Magazyn Instalatora 3/2018

www.instalator.pl

nakład 11 015

01 3. 2

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 3 (235), marzec 2018

8

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”: l l l l l

systemy rurowe Bufor w instalacji Degazator w akcji Kogeneracja Ogniwa paliwowe Poślizg w kielichu

Viega Smartpress

Gwarancja niewielkich strat ciśnienia

A ACJ W O IN N

viega.pl/Smartpress

Bez wątpienia wyższe ciśnienie Optymalne wartości współczynnika Zeta, rzeczywista optymalizacja strat ciśnienia oraz technologia zaprasowywania bez o-ringu i czasochłonnej kalibracji – to zalety naszego innowacyjnego systemu zaprasowywanego. Dzięki bezpiecznemu, szybkiemu montażowi i wysokiej klasy materiałom (stal nierdzewna i brąz), system idealnie nadaje się do każdej instalacji wody użytkowej i instalacji grzewczej.

Viega. Connected in quality.

1

2 1. Zoptymalizowane kształtki Viega Smartpress gwarantują niewielkie straty ciśnienia.

2. Podwójne kolanko ścienne do instalacji pierścieniowych i szeregowych.

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Jakiego typu rury zastosować do budowy instalacji: stalowe, z nierdzewki, miedziane, a może tworzywowe? W jakiej technologii łączyć je ze sobą: spawać, skręcać, zgrzewać czy też zaprasowywać? Jak pisze jeden z autorów artykułów ringowych (poświęconych w tym wydaniu „Magazynu Instalatora” systemom rurowym do instalacji wewnętrznych): „wybór instalacji rurowych jest tak samo istotny jak wybór odpowiednich urządzeń”. Należy dostosować rodzaj systemu (rury i złączki) do przesyłanego medium (zimna woda, ciepła woda, c.o., gaz, instalacja klimatyzacyjna, chłodnicza). Pamiętając o odpowiednim łączeniu, lub nie, materiałów ze sobą, należy zachowywać ich odpowiednią kolejność w instalacji z uwagi na możliwość wystąpienia korozji elektrochemicznej.

Z tematyką artykułu, którą chciałbym Państwa zainteresować, z pewnością stykacie się Państwo w swojej codziennej pracy: „Większość wewnętrznych instalacji kanalizacyjnych łączona jest za pomocą połączeń kielichowych. Aby ułatwić montaż i późniejszą pracę instalacji rurowej, konieczne jest użycie specjalnego środka poślizgowego na etapie montażu”. Jakie środki mamy do dyspozycji, czym się różnią, jak ich używać? Więcej na ten temat w artykule pt. „Uszczelka posmarowana” na s. 52-53.

Zapraszam do lektury artykułu poświęconego wentylacji grawitacyjnej (s. 60-61). Jak pisze autor: „Mimo pewnych słabości, które są wpisane w jej naturę, wentylacja grawitacyjna jest ciągle najpopularniejszym rozwiązaniem stosowanym w zabudowie jednorodzinnej.

Każdy typ wentylacji ma swoje słabe i mocne strony, a wybór konkretnego rozwiązania zależy już od subiektywnych oczekiwań użytkownika. Dlatego warto przeanalizować specyfikę i schemat działania wentylacji grawitacyjnej, a także wymagania, które są jej stawiane, by w sposób właściwy spełniała swoją funkcję”.

Instalacja grzewcza c.o. i c.w.u. powinna składać się, z pewnymi wyjątkami, z trzech głównych części: z instalacji dostarczających ciepło, z części magazynującej je i z instalacji odbierających ciepło. W artykule pt. „Rozkład niejednorodny” (s. 18-20) autor omawia znaczenie tego środkowego elementu.

W Poradniku ABC „Magazynu Instalatora” eksperci wypowiadają się na temat ochrony instalacji wodnych i kanalizacyjnych przed skutkami awarii. Zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć. Zapraszamy do kontaktu - pod każdym z tych artykułów znajdziecie Państwo bezpośredni telefon i e-mail do autora.

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: fot. z arch. firmy Viega.

l

Ring „MI”: systemy rurowe w instalacjach wewnętrznych s. 6-16

l Rozkład niejednorodny (Bufor w instalacji grzewczej) s. 18 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 21 l Upuszczanie gazów (Prawidłowa praca instalacji ogrzewczej - 2) s. 22 l Rejestracja na żeberkach (Podzielniki i grzejniki - 1) s. 24 l Komercyjne zastosowanie pomp ciepła s. 26 l Pompa ciepła kontra ekogroszek (Porównanie zużycia energii w budynkach - 1) s. 28 l Ogniwa paliwowe s. 30 l Regulacja temperatury wody s. 32 l Punkt rozdzielczy (Armatura w instalacjach) s. 34 l Odpowiadam, bo wypada... s. 36 l Rynek instalacyjno-grzewczy w Polsce w 2017 s. 38 l Poczta „MI” s. 40 l Ochrona antyoblodzeniowa s. 42 l Regulacja procesu spalania s. 44 l Mrozoodporne zawory czerpalne (strona sponsorowana marki Calido) s. 47 l

Przydomowe oczyszczalnie ścieków s. 48

l Rozsączanie i wentylacja (Projektowanie przydomowych oczyszczalni ścieków - 2) s. 48 l Zarządzanie ryzykiem (Wody opadowe - problemy w zarządzaniu przestrzennym) s. 50 l Uszczelka posmarowana (Preparaty poślizgowe w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych) s. 52 l Co tam Panie w „polityce”? s. 54 l Zabójcze zapachy (Odory i skażenia w otoczeniu sieci kanalizacyjnej) s. 56 l Pleśń w łazience (Chemia budowlana - na pomoc) s. 58

l

Badania ogniowe kominów s. 62

ISSN 1505 - 8336

l Wentylacja grawitacyjna s. 60 l Komin w płomieniu s. 62 l Kontrola kominów s. 64 l Komin i gruntowa pompa ciepła s. 66 l Agregaty kogeneracyjne s. 68

3 . 2

01 8

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4 Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70 Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41 https://www.facebook.com/MagazynInstalatora/ Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5 Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W kwietniu na ringu: instalacje w budynkach energooszczędnych, pasywnych...

Ring „MI”: wewnętrzne systemy instalacji rurowych rury, złączki, PE-X, polietylen, tworzywowy

Sander Press System rur Sander Press nie jest przeznaczony wyłącznie do instalacji w budownictwie jednorodzinnym. Jest świetnym rozwiązaniem dla mieszkalnictwa wielorodzinnego oraz budynków przemysłowych, usługowych i innych, ponieważ dużym atutem jest szeroki typoszereg średnic od 16 do 63 mm.

Rury systemu Sander PERT wykonane są z polietylenu, który ze względu na swoją unikalną strukturę molekularną jest odporny na wy-

cą barierę antydyfuzyjną. Dzięki zastosowaniu technologii wielowarstwowej, czyli połączeniu rury aluminiowej z dwiema rurami poliety-

soką temperaturę oraz długowieczny bez konieczności długotrwałego sieciowania jak w przypadku rur PE-X.

lenowymi, można mieć pewność, że bariera antydyfuzyjna z zewnątrz chroniona jest przed uszkodzeniami mechanicznym, a wewnątrz przed właściwościami penetrującymi, które może posiadać czynnik krążący w instalacji.

Rury charakteryzują się niezwykle niskim współczynnikiem chropowatości oraz wysokim współczynnikiem przewodzenia ciepła, dzięki

Technologia Technologia produkcji jest nowoczesna i innowacyjna oraz powala na jednoczesną produkcję warstw polietylenu wraz z procesem klejenia z warstwą aluminium stanowią-

6

czemu nadają się na pętle ogrzewania podłogowego. Największą zaletą rur Sander w zwojach jest ich giętkość. Jest to cecha dająca ogromną przewagę nad konkurencją w kraju i na świecie. Elastyczność rur zapewnia bardzo duży komfort podczas wykonywania instalacji niezależenie od pory roku oraz warunków temperaturowych, jakie panują w trakcie prowadzonych robót.

Rury wielowarstwowe systemu Sander Press posiadają wszystkie 4 klasy, czyli mogą być stosowane w instalacjach grzewczych oraz instalacjach cieplej i zimnej użytkowej, gdzie parametry pracy nie przekraczają 95ºC i 10 barów. Poza tym system posiada wszystkie dokumenty oraz atestacje krajowe i zagraniczne.

Jakość systemu rurowego, jego trwałość i długowieczność potwierdzone www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

są wieloma instalacjami pracującymi bezawaryjnie od wielu lat na całym świecie. W związku z tym faktem cały system Sander Press objęty jest dożywotnim ubezpieczeniem.

Szeroki typoszereg System rur Sander Press nie jest przeznaczony wyłącznie do instalacji w budownictwie jednorodzinnym. Jest świetnym rozwiązaniem dla mieszkalnictwa wielorodzinnego oraz budynków przemysłowych, usługowych i innych, ponieważ dużym atutem jest szeroki typoszereg średnic od 16 do 63 mm. Oprócz tego, w zależności od warunków technicznych inwestycji i/lub przekonań inwestora, Sander Press zawiera rury i połączenia o średnicy zarówno 25, jak i 26 mm. Wysokie stany magazynowe wszystkich rur i złączek systemu Sander PRESS dają pewność dostępności od ręki nawet najbardziej nietypowych elementów

Higieniczność systemu Warstwa aluminium umieszczona pomiędzy rurami polietylenowymi stanowi barierę antydyfuzyjną, czyli jest po prostu zabezpieczeniem przed przenikaniem tlenu do czyn-

3 (235), marzec 2018

nika w instalacji. Obecność tlenu w wodzie niesie za sobą kilka niekorzystnych skutków. Pierwszy z nich to możliwość wystąpienia korozji na metalowych elementach instalacji, a jest ich sporo. Poza tym w instalacjach niskotemperaturowych, takich jak podłogówki, w obecności tlenu dochodzi do rozwoju bakterii tlenowych oraz wytworzenia się szlamu w wodzie, co niekorzystnie wpływa na przepływ, a co za tym idzie na wydajność cieplną.

Złączki W systemie Sander Press do połączeń należy używać zaprasowywanych złączek Sander Press. ZłączniPytanie do...

Dlaczego prasowanie cęgami typu TH zapewnia najlepsze połączenie rury ze złączką? ki wykonane są z wysokiej klasy mosiądzu CW617N o niskiej zawartości ołowiu wynoszącej około 1,6%. Charakteryzują się zgrabnym wyglądem i niewielkim rozmiarem, jednocześnie odznaczając się wysoką jakością wykonania. Złączki mogą być prasowane przy użyciu cęgów typu TH, H oraz U, czyniąc system Sander Press

niezwykle uniwersalnym. Konstrukcja pierścienia prowadzącego uniemożliwia styk mosiężnego korpusu złączki z warstwą aluminium w rurze, zapobiegając zagrożeniu wystąpienia korozji elektrochemicznej na połączeniu rury i złączki. Dla zapewnienia stuprocentowej szczelności złączka wyposażona jest w dwa o-ringi wykonane z bardzo trwałego materiału, które są osadzone głębiej niż zwykle, uniemożliwiając przesunięcie podczas wkładania rury oraz minimalizując zagrożenie ścięcia o-ringu ostrą krawędzią rury.

Oprócz tego złączki wyposażone są w wizjery umożliwiające kontrolę głębokości nasunięcia rury na złączkę przed oraz po zaprasowaniu, umożliwiając natychmiastową poprawkę, jeżeli rura osunęłaby się ze złączki w trakcie prasowania.

Podsumowanie Wszystkie elementy systemu Sander Press wykonane są zgodnie z obowiązującymi normami oraz z zachowaniem najwyższych europejskich standardów jakości. Każda średnica jest dostępna na magazynie głównym Sander.

Mateusz Przybycień

Wyniki internetowej sondy: styczeń (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ 1/2018 - decyduje liczba odsłon artykułu na www.instalator.pl) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym. Wejdź na www.instalator.pl www.instalator.pl

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Dziś na ringu „MI”: systemy rurowe w instalacjach wewnętrznych rura, złączka, miedź, tworzywo, o-ring

Comap Produktem posiadającym wyjątkowe cechy, godne zaprezentowania na ringu „Magazynu Instalatora” i wyróżniającym się wśród innych dostępnych na naszym rynku systemów rurowych do instalacji wewnętrznych, jest SKINSPress firmy Comap.

Firma Comap posiada w swojej ofercie wysokiej jakości systemy rurowe stosowane do instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej oraz instalacji c.o. Jednym z argumentów przemawiających za stosowaniem produktów marki Comap jest fakt posiadania bardzo bogatej oferty złączek do wykonywania instalacji z.w., c.w. i c.o. z rur miedzianych (w różnych technologiach: lutowanej, skręcanej lub zaprasowywanej) oraz z rur wielowarstwowych lub PE-X łączonych w technologii zaprasowywanej lub skręcanej. Jednym z wyróżniających się produktów, posiadających wyjątkowe cechy, godne zaprezentowania na ringu „Magazynu Instalatora”, jest SKINPress

Kompleksowe rozwiązanie SKINPress jest to kompleksowe rozwiązanie, które zawiera złączki zaprasowywane SKINPress (mosiądz cynowany), SKINPress PPSU oraz rury wielowarstwowe MultiSKIN, BetaSKIN i rury PE-X. Szeroka gama produktów oraz szeroki zakres średnic rur i złączek (od 14

do 63 mm) pozwalają na wykonanie instalacji w większości obecnie budowanych budynków. Podstawowe parametry techniczne systemu: l możliwe zastosowanie w instalacjach wody użytkowej, centralnego ogrzewania, w tym ogrzewania podłogowego l maksymalna temperatura pracy: 95°C, l maksymalne ciśnienie pracy: 10 barów.

W przypadku innych czynników grzewczych niż woda wodociągowa lub specyficznych parametrów technicznych należy kontaktować się z producentem.

Pierścień do oceny poprawności zaprasowania W złączkach zaprasowywanych, oferowanych w SKINPress, zastosowano pierścień VisuControl pozwalający na łatwą i szybką ocenę, czy dokonano zaprasowania. W przypadku złączki mosiężnej, jak i wykonanej z PPSU, zastosowano specjalną ochronę o-ringu, która minimalizuje ryzyko uszkodzenia elementu uszczelniającego w czasie wprowadzania rury w złączkę. Kolejnym bardzo ważnym atutem złączki jest korpus wykonany z cynowanego mosiądzu. Cynowanie zabezpiecza korpus złączki przed korozją, która mogłaby pojawić się przy kontakcie mosiądzu z np. betonem. Innym elePytanie do...

Jakie są zalety stosowania technologii pierścienia Visu-Control?

8

mentem złączki, doskonale zabezpieczonym przed niekorzystnym wpływem środowiska, jest pierścień zaprasowywany, który został wykonany ze stali nierdzewnej.

Z zaciskarką w komplecie Dobry system rurowy to system, który można łatwo i szybko wykonać. Na pewno SKINSystem do takich należy - jest systemem opartym na złączkach zaprasowywanych, a zaprasowanie można wykonać sprawnie i szybko z zastosowaniem zaciskarek. Posiadamy w ofercie urządzenia akumulatorowe,

kablowe oraz ręczne. Wszyscy instalatorzy współpracujący z Partnerami Handlowymi Comap mają możliwość zakupu narzędzi do zaprasowywania na bardzo korzystnych warunkach.

Rodzaje rur Do systemu przystosowane są następujące rodzaje rur: l wielowarstwowe MultiSKIN4 (PEXc/Al/PE-Xc) - oferowane średnice 14, 16, 18, 20, 26 i 32 mm w zwojach oraz 40, 50 i 63 w sztangach, l wielowarstwowe BetaSKIN (PERT/Al/PE-RT) - oferowane średnice 14, 16, 18, 20, 26 i 32 mm w zwojach, l BetaPEX PEXb z warstwą antydyfuzyjną EVOH - oferowane średnice 16, 18, 20 mm w zwojach.

Wszystkie rury z oferty Comap spełniają surowe normy europejskie oraz posiadają niezbędne cerwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

tyfikaty upoważniające do sprzedaży i stosowania w naszym kraju oraz zapewniające o wysokiej jakości wykonania i bezpieczeństwie użytkowania (szczególnie istotne przy stosowaniu do instalacji wody użytkowej).

W związku z tym, że SKINPress składa się z wysokiej jakości złączek i rur oferowanych przez Comap, producent udziela 10 lat gwarancji na cały system.

Jest to bardzo mocny argument w rozmowach z klientem, tym bardziej że na naszym rynku oferowa-

nych jest wiele produktów, których jakość pozostawia wiele do życzenia.

Co bardzo ważne - firma Comap posiada ubezpieczenie produktowe, które w razie nieprzewidzianej sytuacji jest w stanie pokryć roszczenia użytkowników/klientów.

Złączka w odpowiednim kolorze Comap posiada w swojej ofercie m.in. gamę złączek miedzianych zaprasowywanych przeznaczonych do instalacji wodnych centralnego ogrzewania i wody użytkowej, instalacji solarnych oraz instalacji gazowych.

Parametry pracy instalacji (temperatura i ciśnienie) oraz rodzaj medium przesyłanego danym typem instalacji to podstawowe czynniki mające wpływ na wybór materiału o-ringu stosowanego w procesie produkcji złączek. www.instalator.pl

Konstrukcja złączki oparta jest w każdym z trzech wymienionych przypadków na tym samym korpusie, natomiast materiał uszczelnienia jest dla każdego rozwiązania inny i odpowiedni dla krańcowych parametrów pracy lub - w przypadku złączek gazowych - rodzaju czynnika.

Każdy typ złączek posiada cechowanie na korpusie, które ułatwia „odczytanie” przeznaczenia złączki, a dodatkowym elementem ułatwiającym identyfikację określonego typu złączki jest kolor o-ringu.

W przypadku dwóch pierwszych typów złączek można rozważać możliwość zastosowania złączki solarnej zamiast złączki do instalacji c.o., bo część zakresu parametrów pracy instalacji solarnej pokrywa się z zakresem parametrów pracy instalacji grzewczej. Dodatkowo mamy do czynienia z tym samym medium, czyli nie mamy destrukcyjnego działania czynnika grzewczego na materiał uszczelnienia. Ale gdybyśmy mieli do czynienia z instalacją c.w.u., to takiej zamiany nie można już zastosować, gdyż złączki solarne (z racji swojego podstawowego przeznaczenia) nie posiadają atestu higienicznego zezwalającego na stosowanie w instalacjach wody użytkowej.

Oczywiście, im wyższe, bardziej restrykcyjne parametry pracy, tym

wyższym wymaganiom musi odpowiadać materiał stosowany do wykonania uszczelnienia (o-ringu).

To ma natomiast bezpośrednie przełożenie na cenę materiału, z którego jest wykonany. W związku z tym pro-

ducenci mogą zadawać sobie pytanie, czy rynek jest gotowy na stosowanie droższego materiału, np. dla złączek do instalacji c.o., po to, by w razie potrzeby móc zastosować je np. do wykonania instalacji solarnej? Moim zdaniem chyba jeszcze nie, tym bardziej że ilość wykonywanych obecnie instalacji grzewczych i wody użytkowej jest wielokrotnie wyższa niż instalacji solarnych.

Dodatkowym elementem pozwalającym na rozróżnienie przeznaczenia złączek jest kolor pierścienia Visu-Control znajdującego się na korpusie złączki. Pierścień ten dla złączek do wody ma kolor zielony, dla złączek solarnych - biały, a dla gazowych - żółty. Pierścień Visu-Control pełni istotną rolę w czasie wykonywania prac instalacyjnych, gdyż pozwala na zidentyfikowanie w łatwy (wizualny) sposób połączenia niezaprasowanego. Zdarzało się, że instalator, mając do wykonania wiele zaprasowań, mógł przeoczyć jakieś połączenie i pozostawić je niezaprasowane.

Przy wykonywaniu połączenia za pomocą złączki z pierścieniem VisuControl w czasie zaprasowywania szczęka zaciskająca obejmuje także pierścień Visu-Control i miażdży go, na skutek czego pierścień po zwolnieniu szczęki zaciskającej odpada od złączki. W ten sposób instalator nie ma wątpliwości, które połączenie zostało zaprasowane, a które nie.

Firma Comap prowadzi program Certyfikowanego Instalatora Comap (CIC), który ma na celu szkolenie instalatorów oraz wymianę doświadczeń między producentem (Comap) a instalatorem w celu podnoszenia kwalifikacji i poznawania potrzeb rynku. Osoby zainteresowane uczestnictwem w szkoleniach CIC proszone są o kontakt z regionalnymi przedstawicielami Comap.

Artur Grabowski

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Ring „MI”: systemy rurowe w instalacjach wewnętrznych złączki, rura, instalacja, naprawcza

GEBO Czy możemy zapobiec awariom instalacji rurowych? Na pewno nie, ale możemy bardzo szybko naprawić uszkodzony odcinek przewodu za pomocą specjalnych obejm naprawczych GEBO, które każdy instalator lub zarządca nieruchomości powinien posiadać.

Każda awaria wodociągowa jest zjawiskiem losowym. Można ją opisać, charakteryzując jej genezę, czyli zespół uwarunkowań i przyczyn, które złożyły się na jej powstanie, siły powodujące zniszczenie elementów składowych układów wodociągowych i otoczenia, objętość wody, jaka wypłynęła z uszkodzonego elementu, oraz skutki awarii, które powstały w obiekcie (zniszczenie mienia). Główne przyczyny awarii w sieci wodociągowej związane są: z nieprawidłowym doborem materiału w odniesieniu do agresywności wody dostarczanej do obiektu przez zakład wodociągowy, błędami w wykonaniu instalacji, niewłaściwą eksploatacją (środowisko agresywne, w którym poprowadzone są rury) i wadliwym projektowaniem. Sieci i instalacje wewnętrzne mają zmienną strukturę niezawodnościową. Ciśnienie wody nie jest wartością stałą, lecz zmienną w poszczególnych godzinach lub dobach (krzywa rozbioru wody).

Duże wahania ciśnienia i skoki temperatury powodują zmęczenie materiału, z którego zbudowane są elementy (złączki żeliwne, stal, tworzywo sztuczne). W instalacji dochodzi do obniżenia wytrzymałości rurociągu w wyniku wielokrotnych obciążeń dynamicznych spowodowanych ciągle zmieniającymi się wartościami ciśnienia wody oraz uderzeniami hydraulicznymi, a także w wyniku korozji rurociągu.

Uderzenia hydrauliczne Powstają one w instalacji na skutek nagłej zmiany lub gwałtownego

10

zatrzymania prędkości przepływu wody silnie oddziałującej na wewnętrzne ścianki rury przesyłowej oraz jej połączenia. W skrajnych sytuacjach może to doprowadzić do pęknięcia korpusu rury, złączki lub rozszczelnienia połączeń.

Nieprawidłowo dobrane materiały Sieci wodociągowe zbudowane są głównie z żeliwa, stali, PVC, PEHD. Instalacje wewnętrzne w starej substancji mieszkaniowej w większości wykonane są z rur stalowych.

Obecnie do budowy instalacji wewnętrznej stosuje się rury z tworzyw sztucznych, miedzi oraz stali nierdzewnej. Nieodpowiednio dobrany materiał do planowanych warunków pracy oraz agresywności wody, temperatury i ciśnienia przyczynia się do powstawania licznych nieszczelności. Czynniki zewnętrzne, które oddziałują na przewody, takie jak: obciążenie dynamiczne, nadmierne wstrząsy czy drgania, wymuszają dobór materiałów o odpowiednich parametrach technicznych. Wyboru materiału powinien dokonać projektant i to on ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowy dobór.

Pytanie do...

Czy jakikolwiek produkt inny niż Gebo potrafi tak znacząco zmniejszyć koszty usunięcia awarii wodociągowej?

Wady materiałowe Na wady materiałowe składają się wady powstałe w czasie procesu produkcyjnego (zbyt cienka ścianka przewodu, zła jakość powłoki cynkowej lub jej brak, wadliwy odlew żeliwny, nieprawidłowo wykonany szew lub gwint na rurze stalowej, duża zawartość węgla na ściankach rur miedzianych oraz wady materiałowe nabyte podczas transportu lub składowania (zgniecenie lub załamanie rur z tworzywa) i magazynowania (promieniowanie UV, zawilgocenie).

Wszystkie niezależne badania potwierdzają, że największą podatność na awarie mają instalacje wodociągowe ze stali. Szczególnie dotyczy to instalacji wodociągowych ocynkowanych pracujących w temp. powyżej 55°C i w szczególności pracujących w połączeniach stal-rury miedziane, gdzie bardzo często dochodzi do korozji elektrochemicznej. Obecność tlenu rozpuszczonego w wodzie jest również jednym z najbardziej niebezpiecznych czynników powodujących korozję rur stalowych. W instalacjach miedzianych dochodzi również do perforacji ścianek przewodów, szczególnie w miejscach o dużej zawartości węgla lub przy zbyt dużej prędkości przepływu (piaskowanie wewnętrznej powłoki ochronnej wraz z dużą prędkością przepływu przepływ turbulentny).

Niezawodne złączki i obejmy Każda instalacja zrobiona nawet z najlepszych materiałów po jakimś czasie ulega uszkodzeniu lub wymaga modyfikacji (np. dodatkowego odgałęzienia). Nie ma nic bardziej denerwującego i zakłócającego spokój domowy niż problemy związane z awarią instalacji wodnej w mieszkaniu.

Najczęściej takie awarie są bardzo uciążliwe, nie tylko na skutek dużych strat materialnych, które mogą spowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wodować, ale przede wszystkim na skutek odcięcia dopływu wody, co często doprowadza do kłótni między sąsiadami. Czy możemy zapobiec takim awariom? Na pewno nie, ale możemy bardzo szybko naprawić uszkodzony odcinek przewodu za pomocą specjalnych obejm naprawczych GEBO, które każdy instalator lub zarządca nieruchomości powinien posiadać. Najlepszym i najszybszym rozwiązaniem pozwalającym na naprawę uszkodzonego odcinka lub wykonanie dodatkowego odejścia jest zastosowanie żeliwnych złączek zaciskowych Gebo Quick i obejm naprawczych Gebo Clamps. Gebo Quick to uniwersalne złączki zaciskowe przeznaczone do łączenia odcinków instalacji wodnych wykonanych ze stali lub PE. Natomiast Gebo Clamps to grupa obejm montażowo-naprawczych służących do naprawy nieszczelności i pęknięć w rurach stalowych. Gebo Quick to uniwersalne złączki zaciskowe wykonane z żeliwa ciągliwego ocynkowanego ogniowo i galwanicznie.

Dostępne średnice rur ½- 2" dla rur ze stali, 20 mm - 63,5 dla tzw. czarnych rur i PE. Złączki mają opatentowany w 1936 r. mechanizm stalowych pierścieni zaciskowych, który w połącze-

Fot. 1. Gebo Brass MD. niu z pierścieniem uszczelniającym z gumy NBR umożliwia wykonanie podłączenia dowolnej rury (stal, stal czarna, PE) w prosty, szybki i tani sposób.

Jest to największa zaleta tego typu konstrukcji. Dzięki temu otrzymujemy szybkie, pewne i przede wszystkim szczelne połączenie na wiele lat. Duże znaczenie ma również czas wykonania połączenia i wygoda montażu w trudno dostępnych miejscach za pomocą dwóch kluczy do rur. Dwudzielne obejmy remontowo-naprawcze skręca się za pomocą jednego klucza imbusowego. Stosując produkty Gebo, eliwww.instalator.pl

3 (235), marzec 2018

Nowości - do rur miedzianych

Fot. 2. Obejma Gebo DSK na rurze. minujemy konieczność pracochłonnego i niebezpiecznego spawania oraz gwintowania, które dodatkowo nie zawsze są możliwe do wykonania w trudno dostępnych miejscach.

Firma Gebo posiada w swojej ofercie również złączki Gebo Special - jest to seria specjalistycznych żeliwnych łączników zaciskowych i flanszowych.

Gebo Special dostępne jest w rozmiarach od 3/8" do 2" (nakrętka zaciskowa) oraz 2 ½-4" (flansza zaciskowa).

Jedną z najczęściej spotykanych awarii wodociągowych w budynkach są pękające elastyczne, gumowe wężyki przyłączeniowe w oplocie metalowym. Gebo SuperVario jest to linia produktów do wykonywania połączeń hydraulicznych z wykorzystaniem elastycznej rury karbowanej ze stali nierdzewnej AISI316L. Wykonując prace remontowo-naprawcze przy instalacjach wodociągowych, instalator nie musi już jeździć po sklepach w poszukiwaniu odpowiedniej długości wężyka. Może on wykonać go samodzielnie, o odpowiedniej długości za pomocą ,,kuferka instalatora”, w którym znajdują się wszelkie narzędzia niezbędne do utworzenia na rurze kołnierza, który zagwarantuje szczelność połączenia.

Uzupełnieniem oferty Gebo Super Vario są podwójne, elastyczne rury karbowane służące do montażu systemów solarnych. Bardzo skracają one czas pracy w trudno dostępnych miejscach oraz zapewniają całkowity brak przecieków i dyfuzji tlenu przez przewód. Mocna powłoka polietylenowa odporna na działanie promieniowania UV w doskonały sposób chroni przewód przed uszkodzeniami mechanicznymi. Posiada podłużną perforację, co pozwala na łatwe rozdzielenie rur bez uszkodzenia izolacji. Sama izolacja wykonana jest z syntetycznej zamknięto-komórkowej pianki EPDM posiadającej doskonałą odporność na wysoką temperaturę, warunki atmosferyczne.

Gebo Brass to nowa seria złącz mosiężnych, przeznaczonych do instalacji na rurach miedzianych. Złączki z serii MO służą do połączenia dwóch bosych końców rur miedzianych w zakresie średnic od 15 do 54 mm. Dzięki tym złączkom niewymagane jest lutowanie lub zaprasowywanie, a to znacznie ułatwia pracę instalatora. Mosiężne złączki zaciskowe zakończone gwintem zewnętrznym z serii MAS umożliwiają podłączenie gładkiego króćca rury miedzianej do armatury lub złączki z gwintem wewnętrznym (zawory, reduktory, złączki z żeliwa itp.). W rodzinie Gebo Brass znajdują się również mosiężne, dwudzielne obejmy naprawcze z serii MD oraz dwudzielne obejmy remontowo-naprawcze MB, z odejściem gwintowanym (gwint wewnętrzny) z boku.

Media to woda lub sprężone powietrze.

Złączki i obejmy z tych serii mogą być stosowane również do rur ze stali nierdzewnej, pod warunkiem że średnica

Fot. 3. Montaż złączek Gebo Quick. zewnętrzna rury ze stali nierdzewnej odpowiada średnicy zewnętrznej rury miedzianej. Obejmy MD mogą być montowane również na cienkościennych rurach stalowych, przy zachowaniu tej samej średnicy zewnętrznej, którą mają rury miedziane. Pozostałych produktów z gamy Gebo Brass, tj. MB, MAS i MO, nie zalecamy do stosowania na rurach stalowych z uwagi na kontakt wody z materiałem korpusów złączek i obejm, co może doprowadzić do korozji elektrochemicznej.

Beata Korduszewska

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Ring „MI”: systemy rurowe w instalacjach wewnętrznych złączka, zaciskowa, klimatyzacja, chłodnictwo

Conex Bänninger Firma Conex Bänninger wprowadza w Polsce innowacyjny system zaprasowywany >B< MaxiPro zaprojektowany do zastosowań w instalacjach klimatyzacyjnych i systemach chłodniczych.

IBP to światowy lider w produkcji łączników z miedzi, stopów miedzi i stali do instalacji: wodnych, sanitarnych, grzewczych, gazowych, solarnych, okrętowych, klimatyzacyjnych, chłodniczych oraz maszyn i urządzeń przemysłowych. Produkujemy łączniki różnych systemów połączeń: l lutowanych - seria 5000 i 4000, Medical Gas, ACR, K65; l zaprasowywanych B Press, B Press Gas, B Press Solar, B Press Inox, B Press Carbon, B Flex; l skręcanych seria 3000, 8000, 8000M, Conex, Oyster; l samozaciskowych Cuprofit, B Push.

Od 1909 roku IBP poszerza ofertę swoich wyrobów. Nasze marki Conex Bänninger są synonimami jakości i innowacyjnej technologii znanymi na całym świecie.

>B< MaxiPro - dołącz do zaciskowej rewolucji W roku 2018 firma wprowadza w Polsce innowacyjny system zaciskowy >B< MaxiPro, który można zainstalować w szybki i łatwy sposób w celu uzyskania bezpiecznego i trwałego połączenia. Zaprojektowany do zastosowań w instalacjach klimatyzacyjnych i

12

systemach chłodniczych.

System >B< MaxiPro pozwoli zrewolucjonizować dotychczasowe - lutowane połączenia rur w instalacjach klimatyzacyjnych i systemach chłodniczych.

System >B< MaxiPro może być stosowany z miedzianymi rurami twardymi i półtwardymi zgodnymi ze standardem PN-EN 12735-1 lub ASTMB280, zarówno w instalacjach klimatyzacyjnych jak i systemach chłodniczych. Może być stosowany w połączeniu z następującymi czynnikami Pytanie do...

W jakiego typu instalacjach można stosować system >B< MaxiPro? chłodniczymi: R-32, R-134a, R-404A, R-407C, R-407F, R-410A, R-507, R1234ze, R1234yf, R-290, R-450, R513A, R-448A, R449A, R-407A, R427A, R-438A, R-417A, R-422D, R600A oraz R-718. Łączniki wykonane są z miedzi (UNS C 12200 min 99,9% czystej miedzi) oraz posiadają wysokiej jako-

ści czarny o-ring uszczelniający wykonany z HNBR. Na asortyment łączników składają się kolana, mufy, mufy redukcyjne, trójniki i kapy. Zakres średnic w calach to: 1/4, 3/8, 1/2, 5/8, 3/4, 7/8, 1, 1 1/8". Parametry pracy: maksymalne ciśnienie 48 barów w temperaturze 121°C (250°F), zakres temperatur od -40 do 140°C.

Cechy i zalety l >B< MaxiPro posiada 6-punktowe zaciski po obu stronach karbu oraz dodatkowy zacisk na pierścieniu uszczelniającym. Pozwala to na uzyskanie bezpiecznego i trwałego połączenia. l Kołnierz prowadzący ułatwia włożenie rury do łącznika i ochrania pierścień uszczelniający przed uszkodzeniem lub przemieszczeniem. l Krótszy czas potrzebny na instalację oraz niższy koszt robocizny. l >B< MaxiPro to połączenie mechaniczne, co eliminuje potrzebę przedmuchiwania układu azotem podczas procesu instalacji. l Bezpieczny - brak materiałów łatwopalnych, niebezpiecznych oraz szkodliwych oparów. l Nie ma ryzyka powstania niezamierzonych uszkodzeń na skutek przegrzania. l Instalacja bez użycia źródła ognia, nie wymaga zgody na użycie ognia i pozwala uniknąć ryzyka powstania pożaru. l System >B< MaxiPro po wykonaniu przez certyfikowanego instalatora objęty jest pięcioletnią gwarancją. l Do połączeń stosowane są narzędzia firmy Rothenberger Romax Compact TT. l System >B< MaxiPro spełnia wymagania wielu norm EN i certyfikatów UL.

Aleksander Olearski www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Dziś na ringu „MI”: wewnętrzne instalacje rurowe PE-X, PERT, EVOH, złączka, rura

Perfexim PERFEKT System to pełny, nowoczesny system przeznaczony do instalacji grzewczych - ogrzewania grzejnikowego i podłogowego oraz instalacji wodociągowych wody zimnej oraz ciepłej. W jego skład wchodzą m. in. rury wielowarstwowe oraz złączki. l

Rury PERT-EVOH Jednym z produktów firmy Perfexim jest rura z polietylenu o zwiększonej odporności na temperaturę, typu II (PERT typ II), która gwarantuje dobre właściwości użytkowe i długą eksploatację instalacji. Użycie wysokiej jakości surowców przy produkcji rury PERTEVOH pozwala na jej zastosowanie nie tylko do ogrzewania płaszczyznowego, ale również m.in. do podłączenia niskotemperaturowych grzejników. Do wyboru są dwie długości krążków: 200 i 600 mb. Dzięki możliwości zastosowania rozwijaków na kółkach z bębnem, montaż jest łatwy bez deformowania pętli, unika się też skręcania samej rury i tym samym ryzyka jej przewężenia.

Rura PERT pokryta jest warstwą adhezyjną, a na zewnątrz ma ona powłokę antydyfuzyjną EVOH. Wymiary rury to 16 x 2 mm. Przepuszczalność tlenu przy 40°C jest mniejsza od 0,10 g/(m3 * d), a chropowatość wewnętrzna wynosi 0,007 mm. Współczynnik rozszerzalności liniowej rury PERT-EVOH to 0,025 mm/m, a przewodności cieplnej 0,40 W/(m * K). l Rury PERT/Al/PERT W ofercie znajduje się również rura wielowarstwowa PERT-Al-PERT przeznaczona do pracy w instalacjach: c.o., grzejników niskotemperaturowych i ogrzewania płaszczyznowego, ale także instalacji sprężonego powietrza oraz c.w.u. Połączenie tworzywa PERT Pytanie do...

Czym charakteryzują się systemy rurowe wykonane z PERT-Al-PERT? www.instalator.pl

z aluminium nadaje rurom doskonałe właściwości - mają one zalety typowe zarówno dla rur z tworzyw sztucznych, jak i rur metalowych, przy jednoczesnej eliminacji wad obu tych typów. Warstwa aluminium tworzy barierę zapobiegającą dyfuzji cząsteczek gazu. Rury są bardzo łatwe w montażu i elastyczne - można je giąć (także na zimno) do promienia stanowiącego 5-krotność średnicy rury i zachowują one swój kształt. Mogą być użytkowane w temperaturze do 90°C, a krót-

kotrwale nawet do 110°C. Szacunkowy okres eksploatacji rur PERT-AlPERT w temperaturze 0-90°C przy ciśnieniu do 10 barów wynosi 50 lat. Rury są odporne na tworzenie się osadów i rozwój drobnoustrojów, a także na ścieranie. Dostępne są w czterech wielkościach: 16 x 2, 20 x 2, 25 x 2,5 oraz 32 x 3 mm, odpowiednio w czterech długościach krążków: 200, 100, 50 i 25 mb w kartonie. Przepuszczalność tlenu i chropowatość wewnętrzna jest identyczna jak w przypadku rur EVOH, tak samo współczynniki rozszerzalności liniowej i przewodności cieplnej. l Rury PEX/Al/PE

W skład systemów rurowych PERFEKT SYSTEM wchodzi także rura wielowarstwowa PEX/Al/PE. Warstwę wewnętrzną tworzy rura z polietylenu sieciowanego PEX, warstwa środkowa antydyfuzyjna wykonana jest z aluminium, a warstwa zewnętrzna wykonana z polietylenu tworzy warstwę ochronną. Pomiędzy tymi warstwami znajdują się dwie warstwy kleju zespalające środkową rurę aluminiową z warstwami polietylenu. l PEX/Al/PE w otulinie Dopełnieniem systemu jest rura PEX/Al/PE w otulinie wykonanej z pianki polietylenowej laminowanej na zewnątrz folią PE w kolorze czerwonym lub niebieskim o grubości 6 mm.

Otulina służy jako warstwa izolacyjna, do przewodów przesyłowych wody ciepłej i zimnej w budownictwie, także do montażu podtynkowego.

Dodatkowo w związku z blokadą dyfuzji pary wodnej rura jest zabezpieczona przed skraplaniem się na jej powierzchni pary wodnej.

Dodatkowo otuliny są zabezpieczone folią PE w kolorze czerwonym lub niebieskim, co chroni je przed uszkodzeniami mechanicznymi i działaniem zaprawy cementowo-wapiennej. Otulina dodatkowo tłumi drgania.

Aby stworzyć komplety system rurowy należy rury ze sobą łączyć. W związku z tym w skład systemu wchodzą jeszcze złączki skręcane i zaprasowywane, które zapewniają możliwość tworzenia różnorodnych instalacji w budownictwie przez zapewnienie rożnych typów i rodzajów złączek. Firma Perfexim jako producent systemu rurowego tworzonego z elementów wchodzących w skład oferty udziela 10-letniej gwarancji na instalacje wykonane w systemie PERFEKT SYSTEM. Przemysław Wójcik

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Dziś na ringu „MI”: wewnętrzne instalacje rurowe miedź, stal, stal nierdzewna, rury z tworzyw sztucznych

Viega Jakie zastosować rury do instalacji? Jak je połączyć: spawać, skręcać, zgrzewać, a może zaciskać? Wybór instalacji rurowych jest tak samo istotny jak wybór odpowiednich urządzeń.

Instalacje rurowe są często zabudowane w ścianach albo w posadzce, co powoduje, że ewentualna awaria będzie nas kosztowała wiele więcej niż nawet najdroższy materiał, który mogliśmy użyć.

Wybór systemu rurowego powinien być przemyślany. Firma Viega jest producentem wielu rodzajów złączek do zastosowania w praktycznie każdej instalacji zarówno w budynku mieszkalnym, biurowym, jak i instalacji przemysłowej.

Złączki firmy Viega mogą być użyte do łączenia rur wykonanych z miedzi, stali czarnej, stali odpornej na korozję, polietylenu czy klasycznej stali ocynkowanej.

Wysoka precyzja wykonania Wspólną cechą wszystkich naszych wyrobów jest wysoka precyzja wykonania, co skutkuje trwałością połączeń, a dobór materiałów, z których wykonywane są nasze wyroby, gwarantuje odporność na korozję, nawet gdy mamy do czynienia z wodą o wysokiej agresywności. Przykładem są złączki gwintowane czy przedłużki wykonywane z brązu, czyli materiału, który w odróżnieniu od mosiądzu czy stali ocynkowanej jest odporny na oddziaływanie korozyjne agresywnych wód wodociągowych.

Dzięki zdolności brązu do wytwarzania na wewnętrznej powierzchni rur ochronnej warstwy katodowej system Sanpress gwarantuje długowieczność instalacji, zapewniając jednocześnie wysoki standard higieniczny.

Instalacja wody pitnej l

Stal ocynkowana Stal ocynkowana jest jeszcze stosowana w instalacji wody pitnej ze wzglę-

14

du na stare nawyki zarówno wykonawców, jak i projektantów. Trwałość takiej instalacji pomoże nam oszacować norma PN-EN 12502-3. Dowiadujemy się z niej, że korozja wżerowa rozpoczyna się od temperatury 35°C niezależnie od składu wody wodociągowej, a z kolei wartości chlorków, siarczanów, azotanów i zasadowości ogólnej decydują o intensywności procesów korozyjnych.

Korozja wżerowa stali ocynkowanej nie oznacza koniecznie perforacji rury.

Chodzi o stopniowe pozbywanie się warstwy cynku i odsłanianie tym samym rury czarnej. Analizując informacje zawarte w powyższej normie, okazuje się, że są rejony kraju, gdzie materiał ten nie może być stosowany w instalacji wody zimnej. Chodzi tu na przykład o rejony Warszawy zasilane wodą z Wisły, a także Inowrocław, Kłodawę, Nową Sól, Świnoujście, Ko-

łobrzeg i wszystkie inne miejsca, gdzie wodociągi korzystają ze studni głębinowych znajdujących się w sąsiedztwie pokładów soli. W instalacji ciepłej wody użytkowej materiał ten nigdzie nie powinien być stosowany. l Miedź Zgodnie z wytycznymi COBRTI mamy trzy kryteria stosowalności miedzi odnośnie do składu wody pitnej. Odczyn ma być wyższy od 7, azotanów ma być mniej niż 30 mg/l i stosunek zasadowości ogólnej do siarczanów ma być większy od 2. Stosowanie miedzi w instalacjach wody pitnej łączy się także ze spełnieniem pewnych warunków: - prędkości przepływu ograniczone do 1 m/s w poziomach i pionach oraz do 2 m/s - punkty czerpalne.

Tymczasem nowa norma PN EN 806 sugeruje podniesienie prędkości przepływu ze względów higienicznych do odpowiednio 2 i 4 m/s.

- lutowanie lutem twardym często prowadzi do przegrzania materiału, co skutkuje wypłukiwaniem jonów miedzi do wody. Stosowanie złączek zaprasowywanych Profipress likwiduje ten problem. l Stal odporna na korozję Alternatywą dla miedzi jest stal odporna na korozję 1.4521. Nie wymaga niskich prędkości przepływu (zalecenia PN-EN 806-3), ma niższą rozszerzalność cieplną. Spośród systemów metalowych właśnie ten materiał budzi coraz większe zainteresowanie ze względu na jego trwałość i walory higieniczne. Oferujemy dwa rodzaje rur (ferrytyczne i austenityczne) oraz dwa systemy kształtek zaprasowywanych Sanpress (brąz) oraz Sanpress Inox (stal odporna na korozję). Wszystkie oferowane przez nas wyroby są przygotowane do transportu wód łagodnych i agresywnych korozyjnie. l Tworzywa sztuczne Instalacja c.w.u. jest najtrudniejszą ze względów eksploatacyjnych instawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

lacją dla rur z tworzywa, gdyż poddana jest oddziaływaniu temperatury przez cały rok 24 godziny na dobę (dotyczy części podlegającej cyrkulacji), a właśnie temperatura jest czynnikiem degradującym ten materiał. Ponadto instalacja musi być odporna na przegrzew (70ºC w każdym punkcie czerpalnym), co oznacza, że przewody znajdujące się bliżej źródła ciepła będą pracowały w odpowiednio wyższej temperaturze. Norma PN EN ISO 210031 podaje maksymalną temperaturę pracy w instalacji c.w.u. 80ºC, ale czas oddziaływania nie może przekroczyć jednego roku przez całe życie instalacji. Ponadto norma PN EN 806-2 mówi o konieczności, by w każdym punkcie czerpalnym, 30 s po pełnym otwarciu zaworu, temperatura wypływającej wody wynosiła minimum 60ºC. Oznacza to, że przygotowujemy się do podniesienia pracy instalacji o kolejne 5°C. W związku z tym ta sama norma wprowadza dwie klasy rur z tworzywa.

Klasa pierwsza ma temperaturę projektową 60°C i klasa druga ma temperaturę projektową 70°C. Firma Viega już teraz produkuje tylko rury klasy drugiej - Smartpress - w wersji 10 barów (norma PN EN ISO 21003-1 dopuszcza 4, 6,8, 10 barów).

Instalacja centralnego ogrzewania l

Stal czarna Zgodnie z PN-93 C-04607 woda do napełniania instalacji c.o wykonanych ze stali czarnej nie może zawierać więcej niż 150 mg/l chlorków i siarczanów, w tym chlorków nie więcej niż 100 mg/l. Zwracamy na ten fakt uwagę, gdyż norma powyższa jest przywołana w Rozporządzeniu, a praktyka jest taka, że instalacje są napełniane wodą wodociągową bez sprawdzenia jej składu.

Ze względu na coraz mniejszą liczbę spawaczy firma Viega wprowadziła na rynek system kształtek zaprasowywanych Megapress przeznaczonych dla grubościennych rur czarnych. Kształtki są wyposażone w ceniony przez wykonawców system SCContur pozwalający wykryć niezaprasowane połączenia. Ceniona jest także szybkość montażu w porównaniu z połączeniami spawanymi oraz w przypadku remontów - brak niebezpieczeństwa zaprószenia ognia. www.instalator.pl

3 (235), marzec 2018

Wszystkie powyższe cechy posiada także nasz system Prestabo przeznaczony dla rur cienkościennych. l Miedź Zgodnie z PN-93 C-04607 w instalacjach mieszanych stal/miedź (np. przewody miedziane grzejniki stalowe) zawartość jonów agresywnych chlorków i siarczanów nie może przekraczać 50 mg/l, z czego chlorków nie może być więcej niż 30 mg/l. Woda o takim składzie rzadko jest dostępna w sieci wodociągowej. Montując taką instalację, należy stosować inhibitory korozji. Nie można jej napełniać wodą z sieci cieplnej. Do montażu zalecamy nasz system Profipress. l Tworzywa sztuczne Norma PN EN ISO 21003 (i pokrewne) dopuszcza wyższą maksymalną temperaturę pracy, a mianowicie 90ºC ze względu na krótszy czas oddziaływania (sezon grzewczy). Jednak czas pracy w tej temperaturze jest ograniczony do jednego roku. W temperaturze 80°C - 10 lat, 60°C - 25 lat.

Stosowanie temperatury zasilania 80°C uważamy za ryzykowne, gdyż nawet niewielkie jej przekroczenie, na przykład na skutek błędów w eksploatacji, spowoduje gwałtowny spadek trwałości przewodów z tworzywa.

Także w tym przypadku warto stosować przewody wyższej klasy, by zachować szansę na przetrwanie instalacji w przypadku awarii. Polecamy Smartpress - zgodnie z PN EN ISO 21003-1 - klasa 5 - 10 barów.

Nowa era w instalacjach gazowych Do 2010 roku w Polsce instalacje gazowe można było wykonywać z rur stalowych czarnych łączonych przez spawanie, ewentualnie łącząc je przy pomocy złączek gwintowanych. Ponadto instalację gazową za gazomierzem można było wykonać z rur miedzianych, łącząc je za pomocą złączek lutowanych, lutem twardym. Pewność i szczelność takich połączeń zależy od doświadczenia i pewnej ręki instalatora. Firma Viega jako pierwsza Pytanie do...

W jaki sposób Państwa firma dba o trwałość instalacji ciepłej wody użytkowej podczas eksploatacji i przegrzewów?

wprowadziła na rynek polski złączki zaprasowywane do gazu Profipress G. Złączki Profipress G możemy stosować zarówno w domkach jednorodzinnych, jak i w budownictwie wielorodzinnym. W budynkach wielorodzinnych rurociągi z miedzi możemy stosować tylko za gazomierzami. Możliwość wykonania instalacji tylko za gazomierzami jest ograniczeniem, ale tak naprawdę jest to część instalacji, której wykonanie jest najbardziej kłopotliwe, zwłaszcza podczas remontów.

Wykonanie instalacji przy pomocy złączek zaprasowywanych Profipress G w mieszkaniach, w których mamy zabudowy drewniane, tapety czy meble, jest zdecydowanie bezpieczniejsze i mniej kłopotliwe.

100% pewności - 0 pomyłek Chcąc zapewnić 100% pewność połączenia, Viega już w roku 2001 wprowadziła do kształtek zaprasowywanych system SC-Contur. Wszystkie kształtki zaprasowywane (rury metalowe oraz polietylenowe) są tak zbudowane, że każde połączenie, które zostało przez przeoczenie niezaprasowane, będzie ujawnione jako nieszczelne podczas napełniania. Jest to rozwiązanie szczególnie cienione przez wykonawców. Doświadczenie monterów daje im świadomość ryzyka wykonania instalacji pod tynkiem bądź w posadzce.

W porównaniu z połączeniami lutowanymi, spawanymi czy skręcanymi oszczędzamy czas, a Viega gwarantuje, że połączenie jest trwałe i bezpieczne.

Viega, opracowując i produkując złaczki zaprasowywane, kieruje się przede wszystkim kryterium bezpieczeństwa.

Zaprasowując złączkę Viega na rurach miedzianych, ze stali nierdzewnej, rurach ze stali czarnej niestopowej, a także rurach PE-Xc, każdy będzie miał pewność, że instalacja przetrwa znacznie więcej, niż oczekują tego urzędy certyfikujące czy normy. Tak szeroki asortyment materiałów kształtek, rur oraz uszczelek umożliwia stosowanie systemów firmy Viega także w instalacji gazów technicznych: do sprężonego powietrza, argonu, acetylenu, azotu, dwutlenenku węgla, metanu czy helu. Ponadto możemy je stosować do instalacji olejowych, amoniaku czy biogazu.

Adam Brząkowski

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Ring „MI”: systemy rurowe w instalacjach wewnętrznych system zaciskowy, rura, złączka, stal

SANHA Firma SANHA od wielu lat zapewnia niezmiennie wysoką jakość w obszarze kompletnych systemów instalacyjnych. Nasze rury i złączki są znakomicie rozpoznawalne na rynku i cieszą się sporym uznaniem wśród firm instalacyjnych w całym kraju. Teraz, aby jeszcze bardziej ułatwić wybór instalatorom, nasza oferta została wzbogacona o dwa kolejne systemy instalacyjne - NiroTherm® i NiroTherm® Industry.

Z reguły w zamkniętych systemach grzewczych mają zastosowanie rury i złączki ze stali węglowej ocynkowanej. Jeśli zapewniona jest prawidłowa eksploatacja instalacji, tj. brak dostępu tlenu, wymagana jakość wody, prawidłowe prowadzenie i izo-

lacja przewodów, nie powinno dojść do uszkodzeń i przerw w pracy instalacji. Bywa jednak, że warunki, w jakich pracują przewody instalacji, mogą spowodować ich uszkodzenia.

Jeśli na przykład dojdzie do uszkodzenia czy zawilgocenia izolacji, bądź instalacja prowadzona jest bez zabezpieczenia w agresywnym środowisku, nie trzeba długo czekać na pierwsze usterki.

W przypadku stosowania systemów ze stali węglowej w obszarach zagrożonych wilgocią, jak na przykład w jastrychu, może dojść do korozji zewnętrznej. Dalego zgodnie

16

z normami krajowymi, zasadami sztuki instalatorskiej oraz wytycznymi SAHNA odnośnie do izolacji rurociągów, należy zawsze zapewnić ochronę rur przed kontaktem z wilgocią. Nie jest to jednak sprawa prosta. Ochrona taka jest często kosztowna, czaso- i pracochłonna, lecz także narażona na uszkodzenie w natłoku prowadzonych prac budowlanych. Dlatego też alternatywą może być tu nasz nowy system ze stali szlachetnej - NiroTherm®.

Rury i złączki wykonane są tu ze sprawdzonego materiału, jakim jest stal nr 1.4301, wg PN-EN 1008 (AISI 304). Jest to stal nierdzewna chromowo-niklowa X5CrNi18-10 o wysokiej odporności na korozję w środowisku atmosferycznym wody i pary wodnej, roztworów alkaicznych oraz niektórych kwasów organicznych i nieorganicznych. Dzięki temu nowy system nadaje się do zastosowania szczególnie w obszarach zagrożonych wilgocią. Zapewnia pewne i bezpieczne połączenie bez ryzyka wystąpienia korozji zewnętrznej oraz z wyraźnie mniejszym nakładem na wykonanie izolacji przewodów. Seria 91 000 NiroTherm® to optymalne rozwiązanie dla instalacji grzewczych, chłodząPytanie do...

W jakich obszarach można stosować nowy system rur i złączek SANHA?

cych oraz sprężonego powietrza.

Seria złączek wyposażonych w o-ring z EPDM nadaje się także do łączenia z szerokim asortymentem pozostałych rur systemowych z naszej oferty - NiroSan®, NiroSan®ECO, NiroSan®-F i NiroTherm®.

Seria 98 000 NiroTherm® Industry z o-ringiem z FKM i czerwonym oznakowaniem „HT” - sprawdza się w zastosowaniach przemysłowych i instalacjach transportujących media o wysokiej temperaturze.

Systemy znajdują zastosowanie w następujących obszarach: l otwarte i zamknięte instalacje grzewcze i chłodzące; l instalacje sprężonego powietrza do 25 mg oleju w m3 powietrza - seria 91 000;

l instalacje sprężonego powietrza bez ograniczenia olejowej klasy czystości powietrza - seria 98 000; l instalacje przemysłowe; Warunki pracy kształtek systemowych NiroTherm® i NiroTherm® Industry pokazano w tabeli.

Stosowana przez SAHNA stal szlachetna 1.4301 zapewnia najwyższą ochronę przed korozją zewnętrzną.

Dzięki temu nakłady na prace izolacyjne są znacznie mniejsze niż w przypadku systemów ze stali węglowej. Redukuje to zatem czas i koszty pracy.

Jarosław Czapliński www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”:

„Magazyn Instalatora” - dobra, polska firma!

uprzejmie prosimy o wpłatę 11 PLN/miesiąc (lub - 33 na kwartał, 66 na pół roku, 121 na cały rok) 015

www.instala tor.pl

nakład 11

7 8. 201 miesięcznik

informacyjno

-techniczny nr 8 (228),

sierpień

2017 ISSN 1505

- 8336

Zamów drukowaną wersję „Magazynu Instalatora” w części „Prenumerata”. Szybko i prosto!

G Ring

„M

nakład 11

015

I”: górne źró dła cie

G W nume

tor.pl

www.instala

na www.instalator.pl

pła

miesięcznik

* Kogener rze: Pompy * Bio gaz acja * Po dłogówka * Rury

17 10. 20

informacyjno

-techniczny nr 10 (230),

październik

2017 ISSN 1505

G Ring

- 8336

„M

pompy cie I”: pła

G W nume rz

e: * Kotły * Ocieplen ia * Biogaz * Zawory * Oczyszcz alnie

nakład 11

015

15 1 1 . 20 miesięcznik

informacyjno

-techniczny nr 11 (207),

listopad

2015 ISSN 1505

G Ring

- 8336

„MI”: og rzewanie

płaszczyz

G Walka ustawa

nowe

z zadym ie

niem

G Fotowo ntysmogowa” G Awar ltaika ie wodo mierzy G Powi et G Łączenrze i rury G Kominy ie rur G Pompa przy belce „a

uszczelni

ona

015

www.instala

tor.pl

nakład 11

17 1 1 . 20 miesięcznik

informacyjno

-techniczny nr 11 (231),

listopad

2017 ISSN 1505

G Ring

„MI”:

sterowa nie/regu lacja G W nume rze: 3 Ko 3 Pomp miny y ciepła 3 3 Kotły na paliw Baterie a stałe

W przypadku pytań prosimy o kontakt: tel. 58 306 29 75 e-mail: info@instalator.pl

- 8336

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Bufor w instalacji grzewczej

Rozkład niejednorodny Współczesna instalacja grzewcza c.o. i przygotowania c.w.u. powinna się składać, z pewnymi wyjątkami, z trzech głównych części: z instalacji dostarczających ciepło, z instalacji magazynującej ciepło i z instalacji odbierających ciepło. Magazynem ciepła w instalacjach grzewczych jest tzw. bufor, czyli zbiornik o pojemności co najmniej 300 l, który zawiera podgrzany do odpowiednio wysokiej temperatury czynnik roboczy. Jakie jest jego znaczenie?

Zastosowanie buforu ciepła uzależnione jest od rodzaju i wielkości instalacji grzewczej. W niewielkich, jednoobiegowych instalacjach zasilanych ciepłem z kotła gazowego lub olejowego nie przewiduje się zastosowania buforu ciepła. W tych instalacjach wytwarzanie ciepła bilansuje się optymalnie z jego odbiorem i cały proces ogrzewania zachodzi z zadowalającą sprawnością energetyczną. Przekazywanie ciepła przez bufor w tych przypadkach powodowałoby większe straty ciepła, nie mówiąc już o kosztach z zakupem i obsługą serwisową samego buforu.

Bufor z kotłem stałopalnym Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w małych instalacjach grzewczych zasilanych ciepłem z kotła stałopalnego.

Różnica wynika z charakteru pracy kotłów stałopalnych, które osiągają największą sprawność energetyczną, gdy

pracują z odpowiednio wysoką mocą grzewczą, tzw. nominalną. Nie posiadają one takiej zdolności jak kotły gazowe, które zmieniają moc (modulują) w zależności od potrzeb grzewczych, nie tracąc przy tym na sprawności, czy kotły olejowe, które mogą pracować ze zmienną mocą na różnych stopniach, zachowując wysoką sprawność.

Występują kotły stałopalne wielu rodzajów, np. zasypowe, z podajnikiem, wyposażone w prosty lub bardziej złożony system regulacji. Powyższa charakterystyka nie wyczerpuje tematu, ale nie jest to celem niniejszego artykułu.

Kocioł stałopalny wymaga buforu ciepłą, jeśli chcielibyśmy zapewnić mu optymalną pracę z punktu widzenia jego sprawności energetycznej i tym samym oszczędności eksploatacyjnych. Na rys. 1 pokazano schemat jednoobiegowej, grzejnikowej instalacji c.o. i obieg c.w.u. z kotłem stałopalnym i buforem wody grzewczej. Bufor czyn-

nika grzewczego powinien mieć odpowiednią pojemność. Stosuje się bufory o pojemności od 300 nawet do 3000 litrów. Dokładne wyliczenia wielkości buforu będą w tym przypadku uzależnione głównie od mocy kotła i powinny być wykonane przez specjalistę w dziedzinie techniki grzewczej.

Izolacja Bufory, podobnie jak zasobniki ciepła, muszą być zaizolowane termicznie odpowiednim materiałem izolacyjnym. Z tym nie ma problemu w przypadku buforów firmowych, które ocieplane są płaszczem z pianki poliuretanowej o kilkucentymetrowej grubości lub styropianem o odpowiednich właściwościach termoizolacyjnych.

Często jednak, dla oszczędności, przystosowuje się zbiorniki o innym przeznaczeniu na bufory czynnika grzewczego i zaniedbuje ich właściwą izolację termiczną, sądząc po przykładach widocznych w internecie.

Rola sprzęgła Na rys. 1 pokazano najprostszy typ buforu ciepła z dwoma przyłączeniami do kotła i dwoma przyłączeniami dla odbiorników ciepła. Nie uwzględniono na rysunku armatury hydraulicznej: pomp, zaworów i innych elementów.

Ten rodzaj buforu przypomina wyglądem sprzęgło hydrauliczne i taką też pełni jednocześnie dodatkową rolę.

Rozkład niejednorodny

Rys. 1. Instalacja grzewcza z kotłem stałopalnym, buforem, obiegiem grzejnikowym c.o. i obiegiem c.w.u.

18

W buforze występuje niejednorodny rozkład temperatury czynnika roboczego wzdłuż jego wysokości. Zgodnie z naturą, u góry będzie wyższa temperatura niż w dole buforu. Pobór ciepłej wody z samej góry buforu jest przeznaczony dla obiegu grzejnikowego, który jest „odporny” na wysoką temperaturę czynnika. W przypadku obiewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Jednak takie rozwiązania instalacji grzewczych z obiegami podłogowymi nie zasługują w pełni na poparcie.

Występuje tu podstawowa sprzeczność. Temperatura wody grzewczej z obiegu podłogowego jest za niska dla kotła stałopalnego. Będzie powodować pocenie się wymiennika ciepła i przyspieszone zużycie przez korozję. W skrajnym przypadku może wystąpić zalewanie kotłowni kondensatem (czarną mazią), wykroplonym na zbyt chłodnym wymienniku kotła stałopalnego.

Korzystne rozwiązanie

Rys. 2. Instalacja grzewcza z kotłem stałopalnym i gazowym, buforem z zasobnikiem c.w.u., obiegiem grzejnikowym i podłogowym c.o. gu podłogowego ten pobór powinien być umieszczony niżej, instalacja powinna być wyposażona w co najmniej ręczny zawór mieszający. Temperatu-

ra czynnika roboczego do obiegów podłogowych zawiera się w granicach od 26 do 45°C w zależności od przeznaczenia pomieszczeń w budynku.

Na rys. 2 przedstawiono bardziej złożoną instalację grzewczą, zawierającą dwa źródła ciepła: kocioł gazowy i kominek z płaszczem wodnym, inny rodzaj buforu wody grzewczej, który zawiera w sobie zasobnik c.w.u., oraz dwa obiegi c.o.: grzejnikowy i podłogowy.

Zasobnik c.w.u. w buforze jest korzystnym rozwiązaniem ze względu na niższy koszt zakupu w porównaniu do

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Rys. 3. Instalacja grzewcza z kotłem stałopalnym, gazowym i panelami solarnymi, buforem, obiegami c.o., obiegiem c.w.u. i basenem (z archiwum Vaillant). kosztu zakupu buforu i zasobnika oddzielnie. Ponadto zasobnik wewnątrz buforu nie ma postojowych strat ciepła i nie potrzebuje dodatkowej powierzchni w kotłowni. Nie ma też strat na przesyle ciepła ze źródła do zasobnika, są tylko straty ze źródła ciepła do buforu.

Bufor wyposażony jest w przyłącza źródeł ciepła znajdujące się na różnych wysokościach; dla kotła gazowego w jego górnej części i dla kominka w dolnej. Takie rozwiązanie umożliwia pracę całej instalacji grzewczej na kilka sposobów w oparciu o: l tylko kocioł gazowy, l tylko kominek z płaszczem wodnym, l jednocześnie kocioł gazowy i kominek.

W przypadku pracy tylko kotła gazowego będzie wykorzystywana górna połowa buforu jako magazyn ciepła.

Jest to korzystne rozwiązanie dla pracy kotła gazowego, który nie będzie musiał grzać całej objętości buforu i oszczędne dla użytkownika. W tej części buforu znajduje się zasobnik c.w.u., co zagwarantuje również przygotowanie c.w.u.

W instalacji grzewczej tylko z kominkiem będzie podgrzewana większa objętość wody w buforze, ze względu na celowe umieszczenie wymiennika ciepła, współpracującego z kominkiem, w dolnej części buforu. Podobnie jak w wyżej podanym przykładzie bufor z odpowiednio dobraną objętością usprawni pracę kominka i zapewni odbiór oraz magazynowanie ciepła nawet przy jego maksymalnej mocy.

Ważny jest odpowiedni dobór parametrów obu urządzeń: mocy kominka i objętości buforu. Należy to skonsultować ze specjalistą w dziedzinie techniki grzewczej.

Praca kominka wspólnie z kotłem gazowym może być przewidziana w sytuacja skrajnych, np. w okresie bardzo silnych mrozów albo przy wyjątkowo dużym poborze ciepłej wody. Nie często będą występować takie sytuacje.

Bufor pokazany na rys. 2 pełni też ważną rolę jako sprzęgło hydrauliczne.

Dzięki niemu możliwa jest niezależna regulacja obiegów grzejnikowych.

Oznacza to, że zmiany regulacyjne w jednym obiegu nie mają wpływu na prace innego obiegu. Pompy w różnych obiegach nie zakłócają się nawzajem.

Trzy źródła

Rys. 4. Schemat buforu z uwidocznionym rozkładem temperatury wody grzewczej przeznaczonym do wielu źródeł i wielu odbiorników ciepła (z archiwum Vaillant).

20

Na rys. 3 przedstawiono bardziej złożoną instalację grzewczą, składającą się z trzech źródeł ciepła: kotła stałopalnego, kotła gazowego i instalacji solarnej, buforu i obiegów grzewczych c.o., obiegu c.w.u. i basenu jako dodatkowego odbiornika ciepła. Wbrew pozorom nie jest to najbardziej złożona instalacja grzewcza. Cała instalacja może być regulowana jednym regulatorem pogodowym z dedykowanymi

modułami i prostym, dodatkowym termostatem dla utrzymania temperatury wody w basenie.

Taka instalacja nie może pracować bez magazynu ciepła, bez buforu. Na tym przykładzie widać wyraźnie te trzy wspomniane wyżej części instalacji grzewczej: źródła, magazyn i odbiorniki ciepła.

Bufor dla takiej instalacji grzewczej musi być odpowiednio skonstruowany.

Musi posiadać przyłącza z góry przeznaczone dla różnych źródeł ciepła i dla różnych odbiorników. Schemat na rys.

3 nie uwidacznia wszystkich przyłączy buforu. Uzupełnieniem jest rys. 4.

Trzy strefy Szczegółowe omówienie tego schematu i samego buforu wykracza poza zakres niniejszego artykułu. Należy jednak zwrócić uwagę na takie zaprojektowanie buforu i jego przyłączy, które zapewnia trzy strefy temperaturowe wewnątrz buforu: l strefę wody gorącej u góry o średniej temperaturze 65°C, l strefę wody ciepłej o średniej temperaturze 40°C w części środkowej, l strefę wody zimnej o temperaturze ok. 20°C, nazywaną „rezerwą buforu”.

Strefy temperaturowe tworzone są przez odpowiednie umieszczenie przyłączy zasilania i powrotów ze źródeł i do źródeł ciepła, wewnętrzne kierownice strumieni w postaci przewodów hydraulicznych, oraz przez obwodowe ekrany przy przyłączach odbiorczych czynnika grzewczego. Między strefą wody gorącej i ciepłej znajduje się mechaniczna przegroda, która umożliwia przepływ wody pomiędzy strefami. Jej zadaniem jest „wyostrzenie” granicy temperatur.

Taki rozkład temperatury wewnątrz buforu umożliwia racjonalne wykorzystanie źródeł ciepła, oszczędne gospodarowanie zasobami ciepła i optymalne zasilanie różnych odbiorników ciepła. Ciepło z instalacji solarnej jest transportowane do buforu przez wymiennik ciepła, podobnie jak ciepło transportowane z buforu do basenu. W obu przypadkach wymienniki są oczywiście konieczne.

Bufor wody grzewczej jest niezbędnym elementem instalacji grzewczej z kotłem stałopalnym, a także instalacji złożonych z wielu źródeł i wielu odbiorników ciepła. dr inż. Jan Siedlaczek www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

wpusty podłogowe, inwertery, centrala wentylacyjna

Nowości w „Magazynie Instalatora” Wpust podłogowy HCFG3-ICE Wpusty HCFG3-ICE firmy McAlpine to seria wpustów podłogowych, wyposażonych w unikalny zawór zwrotny zabezpieczający przed wydostawaniem się gazów kanałowych z przewodów kanalizacyjnych do pomieszczenia w przypadku braku wody w zamknięciu wodnym (tzw. suchy wpust). Wpust HCFG3-ICE jest wpustem przelotowym. Oznacza to, że ścieki szare wypływające z przyboru sanitarnego mogą być wprowadzone w posadzce do korpusu wpustu, a następnie z wpustu przez króciec wylotowy do podejścia kanalizacyjnego (stąd nazwa - wpust przelotowy). Posiada on w swym korpusie dwa króćce. Jeden króciec wylotowy z końcówką o płynnej regulacji kąta odpływu (w niewielkim zakresie), do którego podłączamy króciec redukcyjny o średnicy stopniowanej 40/50 mm (dobór odpowiedniej średnicy odbywa się poprzez odcięcie) oraz drugi, do którego można podłączyć za pomocą nakrętki zaciskowej z uszczelką przewód odpływowy o średnicy 40 mm z przyboru sanitarnego lub z drugiego wpustu. Pozwala to na ograniczenie przewodów odpływowych w posadzce.

Uwaga! Zawory zwrotne zainstalowane w korpusach są wyjmowane od góry. Jest to również element, który w przypadku uszkodzenia można u nas dokupić jako część wymienną. l Więcej na www.instalator.pl

www.instalator.pl

Inwerter do kotła

Komfortowa wentylacja

Współczesne kotły są wyposażone w bardzo skomplikowaną i wrażliwą elektronikę, przez co wymagają stabilnego napięcia zasilania, właściwego zabezpieczenia przed chwilowym zanikiem napięcia czy też ochrony podczas wyładowań atmosferycznych. Aby sprostać tym potrzebom wskazane jest wyposażenie kotła w odpowiednio dostosowany inwerter (przetwornicę). Firma nTec wprowadziła do oferty wysokiej jakości inwertery marki QOLTEC serii MONOLITH: Pure Sine Wave 500VA | 12V; Pure Sine Wave 800VA | 12V; Pure Sine Wave 1000VA | 12V. Inwertery te poprzez podłączenie zewnętrznego zestawu akumulatorów spełniają funkcję zasilacza awaryjnego, zapewniając ciągłą pracę kotła czy też innych urządzeń jak pompy, silniki itp. Dostępne są w wersji kolorystycznej białej oraz czarnej, o nowoczesnym wyglądzie.

W ofercie firmy nTec znajdują się automatyczne stabilizatory napięcia AVR, których zadaniem jest dostosowanie napięcia wyjściowego do poziomu operacyjnego podłączonych urządzeń, aby zapewnić im bezawaryjne działanie, jak też poprawę parametrów napięcia podawanego m.in. z sieci lokalnej lub z agregatu prądotwórczego.

Wobec intensywnie rozwijającego się trendu pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych nTec wprowadza na rynek wysokiej jakości inwertery solarne z regulatorem MPPT. l Więcej na www.in stalator.pl

COMFORT 200-308 TOP to niewielka centrala wentylacyjna znajdująca się w ofercie firmy Nilan z rekuperacją pasywną o wydatku powietrza 308 m3/h.

Znajduje ona zastosowanie w takich miejscach jak: dom, mieszkanie. biuro, powierzchnie komercyjne.

Comfort 200-308 TOP to nowoczesne urządzenie przeznaczone do montażu w pozycji pionowej. Urządzenie w celu odzyskiwania ciepła, wyposażone jest w funkcję rekuperacji pasywnej. W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania w zimie, zalecany jest montaż wstępnej nagrzewnicy powietrza. Comfort 200308 TOP wyposażone jest standardowo w ochronę przeciw-zamrożeniową, a także w automatyczny by-pass, który służy do lepszej kontroli i regulowania temperatury w trybie letnim. Ponadto urządzenie posiada funkcję „letnie noce”, które pozwala na wymianę cieplejszego powietrza w domu na świeże i chłodniejsze z zewnątrz w nocy. Urządzenie jest dostarczane z krzyżowym wymiennikiem przeciwprądowym w wersji z tworzywa lub alternatywnie z aluminium.

Cechy: klasa energetyczna A, wymiennik krzyżowy przeciwprądowy o efektywności >90%, wydatek powietrza 308 m3/h, oszczędne wentylatory ebmpapst, regulator CTS 602 (opcjonalnie dotykowy Slim Control), alarm zabrudzenia filtra, czujnik wilgotności powietrza, możliwość sterowania z kilku miejsc w domu, by-pass l Więcej na www.instalator.pl

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (235), marzec 2018

Prawidłowa praca instalacji ogrzewczej (2)

Upuszczanie gazów Jedną z głównych przyczyn zakłóceń w prawidłowym funkcjonowaniu urządzeń grzewczych jest zbierające się powietrze w różnych punktach instalacji ogrzewczej. Jak tego problemu uniknąć?

Tak jak zapowiedziałem w poprzednim artykule pt. „Walka z powietrzem” („Magazyn Instalatora” 2/2018 - przyp. red.) dziś podejmę temat degazatorów.

Degazatory Degazatory to inna grupa zaworów upustu powietrza, które montuje się wyłącznie na przewodach zasilających w newralgicznym punkcie obwodu hydrotermicznego. Spełniają one podwójną funkcję. Używane są one jako zawory do usuwania powietrza w fazie napełniania oraz jako zawory do ciągłego usuwania gazów w trakcie normalnej eksploatacji instalacji c.o. i wodociągowej. Niektóre z oferowanych na rynku degazatorów do wydalania powietrza i gazów znajdują zastosowanie wyłącznie w pionowych częściach instalacji, w jej najwyższych punktach albo też w miejscach, w których przewiduje się tworzenia komór powietrznych z powodu występujących tam trudności dla podnoszenia się powietrza. Automatyczny za-

wór upustowy powietrza i gazów, czyli degazator, dzięki dużej wysokości komory presostatycznej wynoszącej 5-7 mm nie pozwala na osadzanie się zanieczyszczeń na uszczelce typu oring i iglicy. Dzięki tej właściwości zawory te mogą pozostawać przez cały czas otwarte! Mogą one być stosowane na wejściu do obiegu wodnego i wówczas nie jest konieczne montowanie ich w najwyższych punktach instalacji. W ten sposób gazy mogą być usuwane w dowolnym punkcie instalacji wodnej (również w sąsiedztwie zespołów grzewczych). Urządzenia te o nieco innej konstrukcji w czasie stałego wydalania gazów wyciągają z instalacji także parę wodną. Ukształtowanie ich górnej, zewnętrznej części (kształt wklęsłego dysku) pozwala na zbieranie się w nich kondensatu pary, który później osusza się. Zawór upustu gazów jest sprawny, jeśli jego górna część pozostaje wilgotna na skutek skraplania się kondensatu. Kondensatem jest woda destylowana o odczynie kwaśnym, co można wykazać przy użyciu papierka lakmusowego.

Gdzie te różnice?

Fot. Konstrukcja degazatora do zamontowania na pionowych odcinkach przewodów.

22

Pod względem konstrukcyjnym zawór upustu powietrza (odpowietrznik automatyczny) i degazator są pozornie identyczne. W rzeczywistości jednak różnią się przestrzenią przeznaczoną na „komorę presostatyczną” oraz tym, że w pierwszym z nich nakrętka zamykająca wypływ powietrza z urządzenia daje się zakręcić (i musi być po zakończeniu odpowietrzania zakręcona!), natomiast w drugim z nich (degazatorze) zaślepka celowo nie daje się zakręcić - pozostając w stanie otwartym przez cały czas użytkowania.

Degazatory powinny być montowane w pozycji pionowej, podobnie jak wszystkie odpowietrzniki i zawory upustu gazów. Spowodowane jest to ruchem pływaka w korpusie i działaniem zaworu. Niektóre dostępne urządzenia do montażu na pionach instalacji muszą mieć średnicę końcówki podłączeniowej równą przekrojowi pionowej rury, na której zostaną zamontowane. Maksymalna moc cieplna instalacji, przy której urządzenie będzie pracować prawidłowo, osiąga i 100 kW. Niektóre średnice degazatorów przeznaczone do montażu na końcu rozdzielacza zasilającego (w miejscu korka zaślepiającego) muszą być równe średnicy samego rozdzielacza, aby mikopęcherzyki gazów które przenosząc się, poruszają się ruchem wirowym wewnątrz kolektora mogły swobodnie przejść przez zawór, nie napotykając na żadną przeszkodę (a więc ewentualną redukcję przekroju).

Degazatory takie u dołu zakończone są zaworem spustowym, który umożliwia spuszczenie wody z rozdzielacza.

Na rynku są też dostępne degazatory o średnicy przyłączeniowej ¾" przeznaczone dla instalacji o dużych mocach cieplnych - powyżej 100 kW. W niektórych konstrukcjach na korpus w górnej części nakręca się specjalną, zagiętą, gwintowaną rurkę o średnicy ½" skierowaną do dołu, przez którą następuje wydostawanie się gazów i pary wodnej do kanalizacji. Fajka ta zapobiega również przedostawaniu się zanieczyszczeń do wnętrza urządzenia.

Korpus degazatora podłącza się do rurociągu zasilającego o średnicy nominalnej ¾". Chodzi o to, aby zmniejszyć prędkość przepływu wody poniżej wartości krytycznej, ułatwiając wydalanie się z niej powietrza. Urządzenie zaleca się montować we wszystkich instalacjach z obiegiem zamkniętym lub otwartym w miejscach, gdzie przewiduje się powstawanie pęcherzyków powietrza. Aby umożliwić konserwację zaworu bez konieczności opróżniania www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...