktów wykorzystywanych w instalacjach w łazienkach są podtynkowe zawory serii TEXAS. Są to zawory odcinające z zamknięciem kulowym, używanie w instalacjach wody ciepłej i zimnej, montowane w łazienkach, kuchniach, garażach w celu odcinania od zasilania części instalacji wodnej. Zawory te są produkowane w wersjach z gwintem wewnętrznym (½", ¾" i 1") lub z końcówkami do wlutowania w instalację wykonaną z miedzi (Ø 15, 18 i 22 mm). Zawory serii TEXAS są również dostępne w wersji antykamiennej z zamontowanym systemem VITAQ. Po wykonaniu instalacji z użyciem zaworów podtynkowych widoczne są tylko estetycznie wykonane, chromowane rozety oraz również pokryte chromem pokrętła lub rączki zamykające zawory.

W spłuczkach podtynkowych Bardzo ciekawym i nowoczesnym rozwiązaniem jest zawór A-80 antilime OEM, zaprojektowany i produkowany przez ARCO zawór montowany przez producentów w spłuczkach podtynkowych. To kolejny nowatorski produkt ARCO, służy do od-

www.instalator.pl

COMB5MAC TAQ inside”, która wydłuża bezawaryjne działanie zaworów oraz przynosi więcej korzyści dla dystrybutorów, instalatorów i końcowych użytkowników. Obecnie w ofercie ARCO znajduje się już prawie 50 produktów z systemem VITAQ. Są to: zawory kątowe A-80 MAC, zawory kulowe TAJO 2000 Antical, zawory pralkowe L-85 MAC, zawory z podwójnym przyłączem COMBI MAC, ogrodowe zawory czerpalne NANO MAC i NANO DOBLE MAC, podtynkowe zawory serii TEXAS oraz rozdzielacze do systemów ogrzewania.

Na wszystkie zawory z systemem VITAQ ARCO udziela w Polsce 25 lat gwarancji.

Marcin Kowalski

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Ring „MI“: instalacje w łazience stelaż, spłuczka, przycisk, wc, łazienka

Geberit Na ring „Magazynu Instalatora” firma Geberit wystawia cztery stelaże: DuoFresh, Omega, Sigma 8 cm, GIS. Czym różnią się między sobą? Jakie cechy powodują, że są konkurencyjne w stosunku do pozostałych produktów dostępnych na naszym rynku? Mam nadzieję, że artykuł ten odpowie na te pytania i pozwoli nam dobrze pokazać się na ringu.

Pierwszym produktem, o którym chciałabym napisać jest stelaż Geberit DuoFresh.

Geberit Duofresh Jest to pionierskie i rewolucyjne rozwiązanie w postaci odciągu powietrza bezpośrednio z miski. Powietrze oczyszczane jest w filtrze z węglem aktywnym. Proces polega na tym, że cząsteczki substancji zapachowych są przechwytywane przez filtr, a oczyszczone powietrze jest wprowadzane z powrotem za pomocą cichego wentylatora. Podobnie jak okap kuchenny, Geberit DuoFresh z funkcją odciągu usuwa zapachy tam, gdzie powstają: w misce WC. Wentylator odsysa zapachy zanim rozprzestrzenią się po pomieszczeniu. Odsysanie zanieczyszczonego powietrza można uruchomić wedle potrzeby.

Po 10 minutach od włączenia odciąg wyłącza się automatycznie, ale można go wyłączyć także wcześniej. Takie rozwiązanie zapewnia dodatkowe poczucie komfortu i dyskrecji. Innowacyjne urządzenie usuwa nieprzyjemne zapachy wprost u źródła. Montaż niewiele różni się od montażu standardowej spłuczki typu Sigma. Stelaże Geberit GIS czy Duofix w wersji DuoFresh są wyposażone w zintegrowany przewód wentylacyjny do odsysania zanieczyszczonego powietrza. Wystarczy podłączenie do prądu, aby móc także później zainstalować funkcję odciągu, ponieważ wszystkie inne komponenty znajdują się w przycisku

8

spłukującym. Geberit DuoFresh z odciągiem jest wyposażony w pojemnik na kostki higieniczne. Zapewnia to higieniczną świeżość w toalecie. Pojemnik na kostki higieniczne oraz aktywny filtr węglowy są łatwo dostępne i dzięki temu użytkownik może je swobodnie wymieniać samodzielnie.

Omega Dwudzielna spłuczka pozwalająca oszczędzać wodę może być uruchamiana od przodu albo z góry, a wodę można podłączyć z tyłu lub z boku. Spłuczka jest dostępna w trzech wysokościach montażu (82, 98 i 112 cm). Dzięki temu można ją z łatwością zamontować w pomieszczeniach o dowolnej wielkości i kształcie. Oferta spłuczek podtynkowych Geberit Omega zapew-

nia także szeroki wybór przycisków spłukujących. Przyciski Omega20 i Omega30 mają wymiary 212 x 142 mm, a jednym z najmniejszych przycisków spłukujących jest Omega60, przycisk zlicowany ze ścianą, o wymiarach 184 x 114 mm . W serii Pytanie do...

Czy przyciski w spłuczkach podtynkowych mogą być uruchamiane zdalnie?

Omega, jak również i serii Sigma, dostępny jest też specjalny produkt zdalny przycisk uruchamiający typ 70 o wymiarach zbliżonych do smartfona, który może być zainstalowany w odległości do 2,0 m od spłuczki.

Jeśli chodzi o konstrukcję, to zawór spłukujący jest praktycznie taki sam jak ten stosowany w spłuczkach Sigma. Zawór napełniający jest identyczny. Dzięki optymalizacji zaślepki otworu rewizyjnego, otwarcie umożliwiające dostęp serwisowy jest większe, niż może wydawać się na pierwszy rzut oka, co pozwala łatwo prowadzić prace wewnątrz zbiornika, na przykład czyszczenie uszczelek. Przy projektowaniu produktu położono nacisk na projekt kształtu kolanka spłuczki. Dzięki temu spłuczka Omega zapewnia skuteczne spłukiwanie, nawet w przypadku najmniejszej wysokości montażowej - 82 cm.

Cienki stelaż Sigma 8 cm Elementy Geberit Duofix do WC to idealne rozwiązanie dla każdej sytuacji budowlanej. Stelaż Duofix Sigma 8 cm, który jest węższy od standardowego Duofix o 4 cm, pasuje m.in. do miski wiszącej o rozstawie otworów 18 cm lub 23 cm, umożliwia montaż w częściowej ściance systemu Duofix przed ścianą pełną lub ścianą z płyty gipsowej oraz pozwala na przyłączenie urządzeń myjących Geberit AquaClean. Stelaż jest sawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

monośny o wysokości zabudowy 112 cm. Spłuczka podtynkowa Geberit Sigma 8 cm, uruchamiana jest z przodu, posiada również izolację przeciwroszeniową. Przyłącze wody zostało zaprojektowane na górze, z boku przesunięte w lewo. W stelażu znajdziemy uniwersalne przyłącze wody, odpowiednie do systemu MeplaFix, do montażu i obsługi bez użycia narzędzi, natomiast wężyk łączący z zaworem kątowym, tak jak popychacze można zamontować bez użycia narzędzi. Spłukiwanie jednoilościowe z funkcją „Stop” jest możliwe z przyciskiem uruchamiającym Sigma10, Mambo lub Tango. Spłukiwanie dwudzielne jest obsługiwane poprzez przyciski uruchamiające Geberit Sigma01, Sigma20, Sigma50, Sigma60, Sigma70, Sigma80 lub Bolero. Konstrukcja zaworu spustowego daje możliwość ustawienia ilości wody spłukującej. Dodatkowo obudowa ochronna zabezpiecza otwór serwisowy przed wilgocią i zabrudzeniem. Jeśli chodzi o system przyłączy kanalizacyjnych, głębokość kolana odpływowego w przypadku przyłącza pionowego wynosi 9 cm. Kolano odpływowe jest montowane z wytłumieniem dźwięków, jest możliwa również regulacja głębokości montażu i nie wymagane są do tego żadne narzędzia. Rama stelaża jest malowana proszkowo, w odcieniu ultramaryna. Nóżki konstrukcji są ocynkowane i regulowane w zakresie od 0 do 12 cm. Zawór spustowy w spłuczce daje możliwość zmiany ilości spłukiwanej wody z 6 na 4 l dla dużego spłukiwania oraz z 3 na 2 l dla małego spłukiwania.

Geberit GIS System instalacyjny Geberit GIS jest systemem pozwalającym na wykonanie kompletnej ściany instalacyjnej w zabudowie lekkiej. System może być stosowany: - w nowych obiektach,

www.instalator.pl

12 (208), grudzień 2015

- w obiektach remontowanych. Łatwość montażu jest osiągnięta dzięki niewielu częściom systemowym pozwalającym wykonać stabilną ścianę o dowolnym układzie. System GIS jest specjalnie przygotowany z myślą o prefabrykacji, ale może również być składany bezpośrednio na budowie. Przygotowane w warsztacie kompletne konstrukcje ścian wraz z elementami instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej mogą być transportowane na plac budowy i na miejscu natychmiast montowane. Pozwala to znacznie skrócić czas wykonywania robót, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w przypadku łazienek remontowanych. W celu pełnego wykorzystania zalet

systemu firma Geberit zaleca korzystanie z niskoszumowego systemu kanalizacyjnego Geberit Silent-PP oraz systemu wodociągowego Geberit Mepla, umożliwiających łatwe przygotowanie prefabrykowanych elementów instalacji. System instalacyjny Geberit GIS jest przewidziany zasadniczo do montażu w pomieszczeniach sanitarnych wszelkich typów obiektów. System może być z powodzeniem stosowany w budownictwie mieszkaniowym, hotelach, obiektach przemysłowych i biurowych, a także wszelkiego rodzaju obiektach o charakterze publicznym. GIS może być stosowany w pomieszczeniach: umiarkowanie wilgotnych takich jak łazienki domowe czy o dużym stopniu wilgotności np. na basenach. System GIS może być montowany jako: ścianka instalacyjna przed ścianą masywną,

ścianka instalacyjna przed ścianą lekką, kompletna ściana instalacyjna.

Za pomocą systemu GIS można wykonać przedścianki instalacyjne o wysokości nawet 5,0 m o pełnej lub niepełnej wysokości pomieszczenia.

Wysoka wytrzymałość systemu pozwala na montaż nietypowych konstrukcji. Na przykład ścianka instalacyjna rozpięta pomiędzy podłogą, a sufitem może mieć wysokość do 3,6

m a długość nawet do 2,5 m. Jednakże system GIS pozwala iść jeszcze o krok dalej. Możliwe jest wykonanie ścianki instalacyjnej w formie wyspy o wysokości do 1,5 m, opierającej się i zakotwionej tylko w podłodze. Oczywiście ścianka taka nadal posiada wszelkie cechy ścianki instalacyjnej i jest możliwe zamocowanie na niej przyborów sanitarnych: misek WC, bidetów jak i umywalek.

Pozwala to na swobodę projektowania łazienek i uwzględnienie indywidualnych potrzeb użytkowników.

Oprócz ścianek instalacyjnych system Geberit GIS pozwala na wykonanie klasycznych wolnostojących ścian działowych o różnej wysokości, ścianek oddzielających natryski od wanny, ścianek narożnych i tym podobnych.

Małgorzata Rycaj-Dąbrowska

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Dziś na ringu „MI”: instalacje w łazience brodzik, odpływ, liniowy, punktowy, ścienny

Kessel Nowoczesne łazienki pozbawione są dziś barier, a w ich dowolnych aranżacjach odzwierciedla się styl użytkowników. Podłogowe i ścienne odpływy prysznicowe stanowią w nich elegancki i komfortowy element wyposażenia.

Zastosowanie brodzika z płytek pozwala poprawić proporcje nieustawnych łazienek i dzięki temu zyskać wrażenie przestrzeni. Warto zastosować je również tam, gdzie zależy nam na wygodnym i łatwym dostępie, np. dla osób o ograniczonej sprawności lub dzieci.

Wybór najlepszego rozwiązania W obecnej ofercie rynkowej wybór rozwiązań jest bardzo szeroki: dostępne są odpływy punktowe, liniowe oraz ścienne.

Produkty Kessel łączą w sobie wynikający ze zdobytego doświadczenia techniczny know-how z elegancją i wysoką jakością wykonania.

To rozwiązania, w których nowoczesna forma wizualna i elegancja współgrają z techniką, co w połączeniu z szeroką gamą osprzętu i akcesoriów umożliwia dostosowanie do indywidualnych potrzeb oraz wymagań użytkowników.

Każde z oferowanych przez Kessel rozwiązań można zabudować w taki sposób, by były prawie niewidoczne, wyklejając ruszty dopasowanymi do charakteru pomieszczenia płytkami. Odpływy Linearis Comfort i Scada, dzięki fabrycznie zamontowanym w odpływach modułom LED, mogą także pomóc w osiągnięciu ciekawych efektów oświetlenia pomieszczenia.

Poza walorami estetycznymi przy wyborze rozwiązania do łazienki kluczowym kryterium, na które powinno się zwrócić uwagę, jest moż-

10

liwość wygodnego użytkowania i eksploatacji kabiny prysznicowej.

Najistotniejszymi kwestiami są tu szczelność oferowanego odpływu prysznicowego oraz możliwość czyszczenia syfonu. Należy zawsze wybierać rozwiązania umożliwiające łatwy dostęp do wnętrza wpustu i syfonu. W firmie Kessel już na etapie koncepcji produktu przykładamy do tych cech szczególną wagę, dlatego wszystkie produkowane przez nas rozwiązania charakteryzuje

bezpieczeństwo, szczelność i łatwość obsługi, począwszy od montażu, po codzienne użytkowanie i utrzymanie brodzika w czystości.

Przeoczenie tych cech podczas wyboru rozwiązania może skutkować późniejszą, bardzo kłopotliwą i kosztowną, wymianą całego odwodnienia z powodu zapchania syfonu lub nieszczelności produktu.

Połączenie odpływu z konstrukcją podłogi musi być wykonane w sposób szczelny i stabilny. Niedopuszczalne jest osiadanie wpustu, a także przesiąkanie wody wokół wpustu w głąb posadzki.

Dlatego warto zwrócić uwagę na obecność kołnierza umożliwiającego wykonanie szczelnej hydroizolacji (powinien mieć min. 30 mm szerokości) oraz przepustowość wpustu.

Parametr ten powinien być wyższy od wydajności zastosowanej wylewki prysznicowej (wartość ta waha się zwykle w granicach 0,15-0,35 l/s).

Minimalna wymagana normą wydajność wpustów powinna wynosić przy średnicy odpływu 32 mm - 0,4 l/s, przy odpływie 40 mm - 0,6 l/s, a przy większych średnicach - 0,8 l/s.

Przepustowość wpustów łazienkowych Kessel wynosząca, w zależności od modelu, od 0,40 do 1,80 l/s zawsze zapewnia szybkie i skuteczne odprowadzenie wody z posadzki.

Zabudowa wpustu Na budowę brodzika z płytek dobrze zdecydować się już w fazie planowania inwestycji. Najlepiej bo-

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Pytanie do...

Tworząc rozwiązania Kessel kierujemy się przede wszystkim bezpieczeństwem i komfortem użytkownika. Jakie kluczowe kryteria wyznaczacie sobie Państwo przy wytwarzaniu swoich produktów? wiem, aby poziom posadzki w łazience był idealnie zlicowany lub nawet minimalnie niższy niż w pozostałych pomieszczeniach mieszkalnych. Jednocześnie należy zachować pod brodzikiem wszystkie warstwy izolacyjne posadzki (termiczną, akustyczną, hydroizolację) oraz niezbędne przewody instalacyjne, jak ogrze-

12 (208), grudzień 2015

wysokości zabudowy, jak np. korpusy Kessel Ultraflache, odpływy liniowe Linearis Compact lub ścienne Scada.

Przygotowania do budowy brodzika należy rozpocząć od wykonania podejścia kanalizacyjnego. Zgodnie z normą PN-EN 12451 spadek posadzki w kierunku wpustu podłogowego w pomieszczeniach wilgotnych powinien wynosić minimum 2%.

Prawidłowo zamontowany ruszt wpustu powinien być umieszczony około 2 mm poniżej poziomu podłogi. Można go także zlicować z powierzchnią posadzki, jeśli brodzik zo-

w stosunku do poziomu posadzki w pozostałej części pomieszczenia. Zapobiegnie to wydostawaniu się wody z brodzika przez powstałą pod drzwiami szczelinę.

Prawidłowe wypoziomowanie i wyregulowanie wysokości wpustów Kessel ułatwiają dołączane do nich wygodne nóżki montażowe, a w odpływach Kessel Comfort - unikalne, regulowane w zakresie 8-22 mm: rama i nasada, umożliwiające wykończenie posadzki praktycznie dowolnym materiałem (np. kamieniem naturalnym).

Po wykonaniu podejścia i warstw izolacji termicznej lub akustycznej wg indywidualnych potrzeb można przystąpić do wykonania wylewki posadzkowej. Gdy posadzka całkowicie wyschnie, należy starannie uszczelnić hydroizolacją całą podłogę oraz ściany brodzika na szerokość co najmniej 50 cm od krawędzi brodzika.

Wokół odpływu należy wkleić kołnierz, a w narożach brodzika - taśmy uszczelniające. Po wyschnięciu hydroizolacji można rozpocząć układanie płytek ceramicznych.

Ochrona przed nieprzyjemnym zapachem wanie podłogowe czy podejścia do innych przyborów sanitarnych.

Jeśli jednak decyzja o budowie brodzika z płytek zostanie podjęta nieco później, z pomocą mogą nam przyjść rozwiązania o bardzo niskiej

stanie z każdej strony ograniczony ścianą lub kabiną natryskową.

W przypadku zastosowania brodzika otwartego lub drzwi bez profili uszczelniających - warto obniżyć poziom posadzki w brodziku o ok. 1 cm

W przypadku łazienek rzadko używanych (np. przeznaczonych dla gości) oraz łazienek z ogrzewaniem podłogowym może się pojawić problem wysychania wpustów, który prowadzi do wydobywania się nieprzyjemnych zapachów z kanalizacji.

Temu zjawisku z łatwością można zapobiec poprzez montaż we wpuście suchego syfonu Kessel Multistop. Rozwiązanie to jest dostępne dla wszystkich łazienkowych wpustów Kessel. Syfon Multistop posiada klapkę, która samoczynnie otwiera się podczas napływu wody i pozwala na ich swobodny odpływ do kanalizacji. Gdy napływ ustaje, klapka samoczynnie zamyka się, zapobiegając przedostawaniu się nieprzyjemnych zapachów i piany z kanalizacji do pomieszczenia.

Anna Mikołajczak

www.instalator.pl

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Dziś na ringu „MI”: instalacje w łazience ciśnienie, napowietrzanie, zawory, membrana

McAlpine Nieprzyjemny zapach, głośne bulgotanie podczas spuszczania wody z przyborów sanitarnych, wysysanie wody z syfonów, a co za tym idzie - wydostawanie się szkodliwych dla zdrowia gazów z instalacji do pomieszczeń, odkładanie się nieczystości, powolny odpływ ścieków, to tylko niektóre objawy nieprawidłowego napowietrzenia systemów kanalizacyjnych.

Do regulacji różnic ciśnień powstających w kanalizacji służą zawory napowietrzające - napowietrzniki. Produkowane są przez firmę McAlpine w najwyższej klasie A1. Napowietrzniki powinny być stosowane przy „złych instalacjach”, aby polepszyć cyrkulację wody i powietrza. Umieszczane są jako ostatni, często najwyżej zamontowany, końcowy element systemu kanalizacyjnego.

Zasady działania: l W przypadku niekorzystania z urządzeń sanitarnych w instalacji panuje zrównoważone ciśnienie atmosferyczne lub minimalne nadciśnienie, związane z wydzielaniem się gazów - wtedy zawór jest zamknięty. l W chwili wystąpienia spływu ścieków w instalacji powstaje podciśnienie, które podnosi (otwiera) membranę zaworu, wpuszczając do kanalizacji powietrze aż do momentu wyrównania ciśnień pomiędzy wnętrzem instalacji a otoczeniem.

Wtedy membrana opada, zamykając zawór. Zawór pozostaje zamknięty aż do ponownego wystąpienia różnicy ciśnień pomiędzy instalacją a otoczeniem.

Zawory napowietrzające (w zależności od modelu) mogą być stosowane w budynkach do wysokości 5 kondygnacji. Zawory można również inPytanie do...

Gdzie i kiedy zaleca się stosowanie napowietrzników?

12

stalować do punktowych napowietrzeń (np. instalacja umywalek, misek

ustępowych) w budynkach mieszkalnych, gdzie duży przepływ ścieków, a także długość podejścia mogą spowodować zasysanie wody z syfonów.

Poniżej zostaną przedstawione zasady montażu.

Zawory McAlpine’a działają w zakresie temperatur -20 do +60°C (dedykowane są nawet do ciągłej pracy w zakresie poniżej 0°C), gdzie jest swobodny dostęp do powietrza i istnieje możliwość ich wyczyszczenia. Powinny być zawsze montowane pionowo, przy zachowaniu minimalnej wysokości od zaworu do najwyżej położonego

przelewu (przyłącze do WC, syfon umywalkowy itp.) - około 10 do 15 mm. Pojedyncze podejście nie powinno być dłuższe niż 3 m, miska ustępowa nie powinna być instalowana dalej niż 1 m od pionu kanalizacyjnego, wanna do 2, a brodzik do 3 m.

Zalety: l obniżenie kosztów wykonania instalacji kanalizacyjnej, l łatwy i szybki montaż, l możliwość umieszczenia napowietrznika pod poziomem zalewania, l instalacja na wszystkich średnicach 32-110 mm, l zabezpieczenie przed zamarzaniem ścieków kanalizacyjnych, l możliwość montażu na rurach z tworzywa, jak również żeliwnych.

Wszystkie napowietrzniki McAlpine przekraczają wymagalną przepustowość powietrza określoną normami. Niektóre z nich posiadają parametr bliski 50 l/s. Mogą być używane bez pokrywy styropianowej, mogą być stosowane wewnątrz budynku, bez potrzeby przejścia przez połać dachową. Łatwy montaż, bez potrzeby wykuwania sprawia, że instalatorzy coraz częściej sięgają po te urządzenie. Zawory McAlpine posiadają klasę A1, normy EN 12056 i 12380. Stosowanie napowietrzników ma sens tam, gdzie nie ma innej możliwości napowietrzenia rur kanalizacyjnych poprzez wyprowadzenia na dach kominów wentylacyjnych albo przy dużej ilości urządzeń podpiętych do systemu.

Zawory napowietrzające McAlpine to ponad 40 lat badań, innowacji, zastosowań i doświadczeń firmy.

Marek Siembor Rafał Zielonka www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Ring „Magazynu Instalatora”: instalacje w łazience wpust, podłogowy, pompa, zintegrowana, odwodnienie

Pentair/Jung Pumpen Firma Pentair Water wykonała w niemieckiej fabryce Jung pierwszy w pełni funkcjonalny wpust podłogowy ze zintegrowaną pompą o nazwie PLANCOFIX. Odwodnienie znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie odprowadzenie wody z poziomy posadzki metodą grawitacyjną jest niemożliwe.

Dzięki wpustowi podłogowemu PLANCOFIX montaż pryszniców stał się wykonalny w miejscach, gdzie wcześniej można było o tym tylko pomarzyć.

Przy PLANCOFIXie bariera w postaci wysokości zamontowanych rur kanalizacyjnych przestała istnieć. Wymarzona przebudowa istniejącego prysznica lub budowa dodatkowego na poziomie posadzki nie stanowi już większego problemu.

Ogromnym plusem PLANCOFIXa jest jego wysokość, która wynosi zaledwie 10,5 cm. Dokładnie na taką głębokość należy wykuć posadzkę, by posadowić urządzenie.

Wpuszczone w posadzkę urządzenie umożliwia estetyczne obłożenie glazurą instalacji prysznicowej. Wpływająca woda pompowana jest przewodem tłocznym 1" do najbliższego pionu kanalizacyjnego. Model PLANCOFIX został skonstruowany typowo do odprowadzania wody z pryszniców (maks.

20 l/min). Dopływ wody z pryszni-

ca może być realizowany bezpośrednio przez zabudowaną kratkę ściekową w urządzeniu lub poprzez króciec przyłączeniowy.

Instalacja zaopatrzona jest w silnik synchroniczny dużej sprawności, układ hydrauliczny odporny na zatykania. Pompa wyposażona jest w termostat uzwojeniowy, który po przekroczeniu maksymalnej dozwolonej temperatury wyłącza silnik, zanim jeszcze wystąpią jakieś uszkodzenia. Niedopusz-

czalnie wysokie temperatury mogą być skutkiem na przykład suchobiegu lub mechanicznego albo elektrycznego przeciążenia. W króćcu tłocznym (1") znajduje się zinte-

growana klapa zwrotna. W celu serwisowania/czyszczenia można bez użycia narzędzi odłączyć część hydrauliczną od silnika. Opcjonalnie w stosunku do dopływu poprzez kratkę ściekową można skorzystać z dopływu bocznego DN50. W celu wytłumienia drgań zbiornik mocowany jest z kasetą izolacyjną. Zbiornik wykonany jest z wysoko wytrzymałego tworzywa sztucznego, a pokrywa i śruby ze stali nierdzewnej. UszczelPytanie do...

Na jaką głębokość należy wykuć posadzkę by posadowić wpust PLANCOFIX? ki wewnętrzne wykonane są z NBR, a do uszczelnienie instalacji względem posadzki zastosowano polietylenową taśmę uszczelniającą powlekaną polipropylenem (w zakresie dostawy). Taśmę uszczelniającą można związać do podłoża przy użyciu dostępnych w handlu materiałów uszczelniających.

Najbardziej charakterystyczne właściwości: głębokość montażowa 10,5 cm; dopływ z góry przez kratkę ściekową lub króciec boczny; pierścień uszczelniający do bocznej zabudowy; łatwe czyszczenie/serwisowanie; możliwość wykończenia płytką ceramiczną lub rusztem w wersji ze stali nierdzewnej; dla pryszniców o wydajności do 20 l/min.

Kupując PLANCOFIX, otrzymują Państwo gotowe do podłączenia urządzenie z kratką wpustową, przystosowane do pokrycia płytką ceramiczną, kasetą izolacyjną, stopkami do regulacji wysokości, odejściem kątowym do rurociągu tłocznego i przygotowanym podłączeniem do taśmy uszczelniającej.

Grzegorz Kołodziejczak

www.instalator.pl

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Dziś na ringu „Magazynu Instalatora”: instalacje w łazience ścieki, pompowanie, łazienka, szare, rozdrabniacz

SFA Zdarza się, że instalacja urządzenia sanitarnego w żądanym miejscu jest utrudniona lub nawet niemożliwa z powodu istniejącej instalacji kanalizacyjnej wewnątrz budynku. Oddalone piony kanalizacyjne lub usytuowanie przyborów łazienkowych poniżej poziomu kanalizacji uniemożliwiają nam zmianę aranżacji obiektu.

Wynalazca rozdrabniacza i lider na rynku instalacji sanitarnych - SFA - od ponad 55 lat konstruuje pompy i rozdrabniacze do fekaliów przeznaczone zarówno do domów jednorodzinnych, mieszkań, jak i zastosowań komercyjnych (puby, gabinety, restauracje, hotele). Urządzenia francuskiego producenta wykorzystują najnowsze materiały, technologie oraz rozwiązania techniczne. Zapewniają również prostą obsługę i montaż, są znane i cenione przez użytkowników na całym świecie.

Charakteryzują się wysoką wydajnością, bezpieczeństwem użytkowania oraz bezawaryjną pracą.

użytkownikowi szybko wychwycić taką sytuację. Urządzenie idealnie nadaje się do montażu w obiektach przemysłowych, gdzie trzeba przepompować duże ilości wody na znaczne odległości.

Pompa SANICOM 2 (fot. 1) wyposażona jest w dwa silniki o mocy 1500 W każdy. Pozwala ona odprowadzić „brudną wodę” na maksymalną odległość 11 m w pionie i na 110 m w poziomie. Urządzenie ma 4 wejścia, 40 mm lub 50 mm, oraz odprowadzenie do kanalizacji rurą o średnicy 50 mm. Wydaj-

Do ścieków szarych Pompa SANICOM 1 (fot. 3) przeznaczona jest do przepompowywania ścieków szarych (bez fekaliów) i wyposażona jest w jeden silnik o mocy 1300 W. Pompa SANICOM 1 zapewnia przepompowywanie ścieków na wysokość 10 m oraz tłoczenie ich na odległość 100 m w poziomie. Oczywiście oba te parametry tłoczenia są ze sobą ściśle związane, to znaczy im wyższa jest wysokość tłoczenia w pionie, tym odległość tłoczenia w poziomie się skraca. Wszystkie te zależności podawane są w tabelach.

Dzięki jej wysokiej wydajności ścieki z restauracji, barów i innych miejsc publicznych zostają przepompowane bez najmniejszego problemu. Urządzenie ma możliwość podłączenia dodatkowo zewnętrznego alarmu (światło, sygnalizator dźwiękowy). Ciągła praca silnika (przez czas dłuższy niż 5 minut) powoduje uaktywnienie alarmu. Pozwala to

14

ność dwóch pomp wynosi ok. 340 l/min, pozwala przepompować ścieki z terenów przemysłowych bądź z dużych obiektów gastronomicznych, gdzie podłączonych jest wiele punktów odbiorczych: zlewozmywaków, zmywarek, lodówek, lad chłodniczych itd. Niewysoka cena, jak na możliwości, którymi dysponuje pompa SANICOM 2, pozwala na jej zamontowanie w małych przedsiębiorstwach.

Pytanie do...

Jakie urządzenie z gamy produktowej SFA wyposażone jest w pompy typu Vortex?

Oba te urządzenia mogą być stosowane wszędzie tam, gdzie musimy przepompować ścieki szare do oddalonych pionów kanalizacyjnych. Parametry tłoczenia pozwalają na dowolną aranżację przestrzeni, co jest bardzo ważne w przypadku adaptacji już istniejących budynków na inne cele, niż było to przewidziane pierwotnie.

Do ścieków czarnych SFA ma w swojej ofercie pomporozdrabniacze do zastosowań komercyjnych, które mogą rozdrobnić i odprowadzić duże ilości ścieków z różnych punktów sanitarnych. Od czerwca 2014 roku firma SFA wprowadziła zmiany konstrukcyjne tych urządzeń polegające na przeniesieniu wszystkich elementów sterowania do oddzielnego control box montowanego poza urządzeniem na ścianie (4 m przewód), zapewniając tym samym klasę ochrony IP 68.

IP - stopień ochrony, z ang. „International Protection Rating”, określa nam stopień ochrony urządzeń elektrycznych przed czynnikami zewnętrznymi. Według normy PN-EN 60529:2003: kod IP jest to system oznaczeń stopni ochrony zapewnianej przez obudowy przed dostępem do części niebezpiecznych, wnikaniem obcych ciał stałych, wnikaniem wody oraz system podawania dodatkowych informacji związanych z taką ochroną. Pierwsza cyfra kodu mówi nam o zabezpieczeniu przed ciałami stałymi (w naszym przypadku jest to 6, co ozna cza cał ko wi tą ochronę przed wnikaniem pyłów). Druga cyfra określa zabezpieczenie przed wnikaniem wody (w naszym przypadku jest to 8, co oznacza ochronę przed zalaniem przy ciągłym zanurzeniu i zwiękwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

szonym ciśnieniu wody (1 m głębokości).

Jest to bardzo waż na zmia na po zwa la ją ca na montaż urządzeń w studzienkach, a czasowe zalanie wodą do 1 m wysokości i nie ma wpływu na jej prawidłowe funkcjonowanie. l SANICUBIC 1 WP to pomporozdrabniacz do domowego lub publicznego użytku, który pozwala odprowadzić ścieki z całego domu/pubu/małego lokalu gastronomicznego bądź kilku łazienek z WC niezależnie od położenia pionów kanalizacyjnych. Urządzenie wyposażono w silnik o mocy 1500 W, z zaawansowanym systemem rozdrabniania, oraz 4 wejścia o różnych średnicach (100/40 mm). Może zostać zamontowane na podłodze w piwnicach lub w studzienkach. Odprowadza ścieki na wysokość

l SANICUBIC

do 11 m i do 110 m w poziomie. Podobnie jak w opisywanych wcześniej urządzeniach oba te parametry są ze sobą ściśle powiązane, a dokładny dobór urządzeń odbywa się na podstawie tabel opisujących te zależności. Zaopatrzone jest w przewodową (5 m) czujkę alarmową. Urządzenie może współpracować z systemem BMS (Building Management System). l SANICUBIC 2 Classic to pompa tłocząca z wbudowanymi rozdrabniaczami, która doskonale nadaje się do odprowadzania wszystkich ścieków z całego domu oraz do zastosowań publicznych: w hotelu, restauracji, pubie, niezależnie od pionów i spadków. Wyposażona jest w dwa silniki, każdy o mocy 1500 W, z zaawansowanym systemem rozdrabniania, oraz 4 wejścia o różnych średnicach (100/40 mm). Urządzenie zapewnia optymalną wydajność i wysoki poziom bezpieczeństwa. Odprowadza ścieki na wysokość do 11 m (do 110 m w poziomie). Urządzenie może współpracować z systemem BMS (Building Management System).

wej, hotelu, restauracji, pubie, przychodni lekarskiej, niezależnie od pionów i spadków. Wyposażona w dwa silniki, każdy o mocy 1500 W, z zaawansowanym systemem rozdrabniania, oraz 4 wejścia o różnych średnicach (100/40 mm). Odprowadza ścieki na wysokość do 11 m (do 110 m w poziomie).

W przypadku tych urządzeń dobór ich powinien być zrobiony na podstawie ilości ścieków jakie będą przetłaczane oraz uwzględniając wysokość i odległość tłoczenia. W urządzeniach dwusilnikowych w przypadku małej ilości ścieków załącza się automatycznie jeden silnik, jeżeli ilość ścieków się zwiększa drugi silnik włącza się, zwiększając tym samym jego wydajność. Dodatkowo silniki uruchamiane są naprzemiennie, co równocześnie wydłuża ich żywotność. W przypadku awarii jednego z silników urządzenie może pracować dalej, zmniejsza się tylko wydajność. Informacja o awarii podawana jest na panelu zewnętrznym urządzenia. Urządzenie może współpracować z systemem

www.instalator.pl

2 Pro to pompa tłocząca z wbudowanymi rozdrabniaczami, o parametrach technicznych jak Sanicubic 2 Classic, z bezprzewodową czujką alarmową. Ta dodatkowa czujka alarmowa wysyła informację drogą radiową w przypadku nieprawidłowej pracy urządzenia lub braku prądu. Produkt do zastosowań w miejscach publicznych, obsługiwanych przez osobę nadzorującą pracę urządzenia, np. w galerii handlo-

BMS (Building Management System). Na wykresie pokazano wydajność dla urządzeń SANICUBIC 2 PRO i CLASIC. Linia niebieska ciągła opisuje wydajność urządzeń z pracującym 1 silnikiem, linia przerywana - wydajność z dwoma silnikami. l No wo ścią jest SA NICUBIC 2XL (fot. 2) - wprowadzony do naszej oferty pod koniec sierpnia 2014 roku. Jest to przepompownia oparta na dwóch pompach typu vortex o przelocie 55 mm i pojemności zbiornika 120 l.

Moc silników to 2000 W każdy.

Urzą dze nie po zwa la na prze tłaczanie ścieków szarych i czarnych na wysokość do 10 lub 110 m w pozio mie. Mak sy mal na wy daj ność wynosi 35 m3/h.

Odprowadzenie ścieków odbywa się rurą DN 80 lub DN 100. Urządzenie jest zaopatrzone w control box montowany na ścianie, system alarmowy przewodowy oraz zawór odcinający na przewodzie tłocznym.

Wykonany w klasie ochrony IP 68.

Może być stosowany w obiektach komercyjnych i dużych domach.

We wszystkich urządzeniach SANICUBIC należy pamiętać o montażu zaworów odcinających (niedostarczanych wraz z urządzeniem) na przewodach doprowadzających ścieki do urządzenia oraz na przewodzie tłocznym. Zawory pozwalają na odłączenie urządzenia od instalacji w przypadku przeglądów okresowych lub awarii.

Wszystkie urządzenia objęte są dwuletnią gwarancją. Ważnym elementem jest bardzo dobrze działająca sieć 50 punktów serwisowych na terenie kraju. Naprawa urządzeń następuje bezpośrednio w miejscu zainstalowania urządzenia.

Przemysław Kapczuk

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Ring „Magazynu Instalatora”: instalacje w łazience stelaż, syfon, odpływ, podtynkowy, liniowy, podłogowy

Viega Firma Viega jest bardzo uznanym producentem wyposażenia łazienek w systemy związane z techniką odprowadzania wody. Dotyczy to zasyfonowań do wanien, brodzików, umywalek, bidetów oraz wpustów podłogowych i odpływów liniowych. Poza tym firma dostarcza na rynek nowoczesne stelaże podtynkowe do wiszących elementów ceramiki łazienkowej, a także innowacyjne rozwiązania do napełniania wanny wodą, oparte na sterowaniu elektronicznym. Łazienka to bardzo osobiste miejsce w przestrzeni domu. Każdy jej użytkownik chciałby, aby była modna, nowoczesna i funkcjonalna. Styl tego pomieszczenia to sprawa bardzo indywidualna, wynikająca z gustu inwestora, aktualnych trendów we wzornictwie przemysłowym oraz pomysłów architekta wnętrz. Nowoczesność i funkcjonalność wynikają m.in. z rozwiązań technicznych, które proponują producenci instalacji oraz armatury.

Firma Viega jest bardzo uznanym producentem wyposażenia łazienek w systemy związane z techniką odprowadzania wody. Dotyczy to zasyfonowań do wanien, brodzików, umywalek, bidetów oraz wpustów podłogowych i odpływów liniowych. Poza tym firma dostarcza na rynek nowoczesne stelaże podtynkowe do wiszących elementów ceramiki łazienkowej, a także innowacyjne rozwiązania do napełniania wanny wodą, oparte na sterowaniu elektronicznym.

Z oczywistych względów nie sposób omówić całego asortymentu firmy Viega. Przedstawię wybrane produkty świadczące o innowacyjności producenta w dziedzinie techniki łazienkowej.

Pytanie do...

Ile wynosi głębokość montażu przy ścianie nowego odpływu liniowego Viega?

16

im. Frauhofera w Stuttgarcie poziom hałasu w tej armaturze jest o ponad połowę niższy niż w przypadku armatury standardowej.

Z produktami Trio oraz Trio F może współpracować elektroniczny mieszacz Multiplex Trio E. Przy pomocy wielofunkcyjnych pokręteł montowanych na rancie wanny albo ścianie

Multiplex Pod nazwą Multiplex kryją się artykuły przeznaczone do stosowania w wannach. Multiplex Trio to armatura dopływowo-odpływowo-przelewowa do wanien z otworem o średnicy 52 mm. Dostępna jest w wielu wariantach pod kątem wyglądu widocznego elementu obsługi, jakim jest pokrętło do zamykania/otwierania korka (nagrody Red Dot Design za wzornictwo), ale też występująca w wersjach przeznaczonych do wanien niestandardowych, np. okrągłych (tj. z dłuższą rurą przelewową i cięgnem do korka).

Technicznym wyróżnikiem Multiplex Trio jest bardzo niska wysokość elementów przelewu i dopływu za ścianką wanny, co gwarantuje montaż tego rozwiązania przy ograniczonej przestrzeni za wanną.

Istotną cechą wpływającą na komfort użytkowania tych urządzeń jest również ich duża wydajność odpływu przewyższająca wymagania regulowane normą.

Wynikiem pracy i pomysłowości inżynierów Viegi jest unikalny Multiplex Trio F - fot. 1. Dopływ wody z mieszacza doprowadzony jest do króćca przyłączeniowego znajdującego się nad syfonem. Wanna napełniana jest bezgłośnie z poziomu jej dna promieniście rozchodzącym się wokół kołpaka strumieniem. Według badania przeprowadzonego przez Instytut

Fot. 1. Multiplex Trio F z możliwością napełniania wanny przez odpływ. można regulować temperaturę i wydatek wody, a także przełączać zasilanie wodą na główkę prysznica i zamykać/otwierać korek (fot. 2).

Jedno z rozwiązań to pokrętło z elektronicznym wyświetlaczem pokazującym m.in. temperaturę wody zasilającej, jej zużycie na kąpiel lub zużycie całkowite. Sterownik ma możliwość za-

Fot. 2. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Fot. 3. Odpływ ścienny Viega Advantix Vario. pamiętania 3 ustawień temperatury i objętości napełniania wanny. Za pomocą aplikacji można sterować Multiplexem Trio E zdalnie poprzez sieć WLAN.

Fot. 4. Odpływ liniowy Viega Advantix Vario.

Vario Advantix Vario to duży sukces rynkowy Viega. Jest to odpływ liniowy o długości 1200 mm, który może być przycinany w zależności od Fot. 5. Stelaż do WC Viega Eco Plus z płytką uruchamiającą Visign for Style 12.

12 (208), grudzień 2015

potrzeb na dowolną długość. Wykonany jest z wysokiej jakości tworzywa sztucznego. Dzięki dodatkowym łącznikom istnieje możliwość montażu łączonego tych odpływów: w układzie liniowym (do 2800 mm), w układzie narożnym lub w kształcie litery „U” (fot. 4). Łączenie dwóch odpływów, oprócz zapewnienia indywidualności aranżacji łazienki, pozwala podwoić wydajność odpływu całego układu, co jest bardzo istotną rzeczą przy stosowaniu modnych obecnie deszczownic lub paneli natryskowych.

Advantix Vario jest produkowany również w wersji tzw. remontowej, tzn. z bardzo płaskim odpływem.

Wysokość zabudowy tego zestawu to zaledwie 70 mm, dzięki czemu możliwy jest jego montaż w stropach o niskiej wysokości.

Do końca bieżącego roku w ofercie pojawi się odpływ ścienny Advantix Vario (fot. 3). Jego niewątpliwą zaletą zarówno dla architektów wnętrz, jak i glazurników jest niewielka głębokość montażu przy ścianie, wynosząca 25 mm. Ten szczegół techniczny jest bardzo ważny przy aranżącji małych łazienek, gdzie „każdy centymetr” decyduje o rozplanowaniu pomieszczenia.

Advantix Vario przyścienny również oferowany jest w wersji remontowej z niski zasyfonowaniem.

Wykończeniem odpływów Vario jest ruszt ze stali nierdzewnej w wykonaniu matowym, błyszczącym, białym lub czarnym. Całość składa się na minimalistyczny design, obecnie bardzo modny wśród architektów i klientów indywidualnych. Ten projekt został doceniony i wyróżniony nagrodami wiodących instytutów wzorniczych.

Eco Plus Eco Plus to cały system stelaży podtynkowych do mocowania wiszących elementów ceramiki łazienkowej (WC, bidet, pisuar, umywalka) - fot. 5. Gros sprzedaży na rynku to ramy do WC. W tym przypadku niewątpliwą zaletą tego stelaża jest mechanizm spłukujący współpracujący ze wszystkimi przyciskami uruchamiającymi. Inwestor nie jest zmuszony do podejmowania decyzji o wyborze modelu przycisku w trakcie projektowania łazienki, ma świadomość, że każda jego koncepwww.instalator.pl

cja będzie możliwa do zrealizowania w trakcie „białego montażu” albo przy jakimkolwiek remoncie.

Dla wykonawców istotna będzie na pewno zintegrowana konstrukcja mocowania kolana dopływowego i odpływowego, która pozwala zmienić wysokość zamocowania ceramiki bez konieczności podnoszenia całej ramy. Ponadto kolano odpływowe o regulowanej głębokości osadzenia znacznie ułatwia podłączenie do rury kanalizacyjnej.

Do małych łazienek firma proponuje stelaże narożne. W przypadku ramy do WC zbiornik wody ma przekrój trójkątny i idealnie „wpasowuje się” w narożnik pomieszczenia. To bardzo pomaga wykorzystać optymalnie pozostałą część łazienki.

W ofercie Viega znajdziemy też bloki ze spłuczką przeznaczone do wmu-

rowania w ścianę. Szczególnie ciekawe w tym segmencie są tzw. wersje „slim”, czyli elementy, których głębokość wynosi jedynie 8 cm.

Bardzo nowatorskim pomysłem jest stelaż do WC z płynną regulacją wysokości w zakresie 80 mm. Do tego służy specjalny mechanizm ze sprężyną gazową, ukryty pod elegancką szklaną płytą z jednowarstwowego szkła bezpiecznego. Po naciśnięciu umieszczonego w płycie przycisku i lekkim obciążeniu ceramiki przesuwamy sedes do dołu. Po ponownym wciśnięciu przycisku amortyzator sam podnosi sedes do góry.

Bogata kolekcja płytek uruchamiających pozwala na dopasowanie ich do każdego stylu łazienki. Korzystając ze specjalnych ramek, możemy wbudować przycisk w ścianę i zlicować go z glazurą.

Uzupełnieniem oferty są płytki ze sterowaniem elektronicznym (zasilanie bateryjnie lub poprzez transformator z sieci 230 V). Układy detekcji umożliwiają bezdotykowe, higieniczne uruchamianie procesu spłukiwania.

Tomasz Pawlak

17

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Grudniowa tradycja „Magazynu Instalatora”...

Krzyżówka z instalacjami (w tle) Tradycja - rzecz święta! Więc ją zachowujemy. Na rozwiązanie czeka „świąteczna” krzyżówka, a na zwycięzców - jak zawsze - nagrody ufundowane przez licznych sponsorów! Odpowiedź (hasło utworzone ze wskazanych liter) prosimy przesyłać do 15.01.2016 r. pocztą na adres redakcji (adres patrz s. 5), e-mailem (konkurs@instalator.pl) albo poprzez profil na facebooku (www.facebook.com/MagazynInstalatora).

Regulamin znajduje się na www.instalator.pl

Poziomo: A1 reguluje przepływ cieczy G1 pochłaniacz P1 tłoczy wodę A4 nadużycie na dużą skalę P4 wkład do drukarki laserowej G5 łazienkowy osprzęt C6 starożytny przyrząd do pisania N6 kształt dętki C8 ozdoba na suficie L8 śpiew do melodii z taśmy A9 główny punkt programu R9 specsłużby mające na oku łapówkarzy C11 część maszyny L11 wieloskładnikowy stop żelaza z węglem, niepoddany obróbce plastycznej A13 szachy lub brydż R13 egzotyczna papuga C14 obniżanie temperatury, odbieranie ciepła N14 wysoki jak brzoza, a dymi jak koza C16 obszar wodny N16 grzybki... mlekiem ociekające G17 kunszt, rzemiosło, recepta A18 symbol europu, skrót Unii Europejskiej z angielska S18 kosmita z filmu Spielberga C19 prymitywne WC L19 wzór, forma, wzornik A21 na paliwo R21 silna karta w grze C22 przyprawa korzenna o silnym zapachu i smaku I22 ma jedno ucho N22 potocznie o motocyklu C24 korytarz do samolotu N24 tęga i nie od parady G25 w ręku krawcowej A26 także indukcyjna P26 wyposażenie pokoju

18

A29 stopień oficerski G29 echosonda P29 z jej soku tequila

Pionowo: A4 potocznie mizerota, słabeusz A13 deformowanie, zniekształcanie, odkształcanie A21 skrywa tajemnice królewskiej alkowy C6 odzyskiwanie energii C19 zmywany z paznokci E1 piła w morzu E26 pożywka bakterii G1 twarda odmiana węgla kamiennego G11 oczywisty, wyraźny, pewny G22 może być z dwiema niewiadomymi H8 gaz pachnący powietrzem po nawałnicy H19 dla chirurga i szwaczki M8 główny składnik powietrza M19 bohaterka elementarza N1 konwektor, promiennik, grzejnik N11 unika ryzyka N22 potocznie o aptekarzu P1 sojusz wojskowy P26 utrudnia widoczność kierowcom R6 proces tworzenia wielu międzycząsteczkowych wiązań kowalencyjnych R19 defekt maszyny T1 pomiarowa, np. z manometrami T13 poprzedza Boże Narodzenie T21 zapobiega przeciekom

N A G R O D Y

U Danfoss: 3 elektroniczne głowice eco i kalendarz z logiem; U Euroster: Euroster Q7; U Herz: zestaw upominków; U KAN: kurtka; U Nowatech: 2 zestawy gadżetów; U Purmo: t-shirt, plecak, power bank; U Rosenberg: 3 bluzy polarowe: S, L, XL; U SFA: 3 plecaki z niespodzianką; U Stiebel Eltron: 3 nagrody z niespodzianką; U Termet: polar, koszulka polo, t-shirt, kubek termiczny, termos; U Unical: zestaw kalibratorów Ø 14, 16, 18, 20, 26, 32; U Uniwersal: 30 kalendarzy ściennych; U ZMK SAS: 3 zestawy gadżetów;

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

www.instalator.pl

12 (208), grudzień 2015

19

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Awarie wodomierzy - temat mało rozpoznany (2)

Oś z osadem Nie ma zbyt wielu publikacji dotyczących awaryjności wodomierzy.

Producenci nie szukają rozgłosu. Część awarii powstaje w wyniku zastosowania nieodpowiednich materiałów, złego zastosowania urządzeń, niepoprawnego doboru. Przyczyną może okazać się jakość dostarczanej wody mimo spełniania warunków określonych w odpowiednich rozporządzeniach.

l

Oględziny zewnętrzne: W wyniku oględzin zewnętrznych stwierdzono, że korpusy ww. wodomierzy oraz osłony liczydła są w stanie nienaruszonym. Zauważalne są mniejsze lub większe nacieki koloru rdzawego, szczególnie widoczne na osłonie liczydeł. Próba spowodowania pracy Artykuł ten jest kontynuacją publi- nie błędy wskazań dla charaktery- strumieniem powietrza nie powiodła kacji rozpoczętej w „Magazynie Insta- stycznych strumieni objętości, które się u wszystkich badanych wodomierzy. latora” 11/2015 („Rzeczywisty strumień” s. pokazano w tabeli 1. l Oględziny wewnętrzne: 48-49 - przyp. red.). Dziś przedstawię Ze względu na to, iż tylko w pierwW celu wyjaśnienia przyczyny awawyniki badań metrologicznych wodo- szym przedziale 0-0,02 m3/h mierzone rii ww. wodomierzy, polegającej na mierzy przekazanych do badań ich trwałym zatrzymaniu, przez FSM (Fordońską Spółwszystkie liczniki rozebrano. dzielnię Mieszkaniową).

Umożliwiło to sprawdzenie poW wyniku badań metrologii szczególnych podzespołów bawodomierzy przekazanych przez danych urządzeń pomiarowych.

FSM uzyskano rozszerzone dane W trakcie oględzin wewnętrzw poziomej i pionowej pozycji zanych stwierdzono występowanie budowy oraz dla 4-6 wielkości Fot. 1. Komory pomiarowe analizowanych wodomierzy. osadu wytrąconego z mierzonestrumienia objętości wody. Dla go medium. W trakcie próby porównania badania wykonano dla jest około 15% wody w mieszkaniu i ko- spowodowania pracy wirnika okazało próby nowych urządzeń i uznanych za lejne 10% w przedziale 0,02-0,04 m3/h się, że wywołanie obrotu wymaga przywskazujące niepoprawnie stan wody. - zmiana zabudowy na poziomą dla no- łożenia dużej siły, łożyskowanie nie Woda twarda i bardzo twarda, a więc za- wych urządzeń spowodować może spa- spełniało już swojego zadania i w wartość CaCO3 > 350 mg/l. dek różnicy bilansowej w stosunku do chwili odjęcia siły powodującej obrót wodomierza na podłączeniu wodocią- następowało natychmiastowe zatrzyWnioski gowym o około 6,2%. Tyle więcej wody manie się wirnika. pomierzą wodomierze mieszkaniowe.

Następnie przystąpiono do zdeAnaliza wyników pozwala na wysuPrzebadane urządzenia w eksploatacji montowania wirnika osadzonego na osi. nięcie poniższych wniosków. (tylko te, które nie zatrzymały się podczas Wymagało to użycia relatywnie dużej Wodomierze S100 - nowe (stan = 0 badań) wykazały średnie błędy wskazań siły, co nie powinno mieć miejsca. Po m3) tracą właściwości metrologiczne dla charakterystycznych strumieni obję- rozdzieleniu wirnika od płyty uszczelniającej, w której osadzona jest jego oś, wraz ze zmianą pozycji zabudowy. tości, które pokazano w tabeli 2.

Przebadane wodomierze osiągały średWyniki sugerują, iż w przedziale zauważono zalegający trwale osad na osi 0,04-1,0 m3/h wodomierze w zabudowie Fot. 2. Wirnik na osi górnej z płytą Fot. 3. Oś górna wodomierzy z wipionowej pokazać mogą nawet o około doszczelniającą. docznym osadem.

20% wody mniej niż w zabudowie poziomej oraz znacznie, bo o około 35%, tracą właściwości metrologiczne dla qmin w poziomej pozycji zabudowy.

Przyczyny zatrzymywania się wodomierzy Przedmiotem oględzin były wodomierze typu S100 w ilości 10 sztuk o następujących parametrach: DN 15, Qn = 1,0 m3/h, tmax = +90°C.

20

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wirnika. Wyżej wymienione obserwacje dotyczą wszystkich wodomierzy poddanych oględzinom.

Klasyfikacja wody wg jej twardości: l bardzo miękka: < 75 mg CaCO3/dm3, l miękka: 75-150 mg CaCO3/dm3, l średnio twarda: 150-300 mg CaCO3/dm3, l twarda: 300-500 mg CaCO3/dm3, l bardzo twarda: > 500 mg CaCO3/dm3.

W wyniku oględzin i przeprowadzonych badań stwierdzono, że przyczyną awarii ww. wodomierzy było osadzenie się zanieczyszczeń w postaci węglanów wapnia i magnezu na osi wirnika, który trwale przylegając do jego powierzchni, spowodował zwiększenie się sił tarcia do wielkości uniemożliwiającej dalszy obrót wirnika na skutek naporu hydrodynamicznego mierzonego medium. Według autora przyczyną może być również zbyt mały luz pomiędzy osią a wirnikiem. W zdecydowanie większej liczbie przypadków lepsze parametry metrologiczne osiągają wodomierze wody zimnej w wyniku braku wpływu osadzania się kamienia kotłowego. W zdecydowanie większej liczbie przypadków lepsze parametry metrologiczne osiągają wodomierze z dolną i górną osią łożyskową. Przy tak wysokiej twardości ogólnej wody nie można na terenie FSM stosować wodomierzy mokrobieżnych, mokrobieżnych z rolkami chronionymi gliceryną oraz objętościowych (wolumetrycznych). Zabudowa wodomierzy ma istotny wpływ na obserwowaną różnicę bilansową wody dla budynku/nieruchomości.

Inny przykład pokazuje naocznie, jak błędy konstrukcyjne mogą wpłynąć na wskazania wodomierzy. l Oględziny zewnętrzne: W wyniku oględzin zewnętrznych stwierdzono, że korpusy ww. wodomierzy oraz osłony liczydła są w stanie nienaruszonym. Wloty i wyloty wodomierzy czyste - bez osadów. Próba spowodowania pracy strumieniem powww.instalator.pl

12 (208), grudzień 2015

Fot. 4. Płyty antyzamarzaniowe wodomierze uszkodzone i nowa poprawiona płyta. wietrza nie powiodła się u części badanych wodomierzy. Pozostałe wodomierze zmieniały stan pod wpływem strumienia powietrza. l Oględziny wewnętrzne: W celu wyjaśnienia przyczyny awarii ww. wodomierzy polegającej na ich

trwałym zatrzymaniu, wszystkie liczniki rozebrano. Umożliwiło to sprawdzenie poszczególnych podzespołów badanych urządzeń pomiarowych.

W trakcie oględzin wewnętrznych stwierdzono występowanie osadu w przestrzeni (gnieździe górnym) pomiędzy osią wirnika a pierścieniem antymagnetycznym płyty antyzamarzaniowej w części mokrej. Pierścień antymagnetyczny jest nieosłonięty - bezpośrednio styka się z przepływającym medium.

W trakcie próby spowodowania obrotu wirnika okazało się, że wywołanie

obrotu wymaga przyłożenia dużej siły.

W trakcie obrotu z gniazda wysypywały się duże ilości osadów w postaci grudek i ziaren. Osady przyciągane w wyniku pracy sprzęgła magnetycznego w przestrzeń gniazda wirnika i do pierścienia antymagnetycznego powodowały jego stopniowe spowolnienie, aż do zatrzymania.

W wyżej opisanych wodomierzach zauważono dwa typy płyty antyzamarzaniowej. Jedna z nich posiada od mokrej strony pierścień antymagnetyczny, który nie jest zatopiony w całości w płycie. Podczas pracy przyciąga on wraz z magnesem znajdującym się w wirniku osady, m.in. żelaza, powodując odkładanie ich, a nawet spiekanie.

Podsumowanie Jest wiele przyczyn obniżenia wartości metrologicznej wodomierzy. Powoduje to wzrost strat pozornych wody - czy to po stronie przedsiębiorstw wodociągowych, czy też po stronie zarządców nieruchomości. Wybierając klasę metrologiczną i typ wodomierza, dobrze wiedzieć, jak w naszej sieci wodociągowej, instalacji zachowują się różne typy urządzeń, by w pełni zastosować zapisy rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 16 sierpnia 2010 roku, zmieniające rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dla przyrządów pomiarowych, w którym czytamy m.in.: „Wodomierz nie powinien systematycznie wykazywać błędów zbliżonych do błędu dopuszczalnego (MPE), a wskazania wodomierza nie powinny systematycznie faworyzować jednej ze stron” rozliczenia. dr inż. Piotr Tuz Literatura: [1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 roku w sprawie, jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2010 nr 72 poz. 466).

[2] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. 2007 nr 61 poz. 417).

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Nieco inne spojrzenie na osiadanie

Stabilizacja w gruncie Problem nierównego osiadania terenu przyległego do kanalizacyjnych studzienek rewizyjnych należy do zagadnień szczególnie ważnych w aspekcie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Nie ma sensu żywić złudzeń - niezależnie od polskich regulacji prawnych naturalną lokalizacją kanalizacji pozostaje pas jezdny. W konsekwencji wszystkie rozwiązania powinny być przygotowane do przejmowania (narastających w miarę upływu czasu) obciążeń dynamicznych od ruchu drogowego. Jedynie w wyjątkowo korzystnej sytuacji da się bezpiecznie umieścić przewody poza jezdnią, przy czym długotrwałość takiej sytuacji jest bardzo często problematyczna.

Pierścienie odciążające Szereg kontrowersji towarzyszy stosowaniu pierścieni (płyt) odciążających, których zadaniem jest rozłożenie

Rys. 1. Ogólna zasada działania pierścienia odciążającego. skupionego obciążenia (koło pojazdu) na większą powierzchnię, co pozwala ochronić wrażliwy korpus obiektu (studzienki i komory z tworzyw sztucznych - termoplastów i duroplastów oraz kompozytów) przed zgniataniem (rys.

1). Taki pierścień nie ma prawa stykać się z konstrukcją studzienki, musi pracować niezależnie. Rozwiązanie roz-

22

powszechniło się wraz z pierwszymi rozwiązaniami studzienek całkowicie skonstruowanych z tworzyw sztucznych, aczkolwiek jego pierwowzory pojawiły się przy studzienkach z azbestocementu oraz doświadczalnych obiektach, w których częściowo wykorzystywano tworzywa termoplastyczne.

Obecnie zapanowała moda na stosowanie pierścieni niezależnie od rodzaju konstrukcji studzienki, w tym zwłaszcza konstrukcji betonowych i żelbetowych. Motywacją jest zapadanie się nawierzchni w sąsiedztwie studzienek. Pojawia się jednak pytanie, dlaczego również w przypadku studzienek z pierścieniami mamy do czynienia z analogicznym zjawiskiem, nierzadko zresztą pojawiającym się bardzo szybko - wręcz nawet kilka dni po ukończeniu montażu. Z różnych przyczyn bardzo często obserwuję jedną z budów, gdzie zbliżone roboty kanalizacyjne prowadzone są równocześnie przez inwestora publicznego i inwestora prywatnego, przy czym stosowane są analogiczne rozwiązania materiałowe.

Niezależnie od stopnia przestrzegania zasad postępowania z materiałami na placu budowy (u „prywaciarza” mniej więcej ich przestrzegano, u „publicznego” zwalano wszystko byle jak i sporo „się poobtłukiwało”; w zasadzie trudno byłoby znaleźć prefabrykat bez uszkodzonych krawędzi; odnosi się to nawet do wpustów deszczowych) inwestor prywatny zamówił studnie betonowe z fabrycznie wykonanymi otworami i osadzonymi systemami przyłączeniowymi. Natomiast po stronie inwestora publicznego zamówiono wprawdzie prefabrykaty u tego samego producenta, ale szklanki bez otworów (bo to przecież taniej), w których mniej lub bardziej zgodnie z potrze-

bami wykuto otwory. Potem oczywiście osadzono w nich bezpośrednio „na sztywno” przewód (rys. 2), a wolne przestrzenie starannie wypełniono betonem. To i tak dobrze - w mniej frasobliwej wersji trafiają tu cegły, gruz, względnie inne śmieci budowlane.

Jednak nie zmienia to rzeczywistości - awaria na skutek braku kompensacji nierównego osiadania, polegająca na spłaszczeniu lub ścięciu kanału, pozostaje jedynie kwestią czasu. W praktyce eliminuje to jakąkolwiek możliwość kompensacji nierównych osiadań.

Szybkość zasypywania Zwraca uwagę imponująca szybkość realizacji - roboty montażowe prowadzono rano (ok. godziny 8-9), a już popołudniu (ok. godziny 15) wszystko było starannie zasypane i oczywiście uzyskano wymagane wartości „wskaźnika zagęszczenia Proctora”, co może doprowadzić do reakcji alergicznej (to już po prostu mantra, powtarzana jak papuga w każdej dokumentacji, niezależnie od bezna-

Rys. 2. Przykład nieodpowiedniego podłączenia kolektora z PVC do betonowej kanalizacyjnej studzienki rewizyjnej. dziejności poszczególnych wykonawców). Wprawdzie zamontowano na studzienkach żelbetowe pierścienie odciążające i już po bardzo krótkim czasie dają się wyraźnie wyczuć zmiany wysokościowe nawierzchni w sąsiedztwie studzienki. Zasadniczym prowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Rys. 3. Otoczenie studzienki o konstrukcji z tworzyw. blemem, poza generalnym niechlujstwem wykonawcy, są różnice współpracy studzienki z tworzyw i studzienki betonowej z podłożem.

Dobre i złe zagęszczenie Charakterystyczne cechy materiałowe wyrobów z tworzyw powodują, że w przypadku zgodnego z zaleceniami zasypu (kolejnymi, oddzielnie zagęszczanymi warstwami - rys. 3) podłoże,

12 (208), grudzień 2015

równocześnie współpracując z elastycznym płaszczem studzienki, dobrze się zagęszcza i stabilizuje. W ostatecznym efekcie pierścień jest dobrze podparty i jego położenie jest również stabilne, a równocześnie sam pierścień stanowi stosunkowo duże obciążenie i stabilizacja jego położenia wymaga wyjątkowo starannego przygotowania podłoża. Praktycznie jest to możliwe jedynie w sąsiedztwie studzienek posiadających pewną elastyczność.

Odwrotna sytuacja ma miejsce w przypadku studzienek z betonu, gdzie zasyp prowadzi się byle jak, rzadko dzieli się go na 2-3 fazy powiązane z zagęszczaniem. Ponadto konstrukcja jest sztywna i nie współpracuje tak dobrze z podłożem, jak ma to miejsce w przypadku rozwiązań posiadających pewną elastyczność. Ostatecznie pierścień odciążający oparty jest na nieustabilizowanym podłożu i musi przemieszczać się w dół, co skutkuje charakterystycznym zapadaniem się nawierzchni drogowej w sąsiedztwie studzienki. Nawet w przypadku zasypu analogicznego ze stosowanym dla konstrukcji z tworzyw trud-

no będzie uzyskać analogiczne zagęszczenie podłoża (brak współpracy ze sztywną konstrukcją). Znacznie gorsza sytuacja ma miejsce, gdy pierścień osiada nierówno. Wówczas efektem może być zniszczenie lub uszkodzenie konstrukcji kanalizacyjnej studzienki rewizyjnej.

Na zakończenie Podsumowując, pierścień odciążający przeznaczony jest dla odciążenia konstrukcji „lekkich” posiadających pewną elastyczność, a jego użycie wymaga dodatkowo szczególnie starannego przygotowania podłoża (zasyp obiektu).

W powiązaniu ze studzienkami o konstrukcji betonowej (czy też innymi sztywnymi) nie może on po prostu właściwie współpracować. Uzyskanie jakiegokolwiek efektu wymagałoby szczególnie starannego zasypu, jednak ze względu na sztywność konstrukcji i brak współpracy z podłożem jest to co najmniej bardzo mało prawdopodobne. prof. dr hab. inż.

Ziemowit Suligowski

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Podtynkowe stelaże instalacyjne (2)

Stelaż na sucho i na mokro Sucha zabudowa w toalecie z wykorzystaniem stelaży mocujących przybory sanitarne stała się obecnie standardem. Ukryte za ścianką kartonowo-gipsową instalacje z wysokiej jakości materiałów są bardziej estetyczne i trwałe, lepiej kompensują wydłużenia termiczne rur, eliminują też problem roszenia się przewodów.

Stelaże instalacyjne są to konstrukcje, które zostały wyposażone w przyłącza do armatury wodociągowej i kanalizacyjnej (oraz jako opcja do podłączenia przewodu wentylacyjnego odsysającego zapachy wewnątrz miski ustępowej). Pozwalają one na zaprojektowanie pomieszczeń sanitarnych w niekonwencjonalny, nowoczesny sposób. Ułatwiają montaż przyborów sanitarnych i późniejsze utrzymanie łazienki lub toalety w nienagannej czystości. Całość konstrukcji montowana jest w specjalnej ramie montażowej zakotwionej do ściany pomieszczenia lub zamocowana jest do wolnostojącej ścianki instalacyjnej wykonanej ze stali. Stelaże podtynkowe umożliwiają swobodną aranżację wnętrz w toaletach i łazienkach oraz pozwalają na łatwy i bezpieczny montaż ceramiki sanitarnej oraz armatury zasilającej i odprowadzającej zużytą wodę.

W dzisiejszym artykule przyjrzymy się kilku, różnym rozwiązaniom dostępnym na rynku.

Stabilne, samonośne ramy Trzonem opisywanego systemu są stabilne samonośne malowane proszkowo ramy przeznaczone do zamontowania wiszących elementów ceramiki sanitarnej. Najchętniej kupowanymi stelażami są konstrukcje o wysokości 1130 mm lub 830 mm. Stelaż o niższej wysokości posiada możliwość zamontowania przycisku spłukującego od przodu lub od góry. Dzięki opracowaniu specjalnej konstrukcji zbiornika jego głębokość zmniejszono o 15 mm. Jego pojemność wynosi 9 litrów. Podłączenie wody zasilającej zbiornik może być usytuowane nie tylko z boku, ale również w górnej

24

ściance. Aby wyeliminować hałas powstający podczas spuszczania wody, zbiorniki obudowano izolacją akustyczną (polistyren piankowy). Stanowi ona również izolację przeciwwilgociową.

Konstrukcja stelaża osadzona jest na stopach wspornikowych umożliwiających montaż w profilach blaszanych typu U lub C. Stelaż został tak zaprojektowany, aby istniała możliwość zmiany wysokości zawieszenia ceramiki już po przytwierdzeniu stelaża do ściany i podłogi.

Regulacje poziomu wody w zbiorniku dokonuje się w sposób płynny za pomocą suwaków (większa ilość wody 6-9 litrów, mniejsza ilość wody 3-4,5 litrów). Firma oferująca te stelaże produkuje również stelaż narożny. We wnętrzu stelaża zainstalowany jest specjalny zbiornik o przekroju trójkątnym. Dzięki takiemu rozwiązaniu znacznie została zmniejszona szerokość konstrukcji. Stelaże narożne doskonale sprawdzają się w małych łazienkach. Producent ma również stelaże do zabudowy na mokro.

Przeznaczone są one do montażu miski ustępowej, umywalki oraz armatury natynkowej. W celu maksymalnego ułatwienia EPS jest idealnym podłożem do otynkowania.

Do zabudowy lekkiej Ciekawą propozycją jest stelaż do zabudowy lekkiej. Instaluje się dość szybko i łatwo, dzięki pomocy nowego kanału rewizyjnego (AV1). Do tego kanału wymagany jest tylko jeden zawór odpływowy, którego konstrukcja jest uniwersalna. Nadaje się on do natynkowych i podtynkowych zbiorników spłukujących. Kanał podłączony jest tylko za pomocą jednego przewodu pneumatycz-

nego z tyłu układu uruchamiającego, pozwala to na szybszą i bezpieczniejszą instalację. Specjalna budowa kanału rewizyjnego pozwala na zaoszczędzenie cennego czasu podczas montażu ramki i płytki mocującej. System, o którym mowa może być montowany na szynach lub profilach U o szerokości 50/70 mm.

Wysuwane podpory pozwalają na regulację wysokości stelaża w zakresie od 0 mm do 200 mm. Jest to rozwiązanie pozwalające na dostosowanie wysokości zawieszenia urządzeń ceramicznych do wymagań użytkownika. Montaż spłuczki odbywa się tylko przez jedną osobę.

Stelaże dostępne są w 3 wysokościach: 80 cm, 100 cm i 113 cm oraz w dwóch szerokościach: 42 cm i 50 cm. Stelaż w wersji 42 cm produkowany jest również w wersji dla osób niepełnosprawnych.

Do zabudowy pod oknem produkowane są konstrukcje o wysokości 80 cm.

Kolanko odprowadzające wodę Ø80 mm ma przejściówkę na Ø100 mm.

Głębokość konstrukcji wynosi 151 mm.

Stelaż ten należy do urządzeń I klasy głośności. Zastosowanie w spłuczce specjalnej technologii gwarantuje delikatny przepływ z zachowaniem minimalnego poziomu hałasu. Ciekawym uzupełnieniem stelaża jest przycisk z podświetlaną tarczą. Światło diod oferowane jest w czterech kolorach. Firma oferuje rozwiązanie, które umożliwia utrzymanie czystości bez konieczności wieszania koszyczków z tabletkami na brzegu miski ustępowej - wykorzystując odchylany przycisk i zamontowane wewnątrz zbiornika specjalne urządzenia, środki czyszczące umieszcza się bezpośrednio w zbiorniku. Wszelkiego rodzaju zawieszki we wnętrzu misek ustępowych są najczęstszą przyczyną zapychania się odpływu. Stelaże do w.c. oraz bidetu przenoszą obciążenie maksymalne 400 kg. W przypadku umywalki jest to 150 kg. Główne wyposażenie zestawu zawiera przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne, spłuczkę podtynkową (9 l) zawór napełniający, zawór spłuwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

kujący, komplet uszczelek, dwie śruby mocujące stelaż. Dodatkowe wyposażenie uzupełnione jest o przyciski, podkładkę dźwiękochłonną, wsporniki dystansowe do montażu przyściennego lub narożnego.

W celu uzyskania bardzo małej głębokości montażu firmy produkują również stelaże do zabudowy mokrej.

Montaż przyborów na stelażach w małej łazience jest bardzo trudny, ale nie niemożliwy. Jedna z firm wypuściła na rynek stelaż, który ma głębokość montażową wraz ze zbiornikiem wynoszącą zaledwie 8,0 cm. Tak niewielką grubość zbiornika uzyskano dzięki poszerzeniu ramy i samego zbiornika. Producent produkuje 8,0 cm moduły zarówno do zabudowy suchej, jak i mokrej. Moduły do zabudowy mokrej mają nietypową budowę. Górna część stelaża utrzymująca zbiornik jest znacznie szersza od dolnej osłaniającej przewód spustowy. Taka konstrukcja znacznie ułatwia podparcie stelaża cegłami lub pustakami w czasie zabudowy. Uzyskanie 80 mm głęboko-

12 (208), grudzień 2015

ści wymaga zastosowania na odpływie z miski rury o średnicy 90 mm i stopniowania połączeń zgrzewanych. Przewód ten musi być wyprowadzony przez strop pomieszczenia. Podejścia poziome możliwe są tylko w systemie mokrym.

Oferta rynkowa produkowanych stelaży instalacyjnych jest bardzo bogata. W artykule zostało przedstawionych tylko kilka produktów wybranych producentów.

Dokonując wyboru stelaża, zwracajcie Państwo uwagę nie tylko na cenę, ale przede wszystkim na jakość produktu, okres gwarancji na wszystkie części składowe zestawu oraz dostępność do przedstawicieli serwisowych. Bogata oferta rozwiązań technicznych, paleta barw i różnorodny fason przycisków sprawiają, że produkt ten jest bardzo atrakcyjny i cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.

Uwaga na koniec...

Wszystkie przyłącza wody wodociągowej do spłuczek podtynkowych mu-

szą być wykonane ,,na sztywno” za pomocą rur metalowych lub z tworzywa sztucznego. Nie wolno wykonywać podłączenia wody do zbiorników za pomocą elastycznych, gumowych wężyków przyłączeniowych w oplocie metalowym! Jest to kategorycznie zabronione! W przypadku uszkodzenia wężyka konieczne będzie zniszczenie obudowy spłuczki i glazury. Proszę również pamiętać, aby minimalna grubość płyty kartonowo-gipsowej zakrywającej stelaż podtynkowy wynosiła 18 mm lub - w przypadku braku takiej płyty - zastosować dwie płyty o grubości 12,5 mm. Powierzchnia pomiędzy okładziną ścienną z glazury a miską ustępową powinna być wyłożona specjalną pianką dystansową zapobiegającą popękaniu glazury. Jest ona dostępna w każdym markecie budowlanym w cenie kilkunastu złotych.

Andrzej Świerszcz

„Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Miasta Płocka, etap III” na finiszu!

tekst sponsorowany

W grudniu 2015 r. „Wodociągi Płockie” Sp. z o.o. zakończą realizację ostatniego z trzech projektów współfinansowanych przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013. Projekt obejmował swoim zakresem zadania z zakresu modernizacji i budowy sieci kanalizacji sanitarnej oraz budowy infrastruktury odbioru i oczyszczania ścieków opadowych.

Miejski system sieci deszczowej został wyposażony w nową oczyszczalnię wód opadowych z wylotem do rzeki Brzeźnicy. Oczyszczalnia jest kluczowym elementem systemu płockiej ,,deszczówki” dla centralnej części miasta, który umożliwi oczyszczenie ścieków opadowych odprowadzanych głównie z obszaru Starego Miasta oraz Śródmieścia. Dzięki inwestycji znikną problemy związane z niekontrolowanym odprowadzaniem wód opadowych bez oczyszczenia do rzeki. Obiekt wpłynie pozytywnie na poprawę jakości wód rzeki Brzeźnicy oraz Wisły. Koszt zadania wyniósł 15 542 870 zł netto.

W latach 2008-2010 Spółka wybudowała 22,4 km kanalizacji sanitarnej na obszarze osiedli mieszkaniowych Borowiczki i Parcele zlokalizowanych na prawym brzegu Wisły w bezpośredniej jej blisko-

www.instalator.pl

ści. Uzbrojenie terenów w sieć kanalizacji sanitarnej daje mieszkańcom możliwość zlikwidowania często nieszczelnych szamb, przez co zmniejsza się ryzyko zanieczyszczenia gleby i wód podziemnych, poza tym daje komfort korzystania z wody, bez konieczności kontrolowania ilości ścieków nagromadzonych w szambie. Wartość inwestycji to kwota 18 495 336,19 zł netto. W grudniu 2015 r. zakończy się „Przebudowa kolektora ściekowego „F” metodą bezwykopową”. Zakres inwestycji obejmuje renowację około 3,7 km odcinka jednego z głównych kolektorów ściekowych wraz ze studniami i komorami. Jest to największy i najbardziej obciążony kolektor na terenie miasta. Przebudowa kolektora „F” prowadzona jest metodą bezwykopową w technologii wykorzystującej utwardzany na miejscu ,,rękaw”. Planowany koszt zadania to ok. 14 894 024,50 zł netto.

W celu zapewnienia prawidłowej eksploatacji sieci w ramach projektu dokonano zakupu samochodu specjalistycznego, wyposażonego w urządzenia do czyszczenia sieci oraz w aparaturę diagnostyczną do badania jej stanu. Użytkowanie tego sprzętu pozwoli zmniejszyć ilość odpadów technologicznych powstających w przepompowni oraz na oczyszczalni ścieków w Maszewie. Koszt dostawy samochodu to 1 680 000 zł netto.

Cel został osiągnięty! Gospodarka ściekowa w Płocku została uporządkowana, co z pewnością przyczyni się do poprawy jakości środowiska w zakresie ochrony wód powierzchniowych i gruntowych. Wyeliminowane zostaną nieszczelne szamba i niesprawne systemy odbioru ścieków bytowo-gospodarczych. Podniesie się również atrakcyjność inwestycyjna terenów oraz nastąpi poprawa warunków sanitarnych życia mieszkańców. Dzięki realizacji Projektu aglomeracja Płock spełniła na swoim obszarze europejskie normy odnoszące się do gospodarki ściekowej.

25

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Jak to dawniej o czystość dbano...

Odys w kąpieli Znaczna część poprzedniego tekstu dotyczyła sprawy zaopatrzenia w wodę miast greckich. Pod koniec podjęty został rytualny aspekt obmywania ciała, a więc inaczej ujmując - jego świętej tradycji, do której wracamy w niniejszym tekście.

Otóż ta właśnie tradycja nakazywała gospodarzowi zaproponowanie gościowi najpierw obmycie rąk, a następnie - kąpiel. To właśnie takie ablucje opisuje Homer w Odysei, a stały się one udziałem Odysa po dotarciu na dwór króla Alkinoosa. Warto tu zacytować fragment poematu, jako że dostarcza nam wiedzy o „technicznej” stronie kąpieli: „Zaś Arete służebnicom każe Prędko trójnożny kocieł postawić na żarze.

I one wraz kąpiele wstawiły naczynie, Wlały wodę, podłożą drewek - i obwinie Płomień boki; wnet syczy kociołek rozgrzany. (...) Weszła klucznica, sprasza gościa do kąpieli Ciepłej w wannie”.

Następnie klucznica myje Odysa (w niektórych przekładach czynią to dziewki służebne). Przypuszczalnie czyni to w wannie mosiężnej lub z polerowanego kamienia. Po wyjściu z kąpieli naciera ciało gościa oliwą. Odys po wyjściu z łaźni „postacią przypominał niebian”. Hipokrates pisze o ablucjach, że „zażywający kąpieli powinien zachować daleko idącą powściągliwość, nie powinien nic robić, inni mają go oblewać wodą i szorować”. W V w. p.n.e.

Grecy w pełni ukształtowali swe zwyczaje kąpielowe. W domu arystokraty obok kuchni znajdowała się łazienka, a precyzyjniej mówiąc - umywalnia. Podstawowym jej wyposażeniem była umywalka (labrum), wsparta na postumencie i sięgająca na wysokość bioder.

Wodę z domowej cysterny bądź najbliższej studni przynosił służący. W umywalni mogła się również znajdować

26

krótka i głęboka wanna z terakoty, wystarczająco duża, by korzystający z niej mógł usiąść z wyciągniętymi nogami. Była zamontowana w podłodze i opróżniana na zewnątrz za pomocą rury. Człowiek ubogi, nieposiadający w swoim domu toalety, mył się po prostu przy najbliższej studni, a od czasu do czasu udawał się do łaźni publicznej. Łaźnie takie były bezpłatne lub przynajmniej bardzo tanie. Wodę do kąpieli grzano tam nad paleniskiem, a pomieszczenia ogrzewano w razie potrzeby przenośnymi piecykami. Najbardziej wystawne łaźnie publiczne miały oddzielne pomieszczenia do zimnych, ciepłych i parowych kąpieli.

Toteż również arystokraci odwiedzali łaźnie publiczne, korzystając z kąpieli parowych i prymitywnych natrysków, z których na ramiona i głowę lała się woda z dysz umieszczonych w ścianach: to służący, stojąc po drugiej stronie, nalewał wodę do otworów.

Mówiąc o kąpieli w zakładzie publicznym, nie można pomijać jej roli towarzyskiej. Z literatury wiemy, że kąpiący się siedzieli w kilku-kilkunastu krótkich, głębokich kadziach, ustawionych w okrągłym pomieszczeniu.

Można tu było dyskutować, grać w kości, wypić kieliszek wina i zjeść niewielki posiłek. Całość, która miała przybrać niewiarygodnie wystawną formę w łaźniach rzymskich, w Grecji była więc jeszcze kameralna i skromna, ale - co ważne - narodziła się już idea kąpieli w szerokiej gamie temperatur, w publicznej scenerii i rekreacyjnej odmianie.

Wykąpać się mógł starożytny Grek również w gimnazjonie - przybytku, w którym zamożni młodzieńcy rozwijali sprawność fizyczną. Kąpiel stanowiła tu skromne uzupełnienie zajęć sportowych. Aby umyć ciała natłuszczone wcześniej oliwą i pokryte cienką warstwą piasku, myli się przy umywalni bądź korzystając z wanny czy natrysku. Choć ciepła woda ułatwiłaby usunięcie tłuszczu i brudu, nic nie wskazuje na to, aby greckie gimnazjony ją oferowały.

Sportowcy widzieli w gorących kąpielach ryzyko osłabienia organizmu, a nawet zniewieścienia. Sam Platon w swoich Prawach rezerwuje kąpiele dla starych i chorych. Wbrew jednak zdaniu filozofa również młodzi, silni mężczyźni zagustowali w ciepłej wodzie dostępnej w łaźniach. Warto tu wspomnieć jednocześnie, że przepełnieni duchem walki, wręcz ascetyczni Spartanie po okresie niemowlęctwa myli się rzadko. Likurg, spartański prawodawca z IX w. p.n.e., ostrzega przed ciepłą kąpielą jako zwyczajem deprawującym i nieprzystającym narodowi żołnierzy.

Za miesiąc przeniesiemy się m.in. na Kretę, skąd pochodzi pierwsza znana wanna.

Aleksandra Trzeciecka www.instalator.pl

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

ARCO rozszerza ofertę produktów VITAQ

Całkowicie antykamienne Hiszpańska firma Valvulas ARCO wprowadziła na rynek pakiet promocyjny VITAQ, zapewniający instalatorom wiele możliwości podłączeń odbiorników wody w instalacjach domowych i przemysłowych oraz rozwiązujący problemy związane z osadzaniem się kamienia kotłowego w różnych typach instalacji.

Firma ARCO wydaje rocznie ponad pół miliona euro na badania i rozwój swoich produktów. Pozwala to nieustannie poszerzać ofertę produktową o nowe propozycje posiadające innowacyjne rozwiązania.

Nowa wersja zaworu COMBI MAC to jedyny zawór na rynku posiadający dwa niezależne wyloty i dwa systemy zamykające na ¼ obrotu - to rozwiązanie zostało opatentowane przez ARCO. Dzięki temu rozwiązaniu można podłączyć do jednego punktu dwa różne urządzenia AGD. Jest on antykamienny oraz łatwy i szybki w montażu, posiada nowoczesny design.

00472

Zawór czerpalny NANO DOBLE MAC to kolejny oryginalny projekt w 100% opracowany przez ARCO. Tak jak w pozostałych typach zaworów kątowych ARCO, jego jednoczęściowy - pozbawiony możliwości przecieków - korpus wykonany jest z mosiądzu europejskiego CW617N w procesie odkuwania na gorąco. Kula-trzpień w zaworach NANO DOBLE MAC jest wykonana z jednego kawałka specjalnego polimeru, materiału o właściwościach antykamiennych stosowanego tylko przez ARCO. W zaworach z filtrem DUAL oraz MINI, tak jak w innych modelach zaworów kątowych z systemem VITAQ, kula-trzpień zaworu jest jednolita, wykonana z wytrzymałego polimeru o włastrony sponsorowane

ściwościach antykamiennych.

Zawory posiadają wbudowany filtr, który zapobiega przedostawaniu się przez zawór drobnych ciał stałych i innych zanieczyszczeń. W nowej wersji zaworów filtr jest wykonany również z polimeru o właściwościach antykamiennych.

Nowatorskie rozwiązanie ARCO polega na wdrożeniu koncepcji „VITAQ inside”, która wydłuża bezawaryjne działanie zaworów oraz przynosi więcej korzyści dla dystrybutorów, instalatorów i końcowych użytkowników. Obecnie w ofercie ARCO znajduje się już prawie 50 produktów z systemem VITAQ. Są to: zawory kątowe

stosowanych surowców, kontrola jakości w procesach produkcyjnych, jakość w projektowaniu i produkowaniu innowacyjnych rozwiązań technicznych oraz nieustanna dbałość o zadowolenie naszych klientów są dla nas najważniejsze. Słuchamy i rozumiemy potrzeby klientów, projektujemy i tworzymy nowe produkty, coraz łatwiejsze w instalacji i coraz trwalsze - linia produktów VITAQ jest tego dobrym przykładem”.

Dzisiaj firma ARCO jest wzorem do naśladowania w swojej branży na międzynarodowym rynku. Dzięki inwestowaniu ponad pół miliona euro rocznie w badania i rozwój firma ARCO wprowadza wiele innowacji do oferty produktowej wszystkich typów swoich zaworów: do wody, gazu oraz zaworów grzewczych. ARCO zatrudnia ponad 400 osób wykwalifikowanego personelu, posiada dwa zakłady produkcyjne w hiszpańskiej

02402MAC

DUAL29

A-80 MAC, zawory kulowe TAJO 2000 Antical, zawory pralkowe L-85 MAC, zawory z podwójnym przyłączem COMBI MAC, ogrodowe zawory czerpalne NANO MAC i NANO DOBLE MAC, podtynkowe zawory serii TEXAS oraz rozdzielacze do systemów ogrzewania. Na wszystkie zawory z systemem VITAQ ARCO udziela w Polsce 25 lat gwarancji.

Cytując Marię Ferrer, dyrektora marketingu w firmie Valvulas ARCO S.L., „celem naszej firmy jest zajmowanie czołowej pozycji wśród najlepszych producentów branży, udaje nam się to osiągać od ponad 40 lat”.

Motto założyciela i prezesa firmy ARCO pana José Ferrer Beltrána: „Jakość produkcji to filozofia naszej pracy. Jakość

Walencji oraz w Tunezji o łącznej zdolności produkcyjnej ponad 33 mln zaworów rocznie. Firma uzyskała ponad 30 patentów i ponad 50 wzorów użytkowych. Katalog produktów firmy zawiera obecnie ponad 3000 pozycji znajdujących zastosowanie zarówno w budownictwie ogólnym, jak i w przemyśle. Poza zakładami produkcyjnymi firma posiada magazyny w Hiszpanii oraz filie handlowe w Polsce, Tunezji, Brazylii, Kolumbii, Maroku i na Węgrzech. www.valvulasarco.com

27

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Chemia budowlana i kilka trudnych kwestii do rozwiązania

Remont w łazience Tam, gdzie jest dużo wody, wymagania co do zastosowanych produktów są także duże. Tu niestety każdy błąd kosztuje wiele. Źle dobrana izolacja lub jej brak to zalany sąsiad, zniszczone płytki i konieczność remontu. Wielość produktów to duże prawdopodobieństwo popełniania błędu, dlatego warto zapoznać się z kilkoma uwagami, a właściwie często zadawanymi pytaniami, na które odpowiedzi mogą się przydać nie tylko przy remoncie łazienki.

Nie wszystkie produkty wodoodporne są wodoszczelne, za to wszystkie wodoszczelne są wodoodporne. Pojęcie wodoszczelności jest często mylone właśnie z wodoodpornością. Produkty wodoodporne nie muszą być jednocześnie wodoszczelne. Tradycyjny klej, fuga, czy podkład podłogowy są wodoodporne, to znaczy odporne na działanie wody, nie ulegają zniszczeniu pod jej wpływem. To, że taki produkt nasiąka wodą, jest zjawiskiem naturalnym, niestety woda ta penetruje dalej… Należy zdać sobie sprawę, że klej czy fuga nie zahamują przenikania wody, nie poprawią wodoszczelności, musiałyby być jednocześnie izolacjami.

Wodoszczelne są na pewno izolacje wodochronne. Są one wymagane w łazienkach. Penetrująca w głąb podłoża woda zniszczy materiały budowlane, które nie muszą być przecież wodoodporne. Ale nie wszystkie wyroby budowlane są wodoodporne, nie są nimi wyroby gipsowe i anhydrytowe.

Gdzie zastosować produkty wodoszczelne?

Wszystkie wyroby wodoszczelne, a więc izolacje należy zastosować w strefie mokrej łazienek. Obejmuje ona miejsca, gdzie może wystąpić rozlewanie wody lub krótkotrwale silne zraszanie powierzchni wodą rozpryskową. Strefa ta sięga:

28

l w przypadku umywalek i wanien ką-

pielowych bez natrysku na wysokość co najmniej 50 cm powyżej najwyższego punktu czerpalnego (kranu), l w przypadku natrysków (także ściennych, np. nad wannami) na wysokość co najmniej 50 cm powyżej wylotu prysznica (także trzymanego nad głową przez osobę stojącą w wannie), natomiast na szerokość - co najmniej 50 cm z każdej strony poza umywalkę, wannę lub brodzik.

Ponadto do strefy mokrej zalicza się całą podłogę i pas o wysokości co najmniej 10 cm na ścianach wokół podłogi, czyli miejsce, gdzie pralka może wylać swoją płynną zawartość. Pozostałe powierzchnie to strefa wilgotna, która nie wymaga wykonania izolacji.

Często też wykańcza się takie powierzchnie innymi materiałami niż płytki: tynki dekoracyjne, farby, ale i drewno.

Tylko izolacja?

Niestety nie. Zaprawa uszczelniająca to nie wszystko i wszyscy zdają sobie z tego sprawę. Przed wykonaniem zasadniczej izolacji dodatkowo należy zabezpieczyć miejsca szczególne: połączenie powierzchni pionowych i poziomych, szczelin dylatacyjnych i przejść rurowych - przy użyciu taśmy uszczelniającej, narożników oraz kołnierzy uszczelniających. W pobliżu uszczelnianych miejsc nanosi się warstwę płynnej folii lub innej zaprawy uszczelniającej, np. cementowego szlamu uszczelniającego, przykłada dany element, dociska i cienko pokrywa masą część z widoczną siateczką lub fizeliną. Całościowego pokrycia taśmy uszczelniającej izolacją raczej się nie praktykuje, uszczelniający elastomer

powinien być wolny od zaprawy. Brak dodatkowych elementów uszczelniajacych to najczęstszy błąd wykonawczy, który powoduje przeciekanie izolacji.

Ile warstw izolacji?

Poważnym błędem jest stosowanie izolacji tylko w jednej warstwie. Aby uzyskać właściwe zaizolowanie podłoża, wymagane jest wykonanie powłoki co najmniej dwuwarstwowej o odpowiedniej grubości. Naczelną zasadą jest, że lepiej zrobić więcej warstw mniejszej grubości niż mniej warstw grubszych. Każda nieszczelność w powłoce izolacyjnej to tak naprawdę brak izolacji. Ostateczna ilość warstw i końcowa grubość uszczelnienia zależy od rodzaju izolacji do wykonania.

Folia czy szlam uszczelniający Folia w płynie to produkt oczywisty, który każdy wykonawca, nawet domowy majsterkowicz, zna. Jest ona gotowa do użycia, po wyschnięciu tworzy izolacyjną powłokę o bardzo dużej elastyczności. Oprócz folii w łazienkach często korzysta się z różnego rodzaju tzw. szlamów uszczelniających, czy też - jak inni mówią z zapraw polimerowo-cementowych.

Zaprawy te są idealnym rozwiązaniem do prysznicy z odpływem bezpośrednio w podłodze. Dużym plusem stosowania tego typu zapraw jest prostota przygotowania podłoża. Podłogę należy oczywiście przeczyścić, odkurzyć, a następnie zamiast gruntu podłoże zwilżyć wodą. Na wilgotnym podłożu przyczepność izolacji jest lepsza. Zaprawy polimerowo cementowe są paroprzepuszczalne, dlatego też ściany czy wylewki nie wymagają pełnego wyschnięcia. To, jaki produkt zostanie użyty, zależne jest od obciążenia wodą oraz od rodzaju podłoża. Im większe obciążenie wodą, www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

tym lepiej zastosować izolacje szlamowe jedno-, jak i dwuskładnikowe.

Narzędzia do nakładania izolacji

Szlam uszczelniający

Folia w płynie ma konsystencję gęstej śmietany, dlatego najłatwiej nakładać ją pędzlem lub wałkiem.

Przy malowaniu stosujemy zasadę nanoszenia powłoki „na krzyż”, czyli pierwszą warstwę np. pionowo, drugą poziomo. Można nakładać kolejne warstwy w zależności od wymaganej grubości powłoki. Podobnie jest z izolacjami polimerowo-cementowymi. Można nakładać je metodą malarską, w tym przypadku raczej twardą szczotką lub pacą.

Pierwszą warstwę zamykającą pory w podłożu zawsze lepiej nałożyć szczotką, kolejne zaś pacą. Ilość warstw, a właściwie sumaryczna grubość izolacji, zależna jest od rodzaju izolacji, którą należy wykonać: lekka, średnia lub ciężka. Nie zapominajmy, że narzędzia po wykonanej pracy trzeba umyć. Zaprawy te mają dużo składników chemicznych i żywic, przez co twardniejąc, mocno przywierają do narzędzi.

Jaka jest różnica między szlamami uszczelniającymi jednoskładnikowymi i wieloskładnikowymi? Największa różnica techniczna to elastyczność tych produktów. Te dwuskładnikowe są odkształcalne, właściwie po wyschnięciu zachowują się jak papa.

Większa elastyczność to też szersze spektrum podłoży i miejsc, na które taką zaprawę można zastosować, szczególnie takich, które narażone są na oddziaływanie termiczne (cykle nagrzewania, schładzania), stąd lepszym rozwiązaniem są te dwuskładnikowe.

Ilość miejsc i podłoży, na które można zastosować izolację dwuskładnikową, jest nieograniczona: jastrychy każdego typu, wylewki, tynki, baseny, balkony, tarasy itp. Elastyczność przekłada się jeszcze na możliwość mostkowania rys w podłożu, izolacje dwuskładnikowe zwykle mają kilkukrotnie lepszą zdolność przenoszenia rys niż te jednoskładnikowe. Ta istotna cecha wpływa na możliwość nanoszenia izolacji na spękane podłoża. Różnica między nimi jest także w ich przygotowaniu - te jednoskładnikowe mieszamy z wodą, a te dwuskładnikowe w odpowiednich proporcjach podanych przez producenta.

Dzięki temu, że jednoskładnikowe szlamy mieszamy z wodą, możemy wykonać konsystencję rzadszą lub gęstszą w zależności od metody nakładania szczotką lub pacą. Niestety w izolacjach dwuskładnikowych raczej nie ma możliwości regulowania konsystencji, co powoduje, że niektóre trudniej nałożyć szczotką. Ewentualne większe dolanie składnika mokrego będzie powodować, że na koniec zostanie za dużo składnika suchego.

Siatka zbrojąca Siatka zbrojąca nie zawsze jest wymagana. Oczywiście w dużej mierze zależy to od producenta danego produktu. Z reguły jednak siatkę wtapia się w izolację, gdy chcemy zwiększyć jej odporność na rozciąganie, dlatego częściej wykonuje się tę czynność w produktach sztywniejszych, czyli jednoskładnikowych izolacjach szlamowych, szczególnie gdy zaizolować trzeba powierzchnie zewnętrzne, np. tarasów, które silnie narażone są na oddziaływania termiczne. W przypadku izolacji dwuskładnikowych siatkę dodaje się najczęściej tam, gdzie warunki eks-

ploatacji są najcięższe. Niebagatelną rolą siatki jest kontrola grubości wykonanej powłoki. Zatapiając siatkę, mamy pewność, że grubość nakładanej izolacji jest odpowiednia, wszak siatka musi być zatopiona w całości, nie może być widoczna.

Jak szybko izolacja wiąże?

Izolacje szlamowe w optymalnych warunkach wiążą w tempie ok. 0,8 mm grubości na 1 dzień, dlatego przyjmując średnią grubość 2,5-3,0 mm izolacji, 3-4 dni powinny wystarczyć, aby była związana. Oczywiście jeśli temperatura jest niska, a wilgotność wysoka, czas ten może być wydłużony.

Czy izolacja będzie wtedy sucha?

Trudno powiedzieć, bo zależy to przede wszystkim od owych warunków wysychania. Inaczej zachowują się folie w płynie, te wiążą poprzez odparowanie wody na zewnątrz, więc proces wiązania ściśle powiązany jest z temperaturą i wilgotnością powietrza oraz podłoża.

Izolacja bez przykrycia?

Czy izolacje można zostawić bez przykrycia ich płytkami? Wnętrz to pytanie raczej nie dotyczy, wewnątrz pogoda nigdy nie sprawi psikusa. Na zewnątrz to co innego, często pogoda zaskakuje i prace należy przerwać na okres zimowy. Izolacje cementowe są odporne na UV, a więc pozostawienie ich bez przykrycia kolejnymi warstwami niczym im nie grozi. Na trwałość tak pozostawionej izolacji wpływ mają tylko uszkodzenia mechaniczne.

Izolacje to temat rzeka. Mam nadzieję, że w tych kilku poradach cześć zagadnień została wyjaśniona.

Bartosz Polaczyk

Wyniki internetowej sondy: październik (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ X/2015) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym.

Wejdź na www.instalator.pl www.instalator.pl

29

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Zastosowanie grafenu w fotowoltaice

Ogniwa trzeciej generacji Głównymi cechami grafenu, które przemawiają za wykorzystaniem go w produkcji paneli słonecznych, są niewątpliwie jego wytrzymałość, wysoka przewodność elektryczna oraz bardzo dobra przepuszczalność optyczna.

Teoretycznie o pochodzeniu grafenu wiemy już od lat 50. ubiegłego wieku. Jednak do 2004 roku środowisko naukowe podważało występowanie w przyrodzie dwuwymiarowego grafenu. W roku 2004 prosty eksperyment zmienił spojrzenie na ten wyjątkowy materiał. Andre Geim i Konstantin Novoselov udowodnili występowanie dwuwymiarowego grafenu dzięki doświadczeniu z taśmą. Listek taśmy klejącej naukowcy przykładali do grafitu.

Stopniowo odklejali od siebie kolejne warstwy, aby finalnie pozostała na listku taśmy jedynie warstwa o grubości jednego atomu. Z pozoru banalne doświadczenie pozwoliło uczonym w 2010 r. otrzymać nagrodę Nobla.

W grafenie możemy zaobserwować heksagonalne ułożenie atomów oraz płaską jednoatomową warstwę węglową.

Zainteresowanie tym materiałem spowodowane jest jego nadprzeciętnymi właściwościami. Jego przewodność ciepła wynosi od 4800 do 5300 W/(m * K). Dla porównania przewodność ciepła dla srebra wynosi jedynie 429 W/(m * K). W temperaturze pokojowej charakteryzuje się dużą ruchliwością elektronów μ ≈ 200 000 cm²/(V * s). Posiada o wiele większą wytrzymałość na rozciąganie w porównaniu do np. stali i wynosi ona 130 GPa. Z punktu widzenia fotowoltaiki bardzo istotną cechą materiału jest możliwość konwersji promieni słonecznych na energię. Naukowcy wykazali, że jeden foton może wybić więcej niż jeden elektron.

30

Cechy grafenu Głównymi cechami grafenu, które przemawiają za wykorzystaniem go w produkcji paneli słonecznych, są niewątpliwie jego wytrzymałość, wysoka przewodność elektryczna oraz bardzo dobra przepuszczalność optyczna.

Ogniwa na bazie grafenu byłyby w stanie pochłaniać światło z całego spektrum widma słonecznego. Rozważmy zmiany, jakie mogą nastąpić w przypadku zamiany krzemu występującego w panelach fotowoltaicznych na grafen. Istota działania modułów fotowoltaicznych polega na produkcji prądu stałego, który jest zamieniany za pomocą inwertera na prąd zmienny, którym możemy zasilać standardowe urządzenia domowe. W panelach prąd powstaje na skutek pochłaniania fotonu przez płytkę krzemową i wybijania elektronu. Ruch ten to stały prąd elek-

tryczny. Standardowa konstrukcja paneli pozwala na konwersję jednego fotonu na jeden elektron. Badania prowadzone przez instytut ICFO w Hiszpanii jednoznacznie mówi o ogromnym potencjale grafenu w fotowoltaice.

Wskazania są na tyle optymistyczne, że możemy sądzić, iż maksymalna sprawność ogniwa może wynosić ok. 60%.

Naukowcy Marc Gluba i Norbert Nickel przeprowadzili doświadczenie, w którym osadzili grafen na szklanej płytce, a następnie pokryli go krzemem w dwóch różnych wersjach.

Pierwsza opcja zakładała pokrycie bezpostaciowym krzemem, a druga polikrystalicznym krzemem. Wyniki okazały się zaskakujące, ponieważ pomimo podgrzania warstwy krzemu okazało się, że pierwsza warstwa grafenu praktycznie zachowuje całe swoje właściwości, mimo że jest przykryta. Badania wykazały, że ruchliwość ładunków w warstwie grafenowej jest 30 razy większa niż w konwencjonalnej warstwie stworzonej z tlenku cynku.

Grafen w ogniwach III generacji Ogniwami III generacji możemy nazwać te, które są pozbawione tradycyjnych złączy typu półprzewodnikowych. Do III generacji ogniw zaliczamy te oparte na polimerach oraz ogniwa typu DSSC (ang. Dye Sensitized Solar Cell). Ogniwa typu DSSC możemy w pewnym sensie porównać do roślin, ponieważ zawierają barwnik, który działa podobnie jak chlorofil. Różnica polega na produkcie w roślinach otrzymujemy cukry, natomiast w ogniwach prąd elektryczny.

Ogniwa III generacji zajmują obecnie niewielki % www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Rys. 1 Szklana płytka pokryta grafenem i krzemem w doświadczeniu Glauby (www.helmholtz-berlin.de). produkcyjny w rynku fotowoltaicznym. DSSC, czyli ogniwa składające się z nanokomórek zawierających barwnik, potrafią pracować obustronnie przy świetle odbitym oraz rozproszonym. Ogniwa tego typu są bardzo elastyczne oraz cienkie. Cecha ta pozwala na ich montaż na płaskich powierzchniach szklanych, kolejną ich zaletą jest fakt, że sprawdzą się również w odróżnieniu od ogniw starszych generacji w miejscach częściowo zacienionych dzięki swojej budowie. Pomimo opisanych zalet trzecia generacja ma jedną podstawową wadę, a mianowicie jednym z głównych składników tych ogniw jest platyna. Koszt platyny to

12 (208), grudzień 2015

około 1500$ za uncję. Koszt produkcji paneli III generacji przy wykorzystaniu platyny jest bardzo wysoki, co powoduje niskie zainteresowanie pod względem ekonomicznym tą technologią. Alternatywą dla platyny, a co za tym idzie - dla ogniw III generacji, może stać się grafen. Naukowcy Yun Hang Hu i Caroll McArthur odkryli, że platynę można zastąpić grafenem bez straty wydajności przetwarzania energii elektrycznej. Jednak do tej zmiany potrzebny jest grafen w postaci 3D. Nie sprawdzi się w tym modelu solarnym znany grafen 2D. W celu otrzymania struktury trójwymiarowej naukowcy przeprowadzili jego syntezę w innowacyjny sposób. W zrealizowanej przez nich reakcji doszło do złączenia tlenku węgla wraz z tlenkiem litu. Produktami tej przemiany był węglan litu oraz grafen. Węglan litu okazał się w dodatku produktem sprzyjającym procesowi uzyskiwania grafenu w strukturze 3D, ponieważ izolował od siebie arkusze grafenu, co w efekcie pozwoliło na losowe nieregularne po-

Rys. 2 Obraz grafenu 3D o strukturze plastra miodu (www.sciencedaily.com). łączenie się grafenu w wielu płaszczyznach. Okazało się, że węglan litu usuwa się bez problemów za pomocą kwasu ze struktury trójwymiarowej grafenu. Badania nad sprawnością ogniwa grafenowego, które zastąpiły platynowe, wykazały, że nowy typ przekształcił 7,8% energii słonecznej w elektryczną. Dla porównania przy zastosowaniu platyny 8% energii słonecznej jest przekształcane, więc różnica nie jest duża. Łukasz Hećman

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Zapytano mnie - mogą zapytać i Ciebie.

Można skorzystać!

Odpowiadam, bo wypada...

Dzień dobry, Zwracam się z zapytaniem odnośnie do dyrektywy, która weszła w życie 26.09.2015 r. Prowadzę aktualnie inwestycję budowy jednego ze szpitali na terenie RP. Pozwolenie na budowę zostało wydane przed datą wejścia w życie ww. Dyrektywy, do pozwolenia został dołączony projekt budowlany wraz z projektem kotłowni. Projekt kotłowni oparty jest na dwóch kotłach grzewczych niekondensacyjnych, z palnikami wentylatorowymi, olejowo-gazowymi o mocy około 200 kW każdy.

Obecnie rozpoczęliśmy realizację kotłowni, niestety nie wiemy, jak potraktować Dyrektywę, w myśl której nie możemy zastosować kotłów o parametrach założonych w projekcie (niekondensacyjnych). Ze względu na uwarunkowania obiektu, nie możemy wybrać kotłów kondensacyjnych, dlatego że parametry temperatury układu grzewczego obliczone są dla parametrów 80/60, a dodatkowo nie ma dostępnych kotłów kondensacyjnych olejowo-gazowych. Zastosowanie ekonomizera na spalinach, zwiększającego sprawność układu, także nie wchodzi w grę. Należy też zwrócić uwagę, że przetarg na budowę tego obiektu odbył się prawie rok temu i oferty złożone zostały na urządzeniach z projektu.

Wprowadzenie zmian mających na celu sprostanie wymogom Dyrektywy wiąże się nie tylko z gigantycznym wzrostem kosztów inwestycyjnych, ale przede wszystkim z trudnościami technicznymi dotyczącymi zmiany technologii pracy układu.

Wprowadzenie Dyrektywy oceniam bardzo pozytywnie, zwiększenie efektywności pracy układu grzewczego jest jak najbardziej wskazane, powinno ono jednak dotyczyć obiektów, gdzie pozwolenie na budowę zostało wydane po terminie wdrożenia Dyrektywy.

Proszę o informację, czy w tej sytuacji zapisy Dyrektywy powinny respektowane?

Serdecznie pozdrawiam!

Wojciech Andrzejewski

32

Szanowna Redakcjo!

Dokumenty odnoszące się do tej sytuacji to konkretnie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią, oraz Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 813/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych.

Powyższa Dyrektywa wyznaczyła cel, jakim jest ochrona środowiska naturalnego oraz zmniejszenie zużycia energii nieodnawialnej poprzez propagowanie wysokosprawnych urządzeń związanych z energią (wytwarzających, wykorzystujących, przekazujących energię). Rozporządzenie jest z kolei aktem prawnym wypełniającym wymagania Dyrektywy i zawiera wytyczne dla konkretnych produktów. W przypadku Rozporządzenie 813/2013 wymogi dotyczą wprowadzania do obrotu lub użytkowania ogrzewaczy pomieszczeń o znamionowej mocy cieplnej 400 kW. Wymogi muszą być spełnione przez każdy produkt wprowadzany do obrotu, a więc w tym konkretnym przypadku przez producenta kotłów grzewczych wykorzystywanych do ogrzewania pomieszczeń. Wymagania sprawności użytkowej zostały postawione dość wysoko, przez to spełniają je jedynie kotły kondensacyjne (patrz „Załącznik II” niniejszego Rozporządzenia).

Oznacza to, że z dniem wejścia w życie Rozporządzenia 813/2013, a więc 26.09.2015 r. producent urządzeń grzewczych nie może wprowadzać do obrotu urządzeń niespełniających wymagań, o ile te wykorzystywane będą do ogrze-

wania pomieszczeń (nawet jeżeli obieg ogrzewania pomieszczeń stanowi tyko część całego systemu grzewczego).

Zarówno Dyrektywa, jak i Rozporządzenie pochodzą sprzed kilku lat i przez ostatnie miesiące środowisko branżowe starało się dość dużo mówić o ich wprowadzeniu i wpływie na rynek.

Na szczęście na rynku dostępne są kotły olejowo-gazowe kondensacyjne, najczęściej w formie kotła niskotemperaturowego z przystawką kondensującą pod jedną obudową i sprzedawane jako jeden kompletny produkt (np. Vitoradial 300-T firmy Viessmann).

Pozwolenie na budowę oznacza jedynie, że można przystąpić do czynności budowlanych - jednak należy przestrzegać obowiązujących w danej chwili przepisów.

Dawid Pantera Szanowna Redakcjo!

Między kotłem klasycznym a kotłem wykonanym w technice kondensacyjnej zachodzi nie tylko istotna różnica w ich budowie. Są one przede wszystkim predysponowane do pracy w różnych warunkach termicznych czynnika grzewczego. Kocioł kondensacyjny wymaga zauważalnie niższej temperatury tego czynnika. A to pociąga konieczność indywidualnego dopasowania systemu grzewczego do jego źródła, choćby zastosowania odpowiednio dobranych grzejników. Dla przekazania określonego strumienia ciepła od grzejników do otoczenia przy niższej różnicy temperatury między nośnikiem a powietrzem w pomieszczeniu niezbędna jest odpowiednio większa powierzchnia grzejnika. Idea stosowania techniki kondensacyjnej jest oczywista - podnosi ona efektywność energetyczną systemu grzewczego. Ale tym niemniej termin www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wykonania dokumentacji narzuca obowiązujące rozwiązania.

Jest też stara rzymska zasada prawna: lex retro non agit (łac. prawo nie działa wstecz). Dlatego też, chociaż nie jestem prawnikiem, uważam, że nowa dyrektywa nie może w sposób bezwzględny narzucać obowiązku stosowania techniki kondensacyjnej w już realizowanych inwestycjach.

Z poważaniem dr inż. Piotr Kubski Szanowna Redakcjo, W odpowiedzi na zapytanie (...) dotyczące wdrażania Rozporządzenia Komisji (UE) 813/2013, stanowiącego akt wykonawczy do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w sprawie wymagań ekoprojektu dla produktów związanych z energią (tzw. dyrektywa ERP - Energy-related products) informujemy: Ogólne wymagania w zakresie ekoprojektu określone zostały w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 r. nr 138, poz. 935, z późn. zm.), a także w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie procedur oceny zgodności wyrobów wykorzystujących energię oraz ich oznakowania (Dz. U. z 2011 r. nr 8, poz. 32), które stanowią wdrożenie do polskiego systemu prawnego ww. dyrektywy 2009/125/UE. Ustawa o systemie oceny zgodności określa zasady funkcjonowania systemu oceny zgodności z za-

12 (208), grudzień 2015

sadniczymi i szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobów. Dokonanie oceny zgodności jest obowiązkowe przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu lub oddaniem do użytku.

Termin „wprowadzenie do obrotu” został zdefiniowane w art. 5 ustawy o systemie oceny zgodności. Pojęcie „wprowadzenie do obrotu” oznacza działanie, w wyniku którego wyrób jest po raz pierwszy udostępniany na rynku wspólnotowym, z zamiarem jego dystrybucji i używania na terenie Unii Europejskiej. Udostępnienie może odbywać się nieodpłatnie albo za opłatą. Należy przez to rozumieć, że wyrób udostępniony w jakimkolwiek z państw członkowskich UE został już wprowadzony do obrotu.

Do dyrektywy 2009/125/UE wydawane są akty wykonawcze, które określają szczegółowe wymagania dla poszczególnych grup produktów. Obowiązują one bezpośrednio i nie wymagają wdrożenia do polskiego porządku prawnego.

Odnosząc się do pytania dotyczącego wprowadzania do obrotu ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych, w tym w szczególności kotłów grzewczych, uprzejmie informuję, że kotły już wyprodukowane na terenie UE lub sprowadzone z zagranicy i odprawione, które są udostępnione do sprzedaży (znajdujące się w magazynach i hurtowniach) są już „wprowadzone do obrotu”. Jeżeli zatem zostało potwierdzone odpowiednimi dokumentami, że wprowadzenie do obrotu kotłów

nastąpiło przed 26 września 2015 roku, to będzie można je instalować i uruchamiać również po tej dacie. Jeżeli jednak kotły zostały przez producenta (lub importera) wprowadzone do obrotu po dniu 26 września 2015 r., to przepisy rozporządzenia muszą być bezwzględnie respektowane, a kwestia wcześniejszej daty wydania pozwolenia na budowę (tj. przed datą wejścia w życie wymagań) nie zwalnia z obowiązku stosowania tych przepisów.

Jednocześnie informujemy, że Minister Gospodarki, jako organ administracji publicznej i władza wykonawcza, nie jest uprawniony do dokonywania wiążącej interpretacji przepisów prawa. Dokonywać tego może jedynie w konkretnym przypadku sąd powszechny.

Ponadto informujemy, iż Komisja Europejska na stronach: http://ec.europa.eu/energy/efficiency/labelling/doc/2012_labelling_faq.pdf http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/documents/eco-design/guidance/index_en.htm publikuje odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące wymagań w zakresie ekoprojektu w odniesieniu do produktów wykorzystujących energię.

Z poważaniem Mariusz Kozłowski Ministerstwo Gospodarki Departament Komunikacji Społecznej Naczelnik Wydziału

(Regulamin: www.instalator.pl)

Konkurs z: Rozwiązaniem jest hasło utworzone z liter znajdujących się w odpowiednich (ponumerowanych) polach.

Pionowo: A. zapach; B. kolor w kartach; C. trasa; D. arabskie nakrycie głowy; E. rybia kość; F. fragment gry w tenisie; G. ssak lub samolot; H. wielka siła; I. kwitnący krzew; Rozwiązanie prosimy przesłać na adres naszej redakcji (stopka redakcyjna na s. 5) lub e-mail: konkurs@instalator.pl - do 15.01.2016 roku.

www.instalator.pl

Sponsor konkursu Buderus - ufundował trzy nagrody niespodzianki.

33

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Nowe przepisy w branży

Jaki kocioł...

Obowiązująca od 25.09.2015 r. dyrektywa 2009/125/WE, ani również rozporządzenie do niej nie dają jasnych odpowiedzi co do zastosowania starych rozwiązań. Mówi się w niej jedynie o sprawności sezonowej urządzeń. Brak jest jednolitej wykładni co do sytuacji, w której zakupiło się kocioł na podstawie starych przepisów.

Rozporządzanie tak naprawdę mówi o sytuacji producentów i dystrybutorów, a nie użytkowników.

We wrześniu 2015 r. zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Komisji (UE) NR 813/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych.

Dyrektywa 2009/125/WE ustanawia ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (tzw. dyrektywa ErP - Energy related Products) dla urządzeń o mocy do 400 kW oraz dyrektywa 2010/30/UE w sprawie wskazania poprzez etykietowanie i standardowe informacje o produkcie zużycia energii oraz innych zasobów przez produkty związane z energią (tzw. ekoetykietowanie - ecolabelling) - dla urządzeń do 70 kW oraz zbiorników o pojemności do 500 l.

Jeżeli chodzi o zużycie energii podczas użytkowania, poziom efektywności energetycznej lub zużycia musi zostać ustalony w taki sposób, aby koszt cyklu życia reprezentatywnych modeli produktu był minimalny dla użytkowników końcowych, z uwzględnieniem wpływu na inne aspekty środowiskowe. Data wejścia wymogu w życie musi uwzględniać cykl zmiany projektu produktu.

Każdy wymóg dotyczący ekoprojektu stosuje się zgodnie z następującym harmonogramem: a) od dnia 26 września 2015 r.: - ogrzewacze muszą spełniać wymogi określone w pkt 1 lit. a), pkt 3 i 5 załącznika II;

34

- ogrzewacze wielofunkcyjne muszą spełniać wymogi określone w pkt 2 lit. a) załącznika II; b) od dnia 26 września 2017 r.: - elektryczne ogrzewacze pomieszczeń, elektryczne ogrzewacze wielofunkcyjne, kogeneracyjne ogrzewacze pomieszczeń, ogrzewacze pomieszczeń z pompą ciepła i ogrzewacze wielofunkcyjne z pompą ciepła muszą spełniać wymogi określone w pkt 1 lit. b) załącznika II; - ogrzewacze wielofunkcyjne muszą spełniać wymogi określone w pkt 2 lit. b) załącznika II; c) od dnia 26 września 2018 r.

- ogrzewacze ciepła muszą spełniać wymogi określone w pkt 4 lit. a) załącznika II. Zgodność z wymogami dotyczącymi ekoprojektu jest mierzona i obliczana zgodnie z wymogami określonymi w załączniku III. Mając na uwadze szczegóły rozporządzenia, należy podkreślić, że: a) od dnia 26 września 2015 r. sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń i sprawność użytkowa ogrzewaczy nie jest niższa niż podane wartości: l kotły paliwowe do ogrzewania pomieszczeń o znamionowej mocy cieplnej 70 kW i wielofunkcyjne paliwowe kotły grzewcze o znamionowej mocy cieplnej 70 kW, z wyjątkiem kotłów typu B1 o znamionowej mocy cieplnej 10 kW i kotłów wielofunkcyjnych typu B1 o znamionowej mocy cieplnej 30 kW:

- sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 86%. l kotły typu B1 o znamionowej mocy cieplnej 10 kW i kotły wielofunkcyjne typu B1 o znamionowej mocy cieplnej 30 kW: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 75%. l kotły paliwowe do ogrzewania pomieszczeń o znamionowej mocy cieplnej > 70 kW i 400 kW oraz wielofunkcyjne paliwowe kotły grzewcze o znamionowej mocy cieplnej > 70 kW i 400 kW: - sprawność użytkowa przy znamionowej mocy cieplnej wynoszącej 100% nie jest niższa niż 86%, a sprawność użytkowa przy znamionowej mocy cieplnej wynoszącej 30% nie spada poniżej 94%. l kotły elektryczne do ogrzewania pomieszczeń i wielofunkcyjne elektryczne kotły grzewcze: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 30%. l kogeneracyjne ogrzewacze pomieszczeń: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 86%. l ogrzewacze pomieszczeń z pompą ciepła i wielofunkcyjne ogrzewacze z pompą ciepła, z wyjątkiem niskotemperaturowych pomp ciepła: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 100%. l niskotemperaturowe pompy ciepła: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 115%. b) Od dnia 26 września 2017 r. sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń kotłów elektrycznych do ogrzewania pomieszwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

czeń, wielofunkcyjnych elektrycznych kotłów grzewczych, kogeneracyjnych ogrzewaczy pomieszczeń, ogrzewaczy pomieszczeń z pompą ciepła i wielofunkcyjnych ogrzewaczy z pompą ciepła nie jest niższa niż podane wartości: l kotły elektryczne do ogrzewania pomieszczeń i wielofunkcyjne elektryczne kotły grzewcze: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 36%. l kogeneracyjne ogrzewacze pomieszczeń: - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 100%. l ogrzewacze pomieszczeń z pompą ciepła i wielofunkcyjne ogrzewacze z pompą ciepła, z wyjątkiem niskotemperaturowych pomp ciepła. Sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń nie jest niższa niż 110%.

W praktyce oznacza to, że w większości obecnych dziś na rynku kotłów, grup pompowych itd. będą musiały być stosowane pompy obiegowe, spełniające warunki tej dyrektywy. To z kolei skutkuje zastąpieniem aktualnych modeli poszczególnych urządzeń - nowszymi, podobnymi urządzeniami - zmodyfikowanymi tylko o pompę, o ile aktualne modele jeszcze nie spełniają tego warunku.

Dyrektywa ErP dopuszcza od dnia 26 września 2015 r. możliwość wprowadzania na rynek UE wyłącznie urzą-

12 (208), grudzień 2015

dzeń grzewczych, które spełniają określone normy efektywności energetycznej. W praktyce będzie to skutkowało dla poszczególnych grup produktowych w następujący sposób: l kotły gazowe - sprawność średnioroczna (liczona w określony sposób narzucony dyrektywą) > 86% - takie warunki będą spełniać jedynie kotły kondensacyjne, więc kotły konwencjonalne znikną praktycznie ze sprzedaży. Jedynym wyjątkiem będą kotły konwencjonalne z otwartą komorą spalania, które będą dopuszczone do sprzedaży jedynie z przeznaczeniem do modernizacji pojedynczych urządzeń w układzie wspólnego komina w budynkach wielorodzinnych co jest rozwiązaniem raczej mało popularnym w Polsce. l podgrzewacze c.w.u. - sprawność średnioroczna (liczona w określony sposób narzucony dyrektywą) > 75% - prawie wszystkie urządzenia dostępne obecnie na polskim rynku spełniają te warunki, l kolektory słoneczne - efektywność energetyczna - praktycznie wszystkie obecne dzisiaj na rynku urządzenia spełniają te warunki, l pompy ciepła - efektywność energetyczna - wszystkie obecne dzisiaj na rynku urządzenia spełniają te warunki, l zasobniki c.w.u. - efektywność energetyczna - wszystkie obecne dzisiaj na rynku urządzenia spełniają te warunki.

Podstawą zastosowania starych i nowych rozwiązań wydaje się być

efektywność ogrzewania pomieszczeń, a nie wybór określonego kotła o określonej mocy. Wskazówki do takiej wykładni możemy znaleźć w załączniku nr 2 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią. Jednakże warto również pamiętać o tym, że ani Dyrektywa, ani również rozporządzenie do niej nie dają jasnych odpowiedzi co do zastosowania starych rozwiązań. Mówi jedynie o sprawności sezonowej urządzeń. Brak jest jednolitej wykładni co do sytuacji, w której zakupiło się kocioł na podstawie starych przepisów. Rozporządzanie tak naprawdę mówi o sytuacji producentów i dystrybutorów, a nie użytkowników. Zresztą taką samą opinię można znaleźć na stronach Stowarzyszenia Producentów i Importerów Grzewczych. Z uwagi na ten fakt odpowiedniej wykładni należy oczekiwać z Ministerstwa Gospodarki co do nowych rozwiązań prawnych.

Przemysław Gogojewicz Podstawa prawna: Rozporządzenie Komisji (UE) nr 813/2013 z dnia 2 sierpnia 2013 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych.

(Regulamin: www.instalator.pl)

Konkurs z: 1

2

1. Montaż zaworu zwrotnego na głównym przewodzie odprowadzającym.

2. Montaż zaworu na przewodzie odprowadzającym ścieki wyłącznie z pomieszczeń położonych poniżej poziomu zalewania.

www.instalator.pl

Pomieszczenia znajdujące się poniżej poziomu zalewania powinny być chronione przed przepływem zwrotnym za pomocą odpowiedniego zaworu zwrotnego. Na którym schemacie pokazany został prawidłowy, zgodny z normą, montaż zaworu zwrotnego?

Rozwiązanie prosimy przesłać na adres naszej redakcji (stopka redakcyjna na s. 5) lub e-mail: konkurs@instalator.pl - do 15.01.2016 roku.

Nagrodami, ufundowanymi przez sponsora konkursu, firmę Kessel, są: dwie zasuwy burzowe Staufix.

35

miesięcznik informacyjno-techniczny

12 (208), grudzień 2015

Świeże, świeższe i najświeższe (a także prosto z... konserwy) informacje z instalacyjnego rynku

Co tam Panie w „polityce”?

25 lat firmy SANET! 28 listopada 2015 r. deszcz rozlał się nad Trójmiastem niczym z pękniętej rury. Jak jednak przystało na firmę z branży sanitarnej, obchody 25-lecia gdyńskiego SANET-u odbyły się w suchych i komfortowych warunkach w Centrum Konferencyjnym Hotelu Sheraton w Sopocie. Wśród życzliwych 250 gości (tyle się przyjaciół namnożyło przez te ćwierć wieku - a to garstka z nich!) współwłaściciel firmy Andrzej Szostak wspominał początki firmy i przedstawił obecną mocną pozycję na pomorskim rynku instalacyjnym. Były podziękowania dla pracowników oraz partnerów handlowych, z którymi SANET wiąże plany na przyszłość. Głos zabrał również prezes Instal-Konsorcjum sp. z o.o. z Wrocławia, Ryszard Jędrzejewski, który przed-

stawił potencjał firm Grupy Instal-Konsorcjum na polskim rynku instalacji grzewczych i sanitarnych. Zaprezentował też korzyści płynące z udziału IK w europejskiej organizacji firm sanitarnych EDT. Eleganckie przyjęcie było okazją do wymiany doświadczeń między firmami wykonawczymi a producentami i dostawcami urządzeń grzewczych i sanitarnych. Jednak nie tylko - wymieniano się również gratulacjami i przyjacielskimi uściskami dłoni, a na czerwonym dywanie stanęły „Gwiazdy SANET-u”, czyli uhonorowani przez firmę długoletni odbiorcy oraz najstarsi stażem pracownicy. Żegnając się po skończonej części artystyczno-rozrywkowej, wszyscy życzyli sobie kolejnych obfitych lat i równie pozytywnych spotkań.

Konferencja OSA Studenckie Koło Naukowe Wentylacji, Klimatyzacji i Ogrzewnictwa Equilibrium oraz Studenckie Koło Naukowe Gospodarki Odpadami zapraszają na „II Ogólnopolską Konferencję Naukową >>OSA<< - Odpady, Środowisko, Atmosfera”, która odbędzie się pod honorowym patronatem Dziekana Wydziału Inżynierii Środowiska prof. dr hab. inż. Elżbiety Nachlik. Konferencja naukowa odbędzie się na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej przy ul. Warszawskiej 24 w Krakowie w dniach 20-21 kwietnia 2016 r. Wydarzenie kierowane jest do studentów i doktorantów Inżynierii Środowiska oraz kierunków pokrewnych. Szczegółowe informacje dotyczące konferencji można znaleźć na stronie internetowej: osa.wis.pk.edu.pl

36

O miedzi w prestiżowym gronie Największe autorytety sektora miedziowego, znani architekci i projektanci oraz osoby pasjonujące się miedzią spotkały się 19 listopada we Wrocławiu, by rozmawiać o stojących przed miedziową branżą szansach na rozwój.

Konferencja w Narodowym Forum Muzyki była najważniejszym elementem jubileuszu 20-lecia Europejskiego Instytutu Miedzi.

Konferencja, która odbyła się 19 listopada 2015 r. w Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu, zgromadziła przedstawicieli wielu branż, m.in. wydobywczej, przetwórczej energetycznej, budownictwa, medycznej czy designu. O szansach i wyzwaniach dla europejskiego sektora miedziowego mówił John Schonenberger, dyrektor wykonawczy European Copper Institute. Polskie doświadczenia w produkcji miedzi, ale także we wdrażaniu innowacyjnych projektów mających na celu poprawę bezpieczeństwa pracowników i sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi, przedstawił Herbert Wirth, prezes KGHM Polska Miedź. Mówił m.in. o badaniach nad zwiększeniem automatyzacji procesów wydobywczych czy technologiami energooszczędnymi.

Natomiast o znaczeniu miedzi dla zielonej gospodarki i odnawialnych źródeł energii mówił Grzegorz Wiśniewski, prezes Instytutu Energii Odnawialnej. Konferencję zakończyło wręczenie statuetek będących wyróżnieniem osób, których praca i za-

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

angażowanie w projekty realizowane wspólnie z Instytutem istotnie wpłynęły na rozwój zastosowań miedzi w Polsce i na świecie. Wśród nagrodzonych znaleźli się m.in. Herbert Wirth, prof. Wojciech Witkiewicz i prof. Zbigniew Śmieszek, dyrektor Instytutu Metali Nieżelaznych w Gliwicach.

Hybrydowa instalacja Obecnie coraz większą uwagę kieruje się na hybrydowe rozwiązania grzewcze, w których ciepło pozyskiwane jest z odnawialnych źródeł energii. Systemy takie działają dzięki połączeniu pomp ciepła z instalacją kolektorów słonecznych i magazynem ciepła. Dobrym przykładem obrazującym to zjawisko jest osiedle mieszkaniowe składające się z 445 mieszkań zlokalizowane jest na obrzeżach Wiednia. Projektanci stanęli więc przed wyzwaniem zaprojektowania autonomicznego źródła ciepła, które pokryje zapotrzebowanie na ciepło oraz ciepłą wodę użytkową dla całego osiedla (2444 MWh/rocznie). Zdecydowano się na połączenie trzech źródeł ciepła, spośród których kluczową rolę odgrywają urządzenia grzewcze wykorzystujące odnawialne źródła energii. Zaprojektowany system będzie działał na zasadzie sezonowego magazynu ciepła.

W jego skład wchodzą kolektory słoneczne o łącznej powierzchni pola kolektorowego 1500 m2, podziemny zbiornik o pojemności 55 m3 magazynujący wodę podgrzaną przez kolektory słoneczne oraz pompy ciepła. W zależności od parametrów temperaturowych na wyjściu z kolektorów sło-

necznych ciepło przekazywane jest do zbiornika magazynującego wodę (max. 35°C) lub bezpośrednio do zbiornika buforowego mikrosieci w budynkach (min. 62°C). Zaprojektowano trzy ciepłownie, z których każda wyposażona jest w pompę ciepła.

Pompy ciepła odbierają ciepło z podziemnego zbiornika, w którym temwww.instalator.pl

12 (208), grudzień 2015

peratura wody nie przekracza 35°C. Temperatura wody trafiającej z pompy ciepła do mikrosieci w budynkach wynosi 62°C. Trzecim źródłem ciepła jest kocioł gazowy, który załącza się w momencie, gdy kolektory słoneczne są niewystarczające dla osiągnięcia odpowiedniej temperatury wody w zbiorniku magazynującym. Kocioł gazowy podgrzewa wówczas wodę w zbiorniku do temperatury wymaganej dla dolnego źródła zastosowanych pomp ciepła.

W ten sposób połowa zapotrzebowania na ciepło jest pokrywana przez odnawialne źródła energii.

Ogrzewana dojazdówka 245 km kabli grzejnych marki DEVI produkowanych w fabryce Danfoss Poland w Grodzisku Mazowieckim zapewnia bezpieczeństwo kierowców w drodze na lotnisko w Ankarze. Gdy temperatura spada poniżej 4°C i pojawia się wilgoć, system załącza się automatycznie. Następnie, gdy śnieg zostanie stopiony, system się automatycznie wyłącza. W skład systemu przeciwoblodzeniowego wchodzą kable grzejne DEVIsnow 30T, czujniki wilgoci i temperatury oraz termostaty DEVIreg 850. Projekt objął wykonanie 3,5 km dwukierunkowej drogi po trzy pasy w każdym kierunku. Łącznie daje to 6 pasów, w których umieszczono 12 obwodów. W tym projekcie, który jest pierwszym na świecie odbywającym się na tak szeroką skalę, zainstalowano w sumie 245 km kabli grzejnych, 56 zintegrowanych czujników wilgoci i temperatury oraz 18 termostatów. System o łącznej mocy 6,7 MW ogrzewa obszar 17 tysięcy m2. Energia dostarczana jest do kabli przez 19 rozdzielni.

System jest uruchamiany automatycznie, gdy tylko wystąpi oblodzenie bądź opad śniegu. Jest to możliwe dzięki 24-godzinnej pracy czujników monitorujących warunki pogodowe.

Dzięki wizualizacji na ośmiu ekranach typu LED ustawionych wzdłuż drogi wszystkie informacje dotyczące działania systemu grzewczego przekazywane są kierowcom. Podróżujący tą największą drogą w Ankarze już nigdy nie będą borykać się z oblodzeniem czy też zalegającym śniegiem. Warto dodać, że użyte do tej inwestycji kable grzejne zostały wyprodukowane w Polsce.

Aquaphor na targach W dniach 3-6 listopada 2015 r. firma Aquaphor uczestniczyła jako wystawca w targach Aquatech w Amsterdamie (Holandia), gdzie prezentowała swoje produkty w ramach największej w Europie wystawy w branży technologii filtracji wody. Stoisko firmy tradycyjnie cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem zwiedzających. Aquaphor pokazał nowe systemy z serii filtrów podzlewozmywakowych serii DWM Morion, a także model z nowej linii dzbanków filtrujących Aquaphor Provance. Ponadto w asortymencie firmy Aquapohor po raz pierwszy pokazano filtry profesjonalne o bardzo dużej wydajności, przeznaczone do przemysłu i gastronomii. Obok domowych filtrów Aquaphor, systemów zmiękczająco-odżelaziających WaterBoss, stworzą one kolejny brand firmy - Aquaphor Professional, poszerzając tym samym gamę systemów filtrujących o kolejne, bardziej zaawansowane rozwiązania, które już niebawem pojawią się także na polskim rynku.

Kominki na targach Targi Kominki 2016 znów odbywają się razem z Budmą (2-5 luty 2016, Poznań). Stoiska będą znajdowały się w pawilonie 5A. Współorganizatorem jest Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kominki Polskie.

Targi to nie tylko możliwość zobaczenia nowych produktów i technologii w kominkowej branży, ale także finały konkursów - czyli najpiękniejsze kominki zaprojektowane i wykonane przez członków Stowarzyszenia Kominki Polskie w ostatnich dwóch latach oraz ogłoszenie wyników Konkursu „Mam Kominek”. W tym roku organizatorzy koncentrują się przede wszystkim na uczeniu prawidłowych technik palenia w kominkach, właściwego składowania drewna i podkreślaniu jak ważne jest mądre ogrzewanie. Na stoisku OSKP będą dostępne materiały i informacje przedstawiane w projekcjach multimedialnych. Dla tych, którzy mają problemy z kominkami lub czują się zagubieni w gąszczu internetowych informacji będzie działała „Loża ekspertów”.

37